Neonatal Aciller PLAN Giriş Yaygın acil başvuru sebepleri-1

27.09.2012
PLAN

Neonatal Aciller


07.02.2012
Akdeniz üniversitesi
Acil Tıp Anabilim Dalı
Arş.Gör.Dr.Halil MUTLU

Giriş
Normal infant fonksiyonları ve bazı
yaygın görülen semptomlar
Semptom-temelli neonatal problemler
ve aciller
Ciddi Hasta Yenidoğanda Dikkat
Edilecek Bazı Noktalar
2
1
Giriş

Neonatallerdeki semptomlar;




Yaygın acil başvuru sebepleri-1

Respiratuar semptomlar(%27.5)

Belirsiz, nonspesifik ve silik.
Tanı koyması zor ve semptomlar normal bazı
durumlarla karışabiliceği gibi bir çok hastalıkta
ortaktır.
Solunum sıkıntısı; akciğer, kalp hastalıkları,sepsis
abdominal patolojiler ve metabolik bazı
durumlarda ortak olarak gözlenir.




Normal İnfant Bulguları(%18)











Kusma(%37)
Skrotal Şişme(%15)
Konstipasyon(%11)
Kusma ve ishal(%10)
Kusmukta ve gaytada kan görme(%8)
İshal(%8)
Yemek borusu problemler(%3)
Ağızda pamukçuk(%3)
Renal Üriner problemler(%2)
Konjenital anomaliler(%2)
Vajinal doğum (%1)
Normal infantın çeşitli varyasyonları(%79)





GİS ve GÜS şikayetleri(%21)

Genelde acil başvuruları ebeveynlerin normal
semptomları tanıyamamasından kaynaklı basit
durumlardır.

Viral üst solunum yolu
enfeksiyonları(%54.5)
Bronşiolit(%35)
Pnömoni(%1)
Konjenital(%1.5)



Ateş, Sepsis değil (%11)






Beslenme düzeni ve kilo alımı
Periyodik solunum
Bez kızarıklığı
Umbilikal kord sorunları
İnfantil göğüs dokusu
Uyku paterni
Normal yenidoğan vücut sıcaklığı
Odaklanmamış Ateş(%64.5)
İdrar Yolu Enfeksiyonu(%33)
Solunum Sistemi Enfeksiyonu(%2)
SSS semptomları(%1 in altında)
Sarılık(%8)
Deri Lezyonları(%5.5)



Eritema toksikum, Seborrhea, Atopik
dermatit
Perianal abseler
Doğum Lekeleri
3
Yaygın acil başvuru sebepleri-2




Göz Şikayetleri

Kardiyak(%2)






Hematolojik(%0.5)


Taşiaritmiler
Masum Üfürümler
Konjenital malformasyon bulguları
Muskuloskeletal(%1.5)
Beslenme:

Gözde
Gö
d sulanma,Nazolakrimal
l
N l k i l dukt
d kt tıkanması
tk
dahil
d hil
Konjonktivit



Baş yaralanmaları
Nöbetler
Myoklonus
Letarji


Yenidoğanın fizyolojik bulguları
SSS(%3)

4

Kilo alımı:


Yaralanmalar(düşmeler, kaza-dışı travmalar)
Anemi(Hemoliz,Cerrahi ile ilişkili kan kayıpları)

SIDS
5
Yaşamının ilk haftasında şişeyle beslenen sağlıklı infantlar
ortalama 60-120 gr besinle ortalama 2-4 saatte bir
beslenir.(24 saatte 6-9 beslenme öğünü.)
Memeden beslenen infantlarda bu döngü daha sık(1-3
sık(1 3 saatte
bir)
Tamamen çıplak tartılmalı.
Yaşamın ilk 3-7.günlerinde sağlıklı bir yenidoğan kilosunun
%12 sini kaybeder.
Yaşamın ilk 3 ayında ortalama 20-30 gr/gün ve ilerleyen
aylarda 15-20 gr/gün kilo alımı
6
1
27.09.2012
Beslenme şekline göre dışkılama miktarları
Çalışma
Sayı
Yaş
Beslenme
Şekli
Ortalama
dışkılama
sayısı/gün
Aralık
Hyams et
al.(1995)
283
1 aylık
Emzirme
4.2
0.3-9.6
İ k sütü
İnek
ütü
23
2.3
04 67
0.4-6.7
Fe eklenmiş inek
sütü
2.1
0.9-4.1
Soya formüllü
mama
2.2
0.7-4.1
Aşırı
hidrolizlenmiş
inek sütü mama
3.6
1.1-8.6
Emzirme
4.4
0.3-8.0
Formula mama
1.6
0.6-3.9
Gaytanın özellikleri

Mekonyum:

Geçiş
ç ş kakaları:


Tham et al.(1996)
140
0-24 aylık

İlk 24 saatteki kalın yapışkan ve siyah gayta
Yeşile çalan kahverengi renkte olup birkaç gün
içinde sütle beslenmeye bağlı olarak tipik sarı
parçacıklı hale gelir.
İlk dışkının ne zaman olduğu önemli:

48 saati geçmiş çıkmayan gayta Hirschsprung
hastalığı veya Kistik Fibrozisi akla getirmeli.
7
8
Solunum Paternleri



Yenidoğanda solunum hızı 30-60
soluk/dk.(Prematürlerde daha hızlı)
Soluk sayma işlemi mümkünse uykuda
ve mümkünse 1 dk sayılarak
hesaplanmalı.
Ardışık ölçümlerde 60 üstü SS yüksek
olasılıkla patolojik.

Yenidoğanlar burundan nefes almaya bağımlı;





Nasal konjesyon
Koanal atrezi ve stenoz yenidoğa RD yol açabilir.
Daha çok karın solunumu.
solunumu
Sıklıkla dakikalık ventilasyon artışını SS
arttırarak yaparlar.(Volümü değil)
Torasik nefes paterni sıklıkla intraabdominal
veya intrathorasik patolojileri; abdominal
nefes paterni pulmoner hastalıkları
düşündürür.
9
10
Uyku düzenleri

20 sn den uzun süren apne periyotları

Apneyi
p y takip
p eden bradikardi,, siyanoz,
y
,

Anormal kas tonusu ileri tetkik edilmeli



11
İnsanoğlu gece uyuma yeteneği
olmadan doğar.Periyotlar halinde uyur.
Her 20 dk-6 saatte bir uyanır
uyanır.
3 aylık infantın uykusunun çoğu; 6 aylık
infantınsa uyku periyodunun tamamı
gece boyuncadır.
12
2
27.09.2012
Ağlama:

Gece uyanması(Night waking);







infantın bir defa veya daha fazla uyanıp ağlamalarının ;
gece yarısı ile sabah 5 arasında;
haftada en az 4 kez
peşpeşe en az 4 hafta boyunca sürmüş olması halidir.
Sistem
ACİL
ACİL DEĞİL
SSS
Intrakranial hemoraji(Neonatal
alloimmün trombositopei,doğum
travması,K vit eksikliği)
-
menenjit
Artmış intrakranial basınç
Göz, kulak, burun, boğaz
12 aylıktan küçük infantların % 25 inde görülür.
Emzirilen çocuklarda bu oran %50 lere kadar çıkar.
Eğer fiziksel bir sorun yoksa anne baba ağlamayı
gözardı etmeli ki çocuk gece uyumayı öğrenebilsin.
Otitis media
Oral pamukçuk
Stomatit
Ağlama:
GUS
Volvulus,
Reflü
Intussepsiyon
Gastroenteritis
Akciğer
Pnömoni
Kardiyak
Supraventriküler Taşikardi
Anal fissür

Kolik

Testiküler torsiyon
İdrar yolu enfeksiyonu

( ç teli))
Penil turnike(saç
Bez dermatiti
Parmak kanlanmasının bozulması
Yaralanmalar(bebek bezi
iğneleri,giysilerdeki keskin yabancı
cisimler)

Kazadışı travma
Infeksiyöz

Sepsis
Pnömoni
Menenjit
Metabolik
-
Kalp Yetmezliği
-
14
Intestinal Kolik
Parafimozis
Muskuloskletal
Korneal abrazyon, gözde yabancı
cisim
Nasal konjesyon(Üst solunum yolu
enfeksiyonu
13
GIS
Nasal obstrüksiyon(Koanal atrezi
veya stenoz)
Yenidoğanın metabolik hastalıkları
Sebebi bilinmiyor.
Koliğin insidansı yaklaşık %13.
İlk hafta başlayıp 3-4 aylık olana kadar devam
edebilir.
Kolik paroksismal ağlama ataklarının; 3 saat/gün veya
3 gün/hafta veya 3 hafta boyunca sürmesi ve
ebeveynler ciddi sıkıntılı.
Ani başlangıçlı uzun paroksismal ağlama, kırmızı yüz,
ağız çevresinde solukluk, gergin karın, kıvrılmış
bacaklar, soğuk ekstremiteler ve yumruk yapılmış
ellerle karakterizedir.
Hipoglisemi
Konjenital Adrenal Hiperplazi
15
16
Semptom-temelli neonatal problemler ve aciller
PİŞİK VE ORAL PAMUKÇUK

Tedavisi çoklukla tavsiye
düzeyinde;yararı kesin kanıtlanmış bir
ilaç yok;




Candidal alt bezi dermatiti düzensiz sınırlı,
eritematöz plaklı, keskin sınırlı demarkasyon
hattı, satellit lezyonlarla çevrili

Çocuk bakımında değişiklik(mama
değiştirme, emzirme sıklığını arttırma vs.)
Çevrede değişiklik(Arabayla gezmeye
çıkarma, müzikle uyutma vs).
Mama kullanıyorsa mamayı değiştirme.


S.aerus superenfeksiyonu varsa oral tedavi


17
Tedavi topikal antifungal günde 4 kez ve Çinko
oksit krem
Yanıt yoksa oral tedavi
Staf. Haşlanmış deri sendromu, TEN, daha ciddi ve
atipik bulgularla gelir
Erken tanı, tedavi ve yatış gerektirir
18
3
27.09.2012
Kardiyorespiratuar Semptomlar

Oral kandida lezyonları beyaz, dilde,
dudakta, dişeti ve müköz membranlarda
kat kat plaklar şeklinde



Ağrıdan dolayı beslenme zorlaşır
Altta yatan patoloji tedavi edilmeli
Topikal antifungal veya oral flukunazol ve
anestetik jel




Yenidoğanda semptomlar nonspesifiktir.
Primer organ yetmezliğine veya sepsis, metabolik
asidoz,abdominal patoloji, menenjit gibi hastalıklara
sekonder
k d gelişebilir.
li bili
Abdominal distansiyon gibi minör probleme bağlı
olabileceği gibi sepsis gibi hayatı tehdit eden
durumlara da bağlı olabilir.
Araştırma, monitörizasyon ve tedavi için yatış gerekir.
19
Öksürük ve Nazal Konjesyon



Viral ÜSYE öksürük ve nasal konjesyonun sık
nedenlerinden.
Altta yatan hastalık tedavi edilmeli

Öksürük kesiciler yenidoğanda dikkatli kullanılmalı.

Hırıltılı Solunum ve Stridor
Çoğu respiratuar sebeplerden ortaya çıkar.

20


Nazal konjesyonda serum fizyolojik damla(24 aylık
altına nazal dekonjestanlar kontraendikedir).


Yenidoğanda hırıltılı solunum sık ve genelde
benigndir.
Stridor ise burundan trakea ve bronşa kadar
konjenital anomalilere bağlı olabilir
olabilir.
Yenidoğan dönemde entübe olanlarda subglotik
stenoz gelişebilir.
Stridora neden olan enfeksiyonlar (krup, epiglotit,
abse…) yenidoğanda nadir.
Laringomalazi yenidoğan döneminde en sık stridor
nedeni.
21
Yenidoğanda Solunum Sıkıntısı yapan bazı nedenler
Apne ve Periyodik Solunum





22
Normal yenidoğanda periyodik solunum olabilir ancak apneden
ayırtedilmelidir.


Apne solunumun bradikardi ve siyanozla birlikte ya da
olmaksızın 10-20 sn durmasıdır.


Solunum kaslarındaki yorgunluğun ve respiratuar arreste gidişin
göstergesidir.
Yenidoğanda özellikle prematürlerde 3 saniyeden uzun apne
dönemi olabilir.


20 sn den daha uzun apne dönemi, bradikardi ve siyanoz
araştırılmalıdır.
Pnömoni(Bakteriyel, Viral,
Klamidyal)
Aspirasyon
Bronşiolit
Sepsis(Bakteiyemi,
p (
y
, İdrar yyolu
enfeksiyonu, Menenjitler)
Karın kaynaklı(Distansiyon,
Gastroenterit, Volvulus)
Metabolik Asidoz(Metabolik
hastalıklar, Duktus bağımlı
kalp hastalıkları)





23
Konjenital anomaliler(Yarık
damak, Laringomalazi,
Laringotrakeal darlık, trakeal
webler, Trakeoösefageal
fistül, trakeal hemanjiomlar
ve vasküler ringler)
Diafragmatik herniler
Konjenital kalp
hastalıkları(Siyanotik,
Asiyanotik)
Nöromüsküler
hastalıklar(infantil botulizm,
Kas hastalıkları)
SIDS
24
4
27.09.2012
Hızlı solunum ve Solunum Sıkıntısı
Siyanoz



Bebek hızlı nefes alıp veriyor ancak zorluk
çekmiyorsa daha çok kalp hastalığı,

Nefes alıp verirken zorlanıyorsa AC
hastalığından şüphelenilir.
Siyanozlu bebekler ileri araştırma amacıyla
yatırılmalı.
Takipne(SS >60 soluk/dk) gerçek bir
medikal acildir.

Anamnez? Fizik Muayene?

TK, BK, Pa Akciğer grafisi

Altta yatan nedene göre tedavi.
25
Pnömoniler
Pnömoni Etiyoloji
Yaygın bakteriyel(Grup B
streptokkal(ensık), E. Coli,
L.monositogenes, H.
İnfluenza B, S. Pnömonia,
Klebsiella, Enterobakter)
Klinik
presentasyonu
Tedavi yaklaşımı
Daha çok uterin kaynaklı 48 saat
içinde başlayan fulminan
enfeksiyon
Tam tetkik(Kan, idrar kültürleri,
Direkt grafiler, TK, Genelde ilk
kan kültürleri negatif gelir;2 kez
kültür alınmalı.
LP kontaendikasyon yoksa
yapılmalı,Hospitalize edilmeli ve
IV antibiyoterapi
başlanmalı(ampisilin gentamisin
ve kültür sensitif antibiyotikler)
Ciddi solunum sıkıntısı, Unstabil
vücut ısısı, irritabilite veya letarji
taşikardi, emmeme
Prematür infantlarda
nosokomiyal enfeksiyonlar
(S. Aureus, P. Aeruginosa
Yaygın bakteriyel enfeksiyonla
aynı
Yaygın bakteriyel enfeksiyonla
aynı
Klamidya
Annede kolonizeyse maruz kalan
yenidoğanların %3-%16
Genelde 3. haftadan sonra
vakaların yarısında konjonktivitle
seyreder. Sıklıkla afebril,
takipneik tipik öksürüğüyle
seyreder. Wheezing yaygın
değildir.
Sepsis açısından aranmalı
Pa akciğerde hiperinflasyon ve
interstisyel infiltrasyon
Nazofarengel sürüntünün PCR
veya kültürü ile definitif tanı
konur
Eosinofili görülebilir.
Makrolidler(Eritromisin,
Klaritromisin, Azitromisin) 27
26
Bordotella Pertussis
Pnömoni,paroksismal öksürük,
siyanoz, öküsürüğü takiben
kusma atakları. Karakteristik iç
çekme neonatalde yok.
Sadece apne ile presente
olabilir. Anne babada persistan
öksürük varsa şüphelen.
Sepsis araştırılmalı.
Nazofarengel sürüntünün PCR
veya kültürü ile tanı.
Periferik kanda lenfositoz
Makrolidler etkili ancak 6
aylıktan küçük çocuklarda
kullanılmaz
Tedavi boyunca iyi
monitorizasyon ve
hospitalizasyon şart
Mycobakteriyum
tuberculosis
Enfekte anneden doğanların
yarısı enfekte
Transplasental yolla
edinilebilir(Aspirasyon,
d l bl (
yutma
veya enfekte amniyon mayi,
postnatal damlacık yoluyla
Çoğu organı ilgilendiren
nonspesifik sistemik
semptomlarla birlikte(ateş,
solunum güçlüğü,
organomegali
Sepsis araştırılmalı
Pa Akciğer, İdrar kültürü,
gastrik ve trakeal aspiratlar
Deri testi yenidoğanda sensitif
değil
Rutin anti-TBC tedavisi
Destek tedavisi
Viral pnömoni
(RSV,Adenovirus, İnsan
metapnömovirus,
influenza, Parainfluenza)
Üst solunum yolu enfeksiyonu
ilerlerse solunum güçlüğü ve
emmeme
Hipoksi apne
Bronşiolitten pek ayrılamaz
Sepsis araştırılmalı
Viral testler(Direkt antijen
tarama/PCR/Kültürler,
nasofarengeal sürüntü örneği
Pa akciğer
Destek tedavisi.
28
Bronşiolit




Kışın pik yapar.

RSV en sık etken.

Parainfluenza 2. en sık etken.

Apne yenidoğanda ve 34 haftanın altında
infantlarda daha yaygın
1 yaş altı,
lt prematüre,
tü
altta
ltt yatan
t h
hastalığı
t l ğ olanlarda,
l l d
düşük sosyoekonomik düzey ve anne sütü
almayanlarda sık.

Hastalığın ilk 3 gününde ortaya çıkar

X ray de yamalı atelektazik hiperinflasyon
İlk 3 ayda risk fazla.

Bronşiolit tanısı klinik
Dikkat azlığı, öksürük, dispne, irritabilite, apne
peryodu görülür.

Genellikle vakalar hafiftir ve yatış gerekmez
29
30
5
27.09.2012
Bronşiolit yatış kriterleri
Konjenital Kalp Hastalıkları

Prematüreler


Kalp veya AC hastalığı


3 aydan küçük


Başlangıç 02 sat. %92 nin altında

İyi beslenemeyen ve dehidrate bebekler

Genel kural olarak takipne ve siyanoz varlığında
kardiyak patolojiden şüphelenilmeli.
Büyük arter transpozisyonu, VSD, aort koarktasyonu,
konjestif kalp yetmezliği
yetmezliği…
Kardiyak hastalığı olan yenidoğanlar ilk birkaç
haftada(duktus arterisus kapandıktan sonra) acil
servise başvururlar.
Prostoglandin E1 0.05-0.1 microgram/kg/dk
pulmoner arter basıncı artmış vakalarda infüzyon
olarak başlanabilir.
31
Enfeksiyonlar
Nöromusküler Hastalıklar




32
Kas güçsüzlüğü sonucu yüzeysel ve hızlı soluma
olabilir.
İnfantil botulizmde zayıf ağlama ve beslenme güçlüğü
olur
olur.
Oküler palsi, apne, hipotoni, letarji sonradan
gelişebilir.
Down, HİE, spinal kord lezyoları (Meningomyelosel),
periferik sinir lezyonları (MG, muskuler distrofi…)


Vücut ısısı dengesizliği, solunum güçlüğü,
ateş, sarılık, beslenme azlığı gibi
semptomlarla başvururlar.

Kernig ve brudzinski menenjiti düşündürür.

Septik yenidoğanda ateş olmayabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu non spesifik
semptomlar ile gelebilir.(irritabilite, kusma,
diyare, zayıf beslenme…)
33
GIS SEMPTOMLARI
Beslenme güçlüğü


En sık neden özefagus darlığı
ve özefagus ve trakeanın
kompresyonudur.
Önceden normal beslenen
ancak sonradan beslenmesi
azalan bebeklerde
enfeksiyon gibi akut bir
durum düşünülmeli.




34
Gastroözefageal Reflü
Kilo alımı iyi ve bebek
doyuyorsa beslenme yeterli
demektir.
Nadiren anatomik
b
bozukluklar
kl kl beslenme
b l
güçlüğüne yol açar.
Dikkatli hikaye ile sorunun
doğumdan itibaren olduğu
anlaşılır.
Çocuk zayıf ve dehidratedir.

Yenidoğanda az miktarda reflü normaldir.

Alt özefagus sfinkter basıncının düşük ve göreceli
olarak gastrik basıncın artmış olmasından
kaynaklanır.

Kronik reflü sekeli olarak disfaji, irritabilite, anemi ve
malnütrisyon görülür.

Sintigrafi, ph monitörizasyonu, endoskopi ve biyopsi
ile tanı.(Tanı acil serviste değil)
35
36
6
27.09.2012
Kusma




Pilor Stenozu
İlk birkaç haftada kusma nadirdir ve rejürjidasyonla
karıştırılır.


Doğumla başlayan kusma genelde anatomik
bozukluğa bağlıdır.


Akut kusma sebebi KİBAS ve enfeksiyonlar olabilir

İnfantta projektil kusma ilk 2-3. haftada pilor
stenozunda görülür.
Yenidoğanda kusmanın cerrahi olarak
önlenebilen en yaygın formu.
6 hafta-6 aylık infantta görülür.
Fizik muayenede olive palpasyonu
palpasyonu.
USG sayesinde ilk 1 ayda tanı ve tedavi
Acil Serviste USG ulaşılamadığında volümetrik
teknikle tanı konabilir.


8 F naso veya orogastirik tüp yerleştir.
Son beslenmeden 3-4 saat sonra sondadan >5 ml
üstü aspirat geliyorsa pilor stenozundan şüphelen.
37
38
Malrotasyon ve Volvulus

Malrotasyon genelde ilk 1 ayda ani,




şiddetli kusma ile olur
İnsidansı 1/500
Safralı kusma acil cerrahi gerektirir.
Tanı ve tedavide gecikme mortalite ve
morbiditeyi artırır.
39
40
Diğer Cerrahi Lezyonlar

İnkarsere kasık fıtığı ve intusepsiyon 2
aydan sonra görülür.

1 yaşından sonra inkarsere fıtık
insidansı azalır.
41
42
7
27.09.2012
Nekrotizan Enterokolit







Bağırsak duvarının inflamasyonu.
Prematürelerde insidans yüksek.
Beslenme intoleransı, distansiyon, kanlı dışkılama,
apne ve şokk olabilir.
l bili
X ray de pnömatozis intestinalis ve hepatik portal
hava.
Perforasyon varsa serbest hava görülebilir.
IV antibiyoterapi
Durum stabilize olur olmaz pediyatrik cerrahi.
43
Kanlı Alt Bezi
44
Diyare ve Dehidratasyon

İlk 2-3 günde anne kanının yutulmasına bağlı.

Diyare, dışkının çok sulu ve sık olmasıdır.

Kleihauer-betke ve apt testi ile tanı.

3-15 ayda en sık etken rotavirüs.

Birkaç günden sonra çoğunlukla idiyopatik.

Kış aylarında pik insidans.

Koagülopati, NEC, anal fissür, allerjik veya enfeksiyöz

Enterik adenovirüs en sık 2. etken.

Yazın daha çok bakteriyel.

Parazitik enfeksiyonlar yenidoğanda nadir.
kolit ve konjenital anomaliler de göz önünde
bulundurulmalı.
45
46
Dehidratasyonun Klinik Değerlendirilmesi






Bakteriyel enfeksiyonda dışkıda kan görülür
Salmonella düşünüldüğünde tüm sepsis çalışması
yapılmalı, antibiyotik tedavi için hastaneye yatırılmalı
Hik
Hikaye
bebeğin
b b ği hidrasyon
hid
durumu
d
ve etkene
tk
yönelik
ö lik
olmalı
Oral alım, mental durum ve idrar çıkışı hidrasyon ile
ilgili bilgi verir
Oral rehidratasyon <%5 altında dehidrate infantlarda
yapılır.
150 ml/kg/gün en az.
47
Bulgu ve
Semptomlar
Kilo kaybı(%)
Genel görünüm
ve
durum,infantlar
Radial Nabız
Hafif
Orta
Ağır
3-5
6-9
10 ve üstü
Susamış, alert ve
huzursuz
Susamış; huzursuz
veya letarjik ama
uyarılabilir.
Uykuya meyilli;
soğuk ıslak
siyanotik
ekstremiteler,koma
Normal hız ve
kuvvette
Hızlı ve zayıf
Hızlı, çok zayıf
bazen alınamıyor
Solunum
Normal
Derin,bazen hızlı
Hızlı ve derin
Anterior
Fontanel
Normal
Çökmüş
Çok çökmüş
Sistolik Kan
basıncı
Normal
Normal veya düşük
Düşük veya
alınamıyor
48
8
27.09.2012
Abdominal Distansiyon
Cilt Elastisitesi
Çimdikledikten
sonra hızla geri
dönüyor
Yavaş
Çok yavaş
Gözler
Normal
Çökmüş
Çok Çökmüş
Gözyaşı
Mevcut
Azalmış ya da yok
Yok
Müköz
Membranlar
Islak
Kuru
Çok kuru
İdrar Çıkışı
Normal
Azalmış ve koyu
Anüri veya ciddi
oligüri
Kapiller
Geridolum
Normal
2 sn
>3 sn
30-50
60-90
100
Sıvı
İhtiyacı(ml/kg)




Karın kaslarının zayıf ve göreceli olarak karın
içi organların büyüklüğünden kaynaklanır.
Yenidoğanda normal olabilir.
olabilir
Bebek rahat, beslenme iyi ve karın
yumuşaksa sorun yok.
İleus, konstipasyon, NEC, konjenital
organomegaliler sebep olabilir.
49
Konstipasyon






50
Sarılık(Hiperbilirubinemi)
Doğum sonrası ilk bir ayda kabızlık,
Hirschprung, hipotiroidi, anal stenozu
düşündürür.
Hipotiroidizmde zayıf ağlama, beslenme
problemi, hipotermi, hipotoni, ödem
görülür.
İlk 48 saatte mekonyum atılamazsa ileri
araştırma gerekir.


Acil Serviste en sık fizyolojik, sepsise bağlı,
anne sütü sarılığı, konjenital otoimmün
hastalıklara bağlı sarılık görülür.
Fizyolojik sarılık;



Billuribin düzeyinde 24 saatte 5 mg/dl altında artış,
2-4 günde pik (5-6 mg/dl),
5-7 günde 2mg/dl alına düşer.
51
52
53
54
Septik yenidoğanda 24 saatlik peryotta
billuribin düzeyi 5 mg/dl den daha fazla artar
Kusma, distansiyon, solunum sıkıntısı, zayıf
beslenme eşlik eder
Anne sütü sarılığı;



3-4. günde başlar,
3.haftada 10-27 mg/dl ye ulaşır
Kernikterusa nadiren neden olur, gerekirse
fototerapi yapılabilir
9
27.09.2012
Yenidoğanın Sarılık Sebepleri

İlk 24 saat;





ABO ve Rh uyuşmazlığına bağlı hemoliz,
Konjenital infeksiyonlar(TORCH)
Doğum sırasında aşırı travma(Sefal hematom veya
intramuskuler hematom)
Edinilmiş enfeksiyonlar(Sepsis, pnömoni vs.)
2-3. günler

Fizyolojik
55

3.gün-1. hafta



56

>1. hafta

Edinilmiş enfeksiyonlar(Sepsis, İdrar yolu
enfeksiyonları,
y
, Pnömoni vb.))
Konjenital glukronil transferaz
eksiklikleri(Crigler-Najjar Sendromu, Gilbert
sendromu vb.)
Konjenital enfeksiyonlar(Sifiliz,
Toksoplazmosiz, CMV)









Anne sütü sarılığı
Edinilmiş enfeksiyonlar(Sepsis, İdrar yolu enfeksiyonları,
Pnömoni vb.)
Bilier Atrezi
Konjenital ve edinilmiş hepatit
Hücre membran defektleri(Orak hücreli anemi, sferositoz,
eliptositoz vb.)
Hücre enzim defektleri(G6PD eksikliği vb.)
İlaçlara bağlı hemoliz
Endokrin bozukluklar(Hipotiroidi)
Metabolik bozukluklar(Galaktozemi, fruktozemi)
Pilor Stenozu
57
58
Göz Şikayetleri
Sulu Göz


İyi görünümlü, kilo almaya devam eden
çocuk septik olamaz.
Labaratuar:


Anemi için CBC, hemoliz için yayma, direktindirekt billuribin seviyesi, retikülosit sayısı
ve coombs testi.
Bebeklerin çoğu ayaktan takip edilmesine
rağmen billuribin düzeyi toksik sınırına
(20mg/dl) gelenler yatırılmalı.
59



Yenidoğanın %6 sı nazolakrimal
duktusu kapalı doğar.
Genellikle antibiyotikli damla gerekmez
gerekmez.
12 aydan uzun persiste kapalı kanal göz
konsültasyonu gerektirir.
60
10
27.09.2012
Kırmızı Göz ve Konjonktivit





Kırmızı göz nedeni daha çok konjunktivit
İlk 1 ayda %1.6-12
İlk 24 saatte en sık antimikrobiyal tedaviye
bağlı kimyasal konjunktivit
H.inf, strep. Pnöm diğer etkenler
Yenidoğan okuler proflaksiden dolayı
N.gonore nadir.


Virüsler nadiren izole konjunktivit yapar
Neonatal konjunktivit değerlendirmesinde
başlangıç süresi önemli;

Birinci günde kimyasal

Doğumdan 3-5 gün sonra gonokok

Birinci haftanın sonunda klamidya
61

Gonokokkal oftalmia
neonatarum tedavisi;

Bir kez seftriakson 25-50
mg/kg/gün IV veya IM



Klamidyal konjonktivit
tedavisi;

veya
Sefotaksim 100 mg/kg IV
veya IM.
Daha çok sefotaksim
tercih edilmeli.




Eritromisin 50 mg/kg
günlük total dozu PO 1X4
toplam 14 günlük tedavi.
tedavi

62

veya
Tolere edemeyen
yenidoğanda oral
sülfonamidler.

Kırmızı gözlü ve irritabl bebekte aynı zamanda
korneal irritasyon ve abrazyon olabilir.
Wood ışığında floreseinle değerlendirilir
değerlendirilir.
Akut glokom nadir de olsa yenidoğanda
kırmızı göz nedeni olabilir.
Seftriakson
enterohepatik siklus
nedeniyle kernikterus
yapabilir.
63
64
Neonatal Sepsis




Sıklıkla enfeksiyonlara bağlı.
Rektal ölçümde 38 C veya üstü ateş kabul edilir.
4 haftadan büyüklerde ateş, bakteriyel etyoloji
düşündürmesine rağmen, ateş yüksekliğiyle
yenidoğanda olası bakteriyel enfeksiyon arasında
korelasyon yoktur.
Erken ve geç başlangıçlı diye ikiye ayrılır;




Enfeksiyonların çoğu anneden vertikal geçişle olur.
Maternal veya perianatal risk faktörleri; maternal
ateş, uzamış membran rüptürü, fetal distress ….



Erken başlangıçlı sepsis ilk hafta içinde; geç başlangıçlı
sepsis genellikle 1. haftadan sonra ortaya çıkar.
Erken başlangıçlı sepsiste nötropeni ve septik şok yaygın
görülürken; geç başlangıçlı sıklıkla menenjitle gider.


65
%30 B g
grubu streptokok,
p
, %30-40 E.Coli,, %15-20 g
gram –
enterokok, %10 gram +koklar etken.
Beslenme güçlüğü, ateş, sarılık, solunum sıkıntısı ….
Yenidoğanda ateş olmayabilir.
Septik yenidoğanda CBC, kan, idrar, bos kültürü
alınmalı ….
Tüm sepsis olasılığı olan yenidoğanlar yatırılmalı ve
kültür sonuçlarına göre antibiyotik tedavi başlanmalı.
66
11
27.09.2012
Neonatal Sepsis bulgu ve Semptomları










Vücut ısısı dengesizliği(Hipo-Hipertermi)
SSS disfonksiyonu
Solunum yetmezliği
Yeme bozukluğu(Emmeme)
Sarılık
Deri döküntüleri
Ateş
Letarji, irritabilite, nöbetler
Apne, takipne, iç çekme
Kusma, emmeme, gastrik distansiyon, diyare

Bakteriyel septisemi veya menenjit düşünülen
yenidoğanda başlangıç tedavisi;

Ampisilin (50 mg/kg daha çok B grubu streptokok ve listeria
yönelik)




ve
Aminoglikozid (gentamisin 2.5 mg/kg E. Coli ve diğer gram
negatif m.o. yönelik)
Eğer gram negatif menenjit kuvvetle muhtemelse
gentamisin yerine Sefotaksim veya Seftazidim tercih
edilmeli(BOS a geçişi daha iyi olduğu için)
Eğer klinik ve labaratuar herpes infeksiyonu
düşündürüyorsa IV asiklovir ….
67
68
Ciddi Hasta Yenidoğanda Dikkat Edilecek Bazı Noktalar



Bradikardi sıklıkla solunum yetmezliği ve
hipoksiye sekonder gelişir ve havayolu ve
solunumun desteklenmesi ile düzeltilir.
Yenidoğan kalp hastalıkları sıklıkla hastane
sonrası ilk haftada ya da taburculuktan 2
hafta sonra ortaya çıkar.
Yenidoğanın metabolik hastalıkları
letarji,kardiyovasküler veya solunum
yetmezliği ile ortaya çıkarlar.Ayırıcı tanısı
oldukça zordur.





Konjenital adrenal hiperplazi yeni doğanın nadir görülen ama
ölümcül endokrinolojik acillerinden biri.
Şok tablosundaki yeni doğanlar virilizasyon, ambiguus genitalia,
hiperpigmentasyon açısından dikkatle incelenmeli.
Tuz Kaybettiren KAH açısından serum elektrolitleri bakılmalı.
(Hi
(Hiponatremi,
t
i Hiperkalemi…)
Hi k l i )
Hiperkalemiye bağlı EKG değişiklikleri mevcutsa standart
tedaviye ek olarak 12.5-25.0 mg IV/IM/IO hidrokortizon
uygulanması gerekebilir.
Kardiyovasküler yetmezlikli sepsisli yenidoğanda geniş
spektrumlu antibiyotik kullanımı standart tedavide yer alır
(ampisilin 50 mg/kg ve gentamisin 2.5 mg/kg).
69
70
TEŞEKKÜRLER
Kaynakça Tintinalli 7th Edition

Intrakranial hemoraji travmatik olsun ya da olmasın
yenidoğanın ciddi acillerinden.Risk faktörleri:






Evde doğum(K vit yapılmaması)
Travmatik vajinal doğum
Resüsitasyon sonrası hemen CT görüntüleme
NEK?
Konjenital Malrotasyon?
Volvulus?
71
72
12