Turski jazik-2008

Transkript

Turski jazik-2008

ADAYIN ÞÝFRESÝ
DEVLET OLGUNLUK SINAVI
BURAYA YAPIÞTIR
Öðrencilerin Bilgi Ve Becerilerini
Deðerlendirme Sektörü
TÜRK D ÝLÝ VE EDEB ÝYATI
TÜRK D ÝLÝ
VE EDEBÝYATI
Testin Çözme Süresi: 240 dakika
Aðustos, 2008 yýlý
BÝRÝNCÝ deðerlendiricinin þifresi
ÝKÝNCÝ deðerlendiricinin þifresi
Buraya
yaz:
Eðitimi Geliþtirme Dairesi
ÖÐRENCÝLERÝN BÝLGÝ VE BECERÝLERÝNÝ DEÐERLENDÝRME SEKTÖRÜ
BURAYA YAPIÞTIR
ADAY ÝÇÝN AÇIKLAMALAR - YÖNERGE
Yönergeyi dikkatlice oku. Gözden hiçbir þey kaçýrmamaya dikkat et.
Adayýn Þifresi”), diðer þifreyi de Cevaplar Listesinde ayrýlan
Þifrenin birini testin iþaretlenen yerine (“A
yere yapýþtýr.
Oradaki sorumlu izin vermeden sayfalarý izinsiz çevirme, sorulara cevap vermeye baþlama.
Test, ödevlerden oluþmaktadýr.
Ödevleri cevaplandýrma biçimleri:
- Çoklu seçmeli ödevlerin önündeki doðru olan harfin çevrelenmesi;
- Sunulan cevaplarla tamamlanmasý gereken cümlelerin (tümcelerin) tamamlanmasý, doldurulmasý;
- Metinlerden alýnmýþ bölümlerin altlarýnýn çizilmesi/iþaretlenmesi (kelime, kelime gruplerý; cümleler,
paragraflar).
Sorularý cevaplarken kullanacaðýn dil ve imlâya dikkat etmelisin. Okunaklý yaz. Okunaklý olmayan
cevaplar, düzeltmeler ve gerekeninden fazla seçenek cevaplarý çevrelenmiþ olursa sýfýr (0) puanla
deðerlendirilecektir.
Testte ve Cevaplar Listesinde yalnýz ve yalnýz tükenmez kalemle yazabilirsin. Kurþun kalemle yazýlan
cevaplar sýfýr (o) puanla deðerlendirilecektir.
Her ödevin yanýnda tam cevabýn puanlarý verilmiþtir..
Ödevler önce testte cevaplanýrlar. Testteki sorularý cevapladýktan sonra, ek olarak verilen Yönergeye
göre ödevlerin cevaplarýný Cevap Listesine yaz.
Baþarýlar diliyoruz!
©
BRO 2008
BOÞ SAYFA
3
03030208
8
1 Aþaðýdaki alýntýyý dikkatlice oku ve verilen sorulara cevap ver.
ÝLYADA
Ayaðýtez Akhilleus yan yan baktý, dedi ki;
“Hektor, düþmaným, antlaþmadan söz açma bana,
Böyle þey olmaz insanla arslan arasýnda,
nasýl uyuþamazsa kurtla kuzunun gönlü,
durmadan kin beslerler birbirlerine,
bizim de dostluk yapmamýz akla sýðmaz,
birimiz düþüp kanýyla doyurmadan Ares’i,
o her zora dayanan savaþçýyý doyurmadan
ikimizin arasýnda anlaþma olmaz.
Bütün yiðitliðini topla þimdi yüreðine,
her zamandan çok sana þimdi gerek
gözü pek bir kargýcý, bir savaþçý olmak.
Sana þu anda artýk kaçmak da yok,
Pallas Athene alt edecek seni benim kargýmla,
bana verdiðin tekmil acýlarý öde þimdi,
kudurmuþ kargýnla öldürdüðün dostlarýmýn acýsýný öde.”
Böyle dedi, uzun gölgeli kargýsýný salladý attý.
Ünlü Hektor da, karþýdan görüp kargýyý, çömeldi,
tunç kargý tepesinden uçtu, saplandý topraða,
Pallas Athene yakaladý kargýyý o saat,
Hektor’dan gizli Akhilleus’a geri verdi.
Hektor þöyle dedi kusursuz Peleusoðlu’na:
“Vuramadýn, tanrýlara denk Akhilleus,
demek öðrenmedindi Zeus’tan ölüm saatimi.
Oysa sözler, yalanlar dokumakta ustaymýþsýn,
korkarým da yitirir miyim sandýn gücümü?
Kaçmam, bunu aklýndan çýkar,
saplayamazsýn kargýný sýrtýma,
iþte yürüyorum üstüne hýzla, dosdoðru,
tanrý izin verdiyse silahýný göðsüme sapla.
Sakýn tunç kargýmdan, en iyisi, hadi durma.
Adamakýllý bir sokabilsem onu etine!
Savaþ çok kolay olur Troyalýlara, sen ölürsen,
Sensin baþýmýzda en büyük belâ.
Böyle dedi, uzun gölgeli kargýsýný salladý attý,
vurdu Peleusoðlu’nu kalkanýnýn göbeðinden,
ama kargý kalkandan çok uzaða tepti.
Ýçerledi Hektor, kargý elinden boþuna çýkmýþtý.
Þaþýrýp çarpýldý olduðu yerde,
elinde baþka diþbudak kargýsý yoktu.
Ak kalkanlý Deiphobos’u çaðýrdý baðýra baðýra,
dedi bana uzun bir kargý getir.
Ama Deiphobos’u kodunsa bul.
Hektor yüreðinde anladý olup biteni, dedi ki:
“Eyvah! Demek tanrýlar ölüme çaðýrýyor beni.
Yiðit Deiphobos’u ben yanýmda sanýyordum,
Aldattý beni Athene, surlarýn içindeymiþ o.
4
03030208
8
(1.1)
1 puan
“Ýlyada” eserinin bu alýntý metninde neden bahsedilir?
(Doðru cevabýn önündeki harfi çevrele)
A.
B.
C.
(1.2)
Hektor ile Andromaha’nýn vedalaþmasý
Patroklos’un öldürülmesi
Akhilleus ile Hektor arasýndaki savaþ
1 puan
Hangi anlayýþ Hektor’un bu savaþý kabul etmesine sebep oluyor?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(1.3)
1 puan
“Ýlyada” eseri özelliklerine göre hangi edebi türe aittir?
A.
B.
C.
(1.4)
roman
destan
destan þiiri
1 puan
“Ýlyada” eseri hangi edebiyata aittir?
A.
B.
C.
(1.5)
Eski Yunan
Eski Roma
Asur - Babil
1 puan
Troyalýlara en büyük “belâ” yaratan þahýz kimdir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
5
03030208
8
Daha yokuþun baþýndayken, alaca derili, epey çevik ve dinç bir parsla karþýlaþtým.
Önümden çekilmiyor ve yolumu o kadar kapatýyordu ki birkaç kez neredeyse geri
dönecektim.
Þafak yeni söküyor ve güneþ, tanrýsal aþkýn bu güzel þeylere ilk kez yaþam baðýþladýðý
zaman, onunla beraber pýrýldamýþ olan yýldýzlarla birlikte yükseliyordu. Parsýn alacalý
derisi, günün o saati ve güzel mevsimi beni, alaca derli o parsa dair iyi þeyler
düþünmeye yöneltiyordu.
(2.1)
1 puan
Bu metin hangi eserden alýntýdýr?
A.
B.
C.
(2.2)
Tanrýsal Komedi (Cehennem)
Cansoniere
Decameron
1 puan
Bu alýntý eser hangi kiþi aðzýndan anlatýlmýþtýr?
_____________________________________________________________________
1
(2.3)
2
1 puan
Yukarýda adý geçen eser kaç bölümden oluþur?
A.
B.
C.
(2.4)
üç bölümden
beþ bölümden
yedi bölümden
1 puan
Verilen metnin son cümlesinden hareketle müellifi hangi duygular kuþatýyor?
_____________________________________________________________________
1
(2.5)
2
1 puan
Yukarýda adý geçen eserde sembolik anlamý olan sayýlardan hangileri
kullanýlýr?
A.
B.
C.
3 ve 9
5 ve 6
1 ve 8
6
03030208
8
Ne varlýða sevinirim,
Ne yokluða yerinirim,
Aþkýn ile avunurum,
Bana seni gerek seni.
(3.1)
1 puan
Yukarýdaki dörtlük hangi þairimize aittir?
_____________________________________________________________________
1
(3.2)
2
1 puan
Din konularýný içeren edebi türe ne denir?
_____________________________________________________________________
1
(3.3)
2
1 puan
Yukarýdaki dörtlükte hangi vezin kullanýlmýþtýr?
_____________________________________________________________________
1
(3.4)
2
1 puan
Aþaðýdakilerden hangisi verilen dörtlüðün kafiye örgüsünü oluþturur?
A.
B.
C.
Ç.
(3.5)
a
a
a
a
a
a
x
a
x
x
a
a
a
x
a
x
1 puan
“Aþkýn ile avunurum”, mýsrasýnda “avunurum” yüklemi aþaðýdaki seçeneklerden
hangisidir?
A.
B.
Yüklem fiil soyundandýr.
Yüklem ad soyundandýr.
7
03030208
8
DUHA KOCA OÐLU DELÝ DUMRUL
Meðer Han'ým, Oðuz'da Duha Koca oðlu Deli Dumrul derlerdi bir er var idi. Bir kuru
çayýn üzerine bir köprü yaptýrmýþtý. Geçeninden otuz üç akçe alýrdý, geçmeyeninden döve
döve kýrk akçe alýrdý. Bunu niçin böyle ederdi? Ki, benden deli, benden güçlü er var
mýdýr ki çýksýn benimle savaþsýn ki, benim erliðim, bahadýrlýðým, kahramanlýðým,
yiðitliðim Ruma, Þama gitsin, ün salsýn der idi.
Meðer bir gün köprüsünün yanýnda bir bölük oba konmuþtu. O obada bir iyi güzel
yiðit hasta düþmüþtü. Allah'ýn emriyle o yiðit öldü. Kimi oðul diye, kimi kardeþ diye
aðladý. O yiðit üzerine dehþetli kara feryat koptu.
Ansýzýn Deli Dumrul dört nala yetiþti. Dedi: Bre kavatlar, ne aðlýyorsunuz, benim
köprümün yanýnda bu gürültü nedir, niye feryat ediyorsunuz? Dediler: Han'ým, bir güzel
yiðidimiz öldü, ona aðlýyoruz. Deli Dumrul der: Bre yiðidinizi kim öldürdü? Dediler:
Vallah bey yiðit, Allah Taala'dan buyruk oldu, al kanatlý Azrail o yiðidin canýný aldý. Deli
Dumrul der: Bre, Azrail dediðiniz ne kiþidir ki adamýn canýný alýyor, ya kadir Allah, birliðin varlýðýn hakký için Azrail'i benim gözüme göster, savaþayým, çekiþeyim, mücadele
edeyim, güzel yiðidin canýný kurtarayým, bir daha güzel yiðidin canýný almasýn dedi. Çekildi döndü Deli Dumrul evine geldi.
Hak Taslo'ya Dumrul'un sözü hoþ gelmedi. Bak bak, bre deli kavat benim birliðimi
tanýmýyor, birliðime þükür kýlmýyor, benim ulu dergahýmda 38 gezsin benlik eylesin dedi.
Azrail’e buyruk eyledi kim ya Azrail, var ve o deli kavatýn gözüne görün, benzini sarart,
dedi, canýný hýrýldat al dedi.
Deli Dumrul kýrk yiðit ile yiyip içip otururken ansýzýn Azrail çýka geldi. Azrail'i ne
çavuþ gördü ne kapýcý. Deli Dumrul’un görür gözü görmez oldu, tutar elleri tutmaz oldu.
Dünya alem Deli Dumrul'un gözüne karanlýk oldu. Çaðýrýp Deli Dumrul söyler, görelim
haným ne söyler:
(4.1)
1 puan
Deli Dumrul kuru bir çayýn üzerine ne yaptýrmýþ?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(4.2)
1 puan
Köprü üstünde birinin ölmesi üzerine Deli Dumrul, bu yiðidin canýný alan
Azrail'in gelip kendisiyle ne yapmasýný ister?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
8
03030208
8
(4.3)
1 puan
“Dede Korkut Kitabý” adýyla bildiðimiz eser hangi yüzyýlda yazýya aktarýlmýþtýr?
A.
B.
C.
(4.4)
15 y.y.
16 y.y.
17 y.y.
1 puan
“Dede Korkut Kitabý”nda hangi Türklerden söz edilir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(4.5)
1 puan
“Dede Korkut Kitabý”nýn var olan iki nüshasý nerede bulunmaktadýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(4.6)
1 puan
Aþaðýdaki cümlede hangi kip kullanýlmýþtýr?
“Deli Dumrul kýrk yiðit ile yiyip, içip otururken ansýzýn Azrail çýka geldi.”
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
9
03030208
8
Gerçi, köye geldiðim ilk günden beri, daima, herkesten ayrý bir durumdaydým. Gözle
görünmez bir çember, bir nevi karantina kordonu beni aralarýna karýþmak istediðim bu
küçük insane kümesinden ayýrýp duruyor. Ne yapsam bu çemberi yaramýyorum. Zaten,
korkunç engin bir ýssýzlýkla çepeçevre çevrilmiþ bir köyün içinde benim etrafýmý ayrýca
baþka bir ýssýzlýk sarmýþ bulunuyor.
Mehmet Ali olmasa hiç kimse benimle konuþmayacak, benim yanýma yaklaþmaktan
çekinecek; bana köyün sokaklarýnda dikili bir korkuluk gibi bakacak. Ýlk günler çocuklar
benden ürküp kaçýþmýyorlar mýydý? Köpekler arkamdan havlamýyorlar mýydý? Oysa, ben
ne acayip, ne korkunçtum. Bilakis... Ve buraya yabancýlardan kaçýp geldim; yabancýnýn
cevrinden kaçýp geldim. Ta ki, kendi kanýmdan, kendi canýmdan bu küçük insan
cemiyetinin içine karýþayým, onunla haþýr neþir olayým, onda kimsesizliðimi unutayým
diye... Yolda, Mehmet Ali'ye durup durup þu sözleri tekrar ediyordum:
Anan, benim anam; kardeþlerin benim kardeþlerim olacak. Bunu iyi bil. Ve Mehmet
Ali hiç cevap vermeksizin yaðýz erkek çehresinin ortasýndaki o çocuk tebessümü ile
gülümsüyordu.
O vakitten, bunun ne kadar imkansýz olduðunu düþündüðü için midir ki, öyle susup
gülümsüyordu? Kimbilir, kimbilir... Türk köylüsünün ruhu, durgun ve derin bir sudur.
(5.1)
1 puan
Yukarýdaki alýntý, Kurtuluþ Savaþý dönemini anlatmaktadýr. Bu eser hangi
romandan alýntýdýr?
A.
B.
C.
Ç.
D.
(5.2)
Yaban
Akþam Güneþi
Eylül
Ýntibah
Mai ve Siyah
1 puan
Sözü edilen yazarýn, aþaðýda verilen eserlerinden hangileri hikâye hangileri
roman eserleridir?
Kiralýk Konak; Bir Serencan; Sodom ve Gomore; Rahmet; Nur Baba;
Milli Savaþ Hikayeleri.
1
2
Hikayeleri: ___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Romanlarý: __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
10
03030208
8
(5.3)
1 puan
Çanakkale Savaþý’nda kolunu kaybeden yedek subay kimdir?
A.
B.
C.
Ç.
D.
(5.4)
Mustafa Kerem
Ahmet Celal
Ahmet Ethem
Sabri Hakalan
Hasan Efendi
1 puan
Çanakkale savaþýnda kolunu kaybeden yedek subay, kimin köyüne gitmiþtir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(5.5)
1 puan
“Türk köylüsünün ruhu, durgun ve derin bir sudur.”, cümlesi yüklemine göre
nasýl bir cümledir:
A.
B.
Ýsim cümlesi
Eylem cümlesi
11
03030208
8
(6.1)
Bilig bil kiþi ol bedütgil özünð,
Ya bilgi bil, insan ol, özünü yükselt,
Ya yýlký atangil kiþide yýra.
Ya da hayvan adýný al, insanlýktan ýraklaþ.
Uluð boldýng irse kiçik tut köngül,
Ulu oldun ise küçük tut gönül,
Uluða kiçiklik yaraþýr oðul!
Uluya küçüklük yaraþýr oðul!
Bilig bil özüngke orun kýl töre,
Bilim öðren, yerini yüksek kýl,
Bilgin bilse özke idi berk tura.
Bilim elde edersen sana saðlam kalkan olur.
Bilgisiz yürek til negüke yarar,
Bilgisiz gönül ve dil neye yarar,
Bilig birle suv teg kamugka yara.
Bilgi ile su gibi kamuya yarar.
1 puan
Yukarýdaki metin hangi eserden alýntýdýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(6.2)
1 puan
Karahanlý Türkçesiyle yazýlan bu eser kimin tarafýndan yazýlmýþtýr?
A.
B.
C.
(6.3)
Fuzuli
Yusuf Has Hacip
Ahmed Yesevi
1 puan
Eserde övülen dört halife kimdir? Adlarýný yaz.
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
12
03030208
8
(6.4)
1 puan
Bu eser nasýl bir içeriðe sahiptir?
A.
B.
C.
(6.5)
Lirik
Didaktik
Epik
1 puan
Uluð boldýng irse kiçik tut köngül,
Uluða kiçiklik yaraþýr oðul!
Verilen beyitte düz ve yuvarlak sesliler hangileridir? Yazýnýz.
1
2
Düz sesliler _____________________________________________________
Yuvarlak sesliler _________________________________________________
13
03030208
8
Karac’oðlan size bakar sevinir,
Sevinirken kalbi yanar göyünür;
Kýmýldanýr hep dertlerim devinir,
Yas ile sevincim yýkýþýr daðlar.
(7.1)
1 puan
Hece veznini kullanan Karacaoðlan, hangi nazým þekillerinde þiirler
söylemiþtir?
A.
B.
C.
(7.2)
gazel; kaside; musammat; mürabba.
koþma; semai; varsaðý; destan; türkü.
mani; ilahi; nefes.
1 puan
Aþk ve doða konularýný ele alan lirik þiirlere ne denir?
A.
B.
C.
(7.3)
destan
semai
koþma
1 puan
Yukarýdaki alýntý þiirden hareketle Türk halk þiirinin önemli üç özelliðini yaz?
A. __________________________________________________________________
1
2
B. __________________________________________________________________
C. __________________________________________________________________
(7.4)
1 puan
Türk Halk Edebiyatý’nda bir eserin kimin tarafýndan yazýldýðýný belirten dörtlük
hangisidir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
(7.5)
1 puan
“Kýmýldanýr hep dertlerim devinir”, cümlesinin öðelerini bulun?
Yüklem: ____________________________________________________________
1
2
Özne: ______________________________________________________________
14
03030208
8
1 puan
8 Hangi durumlarda büyük harflerin kullanýlmasý gerekmez?
A.
B.
C.
Ç.
Özel adlarýn baþýnda
Noktadan sonra
Cümle baþlarýnda
Noktalý virgülden sonra
1 puan
9 Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde fiil belirli geçmiþ zamandadýr?
A.
B.
C.
Ç.
Beþ gün sonra Mavrova’ya gideceðim.
O toplantýda böyle bir þey demedim.
Fýrsat bulamadým geleyim.
Çocuklar geziye gitmiþler.
1 puan
10 “yüz“ kelimesi hangi cümlede diðerlerinden farklý bir anlamda kullanýlmýþtýr?
A.
B.
C.
Ç.
Bahçemizin geniþliði yüz metredir.
Ona fazla yüz vermek gerekmez.
Sað tarafa doðru yüz adým gidiniz.
Futbol sahasýnýn uzunluðu yüz metreden fazladýr.
1 puan
11 Aþaðýdaki cümlenin hangisinde altý çizili kelime yüklemdir?
A.
B.
C.
Ç.
Ýp kurþun gibi aðýrlaþmýþ.
Bugün tatildir okula gitmeyeceðiz.
Görüyor musun kuþlarý?
Hemen kapadým gözlerimi.
1 puan
12 Aþaðýdaki cümlenin hangi kelimesi çýkarýldýðýnda cümlenin anlamý bozulmaz?
“Düzenli aile hayatýna baðlý olan milletler kolay yýkýlmazlar.”
A.
B.
C.
Ç.
Baðlý
Aile
Düzenli
Milletler
15
03030208
8
1 puan
13 Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde birleþik yapýlý bir fiil vardýr?
A.
B.
C.
Ç.
Adnan bugün evine geç kalmýþtý.
Onlarý kimseye anlatmadým.
Yarýn bize gelebilirsiniz.
Niçin beklettin onu.
1 puan
14 “Girmek” kelimesi hangi cümlede gerçek anlamda kullanýlmýþtýr?
A.
B.
C.
Ç.
Öðretmenin gözüne girmeye çalýþýyorum.
Çok cimridir; hiç eli cebine girmez.
Kýlýktan kýlýða giren insanlarý sevmen.
Babam iki haftadan önce iþe girdi.
1 puan
15 ”Benim her sözümü dinlerler.” cümlesinin öznesi aþaðýdakilerden hangisidir?
A.
B.
C.
Ç.
onlar - gizli özne
benim
her sözümü
ben - gizli özne
1 puan
16 “bir“ kelimesi aþaðýdaki cümlelerin hangisinde belgisiz sýfat olarak kullanýlmýþtýr?
A.
B.
C.
Ç.
Fýrýndan bir ekmek alýr mýsýn?
Bir öðretmen gelip seni sordu.
Bir kilo elma almýþ pazardan.
Sana bir metre kumaþ yeter sandým.
1 puan
17 Aþaðýdaki seçeneklerden hangisi kiþi ekleri deðildir?
A.
B.
C.
Ç.
–in, -sin;
–m, -n;
–k, -iz;
–ecek, -miþ;
16
03030208
8
13 puan
18 Verilen tema ile ilgili bir düz yazý yaz:
“Meslek insan hayatýný anlamlandýrýyor”
(Metnin 300 – 350 kelime içermesi gerekmektedir.)
Metinde:
- Konu ile ilgili kendi düþüncelerini edebi dilin kurallarýna uygun olarak yaz.
- Kompozisyon yapýsýna (giriþ, geliþme ve sonuç bölümlerine) dikkat et.
- Metinle ilgili kelime sayýsýný göz önünde bulundur.
- Argumanlar kullanarak kendi düþüncelerini açýk, anlaþýlýr bir ifadeyle anlatmaya
çalýþ.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
17
03030208
8
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
18
03030208
8
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dil
___________________________________________________________________________
1
2
metnin kompozisyonu
___________________________________________________________________________
1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
19
2
konunun içerigi
1
2
03030208
8
8 puan
19 Hamburg’da bulunan arkadaþýna bir mektup yaz. Mektupta, orada bulunmanýzla ilgili
bilgi ver.
Mektubun 50-60 kelime içermesi gereklidir.
Yazacaðýnýz mektup þu bilgileri kapsamalýdýr:
- ziyaretin amacý;
- Hamburg’a yetiþeceðiniz tarih;
- kalma süresi.
Dikkat:
- mektup yazma þekline dikkat et;
- kompoziyon yapýsýna dikkat et;
- mektupta, arkadaþýnýzý bilgilendirmek için öngörülen bilgileri kapsamaya çalýþ;
- edebi dilin kurallarýna dikkat ederek dili kullanmaya çalýþ;
- öngörülen kelime sayýsýný göz önünde bulundur.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dil
___________________________________________________________________________
1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
20
2
metnin kompozisyonu
1
2
03030208
8
4 puan
20 Yayýnlanan yeni “okul gazetesi” konusunda tanýtým yazýsý yaz.
Tanýtým metninin 40 - 50 kelime içermesi gerekmektedir.
Tanýtým metni þu bilgileri kapsamalýdýr:
- yayýnlanan yeni okul gazetesinin adý;
- tanýtýmý yapan þahislar;
- tanýtýmýn yapýlacaðý yer ve saat.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dil
___________________________________________________________________________
21
1
2
03030208
8
21 Aþaðýdaki metni dikkatlice oku ve verilen sorulara cevap ver.
ÝKLÝMÝN KÜRESEL ISINMADAN KORUNMASI
Yerkürenin korunmasýyla ilgili sürekli incelemelerde bulunan bilimadamlarý küresel ýsýnma
konusunu da gündemden düþürmüyor. Küresel ýsýmnanýn olumsuz etkilerinin hergünkü hayatýmýzda hýz aldýðý da hissediliyor. Küresel ýsýnmanýn etkisi altýnda olan yerküremizde iklim þartlarý devamlý deðiþmelere uðruyor. 2007 yýlýnda yapýlan incelemlere göre, hava sýcaklýðýnda 0,6
oranýnda artýþýn kaydedildiði belirtiliyor. Buysa kutup bölgesinin hýzla erimesine neden oluyor.
Küresel ýsýnmanýn engellenmesi konusunda giriþimlerde bulunma gereðini bütün dünya kabullenmektedir. Çok sayýda bilimadamý, küresel ýsýnmanýn meydana gelme nedenini, zengin
insanlarýn devamlý kazanç saðlama peþinde olduklarýndan kaynaklandýðýna dikkat çekiyor. Son
zamanlarda, Yerkürenin korunmasý konusunda büyük þirketler tarafýndan ilginin arttýðý da göze
çarpýyor. Bu þirket temsilcileri tarafýndan yapýlan aleni bir açýklamada, sera gazlarýnýn etkisinin
azalmasý konusunda tüm giriþimleri destekledikleri belirtiliyor.
Siyaset çok yavaþtýr, bu yüzden doðanýn korunmasýna baðlý önlemlerin, iktisadi tarafýndan alýnma gereði ortaya atýlýyor. Geçenlerde kendi þirketlerinde sera gazlarýnýn etkisini azaltmak amacýyla birkaç büyük kumpanyanýn on kadar temsilcisi birleþerek ortak bir giriþimde
bulundular. Ad yapmýþ bu insanlar arasýnda “Duke Energy” þirketinin genel müdürü Cim
Rocers de bulunuyor. Rocers konuya deðinerek, “Üretimin deðeri, tüketiciler için yüksek fiyatlarý da beraberinde getiriyor. Biz, temelinde koruyucu araç-gereçilerini içeren yeni teknolojilerin geliþmesi için yatýrým yapmalýyýz. Devamla, filter istasyonlarýn ve koruma filtrelerin yapýlmasý için maddi destek hem hükümetten hem de endüstriden yapýlacak” diyor.
Dünyada daha büyük miktarda temiz oksijenin saðlanmasý amacýyla, ad yapan þirketler
arasýnda yer alan BP, Ehon, ve Þel þirketleri ayný zamanda alternatif enerjinin saðlanmasý
konusunda da miliyarlarca yatýrým yapýyorlar.
Havada olagelen deðiþmeler günden güne daha çok hissediliyor. Oysa yerküre atmosferi havasýz bir ortamda olasý sýcaklýk deðiþmeleri engellemek amacýyla tam anlamýnda koryucu tabaka mahiyetindedir. Yerküre atmosferinin týpký bir sera ya da sýrça saraya, benzer etkisi
vardýr. Nitekim sera etkisi terimi (ya da sýrçalý saray terimi) de bu benzerlikten kaynaklanýyor.
New York’ta doðanýn korunmasýna iliþkin bir bildiri onaylanmýþtýr. Bu bildiride acilen
görüþülmesi gereken bir sorundan sözediliyor. Bildirinin devamýnda; “Bütün dünya bilim
adamlarýnýn iþbirliði sayesinde çözülebilen küresel iklim deðiþiklikleri, yuvarlak masa toplantýsý dahilinde görüþüldü. Örneðin, ABD’de mevcut þirketlerin en büyük bölümü, en yeni kongre tarafýndan çevrenin korunmasýna ait bir yasanýn onaylanmasýný bekliyor. Pek doðal ki böyle
þartlar altýnda, kendi çalýþmalarýnda da deðiþmeler yaparak yeniliklere ayak uydurmalýsýn. Bu
bizim planlarýmýzýn gerçekleþmesi konusunda büyük önem taþýmaktadýr. Bugün bir termosantral inþa etmiþ olursak, o zaman bu termosantralýn varlýðý 50 yýl sonra da sürdürülecektir. Ancak
enerji üretecek, fakat kömürle çalýþacak olan bir santral sözkonusu olursa, o zaman havayý
korumak amacýyla mutlaka öngörülen güvenilir teknolojinden yararlanma olanaklarýný da
düþünmeliyiz, deniliyor”, diyor Cim Rocers.
(www. duke-energy. com)
22
03030208
8
1 puan
(21.1) Kürüsel ýsýnma nerede beliriyor:
A.
B.
C.
dünyanýn bir bölümünde
sadece ABD’de
bütün dünyada
1 puan
(21.2) Küresel ýsýnma sonucunda deðiþimine uðrayan:
A.
B.
C.
iklim þartlarýdýr
sosyal þartlardýr
kültürel þartlardýr
1 puan
(21.3) Kimin tarafýndan doðanýn korunmasýna baðlý önlem alýnma gereði ortaya
atýlýyor?
_____________________________________________________________________
1
2
1 puan
(21.4) Birkaç büyük þirketin on kadar temsilcisinin birleþerek yaptýklarý ortak
giriþimleri nelerdir?
A.
B.
C.
eletrik enerjisini azaltma
çalýþma gücünü azaltma
sera gazlarýnýn etkisini azaltmak
1 puan
(21.5) Yeni teknolojilerin geliþmesine kimler yatýrým yapacak?
A.
B.
C.
Birleþmiþ Milletler Örgütü
hükümet ve endüstri
halk
1 puan
(21.6) Kongre tarafýndan, iklimin korunmasýyla ilgili nasýl bir yasanýn onaylanmasý
bekleniliyor?
_____________________________________________________________________
1
2
1 puan
(21.7) “Büyük” sýfatýný derecelendir?
_____________________________________________________________________
1
23
2
03030208
8
COKONDA (MONA LÝZA) YENÝ BÝR SIRRI DAHA ORTAYA ÇIKARIYOR
Ünlü Mona Liza resiminin incelenmesi konusunda,
Fransa’nýn tanýnmýþ Luvr müzesinin isteði üzere, Kanada
Ulusal Konseyi’nin gerçekleþtirdiði bir araþtýrma ardýndan
yayýnlanan neticeler þöyle ifade edilmiþtir. “Mona Liza’nýn
ikinci oðlunun doðumuyla yaratýlan yaþantý bir tabloya
aktarýlmýþtýr. Karþýnýzda bulunan resimde doðum öncesi döneminde bulunan bir kadýn görüyorsunuz. O kendi bakýþýyla ve tebessümüyle sizleri adeta odaklýyor (büyülüyor). Ýþte
keþfettiðimiz sýr budur.” Bu konuþma, Fransa müzeler araþtýrma ve onarým merkezinde araþtýrmacý olarak görevli olan
Bruno Montini’ye aittir.
Dünyanýn en tatýnýnmýþ tebessümün, meþhur sýrrýný keþfetmek amacýyla bu resim, renkli ve üç boyutlu görüntüsü
olan geliþmiþ tarayýcý (skener) ile incelendi. Resimde saklý
unsurlarý (elemanlarý), bulmak için kullanýlan bu hasas tarayýcý ile 11 uzman araþtýrmacý çalýþtý. Araþtýrmalar 2004 yýlýnda baþatýldý. Bu geliþmiþ tarayýcý ile keþfettiðimiz neticeler bugüne kadar hiçbir araþtýrma
dahilinde kaydedilmemiþtir. Uzman araþtýrmacý devamda yaptýðý konuþmasýnda, bir resimin
tüm tabakalarýnýn görülmesini saðlayan ve birkaç renk maddesini (pigmenti) titizlikle ayýrt edebilen kýzýlötesi ýþýnlar teknolojisinin yardýmýyla keþfimizi saðlamlaþtýrdýk.
Bu özel yüksek teknolojinin yardýmýyla araþtýrmacýlar, Mona Liza’nýn belinin ince bir ipek
parçasýyla örtülmüþ olduðunu da görmüþler. Bu çeþit bez parçasýný o dönemde sadece hamile
olan ve doðum öncesinde bulunan kadýnlar taþýyormuþ. Ayný öyle araþtýrmacýlarýn yaptýklarý
incelemler, Mona Liza’nýn saçýný topladýðý ve bir koredelayla sarýlý olduðunu da belirtiyorlar.
Bu ikinci bulgu da ayný zamanda, 500 yýllýk eski bir gizemi ortadan kaldýrýyor. Bu keþife kadar,
resimde Mona Liza’nýn saçýnýn muntazam taranmýþ (düz býrakýlmýþ) olduðuna inanýlýyordu.
Ancak böyle bir konuma tarihçiler hayran kalýyordu. Çünkü humanizm ve rönesan döneminde
uzun saçýn taþýnmasý sadece kötü huylu kadýnlara maruzdu. Nedir ki bu genç kadýnýn, bir ipek
tücarýn karýsý olmasý ve saygýn bir aileden gelmesi, bu delile de bir karýþýklýk getiriyor.
Son incelemlerin bellirttiðine göre O’nun meþhur tebessümü ilerde de hayranlýk uyandýrarak
ilgi odaðýnda olacak. Mona Liza’nýn tebessümüne ait tüm sýrrlar hala keþfedilmemiþtir. Uzmanlar ise bu kýzýlötesi ýþýnlarla yüksek tarama teknolojinin yardýmýyla araþtýrmalarýný sürdürecekler, kuþkusuz.
(Eser “Prestige” dergisiden alýnmýþtýr)
24
03030208
8
1 puan
(22.1) Bruno Montini ne diyor?
_____________________________________________________________________
1
_____________________________________________________________________
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(22.2) 11 uzman araþtýrmacý, kýzýlötesi ýþýnlar teknolojisinin yardýmýyla neyi
keþfediyorlar?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(22.3) 500 yýllýk eski bir gizem neymiþ?
_____________________________________________________________________
1
_____________________________________________________________________
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(22.4) Tarihçilerin hayran kalmalarýndaki önemli nokta Mona Liza’nýn saçýnýn
muntazam taranmýþ (düz býrakýlmýþ) olduðudur. O dönemlerde kadýnlarýn
uzun saç ta þýmalarý ne anlama geliyormuþ:
A.
B.
C.
kötü huylu kadýn
iyi huylu kadýn
kurnaz kadýn
1 puan
(22.5) “O, meþhur tebessümü ile ilerde de hayranlýk uyandýrarak ilgi odaðýnda
olacak.” cümlesinde “O” nedir.
A.
B.
C.
adýl
ad
sýfat
25
03030208
8
Fedâkarlik (özveri) karþýsýnda bencillik
DAYANIÞMA
Hiç olmazsa bir kiþiyi sevmeyen insan
Diðer insanlara karþý sevgiden söz edemez.
Ýbzen
Tüm toplumlarda yaþayan topluluklarýn ana gayeleri, derin duygularýn uyanmasý, yardýmlaþma ve dayanýþmanýn daha yüksek seviyelere ulaþmasýna baðlýdýr. Güçlü toplumsal disiplinin
olmasý, insanda hoþnut ve memnuniyet duygularýnýn uyanmasýný saðlar. Bu duygular, baþka
insana karþý saygýnýn duyulma gereðine kadar kendilðinden geliþir. Özveriyle davranmamýzý
saðlayan duygulardan hareketle, bunu bir borç bilerek, gerçekten baþkalarýný düþünmek ve
fedakar olmak güdüsü de uyanýyor. Dolayýsýyla, sadece kendini beðenmiþ, hiç düþünmeden
konuþan ve davranýþlarýna dikkat etmeyen insanlarda bile vicdanýn uyanmasý mümkündür.
“Gezi” adlý öyküdeki prenses de ömür boyunca tüm isteklerinin yerine getirilmesine alýþmýþ
bir kiþidir. Prenses, Yelisaveta adýndaki hizmetçiyi hýrsýzlýkla suçlayacak. Prensesin bu davranýþý Yelisaveta’nýn kendisini öldürerek hayatýný kaybetmesine neden olacak. Haksýz yere suçlanan Yelisaveta, küçümsenmeye dayanamayarak nedense, ölümü seçecek. Ertesi sabah prenses kaybettiði yüzüðünü elbisesinin etekleri arasýnda bulacak. Bu arada prenses yaptýðý büyük
hatasýný da anlamýþ olacak. Suç duygusu içinde kývranan prenses vicdan azabý çekmeðe baþlýyor. Böyle bir aðýr durumla yüzleþen prenseste özveri duygusu uyanmaða baþlýyor. Prenses kötülük yapmaktan suçsuz bir insaný suçlamaktan daha büyük günahýn olmadýðýný anlýyor. Böylece
prenses kendisini cezalandýrmaya kalkýyor ve týpký hizmetçisi Yelisaveta gibi kendisini
öldürüyor. Prenses bununla, bir dayanýþma giriþimi olarak anlaþýlmasýný ve kendisinin ahlâklý
bir kiþi olduðunu belirtmek istiyor.
Ýnsanýn dayanýþma fikrini bazý insanlar kendi derin duygularýnda taþýyor. Bu fikir onlarýn en
doðal duygularýndan kaynaklanýyor. Bunun en iyi örneði, herkesi düþünen ve barýndýran Koneski’nin “Beyaz Teyze” adlý þiirideki Beyaz teyzenin davranýþlarý tasdýklýyor. Onun dayanýþmasý
þu mýsralarla ifade ediliyor; Deli gibi kaçýyordu kötü kaderinden, / tüm kötülüklere raðmen
kardeþleriyle birlikte olmaktý isteði, / kuvvet versin, umut beslesin / ve eðer ki gelmiþse o zulümleri de sýrtýnda taþýsýn, / zülümkar kardeþlerle birlikte. Beyaz teyze, kardeþinin kötü kaderini öðrenince, ayný o kardeþlerin ona yaptýklarý tüm haksýzlýklarý da hemen unuttu. Bu çeþit
davranýþlar sadece derin özveri duygusunu besleyen, fedakâr kiþiler yapabilir.
Ýnsanlar dünyada hakîm olduðu ve bu konumda sýký sýkýya tutunduklarý tanýmlarda bile kötülüðe karþý mücadele etmek zorundalar. Kendi zararlarýna olsa bile insanlar hoþgörülü olmalý
çünkü bu herkesin iyiliði içindir. Yazar Ývo Andriç de buna benzer düþünüyor. Andriç, tanýnmýþ
“Drina Köprü”sü adlý romanýnýn kahramaný Daut-hoca Mutevaliç’i tasvir ederken þunlarý
yazýyor, (“O yeryüzündeki kaderimizin savurganlýða, ölüme ve yokolmaða karþý mücadeleden
ibaret olduðu bilinciyle barýþýktý ve insanýn bu mücadeleye tamamen ümitsiz olduðu anlarda
bile savaþmak zorunda olduðunun farkýndaydý’- (romandan alýntý).
Yüzyýllarca yaratýlmýþ olan, farklý dinler ve farklý anlayýþlardan kaynaklanan felâketleri,
iþkenceleri ve kini, insanlar sadece iyi niyet ve dayanýþmayla yenebilirler.
Sadece iyi niyet ve dayanýþmayla ortamý hazýrlayabilirler.
(Makedon Edebiyatý Enstitüsü’nün
1999 yýlýnda yayýnladýðý “Zbornik” kitabýndan alýnmýþtýr)
26
03030208
8
1 puan
(23.1) Bu metinde hangi konudan bahsedilir?
A.
B.
C.
Ç.
saadet
dayanýþma
sevgi
baþ saðlýðý
1 puan
(23.2) Tüm toplumlarda yaþayan topluluklarýn ana gayeleri nelerdir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(23.3) Metinde geçen özdeyiþten (vecizeden) hareketle hangi insan “diðer insanlara
karþý sevgiden bahsedebilir”:
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(23.4) “Gezi” adlý öykü kapsamýnda, hatasýný anlayan prenseste hangi duygular
beliriyor?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(23.5) “Gezi” adlý öykü kapsamýndan, prensesin kendisini öldürmesi nasýl
yorumlanmýþtýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
27
03030208
8
KÝLÝSE KEMERLERÝNDE SAKLANAN MÜZÝK KAYITLARI
Royters ajansýnýn bildirdiðine göre,
Den Braun’un satýþ rekorunu kýran “Da
Vinçi’nin Þifresi” adlý eserinde de adý geçen Ýskoçya’nýn Roslin Çapel kilisesinin
600 yýllýk bir gizemi daha ortaya çýkýyor.
Eski müzik kayýtlarýndan oluþan bu sýr,
Kraliyet havacýlýðýnda eski “þifre okuma”
uzmaný görevini yapan ve ayný zamanda
müzisyen olan, 75 yaþýndaki Tomas Miçel
ile besteci ve piyano sanatçýsý, oðlu
Styuart tarafýndan keþfedildi.
Tomas ve oðlu kilise mabetinin kemerlerinde yazýlý olan bu müzik yazýlarýn (kayýtlarýn)
gravürlerinden (oymalardan) adeta büyülenmiþler. Bu arada kayýtlardaki þifreleri çözmeyi de
baþarmýþlar. Onlar kemerlerdeki müzik yazýyý “dondurulan müzik” olarak nitelendiriyorlar.
27 yýl süren proje dahilinde, kilise mabetindeki kayýt þifrelerin okunmasýna baðlý incelikleri anlatan Miçel’in www.tjmitchell.com/stuart/rosslyn.html, web sitesinde þunlar deniliyor; “Bu müzik sembolizmin yardýmýyla bir zaman diliminde dondurulmuþ bulunuyor. Ancak, sembolizmin “erimeðe” baþlamasý ve bu kayýtlarýn bilimsel ve müziksel seziþinin gün
ýþýðýna çýkmasý da sadece zamana baðlýydý”.
XV.y.y. da inþa edilen Roslin Çapel kilisesi Ýskoçya’nýn Edinburg kentinden 15 kilometre uzaklýðýnda bulunuyor. Bu kilise Den Braun’un ad yapmýþ “Da Vinçi’nin Þifresi”
eserinin son bölümünde anýlmaktadýr. Styuart Miçel, kendisi ve babasý küçük kilisenin
kemerlerinde zengin gravürlerle süslü olan 13 melek - müzisyen figürünün ve geometri
cetveline andýran 213 karenin, büyük ilgi uyandýrdýðýný belirtiyor.
Devamla Styuart, “Bu güzel þekiller o kadar detaylý o kadar inceliklerle iþlenmiþti ki bu
kayýtlarda mutlaka bazý mesajlarýn yazýlmýþ olabileceðini tahmin ettik” diyor.
Miçel ailesinin yýllarca yaptýklarý bu araþtýrma sonucunda, müzik kayýtlarýnýn aslýnda,
antik çaðlara uzanan “simatiks” müzik sisteminden ya da özel frekans dahilinde ses dalgalarýný oluþturan Þladni müzik cetvelinden örnek olduklarý ortaya atýlýyor. Onlar karelerin
gravürlerindeki yazýlarý, Þladni’nin frekansýyla karþýlaþtýrmýþlar ve böylece melodiyi okuyabilmiþler. Bu müzik eseri “Roslin’in motet”i olarak adlandýrýlmýþtýr. Miçel ailesi ise müziði
tamamlamak amacýyla çaðdaþ kilise müziðine ait sözler de eklemiþler.
Styuart Miçel’in belirttiðine göre, bu kompozisyon otomobilde dinelenebilecek müzik
deðil ama güzel bir ortaçað melodisini andýran, kesinlikle iyi bir müzik parçasýdýr.
(3 Mayýs 2007- Dnevnik gazetesi)
28
03030208
8
1 puan
(24.1) Proje dahilinde, Tomas Miçel ve oðlu Stuyart’ýn kilisedeki kayýt þifrelerine
baðlý incelikleri nerede okuyabiliriz?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.2) Onlar, kilisenin kemerlerinde yazýlý olanlarý sembolik olarak nasýl
yorumluyorlar?
A.
B.
C.
kar beyaz
kare gravürler (oyma kareler)
dondurulan müzik
1 puan
(24.3) Tomas ve oðlu Stuyard Miçel’e müzik yazýlarýndaki þifreyi çözmede ne
yardýmcý olmuþtur?
A.
B.
C.
melek – müzisiyenler
Þladni’nin frekansý
kilisenin kemerleri
1 puan
(24.4) Eski müzik kayýtlarýnýn bulunduðu Roslin Çapel kilisesi nerede bulunur?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.5) Bu müzik eserinin “Roslin’in motet” i olarak adlandýrýlmasýna sebep nedir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(24.6) Yaratýlýþ zamanýna göre bu müziðin melodisi hangi dönemi anýmsatýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
29
03030208
8
HÝYEROGLÝFLER NEDÝR?
1
“Hiyeroglif” oymalý kutsal (mukaddes) harftýr.
Nitekim, bu ad tam olarak eski Mýsýrlýlarýn kullandýklarý ad deðildir. Eski Hiyeroglif adýný ilk
olarak Yunanlýlar kullanmýþ. Yunanlýlar bu yazýyý
ilk kez gördüklerinde, dini ayinler için din adamlarý tarfýndan yazýldýklarýný düþünmüþler.
2
Mýsýr hiyerogliflerleri en eski yazý sistemlerinden birini teþkil ediyorlar. Bazý yazýlar 3000 yýl
milatan önce yazýlmýþ bulunuyorlar. Mýsýrlýlar hiyeroglif yazýsýný 3000 yýlla aþkýn bir dönem içinde
kullanmýþlar.
3
Mýsýrlýlar, baþlangýçta birçok ilkel halklarýn olduðu gibi en basit þekildeki resimli yazýyý kullanmýþlar. Dolayýsýyla hiyeroglifler hayatýn parçasý olan bir nesneyi ifade eden basit çizilen resimlermiþ. Her resim bir nesneyi temsil ediyormuþ. Çember güneþi, orak - ayý, dalgalý çizgi - denizi, insan figürü - insaný v.b. temsil ediyormuþ.
4
Nedir ki, düþünceleri ya da gözle görünmeyen þeyleri, ýþýðý, günü ve benzer anlamlarý bu
piktogramlarla ifade etmek mümkün deðilmiþ. Bu yüzden zamanla hiyeroglifler nesnelerin resimleri yerine anlamlarýn sembolu olmuþ. Böylelikle çember belki de güneþ yerine, günü ifade
etmeye baþlamýþ. Ayný öyle bu simge baþka benzer simge olarak, yani sapmak ya da bükmek
anlamýnda da kullanýlýyormuþ. Anlam taþýyan simgelere “ideogram” (kavramyazý), denir.
5
Daha sonra, hiyeroglif yazýsýnýn geliþmesinde gözlenen ikinci bir safhada resimlerde artýk
sadece çizilen nesnenin anlamý deðil de ses ya da heceler oluþmaya baþlamýþ. Böylelikle
örneðin, arýya ait resim Mýsýr dilinde sadece böcek deðil de tam anlamýnda “arý” kelimesini
oluþturuyor. Ayný öyle çizilen herhangi bir nesne tam anlamýnda ona ait olan resimin anlamýný
zikretmiyor.Demek ki, ayný bir resim deðiþik anlamlar taþýyormuþ. Ýki resimin birleþtirilmesiyle
meydana gelen iki ayrý heceden de daha sonralarý yeni bir kelime elde ediliyormuþ. Ses iþaretleri olarak kullanýlan hiyerogliflere “fonogramlar” denir.
6
Bu þekilde Mýsýrlýlar herhangi bir nesneyi ya da resimi gözönünde bulunmaksýzýn rahatça
her kelimeyi yazabiliyorlarmýþ. Zamanla fonogramlardan bir sürü iþaret meydana gelmiþ. Her
iþaretin kendine özgün sesi varmýþ. Yazýlý dilinde Mýsýrlýlar sadece sessiz harfler kullanýyorlarmýþ. Örneðin, “içmek” sözünü “çmk” olarak yazýyorlarmýþ (mýsýr dilinde). Ayný öyle eski
iþaretleri yani ideogramlarý, fonogramlarý ve piktogramlarý da birleþtirerek kullanmaya devam
etmiþler. Zamanla yazý þekli o kadar karýþmýþ ki sýradan insanlarýn bu yazýyý anlayabilmeleri
bile güç oluyormuþ.
30
03030208
8
1 puan
(25.1) “Hiyeroglif” kelimesinin ne anlamý vardýr?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(25.2) En eski hiyeroglifler hangi döneme aittir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(25.3) Ýlk hiyerogliflerin nasýl olduklarýný anlatan cümleyi yaz?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
1 puan
(25.4) Anlam taþýyan simgelere ne denir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
1 puan
(25.5) Cümleyi tamamla:
Ses iþaretleri olarak kullanýlan hiyerogliflere ________________________ denir.
1
2
1 puan
(25.6) Mýsýrlýlarýn kullandýklarý eski yazý iþaretleri hangileridir?
_____________________________________________________________________
1
2
_____________________________________________________________________
31
03030208
8
BOÞ SAYFA
32
03030208
8

Turski jazik-2008

Transkript

Benzer belgeler

ConSensor 2.0

b1 düzeyi - Perugia.edu.gr

VARLIK KİTAP EKİ CEM AKAŞ`IN °OLGUNLUK ~AĞl UÇLEMESİ

Matematik

2013 - Kimya Dersim

6. Sınıf Kitapçığı - Özel Körfezim Eğitim Kurumları

Yüksek Olgunluk Seviyeleri Faaliyetlerine Nerden - CEUR

Türkçe