Transatlantik Eğilimler

Transatlantik Eğilimler
Temel Bulgular 2008
Transatlantik Eğilimler 2008 Ortakları
İÇİNDEKİLER
Temel Bulgular 2008.............................................................................................................................................................3
Birinci Bölüm: Bush Yönetiminin Mirası ve Önümüzdeki ABD Seçimleri........................................................................6
İkinci Bölüm: Transatlantik Öncelikler ve Güçlüklere Dair Görüşler................................................................................9
Alt Başlık: NATO ve Afganistan...................................................................................................................................13
Üçüncü Bölüm: Başkanlık Seçimleri Öncesi Amerikalı Seçmenler...................................................................................15
Dördüncü Bölüm: Çalkantılı Türkiye.................................................................................................................................19
Beşinci Bölüm: Sonuç..........................................................................................................................................................23
Notlar...................................................................................................................................................................................24
T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | Temel Bulgular 2008
G
eorge W. Bush’un başkan olarak son yılında,
ABD Ulusal İstihbarat Tahmini’nin alınmasından sonra
Avrupalı ve Amerikalı siyaset yapıcılar pragmatik
İran’daki politika seçeneklerine dair desteği irdeledik. Geçen
tutumlarını sürdürmüş ve Irak ile ilgili geçmişteki görüş
sene Mart ayında Vladimir Putin’in başbakan, Dmitri
farklılıklarını bir kenara bırakarak Afganistan, Irak ve
Medvedev’in devlet başkanı olmasından sonraki geçişi
küresel ekonomide karşılaşılan ortak güçlüklerle ilgili
takiben ve Kosova’nın bağımsızlığıyla ilgili endişelerin
işbirliğini vurgulamışlardır. Aynı zamanda, ABD’deki
ve Gürcistan ile Rusya arasında yeni patlak veren silahlı
başkanlık yarışında yer alanlar pek çok kişinin geleceğe
çatışmanın ışığı altında Amerikan ve Avrupalı tutumları
bakıp Kasım 2008 seçimlerinin transatlantik ilişkiler
izlemeye devam ediyoruz. Ayrıca Amerikalıların yeni bir
için ne anlama geldiğini sormasına neden olmuşlardır.
Amerikan başkanının karşılaşacağı bir dizi siyaset sorununa
Avrupa ile ilgili görüşleri çok ‘sıcak’ bir konu olmasa
yönelik potansiyel desteğini öğrenebilmek için farklı
da; Senatör Barack Obama ve Senatör John McCain
tutumları da araştırıyoruz.
Amerika’nın müttefikleriyle olan ilişkilerini tamir etmesi
ve yurtdışındaki inanılırlığını düzeltmesi gerektiğinden söz
Türkiye’deki gelişmelere yakın ilgi gösteriyoruz. İktidardaki
etmişlerdir. ABD’nin son yıllarda imajında meydana gelen
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) geçen sene Haziran’da
bozulma dikkate alınacak olursa, gelecek ABD başkanı kim
yapılan seçimleri ezici bir çoğunlukla kazanmış olmasına
olursa olsun, yeni ABD yönetimiyle beraber transatlantik
rağmen Türkiye’nin laiklik taahhütlerini tehdit ettiği
ilişkileri geliştirme fırsatına sahip olacaktır ama Avrupalı
endişelerinden dolayı, Anayasa Mahkemesi’yle karşı
liderlerden de daha fazla şeyler talep edebilecektir.
karşıya kaldı. Üniversitelerde türbana izin veren yasanın
Yeni ABD yönetimiyle işbirliği yapılabilecek potansiyel
reddettikten sonra Mahkeme, başkanı tarafından ‘ciddi bir
alanlar nelerdir ve hangi anlaşmazlık alanları varlığını
uyarı’ olarak nitelendirilen ancak partiyi kapatmayan bir
sürderecektir? Kamuoyu, gelecek Amerikan başkanı ve
karara vardı. Geçen sene ABD, Türkiye’nin Irak sınırında
Avrupalı liderlerin yeniden canlandırılan bir transatlantik
meydana gelen şiddet olaylarıyla ilgili endişelerini
gündeme neleri dahil etmesini istemektedir?
paylaşmış ve Avrupa Birliği de Fransa Devlet Başkanı
Nicolas Sarkozy’nin liderliğinde Akdeniz Birliği girişimini
Bu senenin Transatlantik Eğilimleri’nde transatlantik
başlatmıştır.
önceliklere yönelik ABD ve Avrupa’nın tutumunu,
önümüzdeki günlerde gerçekleşecek ABD seçimleri ışığında
Transatlantik Eğilimler Amerikan ve Avrupa kamuoyuna
irdeleyeceğiz. ABD’nin imajındaki düşüşün sürekli hale
yönelik her yıl yapılan kapsamlı bir araştırmadır. Oylama
geldiğine dair işaretler var mıdır yoksa iyileşme mümkün
ABD’de ve aşağıda yer alan 12 Avrupa ülkesinde yapılmıştır:
müdür? Uluslararası endişelerle ilgili eğilimleri, hem
Bulgaristan, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya,
ABD’de hem de Avrupa’da, enerji fiyatları ve ekonomik
Portekiz, Romanya, Slovakya, İspanya, Türkiye ve Birleşik
karmaşanın siyasi gündemi terörizmden uzaklaştırdığı bir
Krallık. Araştırma, Marshall Fonu ve Compagnia di
zamanda analiz ettik. Artan şiddet ve istikrarsızlık ışığında
San Paolo’nun bir projesi olup Luso-Americana Vakfı,
hem NATO ve Afganistan misyonuna yönelik desteği, hem
BBVA Vakfı, ve Tipping Point Vakfı’nın destekleriyle
de İran’ın 2003’de nükleer silah programını bıraktığına dair
gerçekleştirilmiştir.
T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | ARAŞTIRMANIN TEMEL BULGULARI
kuruluşlar içinde Rusya ile işbirliğini kısıtlama
AŞAĞIDAKİLERİ İÇERMEKTEDİR:
konusunda Amerikalılardan daha isteksizdirler.
ð Avrupalıların yüzde kırk yedisi Senatör Barack
ð Geçen seneye göre yüzde dört artışla Avrupalıların
Obama’nın seçilmesi halinde Amerika Birleşik
yüzde elli yedisi NATO’nun ülkelerinin güvenliği için
Devletleri ile Avrupa arasındaki ilişkilerin iyileşeceğine
gerekli olduğunu düşünürken, araştırmanın yapıldığı
inanmakta iken hemen hemen benzer bir yüzde (%49)
on iki ülkenin sekizinde bu artış tespit edilmiştir. Bu da
McCain’in seçilmesi halinde ilişkilerin aynı kalacağını
2002’den beri ilk defa Almanya ve Polonya’da NATO’ya
düşünmektedir.
yönelik desteğin azalma eğiliminin sonu olmuş ve
Fransızların NATO’ya verdiği desteği de 2002 düzeyine
ð Avrupalıların yüzde altmış dokuzu Senatör Obama’yı
çıkarmıştır.
tercih ederken yüzde 26’sı Senatör Mc Cain’i tercih
etmektedir. Avrupalıların yüzde yirmisi iki adayın da
şansı olduğunu düşünmektedir.
ð Afganistan’ı istikrara kavuşturmaya yönelik politika
seçenekleri arasında Amerikalılar ve Avrupalılar
ekonomik yeniden yapılanma projeleri (sırasıyla
ð Araştırmaya dahil edilen tüm ülkelerde ABD ile daha
%73 ve %79), Afgan polis ve askeri güçlerine eğitim
yakın işbirliği olması gerektiğini düşünen Avrupalıların
yardımı (%76 ve %68) ve uyuşturucu üretimiyle
yüzdesinde mütevazı bir artış görülürken 2006’da %27
mücadele (%70 ve %76) için destek vermektedir. Buna
olan rakam özellikle Bulgaristan, Hollanda ve Birleşik
karşın, Amerikalıların %76’sı Taliban’a karşı mücadele
Krallık’daki önemli artışlarla %31’e yükselmiştir.
operasyonlarını da desteklerken, Avrupalılar arasında
bu oran % 43’dür.
ð Amerikalılar ve Avrupalılar uluslararası terörizm ve
uluslararası ekonomik sorunların gelecek ABD başkanı
ð İklim değişikliği Senatör McCain’i ve Senatör Obama’yı
ve Avrupalı liderler için önde gelen öncelik olması
tercih edenler arasındaki ayırımı en fazla arttıran endişe
gerektiğini belirtirken, Avrupalılar iklim değişikliğine,
olmuştur. Obama’yı tercih edenler küresel ısınmadan
Amerikalılar ise Orta Doğu’ya işaret etmektedir.
kişisel olarak etkilendiklerini bildirirken (+%22),
McCain’i tercih edenler kişisel olarak uluslararası
ð Amerikalıların yüzde seksen dördü ve Avrupalıların
terörizmden (+%5), İran’ın nükleer silahlara sahip
%72’si Rusya’nın Orta Doğu’ya silah sağlamadaki
olmasından (+%8) ve İslami köktendincilikten (+%9)
rolüyle ilgili endişelerini belirtmektedir. Amerikalıların
etkilendiklerini belirtmişlerdir.
yüzde altmış dokuzu ve Avrupalıların % 58’i Rusya’nın
komşularına olan davranışları nedeniyle endişe
ð Senatör Barack Obama’yı tercih eden Amerikalıların
duymaktadır. Rusya’nın enerji sağlayıcı olarak rolüne
%56’sı ABD ile Avrupa Birliği arasında güvenlik ve
dair endişeler ABD’de %3 artarak %61, Avrupa’da %5
diplomasi alanında işbirliği olmasını talep ederken, bu
artarak %64 olmuştur.
oran John McCain’i tercih edenler arasında %43’dür.
ð Avrupalılar, Ukrayna ve Gürcistan gibi komşu
ð Senatör John McCain’i tercih edenler Rusya konusunda
demokrasilere güvenlik yardımı sağlama ve Rusya
Senatör Obama’yı tercih edenlerden daha endişelidir.
içindeki demokratik güçlere desteği arttırma konusunda
Rusya’nın enerji sağlayıcı olarak rolü (McCain %65 ve
Amerikalılardan daha istekli iken, uluslararası
Obama %60), Rusya’da demokrasinin zayıflaması (sırasıyla
%75 ve %65), Rusya’nın komşularına karşı davranışı (%73
1
Başka türlü belirtilmedikçe Avrupa’daki yüzde oranları
Avrupa12’ye atıfda bulunmaktadır ancak aynı ülkeleri zaman
içerisinde kıyaslayan uzun vadeli eğilimleri tartıştığımız ve mevcut
AB üyelerinin görüşlerini incelediğimiz sorular istisnadır.
| T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
ve %66), Rusya’nın Orta Doğu’ya silah sağlamadaki rolü
(%89 ve %81) ve Rusya’nın Balkanlar’daki rolü (%56 ve
%49) bu endişeleri oluşturmaktadır.
ð Geçtiğimiz bir yılda, Türklerin Avrupa Birliği’ne karşı
24’dür. Amerika Birleşik Devletleri’nin liderliği için de
olumlu hisleri 7 puan artarak 33 derece, Amerika
bu oranlar %6 (her gün), %9 (bazen), ve %7 (hiç) olarak
Birleşik Devletleri’ne karşı hisleri ise 3 puan artarak 14
kaydedilmiştir.
derece olmuş ve 2004’den beri görülen soğumanın sonu
böylece gelmiştir.
ð Yanıt veren Türklerin yüzde kırk sekizi Türkiye’nin
uluslararası konularda yalnız hareket etmesini isterken,
ð Türklerin transatlantik ilişkilerle ilgili görüşleri dine
%20 AB ülkeleriyle, % 11 Orta Doğu ülkeleriyle, % 3
bağlılık ile bağlantılı değildir. Şöyle ki, her gün düzenli
ABD ile, % 1 ise Rusya ile beraber hareket etmesini
olarak beş vakit namaz kılanlar arasında Avrupa
istemektedir.
Birliği’nin liderliğine yönelik istek %21 iken, bazen beş
vakit namaz kılanlar için % 23, hiç kılmayanlar için %
T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | Birinci Bölüm: Bush Yönetiminin Mirası ve Önümüzdeki ABD Seçimleri
B
u yılın Transatlantik Eğilimler araştırması, hem
ABD’NİN DÜNYA LİDERLİĞİNE DAİR
AVRUPALILARIN GÖRÜŞÜ
ABD’de hem de Avrupa’da kamuoyunun, George W.
Bush başkanlığı altında bir portresini sunmakta, hem de
80
2009 yılında yeni bir Amerikan başkanı ile transatlantik
ilişkiler için Amerikan ve Avrupalı beklentilerini ortaya
koymaktadır. Politika yapma düzeyinde ilişkilerde görülen
64
son gelişmelere rağmen, Avrupa kamuoyu ABD’ye karşı
60
yıllarda belgelenmiştir ancak yine de gelecek ABD
başkanına, transatlantik ilişkilere dair, hangi kamuoyu
görüşleri miras kalacaktır? Transatlantik ilişkilerdeki
esaslı kaymalarla veya Bush yönetiminin politikalarıyla
Yüzde
eleştirel tutumunu korumuştur. ABD’nin imajındaki
bozulma bu araştırmayla ve başka araştırmalarla geçen
İstenmektedir
İstenmemektedir
70
49
58
57
58 59
57
50
45
40
30
36
31
39
37
36 36
bağlantılı kamuoyundaki son değişiklikler sürecek midir?
Amerikalılar ve Avrupalılar Senatör Obama’nın veya
Senatör McCain’in başkan olması durumunda ABD Avrupa ilişkileri için neler beklemektedir? Avrupa Birliği ile
20
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Tablo 1
ilgili görüşler ABD’nin görüşlerindeki kaymadan etkilenmiş
midir?
AVRUPALILAR ABD’DEN ZİYADE BAŞKANI
ELEŞTİRMEYE DEVAM ETMEKTEDİR
BUSH’UN İKİNCİ DÖNEMİNDE ABD’NİN İMAJI
2002 yılından beri Avrupalıların dünyada ABD liderliği ile
DEĞİŞMEMİŞTİR
Başkan Bush’un görüşleri arasında ayırım yaptıkları görül-
Avrupalıların dünyada ABD liderliğine yönelik eleştirel
mektedir. 2002 yılında Avrupalıların %64’ü ABD liderliğini
görüşü 2004 yılından beri hiç değişmemiştir. 2002 yılında
isterken sadece %38’i Başkan Bush’un uluslararası politika-
Avrupalıların %64’ü dünyada ABD liderliğini ‘isterken’ ve %
larla ilgili tutumunu onaylamıştır. Bu yüzde yirmilik boşluk
31’i ‘istemezken’, bu oranlar 2004 yılında tersine dönmüş ve
ABD ve Başkan Bush ile ilgili görüşler daha da eleştirel
o zamandan beri hemen hemen sabit kalmıştır. 2008 yılında
hale gelmesiyle neredeyse sabit kalmıştır. 2008 yılında
Avrupalıların %36’sı, ABD’nin dünya liderliğini ‘isterken’, %
Avrupalıların %36’sı ABD liderliğine olumlu bakmakla
59’u istememektedir. 2002 yılından beri araştırma yapılan
beraber sadece %19’u Başkan Bush’un uluslararası politika-
ülkelerde en keskin düşüş Polonya’da ve Almanya’da olmuştur.
larla ilgili tutumunu onaylamıştır. ABD’de ise %37 Başkan
2002 yılında ABD liderliğini isteyenlerin yüzdesi Polonya’da
Bush’un uluslararası politikalarla ilgili tutumunu onay-
64 iken bu rakam 2008 yılında 34’e düşmüştür. Almanya’da
larken, %59 onaylamamıştır. Rakamlar geçen seneye göre
ise 2002’de %68 olan oran 2008’de %39’a gerilemiştir. (Bakınız
neredeyse hiç değişmemiştir. (Bakınız Tablo #2)
Tablo #1).
| T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
80
ilişkilerin daha yakın olmasını isteyenlerin yüzdesinde
AVRUPALILARIN AMERİKAN LİDERLİĞİ
HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNE KARŞI BAŞKAN
BUSH HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ
gerektiğini düşünenlerin genel olarak yüzdesi 2006
yılında 27 iken 2008’de 31’e çıkmış, en büyük artış +%13
Amerikan liderliği isteği
Başkan Bush’a onay
70
64
60
mütevazı bir artış olmuştur. İlişkilerin daha yakın olması
ile Bulgaristan’da, +%9 ile Hollanda’da ve +%7 ile Birleşik
Krallık’da görülmüştür. Avrupa’nın daha bağımsız olması
gerektiğini düşünen Avrupalıların yüzdesi 2006 yılındaki
50
52’den 46’ya gerilemiştir. Amerikalıların büyük bir yüzdesi
Yüzde
45
40
(%47) ortaklığın daha yakın hale gelmesi gerektiğini
38
36
30
30
39
düşünmektedir. (Bakınız Tablo #3)
36 36
24
21
20
37
DAHA AZ AVRUPALI İLİŞKİLERİN KÖTÜLEŞTİĞİNİ
18
19
17
10
DÜŞÜNMEKTEDİR
Avrupalıların büyük bir yüzdesi (%46) ABD ile Avrupa
arasındaki ilişkilerin son yılda aynı kaldığını düşünürken,
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Tablo 2
ilişkilerin kötüye gittiğini düşünenlerin yüzdesi 2007
yılında %34’den 2008’de %29’a gerilemiştir. Önemli
düşüşler %43’den (2007) %29’a İtalya’da ve %32’den (2007)
DAHA YAKIN İLİŞKİLER İSTEYEN AVRUPALI
%22’ye Fransa’da görülmüştür. Aynı zamanda ilişkilerin
SAYISINDA MÜTEVAZI ARTIŞ
daha iyi olduğunu düşünenlerin oranı Fransa’da %17’den
Avrupalıların büyük bir yüzdesi Avrupa’nın güvenlik ve
(2007) %33’e, Romanya’da %19’dan (2007) %30’a çıkmıştır.
diplomasi alanlarında ABD’den daha bağımsız bir yaklaşım
Amerikalıların yüzde onu ilişkilerin geliştiğini, %41’i aynı
benimsemesini isterken, araştırma yapılan tüm ülkelerde
kaldığını, %43’ü ise kötüleştiğini düşünmektedir.
ABD İLE AB ARASINDA DAHA YAKIN ORTAKLIK OLMALI
70
ROMANYA POLONYA
İTALYA
BULGARİSTAN
İSPANYA
BİRLEŞİK
FRANSA AVRUPA 12 KRALLIK HOLLANDA ALMANYA SLOVAKYA PORTEKİZ TÜRKİYE
? 2006 ? 2008
60
50
51 52
45
Yüzde
40
41
35
37
37
37
34
30
34
31
30
27
20
10
26
24
26
23
19
17
25
25
22
17
19
12
9
0
Tablo 3
T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | AVRUPALILARIN ÇOĞUNLUĞU OBAMA’YI TERCİH
Almanya’dan gelmiş (%86), onu İtalya (%83) ve Hollanda
ETMEKTEDİR
izlemiştir (%81). AB liderliğine yönelik destek geçen yıla
Avrupalıların yüzde altmış dokuzu Senatör Obama’yı tercih
göre Birleşik Krallık’da % 71’den %60’a, Polonya’da %76’dan
ederken, %26’sı McCain’i tercih etmektedir. Obama en
%69’a düşmüştür. Bulgaristan’da destek bu yıl %66’dan %71’e
çok Fransa (%85), Hollanda (%85) ve Almanya’da (%83)
çıkmıştır. Destek Amerikalılar arasında da yüksek olmuş,
tercih edilmektedir. McCain ise Portekiz (%35), Hollanda
2008’de %68 AB liderliğini desteklerken bu rakamın %75’ini
(%33), İspanya (%33) ve Birleşik Krallık’da (% 33) en yüksek
Demokratlar, %65’ini Cumhuriyetçiler oluşturmuştur.
oranları elde etmiştir. Avrupalıların yüzde yirmisi her iki
adaya da eşit şans tanımaktadır.
OBAMA SEÇİLECEK OLURSA AVRUPALILAR
İLİŞKİLERİN GELİŞECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR
Avrupalıların yüzde kırk yedisi Senatör Obama’nın
seçilmesi halinde Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa
OBAMA SEÇİLECEK OLURSA, İLİŞKİLER...
arasındaki ilişkilerin iyileşeceğine inanırken, %29 ilişkilerin
aynı kalacağını, % 5’i ise kötüleşeceğini düşünmektedir.
Senatör McCain seçilirse %11 ilişkilerin gelişeceğini,
%49 aynı kalacağını, %13 ise kötüleşeceğini belirtmektedir. (Bakınız Tablo 4). ABD global liderliğini istemeyen
Avrupalıların %50’si Obama seçilecek olursa ilişkilerin
İYİLEŞİR
AVRUPA VE AMERİKALILARIN İŞBİRLİĞİ YAPMAK
İÇİN YETERLİ ORTAK DEĞERLERİ VARDIR
Avrupalıların yüzde elliyedisi ve Amerikalıların %67’si
ABD ve Avrupa’nın uluslararası sorunlarda işbirliği
KÖTÜLEŞİR
? Avrupa 12
ABD
50
47
40
40
ilerleyeceğine, %10’u da McCain seçilecek olursa ilişkilerin
ilerleyeceğine inanmaktadır.
AYNI KALIR
60
30
29
28
23
20
10
5
0
yapmaya yetecek ölçüde ortak değerlere sahip olduğunu
belirtirken, Avrupalıların %37’si ve Amerikalıların %23’ü
MCCAIN SEÇİLECEK OLURSA, İLİŞKİLER...
ABD ve Avrupa’nın çok farklı değerlere sahip olduğunu, bu
nedenle işbirliğinin imkansız olduğunu belirtmişlerdir. Bu
yüzdeler 2004 yılından beri neredeyse hiç değişmemiştir.
2004 yılında Avrupalıların %60’ı ve Amerikalıların
%71’i Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’nın yeterli
ortak değerleri olduğuna inanırken, Avrupalıların %
34’ü ve Amerikalıların % 21’i işbirliğini imkansız olarak
İYİLEŞİR
60
AVRUPALILAR VE AMERİKALILAR AB LİDERLİĞİNİ
20
olmuştur (%75). AB liderliğine yönelik en büyük destek
49
ABD
52
10
21
11
0
Tablo 4
| T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
KÖTÜLEŞİR
40
30
AB liderliğine yönelik Avrupa desteği 2008’de de yüksek
Avrupa 12
50
nitelendirmiştir.
DESTEKLEMEYE DEVAM ETMEKTEDİR.
AYNI KALIR
20
13
İkinci Bölüm: Transatlantik Öncelikler ve Güçlüklere Dair Görüşler
A
BD ve Avrupa kamuoyunun gelecek Amerika Birleşik
silah programına 2003’te son verdiğini duyurmuştur ama
Devletleri başkanının ve Avrupalı liderlerin üzerin-
Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa, İran’ın nükleer silah
de durmasını istediği konular nedir? Irak’daki durum, ki
edinme çabalarını engellemeye devam etmiştir. Son aylarda
ABD dış politikasının ana konusunu oluşturmaktadır,
ABD İran’la yaşanan diplomatik duraklama dönemine son
transatlantik gündemde yer almamaktadır. Uluslararası
vermiş ve Cenevre’deki müzakerelere kıdemli bir temsilci
terörizmle mücadele halen süren bir endişedir ancak
göndermiştir, ancak bu müzakerelerden olumlu bir sonuç
yükselen enerji maliyetleri ve ekonomik karmaşa son yılın
elde edilememiştir. Siyasi liderlikle ilgili değişikliklerin
transatlantik tartışmalarında kaymaya neden olmuştur.
ortasında kalan Rusya ise transatlantik gündemde yerini
Afganistan’da yaşanan şiddet olaylarındaki ciddi artışla
koruyarak enerji sağlayıcı rolü ve Kosova’da müdahale teh-
ilgili olarak Amerikan ve Avrupalı liderler NATO içinde
didi, Rusya ile Gürcistan arasında bu yılın araştırmasından
birlik taahhüdü ve yük paylaşımı konularını tartışmışlardır.
sonra ortaya çıkan silahlı çatışma nedeniyle endişe kaynağı
Aslında bir ABD Ulusal İstihbarat Tahmini İran’ın nükleer
olmaya devam etmiştir.
ÖNÜMÜZDEKİ ON YILDA AŞAĞIDAKİ TEHDİTLERDEN KİŞİSEL
OLARAK ETKİLENME OLASILIĞINIZ NEDİR?
100
ENERJİ
BAĞIMLILIĞI
BÜYÜK BİR EKONOMİK
KRİZ
ULUSLARARASI
TERÖRİZM
Avrupa 12
İRAN’IN NÜKLEER
SİLAHLARA SAHİP
OLMASI
İSLAMİ KÖKTEN
DİNCİLİK
KÜRESEL
ISINMA
ABD
90
87
80
87
82
82
78
70
Yüzde
60
50
69
69
67
62
53
52
47
40
30
20
10
0
Tablo 5
T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | GELECEK ABD BAŞKANI VE AVRUPA LİDERLERİ İÇİN ÖNCELİKLER
60
ULUSLARARASI
TERÖRİZM
İKLİM
DEĞİŞİKLİĞİ
ULUSLARARASI ORTA DOĞU’DAKİ
SORUNLARIN
EKONOMİK
ÇÖZÜLMESİ
SORUNLAR
Avrupa 12
NÜKLEER
SİLAHLARIN
YAYILMASI
AFGANİSTAN’DA
İSTİKRAR
ÇİN İLE
İLİŞKİLER
RUSYA İLE
İLİŞKİLER
ABD
50
40
43
42
41
Yüzde
37
39
33
30
28
20
21
18
17
15
14
10
10
8
7
4
0
Tablo 6
ENERJİ VE EKONOMİ İLE İLGİLİ ORTAK ENDİŞELER
TERÖRİZM VE EKONOMİK SORUNLAR
Amerikalılar ve Avrupalılar enerji bağımlılığı ve uluslararası
TRANSATLANTİK GÜNDEMİN EN ÜSTÜNDE YER
ekonomik sorunların kendilerini kişisel olarak en
ALMAKTADIR
çok etkileyen tehditler olduğunu ifade ederken, iklim
Avrupalılar ve Amerikalılar uluslararası terörizm ve
değişikliği ve uluslararası terörizm ile ilgili farklı görüşler
uluslararası ekonomik sorunların gelecek ABD başkanı ve
bildirmişlerdir. Amerikalılar en çok enerji bağımlılığından
Avrupalı liderler için öncelik olması gerektiğini belirtirken,
(%87), büyük bir ekonomik krizden (%87) ve uluslararası
iklim değişikliği ve Orta Doğu konularında farklılık gös-
terörizm ile İran’ın nükleer silahlara sahip olmasından
termektedirler. Amerikalıların yüzde kırk ikisi uluslararası
(%69) etkilendiklerini belirtirken Avrupalılar kişisel olarak
terörizmi en önemli iki öncelikden biri olarak nitelen-
en çok küresel ısınmadan (%82), enerji bağımlılığından
dirirken, %39 uluslararası ekonomik sorunları, %33 ise Orta
(%82) ve büyük bir ekonomik krizden (%78) söz
Doğu’daki sorunları dile getirmiştir. Avrupalılar arasında
etmişlerdir. Avrupalıların yüzde altmış ikisi kişisel
ise %43 uluslararası terörizmi iki öncelikten biri olarak
olarak uluslararası terörizmden etkilendiğini belirtirken;
nitelendirmiş, % 41 iklim değişikliğine, % 37 ise uluslararası
Amerikalıların %67’si küresel ısınmadan etkilendiğini
ekonomik sorunlara değinmiştir. (Bakınız Tablo #6)
söylemişlerdir. Uluslararası terörizmle ilgili endişeler
Amerikalılar için beş puan, Avrupalılar için dört puan
AVRUPALILAR TEHDİTLERE ABD İLE ORTAK KARŞI
azalırken uluslararası ekonomik sorunlarla ilgili endişeler
KOYMAK İSTEMEKTEDİR
Amerikalılar arasında yedi puan Avrupalılar arasında ise 13
Avrupalıların büyük çoğunluğu (%67) Avrupa Birliği’nin
puan artış göstermiştir. (Bakınız Tablo #5)
uluslararası tehditlerle yalnız değil ABD ile ortak baş etmeye devam etmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu görüş en fazla
İtalya’da (%73), Romanya’da (%71) ve Almanya, Bulgaristan
10 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
RUSYA’DAKİ GELİŞMELERLE İLGİLİ ENDİŞELER
100
RUSYA’NIN ORTA DOĞUYA
RUSYA’DAKİ DEMOKRASİNİN RUSYA’NIN KOMŞULARINA
RUSYA’NIN ENERJİ
RUSYA’NIN BALKANLARDAKİ
SİLAH SAĞLAMADAKİ
KARŞI DAVRANIŞI
SAĞLAYICISI OLARAK ROLÜ
ROLÜ
ZAYIFLAMASI
ROLÜ
Avrupa 12
ABD
90
84
80
70
72
70
69
64
Yüzde
60
58
58
50
61
51
51
40
30
20
10
0
Tablo 7
ve Hollanda’da (68%) desteklenmiştir. Amerikalıların
AMERİKALILAR ENERJİ FİYATLARI ARTSA BİLE
yüzde yetmiş beşi ise ABD’nin uluslararası tehditlerle AB
BAĞIMLILIĞI AZALTMAKTA AZ DA OLSA DAHA
ile beraber başa çıkmasında mutabıktır. (%82 Demokratlar,
İSTEKSİZDİR
%71 Cumhuriyetçiler).
İstikrarlı enerji temini için hangi yaklaşımı tercih ettikleri
sorulduğunda Amerikalıların büyük bir yüzdesi (2007’den
NÜKLEER İRAN ENDİŞESİ AZALIYOR
altı puan azalma görülerek %48), iç piyasada enerji fiyatları
İran’ın nükleer silahlara sahip olması endişesi Avrupa’da
çok ciddi artsa bile başka ülkelere enerji bağımlılığının
yedi puan azalmıştır. Azalma Fransa ve Birleşik Krallık’da
azaltılmasını tercih etmektedir. Avrupalıların görüşleri ise
sekiz puan, Almanya’da 14 puan olmuştur. Amerikalılar
hükümetleri demokratik olmasa da enerji üreten ülke-
ve Avrupalılar diplomatik çabaların İran’ı nükleer silah
lerle işbirliğinin artırılması (%35) ve diğer ülkelere enerji
sahibi olmaktan caydırmakta yetersiz kalması halinde
bağımlılığının azalması (%35) arasında bölünmeye devam
diplomatik baskının arttırılması gerektiğini belirtmişler,
etmektedir.
ancak askeri güç kullanma seçeneği üzerinde farklı görüşler
bildirmişlerdir. Avrupalıların yüzde kırk yedisi diplomatik
RUSYA İLE İLGİLİ ENDİŞELER PAYLAŞILMAKTA VE
baskının arttırılmasını desteklerken askeri güç kullanımını
ARTMAKTADIR
düşünmemektedir. Avrupalıların %21’i ise diplomatik
Amerikalıların yüzde seksen dördü, Avrupalıların da
baskıların arttırılmasını ve güç kullanma seçeneğinin de
%72’si Rusya’nın Orta Doğu’ya silah sağlama rolünden
mevcut olmasını tercih etmiştir. Buna karşın Amerikalıların
endişe duyarken 2007’den beri bu rakamda ABD’de beş
% 49’u diplomatik baskının arttırılmasını ve askeri güç
puan, Avrupa’da yedi puan artış olmuştur. Rusya’nın
kullanımı seçeneğinin mevcut bulunmasını desteklerken,
enerji sağlayıcısı olarak rolü ABD’de üç puan artarak %61,
%27 baskının arttırılmasını ama güç kullanılmamasını
Avrupa’da ise beş puan artarak %64 olmuştur. Bu artış,
Romanya’da %12, Fransa’da %9 ve Birleşik Krallık’ta %8
istemiştir.
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 11
olarak gerçekleşmiştir. Amerikalıların %69’u ve Avrupalıların
%58’i Rusya’nın komşularına karşı davranışlarından endişeli
iken (bu yüzdeler geçen seneden beri pek değişmemiştir),
en yüksek endişe %71 ile Polonya, %69 ile Birleşik Krallık
ve %68 ile Almanya’da saptanmıştır. Avrupalılar arasında
Rusya’da demokrasinin zayıflamasından doğan endişe aynı
kalırken (%58) Amerikalılar için beş puan azalarak %70
olmuştur. Rusya’nın Balkanlar’daki rolü hem Amerikalılar
hem de Avrupalıların %51’i tarafından dile getirilen en az
endişe edilen durum olmuştur. (Bakınız Tablo #7)
RUSYA’DAN EN ÇOK ALMANYA ENDİŞE
DUYMAKTADIR
Rusya’nın enerji sağlayıcı olarak rolü, Rusya’da demokrasinin zayıflaması, Rusya’nın komşularına karşı davranışı,
Rusya’nın Orta Doğu’ya silah sağlamadaki rolü ve Rusya’nın
Balkanlar’daki rolü açısından Almanya 0 ile 100 arası bir
ölçekte 64 ile en yüksek endişeyi sergilemiştir (100 en yüksek endişeye işaret etmektedir). Almanya’yı 62 ile İtalya ve
Birleşik Krallık, 60 ile ABD izlemiştir. En az endişe duyanlar
40 ile Bulgaristan, 45 ile Slovakya ve 49 ile Türkiye’dir.
AVRUPALILAR RUSYA’YI İZOLE ETMEYİ DAHA AZ
İSTEMEKTEDİR
Avrupalılar, Ukrayna ve Gürcistan gibi komşu demokrasilere
güvenlik yardımı sağlama konusunda Amerikalılardan
daha isteklidir (Avrupa %67, ABD %58) ve Rusya içindeki
demokratik güçlerin de desteklenmesini istemektedirler
(%65 ve %61). Ancak Rusya ile uluslararası kuruluşlarda
işbirliğinin sınırlanması konusunda Avrupalılar,
Amerikalılardan daha isteksizdir (%38 ve %47). Avrupa’da
Rusya içinde demokratik güçlerin daha fazla desteklenmesi
en çok Almanya tarafından istenirken (%79), onu %78 ile
İspanya, %75 ile Hollanda izlemiştir. Komşu demokrasilere
güvenlik yardımı sağlama konusunda en istekli %80 ile
İspanya ve Portekiz, %79 ile İtalya ve Hollanda olmuştur.
Rusya ile uluslararası kuruluşlarda işbirliğinin kısıtlanmasını
en çok Portekiz desteklerken (%51), onu %49 ile İtalya, %45
ile Birleşik Krallık ve %45 ile İspanya izlemiştir. (Bakınız
Tablo #8)
RUSYA İLE İLGİLİ OLARAK AŞAĞIDAKİ EYLEMLERE GEÇİLMESİNİ ONAYLIYOR MUSUNUZ?
80
UKRAYNA VE GÜRCİSTAN GİBİ
KOMŞU DEMOKRASİLER İÇİN
GÜVENLİK SAĞLAMA
RUSYA İÇİNDEKİ DEMOKRATİK
GÜÇLERE DESTEĞİ ARTTIRMA
Avrupa 12
ULUSLARARASI KURULUŞLARDA
İŞBİRLİĞİNİ KISITLAMA
ABD
70
67
65
60
58
61
50
Yüzde
47
40
38
30
20
10
0
Tablo 8
12 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
Breakout: NATO and Afghanistan
NATO VE AFGANİSTAN
Geçen sene, ABD Savunma Sekreteri Robert Gates
NATO’nun ‘iki düzeyli’ bir ittifaka dönüşme riskinden
söz etmiş ve pek çok Avrupalının ‘NATO’nun Irak’a ve
NATO HALA GEREKLİ Mİ?
80
Afganistan’a müdahalesinden endişe duyduğunu ve bu
76
farklı tehdit tipini algılamakta zorlandığını’ ifade etmiştir.
74
Avrupalı liderler ihtiyatlı yanıt vermişler, Alman Şansölyesi
64
1,000 birlik daha yollayacağını açıklamış olmasına rağmen
61
zirvesini takiben Afganistan’a 700 ek birlik daha yollamış
ve akabinde Fransa’nın NATO’nun askeri kanadına tekrar
Yüzde
söz etmiştir. Fransa Devlet Başkanı Sarkozy ise NATO
70
68
Angela Merkel Almanya’nın Afganistan’a sonbaharda ek
Almanya’nın Afganistan’daki katkısının sınırlarından
73
70
60
Birleşik Krallık
Almanya
Polonya
Fransa
65
62
64
61
57
56
58
64
62
59
56
55
52
51
50
48
47
katılacağını duyurmuştur.
46
NATO’YA AVRUPA DESTEĞİ ARTIYOR
40
2002
2007 yılından beri yüzde dört artışla Avrupalıların yüzde
Not: 2003 verileri ABD İçişleri Bakanlığı, Araştırma Ofisi’nden alınmıştır.
elli yedisi NATO’nun hala ülkelerinin güvenliği için gerekli
Tablo 9
olduğunu söylemiştir. Araştırma yapılan 12 ülkede de artış
görülürken artış rakamları, %11 İspanya, %7 Almanya ve
%7 Fransa olarak gerçekleşmiştir. Böylece 2002’den beri
Almanya ve Polonya’da NATO’ya azalan destek eğilimi
sona ererek NATO’ya Fransız desteği 2002 yılı düzeyine
çıkmıştır. ABD’de NATO’nun hala ülke güvenliği için gerekli olduğunu düşünenlerin oranı %59’dur ve bu rakam son
2003
2004
2005
2006
2007
2008
ittifakın askeri harekata karar vermesi halinde, birlik gönderilmesini destekleyenlerin yüzdesi 82 olup, tüm NATO
ülkelerinin birlik göndermeseler bile askeri harekatın maliyetlerini paylaşması gerektiğine inanılmaktadır.
AFGANİSTAN’DA SAVAŞ DIŞI SEÇENEKLERE DESTEK
yıllarda pek de değişmemiştir. (Bakınız Tablo #9)
Afganistan’da istikrarı sağlamaya yönelik politika seçenekleri
ASKERİ VE MALİ YÜKÜN PAYLAŞILMASINA DESTEK
yeniden yapılanma projeleri için güvenliğin sağlanması (%73
Avrupalıların çoğunluğu (57%) ittifakın askeri bir harekat
yapması halinde tüm NATO ülkelerinin birlik göndermeleri
gerektiğini onaylarken, yüzde elli sekizi birlik göndermemeleri halinde bile bir harekatın mali yükünü tüm
NATO ülkelerinin paylaşmaları gerektiğine işaret etmiştir.
Birlik gönderme açısından en fazla destek Birleşik Krallık
(%82), Hollanda (%82) ve Portekiz’den (%68) gelmiştir. Bir
NATO askeri harekatının mali yükünün paylaşılmasına
en yüksek destek %82 ile Hollanda’dan gelmiş, onu %80
arasında Amerikalılar ve Avrupalılar, daha çok ekonomik
ve %79), Afgan polis ve askeri güçlerinin eğitimine yardımcı
olunması (%76 ve % 68) ve uyuşturucu üretimiyle mücadeleye
(%70 ve %76) destek vermektedir. Buna karşın, Amerikalıların
%76’sı Taliban’a karşı operasyonlar yürütülmesini desteklerken
bu oran Avrupalılar için %43’tür. (Bakınız Tablo #10).
Avrupa’da silahlı mücadeleye yönelik en büyük destek %69
ile Hollanda, %64 ile Birleşik Krallık ve %53 ile Portekiz’den
gelmektedir.
ile Birleşik Krallık ve %67 ile Romanya izlemiştir. ABD’de
AVRUPALILARIN SİYASİ GÖRÜŞLERİNDEKİ KÜÇÜK
http://www.nytimes.com/2008/02/09/world/asia/09gates. html
http://www.dw-world.de/popups/popup_printcontent/0,,3508727,00.html
Senatör McCain ile Senatör Obama’yı tercih eden
FARKLILIKLAR
Avrupalıların görüşlerinde siyasi konularda pek az
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 13
farklılıklar vardır. Örneğin, McCain’i tercih eden
oran %46 olmuştur. (Bakınız Tablo #11). Obama’yı tercih
Avrupalıların %65’i NATO’nun ülkelerinin güvenliği için
eden Avrupalılar solcu (%82) ve sağcı (%64) olarak kendini
gerekli olduğunu düşünürken, Obama’yı destekleyenlerde
tanıtan kişilerin çoğunluğundan oluşmaktadır. McCain’i
bu oran %61’dir. Afganistan’daki politika seçenekleri silahlı
destekleyen Avrupalıların % 31’i kendini sağ kanatta, % 21’i
mücadele dışı seçenekler için neredeyse aynıyken, silahlı
ise sol kanatta gördüklerini söylemişlerdir.
mücadele seçenekleri için yüzde üç oranında bir değişiklik
göstermiştir ki, McCain’i destekleyen Avrupalıların
%49’u Taliban’a karşı silahlı mücadele operasyonlarının
desteklenmesini söylemiş, Obama’yı destekleyenlerde bu
AFGANİSTAN’DAKİ SEÇENEKLERİN DESTEKLENME ORANLARI
90
EKONOMİK YENİDEN YAPILANMA
İÇİN GÜVENLİĞİ SAĞLAMA
UYUŞTURUCU ÜRETİMİYLE
MÜCADELE
AFGAN GÜÇLERİNİN EĞİTİMİNE
YARDIMCI OLMA
Avrupa 12
80
79
70
ABD
76
76
73
70
76
68
60
Yüzde
TALİBAN’A KARŞI
MÜCADELE ETME
50
40
43
30
20
10
0
Tablo 10
NATO VE AFGANİSTAN İLE İLGİLİ AVRUPA GÖRÜŞLERİ
NATO HALA GEREKLİ
AFGAN POLİS VE ASKERİ
GÜÇLERİNİN EĞİTİMİ
UYUŞTURUCU ÜRETİMİYLE
YENİDEN YAPILANMA
MÜCADELE
İÇİN GÜVENLİLK SAĞLAMA
McCain’i destekleyen Avrupalılar
90
80
75
70
Yüzde
60
65
75
80
TALİBAN’A KARŞI
MÜCADELE
Obama’yı destekleyen Avrupalılar
81
84
85
61
50
40
30
20
10
0
Tablo 11
14 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
49
46
Üçüncü Bölüm: Başkanlık Seçimleri Öncesi Amerikalı Seçmenler
B
u yılın Transatlantik Eğilimleri’nde, Amerikalıların
Obama’nın seçilmesi durumunda ABD ile Avrupa arasındaki
transatlantik ilişkilerden beklentilerine ve adayların
ilişkilerin ilerleyeceğine inanmaktadır. Senatör McCain
görüşlerinin transatlantik gündemdeki politikalara yönelik
seçilirse, Amerikalıların %52’si ve Avrupalıların %49’u
tutumlarında farklılık yaratıp yaratmadığına odaklandık.
ilişkilerin aynı kalacağını düşünmektedir. Obama seçilecek
Hem Senatör McCain hem de Senatör Barack Obama son
olursa ilişkilerin düzeleceğini düşünen Amerikalılar arasında
yıllarda ABD’nin yurtdışındaki imajında meydana gelen
siyasi partiler açısından önemli farklılık görülmektedir. (%66
bozulmanın farkındadır ve müttefikleriyle ilişkilerini tamir
Demokratlar ve %20 Cumhuriyetçiler). McCain seçilirse
etmek arzusundadır. İki aday da ABD’nin iklim değişikliği
ilişkilerin aynı kalacağını düşünenler arasındaki fark ise
ile ilgilenmesi, işkenceyi reddetmesi ve Küba, Guantanamo
daha azdır (%50 Demokratlar ve %57 Cumhuriyetçiler)
Körfezi’ndeki gözaltı merkezini kapatması gerektiğini
düşünmektedir. Ancak iki aday, Irak ve Afganistan’a
ULUSLARARASI TEHDİTLERE DAİR FARKLI
yönelik stratejilerde, ABD’nin nükleer programıyla
ENDİŞELER
ilgili olarak İran’la pazarlık yapıp yapmaması konusunda
Senatör McCain ve Senatör Obama’yı tercih eden
anlaşamamaktadır. Senatör McCain veya Senatör Obama’yı
Amerikalıları en çok farklılaştıran konu iklim değişikliği
destekleyenler, uluslararası tehditler veya yeni bir başkanın
endişesidir. Obama’yı tercih eden Amerikalılar kişisel olarak
ve Avrupalı liderlerin sahip olması gereken öncelikler
iklim değişikliğinden McCain’i tercih edenlere göre daha
hakkında farklı görüşlere sahip midir? Avrupa Birliği ile
fazla etkileneceklerini bildirmişlerdir (+%22). McCain’i ter-
NATO’yu aynı şekilde mi görmektedirler? Enerji bağımlılığı,
cih edenler ise Obama’yı tercih edenlere kıyasla uluslararası
yeniden ısrarcı bir Rusya veya güç kullanımı gibi transat-
terörizmden (+%5), İran’ın nükleer silahlara sahip
lantik gündemde yer alan pek çok güçlükle ilgili farklı mı
olmasından (+%8) ve İslami köktendincilikten (+%9) kişisel
düşünmektedirler?
olarak daha fazla etkileneceklerini belirtmişlerdir. Enerji
bağımlılığı ve büyük bir ekonomik krizle ilgili endişelerde
ADAY TERCİHLERİ PARTİYE VERİLEN GÜÇLÜ
ise fark yoktur (Bakınız Tablo #12).
DESTEĞİ YANSITMAKTADIR
Amerika Birleşik Devletleri’nde, Amerikalıların çoğunluğu
TRANSATLANTİK ÖNCELİKLERDE FARKLI
hem Senatör McCain’e hem de Obama’ya ilgili partiler çer-
VURGULAR
çevesinde yoğun destek vermektedir. Yanıt verenlerin yüzde
Amerikalılar genel olarak gelecek Amerikan başkanı ve
elli altısı McCain’i tercih ederken (%89 Cumhuriyetçiler ve
Avrupalı liderler için önceliklerde mutabık olsalar da bu
%27 Demokratlar), yüzde elli dört Obama’yı desteklemiştir.
önceliklerin sıralanması ABD başkan adaylarına göre
(%82 Demokratlar ve %27 Cumhuriyetçiler). Amerikalıların
farklılık göstermektedir. McCain’i tercih eden Amerikalılar
yüzde yirmi dördü iki adaya da destek vermektedir.
arasında uluslararası terörizm gelecek ABD başkanı ve
Avrupalı liderler için %50 oranında en önemli iki öncelikten
DAHA AZ AMERİKALI OBAMA SEÇİLİRSE İLİŞKİLERİN
biri olarak nitelendirilirken, %36 uluslararası ekonomik
GELİŞECEĞİNİ İNANMAKTADIR
sorunları, %31 Orta Doğu’daki sorunların çözülmesini
Avrupalılardan (%47) daha az Amerikalı (%40), Senatör
ve %21 nükleer silahların yayılmasını endişe olarak dile
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 15
ÖNÜMÜZDEKİ ON YIL İÇİNDE AŞAĞIDAKİ TEHDİTLERDEN
ETKİLENME OLASILIĞINIZ NEDİR?
100
ENERJİ
BAĞIMLILIĞI
BÜYÜK BİR EKONOMİK
İRAN’IN NÜKLEER
KRİZ
SİLAHLARA SAHİP OLMASI
ULUSLARARASI
TERÖRİZM
KÜRESEL
ISINMA
İSLAMİ KÖKTEN
DİNCİLİK
? McCain’i tercih edenler ? Obama’yı tercih edenler
90
88
89
87
90
80
70
82
75
74
67
69
Yüzde
60
60
59
50
50
40
30
20
10
0
Tablo 12
getirmektedir. Senatör Obama’yı tercih eden Amerikalıların
MCCAIN’İ DESTEKLEYENLER ARASINDA
%44’ü uluslararası ekonomik sorunları gelecek ABD Başkanı
AFGANİSTAN SEÇENEKLERİ DAHA FAZLA KABUL
ve Avrupalı liderler için en önemli iki öncelikten biri olarak
GÖRMEKTEDİR
nitelendirmekte, onları %38 ile uluslararası terörizm, %35
Her iki grupta da tüm seçeneklerle ilgili destek üçte iki
ile Orta Doğu’daki sorunların çözülmesi ve %28 ile iklim
düzeyinde olmasına rağmen Senatör McCain’i tercih eden
değişikliğini öncelik görenler takip etmektedir (Bakınız
Amerikalılar, Afganistan’daki politika seçeneklerine daha
Tablo #13).
fazla destek vermektedir. McCain’i destekleyenlerin yüzde
yetmiş sekizi ekonomik yeniden yapılanma projeleri için
DAHA FAZLA OBAMA DESTEKÇİSİ DAHA YAKIN
güvenliğin sağlanmasını isterken (Obama’yı destekleyenlerde
İLİŞKİLER İSTEMEKTEDİR
bu oran %73’tür), %80 Afgan polis ve askeri güçlerine eğitim
Senatör Obama’yı tercih eden Amerikalıların %56’sı
desteği verilmesini (Obama’yı tercih edenlerde %74) ve %75
Amerika Birleşik Devletleri Avrupa Birliği arasında güvenlik
uyuşturucu üretimiyle mücadeleyi desteklemeyi (Obama’yı
ve diplomasi konularında ortaklığın daha yakın olması
tercih edenlerde %67) istemiştir. McCain’i tercih edenlerin
gerektiğine inanırken Senatör McCain’i tercih edenler
%84’ü Taliban’a karşı operasyon düzenlenmesini destekle-
arasında bu oran %43’tür. Obama’yı tercih edenler %48
mektedir (Obama’yı tercih edenlerde %73).
oranında ilişkilerin geçen seneye oranla daha kötüye gittiğini
düşünürken, McCain’i tercih edenlerin %45’i ilişkilerin aynı
MCCAIN’İ DESTEKLEYENLER İRAN’DA GÜÇ
kaldığına inanmaktadır.
KULLANILMASINA DAHA SICAK BAKIYOR
İran’ın nükleer silahlara sahip olmasını engelleyecek diplomatik seçeneklerin başarısızlığa uğraması halinde Senatör
16 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
GELECEK ABD BAŞKANI VE AVRUPALI LİDERLER İÇİN AMERİKA’NIN ÖNCELİKLERİ
60
ULUSLARARASI
TERÖRİZM
ULUSLARARASI
EKONOMİK
SORUNLAR
ORTA DOĞU’DAKİ
SORUNLARIN
ÇÖZÜLMESİ
NÜKLEER
SİLAHLARIN
YAYILMASI
ÇİN İLE
İLİŞKİLER
McCain’i tercih edenler
50
İKLİM
DEĞİŞİKLİĞİ
RUSYA İLE
İLİŞKİLER
Obama’yı tercih edenler
50
44
40
37
Yüzde
AFGANİSTAN’DAKİ
İSTİKRARI SAĞLAMA
30
36
35
31
28
20
21
16
10
18
14
13
13
14
4
0
3
Tablo13
Obama’yı tercih edenlerin %34’ü ve Senatör McCain’i
edenler Obama’yı tercih edenlere göre az bir yüzde farkıyla
tercih edenlerin %25’i ABD ve Avrupa’nın diplomatik
Rusya içerisindeki demokratik güçlerin desteklenmesini
baskıyı arttırmasını ama askeri güç kullanmamasını
(McCain %66, Obama %61), komşu demokrasilere güvenlik
istemektedir. Obama’yı tercih edenlerin %41’i ve McCain’i
yardımı sağlanmasını (%63 ve %59) ve Rusya ile uluslararası
tercih edenlerin %54’ü ABD ve Avrupa’nın diplomatik
kuruluşlarda işbirliğinin kısıtlanmasını (%51 ve %47) daha
baskıyı arttırmasını ve güç kullanma seçeneğini elinde
fazla istemektedir. (Bakınız Tablo #14)
bulundurmasını istemektedir. McCain’i ve Obama’yı tercih
eden Amerikalıların sadece küçük bir yüzdesi (McCain
MCCAIN’İ TERCİH EDENLER DEMOKRASİNİN
%3 ve Obama %5) İran’ın nükleer silah geliştirmesine karşı
TEŞVİK EDİLMESİNİ DAHA FAZLA
çıkmamaktadır.
DESTEKLEMEKTEDİR
Amerikalıların yüzde otuz sekizi Amerika Birleşik
MCCAIN’İ DESTEKLEYENLER RUSYA’DAN DAHA ÇOK
Devletleri’nin diğer ülkelerde demokrasinin kurulması
ENDİŞE DUYUYOR
için çaba göstermesi gerektiğini düşünürken %56
Senatör McCain’i tercih eden Amerikalılar Senatör
buna katılmamaktadır. Demokratların %32’si ve
Obama’yı tercih edenlere göre Rusya’dan daha fazla
Cumhuriyetçilerin %54’ü ABD’nin demokrasinin teşvik
endişe etmektedir. Rusya’nın enerji sağlayıcı olarak rolü
edilmesindeki rolünü desteklerken, Demokratların %63’ü ve
(sırasıyla) McCain %65, Obama %60, Rusya’da demokra-
Cumhuriyetçilerin %39’u buna karşı çıkmıştır. Bu yüzdeler
sinin zayıflaması (%75 ve % 65), Rusya’nın komşularına
geçen seneden beri neredeyse hiç değişmemiştir ve bu sene
karşı davranışı (%73, %66), Rusya’nın Orta Doğu’ya silah
ilk defa 2005 yılından beri demokrasinin teşvik edilme-
sağlamadaki rolü (%89 ve %81) ve Rusya’nın Balkanlar’daki
sine yönelik destek azalmamıştır. Senatör McCain’i tercih
rolü (%56 ve %49) bu endişeler arasındadır. McCain’i tercih
eden Amerikalıların %47’si demokrasinin teşvik edilme-
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 17
RUSYA’DAKİ GELİŞMELER İLE İLGİLİ ABD’NİN ENDİŞELERİ
RUSYA’NIN ORTA DOĞUYA
RUSYA’DAKİ DEMOKRASİNİN RUSYA’NIN KOMŞULARINA
RUSYA’NIN ENERJİ
RUSYA’NIN BALKANLARDAKİ
SİLAH SAĞLAMADAKİ
KARŞI DAVRANIŞI
SAĞLAYICISI OLARAK ROLÜ
ROLÜ
ZAYIFLAMASI
ROLÜ
McCain’i tercih edenler
90
80
89
81
70
60
Yüzde
Obama’yı tercih edenler
75
73
65
66
65
60
56
50
49
40
30
20
10
0
Tablo 14
sinin ABD’nin rolü olması gerektiğini söylerken, Senatör
daha az Amerikalı bu ifadeyi kuvvetle desteklerken daha
Obama’yı tercih edenlerde bu oran %33 olmuştur.
fazlası ciddi olarak karşı çıkmaya başlamıştır. Amerikalılar
arasında bu ifadeyi kuvvetle kabul edenlerin oranı %55’den
SAVAŞI BAZEN GEREKLİ GÖREN AMERİKALILAR
2008’de %40’a düşmüş, kuvvetle karşı çıkan Amerikalıların
ARASINDA YUMUŞAMA
oranı ise %7’den %16’ya çıkmıştır. Senatör McCain’i
Amerikalıların neredeyse dörtte üçü 2003 yılından beri
tercih edenlerin %82’si bazı koşullar altında adaleti elde
yinelenen ‘bazı koşullar altında adaleti elde etmek için
etmek için savaşın gerekli olduğuna inanmakta, %47 bu
savaş gereklidir’ ifadesine onay vermektedir (2008’de
ifadeyi kuvvetle kabul etmektedir. Senatör Obama’yı tercih
%74). Avrupalılar için bu oran %29’dur. Bu süre içinde,
edenler içinde ise %68 kabul etmekte, %29 kuvvetle kabul
varılan mutabakatın yoğunluğunda kayma olmuş ve
etmektedir.
18 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
Dördüncü Bölüm: Çalkantılı Türkiye
S
on yıllarda gözlemciler, 2003’de Irak savaşı esnasında
derece görmeye devam etmiştir. Son yılda, Türkiye’nin
ABD ile yaşadığı kriz sonrasında ve Avrupa Birliği
Avrupa Birliği’ne karşı sıcaklığı 7 derece artarak 33 derece
ile ilişkilerin gerilmesi nedeniyle Türkiye’nin Batı
olmuş, ABD’ye karşı da üç derece artarak 14 dereceye
ittifakından uzaklaşmaya başladığına dair endişelerini
ulaşmıştır. Bu, 2004’den beri hem ABD hem de AB’ye
dile getirmişlerdir. İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi
karşı gittikçe azalan sıcaklık eğiliminin sonu olmuştur.
(AKP) Haziran 2007 seçimlerinde %47 ile tekrar seçilmiş
olmasına rağmen bir-iki ay içerisinde Anayasa Mahkemesi,
Türk Anayasası’nın laiklik ilkesini ihlal ettiği gerekçesi ile
TERMOMETRE:
TÜRKLER’İN DİĞER ÜLKELERE KARŞI HİSLERİ
partinin kapatılmasını talep eden bir davanın açılmasını
onaylamıştır. Avrupa Birliği, AKP’nin kapatılmasının AB
100
üyelik müzakerelerini tehlikeye sokacağı yönünde ikaz90
da bulunmuş, ABD Devlet Bakanı Condoleeza Rice ise
“Ortak değerler paylaştığımız bu Hükümet ile çalışmaya
80
devam edeceğiz” demiştir. Akabinde Anayasa Mahkemesi
AKP tarafından kabul edilmiş olan ve üniversitelerde
(2007’den beri değişen
sıcaklıkları)
80° Türkiye (–6)
70
türban kullanılmasını serbest bırakan yasayı geri çevirmiş
fakat partiyi kapatmamayı tercih etmiş, bunun yerine
60
“ciddi bir uyarıda” bulunmuştur. Geçen sene TürkAmerikan ilişkileri, Bush yönetiminin PKK’yı “düşman”
Tarafsız 50
olarak nitelendirmesi ve Kuzey Irak’ta gerçekleşen Türk
askeri operasyonlarına destek vermesi sonucunda resmi
40
düzeyde gelişme göstermiştir. Avrupa Birliği ise Fransa
Devlet Başkanı Nicolas Sarkozy’nin önderliğinde bir
30
44° Filistinliler
(+2)
33° Avrupa Birliği (+7)
32° İran (+2)
31° Çin (+3)
Akdeniz Birliği girişimi başlatmıştır. Bu proje, işin başında
20
Türkiye’nin endişe duyduğu bir proje olmuştur çünkü AB
üyeliğini engelleme yolu olarak düşünülmüştür. Proje, en
10
sonunda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla
başlatılmıştır.
18° Rusya (–3)
14° ABD (+3)
8° İsrail (+3)
0
TÜRKİYE BAŞKALARINA KARŞI BİRAZ DAHA SICAK
100 derecelik bir termometre ölçeğinde Türkiye diğerlerinin
tümünden neredeyse 40 derece fazla olarak kendini 80
DİĞERLERİNE KARŞI BESLENEN HİSLER
Tablo 15
http://www.state.gov/secretary/rm/2008/06/105690.htm
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 19
beğenirken, beğenmeyenlerin yüzdesinde 12 puan düşüş
Türkiye’nin İran’a duyduğu sıcaklık da iki derece artarak
32 derece olmuştur. Amerikalılar Türkiye’ye duydukları
olmuş ve bu rakam %71 olarak gerçekleşmiştir. Yine yanıt
sıcaklığı 47 derece olarak değerlendirirken, Avrupalılar 43
verenler arasında NATO’nun gerekli olduğuna inananların
derece demişlerdir. (Bakınız Tablo #15)
sayısı en düşük Türkiye’de olmuştur ama %38 geçen seneye
göre yüzde üçlük bir artış demek olduğundan 2004’den beri
TÜRKİYE HALEN ABD VE AB LİDERLİĞİNE VE
gözlenen düşme eğiliminin sonu gelmiştir.
NATO’YA ELEŞTİREL YAKLAŞIYOR
Türkiye’de araştırmaya katılanlar dünyada Amerika
DİNE BAĞLILIK, TRANSATLANTİK BAĞLARLA İLGİLİ
Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nin liderlik etmesini
GÖRÜŞLERİ ŞEKİLLENDİRMEMEKTEDİR
en çok eleştiren yanıtları vermeye devam etmişlerdir. Yanıt
Yanıt verenlerin günde beş vakit namaz kılması, bazen kılması
verenlerin sadece %8’i ABD liderliğine olumlu bakarken,
ve hiç kılmaması ile değerlendirilen dine bağlılığın Türklerin
%22 AB liderliğini tercih etmiştir. Cevap verenlerin sadece
transatlantik ilişkilere dair görüşlerinde ciddi bir fark
%8’i Başkan Bush’un uluslararası konulardaki tutumunu
TÜRKİYE’DE DİNE BAĞLILIK VE SİYASİ TUTUMLAR
60
AB LİDERLİĞİ İSTENMEKTEDİR
? Günde beş vakit namaz kılar
TÜRKİYE’NİN AB’YE
GİRMESİ OLUMLUDUR
Bazen günde beş vakit namaz kılar
NATO HALA GEREKLİDİR
? Hiç beş vakit namaz kılmaz
50
45
40
41
41
39
Yüzde
34
30
20
21
23
24
10
0
Tablo 16
20 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
40
yaratmadığı görülmüştür. Örneğin, Avrupa Birliği liderliğinin
üyeliği ile ilgili görüşleri farklılık göstermektedir. %36’sı
istenmesi ile ilgili olarak düzenli olarak günde beş vakit
AB üyeliğinin iyi bir şey olduğunu, %38’i kötü bir şey
namaz kılanlar (%21), bazen kılanlar (%23) ve hiç kılmayanlar
olduğunu ve %26’sı da ne iyi ne de kötü bir şey olduğunu
(%24) arasında pek önemli bir fark bulunmamaktadır. Bu
düşünmektedir. (Bakınız Tablo #18)
rakamlar ABD için sırasıyla düzenli namaz kılan, bazen kılan
ve kılmayanlar için %6, %9 ve %7 olarak gerçekleşmiştir. Ek
AVRUPALILAR VE TÜRKLER TÜRKİYE’NİN BATI’NIN
olarak, beş vakit düzenli namaz kılanlar arasında AB üyeliğini
BİR PARÇASI OLMADIĞINDA MUTABIKTIR
olumlu karşılayanların oranı %41 iken, bazen kılanların
Avrupalıların yüzde elliyedisi ve Türklerin de %55’i
yüzdesi 41 ve kılmayanların %45’tir. NATO’nun gerekli
Türkiye’nin çok farklı değerleri olduğunu ve bu nedenle
olduğuna inananların yüzdesi ise düzenli namaz kılanlarda
aslında Batı’nın bir parçası olmadığını belirtmişlerdir. Bu
%34, bazen kılanlarda %39 ve hiç kılmayanlarda %40 olarak
ifadeye en büyük destek Almanya’dan gelmiş (%76), onu
tespit edilmiştir. (Bakınız Tablo #16)
Fransa (%68) ve İtalya (%61) takip etmiştir. Amerikalılar
bu görüşe katılmamaktadır. ABD’de yanıt verenlerin büyük
BÜYÜK ÇOĞUNLUK ÜNİVERSİTELERDE TÜRBANIN
bir yüzdesi Türkiye’nin Batı’nın bir parçası olacak ölçüde
YASAKLANMASINA KARŞI ÇIKMAKTADIR
Batı ile ortak değerlere sahip olduğuna inanmaktadır (%41).
Türkiye’de yanıt alınan kişilerin yüzde yetmişi üniversitelerde türban takmanın yasaklanmasına karşı çıkmaktadır.
TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİNE YÖNELİK AMERİKAN
Bu rakam, beş vakit düzenli namaz kılanlar için %80,
DESTEĞİ AZALMAKTADIR
bazen kılanlar için %72 ve hiç kılmayanlar için %52 olarak
Türkiye’nin AB üyeliği ile ilgili Türk ve Avrupalı görüşleri
gerçekleşmiştir.
aynı kalmış ve yanıt veren Türklerin büyük çoğunluğu
(%42) üyeliği iyi bir şey olarak nitelendirmiş, Avrupalıların
TÜRKİYE’DEKİ TEHDİT ALGILAMALARI AZALIYOR
%45’i ise ne iyi ne de kötü bir şey olarak değerlendirmiştir.
Türkiye’de yanıt veren kişiler kişisel olarak en çok büyük
Amerikalılar arasında Türkiye’nin AB üyeliğini iyi olarak
bir ekonomik krizden etkileneceklerini belirtirken (%72)
görenlerin yüzdesinde sekiz puanlık bir düşüş olmuş ve
bunu %70 ile küresel ısınma ve %65 ile uluslararası terörizm
rakam %32’ye gerilemiştir. Amerikalıların büyük bir yüzdesi
izlemektedir. Türkiye’nin tehdit algılamaları geçen seneye
(%46) 2007 yılına göre %10 artışla Türkiye’nin üyeliğini ne
kıyasla baştan aşağı değişmiştir. Daha az sayıda Türk kişisel
iyi ne de kötü olarak değerlendirmiştir. Avrupalıların yüzde
olarak küresel ısınmadan etkileneceğini belirtirken (-%14),
altmışı ve Amerikalıların da %48’i Türkiye’nin Avrupa
uluslararası terörizm (-%14), İslami köktendincilik (-%10),
Birliği’ne gireceğini düşünürken bu rakam yanıt veren
büyük bir ekonomik kriz (-%9) ve enerji bağımlılığı (-%5)
Türkler arasında sadece %26 olarak tespit edilmiştir.
onları takip etmiştir. (Bakınız Tablo #17)
TÜRKİYE ULUSLARARASI KONULARDA YALNIZ
HAREKET ETMESİ GEREKTİĞİNE İNANIYOR
Türkiye’de cevap verenlerin büyük bir yüzdesi (%48),
Türkiye’nin uluslararası konularda yalnız hareket etmesi
gerektiğine inanırken cevap verenlerin %20’si Avrupa
Birliği ile, %11’i Orta Doğu ülkeleriyle, %3’ü ABD ile
%1’i de Rusya ile beraber hareket edilmesi gerektiğine
inanmaktadır. Ancak Türkiye’nin uluslararası konularda
yalnız hareket etmesi gerektiğine inananların Avrupa Birliği
Toplam olarak Türk nüfusunda %35 düzenli olarak beş vakit
namaz kıldığını, %44 bazen kıldığını, %18 de hiç kılmadığını
belirtmiştir.
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 21
TÜRKLERİN TEHDİT ALGILAMALARINDAKİ DÜŞÜŞLER
100
BÜYÜK BİR EKONOMİK
KRİZ
KÜRESEL
ISINMA
ULUSLARARASI
TERÖRİZM
ENERJİ
BAĞIMLILIĞI
İRAN’IN NÜKLEER
SİLAHLARA SAHİP OLMASI
İSLAMİ KÖKTEN
DİNCİLİK
? 2007 ? 2008
90
80
84
81
70
79
72
70
65
Yüzde
60
64
59
50
62
49
47
40
37
30
20
10
0
Tablo 17
ULUSLARARASI KONULARDA
TÜRKİYE KİMİNLE İŞBİRLİĞİ YAPSIN...
Avrupa
Birliği 20%
Orta
Doğu 11%
Türkiye
tek başına
hareket etmeli
48%
TÜRKİYE YALNIZ HAREKET ETSİN
DİYENLER İÇİN
AB ÜYELİĞİ...
İyidir
36%
Kötüdür
38%
ABD 3%
Rusya 1%
Yukarıdakilerin
hepsi 4%
Bilmiyorum 13%
Tablo 18
22 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
Ne iyi ne kötü/Bilmiyorum
26%
Beşinci Bölüm: Sonuç
T
ransatlantik Eğilimler, George W. Bush’un başkanlığı
dönem başkanlığında göreceli olarak daha kolay olmuş olsa
sırasında Amerika Birleşik Devletleri’nin Avrupa’daki
da gelecekteki Amerikan başkanı Afganistan’da istikrarın
imajı hakkında zorlayıcı bir portre ortaya koymakta ve zaten
sağlanması ve Rusya ile ilişkilerin yürütülmesi de dahil bir
2004 yılından beri düşük rakamların görüldüğü ABD’nin
dizi küresel güçlükle ilgili olarak kesinlikle tekrar dışarıdan
küresel liderliğine olan inançla ile ilgili ciddi bir düşüşü
yardım almaya çalışacaktır.
gözler önüne sermektedir. Diğer kamuoyu araştırmaları
2008’in başında yapılan önseçimlerde ABD’nin imajında
Amerikalılar ile Avrupalılar uluslararası tehditler ve
yukarıya doğru bir hareketlenmeye işaret etse de Haziran’da
önceliklerle ilgili tamamen farklı dünya görüşlerine sahip
gerçekleştirdiğimiz araştırmada değişiklik görülmemesi,
görünmemektedir ancak politika değişiklikleri mevcut-
bu ilerlemenin geçici olduğunu ortaya koymaktadır. Aynı
tur. Avrupalılar Senatör Obama’yı tercih ederken bizim
zamanda bu araştırma, Avrupalıların Amerika Birleşik
bulgularımız bunun; örneğin Afganistan’da Taliban
Devletleri’nin görüşlerini başkanın politikalarından ayrı
ile mücadele için birlik gönderilmesi gibi, Obama’nın
düşünmeleri nedeniyle, Başkan Bush ile ilgili eleştirel
Amerikan destekçileri tarafından tercih edilen politikaların
düşüncelerin Amerikan karşıtlığına dönüşmediğini de
onaylanması anlamına gelmediğini göstermektedir. Bu
göstermiştir.
İrlanda’nın kurumsal reformla ilgili Lizbon Anlaşması’nı
reddetmesinden sonra Avrupa Birliği’nin küresel bir aktör
Yeni bir başkan için beklentilerin dengelenmesi Atlantik’in
olarak nitelendirilmesiyle ilgili soru işaretlerinin kafa-
iki yakasında da kim seçilirse seçilsin gerekli olacaktır.
larda olduğu bir dönemde gerçekten çok büyük önem
Eğer Senatör Obama seçilecek olursa, Avrupalılar ken-
taşımaktadır. Türkiye iktidardaki Adalet ve Kalkınma
disinden bir Amerikan başkanından beklenebileceği
Partisi’nin kapatılmamasını öngören Anayasa Mahkemesi
gibi daha fazla çok taraflı eylemler gerçekleştirmesini
kararı ile krizin eşiğinden dönmüştür. Bu karar, AB
bekleyeceklerdir. Senatör McCain seçilecek olursa daha az
üyeliğiyle ilgili ilerleme potansiyeli vaad etmektedir.
Avrupalı ilişkilerde iyileşme olacağını düşünmesine rağmen
McCain, seçilecek olursa “ABD’nin en büyük önceliklerin-
Amerika Birleşik Devletleri’nde Kasım’da yapılacak seçim-
den birinin transatlantik ortaklığı yeniden canlandırmak”
lerle ilgili olarak kamuoyu, 2002’den beri gerçekleştirilen
olacağını bildirmiştir. Amerikalılar Avrupalıların ABD’ye
Transatlantik Eğilimler içinde yer alan bulguları
yönelik eleştirilerinden bir gecede vazgeçeceklerini
değerlendirme şansı bulacak ve son değişikliklerin geçici
düşünebilmektedirler ancak bu pek de muhtemel değildir.
mi yoksa kalıcı mı olduğuna dair fikir edinecektir. Amerika
İki tarafın da Irak ile ilgili olarak birbirlerine baskı uygu-
Birleşik Devletleri’nin bozulan imajının iyileşmesine ve
lamamak adına zımni bir anlaşma yapmaları, Bush’un ikinci
transatlantik işbirliğinin tekrar canlanmasına yönelik
beklentiler Avrupalıların ve Amerikalıların birbirle Bakınız Ocak 2008 tarihli BBC araştırması http://news.
bbc.co.uk/2/hi/americas/7324337.stm and ARD Nisan 2008
tarihli Deutschland araştırması http://www.infratest-dimap.
de/?id=39&aid=160#ue3.
http://www.foreignaffairs.org/20071101faessay86602-p30/johnmccain/an-enduring-peace-built-on-freedom.html
rine karşı hissettikle-rinden ziyade küresel güçlüklerle
şekillenecektir. Atlantik’in iki yakasındaki ve dünyanın
diğer yerlerindeki gözlemciler gelişmeleri yakından takip
edecektir.
T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8 | 23
Notlar
24 | T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 0 0 8
Araştırma Yöntemi
Araştırma için anketi TNS Opinion; Bulgaristan, Polonya, Slovakya, Romanya ve Türkiye haricindeki tüm ülkelerde Bilgisayar
Destekli Telefon Mülakatları yöntemiyle gerçekleştirmiştir. Sözü geçen ülkelerde telefon penetrasyonu daha düşük olduğu
için yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Her ülkede rasgele seçilen 18 yaş ve üstü yaklaşık 1000 kadın ve erkek ile görüşülmüştür.
Görüşmeler, 4 Haziran 2008 ile 24 Haziran 2008 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın yapıldığı 13 ülkenin her birindeki ulusal örnekleme dayalı sonuçların %95 oranında güvenilir olduğu ve örnekleme ve rasgele hatalara bağlı hata payının artı eksi 3 puan olduğu söylenebilir. Avrupalı deneklerin toplamı içinse (n 12022),
hata marjı + veya - % 1 puandır. Araştırmanın yapıldığı 13 ülkede ortalama yanıt oranı %20.4’tür.
Avrupa rakamları her ülkedeki erişkin nüfusun büyüklüğüne göre ağırlıklandırılmıştır. Başka türlü belirtilmedikçe kıyaslamalı
veriler Transatlantik Eğilimler 2003-2007 ve/veya Worldviews 2002’den elde edilmiştir. (www.transatlantictrends.org).
Verilerin işlenmesi tamamlandığında, araştırma ile ilgili veriler Michigan Üniversitesi’nde bulunan Üniversitelerarası Siyasi
ve Sosyal Araştırmalar Konsorsiyumu’na (Inter-University Consortium for Political and Social Research - ICPSR) teslim edilmiştir ve araştırmacılar ve diğer ilgili kişilerce elde edilebilmektedir. 2002 ila 2007 yıllarına ait verilere ICPSR’dan
ulaşılabilir. Daha fazla bilgi için lütfen www.icpsr.umich.edu adresindeki ICPSR kataloğunu inceleyiniz.
Avrupa Ortalamalarına Dair Notlar:
Zaman içerisinde araştırmaya yeni Avrupa ülkeleri dahil edilmiştir. Yeni ülkelerin eklenmesi Avrupa çapındaki ortalamaları
değiştirmişse de, istatistiksel olarak anlamlı bir etki yaratmamıştır. Bu nedenle, sonuçların anlaşılmasını kolaylaştırmak için
çeşitli ortalamaları tek bir ortalamanın parçasıymış gibi değerlendirilmiştir. Avrupa 6 ve Avrupa 7 ortalamaları AB9’un parçası
olarak, A10’un ortalaması A12’nin parçası olarak listelenmiştir. Daha fazla bilgi için lütfen aşağıdaki tabloya bakınız.
Avrupa Ortalamaları Çizelgesi :
YIL
ORTALAMA
ÜLKELER
2002
AB 6 (EU6)
Fransa, Almanya, Italya, Hollanda, Polonya ve İngiltere
2003
AB 7 (EU7)
AB 6 ile aynı + Portekiz
2004–2006
AB 9 (EU9)
AB 7 ile aynı + İspanya ve Slovakya
Avrupa 10
2004–2005
(E10)
AB 9 ile aynı + Türkiye
Avrupa 11
2006
(E11)
AB 9 ile aynı + Bulgaristan ve Romanya
Avrupa 12
2006-2008
(E12)
Avrupa 10 ile aynı + Bulgaristan ve Romanya
www.transatlantictrends.org
Luso-Americana Vakfı, BBVA Vakfı ve Tipping Point Vakfı’ın desteği ile gerçekleştirilen bir German Marshall Fund
of the United States ve Compagnia di San Paolo projesidir.