Acil Aydınlatma Kullanım Kılavuzu

Transkript

Acil Aydınlatma Kullanım Kılavuzu
Acil Ayd›nlatma ve
Yönlendirme Armatürleri
‹çindekiler
Sertifikalar›m›z
2
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
3
Life-X Acil Yönlendirme Armatürü
Kullan›m K›lavuzu
7
Bright-X Acil Ayd›nlatma Armatürü
Kullan›m K›lavuzu
11
Econ-X Acil Yönlendirme Armatürü
Kullan›m K›lavuzu
15
Acil Durum Ayd›nlatma ve Yönlendirme Sistemleri
Tasar›m ve Uygulamas›
19
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Sistemi
Proje Örne¤i
33
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme fiartnameleri
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme
Armatürleri
1
2
4
2
1
Marka Tescil Belgesi
2
Hizmet Yeterlilik Belgesi
3
Sat›fl Sonras› Hizmetleri
Yeterlilik Belgesi
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
5
4
Türk Standartlar›na
Uygunluk Belgesi
5
CE Belgesi
6
Dubai Sivil Savunma Belgesi
3
6
Acil Ayd›nlatma ve
Yönlendirme
Armatürleri
LIFE-X
• Yanması geciktirilmifl ABS kasa
• Gerekti¤inde kolay pil de¤ifltirme imkanı sa¤layan
açılabilir pil kapa¤›
• Satin eloksal kaplama
• Acilde 3 saat çalıflma özelli¤i
• Superbright LED
• 5mm transparan polikarbon cam
• Özel askı aparatı sayesinde tavana ve duvara montaj özelli¤i
• Armatürde Varta, Panasonic, Duracell gibi orijinal Nickel-Mh
uzun ömürlü piller kullanılmaktadır.
• Tek yüz çift yüz kullanılabilme özelli¤i
LIFE-X Teknik Özellikleri
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
150-240 VAC
-15 +55
3 saat
22 saat
8 x superbright led
s›va üstü
eloksal alüminyum
0.5 kg
265 x 260 x 40 mm
Wall Mounting
Schema
Duvar Montaj
fiemas›
Gömme Aparat› (Tavan için)
ECON-X
ECON-X Teknik Özellikleri
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
150-240 VAC
-15 +55
3 saat
22 saat
8 x superbright led
s›va üstü
eloksal alüminyum
0.8 kg
380 x 195 x 27 mm
SPOT-X
•
•
•
•
•
4
Elektrostatik f›r›n boyal› metal kasa
Hareketli spot armatür
Duvara ve tavana montaj imkan›
Lead acid batarya, hata ikazl›
Acilde 1-3 saat çal›flabilme özelli¤i
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
Zincir ile uzatma
yap›labilir.
SPOT-X Teknik Özellikleri
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
150-240 VAC
-15 +55
1 - 3 saat
22 saat
20, 55 W halogen
s›va üstü
sac
6 kg
250 x 300 x 125 mm
BRIGHT-X
Acil Aydınlatma Armatürü (S›va Üstü)
•
•
•
•
Duvara ve tavana montaj özelli¤i
ABS plastikten ısıya dayanıklı dekoratif gövde
Led ve florasan seçene¤i
Acilde 1 saat ve 3 saat seçene¤i
BRIGHT-X Teknik Özellikleri
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
150-240 VAC
-15 +55
3 saat
22 saat
24 x superbright led
s›va alt›
abs
0.4 kg
360 x 70 x 95 mm
BRIGHT-X
Acil Aydınlatma Armatürü (S›va Alt›)
• Asma tavana montaj özelli¤i
• ABS plastikten ›s›ya dayan›kl›
dekoratif gövde
• Superbright ledler
• Acilde 3 saat çal›flma
Rozet Renk Seçenekleri
AKM Konvertör Kit
• ABS plastikten ›s›ya dayan›kl›
dekoratif gövde
• 4pin 8W 36W florasant ile
çal›flma seçene¤i
• 2pin 7W 56W kompakt florasant ile
çal›flma özelli¤i
• Armatürün içine ya da
d›fl›na tak›labilir.
• Hava sirkülasyon delikleri
• Kablolu çal›flma ledleri
• Nickel-Mh uzun ömürlü piller
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
5
LIFE-X
Acil Yönlendirme Armatürü Kurulum ve Kullan›m K›lavuzu
1. Genel
Life - X, Acil Yönlendirme Armatürü olup elektrik kesintilerinde devreye girmesi ve kullanıcılara çıkıfl
yönünü göstermesi için tasarlanmıfltır. Elektrik kesintisinde aküleri tamamen dolu iken minimum 3 saat
çalıflır.
2. Teknik Özellikler
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
: 150 - 240 VAC
: -15°C +55°C
: 3 saat
: 24 saat
: 8 x Superberight LED
: Duvar/Tavan Montaj
: Yanmas› geciktirilmifl
ABS kasa
: 0.5 Kg
: 265x260x40 mm
3. Yap›s›
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
7
Armatür flebeke gerilimine ilk tak›ld›¤›nda 24 saat süre ile flarj edilmesi gerekmektedir. ‹lk tam flarjdan
sonra kullan›ma haz›rd›r. fiebekeye devaml› ba¤l› olarak tutulmal›d›r. Üzerindeki güç ledi ve flarj ledi ile
cihaz›n durumu rahatça görülmektedir. Elektrik kesintisinde otomatik olarak devreye girer. Genel olarak
elektrik kesintisinde merdivenler, kap›lar ve kaç›fl yollar›n›n ayd›nlatmas›nda kullan›l›r.
4. Armatür Parçalar›
Parça
No
1
2
3
4
5
6
7
8
9
De¤iflik Ba¤lant› fiekilleri
1. Tavan Montaj
Parçalar orijinal Life-X ile aynıdır sadece ba¤lantı kısmı 6, 7, 8
ve 9 üstteki flekildeki gibi 3 ve 4 ile de¤ifltirilir. ( 3 metal ba¤lantı
aparatı, 4 Vidalar )
8
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
Aç›klama
Adet
Alüminyum Gövde
1
Elektronik Kart
1
Yan Kapaklar
2
Vida
2
Pleksiglass
1
Gövde Tutucusu
2
Hareketli Montaj Aparatı
1
Vida
1
Vida
1
2. Tavan Montaj
Parçalar orijinal Life-X ile aynıdır sadece
ba¤lantı kısmı 6, 7, 8 ve 9 üstteki
flekildeki gibi 4, 5 ve 6 ile de¤ifltirilir.
(4 Plastik Ba¤lantı Aparatı, 5 Vidalar ve
6 Plastik Kasadır)
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
9
3. S›va Alt›
Parçalar orijinal Life-X ile aynıdır sadece
ba¤lantı kısmı 6, 7, 8 ve 9 üstteki flekildeki
gibi 5 ve 6 ile de¤ifltirilir (5 Plastik Kasa ve
6 Ön kapakdır)
5. Ar›za ve Bak›m
Elektrik kesildi¤inde cihaz yanm›yorsa; 24 saatlik minimum flarj süresini doldurmam›fl olabilir.
6. Uyar›lar
1. Cihaz devaml› flebeke geriliminde çal›flt›r›lmal›d›r.
2. Armatüre kesinlikle anahtar, sigorta vb üzerinden besleme gerilimi verilmemelidir.
3. Armatür, ba¤lant› flemas›na göre ba¤lanmal›d›r.
4. Cihaz flebeke geriliminde iken yeflil LED yanmal›d›r.
5. Depolama ve nakliye esnas›nda üst üste 3 cihazdan fazlas› koyulmamal›d›r.
10
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
BRIGHT - X SIVA ÜSTÜ
Acil Ayd›nlatma Armatürü Kurulum ve Kullan›m K›lavuzu
1. Genel
Bright – X Duvar / Tavan montaj Acil Aydınlatma Armatürü olup elektrik kesintilerinde devreye girmesi
ve acil kaçıfl yollarının / önemli yerlerin aydınlatılmasında kullanılır. Aküleri tamamen dolu iken minimum
3 saat süre ile çalıflır.
2. Teknik Özellikler
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ayd›nlatma fiiddeti
Ebatlar›
: 150 - 240 VAC
: -15°C +55°C
: 3 saat
: 24 saat
: 24x Superberight LED
: Duvar/Tavan Montaj
: ABS plastik
: 0.8 Kg
: 17 Lux
: 360x70x130 mm
3. Yap›s›
1
2
3
4
5
Ana Gövde
Vida
fiarj Ledi
Güç Ledi
Test Noktası
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
11
Armatür flebeke gerilimine ilk tak›ld›¤›nda 24 saat süre ile flarj edilmesi gerekmektedir. ‹lk tam flarjdan
sonra kullan›ma haz›rd›r. fiebekeye devaml› ba¤l› olarak tutulmal›d›r. Üzerindeki güç ledi ve flarj ledi ile
cihaz›n durumu rahatça görülmektedir. Elektrik kesintisinde otomatik olarak devreye girer. Genel olarak
elektrik kesintisinde merdivenler, kap›lar ve kaç›fl yollar›n›n ayd›nlatmas›nda kullan›l›r.
4. Armatür Parçalar›
Parça No
Aç›klama
1
2
3
4
5
Arka Kasa
Plastik Kapak
Bataryalar
Elektronik Kart ve Kablolar
Test ve Power LED
LED Kart›
Vidalar
ABS Plastik Gövde
Ön kapak
Test Noktas›
6
7
8
9
5. Ar›za ve Bak›m
1. Cihaz›n klemenslerine kablo ba¤lant›s› yap›ld›¤› halde yeflil LED yanm›yorsa; klemenslerde besleme
gerilimi olup olmad›¤›n› kontrol edin
2. Elektrik kesildi¤inde armatür devreye girmiyorsa; armatür 24 saatlik minimum flarj süresini doldurmam›fl
olabilir.
6. Uyar›lar
1. Cihaz devaml› flebeke geriliminde çal›flt›r›lmal›d›r.
2. Armatüre kesinlikle anahtar, sigorta vb üzerinden besleme gerilimi verilmemelidir.
3. Armatür, ba¤lant› flemas›na göre ba¤lanmal›d›r.
4. Armatüre besleme gerilimi verirken faz ve nötr belirtilen yerlere ba¤lanmal›, anahtar sadece cihaz›n
sürekli yanmas› için kullan›lmal›d›r.
5. Cihaz flebeke geriliminde iken yeflil LED yanmal›d›r.
6. Armatür, üzerindeki test butonu ile istenildi¤i zaman test edilebilir.
7. Depolama ve nakliye esnas›nda üst üste 3 cihazdan fazlas› koyulmamal›d›r.
12
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
BRIGHT - X SIVA ALTI
Acil Ayd›nlatma Armatürü Kurulum ve Kullan›m K›lavuzu
1. Genel
Bright – X acil ayd›nlatma armatürü olup elektrik kesintilerinde devreye girmesi ile acil kaç›fl yollar›n›n
ve önemli yerlerin ayd›nlat›lmas›nda kullan›l›r. Aküleri tamamen dolu iken minimum 3 saat süre ile çal›fl›r.
Acilde ve normal konumda yanabilir flekildedir. Sadece ba¤lant›s›nda yap›lacak bir de¤ifliklik veya eklenecek
1 dü¤me ile konum de¤ifltirebilir ama her iki konumda da elektrik kesintisinde direkt devreye girerek
yanar.
2. Teknik Özellikler
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
: 150 - 240 VAC
: -15°C +55°C
: 3 saat
: 24 saat
: 24x Superberight LED
: S›va Alt›
: ABS plastik
: 0.4 Kg
: 360x70x95 mm
3. Yap›s›
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
13
Armatür flebeke gerilimine ilk tak›ld›¤›nda 24 saat süre ile flarj edilmesi gerekmektedir. ‹lk tam flarjdan
sonra kullan›ma haz›rd›r. fiebekeye devaml› ba¤l› olarak tutulmal›d›r. Üzerindeki güç ledi ve flarj ledi ile
cihaz›n durumu rahatça görülmektedir. Elektrik kesintisinde otomatik olarak devreye girer. Genel olarak
elektrik kesintisinde merdivenler, kap›lar ve kaç›fl yollar›n›n ayd›nlatmas›nda kullan›l›r.
4. Armatür Parçalar›
Parça
No
Aç›klama
Adet
1
Arka Kasa
1
2
Batarya Kapa¤›
1
3
Bataryalar
3
4
Elektronik Kart ve Kablolar 1
5
LED Kart›
1
6
Vidalar
6
7
ABS Plastik Gövde
1
8
Ön kapak
1
• Ön kasa ve plastik parça için 4 renk
seçene¤i mevcuttur
(Beyaz, Alt›n sar›s›, Metalik gri, Parlak
Metalik Gri).
5. Ar›za ve Bak›m
1. Cihaz›n klemenslerine kablo ba¤lant›s› yap›ld›¤› halde yeflil LED yanm›yorsa; klemenslerde besleme
gerilimi olup olmad›¤›n› kontrol edin
2. Elektrik kesildi¤inde armatür devreye girmiyorsa; armatür 24 saatlik minimum flarj süresini doldurmam›fl
olabilir.
6. Uyar›lar
1. Cihaz devaml› flebeke geriliminde çal›flt›r›lmal›d›r.
2. Armatüre kesinlikle anahtar, sigorta vb üzerinden besleme gerilimi verilmemelidir.
3. Armatür, ba¤lant› flemas›na göre ba¤lanmal›d›r.
4. Armatüre besleme gerilimi verirken faz ve nötr belirtilen yerlere ba¤lanmal›, anahtar sadece cihaz›n
sürekli yanmas› için kullan›lmal›d›r.
5. Cihaz flebeke geriliminde iken yeflil LED yanmal›d›r.
6. Armatür, üzerindeki test butonu ile istenildi¤i zaman test edilebilir.
7. Depolama ve nakliye esnas›nda üst üste 3 cihazdan fazlas› koyulmamal›d›r.
14
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
ECON-X
Acil Yönlendirme Armatürü Kurulum ve Kullan›m K›lavuzu
1. Genel
Econ - X, Acil Yönlendirme Armatürü olup elektrik kesintilerinde devreye girmesi ve kullanıcılara çıkıfl
yönünü göstermesi için tasarlanmıfltır. Elektrik kesintisinde aküleri tamamen dolu iken minimum 3 saat
çalıflır.
2. Teknik Özellikler
Çal›flma Gerilimi
Çal›flma S›cakl›¤›
Acilde Yanma Süresi
fiarj Süresi
Ayd›nlatma Eleman›
Montaj Tipi
Kasa Hammaddesi
A¤›rl›¤›
Ebatlar›
: 150 - 240 VAC
: -15°C +55°C
: 3 saat
: 24 saat
: 8 x Superberight LED
: Duvar/Tavan Montaj
: Yanmas› geciktirilmifl
ABS kasa
: 0.5 Kg
: 380x195x27 mm
3. Yap›s›
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
15
Armatür flebeke gerilimine ilk tak›ld›¤›nda 24 saat süre ile flarj edilmesi gerekmektedir. ‹lk tam flarjdan
sonra kullan›ma haz›rd›r. fiebekeye devaml› ba¤l› olarak tutulmal›d›r. Üzerindeki güç ledi ve flarj ledi ile
cihaz›n durumu rahatça görülmektedir. Elektrik kesintisinde otomatik olarak devreye girer. Genel olarak
elektrik kesintisinde merdivenler, kap›lar ve kaç›fl yollar›n›n ayd›nlatmas›nda kullan›l›r.
4. Armatür Parçalar›
Parça
No
1
2
3
4
5
6
7
8
Aç›klama
Adet
Pleksiglass
2
Elektronik Kart
1
Plastik Köfle Ba¤lantı
4
Alüminyum Üst-Alt Çerçeve 2
Alüminyum Yan Çerçeve
2
Hareketli Montaj Aparatı
2
Vida
2
Vida
4
De¤iflik Ba¤lant› fiekilleri (Yan Montaj)
Parçalar orijinal Life-X ile aynıdır sadece 6 nolu hareketli montaj aparatı flekildeki gibi yan tarafa geçmifltir.
16
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
5. Ar›za ve Bak›m
Elektrik kesildi¤inde cihaz yanm›yorsa;
24 saatlik minimum flarj süresini doldurmam›fl olabilir.
6. Uyar›lar
1. Cihaz devaml› flebeke geriliminde çal›flt›r›lmal›d›r.
2. Armatüre kesinlikle anahtar, sigorta vb üzerinden besleme gerilimi verilmemelidir.
3. Armatür, ba¤lant› flemas›na göre ba¤lanmal›d›r.
4. Cihaz flebeke geriliminde iken yeflil LED yanmal›d›r.
5. Depolama ve nakliye esnas›nda üst üste 3 cihazdan fazlas› koyulmamal›d›r.
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
17
Acil Durum Ayd›nlatma ve Yönlendirme Sistemleri
Tasar›m ve Uygulamas›
1 . Çalıflma fiekilleri
Acil durum aydınlatma ve yönlendirme cihazlarının üç de¤iflik çalıflma flekli mevcuttur. Bunlar,
1.1 Kesintide Yanan (Non-maintained) Cihazlar flebeke gerilimi varken yanmayacak, ancak flebeke kesintisinde
devreye girecek flekilde tasarlanmaktadırlar. Bu tip cihazlar normal olarak 24 saat aydınlatılan ve normal aydınlatma
flartlarında üzerlerindeki yönlendirme iflaretleri yeterli düzeyde görülebilir olan mekanlarda kullanılabilirler.
1.2 Tek Lambalı Sürekli Yanan (Maintained)Cihazlar flebeke gerilimi varken yanacak ve flebeke kesintisi oldu¤unda
acil durum aydınlatma süresi kadar yanmaya devam edecek flekilde üretilirler. Günün herhangi bir zaman aralı¤ında
normal aydınlatmanın yapılmama olasılı¤ı bulunan mahallerde bu tip cihazlar kullanılmalıdır.
1.3 Çift Lambalı Sürekli Yanan (Sustained) Cihazlarda lambalardan biri do¤rudan flebeke geriliminden beslenirken
di¤er lamba kesintide yanan (non-maintained) bir lamba olarak çalıflmaktadır. Bu tip cihazlar da tek lambalı sürekli
yanan cihazlar gibi normal aydınlatma yapılmama olasılı¤ı bulunan mekanlarda kullanılırlar. Aralarındaki fark, çift
lambalı cihazlarda flebekeden beslenen lambanın bir anahtar vasıtasıyla açılıp kapatılabilmesidir.
fiebeke
Gerilimi
Kesintide Yanan
(Non-Maintained)
Sürekli Yanan
(Maintained)
Sürekli Yanan
(Sustain)
VAR
(Normal)
YOK
(Acil Durum)
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
19
1.4 Aydınlatma Elemanı Olarak Led Kullanılan Sistemler
Madde 1.1, Madde 1.2 ve Madde 1.3 deki çalıflma modları aydınlatma elemanı olarak led kullanılan ürünlerde de
geçerlidir.
Teknoloji ilerledikçe üretilen led’lerinde ıflık fliddeti artmıfltır. Enerji sarfiyatlarının düflük olması sebebiyle birçok
sektörde akkor Flamanlı ampul ve floresan ampullerin yerini almıfltır. Acil aydınlatma ve yönlendirme ürünlerinde
ihtiyaç olan ıflık fliddeti günümüzde kolaylıkla led’lerden karflılanabilmektedir.
Iflık yayan diyotlar
LED , ‹ngilizcede Light Emitting Diodes kelimelerinin kısaltılarak, bu ürünün jenerik adı haline gelmifl söyleniflidir .
Bir LED yongası yapı itibarı ile N ve P tipi yarıiletken katmanlar arasına sandviç edilmifl aktif katman tabakasından
ve bunların elektriksel ba¤lantılarından oluflan opto elektronik bir elemandır . LED’ten do¤ru yönde bir akım
geçirildi¤inde elektronlar aktif katmanı uyarır ve aktif katmanda ıflık üretilir. Üretilen ıflık do¤rudan veya reflektörden
yansıma ile pencere katmanından yayılır.
LED’ler aktif katmanın materyal yapısına ba¤lı olarak görülebilir ıflık tayfının belirli bir bölümünde ıflık yayarlar. Baflka
bir deyiflle tek renk ıflık üretilir ve aktif katmanda kullanılan materyal LED ıflı¤ının rengini belirler.Yüksek seviyede
ıflık veren renkli LED’lerde aktif katman olarak farklı materyaller kullanılır (GaAs, Gap, GaN, AlInGaP ve InGaN).
LED’lerle beyaz ıflık üretmek iki yöntemle mümkündür. Bunlardan birincisi; kırmızı, yeflil ve mavi üç adet LED
yongasını bir kılıf içersinde kullanarak beyaz ıflı¤ı elde etmektir. ‹kinci yöntem ise mavi LED yongasında üretilen ıflı¤ın
bir fosfor tabakasını uyararak beyaz ıflık üretilmesidir.
fiekil olarak çeflitli ebatlarda, radyal biçim baflta olmak üzere çok çeflitli yapılarda kılıflandırılırlar. Normal baskı
devreler için pin ayaklı üretildikleri gibi, SMT (yüzey montaj teknolojisi) ve do¤rudan baskı devre üzerine montajlı
(on board) biçimlerde üretimleri ticari olarak piyasaya sürülmektedir.
20
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
LED’lerin Özellikleri ve Sa¤ladı¤ı Faydalar
-
-
Tek renk ıflık kayna¤ı (dar bantlı): Iflık istenilen dalga boyunda oldu¤u için renk filtresi, prizma gibi renk
ayrıfltırıcılara ihtiyaç yoktur. Örne¤in kırmızı trafik lambasında 617 nm dalga boyunda kırmızı LED lerde
üretilen ıflı¤ın tamamı kullanılır. Oysa akkor lambalarda üretilen ıflı¤ın mavi ve yeflil bileflenleri bastırılarak
sadece kırmızı bilefleni kullanılır. 75 W akkor lamba yerine 8-10W LED dizini kullanılarak %80 enerji
tasarrufu sa¤lanır.
Çok küçük ıflık kayna¤ı (birkaç mm 2): Küçük ebatlı armatürler gelifltirilir, ıflık kolayca yönlendirilebilir.
Tasarımcılara genifl ve kolay kullanım imkânları.
Hızlıdır, 200 ns içinde ıflık vermeye bafllar.
Uzun Ömür : Kullanım kondisyonuna ba¤lı olarak 100.000 saate kadar.
Yüksek ıflık verimlili¤i (verimlilik giderek artıyor, örne¤in laboratuar ortamında kırmızı renkte 108 lümen/
Watt’a ulaflılmıfl durumda).
Düflük ısı üretimi: Akkor lambalarda flaman ısısı 2700 oC, halojen lambalarda 3100 oC, deflarjlı lambalarda
tüp ısısı 800-1100 oC ye ulaflırken LED’lerde yonga ısısı 110 oC’yi geçmez.
Tanımlanmıfl ıflık açıları.
Görülebilir renk tayfındaki hemen hemen bütün renkler elde edilebilir.
Dimerlenebilir (0 – 100 %).
fiok ve titreflimlere dayanıklı: Cam, flaman gibi kırılgan elemanlar ihtiva etmez.
Beyaz LED için farklı renk sıcaklıkları: 3200, 4700, 5400, 6500 Kelvin.
Çevrecidir; yapısında civa gibi a¤ır metaller ve halojen gazları yoktur.
LED’lerin Elektriksel Özellikleri
Öncelikle bilinmesi gereken özellik LED’ler do¤ru akımla çalıflırlar. Elektrik devrelerinde
LED’ler normal diyotlar gibi davranırlar. Farklı olan yanı normal diyotlarda 0,7 Volt civarında
olan birleflme gerilimi yerine, renklerine göre 1,6 V ile 4 V aralı¤ında de¤iflmektedir.
Genellikle kırmızı ve sarı LED’ler 1,9 - 2,6 V, yeflil mavi ve beyaz LED’ler 2,5 V - 4 V
arasında gerilimle çalıflırlar. Devreye ba¤lanırken polaritelerine dikkat etmek gereklidir.
Ters gerilime tahammülleri azdır ve 5 - 10 V gibi ters gerilimle tahrip olabilirler. LED
akımları yapılarına göre de¤iflmekle birlikte 10 mA ile 700 mA aralı¤ında LED üretimleri
mevcuttur. LED empedansları üzerinden geçen akımın büyüklü¤üne ba¤lı olarak do¤rusal
olmayan bir e¤ri ile de¤iflkenlik gösterirler.
LED’ler genellikle seri ba¤lanıp bir dizin oluflturularak 10, 12, 24, 48V do¤ru akım veren
elektronik güç kaynakları ile beslenirler. Tasarım yapılırken üreticisinden temin edilecek teknik bilgiler göz önüne
alınarak optimum ıflık ve elektriksel de¤erler ile çalıfltırılmalıdır. E¤er elimizdeki LED hakkında hiçbir teknik bilgiye
sahip de¤ilsek 20 mA akımla sürülmesi önerilir. Bazı üretici firmalar LED dizinlerini de¤iflik formlarda oluflturarak
çeflitli LED MODÜLLER‹ üretmektedir. Profesyonel uygulamalarda bu LED modüllerinin ve onlar için tasarlanmıfl güç
kaynaklarının kullanılması tercih edilmelidir. LED’leri sürmek için elektronik kontrollü güç kaynaklarının kullanılması,
verimli çalıflmaları için önemlidir. Son birkaç yıdır üreticiler tarafından 1 W ve 2 W güçlerdeki LED’ler için 350 mA
ve 700 mA akım kontrollü güç kaynakları kullanıma sunulmufltur.
Birçok uygulamada LED’in verdi¤i ıflı¤ın fliddetinin mümkün oldu¤u kadar yüksek olması istenir. LED’lerden elde
edilen ıflık fliddeti, içinden geçen akımla orantılı oldu¤undan akım arttırıldıkça ıflık fliddeti de artacaktır. Bu durumda
LED’in iç direncinden dolayı üretilen ısı artacak ve normal hizmet ömründen önce tahrip olacaktır. Ayrıca ısının
artması ıflık verimlili¤ini de olumsuz yönde etkileyecektir. Buradan çıkan sonuç, ısı LED’in en büyük düflmanıdır.
Bu bilgiler ıflı¤ında firmaların LED’leri hakkında verdi¤i teknik bilgilerin ne kadar güvenilir oldu¤u göz önünde
bulundurulmalıdır. Örnek 20 mA lik bir LED’ten 25-30 mA akım akıtarak yüksek ıflık de¤erleri elde edilebilir, ancak
LED ömrü oldukça düflecektir.
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
21
LED’lerin Ömürleri
Teorik olarak yapılan hesaplamalar ve deneyler LED’lerden 100.000 saat üzerinde bir süre istifade edebilice¤imizi
ortaya çıkarmaktadır. Elektriksel, ısıl kondisyon (so¤utma), çevresel etkiler, kullanılan çevre elemanları, kılıfın materyel
yapısı vb. etkenler göz önüne alındı¤ında 50.000 saat ve üzeri hizmet ömrü oldu¤u kabul edilebilir.
LED’lerin Ifl›k Verimlili¤i
Lambaların verdi¤i ıflı¤ın, harcadı¤ı elektrik enerjisine oranı ıflık etkinli¤i h‘ dır, birimi ise lumen/Watt’dır.
Biraz rakamlarla konuflmak istersek;
Akkor lambalarda ıflıksal verim 12 – 15 lm/W
Halojen lambalarda 18 – 22 lm/W
Kompakt fluoresan lambalarda 60 lm/W
Fluoresan lambalarda 55 – 104 lm/W
LED’lerde durum biraz farklıdır, LED rengine göre ıflık etkinli¤i farklılık gösterir. Örnek; kırmızı en yüksek verimlili¤e
sahiptir 45 lm/W, sarı 35 lm/W, ye il 18 lm/W, mavi 8 lm/W civarındadır. Aydınlatmada beyaz ıflık önemli oldu¤una
göre beyaz LED için verimlilik, üretici firmalara göre de¤iflmekle birlikte 18 – 25 lm/W arasında de¤iflmektedir.
Bu verilerle flunu söyleyebiliriz ki bugün (mayıs 2005) LED’ler akkor ve halojen lambalara alternatif olabilmekte
ancak fluoresan ve kompakt fluoresan lambalarla verimlilik açısından rekabet edebilecek seviyede de¤ildir. Di¤er
taraftan ıflık verimlili¤inde çok hızlı geliflmeler olmaktadır. 2008 - 2010 yıllarında beyaz LED’te verimlili¤in 50 – 70
lm/W de¤erlerine ulaflması beklenmektedir. LED üretici bir firmanın deklare etti¤ine göre, laboratuvar ortamında
kırmızı ıflıkta 108 lm/W de¤eri yakalanmıfltır.
LED ıflık de¤erleri konusunda dikkat edilmesi gereken bir konuda ıflık açılarıdır. LED’ler yönlendirilmifl ıflık oldukları
için ıflık de¤erleri, cd (candela) veya mcd cinsinden verilmektedir. Iflık açıları düflük tutularak yüksek candela de¤erleri
telaffuz edilmektedir. LED seçiminde de¤erlendirme yapılırken bu konu dikkate alınmalıdır.
Yarın Aydınlatma dahil o kadar çok genifl alanda kullanılacak ki, bunları sayarak kullanım alanlarını sınırlamayalım.
Sonuç olarak LED ıflık tasarımcısının vazgeçemeyece¤i bir konudur. Büyüleyen ıflı¤ı, verimlili¤i, faydaları ile ıflıkla
u¤raflan herkesin ilgi oda¤ıdır. Iflı¤ın gelece¤i LED ile kesiflmifltir. Bize düflen konuya uzak kalmayıp geliflmeleri takip
etmektir.
Kaynaklar:
• Bhattacharya,P (1997) Semiconductor Optoelektronic Devices, Prentice-Hall, USA. 206-230
• Hicman,I (1997) A look at Light, Elektronic World, 466-471
• http://www2.whidbey.net/opto/LEDFAQ/The%20LED%20FAQ%20Pages.html
• http://www.osram-os.com
• http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/electronic/led.html
• http://www.supertex.com/feature_osram_gateway.html
• http://www.antrak.org.tr/gazete/042004/yazi07.html
22
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
2. Yönlendirme ‹flaretleri
Bütün yapılarda çıkıfl noktalarına kolaylıkla ulaflılabilmesi için kaçıfl yollarında acil durum
yönlendirmesi yapılmalıdır. Acil durum yönlendirmesi, bu amaçla yapılmıfl aydınlatma
armatürleri ile sa¤lanabilir. Bir yönlendirme iflaretinin azami görülebilir uzaklı¤ı iflaret
yüksekli¤inin 200 katı olarak de¤erlendirilerek yeterli sayıda yönlendirme iflareti tesis
edilmelidir.
3. Acil Durum Aydınlatma Seviyeleri
Kaçıfl yolları üzerinde ve toplanma için kullanılan yerlerde acil durum aydınlatma
üniteleri, kaçıfl yolunun merkez hattında, tabanlarda ve yürüme yüzeylerindeki acil
durum aydınlatma seviyesi en az 1 lux olacak flekilde seçilmeli ve yerlefltirilmelidir. Acil
durum aydınlatma süresinin sonunda bu seviye 0.5 lux’den daha afla¤ıya düflmemelidir.
Acil durum aydınlatma süresi asgari 1 saat olmak üzere, binanın kullanıcı yüküne ba¤lı
olarak 2 veya 3 saat olarak belirlenebilir.
4. Tehlike Riski Yüksek Alanlar
Hareketli makinalar ve kimyevi maddeler gibi tehlike oluflturan yüksek riskli
mahallerde, normal aydınlatma seviyesinin en az %10’u ya da en az 15 lux olacak
flekilde acil durum aydınlatması yapılmalıdır. Yüksek riskli mahallerde en yüksek ve en düflük aydınlatma seviyesine
sahip noktalar arasındaki oran 10:1’den fazla olmamalıdır.
5. Sınıflandırma
Acil aydınlatma, normal aydınlatma sisteminin yangın, deprem, terör, sabotaj vb. nedenlerle enerjisinin kesilerek
devre dıflı kalması durumunda devreye girmeli ve ve normal aydınlatmanın sa¤landı¤ı kaynaktan ba¤ımsız olarak
beslenecek biçimde tesis edilmelidir.
Bazen flebeke gerilimi tamamen kesilmeden normal sınırlarının altına düflebilir, ortamda floresan veya deflarj
lambaları varsa aydınlatma devre dıflı kalabilir ve ortam karanlık bir hale gelebilir. Acil aydınlatma sistemi flebeke
gerilimini izleyerek normal olmayan bu tür gerilim düflümlerini bir hata olarak de¤erlendirmeli ve derhal devreye
girmelidir.
EN 1838 standardı acil aydınlatmayı afla¤ıdaki gibi sınıflandırmaktadır.
Acil Aydınlatma
(Emergency Lighting)
Acil Kaçıfl Aydınlatması
(Emergency Escape Lighting)
Kaçıfl Yönlendirme Aydınlatması
( Escape Route Lighting)
Yedek Amaçlı Acil Aydınlatma
(StandbyLighting)
Açık Alan Aydınlatması
(Open Area Lighting)
Yüksek Riskli Çalıflma Alanı
Aydınlatması
(High Risk Task Area Lighting)
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
23
5.1 Acil Aydınlatma (Emergency Lighting)
Normal aydınlatma sistemi beslemesinde bir hata durumunda öngörülen aydınlatmadır.
5.2 Acil Kaçıfl Aydınlatması (Emergency Escape Lighting)
Acil bir durumda insanların binadan güvenli bir flekilde tahliye edilmesini sa¤larken potansiyel tehlikelere müdahale ve
ilkyardım yapılmasına imkan sa¤layan acil aydınlatma türüdür.
5.3 Yedek Amaçlı Acil Aydınlatma (Standby Lighting)
Normal çalıflmaların önemli bir de¤ifliklik olmaksızın, devamı için öngörülen acil aydınlatma türüdür. Acil durum kaçıfl
aydınlatma senaryolarına dahil edilmez, e¤er acil kaçıfl aydınlatması için düflünülüyorsa devreye girme süresi ve tesisat
flartları gibi ilgili bütün flartları yerine getirmelidir.
5.4 Kaçıfl Yönlendirme Aydınlatması (Escape Route Lighting)
Acil bir durumda, kaçıfl yollarını aydınlatarak ilgili alanın güvenli bir flekilde boflalması amacıyla kaçıfl yönünü açıkça
göstererek insanların binadan güvenli bir flekilde tahliye edilmesini sa¤layan acil aydınlatma türüdür.
5.5 Açık Alan Aydınlatması (Open AreaLighting, Anti-Panic Lighting)
Acil bir durumda, tanımlanmıfl olan kaçıfl yollarına ulaflılmasını sa¤layan di¤er bölümler, 60m’den büyük bölgeler veya
toplanma bölgeleri için öngörülen aydınlatmadır.
5.6 Yüksek Riskli Çalıflma Alanı Aydınlatması (High Risk Task Area Lighting)
Acil bir durumda, tehlikeli bir ifllem veya durumun oluflabilece¤i yerlerde bulunan kimselerin güvenli¤i için yapılan ve
bazı sistemler için kullanıcılarına uygun devreden çıkarma ifllemlerine olanak tanıyan aydınlatmadır.
6. Acil Durum Ayd›nlatma Sisteminde Bulunan Cihazlar
Acil aydınlatma sistemi afla¤ıdaki cihazlardan oluflur.
6.1 Acil Durumda Aydınlatma Sa¤layan Cihazlar
Çıkıfllara do¤ru yönlendirilen insanların - kaçıfl yolları, açık alanlar, riskli bölgeler gibi bulunabilece¤i ve geçebilecekleri yerleri aydınlatan cihazlardır.
6.1.a Acil Aydınlatma Armatürleri
• ‹çinde lamba bulunan ıflıklı cihazlardır.
• Montaj yükseklikleri 2 ile 4.5 metre arasında olmalıdır.
• Duvara, tavana veya asma tavana monte edilir.
• Tij, zincir, askı teli vb. elemanlarla sarkıtılarak da asılabilir.
24
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
6.1.b Oynar Bafllıklı Acil Aydınlatma Armatürleri
• Duvara monte edilirler.
• Oynar bafllıklı spotları yönlendirilerek istenen do¤rultuya ayarlanabilir.
• Fabrika, garaj, spor salonu vb. genifl hacimli alanlar ile yüksek seviyede aydınlatma
gereken ortamlar için uygundur.
6.1.c Acil Aydınlatma Dönüfltürme Üniteleri
• Ortamdaki seçilen armatürlerin içine veya yakınına monte edilir.
• Normal flartlarda armatür di¤er aydınlatma armatürleri gibi
istendi¤inde açılıp kapatılabilir.
• Acil durumda armatürde bulunan lambalardan birisi gerekli olan
acil aydınlatma seviyesinde yanarak acil aydınlatma sa¤lar.
6.2 Acil Durumda Yönlendirme Sa¤layan Cihazlar
‹nsanları çıkıfllara do¤ru yönlendiren duvara, tavana, asma tavana, do¤rudan veya tij, zincir vb. bir askı elemanı ile
asılarak monte edilebilen yönlendirme cihazlarıdır.
6.2.a Acil Durum Yönlendirme Armatürleri
• ‹çinde lamba bulunan ıflıklı cihazlardır.
• Tek veya çift yüzlü olabilir.
• Üzerlerinde yönlendirme sa¤layan grafik iflaretler bulunmaktadır.
• Montaj yükseklikleri 2 ile 2.5 metre arasında olmalıdır.
• Duvara, tavana veya asma tavana monte edilir.
• Tij, zincir, askı teli vb. elemanlarla sarkıtılarak da asılabilir.
6.2.b Harici Olarak Aydınlatılan Yönlendirme ve Güvenlik ‹flaretleri
• Iflıksız yönlendirme, ilkyardım, yangın söndürme tüpü, yangın
dolabı vb. güvenlik ve iflaret levhaları içindir.
• Monte edildi¤i yerde 5.1 maddesinde açıklanan cihazlardan birisi
ile aydınlatılarak yönlendirme sa¤larlar.
• Montaj yükseklikleri 2-2.5 metre arasında olmalıdır.
• ‹flaretler fosforlu olarak tabir edilen tiplerden de olabilir.
7. Acil Durum Ayd›nlatma Sisteminde Yerlefltirme Esaslar›
7.1 Çıkıfl Kapısının Üzerinde
• Ana çıkıfl kapısının üzerinde yönlendirme iflareti olmalıdır.
• Çıkıfl yolu üzerinde bulunan di¤er kapıların üzerinde de yönlendirme iflareti olmalıdır.
• Montaj yükseklikleri en fazla 2.5 metre olmalıdır.
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
25
7.2 Son Çıkıfl Kapısının Dıflında
Tahliyenin yavafllamaması ve binadan çıkanların dıflarıda karanlıkta kalmaması açısından
son çıkıfl kapısının dıflında bir aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
7.3 Koridorlarlarda Aydınlatma, Sonunda Yönlendirme
- Koridorların tahliye açısından aydınlatılmıfl olması gerekir.
- Koridorun sonunda bulunan kapı üzerinde bir yönlendirme iflareti bulunmalıdır.
- Kapı çıkıflında baflka bir yönlendirme iflareti görülmelidir.
7.4 Dönüfl Noktalarında
Tahliye sırasında yön de¤iflimi gerekiyorsa burada tahliye hızını aksatmamak için aydınlatma
cihazı ve yönlendirme iflareti olmalıdır.
7.5 Koridorların Kesiflme Noktalarında
Koridorların kesiflme noktasında farklı yönlerden gelen kimselerin çarpıflmadan do¤ru yöne
devam etmeleri açısından aydınlatma cihazı olmalı bu noktaya ulaflınca bir yönlendirme
iflareti görülmelidir.
7.6 Her Iflıksız Yönlendirme ‹flaretinin Yanında
Dıflarıdan aydınlatılan ıflıksız yönlendirme iflaretleri 6.1 maddesindeki bir cihaz ile
aydınlatılmalıdır.Aydınlatma cihazının iflarete yatay düzlemde uzaklı¤ı en fazla 2 metre
olmalıdır.
7.7 Döfleme Seviyesinin De¤iflti¤i Yerlerde
‹nsanların tahliye sırasında takılıp yuvarlanmaması için döfleme seviyesinin de¤iflti¤i
yerlerde bir aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
Buraya takılıp yuvarlanan bir kifli arkadan gelenlere engel olabilece¤i gibi kendisinin de
ezilme ve yaralanma riski vardır.
Acil aydınlatma cihazı, basama¤ın gölgesi oluflmayacak flekilde, düflük seviyeli kısmın
tarafına yerlefltirilmelidir.
26
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
7.8 Merdivenlerde
Bir önceki maddedeki gibi merdivenlerde de bir acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
Acil aydınlatma cihazı, merdivenlerin gölgesi oluflmayacak flekilde, merdivenin alt
kısmına yakın bir yere yerlefltirilmelidir.
Yangın merdivenleri de bu kapsamda de¤erlendirilmeli ve aydınlatılmalıdır.
7.9 Yürüyen Merdivenlerde
Elektrik kesintisinde yürüyen merdivenler normal merdivene dönüflür.
Bir önceki maddedeki gibi buralarda da bir acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
Acil aydınlatma cihazı, merdivenlerin gölgesi oluflmayacak flekilde, merdivenin alt
kısmına yakın bir yere yerlefltirilmelidir.
7.10 Yangın Söndürme Cihazının Bulundu¤u Yerlerde
Yangın durumunda yangına acil müdahale edilmesi açısından yangın söndürme tüplerinin
ve yangın dolabının görünür durumda olması gerekmektedir.
Bu açıdan bu tür noktalarda bir acil aydınlatma cihazı bulunmalı, yangın söndürme
cihazına yatay düzlemde uzaklı¤ı en fazla 2 metre olmalıdır.
7.11 Yangın Alarm Butonunun Bulundu¤u Yerlerde
Ani bir sebeple binanın derhal tahliye edilmesi gerekebilir, alarm sistemini devreye
sokarak tahliyeyi bafllatmak açısından yangın alarm butonlarının görünür durumda
olması gerekmektedir.
Bu açıdan bu tür noktalarda bir acil aydınlatma cihazı bulunmalı, yangın alarm butonlarına
yatay düzlemde uzaklı¤ı en fazla 2 metre olmalıdır.
7.12 ‹lkyardım Malzemelerinin Bulundu¤u Yerlerde
Acil durumlarda yaralanan kimselere ilkyardım yapılarak derhal müdahale edilmesi
açısından ilkyardım teçhizatının görünür durumda olması gerekmektedir.
Bu açıdan bu tür noktalarda bir acil aydınlatma cihazı bulunmalı, ilkyardım teçhizatına
yatay düzlemde uzaklı¤ı en fazla 2 metre olmalıdır
7.13 ‹lkyardım Odalarında
Acil durumlarda yaralanan kimselere ilkyardım yapılarak acil müdahale edilmesi
açısından ilkyardım odalarının görünür durumda olması gerekmektedir.
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
27
7.14 Bina Yerleflim fiemasının Bulundu¤u Yerlerde
Bina yerleflim ve tahliye planını gösteren flemaların bulundu¤u noktaların görünür
durumda olması gerekmektedir.
Bu açıdan bu tür noktalarda yatay düzlemde uzaklı¤ı en fazla 2 metre olan bir acil
aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
7.15 Asansörlerde
EN81-1 standardına göre asansörlerin içinde de acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
7.16 Engelli Tuvaletleri ile 8m’den Büyük Tuvaletlerde
Bu tür yerlerde karanlıkta kapının bulunması çok zordur karanlıkta panik, düflme ve
yaralanmalar olabilir. ‹nsanların bu tür yerlerden yaralanmadan çıkabilmesi için içeride acil
aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
7.17 Tehlike Riski Yüksek Hareketli Makine veya Kimyasal Banyoların
Bulundu¤u Alanlarda
Tehlike riski yüksek mahallerde kazaların oluflmaması acil aydınlatma cihazı
bulunmalıdır.
7.18 Jeneratör Odalarında
Elektrik üretim mahallerinde gerekti¤inde elektrik sistemine kontrol ve kumanda edilmesi
açısından acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
7.19 Elektrik ve Kumanda Odalarında
Elektrik da¤ıtım mahallerinde gerekti¤inde elektrik sistemine kontrol ve kumanda
edilmesi açısından acil aydınlatma cihazı bulunmalıdır.
7.20 Garajlarda ve Yaya Yollarında
Bina içinde bulunan kapalı garajlarda ve yaya yollarında risksiz bir tahliye için acil aydınlatma
cihazı bulunmalıdır.
28
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
7.21 Toplu Örnekler
a- Merdivenlerde ve yürüyen merdivenlerde: Basamaklar aydınlanacak ve gölge oluflmayacak flekilde acil aydınlatma armatürü yerlefltirilmeli, montaj yüksekli¤i 4.5 metreyi
geçmemelidir. (7.8 ve 7.9)
b- Döfleme seviyesinin de¤iflti¤i yerlerde: Döflemede gölge oluflmayacak flekilde acil
aydınlatma armatürü yerlefltirilmeli, montaj yüksekli¤i 4.5 metreyi geçmemelidir. (7.7)
c- Dönüfl noktalarında: Tahliye hızını aksatmamak ve karflı duvarın fark edilmesini
sa¤lamak için acil aydınlatma armatürü yerlefltirilmeli, montaj yüksekli¤i 4.5 metreyi
geçmemelidir. (7.4)
d- Çıkıfl kapısının üzerinde: En fazla 2.5 metre yüksekli¤ine monte edilmifl harici olarak
aydınlatılan (ıflıksız) yönlendirme iflareti için tavandan onu aydınlatan ve yatay düzlemde
en fazla 2 metre uzaklı¤ında olan acil aydınlatma armatürü yerlefltirilmelidir. (7.6)
e- Yangın söndürme tüpleri, yangın dolabı, yangın ihbar butonu vb. cihazının bulundu¤u
yerlerde: Bu noktaların yatay düzlemde en fazla 2 metre uzaklı¤ına acil aydınlatma
armatürü yerlefltirilmeli, montaj yüksekli¤i 4.5 metreyi geçmemelidir. (7.10 ve 7.11)
f- Son çıkıfl kapısı: Kapı içine en fazla 2.5 metre yüksekli¤ine monte edilmifl yönlendirme
cihazı (7.1), kapı dıflına ise en fazla 4.5 metre yüksekli¤e monte edilmifl bir acil aydınlatma
cihazı yerlefltirilmelidir. (7.2)
g- ‹lkyardım teçhizatının bulundu¤u yerler: Bu noktaların yatay düzlemde en fazla 2
metre uzaklı¤ına acil aydınlatma armatürü yerlefltirilmeli, montaj yüksekli¤i 4.5 metreyi
geçmemelidir.(7.12)
h- Koridorların kesiflme noktaları: Farklı yönlerden gelen kimselerin çarpıflmadan do¤ru
yöne devam etmeleri açısından en fazla 4.5 metre yüksekli¤e monte edilmifl acil aydınlatma
armatürü yerlefltirilmeli (7.5), bu noktaya ulaflınca en fazla 2.5 metre yüksekli¤e monte
edilmifl bir yönlendirme iflareti görülmelidir. (7.3)
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
29
8. Kaç›fl Yollar›nda Acil Durum Ayd›nlatmas›
Acil bir durum olufltu¤unda tahliye için belirlenmifl olan yola kaçıfl yolu denir. Gerçek bir kaçıfl yolu, bir yapının
herhangi bir noktasından yer seviyesindeki caddeye kadar olan devamlı ve engellenmemifl kaçıfl yolunun tamamıdır.
Kaçıfl yolları kapsamına bir bütün olarak;
a- Oda ve di¤er ba¤ımsız mekanlardan çıkıfllar
b- Her kattaki koridor ve benzeri geçitler
c- Kat çıkıflları
d- Zemin kata ulaflan merdivenler
e- Zemin katta merdiven baflından aynı kattaki binanın son çıkıflına götüren yollar
f- Son çıkıfl, dahildir.
Asansörler kaçıfl yolu olarak kabul edilemez. Yangın merdivenleri de kaçıfl yolunun bir bölümüdür.
2 metre geniflli¤ine kadar olan kaçıfl yollarında, kaçıfl yolunun merkez hattı boyunca, döfleme seviyesi üzerinde,
herhangi bir noktada acil aydınlatma seviyesi en az 1 lux olmalıdır. Kaçıfl yolu geniflli¤inin yarısından az olmaması
gereken orta bant ise bu de¤erin en az %50’si ile aydınlatılmalıdır. 2 metreden genifl kaçıfl yolları yan yana 2 metrelik
kaçıfl yolları veya 8. maddede anlatılan açık alan olarak tasarlanmalıdır.
Kaçıfl yolunun merkez hattı boyunca en az ve en fazla aydınlatılan noktalar arasındaki oran 40:1’den daha fazla
olmamalıdır. Mesela en az aydınlatılan nokta 1 lux ise, en fazla aydınlatılan nokta 40 lux seviyesini aflmamalıdır.
Acil aydınlatma seviyesi açısından olması gereken de¤erin %50’si 5 saniye içinde, tamamı ise 60 saniye içinde
sa¤lanmalıdır. Tahliye amaçlı acil aydınlatma süresi en az 1 saat olmalıdır.
30
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
9. Çal›flma Modu Seçimi
Acil aydınlatma ve yönlendirme armatürleri genel olarak dört de¤iflik tipte çalıflırlar.
9.1 Kesintide Yanan (Non-maintained)
Yaygın olarak kullanılır, bu tip cihazlarda lamba flebeke gerilimi normal durumda iken sönük olup, flebeke arızası
durumunda yanmaya bafllar.
Binayı hep aynı kimseler kullanıyorsa yani kullanıcılar binaya yabancı de¤ilse bu tip seçilebilir.
9.2 Sürekli Yanan (Maintained)
Yaygın olarak kullanılır, bu tip cihazlarda lamba flebeke gerilimi normal durumda iken yanar, flebeke arızası durumunda
lamba yanmaya devam eder. Bazı versiyonlarında lamba harici bir anahtar takılarak istendi¤inde söndürülebilir. Bu
özelli¤inden dolayı bazı lamba gündüz söndürülür, gece güvenlik aydınlatması maksadı ile kullanılır.
Topluma açık çarflı, alıflverifl merkezi, otel vb. binalarla sinema, tiyatro, e¤lence merkezi vb. yo¤un kullanımı olan
mekanlarda bu tür çalıflma modu seçilmelidir.
9.3 Kombine Kesintide Yanan (Sustained / Combined Non-Maintained)
Bu tip armatürlerde iki lamba vardır. Lambalardan birisi standart aydınlatma armatürü gibi davranır, harici bir
anahtar takılarak istendi¤inde söndürülebilir. Di¤er lamba ise sadece flebeke arızası durumunda devreye girer.
9.4 Kombine Sürekli Yanan (Combined Maintained)
Bu tip armatürlerde iki lamba vardır. Lambalardan birisi standart aydınlatma armatürü gibi davranır, harici bir
anahtar takılarak istendi¤inde söndürülebilir. Her iki lamba flebeke arızası durumunda devreye girer.
10. Test, Bak›m ve Garanti
Binanın, acil aydınlatma konusunda Elektrik ‹ç Tesisleri Proje Yönetmeli¤i’ne göre hazırlanmıfl bir projesi olmalı,
bu projede ilgili tüm cihazlar yer almalı ve zaman içinde yapılan de¤iflikliklerin güncellenmesi sa¤lanmalıdır. Planlı
olarak yapılan test ve bakım raporlarının sonucu bir kayıt defterinde tutulmalıdır. Kayıt defterinde sistemin devreye
alınması, periyodik olarak yapılan test ve bakım ifllemleri, arıza durumunda yapılan müdahaleler, tarihler ve ilgili
personel gibi bilgileri içermelidir.
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
31
Tüm test ifllemleri bu konuda yetkili ve bilgili bir kifli/kurum tarafından yapılmalı ve sonuçları kaydedilmelidir. E¤er
otomatik bir test düzeni varsa alınan veriler ayda bir kaydedilmelidir. Test ifllemi gündüzleri ve binanın tenha oldu¤u
zamanlarda mesela hafta sonları yapılmalıdır.
10.1 Aylık Test
Bu test her bir cihaz için yapılmalıdır. Bunun için cihazların besleme gerilimi merkezi test anahtarı veya aydınlatma
sigortasından (14. maddedeki flekillere bakınız) kesilerek veya cihazın üzerindeki test butonuna basılarak yapılmalıdır.
Aydınlatma ve yönlendirme cihazlarının açıkça görünür durumda oldu¤u ve düzgün olarak çalıfltı¤ı 5-10 dakika gibi
kısa bir sürede test edilmelidir. Bu süre sonunda cihazlara tekrar besleme gerilimi uygulanır ve flarj göstergeleri
kontrol edilerek bu durumun teyidi alınmalıdır.
10.2 Yıllık Test
Bu test aylık olarak yapılan test ile aynıdır sadece cihazları gerekti¤i kadar süre devrede kalıp kalmadı¤ı da kontrol
edilmelidir. Bu süre sonunda cihazlara tekrar besleme gerilimi uygulanır ve flarj göstergeleri kontrol edilerek bu
durumun teyidi alınır.
Cihazların bazı parçaları belli periyotlarda de¤ifltirilmelidir bu açıdan bakımdan geçirilmelidir. Bakımlar yıllık test
sırasında yapılmalıdır.
10.3 Bakım
Yine cihazlarda kullanılan bataryalar da sonsuz ömürlü de¤ildir, 3-5 yıl sonra kapasitelerinde azalmalar bafllar. Yıllık
test sırasında süre testini geçemeyen cihazların aküleri yenileri ile de¤ifltirilmelidir.
Bakım sırasında cihaz içi ve dıflı tozlanmalar temizlenmeli, güvenlik açısından flebeke ba¤lantı klemensi ile lamba ve
batarya soketlerinin sıcaklık ve ultraviyoleden etkilenme durumu gözlenmelidir.
10.4 Garanti
23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 31 inci maddesi ve bu Kanunun 4822
sayılı Kanunla de¤iflik, 13 üncü maddesine dayanılarak düzenlenen 14.06.2003 tarih ve 25138 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik çerçevesinde üretilen veya ithal edilen tüm acil
aydınlatma cihazları malzeme ve imalat hatalarına karflı en az 2 yıl garantilidir. Bu yönetmelik hükümlerini Sanayi ve
Ticaret Bakanlı¤ı yürütmektedir.
32
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri Proje Örne¤i
Acil Ayd›nlatma ve Yönlendirme Armatürleri
33

Benzer belgeler