docTıkla İndir - PC Bilkent Bilgisayar Kulübü
download 
Şikayet Transkript
Tıkla İndir - PC Bilkent Bilgisayar Kulübü
T.C. Mİ LLÎ EĞİ Tİ M BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİEĞİ Tİ M VE ÖĞRETİ M Sİ STEMİ Nİ N GÜÇLENDİ Rİ LMESİPROJESİ ) Bİ Lİ Şİ M TEKNOLOJİ LERİ YAZICILAR ANKARA 2007 Milli Eğitim Bakanlı ğıtarafı ndan geliş tirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Baş kanlı ğ ı nı n 02.06.2006 tarih ve 269 sayı lıKararıile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda kademeli olarak yaygı nlaş tı rı lan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programları nda amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandı rmaya yönelik geliş tirilmişöğretim materyalleridir (Ders Notları dı r). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandı rmak ve bireysel öğ renmeye rehberlik etmek amacı yla öğrenme materyali olarak hazı rlanmı ş , denenmek ve geliş tirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda uygulanmaya baş lanmı ş tı r. Modüller teknolojik geliş melere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandı rmak koş ulu ile eğ itim öğ retim sı rası nda geliş tirilebilir ve yapı lması önerilen değiş iklikler Bakanlı kta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygı n eğitim kurumları , iş letmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaş abilirler. Bası lmı şmodüller, eğitim kurumları nda öğ rencilere ücretsiz olarak dağı tı lı r. Modüller hiçbir ş ekilde ticari amaçla kullanı lamaz ve ücret karş ı lı ğ ı nda satı lamaz. İ Çİ NDEKİ LER AÇIKLAMALAR ...................................................................................................................iii Gİ Rİ Ş.......................................................................................................................................1 1. NOKTA VURUŞLU (DOT MATRIX) YAZICILAR .........................................................3 1.1. Nokta Vuruş lu Yazı cı ları n Yapı sıve Çalı ş ma Prensibi ................................................4 1.2. Nokta Vuruş lu Yazı cı ya Ait Aksesuarlar......................................................................6 1.2.1. Alttan İ tmeli Traktör (Bottom Push Tractor).........................................................7 1.2.2. Çekme Traktörü (Pull Tractor) ..............................................................................7 1.2.3. Tekli Kağ ı t Besleme Ünitesi (Cut Sheet Feeder)...................................................7 1.2.4. Rulo Kağ ı t Ünitesi (Roll Paper Stand) ..................................................................7 1.3. Nokta Vuruş lu Yazı cı ya Ait Teknik Özellikler ............................................................8 1.3.1. Yazma Hı zı (CPS) ................................................................................................. 8 1.3.2. Form Yı rtma (TEAR) ............................................................................................8 1.3.3. Kağ ı t Park Etme (PARK) ......................................................................................8 1.3.4. Karakter Sı klı ğ ı(CPI)............................................................................................8 1.3.5. Yazı cı Geniş liği..................................................................................................... 8 1.3.6. Formun Baş langı cı(TOF)......................................................................................9 1.3.7. Emülasyon (Emulation) .........................................................................................9 1.3.8. MTBF ....................................................................................................................9 1.3.9. MVBF....................................................................................................................9 1.4. Nokta Vuruş lu Yazı cı ya Ait TuşMenüsü..................................................................... 9 UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 11 ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................16 ÖĞRENME FAALİ YETİ -2................................................................................................... 17 2. MÜREKKEP PÜSKÜRTMELİ(INK JET) YAZICILAR ................................................17 2.1. Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı ları n Yapı sıve Çalı ş ma Prensibi ................................. 18 2.1.1. Isı l Kabarcı k Püskürtme (Thermal Bubble Jet) Yöntemi ....................................19 2.1.2 Piezo Elektrik Yöntemi.........................................................................................20 2.2. Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı lara Ait Aksesuarlar ....................................................21 2.2.1. Otomatik İ ki TaraflıBaskıAksesuarı .................................................................. 21 2.2.2. Küçük Kağ ı t Tepsili İ ki TaraflıBaskıAksesuarı ................................................22 2.2.3. Kağ ı t Tepsisi ........................................................................................................22 2.3. Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı lara Ait Teknik Özellikler ........................................... 22 2.3.1. Ppm (page per minute).........................................................................................22 2.3.2. GPPM (graphic page per minute) ........................................................................22 2.3.3. Tampon bellek:(Buffer Memory) ........................................................................22 2.3.4. DPI (Dots Per Inch / Inch baş ı na nokta sayı sı )....................................................23 2.3.5. Isı nma Zamanı ..................................................................................................... 23 2.4. All In One (Çok Fonksiyonlu) Yazı cı lar..................................................................... 23 2.4.1. Amaçları nı za Uygun Özellikler........................................................................... 23 2.4.2. All In One Yazı cı lara Ait TuşMenüsü................................................................ 24 UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 25 ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................27 ÖĞRENME FAALİ YETİ -3................................................................................................... 28 3. LAZER VE TERMAL YAZICILAR ................................................................................. 28 3.1. Lazer Yazı cı ları n Yapı sıve Çalı ş ma Prensipleri ........................................................ 29 i 3.1.1. Adı m Adı m Çalı ş ma Prensibi.............................................................................. 30 3.2. Lazer Yazı cı lara Ait Teknik Özellikler ....................................................................... 31 3.2.1. BaskıDili Emülasyonları(Printer Language) .....................................................31 3.2.2. GDI ...................................................................................................................... 31 3.2.3. PCL (Printer Control Language) ......................................................................... 31 3.2.4. Adobe PostScript ................................................................................................. 32 3.2.5. Isı nma Zamanı ..................................................................................................... 32 3.2.6. Aylı k Maks. Kapasite (Duty Cycle) ....................................................................32 3.3. Termal (Isı l) Yazı cı lar................................................................................................. 32 3.3.1. Termal Yazı cıÇeş itleri ........................................................................................ 32 3.3.2. Termal Transfer Ribon ........................................................................................ 33 3.3.3. Termal Transfer Yazı cıÇalı ş ma Prensibi............................................................ 34 UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 35 ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................37 MODÜL DEĞERLENDİ RME .............................................................................................. 38 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 39 ÖNERİ LEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 40 KAYNAKÇA .........................................................................................................................41 ii AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE ÖN KOŞUL YETERLİ K MODÜLÜN AMACI EĞİ Tİ M ÖĞRETİ M ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME 481BB0017 Biliş im Teknolojileri Alan Ortak Yazı cı lar Yazı cıçeş itleri ve yapı ları nı n tanı tı larak bu yazı cı ları n bilgisayara montajı nı n anlatı ldı ğ ıbir öğ renme materyalidir. 40/8 Monitörler modülünü almı şolmak. Bilgisayar yazı cı ları nı n bağ lantı sı nıyapmak Genel Amaç Bu modül ile gerekli ortam sağ landı ğı nda yazı cı ları kullanabilmek için gerekli bağ lantı larıve ayarlamaları yapabileceksiniz. Amaçlar 1. Nokta vuruş lu yazı cı yıbilgisayara bağlayarak kartuş unu takabilecek ve çı ktıalmaya hazı r hale getirebileceksiniz. 2. Mürekkep püskürtmeli yazı cı yıbilgisayara bağ layarak kartuş unu takabilecek ve çı ktıalmaya hazı r hale getirebileceksiniz. 3. Lazer yazı cı yı bilgisayara bağ layarak kartuş unu takabilecek ve çı ktıalmaya hazı r hale getirebileceksiniz. Donanı m :Yazı cıçeş itleri ve çalı ş ı r vaziyette bir bilgisayar. Ortam: Laboratuvar ortamı Her faaliyet sonrası nda o faaliyetle ilgili değ erlendirme soruları ile kendi kendinizi değ erlendireceksiniz. Modül içinde ve sonunda verilen öğ retici sorularla edindiğ iniz bilgileri pekiş tirecek, uygulama örneklerini ve testleri gerekli süre içinde tamamlayarak etkili öğrenmeyi gerçekleş tireceksiniz. Sı rası yla araş tı rma yaparak, grup çalı ş maları na katı larak ve en son aş amada alan öğ retmenlerine danı ş arak ölçme ve değ erlendirme uygulamaları nıgerçekleş tirin. iii iv Gİ Rİ Ş Gİ Rİ Ş Sevgili Öğrenci, Teknolojinin her geçen gün hı zla ilerlediğ i bu zamanda, çağ ı n gerisinde kalmama adı na en yeni ve en geçerli teknolojik ürün olarak kabul edilen ve çağ ı mı zı n vazgeçilmezi olan bilgisayar teknolojisini toplum olarak ne derecede kabullendiğ imiz, millet olarak geliş miş liğimizin direk göstergelerinden birisi olacaktı r. Günümüz Türkiye’sinde birçok eve artı k bilgisayar girmiş tir. Bu bilgisayarlar ile insanlar iş lerini artı k daha kolay bir ş ekilde yapmaya baş lamı ş , internetin yaygı nlaş ması yla hem bilgiye çok kolay bir ş ekilde ulaş arak zamandan kazanmı şhem de bilgisayarıbir eğlence aracıolarak kullanmı ş lardı r. Bilgisayarıfaydalıkullanabilmemizde çevre birimlerinin etkisi tartı ş ı lmazdı r. Bunları n en önemlisi ise belki de yazı cı lardı r. Daha önce yaygı n olarak kullanı lan daktilolar, bilgisayarları n yaygı nlaş ması ndan sonra yerini yazı cı lara bı rakmı ş tı r. Bilgisayar aracı lı ğ ı yla hazı rladı ğ ı mı z belgelerin kağ ı t üzerine aktarı lması nda yazı cı ları n payıtartı ş ı lmazdı r. Bilgisayar kullanı mı nı n günden güne yaygı nlaş masıve neredeyse bütün bilgisayar destekli yazı m iş lerinde yazı cı ları n kullanı lmasıile bu cihazları n kullanı mıher geçen gün artmaktadı r. Farklıihtiyaçlar doğ rultusunda farklıtipte yazı cı ları n üretilmesi, doğal olarak yazı cı kavramı nı n sı nı flara ayrı lması na neden olmuş tur. Bu modül sonunda edineceğ iniz bilgi ve beceriler ile baskıalanı nda her türlü iş lerinizi yapmak için vazgeçilmez olan yazı cıçeş itleri ile ilgili temel bağ lantı larıve gerekli ayarlamalarıyapabileceksiniz. 1 2 ÖĞRENME FAALİ YETİ –1 AMAÇ Bu öğrenme faailyeti ile nokta vuruş lu yazı cı larıtanı yacak ve gerekli ortam sağ landı ğı nda nokta vuruş lu yazı cı ları n bilgisayar bağ lantı sı nıgerçekleş tirebileceksiniz. ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken öncelikli araş tı rmalar ş unlardı r: Nokta vuruş lu yazı cı ları n kullanı şamaçları nı araş tı rı nı z. Piyasada bulunan nokta vuruş lu yazı cımarkaları nıve bunlara ait çeş itli modellerin özelliklerini araş tı rı nı z. Araş tı rma iş lemleri için internet ortamıve yazı cı ları n satı ldı ğ ımağazalarıgezmeniz gerekmektedir. Yazı cı ları n kullanı m amaçlarıiçin ise bu yazı cı larıkullanan kiş ilerden ön bilgi edininiz. 1. NOKTA VURUŞLU (DOT MATRIX) YAZICILAR Nokta vuruş lu yazı cı lar (Dot Matrix Printers), matris ş eklinde düzenlenmişbaskı iğ nelerini bilgisayardan gelen veriler doğrultusunda elektromı knatı s yardı mı yla kâğı t ile yazı cı kafasıarası nda gergin duran ş eride nokta vurarak baskıyapan yazı cı lardı r. Resim 1.1: Nokta vuruş lu yazı cıve sürekli form kağı dı Nokta vuruş lu yazı cı ları n renkli olanlarıda vardı r. Yazma ş eritleri birkaç renkten oluş an modeller, renk gerektiren grafikler için kullanı lı r. Renkli nokta vuruş lu yazı cı lar sı nı rlısayı da renkleri elde etmek için kullanı lı r. Nokta vuruş lu yazı cı lar kenarları nda delikler bulunan, “sürekli form” adıverilen kâğı tlara baskıyapabildikleri gibi normal kâğ ı t üzerine de baskıyapabilirler. 3 Sı nı rlıçözünürlük ve grafik yetenekleri, gürültülü çalı ş maları , düş ük hı zlarıgibi olumsuz özellikleri olan bu tür yazı cı lar; sadece harf ve rakamlardan oluş an, baskı gereksinimi olan muhasebe kayı tları nı n bası lması gibi iş lerde halen kullanı lı rlar. 1.1. Nokta Vuruş lu Yazı cı ları n Yapı sıve Çalı ş ma Prensibi Nokta vuruş lu yazı cı lar, kâğ ı t üzerinde bir karakteri belli sayı da nokta kalı bıbasarak oluş turur. Baskıkalı plarıyazı cı nı n belleğ inde tutulur. Bir karakter bası lacağ ızaman kalı p bellekten alı nı r, daha sonra da yazma kafası na iletilir. Yazma kafasıüzerinde bulunan iğ neler, alı nan karaktere bağlıolarak ş erit üzerine baskıyapar. Resim 1.2: Yazı cıİ ç Yapı sı 1. 2. 3. 4. 5. 6. Şerit (Kartuşüzerindeki Siyah Bant) (Resim 1.4) Adı m Motor (Yazma Kafası nıhareket ettirir.) Yazma Kafası( Üzerinde iğneler bulunur) Güç Kaynağı(Sisteme enerji sağ lar) Silindir (Kâğ ı dıhareket ettirir.) Kâğı t (Çı ktıalı nacak form) Nokta vuruş lu yazı cı larda iki tür yazma kafasıkullanı lı r. Bunlar; manyetik ve elektromanyetik esaslara göre çalı ş an yazma kafaları dı r. Her ikisinin de çalı ş ma mantı ğ ı aynı dı r ve iğnenin ş erit üzerine vurması nısağ lamaya yöneliktir. Fakat manyetik yazma kafaları daha hı zlı olduğ undan daha profesyonel bası m iş leri yapan yerlerde kullanı lmaktadı r. 4 Resim 1.3: Yazma kafası Yazma kafasıbir adı m motoru tarafı ndan bir diş li, kayı şya da daha farklıbir yöntemle yatay olarak hareket ettirilir. Bu sayede yazı cıkafa yatayda istenilen her konuma getirilebilir. Dikey doğ rultuda kafa hareket etmez, bunun yerine kâğ ı t dikey doğ rultuda hareket eder. (Resim 1.3) Resim 1.4: Şerit kartuş Vurucu iğ neler bir sütun ş eklinde sı ralanmı ş tı r. Bu iğneler, bir satı r boyunca alı nan veriye bağ lıolarak öne çı karlar. Böylece istenilen karakterlerin kâğı t üzerine baskı sı yapı lmı şolur. Vurucu iğneler, ş erit üzerinde bulunan mürekkebin kâğ ı t üzerine yapı ş ması nı sağ lar. Yazma kafasıüzerindeki iğ ne sayı sıne kadar çok olursa baskıkalitesi de o kadar kaliteli olacak demektir. Yazma kafası24 pin olan nokta vuruş lu yazı cı ları n 9 pin olan yazı cı lara göre daha kaliteli baskıyapması nı n nedeni de budur. Bu yüzden, yazı cı larda pin sayı sı nı n artması yla birlikte fiyatıda artmaktadı r. Nokta vuruş lu yazı cı larda fiyatıetkileyen diğ er önemli faktörler ise saniyede bası lan sayfa sayı sı dı r. 5 Resim 1.5: Elektrik akı mı nı n oluş turduğu manyetik alandan dolayı , iğne hareket ederek ş erit üzerindeki mürekkebi kağı t üzerine aktarı r. 9 pinli ve 24 pinli yazma kafaları nı n yanısı ra, bazıprofesyonel çalı ş malarda kullanı lan 18 pinli yazma kafası na sahip yazı cı lar da vardı r. 9 pin yazma kafalarıbir kolonda 9 iletim iğ nesi, 24 pin yazma kafaları , her birinde 12 adet olmak üzere iki kolonda 24 iletim iğ nesi ve 18 pin yazma kafalarıda her birinde 9 adet olmak üzere 2 kolonda 18 iletim iğ nesi kullanı r. (Resim 1.6) Resim 1.6: İ ğne Çeş itleri Resim 1.7: İ ğnelerle Yazı lmı şharf Nokta vuruş lu yazı cı larda, her kolonda bulunan noktalar arası ndaki mesafe, yazı cı nı n yazma çözünürlüğ ünü gösterir. Tüm yazı cı larda olduğ u gibi nokta vuruş lularda da bir tampon bellek bulunmaktadı r. Bu bellek yazdı rı lacak dosyanı n önce bilgisayardan yazı cı ya aktarı lması nısağlar. Böylece yazdı rma iş lemi daha hı zlıbir ş ekilde yapı lı r. Nokta vuruş lular için bu bellek genel olarak 4 KB ile 32 KB arası ndadı r. 1.2. Nokta Vuruş lu Yazı cı ya Ait Aksesuarlar Aksesuarlar, yazı cı dan ayrıolarak satı lan ve yazı cı nı n kullanı m kolaylı ğ ı nıartı ran yardı mcıparçalardı r. 6 1.2.1. Alttan İ tmeli Traktör (Bottom Push Tractor) Yazı cı nı n kâğ ı t besleme kabiliyetini arttı rı r. Alttan itmeli traktör ile yüksek hacim gerektiren sürekli form çı ktıihtiyaçları , düz kâğ ı t yolu ve güvenilir kâğ ı t besleme özellikleri ile kolayca karş ı lanabilir. Resim 1.8: Alttan İ tmeli Traktör 1.2.2. Çekme Traktörü (Pull Tractor) Yazı cı ya daha ileri çok yönlü kullanı m kabiliyeti ve esneklik özellikleri katar. Resim 1.9 : Çekme Traktörü Traktör (Tractor): Sürekli form kâğı dı nı n takı ldı ğı , formu deliklerinden tutup ilerleten mekanizma. 1.2.3. Tekli Kağı t Besleme Ünitesi (Cut Sheet Feeder) Tekli ya da önceden bası lıdökümanları n otomatik olarak beslenmesini sağ layarak yazı cı nı n kağ ı t yönetim kabiliyetini ve esnekliğini arttı rı r. 1.2.4. Rulo Kağı t Ünitesi (Roll Paper Stand) Rulo kâğı t ünitesi, sayfa uzunluğ u ile ilgili kı sı tıortadan kaldı rdı ğ ıiçin çı ktı boyutunda baskıimkânısağ lar. Bu sayede hem daha az kağı t kullanı rken hem de kullanı cı nı n kayı p zamanı nıminimize etmişolursunuz. 7 1.3. Nokta Vuruş lu Yazı cı ya Ait Teknik Özellikler 1.3.1. Yazma Hı zı(CPS) Bir nokta vuruş lu yazı cı nı n hı zı , CPS (Character per second) dediğimiz saniyede bastı ğıkarakter sayı sıile ölçülür. Üreticiler genellikle taslak kalitesindeki (Draft Quality) baskıhı zı nıverirler. Aynıyazı cı nı n mektup kalitesindeki (Letter Quality) veya mektup kalitesine yakı n (Near Letter Quality) yazıtiplerini basmasıçok daha uzun zaman alabilir. 1.3.2. Form Yı rtma (TEAR) Form yı rtma özelliğ i yazdı rı lan sürekli form sayfaları nı n kâğ ı da zarar vermeden veya yazı cı yıayarlamadan koparı labilmesini sağ lar. Formlarıdurdururken form yı rtma özelliğ i menüden seçtiğiniz bir süre sonunda, otomatik olarak kâğ ı dıkaydı rarak delikleri (açma kapağı altı nda bulunan) yı rtma çubuğ uyla hizalar. 1.3.3. Kağı t Park Etme (PARK) Kağı t park özelliği sürekli formu yazı cı dan çı karmadan tek sayfa yazdı rmaya geçmenizi sağ lar. Tek sayfa yazdı rmak istediğ inizde, sürekli form kâğı dı , kâğı t yolundan çekmek için yazı cı nı z bu özelliğ i destekliyorsa PARK düğmesine basmanı z ve sonra sayfa kı lavuzunu kaldı rı p sayfayıyükleyerek yazdı rma görevini göndermeniz yeterlidir. 1.3.4. Karakter Sı klı ğı(CPI) Karakter sı klı ğ ı , her satı rda kaç karakter yazdı rı lacağı nıbelirler. Her karakter için inç baş ı na karakter (CPI) cinsinden belirli bir sabit geniş lik (10 – 20) seçebilirsiniz. Daha yüksek cpi ayarlarıgenellikle hesap tabloları nda kullanı lı r. 1.3.5. Yazı cıGeniş liği Yazı cı nı n içine alabileceğ i kâğ ı dı n geniş liğ ini gösterir. Nokta vuruş lu yazı cı larda kolon cinsinden verilir. Belli bir harf sı klı ğ ı nda, yazı cı nı n bir satı ra yazabileceğ i en çok harf sayı sı nıverir. 10 cpi harf sı klı ğ ıesas alı ndı ğı nda 2 temel standart vardı r: 80 kolon (dar yazı cı ); 136 kolon (genişyazı cı ). Resim 1.11: 136 Kolon GenişYazı cı Resim 1.10: 80 Kolon Dar Yazı cı 8 1.3.6. Formun Baş langı cı(TOF) Formun baş langı cı(TOF) yazdı rmaya baş lama konumunu belirler. Fabrika çı kı ş ı varsayı lan ayar en üstten 1 inçtir. TOF (Top of Form) tek bir yazdı rma iş i veya tüm yazdı rma iş leri için olarak 1/180 inçlik aralı klarla değiş tirilebilir. Toplam ayarlama miktarı , kâğ ı t sı kı ş maları nıönlemek için sı nı rlandı rı lmı ş tı r. 1.3.7. Emülasyon (Emulation) Uyumluluk, öykünme. Yazı cı nı n piyasada standart olarak kullanı lan komut dillerinden hangileriyle sorunsuz çalı ş abildiğ ini gösterir. Bu, nokta vuruş lu yazı cı larda genellikle IBM Proprinter veya Graphics Printer ve Epson FX veya LQ olur. 1.3.8. MTBF Ortalama arı zası z çalı ş ma süresidir. 1.3.9. MVBF Ortalama arı zası z yazı lan satı r sayı sı dı r. Not: Buradaki ifadeler ve ayarlamalar yazı cımarkaları na göre farklı lı k gösterebilir. Daha çok bu özelliklerin ne iş e yaradı ğı na dikkat etmelisiniz. 1.4. Nokta Vuruş lu Yazı cı ya Ait TuşMenüsü GÖSTERGELER DURUM ANLAMI SEL (SEÇ) AÇIK KAPALI Yanı p Sönüyor ALARM AÇIK KAPALI Yanı p Sönüyor MENU (MENÜ) AÇIK KAPALI Yanı p Sönüyor Yazı cıÇevrimiçi (Yazdı rabilir) Yazı cıÇevrimdı ş ı(Yazdı ramaz) Alarm gösterge ı ş ı ğ ı yla birlikte yanı p sönüyorsa yazdı rmaya devam edilemez. Kağı t Yok Kağı t Mevcut Kağı t Sı kı ş masıAlarm Durumu Sel gösterge ı ş ı ğ ı yla birlikte yanı p sönüyorsa yazdı rmaya devam edilemez. Yüksek Sı caklı k Alarm Durumu Menü Yazdı rma Modu Normal Yazdı rma Modu Yüksek Sı caklı k Belirtisi 9 QUIET (SESSİ Z) AÇIK KAPALI Yanı p Sönüyor POWER (GÜÇ) AÇIK KAPALI Yanı p Sönüyor Sessiz Yazdı rma Modu (Daha yavaş yazar) Normal Hı zda Yazdı rma Modu Yüksek Sayı da Çok ParçalıYazdı rma Modu Yazı cıAÇIK Yazı cıKAPALI Düş ük Güç Tüketimi Modu DÜĞMELER DURUM ANLAMI SEL (SEÇ) Çevrimiçi Yazı cı yıçevrimiçi yapar. Çevrimdı ş ı Yazı cı yıçevrimdı ş ıyapar ve alarm durumunu iptal eder. SHIFT (DEĞİ ŞTİ R) LF (SAYFA BESLEME) FF /LOAD (FORM BESLEME/YÜKLE) TEAR PARK Düğmelerden herhangi biriyle birlikte farklıbir görev üstlenmek için kullanı lı r. Kâğ ı dı bir satı r besler. Düğmenin bası lı tutulmasısürekli satı r besleme ile sonuçlanı r. Çevrimiçi Çevrimdı ş ı Kâğ ı dı bir satı r besler. Düğmenin bası lı tutulmasısürekli satı r besleme ile sonuçlanı r. Çevrimiçi ve çevrimdı ş ısürekli Formlar modu Çevrimiçi ve çevrimdı ş ıElle tek sayfa modu Çevrimiçi Sürekli Formlar Modu Sonraki sayfanı n ilk satı rı na kadar sürekli form beslemesi yapı lı r. Çevrimiçi Elle tek sayfa modu Etkisiz Çevrimdı ş ı Etkisiz Sürekli Formlar Modu Sürekli form konumundaysa formu geri almak ve tek sayfa moduna geçmek için bu düğ meye bası n. Sayfayıçı karı r. Sürekli formu kesme konumuna getirir. Düğ meye tekrar bası lı r veya veri alı nı rsa form orijinal konumuna geri getirilir. Not: Burada belirtilen menü açı klamalarıyazı cımarka ve modellerine bağ lıolarak farklı lı klar gösterebilir. 10 UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları Öneriler YAZICI BAĞLANTILARININ YAPILMASI Yazı cı nı zı n ve bilgisayarı nı zı n güç düğmesinin kapalıolduğundan emin olunuz. Yazı cı nı zı yerleş tirmek için sağ lam ve düz bir yüzey kullanı n. Kâğ ı t silindir kolu ve çeş itli kağı t besleme yolları na kolay eriş im için yazı cı nı zı n çevresinde yeterince boş luk bulunması na dikkat ediniz. Yazı cı nı zıkapatı p açma arası nda en az 5 saniyelik bir süre bı rakı n. Paralel bağlantıkablonuzun IEEE 1289 uyumlu bir kablo olması na dikkat ediniz. Paralel bağlantı kablonuzun bir ucunu yazı cı nı za, diğ er ucunu bilgisayarı nı za takı nı z. USB kablonuzun USB 2.0 uyumlu korumalı bir kablo olması na dikkat ediniz. Paralel ve USB yazdı rmayıbir arada kullanmayı n. Yazı cıUSB’den bağ lanacaksa uygun bir USB kablosunu yazı cı ya bağ layı n. Sonra kabloyu bilgisayarı nı za takı n. Güç kablosunu prize takarken dikkatli olunuz. Güç kablosunu yazı cı nı n arkası ndaki giriş e ve sonra topraklanmı şbir elektrik prizine takı nı z. 11 İ ş lem Basamakları Öneriler YAZICI KARTUŞUNUN TAKILMASI Güç düğmesi konumdayken değ iş tirmeyin. açı k ş erit Yazı cı nı zı n ve bilgisayarı nı zı n kapalıolduğundan emin olunuz. Yazdı rmadan sonra yazma kafası sı cak olabilir. Dokunmadan önce soğuması nı bekleyiniz. Açma kapağ ı nıaçı n ve yazdı rma kafası nıortalayı n. Yazı cı nı z için doğru ş erit kartuş u kullandı ğ ı nı za dikkat ediniz. Yanlı şş erit takı lı rsa yazı cıbaskıyapmaz. Şerit mürekkebinin etrafa bulaş maması na dikkat ediniz. Şerit yazdı rma kafasıile ş erit kı lavuzu arası ndaki boş luktan geçtiğ inde ş eridin Yeni ş erit kartuş unun paketini açı n ve yazdı rma bükülmüş veya hasarlı kafası na takı n. olmaması na dikkat ediniz. Düğ meyi saat yönüne ters yönde çevirmeyiniz; aksi takdirde ş erit sı kı ş abilir. Şeridin ucunu almasıiçin alma düğmesini (1) içe kı vrı k ok yönünde çevirin. 12 Öneriler İ ş lem Basamakları WINDOWS XP’DE YAZICI EKLEME AYARI Yazı cı nı zla beraber verilmişbir sürücü CD’si varsa yazı cı nı zıbilgisayara bu CD ile de tanı tabilirsiniz. Windows iş letim sisteminizde önce “Baş lat” tuş una daha sonra da “Yazı cıve Fakslar” seçeneğ ine tı klatı nı z. Bilgisayarı nı za gerektiğinde birden fazla yazı cıekleyebilirsiniz. Açı lan “Yazı cıve Faxlar” klasöründe sol üst tarafta bulunan menüde “Yazı cıEkle” seçeneğine tı klatı nı z. Karş ı nı za çı kan “Yazı cıEkleme Sihirbazı ”nda “ileri” tuş una tı klatı n. 13 Bilgisayarı nı z bir ağ üzerinde ise bu ağ daki herhangi bir bilgisayarara takı lı olan yazı cı yı bilgisayarı nı za tanı tarak o yazı cı yıkullanabilirsiniz. Herhangi bir ağ a bağ lıdeğ ilseniz resimde seçili olan “yerel yazı cı ” seçeneğ inin, iş aretli olması na dikkat ederek “ileri”ye tı klatı nı z. Yazı cı nı z USB üzerinden bilgisayarı nı za bağ lı ise yazı cı nı zıkendi CD’si ile tanı tmalı sı nı z. Eğ er yazı cı nı z ile bilgisayarı nı z arası ndaki bağ lantı paralel bağ lantıise burada “LPT1” seçeneğ inin iş aretli olması nı sağ layarak “ileri”ye tı klatı nı z. Karş ı nı za çı kan üretici firmalar ve modeller menüsünden, üreticiler bölümünden IBM’i ve yazı cı lar kı smı ndan IBM Proprinter III seçeneğ ini iş aretleyerek bundan sonra gelen son menülerde de ileri seçeneklerine tı klatarak yazı cı kurulum iş leminizi tamamlayı nı z. 14 IBM Proprinter III sürücüsü hemen hemen bütün nokta vuruş lu yazı cı larla uygun çalı ş abilir. Bunun dı ş ı nda Epson FX veya NQ sürücüsünü de yükleyebilirsiniz. Her yazı cı nı n ayar bölümünde emülasyon ayarıvardı r. Buradan da size verilmiş emülasyon seçeneklerinden en uygun olanı nı seçebilirsiniz. Bunun için yazı cı nı zı n kullanı m kı lavuzunu inceleyebilirsiniz. İ ş lem Basamakları Öneriler Test sayfasıyazdı rmadan önce yazı cıile bilgisayar arası ndaki bağ lantı lara dikkat ediniz. Test sayfasıyazdı rmadan önce yazı cı nı zı n açı k olduğ undan emin olunuz. Bütün yazı cı çeş itlerinde test Windows iş letim sisteminizde önce “Baş lat” sayfasıyazdı rma iş lemi aynı dı r. tuş una daha sonra da “Yazı cıve Fakslar” seçeneğine tı klatı nı z. Birden fazla yazı cıtanı mlanmı ş sa eğer doğ ru yazı cı nı n sürücü özelliklerini seçtiğ inize emin olunuz. TEST SAYFASI YAZDIRMA Yazı cıdosyası nı n üzerine fare imleciyle gelerek sağtuş a bası nı z ve açı lan menüde özellikler seçeneğini tı klayı nı z. Yazı cı yı yazdı rı rken kesinlikle yazı cı nı zıkapatmayı n. Bu yazı cı kafası nı n bozulması na neden olabilir. Açı lan özellikler menüsünde bulunan “Sı nama SayfasıYazdı r” tuş una tı klayı nı z. Yazı cı nı zla ilgili ayarları nı zda herhangi bir sorun yoksa test sayfası yazdı rı lacaktı r. Buradaki menüde tamam seçeneğ ini iş aretleyiniz. 15 Test sayfasıyazdı rı lamazsa eğ er sorun gider seçeneğ ini tı klatarak açı lan yardı m penceresindeki önerilerle sorunu bulmaya çalı ş malı sı nı z. Buna rağ men sorunun sebebini bulamazsanı z yetkili bir teknik servisten yardı m istemelisiniz. ÖLÇME RME ÖLÇMEVE VEDEĞ DEĞERLENDİ ERLENDİ RME A- OBJEKTİ F TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aş ağ ı daki soruları n cevapları nıdoğ ru ve yanlı şolarak değ erlendiriniz. 1. Nokta vuruş lu yazı cı ları n baskıhı zlarıdiğ er yazı cı lara oranla yüksektir. (.....) 2. Nokta vuruş lu yazı cı ları n grafik yetenekleri düş üktür. (.....) 3. Nokta vuruş lu yazı cı larda bulunan iğ neler yazma kafasıüzerinde bulunur. (.....) 4. Nokta vuruş lu yazı cı larda baskı , iğnelerden mürekkepin püskürtülmesiyle oluş turulur. (.....) 5. Tüm nokta vuruş lu Yazı cı larda bulunan iğ ne sayı larıaynı dı r. (.....) Aş ağı daki cümlelerde bulunan boş luklarıen uygun ş ekilde doldurunuz. 6. Nokta vuruş lu yazı cı larda ________ kartuşkullanı lı r. 7. Nokta vuruş lu yazı cı lar, _______ dar yazı cıve ________ genişyazı cıolmak üzere 2 çeş ittirler. 8. ______, yazı cı nı n saniyede bastı ğıkarakter sayı sı dı r. 9. Nokta vuruş lu yazı cı larda ___ , ___ ve ___ iğ neli yazma kafalarıvardı r. 10. Sürekli form kâğ ı dı nı n takı ldı ğ ı , formu deliklerinden tutup ilerleten mekanizma ya ________ denir. Cevapları nı zı cevap anahtarıile karş ı laş tı rı nı z. DEĞERLENDİ RME Cevapları nı zıcevap anahtarıile karş ı laş tı rı nı z. Doğru cevap sayı nı zıbelirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş adı ğ ı nı z sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğ ru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 16 ÖĞRENME FAALİ YETİ -2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİ YETİ -2 Bu öğ renme faailyeti ile mürekkep püskürtmeli yazı cı larıtanı yacak ve gerekli ortam sağ landı ğı nda mürekkep püskürtmeli yazı cı ları n bilgisayar bağ lantı sı nı gerçekleş tirebileceksiniz. ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken öncelikli araş tı rmalar ş unlardı r: Mürekkep püskürtmeli yazı cı ları n kullanı şamaçları nıaraş tı rı nı z. Piyasada bulunan mürekkep püskürtmeli yazı cımarkaları nıve bunlara ait çeş itli modellerin özelliklerini araş tı rı nı z. Araş tı rma iş lemleri için internet ortamıve yazı cı ları n satı ldı ğ ımağ azalarıgezmeniz gerekmektedir. Yazı cı ları n kullanı m amaçlarıiçin ise bu yazı cı larıkullanan kiş ilerden ön bilgi edininiz. 2. MÜREKKEP PÜSKÜRTMELİ(INK JET) YAZICILAR Günümüzün en yaygı n yazı cı larıolarak mürekkep püskürtmeli yazı cı ları(Ink Jet Printers) göstermek mümkündür. Bu, yazı cı lar gerek renkli çı kı şverebilmeleri, gerekse uygun fiyatlarısayesinde oldukça ilgi görmektedirler. Resim 2.1: Mürekkep püskürtmeli yazı cı Bu teknolojideki yazı cı lar kâğ ı t üzerine baskıyapabilmek için sı vımürekkep kullanı rlar. Nokta vuruş lulardaki gibi ş eritleri bulunmaz, bunun yerine uygun yerlerinde püskürtme sağ layacak delikleri olan mürekkep tanklarıvardı r. 17 Resim 2.2: Siyah ve renkli kartuş lar Normal kâğı tlar dı ş ı nda aydı nger, asetat ve genelde kendi üretici firmalarıtarafı ndan üretilip pazarlanan özel kâğ ı tlara yüksek kalitede baskıyapabilirler. Bazımodellerinde özellikle fotoğ raf ya da yüksek kalitede dijital imaj baskı sıyapabilmek için özel kartuş ları vardı r. Bu yazı cı ları n hemen hepsinde mürekkep kartuş larıtekrar doldurulabilmektedir. (Resim 2.2) 2.1. Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı ları n Yapı sı ve Çalı ş ma Prensibi Mürekkep püskürtmeli yazı cı lar, nokta vuruş lu yazı cı larda olduğ u gibi ş erit ve iğ ne kullanmazlar. Bunun yerine grafik ve karakterleri oluş turmak için püskürtmeli bir yöntem kullanı rlar. Mürekkep püskürtmeli yazı cı larda bulunan tampon bellek, l6 KB ile 4 MB arası ndadı r. Resim 2.3: Kartuş ları n takı ldı ğıve mürekkebin püskürtüldüğü yazma kafası Mürekkep püskürtmeli yazı cı larda Kartuş ları n takı ldı ğıyer olan yazma kafasıkâğ ı da değ mez. Bunun yerine yazma kafası , kâğı da mürekkep damlacı klarıpüskürtür. (Resim 2.3) Mürekkep püskürtmeli yazı cı larda kullanı lan yöntem nokta vuruş lu yazı cı larda kullanı lan yönteme benzer. Yazma kafası , bir adı m motoru ile sağ a sola hareket ettirilirken kâğ ı t merdaneler yardı mı yla ileri doğru hareket eder. Yazma kafasıdikey olarak yerleş tirilmişbirçok püskürtücü ucundan kâğ ı da minik noktalar halinde özel bir mürekkep püskürtür. Bu püskürtücü uçları n çapı , 1 milimetrenin 20’de biri kadar küçüktür. 18 Resim 2.5: Kağı dıileri hareket ettiren merdaneler Resim 2.4: Yazma kafası nıhareket ettiren adı m motoru Mürekkebi kafadan ileri doğ ru püskürtmek için iki yöntem kullanı lı r. Bunlar; ı sı l kabarcı k püskürtme (Thermal Buble Jet) yöntemi ve piezo elektrik yöntemidir. 2.1.1. Isı l Kabarcı k Püskürtme (Thermal Bubble Jet) Yöntemi En çok kullanı lan teknolojilerden biridir. Bu teknolojide mürekkep, kâğ ı da sı caklı k yardı mı yla püskürtülür. Resim 2.6: Yazı cıKafası nda Bulunan Püskürtme Odası Püskürtülme iş lemi için mürekkep, ı sı tı cımetal ile ı sı tı lı r. Isıyardı mıile oluş turulan mürekkep baloncuğu, bası ncı n etkisi ile patlar ve baskıyapı lan kâğ ı t üzerine dağ ı lı r. 19 Baş langı ç Durumu Metal ı sı nı nca baloncuk geniş ler. Balon geniş ledikçe mürekkep dı ş arıçı kar. Mürekkep damla halinde püskürtülür. Metal soğur ve baş langı ç durumuna dönülür. Resim 2.7: Mürekkebin ı sı tı larak püskürtülmesi Yazı cıkafası nda bulunan püskürtme odaları nda yaklaş ı k 300 °C’ ye kadar ı sı tı lan mürekkep damlacı ğ ıbuharlaş ı p, oluş an küçük patlama ile yüksek bir hı zla (100 km/saat) kâğ ı da püskürür. Bu iş lem saniyede birkaç bin defa yapı lı r. 2.1.2 Piezo Elektrik Yöntemi Piezo elektrik yönteminde, bası lmasıistenen noktacı klara karş ı lı k gelen püskürtme uçları ndaki piezo kristale gerilim uygulanı r. Piezo kristal, bu gerilimle esneme hareketi yapar ve iç kı sı mdaki mürekkep haznesine bası nç uygulayarak mürekkep damlası nı n püskürtme ucundan dı ş arıçı kması nısağlar. Resim 2.8: Yazı cıKafası nda Bulunan Püskürtme Odası Bu yöntemde Bubble Jet teknolojisinin aksine mürekkebin ı sı tı lması na gerek yoktur. Bu baskıtekniğinin birçok avantajıvardı r. Her ş eyden önce mürekkebin kâğ ı t üzerine uygulanı şş ekli sayesinde püskürtülen damlanı n gerek ş ekli gerekse miktarıkonusunda önemli ölçüde kontrol sağ lanabilmektedir. 20 Piezo kristale gerilim uygulanı r. Gerilimden dolayı Mürekkep damla kristal genleş erek halinde mürekkebi dı ş arı püskürtülür. iter. Gerilim kesildiğ inde kristal ilk haline geri döner. Resim 2.9: Mürekkebin piezo elektrik yöntemiyle püskürtülmesi Ayrı ca bu ş ekilde mürekkebin ı sı tı lması na gerek olmaması ndan dolayımürekkep üreticileri farklıteknolojiler üzerine eğilebilmektedirler. Zira mürekkebin yüksek ı sı ya dayanı klıolmasızorunluluğu birçok sı nı rlamayıda beraberinde getirmektedir. Piezoelektrik Kristal: Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine, elektrik enerjisini de mekanik enerjiye dönüş türebilen seramik malzemedir. Mekanik gerilimlerin etkisinde kaldı kları nda kütleleri içinde bir elektrik kutuplanmasıve yüzeylerinde elektrik yükleri oluş an ve bir elektrik alanıetkisinde kaldı kları nda iç kuvvetlerin etkisi ile bu kristaller biçim değ iş tirir. Doğal piezoelektrik malzemeler; kuvars ve turmalindir. Ferroelektrik malzemeler denen ve kutuplama sonunda piezoelektrik özellik gösteren malzemeler; lityum tantalat ve lityum nitrattı r. Bunlar içinde en çok kullanı lanlar kuvars ve lityum tantalattı r. 2.2. Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı lara Ait Aksesuarlar 2.2.1. Otomatik İ ki TaraflıBaskıAksesuarı Bu iki taraflıbaskıaksesuarı nıyazı cı nı za eklediğinizde kağı dıelle çevirmeye gerek olmadan iki taraflıbelgeler üretebilirsiniz. Resim 2.10: İ ki TaraflıBaskıAksesuarı 21 2.2.2. Küçük Kağı t Tepsili İ ki TaraflıBaskıAksesuarı İ ki taraflıbelgeler basmanı zısağlamanı n yanısı ra, küçük boy kağı t tepsisi sayesinde iki taraflı10 x 15 cm fotoğ raflar da basmanı zımümkün kı lar. Resim 2.11: Küçük Kağı t Tepsili İ ki TaraflıBaskıAksesuarı 2.2.3. Kağı t Tepsisi Kağı t kapasitesini daha fazla sayı ya çı karabilir ve daha az kesinti olması nı sağ layabilirsiniz. Ya da bu tepsiyi normal kağ ı t için kullanı p standart tepsinizi fotoğ raf kağ ı tları na ayı rabilirsiniz. Resim 2.12: Kağı t Tepsisi 2.3. Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı lara Ait Teknik Özellikler 2.3.1. Ppm (page per minute) Dakikada yazı lan sayfa sayı sı dı r. Mürekkep püskürtmeli yazı cı ları n hı zı nıifade etmek için kullanı lı r. 2.3.2.GPPM (graphic page per minute) Dakikada bası lan grafik icerikli sayfa sayı sı dı r. DPI : Baskıkalitesi ise DPI yani inç bası na nokta sayı sı dı r. 2.3.3. Tampon bellek:(Buffer Memory) Yazı cı nı n içinde, bilgisayardan gelen verileri geçici olarak sakladı ğ ıRAM bellektir. Tüm yazı cıçeş itlerinde bulunur. 22 2.3.4. DPI (Dots Per Inch / Inch baş ı na nokta sayı sı ) Çözünürlük, belirli bir aralı ğ a bası labilecek nokta sayı sı nıtemsil eder ve DPI (Dots Per Inch / Inch baş ı na nokta sayı sı ) ile belirtilir. 2.3.5. Isı nma Zamanı Yazı cı nı n düğ mesi açı ldı ktan yazmaya hazı r hale gelene kadar geçen süredir. 2.4. All In One (Çok Fonksiyonlu) Yazı cı lar Tarayı cı , faks, fotokopi ve yazı cıgibi ofis iş lemlerini tek bir yazı cı da toplayan ürünlerdir. Çok fonksiyonlu yazı cı lar, ev ya da küçük (hem ebat hem iş lev olarak küçük) ofisler için ideal bir seçim olacaktı r. Ancak bu iş levlerin herhangi biri bozulduğunda tamir edilene dek tüm diğer fonksiyonları n da kullanı lmaz olmasıbir dezavantajdı r. Her ne kadar son dönemlerde daha hı zlımodeller çı ktı ysa da çok fonksiyonlu ürünler her zaman diğ erlerine göre daha yavaşolurlar. Resim 2.13: All In One Yazı cı 2.4.1. Amaçları nı za Uygun Özellikler Çok fonksiyonlu bir yazı cı da ş u özelliklere dikkat etmelisiniz: Bazı larıPC kapalıiken de faksıkullanmanı za izin verirler, bazı larıda PC açı k değ ilken bu iş levi kullanamazlar. Çok iş levli yazı cı ları n bazı larıgerçek fotokopi makineleri gibi iyi sonuç verirken bazı larıda sadece 300 dpi çözünürlükte baskıverirler. Bazıyazı cı lar renkli fotokopi imkânıda sunar. Daha ucuz ve hı zlıçözüm ise klasik tek renk baskı dı r. Çok fonksiyonlu yazı cı ları n bazı larıtaradı klarınesneleri sabit diske alı p düzenlemenize izin verirken bazı larıise sadece kopyalama ya da faks çekmek için tarama yaparlar. 23 2.4.2. All In One Yazı cı lara Ait TuşMenüsü Resim 2.14:TuşMenüsü 1. LCD Ekran: Tarama, kopyalama, faks ve yazdı rma seçenekleri ile durum ve hata mesajlarıgörüntülenir. 2. Menü Düğ mesi: Bir menüye girmek ve çı kmak için kullanı lı r. 3. Geri Düğ mesi: Önceki menüye dönmek için kullanı lı r. 4. Ok Düğmeleri: Menülerde gezinmek için kullanı lı r. 5. Güç Düğ mesi: Yazı cı yıaçı p kapatmak için kullanı lı r. 6. İ ptal Düğ mesi: Devam etmekte olan iş lemi iptal ettirmek için kullanı lı r. 7. Baş lat Düğ mesi: Kopyalama, tarama veya faks iş lemi baş latmak için kullanı lı r. 8. Seç Düğmesi: Bir menü elemanı nıseçmek için kullanı lı r. Not: Burada belirtilen tuşaçı klamaları , yazı cımarka ve modellerine göre farklı lı klar gösterebilir. 24 UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları Öneriler YAZICI KARTUŞUNUN TAKILMASI Güç düğmesi konumdayken değiş tirmeyiniz. açı k kartuş Yazı cı nı zı n ve bilgisayarı nı zı n kapalıolduğundan emin olunuz. Yazı cı nı zı n kapağı nıaçarken yazı cı nı zısarsmamaya özen gösteriniz. Açma kapağ ı nıaçı n ve kartuş ları n yerini tespit ediniz. Kartruş unuzun akı ntı yapmamı ş olması na dikkat ediniz. Eski Kartuş u çı kartmak için kaldı rarak kartuş u çı karı nı z. kartuş kapağ ı nı Yazı cı nı z için doğ ru kartuş u kullandı ğ ı nı za dikkat ediniz. Yeni kartuş unuzun koruyucu kağı dı nıkaldı rı nı z. 25 Kartuş u yuvaya takarken yuvanı n hasar görmemesine dikkat ediniz. Yeni kartuş u kartuşyuvası na takı nı z. Kartuş kapağı nı açı p kapatı rken hasar görmemesine dikkat ediniz. Kartuş kapağ ı nı n yerine otuı rduğ undan emin olmak için kapattı ktan sonra parmağı nı zla üstten bastı rı nı z. Kartuşkapağ ı nıdikkatli bir ş ekilde kapatı nı z. Yazı cıkapağı nıkapattı ğı nı z zaman yazdı rma kafası nı n baş langı ca yerleş tiğinden emin olunuz. Yazı cıkapağı nıkapatı nı z. 26 ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME A- OBJEKTİ F TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aş ağ ı daki soruları n cevapları nıdoğru ve yanlı şolarak değerlendiriniz. 1. Mürekkep püskürtmeli yazı cı ları n baskıhı zlarınokta vuruş lu yazı cı lara oranla daha yüksektir. (.....) 2. Mürekkep püskürtmeli yazı cı ları n grafik yetenekleri düş üktür. (.....) 3. Mürekkep püskürtmeli yazı cı larda bulunan yazma kafasıüzerinde püskürtme odaları vardı r. (.....) 4. Piezo elektrik yönteminde mürekkep ı sı tı larak püskürtülür. (.....) 5. Çok Fonksiyonlu Yazı cı larda tarayı cıözelliği yoktur. (.....) 6. Aş ağı daki cümlelerde bulunan boş luklarıen uygun ş ekilde doldurunuz. 7. Mürekkep püskürtmeli yazı cı larda hı z ________ ile belirtilir. 8. Mürekkep püskürtmeli yazı cı lar, mürekkebi _______ ve ________ yöntemleri ile püskürtürler. 9. Mürekkep püskürtmeli yazı cı larda çözünürlük ______ ile ifade edilir. 10. Thermal bubble jet yönteminde mürekkep ________ püskürtülür. 11. Çok fonksiyonlu yazı cı larda ____ , ____ ve ____ özellikleri de bulunur. DEĞERLENDİ RME Cevapları nı zıcevap anahtarıile karş ı laş tı rı nı z. Doğru cevap sayı nı zıbelirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş adı ğ ı nı z sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğ ru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 27 ÖĞRENME FAALİ YETİ -3 AMAÇ ÖĞRENME FAALİ YETİ -3 Bu öğ renme faailyeti ile Lazer yazı cı larıtanı yacak ve gerekli ortam sağ landı ğ ı nda lazer yazı cı ları n bilgisayar bağlantı sı nıve toner değ iş imini gerçekleş tirebileceksiniz. ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanı z gereken öncelikli araş tı rmalar ş unlardı r: Lazer yazı cı ları n kullanı şamaçları nıaraş tı rı nı z. Piyasada bulunan lazer yazı cımarkaları nıve bunlara ait çeş itli modellerin özelliklerini araş tı rı nı z. Araş tı rma iş lemleri için internet ortamıve yazı cı ları n satı ldı ğ ımağ azalarıgezmeniz gerekmektedir. Yazı cı ları n kullanı m amaçlarıiçin ise bu yazı cı larıkullanan kiş ilerden ön bilgi edininiz. 3. LAZER VE TERMAL YAZICILAR Lazer yazı cı lar, ş u ana kadar üretilenler içinde hı zlıve kaliteli baskıyapabilen, en iyi yazı cı lardı r. Üretildiğinden beri masaüstü yayı ncı lı k alanı nda vazgeçilmez bir araçtı r. Bu yazı cı lardan, matbaa kalitesinde çı kı şalı nabilmektedir. Özellikle aydı nger ya da asetat üzerine çı kı şalı nabilmesi önemli bir özelliğ idir. Çünkü bu yolla baskıöncesi hazı rlı k aş amaları nı n yerine getirilmesi sağ lanabilmektedir. Lazer yazı cı lar, fotokopi makinelerine benzemektedir. Resim 3.1: Lazer Yazı cı Lazer yazı cı larda da fotokopi makinelerinde olduğu gibi toner kullanı lmaktadı r. Lazer yazı cı ları n sessiz çalı ş maları , kalite ve hı zları nı n yanı nda en büyük özellikleridir. Lazer yazı cı ları n bir dezavantajı , sürekli form kullanamaması dı r. Lazer yazı cı ları n renkli baskı yapabilenleri de üretilmektedir. 28 Resim 3.2: Toner ve toner doldurmada kullanı lan toner tüpleri 3.1. Lazer Yazı cı ları n Yapı sıve Çalı ş ma Prensipleri Resim 3.3: Lazer yazı cı nı n iç yapı sı Lazer yazı cı larda daha önce de söylediğ imiz gibi toner kullanı lmaktadı r. Toner, kurutulmuştoz mürekkep taneciklerine verilen isimdir. Toner tanecikleri, bilgisayardan gelen veriler yardı mı ile kâğ ı t üzerine bası lı r. (Resim 3.2) Resim 3.4: Drum (Tambur) Yazı cı nı n belleğ inde oluş turulan sayı sal sayfa görünümü, lazer tabancasıyardı mıile drum (tambur) üzerine aktarı lı r. Drum’ı n, lazer ı ş ı nı yla manyetize edilen bölümlerine toner yapı ş ı r. Bu ş ekilde, drum’a değ en kâğı t üzerinde istenilen karakter ve grafikler oluş ur. (Resim 3.4) 29 3.1.1. Adı m Adı m Çalı ş ma Prensibi Resim 3.5: Lazer Yazı cı ya ait çalı ş ma prensibi 1. Adı m: Gelen datalar yazı cı nı n hafı zası na kaydedilir. Eğer yazı cı nı n hafı zası nda yer yoksa datalar bilgisayarda bekletilir. 2. Adı m: Lazer yazı cı nı n içinde bulunan en büyük parça drum dediğ imiz, elektrostatik olarak yüklenebilen alüminyum bir silindirdir. Bu drum, baş ka bir silindir tarafı ndan tamamı yla elektrostatik olarak pozitif (+) yüklerle yüklenir. 3. Adı m: Drum üstündeki bazınoktalar lazer ı ş ı nıtarafı ndan eksi yükle yüklenir. Bu eksi yükler aslı nda kâğı da yazı lacak olanları n aynadaki bir görüntüsüdür. 4. Adı m: Bu sı rada dönmekte olan drum sayesinde lazer ı ş ı nı yla negatif(-) yüklenen noktalar toner kutusunun önünden geçerler. Toner dediğ imiz mürekkep pudracı kları pozitif(+) yüklüdür. Bu sebeple drum üstündeki negatif(-) yüklü noktalar tarafı ndan çekilirler ve drumun üstüne elektrostatik olarak yapı ş ı rlar. 5. Adı m: Bu esnada kâğ ı t zaten yazı cı nı n içine girmiş tir ve bir ş arj silindiri tarafı ndan negatif (-) yükle yüklenmiş tir. Drumun dönmesiyle kâğı t hizası na gelen toner parçacı klarınegatif (-) yüklü kâğ ı t tarafı ndan kâğ ı t üzerine çekilirler. Artı k drum üstünde bulunan yazı lar kâğ ı t üstüne geçmiş tir. 30 6. Adı m: Kâğ ı t ı sı tı cısilindir ve baskısilindirinden geçerek dı ş arıçı kar. Bu iki silindirin arası ndan geçerken toner parçacı klarıerir ve kâğı t üzerine iyice kalı cıolarak yapı ş ı rlar. Toner parçacı kları nı n erime sebebi içinde plastik madde olması dı r. Bunlarıda bilin! Renkli laser yazı cı lar da aynıtekniğ i kullanı rlar. Siyah beyaz lazer yazı cı lardaki aynı iş lemler sarı , mavi ve kı rmı zırenkleri için ayrıayrıgerçekleş tirilir. Toner parçacı klarıaynızamanda demir oksit de içerirler. Bu da onları n kolayca elektrostatik olarak yüklenmelerini sağ lar. (Eğ er üstünüze ve yere toner dökülürse bir mı knatı s ile toplamayıdeneyebilirsiniz.) Fotokopi makineleri de laser yazı cı lar gibi çalı ş maktadı r. Tek farklarılazer ı ş ı nıyerine kâğ ı dıtarayan çok parlak bir ı ş ı k kullanı lması dı r. Laser yazı cı lar ise bilgisayardan gelen dijital bilgileri kullanı r. 7. Adı m (Son): Bu esnada dönmekte olan drum bir silindir tarafı ndan deş arj edilerek nötr hale getirilir. Drum artı k yeni tur için hazı r haldedir. Diğer yazı cı larda olduğ u gibi lazer yazı cı lar da bir mikroiş lemci ve tampon bellek taş ı maktadı rlar. Tampon bellek, 512 KB ile 4 MB arası nda değ iş mektedir. 3.2. Lazer Yazı cı lara Ait Teknik Özellikler 3.2.1. BaskıDili Emülasyonları(Printer Language) Baskıdilleri yazı cı nı zdan çı ktıalı rken bazıstandart fonksiyonlardan faydalanmanı zı sağ layan, gönderilerinizi yazı cı nı n anlayacağ ış ekle sokan komut setidir. Örneğ in, kağ ı t tipini seçebildiğ iniz ya da baskımodunu seçebildiğiniz programlardı r ve çeş itli fonksiyonlar sunan faklımarkalara ya da yazı lı mlara ait emülasyonlar vardı r. En çok kullanı lan baskıdilleri GDI, PCL, PDL ve Adobe Postscript dir. 3.2.2. GDI Baskıdili GDI olan yazı cı lar, Windows ve Linux gibi grafik ekranla çalı ş ı r ve DOS ortamı ndan çı ktıveremez. Yazı cı lar için yapı lan network ethernet kartlarıgenellikle GDI diline uygun yapı lmaz, bu nedenle GDI yazı cı ları n paylaş ı mla bile olsa network ortamı nda kullanı lmasıüreticiler tarafı ndan tavsiye edilmez. Daha çok bireysel kullanı ma yönelik ürünlerde kullanı lı r. 3.2.3. PCL (Printer Control Language) İ ş letim sistemi bağ ı msı z bir baskıdilidir. Günümüzde siyah beyaz lazer yazı cı lar PCL5e ve PCL6, renkli lazer yazı cı lar da ise PCL5c kullanı lmaktadı r. Baskıdili zaman içinde geliş tirildikçe daha fazla kullanı m fonksiyonu sunmaktadı r. (Filigran, Negatif çı kı ş alabilme imkanıgibi) 31 3.2.4. Adobe PostScript Bilgisayarı nı zda oluş turulan dokümanları n yazı cı dan bire bir aynı sı ş eklinde çı kı ş ları nda bu dil çok güçlüdür. Bu nedenle ofis uygulamaları yanı nda grafik uygulamaları na da yönelik bir baskıdilidir. Örneğ in, tek dökümanı4 ayrırenk esası na göre otomatik olarak ayarlayı p ayrıayrıçı kı şalabilme imkânı gibi. 3.2.5. Isı nma Zamanı Yazı cı nı n düğ mesi açı ldı ktan yazmaya hazı r hale gelene kadar geçen süredir. 3.2.6. Aylı k Maks. Kapasite (Duty Cycle) Yazı cı nı n aylı k kullanı labilecek maksimum kâğı t kapasiteni ifade eder. Aylı k maksimum miktarısonuna kadar kullanmak makine kullanı m ömrünü belirleyen en önemli faktörlerdendir. 3.3. Termal (Isı l) Yazı cı lar Isı ya duyarlıkâğ ı t üzerine baskıyapan yazı cı lardı r. Faks cihazları nda kullanı lan yöntemle çalı ş ı rlar. Resim 3.6: Termal Yazı cı Termal yazı cı larda bilgisayardan gelen sinyaller ile kontrol edilen çizgisel dizili ı sı tı cı elemanları , üzerlerinden (altları ndan) geçen ı sı ya duyarlıkâğ ı da dokunarak ı sı tı p baskı yaparlar. Hı zlıve sessizdirler, saklanmasıher zaman gerekli olmayan ve yüksek baskıkalitesi gerektirmeyen; ATM çı ktı ları , biletler, pos kâğ ı tlarıvb. baskıiş lerinde kullanı lı rlar. 3.3.1. Termal Yazı cıÇeş itleri Termal yazı cı da termal ve termal transfer olmak üzere iki çeş it baskıtekniğ i vardı r. a) Termal Baskı : Bu yöntemde baskıiş lemi kâğ ı dıı sı tarak yapı lı r. Bu yöntemde ı sı ya dayanı klıbir kağ ı t faks makinelerinde olduğu gibi ı sı tı larak yakı lı r. Bu ı sı nı n etkisiyle kağ ı t siyah renge dönüş ür ve böylece baskıiş lemi yapı lmı şolur. Ancak bu yöntemle yapı lan baskı larda çevresel faktörler önemli rol oynar. Bu baskıyöntemi kı sa sürelidir. Çünkü 32 güneş ten, ı sı dan, yoğ un ı ş ı ktan etkilenirler ve bozulmaya uğ rayabilirler. Fakat kı sa süreli kullanı mlar için idealdir. Ribon masrafıyoktur, yakarak basar. Termal etiket kullanı lı r. (Termal etiketler velium etikete göre pahalı dı r). Etiket ömrü kı sadı r. Kı sa sürede tüketilecek etiketler için uygundur. Termal yazı cı nı n fiyatıtermal transfer yazı cı ya göre daha ekonomiktir. b) Termal Transfer Baskı : Bu yöntemle yapı lan baskı lar daha uzun sürelidir. Bu yöntemde ribon denilen ş eritler kullanı lı r. Termal baskı da ı sı tı lan kâğ ı dı n yerini burada ribon alı r. Ribon ı sı tı larak kâğ ı t üzerine yapı ş tı rı lı r. Daha sağ lı klıve dayanı klıbir yöntemdir. Güneş ,ı sıve yoğun ı ş ı ktan doğ rudan etkilenmez. Uzun ömürlüdür. Resim 3.7: Ribonlar Ribon masrafıvardı r. Velium etikete veya plastik, dokuma gibi değ iş ik etiketlere baskıyapabilir. Etiket ömrü çok uzundur. Yazı cıfiyatıtermal yazı cı ya göre pahalı dı r. Son zamanlarda üretilen pek çok termal transfer yazı cıtermal baskıda yapabilmektedir. Yani bu tip yazı cı aldı ğ ı nı zda her iki türlü de basabilme ş ansı nı z olur. 3.3.2. Termal Transfer Ribon Termal transfer ribon üç katmandan oluş ur. Ribonun orta kı smı nda film tabakası , bu tabakanı n bir tarafı nda ı sı yla sı vı laş an mürekkep, diğ er tarafı nda da koruyucu tabaka bulunur. (Resim 3.8) Resim 3.8 : Ribon İ ç Yapı sı 33 3.3.3. Termal Transfer Yazı cıÇalı ş ma Prensibi Polyester film üzerinde katıhalde bulunan mürekkep, termal yazı cıkafa sayesinde ı sı tı larak sı vı hale gelir ve etiket yüzeyine transfer edilerek baskısağ lanı r. (Resim 3.9) Resim 3.9: Termal Transfer Yazı cıÇalı ş ma Prensibi Mükemmel baskıkalitesinin sağ lanabilmesi için yazı cı , ribon ve baskıyapı lacak malzemenin uyumlu olması gerekmektedir. Termal transfer yazı cı ları n en büyük dezavantajıilk yatı rı m maliyetinin yüksek olması dı r. Bunlar, ofis yazı cı larıgibi yüksek miktarlarda seri olarak üretilmeyen özel yazı cı lar olduğ u için fiyatları da daha yüksektir. Yüksek ilk yatı rı m maliyeti genellikle düş ük birim etiket maliyetiyle dengelenir. Genel anlamda, eğ er yüksek hacimli etiket üretimi gerekiyorsa termal transfer yazı cıen iyi ve uygun maliyetli seçenek olacaktı r. 34 UYGULAMA FAALİ YETİ UYGULAMA FAALİ YETİ İ ş lem Basamakları Öneriler YAZICI TONERİ Nİ N TAKILMASI Yazı cı nı zı n güç düğ mesi açı k konumdayken kapağı açmayı nı z. Yazı cı nı zı n açma kapağı nıaçı nı z. Toneri yerinden çı karı rken yazı cı nı zısarsmamaya özen gösteriniz. Toner kapağ ı nıkaldı rarak eski toneri yerinden çı kartı nı z. Tonerin iyice dağ ı ldı ğı ndan emin olunuz. Yeni toneri takmadan önce birkaç kere sallayarak tonerin iyice dağ ı lması nısağlayı nı z. Tonerin yazı cımodelinize uygun olup olmadı ğı na dikkat ediniz. Yanlı şbir toneri takmak için zorladı ğ ı nı zda yazı cı nı za zarar verebilirsiniz. Tonerin koruyucu kağı dı nıkaldı rı nı z. 35 Yazı cı nı z, kâğ ı t üzerinde karartı lar oluş turuyorsa yazı cı nı zı n developper’ı nı değiş tirmeniz gerekir. Tonerin koruyucu kapağ ı nıçı kartı nı z. Toneri yuvası na takarken yazı cı nı zısarsmamaya dikkat ediniz. Yeni toneri toner yuvası na dikkatli bir ş ekilde takı nı z. Toner kapağı nı n tam olarak yerine oturduğ undan emin olmak için parmağ ı nı zla hafifçe bastı rı nı z. Tonerin koruma kapağ ı nıtakı nı z. Yazı cı nı zı n kapağı nıaçı p kapatı rken kapağı zorlamamaya dikkat ediniz. Yazı cı nı zı n kapağı nıkapatı nı z. 36 ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME OBJEKTİ F TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aş ağ ı daki soruları n cevapları nıdoğru ve yanlı şolarak değ erlendiriniz. 1. Lazer yazı cı larda mürekkep olarak toner kullanı lı r. (.....) 2. Lazer yazı cı larda toner manyetize edilerek drum üzerine yapı ş tı rı lı r. (.....) 3. Lazer yazı cı larda bulunan yazma kafasıüzerinde püskürtme odaları vardı r. (.....) 4. Termal yazı cı lar kağı dı nı sı tı lmasıyöntemi ile baskı yaparlar. (.....) 5. Termal yazı cı larda kartuşkullanı lı r. (.....) 6. Aş ağı daki cümlelerde bulunan boş luklarıen uygun ş ekilde doldurunuz. 7. ______, kurutulmuşmürekkep tozudur. 8. Lazer yazı cı larda toner manyetize edilerek _____ üzerine yapı ş tı rı lı r. 9. Lazer yazı cı larda bulunan tampon bellek ____ ile _____ arası nda değ iş ir. 10. Termal yazı cı larda ___________ ve ____________ olmak üzere 2 baskıçeş idi vardı r. 11. Termal transfer yazı cı larda _________ kullanı lı r. Cevapları nı zıcevap anahtarıile karş ı laş tı rı nı z DEĞERLENDİ RME Cevapları nı zıcevap anahtarıile karş ı laş tı rı nı z. Doğru cevap sayı nı zıbelirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş adı ğ ı nı z sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğ ru cevap verdiyseniz modül değerlendirmeye geçiniz. 37 MODÜL DEĞERLENDİ RME MODÜL DEĞERLENDİ RME PERFORMANS TESTİ(YETERLİ K ÖLÇME) Modül ile kazandı ğ ı nı z yeterliğ i aş ağ ı daki kriterlere göre değ erlendiriniz.m DEĞERLENDİ RME KRİ TERLERİ Evet Hayı r Nokta Vuruş lu Yazı cı lar A) Yazı cı ları nı zı n bağ lantı ları nıdoğ ru yaptı nı zmı ? B) Nokta vuruş lu yazı cı ları nş erit kartuş ları nıdoğ ru değiş tirdinizmi? C) Yazı cıekleme ayarları nıdoğ ru yaptı nı z mı ? D) Test sayfası yazdı rma iş lemini doğru yaptı nı z mı ? Mürekkep Püskürtmeli Yazı cı lar A) Mürekkep püskürtmeli yazı cı ları n kartuş ları nıdoğ ru değ iş tirdiniz mi? Lazer ve Termal Yazı cı lar A) Lazer yazı cı ları n kartuş ları nıdoğru değ iş tirdiniz mi? DEĞERLENDİ RME Yaptı ğı nı z değ erlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğ renme faaliyetlerini tekrarlayı nı z. Modülü tamamladı nı z, tebrik ederiz. Öğ retmeniniz size çeş itli ölçme araçları uygulayacaktı r. Öğretmeninizle iletiş ime geçiniz. 38 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİ YETİ -1 CEVAP ANAHTARI Sorular Cevaplar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Y D D Y Y Şerit 80 kolon – 136 kolon cps 9-18-24 Traktör ÖĞRENME FAALİ YETİ -2 CEVAP ANAHTARI Sorular Cevaplar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D Y D Y Y ppm Bubble jet – piezo elektrik dpi ı sı tı larak Tarayı cı– fotokopi - fax ÖĞRENME FAALİ YETİ -3 CEVAP ANAHTARI Sorular Cevaplar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D D Y D Y Toner Drum 512 KB – 4 MB Termal – Termal Transfer Ribon Cevapları nı zıcevap anahtarlarıile karş ı laş tı rarak kendinizi değ erlendiriniz. 39 ÖNERİ LEN KAYNAKLAR ÖNERİ LEN KAYNAKLAR http://www.oki.com.tr http://www.xerox.com.tr http://www.soylenasil.com http://www.lexmark.com.tr http://www.howstuffworks.com http://www.teknomerkez.net/default.asp http://www.dizayntech.com.tr/index.html http://www.etaetiketleme.com/etiket_TTR.html http://welcome.hp.com/country/tr/tr/welcome.html http://www.epson.com.tr/product/depliant/index.htm http://www.bilkur.com.tr/turkce/barkod_basma_yontemleri.htm 40 KAYNAKÇA KAYNAKÇA GÜZEL Nurullah Sakin, Bilgisayara GirişDers Notları ,İ stanbul, 2005 http://www.pclabs.gen.tr http://www.soylenasil.com http://www.howstuffworks.com http://www.hardwaremania.com http://www.teknomerkez.net/default.asp http://www.etaetiketleme.com/etiket_TTR.html http://www.bilkur.com.tr/turkce/barkod_basma_yontemleri.htm 41
