BODTrak™ II

DOC022.94.90072
BODTrak™ II
KULLANIM KILAVUZU
02/2010, 2.
Baskı
© Hach Company, 2008, 2010. Tüm hakları saklıdır. Çin'de basılmıştır..
İçindekiler
Bölüm 1 Teknik Özellikler ............................................................................... 5
Bölüm 2 Genel Bilgiler ..................................................................................... 7
2.1 Güvenlik bilgileri .......................................................................................... 7
2.1.1 Tehlikeyle ilgili bilgilerin kullanımı ..................................................... 7
2.1.2 Uyarı amaçlı etiketler ........................................................................ 7
2.2 Çalışma kuramı ........................................................................................... 8
2.2.1 Numuneye oksijen aktarımı .............................................................. 8
2.2.2 Basınç sensörü işlevi ........................................................................ 9
2.2.3 Karbondioksit çıkarma ...................................................................... 9
Bölüm 3 Montaj ................................................................................................ 11
3.1 Bileşen listesi ............................................................................................ 11
3.2 Elektriksel kurulum .................................................................................... 12
Bölüm 4 Çalıştırma ......................................................................................... 13
4.1 Operasyonel kontroller .............................................................................. 13
4.1.1 Kanal seçim tuşları ......................................................................... 14
4.1.2 Ok tuşları ........................................................................................ 14
4.1.3 ON (AÇ) tuşu .................................................................................. 14
4.1.4 OFF (KAPATMA) tuşu ................................................................... 14
4.2 Şişe bağlantıları ........................................................................................ 14
4.3 Saat ayarı ................................................................................................. 15
4.4 RS232 Arayüzü ......................................................................................... 15
4.5 Test sonuçlarını indirme ............................................................................ 15
4.5.1 Veri alma ........................................................................................ 17
4.5.2 Veri biçimi ....................................................................................... 18
4.5.3 Test sonuçlarını yazdırma .............................................................. 19
Bölüm 5 BODTrak™ II prosedürleri ........................................................... 20
5.1 Genel Bilgiler ............................................................................................ 20
5.2 Basitleştirilmiş prosedür ............................................................................ 21
5.3 Hach GGA (glukoz/glutamik asit) prosedürü ............................................. 23
5.4 Hach Standart Metot prosedürü ................................................................ 25
5.5 Tüm prosedürler için tamamlama adımları ............................................... 28
5.5.1 Sonuçların saptanması ................................................................... 31
5.6 Tipik eğriler ............................................................................................... 33
5.7 Özel durumlar ........................................................................................... 34
5.7.1 Numune seyreltme ......................................................................... 34
5.7.2 Numune tohumlama ....................................................................... 34
5.7.3 Numune sıcaklığı ............................................................................ 34
5.7.4 Zehirli maddeler .............................................................................. 34
5.7.5 Klor ................................................................................................. 35
5.7.6 pH etkisi .......................................................................................... 35
5.7.7 Aşırı doygunluk ............................................................................... 35
Bölüm 6 Bakım ................................................................................................. 37
6.1 Cihazın temizlenmesi ................................................................................ 37
6.1.1 Örnek şişeleri .................................................................................. 37
3
İçindekiler
6.1.2 Karıştırma çubukları ve sızdırmaz kapaklar ....................................37
6.1.3 Şişe koruyucuları .............................................................................37
Bölüm 7 Sorun giderme .................................................................................39
7.1 Yüksek oksijen ihtiyacı ..............................................................................40
7.2 Nitrifikasyon ...............................................................................................40
7.3 Aşırı gecikme .............................................................................................40
7.4 Numune sıcaklığı .......................................................................................40
7.5 Şişe sızıntısı ..............................................................................................41
Bölüm 8 Yedek Parçalar ve Aksesuarlar ..................................................43
8.1 Yedek parçalar ..........................................................................................43
8.2 Reaktifler ...................................................................................................43
8.3 İsteğe bağlı reaktifler .................................................................................43
8.4 Aksesuarlar ................................................................................................44
4
Bölüm 1
Teknik Özellikler
Teknik özellikler, önceden bildirilmeksizin değiştirilebilir.
Tablo 1 Teknik Özellikler
Genel
Aralık
Seçilebilir; 0 - 35, 0 - 70, 0 - 350, 0 - 700 mg/L
Boyutlar
28,9 x 26 x 9,8 cm (11 3/8 x 10 ¼ x 3 7/8 inç)
Harici güç kaynağı
Giriş: 110 - 240 V, 50/60 Hz; Çıkış: 24 V, UL CSA ve TUV
onaylı
Kapasite
Altı adet 492 mL'lik şişe
Sevkiyat ağırlığı
4 kg (8.8 lb)
Çalışma sıcaklığı
20ºC (68ºF)
Saklama sıcaklığı
0 - 40ºC (104ºF)
Metot performans özellikleri
Hassasiyet
Her biri 150 mg/L glukoz ve glutamik asit içeren standart
üzerinde, 6 adet BODTrak II cihazı kullanan tek bir analizci,
44 adet numune test ettiğinde %95 oranında 11 mg/L
Güvenli Dağılım Limitine sahip 235 mg/L BOİ ortalaması ya
da 224 ila 246 mg/L BOİ aralığı
elde eder.
Düşme
5 günde 3 mg/L'den daha az BOİ
Çözünürlük
1 mg/L BOİ
Tablo 2 Belgelendirme
Belgelendirme
Hach Şirketi, bu cihazın fabrikadan gönderilmeden önce uygun şekilde test edildiğini,
incelendiğini ve cihaz için yayınlanan özellikleri taşıdığını belgeler. BODTrak II test edilmiş
ve aşağıda belirtilen cihaz standartlarına sahip olduğu onaylanmıştır.
FCC Bölüm 15, B Alt Bölüm B, Sınıf A: Hach Company tarafından onaylı Intellistor deney
kayıtlarını destekler.
Kanada Parazite Neden Olan Ekipman Yönetmelikleri, ICES-003, A Sınıfı: Hach
Company tarafından onaylı Intellistor deney kayıtlarını destekler.
89/336/EEC EMC uyarınca EN 55011/CISPR 11(EMI) “B” Sınırları: Hach Company
tarafından onaylı Intellistor deney kayıtlarını destekler.
89/336/EEC EMC uyarınca EN 50082-1 (İmmünite): Hach Company tarafından onaylı
Hach Company deney kayıtlarını destekler. Standartların kapsamı:
•
IEC 801-2 ve EN 61000-4-2 (ESD)
•
IEC 801-3 ve EN V50140 (RF ve EM Alanları)
•
IEC 801-4 ve EN 61000-4-4 (Hızlı Değişken)
•
EN 61000-4-5 (Dalgalanma)
Garanti: ABD'de 1 yıl, AB'de 2 yıl
5
Teknik Özellikler
Tablo 2 Belgelendirme (devamı)
Radyo frekans paraziti
Bu A Sınıfı dijital cihaz, Kanada Parazite Neden Olan Cihaz Yönetmeliğinin tüm şartlarını
karşılamaktadır. Bu cihaz, FCC Kuralları, Bölüm 15’e uygundur. Çalıştırma aşağıdaki iki
koşula bağlıdır:
(1) Bu cihaz, zararlı parazitlere neden olmaz ve (2) bu cihaz istenmeyen işlemlerin neden
oldukları da dahil olmak üzere her türlü paraziti kabul eder.
Uyarı:
Bu birim üzerinde yapılan ve açık şekilde uygunluktan sorumlu tarafça
onaylanmayan değişiklikler ve modifikasyonlar, kullanıcının bu cihazı kullanma
yetkisini geçersiz kılabilir.
Bu cihaz, test edilmiş ve FCC Kuralları, Bölüm 15 uyarınca A Sınıfı bir dijital cihaz sınırlarını
karşıladığı tespit edilmiştir. Bu sınırlar, ekipmanın bir işyeri ortamında çalıştırılması
durumunda zararlı parazitlere karşı uygun koruma sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Bu
cihaz, telsiz frekansı enerjisi üretir, kullanır ve yayabilir ve kullanım kılavuzuna uygun olarak
kurulmazsa ve kullanılmazsa telsiz iletişimlerine zararlı parazitlere neden olabilir. Bu cihazın
bir konut alanında kullanılması zararlı parazitlere neden olabilir. Böyle bir durumda
kullanıcının masrafları kendisine ait olmak üzere bu parazitleri gidermesi gerekecektir. Sınıf
A FCC sınırlamalarına uygun olarak bu ünitede koruyuculu kablolar kullanılmalıdır. Bu cihaz
radyo frekans enerjisi kullandığı ve çalıştırdığı için radyo ve televizyon alıcılarında parazit
görülebilir. Bu tür bir parazit oluşursa, kullanıcı parazitten kurtulmak için gerekli adımları
izlemelidir. Parazit sorunlarının azaltılmasına dair aşağıdaki yöntemler, kolaylıkla
uygulanabilir:
•
Cihazın parazite sebep olduğunu onaylamak için BODTrak II cihazını kapatın.
•
BODTrak II, parazit oluşturduğu cihazla aynı prize takılıysa başka bir prize
takmayı deneyin.
•
BODTrak II'yi parazite neden olduğu cihazdan uzak bir noktaya taşıyın.
•
Cihazın parazite neden olduğu cihazın alıcı antenini başka bir yere taşıyın.
•
Yukarıda sıralanan önlemleri birlikte uygulamayı deneyin.
6
Bölüm 2
Genel Bilgiler
2.1 Güvenlik bilgileri
Bu cihazı paketinden çıkarmadan, kurmadan veya çalıştırmadan önce lütfen bu
kılavuzun tümünü okuyun. Tehlikeler ve uyarılarla ilgili tüm ifadeleri dikkate alın.
Aksi halde, kullanıcının ciddi şekilde yaralanması ya da ekipmanın hasar görmesi
söz konusu olabilir.
Bu cihazın korumasının bozulmadığından emin olun, cihazı bu kılavuzda
belirtilenden başka bir şekilde kullanmayın veya kurmayın.
2.1.1
Tehlikeyle ilgili bilgilerin kullanımı
TEHLİKE
Potansiyel olarak veya yakın bir zamanda olmasından korkulan, önlenmediği
takdirde ölümle ya da ciddi yaralanmalarla sonuçlanacak tehlikeli bir duruma
işaret eder.
UYARI
Potansiyel olarak veya yakın bir zamanda olmasından korkulan, önlenmediği
takdirde ölümle ya da ciddi yaralanmalarla sonuçlanabilecek tehlikeli bir
duruma işaret eder.
DİKKAT
Potansiyel olarak küçük veya orta dereceli bir yaralanmaya neden olabilecek
tehlikeli duruma işaret eder.
Önemli Not: Engellenmediği takdirde cihazda hasara neden olabilecek bir durumu
belirtir. Özel olarak vurgulanması gereken bilgiler.
Not: Ana metindeki hususları destekleyen bilgiler.
2.1.2
Uyarı amaçlı etiketler
Cihaza yapıştırılmış olan tüm etiketleri ve uyarı notlarını okuyun. Burada
belirtilenlere uyulmadığı takdirde kişisel yaralanmalar ortaya çıkabilir ya da cihaz
hasar görebilir. Cihazın üzerinde bulunan semboller; kılavuzda tehlike veya dikkat
ifadesiyle yer alır.
Bu simge, aletin üzerinde belirtildiği takdirde, çalıştırma ve/veya güvenlik bilgileri
için kullanım kılavuzuna referansta bulunur.
Bu simgeyle işaretlenmiş elektrikli ekipmanlar, 12 Ağustos 2005 tarihinden
itibaren Avrupa genel atık sistemlerine atılamaz. Avrupa yerel ve ulusal
düzenlemeleri (2002/96/EC sayılı AB Direktifi) uyarınca, Avrupa'daki elektrikli
ekipman kullanıcılarının artık eski veya kullanım süresi dolmuş ekipmanları
atılmak üzere, kullanıcının hiçbir bedel ödemesine gerek olmadan, Üretici'ye iade
etmeleri gerekmektedir.
Not: Geri dönüşüm için iade etmeden önce lütfen kullanım süresi dolmuş cihazın,
üretici tarafından verilen elektrikli aksesuarların ve tüm yardımcı bileşenlerin
uygun şekilde bertaraf edilebilmesi için nasıl iade edilmesi gerektiği konusunda
gerekli talimatları almak üzere üretici veya tedarikçi ile irtibata geçiniz.
7
Genel Bilgiler
2.2 Çalışma kuramı
Respirometrik Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) kontrollü bir ortamda 20°C'de
(68°F) gerçekleştirilen bir testtir. Test süresi analize veya protokole göre 5, 7 veya
10 gün olabilir. BOİ testi, bir su numunesinde organik madde oksitleyen bakteriler
tarafından tüketilen oksijen miktarını ölçer. Test, atık su arıtma tesislerindeki atık
yüklenmelerini ölçmek ve atık su arıtmanın etkinliğini incelemek için kullanılır.
BOİ test sonuçları, genel oksijen alım modellerinin bulunmasına yardımcı olur. Bu,
operatörlerin tesis işleme etkinliğini değerlendirmelerini ve doğru arıtma
prosedürlerini bulmalarını sağlar.
Seyreltme metoduna bir alternatif olarak BODTrak™ II'nin avantajları şöyle
sıralanabilir:
•
Numune oluşturmak için minimum süre.
•
Daha az toplam test süresi.
•
BODTrak II metodu 2 ila 3 gün arasında, seyreltme yöntemine (BOD5) benzer
sonuçlar verir.
•
Kalibrasyon ve çözünmüş oksijen ölçümü gerekli değildir.
•
BODTrak II testinin izlenmesi kolaydır.
•
Numune devamlı olarak karıştırılır ve doğal koşullar altında saklanır. Böylece
BODTrak II, doğal ortamda karşılaşılan oluşumlara benzer sonuçlar verir.
Seyreltme metodu, numuneye ilave oksijen katmaz. Bu durum daha yüksek
oksijen tükenme oranına ve biyokimyasal tepkilerin muhtemel gecikmelerine yol
açabilir.
•
Cihaz devamlı olarak BOİ sonucunu gösterdiğinden, BOİ her zaman izlenebilir.
Kapalı BODTrak II sistemindeki basınç değişiklikleri bir LCD ekranda grafiksel
şekilde litre başına miligram olarak (mg/L) gösterilmektedir. Sistem, seçilen süre
aralığında 360 tek tip veri noktası sağlar.
•
BODTrak II sistemi, sistemden devamlı olarak karbondioksit çıkarır, böylece
izlenen basınç farklılığının kullanılan oksijen miktarıyla orantılı olması sağlanır.
•
Deneysel sıcaklık elde etmek için numuneye ısı uygulandığında gaz arıtımı
negatif hatalara sebep olabilir. BODTrak II, bu oluşumu düzeltir. BODTrak II,
sıcaklık dengelenene kadar testi başlatmaz.
2.2.1
Numuneye oksijen aktarımı
Numunedeki bakteriler numune şişelerindeki organik maddeleri tüketirken oksijen
kullanır. Numune üzerindeki şişedeki hava %21 oranında oksijen içerir ve bakteriler
tarafından kullanılan çözünmüş oksijeni yeniler. Test sırasında, her şişedeki
numune karıştırma çubuklarıyla devamlı olarak karıştırılır. Böylece numuneye
havadan oksijen taşınır ve böylece doğal koşullarla benzerlik sağlanır.
8
Genel Bilgiler
2.2.2
Basınç sensörü işlevi
BODTrak II, test şişesinde dıştan gelen atmosferik basınç değişikliklerin oluşmasına
engellemek için sızdırmaz şekilde yalıtılmıştır. Basınç sensörleri numune
şişelerindeki hava basıncını izler. Oksijen tüketildiğinde, şişe başlığındaki basınç
düşer. Basınç düşüşü doğrudan BOİ ile ilişkilidir.
2.2.3
Karbondioksit çıkarma
Mikroorganizmalar numunedeki organik maddeyi oksitlerken karbondioksit oluşur.
Karbondioksitin ölçüme engel olmaması için sistemden atılması gerekir. Testten
önce tüm numune şişelerinin sızdırmaz kapaklarına konan potasyum hidroksit
peletleri, karbondioksiti atar.
9
10
Bölüm 3
Montaj
3.1 Bileşen listesi
Aşağıda belirtilen öğeleri sevkiyatla gelen ürünlerle karşılaştırın. Öğelerden biri
eksik veya zarar görmüş ise, üreticiye başvurun.
•
BODTrak™ II cihazı
•
NEMA 5-15P tip prize sahip UL/CSA onaylı 115 VAC güç kaynağı
•
Avrupa kıtasında kullanılan fişe sahip uyumlu hale getirilmiş 230 VAC güç
kablosu
•
115 V ila 230 V arasında otomatik geçişe sahip güç kaynağı
•
6 sızdırmaz kapak
•
6 BODTrak II sarı numune şişesi
•
6 BODTrak II manyetik karıştırma çubuğu
•
Spatül
•
Bir paket besin tampon solüsyon yastığı
•
Bir kutu potasyum hidroksit pelet
11
Montaj
3.2 Elektriksel kurulum
Güç adaptörü, evrensel IEC konnektörüne AC gücü sağlar (Şekil 1). Güç düğmesi
cihazı açar ve kapatır.
Şekil 1 Harici bağlantılar
1
Güç düğmesi
2
Evrensel IEC konnektörü
12
3
RS232 konnektörü
Bölüm 4
Çalıştırma
4.1 Operasyonel kontroller
BODTrak™ II operatör kontrolleri Şekil 2'de gösterilmektedir.
Şekil 2 Operasyonel kontroller
1
Ekran
4
ON/OFF (AÇ/KAPAT) tuşları1
2
Kanal seçim tuşları
5
Güç göstergesi
3
Ok tuşları
1 ON/OFF
(AÇ/KAPAT) tuşları testi başlatır ve durdurur. Cihazı açmaz veya kapatmazlar.
13
Çalıştırma
4.1.1
Kanal seçim tuşları
6 şişeden birine ait verileri göstermek için ilgili kanal seçim tuşuna basın.
Kanal seçim tuşları aynı zamanda düzeltilecek bir parametreyi seçmek için cihaz
kurulum menüsünde de kullanılır. Tablo 3
Tablo 3 Kanal tuşu kurulum parametreleri
4.1.2
Kanal
Parametre
1
Yıl (0-99)
2
Ay (1-12)
3
Gün (1-31)
4
Saat (0-24)
5
Dakika (0-59)
6
Test Uzunluğu (5, 7 veya 10 gün)
Ok tuşları
Ekran, dikey eksende BOİ değerlerinin bir grafiğini ve yatay eksende gün olarak
süreyi gösterir. Seçilen veri noktasının yaklaşık koordinatlarını (süre, BOİ)
göstermek amacıyla imleci BOİ eğrisi boyunca hareket ettirmek için sol ve sağ ok
tuşlarına basın.
Veri noktası zaman aralığı ve BOİ değeri ekranın sağ alt köşesinde gösterilir. İmleç,
kanal ekranı üzerinde otomatik olarak son alınmış veri noktası üzerinde konumlanır.
Cihaz kurulum menüsüne gitmek için ok tuşlarına aynı anda basılı tutun. Ok tuşları
aynı zamanda saat, tarih, test uzunluğunu ve aralığını değiştirmek için de kullanılır.
4.1.3
ON (AÇ) tuşu
Aralık seçim menüsüne erişmek için kanal görüntüleme ekranından ON (AÇ)
tuşuna basın. Ardından, seçilen kanalda testi başlatmak için ON (AÇ) tuşuna basılı
tutun.
4.1.4
OFF (KAPATMA) tuşu
Test, DELAY (ERTELEME) veyaRUN (ÇALIŞMA) modundayken, OFF (KAPATMA)
tuşuna basılı tutulduğunda test manuel olarak durdurulur. Cihaz ekranında END
(SONLANDIR) öğesi görüntülenir. OFF (KAPATMA) tuşu aynı zamanda cihaz
kurulum menüsünden veya aralık seçim menüsünden çıkmak için de kullanılır.
Çıkıştan önce yapılan her türlü değişiklik kaydedilecektir.
4.2 Şişe bağlantıları
Her şişe konumunda/kanalında plastik bir manşonla numaralandırılmış kullanılabilir
bir tüp bulunur. Şişe konumları 1'den 6'ya kadar numalandırılmıştır, gövdenin sol
14
Çalıştırma
arka köşesinde 1 numaralı şişe bulunur. Kılavuz olarak kanal seçim tuşlarını
kullanın.
4.3 Saat ayarı
Saat ayarlanmadan önce tüm kanallarda END (BİTTİ) veya CLEAR (Boş) öğesi
görüntülenmelidir. Cihaz kurulum menüsü görüntülenene kadar iki ok tuşunu aynı
anda basılı tutun. Kullanılabilir kanal tuşuna (Tablo 3 sayfa 14) basarak
ayarlanacak saat parametresini seçin. Seçili parametreyi düzenlemek için ok
tuşlarını kullanın. Her parametreyi aynı şekilde ayarlayın. Tüm saat ayarları
yapıldığında, ayarları kaydedip veri görüntüleme ekranına dönmek için OFF
(KAPATMA) tuşuna basın.
4.4 RS232 Arayüzü
Tüm RS232 bağlantıları, Seri I/O portu (Şekil 1 sayfa 12) aracılığıyla gerçekleştirilir.
Cihazda bulunan Seri I/O portuna, bilgisayar arayüz kablosunun 9 pinli D
konnektörünü bağlayın. Kablonun diğer ucunu bilgisayarın Seri I/O portuna (Com 1
veya Com 2) bağlayın.
BODTrak II cihazı bir Veri İletişim Cihazı (VİC) olarak donatılmıştır. BODTrak II,
eşitlik ve bir dur biti olmadan 8 veri biti ile 9600 baud'da çalışır. Cihaza devamlı
9600 baud'da aktarım sağlanamazsa bilgisayar veya yazıcı tamamlanmış aktarım
alamaz.
Not: Radyo Frekans Emisyonları gerekliliklerini karşılamak için belirlenmiş kablonun veya
dengi bir korumalı kablonun kullanılması zorunludur.
4.5 Test sonuçlarını indirme
Test sonuçlarını bir bilgisayara aktarmak için:
1.
Sırasıyla PROGRAMS (Programlar), ACCESSORIES (Donatılar),
COMMUNICATIONS (Bağlantılar), HYPERTERMINAL (HyperTerminal) öğelerini
seçin.
2.
Connection Description (Bağlantı Tanımı) penceresinde, bağlantı için bir isim
girin ve bu bağlantı için bir simge seçin. OK (TAMAM) öğesine tıklayın.
3.
Connect To (Bağlantı Hedefi) penceresinde, BODTrak II cihazına bağlı COM
portunu seçmek için aşağı açılır menüyü kullanın. OK (TAMAM) öğesine
tıklayın.
4.
COM portu özelliklerini yapılandırın:
BPS = 9600, Veri Biti = 8, Eşlik = Yok, Durdurma Biti = 1,
Akış Denetimi = Yok.
5.
OK (TAMAM) öğesine tıklayın. Bağlantı simgesi görüntülenecektir.
6.
Sırasıyla TRANSFER (Aktarma), CAPTURE TEXT (Metin yakala) öğelerini seçin.
7.
Capture Text (Metin Yakala) penceresinde belirli bir kaydetme yeri seçmek için
BROWSE (Gözat) öğesine tıklayın. Dosyaya isim verin ve SAVE (Kaydet)
öğesine tıklayın.
8.
Capture Text (Metin Yakala) penceresinde START (Başlat) öğesine tıklayın.
9.
BODTrak II'yi çalıştırın. İndirilecek veri için kullanılabilir kanal tuşuna basın.
15
Çalıştırma
10. HyperTerminal penceresinde GA yazın ve ardından ENTER tuşuna basın.
Ekran yeni veri eklemeyi sonlandırdığında aktarım tamamlanmış olur.
11. Sırasıyla TRANSFER (Aktar), CAPTURE TEXT (Metin yakala), STOP (Durdur)
öğelerini seçin.
12. Ardından CALL (Çağır), DISCONNECT (BAĞLANTIYI KES) ÖĞELERINI SEÇIN.
Bağlantısı kesilen gösterge görüntülenir.
13. HyperTerminal oturumunu sonlandırmak için sırasıyla FILE (Dosya), EXIT (Çık)
öğelerini seçin.
14. Oturumu ve tüm cihaz/port yapılandırma ayarlarını kaydetmek için YES (Evet)
öğesine tıklayın.
16
Çalıştırma
4.5.1
Veri alma
Yakalanan metin dosyasından veri almak için:
1.
Yeni veya mevcut bir elektronik çizelge açın. Sırasıyla DATA (Veri), IMPORT
EXTERNAL DATA (Dış Veri Al), IMPORT DATA (Veri Al) öğelerini seçin.
2.
HyperTerminal'de yakalanan metin dosyasını seçin. IMPORT (Al) öğesine
tıklayın.
3.
Text Import Wizard'da (Metin Alma Sihirbazı) dosya türü olarak Delimited
(Sınırlı) öğesini, elektronik çizelgedeki başlangıç satırını ve dosya kaynağı
olarak Windows (ANSI) öğesini seçin. NEXT (Sonraki) öğesine tıklayın.
4.
Space (Alan) sınırlandırıcısı ve Treat consecutive delimiters as one (Ardışık
sınırlayıcıları tek olarak işle) işaret kutularını işaretleyin. NEXT (Sonraki) öğesini
tıklayın.
5.
Column (Sütun) veri formatı olarak General (Genel) öğesini seçin ve FINISH
(Bitir) öğesini tıklayın.
6.
Import Data (Veri Al) penceresinde Existing worksheet (Mevcut çalışma
sayfası) öğesini seçin. Başlangıç hücresini seçin ve OK (TAMAM) öğesine
tıklayın. Veri, elektronik çizelgenizde görüntülenecektir.
7.
Elektronik çizelgeyi kaydetmek için sırasıyla Dosya (Dosya), Save As (Farklı
Kaydet) öğelerini seçin.
Elektronik çizelge verileri HyperTerminal'de veya BODTrak II ile düzenlenemez
veya biçimlendirilemez.
17
Çalıştırma
4.5.2
Veri biçimi
HyperTerminal'e bir sonuç dizisi indirildiğinde, teste ait tüm veriler duraklama
olmadan gönderilir. Veri akışı durdurulamaz veya duraklatılamaz.
Şekil 3 kanal sayısını, başlangıç tarihini, başlangıç saatini ve indirilen veri biçimini
gösterir. Bunu mg/L cinsinden BOİ değerleri takip eder. Bu örnekte sadece
maksimum 360 eşit uzaklık noktasına sahip ilk veri noktaları gösterilir. Her satırın
ardından bir satış başı ve yeni satır gelir. Veri akışının sonunda "Test Run to
Completion" (Test Çalıştırması Tamamlandı) gibi bir mesaj ve dolar işareti ($)
görüntülenir.
Testin başlangıcında küçük negatif BOİ değerleri görülürse, Sorun giderme sayfa
39'e başvurun.
BOD Log for Ch 1 (1. Kanal için BOİ
Günlüğü)
Status (Durum): END (BİTTİ)
Full Scale (Tam Ölçek): 700 mg/L
Test length (Test uzunluğu): 7 gün
Start Date (Başlangıç Tarihi): 3/3/08
Time (Saat): 13:04
Days (Gün), Reading (Okuma) (mg/L)
0,00.0
0,05.10
0,11.12
0,16.12
0,22.14
0,27.14
0,33.12
0,38.8
0,44.10
0,50.12
0,55.12
0,61.14
Test Run to Completion (Test Çalıştırması
Tamamlandı)
$
Şekil 3 İndirilen test verisi
18
Çalıştırma
4.5.3
Test sonuçlarını yazdırma
BODTrak II, isteğe bağlı bir aksesuar olarak satılan Citizenship PD-24 yazıcısı ile
uyumludur (Bölüm 8 sayfa 43). Yazıcı ile birlikte verilen soket adaptörünü
kullanarak yazıcı kablosunu BODTrak II'deki seri porta bağlayın. Yazıcı arayüzü
ayarlarının doğru olduğundan emin olun (bölüm 4.4 sayfa 15).
BODTrak II cihazını açın. Test sırasında herhangi bir anda yaklaşık 5 saniye
boyunca kullanılabilir kanal numarasını basılı tutun. Böylece BODTrak II'deki test
sonuçları yazıcıya aktarılır. Cihaz grafiksel ekran görüntüsünün bir kopyasını ve
kesilmiş bir veri akışı (127 veri noktası) gönderecektir.
19
Bölüm 5
BODTrak™ II prosedürleri
5.1 Genel Bilgiler
Üç çeşit BODTrak II prosedürü bulunur. Uygulama gerekliliklerini en iyi karşılayan
prosedürü seçin.
Numune tohumlama, ekstra besin veya tampon gerekli değilse Simplified
procedure (Basitleştirilmiş prosedür)(bölüm 5.2 sayfa 21) önerilir. Bu prosedür,
doğruluk gereklilikleri bağlayıcı olmadığında da önerilir.
Hach GGA (glucose/glutamic acid) procedure (Hach GGA glukoz/glutamik asit
prosedürü)(bölüm 5.3 sayfa 23) tohumlanmış GGA kullanılarak gerçekleştirilen
tüm doğruluk ve performans kontrolleri için önerilir. Test doğruluğunun önemli
olduğu durumlarda da önerilir.
Numuneler tohumlandığında veya ekstra besin veya reaktif eklendiğinde Hach
Standard Method procedure (Hach Standart Metot prosedürü)(bölüm 5.4 sayfa
25) önerilir. Su ve Atık Su İncelemesinde Standart Metotlar, 21. Baskı, Metot 5210
D Respirometrik Metot standardını uygularken bu prosedürü kullanın.
Tüm prosedür çeşitlerini, bu prosedürlere ilişkin tamamlama adımları takip eder
(bölüm 5.5 sayfa 28). Aynı cihazda ama farklı şişelerde bu prosedürlerin bir
kombinasyonunu kullanmak mümkündür. Sadece bir test uzunluğu seçilebilir.
Teste başlamadan önce:
Her prosedür için kullanılabilir numune hacim tablosunu kullanın.
Cihaz DELAY (ERTELEME) modundayken güç kesilirse, test duracak ve güç yeniden
geldiğinde durum CLEAR (BOŞ) olarak değişecektir. Testi yeniden başlatın.
Cihaz RUN (ÇALIŞMA) durumundayken güç kesilirse, güç yeniden bağlandığında test
kaldığı yerden devam edecektir.
Deiyonize suyu bir gece boyunca 20ºC'deki bir inkübatörde bekletin. Havayla doyurmak için
deiyonize suyu çalkalayın.
Tohumu gece boyunca 20ºC sıcaklığa sahip bir inkübatörde bekletin. Bekletilen solüsyonu
sallamamaya özen gösterin. Tohum solüsyonunun üzerinden pipetle alın.
Numunelerin BOİ değerleri 700 mg/L'den büyükse seyreltme gerekir (5.7 sayfa 34).
Deniz seviyesinden 5000 fitten daha yüksekte ise 0 ila 35 mg/L arasındaki BOİ aralığı 0 ila
25 mg/L BOİ'ye düşer. Diğer test aralıkları için ayarlama yapmak gerekli değildir.
Numune tohumlama ve ön işlem dahil olmak üzere özel durumlar için bölüm 5.7 sayfa 34'e
bakın.
Sadece BODTrak II karıştırma çubuklarını ve şişelerini kullanın. Bunlar, özel olarak
BODTrak II ile kullanım için tasarlanmıştır.
20
BODTrak™ II prosedürleri
5.2 Basitleştirilmiş prosedür
Gerekli aparatlar:
BODTrak II şişesi
Termometre
Karıştırıcı (isteğe bağlı)
Dereceli silindir
Gerekli reaktifler:
1 besin tampon yastığı
Tablo 4 Basitleştirilmiş numune hacimleri
BOİ aralığı mg/L
Numune hacmi mg/L
0 - 35
420
0 - 70
355
0 - 350
160
0 - 700
95
1.
Numuneyi 19 - 21ºC
(66 F - 70ºF) arasında bir
değere ısıtın veya soğutun.
2. Büyük oranda
çökelebilir veya yüzebilir
katı maddeler varsa
numuneyi karıştırıcıda
homojen hale getirin.
3. Numune aralığı için
doğru numune boyutunu
seçin (Tablo 4). Numuneyi
dereceli silindirde ölçün.
21
BODTrak™ II prosedürleri
4. Dereceli silindire 1 besin 5. Dereceli silindir içeriğini
tampon yastığı içeriğini
BODTrak II şişesine
ekleyin.
aktarın. İlave numuneler
için adım 1 ve 5 arasındaki
işlemleri tekrarlayın.
22
6. Tüm prosedürler için
tamamlama adımlarına
geçin (bölüm 5.5 sayfa 28).
BODTrak™ II prosedürleri
5.3 Hach GGA (glukoz/glutamik asit) prosedürü
Gerekli aparatlar:
BODTrak II şişesi
Dereceli silindir
Volumetrik pipet ve pipet doldurucu
Tensette® pipet ve pipet uçları
Yıkama suyu şişesi
Ampül kırıcı
Gerekli reaktifler:
Deiyonize su
Hach GGA solüsyonu
1 besin tampon yastığı
Teste başlamadan önce:
Manometrik Metot için Hach BOİ Standart Solüsyon Ampüllerini (3000 mg/L Glukoz, 3000
mg/L Glutamik asit) kullanın.
Her biri 150 mg/L glukoz ve glutamik asit içeren standart üzerinde, 6 adet BODTrak II cihazı
kullanan tek bir analizci, 44 adet numune test ettiğinde %95 oranında 11 mg/L Güvenli
Dağılım Limitine sahip 235 mg/L BOİ ortalaması ya da 5 günün ardından 224 ila 246 mg/L
BOİ aralığı elde eder.
GGA numunelerinden önce daima boş tohum hazırlayın. Tüm GGA numuneleri ve boş
tohumlar için aynı miktarda tohum kullanın.
Özel durumlar için bölüm 5.7 sayfa 34'e bakın.
Boş tohum hazırlama
1, 3'den 7'ye kadar olan adımları uygulayın.
Numune hazırlama
Adım 1 ve 7 arasındaki işlemleri uygulayın.
23
BODTrak™ II prosedürleri
Tablo 5 GGA numune hacimleri
BOİ aralığı (mg/L)
GGA hacmi (mL)
Tohum hacmi
(mL)
Son Hacim (mL)
0 - 350
8,0
10 - 35
160
Not: Tohum dayanıklılığı bilinmiyorsa 20 ML kullanın. Optimum GGA sonuçlarını elde etmek
üzere tohum hacmini gerektiği şekilde ayarlayın. Tüm GGA numuneleri ve boş tohumlar için
aynı miktarda tohum kullanın.
1. 200 mL'lik dereceli
silindire ortalama
30 mL'lik deiyonize su
ekleyin.
2. Hach GGA
solüsyonunun 8,0 mL'sini
dereceli silindire aktarmak
için volumetrik bir pipet
kullanın.
3. Dereceli silindire 1 besin
tampon yastığı içeriğini
ekleyin.
5. Deiyonize yıkama suyu
şişesi kullanarak numuneyi
160 mL'ye kadar seyreltin.
6. Hazırlanmış numuneyi
dereceli silindirden
BODTrak II şişesine
aktarın.
Not: Boş tohum hazırlarken
bu adımı atlayın.
4. Dereceli silindire doğru
miktarda tohum eklemek
için tensette pipeti kullanın
(Tablo 5).
7. Tüm prosedürler için
tamamlama adımlarına
geçin (bölüm 5.5 sayfa 28).
24
Not: İlave GGA numuneleri
için adım 1 ve 6 arasındaki
işlemleri tekrarlayın.
BODTrak™ II prosedürleri
5.4 Hach Standart Metot prosedürü
Gerekli aparatlar:
Termometre
BODTrak II şişesi
Karıştırıcı (isteğe bağlı)
Dereceli silindir
Tensette pipeti ve pipet uçları
Yıkama suyu şişesi
Gerekli reaktifler:
1 besin tampon yastığı
İlave besin veya tampon (isteğe bağlı)
Deiyonize su
Teste başlamadan önce:
Doğru numune boyutunu seçmek için numune hacim tablosunu kullanın (Tablo 6).
Numune tohumlayacaksanız, numune hazırlamadan önce boş bir tohum hazırlayın. Boş
tohumu da diğer numuneler gibi değerlendirin ve 5. adımı atlayın.
Özel durumlar için bölüm 5.7 sayfa 34'e bakın.
Tablo 6 Hach Standart Metodu numune hacimleri
BOİ aralığı
(mg/L)
Numune
hacmi (mL)
Tohum hacmi
(mL)
Son hacim
(mL)
Seyreltme
faktörü
0 - 35
370
10 - 35
420
1,14
0 - 70
305
10 - 35
355
1,16
0 - 350
110
10 - 35
160
1,45
0 - 700
45
10 - 35
95
2,11
Not: Tohum dayanıklılığı bilinmiyorsa 20 ML kullanın. Optimum sonuçlar elde etmek üzere
tohum hacmini gerektiği şekilde ayarlayın.
25
BODTrak™ II prosedürleri
1.
Numuneyi 19 - 21ºC
(66 - 70ºF) arasında bir
değere ısıtın veya soğutun.
2. Büyük oranda
çökelebilir veya yüzebilir
katı maddeler varsa
numuneyi karıştırıcıda
homojen hale getirin.
4. Dereceli silindire 1 besin 5. Numune
tampon yastığı içeriğini
tohumlayacaksanız,
ekleyin.
dereceli silindire doğru
miktarda tohum eklemek
için tensette pipeti kullanın
(Tablo 6 sayfa 25).
26
3. Numune aralığı için
doğru numune boyutunu
seçin (Tablo 6 sayfa 25).
Numuneyi dereceli
silindirde ölçün.
6. Gerekirse daha fazla
besin veya tampon ekleyin.
Toplamda 50 mL'den daha
fazlasını (tohum, besin,
tampon) eklemeyin.
BODTrak™ II prosedürleri
7. Gerekliyse deiyonize bir
yıkama suyu şişesi ile son
test aralığı hacmine kadar
doldurun (Tablo 6 sayfa
25).
8. Hazırlanmış numuneyi
dereceli silindirden
BODTrak II şişesine
aktarın.
9. Tüm prosedürler için
tamamlama adımlarına
geçin (bölüm 5.5 sayfa 28).
Not: İlave numuneler için
adım 1 ve 8 arasındaki
işlemleri tekrarlayın.
27
BODTrak™ II prosedürleri
5.5 Tüm prosedürler için tamamlama adımları
Gerekli aparatlar:
BODTrak II
Spatül
BOİ inkübatörü
Sızdırmaz kapak
Karıştırma çubuğu
Gerekli reaktifler:
2 adet potasyum hidroksit peleti
1. Şişeye bir adet
BODTrak II karıştırma
çubuğu koyun.
28
2. Şişenin boynuna bir
sızdırmaz kapak koyun.
3. Koruyucu kapağa 2
adet potasyum hidroksit
peleti eklemek için spatül
kullanın. Her numune
şişesi için adım 1 ve 3
arasındaki işlemleri
uygulayın.
BODTrak™ II prosedürleri
4. Şişeleri BODTrak II
gövdesi üzerine koyun.
Kullanılabilir tüpü numune
şişesine bağlayın ve
kapağı sıkıca kapatın.
5. Cihazı inkübatöre
koyun. İnkübatör sıcaklığı
20 ± 1ºC
(68 ± 1ºF) olmalıdır.
6. Cihazı prize takın ve
çalıştırın. Tüm karıştırma
çubuklarının döndüğüne
emin olun. Çubuklardan
dönmeyen olursa şişeyi
kaldırıp yeniden yerine
koyun.
7. Cihaz kurulum
menüsüne erişmek için
aynı anda sol ve sağ ok
tuşlarını basılı tutun.
8. Test uzunluğu
parametresine erişmek
için Channel 6 (6. Kanal)
tuşuna basın. 5, 7 veya 10
günlük bir test seçmek için
ok tuşlarını kullanın.
9. Seçimlerinizi kaydedip
menüden çıkmak için OFF
(KAPAT) tuşuna basın.
Not: Gerekliyse saat ve tarih
ayarı yapın (bölüm 4.3 sayfa
15).
Not: Cihaz performansı
diğer sıcaklıklarda test
edilmemiştir.
Not: Seçilen test uzunluğu 6
kanalın tümü için geçerlidir.
29
BODTrak™ II prosedürleri
10.Testi başlatmak için
şişe için kullanılabilir kanal
numarasına basın.
11.ON (AÇ) tuşuna basın.
Aralık seçim menüsü
görüntülenir.
13.Testi başlatmak için ON
(AÇ) tuşunu basılı tutun.
Bir grafik
görüntülenecektir.
14.Test aralığını
ayarlamak için adım 10 ve
13 arasındaki işlemleri
tekrar uygulayın ve 6
kanalın her birini başlatın.
6'dan daha az numune
mevcutsa 6 kanalın
tümünü çalıştırmak gerekli
değildir.
Not: Testi iptal etmek için
OFF (KAPAT) tuşunu basılı
tutun.
Not: Veri toplamadan önce
yerleşik olarak 1 saatlik
cihaz/numune dengeleme
süresi vardır. Bu süre
boyunca ekranda DELAY
(ERTELEME) yazısı
görüntülenecektir.
30
12.Test aralığını seçmek
için ok tuşlarını kullanın.
Not: 0 ile 35 ve 0 ile 70 mg/L
aralıkları için sol
ok tuşunu kullanın. 0 ile 350
ve 0 ile 700 mg/L aralıkları
için sağ
ok tuşunu kullanın.
BODTrak™ II prosedürleri
5.5.1
Sonuçların saptanması
Seçili test süresinin (5, 7 veya 10 gün) ardından, ekranda END (BİTTİ) yazısı
görüntülenecektir. Gerçekleştirilen prosedür, sonuçların saptanmasını belirler.
Sonuçlar, Basitleştirilmiş, Hach GGA veya Hach Standart Metodu olmak üzere
seçilen prosedüre göre belirlenir.
5.5.1.1
Basitleştirilmiş numune sonuçları
BODTrak II ekranında Basitleştirilmiş Prosedür sonuçları görüntülenir. Sonuçları
görüntülemek için kullanılabilir kanal seçim tuşuna basın.
Not: Numune önceden seyreltilmişse, cihaz okuyucusuna bir seyreltme faktörü uygulayın
(bölüm 5.7.1 sayfa 34).
5.5.1.2
Hach GGA (glukoz/glutamik asit) sonuçları
Hach GGA prosedürü sonuçları için boş tohum ve tohumlanan GGA numune
sonuçları gereklidir.
1.
Boş tohum şişesi için kanal seçim tuşuna basın. Sonuçlar görüntülenir.
2.
Tohumlanmış GGA numune şişesi için kanal seçim tuşuna basın. Sonuçlar
görüntülenir.
3.
Sonuçları hesaplayın:
BOD mg/L = tohumlanan GGA numune sonucu - boş tohum sonucu
5.5.1.3
1.
Hach Standart Metot sonuçları
Hach Standart Metodu numune şişesi için kanal seçimi tuşuna basın. Sonuçlar
görüntülenir.
Not: Tohum boşluğunu tüm diğer numuneler gibi değerlendirin.
Not: Numune önceden seyreltilmişse, cihaz okuyucusuna bir seyreltme faktörü uygulayın
(bölüm 5.7.1 sayfa 34).
2.
Seçili aralığa bağlı seyreltme faktörünü bulun (Tablo 6 sayfa 25).
Örneğin: Seçilen numune aralığı 0 ile 350 mg/L BOİ arasındaysa seyreltme
faktörü 1,45'tir.
3.
Düzeltilmiş sonuçları hesaplayın:
BOİ mg/L = BOİ mg/L (cihaz okuma değeri) X seyreltme faktörü
Örneğin:
Cihaz Okuma Değeri = 200 mg/L, BOİ seyreltme faktörü = 1,45
200 mg/L x 1,45 = 290 mg/L BOİ (Düzeltilmiş Sonuç)
31
BODTrak™ II prosedürleri
4.
Numuneler tohumlandığında, sonuçları bu denklemi ve düzeltilmiş sonuçları
kullanarak hesaplayın:
SA
BOD ( mg/L ) = A – B x  --------
 SB
Burada:
A = tohumlanan numunenin düzeltilmiş BOİ değeri
B = boş tohumun düzeltilmiş BOİ değeri
SA = numunedeki tohum hacmi (numune aynı zamanda GGA olabilir)
SB = boş tohum, tohum hacmi
Örneğin:
A= 290 mg/L BOİ
B= 120 mg/L BOİ
SA= 20 mL
SB= 110 mL
20mL
BOD ( mg/L ) = 290mg/L – 120mg/L x  -------------------
110mL
BOİ mg/L = 268 mg/L
32
BODTrak™ II prosedürleri
5.6 Tipik eğriler
10 günlük bir test süresindeki tipik eğriler Şekil 4'de gösterilmektedir. Hatalı eğimler
için Şekil 5 sayfa 39'ye bakın.
Şekil 4 Tipik eğriler
1
Substrat varyasyonu için tipik
2
Tipik
3
Gecikme süresi için tipik
33
BODTrak™ II prosedürleri
5.7 Özel durumlar
5.7.1
Numune seyreltme
Bilinmeyen numune BOİ sıvı atığı genellikle 0 ila 70 mg/L aralığındadır. Bilinmeyen
numune BOİ giriş sıvısı genellikle 0 ila 700 mg/L aralığındadır. Bir numunenin
oksijen ihtiyacı 700 mg/L'den fazla olduğunda yüksek kaliteli distile veya deiyonize
su ile numuneyi seyreltin.
İlave seyreltme faktörünü eklemek için sonuçları hesaplayın. Örneğin: numunenin
BOİ değeri 1000 mg/L ise, numune 1:1'i distile veya deiyonize su ile seyreltin.
Tahmin edilen mevcut BOİ değeri 500 mg/L'dir. Seçilen prosedürün 0 ila 700
mg/L'lik aralığı için tabloda belirtilen numune hacmini kullanın. Cihaz okuma
sonucunu 2 ile çarpın. Hach Standart Metot prosedürünü uyguluyorsanız, kalan
hesaplamalarla devam edin.
5.7.2
Numune tohumlama
BOİ numunelerinin bazı türleri numunedeki organik maddeyi oksitlemek için
yeterince bakteri içermez. Çoğu endüstriyel atık bu türdendir. Bazı kanalizasyon
arıtma tesisi atıkları klorlanır ve esasen steril hale getirilir. Yaşayabilir bakterilerin
yokluğunda BOİ testi yapılamaz. Bu tür numuneleri test etmek için her şişeye
yaşayabilir bakteri popülasyonu içerdiği bilinen bir kaynaktan tohum doldurun.
Çoğu numuneyi tohumlamak için sabit evsel atık su tesisi giriş sıvısı veya ana
arıtıcı sıvı atığı tercih edilen tohum kaynaklarıdır. Karışık çözelti veya dezenfekte
edilmemiş sıvı atığı tohumlama için kullanılabilir ancak nitrifikasyon inhibitörünün
eklenmesi önerilmektedir. Ticari tohum kaynakları bazen uygundur. Hazırlık için
üreticinizin talimatlarına bakın.
5.7.3
Numune sıcaklığı
Su ve Atık Su İncelemesinde Kullanılan Standart Metotlar; 21. Baskı, 2005; 5210 D,
BOİ testi için 20 ±1°C'lik (68°F) bir inkübasyon sıcaklığı önermektedir. BODTrak II
cihazını 20 ±1 °C'ye ayarlanmış bir inkübatöre koyun. Hach marka uygun bir BOİ
inkübatörü mevcuttur.bölüm 8.1 sayfa 43 Numuneleri 20 ± 1°C'ye kadar ısıtın veya
soğutun.
Not: Cihaz performansları 20°C'nin dışındaki sıcaklıklarda onaylanmamıştır.
5.7.4
Zehirli maddeler
Endüstriyel ve klorlanmış numuneler sıklıkla zehirli madde içerir ve BOİ testi
gerçekleştirilirken özel durumlar gerektirirler. Numunedeki zehirli maddeler BOİ
değerlerinin düşmesine sebep olacaktır. Zehirli maddeleri veya bu maddelerin
etkilerini en aza indirmek için numuneyi seyreltin. Su ve Atık Su İncelemesinde
Kullanılan Standart Metotlar, 21. Baskı, 5210 D'ye bakın.
34
BODTrak™ II prosedürleri
5.7.5
Klor
Testten önce numunedeki klor temizlenmelidir. Düşük klor konsantrasyonlarını yok
etmek için numuneyi testten önce 1-2 saat oda sıcaklığında bekletin. 2 saat
beklettikten sonra hala klor kalmış veya klor konsantrasyonu yüksek ise, kloru
temizlemek için sodyum tiyosülfat ekleyin:
1.
250 mL'lik bir erlenmayer şişesine numunenin 100 mL'sini ekleyin.
2.
100 g/L'lik potasyum iyodür solüsyonunun 10 mL'sini ve
0,02 N sülfürik asit standart solüsyonunun 10 mL'sini erlanmayer şişesine
ekleyin.
3.
Nişasta indikatör solüsyonundan 3 damla ekleyin ve karıştırmak üzere
döndürün.
4.
0,025 N Sodyum Tiyosülfat standart solüsyonu koyu maviden renksiz hale
gelene kadar titrasyon yapın.
5.
Kalan numuneyi klorsuzlaştırmak için gerekli olan sodyum tiyosülfat miktarını
hesaplayın:
( kullanılan mL ) ( mL sample to be dechlorinated
odyum Tiyosülfat mL'si = ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------100
6.
Numuneye gereken 0,025 N sodyum tiyosülfat standart solüsyon miktarını
ekleyin ve iyice çalkalayın. 10 ila 20 dakika ardından BOİ testini uygulayın.
5.7.6
pH etkisi
Numune pH değeri 6 ila 8 aralığının dışında ise, düşük BOİ test sonuçları ortaya
çıkabilir. Bu pH değerini kaynak numune koşullarıyla simüle etmek için koruyun
veya pH değerini nötral (pH 7'ye tamponlanmış) değere ayarlayın. Kostik
numunelerini nötrleştirmek için 1.0 N (veya daha zayıf) sülfürik asit kullanın. Asidik
numuneleri nötrleştirmek için 1.0 N (veya daha zayıf) sodyum hidroksit kullanın.
Numuneler pH'a ayarlandığında aynı zamanda tohumlanmalıdır.
5.7.7
Aşırı doygunluk
Aşırı doygunluğa ulaşan soğuk numuneleri (20°C'de 9 mg/L'den fazla çözünmüş
oksijen içeren) doygunluk seviyesine getirmek için:
1.
Numune sıcaklığını yaklaşık 20°C'ye kadar ısıtın veya soğutun.
2.
Numune şişesinin yarısını numune ile doldurun.
3.
2 dakika boyunca çalkalayın veya 2 saat boyunca filtreli basınçlı hava ile
havalandırın.
35
BODTrak™ II prosedürleri
36
Bölüm 6
Bakım
TEHLİKE
Kullanım kılavuzunun bu bölümünde açıklanan görevler ancak yetkili
personel tarafından gerçekleştirilmelidir.
6.1 Cihazın temizlenmesi
BODTrak™ II cihazına dökülen damlaları deiyonize veya distile su ile
nemlendirilmiş yumuşak bir bezle temizleyin.
6.1.1
Örnek şişeleri
Her testin ardından numune şişelerini boşaltın ve bol sıcak su ile iyice temizleyin.
Kalıntıları temizlemek için fırça, sıcak su ve sabun kullanın. Kalıntılar BOİ'ye neden
olur. Tüm deterjanı çıkarmak için musluk suyu ve ardından distile veya deiyonize su
ile şişeleri iyice temizleyin.
6.1.2
Karıştırma çubukları ve sızdırmaz kapaklar
Karıştırma çubuklarını sıcak su ve sabun ile temizleyin. Birikintileri temizlemek için
fırça kullanın. Tüm deterjanı çıkarmak için musluk suyu ve ardından distile veya
deiyonize su ile şişeleri temizleyin. Sızdırmaz kapakları dikkatlice boşaltın ve su ile
durulayın. Kurumaları için ters çevirin.
6.1.3
Şişe koruyucuları
Şişe koruyucuları, şişelerin devrilmesine engel olur ve saklama sırasında tüpün
idaresini sağlar. Saklamak için tüpü şişe koruyucusundaki boşluğa koyun. Tüpü
saat yönünün tersine doğru çevirin ve koruyucunun içindeki şişe kapağını kapatın.
37
38
Bölüm 7
Sorun giderme
10 günlük bir test süresindeki hatalı BOİ eğrileri Şekil 5'de gösterilmektedir. Tipik
eğrileri için Şekil 4 sayfa 33'ye bakın.
Şekil 5 Hatalı BOİ eğrileri
1
Yüksek oksijen ihtiyacı
4
İlk numune sıcaklığı
20 ºC altında ya da oksijen ile aşırı
doygun durumda
2
Nitrifikasyon
5
Şişe sızıntısı
3
Aşırı gecikme
39
Sorun giderme
7.1 Yüksek oksijen ihtiyacı
Aralığın üstündeki (örn. 160 mL'lik numune alındığında 350 mg/L'den yüksek olan
BOİ) numuneler 1. Eğride gösterilen sonuçlara sebep olacaktır (Şekil 5 sayfa 39).
Numuneyi seyreltin (bölüm 5.7 sayfa 34) veya daha yüksek bir BOİ aralığı ve farklı
bir numune hacmi (Tablo 4 sayfa 21, Tablo 5 sayfa 24 veyaTablo 6 sayfa 25)
kullanın.
Numunenin BOİ aralığı bilinmiyorsa:
•
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) testinden elde edilen sonuçları kullanın. KOİ'nin
0,68 ile çarpılmasıyla yaklaşık bir BOİ değeri elde edilebilir.
•
Aynı numuneyi farklı hacimlerde kullanarak bir dizi BOİ testinden elde
edeceğiniz sonuçları kullanın.
•
Ya da kullanılabilir bir BOİ aralığı seçmek için seyreltme oranlarını kullanın.
Genellikle, giriş sıvısı 0-700 mg/L aralığında iken sıvı atığı 0-70 mg/L aralığındadır.
Numunenin BOİ'si 700 mg/L'den yüksek olduğunda numuneyi seyreltin (bölüm 5.7
sayfa 34).
7.2 Nitrifikasyon
2. Eğri ile gösterilen durum nitrifikasyona bir örnektir (Şekil 5 sayfa 39). Tipik
eğriden sapma (kesikli çizginin gösterdiği gibi) test süresinin sonuna doğru
içbükeyin büyümesinden açıkça anlaşılmaktadır.
Organik nitrojenin biyolojik olarak oksidasyonu normal evsel atık suda 5 gün sonra
görülür. Bakterileri nitratlaştırmak diğer bakteri türlerinden daha yavaş ilerler.
Ancak, bazı numuneler yüksek oranda bakteri nitratlaştırma konsantrasyonu içerir
ve nitrifikasyon daha çabuk gerçekleşebilir. Hach Nitrifikasyon İnhibitörü ile
nitrifikasyon sorunlarını kontrol edebilirsiniz. İnhibitör tozunu boş bir numune
şişesine dağıtın ve numuneyi ekleyin. Hach Dağıtma kapağı ile boş şişeye 6 damla
(yaklaşık 0,48 gram) dağıtın. Yedek parçalara ve aksesuarlara başvurun (Bölüm 8
sayfa 43).
7.3 Aşırı gecikme
3. Eğri (Şekil 5 sayfa 39) inkübasyon sürecine yeterli bakteri ile başlamayan bir testi
göstermektedir. Yeterli bakteri olmayan bir numune ile test yapmak için numuneyi
tohumlayın (bölüm 5.7.2 sayfa 34).
Bakteri aklimasyonu da 3. Eğriyi oluşturabilen durumlara sebep olur. Bu bazen
standartlarda ve eklenen tohumda görülür. Daha fazla tohum ekleyin veya farklı bir
tohum kaynağı seçin.
7.4 Numune sıcaklığı
4. Eğrinin ilk negatif sonuçları (Şekil 5 sayfa 39) ilk numune sıcaklığının belirlenen
20 ± 1ºC aralığının altında olduğunu göstermektedir. Oksijenle aşırı doyurulmuş bir
numune aynı zamanda bu tür bir eğri (bölüm 5.7.3 sayfa 34 ve bölüm 5.7.7 sayfa
35) oluşturacaktır.
40
Sorun giderme
7.5 Şişe sızıntısı
5. Eğri (Şekil 5 sayfa 39) bir şişe sızıntısı göstermektedir. Şişe sızıntısı aynı
zamanda sistemden yanıt alınmamasına sebep olabilir. Bu tür bir durum oluşursa,
korucuyu kapağın ve şişe kapağının kirli veya hasarlı olmadığını kontrol edin.
41
42
Bölüm 8
Yedek Parçalar ve Aksesuarlar
8.1 Yedek parçalar
Miktar
Ürün
Numarası
BODTrak™ II Cihazı, 115/230 VAC
1
2952400
Açıklama
Şişe, BODTrak II, sarı (6x)
1
714421
Güç kablosu, 18/3 SVT 7.5', Kuzey Amerika'daki 115
VAC'lik kullanım için 10A-125 VAC
1
2959200
Güç Kablosu, 8' ve Avrupa'da kullanım için 230 VAC'lik
priz
1
2959100
Güç Kaynağı
1
2952500
Bilgisayara veri aktarmak için bilgisayar kablosu
1
2959300
Sızdırmaz kapak
1
2959500
Spatül
1
1225700
Karıştırma Çubuğu, manyetik, BODTrak II
1
2959400
Miktar
Ürün
Numarası
Respirometrik BOİ besin tamponu yastığı
1
2962266
Potasyum hidroksit peletleri
1
31425
Miktar
Parça
Numarası
Nitrifikasyon inhibitörü, 35 g
1
253335
35 g'lık şişeler için (nitrifikasyon inhibitörüyle kullanım
için) dağıtma kabı
1
45901
Çok Tohumlu İnoklum (50x)
1
2918700
8.2 Reaktifler
Açıklama
8.3 İsteğe bağlı reaktifler
Açıklama
Potasyum iyodür solüsyonu, 100 g/L, 500 mL
1
1228949
Sodyum Hidroksit standart solüsyonu, 1,0 N,
900 mL
1
104553
Sodyum Tiyosülfat standart solüsyonu, 0,025 N, 1000
mL
1
35253
Nişasta indikatör solüsyonu, damlatma şişesi,
100 mL MDB
1
34932
Sülfürik asit, ACS, 500 mL
1
97949
43
8.3 İsteğe bağlı reaktifler (devamı)
Miktar
Parça
Numarası
Sülfürik asit, 0,02 N standart solüsyon, 1000 mL
1
20353
Sülfürik asit, 1,0 N standart solüsyon,
1000 mL
1
127053
BOİ için standart voluette ampül, manometrik için 3000
mg/L, 10-mL/ampül, 16 ampül
1
1486610
Miktar
Parça
Numarası
Voluette ampülleri için ampül kırma kiti
1
2196800
Şişe, yıkama suyu, 500 mL
1
62011
Şişe, polietilen, tıkaçlı, 4 L
1
1486817
Açıklama
8.4 Aksesuarlar
Açıklama
Fırça, silindir, boyut 2
1
68700
Büret, düz musluk, Teflon tapa, 25 mL
1
1405940
Klamp, büret, çift
1
32800
Silindir, dereceli, 10 mL
1
50838
Silindir, dereceli, 25 mL
1
50840
Silindir, dereceli, 50 mL
1
50841
Silindir, dereceli, 100 mL
1
50842
Silindir, dereceli 250 mL
1
50846
Silindir, dereceli, 500 mL
1
58049
Silindir, dereceli, 1000 mL
1
50853
Şişe, erlenmayer
1
50546
İnkübatör, BOİ, Model 205, 110 V
1
2616200
İnkübatör, BOİ, Model 205, 220/240 V
1
2616202
Pipet, Tensette®, 0,1 - 1,0 mL
1
1970001
Pipet, Tensette, 1 - 10 mL
1
1970010
Pipet uçları, 0,1 - 1,0 mL (50x)
1
2185696
Pipet uçları, 0,1 - 1,0 mL (1000x)
1
2185628
Pipet uçları, 1 - 10 mL (50x)
1
2199796
Pipet uçları, 1 - 10 mL (250x)
1
2199725
Pipet doldurucu, 3 valf
1
1218900
Pipet, serolojik, cam, 10 mL
1
53238
Yazıcı, kablolu Citizen PD-24
1
2960100
44
Yedek Parçalar ve Aksesuarlar
8.4 Aksesuarlar (devamı)
Miktar
Parça
Numarası
Su ve Atık Su İncelemesinde Kullanılan Standart
Metotlar
1
2270800
Destek sehpası, büret
1
32900
Termometre, Cıvalı, -20 ila 110°C
1
56601
Açıklama
Termometre, Cıvasız, -20 ila 110°C
1
2635702
Su Damıtma Cihazı, 120 V
1
2615900
Su Damıtma Cihazı, 220 V
1
2615902
Su Sistemi, Ultra Saf, Millipore Direct -Q 3
1
2512100
DQ3 arıtma paketi
1
2512201
45
Yedek Parçalar ve Aksesuarlar
46
47
HACH COMPANY World Headquarters
P.O. Box 389, Loveland, CO 80539-0389 U.S.A.
Tel. (970) 669-3050
(800) 227-4224 (U.S.A. only)
Fax (970) 669-2932
[email protected]
www.hach.com
HACH LANGE GMBH
Willstätterstraße 11
D-40549 Düsseldorf, Germany
Tel. +49 (0) 2 11 52 88-320
Fax +49 (0) 2 11 52 88-210
[email protected]
www.hach-lange.de
HACH LANGE Sàrl
6, route de Compois
1222 Vésenaz
SWITZERLAND
Tel. +41 22 594 6400
Fax +41 22 594 6499
© Hach Company/Hach Lange GmbH, 2011. Tüm hakları saklıdır. A.B.D.'de basılmıştır
02/2011 2. Baskı