Genel ve Devlet Avlaklarinin Tesisi, Tescili ve işletme Esasları

TMMOB
Orman Mühendisleri Odası Mesleki Mensupluğuna Hazırlama Eğitimi Ders Notları
GENEL VE DEVLET AVLAKLARININ TESİSİ, TESCİLİ,
İŞLETİLMESİ VE YÖNETİMİNE İLİŞKİN ESAS VE USULLER
Mustafa ÖZER
Şube Müdürü
Orman Bakanlığı ve Su İşleri Bakanlığı
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu (KAK) ve 645 sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığı
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, ülkemizin av ve yaban hayatı kaynaklarının
korunması, geliştirilmesi ve yönetimi ile avlakların tesis edilmesi, avcılığın organizasyonu,
düzenlenmesi ve kontrolü yetkilerini Bakanlığımıza vermiştir.
Ülkemizde avcılık 1937 yılından 2003 yılına kadar 3167 sayılı Kara Avcılığı Kanunu
hükümleri çerçevesinde her yıl en az bir defa toplanan Merkez Av Komisyonunun (MAK)
yaptığı düzenlemeler ve aldığı kararlar doğrultusunda yürütülmüştür. 2003 yılında yürürlüğe
giren 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu da avcılık faaliyetlerinin yürütülmesi işlemini MAK
kararlarına bırakmış ancak 3167 sayılı kanundan farklı olarak avlakların tesis edilmesi ve
avcılığın etüt ve envanter verilerine istinaden hazırlanan avlanma planları çerçevesinde
yapılmasını öngörmüş ve bu konuda Bakanlığımızı yetkili kılmıştır.
Ancak, 4915 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 2009 yılına kadar geçen süre
içerisinde Kanunda tanımlanan genel ve devlet avlaklarının tesis edilememiş olması 3167
sayılı mülga KAK un yürürlüğe girdiği 1937 yılından beri devam eden bir uygulamanın 4915
sayılı KAK ın yürürlüğe girdiği 2003 yılından günümüze kadar devam etmesine de neden
olmuştur.
Ancak, ülkemizde av hayvanlarının envanteri sınırları belli ve büyüklükleri belirlenmiş
olması nedeniyle sadece örnek avlaklar ve yaban hayatı geliştirme sahalarında yapılmaktadır.
Bu sahaların haricinde yaşayan av hayvanlarının envanterleri yapılamamakta dolayısı ile de
popülasyonlarının durumları değerlendirilememektedir.
Bu sebeple de her yıl yapılan MAK toplantılarında avcı başına avlanma miktarlarının
belirlenmesinde sıkıntılar yaşanmaktadır. Ülkemizde eski KAK ın yürürlüğe girdiği 1937
yılından günümüze kadar devam eden bu uygulama birçok av hayvanı türünün nesillerinin
bazı yörelerimizde tükenmesine bazı yörelerimizde de tehlike altına düşmesine neden
olmuştur.
4915 sayılı Kanunda tanımlanan genel ve devlet avlaklarının günümüze değin tesis
edilememiş olmasının yarattığı diğer bir sorun ise ülkemizde av turizmi kapsamında yapılan
faaliyetlerin sadece örnek avlaklarla sınırlı kalması ve geliştirilememesidir.
YHKS ve YHGS yönetmeliğin 20 inci madde hükümleri çerçevesinde bu sahalardaki
hedef tür veya türlerin avlanması yasaktır. Bu sahalarda yaşayan türlerin avına, hedef tür veya
türlerin taşıma kapasitesine ulaşmasıyla sahanın koruma statüsü kaldırılarak sahaya örnek
avlak statüsü vermek suretiyle izin verileceği yönetmeliğin yine aynı maddesinde ifade
edilmiştir. Ancak bu güne kadar YHGS’lerin statülerinin örnek avlak olarak değiştirilmesine
ilişkin herhangi bir çalışma başlatılmamıştır.
4915 sayılı kanunda avlaklar özel avlak, devlet avlağı, genel avlak ve örnek avlak
olmak üzere dört ayrı statüde tanımlanmaktadır. Bir bütün teşkil eden özel mülkiyetteki tapulu
arazilerden, Bakanlığımızın avlaklar için tespit ettiği ve tanımladığı şartlara uygun olan
avlaklar özel avlak; devlet ormanları, toprak muhafaza, ağaçlandırma sahaları ve benzeri
yerlerle devlet tarım işletmeleri, baraj gölleri ve emniyet sahalarında, ilgili kuruluşun
muvafakatı alınarak Bakanlığımızca avlak olarak ayrılacak yerler devlet avlağı; özel ve devlet
avlakları dışında kalan bütün av sahaları ile göl, lagün, bataklık ve sazlık gibi sahalar genel
avlak; devlet avlakları ve genel avlaklar içinden Bakanlığımızca belirlenecek esaslara göre
ayrılacak ve işletilecek veya işlettirilecek avlaklar örnek avlak olarak tanımlanmıştır.
Ülkemizde avlakların tesisine ilişkin çalışmalar 16 Mayıs 2004 tarih ve 25464 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Avlakların Kuruluşu, Yönetimi ve Denetimi
Esas ve Usulleri ile İlgili Yönetmeliğin (Avlak Yönetmeliği)” çıkarılması ile başlatılmıştır.
Avrupa Avcılık ve Biyolojik Çeşitlilik Charter’inde sözü edilen 12 prensiplerinden belkide en
önemlisi “Hasadın Ekolojik Olarak Sürdürülebilir Olmasının Sağlanması” prensibidir. Sözü edilen
prensip çerçevesinde avcılıktan sorumlu kurumların av hayvanları popülasyonlarını optimum seviyede
tutmak ve hasadı sahanın ekolojik ve sosyo-ekonomik taşıma kapasiteleri ve popülasyonlara ilişkin
envanter verileri göz önüne alınarak hazırlanan avlanma planları çerçevesinde düzenlemeleri
gerekmektedir. Bu sebeple, ülkemizde en kısa zamanda 4915 sayılı kanunda tanımlanan avlakların
tesis edilmesi ve bu avlakların ülke geneline yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Genel ve devlet avlaklarının tanımı
Devlet avlakları, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanununun 2 inci maddesinin 8 inci
fıkrasında “devlet ormanları, toprak muhafaza, ağaçlandırma sahaları ve benzeri yerlerle
devlet tarım işletmeleri, baraj gölleri ve emniyet sahalarında, ilgili kuruluşun muvafakatı
alınarak Çevre ve Orman Bakanlığınca avlak olarak ayrılan yerler”
Genel avlaklar ise aynı maddenin 9 uncu fıkrasında “özel avlaklar ve devlet avlakları
dışında kalan bütün av sahaları ile göl, lagün, bataklık ve sazlık gibi sahalar” şeklinde
tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere, 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu avlakların ayırımında av hayvanı
türlerini değil mülkiyeti esas almıştır.
Genel ve devlet avlağı olarak ayrılmayacak sahalar
Genel ve devlet avlakları tanımları kapsamına giren ancak ilgili kuruluşun muvafakatı
olmayan sahalar, YHGS veYHKS, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu kapsamında olan sahalar
ile herhangi bir koruma statüsünde olup, MAK statüsü belirtilerek avlanmanın yasaklandığı
sahaların genel ve devlet avlağı olarak ayrılamayacağı Avlak Yönetmeliğinin 4 üncü
maddesinde ifade edilmiştir. Ormanlık alanlar, toprak muhafaza ve ağaçlandırma sahalarının
devlet avlağı olarak ayrımında orman işletme şeflikleri sınırlarının esas alınacağı, birden fazla
orman işletme şefliği alanının bir avlak olarak ayrılabileceği ve orman içerisinde kalan tarım
arazileri ile üç yüz hektardan küçük hazine arazilerinin devlet avlakları içerisinde
gösterileceği, aynı şekilde genel avlaklar içerisinde kalan üçyüz hektardan küçük ormanlık
arazilerin genel avlak içerisinde gösterilir. Özel Çevre Koruma Alanları gibi herhangi bir
koruma statüsünde olup ilgili kurumların muvafakat verdiği sahalar mülkiyetne göre devlet
veya genel avlağı olarak ayrılabilir. Avlak Yönetmeliğinin 46 ıncı maddesinde belirtildiği
üzere avlak olarak ayrılmayan sahalarda avlanmak yasaktır. Herhangi bir sahanın avlak olarak
ayrılmasına muvafakat vermeyen sahadan sorumlu kurum veya kuruluş, o sahada avlanmanın
yasak olduğunu standartları Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce belirlenen
levhalar koymak suretiyle belirlemekle yükümlüdür. Bu sahalar il müdürlüklerinin göndermiş
oldukları il av komisyonu kararlarında belirtilerek MAK kararlarında ilan edilir.
Genel ve devlet avlaklarının büyüklükleri, sınırlarının
belirlenmesi ve isimlendirilmesi
Sahaların devlet avlağı olarak ayrımında orman işletme şeflikleri sınırlarının esas
alınacağı, birden fazla orman işletme şefliği alanının bir avlak olabilecektir. Ancak, büyük
sahalarda yapılacak envanter, planlama, avcılığın düzenlenmesi, kontrol ve yönetim
faaliyetlerinin daha zor olacağı nedeniyle 25.000 -30.000 hektarlık büyüklüklerin uygun
olacağı düşünülmelidir. Mümkünse yerleşim yerleri çevrelerini saran 300 metrelik bir şerit ile
avlak sınırları dışında bırakılmalıdır. Genel ve devlet avlaklarında hem memeli hem de kuş
türlerinin avına izin verileceği için avlak büyüklükleri 3000 hektardan küçük olmamalıdır.
Devlet ve Genel avlakların sınırları
yol, patika vb. gibi avcıların kolayca
anlayabileceği doğal hatlara dayandırılmalıdır.
Genel ve Devlet avlaklarının isimlendirilmesinde örnek avlaklarda olduğu gibi avlağa
en yakın ilçe ve mevkii ismi verilir. Örneğin Bor-Feslegen Genel Avlağı gibi.
Genel ve devlet avlaklarının tescili
Genel ve devlet avlağı olarak ayrılacak sahaların tecili sahanın yönetiminden sorumlu
kamu kurum ve kuruluşlardan muvafakat alınarak Avlak Yönetmeliğinin 10 ve 12 inci madde
hükümleri çerçevesinde çevre ve orman il müdürlükleri tarafından yapılır. Bu amaç için her
şeyden önce sahanın yönetiminden sorumlu kamu kurum ve kuruluşları belirlenir. Belirlenen
bu kurum ve kuruluşların ilgili birim temsilcilerinden katılım sağlanarak devlet avlağı olarak
tescil edilecek sahanın yukarıda belirtilen yönetmeliğin EK 1’inde yer alan ve aşağıda bir
örneği verilen Avlak Ön Etüt Raporu hazırlanır. Sahanın yönetiminden sorumlu kamu kurum
ve kuruluşlarının ilgili birim temsilcilerinin katılımıyla hazırlanan avlak ön etüt raporu il
müdürlükleri tarafından onaylanarak tescil edilir. Genel avlak veya devlet avlağı olarak tescil
edilen sahanın ön etüt raporunun bir örneği alanın 1/25.000 lik haritası ile birlikte
bilgilendirmek amacıyla Genel Müdürlüğümüze gönderilir. Genel veya devlet avlağı olarak il
müdürlüklerince tescil edilen sahalar MAK kararlarının yayımlandığı kitapta ilan edilmek
üzere Genel Müdürlüğümüze gönderilen il av komisyonu kararlarında yer alır. Genel ve
devlet avlakları içerisinde kalan orman arazileri için orman işletme müdürlüklerinden, tarım
arazileri için tarım il Muvafakat, mera, yaylak ve kışlaklar için il mera komisyonlarından
görüş alınır ve avlak ön etüt raporu ekleri olarak Genel Müdürlüğümüze gönderilir.
AVLAK ÖN ETÜT RAPORU ÖRNEĞİ
A- GİRİŞ
Emir ve Konu
B- SAHA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I- Tetkik Edilen Sahanın Mülki ve İdari Durumu
a) İli, ilçesi, bucağı ve köyü,
b) Orman Genel Müdürlüğünün Bölge Müdürlüğü, İşletmesi, İşletme Şefliği,
c) Bakanlık İl Müdürlüğü, Mühendisliği,
d) Yeri, sınırları, genişliği,
belirtilir.
II- Mülkiyeti
III- Sahanın Doğal Durumu
a) Jeolojik yapı (Jeomorfolojik-ana kaya-toprak),
b) İklim,
c) Doğal unsurlar (Orman, çalılık, mera, sazlık, bataklık, göl, akarsu, pınar, kayalık ve benzeri),
d)Ağaçlandırma ve tarım alanları,
belirtilir.
C- SAHADA MEVCUT BİTKİ VE HAYVANLAR
I- Bitki Örtüsü
a) Ağaçlar,
b) Ağaççık ve çalılar,
c) Otlar ve sazlar,
d) Yosun, mantar ve likenler,
gibi bitki örtüsü grupları ile kaplı alanlar ve bu alanların toplam sahaya oranları belirtilir.
II- Fauna (Hayvanlar)
a) Mevcut yabani hayvan türleri,
b) Avlandırılmayıp korunacak türler,
c) Avlandırılacak tür veya türlerin geçmişteki durumu,
d) Avlandırılacak tür veya türlerin halihazır durumu,
e) Göçmen türler,
1) Geliş ve dönüş zamanları,
2) Kışlama, yazlama, konaklama,
3) Kuluçkalama ve yavrulama zamanları,
hakkında bilgi verilir.
D- AVLANDIRILACAK TÜRLER HAKKINDA BİLGİLER
Avlandırılacak Tür veya Türlerin Biyolojik Durumu
a) Beslenmeye ilişkin hususlar (Saha içindeki başlıca beslenme ve sulanma yerleri ve zamanları),
b) Üremeye ilişkin hususlar (çiftleşme, yavrulama, kuluçkalama, doğurma yer ve zamanları)
belirtilir.
E- DOLAYLI VE DOLAYSIZ İNSAN TESİRLERİ
Sahadaki İnsan Müdahalesi:
a) Av Baskısı
1) Yakın çevredeki avcı ve silah sayısı,
2) Dışarıdan gelen avcılar,
3) Avlanma usulleri,
4) Usulsüz avlanma, yumurta ve yavru toplama,
belirtilir.
b) Yaşama Ortamına Yapılan Müdahaleler
1) Orman açmaları ve köklemeler,
2) Ot ve saz biçilmesi,
3) Geçmişteki yangınlar,
belirtilir.
c) Otlatma ve Evcil Hayvanlarla Olan İlişkiler
1) Birlikte yaşama yönünden,
2) Besin rekabeti yönünden,
incelenerek belirtilir.
d) Ormancılık Faaliyetleri ile İlişkiler
1) Üretim,
2) Gençleştirme,
3) Ağaçlandırma,
4) Toprak muhafaza,
5) Haşere mücadelesi,
6) Diğer faaliyetler (orman içi tesisler),
belirtilir.
e) Tarım Faaliyetleri ile İlişkiler
1) Yaşama ortamındaki besin maddeleri üzerine olumlu veya olumsuz etkileri,
2) Yaşama ortamına olan etkileri,
3) Yapılan zirai mücadeleler,
belirtilir.
f) Yerleşme Yerleri ve Sanayii Kuruluşları
1) Sahadaki toplu ve münferit yerleşim yerleri,
2) Baraj ve diğer sanayi tesisleri,
3) Drenaj, sulama kanalları, yollar gibi yapılar,
4) Enerji nakil hatları,
belirtilir.
F- DİĞER HUSUSLAR
a) Avlak alanında koruma ve diğer faaliyetlerde görevlendirilmesi düşünülen eleman sayısı,
b) Teşhis için bulanan, materyal (Boynuz, deri, kafatası, telek vs.),
c) Tabii afetlere maruz olup olmadığı,
d) İlgi çeken diğer hususlar,
e) Avlak alanında Bakanlığa ait mevcut yapılar haritada,
belirtilir.
G- EKOLOJİK DURUM
a) Avlandırılacak türlerin bitkilerle ilişkileri,
1) Beslenme yönünden,
2) Barınma yönünden,
3) Yuvalanma ve kuluçkalama yönünden,
b) Avlandırılacak hayvanların diğer yabani hayvanlarla ilişkileri,
(Bu fıkrada avlandırılacak av hayvanlarına yararlı veya zararlı olabilen sürüngenler, anfibialar, balıklar, böcekler
ve diğer hayvan grupları dikkate alınır.),
1) Birlikte yaşama yönünden,
2) Beslenme yönünden,
3) Besin rekabeti yönünden,
c) Avlandırılacak hayvanların yırtıcı ve zararlılarla ilişkileri,
belirtilir.
H- SAHANIN DEVLET AVLAĞI VEYA ÖRNEK AVLAK OLARAK TEFRİK VE TESİSİNİ
GEREKTİREN SEBEPLER
İ- TEKLİFLER
a) Avlak olması için alınacak ön tedbirler,
b) Yapılması gereken tesisler (bu tesisler çevre ve su kirliliğine neden olmayacak şekilde planlanır.),
c) Araç ve gereçler,
d) Personel,
e) Tahmini maliyet,
f) İşletme şekli,
belirtilir.
J- SONUÇ
K-RAPOR EKİ: Mevcut yapı ve tesislerin işaretlendiği ve sınırlarının çizildiği 1/25.000’lik harita.
Genel ve devlet avlaklarında avlanmasına izin verilecek türler
Genel veya devlet avlaklarında Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Belirlenen Av
Hayvanları Listesinde yer alan türlerin avlanmasına izin verilecektir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Belirlenen Av Hayvanları Listesinde yer alan
ancak Merkez Av Komisyonunca herhangi bir av döneminde koruma altına alınan türler genel
veya devlet avlaklarında da avlanamaz.
MAK kararları ile avlanması bölgesel olarak yasaklanan türler yasaklanan
bölgelerdeki genel ve devlet avlaklarında da avlanamaz.
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları
Listesinde yer alan türlerin genel ve devlet avlaklarında avlanması yasaktır.
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları
Listesi’nde olup da popülasyonları aşırı miktarda artarak avlağa zarar veren türlerin
avlanmalarına’’ Yaban Hayvanlarının Zararlılarıyla Mücadele Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik” hükümleri çerçevesinde izin verilir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları
Listesinde yer alan ancak av turizmi kapsamında avlanmasına izin verilen herhangi bir türün
(Tablo2) genel avlak olarak tescil edilen avlaklarda avlanması Av Turizmi Yönetmeliğinin 29
uncu maddesi hükmü gereğince yasaktır.
Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları
Listesinde yer alan ancak av turizmi kapsamında avlanmasına izin verilen türün devlet
avlağında bulunması durumunda bu türün/türlerin avlanmasına 31.07.2007 tarihli yazımızla il
müdürlüklerine gönderilen 30.07.3007 tarih ve B.18.0.DMP.03.01/020/200 sayılı Genel
Müdürlük Makam Olurunda izah edilen “Av Turizmi Kota Belirleme Esas ve Usulleri”
çerçevesinde her yıl düzenlenen “Av Yılı Av Turizmi Uygulamalarını İçerir İlkeler”
doğrultusunda Genel Müdürlükçe izin verilir
Tablo 1: ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞINCA BELİRLENEN AV
HAYVANLARI
TÜRLER
TÜRLER
Yabani Tavşan (Lepus europaeus)
Çilkeklik (Perdix perdix)
Ada Tavşanı (Oryctalagus cunicullus)
Sülün (Phasianus colchicus)
Çakal (Canis aureus)
Su Kılavuzu (Rallus aquaticus)
Tilki (Vulpes vulpes)
Saztavuğu (Gallinula chloropus)
Gelincik (Mustela Navilis/nivalis?)
Sakarmeke (Fulica atra)
Kokarca (Mustela putorius)
Poyrazkuşu (Haematopus ostralegus)
Kakım (Mustela erminia)
Yengeç Yağmurcunu (Dromas ardeola)
Porsuk (Meles meles)
Küçük Altın Yağmurcun (Pluvialis fulva)
Ağaç Sansarı (Martes martes)
Amerikan Altın Yağmurcun (Pluvialis dominica)
Kaya Sansarı (Martes foina)
Altın Yağmurcun (Pluvialis apricaria)
Kuyruksüren (Herpestes ichneumon)
Gümüş Yağmurcun (Pluvialis squatarola)
Yaban Domuzu (Sus scrofa scrofa)
Büyük Kızkuşu (Vanellus indicus)
Kızılgerdanlı Dalgıç (Gavia stellata)
Sürmeli Kızkuşu (Vanellus gregaria)
Karagerdanlı Dalgıç (Gavia arctica)
Akkuyruklu Kızkuşu (Vanellus leucura)
Buz Dalgıcı (Gavia Immer)
Kızkuşu (Vanellus vanellus)
Sümsükkuşu (Morus bassanus)
Büyük Kumkuşu (Calidris canutus)
Karabatak (Phalacrocorax carbo)
Aksokumlu kumkuşu (Calidris fuscicollis)
Gri Balıkçıl (Ardea cinerea)
Döğüşkenkuş (Philomachus pugnax)
Tarla Kazı (Anser fabalis)
Küçük Su Çulluğu (Lymnocryptes minimus)
Küçük Tarla Kazı (Anser brachyrhynchus)
Su Çulluğu (Bekasin) (Gallinago gallinago)
Sakarca (Anser albifrons)
Çulluk (Scolopax rusticola)
Boz Kaz (Anser anser)
Çamurçulluğu (Limosa limosa)
Yosun Kazı (Branta bernicla)
Kıyı Çamurçulluğu (Limosa lapponica)
Nil kazı (Alopochen aegypticus)
Sürmeli Kervançulluğu (Numenius phaeopus)
Fiyu (Anas penelope)
Kervançulluğu (Numenius arquata)
Büyük Çamurcun (Anas falcata)
Kara Kızılbacak (Tringa erythropus)
Boz Ördek (Anas strepera)
Kızılbacak (Tringa totanus)
Çamurcun (Anas crecca)
Yeşilbacak (Tringa nebularia)
Yeşilbaş (Anas platyrhynchos)
Sarıbacak (Xenus cinereus)
Kılkuyruk (Anas acuta)
Benekli Düdükçün (Actitis macularia)
Çıkrıkçın (Anas querquedula)
Kütkuyruklu Korsanmartı(Stercorarius pomarinus)
Kaşıkgaga (Anas clypeata)
Korsanmartı (Stercorarius parasiticus)
Macar Ördeği (Netta rufina)
Uzunkuyruklu Korsanmartı(Stercorarius
longicaudus)
Elmabaş Patka (Aythya ferina)
Büyük Korsanmartı (Stercorarius skua)
Tepeli Patka (Aythya fuligula)
Kızıldeniz Martısı (Larus leucophthalmus)
Karabaş Patka (Aythya marila)
Büyük Karabaş Martı (Larus ichthyaetus)
Pufla (Somateria mollissima)
Karabaş Martı (Larus ridibundus)
Telkuyruk (Clangula hyemalis)
Küçük Gümüş Martı (Larus canus)
Kara Ördek (Melanitta nigra)
Karasırtlı Martı (Larus fuscus)
Kadife Ördek (Melanitta fusca)
Van Gölü Martısı (Larus armenicus)
Altıngöz (Bucephala clangula)
Gümüş Martı(Hazar Martısı) (Larus Cachinnans)
Tarakdiş (Mergus serrator)
Kutup Martısı (Larus hyperboreus)
Büyük Tarakdiş (Mergus merganser)
Büyük Karasırtlı Martı (Larus marinus)
Kınalı Keklik (Alectoris chukar)
Karaayaklı Martı (Rissa tridactyla)
Kaya Kekliği (Alectoris geraeca)
Kuzet Gümüş Martı (Larus argentatus)
Kum Kekliği (Ammoperdix griseogularis)
Bağırtlak (Pterocles orientalis)
Bıldırcın (Coturnix coturnix)
Kılkuyruk Bağırtlak (Pterocles alchata)
Gökçe Güvercin (Columba oenas)
Çöl Kuzgunu (Corvus ruficollis)
Kumru (Streptopelia decaocto)
Kuzgun (Corvus corax)
Küçük Kumru (Streptopelia senegalensis)
Alakarga (Garrulus glandarius)
Kaya Güvercini (Columba livia)
Saksağan (Pica pica)
Tahtalı (Columba palumbrus)
Küçük Karga (Corvus monedula)
Üveyik (Streptopelia turtur)
Ekin Kargası (Corvus frugilegus)
Çöl Toygarı (Ammomanes deserti)
Kara Leş Kargası (Corvus corone corone)
İbibik toygarı (Alaemon alaudipes)
Leş Kargası (Corvus corone pallescens)
Tepeli Toygar (Galerida cristata)
Sığırcık (Sturnus vulgaris)
Orman Toygarı (Lullula arborea)
Çiğdeci (Acridotheres tristis)
Tarlakuşu (Alauda arvensis)
Serçe (Passer domesticus)
Kıbrıs Kuyrukkakanı (Oenanthe cypriaca)
Söğüt Serçesi (Passer hispaniolensis)
Çöl Kuyrukkakanı (Oenanthe deserti)
Küçük serçe (Passer moabiticus)
Kızılca Kuyrukkakan (Oenanthe xanthoprymma)
Ağaç Serçesi (Passer montanus)
Büyük Kızılca Kuyrukkakan (Oenanthe moestra)
Çöl Serçesi (Carpospiza brachydactyla)
Karasırtlı Kuyrukkakan (Oenanthe lugens)
Sarıboğazlı Serçe (Petronia xanthocollis)
Aktepeli Kuyrukkakan (Oenanthe leucopyga)
İspinoz (Fringilla coelebs)
Tarla Ardıcı (Turdus pilaris)
Dağ İspinozu (Fringilla montifringilla)
Öter Ardıç (Turdus philomelos)
Alamecek (Rhodopechys sanguinea)
Kızıl Ardıç (Turdus iliacus)
Boz Alamecek (Rhodospiza obsoleta)
Ökse Ardıcı (Turdus viscivorus)
Doğu Alameceği (Bucanetes mongolicus)
Karatavuk (Turdus merula)
Büyük Çütre (Carpodacus rubicilla)
Uzunkuyruklu Baştankara (Aegithalos caudatus)
Şakrakkuşu (Pyrrhula pyrrhula)
Duvar Tırmaşıkkuşu (Tichodroma muraria)
Kirazkuşu (Emberiza hortulana)
Çulhakuşu (Remiz pendulinus)
Doğu Kirazkuşu (Emberiza buchanani)
Kızılbaşlı Kirazkuşu (Emberiza bruniceps)
Tarla Kirazkuşu (Miliaria calandra)
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞINCAKORUMA ALTINA ALINAN YABAN HAYVANLARINDAN AV
TURİZMİ KAPSAMINDA AVINA İZİN VERİLEN TÜRLER
TÜRLER
Kurt (Canis lupus)
Boz Ayı (Ursus arctos)
Ala Geyik-Yağmurca (Cervus dama)
Kızılgeyik (Cervus elaphus)
Karaca (Capreolus capreolus)
Ceylan / Ahu (Gazella subgutturosa)
Çengelboynuzlu Dağkeçisi (Rupicapra rupicapra)
Yaban Keçisi (Capra aegagrus)
Yaban Koyunu (Ovis ammon gmelini)
Anadolu Yaban Koyunu (Ovis orientalis anatolica)
Genel ve Devlet avlaklarının tesisinde öncelik hangi türlere
verilmelidir?
Genel ve devlet avlaklarının tesisinde ilk etapta, avcılar tarafından çok fazla talep
gören av hayvanlarının yoğun olarak bulundukları sahalara öncelik verilecektir.
İl müdürlüğü sınırları içerisinde özellikle keklik, tavşan, bıldırcın ve su kuşlarının
yoğun olarak bulunduğu ve avcılığın yoğun olarak yapıldığı sahalar belirlenerek özelliklerine
göre genel avlak veya devlet avlağı olarak tescil edilecektir.
. Avlakların devlet avlağı veya genel avlak olarak ayrımında türlerin özelliklerine
göre hangi türün hangi avlak içerisinde yer alacağı hakkında aşağıda bilgiler verilmektedir.









Bıldırcın: Daha çok eğimin düşük olduğu tarım arazilerini tercih eder. Bıldırcının
doğal olarak bulunduğu sahalar devlet avlağı veya genel avlak olarak ayrılmaya
uygun alanlardır.
Keklik-Tavşan: Genel olarak aynı habitatı paylaşırlar. Makilik, bozuk baltalık
ormanlar, veya gevenlerin olduğu veya olmadığı mera veya hazine arazileri tercih
ederler. Bulundukları alan ormanda ise devlet avlağı hazine veya mera ise genel
avlaklar içerisinde değerlendirilir.
Su kuşları: Sulak alan ekosistelerini tercih ederler. Su kuşlarının bulundukları
saha DSİ baraj Gölü ise devlet avlağı diğer yerler ise genel avlak olarak ayrılır.
Toy: Daha çok ova ekeneklerini tercih etmektedir. Bu türümüzün bulunduğu
sahalar TİGEM arazileri vb. yerlerde devlet diğer yerlerde genel avlak olarak
ayrılır.
Yaban domuzu: Her iki mülkiyette de bulunabilir bu türümüzün bulunduğu
sahalar mülkiyete göre genel veya devlet avlağı olarak ayrılabilir. Yaban
domuzunun av turizmi faaliyetlerinde avlattırılabilmesi için sahanın devlet avlağı
olarak ayrılması gerekmektedir.
Yaban Keçisi: Kötürüm ağaç sınırı dediğimiz orman zonundan alpin zonuna geçiş
bölgelerinde veya yalnız bir zonda bulunabilir bu türümüzün bulunduğu sahalar
devlet veya genel avlak olarak ayrılır. Yaban keçisinin av turizmi faaliyetlerinde
avlattırılabilmesi için sahanın devlet avlağı olarak ayrılması gerekmektedir.
ÇBDK: Daha çok orman üst sınırında alpin zonda bulunur. Bulunduğu saha orman
arazisi ise devlet diğer sahalar genel avlak olarak ayrılır. ÇBDK’nın av turizmi
faaliyetlerinde avlattırılabilmesi için sahanın devlet avlağı olarak ayrılması
gerekmektedir.
Karaca: Daha çok Karadenizde orman içi açıklıkların olduğu karışık ormanlarda
yaşar. Bu türümüzün bulunduğu sahalar devlet avlağı olarak ayrılacaktır.
Geyik: Ormanda yaşar bu türümüzün bulunduğu sahalar devlet avlağı olarak
ayrılacaktır.
 Yaban koyunu ve Ceylan: Genellikle Mera vasfındaki arazilerde
yaşar. Bulundukları sahalar genel avlak olarak ayrılacaktır.
Ayrıca, ülkemizde av turizmi faaliyetlerinin yaptırılacağı sahalar 4915 sayılı Kara
Avcılığı Kanununun 15 inci maddesine istinaden hazırlanan ve 08.01.2005 tarih ve 25694
sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Yerli ve Yabancı Avcıların Av Turizmi
Kapsamında Avlanmalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin” 29 uncu madde
hükümleri çerçevesinde özel avlaklar, örnek avlaklar, devlet avlakları ve yaban hayatı
geliştirme sahaları (YHGS) ile sınırlandırılmıştır. Bu nedenle, Ülkemizde doğal olarak yayılış
gösteren Kızıl Geyik, Ala Geyik, Karaca, Yaban Keçisi, Yaban Koyunu, Çengelboynuzlu Dağ
Keçisi gibi uluslararası av turizmi faaliyetlerinde çok fazla talep edilen büyük memeli yaban
hayvanların Genel avlaklarda da avlanabilmeleri için Yönetmenliğin ilğili hükmünde
değişiklik yapılmasında yarar varYaban domuzu ülkemizde yaptırılmakta olan av turizmi
faaliyetlerinde birinci sırada talep gören bir türümüzdür. Ülkemizin av turizminden elde ettiği
gelirin yaklaşık % 65-70’i yaban domuzu avından sağlanmaktadır. Bu nedenle, av turizmi
faaliyetlerinin aksatılmadan yürütülmesi açısından il müdürlüğü sınırları içerisinde yaban
domuzu avı yaptırılacak sahaların da devlet avlağı olarak tesis ve tescil edilmesi gerekir
GENEL MÜDÜRLÜĞÜMÜZCE SINIRLARI İÇERİSİNDE
DEVLET AVLAĞI TESİSİ ÖNERİLEN ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜKLERİ
İLLER
ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜKLERİ
Adana
Karaisalı, Pozantı, Pos
Afyon
Afyon
Amasya
Amasya
Ankara
Kızılcahamam, Beypazarı, Nallıhan
Antalya
Antalya, Akseki, Elmalı, Alanya, Kaş, Finike, Gündoğmuş, Gazipaşa,
Manavgat, Korkuteli
Balıkesir
Edremit
Bartın
Bolu
Bartın, Ulus
Bolu, Gerede, Mengen, Mudurnu, Seben
Burdur
Burdur, Bucak, Gölhisar
Çorum
Çorum, Kargı, İskilip
Çanakkale
Çankırı
Kalkım, Yenice, Bayramiç, Çan, Ayvacık
Çankırı, Çerkeş, Ilgaz
Eskişehir
Eskişehir, Çatacık, Mihalıçcık
Isparta
Isparta, Eğirdir, Sütçüler
Karabük
Eskipazar, Karabük, Yenice
Karaman
Karaman
Kastamonu
Kastamonu, Pınarbaşı, Azdavay, İhsangazi, Samatlar
Araç, Taşköprü, Tosya
Konya
Konya, Beyşehir, Akşehir
Mersin
Anamur, Mut, Silifke, Tarsus
Muğla
Köyceğiz, Fethiye, Marmaris, Milas
Sakarya
Sakarya, Geyve
Samsun
Bafra, Vezirköprü
Sinop
Sinop, Türkeli, Boyabat, Ayancık
Tokat
Tokat, Niksar, Arbaa, Almus
Yozgat
Çayıralan, Akdağmadeni
Zonguldak
Devrek, Dirgine
Hatay
Hatay, Dörtyol
Kütahya
Sivas
Gümüşhane
Elazığ
Kütahya
Sivas, Koyulhisar
Gümüşhane, Torul
Elazığ
Genel ve Devlet avlaklarında avcılığın düzenlenmesi
Ülkemizde av hayvanlarının envanteri sınırları tespit edilmiş ve büyüklükleri
belirlenmiş olması nedeniyle sadece örnek avlaklar ve yaban hayatı geliştirme sahalarında
yapılmaktadır. Bu sahaların haricinde yaşayan av hayvanlarının envanterleri yapılamamakta
dolayısı ile de popülasyonlarının durumları değerlendirilememekte bu sebeple de her yıl
yapılan MAK toplantılarında avcı başına avlanma miktarlarının belirlenmesinde sıkıntılar
yaşanmakta, belirlenen miktarlar da envanter verilerine dayandırılmadığı için av
hayvanlarının nesillerini tehdit etmektedir.
Bu nedenle, genel ve devlet avlaklarında avına izin verilecek türlerin avlanma
miktarlarının belirlenmesinde MAK kararlarında olduğu gibi günlük limit sınırlaması
yapılmayacaktır. Avına izin verilecek türlerin avlanma miktarları o av döneminde avlaktan
hasat edilecek av dönemi kotaları olarak hesap edilecek ve belirlenen kotalar kadar hasat
yapılmasına izin verilecektir. Herhangi bir genel veya devlet avlağında avına izin verilen bir
türün o av dönemi için belirlenen kotasının kullanılması durumunda o tür için MAK
kararlarında belirlenen avlanma süresi sona ermemiş olsa dahi devlet avlağında o türün avı
kapatılacaktır.
Genel ve devlet
işlettirilmesi ve denetimi
avlaklarının
yönetimi,
işletilmesi,
Devlet avlaklarının yönetimi, işletilmesi ve işlettirilmesi Avlak Yönetmeliğinin 15 inci
maddesinde ifade edildiği üzere il müdürlüğü tarafından yapılır.
Devlet avlaklarında avlanmasına izin verilecek av hayvanları, avlanma süreleri,
zamanı ve günleri, yasaklanan avlanma araç ve gereçleri MAK kararları doğrultusunda
belirlenir.
Örnek avlak statüsü mülkiyet ile ilgili olmayıp kamu kurum veya kuruluşlarının
tasarrufu altında olan genel ve devlet avlaklarının işlettirilmesi ile ilgili bir statüdür. Başka bir
deyişle, eğer herhangi bir genel avlak veya devlet avlağı özel veya tüzel kişilere kiralanarak
işlettirilecek ise bu avlağa örnek avlak statüsü verilerek MAK kararlarından bağımsız olarak
idarenin hazırlayacağı avlanma planı, idari ve teknik şartname doğrultusunda işlettirilecektir
Avlak yönetmeliğinin 15 inci maddesinde “işlettirilir” sözcüğünden kastedilen de avlağın
statüsünün örnek avlak olarak değiştirilmesi ve örnek avlak olarak işlettirilmesidir. Zira,
Avlak Yönetmeliğinde, genel ve devlet avlaklarının hangi şartlarda işlettirileceğine dair
herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, örnek avlakların hangi şartlarda işlettirileceği açık
ve net olarak belirtilmiştir.
Örnek avlaklar genel ve devlet avlakları içerisinden avlağın tamamı veya sadece
avlağın içerisindeki herhangi bir türün kullandığı alan kadar belirlenerek seçilebilir. Devlet
Avlağı ilgili kurumların muvafakatları alınarak tescil edilmiş bir devlet avlağı olduğu için, bu
avlağın içerisinden örnek avlağı olarak tescil edilebilmesi için ilgili kurumlardan muvafakat
alınması gerekmeyecektir.
İl müdürlüklerimizce işletilecek olan genel avlaklar veya devlet avlaklarında da
koruma ve avcılığın düzenlenmesi karşılığı bu avlaklarda sahası bulunan köy tüzel kişilikleri
ve belde belediyeleri ile işbirliği yapılabilecektir. Genel ve devlet avlaklarında koruma ve
avcılığın düzenlenmesi karşılığı bu avlaklarda sahası bulunan köy tüzel kişilikleri ve
belde belediyeleri ile yapılacak işbirliğinin içeriği ve avlakların işletilmesinden sağlanan
gelirden köy tüzel kişiliklerine
Bakanlığımızca belirlenecektir.
ve
belde
belediyelerine
verilecek
miktarlar
Avlaklarda av hayvanlarından elde edilecek ürünün yurt içi veya yurt dışına nakli,
devredilmesi, ticareti, kullanılması ve benzeri gibi işlemler, 4915 sayılı Kanun ile
Yönetmelikler ve taraf olduğumuz ulusal ve uluslararası sözleşme esaslarına göre yapılır.
Genel ve devlet avlaklarının ve burada yapılan işlemlerin denetlenmesi Avlak
Yönetmeliğinin 34 üncü madde hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından yapılır
veya yaptırılır. 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile mülki amirliklere verilen denetim hakkı
saklıdır.
Genel ve devlet avlakları içerisinde kalan av hayvanlarının
kullandıkları alanların belirlenmesi
Bir devlet avlağında yaşamını sürdüren üç adet türün her biri devlet avlağının belirli
bir bölümünü veya avlağın tümünü kullanıyor olabilir. Avlak içerisinde kalan türlerin avlak
sahasının kabaca ne büyüklükte bir alanını kullandıklarının belirlenmesi gerekir. Avlak
içerisinde ne büyüklükte bir alanını kullandıklarının belirlenmesi türlere göre yıllık (av
dönemi) avlanma kotalarının hesaplanmasında kullanılacaktır.
Avına izin verilen türlerin yıllık (av dönemi) avlanma
kotalarının belirlenmesi
4915 Sayılı KAK nu;
av ve yaban hayatı yönetimini “av ve yaban hayatının
sürdürülebilirliğinin sağlanması hedefinden hareketle; av ve yaban hayvanları ile yaşama
alanlarında gerekli araştırma, etüt ve envanter çalışmalarının yapılması, koruma ve geliştirme
faaliyetlerinin belirlenmesi, faydalanmanın düzenlenmesi de dahil; yönetim plânlarının
yapılması, uygulanması, denetlenmesi, izlenmesi ve değerlendirilmesi” şeklinde
tanımlamaktadır.
KAK’da avlaklar “av ve yaban hayvanlarının doğal olarak yaşadıkları veya sonradan
salındıkları sahalar” olarak,
Avlanma “avına izin verilen yaban hayvanı türlerini, izin verilen yerlerde, tespit edilen
zaman ve miktarlar ile belirlenen esas ve usullerle canlı veya ölü ele geçirmeye çalışma veya
ele geçirme” şeklinde,
Avlanma planı ise “envanteri yapılan, sınırları belli bir avlak alanında avlanmasına izin
verilen yaban hayvanlarının tür, cinsiyet ve yaş itibariyle kaç adet ve hangi usul ve kurallara
uyularak ne kadar süre içerisinde avlanacağını düzenleyen ve yaşama ortamının geliştirilerek
sürdürülmesi için gerekli önlemleri öngören ve DKMPG’ce onaylanmış plan” olarak
tanımlanmaktadır. Avlak yönetim ve avlanma planlarının onayının DKMPG’ye verilmesi ile
avlak yönetim ve avlanma planlarında standarizasyonun sağlanması ve bu planların
hazırlanması sırasında il çevre ve orman müdürlüklerimizin izleyecekleri yol ve uymaları
gereken usul ve kuralların tek bir merkezden belirlenmesi hedeflenmiştir.
Yaban hayatının korunması, planlanması ve yönetimi popülasyonlar bazında
yapılmaktadır.. Belirli bir alanı paylaşan ve aralarında üremenin gerçekleşebildiği bireylerin
oluşturduğu topluluk popülasyon olarak adlandırılmaktadır. Popülasyonu meydana getiren
fertlerin sayısı popülasyon büyüklüğü olarak tanımlanır. Popülasyon yoğunluğu birim
alana düşen fert sayısı olarak ifade edilmektedir. Ülkemizde popülasyon yoğunlukları Ayı,
Kurt ve Vaşak gibi büyük memeli yırtıcılar için 10000 hektardaki birey sayısı diğer türler için
100 hektardaki birey sayısı olarak ifade edilmektedir.
Bir yaban hayvanı türünün, popülasyon yoğunluğunun belirli bir şekilde azaldıktan
sonra tekrar normal yoğunluğa dönmesi için gereken minimum bir yoğunluk vardır.
“Minimum Üreme Yoğunluğu” denilen bu seviyenin altına düşen popülasyonların yeniden
artarak eski halini alması çok zor olmakta hatta bazı durumlarda ise mümkün olmamaktadır.
Minimum yoğunluk seviyesi herhangi bir tür için yok olma sınırını temsil etmektedir.
Herhangi bir yaban hayvanı popülasyonu iki temel gücün etkisi ile şekillenir.
Bunlardan birincisi üreme potansiyeli diğeri ise çevre direncidir. Popülasyonlarda birey
sayısı taşıma kapasitesine yaklaştığında üreme potansiyelinde azalma gözlenir. Minimum
üreme yoğunluğunun üzerinde ve gelişmekte olan bir popülasyonda bireyler serbestçe
beslenir, büyür, erginleşir ve çoğalırlar. Buna karşılık yoğunluğu artarak taşıma kapasitesine
ulaşan bir popülasyon çevre direnci nedeniyle gerileme sürecine girer. Ağır hava şartları,
kaçak avcılık, besin için rekabet, hastalıklar ve yırtıcıların etkisi çevre direncini
oluşturmaktadır.
Avlanma planlarının amacı avlattırılması hedeflenen türün popülasyon yoğunluğunun
üremenin en hızlı olduğu bir yoğunluk seviyesinde tutularak bu seviyenin üzerindeki artımın
hasat edilmesidir. Optimum yoğunluk olarak adlandırılan bu yoğunluk seviyesi popülasyonun
optimum seviyede gelişim ve üremesine imkan vermektedir. Avlanma planlarında Hasat İçin
Gerekli Minimum Popülasyon Yoğunluğu (HİGMPY) olarak söz edilecek olan bu
seviyede çoğalma maksimuma yakındır.
Genel Müdürlüğümüzün yurt çapında sürdürmekte olduğu etüt-envanter çalışmaları
ışığında ülkemizdeki av hayvanı türlerinin popülasyon büyüklükleri, yoğunlukları, üreme
potansiyeli ile ergin ve yavruların yaşama oranları (çevre direnci) gibi popülasyon dinamiğine
ilişkin temel bilgilere dayanılarak, uluslararası yayınlar da göz önünde bulundurularak, avına
izin verilecek türlerin yıllık avlanma kotalarının belirlenmesinde esas alınacak HİGMPY’ler
ve Avlanma Katsayıları belirlenmiştir.
Avlanma Katsayısı herhangi bir türün üreme potansiyeli ve o türün bulunduğu
ortamın çevre direnci göz önüne alınarak hesaplanan bir katsayıdır. Avlanma katsayısı
ülkemizde yerleşik olarak yaşayan yaban domuzu, keklik, tavşan gibi av hayvanları için
nispeten sabit olarak alınabilecek bir rakam olmakla birlikte ülkemizde geçici olarak bulunan
göçmen kuşlar için hesaplanması bir hayli güç bir katsayıdır. Bu nedenle, göçmen kuşlar ve
özellikle sulak alanlarımızı geçici bir süre kullanan su kuşları için hesaplanan avlanma
katsayılarında sökün dönemlerinde yapılan gözlem ve envanter çalışmaları göz önünde
bulundurur. Merkez Av Komisyonu Kararları çerçevesinde avlanmasına izin verilen türler ve
bu türler için belirlenen HİGMPY’ler (100 hektardaki birey sayısı) ve Avlanma Katsayıları
aşağıda verilmektedir.
Aşağıdaki bonitet sınıflaması yapılan türlerin bonitet tespiti, yaban domuzu için
11/04/2005 tarih ve B.18.0.DMP.0.03.00/250.00-108 sayılı, keklik türleri için ise 01.08.2006
tarih ve B.18.0.DMP.0.03.00/250.00-124 sayılı Genel Müdürlük Makam Olurları
doğrultusunda yapılacaktır.
MERKEZ AV KOMİSYONU KARARLARI ÇERÇEVESİNDE AVINA İZİN
VERİLEN AV HAYVANLARININ HASAT İÇİN GEREKLİ MİNİMUM
POPÜLASYON YOĞUNLUKLARI VE AVLANMA KATSAYILARI
TÜRLER
HASAT İÇİN GEREKLİ
MİNİMUM
POPÜLASYON
YOĞUNLUĞU
(HİGMPY)
AVLANMA
KATSAYISI
(100 HEKTARDAKİ
BİREY SAYISI)
Çakal
Bonitet: 5
Bonitet: 4
Bonitet: 3
2
Tilki
2
0.12
Yaban Tavşanı
2
1.50
Ada Tavşanı
3
1.50
Kaya Sansarı
2
0.20
Yaban Domuzu
1.
2.
3.
0.20
0.15
Ağaç Sansarı
2
0.20
Kum Kekliği
Kınalı Keklik
1. Bonitet: 12
2. Bonitet: 8
2.00
Kaya Kekliği
Karatavuk
8
1.00
Bıldırcın
8
2.00
2
0.50
Suçulluğu
(Bekasin)
4
1.00
Üveyik
10
0.30
Kaya Güvercini
10
0.50
Tahtalı
5
0.50
Sakarmeke
10
1.50
6
1.00
Yeşilbaş
6
1.00
Bozördek
6
1.00
Fiyu
4
1.00
Kirik-Çamurcun
11
1.00
Macar Ördeği
6
1.00
Tepeli Patka
4
1.00
Kılkuyruk
5
1.00
Karabaş Patka
4
1.00
Elmabaş Patka
5
1.00
Kara Ördek
3
1.00
Çıkrıkçın
4
1.50
Altıngöz
3
1.50
Çulluk
(Orman çulluğu)
Sakarca Kazı
(Yaban kazı)
Genel ve devlet avlaklarında avlanma, avına izin verilen türlerin doğal ortamda
çoğalmalarının sağlanması ve Hasat İçin Gerekli Minimum Popülasyon Yoğunluğu
üzerindeki artım miktarının avlattırılması esasına dayandırılacaktır. Genel ve devlet
avlaklarında herhangi bir türün avına izin verilebilmesi için o türün avlak sahasındaki
popülasyon yoğunluğunun en az Hasat İçin Gerekli Minimum Popülasyon Yoğunluğu
kadar olmak zorundadır. Eğer avlak sahasında avına izin verilecek türün popülasyon
yoğunluğu o tür için belirlenen Hasat İçin Gerekli Minimum Popülasyon Yoğunluğundan
daha az ise devlet avlağında o türün avına izin verilmeyecektir.
Genel ve devlet avlaklarında herhangi bir türün avına izin verilebilmesi için o türün
avlak sahasındaki popülasyon yoğunluğunun en az Hasat İçin Gerekli Minimum
Popülasyon Yoğunluğu kadar olup olmadığına sahada yapılacak envanter çalışmaları ile
karar verilecektir. İl müdürlükleri, tesisi düşünülen avlak sahasında bulunan av hayvanı
türlerinin üreme dönemi öncesi envanterini yaparak sahada bulunan av hayvanı
popülasyonlarının yoğunluklarının en az bu türler için hesap edilen ve Tablo 4’de belirtilen
Hasat İçin Gerekli Minimum Popülasyon Yoğunlukları kadar olup olmadığına karar
verirler. Bu amaçla, tesisi düşünülen avlak sahası avcı derneklerinden ve avlak sahası içi veya
yakınında bulunan köylerden temin edilen mihmandarlar ile gezilerek sahada doğal olarak
bulunan popülasyonların değerlendirilmesi avcı ve köylülerin de görüşleri alınarak yapılır ve
bir tutanakla tespit edilir. Bu tutanak avlak ön etüt raporu eki olarak Genel Müdürlüğümüze
gönderilir. İl müdürlükleri 4915 sayılı kanunun 3 üncü madde hükümleri çerçevesinde avcı
kuruluşlarının kurulması ve çalışmalarının teşviki amacıyla avlak sahasında bulunan av
hayvanlarının popülasyon yoğunluklarının belirlenmesinde 06.05.2008 tarih ve
B.18.0.DMP.0.03.03.010.06.01/250 sayılı “Avcı Dernekleri ve Av Bayileri Aracılığı ile
Avlanma İzin Kartı Satışı” konulu Genelge gereğince derneklerle yapılacak işbirliği
protokolü ekinde yer alan anket formunda izah edilen envanter tekniğini de kullanabilirler. İl
müdürlüklerinin genel veya devlet avlaklarında yaptıracakları envanter çalışmalarında
yukarıda sözü edilen Genelge çerçevesinde avcı dernekleri ile işbirliği yapabilirler.
Merkez Av Komisyonu Kararları çerçevesinde avlanmasına izin verilen türlerin genel
avlak veya devlet avlağındaki kullandığı saha büyüklükleri ve bu sahalardaki popülasyonların
yoğunlukları envanter çalışmaları ile tespit edilerek avlak bazında yıllık (av dönemi) avlanma
kotaları aşağıda verilen formül ile hesap edilir.
Yıllık Avlanma Kotası = (Hasat İçin Gerekli Minimum Popülasyon Yoğunluğu)
X (Türün Avlak İçerisinde Kullandığı Toplam Alan) / 100 X (Avlanma Katsayısı)
Örneğin, içerisinde baraj gölü de bulunan ve büyüklüğü 20.000 hektar olan Aksaray
İli, Ortaköy İlçesi, Balcı mevkiinde tesis edilmiş olduğu varsayılan Ortaköy-Balcı Devlet
Avlağı içerisinde Yaban Domuzu, Keklik, Yaban Tavşanı, Çakal, Tilki, Kaya Sansarı, Kaya
Güvercini ve Yeşilbaş gibi av hayvanı türleri bulunmaktadır. Bu türler avlak sınırları
içerisinde sırasıyla 10.000, 20.000, 15.000, 20.000, 20.000, 10.000, 10.000 ve 4.000 hektarlık
alanları kullanmaktadır. Yaban domuzunun avlakta bulunduğu sahalar 11/04/2005 tarih ve
B.18.0.DMP.0.03.00/250.00-108 sayılı olur çerçevesinde değerlendirilerek 3. bonitet olarak,
kınalı keklik türünün bulunduğu sahalar 01.08.2006 tarih ve B.18.0.DMP.0.03.00/250.00-124
sayılı olur çerçevesinde değerlendirilerek 2. bonitet olarak tespit edilmiştir. Avlak sahasında
bulunan türlerin yıllık avlanma kotaları hesaplanarak Avlak Ön Etüt Raporu Eki olarak Genel
Müdürlüğümüze gönderilecek bilgiler Tablo 5’te verilmektedir. İl müdürlükleri tescil ettikleri
her bir devlet avlağı veya genel avlak için bir adet “GENEL AVLAK VEYA DEVLET
AVLAĞI YILLIK AVLANMA KOTALARI BİLDİRİM FORMU” düzenleyerek Avlak
Ön Etüt Raporu eki olarak Genel müdürlüğümüze gönderirler.
İl müdürlükleri tarafından devlet avlağı veya genel avlak olarak tescil edilen sahaların
Ön Etüt Raporlarının bir örneği bu sahaların 1/25.000 lik haritası ile birlikte bilgilendirmek
amacıyla en geç Şubat ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğümüze gönderilir. Genel avlak veya
devlet avlağı olarak tescil edilen sahalar Merkez Av Komisyonu kararlarında ilan edilir.
Avlak Ön Etüt Raporu ekleri olarak Genel müdürlüğümüze gönderilecek diğer belgeler
aşağıda belirtilmektedir.


Genel ve devlet avlakları içerisinde kalan orman arazileri için orman işletme
müdürlüklerinden, tarım arazileri için tarım il müdürlüklerinden 10/8/2001 tarihli ve
24489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Tarım Arazilerinin Korunması ve
Kullanılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında, mera, yaylak ve kışlaklar için il mera
komisyonlarından alınan “UYGUN GÖRÜŞ “ yazıları
İl müdürlüklerinin tescil ettikleri her bir devlet avlağı veya genel avlak için
düzenleyecekleri Tablo 5’de bir örneği verilen “GENEL AVLAK VEYA DEVLET
AVLAĞI YILLIK AVLANMA KOTALARI BİLDİRİM FORMU”
Tablo 5: GENEL AVLAK VEYA DEVLET AVLAĞI YILLIK AVLANMA
KOTALARI BİLDİRİM FORMU
İl Müdürlüğü: Aksaray
Avlak Adı: Ortaköy – Balcı Devlet Avlağı
Avlak Büyüklüğü (ha): 20000 hektar
TÜRLER
TÜRÜN AVLAK
İÇERİSİNDE
KULLANDIĞI
TOPLAM ALAN
(TAİKTA) (ha)
HASAT İÇİN GEREKLİ
MİNİMUM POPÜLASYON
YOĞUNLUĞU (HİGMPY)
AVLANMA
KATSAYISI
YILLIK AVLANMA
KOTASI =
(HİGMPY) X
(TAİKTA) / 100 X
(AVLANMA
KATSAYISI)
(100 HEKTARDAKİ BİREY
SAYISI)
Yaban Domuzu
10000
3. Bonitet: 3
0.20
60
Çakal
20000
2
0.15
60
Tilki
20000
2
0.12
48
Kınalı Keklik
20000
2.Bonitet: 8
2.00
3200
Yaban Tavşanı
15000
2
1.50
450
Kaya Sansarı
10000
2
0.20
40
Kaya Güvercini
10000
10
0.50
500
Yeşilbaş
4000
6
1.00
240
Mustafa ÖZER
Şube Müdürü