Uluslararası İletişim ve Reuters Haber Ajansı

Transkript

Zirve&Üniversitesi&
Sanat&ve&İletişim&Hakemli&Dergisi&
ZİRV7E&Ekim&2015&Sayı:&1&&
&
&
Uluslararası İletişim ve Reuters Haber Ajansı
Javanshir GADIMOV 1
ÖZ
İletişim insan tarihi ile başlayan olgu ve süreç olmakla birlikte, yazının bulunması,
matbaanın icadı ve son yüzyılda da iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile de kitle
iletişimi ve uluslararası iletişim boyutları öne çıkmıştır. İleti ya da haberin aktarılması
süreci olan iletişimin uluslararası iletişim boyutunda da haber ajansları önemli görevi
üstlenmiştir. Basın endüstrisinde özel bir yere sahip olan haber ajanslarının yaklaşık 160
yıllık geçmişi bulunurken, uluslararası haber ajansları denildiğinde ise en çok üç haber
ajansı akla gelmektedir. Bunlardan biri de Reuters Haber Ajansı’dır. Bu çalışmada da
bir telgraf şirketi olarak borsa bilgileri satmakla işe başlayan Reuters’in uluslararası
kitle iletişim aracı ve çok uluslu bir şirkete dönüşme süreci incelenmiştir. Reuters
örneğinde bir ajansın hangi aşamalardan geçerek uluslararası iletişimin vazgeçilmez
parçası olabildiği sorusuna cevap aranmıştır.
Anahtar Kelimeler: İletişim, uluslararası iletişim, haber ajansları, Reuters
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
1&Yrd. Doç. Dr., Zirve Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü,
[email protected]
&
&
50&
&
&
Giriş
İletişim, insan ile başlayan bir süreçtir. İlk insanlardan bu yana iletişim hep var
olurken, önce sesli iletişim ile başlayan bu olgu daha sonra mağara duvarlarına
resimlerin çizilmesi ile şekilsel iletişim, yazının keşfi ile de artık yazılı iletişime
geçilmiştir. Matbaanın icadı ile ise artık basım hızlanmış, gazeteler ortaya çıkmış ve
artık kitle iletişim çağı başlamıştır. Günümüzde ise iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile
artık uluslararası iletişim de uluslar ve toplumlar arası vazgeçilmez konuma gelmiştir.
Birkaç asır önce mektupla, güvercinlerle, atlı kuryelerle sağlanan iletişim,
günümüzde teknolojinin sunduğu imkanlarla telefon, internet, uydular ve diğer iletişim
araçları ile daha da hızlanmıştır. Bu hızlılık aynı zamanda aktarılan bilginin artmasına
ve “enformasyon toplumunun” ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
Bireyler, toplumlar, uluslar, artık uluslararası iletişime her zamankinden daha
fazla ihtiyaç duymakta ve dünyanın bir köşesinde yaşanan ani borsa dalgalanması,
yaşanan deprem ve seçimler çok uzak bölgeleri de etkilemektedir. Bunun sonucu
küreselleşen dünya uluslararası bilgi akışına daha fazla önem vermekte, hatta bu bilgiler
günümüzde hayatımızın bir parçası haline gelmiştir.
Uluslararası iletişim denildiğinde ilk akla gelen uluslararası bilgi akışı olup,
bunun da en önemli kısmı uluslararası kitle iletişim araçları tarafından sağlanmaktadır.
Uluslararası kitle iletişim araçlarının en iyi örneğini ise haber ajansları oluşturmaktadır.
Günümüzde uluslararası alanda hem gelişmiş haber toplama ağına sahip, hem de
dünya genelinde haber dağıtım ağına sahip üç önemli haber ajansından bahsedebiliriz.
Bu haber ajansları yaklaşık 160 yıllık geçmişe sahip Reuters, Associated Press (AP) ve
Agence France-Presse (AFP) haber ajanslarıdır. Uluslararası iletişimde haber akışının
önemli bir kısmı da bu ajanslar aracılığıyla yapılmakta ve bu ajansların haber ve haber
materyallerini kullanmayan büyük medya kuruluşu da düşünülememektedir.
Kuruluşu 1851’e dayanan Reuters haber ajansı, günümüze kadar gelmiş ve
başarılı bir uluslararası haber ajansı olarak görülmektedir. Bu çalışmada bir kitle
iletişim aracının hangi aşamalardan geçerek uluslararası iletişimde yerini aldığı,
uluslararası iletişim aracı olmak için bir kuruluşun hangi özelliklere sahip olması
gerektiği ve bu konuma gelene kadar haber ajansı Reuters’in karşılaştığı zorluklar ve
attığım adımlar incelenmiştir.
&
51&
&
&
Çalışmada kaynak ve belge tarama yöntemi ile uluslararası iletişimde haber
ajanslarının yeri ve önemi incelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca Reuters’in kuruluşundan bu
yana tarihindeki önemli gelişmeler, değişimler ve yapılanmalar incelenecek olup, bir
haber ajansının uluslararası iletişimde yerini alması için geçirdiği evreler
nelerdir
sorusuna cevap aranmıştır.
İletişim Kavramı ve Uluslararası İletişim
İletişim insanla başlayan bir olgu ve süreç olmakla birlikte, iletişim biliminin
bütün alanlarla ilişkisi bulunmaktadır. Onun için her disiplin iletişimi kendi
perspektifinden yorumlayarak, tanımlayabilmektedir. Ancak en başta iletişim insanlar
için bir gereksinim olup, iletişim araçları geliştikçe iletişim yöntemleri de gelişmiştir.
İletişim sözcüğü ‘iletmek’ sözcüğünden türetilmiş olup, 25-30 yıl öncesine
kadar da bu sözcük yerine Arapça kökenli ‘haber’ sözcüğünden türetilen ‘haberleşme’
sözcüğü kullanılmaktaydı. Haberleşme ise kişiler arasında haber niteliği olan bilgi,
tutum ve davranışların aktarılmasını ifade etmektedir. Ancak haberleşme sözcüğünün
giderek anlamının daraltılması sonucu daha kapsamlı ‘iletişim’ sözcüğü kullanılmaya
başlanmıştır (Aziz, 2010, s. 24).
Türk Dil Kurumu iletişim sözcüğünün 1) Duygu, düşünce veya bilgilerin akla
gelebilecek
her
türlü
yolla
başkalarına
aktarılması,
bildirişim,
haberleşme,
komünikasyon, 2) Telefon, telgraf, televizyon, radyo vb. araçlardan yararlanarak
yürütülen bilgi alışverişi, bildirişim, haberleşme, muhabere, komünikasyon 2 şeklinde
açıklamaktadır.
İletişim olgu ve sürecinin ana unsuru bilginin aktarımı ile ilgili olup, bu da daha
çok haberleşme ile gerçekleştirilmektedir. Bu haberleşme kişiler, gruplar, toplumlar
arasında olabileceği gibi, uluslararası iletişim şeklinde de yapılabilmektedir.
İletişim sözcüğünün İngilizce karşılığı ‘communication’ olup, bu da Latince
kökenli bir kelimedir. Latince "commun" yani halk, topluluk kökünden türetilmiş bir
kavram olan “communication” bilgi ve düşüncelerin değiş tokuşu anlamına
gelmektedir. İletişim ve kitle iletişim bir mesaj, ileti ve bilgi alışverişi süreci olarak
değerlendirilmektedir (Soydan & Alpaslan, 2014, s. 55).
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
2
Güncel Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu İnternet Sitesi, (Erişim: www.tdk.gov.tr, Erişim tarihi: 1
Aralık 2014).
&
52&
&
&
İnsanların toplumsallaşmasının bir yansıması olarak ortaya çıkan iletişim, bugün
doğa kadar eski bir geçmişe sahiptir. Günümüzde artık bir bilim dalı olan iletişim kısaca
bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre
pek çok etkinlik iletişim sayılacaktır (Çağlar & Kılıç, 2009, s. 3). Örneğin iki insanın
konuşması iletişim sayılabileceği gibi, ABD merkezli AP haber ajansının bir bilgiyi
toplayarak, Türkiye’de bir televizyona ulaştırması da iletişim olarak kabul edilmektedir.
İletişim bireyler arasında olabileceği gibi, farklı kurumlar, ülkeler (diplomasi)
arasında da yaşanabilmektedir. Bu da iletişimin farklı boyutlarda da yaşandığını
göstermektedir.
İletişimin boyutları bireysel ve toplumsal olmak üzere iki temel kategoriye
ayrılmaktadır. Buna göre iletişim en mikro düzeyden en makro düzeye doğru
sıralandığında içe dönük iletişim ya da kişinin kendi kendisiyle iletişimi (intrapersonel
communication), kişilerarası (interpersonel) iletişim, grup iletişimi, örgüt iletişimi gibi
kategoriler bireysel düzeydeki boyutları kapsamaktadır. Kitle iletişimi, uluslararası
iletişim, kültürlerarası iletişim gibi boyutlar toplumsal iletişim kapsamına girmektedir
(Güngör, 2013, s. 49).
Kitle iletişim araçları ile yapılan iletişim ise toplumsal iletişim kapsamına
girmekte ve burada daha geniş kitleleri kapsayan iletişim söz konusu olmaktadır.
Medyanın geniş kitlelere haber ulaştırması toplumsal iletişime örnek olarak
gösterilebilir. Toplumsal iletişim daha çok iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile
günümüzdeki hızlı halini almıştır.
İletişim bir düzeyi olan kitle iletişim denildiğinde genellikle kitle iletişim
araçlarıyla gerçekleştirilen iletişim anlaşılmaktadır. Kitle iletişimin daha geniş kapsamlı
hali ise uluslararası iletişimdir. Uluslararası iletişim, ulusal sınırların üstünde işleyen
iletişimsel bir boyuttur. Kitle iletişim araçlarıyla kuşatılmış günümüz dünyasında
uluslararası iletişimin etki alanı hızla genişlemektedir. Uluslararası diplomatik ilişkiler,
anlaşmalar, sözleşmeler, politik ve ekonomik etkileşim, savaşlar ve barışlar bu iletişim
kapsamındadır (Güngör, 2013, s. 51).
Uluslararası iletişim yaklaşık son 60 yılda bir çok iletişim çalışmasına konu
edilmiş ve uluslararası iletişimle ilgili genel varsayımlar dört kategoride toplanmıştır.
Birincisi olumlu bakış olan, uluslararası iletişimin ulusları ve insanları bir araya
getirerek etkileşimi artırdığı ve uluslararası organizasyonları da topluma yardımcı bir
&
53&
&
&
güç olduğu yaklaşımıdır. İkincisi uluslararası iletişim politik bir yönlendirme aracı
olduğu, üçüncüsü ise bilginin uluslararası ekonomik bir güç kaynağı olduğu görüşüdür.
Dördüncüsü ise politik bir güç yaklaşımıdır ki, buna göre uluslararası kitle iletişim
araçlarını elinde bulunduran ülkelerde gücün merkezileşmesi sağlanmaktadır (Önür,
2002, s. 155-156).
Uluslararası iletişim boyutu kapsamında sayılan diplomatik ilişkiler, anlaşmalar,
sözleşmeler, politik ve ekonomik etkileşim, savaşlar ve barışlar aslında haber değeri
taşıyan önemli olaylar ve gelişmeler sayılmakta ve bir ülke ya da bölgede yaşanan
böyle bir olay dünyanın diğer bölgesi ve ülkesinde haberdar olma gereksinimini ortaya
çıkarmaktadır. Her bir ulus ya da ülke dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan diplomatik
gelişmeler, ekonomik etkileşimler ya da savaş ve barıştan haber edinerek kendi
politikasını belirlemekte ve çıkarlarını savunacak yolu buna göre belirlemektedir.
Dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan olaylarla ilgili bilgi toplayarak onu habere
dönüştürmek ve gereksinim duyan kitleye ulaştırma işini ise uluslararası kitle iletişim
araçları olan uluslararası haber ajansları üstlenmektedir.
Haber Ajanslarının Doğusu
Haber ajansları toplumun sosyo-ekonomik gelişimi ve habere olan talep sonucu
ortaya çıkmıştır. 19. yüzyılın ilk yarısından itibaren devreye giren haber ajansları, basın
endüstrisinde ayrı bir bölüm oluşturmuştur. İlk haber ajansı Fransa’da işadamı CharlesLouis Havas tarafından 1835 yılında kurulan Havas haber ajansıdır. Havas ajansının ilk
müşterini ise basından çok diplomatlar, bankerler oluşturmuştur (Tokgöz, 2000, s. 141).
Charles-Louis Havas’ın Fransa’da haber ajanslarını temelinin oluşturmasından
sonra Avrupa’da başka haber ajansları ortaya çıkmıştır. Avrupa ülkelerinden
Almanya’da 1848’de Berlin’de Bernhard Wolff tarafından Wolff Ajansı kurulmuştur.
Paul Julius Reuter ise İngiltere’nin başkenti Londra’da 1851 yılında günümüzdeki
Reuters haber ajansının temelini atmıştır. Bu ajansların kurucuları Wolff ve Reuter, her
ikisi de Charles-Louis Havas’ın dünyada kurulan ilk haber ajansında çalışmış ve
ayrıldıktan sonra gittikleri yerlerde kendi ajanslarını kurmuşlardır.
Avrupa’da ilk haber ajansları arasında Havas, Wolff ve Reuter’in ajansları
görünürken, bu ajanslar aynı zamanda bir birinin rakibine de dönüşmüştür. Dünya
&
54&
&
&
genelinde haber toplama işi dönemin teknolojisi ile hem zor, hem de masraflı olduğu
için bu üç ajans kendi aralarında işbirliği yaparak, yetki alanları oluşturmuş, hem
haberlerin toplanacağı bölgeler, hem de haberlerin pazarlanacağı bölgeler bu ajanslar
arasında bölüşülmüştür.
Havas, Fransa İmparatorluğu toprakları, İtalya, İspanya, Portekiz ve Güney
Amerika bölgesini alırken, Reuter ise İngiliz İmparatorluğu ile Uzak Doğu bölgelerini
almıştır. Wolff’un alanı ise Almanya, İskandinavya ve Rusya olarak belirlenmiştir.
Osmanlı toprakları, Mısır ve Belçika ise Havas-Reuter’in ortak alanı sayılmıştır (Girgin,
2002, s. 17).
Haber ajanslarının ortaya çıktığı yıllarda Avrupa’da Havas-Wolff-Reuter
ajansları dikkat çekerken, Atlantik ötesinde ise AP haber ajansını görmekteyiz. AP’nin
temelleri New York merkezli ‘New York Sun’, ‘Herald’, ‘Courier and Enquirer’,
‘Journal of Commerce’ ve ‘Express’ gazetelerinin
sahiplerinin 1846 yılındaki
toplantısında atılmıştı. Bu ortak girişimin amacı ülkenin güney sınırından Meksika
savaşı ile ilgili haberlerin kuzeye daha hızlı ulaştırılması olmuştur. Ayrıca haberlerin
iletilmesinde oluşan yüksek telgraf giderinin gazeteler tarafından ortak karşılanarak,
gazete başına düşen masrafın azaltılması da amaçlanmıştır.
AP, ABD gazetelerinin ortak girişimi olmakla, dünyada kâr amacı gütmeden
kurulan ilk haber ajansıdır. AP bu kooperatif tipi yapısını günümüzde de korumakta,
ajans yine üye gazeteler tarafından ortak yönetilmektedir. Bununla AP’nin Avrupa’daki
Havas, Wolff ve Reuter’in ajanslardan farklı bir amaçla kurulduğu görülmektedir.
Günümüzde dünyada çok sayıda haber ajansı olmakla birlikte, uluslararası
iletişim alanında söz sahibi olan üç haber ajansından bahsedebiliriz. Bunlar ilk kurulan
Havas ajansının devamı olarak kabul edilen Fransız AFP, AP ve Reuters haber
ajanslarıdır. Uluslararası haber ajansları olarak kabul edilen bu ajanslar, uluslararası
haber akışının önemli bir bölümünü yönlendirmektedir. Bu ajanslara abone olmayan ya
da bu ajansların haberlerini kullanmayan önemli kitle iletişim araçları ise
düşünülememektedir.
&
55&
&
&
Reuter’in Şirketinden Çok Uluslu Thomson Reuters’e
Günümüzde çok uluslu kitle iletişim ve enformasyon şirketi Thomson
Reuters’in bir parçası olan Reuters ajansı, 1851 yılında Londra’da Paul Julius Reuter
tarafından kurulmuştur. Reuters, Londra’ya gelene kadar Berlin’de yayıncılık işleriyle
uğraşmış ve Paris’te de Havas’ın ajansında çevirmen olarak çalışmıştır. Borsa ve finans
işini iyi öğrenen Reuter, Londra’da ajansın temellerini atarak öncelikle borsa bilgileri
satmayı amaçlamıştır.
Reuter, Londra Borsası ile Avrupa’daki borsa bilgilerini sağlamak karşılığında
Londra Borsası fiyatlarını alma anlaşması yapmıştır. Reuter bununla Londra borsa
bilgilerini alarak Paris’teki şirketlere satmaya başlamıştır. 1857’de İngiltere vatandaşı
olan Reuter’e İngiltere Dışişleri Bakanlığı, bakanlığa Hindistan’dan gelen telgrafların
kopyalarını elde etme imtiyazı vermiştir. Bununla Reuter, ekonomi dışında haberleri
geçme imkanına da kavuşmuştur (Gadimov, 2014, s. 49).
Reuter, ajansında ilk olarak borsa bilgileri ve fiyatlarını satmakla işe başlamış ve
bunun sonucu da hedef kitlesi bu bilgilere gereksinim duyan ticari kuruluşlar ve iş
adamları olmuştur. Borsa bilgilerini ilk başlarda ticari bilgiler takip ederken, Reuters
ajansı finans ve ticari bilgileri, bu bilgilere ihtiyaç duyan şirketlere satmakta ve hizmet
vermekteydi. Bu da bir haber ve bilginin artık gözle görülür ölçüde ekonomik değer
sağlayan bir meta haline gelmesinin en açık örneğidir. Reuter’in ajansı büyümeye
devam ederken, ilk gazete müşterisi ise 1858’de London Morning Advertiser gazetesi
oldu.
Reuters günümüzdeki çok uluslu şirket halini alana kadar bir dizi değişimden
geçmiştir. İlk değişim Julius Reuter’in 1865’de şirketi yeniden yapılandırarak, Reuter’s
Telegram Company (Reuter’in Telgraf Şirketi) adı ile limited şirkete dönüştürmesi ile
başlamıştır (Czarniawska, 2011, s. 12-13). Şirketin sermayesi ise 250 bin İngiliz sterlini
olarak belirlenirken, 10 bin hissenin her birinin değeri 25 İngiliz sterlini şeklinde
belirlenmiştir.3
Reuters, Avrupa'da telgrafın yaygınlaşmasıyla gerçek bir haber ajansı niteliğine
kavuşmuştur. 1866 Atlas Okyanusu hattıyla Amerika'ya, 1872'de Uzak Doğu'ya,
1874'de Güney Amerika'ya ulaşmıştır (Gönenç, 2004, s. 210). Ajans haber toplama
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
3
Monographs (III), International Commision fort he Study of Communication Problems, UNESCO’nun
İnternet Sitesi, (Erişim adresi: www.unesco.org, Erişim tarihi: 1 Aralık 2014).
&
56&
&
&
bölgelerini genişletirken, aynı şekilde haber ulaştırdığı kurum ve kitle iletişim araçları
da artmıştır.
Ajansın kurucusu Julius Reuter 1899’da ölürken, yönetimi ajansın faaliyetlerini
Hindistan, Avustralya, Yeni Zelanda ve Uzak Doğu’ya kadar genişleten oğlu Herbert
Reuter’e bırakmıştır. Herbert Reuter de 1915’te ölürken, Reuters’in tarihinde artık bir
sayfa kapanmış, bu tarihten itibaren ajans artık bir ailenin mülkiyeti olmaktan çıkmıştır.
Ajansın ismi 1916 yılının sonunda İskoçya Union Bank’ın yardımıyla Reuters Limited
şeklinde değiştirilerek, özel bir şirket halini almıştır. Ajansta farklı servisler, 1941 yılına
kadar müdür olan Roderick Jones tarafından yeninden organize edilmiştir. Roderick
Jones, Mayıs 1925’te İngiliz gazetelerine bir davet göndererek, ajansın hisselerinin
büyük çoğunluğunu almalarını teklif etmiştir (Gadimov, 2014, s. 50).
Reuters ajansının tarihinde iki önemli değişim yaşanmıştır. Birincisi 1925
yılından sonra İngiliz gazeteler birliklerinin ajansın hisselerini alması ile Reuters’in bir
basın ortaklığı haline gelmesidir. Roderick Jones’un teklifi sonrası 1925’te İngiltere’de
yerel gazeteleri temsil eden Press Association ajansın hisselerinin büyük bir bölümünü
almış, 1941’de ise bu ortaklığa hisselerin yarısını alan Londra’daki ulusal gazeteleri
temsil eden Newspaper Proprietors' Association’ katılmıştır. Artık bu tarihten Reuters
ajansı gazetelerin ve basının ortak bir şirketi haline gelmiştir.
İngiliz medya kuruluşlarının Reuters ajansındaki ortaklığına 1947’de Avustralya
ve Yeni Zelanda basını da katılmıştır. Bu tarihte artık Reuters’in hissedarları arasında
Avustralya basınını temsil eden Australian Associated Press ve Yeni Zelanda
gazetelerini temsil eden New Zealand Press Association yer almıştır. Bunun sonucu
Reuters, İngiltere’de kayıtlı limited şirket şeklini almıştır (Czarniawska, 2011, s. 13).
Bu değişim sonrası Reuters’in gelişimi ve büyümesi daha da artmış ve
habercilik, ajansçılık ve iletişim teknolojileri alanında bir çok yeniliğe imza atmıştır.
Artık Reuters gerçek bir uluslararası haber ajansı konumuna yükselmiştir.
Reuters’in tarihindeki ikinci köklü değişikliği ise 2002 yılında yaşadığı kriz ve
ekonomik sıkıntılar zamanında yapılmıştır. Ajansı bu sıkıntıları atlatmak ve şirketin
kârını yükseltmek için bir dizi girişimde bulunmuş ve bunlar arasında farklı dönemlerde
toplamında 2 binden fazla çalışanı işten çıkarmak da yer almıştır. Ancak bu tedbirler
sonuç vermezken, Reuters 2007 yılında Kanada merkezli firma ‘The Thomson
Corporation’ ile değeri 17,2 milyar dolar olan şirket birleştirme anlaşması yapmıştır. Bu
&
57&
&
&
şirket evliliğinin sonucu yeni şirketin de adı Thomson Reuters olarak değiştirilmiştir
(Gadimov, 2014, s. 53).
Bugün İngiltere merkezli Reuters Haber Ajansı, Reuters Group olarak çok
uluslu kitle iletişim ve enformasyon şirketi Thomson Reuters’in bünyesinde şirketin
habercilik ayağı olarak faaliyet göstermektedir. Ajansın dünyanın 200 noktasında
yaklaşık 2.600 muhabiri bulunmaktadır. 4 Yaklaşık 160 yıllık geçmişe sahip Reuters
Haber Ajansı, uluslararası iletişimin vazgeçilmez parçası olarak yerini korumaktadır.
Sonuç
İletişim insan tarihi ile başlayan olgu ve süreç olmakla birlikte, yazının
bulunması, matbaanın icadı ve son yüzyılda da iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile de
kitle iletişimi ve uluslararası iletişim boyutlarına ulaşmıştır. İleti ya da haberin aktarılma
süreci olan iletişimin uluslararası iletişim boyutunda da haber ajansları önemli görevi
üstlenmiştir.
Haber ajansları basın tarihinde 1835 yılında kurulan Havas ajansı ile yerini
almış ve kitle iletişim alanında ve basın endüstrisinde farklı bir bölüm oluşturmuştur.
İlk haber ajansları Havas ve Reuters kâr amaçlı şirketler olarak kurulmuştur.
Uluslararası iletişim alanında önemli bir yere sahip haber ajansları ve özellikle
uluslararası haber ajansları AFP, AP ve Reuters günümüzde basın için önemli bilgi,
haber ve haber materyalin kaynağı haline gelmiştir.
Bu ajanslar arasında Reuters kendine has geçmişi ve geçirdiği değişimler ile
farklı bir yere sahiptir. Reuters’in diğer uluslararası ajanslar AP ve AFP’den farkı
günümüzde çok uluslu bir şirket haline gelmesidir. AP kooperatif yapısını günümüzde
de korurken, AFP ise İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesinden sonra kamu kuruluşu
biçimini almıştır. Reuters ise kuruluş yeri ve habercilik merkezi Londra olan ancak
yaptığı şirket ortaklığı ile Kanada merkezli Thomson şirketi bünyesinde yer alan ve çok
geniş kapsamda haber ve enformasyon üreten bir şirket halini almıştır.
Bu çalışmada iş adamı Reuter tarafından kurulan bir telgraf şirketi Reuters’in
nasıl günümüzde uluslararası iletişimin vazgeçilmezi olan çok uluslu şirkete dönüşmesi
incelenmiştir. Reuters’in bu başarısının aslında genişlerken farklı basın kuruluşlarını da
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
4
Reuters News Agency, Thomson Reuters Şirketi İnternet Sitesi, (Erişim adresi:
http://thomsonreuters.com/news-services/, Erişim tarihi: 1 Aralık 2014).
&
58&
&
&
kendine ortak etmesinden kaynaklandığını görmekteyiz. Özellikle 1925’te İngiliz basın
birliklerinin hisseleri alması ve 2008 yılında da Thomson ile birleşmesi şirketin
büyümesi, ekonomik sıkıntıları atlatması ve büyümesine yol açmıştır.
Günümüzde uluslararası haber ajansları olan AFP, AP ve Reuters küçük bir
ajans olarak işe başlarken, bugün dünya genelinde haber toplama ağına sahip ve
dünyanın farklı bölgelerine haber ve bilgi ulaştıran ajanslara dönüşmüştür. Ancak
iletişim teknolojilerine ayak uyduramayan ya da artan haberleşme giderlerini
karşılamayan ajanslar ise küçülmüş ya da habercilik alanından silinmiştir.
Sonuç olarak Reuters haber ajansının ilk önce dönemin borsa bilgileri satarak işe
başladığı daha sonra ise çok geniş sahalara yayıldığı görülmektedir. Ancak genişledikçe
artan giderleri ise basın ortaklığı ve şirket birleşmesi yoluyla gidermiş ve günümüzdeki
konumuna ulaşmıştır.
&
59&
&
&
Kaynakça
Aziz, A. (2010). İletişime Giriş (3. Basım ed.). İstanbul: Hiperlink Yayınları.
Czarniawska, B. (2011). Cyberfactories: How News Agencies Produce News.
Cheltenham: Edward Elgar Pub.
Çağlar, İ., & Kılıç, S. (2009). Genel İletişim (2. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Gönenç, Ö. (2004). Dünya Medyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi
Yayınları.
Güngör, N. (2013). İletişim: Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gadimov, J. (2014). Sovyetler Birliği’nin Çöküşünden Sonra Rusya ve Türk
Cumhuriyetlerinde Haber Ajansları . İstanbul: (Yayınlanmamış Doktora Tezi) .
Girgin, A. (2002). Uluslararası İletişim: Haber Ajansları ve A.A. İstanbul: DER
Yayınları.
Soydan, E., & Alpaslan, N. (2014). Medyanın Doğal Afetlerdeki İşlevi. İstanbul Sosyal
Bilimler Dergisi (7), 53-64.
Önür, N. (2002). Küreselleşen Dünyada İletişim ve Toplum. Ankara: Alp Yayınları.
Türk Dil Kurumu. (2014). Güncel Türkçe Sözlük. (Erişim tarihi: 1 Aralık, 2014, Erişim
adresi: Türk Dil Kurumu: www.tdk.com.tr)
Thomson Reuters. (2014). Reuters News Agency. (Erişim tarihi: 1 Aralık 2014, Erişim
adresi: Thomson Reuters: http://thomsonreuters.com/news-services/)
Tokgöz, O. (2000). Temel Gazetecilik. Ankara: İmge Kitabevi.
UNESCO. Monographs (III). International Commision fort he Study of Communication
Problems. Paris: UNESCO.
&
&
60&

Uluslararası İletişim ve Reuters Haber Ajansı

Transkript

Benzer belgeler

MELİKE İLGÜN Kanal E, Kanal 6, Radikal, Kanal D ve Show TV`de

Thomson Reuters 3000 Xtra Eğitim Programı Sayın Daha verimli bir

Tescil Türkiye`yi hellimde bize mecbur bırakacak

sayfa 2

TELEVİZYON KÜLTÜRÜ Ağızdan posta… Kulaktan dolma

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Basın ve Halkla

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Basın ve Halkla

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Basın ve Halkla

Yükle () - Ankara Üniversitesi