yabancı dil sınavlarında boşluk tamamlama sorularının

80
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
YABANCI DİL SINAVLARINDA BOŞLUK TAMAMLAMA SORULARININ
ÖĞRENCİ BAŞARISINDAKİ ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Ferit Kılıçkaya, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Yabancı Diller Eğitimi Bölümü, 06531
Ankara, Türkiye [email protected] [email protected]
Özet
Bu çalışmada, ÜDS sınavlarına hazırlanan bireylerin farklı şekilde sunulmuş ve
hazırlanmış boşluk doldurma sorularındaki başarıları incelenmiştir. Ayrıca bu soruları
çözerken nasıl bir yol izledikleri konusunda görüşlerine başvurulmuştur. Çalışma grubu,
özel bir dil eğitim merkezinde ÜDS hazırlık grubunda eğitim gören 50 öğrenciden
oluşmaktadır. Katılımcıların, yüzde 72’si bayan, yüzde 28’si erkek bireylerden
oluşmaktadır. Yaş ortalamaları 33,2’dir. Cinsiyet ve yaş dikkate alınmamıştır.
Katılımcılar, seviye tespit sınavına göre üç gruba ayrılmıştır. Kontrol grubuna (n= 18),
ÜDS sınavında sorulan 4 parça ve toplamda 20 sorudan olaşan boşluk doldurma testleri
herhangi bir değişiklik yapılmadan verilmiştir. 1. Deney grubuna (n= 15), verilen
sorular, boşlukların olduğu cümleler birbirinden bağımsız olarak verilmiştir. 2. Deney
grubuna (n= 17) aynı sorular, herhangi bir seçenek girilmeden verilmiştir ve gruptan
boşlukları uygun kelimelerle doldurmaları istenmiştir. Verilerin analizinde varyans (one
way ANOVA) kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular, boşluk doldurma
sorularının, sunuş biçiminin öğrenci başarısını etkilediğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Boşluk doldurma testleri, ÜDS, Ölçme, Değerlendirme
GİRİŞ
Boşluk tamamlama tekniğinin (cloze procedure), yazılı metinlerde okunabilinirliği ölçme potansiyeli ilk
olarak Taylor (1953) tarafından ortaya atılmıştır. Oller (1979), boşluk tamamlama tekniğiyle dil
yeterliliğin tek başına ölçülebileceğini öne sürmüştür. 1970li yılların sonuna doğru İngilizce dil
yeterliğini genel olarak ölçmede kullanılmaya başlanmıştır (Brown, Yamashiro ve Ogane, 2001). Zihnin
tamamlanmamış imaj veya kelimeleri tamamlama yeteneği (closure) üzerine kurulmuş olan bu teknik,
bireyin belli bir metin üzerindeki okuma düzeyini, kelime bilgisini ve dil yeteneğini belirlemede
kullanılmaktadır (Ulusoy, 2009).
Boşluk tamamlama tekniğiyle hazırlanan geleneksel sorularda kısa bir metin bulunmaktadır. Bu
metindeki ilk ve son cümlelere dokunulmadan sistematik olarak -her beşinci, altıncı veya yedinci
kelime- belirlenen bir boşluk sayısına –genellikle 25 ile 50 arası- ulaşılıncaya kadar silinir ve
bireylerden bu boşlukları uygun kelimelerle doldurmaları istenir (McNamara, 2000). C-test (KleinBraley, 1981) olarak bilinen boşluk tamamlama tekniğinin diğer bir çeşidinde ise her iki kelimeden
birisi silinerek sadece kelimenin yarısı verilmektedir. Bu boşluklar doldurulurken, kelimenin yazılışını
bilmek kadar hangi durum içinde kullanıldığını bilmek büyük önem kazanmaktadır.
Aşağıda verilen Coniam (1997, s. 28) tarafından yapılan bir araştırmada kullanılan metinde ilk ve son
cümlelere dokunulmadan her yedinci kelime silinerek boşluk tamamlama metni oluşturulmuştur
(Örnek-1).
Örnek-1 Boşluk tamamlama metni
Australians “Fear Hong Kong Workaholics”
Australian bosses disliked hiring Hong Kong employees because they worked too hard and
made their Australian colleagues uneasy, according to a recent study in Australia. A University
of Wollongong researcher, Ms. _______ Iredale, commented that a survey of _______hiring
practices of 55 companies also _______ “there was no point putting a _______Asian in a
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
81
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
position of authority _______taller Australians.” She said: “They said _______ workers would
not like having Asians _______ because they work too hard. They_______their heads down to
work and ____ the others off badly. Australians feel _______ with them.” Legislator Dr.
Huang Chen-ya-, _______ holds an Australian passport, said the _______ findings were “a
very sad story.” _______. Huang said: “The Australian economy has _______ been going
down for several years _______it is no longer competitive on _______world market. One of
the key _______ is in productivity if Australian _________ are going to reverse Darwin rule
_______the survival of the fittest, and ______ the most productive workers, they are
__________ suicide.” The director of the Hong Kong General Chamber of Commerce, Mr. Ian
Christie, however, said the findings were a “marvellous, although back-handed, praise for
Hong Kong.” . . .
Geleneksel yöntemden farklı olarak aşağıda verilen diğer bir örnekteki boşluklar, ölçülmek istenen
yapıları ve özellikler dikkate alınarak uygun yerlerin silinmesiyle (selective deletion) hazırlanmaktadır
(Örnek 2).
Örnek-2. Boşluk tamamlama metni (istenen yapıların silinmesi- selective deletion)
Generic Manipulation
Since
human
beings
began
to
raise
livestock
and
to
grow
crops,
they have been involved in genetic manipulation. First they simply chose to rear particular
_______ or plants which had certain desirable_______. Later, as the science of genetics
developed, _______ pro-grammes were established that could produce _______ of plants and
animals that had the characteristics that _______ needed. More recently, geneticists have
been able to individual genes and _______ them from a donor to a _______ organism. This
means that_______ can be used as 'factories' to _______ particular gene products for a
widevariety of_______. The gene is not transferred
into its host. It must first be _______
into a vector molecule that has the to carryit to the host. This kind of research not only has
many practical _ but also allows us to understand much better the structure andfunction of
the genetic code.
(Read, 2000, s. 164).
Ülkemizdeki yabancı dil sınavlarında (KPDS, ÜDS ve YDS) bu temele dayanan çoktan seçmeli boşluk
doldurma (gap-filling) testleri kullanılmaktadır. Bu test soruları genellikle 2 adet kelime, 1 adet edat ve
2 adet gramer sorusundan oluşmaktadır (Örnek-3, ÖSYM, 2008, s. 38).
Örnek-3 Çoktan seçmeli boşluk doldurma
The first half of this interesting book provides an introduction to the theory and practice (19) --- logic. The authors provide a historical (20) ---- of models of logic from Aristotle to choice
theory and “fuzzy logic.” They show (21) ---- the use the principles to analyze and construct
logical arguments. (22) ---- they give some medical examples, this section is generic and thus,
this book (23) ---- well as a text for an introductory course in a philosophy curriculum. Good
illustrations and boxed definitions help to guide the reader, too.
19. A) of
B) in
C) at
D) under
E) within
20. A) quotation
B) controversy
C) omission
D) overview
E) result
21. A) what
B) whether
C) whom
D) which
E) how
22. A) Just as
B) Although
C) Since
D) After
E) Because
23. A) will have served B) has served C) had served D) would serve E) may have served
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
82
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Bu sınavlara yönelik olarak yayınlanan hazırlık kitaplarında, bu teknik “Cloze” test olarak
adlandırılmıştır. Ancak, burada bir ayrım yapmak zorunludur. Boşluk tamamlama (Cloze) testlerinde
herhangi bir şık verilmemektedir. Tamamen mekanik olarak hazırlanmakta ve boşluklarda herhangi bir
değişiklik yapılamamaktadır. Boşluk doldurma (gap-filling) testlerinde ise metindeki boşluklar, testi
hazırlayanlar tarafından ölçülmesi beklenen dilbilgisi, kelime, edat gibi özelliklere göre belirlenmektedir
(Alderson, Clapham ve Wall, 1995; Alderson, 2000b). Bu çalışmada, boşluk doldurma (gap-filling)
tanımı temel alınmıştır.
Boşluk doldurma tekniğiyle hazırlanan metinlerde çeşitli sıkıntılar bulunmaktadır. Diğer test biçimlerine
göre hazırlanması oldukça zor kabul edilen (Brown, 2005) boşluk tamamlama testlerinde kullanılan
metin, metnin organizasyonu, içeriği, boşluk sayısı, boşluk çeşidi, yeri ve değerlendirme biçimleri; bu
teknikle hazırlanan sorularda değerlendirme ve adayların başarısında farklılıklara sebep olmaktadır
(Alderson, 1983a; ve Bachman, 1985 ). Ayrıca, boşluk doldurma testleri hazırlanırken ve bu testlerin
adaylar tarafından cevaplanması esnasında parçanın bütünlüğünün dikkate alınması amaç iken
(Brown, 2005), özellikle edat ve dilbilgisi sorularının sunuş biçimi açısından bağımsız olarak sunulan
dilbilgisi sorularından farkı kalmamaktadır (Kılıçkaya, 2010).
ÇALIŞMANIN AMACI
Bu çalışmada, ÜDS sınavlarına hazırlanan bireylerin farklı şekilde sunulmuş ve hazırlanmış boşluk
doldurma (gap-filling) sorularındaki başarıları incelenmiştir. Ayrıca bu soruları çözerken nasıl bir yol
izledikleri konusunda katılımcıların görüşlerine başvurulmuştur.
YÖNTEM
Katılımcılar
Çalışma grubu, özel bir dil eğitim merkezinde ÜDS hazırlık grubunda eğitim gören 50 öğrenciden
oluşmaktadır. Katılımcıların, yüzde 72’si bayan, yüzde 28’si erkek bireylerden oluşmaktadır. Yaş
ortalamaları 33,2’dir. Cinsiyet ve yaş dikkate alınmamıştır.
Katılımcılar, seviye tespit sınavına göre üç gruba ayrılmıştır. Kontrol grubuna (n= 18), ÜDS sınavında
sorulan 4 parça ve toplamda 20 sorudan olaşan boşluk doldurma testleri herhangi bir değişiklik
yapılmadan verilmiştir. 1. Deney grubuna (n= 15) verilen sorular, boşlukların olduğu cümleler
birbirinden bağımsız olarak verilmiştir. 2. Deney grubuna (n= 17) aynı sorular, herhangi bir seçenek
sunulmadan verilmiştir ve gruptan boşlukları uygun kelimelerle doldurmaları istenmiştir. Her gruba,
soruları cevaplamaları için 35 dakika verilmiştir ve çalışma tek oturum olarak gerçekleştirilmiştir.
Verilerin analizinde varyans (one way ANOVA) kullanılmıştır.
Veri Toplama araçları
Veri toplama aracı olarak, EK bölümünde verilen 4 parça ve toplamda 20 sorudan oluşan boşluk
doldurma testleri uygulanmıştır. Çalışma sonunda, bütün gruplara almış oldukları testleri çözerken nasıl
bir yol izledikleri sorulmuş ve bu konuda görüşlerine başvurulmuştur.
VERİ ANALİZİ ve TARTIŞMA
Anova sonuçlarına göre, uygulama sonrasında kontrol ve deney gruplarındaki katılımcıların aldıkları
puan istatistikleri Tablo 1’de, grubu göre ANOVA sonuçları tablo 2’de verilmiştir.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
83
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
Tablo 1. Test sonucunda elde edilen puanların betimsel istatistikleri
Grup
N
X
kontrol
18
9,22
3,370
deney 1
15
14,13
1,727
deney 2
17
6,24
1,821
Standart Sapma
Analiz sonuçları, çalışmaya katılan gruplar arasında elde edilen puan bakımından anlamlı bir fark
olduğunu göstermektedir, F(2, 47)= 41,05, p<0.01. Başka bir deyişle, katılımcıların elde etmiş
oldukları puanlar, yer aldıkları gruba sorulan boşluk tamamlama testine bağlı olarak anlamlı bir şekilde
değişmektedir. Birimler arası farkların hangi gruplar arasında olduğunu bulmak amacıyla yapılan
Scheffe testinin sonuçlarına göre, 1. deney grubunda (X= 14,13) ve Kontrol grubunda (X=6,29) yer
alan katılımcıların, 2.deney grubunda (X=6,24) yer alan katılımcılardan daha fazla puan elde ettikleri
belirlenmiştir. 1. Deney grubu,
diğerlerine göre daha çok soruyu doğru olarak cevaplamıştır. 2.
Deney grubu ortalama olarak en düşük notu almıştır.
Tablo 2. Test sonucunda elde edilen puanların gruplara göre ANOVA sonuçları
Varyansın
Kaynağı
Kareler
Kareler
Toplamı
sd
Ortalaması
Gruplararası
502,977
2
251,488
Gruplariçi
287,903
47
6,126
Toplam
790,880
49
F
41,055
p
Anlamlı Fark
,000
D1-K, D1-D2, D2-K
Çalışma sonrası katılımcılara kendilerine verilen boşlukları doldurmada nasıl bir yol izledikleri
konusunda sorular sorulmuştur. Kontrol ve 2. Deney grubu, soruları çözerken parçanın bütünlüğünü
göz önüne aldıklarını belirtmişlerdir. 1. Deney grubu, cümleler bağımsız olarak verildiği için boşluğun
bulunduğu cümleye odaklandıklarını belirtmiştir. Diğer bir ifadeyle, kontrol grubunun yapmış olduğu
gibi parçanın tümünü anlamaya çalışmamışlar; sadece boşluğun verildiği cümle üzerinde
yoğunlaşmışlardır.
Kontrol grubu, boşluklar ve seçenekler arasında mesafe olduğundan zorluk çektiklerini açıklamışlardır.
2. Deney grubu ise cümlede ne anlatılmak istendiğini tahmin edebildikleri, ancak çoğunla kelimeyi
hatırlayamadıkları veya yazım yanlışı yaptıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca, bu test şekline alışık
olmadıklarını açıklamışlardır.
SONUÇ
Çalışmadan elde edilen bulgular, boşluk doldurma (gap-filling) sorularının, sunuş biçiminin öğrenci
başarısını etkilediğini göstermektedir. ÜDS ve benzeri sınav sorularının soru biçim ve amaçlarını, test
sorularının özelliklerini açıklayan herhangi bir resmi belge bulunmamaktadır. Konuyla ilgili alanyazın
incelendiğinde, boşluk doldurma sorularının okuma yeteneğini ölçtüğü anlaşılmaktadır. Bu tür sorulara
hazırlanan bireyler, bu bilgileri ikinci kaynaktan ve özellikle hazırlık kitaplarından elde etmektedir.
Asıl amacı okuma yeteneğini test etmek olan ancak sınavlarda farklı biçimler alan boşluk tamamlama
(gap-filling) soruları, ÜDS ve benzeri sınavlarda bir paragraf sorusu olarak düşünülmemelidir. Bu soru
türünde anlam bilgisi sorulmamaktadır. Boşluk doldurma sorularında soru dağılımı kelime ve dil
bilgisinden oluşmakta, diğer dilbilgisi ve kelime sorularından sadece sunuş biçimiyle ayrılmaktadır.
Bundan dolayı her cümleleri tek bir soruymuş gibi çözmek, bireylere kolaylık getirmektedir. Ayrıca bu
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
84
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
soru türünde, cevaplar ve seçenekler arasında boşluklar bırakılması dikkati dağıtan nedenlerden biridir.
Dolayısıyla, test tekniği ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle, bu tür soruların tekrar gözden geçirilmesi ve
farklı biçimlerinin denenmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Alderson, J. C. (1983a). The cloze procedure and proficiency in English as a foreign language. In Oller,
J. W. (ed.) Issues in language testing research (pp. 205-217). Rowley, MA: Newbury House.
Alderson, J. C. (2000b). Assessing reading. Oxford Univresity Press.
Alderson, J. C., Clapham, C., & Wall, D. (1995). Language test construction and evaluation. Cambridge
University Press.
Bachman, L. F. (1985). Performance on cloze tests with fixed-ratio and rational deletions. TESOL
Quarterly, 19(3), 535-556.
Brown, J. D. (2005). Testing in language programs: A comprehensive guide to English language
assessment (new ed.). New York: McGraw-Hill College
Brown, J. D., Yamashiro, A. D. & Ogane, E. (2001). The emperor’s new cloze: Strategies for revising
cloze tests. In T. Hudson, & J. D. Brown, (eds.), A focus on language test development: Expanding
the language proficiency construct across a variety of tests (Technical report #21), (pp. 143-162).
Honolulu: University of Hawai'i, Second Language Teaching & Curriculum Center.
Coniam, D. (1997). A preliminary inquiry into using corpus word frequency data in the automatic
generation
of
English
language
cloze
tests.
CALICO
Journal,
14(2-4),
15-34.
https://www.calico.org/html/article_357.pdf
Kılıçkaya, F. (2010). ÜDS (Üniversitelerarası kurul yabancı dil sınavı): Nasıl olmalı? Cumhuriyetimizin
100. yılına doğru üniversite vizyonumuz sempozyumu bildiri kitabı (sf. 257-264). Ankara: Türk EğitimSen.
Klein-Braley, C. (1981). Empirical investigation of cloze tests. University of Duisburg: Phd Dissertation.
McNamara, T. (2000). Language testing. Oxford University Press.
Oller, J. W. (1979). Language tests at school. London: Longman.
ÖSYM. (2008). ÜDS İngilizce sosyal bilimler testi.
ftp://dokuman.osym.gov.tr/2008/UDS2008EKIM/uds2008ekimingilizcesosyalbilimler.pdf
Read, J. (2000). Assessing vocabulary. Cambridge: Cambridge University Press.
Taylor, W. L. (1953). Cloze procedure: A new tool for measuring readability. Journalism Quarterly, 30,
415-433.
Ulusoy, M. (2009, Kış). Boşluk tamamlama testinin okuma düzeyini ve okunabilirliği ölçmede
kullanılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 105-126.
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
85
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
EK
Katılımcıların cevaplamış oldukları boşluk tamamlama soruları aşağıda verilmiştir.
PARÇA 1
In Britain, firemen have been on partial strike for months, demanding a huge pay increase ----- (1)
bitterly resisting changes to their working conditions. Tony Blair’s labour government has watched
with ----- (2) alarm as a series of elections has put militant leaders ----- (3) the top jobs at some of
the biggest unions. In April, Kevin Curran ----- (4) the more moderate John Edmonds as leader of the
GMB, Britain’s fourth-largerst union; and in May a left-winger defeated the ----- (5) favoured by the
Labour Party for the leadership of the powerful T & G union.
1. A) when
C) for
B) while
D) as
E) whether
2. A) some
C) such
B) any
D) an
E) as
3. A) over
C) past
B) up
D) into
E) by
4. A) succeeding
C) would succeed
B) has succeeded
D) having succeeded
E) succeeded
5. A) candidate
C) nominee
B) applicant
D) client
E) participant
PARÇA 2
Anyone looking for a way to something for the environment need look no further than their own
home. In its struggle to ----- (1) with the Kyoto Protocol of 1997 and reduce greenhouse gas
emmissions to ----- (2) 1990 levels, the EU ----- (3) to reduce energy consumption in the home. This
is ----- (4) surprising since the EU’s 160 million buildings are ----- (5) responsible for a staggering 40%
of all energy consumed by its 15 states.
1. A) coincide
C) augment
E) comply
B) agree
D) compete
2. A) forward
C) behind
B) above
D) below
3. A) to have sought
C) having sought
E) is seeking
B) would seek
D) would be seeking
4. A) hardly
C) more
E) just
B) apparently
D) indeed
5. A) nearly
C) therefore
E) permanently
B) apparently
D) likely
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7
86
2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications
27-29 April, 2011 Antalya-Turkey
www.iconte.org
PARÇA 3
Many people are accustomed ----- (1) of a countrly only as a government unit ----- (2) part of a large
continent. ----- (3), there are some very important countries ----- (4) entirely of widely scarred islands.
The Phillipines and Indonesia, ----- (5), spread over approximately 3000 islands are just two examples
of many others.
1. A) to think
C) in thinking
E) to have thought
B) to thinking
D) at thinking
2. A) which occupy
C) occupies
E) by occupying
B) occupied
D) occupying
3. A) However
C) In practice
E) In brief
B) Accordingly
D) Virtually
4. A) constituting
C) in practice
E) containing
B) including
D) located
5. A) which
C) where
E) for instance
B) that
D) actually
PARÇA 4
A cancer diagnosis can be frightening,----- (1) when there is a tumor in the brain. While some types of
the brain cancer are less aggressive than others, they all have the same potential to ----- (2) a
person’s thoughts, memories, senses, personality, language abilities and body control. And brain
cancer can be life threatening, ----- (3) if it is left untreated. If you have been diagnosed with brain
cancer, you need to find out everything you can about your disease and work out with your doctor to
get the best possible treatment. Many patients ----- (4) this disease but they do it by focusing
significant time and energy ----- (5) treatment.
1. A) deliberately
C) especially
E) eventually
B) abruptly
D) mainly
2. A) disrupt
C) convince
E) compel
B) maintain
D) insult
3. A) implicitly
C) abundantly
E) particularly
B) drastically
D) vigorously
4. A) attain
C) lessen
E) achieve
B) beat
D) commence
5. A) over
C) on
E) up
B) in
D) into
Siyasal Kitabevi, Ankara, Turkey, 2011 ISBN: 978-605-5782-62-7