1 2 3 4 A

Transkript

1 2 3 4 A

Önsöz
İçindekiler
SIPROTEC
Giriş
Fonksiyonlar
Mesafe Koruma
7SA522
Montaj ve Devreye Alma
Teknik Veriler
V4.65’dan itibaren
Kullanım Kılavuzu
Ek
Kaynakça
Terimler sözlüğü
Dizin
C53000-G115A-C155-1
1
2
3
4
A
Not
Emniyetiniz için, Önsöz’de yer alan talimat ve uyarılara uyunuz.
Sorumluluk reddi
Telif hakkı
Bu kullanım kılavuzunun içeriği, açıklanan yazılım ve donanıma
uygunluğu yönünden kontrol edilmiştir. Bununla birlikte,
açıklamalarda sapmalar tamamen ortadan kaldırılamaz, bundan
dolayı verilen bilgilerdeki hata veya eksiklikler konusunda herhangi
bir sorumluluk kabul edilemez.
Telif hakkı © Siemens AG 2010. Tüm hakları saklıdır.
Bu kullanm kılavuzundaki bilgiler düzenli olarak gözden
geçirilmekte olup, gerekli düzeltmeler ileriki baskılara dahil
edilecektir. Kullanım kılavuzunda karşılaşacağınız bu tür hataları
yapacağınız düzeltmelerle bize bildirmenizi rica ederiz.
Siemens’in açık müsaadesi olmadan, bu belgenin yayınlanması,
kopyalanması, içeriğinin aktarılması veya değerlendirilmesi
yasaktır. Bu kuralları ihlal edenler, oluşacak zararların tazmini ile
yükümlüdürler. Özellikle patent başvurusu veya marka tescili
maksadıyla, tüm hakları saklıdır.
Tescilli markalar
Çıkış tarih 10.2010
SIPROTEC, SINAUT, SICAM ve DIGSI, SIEMENS AG’nin tescilli
markalarıdır. Bu kullanım kılavuzundaki diğer ad ve gösterimler,
üçüncü şahıslarca kendi amaçları doğrultusunda kullanılması
durumunda unvan sahibinin haklarını ihlal edebilecek ticari
markalar olabilir.
Siemens Aktiengesellschaft
Sipariş No.: C53000-G115A-C155-1
Herhangi bir bildirimde bulunmaksızın teknik
düzeltmeler/iyileştirmeler yapma hakkımız saklıdır.
Belge sürümü V04.00.02
Önsöz
Bu Kullanım Kılavuzunun Amacı
Bu kullanım kılavuzu, 7SA522 cihazlarının fonksiyonlarını, çalışmasını, montajını ve devreye alınmasını
açıklamaktadır. Özellikle, aşağdakileri bulabilirsiniz:
• Cihaz konfigürasyonu konusunda bilgiler ve cihaz işlevleri ve ayarlarının açıklaması → Bölüm 2;
• Montaj ve devreye alma talimatları → Bölüm 3;
• Teknik Verilerin derlenmesi → Bölüm 4;
• İleri düzeydeki kullanıcılar için en önemli verilerin derlenmesi → Ek A.
SIPROTEC 4 cihazlarının tasarımı, konfigürasyonu ve çalışması hakkında genel bilgiler SIPROTEC 4 Sistem
Tanımlamasında sunulmuştur /1/.
Hedef kitle
Koruma mühendisleri, devreye alma mühendisleri, seçici koruma donatısının, otomatik ve kontrol tesislerinin
ayar, kontrol ve işletmesinden sorumlu personel ve elektrik tesisleri ve güç santralleri işletme personeli.
Uygulanabilirlik
Bu kullanım kılavuzu: SIPROTEC 4 Mesafe Koruma 7SA522; Firmware Sürümü V4.65’dan itibaren için
geçerlidir.
Uygunluk Bildirimi
Bu ürün, Avrupa Topluluğu Konseyi’nce üye ülkelerin elektromanyetik uyumluluk ile ilgili
kanunları dikkate alınarak hazırlanan yönergeye (EMC Konsey Direktif No. 2004/108/EG) ve
yine elektrik cihazlarının belli gerilim sınırları içerisinde kullanımına ilişkin direktife (Alçakgerilim Yönerge No. 2006/95/EG) uygunluk arz etmektedir.
Bu uygunluk, SIEMENS AG tarafından Konsey Direktiflerine göre, EMC direktif için genel
standartlar EN 61000-6-2 ve EN 61000-6-4 ve alçak-gerilim direktif için EN 60255-6 standardı
doğrultusunda yapmış olduğu testlerle kanıtlanmıştır.
Bu cihaz endüstriyel kullanım için tasarlanmış ve üretilmiştir.
Bu ürün, IEC 60 255 serisi uluslar arası standartlara ve VDE 0435 Alman standardına uygun
olarak tasarlanmıştır.
Diğer Standartlar
IEEE Std C37.90 ("Teknik Veriler" Bölüm 4.’e bakın)
SIPROTEC, 7SA522, Kullanım kılavuzu
C53000-G115A-C155-1, Yayın Tarihi 10.2010
3
Önsöz
Ek Destek
SIPROTEC 4 Sistemi konusunda daha fazla bilgi edinmek için veya kılavuzda yeterince ele alınmayan
sorunların ortaya çıkması halinde, yerel Siemens yetkili bayisine müracaat ediniz.
Müşteri Destek Merkezimiz 24 saatlik bir hizmet sunar.
Telefon-No: +49 (180) 524-7000
Fax-No. +49 (180) 524-2471
e-posta: [email protected]
Eğitim Kursları
Bireysel kurs programları ile ilgili istekleriniz için Eğitim Merkezi'mize başvurunuz:
Siemens AG
Siemens Power Academy TD
Humboldtstr. 59
90459 Nürnberg
Telefon-No: +49 (911) 433-7005
Fax-No. +49 (911) 433-7929
Internet: www.siemens.com/power-academy-td
Güvenliğiniz için talimatlar
Özel işletim koşulları ilave tedbirler gerektirdiğinden, bu kullanım kılavuzu cihazın (modül, aygıt) işletmesi için
gerekli tüm emniyet tedbirlerinin tam bir dizinini içermez. Ancak, kişisel güvenlik maksatlarıyla ve maddi
hasardan kaçınmak üzere dikkat edilmesi gereken önemli bilgiler içerir. Bir İkaz Üçgeni ile ve tehlike derecesine
göre vurgulanmış bilgiler aşağıdaki şekilde gösterilir:
TEHLİKE!
Gerekli tedbirlerin alınmamasının, ölüm, ciddi kişisel yaralanma veya önemli maddi hasarlara yol açacağını
bildirir.
UYARI!
Gerekli tedbirlerin alınmamasının, ölüm, ciddi kişisel yaralanma veya önemli maddi hasarlara yol açabileceğini
gösterir.
Dikkat!
Gerekli önlemlerin alınmamasının; hafif kişisel yaralanmalara veya maddi hasara yol açabileceğini bildirir. Bu,
genellikle cihaz üzerinde veya cihazın kendisinde olabilecek hasarlara uygulanır.
4
Önsöz
Not
Cihaz hakkında bilgi vermek ve kullanım talimatının konuyla ilgili önemli bir kısmını vurgulamak için kullanılır.
UYARI!
Kalifiye personel
Bu kullanım kılavuzunda açıklanan cihazın(modül, aygıt) devreye alma işlemleri ve işletmesi ancak güvenlik
konularına tam olarak aşina olan nitelikli personel tarafından gerçekleştirilebilir. Bu kılavuzda belirtilen teknik
emniyet bilgileri bakımından nitelikli personel; cihazları, sistemleri ve elektrik devrelerini emniyet standartlarına
uygun olarak devreye alma, aktif hale getirme, topraklama ve atamaya yetkili kişiler.
Amaca uygun kullanım
İşlemsel cihaz (aygıt, modül) yalnızca katalog ve teknik açıklamalarda belirtilen uygulamalar için ve yalnızca
Siemens tarafından önerilen veya onaylanan üçüncü taraf şirketlere ait ekipmanla birlikte kullanılabilir.
Cihazın başarılı ve güvenilir şekilde çalışması, uygun taşıma, depolama, montaj, kullanım ve bakım
yapılmasına bağlıdır.
İşletme sırasında cihazda tehlikeli gerilimler mevcuttur. Cihazın uygun şekilde kullanılmaması ciddi kişisel
yaralanma veya maddi hasarlara yol açabilir.
Herhangi bir elektrik bağlantısı yapılmadan önce, cihaz şasi terminaline topraklanmalıdır.
Güç kaynağına bağlı tüm devre bileşenlerinde tehlikeli gerilimler mevcut olabilir.
Güç kaynağı kesildikten sonra bile cihaz üzerinde tehlikeli gerilimler mevcut olabilir (kondansatörler hala şarjlı
olabilir)
Açık devre akım transformatörü devrelerine sahip işlemsel cihaz çalıştırılamayabilir.
Kullanım kılavuzu veya işletme talimatlarında belirtilen sınır değerleri, test ve devreye alma işlemleri de dahil
olmak üzere, asla aşılmamalıdır.
Basım ve sembol gösterimleri
Cihazdan alınacak veya cihaza gönderilecek hazır bilgileri metin akışında göstermek için, aşağıdaki metin
formatları kullanılmıştır:
Parametre adları
Cihaz göstergesi veya kişisel bir bilgisayar ekranında (işletim yazılımı DIGSI ile) kelimesi kelimesine
görüntülenen yapılandırma veya işlev parametreleri göstericileri, sabit aralıklı kalın harf tipinde gösterilir. Bu,
menü başlıkları için de geçerlidir.
1234A
Parametre adresleri parametre adları şeklinde görüntülenir. Parametre adreslerinin genel tabloları A sonekini
içerir, eğer parametre sadece Ek Ayarlar Ekranı seçeneği ile DIGSI’ de ayarlanabiliyorsa.
Parametre seçenekleri
Cihaz göstergesi veya kişisel bir bilgisayar ekranında (işletim yazılımı DIGSI ile) kelimesi kelimesine
görüntülenen metin parametrelerinin mümkün olan ayarları, ilave olarak italik formatında yazılır. Bu, menü
seçenekleri için de geçerlidir.
“İhbarlar”
Röle çıkışı olabilen ya da diğer aygıtlar veya şalt panosu tarafından ihtiyaç duyulan bilgi göstericiler, tırnak
içerisinde ve eş aralıklı tipte gösterilir.
5
Önsöz
Gösterici tipi resimden açıkça anlaşılabiliyorsa; çizim ve tablolarda sapmalara müsaade edilebilir.
Çizimlerde aşağıdaki semboller kullanılmışıtır:
Aygıt-dahili mantıksal giriş sinyali
Aygıt-dahili mantıksal çıkış sinyali
bir analog büyüklüğün dahili giriş sinyali
numaralı harici giriş sinyali (İkili girdi,
giriş bildirimi)
Numaralı harici çıkış sinyali
(Değer bildirimi örneği)
Giriş sinyali olarak kullanılan numaralı harici ikili çıkış sinyali (Aygıt
bildirimi)
1234 adres numarası ve ON (AÇIK) ve OFF (KAPALI) mümkün olan
ayar seçeneklerine sahip, FONKSIYON olarak atanmış bir parametre
anahtarı örneği
Bunlardan başka; IEC 60617-12 ve IEC 60617-13 ve benzeri standartlara göre grafik sembolleri kullanılmıştır.
Çok sık kullanılan bazı semboller aşağıda listelenmiştir:
6
Önsöz
Bir analog büyüklüğün giriş sinyali
AND (VE) kapısı
OR (VEYA) kapısı
D-YA dışlayıcı VEYA kapısı (değerlik karşıtı): Girişlerden yalnızca biri
etkin olduğunda çıkış etkindir
Çakışma kapısı (eşdeğerlik): Girişlerin her ikisi aynı anda etkin ya da
etkin değilse çıkış etkindir
Yukarısı pozitif, aşağısı negatif kenarlı dinamik girişler (kenar
tetiklemeli)
Birkaç analog giriş sinyalinden bir analog çıkış sinyalinin oluşturulması
Ayar adresi ve parametre göstericisi (adı) ile sınır (eşik) kademesi
Ayar adresi ve parametre göstericili (adı) süre ölçer T (çalışma
gecikmesi, ayarlanabilir zaman örneği)
Süre ölçer (T bırakma gecikmesi, ayarlanamaz zaman örneği)
Dinamik tetiklemeli darbe (impuls) zamanlayıcı T [monoflop (tek
durumlu)
Ayar girişi (S), resetleme girişi (R), çıkış (Q) ve ters çevrilmiş çıkışa (Q)
sahip statik bellek (RS-iki durumlu)
n
7
Önsöz
8
İçindekiler
1
2
Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
1.1
Genel Çalışma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
1.2
Uygulama Kapsamı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
1.3
Özellikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
2.1
Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
2.1.1
2.1.1.1
2.1.1.2
2.1.1.3
Fonksiyon Kapsamı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Fonksiyon Kapsamının Yapılandırılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
2.1.2
2.1.2.1
2.1.2.2
Güç Sistemi Verileri 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
2.1.3
2.1.3.1
2.1.3.2
2.1.3.3
2.1.3.4
Ayar Grupları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
Ayar Gruplarının Amacı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
2.1.4
2.1.4.1
2.1.4.2
2.1.4.3
Güç Sistemi Verileri 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57
2.2
Mesafe koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
2.2.1
2.2.1.1
2.2.1.2
2.2.1.3
2.2.1.4
2.2.1.5
Mesafe Koruma, Genel ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
Toprak Arıza Tespiti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59
Empedansların Hesaplanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77
2.2.2
2.2.2.1
2.2.2.2
2.2.2.3
Dört Kenarlı (quadrilateral) Mesafe Koruma (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
2.2.3
2.2.3.1
2.2.3.2
2.2.3.3
MHO Karakteristikli Mesafe Koruma (Opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106
2.2.4
2.2.4.1
2.2.4.2
Mesafe Korumanın Açma Mantığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107
Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112
9
İçindekiler
2.3
2.3.1
Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
2.3.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
2.3.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
2.3.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
2.4
Koruma Veri Arayüzleri ve Haberleşme Topolojisi (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
2.4.1
2.4.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
2.4.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
2.4.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
2.5
Koruma Veri Arayüzleri üzerinden Uzak Sinyaller (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
2.5.1
Açıklama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
2.5.2
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
2.6
Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
2.6.1
Genel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
2.6.2
2.6.3
Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B (PUTT) . . . . . . . . . . . . . 136
2.6.4
Doğrudan Düşük Menzil Karşıdan Açtırma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
2.6.5
Müsaadeli Aşırı Menzil Karşıdan Açtırma (POTT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
2.6.6
Bloklama Çözme Tertibi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
2.6.7
Bloklama Tertibi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
2.6.8
Geçici Bloklama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
2.6.9
Zayıf-Besleme ve Sıfır Besleme için Önlemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
2.6.10
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
2.6.11
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
2.6.12
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
2.7
Topraklı Sistemlerde Toprak Arıza Aşırı Akım Koruma (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
2.7.1
2.7.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
2.7.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
2.7.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
2.8
10
Güç Salınımı Tespiti (Opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Toprak Ar. AA için Koruma Sinyalleşmesi (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
2.8.1
Genel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
2.8.2
Yön Karşılaştırmalı Başlatma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
2.8.3
Yönlü Kilit Çözme Tertibi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
2.8.4
Yönlü Bloklama Tertibi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
2.8.5
Geçici Bloklama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
2.8.6
Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için Önlemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
2.8.7
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
2.8.8
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
2.8.9
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
İçindekiler
2.9
Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için Önlemler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204
2.9.1
2.9.1.1
Eko Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .204
2.9.2
2.9.2.1
2.9.2.2
Klasik Açma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .206
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .208
2.9.3
2.9.3.1
2.9.3.2
Fransız Tanımına göre Açma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .209
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .212
2.9.4
2.9.4.1
2.9.4.2
Klasik ve Fransız Açma için çizelge halinde bakış. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .214
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .214
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .215
2.10
Harici Doğrudan ve Uzaktan Açma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .216
2.10.1
Fonksiyon Tanımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .216
2.10.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .217
2.10.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .217
2.10.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .217
2.11
Aşırı Akım Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
2.11.1
Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218
2.11.2
2.11.3
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .226
2.11.4
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232
2.11.5
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .234
2.12
Anlık Yüksek Akım Arıza Üzerine Kapama (AÜK) Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235
2.12.1
2.12.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236
2.12.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236
2.12.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236
2.13
Otomatik Tekrar Kapama (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .237
2.13.1
2.13.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254
2.13.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .262
2.13.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .264
2.14
Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (Opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .266
2.14.1
2.14.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273
2.14.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .277
2.14.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .279
2.15
2.15.1
Aşırı ve Düşük Gerilim Koruma (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .280
Aşırı Gerilim Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .280
2.15.2
Düşük Gerilim Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .287
2.15.3
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .291
2.15.4
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .295
2.15.5
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .297
11
İçindekiler
2.16
2.16.1
2.16.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
2.16.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
2.16.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
2.17
Arıza Yeri Tespit Cihazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
2.17.1
2.17.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
2.17.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
2.17.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
2.18
Kesici Arıza Koruması (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
2.18.1
2.18.2
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
2.18.3
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
2.18.4
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
2.19
12
Frekans Koruma (Opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
İzleme Fonksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
2.19.1
2.19.1.1
2.19.1.2
2.19.1.3
2.19.1.4
2.19.1.5
2.19.1.6
2.19.1.7
2.19.1.8
Ölçme Denetimi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Donanım İzleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Yazılım İzleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
Harici Trafo Devreleri İzleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
Pozitif Bileşen Gücün Faz Açısını İzleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Arıza Tepkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
2.19.2
2.19.2.1
2.19.2.2
2.19.2.3
2.19.2.4
Açma Devresi Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Fonksiyon Tanımı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
İçindekiler
2.20
Fonksiyon Kontrolü ve Kesici Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .350
2.20.1
2.20.1.1
2.20.1.2
2.20.1.3
2.20.1.4
2.20.1.5
Fonksiyon Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .350
Hat Enerjilenmesi Tanıma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .350
Devre Kesici Durumunun Tespiti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .354
Açık Kutup Algılayıcı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .356
Tüm Cihaz için Başlatma Mantığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .358
Tüm Cihaz için Açma Mantığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .359
2.20.2
2.20.2.1
2.20.2.2
2.20.2.3
Kesici Açma Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .364
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365
2.20.3
2.20.3.1
2.20.3.2
2.20.3.3
2.20.3.4
2.20.3.5
Cihaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .365
Açmaya Bağlı Bildirimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .366
Anahtarlama İstatistikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .367
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .367
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .368
2.20.4
2.20.4.1
2.20.4.2
2.20.4.3
EN100 Modülü 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .370
Ayar Notları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .370
Bilgi Listesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .370
13
İçindekiler
2.21
2.21.1
2.21.1.1
2.21.1.2
Devreye Alma Yardımı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
2.21.2
2.21.2.1
Mesajların İşlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
2.21.3
2.21.3.1
2.21.3.2
2.21.3.3
İstatistik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
2.21.4
2.21.4.1
2.21.4.2
Ölçme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
2.21.5
2.21.5.1
2.21.5.2
2.21.5.3
2.21.5.4
Osilografik Arızası Kayıtları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
Açıklama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
2.21.6
2.21.6.1
2.21.6.2
2.21.6.3
2.21.6.4
Demant Ölçme Ayarları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Uzun Süreli Ortalama Değerler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
2.21.7
2.21.7.1
2.21.7.2
2.21.7.3
2.21.7.4
Min/Maks Ölçme Ayarları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Sıfırlama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
2.21.8
2.21.8.1
2.21.8.2
2.21.8.3
Ayar Noktaları (Ölçülen Değerler) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Sınır Değeri İzleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
2.21.9
2.21.9.1
2.21.9.2
2.21.9.3
Enerji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
Enerji Ölçümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
Ayar Notları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
2.22
14
Yardımcı Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Komut İşleme
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
2.22.1
2.22.1.1
2.22.1.2
2.22.1.3
2.22.1.4
Kontrol Yetkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Komut Tipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Komut Yolunda Sıra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Kilitleme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
2.22.2
2.22.2.1
Kontrol Cihazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
2.22.3
2.22.3.1
2.22.3.2
İşlem Verisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
2.22.4
2.22.4.1
Protokol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
İçindekiler
3
Montaj ve Devreye Alma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403
3.1
Montaj ve Bağlantılar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
3.1.1
Yapılandırma Bilgileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .404
3.1.2
3.1.2.1
3.1.2.2
3.1.2.3
3.1.2.4
3.1.2.5
Donanım Değişiklikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .409
Genel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .409
Sökme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .414
Arayüz Modülleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .427
Tekrar Monte Etme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .431
3.1.3
3.1.3.1
3.1.3.2
3.1.3.3
Montaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .431
Gömme Tip Pano Montajı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .431
Raf Montajı ve Hücre İçine Montaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .433
Çıkma Tip Pano Montajı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .434
3.2
Bağlantıların Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .435
3.2.1
Seri Arayüzlerin Veri Bağlantılarının Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .435
3.2.2
Koruma Veri Haberleşme Kontrolü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .438
3.2.3
Sistem Bağlantılarının Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .439
3.3
Devreye Alma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .441
3.3.1
Test Modu ve İletim Bloklama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .442
3.3.2
Zaman Senkronlama Arayüzü Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .442
3.3.3
Sistem Arayüzlerinin Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .443
3.3.4
İkili Giriş ve Çıkışların Anahtarlama Durumu Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .445
3.3.5
Haberleşme Topolojisinin Kontrolü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .448
3.3.6
Koruma Verileri Arayüzü ile Koruma Sinyalleşmesi Tertibi İçin Test Modu . . . . . . . . . . . . . . . . . .452
3.3.7
Kesici Arıza Koruma Testleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .453
3.3.8
Akım-, Gerilim- ve Faz Dönüş Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .455
3.3.9
Yük Akımı ile Yön Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .456
3.3.10
U4 Gerilim Girişi için Polarite Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457
3.3.11
I4 Akım Girişi için Polarite Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .459
3.3.12
Kesicinin Çalışma Zamanının Ölçülmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .463
3.3.13
Koruma Sinyalleşmesi Sisteminin Mesafe Koruma İle Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .464
3.3.14
Koruma Sinyalleşmesi Sisteminin Toprak Arıza Koruma İle Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .466
3.3.15
Kesici Arıza Koruma ve/veya Uç Arıza Koruma için Sinyal İletiminin Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . .467
3.3.16
Dahili ve Harici Uzaktan Açtırma için Sinyal İletim Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468
3.3.17
Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonların Testi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468
3.3.18
Kesici ile Açma ve Kapama Testleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468
3.3.19
Yapılandırılmış İşletme Aygıtlarıyla Açma/Kapama Testleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .469
3.3.20
Test Amaçlı Osilografik Kayıt Alma Tetiklemesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .469
3.4
Cihazın Son Hazırlıkları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .471
15
İçindekiler
4
Teknik Veriler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
4.1
A
4.1.1
Analog Girişler ve Çıkışlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
4.1.2
Yardımcı Gerilim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
4.1.3
İkili Girişler ve Çıkışlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
4.1.4
İletişim Arayüzleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
4.1.5
Elektriksel testler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
4.1.6
Mekanik Testler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484
4.1.7
İklimsel Gerilim Testleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485
4.1.8
Çalışma Koşulları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485
4.1.9
Sertifikalar
4.1.10
Mekanik Tasarım
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
4.2
Mesafe Koruma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
4.3
Güç Salınımı Tespiti (opsiyonel)
4.4
Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
4.5
Toprak Arıza Koruma (opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
4.6
Toprak Arıza Koruma Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri (opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
4.7
Zayıf Besleme Açma (klasik). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
4.8
Zayıf Besleme Açma (Fransız tanımı). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
4.9
Koruma Veri Arayüzü ve Haberleşme Topolojisi (opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505
4.10
Harici Doğrudan ve Uzaktan Açtırma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
4.11
Zamanlı Aşırı Akım Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
4.12
Ani Yüksek-Akım Arıza-üzerine-Kapama Koruma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
4.13
Otomatik Tekrar Kapama (opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512
4.14
Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
4.15
Gerilim Koruma (opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
4.16
Frekans Koruma (opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
4.17
Arıza Yeri Tespiti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
4.18
Kesici-Arıza Koruma (opsiyonel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
4.19
İzleme Fonksiyonları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
4.20
İkili Bilgilerin İletimi (opsiyonel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
4.21
Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
4.22
İlave Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
4.23
Boyutlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
4.23.1
Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (Kasa büyüklüğü 1/2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
4.23.2
Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı (Kasa büyüklüğü 1/1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531
4.23.3
Çıkma Tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532
4.23.4
Çıkma Tip Pano Montajı (Kasa büyüklüğü 1/1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532
Ek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
A.1
16
Genel Cihaz Verileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
Sipariş Bilgileri ve Aksesuarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
A.1.1
A.1.1.1
Sipariş Bilgileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
Sipariş Kodu (MLFB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
A.1.2
Aksesuarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
İçindekiler
A.2
Terminal Atamaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .543
A.2.1
Gömme Tip Pano ve Hücre Montajı Kasası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .543
A.2.2
Çıkma Tip Pano Montajı Kasası. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .552
A.3
Bağlantı Örnekleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .561
A.3.1
Akım Trafoları için Örnekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .561
A.3.2
Gerilim Trafoları için Örnekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .565
A.4
Varsayılan Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .568
A.4.1
LED’ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .568
A.4.2
İkili Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .569
A.4.3
İkili Çıkış. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .570
A.4.4
Fonksiyon Tuşları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .570
A.4.5
Varsayılan Ekran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .571
A.4.6
Önceden Tanımlanmış CFC Grafikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .572
A.5
Protokole Bağlı Fonksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .576
A.6
Fonksiyon Kapsamı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .577
A.7
Ayarlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .579
A.8
Bilgi Listesi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .596
A.9
Toplu Bildirimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .630
A.10
Ölçülen Değerler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .631
Kaynakça . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .635
Terimler Sözlüğü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .637
Dizin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .649
17
İçindekiler
18
1
Giriş
Bu bölümde SIPROTEC 4 7SA522 cihazı tanıtılmıştır. Cihazın uygulamaları, karakteristikleri ve
fonksiyonlarının kapsamı gösterilmiştir.
1.1
Genel Çalışma
20
1.2
Uygulama Kapsamı
23
1.3
Özellikler
26
19
Giriş
1.1 Genel Çalışma
1.1
Genel Çalışma
Sayısal Mesafe Koruma SIPROTEC 4 7SA522, güçlü bir mikroişlemci sistemiyle donatılmıştır. Bu, ölçülen
değerlerin toplanmasından kesiciye gönderilen çıkış komutlarına kadar cihaz içerisindeki tüm fonksiyonların
tamamen sayısal olarak işlenmesini sağlar. Şekil 1-1'de cihazın 7SA522 temel yapısı gösterilmektedir.
Analog Girişler
Ölçme girişleri (MI), ölçü trafolarından gelen akım ve gerilimleri dönüştürür ve bunları cihazın dahili işlem
seviyelerine uyarlar. Cihaz üzerinde, 4 akım ve 4 gerilim girişi bulunmaktadır. Üç akım girişi, faz akım ölçümleri
için konulmuştur; diğer akım girişi (I4) toprak akımının (akım trafolarının yıldız-noktası artık akımı), bir paralel
hattın toprak akımının (paralel hat kompanzasyonu için) veya bir güç trafosunun yıldız noktası akımının (toprak
arızası yön tespiti için) ölçümü için yapılandırılabilir.
Şekil 1-1
20
7SA522 sayısal mesafe koruma rölesinin donanım yapısı
Giriş
Faz-toprak gerilimlerin her birisi için bir gerilim ölçme girişi bulunur. Diğer bir gerilim girişi (U4), artık gerilimi (en-gerilimi), bara gerilimini (senkronizasyon ve gerilim denetimi için) veya başka bir UX gerilimini (aşırı gerilim
koruma için) ölçmek için kullanılabilir. Analog değerler, IA giriş yükseltici grubuna aktarılır.
IA giriş yükseltici grubu, analog giriş büyüklükleri için yüksek dirençli girişler sağlar. Bant genişliği ve işlem hızı
açısından ölçülen değer işleme için uygun hale getirilmiş filtrelerden oluşmuştur.
AD analog-sayısal dönüştürücü grubu, mikrobilgisayar sistemine veri aktarımı için, analog sayısal
dönüştürücüler ve bellek elemanları içerir.
Mikrobilgisayar Sistemi
Ölçülen değerleri işlemeden başka; mikrobilgisayar sistemi µC, gerçek koruma ve denetim fonksiyonlarını da
yürütür. Bunlar, özellikle şunlardan oluşmuştur:
• Ölçülen sinyalleri filtreleme ve iyileştirme
• Ölçülen büyüklükleri sürekli izleme
• Bağımsız koruma fonksiyonlarının başlatma koşullarını izleme
• Sınır değerlerini ve zaman sıralarını sorgulama
• Mantık fonksiyonları için sinyallerin denetimi
• Açma ve kapama komut kararlarına ulaşma
• Arıza çözümlemesi için mesajları, arıza verilerini ve arıza değerlerini saklama
• İşletim sisteminin ve fonksiyonlarının, örn. veri depolama, gerçek zamanlı saat, iletişim, arayüzler vb.
yönetimi
Bilgiler, çıkış yükselteci OA üzerinden sağlanır.
İkili Girişler ve Çıkışlar
Bilgisayar sistemine girişler ve bilgisayar sisteminden çıkışlar, I/O modülleri (girişler ve çıkışlar) üzerinden
yönlendirilir. Bilgisayar sistemi, bilgileri, sistemden (örn. uzaktan resetleme) veya harici donanımdan (örn.
kilitleme komutları) alır. Çıkışlar, anahtarlama aygıtlarına gönderilen komutlar ve önemli olay ve durumların
uzaktan bildirimi için mesajlardır.
Ön Elemanlar
LED’ler ve LCD ekran, cihaz fonksiyonları hakkında bilgiler sağlar ve olayları, durumları ve ölçülen değerleri
gösterir.
Dahili kontrol tuşları ve sayısal tuşlar, gösterge ile birlikte cihazla lokal etkileşimi sağlar. Böylelikle;
yapılandırma ve ayar parametreleri, işletme ve arıza ihbarları ve ölçülen değerler gibi cihazla ilgili tüm bilgilere
erişilebilir veya bu bilgiler değiştirilebilir (aynı zamanda Bölüm 2’ ye ve SIPROTEC 4 Sistem Açıklamalarına
bakın).
Kumanda fonksiyonları bulunan modellerinde, cihazın ön panelinden kesici ve diğer teçhizatın kumanda
edilmesi de mümkündür.
21
Giriş
Seri Arayüzler
Cihazın ön panelindeki seri Operatör Arayüzü üzerinden bir kişisel bilgisayarla -DIGSI işletim programı
kullanılarak- iletişim kurulabilir. Bu, bütün cihaz fonksiyonlarının rahatlıkla kullanılmasını sağlar.
Servis Arayüzü üzerinden de bir kişisel bilgisayarla -DIGSI işletim programı kullanılarak- iletişim kurulabilir. Bu
arayüz, özel uygulamalara uyarlamak için değişik protokollerle ve fiziksel iletim tertipleriyle kullanılabilir.
Seri Sistem Arayüzü üzerinden bir merkezi ana bilgisayara veya ana kontrol sistemine aktarılabilir. Özel
uygulamalara uyarlamak için, bu arayüz için değişik iletim protokolleri ve fiziksel düzenlemeler mevcuttur.
Başka bir arayüz, harici eşzamanlama kaynakları ile dahili Zaman Senkronlaması için konulmuştur.
Ek arayüz modülleriyle, başka haberleşme protokolleri de gerçekleştirilebilir.
Koruma Verileri Arayüzleri (opsiyonel)
Cihazın sürümüne bağlı olarak, bir veya iki Koruma Verileri Arayüzü bulunabilir. Bu arayüz üzerinden,
telekoruma sinyallerine ek olarak, lokal kesicinin kapatılması, ikili girişler üzerinden bağlanan harici açma
komutları vb. diğer bilgiler ile ikili bilgiler karşı uç birimlerine iletilebilir.
Güç Kaynağı
Yukarıda açıklanan işlevsel birimler, farklı gerilim seviyelerinde yeterli güce sahip bir güç kaynağından (PS)
beslenir. Güç sisteminin yardımcı gerilim beslemesindeki arızalarda olabilecek geçici gerilim kesintileri,
genellikle bir kondansatör ile köprülenir (ayrıca Teknik Veriler, Altbölüm 4.1’ e bakın).
22
Giriş
1.2 Uygulama Kapsamı
1.2
Uygulama Kapsamı
Sayısal Mesafe Koruma cihazı SIPROTEC 4 7SA522, bir gerilim seviyesinde, radyal, ring veya enterkonnekte
sistemlerde, tek- ve çok-taraftan beslenen havai hatlar ve yer altı kabloları için seçici ve hızlı bir koruma sağlar.
Şebeke nötrü, topraklı, kompanse edilmiş veya yalıtılmış olabilir.
Cihaz, normalde bir havai hat fiderinin korunması için gerekli bütün fonksiyonları içerdiği için üniversal olarak,
yani çok maksatlı kullanılabilir. Ayrıca; zaman kademeli artçı koruma olarak, tüm gerilim seviyelerindeki
hatların, trafoların, generatörlerin, motorların ve baraların her tür karşılaştırmalı koruma tertiplerine
uygulanabilir.
Koruma bölgesinin her iki ucunda bulunan cihazlar, klasik bağlantılarla (kontaklar) telekoruma fonksiyonları
üzerinden veya özel iletişim bağlantıları (genellikle fiber optik kablolar) veya bir haberleşme ağı kullanılarak
seçimli koruma verileri arayüzleri üzerinden ölçüm bilgilerini birbirlerine iletebilirler. Eğer 7SA522 cihazları bir
koruma verileri arayüzü ile donatılmışlarsa, iki uçlu bir korunan teçhizat için kullanılabilirler. Üç uçlu hatlarda ise
(saplama fiderler), cihazlardan en az birinin iki koruma verileri arayüzüne sahip olması gerekir.
Koruma Elemanları
Cihazın temel fonksiyonu, mesafe koruma ölçümüyle arıza uzaklığının tespitidir. Özellikle karmaşık çok fazlı
arızalar için, mesafe ölçümü birkaç sistem için tasarlanır. Farklı başlatma karakteristikleri, sistem koşullarına
ve kullanıcı felsefesine çok iyi bir uyarlama sağlar. Şebeke nötrü, yalıtılmış, kompanse edilmiş/denkleştirilmiş,
düşük bir direnç üzerinden topraklanmış veya doğrudan/efektif olarak topraklanmış olabilir. Cihazın, seri
kompanzasyonlu veya kompanzasyonsuz çok uzun ve çok yüklü hatlarda kullanılması da mümkündür.
Mesafe koruma, (hattın tamamında hızlı açma için) değişik sinyal iletim tertiplerini kullanan telekoruma
fonksiyonu ile birlikte kullanılabilir. İlave olarak; yüksek dirençli toprak arızaları için, yönlü veya yönsüz
kullanılabilen ve sinyal iletim tertiplerine de dahil edilebilen bir toprak arıza koruma mevcuttur (sipariş
seçeneği). Zayıf-beslemeli veya radyal hatlarda, sinyal iletim tertipleri vasıtasıyla her iki uçta hızlı açma
gerçekleştirilebilir. Bir kısa-devre üzerine hattın enerjilenmesi durumunda, gecikmesiz açma sinyali almak da
mümkündür.
Sekonder devre arızalarında (örneğin gerilim trafosu minyatür şalterinin veya sigortasının atması), ölçülen
gerilim tekrar gelinceye kadar, cihaz otomatik olarak dahili acil durum aşırı akım koruma çalışma moduna
anahtarlanabilir. Bu kademeler, çeşitli biçimlerde birleştirilebilir. Seçenek olarak; zamanlı aşırı akım koruma,
artçı aşırı akım koruma olarak kullanılabilir.
Bu durumda; aşırı akım koruma, mesafe korumadan bağımsız ve onunla paralel olarak görev yapar. Bu koruma
fonksiyonları, havai hat şebekelerinde, birkaç kesme çevrimiyle 1-kutup, 3-kutup veya 1- ve 3-kutup otomatik
tekrar kapama yapabilen dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu (seçimli) ile birlikte çalışabilir. 3-kutup
açmadan sonra, hattın otomatik tekrar kapamasından önce cihaz, gerilim ve/veya senkronizasyon denetimiyle
(seçimli) tekrar kapamanın geçerliliğini denetleyebilir. bir otomatik tekrar kapama ile ve/veya senkronizasyon
denetimiyle kullanılması veya bir veya iki tekrar kapama fonksiyonuyla çift koruma tertibi de mümkündür.
Yukarıda bahsedilen arıza koruma fonksiyonlarından başka, çok kademeli aşırı gerilim, düşük gerilim ve
frekans koruma, kesici arıza koruma ve güç salınımlarının etkilerine karşı mesafe koruma güç salınım
kilitlemesi gibi ek koruma fonksiyonları da mümkündür. Cihaza, bir kısa devre sonrası arıza yerinin hızla tespiti
için, paralel hatların etkilerini de denkleştirebilen bir arıza yeri tespit fonksiyonu eklenmiştir.
23
Giriş
Koruma Verilerinin Sayısal İletimi (opsiyonel)
Eğer mesafe koruma sayısal koruma tertipleri ile kullanılacaksa, bu amaç için gerekli veriler, bir sayısal iletim
bağlantısı kullanılarak koruma verileri arayüzü üzerinden iletilebilir. Koruma verileri arayüzü üzerinden
haberleşme, diğer bilgilerin iletilmesi için de kullanılabilir. Ölçülen değerlerin yanı sıra, ikili komutlar ve diğer
bilgiler de iletilebilir.
İkiden fazla cihaz (= korunan teçhizat uçları) ile, halka biçiminde bir iletişim topolojisi oluşturulabilir. Bu, iletişim
hatlarından birinin arızalanması durumunda, bir yedek çalışma sağlar. Bu durumda, cihazlar diğer sağlam
iletişim hatlarını otomatik olarak bulurlar. İki uç olması durumunda bile, bir yedek devre sağlamak üzere iletişim
hatları çift yapılabilir.
Kumanda Fonksiyonları
Cihaz, kontrol tuşları, sistem arayüzü, ikili girişler ve DIGSI yazılımı kullanan bir bilgisayar üzerinden şalt
teçhizatını anahtarlayan kumanda fonksiyonları ile donatılmıştır. Primer teçhizatın durum bilgileri, girişlere bağlı
yardımcı kontaklar üzerinden cihaza iletilebilir. Primer ekipmanın mevcut durumu (ya da konumu) cihaz
üzerinde görüntülenebilir ve kilitleme veya kabul edilebilirlik izlemesi için kullanılabilir. Anahtarlanacak şalt
teçhizatı sayısı, cihazın teçhizat konumu bildirimleri için atanmış mevcut ikili giriş ve çıkış sayılarıyla sınırlıdır.
Kullanılan primer teçhizata bağlı olarak, bir (tek öğeli bildirim) veya iki (çift öğeli bildirim) ikili giriş kullanılabilir.
Primer teçhizatın anahtarlanabilmesi, anahtarlama yetkisine ilişkin bir ayarla ve işletim modu (kilitli/kilitsiz, şifre
girişi istemi ve şifresiz) ile kısıtlanabilir. Dahili kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonları kullanılarak, anahtarlama
için kilitleme koşulları (örneğin anahtarlama hatası koruma) tesis edilebilir.
Mesajlar ve Ölçülen Değerler, Arıza Kaydı
İşletme mesajları, güç sistemi ve cihaz hakkında bilgiler sağlar. Ölçüm büyüklükleri ve bunlardan hesaplanan
değerler, lokal olarak cihaz göstergesinden okunabilir veya seri arayüzler üzerinden uzağa iletilebilir.
Cihaz mesajları, ön yüzdeki bir dizi LED'e atanabilir, çıkış kontaklarına atanarak bu çıkışlar üzerinden harici
olarak işlenebilir, kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonları ile birleştirilebilir ve/veya seri arayüzler üzerinden uzağa
iletilebilir (aşağıdaki “Haberleşme” paragrafına bakın).
Bir arıza (sistem arızası) sırasında, önemli olaylar ve durum değişiklikleri, arıza kayıtlarında saklanır. Anlık
arıza değerleri de cihazda saklanır. Anlık arıza değerleri de cihazda saklanır. Uygun yazılım programları ile, bu
veriler, daha sonra arızanın çözümlenmesi için kullanılabilir.
Haberleşme
İşletme, kontrol ve depolama sistemleri ile haberleşme için seri arayüzler mevcuttur.
Ön yüzde bulunan bir 9-pimli DSUB soket, bir kişisel bilgisayarla lokal haberleşme için kullanılır. SIPROTEC 4işletim sistemi DIGSI 4 ile, bu Operatör Arayüzü üzerinden, yapılandırma parametrelerinin ve ayarların girilmesi
ve değiştirilmesi, kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonlarının yapılandırılması, işletme mesajlarına ve ölçülen
değerlere erişim, cihaz durumlarının ve ölçülen değerlerin sorgulanması, kumanda komutlarının verilmesi gibi
bütün işletme ve değerlendirme işleri yapılabilir.
Diğer sayısal işletme, kontrol ve depolama elemanları ile kapsamlı bir iletişim kurmak için, sipariş biçimine bağlı
olarak, cihaz başka arayüzlerle donatılabilir.
Servis Arayüzü, RS232- veya RS485-arayüzü üzerinden çalıştırılabilir. Bu arayüze, bir modem bağlanabilir. Bu
sayede, kişisel bilgisayar ve DIGSI işletim sistemi ile uzaktan çalıştırma, örneğin bir merkezi PC üzerinden
birkaç cihazı çalıştırmak mümkündür.
Sistem Arayüzü cihaz ile istasyon denetçisi arasında merkezi haberleşme sağlar. Sistem arayüzü, RS232-,
RS485- veya fiber optik port üzerinden çalıştırılabilir. Veri iletimi için, birkaç standart protokol mevcuttur. EN100Modülü üzerinden cihazların entegrasyonu, iletim tekniğinin ve otomasyon tekniğinin 100-MBit-iletişim ağı ile
IEC 61850 protokollerine göre gerçekleşebilir. Kontrol teknik bütünlüğüne paralel olarak, bu arayüz üzerinden
DIGSI-İletişimi ve GOOSE ile İçsel Cihaz İletişimi mümkündür.
24
Giriş
Başka bir arayüz, harici eşzamanlı kaynakları (IRIG-B veya DCF77) ile dahili Zaman Senkronizasyonu için
konulmuştur.
Diğer Arayüzler cihazların arasındaki iletişimi korunan teçhizatın uçlarında sağlar. Bu Koruma Verileri
Arayüzleri yukarıda ki koruma fonksiyonlarında bahsedilmiştir.
Tuş takımı- ve servis arayüzü, cihazın uzaktan veya lokal olarak, standart bir browser'dan kullanılabilmesini
sağlar. Bu, devreye alma, denetim ve işletim sırasında da cihazın korunan teçhizatın tüm uçlarında haberleşme
ağı kullanarak çalışması esnasında kullanılabilir. Özellikle mesafe koruma sistemi için uygun hale getirilmiş bir
“WEB-Monitor“ mevcuttur.
25
Giriş
1.3 Özellikler
1.3
Özellikler
Genel Özellikleri
• 32-bit güçlü mikroişlemci sistemi
• Ölçülen değerlerin ve kontrolün, ölçülen miktarların ölçülüp sayısallaştırılmasından, kesicilere kapama ve
açma komutlarının verilmesine kadar, tamamen dijital olarak işlenmesi..
• Analog giriş dönüştürücüleri, ikili girişler, ikili çıkışlar ve DC/DC veya AC/DC çeviriciler ile, cihazın dahili
işleme devrelerinin, harici ölçüm, kontrol ve güç besleme devrelerinden tam galvanik ve güvenilir yalıtımı
• Cihazın, normalde bir hat fiderinin korunması için gerekli tüm fonksiyonlar ile donatılmış olması
• Telekoruma için, sayısal koruma verileri arayüzü kullanılabilir. Bu durumda, iletişim ağında olabilecek veri
bozulması, iletişim arızası ve iletim süresi sapmaları sürekli izlenir ve çalışma sırasında bunlar otomatik
olarak düzeltir
• 3 uçlu hatlara (saplama fiderler) kadar gerçekleştirilebilen mesafe koruma işlemi
• Dahili operatör paneli üzerinden veya menü güdümlü DIGSI çalışan bir kişisel bilgisayar kullanılarak cihazın
kolay işletimi
• Arıza kaydı için, arıza bildirimlerinin ve anlık değerlerin depolanması
Mesafe koruma
• Yıldız-noktası doğrudan topraklı, kompanse veya yalıtılmış sistemlerde bütün arıza tipleri için koruma
• Poligonal açma karakteristiği veya MHO-dairesi karakteristiği seçilebilir
• Uzun, aşırı yüklü hatlarda, yük ve arıza koşulları arasında güvenilir ayırım
• Az yüklü hatlarda yüksek duyarlık, yük kaymalarına ve güç salınımlarına karşı son derece kararlı çalışma
• Farklı form parametrelerinin ve “Yük trapezoidi“ nin (Mümkün olan yük empedanslarının bölümü) farklı
poligonal açma karakteristikleriyle hat oranına en uygun uyarlama
• Her bir mesafe kademesi için altı ölçme sistemi
• 6 Mesafe Kademesi, her biri, ileri veya geri yönde ya da yönsüz seçilerbilir; biri aşırı menzil kademesi olarak
kullanılabilir
• Mesafe kademeleri için 9 zaman kademesi
• Yön tespiti (poligon için) veya polarlama (MHO-dairesi için), arızasız döngü (dik faz) gerilimleri ile veya
bellek gerilimi ile yapılır; böylelikle sınırsız yön duyarlığı sağlanır ve kapasitif gerilim trafolarının
transiyentlerinden bir etkilenme olmaz
• Seri kompanzasyonlu hatlar için uygun
• Akım trafosu doymalarına duyarsız
• Bir paralel hattın etkisine karşı kompanzasyon
• En kısa açma zamanı, yaklaşık 17 ms (fN = 50 Hz için) veya 15 ms (fN = 60 Hz için)
• Faz-ayrımlı açma (bir-kutup veya bir- ve üç-kutup otomatik tekrar kapama ile birlikte)
• Arıza üzerine kapamada gecikmesiz açma
• İki takım toprak empedansı kompanzasyonu (skalar veya vektörel).
26
Giriş
1.3 Özellikler
Güç Salınım Tespiti (opsiyonel)
• Üç ölçme sistemi ile dZ/dt ölçümüyle güç salınımı tespiti
• Maksimum
7 Hz salınım frekansına kadar güç salınım tespiti
• Bir-kutup ölü zaman sırasında da etkin
• Ayarlanabilir güç salınım programları
• Güç salınımları sırasında mesafe korumanın istenmeyen açmalarının önlenmesi
• Ayrıca, kademesiz açma koşulları yapılandırılabilir
Telekoruma Fonksiyonu
• Ayarlanabilen farklı prosedürler:
• Müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma = PUTT (doğrudan, ayrı bir ayarlanabilir aşırı menzil kademesi
üzerinden)
• Karşılaştırmalı tertipler (müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma = POTT veya kilitleme tertipleri, ayrı aşırı
menzil kademesi ile)
• İki veya üç uçlu hatlar için uygun
• İki uçlu hatlarda faz-ayrımlı iletim mümkün
• Opsiyonel olarak, cihazlar arasında sinyal alışverişi, özel iletişim hatları (genellikle optik fiberler) veya bir
iletişim ağı üzerinden yapılabilir. Sayısal iletim ile, iki ve üç uçlu hatlarda faz-ayrımlı iletim, iletişim yollarının
sürekli izlenmesi ve sinyal yayılım gecikmesinin çalışma sırasında otomatik olarak düzeltilmesi mümkün
Toprak Arıza Koruma (opsiyonel)
• Topraklı sistemlerde yüksek dirençli toprak arızaları için, en fazla üç sabit zaman (DMT) ve bir ters zaman
(IDMT) kademesi ile zamanlı aşırı akım koruma;
• Ters zamanlı koruma için IDMT, birkaç standarda dayalı değişik karakteristikler arasında bir seçim yapılabilir
• Ters zaman kademesi, dördüncü sabit zaman kademesi olarak ayarlanabilir
• Yüksek duyarlılık (sürüme bağlı olarak, 3 mA’den itibaren)
• Akım trafosu doymaları sırasında hata akımlarına karşı faz akım tutuculuğu
• İkinci harmonik demeraj tutuculuğu
• Seçimli olarak, sıfır bileşen gerilime bağlı açma karakteristiği veya ters zamanlı açma
• Her bir kademe, yönsüz olarak veya ileri veya geri yönde yönlü olarak ayarlanabilir
• Dahili faz seçici ile 1-kutup açma mümkün
• Sıfır bileşen veya negatif bileşen gerilimlerinden büyük olanının otomatik seçimi (U0, IY veya U2), ile, sıfır
bileşen sistem büyüklükleri (I0, U0), ile, sıfır bileşen akım ve trafo yıldız- noktası akımı büyüklükleri (I0, IY),
ile, negatif bileşen sistem büyüklükleri (I2, U2) ile veya sıfır bileşen güç (3I0 · 3U0) ile yön tespiti
• Bir veya daha fazla kademe, telekoruma ile birlikte çalışabilir, ayrıca üç uçlu hatlar için uygun
• Arıza üzerine kapamada herhangi bir kademe ile ani açma mümkün
27
Giriş
1.3 Özellikler
Bilginin İletimi (sadece Sayısal Koruma Veri İletimi ile)
• Korunan teçhizatın bütün uçlarından, ölçülen değerlerin iletimi
• Bütün uçlara 24 ilave ikili sinyal iletimi
• Bütün uçlara 24 ilave ikili sinyal iletimi
Zayıf-Beslemeli veya Beslemesiz Hat Uçlarında Açma
• Telekoruma tertipleri ile birlikte mümkündür
• Bir hat ucunda zayıf besleme olması durumunda veya hiç besleme olmasa bile, her iki hat ucunun da hızlı
açmaya imkan tanır
• Faz-ayrımlı açma ve 1-kutup otomatik tekrar kapama (1-kutup açmalı sürüm için)
Harici Doğrudan ve Karşıdan Açtırma
• Bir ikili giriş üzerinden bir harici cihazdan lokal hat ucunda açtırma
• Dahili koruma fonksiyonları ile veya bir ikili giriş üzerinden bir harici cihazla (telekoruma vasıtasıyla) karşı
hat ucunu uzaktan açtırma
Zamanlı Aşırı Akım Koruma
• Ölçülen gerilim arızasında acil durum fonksiyonu olarak veya ölçülen gerilimden bağımsız artçı koruma
fonksiyonu olarak seçilebilir
• En fazla iki sabit zaman (DMT) ve bir ters zaman (IDMT) kademesi, her biri faz akımları ve toprak akımı için
• IDMT koruma için, birkaç standarda dayalı değişik karakteristikler arasında bir seçim yapılabilir
• Kilitleme özelliği, örneğin herhangi bir elemanla ters kilitleme tertibi için kullanılabilir
• Arıza üzerine kapamada herhangi bir kademe ile ani açma mümkün
• Ek kademe, örneğin saplama arıza koruma; akım trafosu ile hat ayırıcı arasındaki arızaların hızla
temizlenmesi için ek kademe ( ayırıcı anahtarlama durumunun geribildirim sinyali mevcut olduğunda),
özelliklet 11/2-Kesicili bara tipleri için uygun
Ani Yüksek-Akım Arıza-üzerine-Kapama Koruma
• Hattın tamamında bütün arızalar için hızlı açma
• Elle kapanmasında veya kesicinin her kapanması arasında seçilebilir
• Dahili hat kapamalarını tanıma tespiti ile
Otomatik Tekrar Kapama Fonksiyonu (opsiyonel)
• 1-kutup, 3-kutup veya 1- ve 3-kutup açma sonrası tekrar kapama
• Bir veya çoklu tekrar kapama (8’e kadar tekrar kapama girişimi)
• Her bir tekrar kapama girişimi için ayrı tepki süreleri, opsiyonel olarak tepki süreleri olmaksızın
• 1-kutup ve 3-kutup açma için ayrı ölü zamanları, ilk dört tekrar tapama çevrimi için ayrı ayar imkanı
• 1-, 2- veya 3-kutup açma için seçenekli koruma başlatması tarafından yönlendirilmiş ayrı ölü zamanlar
• opsiyonel olarak uyarlanabilir gerilimsiz ara, kısaltılmış tekrar kapama ve ölü hat denetimi
28
Giriş
1.3 Özellikler
Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (opsiyonel)
• 3-kutup açma sonrası, tekrar kapamadan önce senkron koşulların doğrulanması
• Udif, gerilim farkının, ϕdif faz açısı farkının ve fdif frekans farkının hızlı ölçümü
• Seçenek olarak, tekrar kapama öncesi enerjisiz durumun kontrolü
• Asenkron sistem koşullarında senkron zamanının öngörümü ile kapama
• Ayarlanabilir minimum ve maksimum gerilimler
• Kesicinin elle kapatılması öncesi, senkron koşulların veya enerjisiz durumun ayrı sınır değerleriyle
doğrulanması da mümkündür
• Bir trafo arkasında gerilim ölçümü için faz açısı kompanzasyonu
• Gerilimlerin opsiyonel olarak faz-faz veya faz-toprak ölçümü
Gerilim Koruma (opsiyonel)
• Farklı kademelerle aşırı gerilim ve düşük gerilim tespiti:
• Faz-toprak gerilimler için, iki aşırı gerilim kademesi
• Faz-faz gerilimler için, iki aşırı gerilim kademesi
• Pozitif bileşen gerilimi için, seçimli olarak birleştirmeli iki aşırı gerilim kademesi
• Negatif bileşen gerilimi için, iki aşırı gerilim kademesi
• Sıfır bileşen gerilimi veya herhangi bir bir-faz gerilim için, iki aşırı gerilim kademesi
• Aşırı gerilim koruma fonksiyonları için ayarlanabilir bırakma/başlatma oranları
• Faz-toprak gerilimler için, iki düşük gerilim kademesi
• Faz-faz gerilimler için, iki düşük gerilim kademesi
• Pozitif bileşen gerilimi için, iki düşük gerilim kademesi
• Düşük gerilim koruma fonksiyonları için ayarlanabilir akım kriteri
Frekans Koruma (opsiyonel)
• Bağımsız olarak ayarlanabilen 4 frekans sınırı ve gecikme zamanı ile düşük frekansın (f<) ve/veya aşırı
frekansın (f>) izlenmesi
• Üst harmonikler ve faz açısı değişimlerine son derece duyarsız
• Geniş frekans aralığı (yaklaşık 25 Hz’den 70 Hz’e kadar)
Arıza Yeri Tespiti
• Açma komutu ile veya başlatmanın resetlenmesi ile başlatma
• Özel ölçülen değer hafızaları ile arıza yerinin hesaplanması
• Ohm, km veya mil cinsinden ve hattın yüzdesi olarak arıza yerinin çıktısı
• Paralel hat kompanzasyonu seçilebilir.
• Her iki taraftan beslenen bir faz toprak arızalarında yük akımının dikkate alınması (ayarlanabilir)
• BCD kodunda (ikiye kodlanmış onlu) olarak arıza yerinin çıktısı (sipariş biçimine bağlı)
29
Giriş
1.3 Özellikler
Kesici Arıza Koruma (opsiyonel)
• Kesicinin her fazı üzerinden akım akışını izlemek için sabit zamanlı akım kademeleri
• Faz ve Toprak Akımları için ayrı başlatma eşikleri
• 1-kutup ve 3-kutup açma için sabit zaman izlemeli zaman kademeleri
• Her bir dahili koruma fonksiyonunun açma komutuyla başlatma
• Harici açma fonksiyonları ile başlatma mümkün
• Bir-kademeli veya iki-kademeli
• Kısa bırakma ve aşma süreleri
Kullanıcı-Tanımlı Mantık Fonksiyonları (CFC)
• Kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonlarının gerçekleştirilmesi için dahili ve harici sinyallerin serbestçe
programlanabilir birleşimi
• Bütün genel mantık fonksiyonları
• Zaman gecikmeleri ve sınır değeri sorgulamaları
Devreye Alma; İşletme (sadece koruma verilerinin sayısal iletimi ile)
• Lokal ve karşı uç ölçülen işletme değerlerinin büyüklük ve faz açılarının gösterimi
• Haberleşme bağlantısının, çalışma süresi ve kullanılabilirlik gibi ölçülen değerlerinin gösterimi.
Komut İşleme
• Şalt teçhizatı, ön paneldeki lokal kumanda tuşları veya programlanabilir fonksiyon tuşları ile manuel olarak,
sistem arayüzü üzerinden (örneğin SICAM veya LSA ile) uzaktan veya işletim yazılımı DIGSI çalışan bir PC
kullanılarak işletim arayüzü üzerinden lokal olarak enerjilenebilir ve enerjisi kesilebilir.
• Kesici yardımcı kontakları üzerinden anahtarlama durumlarına ilişkin geribildirim sinyalleri (geribildirimli
komutlar için)
• Kesici konumunun kabul edilebilirlik izlemesi ve anahtarlama işlemleri için kilitleme koşullarının izlenmesi
İzleme Fonksiyonları
• Cihazın kullanılabilirliği, dahili ölçme devrelerinin, yardımcı güç kaynağının, donanım ve yazılımın izlenmesi
ile oldukça artırılmıştır.
• Akım ve gerilim trafoları sekonder devreleri, toplama ve simetri kontrolü teknikleri kullanılarak izlenir
• Açma devresi denetimi
• Yük empedansının, ölçülen yönün ve faz sırasının kontrolü
• Opsiyonel sayısal iletişim yolunun sinyal iletiminin izlenmesi
30
Giriş
1.3 Özellikler
İlave fonksiyonlar
• Bir eşleme sinyali (örneğin uydu alıcı üzerinden DCF77, IRIG B) ile, ikili giriş sinyali ile veya sistem arayüzü
üzerinden komutla eşlenebilen pil destekli gerçek zaman saati
• Ölçülen büyüklüklerin sürekli hesaplanması ve cihaz ön panelinde gösterilmesi. Karşı hat uçlarının
tamamının ölçülen değerlerinin gösterimi (koruma verileri arayüzüne sahip cihazlar için)
• Gerçek zaman etiketli, son 8 şebeke arızası (güç sistemi arızaları) için arıza olay belleği (açma kayıtları)
• Arıza kaydı için, en fazla 15 s
zaman aralığında arıza kaydı ve veri aktarımı
• Anahtarlama İstatistikleri: Cihaz tarafından verilen açma komutlarının sayısı, arıza akımı verilerinin kaydı ve
kesilen arıza akımlarının toplamı
• Seri arayüzler üzerinden uzaktan merkezi kontrol ve depolama elemanları ile iletişim mümkün (ayrı sipariş
biçimine bağlı), isteğe göre veri hatları, RS232-, RS485-, modem veya fiber optik kablolar üzerinden iletim
• Bağlantı ve yön kontrolleri ve kesici test fonksiyonları gibi devreye alma yardımcıları
• “WEB-Monitor” aracılığıyla koruma sisteminin grafik gösterimini bir gösterge diyagramıyla gösterebilen, PC’
nin veya Laptop’ un devreye alınmasında ve kontrolünde geniş kapsamlı destek. Cihazların koruma verileri
arayüzü ile bağlı olması şartıyla sistemin bütün uçlarındaki tüm akım ve gerilimler ekranda görüntülenir
■
31
Giriş
1.3 Özellikler
32
Fonksiyonlar
2
Bu bölümde, SIPROTEC 4 7SA522 cihazında bulunan bir çok fonksiyon açıklanmıştır. Maksimum
konfigürasyona göre bütün fonksiyonların ayar seçenekleri gösterilmiştir. Ayar değerlerinin belirlenmesi için
bilgiler ve – gerektiği yerde – formüller verilmiştir.
Aşağıdaki bilgilere dayalı olarak, hangi fonksiyonların kullanılması gerektiği belirlenebilir.
2.1
Genel
34
2.2
Mesafe Koruma
59
2.3
Güç Salınımı Tespiti (Opsiyonel)
113
2.4
Koruma Veri Arayüzleri ve Haberleşme Topolojisi (Opsiyonel)
122
2.5
Koruma Veri Arayüzleri üzerinden Uzak Sinyaller (Opsiyonel)
131
2.6
Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi
134
2.7
Topraklı Sistemlerde Toprak Arızası Aşırı Akım Koruma (Opsiyonel)
158
2.8
Toprak Ar. AA için Koruma Sinyalleşmesi (Opsiyonel)
185
2.9
Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için Önlemler
204
2.10
Harici Doğrudan ve Uzaktan Açma
216
2.11
Aşırı Akım Koruma
218
2.12
Anlık Yüksek Akım Arıza Üzerine Kapama (AÜK) Koruma
235
2.13
Otomatik Tekrar Kapama (Opsiyonel)
237
2.14
Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (Opsiyonel)
266
2.15
Aşırı ve Düşük Gerilim Koruma (Opsiyonel)
280
2.16
Frekans Koruma (Opsiyonel)
300
2.17
Arıza Yeri Tespit Cihazı
307
2.18
Kesici Arıza Koruması (Opsiyonel)
312
2.19
İzleme Fonksiyonu
329
2.20
Fonksiyon Denetimi ve Kesici Testi
350
2.21
Yardımcı Fonksiyonlar
371
2.22
Komut İşleme
394
33
Fonksiyonlar
2.1 Genel
2.1
Genel
Cihaz devreye alındıktan birkaç saniye sonra, LCD göstergede varsayılan başlangıç gösterimi görünür.
Yapılandırma ayarları, DIGSI yazılımı çalışan bir PC’den cihazın önündeki kullanım arayüzünden veya servis
arayüzünden yapabilirsiniz. Yapılandırma yordamı, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamalarında ayrıntılı olarak
verilmiştir. Yapılandırma ayarlarını değiştirmek için (ayar değişikliği için), 7 no’lu şifre girişi gerekir. Şifre girişi
olmaksızın, ayarlar okunabilir, ancak değiştirilemez ve cihaza aktarılamaz.
Fonksiyon parametrelerinin, örn., fonksiyon seçeneklerinin, eşik değerlerinin vb. ayarları, ön klavyeden
girilebilir ve cihazın ön panelindeki göstergeden okunabilir. Ayrıca, cihazın ön işletim veya arka servis
arayüzüne bağlı bir PC ile DIGSI yazılım paketi kullanılarak yine bu ayarlar girilebilir veya okunabilir. Parametre
ayarlarını değiştirmek için, 5 no’lu şifre girişi gerekir.
2.1.1
Fonksiyon Kapsamı
2.1.1.1 Fonksiyon Kapsamının Yapılandırılması
7SA522 cihazı, bir dizi koruma fonksiyonunu ve ilave fonksiyonları kapsamaktadır. Cihaz donanımı ve yazılımı,
bu fonksiyonların kapsamına göre tasarımlanmıştır. Ayrıca, komut fonksiyonları, sistem koşullarına
uyarlanabilir. Bununla birlikte projelendirme yoluyla tek tek fonksiyonlar devreye sokulabilir veya kaldırılabilir,
ya da fonksiyonlar arasında değiştirilebilir.
Fonksiyon kapsamının yapılandırılması için örnek:
Bir istasyonda, havai hat ve trafo fiderleri bulunur. Yapılandırma sırasında, sadece havai hatlarda arıza yeri
tespiti fonksiyonu kullanılır. Trafo fiderleri için bu fonksiyon „etkin değil“ olarak ayarlanır.
Mevcut koruma fonksiyonları ve ilave fonksiyonlar Etkin veya Etkin Değil olarak yapılandırılmış olmalıdır.
Bazı fonksiyonlar için, aşağıda açıklanacağı gibi bir kaç seçenek arasında bir seçim mümkündür.
Etkin Değil olarak yapılandırılmış fonksiyonlar, 7SA522 tarafından işlenmez: Bunlara ilişkin bir bildirim
alınmaz ve ayar parametrelerine (fonksiyonlar, sınır değerler) erişilemez.
Not
Mevcut fonksiyonlar ve varsayılan ayarlar, cihazın sipariş biçimine bağlıdır.
34
Fonksiyonlar
2.1 Genel
2.1.1.2 Ayar Notları
Fonksiyon Kapsamının Yapılandırılması
Mevcut seçenekleri ile fonksiyonel kapsam, sistem gereklerine uyarlamak için Fonksiyon Kapsamı diyalog
kutusunda ayarlanır.
Ayarların bir çoğu, kendinden açıklamalıdır. Özel durumlar aşağıda açıklanmıştır.
Özel durumlar
Koruma sinyali iletişimi için, her bir cihaz, (sipariş sürümüne bağlı olarak) bir veya iki koruma verileri arayüzü
ile donatılmış olabilir. 145 no’lu adreste koruma verileri arayüzü KA1 DURUMU ’nun veya 146, no’lu adreste
koruma verileri arayüzü KA2 DURUMU ’nun kullanılıp kullanılmayacağı belirtilir. İki uçlu bir korunan teçhizat, her
bir röle için en az bir koruma verileri arayüzüne gerek duyar. Eğer birden fazla karşı uç varsa, ilgili tüm cihazların
doğrudan veya dolaylı olarak (diğer cihazlar üzerinden) iletişim sistemine bağlı olduğundan emin olun. Ayrıntılı
bilgi için, Altbölüm 2.4’te „İletişim Topolojisi“ paragrafına bakın.
Parametre grubu değiştirme fonksiyonunun kullanılması isteniyorsa 103 no’lu Gr.Değişt.SEÇE. adresi
Etkin seçilerek bu fonksiyon etkinleştirilmelidir. Bu durumda, cihazın işletimi sırasında 4’e kadar farklı ayar
grubu (Bölüm 2.1.3’e bakın), kolaylıkla ve hızla değiştirilebilir. Eğer Etkin Değil ayarı seçilmişse sadece bir
ayar grubu seçilip, kullanılabilir.
Adres 110 1faz Açma, sadece 1-kutup veya 3-kutup açma yapabilen cihazlar için geçerlidir. Bir 1-/3faz kutup açmayı da etkinleştirmek için, yani 1-kutup veya 1-kutup / 3-kutup otomatik tekrar kapama için, 1-/ 3kutup ayarı seçilir. Bu, bir dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonunun veya bir harici otomatik tekrar kapama
cihazının kullanılmasını gerektirir. Ayrıca, kesici de bir-kutup açma yapmaya elverişli olmalıdır.
Not
Diğer ayar seçenekleri 110 no’lu adres seçimine bağlı olduğu için; eğer 110 no’lu adresin ayarını
değiştirmişseniz, önce değişikliği OK ile onaylayın sonra diyalog kutusunu yeniden açın.
Mesafe korumanın modeline bağlı olarak, 112 no’lu Faz Mesafesi adresinde faz-faz ölçme sistemleri için ve
113 no’lu Toprak Mesafesi adresinde faz-toprak ölçme sistemleri için açma karakteristiği seçilir. Poligonal
açma karakteristiği Kuadrilateral ve MHO karakteristiği MHO seçilebilir. Altbölüm 2.2.3 ve 2.2.2’de,
karakteristiklerin ve ölçme yöntemlerinin ayrıntılı açıklamaları verilmiştir. İki adres, ayrı olarak ve farklı
seçeneklere ayarlanabilir. Örneğin, eğer röle sadece faz-toprak döngüleri için kullanılmak isteniyorsa, Etkin
Değil olarak ayarlanarak faz-faz döngüler etkisiz kılınabilir. Eğer röle bu karakteristiklerden sadece birine
sahipse, diğer karakteristiğe ilişkin adresler görünmez.
Mesafe korumayı sinyalleşme koruma tertipleri ile tamamlamak için, istenilen sinyalleşme koruma tertibi 121
no’lu KS Mesafe adresinde seçilebilir. Aşırı menzil kademesi ile düşük menzil karşıdan açtırma tertibi PUTT
(Z1B), müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibi POTT, kilit çözme tertibi BLOKLAMA ÇÖZME ve kilitleme
tertibi BLOKLAMA seçilebilir. Eğer sayısal iletim hatları üzerinden iletişim için cihaz bir koruma verileri arayüzüne
sahipse, bunun için KA ile SİNYAL seçeneği seçilir. Bu tertiplerin çalışma yordamları, Bölüm 2.2.1’de
ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Eğer mesafe koruma ile birlikte sinyalleşme koruma kullanılmayacaksa Etkin
Değil olarak ayarlanır.
Güç salınım tespiti fonksiyonu (Altbölüm 2.3’e bakın), 120 no’lu adres Güç Salınımı = Etkin ayarlanarak
etkinleştirilir.
125 Zayıf Besleme ile sinyalleşme koruma tertiplerine ek bir fonksiyon seçilebilir. Eko ve zayıf besleme
açmanın klasik tertibinin uygulanması için Etkin olarak ayarlanır. Ayar Mantık no. 2 bu fonksiyonu Fransız
tanımına anahtarlar. Bu ayar, sadece cihazın Fransız Bölgesi sürümlerinde (sadece 7SA522*-**D** veya
sipariş kodunun 10’uncu rakamı = D sürümleri için) mevcuttur.
35
Fonksiyonlar
2.1 Genel
126 no’lu adres Artçı AA da, zamanlı aşırı akım korumanın çalışması için hangi karakteristik tipinin
kullanılacağı seçilir. Sabit zamanlı aşırı akım korumaya ilaveten, sipariş sürümüne bağlı olarak ters zamanlı bir
aşırı akım koruma da yapılandırılabilir. İkincisi, bir IEC-karakteristiği ile (ZAAE IEC) veya bir ANSI karakteristiği
ile (ZAAE ANSI) çalışabilir. Karakteristikler ve ilgili formüller için, Teknik Veriler bölümüne bakın. Almanya
bölgesi sürümlerinde (Sipariş kodunun 10. rakamı = A) üçüncü DMT-Basamağı sadece ayar ZAAE
IEC/3kd.li de mevcuttur. Ayrıca, aşırı akım koruma etkisiz kılınabilir (Etkin Değil).
131 no’lu adreste, T.Arıza A.AKIM zamanlı toprak arıza korumanın çalışması için hangi karakteristik tipinin
kullanılacağı seçilir. Üç kademeli olarak kullanılabilen sabit zamanlı aşırı akım korumaya ilaveten (DMT) sipariş
sürümüne bağlı olarak – ters zamanlı bir aşırı akım koruma da yapılandırılabilir. Sonuncusu, bir IECkarakteristiği ile (ZAAE IEC) veya bir ANSI-karakteristiği ile (ZAAE ANSI) ya da bir logaritmik-ters karakteristik
ile çalışabilir (ZAA Logaritmik). Eğer bir ters zaman karakteristiği istenmiyorsa, genellikle „ters zaman“
olarak gösterilen kademe, dördüncü sabit zamanlı kademe olarak (Sabit Zaman) kullanılabilir. Seçenek
olarak; ters zaman karakteristikli bir toprak arıza koruma U0 ters (sadece Alman Bölgesi için, sipariş kodunun
10’uncu rakamı = A) veya bir sıfır bileşen güç koruma Sr ters (sadece Fransız Bölgesi için, sipariş kodunun
10’uncu rakamı = D) seçmek de mümkündür. Karakteristikler ve ilgili formüller için, Teknik Veriler bölümüne
bakın. Ayrıca, toprak arıza koruma etkisiz kılınabilir (Etkin Değil).
Toprak arıza koruma, sinyalleşme koruma tertipleri ile birlikte de kullanılabilir. İstenilen sinyalleşme koruma
tertibi 132 no’lu KS T/A adresinde seçilir. Yönlü karşılaştırma tertibi Yön.Krş. Baş., kilit çözme tertibi
BLOKLAMA ÇÖZME ve kilitleme tertibi BLOKLAMA seçilebilir. Bu tertiplerin çalışma yordamları, Bölüm 2.8’de
ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Eğer bir sayısal iletim hattı üzerinden iletişim için cihaz bir koruma verileri arayüzü
ile donatılmışsa, bunun için KA ile SİNYAL seçeneği seçilir. Eğer toprak arıza koruma ile birlikte sinyalleşme
koruma kullanılmayacaksa, adres Etkin Değil olarak ayarlanır.
145 no’lu KA 1 adresi, ve 146 no’lu KA2 DURUMU adresi, yukarıda açıklandığı gibi sinyalleşme koruma
arayüzü üzerinden toprak arıza koruma için sinyalleşme korumanın iletişimi için de geçerlidir.
Eğer cihaz bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile donatılmışsa, 133 ve 134 no’lu adresler önemlidir.
Otomatik tekrar kapamaya, sadece havai hatlarda müsaade edilir. Başka durumlarda kullanılmamalıdır. Eğer
korunan teçhizat bir havai hat ve başka bir teçhizattan oluşuyorsa (örneğin havai hat bir trafoya doğrudan bağlı
veya havai hat/kablo fideri), tekrar kapamanın, sadece havai hat bölümündeki arızalar için gerçekleştirilmesi
sağlanmalıdır. 7SA522’nın kullanılacağı fider için bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu istenmiyorsa veya
tekrar kapama için harici bir cihaz kullanılıyorsa 133 no’lu OTK adresi Etkin Değil olarak ayarlanır.
Otomatik tekrar kapama yapılacaksa, istenilen tekrar kapama girişim sayısı, yine bu adreste ayarlanır. 1’den 1
OTK çevrimi 8’e kadar 8 OTK çevrimi tekrar kapama çevrimi seçilebilir. Ayrıca ADT (uyarlanır ölü
zamanlar) seçilebilir. Bu durumda, tekrar kapama fonksiyonunun davranışı, karşı ucun çevrimleri ile belirlenir.
Ancak, çevrim sayısı, besleme olan hat uçlarının en az birinde yapılandırılmış olmalıdır. Diğer uç -veya ikiden
fazla uca sahip hatlar için diğer uçlar-, uyarlanır ölü zamanla çalışabilir. Bu konu hakkında yeterli bilgi Bölüm
2.13’te verilmiştir.
134 no’lu OTK kntrl modu adresi dörde kadar denetim modunun seçimine imkan verir. İlkönce; tekrar
kapama çevrimlerinin, otomatik tekrar kapamayı başlatabilen koruma fonksiyonlarından birinin başlatması
tarafından tespit edilen arızanın tipine (sadece üç-kutup açma) veya açma komutunun tipine göre olacağı
belirlenir. İkinci olarak; otomatik tekrar kapamanın etki süresi ile veya etki süresiz çalışabileceği belirlenir.
Ayar KAPAT ... eğer 1-kutup veya 1-kutup/3-kutup otomatik tekrar kapama çevrimleri sağlanmışsa ve
mümkünse (olağan ayar) tercih edilir. Bu durumda, (her bir tekrar kapama çevrimi için) 1-kutup açma ve 3kutup açma için farklı ölü zamanlar mümkündür. Açma komutu veren koruma fonksiyonları: 1-kutup veya 3kutup açma tipini belirler ve buna göre ölü zaman seçilir.
Ayar BAŞ. ... (Başlatmalı ...) ancak 3-kutup açma istenirse mümkündür ve görülebilir. Bu, ya cihazın sipariş
kodundan cihazın sadece 3-kutup açmaya uygun olduğu görülüyorsa ya da sadece 3-kutup açma
yapılandırılmışsa (110 no’lu adres 1faz Açma = Yalnız 3faz, yukarı bakınız) böyledir. Bu durumda 1-faz,
2-faz ve 3-faz arızaları takiben otomatik tekrar kapama çevrimleri için farklı ölü zamanlar ayarlanabilir. Burada
belirleyici etken açma komutunun gözüktüğü anda koruma fonksiyonunun Başlatma durumudur. Bu denetim
modu, ölü zamanların, 3-kutup tekrar kapama çevrimleri sırasında da arızanın tipine bağlı olmasına imkan verir.
Açma, her zaman 3-kutuptur.
36
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Ayar Taksiyonlu... (ile ... etki süresi) herbir tekrar kapama çevrimi için biretki süresi sağlar. Etki süresi,
bütün koruma fonksiyonlarının bir genel başlatması ile başlatılır. Eğer etki süresinin dolmasından önce hiç bir
açma komutu alınamamışsa, ilgili tekrar kapama çevrimi yapılmaz. Bu konu hakkında yeterli bilgi Bölüm 2.13’te
verilmiştir. Bu ayar, zaman kademeli koruma için önerilir. Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile çalışacak
koruma fonksiyonu, etki zamanlarını başlatmak için bir genel başlatma sinyaline sahip değilse, ayar
Taksiyonsuz... (... etki süresiz) ayarını seçiniz.
Adres 137 A./D. GERİLİM, değişik düşük gerilim ve aşırı gerilim elemanları kullanan gerilim koruma
fonksiyonunun etkinleştirilmesine müsaade eder. Özellikle, ölçülen gerilimlerin pozitif bileşen sistemi ile aşırı
gerilim, dahili kompundlama ile karşı hat ucundaki gerilimi hesaplamak seçeneğini sunmaktadır. Bu, özellikle
yüksüz veya düşük yük koşullarının hüküm sürdüğü ve karşı hat ucunda oluşacak bir aşırı gerilimin (Ferranti
etkisi) lokal kesicinin açmasına sebep olacağı çok uzun iletim hatları için yararlıdır. Bu durumda 137 no’lu
A./D. GERİLİM adresi, Brlş. ile etkin (kompundlama ile etkin) ayarlanır. Kompundlama, seri
kapasitörlü hatlarda kullanılmamalıdır!
138 no’lu AYTC adresinde, arıza yeri tespiti fonksiyonun Etkin ve Etkin Değil ve arıza mesafesinin de ikili
çıkışlar üzerinden BCD-Kodunda (4 bit birler, 4 bit onlar ve 1 bit yüzler ve „veri geçerli“) olacağı belirlenir (BCD
çıkışlı). Çıkış rölelerinin uygun sayısı (No 1143’ten 1152’ye kadar) kullanılır ve yapılandırılır.
Açma devresi denetimi için 140 no’lu ADD adresinde denetlenecek açma devresi sayısı ayarlanır: 1 açma
devresi, 2 açma devresi veya 3 açma devresi, eğer açma devresi denetimi kullanılmayacaksa, bu
fonksiyon etkisiz kılınır (Etkin Değil).
2.1.1.3 Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
103
Gr.Değişt.SEÇE.
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
Ayar Grubu Değiştirme Seçeneği
110
1faz Açma
Yalnız 3faz
1-/3faz
Yalnız 3faz
1 faz açmaya izin verildi
112
Faz Mesafesi
Quadrilateral
MHO
Etkin Değil
Quadrilateral
Faz Mesafesi
113
Toprak Mesafesi
Quadrilateral
MHO
Etkin Değil
Quadrilateral
Toprak Mesafesi
120
Güç Salınımı
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
Güç Salınımı tespiti
121
KS Mesafe
PUTT (Z1B)
POTT
BLOKLAMA ÇÖZME
BLOKLAMA
KA ile SİNYAL
Etkin Değil
Etkin Değil
Mesafe koruma için koruma sinyali
122
DKA Doğr.Açtırm
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
DKA Doğrudan Karşıdan Açtırma
124
AÜK Aşırı Akım
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
Ani Yüksek Hızlı AÜK Aşırı Akım
125
Zayıf Besleme
Etkin Değil
Etkin
Mantık no. 2
Etkin Değil
Zayıf Besleme (Açma ve/veya
Eko)
126
Artçı AA
Etkin Değil
ZAAE IEC
ZAAE ANSI
ZAAE IEC/3kd.li
ZAAE IEC
Artçı aşırı akım
37
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
131
T.Arıza A.AKIM
Etkin Değil
ZAAE IEC
ZAAE ANSI
ZAA Logaritmik
Sabit Zaman
U0 ters
Sr ters
Etkin Değil
Toprak arıza aşırı akım
132
KS T/A
Yön.Krş. Baş.
KA ile SİNYAL
BLOKLAMA ÇÖZME
BLOKLAMA
Etkin Değil
Etkin Değil
Toprak Arıza AA için koruma
sinyali
133
OTK
1 OTK çevrimi
2 OTK çevrimi
3 OTK çevrimi
4 OTK çevrimi
5 OTK çevrimi
6 OTK çevrimi
7 OTK çevrimi
8 OTK çevrimi
ADT
Etkin Değil
Etkin Değil
Otomatik Tekrar Kapama
Fonksiyonu
134
OTK kntrl modu
Taksiyonlu Baş.
Taksiyonsuz Baş
Taksiyonlu Açma
Taksiyonsuz Aç.
Taksiyonlu Açma
OTK kontrol modu
135
Senkron-Denetim
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
Senkronizasyon ve Gerilim
Kontrolü
136
FREKANS Koruma
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
Aşırı / Düşük Frekans Koruma
137
A./D. GERİLİM
Etkin Değil
Etkin
Brlş. ile etkin
Etkin Değil
Düşük / Aşırı Gerilim Koruma
138
AYTC
Etkin
Etkin Değil
BCD çıkışlı
Etkin
139
KESİCİ ARIZA
Etkin Değil
Etkin
3I0> ile etkin
Etkin Değil
Kesici Arıza Koruma
140
ADD
Etkin Değil
1 açma devresi
2 açma devresi
3 açma devresi
Etkin Değil
Açma Devresi Denetimi
145
KA 1
Etkin
Etkin Değil
Etkin
Koruma Arayüzü 1 (Port D)
146
KA 2
Etkin Değil
Etkin
Etkin Değil
Koruma Arayüzü 2 (Port E)
147
RÖLE SAYISI
2 röle
3 röle
2 röle
Röle sayısı
38
Fonksiyonlar
2.1 Genel
2.1.2
Güç Sistemi Verileri 1
Cihaz, gerçek uygulamaya bağlı olarak, işlevlerini uygun şekilde uyarlayabilmek için, birtakım tesis ve güç
sistemi verilerine ihtiyaç duyar. Bunlar, anma sistem verileri, ölçü trafolarının anma verileri, ölçülen akım ve
gerilimlerin polariteleri ve bağlantı tipleri, bazı durumlarda kesici özellikleri ve benzerleridir. Bundan başka, özel
bir koruma, denetim veya izleme fonksiyonundan çok bütün fonksiyonları ilgilendiren birkaç ayar da mevcuttur.
Bu Veriler 1, ancak DIGSI çalışan bir PC’den değiştirilebilir ve bu altbölümde açıklanacaktır.
Genel
İlgili seçimi görüntülemek üzere, DIGSI'de Ayarlar seçeneğine çift tıklayın. Böylece Güç Sistemi Verileri
1 altında, trafo verileri, şebeke verileri ve kesici sekmeleri bulunan, içinde tek tek parametrelerin
ayarlanabileceği bir diyalog kutusu açılır. Aşağıdaki altbölümler aynı şekilde yapılandırılır.
Akım Trafosu Polaritesi
201 no’lu AT Yıldız Nokt. adresinde yıldız bağlı akım trafolarının polaritesi belirtilir (Aşağıdaki şekilde
gösterilen seçenekler, iki AT için de geçerlidir). Bu ayar, cihazın ölçme yönünü belirler (ileri yön = hat yönü). Bu
ayarın değiştirilmesi, toprak akım girişleri IE veya IEE’nin polaritelerinin de terslenmesine sebep olur.
Şekil 2-1
Akım Trafosu Polaritesi
Ölçü Trafolarının Anma Değerleri
203 no’lu Unom PRİMER ve 204 no’lu Unom SEKONDER adreslerinde, gerilim trafolarının primer ve sekonder
anma gerilim değerleri (faz-faz) girilir, 205 no’lu AT PRİMER ve 206 no’lu AT SEKONDER adreslerinde, akım
trafolarının primer ve sekonder anma akım değerleri girilir.
Ayrıca; akım trafosunun anma sekonder akımının cihazın anma akımı ile aynı olması gerekir. Aksi takdirde,
cihaz primer amper değerlerini yanlış hesaplayacaktır.
Eğer cihaz ayarları sekonder değerlerle yapılıyorsa, primer değerler, sadece cihazın ölçülen işletme
değerlerinin primer olarak gösterimi için gerekir. Ancak, eğer cihaz ayarları DIGSI kullanılarak primer değerlerle
yapılıyorsa, cihazın hatasız çalışması için mutlaka bu primer değerlerin doğru girilmiş olması gerekir.
39
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Gerilim Bağlantıları
Cihazın dört gerilim ölçme girişi mevcuttur. Bunlardan üçü, korunan teçhizatın gerilim trafoları setine bağlanır.
Dördüncü gerilim girişi U4 için, değişik seçenekler mevcuttur:
• U 4gerilim-girişinin gerilim trafoları setinin açık üçgen sargısına Ue-n bağlanması:
Bu durumda 210 no’lu adres: U4 GT = Udelta trafo.
Bir gerilim trafoları setinin açık üçgen sargılarına bağlantıda, gerilim trafolarının gerilim dönüştürme oranı,
genellikle;
Bu durumda Uf/Udelta çarpanı (sekonder gerilim 211 no’lu Uf / Udelta adresi) 3/√3 = √3 ≈ 1.73
ayarlanmalıdır. Diğer dönüştürme oranları için, yani ara gerilim trafoları seti üzerinden artık gerilimin
oluşturulması durumunda, bu çarpan uygun şekilde hesaplanmalıdır. Eğer, 3U0>-aşırı gerilim koruma
elemanı kullanılıyorsa, bu değer özellikle önemlidir. Ayrıca, ölçülen değerlerin izlenmesi için ve ölçme ve
arıza kayıt sinyallerinin ölçeklendirilmesi için de bu değer kullanılır.
• U 4Gerilim-girişinin, senkronlama denetimini gerçekleştirmek için bara gerilimine bağlanması:
Bu durumda 210 no’lu adres: U4 GT = Usenk2 trafo.
Eğer gerilim trafosunun koruma fonksiyonları Usenk1 fider tarafında bulunursa, U4-trafosunun bir bara
gerilimine Usenk2 bağlanması gerekir. Eğer koruma fonksiyonlarının gerilim trafoları Usenk1 bara yönlü bağlı
ise de bir senkronlama mümkün olur; o zaman ek U4-trafosu bir fider gerilimine bağlı olmalıdır.
Eğer bara gerilim trafolarının dönüştürme oranı ile hat gerilim trafolarının dönüştürme oranı aynı değilse,
oranlar 215 no’lu USe1/USe2 oranı adresinde denkleştirilir. 212 no’lu Usenk2 bağlantı adresinde
senkronlama denetimi için kullanılacak bara gerilimi Usenk2 yapılandırılır. Cihaz, o zaman uygun fider
gerilimini otomatik olarak Usenk1 seçer. Eğer senkronlama denetimi yapılacak iki ölçme noktası arasında,
yani fider gerilim trafosu ile bara gerilim trafosu arasında faz kaymasına sebep olan herhangi bir güç trafosu
yoksa, o zaman 214 no’lu ϕ Usenk2-Usenk1 adresindeki faz açısı ayarı parametresine gerek yoktur. Bu
ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Ancak, eğer bu iki ölçme noktası arasında bir
güç trafosu mevcutsa, bu trafonun vektör grubu dikkate alınmalıdır. Hattan baraya doğru faz açısı Usenk1’den
Usenk2’e pozitif olarak değerlendirilir.
Örnek: (ayrıca bakın Şekil 2-2)
Bara
400 kV primer, 110 V sekonder,
Fider
220 kV primer, 100 V sekonder,
Trafo
400 kV / 220 kV, Vektör grubu Dy(n) 5
Trafo vektör grubu, yüksek gerilim tarafından alçak gerilim tarafına doğru tanımlanmıştır. Bu örnekte, fider
gerilimi trafonun alçak gerilim tarafına bağlıdır. Cihaz fider gerilim trafosu tarafından „baktığı“, için 5 · 30° ’de
negatif (vektör grubuna göre), yani -150° ’dedir. 360° eklenerek pozitif açı elde edilir:
214 no’lu adres: ϕ Usenk2-Usenk1 = 360° - 150° = 210°.
Primer anma işletme değerinde, bara trafoları, cihaza 110 V, fider trafoları ise 100 V sekonder gerilim sağlar.
Dolayısıyla, bu fark da dengelenmelidir:
215 no’lu adres: USe1/USe2 oranı = 100 V/110 V = 0,91.
40
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Şekil 2-2
Trafo üzerinden ölçülen bara gerilimi
• U4 gerilim girişinin, aşırı gerilim koruma fonksiyonu tarafından işlenebilecek herhangi bir UX, gerilimine
bağlanması:
Bu durumda 210 no’lu adres: U4 GT = Ux trafo.
• Eğer U4 gerilim girişi kullanılmayacaksa:
210 no’lu adres U4 GT = Bağlı değil.
Bu durumda da, ölçme ve arıza kaydı verilerinin ölçeklenmesi için Uf / Udelta çarpan ayarı (211 no’lu
adres, yukarıya bakın) önemlidir.
Akım Bağlantıları
Cihazın dört akım ölçme girişi bulunmaktadır. Bunlardan üçü, korunan teçhizatın akım trafoları setine bağlanır.
Dördüncü akım girişi U4 için, değişik seçenekler mevcuttur:
• I4 Akım girişinin, korunan fiderin akım trafoları setinin yıldız-noktasındaki toprak akımına bağlanması
(normal bağlantı):
Bu durumda 220 no’lu adres: I4 trafosu = Korunan hatta ve 221 no’lu adres I4/If AT = 1.
• I4 akım girişinin, korunan fiderde ayrı bir toprak akım trafosuna (örneğin toplayıcı AT veya nüve dengeli AT)
bağlanması:
Bu durumda 220 no’lu adres: I4 trafosu = Korunan hatta ve 221 no’lu adres I4/If AT olarak
ayarlanır:
Bu I4 için, cihazın normal bir akım ölçme girişine ya da duyarlı bir akım ölçme girişine sahip olmasından
bağımsızdır.
Örnek:
Faz akım trafoları 500 A / 5 A
41
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Toprak akım trafosu 60 A / 1 A
• I 4akım girişinin, paralel bir hattın toprak akımına bağlanması (mesafe koruma ve/veya arıza yeri tespitinin
paralel hat kompanzasyonu için):
Bu durumda 220 no’lu adres: I4 trafosu = Paralel hatta olarak ve 221 I4/If AT = 1.
Eğer paralel hattın akım trafoları setinin dönüştürme oranı, korunan hattınkinden farklı ise, bu 221 no’lu
adres ayarlanırken dikkate alınmalıdır:
Bu durumda 220 no’lu adres: I4 trafosu = Paralel hatta olarak ve 221 no’lu adres ise I4/If AT =
IN Paralel hat / IN Kor. hat olarak ayarlanır
Örnek:
Korunan hattın akım trafoları 1200 A
Paralel hattın akım trafoları 1500 A
• I4 akım girişinin, bir güç trafosunun yıldız-noktası akımına bağlanması; bu bağlantı, bazen yönlü toprak arıza
korumanın polarizasyonu için kullanılır:
Bu durumda 220 no’lu adres: I4 trafosu = IY yıldız nokt., olarak ve 221 no’lu I4/If AT adresi
de trafo yıldız-noktası ATO’sunun korunan hattın ATO’suna oranı olarak ayarlanır.
• Eğer I4 gerilim girişi kullanılmayacaksa:
220 no’lu adres I4 trafosu = Bağlı değil,
221 no’lu I4/If AT adresi, o zaman anlamsızdır.
Bu durumda, nötr akımı, faz akımlarının toplamından hesaplanır.
Anma Frekansı
Sistemin anma frekansı 230 no’lu Anma Frekansı adresinde ayarlanır. Sipariş koduna (MLFB) göre fabrika
ayarının, ancak cihaz siparişte belirtilenden farklı bir bölgede kullanılıyorsa, değiştirilmesine gerek duyulur. 50
Hz veya 60 Hz ayarı seçilebilir.
Sistem Yıldız- Noktası
Bir faz veya iki faz toprak arızalarının doğru olarak işlenmesi için, sistem yıldız-noktasının topraklama durumu
dikkate alınmalıdır. Bunun için 207 no’lu adres Sis Yıl.Nokt. = Direkt Topraklı, Peterson Bobini
veya İzole olarak ayarlanır. Düşük direnç üzerinden („efektif/doğrudan topraklı“) topraklı sistemler için, yine
Direkt Topraklı ayarı seçilir.
Faz Dönüşü
235 no’lu FAZ SIRASI adresi, faz dönüşünü tesis etmek için kullanılır. Faz sırası olağan ayarı, saat ibresinin
dönüş yönü için L1 L2 L3 tür. Saat ibresinin tersi yönünde faz sırasına sahip sistemler için, bu adres L1 L3
L2olarak ayarlanır.
42
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Mesafe Birimi
236 no’lu Mesafe Birimi adresi, arıza yeri tespiti gösterimi için uygulanan mesafe birimine (km veya Mil)
göre seçilir. Eğer gerilim korumanın birleştirme fonksiyonu kullanılırsa, bu durumda hattın mesafesi ve kapasite
doluluğundan hattın toplam kapasitesi hesaplanır. Eğer kompundlama kullanılmazsa ve arıza yeri tespiti
özelliği yoksa, bu parametre anlamsızdır. Mesafe biriminin değiştirilmesi, mesafe birimine bağlı ayar
değerlerinin otomatik dönüşümünü sağlamaz. Bunlar, kendi geçerli adreslerine yeniden girilmelidir.
Toprak Empedansı (Artık) Kompanzasyonu Modu
Toprak empedansının hat empedansına oranı, toprak arızaları sırasında arıza mesafesinin doğru ölçümü için
(mesafe koruma, arıza yeri tespiti) zorunlu bir önkoşuldur. 237 no’lu Z0/Z1 biçimi adresinde, artık toprak
katsayısının girilmesi için format belirlenir. RE/RL, XE/XL oranlarını kullanmak veya doğrudan K0 kompleks
toprak (artık) empedans katsayısını girmek mümkündür. Toprak (artık) empedans katsayılarının gerçek ayarı,
Güç Sistemi Verileri 2’de yapılır (Bakınız Bölüm 2.1.4).
Toprak Arızasında Tek Kutuplu Açma
238 no’lu T/A AA 1f adresle, toprak arıza ayarlarının 1-kutuplu açma ve 1- kutuplu gerilimsiz aradaki
bloklamada bütün kademeler için topluca mı (Ayar kademeler brlk.) veya ayrı ayrı mı (Ayar
kad.lerayrıayrı) yapılacağı belirlenir. Ayarlar toprak arıza aşırı akım koruma alanında topraklı sistemler
için (bakınız Bölüm 2.7.2) yapılır, bu esnada gerekmeyen adresler gizlenir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar
menüsünden değiştirilebilir.
Kesici Kapama Süresi
Elle kapama için olsun üç-kutup açma sonrası otomatik tekrar kapama için olsun veya her ikisi için de eğer
cihaz asenkron sistem koşullarında kapama kumandası verecekse, kesicinin kapama süresinin cihaza
bildirilmesi gerekir. Kesici kapama süresi, 239 no’lu T-Ke kapama adresinde ayarlanır. Cihaz, o zaman
kesici kutupları birbirine temas ettiği anda her iki sistem geriliminin faz açıları aynı olacak şekilde kapama
komutu vermek için gerekli süreyi hesaplar.
Açma Komutu Süresi
240 no’lu adreste, açma kontağının kapalı kalacağı minimum açma komutu süresi TMin AÇMA KOM ayarlanır.
Bu süre, açma komutunu başlatan bütün koruma ve kontrol fonksiyonları için geçerlidir. Bu ayrıca kesici
denetiminde cihaz üzerinden açma impulsunun süresini de belirler. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar
241 adreste maksimum kapama komutu süresi TMaks KA KOM ayarlanır. Bu süre, cihaz tarafından verilen
tüm kapama komutlarına uygulanır. Aynı zamanda, cihaz tarafından bir kesici test çevrimi gerçekleştirildiğinde
kapama komutu impuls uzunluğunu da belirler. Bu süre, kesici kontaklarının güvenli şekilde kapanmasına
müsaade edecek kadar uzun seçilmelidir. Bu sürenin çok uzun seçilmesi bir problem teşkil etmez; çünkü
herhangi bir koruma fonksiyonundan yeni bir açma komutu verilmesi durumunda, kapama komutu derhal
sonlandırılır. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Kesici Testi
7SA522 ön panelden veya DIGSI üzerinden girilen bir açma ve bir kapama komutu vasıtasıyla, gerilim altında
kesici testine imkan verir Açma komutu süresi, yukarıda açıklandığı şekilde ayarlanır. 242 no’lu T-Ke.testölü adresi, bu test sırasında açma komutunun bitiminden kapama komutunun verilmesine kadar geçecek
süreyi belirler. Bu süre 0,1 s’den az olmamalıdır.
43
Fonksiyonlar
2.1 Genel
2.1.2.2 Ayarlar
Sonuna “A” harfi eklenmiş adresler, ancak DIGS’nin “Ek Ayarlar” menüsünden değiştirilebilir.
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
201
AT Yıldız Nokt.
Hatta doğru
Baraya doğru
Hatta doğru
AT Yıldız Noktası
203
Unom PRİMER
1.0 .. 1200.0 kV
400.0 kV
Anma Primer Gerilimi
204
Unom SEKONDER
80 .. 125 V
100 V
Anma Sekonder Gerilimi (F-F)
205
AT PRİMER
10 .. 5000 A
1000 A
AT Anma Primer Akım
206
AT SEKONDER
1A
5A
1A
AT Anma Sekonder Akım
207
Sis Yıl.Nokt.
Direkt Topraklı
Peterson Bobini
İzole
Direkt Topraklı
Sistem Yıldız Noktası
210
U4 GT
Bağlı değil
Udelta trafo
Usenk2 trafo
Ux trafo
Bağlı değil
U4 gerilim trafosu
211
Uf / Udelta
0.10 .. 9.99
1.73
Faz-GT / Açık-Üçgen-GT
Eşleştirme oranı
212
Usenk2 bağlantı
L1-E
L2-E
L3-E
L1-L2
L2-L3
L3-L1
L1-L2
Usenk2 için GT bağlantısı
214A
ϕ Usenk2-Usenk1
0 .. 360 °
0°
Usenk2-Usenk1 Açı ayarı
215
USe1/USe2 oranı
0.50 .. 2.00
1.00
Usenk1 / Usenk2 eşleştirme oranı
220
I4 trafosu
Bağlı değil
Korunan hatta
Paralel hatta
IY yıldız nokt.
Korunan hatta
I4 akım trafosu
221
I4/If AT
0.010 .. 5.000
1.000
AT'ler için I4/If uyumlandırma
oranı
230
Anma Frekansı
50 Hz
60 Hz
50 Hz
Anma Frekansı
235
FAZ SIRASI
L1 L2 L3
L1 L3 L2
L1 L2 L3
Faz Sırası
236
Mesafe Birimi
km
Mil
km
Mesafe ölçme birimi
237
Z0/Z1 biçimi
RE/RL, XE/XL
K0
RE/RL, XE/XL
Sıfır bileşen denkl. için ayar
formatı
238A
T/A AA 1f
kademeler brlk.
kad.lerayrıayrı
kademeler brlk.
Toprak Arıza AA: 1 faz OTK ayarı
239
T-Ke kapama
0.01 .. 0.60 sn
0.06 sn
Kesici kapama (çalışma) zamanı
240A
TMin AÇMA KOM
0.02 .. 30.00 sn
0.10 sn
Minimum AÇMA Komutu Süresi
44
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
241A
TMaks KA KOM
0.01 .. 30.00 sn
0.10 sn
Maksimum Kapama Komutu
Süresi
242
T-Ke.test-ölü
0.00 .. 30.00 sn
0.10 sn
Kesici testi-OTK için ölü zaman
2.1.3
Ayar Grupları
2.1.3.1 Ayar Gruplarının Amacı
Cihazın fonksiyon ayarlarının tesisi için, dörde kadar bağımsız ayar grubu kullanılabilir. Kullanıcı, cihaz
üzerinden lokal olarak, ikili girişler üzerinden (eğer böyle yapılandırılmışsa), bir kişisel bilgisayar kullanarak
operatör veya hizmet arayüzü üzerinden veya sistem arayüzü üzerinden ayar grupları arasında geçiş yapabilir.
Güvenlik açısından, bir güç sistemi arızası sırasında ayar grubunu değiştirmek mümkün değildir.
Bir ayar grubu, yapılandırma sırasında Etkin leştirilen bütün fonksiyonların ayar değerlerini kapsar (bakınız
Altbölüm 2.1.1.2). 7SA522 rölelerinde (A’dan D’ye kadar) dört bağımsız ayar grubu mevcuttur. Her bir ayar
grubunda farklı ayar değerleri ve opsiyonlar kullanılabilir; ancak bütün ayar grupları için seçilen fonksiyonlar
aynıdır.
Birden fazla ayar grubunun yapılandırılması, rölenin birden fazla uygulamada kullanılmasını sağlar. Ayar
değişikliğine gerek duyulduğunda, yeni ayarlar hızla yüklenebilir. Bütün ayar grupları rölede saklanmış
olmasına rağmen, belli bir zamanda ancak bir ayar grubu etkindir.
Genel
Eğer birden çok ayar grupları kullanılması istenilmiyorsa, o zaman sadece Ayar grubu A kullanılır. Bu durumda
aşağıdakiler uygulanamaz.
Eğer birden fazla ayar grubu kullanılması isteniyorsa, röle fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında, grup
değiştirme Gr.Değişt.SEÇE. = Etkin olarak ayarlanır (Bölüm 2.1.1.2, Adres 103). Fonksiyon
parametrelerinin ayarı için, A’dan D’ye kadar istenilen ayar gruplarının her biri, birbiri peşi sıra yapılandırılabilir.
Maksimum 4 ayar grubu mümkündür. Gerekirse bunlar ayarlanır. Bir ayar grubundan diğerine nasıl geçileceği,
bu ayar gruplarının nasıl kopyalanacağı ve fabrika çıkışı varsayılan değerlerine nasıl geri döndürüleceği ve
diğer bilgiler için, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamalarına bakın.
Harici bir kaynaktan 4 ayar grubu değişikliği için, 2 ikili giriş kullanılmalıdır.
2.1.3.3 Ayarlar
Adres
302
Parametre
Değişiklik
Ayar Seçenekleri
Grup A
Grup B
Grup C
Grup D
Girişler
Protokol
Varsayılan Ayar
Grup A
Açıklama
Başka Bir Ayar Grubuna
Değiştirme
45
Fonksiyonlar
2.1 Genel
2.1.3.4 Bilgi Listesi
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
Grup A Akt
IE
Ayar Grubu A aktif
-
Grup B Akt
IE
Ayar Grubu B aktif
-
Grup C Akt
IE
Ayar Grubu C aktif
-
Grup D Akt
IE
Ayar Grubu D aktif
7
>Ayar Gr. Bit0
EM
>Ayar Grubu Seçme Bit 0
8
>Ayar Gr. Bit1
EM
>Ayar Grubu Seçme Bit 1
2.1.4
Güç Sistemi Verileri 2
Genel koruma verileri (Sis. Verileri 2) özel bir koruma, izleme veya denetim fonksiyonundan ziyade
bütün fonksiyonlarla ilgili ayarları içerir. Altbölümde açıklanan; GüçSis.Veriler1 ’in tersine; bu ayarlar, ayar
grupları ile değiştirilebilir ve cihazın ön panelinden de yapılandırılabilir.
Korunan Teçhizatın Anma Değerleri
Korunan teçhizatın anma primer gerilim (faz-faz) ve anma primer akım (fazlar) değerleri, sırasıyla 1103 no’lu
Tam Skala Ger. ve 1104 no’lu Tam Skala Akım adreslerinde, girilir. Bu değerler, ölçülen işletme
değerlerinin yüzde olarak gösterilmesi için gereklidir. Eğer bu anma değerler primer GT ve AT değerine eşitse,
bunlar 203 ve 205 no’lu adreslere karşılık gelir (Bölüm 2.1.2.1).
Genel Hat Verileri
Genel hat verileri, mesafe kademelerinin menzillerinden ve koordinasyon planından bağımsız olan hat
sabiteleridir.
Hat açısı (1105 no’lu adres HAT AÇISI), hat parametrelerinden hesaplanır. Aşağıdakiler uygulanır:
RL ve XL, sırasıyla korunan hattın direnci ve reaktansıdır. Hat parametreleri toplam hat değeri olarak da hat
uzunluğunun birim değeri olarak da uygulanabilir, çünkü bölümler uzunluktan bağımsızdır. Bunun gibi,
bölümlerin (Quotienten) primer değerlerle veya sekonder değerlerle hesaplanması fark etmez.
Hat açısı, örneğin toprak empedansının büyüklük ve açı olarak eşleştirilmesi için ve aşırı gerilim korumada
birleştirme için çok önemlidir.
Hesaplama Örneği:
110 kV, havai hat 150 mm2 aşağıdaki verilerle
R'1 = 0,19 Ω/km
X'1 = 0,42 Ω/km
Hat açısı, aşağıdaki şekilde hesaplanır
46
Fonksiyonlar
2.1 Genel
1105 no’lu adreste HAT AÇISI = 66° girilir.
1211 no’lu adres Mesafe Açısı, mesafe koruma poligonlarının R bölümlerinin eğim açısını belirlir. MHOKarakteristikli cihazlarda bu açı, MHO-Dairelerinin eğimini belirler. Genellikle, burada da 1105 no’lu adresteki
hat açısı değeri girilir.
Ölçülen işletme değerlerinden hesaplanan yöne bağlı değerler (güç, güç faktörü, enerji ve bunlara ilişkin
minimum, maksimum, ortalama ve ayar noktası (demant) değerleri, genellikle korunan teçhizata doğru pozitif
yönde tanımlanmıştır. Bu, tüm cihaz için bağlantı polaritesinin, Güç Sistemi Verileri 1’de uygun olarak
tanımlanmış olmasını gerektirir (201 no’lu adreste, „Akım Trafolarının Polaritesi“, ayarıyla karşılaştırın). Ancak,
koruma fonksiyonları için „İleri yön“ ile güç vb. için pozitif yönü farklı olarak tanımlamak, örneğin hattan baraya
doğru aktif güç akışını pozitif olarak göstermek de mümkündür. Bunun için 1107 no’lu P,Q işareti adresi
ters çevrilmiş olarak ayarlanır. Eğer ayar tersçevrilmemiş ise (varsayılan ayar), güç vb. için pozitif
yön, koruma fonksiyonları için „ileri yön“e karşılık olur.
Korunan hattın reaktans değeri X’ mesafe birimi x' olarak ayarlanmışsa 1110 no’lu adreste Ω/km, cinsinden
veya mesafe birimi mil olarak seçilmişse (236, no’lu adres, bakınız Bölüm 2.1.2.1 ’de „Mesafe
Birimi“paragrafına) veya 1112 no’lu adreste Ω/Mil, cinsinden x’ birim değer olarak girilir. 1111 no’lu Hat
Uzunluğu adresinde km olarak veya 1113 no’lu adresde mil olarak girilir. 1112 veya 1111 no’lu adreste birim
uzunluk başına reaktans değeri girildikten sonra ya da 1113 veya 1110 no’lu adreste hat uzunluğu girildikten
sonra, 236 no’lu adreste mesafe birimi değiştirilmişse, hat verileri değiştirilmiş mesafe birimine göre yeniden
girilmelidir.
Korunan hattın kapasitans değeri C’, aşırı gerilim korumada kompundlama için gereklidir. Kompundlama
yapılmayacaksa, önemsizdir. Eğer mesafe birimi c' olarak ayarlanmışsa 1114 no’lu adreste µF/km cinsinden
(236 no’lu adres, bölüm 2.1.2.1 de „Mesafe Birimi“paragrafına bakın) veya eğer mesafe birim mil olarak
seçilmişse 1115 no’lu adreste µF/mil cinsinden c’ birim değeri olarak girilir. 236 no’lu adreste mesafe birimi
değiştirilmişse, 1110’ dan 1115’ e kadar olan adreslerde hat verileri, değiştirilmiş mesafe birimine göre yeniden
girilmelidir.
DIGSI çalışan bir PC ile parametreler girilirken, değerler, primer değerler olarak da girilebilir. Primer trafonun
Trafo-Anma büyüklükleri minimum ayarlandıysa (U, I) o zaman değer parametreleri primer değerlere kabaca
ayarlanır. Bu durumda parametrelerin sekonder büyüklükler olarak girilmesi tercih edilir.
Bu durumda, primer değerlerden sekonder değerlere dönüşüm genel olarak aşağıdaki gibidir:
Benzer şekilde, bir hattın reaktans ayarı için aşağıdaki formül uygulanır:
Burada
NAT
= Akım trafosu dönüşüm oranı
NGT
= Gerilim trafosu dönüşüm oranı
Birim uzunluk başına kapasitans için aşağıdaki formül uygulanır:
47
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Hesaplama Örneği:
110 kV Havai hat 150 mm2 yukarıdaki gibi
R'1
= 0,19 Ω/km
X'1
= 0,42 Ω/km
C'
= 0,008 µF/km
Akım trafosu
600 A / 1 A
Gerilim trafosu
110 kV / 0,1 kV
Dolayısıyla; birim uzunluk başına sekonder reaktans:
1110 no’lu adreste şu girilir x' = 0,229 Ω/km.
Birim uzunluk başına sekonder kapasitans:
1114 no’lu adreste şu girilir c' = 0,015 µF/km.
Toprak Empedans Oranı
Toprak empedansının hat empedansına oranı, toprak arızaları sırasında arıza mesafesinin doğru ölçümü için
(mesafe koruma, arıza yeri tespiti) zorunlu bir önkoşuldur. Kompanzasyon, ya RE/RL direnç oranı ve XE/XL
reaktans oranı girilerek ya da doğrudan kompleks toprak (artık) kompanzasyon katsayısı girilerek yapılır K0. Bu
iki ayar seçeneğinden hangisinin uygulanacağı 237 no’lu Z0/Z1 biçimi adresinde belirlenmiştir (bakınız
Bölüm 2.1.2.1). Burada, seçilen seçeneğin karşılığı olan adresler görünür.
Skalar Katsayılarla Toprak Empedansı (Artık) Kompanzasyonu RE/RL ve XE/XL
Direnç oranı RE/RL ve reaktans oranı XE/XL girildiğinde, 1116 'dan 1119 ’a kadar olan adresler uygulanır.
Bunlar, ayrı ayrı hesaplanır ve ZE/ZL’nin gerçek ve sanal bileşenlerinin karşılığı değillerdir. Dolayısıyla,
kompleks sayılarla bir hesaplama gerekli değildir! Değerler hat verilerinden aşağıdaki formüller kullanılarak
elde edilir:
Direnç oranı:
Reaktans oranı:
Burada
R0
= Hattın sıfır bileşen direnci
X0
= Hattın sıfır bileşen reaktansı
R1
= Hattın pozitif bileşen direnci
X1
= Hattın pozitif bileşen reaktansı
Bölümler hat uzunluğundan bağımsız olduğu için, bu değerler, ya tüm hat uzunluğu olarak uygulanabilir ya da
hat uzunluğu birim değerine dayalı yapılabilir. Ayrıca, bölümlerin primer değerlerle veya sekonder değerlerle
hesaplanması fark etmez.
48
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Hesaplama Örneği:
110 kV, havai hat 150 mm2 aşağıdaki verilerle
R1/s
= 0,19 Ω/km pozitif bileşen direnç
X1/s
= 0,42 Ω/km pozitif bileşen reaktans
R0/s
= 0,53 Ω/km sıfır bileşen direnç
X0/s
= 1,19 Ω/km sıfır bileşen reaktans
(burada s
= Hat uzunluğu)
Toprak empedans oranları için, aşağıdaki değerler bulunur:
Birinci kademe Z1 için toprak empedansı (artık) kompanzasyon katsayısı ayarı, mesafe korumanın diğer
kademelerinin toprak empedansı kompanzasyon katsayısı ayarından farklı olabilir. Bu, hem korunan hat için
gerçek değerlerin ayarlanmasını mümkün kılar hem de komşu hatlar oldukça farklı toprak empedans oranlarına
sahip olsa bile (örneğin bir havai hat sonrası yer altı kablosu), daha yüksek (artçı) kademeler için, ayar, gerçek
değerlere uyarlanabilir. Dolayısıyla 1116 no’lu RE/RL(Z1) ve 1117 no’lu XE/XL(Z1) adresleri için ayarlar,
korunan hattın verilerinden tespit edilir ve 1118 no’lu RE/RL(Z1B...Z5) ve 1119 no’lu XE/XL(Z1B...Z5)
adres ayarları da, (röle mahallinden görünen) Z1B ve Z2’den Z5’e kadar diğer kademelere uygulanır.
Not
Adresler 1116 no’lu RE/RL(Z1) ve 1118 no’lu RE/RL(Z1B...Z5), yaklaşık 2,0 ’den itibaren, kademe erim
değerlerinin R-Yönünde asla daha önce tespit edilmiş değerden daha büyük olamayacağına dikkat edilmelidir
(bakınız Bölüm 2.2.2.2/Paragraf Direnç toleransı). Aksi takdirde Faz-Toprak-Empedans döngüleri, geçiş
dirençli toprak arızaları durumunda, açma koordinasyonu kaybına yol açabilecek, yanlış bir mesafe
kademesinde ölçülebilir.
(K0-Katsayısı) Büyüklüğü ve Açısı ile Toprak Empedansı (Artık) Kompanzasyonu (K0-Katsayısı)
Kompleks toprak empedansı (artık) kompanzasyonu katsayısı K0 ayarlandığında, 1120 ’den 1123 ’e kadar
adresler uygulanır. Bu durumda, hat açısının doğru olarak ayarlanmış olması önemlidir (1105 no’lu adres,
ayrıca „Genel Hat Verileri“ paragrafına bakın). Bu toprak empedansı kompanzasyon katsayıları K0, aşağıdaki
denklem kullanılarak hat verilerinden hesaplanabilen büyüklük ve açı bileşenleri ile tanımlanır:
Burada
Z0
= hattın (kompleks) sıfır bileşen empedansı
Z1
= hattın (kompleks) pozitif bileşen empedansı
Bölümler hat uzunluğundan bağımsız olduğu için, bu değerler, tüm hat uzunluğu olarak uygulanabilir ya da hat
uzunluğu birim değerine dayalı olabilir. Bunun gibi, bölümlerin primer değerlerle veya sekonder değerlerle
hesaplanması fark etmez.
49
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Havai hatlar için, sıfır bileşen ve pozitif bileşen sistem açıları hemen birbirlerine eşit olduğundan, genellikle
skalar büyüklüklerle hesaplama doğru sonuç verir. Bununla birlikte, yer altı kabloları için, aşağıdaki örnekten
de görüleceği gibi önemli miktarda açı farkı olabilir.
Hesaplama Örneği:
110 kV, Tek damarlı, yağlı tip 3 · 185 mm2 lik bakır kablo, aşağıdaki verilerle
Z1/s
= 0,408 · ej73° Ω/km pozitif bileşen empedans
Z0/s
= 0,632 · ej18,4° Ω/km sıfır bileşen empedans
(burada s
= Hat uzunluğu)
Toprak empedansı (artık) kompanzasyon katsayısı K0 aşağıdaki şekilde hesaplanır:
ve sonuçta K0 skalar büyüklüğü
Açı hesaplanırken, sonucun dördünü dikkate alınmalıdır. Aşağıdaki tabloda K0 ’ın hesaplanan gerçek ve sanal
bileşenlerinin işaretlerinden tespit edilen dördün ve açı aralığı görülmektedir.
Tablo 2-1
K0 açısının dördünleri ve aralıkları
Gerçek
kısım
Sanal kısım
tan ϕ(K0)
Dördün//Açı aralığı
+
+
+
I
Hesap
0° ... +90°
arc tan (|Im| / |Re|)
–arc tan (|Im| / |Re|)
+
–
–
IV
–90° ... 0°
–
–
+
III
–90° ... –180°
arc tan (|Im| / |Re|) –180°
–
+
–
II
+90° ... +180°
–arc tan (|Im| / |Re|) +180°
Bu örnekte, K0 açısı:
Birinci kademe Z1’in toprak empedansı (artık) kompanzasyon katsayısı ayarları, mesafe korumanın diğer
kademelerinden farklı olabilir. Bu, hem korunan hat için gerçek değerlerin ayarlanmasını mümkün kılar hem de
komşu hatlar oldukça farklı toprak empedans oranlarına sahip olsa bile (örneğin bir havai hat sonrası yer altı
kablosu), daha yüksek (artçı) kademeler için, ayar, gerçek değerlere uyarlanabilir. Dolayısıyla; 1120 no’lu K0
(Z1) ve 1121 no’lu K0(Z1) açısı adresleri için ayarlar, korunan hattın verilerinden tespit edilir ve 1122 no’lu
K0 (> Z1) ve 1123 no’lu K0(> Z1) açısı adreslerde, (röle mahallinden görünen) Z1B ve Z2’den Z5’e
kadar diğer kademelere uygulanır.
Not
Eğer cihaz tarafından kabul edilmeyen değer çiftleri ayarlanacak olursa, cihaz K0 = 1 · e0° önayarları ile çalışır.
Olay kayıtlarında „MK Hata K0(Z1)“ (No 3654) veya „MK Hata K0(>Z1)“ (No 3655) ihbarları çıkar.
50
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Paralel Hat Karşılıklı Empedans (opsiyonel)
Eğer cihaz çift devre bir hatta uygulanmışsa (paralel hatlar) ve aynı zamanda mesafe koruma ve/veya arıza
yeri tespiti fonksiyonları için paralel hat kompanzasyonu kullanılıyorsa, iki hattın karşılıklı kuplajı dikkate
alınmalıdır. Bunun için bir önkoşul, paralel hattın toprak (artık) akımının cihazın I4 ölçme girişine bağlanmış
olması ve güç sistem verilerinde (Bölüm) uygun parametre ayarı ile bunun 2.1.2.1 yapılandırılımış olmasıdır.
Kuplaj katsayıları, aşağıdaki denklemler kullanılarak belirlenebilir:
Direnç oranı:
Reaktans oranı:
burada
R0M
= Hattın karşılıklı sıfır bileşen direnci (kuplaj direnci)
X0M
= Hattın karşılıklı sıfır bileşen reaktansı (kuplaj reaktansı)
R1
= Hattın pozitif bileşen direnci
X1
= Hattın pozitif bileşen reaktansı
Bölümler hat uzunluğundan bağımsız olduğu için, bu değerler, tüm hat uzunluğu olarak da hat uzunluğunun
birim değeri olarak da olabilir. Bunun gibi, bölümlerin primer değerlerle veya sekonder değerlerle hesaplanması
fark etmez.
Bu ayar değerleri, sadece korunan hatta uygulanır ve 1126 no’lu RM/RL Paral Hat ve 1127 no’lu XM/XL
Paral Hat adreslerinde girilir.
Korunan fiderde, toprak arızaları için paralel hat kompanzasyonu uygulanıyorsa, teorik olarak, mesafe koruma
veya arıza yeri tespiti için ek ölçüm hataları olmaz. 1128 no’lu ORAN Paral Komp adresinin ayarı, dolayısıyla
sadece korunan fiderin dışındaki arızalara ilişkindir. Mesafe korumanın toprak akım kompanzasyonu için IE/IEP
(Şekilde 2-3 II no’lu yerdeki cihaz) akım oranını sağlar. Bu oranın üzerindeki değerler için, kompanzasyon
yapılmalıdır. Genel olarak % 85 önayarı yeterlidir. Daha duyarlı (daha büyük) bir ayarın bir getirisi olmaz.
Ancak, çok şiddetli sistem asimetrilerinin olması veya çok küçük bir bağlaşım katsayısı (XM/XL yaklaşık 0,4)
durumunda, daha küçük bir ayar yararlı olabilir. Paralel hat kompanzasyonu Bölüm 2.2.1 ’de “Paralel Hat
Ölçülen Değer Düzeltimi” paragrafında ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Şekil 2-3
II ‘de paralel hat kompanzasyonu ile menzil
Akım oranı, paralel hat kompanzasyonunun istenilen menzilinden hesaplanabilir veya bunun tersi yapılabilir.
Aşağıdakiler uygulanır (ayrıca bakın Şekil 2-3):
51
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Akım Trafosu Doyması
7SA522, bir doyma algılayıcısı içerir. Bu algılayıcı, akım trafolarının doymasından kaynaklanan ölçme
hatalarını büyük oranda tanır ve mesafe korumanın ölçüm durumunun değişimine etki eder. Algılayıcının
başlatma eşiği, 1140 no’lu I-ATdoy. Eşiği adresinde ayarlanabilir. Bu, üzerinde doymanın olabileceği akım
seviyesidir. Ayar ∞’da doyma algılayıcısı etkisiz kılınabilir. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir. Eğer bir akım trafosu doyması bekleniyorsa, ayar için pratik olarak aşağıdaki denklem
kullanılabilir:
PN
= Anma AT yükü [VA]
Pi
= Anma AT dahili yükü [VA]
P'
= Devre yükü (koruma cihazı + bağlantı kablosu)
Not
Parametre sadece mesafe koruma için anlamlıdır.
Kesici Durumu
Kesici konumuna ilişkin bilgiler, değişik koruma fonksiyonlarının ve ek fonksiyonların optimum çalışmalarının
sağlanması için gereklidir. Cihaz, kesici yardımcı kontaklarının durumunu işleyen ve ayrıca ölçülen akım ve
gerilimlere dayalı bir açma ve kapama tespitini de içeren bir kesici durumu tanıma devresine sahiptir (Bölüm
2.20.1 'e de bakın).
1130 no’lu adreste kesici kutbu açık olduğunda kesinlikle aşılmaması gereken bir artık akım AçıkKutupAkım
eşiği ayarlanır. Eğer kesici açıkken parazit akımlar (örneğin endüksiyon yoluyla) dışarıda bırakılabilirse, bu ayar
çok duyarlı yapılabilir. Aksi takdirde, ayar yeterince artırılmalıdır. Genellikle önayar yeterlidir. Bu ayar ancak
DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Kesici açıkken kesinlikle aşılmaması gereken kalıcı gerilim, 1131 no’lu AçıkKutupGer. adresinde ayarlanır.
Gerilim trafoları, hat tarafında bulunmalıdır. Olası parazit gerilimlerden dolayı (örneğin kapasitif kuplaj
yüzünden), ayar çok duyarlı yapılmamalıdır. Hiçbir durumda, normal işletmede beklenilen en küçük faz-toprak
gerilimin üstünde olmamalıdır. Genellikle önayar yeterlidir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir.
Kilit süresi TümKa.sonr.Ttut (Adres 1132) hattın enerjilenmesini takiben koruma fonksiyonlarının
etkinleştirilmesi için (örneğin hızlı açma yüksek-akım kademesi) etkinleştirme süresini belirler. Bu süre, dahili
kesici anahtarlama tespiti ile hattın enerjilenmesi algılandığında veya eğer kesici yardımcı kontakları kesicinin
kapatıldığı bilgisini sağlamak için ikili giriş üzerinden cihaza bağlanmışsa kesici yardımcı kontakları ile başlatılır.
Dolayısıyla; bu süre, kapama sırasındaki kesici çalışma süresi, bu koruma fonksiyonunun çalışma süresi ve
açma sırasında kesicinin çalışma süresi toplamından daha uzun ayarlanmalıdır. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek
Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
52
Fonksiyonlar
2.1 Genel
1134 no’lu Hat kapaması adresinde, hattın enerjilenmesinin dahili tespiti için ölçüt belirlenir. Elle Kapama
kapama olarak, sadece bir ikili giriş üzerinden elle kapama sinyalinin veya dahili kumanda fonksiyonunun
değerlendirileceği anlamına gelir. I VEYA UveyaE/K buna ilave olarak, kesicinin kapanmasının tespiti için
ölçülen akım veya gerilimin kullanılacağını; KeVEYA IveyaE/K ise, yine elle kapama sinyaline ilave olarak,
hattın enerjilenmesini tespit etmek için ya kesici kontak durumunun veya ölçülen akımın kullanılacağı anlamına
gelir. Eğer gerilim trafoları hat tarafında değilse, KeVEYA IveyaE/K seçilmelidir. Ayrıca I veya E/K
durumunda, kesicinin kapanmasının tespiti için sadece akımlar veya elle kapama sinyalleri kullanılır.
Her enerjileme tanıması öncesinde, şalter ayarlanabilir süre 1133 T GEC. AÜK için açık olarak tanınmalıdır.
Adres 1135 AÇMA KOM. RST. adresi, hangi kriterlerle verilen bir açma komutunun silineceğini belirler. Ayar
AçıkKutupAkım da, açma komutu akımın kaybolmasıyla silinir. Burada belirleyici etken, adres 1130’da
AçıkKutupAkım ayarlanan değerin altında kalınmasıdır (yukarı bakınız). Ayar Akım VE Ke de, bunun
dışında kesici yardımcı kontağından, şalterin açık olduğu bildirilmelidir. Bu ayar için önkoşul, yardımcı kontağın
durumunun bir ikili giriş üzerinden yapılandırılmış olmasını gerektirir.
Cihaz açma komutunun, eksiksiz akımın kesilmesinin her durumda yapılamadığı özel uygulamalar için, ayar
Başlatma Reset seçilebilir. Eğer açılmakta olan koruma fonksiyonun başlatması geri kalırsa ve - diğer
ayarlama imkanlarında da olduğu gibi - Minimum Açma Komutu Süresine (Adres 240) ulaşılırsa, açma komutu
bu durumda silinir. Ayar Başlatma Reset örneğin, eğer koruma cihazı testinde donanım tarafından yük akımı
kesilemiyorsa ve test akımı yük akımına paralel beslendiyse anlam taşır.
TümKa.sonr.Ttut (Adres 1132, yukarıya bakın) her hat enerjilenmesi tespitini takiben etkinleştirilirken E/K
Mühür Sü.si süresi (Adres 1150) ise, sadece kesicinin elle kapatılmasını takiben etkinleştirilen ve koruma
fonksiyonlarının özel etkisinin de (örneğin mesafe korumanın menzilinin arttırılması) bu sırada etkinleştirildiği
süredir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Not
Kesici yardımcı kontağının konumu (ikili girişlerde tespit edilen >Ke1 ... (No 366 ’dan 371’e kadar, 410 ve 411)
kesici testi ve otomatik tekrar kapama için kesicinin değiştirme konumunu verebilmeye yetkilidir. Diğer ikili
girişler >Ke ... (No 351, 353e kadar, 379 ve 380) ise, hattın durumunun tanınması (Adres1134) ve açma
komutunu resetlemek (Adres 1135) için kullanılır. Adres 1135, diğer koruma fonksiyonları, örneğin eko
fonksiyonu, kısa devre üzerine enerjilenme vb. ile de kullanılabilir. Sadece bir kesici ile kullanım için, ikili giriş
fonksiyonlarının her ikisi, örneğin 366 ve 351 aynı fiziksel girişe atanabilir. Fider başına 2 kesicili uygulamalar
için (1,5 Kesici-Donanımı veya Ring bara) ikili girişler >Ke1... doğru kesiciye yönlendirilmiş olmalıdır. İkili
girişler >Ke... bu durumda hattın durumunu tanımak için tam doğru sinyale gereksinim gösterirler. Gerekirse ek
bir CFC Mantık lazım olur.
Adres 1136 AçıkKutupAlgıl., dahili açık kutup algılayıcının hangi kriterlerle çalışması gerektiğini belirler
(bakınız Bölüm 2.20.1, Bölüm Açık Kutup Algılayıcı). Varsayılan ayar ölçme ile de, kullanıma sunulan 1kutuplu otomatik tekrar kapamayı bildiren bütün bilgiler değerlendirilir. Dahili Açma komutu- ve Başlatma
sinyalleri, Akım- ve Gerilim ölçüm değerleri hem de Kesici-Yardım kontakları kullanılır. Eğer yardım
kontaklarının sadece bir değerlendirmesi faz akımı da içinde olmak üzere arzu edilirse, bu durumda Adres
1136 ’yı Akım VE Ke’ye ayarlayın. Bir 1-kutuplu otomatik tekrar kapamanın tanınması arzu edilmiyorsa, bu
durumda AçıkKutupAlgıl. ’yı OFF olarak ayarlayın.
Adres 1151’de SENK. E/K ikili girişler üzerinden kesicinin elle kapatılması için, dahili elle KAPAMA tespiti
fonksiyonunun, bara gerilimi ile anahtarlanan fiderin gerilimi arasında senkronizasyonu denetleyip
denetlemeyeceği belirtilebilir. Bu ayar, dahili kumanda fonksiyonları üzerinden bir kapama komutuna
uygulanmaz. Eğer senkronizasyon denetimi isteniyorsa, cihaz ya dahili senkronizasyon denetimi fonksiyonuna
sahip olmalı ya da senkronizasyon denetimi için harici bir senkronizasyon denetim cihazının bağlanmış olması
gerekir.
Eğer dahili senkronizasyon denetimi kullanılması gerekiyorsa, senkronizasyon denetim fonksiyonunun etkin
olarak yapılandırılmış olması, bir başka gerilim Usenk2 nin senkronizasyon denetimi için cihaza bağlanmış ve
güç sistemi verilerinde bunun doğru olarak parametrelendirilmiş olması gerekir (Bölüm 2.1.2.1, Adres 210 U4
GT = Usenk2 trafo, ve ilgili çarpanlar).
53
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Eğer elle kapamada herhangi bir senkronizasyon denetimi yapılmayacaksa, SENK. E/K = Senkronden.siz ayarlanır. Bir denetim arzu ediliyorsa, Senkron-den.li ayarlanır. Cihazın ELLE KAPAMA
fonksiyonu hiç kullanılmayacaksa, SENK. E/K ’yı HAYIR’a ayarlayın. Bu, ancak 7SA522 kapama sürecine
dahil edilmeden kesiciye kapama komutu verilecekse ve rölenin kendisinin de bir kapama komutu vermesi
istenmiyorsa makul olabilir.
Dahili kumanda (lokal kumanda, DIGSI, seri arayüz) üzerinden komutlar için; 1152 no’lu E/K Darbesiadresi,
dahili kumanda üzerinden belli bir kapama komutunun, ikili giriş üzerinden bir ELLE KAPAMA komutu gibi,
koruma tarafından (arıza üzerine anahtarlamada ani açma gibi) işlenip işlenmeyeceğini belirler. Bu adres,
ayrıca bunun hangi kumanda teçhizatına uygulanacağını da cihaza bildirir. Dahili kumanda için,
anahtarlanacak şalt aygıtları seçilebilir. Genellikle elle kapama için ve istenirse otomatik tekrar kapama için
çalışacak kesiciyi (normal durumda Q0) seçin. Eğer burada Yok seçilmişse, kumanda üzerinden bir KAPAMA
komutu, koruma fonksiyonu için bir ELLE KAPAMA impulsu üretmeyecektir.
3-Faz Kuplaj
3-faz kuplaj, eğer 1-kutup tekrar kapama kullanılıyorsa anlamlıdır. Aksi takdirde, açma her zaman 3-kutuptur.
Bu durumda, bu bölüm atlanabilir.
1155 no’lu 3faz kuplaj adresi, herhangi bir çok fazlı Başlatmanın, yoksa sadece çok fazlı Açma kararlarının
mı bir üç-kutup açma komutuna yol açacağını belirler. Bu ayar, sadece bir- ve 3-kutup açmaya ilişkindir ve
dolayısıyla sadece bu sürümde mevcuttur. Bu fonksiyonlar hakkında daha fazla bilgi, Altbölüm 2.20.1’de “Tüm
Cihaz için Başlatma Mantığı” paragrafında verilmiştir.
Ayar BAŞLATMA ile de, birden fazla fazdaki her başlatma, açma bölgesi içerisinde sadece bir tek faz-toprak
arızası olmuş ve diğer arızalar ise daha yüksek kademeleri etkilemiş ya da geri yönde olmuş olsa bile, açma
çıkışlarının üç-kutup bağlantısına yol açar. Önceden bir 1-kutup açma komutu verilmiş olsa bile, sonraki her bir
başlatma, açma çıkışlarının 3-faz kuplajına yol açar.
Diğer taraftan; eğer bu adres AÇMA ile, olarak ayarlanmış ise, açma çıkışının 3-kutup bağlantısı (üç-kutup
açma), ancak birden fazla kutup açmışsa mümkündür. Dolayısıyla, eğer açma bölgesi içerisinde bir tek faztoprak arızası mevcutsa ve diğer olası arıza açma bölgesinin dışında ise, açma yine 1-kutup olur. 1-kutup açma
sırasında yeni bir arıza olmuş olsa bile, bu arıza ancak açma bölgesi içerisinde ise açmanın 3-faz kuplajına yol
açar.
Güç salınım fonksiyonunda bir istisna bulunur. Tespit edilmiş güç salınımında esas olarak sadece bir 3-kutuplu
açma mümkündür.
Bu parametre 7SA522’nin, sadece 1-kutup açma verebilen koruma fonksiyonları için geçerlidir.
Bu parametre ile yapılan ayrım, birden fazla arızanın, yani şebekede farklı yerlerde ve hemen eşzamanlı olarak
meydana gelen arızaların temizlenmesi sırasında açıkça görülebilir.
Örneğin eğer farklı hatlarda -bunlar paralel iki hat da olabilir- iki ayrı yerde bir faz-toprak arızası olmuşsa (Şekil
2-4), her iki hattın uçlarındaki koruma röleleri L1-L2-E, başlatma alacaktır, yani başlatma görüntüsü, bir iki fazlı
toprak arızası ile tutarlı olacaktır. Eğer 1-kutup açma ve otomatik tekrar kapama kullanılıyorsa, her bir hattın
sadece 1-kutup açma ve tekrar kapama yapması istenir. Bu, 1155 no’lu adreste 3faz kuplaj = AÇMA ile
ayarı ile mümkündür. Bu şekilde; her iki hat ucundaki 4 röle de sadece kendi hatlarındaki arıza için bir-kutup
açmanın gerekli olduğunu tespit etmiş olacaktır.
Şekil 2-4
54
Bir çift devreli hatta çoklu arıza
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Bununla birlikte, bazı durumlarda, örneğin büyük bir generatörün civarında bulunan bir çift devre hat
durumunda, bu arıza senaryosu için 3-kutup açma tercih edilebilir (Şekil 2-5). Bu tercih, generatörün iki ayrı bir
faz-toprak arızasını bir çift fazlı toprak arızası olarak dikkate alacağı ve sonuçta türbin millerinde yüksek
dinamik zorlanma meydana geleceği için yapılır. 1155 no’lu adreste 3faz kuplaj = BAŞLATMA ile ayarı
ile, dört cihaz da L1-L2-E başlatma aldığı, yani bir çok fazlı arıza tespit ettiği için, iki hat da üç-kutup açma ile
devre dışı edilecektir.
Şekil 2-5
Bir generatöre bitişik bir çift devreli hatta çoklu arıza
1156 no’lu Açma 2f Ar. adresi, 1-kutup açmanın mümkün olması ve müsaade edilmiş olması koşuluyla, kısa
devre koruma fonksiyonlarının, topraksız iki fazlı arızalarda sadece 1-kutup açma yapıp yapmayacağını
belirler. Bu, bu tip arızalarda 1-kutup otomatik tekrar kapama çevrimine müsaade eder. Bu adresle, ileri fazın
(1kutup ilerifaz) veya geri fazın (1kutup geri faz) açma yapması belirlenebilir. Bu parametre, sadece
cihazın 1-kutup ve 3-kutup açmalı sürümlerinde mevcuttur. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir. Eğer bu özellik kullanılacaksa, şebekenin tamamı için faz seçiminin aynı olması tercih edilir; bir
hattın bütün uçlarında faz seçiminin ise aynı olması zorunludur. Bu fonksiyonlar hakkında daha fazla bilgi,
Altbölüm 2.20.1 ’de “Tüm Cihaz için Başlatma Mantığı” paragrafında verilmiştir. Genellikle 3faz önayarı tercih
edilir.
2.1.4.2 Ayarlar
Tabloda, bölgeye özgü varsayılan ayarlar gösterilmiştir. C sütunu (yapılandırma), akıma dayalı değerlerin
karşılığı olan akım trafosu sekonder anma akımını göstermektedir.
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
1103
Tam Skala Ger.
1.0 .. 1200.0 kV
400.0 kV
Ölçme: Tam Skala Gerilimi
(%100)
1104
Tam Skala Akım
10 .. 5000 A
1000 A
Ölçme: Tam Skala Akımı
(%100)
1105
HAT AÇISI
10 .. 89 °
85 °
Hat Açısı
1107
P,Q işareti
tersçevrilmemiş
ters çevrilmiş
tersçevrilmemiş
P,Q ölçülen işletme değeri
işareti
1110
x'
1A
0.0050 .. 9.5000 Ω/km
0.1500 Ω/km
5A
0.0010 .. 1.9000 Ω/km
0.0300 Ω/km
x' - Uzunluk birimine göre
Hat Reaktansı
0.1 .. 1000.0 km
100.0 km
Hat Uzunluğu
1A
0.0050 .. 15.0000 Ω/mil
0.2420 Ω/mil
5A
0.0010 .. 3.0000 Ω/mil
0.0484 Ω/mil
x' - Uzunluk birimine göre
Hat Reaktansı
0.1 .. 650.0 Mil
62.1 Mil
1111
Hat Uzunluğu
1112
x'
1113
Hat Uzunluğu
Hat Uzunluğu
55
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Adres
1114
1115
Parametre
c'
c'
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
1A
0.000 .. 100.000 µF/km
0.010 µF/km
5A
0.000 .. 500.000 µF/km
0.050 µF/km
1A
0.000 .. 160.000 µF/mi
0.016 µF/mi
5A
0.000 .. 800.000 µF/mi
0.080 µF/mi
Açıklama
c' - birim hat uzun.
kapasitansı µF/km
c' - birim hat uzun.
kapasitansı µF/mil
1116
RE/RL(Z1)
-0.33 .. 10.00
1.00
Z1 için sıfır blş. denkl.
faktörü RE/RL
1117
XE/XL(Z1)
-0.33 .. 10.00
1.00
Z1 için sıfır blş. denkl.
faktörü XE/XL
1118
RE/RL(Z1B...Z5)
-0.33 .. 10.00
1.00
Z1B...Z5 için SB. denkl.
faktörü RE/RL
1119
XE/XL(Z1B...Z5)
-0.33 .. 10.00
1.00
Z1B...Z5 için SB. denkl.
faktörü XE/XL
1120
K0 (Z1)
0.000 .. 4.000
1.000
Kademe Z1 için SB. denkl.
faktörü K0
1121
K0(Z1) açısı
-180.00 .. 180.00 °
0.00 °
Kademe Z1 için K0 SB.
denkl. açısı
1122
K0 (> Z1)
0.000 .. 4.000
1.000
>Z1 kademeler için SB.
denkl. faktörü K0
1123
K0(> Z1) açısı
-180.00 .. 180.00 °
0.00 °
>Z1 kademeler için SB.
denkl. açısı
1126
RM/RL Paral Hat
0.00 .. 8.00
0.00
Ortak Paralel Hat denkl.
oranı RM/RL
1127
XM/XL Paral Hat
0.00 .. 8.00
0.00
Ortak Paralel Hat denkl.
oranı XM/XL
1128
ORAN Paral Komp
50 .. 95 %
85 %
Nötr akım ORANI Paralel
Hat Denkl.
1130A
AçıkKutupAkım
1A
0.05 .. 1.00 A
0.10 A
Açık Kutup Akım Eşiği
5A
0.25 .. 5.00 A
0.50 A
1131A
AçıkKutupGer.
2 .. 70 V
30 V
Açık Kutup Gerilim Eşiği
1132A
TümKa.sonr.Ttut
0.01 .. 30.00 sn
0.05 sn
Tüm kapamalar sonrası
mühür süresi
1133A
T GEC. AÜK
0.05 .. 30.00 sn
0.25 sn
AÜK öncesi hat açılması
için min. süre
1134
Hat kapaması
Yalnız E/K ile
I VEYA UveyaE/K
KeVEYA IveyaE/K
I veya E/K
Yalnız E/K ile
Hat Kapamalarını Tanıma
1135
AÇMA KOM. RST.
AçıkKutupAkım
Akım VE Ke
Başlatma Reset
AçıkKutupAkım
Açma Komutunu
RESETLEME
1136
AçıkKutupAlgıl.
OFF
Akım VE Ke
ölçme ile
ölçme ile
açık kutup algılayıcı
1140A
I-ATdoy. Eşiği
1A
0.2 .. 50.0 A; ∞
20.0 A
AT Doyma Eşiği
5A
1.0 .. 250.0 A; ∞
100.0 A
56
Fonksiyonlar
2.1 Genel
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
1150A
E/K Mühür Sü.si
0.01 .. 30.00 sn
0.30 sn
MANUEL kapama sonrası
mühür süresi
1151
SENK. E/K
Senkron-den.li
Senkron-den.siz
HAYIR
HAYIR
Manuel KAPAMA
KOMUTU üretme
1152
E/K Darbesi
(Einstellmöglichkeiten
anwendungsabhängig)
Kein
KUMANDA sonrası
MANUEL Kapama darbesi
1155
3faz kuplaj
BAŞLATMA ile
AÇMA ile
AÇMA ile
3 faz kuplaj
1156A
Açma 2f Ar.
3faz
1kutup ilerifaz
1kutup geri faz
3faz
2 faz arızalar için açma tipi
1211
Mesafe Açısı
30 .. 90 °
85 °
Eğim açısı, mesafe
karakteristiği
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
301
Güç Sis. Ar.
AM
Güç Sistemi arızası
302
Arıza Olayı
AM
Arıza Olayı
303
Toprak Arıza
AM
Toprak arıza
351
>Ke Yardımcı L1
EM
>Kesici yard. kontağı: Faz L1
352
>Ke Yardımcı L2
EM
353
>Ke Yardımcı L3
EM
356
>Elle Kapama
EM
>Manuel kapama sinyali
357
>Man. Ka. BLKdı
EM
>Harici manuel kapama komutunu blokla
361
>ARIZA:FİDER GT
EM
>Arıza: Fider GT (mcb atık)
362
>AR:Usenk2 GT
EM
>Arıza: Usenk2 GT (mcb atık)
366
>Ke1 Faz L1
EM
>Ke1 Faz L1 (Konum Kontak=Kesici)
367
>Ke1 Faz L2
EM
368
>Ke1 Faz L3
EM
371
>Ke1 Hazır
EM
>Kesici 1 tekrar kapama için HAZIR
378
>Ke arızalı
EM
>Kesici arızalı
379
>Ke 3f Kapandı
EM
>Ke yard. kontağı 3 faz Kapalı
380
>Ke 3f Açık
EM
>Ke yard. kontağı 3 faz Açık
381
>1f Açma Müs.
EM
>Harici OTK'dan tek fazlı açma müsaadesi
382
>Yalnız 1f OTK
EM
>Harici OTK yalnız 1 faz için programlı
383
>OTK kad.Etkinl
EM
>Tüm OTK Bölge/Kademelerini etkinleştir
385
>KLT. AYAR
EM
>AYAR Kilit
386
>KLT. RESET
EM
>RESET Kilit
410
>Ke1 3f Kapandı
EM
>Ke1 yard. 3f Kapalı (OTK,Ke Testi için)
411
>Ke1 3f Açık
EM
>Ke1 yard. 3f Açık (OTK, Ke Testi için)
501
Röle BAŞLATMA
AM
Röle BAŞLATMA
503
Röle BAŞ. L1
AM
Röle BAŞLATMA Faz L1
504
Röle BAŞ. L2
AM
505
Röle BAŞ. L3
AM
57
Fonksiyonlar
2.1 Genel
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
506
Röle BAŞ. Topr.
AM
Röle BAŞLATMA Toprak
507
Röle AÇMA L1
AM
Röle AÇMA komutu Faz L1
508
Röle AÇMA L2
AM
509
Röle AÇMA L3
AM
510
Röle KAPAMA
AM
Rölenin Genel KAPAMAsı
511
Röle AÇMA
AM
Röle GENEL AÇMA komutu
512
Röle AÇMA 1f L1
AM
Röle AÇMA komutu - Yalnız Faz L1
513
Röle AÇMA 1f L2
AM
514
Röle AÇMA 1f L3
AM
515
Röle AÇMA 3faz
AM
Röle AÇMA komutu L123 Fazları
530
KİLİTLEME
IE
KİLİTLEME aktif
533
IL1 =
WM
Primer arıza akımı IL1
534
IL2 =
WM
535
IL3 =
WM
536
Son Açma
AM
Son Açma
545
Baş.Zm.nı
WM
Başlatmadan Bırakmaya geçen süre
546
Aç Süresi
WM
Başlatmadan AÇMA ya geçen süre
560
Açma 3f çevrild
AM
Tek faz açma 3 faza çevrildi
561
E/K Tes. Edildi
AM
Manuel kapama sinyali tespit edildi
562
E/K Komutu
AM
Manuel kapama için kesici kapama komutu
563
Ke Alarm Bast.
AM
Kesici alarmı bastırıldı
590
Hat kapaması
AM
Hat kapama tespiti
591
1faz açık L1
AM
Tek faz açık tespiti L1
592
1faz açık L2
AM
593
1faz açık L3
AM
58
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
2.2
Mesafe Koruma
Mesafe koruma, cihazın ana fonksiyonudur. Yüksek ölçme doğruluğu ve mevcut sistem koşullarına
uyarlanabilirliği, mesafe korumanın ayırıcı özelliklerindendir. Röle kapsamı, bir çok yardımcı fonksiyonla
genişletilmiştir.
2.2.1
Mesafe Koruma, Genel ayarlar
2.2.1.1 Toprak Arıza Tespiti
Fonksiyon kapsamı
Bir toprak arızasının tespiti, arıza tipini belirlemede önemli bir öğedir. Arıza mesafesinin ölçümü için geçerli
döngülerin belirlenmesi ve mesafe kademe karakteristiklerinin biçimi, büyük oranda mevcut arızanın bir toprak
arızası olup olmadığına bağlıdır 7SA522, kararlılaştırılmış bir toprak akım ölçümüne, bir sıfır bileşen
akım/negatif bileşen akım karşılaştırmasına ve bir artık gerilim ölçümüne sahiptir.
Bundan başka; yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde tek bir faz-toprak arızalarında başlatmayı önlemek
için özel önlemler alınmıştır.
Toprak Akımı 3I0
Toprak akımı ölçümü için, sayısal olarak filtrelenen faz akımları toplamının, bir ayar değerini (Parametre 3I0>
Eşiği) aşıp aşmadığı izlenir. Asimetrik işletme akımlarından veya toprak temassız kısa devreler sırasında
akım trafolarının farklı seviyelerde doymaları yüzünden akım trafo sekonder devrelerinde oluşacak hata
akımlarından kaynaklanan hatalı başlatmalara karşı tutuculuk sağlanmıştır: Faz akımı arttıkça gerçek başlatma
eşiği de otomatik olarak arttırılır (Şekil 2-6). Bırakma eşiği başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir.
Şekil 2-6
Toprak akım kademesi: Başlatma karakteristiği
59
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Negatif Bileşen Akım 3I2
Uzun, aşırı yüklü hatlarda, toprak akımı ölçümü için büyük akımlarla aşırı derecede tutuculuk sağlanmış olabilir
(Şekil 2-6’ya bakın). Bu durumda toprak arızalarının güvenilir olarak tespit edilmesini sağlamak için, ek bir
negatif bileşen karşılaştırma kademesi bulunur. Bir faz-toprak arızası sırasında I2 negatif bileşen akımın
büyüklüğü, yaklaşık olarak I0 sıfır bileşen akım ile aynıdır. Sıfır bileşen akım/negatif bileşen akım oranı önceden
ayarlanmış bir oranı aşmışsa, bu kademe başlatma alır. Ayrıca; bu kademe için, büyük negatif bileşen
akımlarında parabolik karakteristikli bir tutuculuk sağlanmıştır. Şekil 2-7 ’de tutuculuk eğrisi görülmektedir.
Negatif bileşen akım karşılaştırması ile toprak başlatma müsaadesi için, 3I0 ve 3I2 akımlarının en az 0,2 · IN
olması gerekir.
Şekil 2-7
I0/I2 kademesinin karakteristiği
Sürülme Gerilimi 3U0
Artık gerilimin tespiti için, sürülme gerilimi (3·U0) sayısal olarak süzgeçlenir ve temel dalganın bir ayar eşiğini
aşıp aşmadığı izlenir. Bırakma eşiği başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir. Topraklı şebekelerde, ek bir toprak
arıza ölçütü olarak (3U0> Eşiği) uygulanabilir. Topraksız şebekelerde, ∞ ayarı uygulanarak U0 ölçütü etkisiz
kılınabilir.
Topraklı Sistemler için Mantıksal Birleşim
Sıfır bileşenin pozitif bileşen empedansa oranı arttıkça artık gerilim büyüklüğü artar, sıfır bileşenin pozitif
bileşen empedansa oranı düştükçe toprak akım büyüklüğü artar. Dolayısıyla, akım ve gerilim ölçütü birbirini
tamamlamaktadır. Topraklı sistemler için, akım ve gerilim ölçütleri bir mantıksal VEYA fonksiyonu ile birleştirilir.
Bununla birlikte, bu iki ölçütün bir VE geçidiyle birleştirilmesi de mümkündür (ayarlanabilir, bakınız Şekil 2-8).
Ayar 3U0> Eşiği vasıtasıyla bu ölçüt sonsuza ayarlanarak etkisiz yapılır.
Röle, faz akımlarının herhangi birinde bir akım trafosu doyması tespit etmişse, farklı seviyedeki akım trafo
doymaları, primer tarafta gerçek bir sıfır bileşen akım olmaksızın sekonder tarafta hatalı bir sıfır bileşen akıma
sebep olur. Gerilim ölçütü, bu durumda toprak akımı tespiti için vazgeçilmez bir önkoşuldur.
Sürülme gerilimi ölçümü, ayarlama yoluyla 3U0> Eşiği sonsuza etkisiz yapılırsa, bu durumda toprak arızası
tespiti akım kriteriyle mevcut akım trafosu doymasında da mümkün olur.
Toprak arızası tespiti yalnız başına mesafe korumanın bir genel başlatmasına sebep olmaz, sadece diğer
başlatma modüllerini denetler ve ancak bir genel başlatma durumunda ihbar edilir. Toprak arızası tespiti yalnız
başına da bildirilmez.
60
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-8
Topraklı sistemler için toprak arızası tespitinin mantığı
1-Kutup Açık Durumu sırasında Toprak Arıza Tanıma
Kesicinin 1-kutup açık durumu sırasında yük akımlarının sebep olacağı toprak arızası tespitinin istenmeyen
başlatmasının önlenmesi için, topraklı sistemlerde 1-kutup açık durumu sırasında değiştirilmiş bir toprak arızası
kullanılır (Şekil 2-9). Bu durumda, akımlar arasındaki açılara ilaveten akım ve gerilim büyüklükleri de izlenir.
Şekil 2-9
1-kutup açık durumu sırasında toprak arızasının tespiti (Örnek: 1-kutup Ara L1)
Topraksız Sistemler için Mantıksal Birleşim
Topraksız sistemlerde (yıldız noktası yalıtılmış veya bir Petersen bobini üzerinden topraklanmış sistemler),
ölçülen sürülme gerilimi, sadece iki faz toprak arızalarında başlatma için kullanılır. Sürülme gerilimi vasıtasıyla
toprak arızası tespiti sadece asimetrik faz-faz gerilimler için mümkündür. Eğer ölçme noktasından hiç veya
sadece çok az bir toprak akımı akıyorsa, o zaman iki faz toprak arızaları tespit edilebilir. Diğer taraftan simetri
kriterleriyle tek bir faz-toprak arızalarında arzu edilmeyen başlatmadan kaçınılır. Besleme durumunda veya tek
bir faz-toprak arızalarında maksimum beklenen asimetri, parametre 1223 Uf-f denges. ile ayarlanabilir. Bu
şebekelerde 1-faz başlatmadakinden farklı olarak, toprak arızasını takiben arıza başlangıç transiyentleri
yüzünden hatalı başlatmadan sakınmak için, bir faz-toprak arıza tahmin edilir ve başlatma bastırılır.
Ayarlanabilir bir gecikme süresinden T3I0 1FAZ sonra başlatmaya tekrar serbestlik verilir. Bu, arızanın
tetikleyeceği başka bir fider arızası ile arızanın fiderler arası çift faz-toprak arızasına dönüşmesi durumunda,
mesafe korumanın arızayı tespit etmesi için gereklidir. Faz-faz gerilimler asimetrik ise, o zaman iki faz toprak
arızaya bu kapattırılır, başlatma derhal serbestlik kazanır.
61
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-10
k=
Şekil 2-11
Faz-faz gerilimler için simetri tanınması
Parametre 1223 için ayar değeri
Yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde toprak arızası tespiti
2.2.1.2 Empedansların Hesaplanması
Olası 6 empedans döngüsü L1-E, L2-E, L3-E, L1-L2, L2-L3, L3-L1 ’in her birisi için ayrı bir ölçme sistemi
mevcuttur. Faz-toprak döngüleri, bir toprak arızası tespit edildiğinde ve faz akımı da ayarlanabilir bir Minimum
If> minimum değerini aştığında değerlendirilir. Faz-faz döngüler, etkilenen fazların her ikisindeki faz akımı da
Minimum If> minimum değerini aştığında değerlendirilir.
Bir atlama (birim basamak) algılayıcısı, arızanın başlangıcı ile bütün hesaplamaları eşzamanlar. Eğer
değerlendirme sırasında başka bir arıza olursa, hesaplama için yeni ölçülen değerler kullanılır. Arıza
değerlendirme, dolayısıyla her zaman en yeni arızanın ölçülen değerleri ile yapılır.
62
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Faz-Faz Döngüler
Faz-faz döngüsünü hesaplamak için, örneğin bir 2-faz L1-L2 kısa devresini ele alalım (Şekil 2-12) Döngü
denklemi:
IL1 · ZL – IL2 · ZL = UL1-E – UL2-E
burada
U, I
(kompleks) ölçülen büyüklükler ve
Z = R + jX
(kompleks) hat empedansıdır.
Hat empedansı şöyle hesaplanır
Şekil 2-12
Bir faz-faz döngü kısa devresi
Etkilenen fazlardan biri açık olduğu sürece (1-kutup ölü zaman sırasında), bu durum sırasında mevcut
tanımlanmamış ölçülen değerler ile yanlış bir ölçümün yapılmasını önlemek için, faz-faz döngünün
hesaplaması yapılmaz. Bir durum tanıma, (bakınız Bölüm 2.20.1) buna ilişkin bir bloklama sinyali sağlar. Şekil
2-13 ’de, faz-faz ölçme sisteminin mantık şeması görülmektedir.
Şekil 2-13
L1-L2 Döngüsü örneğinde bir faz-faz ölçme sisteminin mantığı
63
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Faz-Toprak Döngüler
Bir faz-toprak döngüsünün, örneğin bir L3-E (Şekil 2-14) kısa devresi sırasında hesabı için, toprak dönüş yolu
empedansının faz empedansının karşılığı olmadığı göz önünde tutulmalıdır.
Şekil 2-14
Bir faz-toprak kısa-devre döngüsü
Hatalı döngüden
gerilim UL3-E faz akımı IL3 ve toprak akımı IE ölçülür. Arıza yeri için empedans şöyledir:
ve
burada
UL3-E
= Kısa-devre geriliminin fazörü
IL3
= Faz kısa-devre akımının fazörü
IE
= Toprak kısa-devre akımının fazörü
ϕU
= Kısa-devre geriliminin faz açısı
ϕL
= Faz kısa-devre akımının faz açısı
ϕE
= Toprak kısa-devre akımının faz açısı
Faktörler RE/RL ve XE/XL arızanın mesafesine değil, sadece hat parametrelerine bağlıdır.
Etkilenen faz açık olduğu sürece (1-kutup ölü zaman sırasında), bu durum sırasında mevcut tanımlanmamış
ölçülen değerler ile yanlış bir ölçümün yapılmasını önlemek için, faz-toprak döngünün hesaplaması yapılmaz.
Bir durum tanıma buna ilişkin bir kilit sinyali sağlar. Şekil 2-15 ’te, faz-toprak ölçme sisteminin mantık şeması
görülmektedir.
64
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-15
Bir faz-toprak ölçme sisteminin mantığı
Arızasız Döngüler
Yukarıda ele alınan hususlar, kısa devre olmuş ilgili döngüye uygulanır. Empedans başlatma için, 6 döngünün
tamamı hesaplanır; arızasız döngülerin empedansları da kısa-devre olmuş fazlardaki kısa-devre akım ve
gerilimlerden etkilenir. Örneğin bir L1-E arızası sırasında, L1 fazındaki kısa-devre akımı, L1-L2 ve L3-L1 ölçme
döngülerinde de görünür. Toprak akımı L2-E ve L3-E döngülerde de ölçülür. Mevcut yük akımları ile
birleştiğinde, arızasız döngüler, “görünen empedanslar” diyebileceğimiz gerçek arıza mesafesi ile hiçbir ilgisi
olmayan empedanslar üretir.
Arızasız döngülerdeki „görünen empedanslar“ arızasız döngü, arıza akımının sadece bir bölümünü taşıdığı ve
her zaman arızalı döngüden daha büyük bir gerilime sahip olduğu için, genellikle arızalı döngünün kısa-devre
empedansından daha büyüktür. Kademelerin seçiciliği için, bunlar, genellikle önemsizdir.
Kademe seçiciliğinden ve faz seçiciliğinden başka, arızalı fazın ihbar edilmesi ve özellikle de, 1-kutup otomatik
tekrar kapamayı etkinleştirmek için arızalı fazların doğru tanımlanması önemlidir. Besleme koşullarına bağlı
olarak, çok yakın kısa devreler, arızasız döngülerin, arızayı, arızalı döngünün ötesinde ancak hala açma
bölgesi içerisinde „görmelerine“ sebep olabilir. Bu, 3-kutup açmaya sebep olacak ve dolayısıyla 1- kutup
otomatik tekrar kapama imkanını ortadan kaldıracaktır. Bunun sonucunda, hat üzerinden güç aktarımı
kaybolacaktır.
Bu 7SA522 ’de bir „döngü doğrulaması“ fonksiyonunun uygulanması ile önlenir. Bu 2 adımda çalışır:
İlk olarak, hat empedansının bir görüntüsünü benzetmek için, hesaplanan döngü empedansları ile bunların
bileşenleri (faz ve/veya toprak) kullanılır. Eğer bu benzetim, kabul edilebilir bir hat görüntüsü sonucunu
doğurursa, ilgili döngü, başlatması geçerli bir döngü olarak bildirilir.
Eğer birden fazla döngü empedansı, kademe bölgesi içerisinde ise, en küçük olanı yine geçerli döngü olarak
bildirilir. Buna ek olarak, en küçük döngü empedansının % 50 sinden daha fazlasını geçmeyen bütün döngüler
geçerli olarak bildirilir. Daha büyük empedanslara sahip döngüler yok edilir. Başlangıçta geçerli olarak bildirilen
döngüler, daha büyük empedanslara sahip olsa bile bu aşamada yok edilemez.
Bu şekilde, bir taraftan arızasız „görünen empedanslar“ yok edilir, diğer taraftan simetrik olmayan çok fazlı
arızalar ve çok fazlı kısa devreler doğru olarak tanınır.
Geçerli olarak belirlenen döngüler, arıza tespitinin arızalı fazları doğru olarak ihbar etmesi için faz bilgilerine
dönüştürülür.
65
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Efektif Topraklı sistemlerde Çift Toprak Arızası
Doğrudan veya düşük direnç üzerinden topraklı sistemlerde, herhangi bir fazın toprakla teması bir kısa-devre
durumuna sebep olacağından, arızanın en yakın koruma sistemleri ile temizlenmesi/yalıtılması gerekir. Arıza
tespiti, arızalı faza ait arızalı döngüde meydana gelir.
Çift toprak arızalarında arıza tespiti, normalde iki faz-toprak döngüsünde olur. Eğer her iki toprak döngüsü de
aynı yönde ise, ilave olarak bir faz-faz döngüsü de başlatma alabilir. Bu durumda, arıza tespitini belli döngülerle
sınırlamak mümkündür. Çoğu kez, ileri fazın faz-toprak döngüsünün kilitlenmesi istenir (Parametre 1221 2FT arızalar = İleri faz BLK) çünkü her iki hat ucundan ortak bir toprak arıza direnci üzerinden arıza
noktasının beslenmesi durumunda, bu döngü, hatalı aşırı menzil ölçme yapmaya eğilimlidir. Seçenek olarak,
geri fazdaki faz-toprak döngüsünü kilitlemek de mümkündür (Parametre 2F-T arızalar = Geri faz BLK).
Bütün etkilenen fazlar da (Parametre 2F-T arızalar = Bütün döngüler), veya sadece faz-faz döngüler
(Parametre 2F-T arızalar = Yalnız F-F Dön.) ya da sadece faz-toprak döngüler (Parametre 2F-T
arızalar = Yalnız F-T Dön.) değerlendirilebilir. Bu kısıtlamalar için bir önkoşul, ilgili döngülerin aynı yönlü
olmalarıdır.
Tablo 2-2 ’de, topraklı sistemlerde çift toprak arızaları sırasında mesafe ölçümü için kullanılan ölçülen değerler
gösterilmektedir.
Tablo 2-2
Topraklı sistemlerde, çift toprak arızaları için, her iki toprak arızasının birbirine yakın olmaları
durumunda ölçülen döngülerin değerlendirilmesi
Döngü başlatması
Değerlendirilen
döngü(ler)
1221 no’lu parametre ayarı
L1-E, L2-E, L1-L2
L2-E, L3-E, L2-L3
L1-E, L3-E, L3-L1
L2-E, L1-L2
L3-E, L2-L3
L1-E, L3-L1
2F-T arızalar = İleri faz BLK
L1-E, L2-E, L1-L2
L2-E, L3-E, L2-L3
L1-E, L3-E, L3-L1
L1-E, L1-L2
L2-E, L2-L3
L3-E, L3-L1
2F-T arızalar = Geri faz BLK
L1-E, L2-E, L1-L2
L2-E, L3-E, L2-L3
L1-E, L3-E, L3-L1
L1-E, L2-E, L1-L2
L2-E, L3-E, L2-L3
L1-E, L3-E, L3-L1
2F-T arızalar = Bütün döngüler
L1-E, L2-E, L1-L2
L2-E, L3-E, L2-L3
L1-E, L3-E, L3-L1
L1-L2
L2-L3
L3-L1
2F-T arızalar = Yalnız F-F Dön.
L1-E, L2-E, L1-L2
L2-E, L3-E, L2-L3
L1-E, L3-E, L3-L1
L1-E, L2-E
L2-E, L3-E
L1-E, L3-E
2F-T arızalar = Yalnız F-T Dön.
3-fazlı arızalar sırasında, genellikle her üç faz-faz döngüsü de arızayı tespit eder. Bu durumda, üç faz-faz
döngüsü değerlendirilir. Eğer toprak arıza da tespit edilmişse, ayrıca faz-toprak döngüleri de değerlendirilir.
66
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Topraksız sistemlerde Çift Toprak Arızası
Yalıtılmış veya denkleştirilmiş şebekelerde, sadece bir fazın toprakla teması bir kısa devre akımının akmasına
yol açmaz. Sadece gerilim üçgeninde bir yer değiştirme olur (Şekil 2-16). Şebeke için, bu durum acil bir tehlike
arz etmez. Bütünüyle galvanik bağlı sistemde, toprak arızalı fazın gerilimi sıfıra eşit olsa bile, mesafe koruma
bu durumda başlatma almamalıdır. Herhangi bir yük akımı, sıfıra eşit bir empedans değeri ile sonuçlanır.
Dolayısıyla 7SA522 ’de, toprak akım başlatmasız bir tek faz başlatma önlenir.
Şekil 2-16
Nötrü yalıtılmış sistemde toprak arızası
Özellikle büyük ölçekli denkleştirilmiş şebekelerde- toprak arızalarının meydana gelmesi ile, arıza
başlangıcında toprak akımı başlatmaya yol açacak büyüklükte geçici transiyentler gözükebilir. Bir aşırı akım
başlatma durumunda, bir faz akımı başlatma da olabilir. Böyle sahte başlatmalara karşı 7SA522 özel önlemlere
sahiptir.
Yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde çift toprak arızalarında, arızalardan birisinin temizlenmesi yeterlidir.
İkinci arıza, tek bir toprak arızası olarak sistemde kalabilir. Hangi arızanın temizleneceği, tümüyle galvanik
olarak birbirine bağlı şebekenin her tarafında aynı olacak şekilde ayarlanan çift toprak arızası önceliğine
bağlıdır. 7SA522 ’de, aşağıdaki çift toprak arıza seçeneklerinden biri (Parametre 1220 FAZ Tercihi2f-t)
seçilebilir:
çevrimsiz L3, L1, L2
L3(L1) ÇEVR.siz
L1(L3) ÇEVR.siz
L2(L1) ÇEVR.siz
L1(L2) ÇEVR.siz
L3(L2) ÇEVR.siz
L2(L3) ÇEVR.siz
çevrimli L3, L1, L2, L3
L3 (L1) ÇEVR.li
çevrimli L1 , L3, L2, L1
L1 (L3) ÇEVR.li
Bütün döngüler ölçülür
Bütün döngüler
Yukarıdaki sekiz öncelik seçeneğinin tamamında, seçilen önceliğe göre toprak arızalarından sadece biri
temizlenir; ikincisi, tek bir toprak arızası olarak sistemde kalır. Topraksız Sistemlerde Toprak Arızası Tespiti
fonksiyonu ile bu arıza tespit edilebilir.
7SA522 ile aynı zamanda bir çift toprak arızasının her ikisi de temizlenebilir. Bunun için, çift toprak arızası
önceliği Bütün döngüler olarak ayarlanır.
Tablo 2-3 ’de, yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde, mesafe ölçümü için kullanılan bütün ölçülen değerler
listelenmiştir.
67
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Tablo 2-3
Topraksız şebekelerde, çok fazlı başlatmalarda ölçme döngülerin değerlendirilmesi
Döngü başlatması
Değerlendirilen
döngü(ler)
1220 no’lu parametre ayarı
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L1-E
L3-E
L3-E
FAZ Tercihi2f-t = L3(L1) ÇEVR.siz
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L1-E
L3-E
L1-E
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L2-E
L2-E
L1-E
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L1-E
L2-E
L1-E
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L2-E
L3-E
L3-E
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L2-E
L2-E
L3-E
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L1-E
L2-E
L3-E
FAZ Tercihi2f-t = L3 (L1) ÇEVR.li
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L2-E
L3-E
L1-E
FAZ Tercihi2f-t = L1 (L3) ÇEVR.li
L1-E, L2-E, (L1-L2)
L2-E, L3-E, (L2-L3)
L1-E, L3-E, (L3-L1)
L1-E, L2-E
L2-E, L3-E
L3-E; L1-E
FAZ Tercihi2f-t = Bütün döngüler
Paralel Hat Ölçülen Değer Düzeltimi (opsiyonel)
Paralel hatlarda toprak arızaları sırasında, döngü denklemleri vasıtasıyla hesaplanan empedans değerleri, her
iki iletken sisteminin toprak empedansı kuplajından etkilenir (Şekil 2-17). Bu, özel önlemler alınmazsa,
empedans hesabı sonucunda ölçme hatalarına sebep olur. Dolayısıyla, bir paralel hat kompanzasyonu
etkinleştirilebilir. Bu sayede, paralel hattın toprak akımı, hat denkleminde dikkate alınır ve böylece kuplaj
etkisinin kompanzasyonu mümkün olur. Bu amaçla, paralel hattın toprak akımı röleye bağlanmalıdır. Bu
durumda, döngü denklemi Şekil 2-14’te görüldüğü gibi değiştirilir.
IL3 · ZL – IE · ZE – IEP · (Z0M/3) = UL3-E
Burada IEP paralel hattın toprak akımıdır R0M/3RL ve X0M/3XL oranları da, çift devreli hattın geometrisine ve hat
güzergahındaki toprağın cinsine bağlı hat sabiteleridir. Cihazın ayarlanması sırasında, bu hat parametreleri diğer hat verileri ile birlikte- cihaza girilir.
68
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-17
Çift devreli bir hatta toprak arızası
Paralel hat kompanzasyonu olmaksızın, paralel hattın toprak akımı, pek çok durumda, mesafe korumanın
menzil eşiğinin kısalmasına (yani, mesafe korumanın hatalı düşük menzil ölçüm yapmasına) yol açar. Bazı
durumlarda, -örneğin iki hat farklı baralarda sonlandırılmış ise ve toprak arızası da karşı baralardan birine
yakınsa (Şekil 2-17'de B barası) hatalı aşırı menzil ölçümü de mümkündür.
Paralel hat kompanzasyonu, sadece korunan hatta uygulanır. Kompanzasyon, paralel hattaki arızalar için, ciddi
bir aşırı menzil ölçümüne yol açacağından uygulanmayabilir. Bundan dolayı; Şekil 2-17 ’de II no’lu konumunda
yer alan röle kompanze edilmemelidir.
Bu sebepten, cihazda, her iki hattaki toprak akımlarının çapraz karşılaştırmasını yapan ek bir toprak akım
dengesi bulunur. Kompanzasyon, sadece paralel hattın toprak akımının korunan hattın toprak akımından çok
büyük olmadığı hat sonlarına uygulanır. Şekil 2-17 ’deki örnekte IE, IEP’den daha büyüktür: Dolayısıyla I no’lu
yerde ZM · IEP faktörü dahil edilerek kompanzasyon uygulanır, II no’lu yerde kompanzasyon uygulanmaz.
Bir Arıza üzerine Kapama
Kesici bir tam kısa-devre üzerine elle kapatıldığında, mesafe koruma anlık bir açma komutu gönderebilir.
Parametre ayarıyla, bir elle kapama sonrası hangi kademenin/kademelerin ani açma yapmaya müsaade
edileceği belirlenebilir (bakınız Şekil 2-18). Hattın enerjilenmesi bilgisi („Hattın kapatılması“ girişi), hat
enerjilenmesi tanıma fonksiyonundan alınabilir.
Şekil 2-18
Bir arza üzerine kesici kapaması
69
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Not
MHO dairesi ile bir üç fazlı arıza üzerine anahtarlama sırasında, hem bellek gerilimi hem de arızasız döngü
gerilimi mev-cut olmayacaktır. Çok yakın üç faz kısa devreler (3 faz yakın arıza) üzerine kesicinin kapatılması
durumunda, arızanın temizlenmesini temin etmek için, yapılandırılmış MHO dairesi ile birlikte ani açma
fonksiyonunun da her zaman etkinleştirilmiş olduğundan emin olun.
Mesafe koruma fonksiyonu 1201 no’lu MK FONKSİYONU adresinde ON veya OFF'a ayarlanabilir.
Minimum Akım
Arıza tespiti için minimum akım Minimum If> (Adres 1202) beklenilen minimum kısa devre akımının (yaklaşık
% 10) altında ayarlanır.
Toprak Arızası Tespiti
Ayar değeri 3I0> Eşiği (Adres 1203) yıldız-noktası topraklı sistemlerde, beklenilen minimum toprak arıza
akımının biraz altında ayarlanır. 3I0 akımı, akım trafoları setinin yıldız-noktası akımına eşit olan, faz akımlarının
|IL1 + IL2 + IL3|, toplamı olarak tanımlanmıştır. Topraksız sistemlerde, ayar değerinin çift toprak temaslı arızaları
için toprak akım değerinin altında olması önerilir.
3I0-karakteristiğinin eğimi için, genellikle 3I0>/ Ifmaks = 0,10 (Adres 1207) önerilir. Bu ayar ancak
Adresler 1204 ve 1209 sadece topraklı sistemlere ilişkindir. Bu ayar topraksız sistemlerde anlamsızdır
dolayısıyla bu adreslere erişilemez.
3U0> Eşiği (Adres 1204) ayarlanırken, işletme asimetrilerinin bir başlatmaya yol açmamasına dikkat
edilmelidir. 3U0 faz-toprak gerilimlerin |UL1-E + UL2-E + UL3-E| toplamı olarak tanımlanmıştır. Eğer U0-ölçütü
kullanılmayacaksa, Adres 1204, ∞ olarak ayarlanır.
Topraklı sistemlerde, toprak arızası tespiti bir sıfır bileşen gerilim tespiti fonksiyonu ile tamamlanabilir. Bir
arızanın, sadece sıfır bileşen akım veya sadece sıfır bileşen gerilim eşiği aşıldığında veya her iki ölçüt de
karşılandığında tespit edilmesi belirlenebilir. 1209 no’lu T/A tanıma adresinde, iki ölçütün sadece biri geçerli
ise 3I0> VEYA 3U0> ayarı uygulanır. Eğer toprak arızası tespiti için her iki ölçütün de karşılanması isteniyorsa
3I0> VE 3U0> ayarı seçilir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer sadece
toprak akımı tespit edilmek isteniyorsa 3I0> VEYA 3U0> ve ayrıca 3U0> Eşiği (Adres 1204) ∞’a ayarlanır.
Not
1209 no’lu adresi T/A tanıma = 3I0> VE 3U0> ayarlanmışsa, hiçbir koşulda 1204 no’lu 3U0> Eşiği
adresi ∞’a ayarlanmamalıdır, çünkü artık toprak arızası tespiti mümkün olmaz.
Yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde iki faz toprak arızaların toprak arızaları sıfır bileşen gerilim kullanarak
da mümkündür. Eşik değeri 1205 no’lu 3U0> KOMP/İZ. adresiyle ayarlanabilir. Eğer U0-ölçütü iki faz toprak
arızalarında kullanılmayacaksa, bu değer ∞ ’a ayarlanır.
İki faz toprak arızalarında toprak arızası tespiti U0-ölçütü ile sadece asimetrik, faz-faz gerilimlerde mümkündür.
1223 no’lu Uf-f denges. adresiyle, tek bir faz-toprak arızalarındaki besleme durumunda asimetrinin ne
büyüklükte olabileceği ayarlanabilir.
70
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Eğer bir tek faz toprak arızası, arıza başlangıç transiyentleri takibi yüzünden toprak arızası tespitinin başlatma
alma riski I0-ölçütü yüzünden ilişkiliyse, Parametre T3I0 1FAZ (Adres 1206) ile tespit geciktirilebilir.
Seri Kompanzasyonlu Hatlarda Uygulama
Seri kompanzasyonlu hatlar ya da bunların yakınındaki uygulamalar için, (seri kapasitörlü hatlar) bütün
durumlarda yön tespitinin doğru olarak çalışmasını temin etmek için 1208 no’lu SERİ KOMP. adresi EVET
olarak ayarlanır. Seri kapasitörlerin yön tespitine etkisi, Altbölüm 2.2.2 ’de “Seri Kompanzasyonlu Hatlarda Yön
Tespiti” paragrafında açıklanmıştır.
Gecikme Zamanlarını Başlatma
Daha önce ölçme yöntemlerinin açıklamasında bahsedildiği gibi, her bir mesafe kademesi, kademe ve ilgili faza
ilişkin bir çıkış sinyali üretir. Kademe mantığı, bu kademe başlatmalarını diğer dahili ve harici sinyallerle
birleştirir. Mesafe kademe zamanları, ya hepsi beraber genel başlatma ile ya da arıza ilgili mesafe kademesi
içerisine girdiği an başlatılabilir. Parametre Zamanl. Başlat (Adres 1210), MK Baş. ile olağan ayarında
alıkonulabilir. Bu ayar, örneğin bir ara beslemenin açması dolayısıyla arızanın tipi veya seçilen ölçüm döngüsü
değişmiş olsa bile, bütün gecikme zamanlarının birlikte çalışmasını sağlar. Bu, aynı zamanda güç sistemindeki
diğer mesafe koruma rölelerinin de bu zaman başlatmasıyla çalışması durumunda tercih edilir. Özellikle zaman
koordinasyonunun önemli olduğu yerlerde, örneğin arıza yeri değişiminin kademe Z3 ’ün kademe Z2 ’ye, ayar
Kad. Baş. ile seçilmelidir.
Açma Karakteristiğinin Eğim Açısı
Açma karakteristiğinin grafiği, başka parametrelerle birlikte eğim açısı Mesafe Açısı (Adres 1211) ile
belirlenir. Açma karakteristikleri hakkında ayrıntılı bilgi için bakın Altbölüm 2.2.2 ve 2.2.3. Genellikle; burada,
1105 no’lu HAT AÇISI adresindeki (Altbölüm 2.1.4.1) hat açısı ayarıyla aynı değer girilir. Bununla birlikte, hat
açısına bakılmaksızın farklı bir açma karakteristiği eğim açısı seçmek de mümkündür.
Paralel Hat Ölçülen Değer Düzeltimi (opsiyonel)
Çift devre düzenlenmiş iki hat arasında karşılıklı kuplaj, sadece cihaz bir çift devreli hatta uygulandığında ve
paralel hat kompanzasyonu gerçekleştirilmesi de düşünüldüğünde 7SA522’yi ilgilendirir. Bir önkoşul, paralel
hattın toprak akımının cihazın I4 akım ölçme girişine bağlanmış olması ve bunun da yapılandırma ayarlarında
röleye girilmiş olmasıdır. Bu durumda 1215 no’lu adreste Par. Hat Komp. = EVET ayarı (olağan ayar)
yapılmış olmalıdır.
Kuplaj çarpanları, paralel hat kompanzasyonu menzili için olduğu gibi (Altbölüm 2.1.4.1) genel koruma
verilerinin bir parçası olarak önceden ayarlanmış olmalıdır.
Efektif Topraklı Sistemlerde Çift Toprak Arızaları
Çift toprak arızası için döngü seçimi, 1221 no’lu 2F-T arızalar (iki fazlı toprak arızaları) adresinde yapılır.
Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Bir çok durumda, özellikle büyük toprak arıza
dirençleri ile birlikte ileri fazdaki faz-toprak döngüsü aşırı menzil ölçüm yapmaya eğilimli olduğu için İleri
faz BLK ayarı (ileri fazın kilitlenmesi, olağan ayar) uygundur. Bazı durumlarda (faz-faz arıza direnci faz-toprak
dirençten daha büyük olduğunda), Geri faz BLK ayarı (geri fazın kilitlenmesi) daha uygun olabilir. Bütün
etkilenen fazların Bütün döngüler ayarı ile değerlendirilmesi, maksimum yedeklik sağlar. Aynı zamanda,
Yalnız F-F Dön. ayarı ile sadece faz-faz döngülerini değerlendirmek de mümkündür. Bu, iki faz-toprak
arızalar için en büyük doğruluğu beraberinde getirir. Son olarak, sadece faz-toprak döngüleri geçerli olarak
belirlenebilir (Ayar Yalnız F-T Dön.).
71
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Topraksız Sistemlerde Çift Toprak Arızaları
Yalıtılmış veya denkleştirilmiş şebekelerde, tümüyle galvanik olarak birbirine bağlı sistemde çift toprak arızaları
için seçilen önceliğin tutarlı olması sağlanmalıdır. Çift toprak arızası önceliği, 1220 no’lu FAZ Tercihi2f-t
adresinde yapılır.
7SA522 sistemin farklı yerlerindeki iki toprak arızasını, birbirinden bağımsız olarak tespit edilebilir. FAZ
Tercihi2f-t = Bütün döngüler korunan hattaki her iki toprak arızasının da temizleneceği anlamına gelir.
Farklı bir öncelikle de birleştirilebilir. Örneğin bir trafo fiderinde, bir çift toprak arızasını takiben her iki arızadan
herhangi biri temizlenebilir. Sistemin geri kalanı için L1(L3) ÇEVR.siz sürekli geçerlidir.
Eğer yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde bir tek faz toprak arızasını takiben arıza başlangıç transiyentleri
yüzünden toprak arızası tespitinin başlatma alma riski mevcutsa, T3I0 1FAZ parametresi (Adres 1206) ile
arıza tespiti geciktirilebilir. Genellikle önayar yeterlidir (0,04 s). Büyük denkleştirilmiş sistemlerde, zaman
gecikmesi artırılmalıdır. Eğer toprak akım eşiği, kalıcı durum koşullarında da aşılabiliyorsa, T3I0 1FAZ
parametresi ∞ ’a ayarlanır. Bu durumda, yüksek toprak akımlarında bile, artık tek faz başlatma mümkün
olmayacaktır. Bununla birlikte, çift toprak arızaları, öncelik moduna göre doğru olarak tespit edilir ve
değerlendirilir.
Kesicinin bir tam kısa-devre üzerine kapanması sırasında mesafe korumanın tepkisini belirlemek için, 1232
no’lu AÜK kademesi parametresi kullanılır. Ayar Aktif değil, herhangi bir özel tepkinin olmayacağı, yani
bütün mesafe kademelerin ayarlanan kademe parametreleri ile çalışacağını belirtir. Kademe Z1B ayarı,
kesicinin kapanmasını takiben, Z1B aşırı menzil kademesi içerisindeki (bu kademe için belirtilen yönde) bütün
arızaların gecikmesiz olarak temizlenmesine sebep olur. Eğer Z1B yönsüz ayarlanmışsa, yine belirleyicidir,
ancak 1351 no’lu ve 1451 no’lu Çal. modu Z1B adresinde ayarlanan yöne bakılmayarak her iki yönde de
çalışır. Bu ayar imkanları sadece Poligon-Karakteristiğinde vardır. Ayar BAŞLATMA, hattın enerjilenmesini
takiben, her hangi bir kademe içerisinde tespit edilen bütün arızalar için (yani mesafe korumanın genel
başlatması ile), gecikmesiz açmanın etkinleştirileceği anlamına gelir.
Yük Bölgesi
Uzun yüksek yüklenebilir hatlarda yük empedansının mesafe korumanın açma karakteristiklerine uzanması
tehlikesi oluşabilir. Ağır yük koşullarında mesafe koruma tarafından istenmeyen başlatma riskini önlemek için,
aşırı yükle böyle istenmeyen arıza tespitini dışarıda bırakacak büyük R-menzilleriyle bir açma karakteristiği için
bir yük trapezoidi karakteristiği ayarlanabilir. Bu yük bölgesi, açma karakteristiklerinin açıklamasında (bakınız
Bölüm 2.2.2 ve Bölüm 2.2.3) ele alınmıştır.
R-Değeri R yük (Ø-E) (Adres 1241) faz-toprak döngülere ve R yük (Ø-Ø) (Adres 1243) de faz-faz
döngülere ilişkindir. Değerler, beklenen minimum yük empedansının biraz (yaklaşık % 10) altında ayarlanır.
Minimum yük empedansı, maksimum yük akımı ve minimum işletme geriliminde oluşur.
Yük trapezoidinin toprak döngüsü için ayarında, 1-kutup açmada oluşan toprak yolunda oluşabilecek yük akımı
dikkate alınmalıdır. Çift hatlarda bu, özellikle kritiktir (bir direk üzerinde iki belirgin kuplajlanmış hattın arasında).
Sıfır bileşen sistemdeki kuplaj nedeniyle „sağlam“ hat üzerinden önemli bir toprak akımı, 1-kutup gerilimsiz
paralel hattın üzerindeki ölü zaman esnasında akar. Toprak döngüsünün R-Ayarı (veya yük trapezeodi
parametresi) paralel hattın üzerindeki 1-kutuplu ölü zamandaki toprak akımını dikkate almalıdır.
72
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Hesaplama Örneği 1:
110 kV, Havai hat 150 mm2, aşağıdaki verilerle:
Maksimum iletim gücü
Pmaks
= 100 MVA dolayısıyla
Imaks
= 525 A
Minimum işletme gerilimi
Umin
= 0,9 UN
Akım Trafosu
600 A/5 A
Gerilim Trafosu
110 kV/0,1 kV
Bu verilerden, minimum yük empedansı:
Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak girilebilir.
Sekonder değerlere çevrimi
% 10’luk bir emniyet payı eklenerek aşağıdaki değerler ayarlanabilir:
R yük (Ø-Ø) = 97,98 Ω primer — 10,69 Ω sekonder
R yük (Ø-E) = 97,98 Ω primer — 10,69 Ω sekonder
Yük trapezoidinin ϕ yük (Ø-T) (Adres 1242) ve ϕ Y (Ø-Ø) (Adres 1244) yayılma açıları, (minimum güç
faktörü cos ϕ’ya karşılığı olan) maksimum yük açısından (yaklaşık 5°) büyük olmalıdır.
Hesaplama Örneği:
Minimum güç faktörü
cos ϕmin
= 0,63
ϕmaks
= 51°
Ayar değeri ϕ Y (Ø-Ø) = ϕmaks + 5° = 56°.
Hesaplama Örneği 2:
Çift hatlardaki uygulamalar için (Sıfır bileşen sistemdeki iki hattın kuplajı) ve 1-kutup Açma ile:
400 kV Havai hat (220 km) bir direk üzerindeki çift hat aşağıdaki verilerle:
İki hatlı işlemde hat başına maksimum yük akışı:
Pmaks
= 1200 MVA dolayısıyla
Imaks
= 1732 A
Minimum işletme gerilimi
Umin
= 0,9 UN
Akım Trafosu
2000 A/5 A
Gerilim Trafosu
400 kV/0,1 kV
Parametre RE/RL
1.54
73
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Bu verilerden, minimum yük empedansı:
Faz-faz-döngüler için bu değer geçerlidir. Faz-toprak-döngüler için paralel hattaki 1-kutup ölü zaman da dikkate
alınmalıdır. Yük akımı 1-kutup açık fazında „sağlam“ hatta yükselir ve aynı zamanda bir yük akımının bölümü
toprak yolunda akar. Faz-toprak-döngüler için minimum yük empedansının hesaplaması için paralel hattaki 1kutup ölü zamanda toprak yolundaki yük akımı kullanılmalıdır. Bu örnekteki hesaplama için bu toprak akımı yük
akımı Imaks ’a orantılı verilir.
IE sağlam hat Imaks ’a oranı paralel hattın 1-kutuplu ölü zamanında:
Hat uzunluğu ve Ön- veya Hat empedansı bu orana etki eder. Eğer bu değeri şebeke simülasyonu aracılığıyla
belirlemek mümkün değilse, yaklaşık olarak uzun hatlarda (200 km) 0,4 ve kısa hatlarda (25 km) 0,6 alınabilir.
Faz-toprak-döngüleri için minimum yük empedansının oluşması:
PC ve DIGSI ile parametrelemede bu değer, primer değer olarak verilebilir. Sekonder büyüklüklere hesaplama
çevrimi:
% 10’luk bir emniyet payı eklenerek aşağıdaki değerler ayarlanabilir:
R yük (Ø-Ø) = 108 Ω primer — 10,8 Ω sekonder
R yük (Ø-E) = 53,5 Ω primer — 5,35 Ω sekonder
Yük trapazeodinin açma açısı hesaplama örneği 1’deki gibi minimum yük faktörlü basit hat için hesaplanır.
74
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
2.2.1.4 Ayarlar
Adres
Parametre
1201
MK FONKSİYONU
1202
Minimum If>
1203
3I0> Eşiği
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
ON
OFF
ON
Mesafe koruma
1A
0.05 .. 4.00 A
0.10 A
5A
0.25 .. 20.00 A
0.50 A
Mesafe ölçümü için faz
akım eşiği
1A
0.05 .. 4.00 A
0.10 A
5A
0.25 .. 20.00 A
0.50 A
Nötr akım başlatma için
3I0 eşiği
1204
3U0> Eşiği
1 .. 100 V; ∞
5V
Sıfır blş. gerilim baş. için
3U0 eşiği
1205
3U0> KOMP/İZ.
10 .. 200 V; ∞
∞V
3U0> başl. (denkl./izole
yıldız noktası)
1206
T3I0 1FAZ
0.00 .. 0.50 sn; ∞
0.04 sn
1 faz ar. geciktirme
(denkl./izole y.n.)
1207A
3I0>/ Ifmaks
0.05 .. 0.30
0.10
3I0>-baş. stabilizasyonu
(3I0>/If maks)
1208
SERİ KOMP.
HAYIR
EVET
HAYIR
Seri kompanze hat
1209A
T/A tanıma
3I0> VEYA 3U0>
3I0> VE 3U0>
3I0> VEYA 3U0>
Toprak arıza tanıma kriteri
1210
Zamanl. Başlat
MK Baş. ile
Kad. Baş. ile
MK Baş. ile
Kademe zamanlayıcı
başlatma koşulu
1211
Mesafe Açısı
30 .. 90 °
85 °
Eğim açısı, mesafe
karakteristiği
1215
Par. Hat Komp.
HAYIR
EVET
EVET
Ortak kuplaj paralel hat
denkleştirmesi
1220
FAZ Tercihi2f-t
L3(L1) ÇEVR.siz
L1(L3) ÇEVR.siz
L2(L1) ÇEVR.siz
L1(L2) ÇEVR.siz
L3(L2) ÇEVR.siz
L2(L3) ÇEVR.siz
L3 (L1) ÇEVR.li
L1 (L3) ÇEVR.li
Bütün döngüler
L3(L1) ÇEVR.siz
2f-t arızalar için faz tercihi
1221A
2F-T arızalar
İleri faz BLK
Geri faz BLK
Bütün döngüler
Yalnız F-F Dön.
Yalnız F-T Dön.
İleri faz BLK
2F-T arızalar için döngü
seçimi
1223
Uf-f denges.
5 .. 50 %
25 %
1f ar. tespiti için maks. Uf-f
denges.
75
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Adres
Parametre
1232
AÜK kademesi
1241
R yük (Ø-E)
1242
ϕ yük (Ø-T)
1243
R yük (Ø-Ø)
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
BAŞLATMA
Kademe Z1B
Aktif değil
Z1B yönsüz
Aktif değil
AÜK sonrası ani açma
1A
0.100 .. 600.000 Ω; ∞
∞Ω
5A
0.020 .. 120.000 Ω; ∞
∞Ω
R yük, minimum Yük
Empedansı (f-t)
20 .. 60 °
45 °
PHI yük, maksimum Yük
Açısı (f-t)
1A
0.100 .. 600.000 Ω; ∞
∞Ω
5A
0.020 .. 120.000 Ω; ∞
∞Ω
R yük, minimum Yük
Empedansı (f-f)
1244
ϕ Y (Ø-Ø)
20 .. 60 °
45 °
PHI yük, maksimum Yük
Açısı (f-f)
1305
T1-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T1-1faz, tek faz arızalar
için gecikme
1306
T1-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T1çok-faz, çok fazlı ar. için
gecikme
1315
T2-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
T2-1 faz, tek faz arızalar
için gecikme
1316
T2-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
T2-çok-faz, çok fazlı ar.
için gecikme
1317A
Açma 1faz Z2
HAYIR
EVET
HAYIR
Z2 arızaları için tek faz
açma
1325
T3 GECİKMESİ
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.60 sn
T3 gecikmesi
1335
T4 GECİKMESİ
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
T4 gecikmesi
1345
T5 GEC.
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
T5 gecikmesi
1355
T1B-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T1B-1 faz, tek faz arızalar
için gecikme
1356
T1B-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T1B-çok-faz, çok fazlı ar.
için gecikme
1357
1. OTK -> Z1B
HAYIR
EVET
EVET
1. OTK (dah. veya har.)
öncesi Z1B etkin
76
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
3603
>MK BLK
EM
>Mesafe koruma BLOKLAMA
3611
>Z1B ETKİNL.
EM
>Z1B ETKİNL. (ayarlanan zaman gec. ile)
3613
>Z1Bani ETKİNL.
EM
>Z1B ani ETKİNL.. (Zaman Gecikmesiz)
3617
>Z4 Açma BLK
EM
>Z4 Açma BLOKLAMA
3618
>Z5 Açma BLK
EM
>Z5 Açma BLOKLAMA
3619
>Z4 F-Topr. BLK
EM
>F-T Döngüler için Z4 BLOKLAMA
3620
>Z5 F-Topr. BLK
EM
>F-T Döngüler için Z5 BLOKLAMA
3651
MK OFF
AM
Mesafe devre dışı
3652
MK BLKdı.
AM
Mesafe BLOKLANDI
3653
MK AKTİF
AM
Mesafe AKTİF
3654
MK Hata K0(Z1)
AM
K0(Z1) veya Açı K0(Z1) ayar hatası
3655
MK Hata K0(>Z1)
AM
K0(>Z1) veya Açı K0(>Z1) ayar hatası
3671
MK BAŞLATMA
AM
Mesafe BAŞLATMA
3672
MK Başlatma L1
AM
Mesafe BAŞLATMA L1
3673
MK Başlatma L2
AM
Mesafe BAŞLATMA L2
3674
MK Başlatma L3
AM
Mesafe BAŞLATMA L3
3675
MK Başlatma E
AM
Mesafe BAŞLATMA Toprak
3681
MK Baş. 1f L1
AM
Mesafe Başlatma yalnız Faz L1
3682
MK Başlatma L1E
AM
Mesafe Başlatma L1E
3683
MK Baş. 1f L2
AM
3684
MK Başlatma L2E
AM
3685
MK Başlatma L12
AM
Mesafe Başlatma L12
3686
MK Baş. L12E
AM
3687
MK Baş. 1f L3
AM
3688
MK Başlatma L3E
AM
3689
MK Başlatma L31
AM
3690
MK Baş. L31E
AM
3691
MK Başlatma L23
AM
3692
MK Baş. L23E
AM
3693
MK Baş. L123
AM
3694
MK Baş. L123E
AM
Mesafe Başlatma123E
3701
MK Döngü L1-E i
AM
Mesafe Döngü L1E seçildi ileri
3702
MK Döngü L2-E i
AM
3703
MK Döngü L3-E i
AM
3704
MK Döngü L1-2 i
AM
Mesafe Döngü L12 seçildi ileri
3705
MK Döngü L2-3 i
AM
3706
MK Döngü L3-1 i
AM
3707
MK Döngü L1-E g
AM
Mesafe Döngü L1E seçildi geri
3708
MK Döngü L2-E g
AM
3709
MK Döngü L3-E g
AM
3710
MK Döngü L1-2 g
AM
Mesafe Döngü L12 seçildi geri
3711
MK Döngü L2-3 g
AM
3712
MK Döngü L3-1 g
AM
3713
MK Döngü L1E<->
AM
Mesafe Döngü L1E seçildi yönsüz
77
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
3714
MK Döngü L2E<->
AM
3715
MK Döngü L3E<->
AM
3716
MK Döngü L12<->
AM
Mesafe Döngü L12 seçildi yönsüz
3717
MK Döngü L23<->
AM
3718
MK Döngü L31<->
AM
3719
MK ileri
AM
Mesafe Başlatma İLERİ
3720
MK geri
AM
Mesafe Başlatma GERİ
3741
MK Z1 L1E
AM
Mesafe Başlatma Z1, Döngü L1E
3742
MK Z1 L2E
AM
3743
MK Z1 L3E
AM
3744
MK Z1 L12
AM
Mesafe Başlatma Z1, Döngü L12
3745
MK Z1 L23
AM
3746
MK Z1 L31
AM
3747
MK Z1B L1E
AM
Mesafe Başlatma Z1B, Döngü L1E
3748
MK Z1B L2E
AM
3749
MK Z1B L3E
AM
3750
MK Z1B L12
AM
Mesafe Başlatma Z1B, Döngü L12
3751
MK Z1B L23
AM
3752
MK Z1B L31
AM
3755
MK Başlatma Z2
AM
Mesafe Başlatma Z2
3758
MK Başlatma Z3
AM
Mesafe Başlatma Z3
3759
MK Başlatma Z4
AM
Mesafe Başlatma Z4
3760
MK Başlatma Z5
AM
Mesafe Başlatma Z5
3771
MK Z.Aşımı T1
AM
Mesafe Zaman Aşımı T1
3774
MK Z.Aşımı T2
AM
3777
MK Z.Aşımı T3
AM
3778
MK Z.Aşımı T4
AM
3779
MK Z.Aşımı T5
AM
3780
MK Z.Aşımı T1B
AM
Mesafe Zaman Aşımı T1B
3801
MK Genel Açma
AM
Mesafe koruma: Genel açma
3802
MK Açma 1f L1
AM
Mesafe AÇMA komutu - Yalnız Faz L1
3803
MK Açma 1f L2
AM
3804
MK Açma 1f L3
AM
3805
MK AÇMA 3faz
AM
Mesafe AÇMA komutu Faz L123
3811
MK Açma Z1/1f
AM
Mesafe AÇMA Kademe Z1 1 faz
3813
MK Açma Z1B 1f
AM
Mesafe AÇMA 1 faz Z1B
3816
MK Açma Z2/1f
AM
Mesafe AÇMA 1 faz Z2
3817
MK Açma Z2/3f
AM
3818
MK Açma Z3/3f
AM
3821
MK AÇMA 3faz Z4
AM
3822
MK AÇMA 3faz Z5
AM
3823
MK 3f AÇMA Z1tf
AM
Mesafe AÇMA 3faz Z1, bir fazlı arıza ile
3824
MK 3f AÇMA Z1çf
AM
Mesafe AÇMA 3faz Z1, çok fazlı arıza ile
3825
MK 3fAÇMA Z1Btf
AM
Mesafe AÇMA 3faz Z1B,bir fazlı arıza ile
3826
MK 3fAÇMA Z1Bçf
AM
Mesafe AÇMA 3faz Z1B,çok fazlı arıza ile
3850
MK AÇMA Z1B KS
AM
KS tertibi ile Z1B Mesafe Açma
78
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
2.2.2
Dört Kenarlı (quadrilateral) Mesafe Koruma (Opsiyonel)
Mesafe koruma 7SA522 bir poligonal açma karakteristiğine sahiptir. Sipariş edilen sürüme bağlı olarak bir
MHO-Daire-Karakteristiğine dönüştürülebilir. Eğer iki karakteristik mevcut ise, faz-faz-döngü için ve faz-toprakdöngüsü için ayrı ayrı belirlenebilir. Sadece MHO-Daire karakteristiği arzu ediliyorsa, Alt bölüm 2.2.3 okumaya
devam edilmelidir.
2.2.2.1 Fonksiyon Tanımı
Çalışma Poligonları
Her bir arıza empedans döngüsü için, toplam olarak beş bağımsız ve ek bir denetimli kademe mevcuttur. Şekil
2-19’da, poligonların şekli örnek olarak gösterilmiştir. Birinci kademe gölgeli olarak gösterilmiş olup ileri
yöndedir. Üçüncü kademe geri yönde seçilmiştir.
Poligon, genel olarak koordinat eksenlerini R ve X değerleri ile kesen ve ϕMes eğim açısına sahip bir
paralelkenar ile tanımlanır. Yük empedansı bölgesini poligondan ayırmak için RYük ve ϕYük ayarlarına sahip bir
yük trapezoidi kullanılabilir. Eksen koordinatları R ve X her bir kademe için ayrı ayrı ayarlanabilir; ϕMes, RYük ve
ϕYük bütün kademeler için ortaktır. Paralelkenar, R-X koordinat sisteminin orijinine göre simetriktir. Ancak; yönlü
karakteristik, açma bölgesini istenilen dördünlerle sınırlar (aşağıda bakınız „Yön Tespiti“ paragrafı)
R-menzili, toprak arızaları için daha büyük bir arıza direnci kaplamı elde etmek için, istenirse faz-faz ve faztoprak arızalar için ayrı olarak ayarlanabilir.
Birinci kademe Z1 için, açı değişikliğinden ve/veya her iki taraftan ortak arıza direnci üzerinden kısa-devreleri
beslemeden dolayı meydana gelebilecek aşırı menzil ölçüm hatalarını önlemek için, ayarlanabilir ek bir α eğimi
mevcuttur. Z1B ve daha yüksek kademeler için, bu eğim mevcut değildir.
79
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-19
Poligonal karakteristik (ayar değerleri, noktalarla belirtilmiştir)
Yön Tespiti
Her bir döngü için, kısa-devrenin yönünü tespit etmek için ayrıca bir empedans vektörü kullanılır. Genellikle,
mesafe hesabı için ZL kullanılır. Bununla birlikte, ölçülen değerlerin niteliğine bağlı olarak, değişik hesaplama
teknikleri kullanılır. Arıza başlangıcının hemen ardından, transiyentler ile kısa-devre gerilimi bozulur.
Dolayısıyla; bu durumda arıza başlangıcı öncesi belleğe alınmış gerilim kullanılır. Eğer (çok yakın arızalar
sırasında) kararlı durum kısa devre gerilimi, yön tespiti yapılamayacak kadar çok küçük ise, bir arızasız
gerilimle yön tespiti yapılır. Bu gerilim, teorik olarak hem faz-toprak ve hem de faz-faz döngüleri için gerçek kısa
devre gerilimine diktir (Şekil 2-20), bundan dolayı, yön vektörü hesaplanırken gerilim 90° döndürülür. Tablo 24’te, arıza yönünün tespiti için, altı arıza döngüsüne atanan ölçülen değerler görülmektedir.
80
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-20
Harici olarak üretilen kısa devre açma akımlarının yön tespiti
Tablo 2-4
Arıza yönünün tespiti için akım ve gerilim değerlerinin ataması
Döngü
Ölçülen Akım
(Yön)
Gerçek kısa devre gerilimi
Arızasız gerilim
L1-E
IL1
UL1-E
UL2 - UL3
L2-E
IL2
UL2-E
UL3 - UL1
L3-E
IL3
UL3-E
UL1 - UL2
UL1-E
UL2 - UL3
UL2-E
UL3 - UL1
1)
L1-E
IL1 -
L2-E1)
IL2 -
IE1)
IE1)
IE1)
L3-E1)
IL3 -
UL3-E
UL1 - UL2
L1-L2
IL1 - IL2
UL1 - UL2
UL2-L3 - UL3-L1
L2-L3
IL2 - IL3
UL2 - UL3
UL3-L1 - UL1-L2
L3-L1
IL3 - IL1
UL3 - UL1
UL1-L2 - UL2-L3
1)
Toprak Empedansı Kompanzasyonu itibarıyle
Eğer yön ölçümü için yeterli büyüklükte ne bir ölçülen gerilim ne de bir belleğe alınmış gerilim mevcutsa, röle
İleri yönü seçer. Pratik olarak, bu durum, enerjisiz bir hat üzerine kesici kapatıldığında bu hatta da bir kısadevre mevcutsa (örneğin hat topraklı ise) meydana gelir.
Teorik kararlı durum yön karakteristiği Şekil 2-21’de görülmektedir. Belleğe alınmış gerilimler kullanıldığında,
yön karakteristiğinin konumu, hem kaynak empedansına hem de arıza öncesi hattan iletilen yüke bağlıdır.
Dolayısıyla; yön karakteristiği, R-X diyagramında ilk dördünün sınırlarına göre bir güvenlik payı içerir
(Şekil 2-21).
81
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-21
R-X koordinat ekseninde yön karakteristiği
Her bir kademe İleri, Geri veya Yönsüz olarak ayarlanabildiği için, İleri ve Geri için farklı (merkezi
olarak aksedilmiş) yön karakteristikleri mevcuttur. Yönsüz bir kademenin yön karakteristiği yoktur. Onun için
bütün açma bölgesi geçerlidir.
Yön Belirleme Karakteristikleri
Teorik olarak kararlı durum yön karakteristiği Şekil 2-21’de görünen, arızalı döngü gerilimlerine uygulanır.
Dördün veya belleğe alınmış gerilimler kullanıldığında, yön karakteristiğinin konumu, hem kaynak
empedansına hem de arıza öncesi hattan iletilen yüke bağlıdır.
Şekil 2-22’de, dördün veya belleğe alınmış gerilim kullanıldığında, yön karakteristiği görülmektedir. Ayrıca,
burada sadece kaynak empedansı hesaba katılmıştır (yük iletimi sıfır). Bu gerilimler, ilgili generatör gerilimi E
’ye eşit olduğundan ve arıza başlangıcında değişmediğinden, yön karakteristiği, empedans diyagramında, ZV1
= E1/I1 kaynak empedansı kadar kayar. F1 (Şekil 2-22a) arızası için, kısa devre yeri ileri ve kaynak empedansı
geri yöndedir. Cihaz mahallinin (akım trafosu) ilerisindeki bütün arıza yerleri için, açık bir İleri kararı verilir
(Şekil 2-22b). Eğer akım yönü terslenmişse, yön karakteristiğinin pozisyonu, aniden değişir (Şekil 2-22c). Şimdi
ölçme mahallinden (akım trafolarından), I2 akımı akar, bu, kaynak empedansı ZV2 + ZL ile belirlenen ters yönde
bir I2 akımıdır. Hattan yük iletimi yapılıyorken, yön karakteristiği, kaynak empedansına ek olarak yük açısı
kadar kayabilir.
82
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-22
Dördün veya belleğe alınmış gerilimlerle yön karakteristiği
Seri Kompanzasyonlu Hatlarda Yön Tespiti
Yön karakteristiği ve karakteristiğin kaynak empedansı ile yer değiştirmesi, seri kapasitörlü hatlar için de
geçerlidir. Eğer lokal seri kapasitörlerin ilerisinde bir kısa devre olmuşsa, koruma ark aralığı tutuşmadığı sürece
kısa devre gerilimi terslenir (bakınız Şekil 2-23).
Şekil 2-23
Seri bir kapasitörün ilerisinde bir arızada gerilim karakteristiği
a)
Koruma ark aralığının tutuşması olmaksızın
b)
Koruma ark aralığının tutuşması ile
Mesafe koruma fonksiyonu, bundan dolayı yanlış bir yön tespit eder. Bu durumda, belleğe alınmış gerilimlerin
kullanılması, yönün doğru olarak tespit edilmesini sağlar (bakınız Şekil 2-24a).
Yön tespiti için arıza öncesi gerilim kullanıldığından, yön karakteristiğinin uç noktaları, -her zaman seri
reaktanstan daha küçük olan- kapasitör reaktansı açık bir yön terslenmesine sebep olmayacak şekilde, kaynak
empedansına ve arıza öncesi besleme koşullarına göre yer değiştirir (Şekil 2-24b).
83
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Eğer kısa devre, röle mahallinden (akım trafosu) bakıldığında kapasitörden önce ise, yön karakteristiğinin uç
noktaları diğer yöne kayar (Şekil 2-24c). Böylece, bu durumda da yön tespiti doğru olarak yapılmış olur.
Şekil 2-24
Seri kompanzasyonlu hatlarda yön tespiti
Poligonlara Atama ve Kademe Başlatmaları
Altbölüm 2.2.1 ’e göre hesaplanan döngü empedansları, her bir mesafe kademesinin ayar karakteristiklerine
atanır. Poligon sınırlarında kararsız sinyalleri önlemek için, arıza empedansının poligonun içerisine düştüğü
tespit edilir edilmez, karakteristik için yaklaşık % 5 bir histerezis uygulanır, yani poligon sınırları bütün
yönlerden % 5 kadar artırılır.
Herhangi bir döngünün arıza empedansı tam olarak bir mesafe kademesinin içerisine girer girmez, etkilenen
döngü, „başlatma almış“ olarak belirlenir.
Her bir kademe için “Başlatma”-sinyalleri üretilir ve faz bilgilerine, örneğin „MK Z1 L1“ (dahili sinyal), Z1
kademesi ve L1 fazı için, dönüştürülür. Bu, her bir fazın ve kademenin ayrı bir başlatma bilgisi ile sağlanacağı
anlamına gelir. Bilgi, daha sonra kademe mantığı ve ek fonksiyonlar (örneğin sinyalleşme koruma mantığı,
Altbölüm 2.6) tarafından işlenir. Döngü bilgileri de faz ayrımlı bildirimlere dönüştürülür. Bir kademenin
„Başlatması“ için diğer koşullar, arıza yönünün bu kademe için ayarlanan yöne karşılık olması ve bu kademenin
güç salınım tarafından kilitlenmemiş olmasıdır (bakınız Altbölüm 2.3). Ayrıca; mesafe koruma, kilitlenmiş veya
tamamen devreden çıkarılmış olmamalıdır. Şekil 2-25 tüm bu koşulları gösterir.
84
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-25
Bir kademe için müsaade mantığı (Z1 için örnek)
Toplam olarak, aşağıdaki kademeler mevcuttur:
Bağımsız kademeler:
• X(Z1); R(Z1) F-F, RE(Z1) F-T, ile 1’inci kademe Z1 (hızlı açma kademesi), T1-1faz veya T1-çok
fazlı ile geciktirilebilir,
• X(Z2); R(Z2) F-F, RE(Z2) F-T, ile 2’nci kademe Z2 (artçı kademe), T2-1faz veya T2-çok fazlı ile
geciktirilebilir,
• X(Z3); R(Z3) F-F, RE(Z3) F-T, ile 3’üncü kademe Z3 (artçı kademe), T3 GECİKMESİ ile geciktirilebilir,
• X(Z4); R(Z4) F-F, RE(Z4) F-T, ile 4’üncü kademe Z4 (artç kademe), T4 GECİKMESİ ile geciktirilebilir,
• X(Z5)+ (ileri) ve X(Z5)- (geri); R(Z5) F-F, RE(Z5) F-T, ile 5’inci kademe Z5 (artçı kademe), T5 GEC.
ile geciktirilebilir.
Bağımlı (denetimli) Kademe:
• X(Z1B); R(Z1B) F-F, RE(Z1B) F-T ile aşırı menzil kademesi Z1B, T1B-1faz veya T1B-çok fazlı
ile geciktirilebilir.
85
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Kademe Koordinasyon Planı
Elektriksel olarak birbirine bağlı tüm şebeke için kapsamlı bir kademe koordinasyon planı yapılmalıdır. Bu,
Ω/km olarak X primer reaktanslarıyla, hat uzunluklarını yansıtmalıdır. Mesafe kademelerinin menzilleri için, X
reaktansları belirleyici büyüklüktür.
Normalde; birinci kademe Z1, herhangi bir açma gecikmesi olmaksızın korunan hattın % 85 ’ini koruyacak
şekilde ayarlanır (yani T1 = 0,00 s). Koruma, bu kademe menzili içerisindeki arızaları, ek zaman gecikmesi
olmaksızın, kendi doğal çalışma zamanı içerisinde temizler.
Daha yüksek kademeler için, ilgili açma zamanları, art arda bir kademe aralığı kadar arttırılır. Kademe zaman
aralığı, toleransıyla birlikte kesici çalışma zamanını, koruma rölesinin reset olma süresini ve gecikme
sürelerinin tolerans sınırlarını kapsar. Normalde kademeler arasında 0,2 s - 0,4 s zaman farkı yeterlidir. Bir
sonraki menzil, komşu en kısa hattın % 80 ’ini koruyacak şekilde seçilir (bak. Şekil 2-26).
Şekil 2-26
Menzilin Ayarlanması- A cihazı için örnek
s1, s2 Korunan Hat Kısmı
Ayarların uygulanması için bir kişisel bilgisayar ve DIGSI kullanıldığında, bu ayarlar isteğe göre primer veya
sekonder değerler olarak girilebilir.
Sekonder büyüklüklerle parametreleme durumunda, koordinasyon planına göre hesaplanan primer değerler
akım ve gerilim trafolarının sekonder tarafına icra edilir. Genel olarak:
Buna göre; herhangi bir kademenin menzili, aşağıdaki denklemden hesaplanabilir:
Burada
86
NAT
NGT
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Hesaplama Örneği:
110 kV, Havai hat 150 mm2, aşağıdaki verilerle:
s (uzunluk)
= 35 km
R1/s
= 0,19 Ω/km
X1/s
= 0,42 Ω/km
R0/s
= 0,53 Ω/km
X0/s
= 1,19 Ω/km
Akım Trafosu
600 A/5 A
Gerilim Trafosu
110 kV/0,1 kV
Aşağıdaki hat verileri hesaplanır:
RL = 0,19 Ω/km · 35 km = 6,65 Ω
XL = 0,42 Ω/km · 35 km = 14,70 Ω
Birinci kademe için, hat uzunluğunun % 85 ’i bir ayar uygulanmalıdır, bu değer primer olarak:
X1prim = 0,85 · XL = 0,85 · 14,70 Ω = 12,49 Ω
veya sekonder olarak:
Direnç Toleransı
R direnç ayarı, arıza yerinde ek bir direnç olarak gözüken arıza direnci için bir pay sağlar. Bu değer, hat
iletkenlerinin empedanslarına eklenir. Bu direnç, ark direncini, arıza noktalarının toprak dağılım direncini, direk
adım direncini ve benzeri dirençleri kapsar. Ayar yapılırken bütün bu dirençler göz önünde bulundurulmalı,
ancak kesinlikle gerekenden büyük olmamalıdır. Uzun, aşırı yüklü hatlarda, ayar, yük empedansı bölgesine
uzanabilir. Bu durumda; aşırı yük koşullarında başlatma, yük trapezoidi ile önlenmelidir. Paragraf „Yük Bölgesi“
bakınız, Bölüm 2.2.1. Direnç toleransı, faz-faz ve ve faz-toprak arızalar için ayrı ayrı ayarlanabilir. Bu sayede,
örneğin toprak arızaları için daha büyük bir arıza direncinin ayarlanması mümkün olur.
Havai hatlarda bu ayar için en önemli husus, ark direncidir. Kablolarda fark edilecek derecede bir ark oluşmaz.
Ancak, çok kısa kablolarda, bir lokal kablo başlığındaki ark arızasının, birinci kademenin ayar direnci içerisinde
olması gerekir.
Ark direnci kılavuz değeri ULB metre uzunluk başına yaklaşık. 2,5 kV ark uzunluğuna sahiptir.
Örnek:
Faz-faz arızalar için en fazla 8 kV bir ark gerilimi var sayılır (hat verileri yukarıdaki gibi). Eğer minimum primer
kısa devre akımı 1000 A olarak öngörülmüşse, bu 8 Ω primer ark direncine karşılık olur. %20'lik bir emniyet
marjı bırakıldığında, ilk bölge için direnç ayarı,
primer:
R1prim = 0,5 · RArk · 1,2 = 0,5 · 8 Ω · 1,2 = 4,8 Ω
veya sekonder olarak:
87
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Denklemde, döngü empedansına eklendiği şekilde sadece ark direncinin yarısı uygulanmıştır. Çünkü, faz
başına empedansta ark direncinin sadece yarısı gözükür. Bu durumda bir ark direncinin mevcut olduğu
varsayıldığından, diğer uçtan gelen beslemenin dikkate alınmasına gerek yoktur.
Hattın kendi direncinin RL SIPROTEC 4 cihazlarında ayrıca hesaba katılmasına gerek yoktur. Çünkü,
poligonun eğim açısı Mesafe Açısı (Adres 1211) ,hat açısı HAT AÇISI (Adres 1105) ndan daha büyük
ayarlanmamış olduğu sürece zaten bu direnç poligon karakteristiğnin şekli vasıtasıyla hesaba katılmıştır.
Toprak arızaları için ayrı bir direnç toleransı ayarlanabilir. Şekil 2-27 ’de ilişkiler görülmektedir.
Şekil 2-27
Ark arızalarında mesafe korumanın rezistans ölçümü
Mesafe kademesinin ayarında R- yönünde maksimum ark direnci RArk tespit edilmelidir. Eğer kısa devre akımı,
toprak arızada bir ark daha yandığında, en küçük ise, ark direnci bu durumda maksimum olur.
Mesafe koruma tarafından ölçülmüş toprak arıza direnci, aşağıdaki formülden elde edilir (Kabul: I1 ve IE zıt
fazlıdır):
burada
88
RRE
SIPROTEC Mesafe koruma tarafından ölçülen direnç
RL1
Arıza mahalline kadar hat direnci
RArk
Ark direnci
RE/RL
Mesafe korumada ayar değeri (Adresler 1116 ve 1118)
I2/I1
Toprak arıza akımlarının oranı kendi ucuna karşı ucun oranıdır. Mesafe korumanın doğru Rayarı için en elverişsiz durum ele alınmalıdır. Bu durum, eğer toprak arıza akımının karşı
uçtan maksimum, kendi ucunda da minimum olmasıyla gerçekleşir. Ayrıca burada akımlar
efektif değerler olarak ve faz kaydırma olmadan olur. Eğer akım oranlarının büyüklüğü
üzerine bilgiler mevcut değilse, yaklaşık „3“ gibi bir değer kararlaştırılabilir. Taslak hatlarda
karşı ucun ihmal edilen beslemesi ile bu oran „0“dır.
RM
Havai hat sisteminin etkin direk adım direnci. Eğer direk adım direncinin büyüklüğüyle ilgili
bilgiler mevcut değilse, toprak iletkeni olan havai hatlar için bir değer olarak 3 Ω alınabilir
(ayrıca /5/).
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Aşağıdaki Ayar önerisi Mesafe kademesi Z1 ’in direnç toleransı için geçerlidir :
Burada
R1E
Mesafe korumadaki ayar değeri RE(Z1) F-T, Adres 1304
1,2
Emniyet toleransı % 20
Hattın kendi direncinin RL SIPROTEC 4 cihazlarında ayrıca hesaba katılmasına gerek yoktur. Çünkü,
poligonun eğim açısı Mesafe Açısı (Adres 1211), hat açısı HAT AÇISI (Adres 1105) ndan daha büyük
ayarlanmadığı sürece zaten bu direnç poligon karakteristiğinin şekli vasıtasıyla hesaba katılmıştır.
Örnek:
Ark uzunluğu 2 m
Minimum kısa-devre akımı 1,0 kA
Havai hat sisteminin etkili adım direnci 3 Ω
Burada
I2/I1
=3
RE/RL
= 0,6
Gerilim Trafosu
110 kV/0,1 kV
Akım Trafosu
600 A/5 A
Ark direnci için şu değerler bulunur:
Direk dirençleri RM = 3 Ω’dur
Rezistans ayarı için şu değerler bulunur
primer:
veya sekonder:
89
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Pratikte rezistans ayarının reaktans ayarına oranı aşağıdaki alanlarda bulunur (ayrıca /5/):
Pilot kablo çeşidi
R/X-Kademe ayarının oranı
Kısa kablo mesafeleri (yaklaşık 0,5 km - 3 km) 3 - 5
Daha uzun kablo mesafeleri (> 3 km)
2-3
Kısa havai hat mesafeleri < 10 km
2-5
Havai hatlar < 100 km
1-2
Uzun havai hatlar 100 km - 200 km
0,5 - 1
Uzun yüksek gerilim hatları > 200 km
≤ 0,5
Not
Büyük R/X-oranlı kısa hatlarda kademe ayarı için şunlara dikkat edilmelidir: Akım ve gerilim trafolarının açı
hatası ölçülen empedansın R-ekseni yönünde döndürülmesine yol açar. Eğer poligon-, RE/RL- ve XE/XLayarları nedeniyle döngü menzili R-yönünde oranda X-yönüne kademe 1 için büyük ise, risk, dışsal arızanın
böylelikle 1. Kademeye kaydırılması riskini oluşturur. %85 lik bir kademe faktörü sadece R/X = 1 (Döngü
menzili) e kadar kullanılmalıdır. Daha büyük R/X ayarlarında indirgenmiş bir kademe faktörü kademe 1 için
aşağıdaki formüle göre hesaplanabilir (ayrıca /5/).
İndirgenmiş kademe faktörünün hesabı şöyle yapılır:
KF
= Kademe faktörü = Hattın uzunluğuna bağlı olarak Kademe 1’in menzili
R
= Kademe 1 için R yönünde döngü menzili = R1 · (1+RE/RL)
X
= Kademe 1 için X yönünde Döngü menzili = X1 · (1+XE/XL)
δU
= Gerilim trafosunun açı hatası (Tipik olarak: 1°)
δI
= Akım trafosunun açı hatası (Tipik olarak: 1°)
Alternatif olarak ya da ek olarak ayar 1307 KADEME Düşürme de, kademe 1’in poligonunun küçültülmesiyle
sıçramayı engellemek için kullanılabilir (bakınız Şekil 2-19).
Not
Küçük R/X-oranlı uzun hatlarda, ilgili kademe ayarlarının R menzilinin, buna ait X ayarının en az yaklaşık yarısı
büyüklüğünde olmasına dikkate edilmelidir. Kademe 1 ve aşırı menzil kademesi Z1B, mümkün en kısa hızlı
açma süresine ulaşılması için özel bir öneme sahiptir.
Z1’den Z5’e kadar Bağımsız Kademeler
Her bir kademenin çalışma MODU = İleri veya Geri veya Yönsüz olarak ayarlanabilir (Adres 1301 Çal.
modu Z1, 1311 Çal. modu Z2, 1321 Çal. modu Z3, 1331 Çal. modu Z4 ve 1341 Çal. modu Z5).
Bu, örneğin trafolar, generatör veya bara kuplaj fiderleri için istenilen ileri yön, ters yön veya yönsüz birleşime
imkan verir. Beşinci kademe için, X-yönünde ileri veya geri yön için farklı menzil ayarlanabilir. İstenmeyen
kademeler, Aktif degil ayarıyla etkisiz kılınır.
Koordinasyon planından çıkarılan değerler, istenilen kademelerin her biri için ayrı ayrı ayarlanır. Ayar
parametreleri, her bir kademe için ayrı gruplandırılmıştır. Birinci kademe için, bunlar, R(Z1) F-F (Adres 1302)
poligonun faz-faz arızalar için uygulanan R kesişimi için, X(Z1) (Adres 1303) X kesişimi için (Menzil), RE(Z1)
F-T (Adres 1304) faz-toprak arızalar için uygulanan R kesişimi için ve gecikme zamanı ayarları.
90
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Eğer arıza mahallinde bir arıza direnci (Ark, Direk-Topraklı vb.) ölçülen empedans döngüsünde bir gerilim
düşüşüne sebep olursa, bu gerilim ve ölçülen döngü akımı arasındaki faz açısı farkı tespit edilen arıza yerinin
X-yönünde etkilenmesine yol açar. Parametre 1307 KADEME Düşürme ile kademe Z1’in üst sınırlamasını
1. Dördünde eğebilir (bakınız Şekil 2-19). Bu kademe 1 'in korunan alanın dışındaki hatalarını engeller. Burada
sadece belirli bir şebeke- ve arıza durumu için detaylı bir hesaplama geçerli olduğundan ve isteğe bağlı birçok
karmaşık hesaplamalar ayarlamayı yapmak için gerekli olsa bile, burada kolaylaştırılmış fakat çok kere test
edilmiş bir uygulama önerilir:
Şekil 2-28
Açının ayar önerisi için eşdeğer devre şeması KADEME Düşürme.
Arıza mahallinde gerilim düşüşü:
UF = (IA + IB) · RF
Eğer IA ve IB aynı fazlı iseler, bu durumda UF da IA ile aynı fazlı olur. Bu durumda arıza direnci RF nedeniyle,
ölçülen X döngüde etkilenmez ve KADEME Düşürme 0°ye ayarlanabilir.
Pratikte IA ve IB aynı fazlı değildir, bu fark esasında UA ve UB nin faz farkından oluşur. Bu açı (yük açısı da denir)
bu nedenle KADEME Düşürme açısının belirlenmesinde kullanılır.
Şekil 2-29
Ayar önerisi 1307 KADEME Düşürme için, (Bu grafik 60° ’den daha büyük hat açılı havai hatlar için
geçerlidir. Kablolarda veya korunan teçhizatta küçük açı ile daha küçük bir ayar değeri seçilebilir)
91
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
1307 KADEME Düşürme için ayar değeri yapmak için, ilk olarak normal işletmede maksimum yük açısını tespit
etmek gerekir (Bilgisayar Simülasyonu). Bu bilgi mevcut değilse, batı Avrupa için yaklaşık 20° alınabilir. Diğer
bölgeler için daha az karışık sistemlerle daha büyük açılar da söz konusu olabilir. Şekil 2-29’da o zaman bu yük
açısına uyan eğri seçilir. R1/X1 (Kademe 1 Poligon) in ayarlanan oranıyla daha sonra 1307 KADEME Düşürme
için uyan ayar değeri tespit edilir.
Örnek:
20°lik bir yük açısında ve R/X = 2,5 (R1 = 25 Ω, X1 = 10 Ω) in ayarında, 10° lik bir ayar 1307 KADEME Düşürme
için uygundur.
Birinci kademe içerisindeki 1-fazlı ve çok fazlı arızalar için farklı gecikme zamanları ayarlanabilir: T1-1faz
(Adres 1305) ve T1-çok fazlı (Adres 1306). Birinci kademe, tipik olarak ek zaman gecikmesiz çalışacak
şekilde ayarlanır.
Diğer kademeler için, aynı şekilde aşağıdakiler uygulanır:
X(Z2) (Adres 1313), R(Z2) F-F (Adres 1312), RE(Z2) F-T (Adres 1314);
X(Z5)+ (Adres 1343) ileri yön için, X(Z5)- (Adres 1346) geri yön için, R(Z5) F-F (Adres 1342), RE(Z5)
F-T (Adres 1344).
2. Kademe içerisindeki bir fazlı ve çok fazlı arızalar için, ayrı gecikme zamanları ayarlanabilir. Genel olarak
zamanlar aynı ayarlanabilir. Eğer çok fazlı arızalar sırasında kararlılık problemleri bekleniyorsa T2-çok
fazlı (Adres 1316) için daha kısa bir zaman gecikmesi ayarlanabilir; bir fazlı arızalar içinse daha yüksek bir
T2-1faz (Adres 1315) ayarına müsaade edilebilir.
Diğer kademe zamanları T3 GECİKMESİ (Adres 1325), T4 GECİKMESİ (Adres 1335) ve T5 GEC. (Adres
1345) parametreleri ile ayarlanır.
Eğer cihaz 1-kutup açma yapmaya elverişli ise, o zaman Z1 ve Z2 kademelerinde 1-kutup açma mümkündür.
1-kutup açma genellikle Z1 içerisindeki bir fazlı arızalara uygulanırken (eğer 1-kutup açma için diğer koşullar
da sağlanmışsa); bu aynı zamanda 1317 no’lu Açma 1faz Z2 adresi ile ikinci kademe için de seçilebilir.
Kademe 2’de 1-kutup açma, ancak bu adres EVET olarak ayarlanmışsa mümkündür. Varsayılan ayar
HAYIR’dır.
Not
Sadece Z1 ve Z1B, cihazın en kısa çalışma zamanları ile açmayı garanti ettiği için, ileri yönde ani (gecikmesiz)
açma için, her zaman 1’inci kademe Z1 kullanılmalıdır. Diğer kademeler ileri yönde kademelendirmede artan
şekilde sıralandırılmalıdır.
Geri yöndeki arızalar için, sadece Kademe Z3, cihazın en kısa çalışma zamanı ile ani açmayı garanti ettiği için;
eğer geri yön için de ani (gecikmesiz) açma isteniyorsa bu kademe kullanılmalıdır. Bu ayar, aynı zamanda
telekorumanın BLOKLAMA tertibi için de önerilir.
İkili giriş bildirimleri 3619 „>Z4 F-Topr. BLK“ ve 3620 „>Z5 F-Topr. BLK“ ile, Kademe Z4 ve Z5 faztoprak döngüsü için bloke edilir. Eğer bu kademelerin sürekli faz-toprak döngüsü için kilitlenmesi gerekiyorsa,
o zaman bu ikili giriş bildirimleri CFC yardımıyla sürekli mantıksal Değer 1’ e değiştirilmelidir.
Kademe Z5 bilhassa yönsüz başlatma kademesi olarak ayarlanır. Bu esnada diğer bütün kademeleri kapamalı
ve geri yönde yeterli bir menzili de olmalıdır. Bu mesafe korumanın hataya uygun başlatmasını garantiler ve
en elverişsiz şartlar altında arızalı döngünün gerçek doğruluğunu sağlar.
92
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Not
Eğer yönsüz mesafe kademesi gerekmiyorsa da, yine de Z5 yukarıdaki bakış açılarına göre ayarlanır. T5 in
sonsuza ayarlanması, bu kademenin bir açma yapmasını engeller.
Z1B Denetimli Kademe
Aşırı menzil kademesi Z1B, denetimli bir kademedir. Z1’den Z5’e kadar olan normal kademeleri etkilemez.
Dolayısıyla bir kademe anahtarlaması olmaz; sadece ilgili ölçütler karşılandığında, aşırı menzil kademesi
etkinleştirilir veya etkisiz kılınır. 1351 no’lu adres Çal. modu Z1B = İleri, Geri veya Yönsüz çalışma modu
seçilebilir. Eğer bu kademe istenmiyorsa, Aktif değil ayarlanır (Adres 1351). Ayar seçenekleri, Z1’inkilerle
aynıdır: Adres 1352 R(Z1B) F-F, Adres 1353 X(Z1B), Adres 1354 RE(Z1B) F-T. Bir fazlı ve çok fazlı
arızalar için farklı gecikme zamanları ayarlanabilir: T1B-1faz (Adres 1355) ve T1B-çok fazlı (Adres
1356). Eğer Çal. modu Z1B adresi İleri veya Geri olarak ayarlanmışsa, Parametre 1232 AÜK
kademesi, Z1B yönsüz ayarı ile bir arıza üzerine kapama durumunda bir yönsüz açma da mümkündür
(ayrıca bakınız Bölüm 2.2.1.3).
Z1B kademesi, genellikle otomatik tekrar kapama ve/veya sinyalleşme koruma tertipleri ile birlikte kullanılır. Bu
kademe, telekoruma fonksiyonları (bakınız Bölüm 2.6) dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile (eğer
mevcutsa, bakınız Bölüm 2.13) dahili olarak veya bir ikili giriş üzerinden harici olarak etkinleştirilebilir. Genellikle
menzil korunan hattın en az % 120’sine ayarlanır. Üç uçlu hat uygulamalarında („saplama fiderler“) saplama
noktası üzerinden ek bir besleme olması durumunda bile en uzun hat bölümünü kapsayacak kadar uzun
seçilmelidir. Gecikme zamanları, uygulama tipine göre ve genellikle sıfıra veya çok küçük bir zaman
gecikmesine ayarlanır. Sinyalleşme koruma karşılaştırma tertipleri ile birlikte kullanıldığında, başlatmaya bağlı
olması dikkate alınmalıdır (bakınız Paragraf „Mesafe Koruma Gerekleri“ Bölüm 2.6.10).
Eğer mesafe koruma otomatik tekrar kapama ile birlikte kullanılacaksa, bir hızlı tekrar kapama öncesi hangi
mesafe kademelerinin OTK nin başlatmasından önce etkin olacağı 1357 no’lu 1. OTK -> Z1B adresinde
belirtilir. Genellikle ilk koruma başlatmasından önce ilk tekrar kapama çevrimi için aşırı menzil kademesi Z1B
kullanılır (1. OTK -> Z1B = EVET). Bu 1. OTK -> Z1B HAYIR ayarı ile bastırılabilir. Bu durumda birinci
tekrar kapama çevrimi öncesi ve çevrim sırasında aşırı menzil kademesi Z1B ye müsaade edilmez. Kademe
Z1, her zaman etkindir. Otomatik tekrar kapama fonksiyonunun çalışma koşulu „>OTK kad.Etkinl“ (No
383) ikili girişi üzerinden cihaza girilmişse, bu ayar ancak o zaman etkindir.
Kademeler Z4 ve Z5 No 3619 „>Z4 F-Topr. BLK“ veya No 3620 „>Z5 F-Topr. BLK“ ikili giriş mesajları
yardımıyla faz-toprak döngüleri için kilitlenebilir. Eğer bu kademelerin sürekli faz-toprak döngüsü için
kilitlenmesi gerekiyorsa, o zaman bu ikili giriş bildirimleri CFC üzerinden sürekli mantıksal Değer 1’ e
değiştirilmelidir.
93
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
2.2.2.3 Ayarlar
Sonuna “A“ harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar“ menüsünden değiştirilebilir.
Adres
Parametre
1301
Çal. modu Z1
1302
R(Z1) F-F
1303
1304
X(Z1)
RE(Z1) F-T
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
İleri
Z1 Çalışma modu
1A
0.050 .. 600.000 Ω
1.250 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.250 Ω
R(Z1), f-f arızalar için
direnç
1A
0.050 .. 600.000 Ω
2.500 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.500 Ω
1A
0.050 .. 600.000 Ω
2.500 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.500 Ω
X(Z1), Reaktans
RE(Z1), f-t arızalar için
direnç
1305
T1-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
için gecikme
1306
T1-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
gecikme
1307
KADEME Düşürme
0 .. 45 °
0°
Kademe Düşürme Açısı
(yük denkleştirme)
1311
Çal. modu Z2
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
İleri
Z2 Çalışma modu
1312
R(Z2) F-F
1A
0.050 .. 600.000 Ω
2.500 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.500 Ω
direnç
1A
0.050 .. 600.000 Ω
5.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
1.000 Ω
1A
0.050 .. 600.000 Ω
5.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
1.000 Ω
1313
1314
X(Z2)
RE(Z2) F-T
X(Z2), Reaktans
direnç
1315
T2-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
için gecikme
1316
T2-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
için gecikme
1317A
Açma 1faz Z2
HAYIR
EVET
HAYIR
açma
1321
Çal. modu Z3
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Geri
Z3 Çalışma modu
1322
R(Z3) F-F
1A
0.050 .. 600.000 Ω
5.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
1.000 Ω
direnç
94
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Adres
1323
1324
Parametre
X(Z3)
RE(Z3) F-T
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
1A
0.050 .. 600.000 Ω
10.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.000 Ω
1A
0.050 .. 600.000 Ω
10.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.000 Ω
Açıklama
X(Z3), Reaktans
direnç
1325
T3 GECİKMESİ
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.60 sn
T3 gecikmesi
1331
Çal. modu Z4
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Yönsüz
Z4 Çalışma modu
1332
R(Z4) F-F
1A
0.050 .. 600.000 Ω
12.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.400 Ω
direnç
1A
0.050 .. 600.000 Ω
12.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.400 Ω
1A
0.050 .. 600.000 Ω
12.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.400 Ω
1333
1334
X(Z4)
RE(Z4) F-T
X(Z4), Reaktans
direnç
1335
T4 GECİKMESİ
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
T4 gecikmesi
1341
Çal. modu Z5
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Aktif değil
Z5 Çalışma modu
1342
R(Z5) F-F
1A
0.050 .. 600.000 Ω
12.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.400 Ω
direnç
1A
0.050 .. 600.000 Ω
12.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.400 Ω
1A
0.050 .. 600.000 Ω
12.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
2.400 Ω
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
T5 gecikmesi
1A
0.050 .. 600.000 Ω
4.000 Ω
X(Z5)-, Geri yön reaktansı
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.800 Ω
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
İleri
Z1B Çalışma modu (aşırı
menzil kademesi)
1A
0.050 .. 600.000 Ω
1.500 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.300 Ω
R(Z1B), f-f arızalar için
direnç
1A
0.050 .. 600.000 Ω
3.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.600 Ω
1A
0.050 .. 600.000 Ω
3.000 Ω
5A
0.010 .. 120.000 Ω
0.600 Ω
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
1343
1344
X(Z5)+
RE(Z5) F-T
1345
T5 GEC.
1346
X(Z5)-
1351
Çal. modu Z1B
1352
R(Z1B) F-F
1353
1354
1355
X(Z1B)
RE(Z1B) F-T
T1B-1faz
X(Z5)+, İleri yön reaktansı
direnç
X(Z1B), Reaktans
RE(Z1B), f-t arızalar için
direnç
için gecikme
95
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
1356
T1B-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
için gecikme
1357
1. OTK -> Z1B
HAYIR
EVET
EVET
öncesi Z1B etkin
2.2.3
MHO Karakteristikli Mesafe Koruma (Opsiyonel)
Mesafe koruma 7SA522 bir poligonal açma karakteristiğine sahiptir. Sipariş edilen uygulamaya bağlı olarak
(Sipariş numarasının 10. rakamı = A) dairesel bir açma karakteristiğine dönüştürülebilir. Eğer her iki
karakteristik de mevcutsa, faz-faz ve faz-toprak döngüler için ayrı karakteristikler seçilebilir. Sadece poligonal
açma karakteristiğinin kullanıldığı durumlar için, Bölüm 2.2.2 ’yi okuyun.
Temel Karakteristik
Bir MHO-dairesi karakteristiği, her bir mesafe koruma kademesi için ilgili kademenin açma karakteristiğini
gösteren bir daire olarak tanımlanır. Her bir arıza empedans döngüsü için, toplam olarak beş bağımsız ve ek
bir denetimli kademe mevcuttur. Örnek olarak bir kademe için, Şekil 2-30’da bir MHO dairesinin temel şekli
gösterilmiştir.
MHO dairesi, çapı, koordinat sisteminin orijininden geçen, çap büyüklüğü, kademe menzilini belirleyen Zr
empedansa karşılık olan, eğim açısı da genellikle ϕHat hat açısına eşit alınan bir daire ile tanımlanır. Eğim açısı,
1211 no’lu Mesafe Açısı parametresi ile ayarlanır. Yük empedansı bölgesini daireden ayırmak için RYük ve
ϕYük ayarlarına sahip bir yük trapezoidi kullanılabilir. Zr menzili, her bir kademe için ayrı ayrı ayarlanabilir. Eğim
açısı ϕMes ve yük empedansı parametreleri RYük ve ϕYük, bütün kademeler için ortaktır. Daire, R-X koordinat
sisteminin orijinini kestiği için, ayrı bir yön karakteristiğine gerek duyulmaz.
96
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-30
Bir MHO-dairesi karakteristiğinin temel şekli
Polarmalı MHO Dairesi
Koordinat sisteminin orijininden geçen bütün karakteristiklerde olduğu gibi, MHO dairesi sınırı, ölçülen gerilim
sıfır veya sıfıra çok yakın olduğundan orijine yakın bölümde tanımlanamaz. Bu sebeple, MHO dairesi polarlanır
(kaydırılır). Polarlama, dairenin alt uç noktasını, yani çapın daireyi kestiği yeri belirler. Zr menzil ayarı ile
belirlenen üst uç noktası değişmeksizin kalır. Arızanın başlangıcının hemen sonrası, transiyentlerle kısa devre
gerilimi dağılır (bozulur); dolayısıyla polarlama için arıza öncesi gerilim kullanılır. Bu, belleğe alınmış gerilime
karşılık olan bir empedans kadar alt uç noktada bir kaymaya sebep olur (şekil 2-31). Belleğe alınmış gerilim
çok küçük olduğunda, bir arızasız gerilim kullanılır. Teorik olarak; bu gerilim, hem faz-toprak döngüleri hem de
faz-faz döngüleri için arızalı döngünün gerilimine diktir. Bundan dolayı, hesaplama sırasında gerilim 90 derece
döndürülür. Arızasız döngü gerilimleri, aynı zamanda MHO dairesinin alt uç noktasında bir kaymaya (yer
değiştirmeye) sebep olur.
97
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-31
Polarmalı MHO Dairesi
MHO Dairesinin Karakteristikleri
Dik faz veya belleğe alınmış gerilim (yük iletimi olmaksızın) ilgili generatör gerilimi E’ye eşit olduğu ve arızanın
başlangıcı sonrası değişmediği için (ayrıca Şekil 2-32’ye bakın), alt uç nokta, empedans diyagramında
k·ZV1 = k·E1/I1 polarlama büyüklüğü kadar kayar. Üst uç noktası, hala Zr ayarı değeri ile belirlenir. F1 (Şekil 232a) arızası için, kısa-devre yeri ileri ve kaynak empedansı geri yöndedir. Cihaz mahallinin (akım trafolarının)
ilerisindeki bütün arızalar, açıkça MHO dairesinin içindedir (Şekil 2-32b). Eğer akım yönü terslenmişse, daire
çapının uç noktası, aniden değişir (Şekil 2-32c). Şimdi ölçme mahallinden (akım trafolarından), I2, akımı akar,
bu, kaynak empedansı ZV2 + ZL ile belirlenen ters yönde bir I2 akımıdır. Zr uç noktası değişmez. Bu, şimdi daire
çapının alt sınırıdır. Hattan yük iletimi ile birlikte, uç noktası vektörü, ilave olarak yük açısı kadar dönebilir.
98
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-32
Dik faz veya belleğe alınmış gerilimlerle polarlanmış MHO dairesi
Polarlama Seçimi
Kısa hatlarda; kademe menzilinin çok küçük ayarlanması gerektiği ve küçük döngü gerilimlerinde fark gerilimi
ile döngü gerilimi arasında faz açısı karşılaştırması doğru çıkmayacağı için, bu durumda yanlış yön kararları
(bir ters yön arızasına rağmen açma veya kilitleme) verilebilir. Eğer arıza öncesi kaydedilen bir döngü gerilimi
bileşeninden oluşan bir polarlama gerilimi ile, mevcut döngü geriliminin bir bileşeni kullanılarak bir faz
karşılaştırması yapılırsa, bu problem önlenebilir. Aşağıda, bir L-E-döngüsü için UP polarlama gerilimi denklemi
verilmiştir:
UP = (1 – kön) · UL-E + kön · UL-E-Bellek
Arıza-öncesi gerilimin değerlendirilmesi (kön çarpanı), L-E- ve L-L-döngüleri için ayrı olarak ayarlanabilir.
Genellikle; bu çarpan, % 15’e ayarlanır. Belleğe alınmış gerilimin karşılığı olan efektif değer, L-E-döngüleri için
UN anma gerilimin (204 no’lu adres) % 4’ünden ve faz-faz döngüleri içinse UN anma geriliminin % 70’inden
büyük ise, ancak o zaman bellek polarlaması gerçekleştirilir.
Eğer art arda arızalar yüzünden veya bir arıza üzerine anahtarlamadan dolayı arıza öncesi gerilim mevcut
değilse, belleğe alınmış gerilim ancak sınırlı bir süre için kullanılabilir. Bir fazlı veya topraksız iki fazlı arızalar
için, arızaya dahil olmayan bir gerilim kullanılabilir. Bu gerilim, arızasız gerilime göre 90° döndürülür. Bu
polarlama gerilimi UP, geçerli gerilim ile ilgili arızasız gerilimlerden oluşmuş bir karma gerilimdir. Aşağıda, bir LE-döngüsü için UP polarlama gerilimi denklemi verilmiştir:
UP = (1 – kçapraz) · UL-E + kçapraz · UL-Earızasız
Eğer belleğe alınmış bir gerilim mevcut değilse, çapraz polarlama kullanılır. Arıza-öncesi gerilimin
değerlendirilmesi (kçapraz çarpanı), L-E- ve L-L-döngüleri için ayrı olarak ayarlanabilir. Genellikle; bu çarpan,
% 15’e ayarlanır.
Not
MHO dairesi ile; bir üç faz arıza üzerine kesici kapatıldığında, ne bir bellek gerilimi ne de bir arızasız döngü
gerilimi mevcuttur. Çok yakın üç faz kısa devreler (3 faz yakın arıza) üzerine kesicinin kapatılması durumunda,
arızanın temizlenmesini temin etmek için, yapılandırılmış MHO dairesi ile birlikte ani açma fonksiyonunun da
her zaman için etkinleştirilmiş olduğundan emin olun.
99
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Seri Kompanzasyonlu Hatlarda Yön Tespiti
Yön karakteristiği ve karakteristiğin kaynak empedansı ile yer değiştirmesi, seri kapasitörlü hatlar için de
geçerlidir. Eğer lokal seri kapasitörlerin ilerisinde bir kısa devre olmuşsa, koruma ark aralığı tutuşmadığı sürece
kısa devre gerilimi terslenir (bakınız Şekil 2-23).
Şekil 2-33
Bir kapasitörün ilerisinde bir arızada gerilim karakteristiği.
a)
Koruma ark aralığının tutuşması olmaksızın
b)
Koruma ark aralığının tutuşması ile
Mesafe koruma fonksiyonu, bundan dolayı yanlış bir yön tespit eder. Bu durumda, belleğe alınmış gerilimlerin
kullanılması, yönün doğru olarak tespit edilmesini sağlar (bakınız Şekil 2-24a).
Yön tespiti için arıza öncesi gerilim kullanıldığı için, yön karakteristiğinin uç noktaları, -her zaman seri
reaktanstan daha küçük olan- kapasitör reaktansı açık bir yön terslenmesine sebep olmayacak şekilde, kaynak
empedansına ve arıza öncesi besleme koşullarına göre yer değiştirir (Şekil 2-24b).
Eğer kısa devre, röle mahallinden (akım trafosu) bakıldığında kapasitörden önce ise, yön karakteristiğinin uç
noktaları diğer yöne kayar (Şekil 2-24c). Böylece, bu durumda da yön tespiti doğru olarak yapılmış olur.
Şekil 2-34
100
Seri kompanzasyonlu hatlarda polarlamalı MHO dairesi
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Atama ve Kademe Başlatmaları
Her bir kademe için; ölçülen değerlerin, MHO dairelerinin açma kademelerine atanması, iki fark vektörü ΔZ1 ve
ΔZ2 arasındaki açının tespit edilmesi ile yapılır (Şekil 2-35). Bu vektörler, dairenin çapı ile arıza empedansının
uç noktaları arasındaki farktan doğar. Zr uç noktası, ilgili kademe için ayar değerine (Şekil 2-302’de görülen Zr
ve ϕMHO) ve k·ZV uç noktası ise polarlama büyüklüğüne karşılık gelir. Buradan,
ΔZ1 = ZF – Zr
ΔZ2 = ZF – k·Zs fark vektörleri hesaplanır.
Arıza, tam MHO sınırının üzerinde ise, ZF uç noktası, dairenin üzerindedir. Bu durumda, iki fark vektörü
arasındaki açı, 90° ’dir (Thales teoremi). Açı, dairenin içerisinde 90° ’den büyük ve dairenin dışarısında 90° ’den
küçüktür.
Şekil 2-35
MHO-dairesinin ölçülen değerlerinin vektör şeması
Her bir mesafe kademesi için, Zr parametresi vasıtasıyla bir MHO dairesi tanımlanabilir. Aynı zamanda, her bir
kademe için, çalışma yönünün ileri veya geri olacağı belirlenebilir. Geri yönde, MHO dairesi, koordinat
sisteminin orijinine göre aksedilir. Herhangi bir döngünün arıza empedansı, güvenilir olarak bir mesafe
kademesinin MHO dairesi içerisinde ölçülür ölçülmez, etkilenen döngü, „başlatma almış“ olarak belirlenir.
Döngü bilgileri de faz ayrımlı bildirimlere dönüştürülür. Bir kademenin “başlatması” için diğer bir koşul, bu
kademenin güç salınım tarafından kilitlenmemiş olmasıdır. Ayrıca; mesafe koruma, tamamen kilitlenmiş veya
devreden çıkarılmış olmamalıdır. Şekil 2-36’da, tüm bu koşullar gösterilmiştir.
Bu şekilde geçerli bir başlatmanın kademe ve fazları, örneğin Z1 kademesi ve L1 fazı için „MK Z1 L1“, kademe
mantığı ve ek fonksiyonlar (örneğin telekoruma mantığı) tarafından işlenir.
101
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-36
*)
Bir kademe için müsaade mantığı (Z1 için örnek)
ileri ve geri, mantığı değil, sadece ölçülen büyüklükleri etkiler
Toplam olarak, aşağıdaki kademeler mevcuttur:
Bağımsız kademeler:
• ZR(Z1) menzili ile 1’inci kademe Z1 (hızlı açma kademesi); T1-1faz veya T1-çok fazlı ile
geciktirilebilir,
• ZR(Z2) menzili ile 2’inci kademe Z2 (artçı kademe); T2-1faz veya T2-çok fazlı ile geciktirilebilir,
• ZR(Z3) menzili ile 3’üncü kademe Z3 (artçı kademe; T3 GECİKMESİ ile geciktirilebilir,
• ZR(Z4) menzili ile 4’üncü kademe Z4 (artçı kademe; T4 GECİKMESİ ile geciktirilebilir,
• ZR(Z5) menzili ile 5’inci kademe (artçı kademe) Z5 ; T5 GEC ile geciktirilebilir.
Bağımlı (denetimli) Kademe:
• ZR(Z1B) menzili ile aşırı menzil kademesi Z1B; T1B-1faz veya T1B-çok fazlı ile geciktirilebilir.
Genel
MHO daire karakteristiği için fonksiyon parametreleri, ancak fonksiyonların yapılandırılması sırasında faz-faz
ölçme için (112 no’lu adres) ve/veya faz-toprak ölçme için (113 no’lu adres) MHO dairesi seçilmişse uygulanır.
Kademe Koordinasyon Planı
Elektriksel olarak birbirine bağlı tüm şebeke için kapsamlı bir kademe koordinasyon planı yapılmalıdır. Bu,
Ω/km olarak Z primer empedanslarıyla, hat uzunluklarını yansıtmalıdır. Mesafe kademelerinin menzilleri için, Z
empedansları belirleyici büyüklüktür.
Normalde; birinci kademe Z1, herhangi bir açma gecikmesi olmaksızın korunan hattın % 85’ini koruyacak
şekilde ayarlanır (yani T1 = 0,00 s). Koruma, bu kademe menzili içerisindeki arızaları, ek zaman gecikmesi
olmaksızın, kendi doğal çalışma zamanı içerisinde temizler.
Daha yüksek kademeler için, ilgili açma zamanları, art arda bir kademe aralığı kadar arttırılır. Kademe zaman
aralığı, toleransıyla birlikte kesici çalışma zamanını, koruma rölesinin reset olma süresini ve gecikme
sürelerinin tolerans sınırlarını kapsar. Normalde kademeler arasında 0,2 s - 0,4 s zaman farkı yeterlidir. Bir
sonraki menzil, komşu en kısa hattın % 80 ’ini koruyacak şekilde seçilir (bak. Şekil 2-26).
102
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-37
Menzilin Ayarlanması- A cihazı için örnek
s1, s2 Korunan Hat Kısmı
sekonder değerler olarak girilebilir.
Sekonder büyüklüklerle parametreleme durumunda, koordinasyon planına göre hesaplanan primer değerler
akım ve gerilim trafolarının sekonder tarafına icra edilir. Genel olarak:
Buna göre; herhangi bir kademenin menzili, aşağıdaki denklemden hesaplanabilir:
Burada
NAT
NGT
Uzun, aşırı yüklü hatlarda, ayar, yük empedansı bölgesine uzanabilir. Bu durumda; aşırı yük koşullarında
başlatma, yük trapezoidi ile önlenmelidir. Paragraf „Yük Bölgesi“ bakınız, Bölüm 2.2.1.
103
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Hesaplama Örneği:
110 kV havai hat 150 mm2 aşağıdaki veriler ile:
s (uzunluk)
= 35 km
R1/s
= 0,19 Ω/km
X1/s
= 0,42 Ω/km
R0/s
= 0,53 Ω/km
X0/s
= 1,19 Ω/km
Akım trafosu
600 A/5 A
Gerilim Trafosu
110 kV/0,1 kV
Aşağıdaki hat verileri hesaplanır:
RL = 0,19 Ω/km · 35 km = 6,65 Ω
XL = 0,42 Ω/km · 35 km = 14,70 Ω
Birinci kademe için, hat uzunluğunun % 85 ’i bir ayar uygulanmalıdır, bu değer primer olarak:
X1prim = 0,85 · XL = 0,85 · 14,70 Ω = 12,49 Ω
veya sekonder:
Z1’den Z5’e kadar Bağımsız Kademeler
Her bir kademenin çalışma MODU İleri veya Geri olarak ayarlanabilir (Adres 1401 Çal. modu Z1, 1411
Çal. modu Z2, 1421 Çal. modu Z3, 1431 Çal. modu Z4 ve 1441 Çal. modu Z5). Bu, ileri yön, ters
yön veya yönsüz birleşime imkan verir. İstenmeyen kademeler, Aktif değil ayarıyla etkisiz kılınır.
Koordinasyon planından çıkarılan değerler, istenilen kademelerin her biri için ayrı ayrı ayarlanır. Ayar
parametreleri, her bir kademe için ayrı gruplandırılmıştır. Birinci kademe için; bunlar, MHO dairesinin orijininin
üst uç noktasının empedansını belirtmek için ZR(Z1) parametresi (1402 no’lu adres) ve ilgili gecikme zamanı
ayarlarıdır.
Birinci kademe içerisindeki 1-fazlı ve çok fazlı arızalar için farklı gecikme zamanları ayarlanabilir: T1-1faz
(Adres 1305) ve T1-çok fazlı (Adres 1306). Birinci kademe, tipik olarak ek zaman gecikmesiz çalışacak
şekilde ayarlanır.
Diğer kademeler için, aynı şekilde aşağıdakiler uygulanır:
ZR(Z2) (1412 no’lu adres);
2. Kademe içerisindeki bir fazlı ve çok fazlı arızalar için, ayrı gecikme zamanları ayarlanabilir. Genel olarak
zamanlar aynı ayarlanabilir. Eğer çok fazlı arızalar sırasında kararlılık problemleri bekleniyorsa T2-çok
fazlı (Adres 1316) için daha kısa bir zaman gecikmesi ayarlanabilir; bir fazlı arızalar içinse daha yüksek bir
T2-1faz (Adres 1315) ayarına müsaade edilebilir.
Diğer kademe zamanları T3 GECİKMESİ (Adres 1325), T4 GECİKMESİ (Adres 1335) ve T5 GEC. (Adresse
1345).
104
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Eğer cihaz 1-kutup açma yapmaya elverişli ise, o zaman Z1 ve Z2 kademelerinde 1-kutup açma mümkündür.
1-kutup açma genellikle Z1 içerisindeki bir fazlı arızalara uygulanırken (eğer 1-kutup açma için diğer koşullar
da sağlanmışsa); bu aynı zamanda 1317 no’lu Açma 1faz Z2 adresi ile ikinci kademe için de seçilebilir.
Kademe 2’de 1-kutup açma, ancak bu adres EVET olarak ayarlanmışsa mümkündür. Varsayılan ayar
HAYIR’dır.
Not
Sadece Z1 ve Z1B, cihazın en kısa çalışma zamanları ile açmayı garanti ettiği için, ileri yönde ani (gecikmesiz)
açma için, her zaman 1’inci kademe Z1 kullanılmalıdır. Diğer kademeler, ileri yönde kademelendirmede artan
şekilde sıralandırılmalıdır.
Geri yöndeki arızalar için, sadece Kademe Z3, cihazın en kısa çalışma zamanı ile ani açmayı garanti ettiği için;
eğer geri yön için de ani (gecikmesiz) açma isteniyorsa bu kademe kullanılmalıdır. Bu ayar, aynı zamanda
telekorumanın BLOKLAMA tertibi için de önerilir.
İkili giriş bildirimleri 3619 „>Z4 F-Topr. BLK“ ve 3620 „>Z5 F-Topr. BLK“ ile, Kademe Z4 ve Z5 faztoprak döngüsü için bloke edilir. Eğer bu kademelerin sürekli faz-toprak döngüsü için kilitlenmesi gerekiyorsa,
o zaman bu ikili giriş bildirimleri CFC yardımıyla sürekli mantıksal Değer 1’ e değiştirilmelidir.
Z1B Denetimli Kademe
Aşırı menzil kademesi Z1B, denetimli bir kademedir. Z1’den Z5’e kadar olan normal kademeleri etkilemez.
Dolayısıyla bir kademe anahtarlaması olmaz; sadece ilgili ölçütler karşılandığında, aşırı menzil kademesi
etkinleştirilir veya etkisiz kılınır. 1451 no’lu adres Çal. modu Z1B = İleri veya Geri çalışma modu
seçilebilir. Eğer bu kademe istenmiyorsa, Aktif değil ayarlanır (Adres 1451). Ayar seçenekleri, Z1’inkilerle
aynıdır: ZR(Z1B) 1452 no’lu adres. Bir fazlı ve çok fazlı arızalar için farklı gecikme zamanları ayarlanabilir:
T1B-1faz (Adres 1355) ve T1B-çok fazlı (Adres 1356).
Z1B kademesi, genellikle otomatik tekrar kapama ve/veya sinyalleşme koruma tertipleri ile birlikte kullanılır. Bu
kademe, telekoruma fonksiyonları (bakınız Bölüm 2.6) dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile (eğer
mevcutsa, bakınız Bölüm 2.13) dahili olarak veya bir ikili giriş üzerinden harici olarak etkinleştirilebilir. Genellikle
menzil korunan hattın en az % 120’sine ayarlanır. Üç uçlu hat uygulamalarında („saplama fiderler“) saplama
noktası üzerinden ek bir besleme olması durumunda bile en uzun hat bölümünü kapsayacak kadar uzun
seçilmelidir. Gecikme zamanları, uygulama tipine göre ve genellikle sıfıra veya çok küçük bir zaman
gecikmesine ayarlanır. Sinyalleşme koruma karşılaştırma tertipleri ile birlikte kullanıldığında, başlatmaya bağlı
olması dikkate alınmalıdır (bakınız Paragraf „Mesafe Koruma Gerekleri“ Bölüm 2.6.10).
Eğer mesafe koruma otomatik tekrar kapama ile birlikte kullanılacaksa, bir hızlı tekrar kapama öncesi hangi
mesafe kademelerinin etkin olacağı 1357 no’lu 1. OTK -> Z1B adresinde belirtilir. Genellikle ilk tekrar
kapama çevrimi için aşırı menzil kademesi Z1B kullanılır (1. OTK -> Z1B = EVET). Bu 1. OTK -> Z1B
HAYIR ayarı ile bastırılabilir. Bu durumda birinci tekrar kapama çevrimi öncesi ve çevrim sırasında aşırı menzil
kademesi Z1B ye müsaade edilmez. Kademe Z1, her zaman etkindir. Otomatik tekrar kapama fonksiyonunun
çalışma koşulu „>OTK kad.Etkinl“ (No 383) ikili girişi üzerinden cihaza girilmişse, bu ayar ancak o zaman
etkindir.
Polarlama
Faz-toprak ve faz-faz döngüleri için, bir arızasız bellek gerilimi ile polarmanın seviyesi, 1471 no’lu
Haf.Polariz.F-T ve 1473 no’lu Haf.Polariz.F-F adreslerinde ayarlanabilir. Arızasız geçerli gerilim ile
(çapraz polarizasyon), değerlendirme çarpanı, faz-toprak ve faz-faz döngüleri için sırasıyla 1472 no’lu Çapr
PolarizF-T ve 1474 no’lu Çapr PolarizF-F adreslerinde ayarlanabilir. Bu ayarlar, ancak DIGSI’nin Ek
Bu parametreler, kaynak empedansına bağlı olarak dairelerin genişlemesine sebep olur. Eğer sıfıra
ayarlanmışsa, genişleme olmaksızın temel daire elde edilir.
105
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
2.2.3.3 Ayarlar
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
1305
T1-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
için gecikme
1306
T1-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
gecikme
1315
T2-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
için gecikme
1316
T2-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
için gecikme
1317A
Açma 1faz Z2
HAYIR
EVET
HAYIR
açma
1325
T3 GECİKMESİ
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.60 sn
T3 gecikmesi
1335
T4 GECİKMESİ
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
T4 gecikmesi
1345
T5 GEC.
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
T5 gecikmesi
1355
T1B-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
için gecikme
1356
T1B-çok fazlı
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
için gecikme
1357
1. OTK -> Z1B
HAYIR
EVET
EVET
öncesi Z1B etkin
1401
Çal. modu Z1
İleri
Geri
Aktif değil
İleri
Z1 Çalışma modu
1402
ZR(Z1)
1A
0.050 .. 200.000 Ω
2.500 Ω
ZR(Z1) Empedans Menzili
5A
0.010 .. 40.000 Ω
0.500 Ω
İleri
Geri
Aktif değil
İleri
Z2 Çalışma modu
1A
0.050 .. 200.000 Ω
5.000 Ω
5A
0.010 .. 40.000 Ω
1.000 Ω
İleri
Geri
Aktif değil
Geri
Z3 Çalışma modu
1A
0.050 .. 200.000 Ω
5.000 Ω
5A
0.010 .. 40.000 Ω
1.000 Ω
İleri
Geri
Aktif değil
İleri
Z4 Çalışma modu
1A
0.050 .. 200.000 Ω
10.000 Ω
5A
0.010 .. 40.000 Ω
2.000 Ω
1411
Çal. modu Z2
1412
ZR(Z2)
1421
Çal. modu Z3
1422
ZR(Z3)
1431
Çal. modu Z4
1432
ZR(Z4)
106
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Adres
Parametre
1441
Çal. modu Z5
1442
ZR(Z5)
1451
Çal. modu Z1B
1452
ZR(Z1B)
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
İleri
Geri
Aktif değil
Aktif değil
Z5 Çalışma modu
1A
0.050 .. 200.000 Ω
10.000 Ω
5A
0.010 .. 40.000 Ω
2.000 Ω
İleri
Geri
Aktif değil
İleri
Z1B Çalışma modu
(uzatılmış kademe)
1A
0.050 .. 200.000 Ω
3.000 Ω
5A
0.010 .. 40.000 Ω
0.600 Ω
ZR(Z1B) Empedans
Menzili
1471A
Haf.Polariz.F-T
0.0 .. 100.0 %
15.0 %
Gerilim hafızası
polarizasyonu (f-t)
1472A
Çapr PolarizF-T
0.0 .. 100.0 %
15.0 %
Çapraz polarizasyon (f-t)
1473A
Haf.Polariz.F-F
0.0 .. 100.0 %
15.0 %
Gerilim belleği
polarizasyonu (f-f)
1474A
Çapr PolarizF-F
0.0 .. 100.0 %
15.0 %
Çapraz polarizasyon (f-f)
2.2.4
Mesafe Korumanın Açma Mantığı
Genel Cihaz Başlatması
Mesafe koruma kademelerinden herhangi biri, arızanın kesinlikle kendi açma bölgesi içinde olduğunu belirler
belirlemez, „MK BAŞLATMA“ (mesafe koruma fonksiyonunun genel başlatma) sinyali üretilir. Bu sinyal, ihbar
edilir ve dahili ve harici yardımcı fonksiyonların (örneğin telekoruma sinyal iletimi, otomatik tekrar kapama)
başlatması için hazır durumdadır.
Z1’den Z5’e kadar Bağımsız Kademelerin Mantığı
Daha önce ölçme yöntemlerinin açıklamasında bahsedildiği gibi, her bir mesafe kademesi, kademe ve ilgili faza
ilişkin bir çıkış sinyali üretir. Kademe mantığı, bu kademe başlatmalarını diğer dahili ve harici sinyallerle
birleştirir. Mesafe kademelerinin gecikme zamanları, ya hepsi beraber genel başlatma ile ya da bağımsız olarak
arıza ilgili mesafe kademesi içerisine girdiği an başlatılabilir. Parametre Zamanl. Başlat (Adres 1210), MK
Baş. ile olağan ayarında alıkonulabilir. Bu ayar, örneğin bir arabeslemenin açması dolayısıyla arızanın tipi
veya seçilen ölçüm döngüsü değişmiş olsa bile, bütün gecikme zamanlarının birlikte çalışmasını sağlar. Bu,
aynı zamanda şebekedeki diğer mesafe koruma rölelerinin de bu zaman başlatmasıyla çalışması durumunda
tercih edilir. Özellikle zaman koordinasyonunun önemli olduğu yerlerde, örneğin arıza yeri değişiminin kademe
Z3 ’ün kademe Z2 ’ye, ayar Kad. Baş. ile seçilmelidir. Şekil 2-38 Z1 için, Şekil 2-39 Z2 için ve Şekil 2-40
Z3 için sadeleştirilmiş kademe mantıklarını gösterir. Kademeler Z4 ve Z5 Şekil 2-41 ’ya göre çalışır.
Eğer cihaz sürümü 1-kutup açma seçeneğini de içeriyorsa; Z1, Z2 ve Z1B kademeleri ile, 1- faz arızalar için 1kutup açma mümkündür. Dolayısıyla; olay çıkışları, bu durumlarda her bir kutup için sağlanır. Bu kademelerde,
bir fazlı ve çok fazlı arızalar için ayrı gecikme zamanları ayarlanabilir. Diğer kademelerdeki arızalar için, açma
her zaman 3-kutuptur.
107
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Not
İkili giriş „>1f Açma Müs.“ (No 381),1-kutup açmayı gerçekleştirmek için etkinleştirilmelidir. Dahili bir
otomatik tekrar kapama cihazı da 1-kutuplu izni verebilir. Bu ikili giriş, genellikle harici bir otomatik tekrar
kapama cihazı tarafından denetlenir.
(Genellikle gecikmesiz etki gösteren Z1 kademesi hariç) kademelerin açma zamanı gecikmeleri baypas
edilebilir. Kademe zamanları, ya kademe başlatması ile ya da mesafe koruma fonksiyonunun genel başlatması
ile başlatılır. Gecikmesiz müsaade, kesici kapama anahtarından kesici kapama sinyali ile başlatılabilen hat
enerjilenmesi mantığı ile harici olarak veya dahili bir hat enerjilenmesi tanıma fonksiyonundan verilebilir. Z4 ve
Z5 kademeleri (No 3617 „>Z4 Açma BLK“, No 3618 „>Z5 Açma BLK“) harici ölçütlerle kilitlenebilir.
Şekil 2-38
108
1’inci kademe için açma mantığı
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-39
2’inci kademe için açma mantığı
Şekil 2-40
3’üncü kademe için açma mantığı
Şekil 2-41
4’üncü ve 5’inci kademeler için açma mantığı, Z4 için gösterilmiştir
109
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Z1B Denetimli Kademenin Açma Mantığı
Denetimli kademe Z1B, genellikle bir aşırı menzil kademesi olarak uygulanır. Mantık Şekil 2-42 ’de
görülmektedir. Değişik dahili ve harici fonksiyonlarla başlatılabilir. Dışarıdan ikili girişler „>Z1B ETKİNL.“ ve
„>OTK kad.Etkinl“ mesafe korumanın Z1B kademesini etkinleştirirler. İlki, örneğin harici bir sinyalleşme
koruma cihazından olabilir ve sadece mesafe korumanın Z1B kademesini etkiler. İkincisi, örneğin harici bir
otomatik tekrar kapama cihazından da denetlenebilir. İlave olarak; örneğin sadece bir-kutup otomatik tekrar
kapama çevrimleri yürütülüyorsa, Z1B kademesini, sadece bir fazlı arızalarda çalışan bir hızlı otomatik tekrar
kapama kademesi olarak kullanmak da mümkündür.
Nihayet 7SA522 için, 1-kutup otomatik tekrar kapama kullanıldığında, toprak temassız 2- fazlı arızalar
sırasında aşırı menzil kademesinde 1-kutup açma yapmak da mümkündür.
Cihaz dahili bir sinyalleşme koruma fonksiyonuna sahip olduğu için; dahili sinyal iletimi fonksiyonunun 121
no’lu KS Mesafe parametresi ile mevcut tekniklerden birine yapılandırılmış olması, yani bu fonksiyonun
(Etkin Değil) ayarı ile etkisiz kılınmamış olması koşuluyla, bu fonksiyondan müsaade sinyalleri ile Z1B
kademesi etkinleştirilebilir. Eğer entegre edilmiş Otomatik Tekrar Kapama-Fonksiyonu etkinleştirilmiş ise,
kademe Z1B 1. Tekrar kapama-Devresinde serbestlik alabilir, eğer parametre 1357 1. OTK -> Z1B uygun
ayarlanmış ise.
Eğer mesafe koruma Bölüm 2.6 ’da açıklanan sinyal iletim yöntemlerinden biri ile çalışıyorsa; sinyal iletim
mantığı, aşırı menzil kademesini denetler, yani aşırı menzil kademesi içindeki (yani Z1B’nin menzil erimine
kadar olan) arızalarda hattın her iki ucundan eşanlı olarak gecikmesiz (veya T1B gecikmeli) açmaya müsaade
edilip edilmeyeceğini belirler. Otomatik tekrar kapama cihazının tekrar kapamaya hazır olup olmadığı burada
anlamlı değildir; çünkü sinyalleşme koruma fonksiyonu, hattın % 100 tamamında seçiciliği ve hızlı ve eşanlı
açmayı temin eder.
Ancak, eğer sinyal iletimi devreden çıkarılmışsa veya iletim kanalı arızalı ise; dahili otomatik tekrar kapama
devresi, hızlı açma için aşırı menzil kademesinin (mesafe korumada Z1B) serbest bırakılıp bırakılmayacağını
belirleyebilir. Eğer bir tekrar kapama beklenmiyorsa (örneğin kesici hazır değilse), seçiciliğin sağlanması için
mesafe koruma normal kademeleri içinde çalışmalıdır, yani ani açma ancak Z1 kademesi için söz konusu
olacaktır.
Tekrar kapama öncesi hızlı açma, aynı zamanda çok vurumlu tekrar kapamalarla da mümkündür. Uygun
bağlantılar, çıkış bildirimleri arasında (örneğin 2. tekrar kapama hazır: 2890, „OTK2.çevr.KSür.“) ve
koruma fonksiyonlarının gecikmesiz açmalarını etkinleştirmek/serbest bırakmak için ikili girişler ve çıkışlar
üzerinden (383, „>OTK kad.Etkinl“) veya dahili kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonları (CFC) üzerinden
oluşturulabilir.
110
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Şekil 2-42
Z1B denetimli kademe için açma mantığı
111
Fonksiyonlar
2.2 Mesafe Koruma
Açma Mantığı
Ayrı kademeler tarafından üretilen çıkış sinyalleri, mantıksal olarak, gerçek açma mantığında „MK Genel
Açma“, „MK Açma 1f L1“, „MK Açma 1f L2“, „MK Açma 1f L3“, „MK AÇMA 3faz“ çıkış sinyallerine
bağlanır. 1-kutup bilgisi, açmanın sadece 1-kutup olacağına işaret eder. Bundan başka; açmayı başlatan
kademe tanımlanır. Eğer 1-kutup açma mümkünse, kademe mantık şemalarından da görüleceği üzere (Şekil
2-38’den 2-42’ye kadar şemalar) bu da bildirilir. Açma (çıkış) röleleri için kumanda komutlarının gerçek üretimi,
tüm cihazın açma mantığı içerisinde yürütülür.
Mesafe kademelerinin açma gecikme zamanları ve mesafe korumanın açma mantığında da işlenen ara
seçenekler, kademe ayarları yapılırken daha önce dikkate alınmış olmalıdır.
Açmayı etkileyen başka ayar seçenekleri, cihazın açma mantığının bir parçası olarak açıklanmaktadır.
112
Fonksiyonlar
2.3 Güç Salınımı Tespiti (Opsiyonel)
2.3
Güç Salınımı Tespiti (Opsiyonel)
7SA522, hem güç salınımları sırasında mesafe korumanın açmasını kilitleyen (güç salınımı kilitleme) hem de
kararsız güç salınımları sırasında bir açmaya (kademesiz açma) müsaade eden dahili bir güç salınımı yardımcı
fonksiyonuna sahiptir. Gereksiz bir açmayı önlemek için, mesafe koruma cihazları, güç salınım kilitleme
fonksiyonları ile donatılmıştır. Sistemin belirli yerlerinde, şiddetli (kararsız) güç salınımları yüzünden sistem
kararlılığının (senkronizasyonun) kaybolması durumunda, sistemi belirlenen yerlerde ada şebekelere bölen
kademesiz açma cihazları olarak da kullanılabilir.
2.3.1
Fonksiyon Tanımı
Yük dalgalanmaları, kısa devreler, tekrar kapama ölü zamanları veya anahtarlama işlemleri gibi dinamik olaylar
sonrası, generatörler, şebekedeki yeni yük koşullarına salınımlı bir biçimde kendilerini ayarlamak zorunda
kalabilirler. Mesafe koruma, güç salınımı sırasındaki yüksek mertebedeki geçici dengeleme akımlarını ve özellikle elektrik merkezlerinde- güç salınımı sırasındaki gerilim düşümlerini tespit eder (Şekil 2-43). Küçük
gerilimlere eşlik eden yüksek mertebedeki akımlar, küçük empedans gibi görünür; bu da mesafe koruma
tarafından yanlış açmalara yol açar. Ağır yük koşullarına sahip, yani büyük güç aktarmalarının yapıldığı büyük
şebekelerde, bu şekildeki güç salınımları, enerji iletimindeki kararlılığı bile tehlikeli boyutlarda riske sokabilir.
Şekil 2-43
Güç salınımı
Güç salınımı, 3-fazlı simetrik bir oluşumdur. Bu yüzden, genel olarak belli bir dereceye kadar ölçülen değer
simetrisi varsayılabilir. Sistemde güç salınımları, simetrik olmayan işlemler sırasında da, örneğin 2-fazlı kısadevreler sırasında veya 1-kutup ölü zamanlar sırasında olabilir. Bundan dolayı; 7SA522’deki güç salınım
tespiti, üç ölçme sistemine dayalı yapılır. Yani, her faz için, bir ölçme sistemi mevcuttur. Bir güç salınımı tespit
edilmiş olsa bile, ardından bir kısa-devrenin oluşu, etkilenen fazda güç salınımı bloklamanın hızla iptal
edilmesini ve böylece mesafe korumanın doğru açma vermesini sağlar.
Güç salınım tespiti için, empedans vektörlerinin değişim hızı ölçülür. Empedans vektörü, güç salınım
poligonunun (bakınız Şekil 2-44) içine girdiğinde ve güç salınım tanınmasının diğer kriterleri yerine
getirildiğinde, bildirim başarılı olur. APOL başlatma alanı poligon karakteristiğinde R ve X’in en büyük ayar
değerlerinden oluşur, MHO-Karakteristiğinde ise bütün etkin kademeler ZR’in en büyük ayarından oluşur. Güç
salınım kademesi başlatma poligonundan itibaren her yönde ZDif 5 Ω (IN = 1 A için) veya 1 Ω (IN = 5 A için) bir
minimum mesafeye sahiptir. Bir kısa devre durumunda (1), empedans vektörü aniden yük koşullarından bu
başlatma poligonu içerisine girer. Ancak, güç salınımı durumunda, görünen empedans vektörü önce güç
salınım poligonuna (PPOL) ve daha sonra başlatma poligonuna (APOL) girer (2). Empedans vektörünün
başlatma poligonuna girmeden güç salınım poligonuna girip çıkması da mümkündür (3). Empedans vektörü
güç salınım poligonunu baştan başa kat etmesi durumunda, koruma rölesinden görünen şebeke bölümlerinde
senkronizasyon tamamen kaybolmuş olacağından(4): Enerji transferi de kararsız olacaktır.
113
Fonksiyonlar
Şekil 2-44
Güç salınım tespitinin başlatma karakteristiği, poligonal karakteristik için
Aynısı, MHO daire karakteristiğine de uygulanır (Şekil 2-45). Güç salınım dairesi, yine en büyük kademe
dairesinden ZDif = 5 Ω (IN = 1 A için) veya 1 Ω (IN = 5 A için) kadar bir empedans mesafesine sahiptir. Eğer bir
veya daha fazla kademe geri yönde ayarlanmışsa, bu empedans aralığı, bütün kademelerde korunur.
3 empedans vektörünün değişim hızı 1/4-çevrim aralıklarıyla izlenir.
114
Fonksiyonlar
Şekil 2-45
Güç salınım tespitinin başlatma karakteristiği, MHO daire karakteristiği için
Şekil 2-46
Güç salınımı sırasında empedans vektörü
Gezinge Sürekliliği ve Tekdüzelik
Arızalar ile güç salınımı koşullarını birbirinden ayırt etmek için, empedans vektörünün değişim hızı çok
önemlidir. Şekil 2-46 ’de bu gösterilmiştir. Güç salınımı sırasında, bir örnekten diğerine ölçülen empedans, R
ve X’te dR(k) ve dX(k) olarak gösterilen açık bir değişime sahiptir. Bir örnekle diğeri arasında çok küçük fark
olması, yani, |dR(k) – dR(k+1)| < Eşik, koşulunun sağlanmış olması önemlidir.
Bir arıza başlatmasında ise, güç salınım fonksiyonunun başlatmasına sebep olmayacak çok hızlı bir değişim
mevcuttur.
115
Fonksiyonlar
Gezinge Kararlılığı
Empedans vektörü, bir güç salınımı sırasında, eliptik eğrinin bir kararlı durum (sürekli) kararsızlığına karşılık
gelen bir noktasından empedans karakteristiği içerisine girer. Dolayısıyla güç salınım tespiti müsaadesi için bu
bir ölçüttür. Şekil 2-47’de, kararlı durum kararsızlık bölgesi görülmektedir. Bu bölge 7SA522’de tespit edilir.
Bununla cihaz elipsin merkezini hesaplar ve gerçek ölçülen X-Değerinin (Olması gereken-Değer) bundan
küçük olup olmadığı kontrol edilerek yapılır.
Şekil 2-47
Kalıcı durum kararsızlık bölgesi
Gezinge Simetrisi
Güç salınımı bloklamanın başlatılmasını simetri denetiminin içine alınmasıyla, asimetrik bir şebeke arızasında
güç salınımı bloklamanın engellenmesi toprak bağlantısız gerçekleşir. 1–kutuplu ölü zamanda da bir güç
salınım tanınmasına ulaşmak için, simetri denetimi sadece yavaş güç salınımında olur. Güç salınımı kilitlemesi
yavaş güç salınımlarında yani sadece simetrik işletme durumlarında veya 3–kutuplu kısa devrelerde izinlidir.
Güç Salınımı Tespiti
Güç sistem arızaları sırasında hatalı güç salınımı kilitleme riski olmadan güç salınımı tespitinin kararlı ve
güvenilir olarak yapılabilmesi için, yukarıda açıklanan ölçülen bir dizi ölçütün bir mantıksal birleşimi kullanılır.
116
Fonksiyonlar
Şekil 2-48
Güç salınım tespiti için mantık şeması
Şekil 2-48’de güç salınımı fonksiyonu için basitleştirilmiş bir mantık şeması görülmektedir. Bu ölçümler, Şekil
2-48’de sadece bir fazın mantığı gösterilmiş olmasına rağmen faz başına esasına göre yapılır. Bir güç salınımı
tespiti sinyalinin üretilmesinden önce, ölçülen empedansın, güç salınımı poligonu (PPOL) içerisinde olması
gerekir.
Aşağıda 4 ölçüm kriteri listelenmiştir:
Gezinge Sürekliliği
Hesaplanan R ve X değerleri, sabit bir çizgi oluşturmalıdır. Bir ölçülen
değerden diğerine bir atlama olmamalıdır. Bakınız Şekil 2-46.
Gezinge Tekdüzeliği
Empedans gezingesi, başlangıçta R-yönünü değiştirmemiş olmalıdır.
Bakınız Şekil 2-46.
Gezinge Simetrisi
Yavaş güç salınımı uygulamalarında 3 fazın gezingesi, birbiriyle simetrik
olmalıdır.
Gezinge Kararlılığı
Empedans gezingesi bir güç salınımı sırasında güç salınımı poligonu
(PPOL) içerisine girdiğinde, sistem, kalıcı durum kararsızlık bölgesi
içerisinde olmalıdır. Şekil 2-47’de, kalıcı durum kararsızlık bölgesi, dairenin
alt yarısına karşılık gelmektedir.
Bir güç salınımı kilitleme sinyalinin üretilmesi için tüm bu koşullar sağlanmış olmalıdır. Bir kez güç salınımı
bloklama koşulları sağlandığında, empedans vektörü güç salınım poligonunu (PPOL) terk edinceye kadar
fonksiyon sürekli başlatma durumunda kalır. Bu durum, ilgili fazda arıza olmadığı sürece geçerlidir. Gezingede
bir atlama tespit edildiğinde veya simetri bozulduğunda, güç salınım bloklaması kendiliğinden resetlenir. Güç
salınımı tespiti, bir ikili giriş üzerinden bloklanabilir.
117
Fonksiyonlar
Güç Salınımı Bloklama
Güç salınımı bloklama, mesafe korumayı etkiler. Eğer en az bir fazda güç salınımı kriterleri sağlanmışsa, güç
salınımı bloklama fonksiyonu ile ilgili aşağıdaki tepkiler alınabilir (şu adreste ayarlanabilir, Adres 2002 G/S
Çal. Modu):
• Bütün kademeler için Açma komutu bloklaması (Tüm kad. BLKdi): Mesafe korumanın açma komutu güç
salınımında bütün kademeler için bloklanır.
• Sadece birinci kademenin Açma komutunun bloklanması (Z1/Z1B BLKdi): Bir güç salınımı sırasında,
sadece birinci kademenin (Z1) ve aşırı menzil kademesinin (Z1B) açma komutu bloklanır. Diğer
kademelerdeki arızalarda, ilgili kademe zamanlarında açma verilir.
• Sadece daha yüksek kademelerin Açma komutunun bloklaması (Z2 - Z5 BLKdi): Bir güç salınımı
sırasında, daha yüksek kademelerin (Z2’den Z5’e kadar kademeler) Açma komutu bloklanır. Sadece birinci
kademedeki ve aşırı menzil kademesindeki (Z1 ve Z1B) bir başlatma Açma komutunu yürütebilir.
• Sadece ilk iki kademenin Açma komutunun bloklanması (Z1,Z1B,Z2 BLKdi): Bir güç salınımı sırasında,
birinci ve ikinci kademenin (Z1 ve Z2) ve aşırı menzil kademesinin (Z1B) açma komutu bloklanır. Z3’ten Z5’e
kadar daha yüksek kademelerin bir başlatması bir tetiklemeye devam eder.
Mesafe korumasına güç salınımı bloklamasının etkisi ayarlanabilir bir zaman için uzatılır (Adres 2007 Açma
GEC. G/S). Böylece, bir güç salınımı sırasında olabilecek geçici durumlar (örneğin anahtarlama işlemleri) ve
bunun sebep olacağı ölçülen büyüklüklerde bir atlama telafi edilmiş olur.
Şekil 2-49
Güç salınım fonksiyonu bloklama mantığı
Güç salınımı tespit edildiğinde, sadece başlatmalar nedeniyle fazlarda açma komutları bloklanır. Yine, güç
salınımı tespitinde, alınan önlemler, bütün fazlar için uygulanır. Empedans vektörü, güç salınım bölgesi PPOL
içerisinde olduğu sürece etkindir. Eğer ilgili empedans vektöründe ani bir değişim olmuşsa, artık güç salınım
ölçütü karşılanmaz, yani başlatma resetlenir.
No 4160 „>G/S BLK“ ile, bir ikili giriş üzerinden güç salınım tespitini kilitlemek mümkündür.
Şekil 2-50 ’de gösterilen mantık diğer tüm kademeler için de geçerlidir.
118
Fonksiyonlar
Şekil 2-50
Kademe Z1 için güç salınım fonksiyonu bloklama mantığı
Güç Salınımı Açma
Kararsız bir güç salınımı durumunda açma istenirse Parametre GüçSalınım açma = EVET olarak ayarlanır.
Eğer güç salınımı koşulları sağlanmışsa, mesafe koruma tarafından açma verilmesini önlemek için, ilk olarak,
güç salınımı kilitleme için yapılandırılmış programa göre mesafe korumanın açma komutu bloklanır.
Güç salınım tespiti ile tanımlanan empedans vektörü, güç salınım poligonu PPOL’u terk ettiğinde, vektörün R
bileşeninin işaretinin başlatma poligonuna girdiği noktadaki işaretle aynı olup olmadığı kontrol edilir. Eğer aynı
ise, güç salınım süreci kararlı duruma dönme eğilimindedir. Aksi takdirde, vektör güç salınım karakteristiğini bir
baştan diğer başa kat etmiş demektir (senkronizasyon kaybı, Durum (4) Şekil 2-44). Kararlı güç iletimi artık
mümkün olmaz. Cihaz, buna ilişkin (No 4163 „G/S Kararsız“), bir ihbar verir, Adres 2006 GüçSalınım
açma parametresi HAYIR olarak ayarlanmışsa. Bu ihbar No 4163 „G/S Kararsız“ yaklaşık 50 ms süreli bir
impulstur ve bir çıkış rölesi veya CFC-Bağlantıları üzerinden işlem görebilir, örneğin bir çevrim sayıcı veya
impuls sayıcı için kullanılabilir.
Kararsız durum tespit edilir edilmez cihaz bir üç-kutup açma komutu verir ve böylece iki sistem bölümünü
birbirinden yalıtarak bu iki sistem arasındaki kararsız güç iletimini önlemiş olur. Ayrıca, bir güç salınımı açma
ihbarı verilir.
Bildirim No 4177 „G/S Kararsız 2“ o anda durdurulur, eğer empedans vektörü orjin yoluyla giden poligon
yarısında geçerse. Bu doğrunun açısı poligonun eğim açısına karşılık gelir (Adres 1211 Mesafe Açısı).
Kural olarak bu doğru hat doğrusuyla özdeştir. Bu bildirim aynı zamanda yaklaşık 50 ms uzunluğundadır, bir
çıkış rölesi veya CFC-Bağlantıları üzerinden işlem görebilir, ancak bir açmayı yürütemez.
Güç salınım fonksiyonunun çalışma bölgesi, mesafe korumanın ayarlarına bağlı olduğu için; mesafe koruma
etkinse, ancak o zaman güç salınım açma etkin olabilir.
119
Fonksiyonlar
2.3.2
Ayar Notları
Güç salınım fonksiyonu, ancak cihaz fonksiyonlarının kapsamının yapılandırılması sırasında Güç Salınımı
= Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir (Adres 120). Güç Salınımı için başka bir parametre ayarına gerek
duyulmaz.
Olası dört program, Adres 2002 G/S Çal. Modu ’nda ayarlanabilir, Altbölüm 2.3 ’te açıklandığı gibi,: Tüm
kad. BLKdi, Z1/Z1B BLKdi, Z2 - Z5 BLKdi veya Z1,Z1B,Z2 BLKdi.
İlave olarak; kararsız salınımlar için açma fonksiyonu (kademesiz açma, senkronizasyon kaybı) istenirse,
GüçSalınım açma (Adres 2006) ayarı EVET yapılarak devreye alınabilir (Olağan ayar HAYIR). Güç salınım
açma durumunda güç salınımkilitleme anlamlı olarak G/S Çal. Modu = Tüm kad. BLKdi olarak
ayarlanmalıdır, böylece mesafe koruma tarafından vaktinden önce bir açma verilmesi önlenir.
Bir güç salınım kilitlemeyi takiben, güç salınımı kilitlemenin en az etkin olacağı süre, yani açma gecikmesi 2007
no’lu Açma GEC. G/S adresinde ayarlanabilir.
Not
Olumsuz koşullar altında da en iyi salınım tespitini sağlayabilmek için, poligonal açma karakteristikli
uygulamalarda da yönsüz mesafe koruma kademesinin ayarı önerilir. Diğer bütün kademeleri içine almalıdır.
Öncelikle kademe Z5 kullanılır. Z5 ’de hiçbir başlatma olmayacaksa, gecikme zamanı T5 sonsuz ayarlanabilir.
Kapatılan kademeler arasındaki mesafe kritik değil ve sıfır olabilir. Ayar negatif X5-Yönünde, pozitif X5Yönündeki değerin yaklaşık % 50 sinden daha küçük olmamalıdır, yani Adres 1346 ≥ % 50 Adres 1343.
2.3.3
Adres
Ayarlar
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2002
G/S Çal. Modu
Tüm kad. BLKdı
Z1/Z1B BLKdı
Z2 - Z5 BLKdı
Z1,Z1B,Z2 BLKdı
Tüm kad. BLKdı
Güç Salınımı Çalışma modu
2006
GüçSalınım açma
HAYIR
EVET
HAYIR
Güç salınımı açma
2007
Açma GEC. G/S
0.08 .. 5.00 sn; 0
0.08 sn
Güç Salınımı Blk sonrası açma
gecikmesi
120
Fonksiyonlar
2.3.4
Bilgi Listesi
No.
4160
Bilgi
>G/S BLK
Bilgi Tipi
EM
Açıklama
>Güç Salınımı tespiti BLOKLAMA
4163
G/S Kararsız
AM
Güç Salınımı kararsız
4164
Güç Salınımı
AM
Güç Salınımı tespit edildi
4166
G/S AÇMA
AM
Güç Salınımı AÇMA komutu
4167
Güç Salınımı L1
AM
Güç Salınımı tespit edildi faz L1
4168
AM
4169
AM
4177
G/S Kararsız 2
AM
Güç Salınımı kararsız 2
121
Fonksiyonlar
2.4 Koruma Veri Arayüzleri ve Haberleşme Topolojisi (Opsiyonel)
2.4
Koruma Veri Arayüzleri ve Haberleşme Topolojisi (Opsiyonel)
% 100 ani korumayı sağlamak için bir sinyalleşme koruma tertibinin kullanıldığı hatlarda (Bölüm 2.6), cihazlar
arasında veri iletimi için sayısal iletişim kanalları kullanılabilir. Koruma verilerine ilave olarak, diğer veriler de
iletilebilir ve böylelikle hat uçlarında bu veriler kullanılabilir. Bu veriler, eşzamanlama ve topoloji verileri,
karşıdan açtırma sinyalleri, karşıya gönderilen ihbar sinyalleri ve ölçülen değerlerdir. Koruma verileri iletişim
sisteminin topolojisi, korunan teçhizatın uçlarında bulunan cihazlar ile bu cihazların koruma verileri arayüzlerine
tahsis edilen iletişim kanallarından oluşmuştur.
2.4.1
Fonksiyon Tanımı
Koruma Verileri Topolojisi
İki uçlu standart bir hat düzeninde, her bir cihaz için bir koruma verileri arayüzüne gerek duyulur. Koruma
verileri arayüzü, kısaca KA 1 simgesiyle gösterilmiştir (bakınız Şekil 2-51). İlgili koruma verileri arayüzü, cihaz
fonksiyonlarının kapsamının yapılandırılması (bakınız Altbölüm 2.1.1) sırasında Etkin olarak ayarlanmış
olmalıdır. İlave olarak, cihazlara sıralı işaretler atanmalıdır (bakınız Altbölüm 2.4.2 paragraf „Koruma Verileri
Topolojisi“).
İki 7SA522 rölesi kullanıldığında, eğer cihazların her biri iki koruma verileri arayüzü ile donatılmışsa ve veri
iletimi için gerekli araçlar mevcutsa, cihazların her iki koruma verileri arayüzü de birbirlerine bağlanabilir. Bu,
iletim olarak % 100 artıklık sağlar (Şekil 2-52). Cihazlar, özerk olarak en hızlı iletişim bağlantısını araştırırlar.
Eğer bir bağlantı arızalı ise, cihazlar, otomatik olarak diğerine anahtarlanır ve en hızlı olan tekrar normale
dönünceye kadar bu bağlantıyı kullanırlar.
122
Şekil 2-51
Her biri bir koruma verileri arayüzüne (alıcı/verici) sahip iki 7SA522 cihazı ile iki uç için mesafe
koruma
Şekil 2-52
İki uç için mesafe koruma, her biri iki koruma verileri arayüzüne (alıcı/verici) sahip iki 7SA522
cihazı ile
Fonksiyonlar
Üç uçlu bir hatta, iki koruma verileri arayüzüne sahip en az bir 7SA522 cihazının olması gerekir. Bu sayede bir
haberleşme zinciri oluşturulabilir. Cihazların sayısı (Adres 147 RÖLE SAYISI) korunan teçhizatın uç sayısına
karşılık olmalıdır. Her bir uçta, sadece bir akım trafo setinin korunan teçhizatı sınırladığına dikkat edin. Örneğin;
Şekil 2-53’da, korunan hat üç uca ve üç cihaza sahiptir, çünkü üç akım trafosu seti ile sınırlanmıştır.
Haberleşme zinciri 1, sıra numaralı cihazda koruma verileri arayüzü KA 11’den başlar, 3 sıra numaralı cihazda
koruma arayüzü 2 ile devam eder, 3 sıra numaralı cihazdan KA 1’den 2 sıra numaralı cihazın KA 1 ile
tamamlanır. Bu örnek, cihaz indislerinin haberleşme zincirinin tertibine uymasının gerekli olmadığını
göstermektedir. Hangi koruma verileri arayüzünün hangi koruma verileri arayüzüne bağlı olduğu önemli
değildir.
Şekil 2-53
Üç uç için, her uçta bir 7SA522 mesafe koruma ile zincir topolojisi
Haberleşme Araçları
Haberleşme, doğrudan optik fiber bağlantılarla veya haberleşme ağları üzerinden yapılabilir. Hangi tür iletim
aracının kullanılacağı, mesafeye ve mevcut haberleşme aracına bağlıdır. Kısa mesafeler için 512 kBit/s’lik bir
iletim hızına sahip optik fiberler üzerinden doğrudan bağlantı mümkündür. Aksi takdirde haberleşme
dönüştürücülerinin kullanılması önerilir. Modem ve iletişim ağları üzerinden bir iletim de gerçekleştirilebilir.
Koruma verileri iletişiminin etki sürelerinin iletimin kalitesine bağlı olduğu ve iletim kalitesi düştükçe ve/veya veri
iletiminin süresinin arttıkça bu etki sürelerinin de uzayacağı dikkate alınmalıdır.
Şekil 2-54’te, haberleşme bağlantıları için bazı örnekler verilmiştir. Doğrudan bağlantı durumunda, iletim
mesafesi, kullanılan optik fiberin tipine bağlıdır. Tablo 2-5 mevcut seçenekleri gösterir. Cihaza, farklı tip
modüller takılabilir. Sipariş bilgileri için, Ek’te Aksesuarlar altbölümüne bakın.
123
Fonksiyonlar
Tablo 2-5
Doğrudan bağlantı üzerinden haberleşme
Koruma verileri arayüzü için bağlantı modülleri, sipariş sürümüne bağlı
Cihaz
modülü
2)
3)
Fiber tipi
Optik dalga
uzunluğu
Müsaade
edilen yol
zayıflaması
Mesafe,
maksimum
Zayıflama
bileşeni
gerekli
FO51)
ST
Çok kipli
62,5/125 μm
820 nm
5 dB
1,5 km
hayır
FO61)
ST
Çok kipli
62,5/125 μm
820 nm
13 dB
3,5 km
hayır
FO17 2)
LC
Tek kipli 9/125 μm
1300 nm
10 dB
24 km
hayır
2)
LC
Tek kipli 9/125 µm
1300 nm
26 dB
60 km
25 km ’den daha
küçük
uzaklıklarda3)
FO192)
LC
Tek kipli 9/125 µm
1550 nm
26 dB
100 km
50 km’ den daha
küçük
uzaklıklarda3)
FO18
1)
Konnektör
tipi
Lazer sınıfı 1 EN 60825–1/-2’ye göre 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak
Lazer sınıfı 1 EN 60825–1/-2’ye göre 9/125 μm’lik cam fiber kullanılarak
Koruma verileri arayüzü iletişimi uzaklıklar üzerinden olursa, 25 km altında (FO18 de) ya da 50 km altında
(FO19 da) bulunursa, gönderme gücü optik bir zayıflama bileşeni seti ile düşürülmelidir. Her iki zayıflama
bileşeni de birer tarafa yerleştirilmelidir. Zayıflama bileşeni için sipariş bilgileri Ek A.1’te Aksesuarlar
altbölümünde bulunur.
Bir haberleşme dönüştürücü kullanılması durumunda, cihaz ve ileti haberleşme dönüştürücü, bir FO5 modülü
ve fiber optikler üzerinden birbirlerine bağlanır. Dönüştürücü, iletişim şebekesine bağlantı için farklı arayüzler
ile donatılmıştır. Sipariş bilgileri için, Ek’te Aksesuarlar altbölümüne bakın.
124
Fonksiyonlar
Şekil 2-54
Haberleşme Bağlantıları için Örnekler
Not
Farklı haberleşme bağlantılarının (Halka topolojisi için) artıklığı, haberleşme ağına bağlı cihazların sonuçta
ayrılmalarını gerektirir. Örneğin, farklı haberleşme yolları, aynı çoklayıcı kart üzerinden yönlendirilmemelidir,
çünkü çoklayıcı kart arızalandığında, artık kullanılacak başka bir bağlantı seçeneği bulunmaz.
İşlevsel Ayrılma
Telekoruma fonksiyonunu kullanan 3 cihaza kadar genel topoloji düzenlemesinde, cihazları tekrar
parametrelemeye gerek olmadan, bir cihazı, örneğin bakım için, “Sinyalleşme koruma” koruma fonksiyonundan
çıkarmak mümkündür. Sistemden ayrılmış cihaz (İşlevsel Ayrılma), artık sinyalleşme korumaya katılmaz,
ancak hala karşı uçlara ihbarlar ve komutlar gönderip alabilir (Bölüm 2.4.2 paragraf „Haberleşme Topolojisi“).
125
Fonksiyonlar
Veri Bozunumu ve İletim Arızası
Haberleşme, cihazlar tarafından sürekli izlenir. Karşıdan münferit arızalı veri metinlerinin alınması, eğer bunlar
ara sıra oluyorsa bir risk oluşturmaz. Bunlar, veri bozunumunu algılayan cihazda tanınarak sayılır ve bir
istatistik bilgisi olarak okunabilir.
Eğer karşıdan birkaç arızalı veri mesajı alınmışsa veya hiç veri mesajı alınmıyorsa, bu bir Bozulma olarak
dikkate alınır ve bir zaman gecikmesi 100 ms (varsayılan ayar, değiştirilebilir) aşılmıştır. Uygun bir ihbar verilir.
Eğer sistem, (halka topolojisinde olduğu gibi) bir seçenek iletişim yolu sunmuyorsa, sinyalleşme koruma tertibi
etkisiz kılınır. Veri iletimi yeniden düzgün şekilde çalışmaya başlayınca, cihaz otomatik olarak tekrar
sinyalleşme koruma tertibine anahtarlanır.
Haberleşme ağında, örneğin anahtarlama işlemleri sırasında meydana gelen iletim zamanı atlamaları, cihaz
tarafından tanınır ve düzeltilir. En fazla 2 s sonra, sinyal iletim süreleri yeniden ölçülmeye başlanır.
Eğer haberleşme (ayarlanabilir bir zaman periyodundan daha uzun bir süre) kalıcı olarak kesilmişse, bu,
iletişimin bir iletim Arızası olarak değerlendirilir. Uygun bir ihbar verilir. Cihaz, veri bozunumunda olduğu gibi
aynı tepkileri gösterir.
2.4.2
Ayar Notları
Genel
Koruma verileri arayüzleri, iletişim araçları ile cihazları birbirine bağlar. İletişim, cihazlar tarafından sürekli
izlenir. Adres 4509 T-VERİBOZULMASI, bir arızalı veya kayıp veri mesajı ihbarı verilmesini tanımlar. Adres
4510 T-VERİ ARIZASI, bir iletim arızası ihbarı verilmesi için geçecek süreyi tanımlar.
Koruma Verileri Arayüzü 1
Koruma verileri arayüzü 1, Adres 4501 KA1 DURUMU da ON veya OFF olarak devreye alınabilir veya devreden
çıkarılabilir. Eğer OFF ayarlanmış ise, bu iletim arızası olarak varsayılır. Bir halka topolojisinde sinyal iletme
yöntemi çalışmaya devam edebilir, bir zincir topolojisinde edemez.
Adres 4502 BAĞL.1SONA ERDİ’de, koruma verileri arayüzü 1 ile hangi iletim araçları üzerinden bağlantı
kurulacağı seçilir. Aşağıdaki seçenekler mümkündür
F.optik direkt, yani 512 kBit/s ile doğrudan fiber-optik kablo ile iletişim,
Ha.Çev. 64 kB, yani 64 kBit/s ile iletişim dönüştürücüleri üzerinden (G703.1 veya X.21),
Ha.Çev.128 kB, yani 128 kBit/s iletişim dönüştürücüleri üzerinden (X.21, Bakır kablo),
Ha.Çev. 512kB, yani 512 kBit/s iletişim dönüştürücüleri üzerinden (X.21).
Farklı cihaz sürümlerine göre seçenekler değişiklik gösterebilir. Veriler, bir haberleşme yolunun her iki ucunda
da aynı olmalıdır.
Cihazlar, iletim sürelerini ölçer ve izler. Sapmalar, müsaade edilen aralıkta olduğu sürece düzeltilir. Bu müsaade
edilen aralık 4505 ve 4605 no’lu adreslerde ayarlanır ve genellikle olağan ayarlarında bırakılır.
Müsaade edilen maksimum iletim süresi 4505 no’lu KA1 T-GEC. iletişim ortamının olağan ayarını aşmayacak
şekilde seçilir. Bu ayar, ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Eğer çalışma sırasında bu
süre aşılmışsa (örneğin farklı bir iletim biçimine anahtarlama yüzünden) „KA1 IltG alarm“ ihbarı verilir.
Koruma verileri arayüzünün iletişiminde bir arıza tespit edilir edilmez, uzaktan sinyalleri resetlemek için 4511
no’lu Td Reset Uzak adresindeki süre başlatılır. Sadece karşı ucu arızalı olan cihazın iletişim arızası
süresinin değerlendirildiğine dikkat edin. Böylece; bir haberleşme zincirini takip eden bütün cihazlar için aynı
süre geçerlidir.
126
Fonksiyonlar
Eğer koruma verileri arayüzü KA 2 mevcut ve kullanılıyorsa, koruma verileri arayüzü KA 1 için olan aynı
seçenekler mevcuttur: 4601 no’lu KA2 DURUMU (ON veya OFF no’lu arayüz devrede/devre dışı), 4602 no’lu
BAĞL.2SONA ERDİ (2 no’lu bağlantı tipi) ve 4605 no’lu KOR. 2 T-GEC. (maks. iletim süresi). Sonuncu
parametre, ancak DIGSI ¨ Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Koruma Verileri Topolojisi
İlk olarak; kendi haberleşme topolojinizi belirleyin; yani ardışık cihaz numaraları tanımlayın. Bu numaralama,
haberleşme topolojisini oluşturmanıza yarayan ve her bir mesafe koruma sistemi için (yani her bir korunan
teçhizat için) 1’den başlayarak ardışık sıralanan Cihaz-Sıra numaralıdir. Mesafe koruma sistemi için; 1 sıra
numaralı cihaz, her zaman mutlak-zamanlı ana cihazdır. Yani, birbirine bağlı bütün cihazların mutlak zaman
yönetimi, bu cihazın mutlak zaman yönetimine bağlıdır. Sonuç olarak; bütün cihazların zaman bilgileri, her
zaman karşılaştırılabilir. Cihaz sıra numarası, mesafe koruma sistemi içerisinde (yani bir korunan teçhizat için)
cihazların tek tek tanımlanması için kullanılır.
Ayrıca, her bir cihaza bir kimlik numarası verilmelidir (Cihaz-Kim). Kimlik numarası, haberleşme sistemi
tarafından her bir cihazın tanımlanması için kullanılır. Bu, 1 ile 65534 arasında bir rakam olmalı ve bu rakam,
haberleşme sistemi içerisinde yalnız bir cihaz için kullanılmalıdır. Birkaç mesafe koruma sistemi arasında
(böylece aynı zamanda birkaç korunan teçhizat için), aynı haberleşme sistemi üzerinden bilgi değişimi
yapılacağı için, kimlik numarası, iletişim sistemi içerisinde cihazları tanımlar.
Olası haberleşme bağlantılarının ve mevcut arayüzlerin birbirine uygun olduğundan emin olun. Eğer cihazların
tamamı iki koruma verileri arayüzü ile donatılmamışsa, sadece bir koruma arayüzüne sahip cihazlar,
haberleşme zincirinin uçlarında olmalıdır. Bir halka topolojisi, ancak bütün cihazlar iki koruma verileri
arayüzü ile donatılmışsa mümkündür.
Farklı fiziksel arayüzler ve haberleşme bağlantıları ile çalışırken, her bir koruma verileri arayüzünün,
amaçlanan haberleşme bağlantısına uyduğundan emin olun.
İki uçlu bir korunan teçhizat (örneğin bir hat) için 4701 no’lu RÖLE 1 ID ve 4702 no’lu RÖLE 2 ID adresleri,
örneğin 1 no’lu cihaz için 1 , 2 no’lu cihaz için 2 olarak ayarlanır (Şekil 2-55). Cihazların indislerinin ve cihaz
kimliklerinin, yukarıda bahsedildiği gibi, birbiriyle aynı olması zorunlu değildir.
Şekil 2-55
İki uç için, iki cihazla mesafe koruma topolojisi - Örnek
127
Fonksiyonlar
İkiden fazla uca sahip bir korunan teçhizat (ve dolayısıyla bu uçların karşılığı olan cihazlar) için; 4703 no’lu
RÖLE 3 ID adresinde üçüncü uçta bulunan cihazın kimliği girilir. 3 cihazla, en fazla üç hat ucu mümkündür.
Şekil 2-56’da, 3 cihazlı bir örnek verilmiştir. Koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında, mevcut
uygulama durumu için gerekli cihaz sayısı, önceden 147 RÖLE SAYISI adresinde ayarlanmış olmalıdır. Bu
adres altında yapılandırılan cihaz sayısı kadar cihaz kimliği girilebilir. Ayar sırasında, bundan fazla cihaz kimliği
önerilmez.
Şekil 2-56
Üç uç için, üç cihazla mesafe koruma topolojisi - Örnek
Son olarak 4710 no’lu LOKAL RÖLE adresinde, gerçek lokal cihazın hangisi olduğu bildirilir. (Kullanılan ardışık
numaralamaya göre) her bir cihaz için bir sıra numarası girilir. 1’den itibaren cihazların tamamının sayısı kadar
her bir indis, bir defa kullanılmış olmalıdır, ancak iki defa kullanılamaz.
Mesafe koruma sistemi için, mesafe koruma topolojisinin parametrelerinin aşağıdakileri karşıladığından
kesinlikle emin olun:
• Her bir cihaz indisi ancak bir kez kullanılabilir;
• Her bir cihaz indisi, kesinlikle bir cihaz kimliğine atanmış olmalıdır;
• Her bir cihaz indisi, bir kez bir lokal cihazın indisi olmalıdır;
• 1 indisli cihaz, mutlak zaman yönetimi için kaynaktır (mutlak zaman ana cihazı).
Koruma sisteminin başlatması sırasında, yukarıda listelenen koşullar kontrol edilir. Eğer bu koşullardan biri
karşılanmamışsa, hiç bir koruma verisi iletilemez. Cihaz „Cih.Tab. Tu.siz“ (Cihaz tablosunda tutarsız
sayılar mevcut) ihbarı verir.
Cihazın Sistemden Ayrılması
Cihaz 3484 no’lu „Çıkış“ alma sinyali ile koruma topolojisinden kaldırılabilir. Bu durumda, diğer röleler, kendi
koruma fonksiyonlarını üstlenmeyi sürdürürler.
Eğer bir cihaz fonksiyonel olarak sistemden ayrılmışsa (İşlevsel Ayrılma), etkin koruma cihazı sayısı
azalacaktır. Bu durumda, sinyalleşme koruma tertipleri, otomatik olarak 3 uçtan 2 uca anahtarlanır. Eğer karşı
uç hiç mevcut değilse „MK KS Kn.Ar.“ ihbarı verilir.
128
Fonksiyonlar
2.4.3
Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
4501
KA1 DURUMU
ON
OFF
ON
Koruma arayüzü 1 durumu
4502
BAĞL.1SONA ERDİ
F.optik direkt
Ha.Çev. 64 kB
Ha.Çev.128 kB
Ha.Çev. 512kB
F.optik direkt
Bağlantı 1 son bulmuş
4505A
KA1 T-GEC.
0.1 .. 30.0 ms
30.0 ms
KA1: Maks. izin verilen gecikme
zamanı
4509
T-VERİBOZULMASI
0.05 .. 2.00 sn
0.10 sn
Veri arızası alarmı zaman
gecikmesi
4510
T-VERİ ARIZASI
0.0 .. 60.0 sn
6.0 sn
İletim arızası alarmı zaman
gecikmesi
4511
Td Reset Uzak
0.00 .. 300.00 sn; ∞
0.00 sn
İltş. Ar. GEC. RESETLEME uzak
sinyali
4601
KA2 DURUMU
ON
OFF
ON
Koruma arayüzü 2 durumu
4602
BAĞL.2SONA ERDİ
F.optik direkt
Ha.Çev. 64 kB
Ha.Çev.128 kB
Ha.Çev. 512kB
F.optik direkt
Bağlantı 2 son bulmuş
4605A
KOR. 2 T-GEC.
0.1 .. 30.0 ms
30.0 ms
KA2: Gönderme ve alma zaman
farkı
4701
RÖLE 1 ID
1 .. 65534
1
Röle 1 Kimlik Numarası
4702
RÖLE 2 ID
1 .. 65534
2
4703
RÖLE 3 ID
1 .. 65534
3
4710
LOKAL RÖLE
Röle 1
Röle 2
Röle 3
Röle 1
Lokal röle
129
Fonksiyonlar
2.4.4
Bilgi Listesi
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
3196
lkl. Testdurumu
IE
Lokal röle test durumunda
3215
Hatalı Firmware
AM
Uyumsuz Firmware Sürümleri
3217
KA1 Veri alındı
AM
KA1: Kendi Verileri alındı
3218
KA2 Veri alındı
AM
KA2: Kendi Verileri alındı
3227
>KA1 ışık sönük
EM
>KA1: Gönderici devre dışı
3228
>KA2 ışık sönük
EM
>KA2: Gönderici devre dışı
3229
KA1 VeriArızası
AM
KA1: Arızalı veri alma
3230
KA1 VeriArızası
AM
KA1: Toplam alma arızası
3231
KA2 VeriArızası
AM
KA2: Arızalı veri alma
3232
KA2 VeriArızası
AM
KA2: Toplam alma arızası
3233
Cih.Tab. Tu.sız
AM
Cihaz tablosu tutarsız sayılara sahip
3234
Cih.Tab. EşitDğ
AM
Cihaz tabloları eşit değil
3235
Para. farklı
AM
Ortak parametreler arasındaki farklar
3236
KA1<->KA2 hata
AM
Gönderme ve alma için farklı KA
3239
KA1 İltG alarm
AM
KA1: İletim gecikmesi çok yüksek
3240
KA2 İltG alarm
AM
KA2: İletim gecikmesi çok yüksek
3243
KA1 ile
WM
KA1: Röle ID si ile bağlandı
3244
KA2 ile
WM
KA2: Röle ID si ile bağlandı
3457
Ring Topol.
AM
Sist. kapalı ring topolojisi çalışıyor
3458
Zincir Topol.
AM
Sist. açık zincir topolojisi çalışıyor
3464
Topol. tamam
AM
Haberleşme topolojisi tamam
3475
Rö1 Ç.dışı
IE
Röle 1 Ayrılma durumunda
3476
Rö2 Ç.dışı
IE
3477
Rö3 Ç.dışı
IE
3484
Çıkış
IE
Ayrılma durumu lokal etkinleştirme
3487
Eşit ID' ler
AM
Grup içerisinde eşit ID'ler
3491
Röle1 Çevrimiçi
AM
Röle 1 Bağlanma durumunda
3492
Röle2 Çevrimiçi
AM
3493
Röle3 Çevrimiçi
AM
130
Fonksiyonlar
2.5 Koruma Veri Arayüzleri üzerinden Uzak Sinyaller (Opsiyonel)
2.5
Koruma Veri Arayüzleri üzerinden Uzak Sinyaller (Opsiyonel)
2.5.1
Açıklama
Cihazlar, uçlarından koruma görevleri için sağlanmış haberleşme hatları üzerinden, 28’e kadar her tip ikili
bilginin bir cihazdan diğerine iletimine imkan verir. Bu 28 taneden dört adedi, koruma sinyalleri gibi yüksek
öncelikle, yani çok hızlı olarak iletilir ve dolayısıyla 7SA522 ’nin haricinde üretilmiş harici koruma ve açma
sinyallerinin iletimi için uygundur. Geriye kalan 24 adet bilgi, arka planda iletilir ve dolayısıyla yüksek hızda
iletime gerek duyulmayan bilgilerin, örneğin bir istasyonda olan olaylara ilişkin bilgiler diğer istasyonlar için de
yararlı ise bu tür bilgilerin iletimi için kullanılabilir.
Bilgiler, cihaza ikili girişler üzerinden katılır ve diğer hat uçlarına da ikili çıkışlar üzerinden iletilir. Dahili kullanıcı
tanımlı CFC mantığı, hem giriş (alma) hem de çıkış (gönderme) tarafında ve koruma ve izleme
fonksiyonlarından sinyaller ve diğer bilgiler üzerinde mantıksal işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar.
Kullanılacak ikili girişler ve çıkışlar, giriş ve çıkış fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında uygun şekilde
atanmalıdır (SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’na bakın). Dört adet yüksek öncelikli sinyal, cihaza „>Uzak
Açma1“, „>Uzak Açma4“ ’e kadar ikili girişleri üzerinden katılır, diğer hat uçlarındaki cihazlara iletilir ve her
bir alma tarafında „Uz. Aç.1 alındı“, „Uz. Aç.4 alındı“ ’ya kadar çıkış fonksiyonları ile bu sinyaller
işlenebilir.
Eğer doğrudan karşıdan açtırma için karşı istasyondan sinyaller kullanılacaksa, bunlar, gönderme tarafında,
CFC yolu ile karşı tarafta uzaktan açtırmayı gerçekleştirecek fonksiyona „gönderme“ ve alma tarafında da, yine
CFC yolu ile „>Ext. KAPALI ...“ giriş sinyallerine atanmış olmalıdır.
Diğer 24 adet bilgi „>Uzak Sinyal 1“, „>Uzak Sinyal 24“ e kadar ikili girişler üzerinden cihaza erişir ve
alma tarafında „Uz.Siny.1alındı“ vb. altında bu sinyaller mevcuttur.
İkili bilgilerin iletimi için, ayarlara gerek yoktur. Her bir cihaz, koruma verileri topolojisi eksik olmasına rağmen,
kendisine katılan bilgileri korunan teçhizatın karşı uçlarındaki diğer tüm cihazlara gönderir. Seçim gerekli
olduğunda; bu, uygun bir atama ile ve gerekirse alma ucunda bir bağlantı ile yapılmalıdır.
Fonksiyonel olarak oturumu kapatılan her bir cihaz (İşlevsel Ayrılma), karşıdan sinyaller ve komutlar alabilir
veya bunları yine karşıya gönderebilir.
Topoloji tespit fonksiyonunun Cih x mevcut ihbarları, gönderen cihazların sinyallerinin hala mevcut olup
olmadığını belirlemek için kullanılabilir. Eğer x cihazı etkin olarak iletişim haberleşme topolojisine katılmış ve
bu durum kararlı biçimde sürüyorsa, bu ihbarlar ancak o zaman gönderilir.
Koruma verileri arayüzünün iletişiminde bir arıza tespit edilir edilmez, uzaktan sinyalleri resetlemek için 4511
no’lu Td Reset Uzak adresindeki süre başlatılır.
131
Fonksiyonlar
2.5.2
Bilgi Listesi
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
3541
>Uzak Açma1
EM
>Uzak Açma 1 sinyal girişi
3542
>Uzak Açma2
EM
3543
>Uzak Açma3
EM
3544
>Uzak Açma4
EM
3545
Uz. Aç.1 alındı
AM
Uzak Açma 1 alındı
3546
Uz. Aç.2 alındı
AM
3547
Uz. Aç.3 alındı
AM
3548
Uz. Aç.4 alındı
AM
3549
>Uzak Sinyal 1
EM
>Uzak Sinyal 1 girişi
3550
>Uzak Sinyal 2
EM
3551
>Uzak Sinyal 3
EM
3552
>Uzak Sinyal 4
EM
3553
>Uzak Sinyal 5
EM
3554
>Uzak Sinyal 6
EM
3555
>Uzak Sinyal 7
EM
3556
>Uzak Sinyal 8
EM
3557
>Uzak Sinyal 9
EM
3558
>Uzak Sinyal 10
EM
3559
>Uzak Sinyal 11
EM
3560
>Uzak Sinyal 12
EM
3561
>Uzak Sinyal 13
EM
3562
>Uzak Sinyal 14
EM
3563
>Uzak Sinyal 15
EM
3564
>Uzak Sinyal 16
EM
3565
>Uzak Sinyal 17
EM
3566
>Uzak Sinyal 18
EM
3567
>Uzak Sinyal 19
EM
3568
>Uzak Sinyal 20
EM
3569
>Uzak Sinyal 21
EM
3570
>Uzak Sinyal 22
EM
3571
>Uzak Sinyal 23
EM
3572
>Uzak Sinyal 24
EM
3573
Uz.Siny.1alındı
AM
Uzak sinyal 1 alındı
3574
Uz.Siny.2alındı
AM
3575
Uz.Siny.3alındı
AM
3576
Uz.Siny.4alındı
AM
3577
Uz.Siny.5alındı
AM
3578
Uz.Siny.6alındı
AM
3579
Uz.Siny.7alındı
AM
3580
Uz.Siny.8alındı
AM
3581
Uz.Siny.9alındı
AM
3582
Uz.Siny10alındı
AM
3583
Uz.Siny11alındı
AM
3584
Uz.Siny12alındı
AM
132
Fonksiyonlar
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
3585
Uz.Siny13alındı
AM
3586
Uz.Siny14alındı
AM
3587
Uz.Siny15alındı
AM
3588
Uz.Siny16alındı
AM
3589
Uz.Siny17alındı
AM
3590
Uz.Siny18alındı
AM
3591
Uz.Siny19alındı
AM
3592
Uz.Siny20alındı
AM
3593
Uz.Siny21alındı
AM
3594
Uz.Siny22alındı
AM
3595
Uz.Siny23alındı
AM
3596
Uz.Siny24alındı
AM
133
Fonksiyonlar
2.6 Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi
2.6
Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi
2.6.1
Genel
Koruma sinyalleşmesinin amacı
Korunan hatta mesafe korumanın birinci kademesi dışında meydana gelen arızalar, cihaz tarafından, seçici
olarak ancak bir gecikme süresi sonrası temizlenebilir. Ayrıca, en küçük duyarlı mesafe ayarından daha kısa
hat bölümlerinde de yine arızalar seçici olarak ani temizlenemez.
% 100 hat uzunluğunda bütün arızalar için gecikmesiz seçici açmayı gerçekleştirmek için, mesafe koruma,
sinyal iletim tertipleri vasıtasıyla karşı hat ucu ile bilgi alışverişinde bulunabilir ve bu bilgileri işleyebilir. Bu
amaçla; cihaz, sinyal gönderme çıkışlarına ve sinyal alma girişlerine ve bunlara eşlik eden mantık
fonksiyonlarına sahiptir. Bu, alma ve gönderme kontakları kullanarak klasik bir yöntemle yapılabilir. Bir seçenek
olarak; sinyal iletimi için sayısal iletişim hatları kullanılabilir (sipariş seçeneği).
İletim Modları
Düşük menzil ve aşırı menzil tertipleri arasında bir ayrım yapılır.
Düşük menzil tertiplerinde koruma, normal zaman koordinasyonuna uygun bir karakteristikle ayarlanır. Eğer
birinci kademede bir açma komutu verilmişse, bir iletim kanalı üzerinden diğer hat ucu da bu bilgiyi alır. Karşı
uçta, alınan sinyal, ya Z1B aşırı menzil kademesini etkinleştirerek ya da doğrudan bir açtırma komutu ile bir
açma başlatır.
7SA522 şunlara müsaade eder:
• Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B (doğrultulmuş)
• Doğrudan (Düşük Menzil) Karşıdan Açtırma
Aşırı menzil tertiplerinde, koruma, başlangıçta hızlı bir aşırı menzil kademesi ile başlatma alır. Karşı uç da aşırı
menzil kademesi içerisinde bir başlatma almışsa, ancak o zaman bu kademe bir açmayı başlatabilir. Bir
müsaade (kilit çözme) sinyali veya bir kilit sinyali iletilebilir. Aşağıdaki tertipler arasında bir ayrım yapılır:
Müsaadeli tertipler:
• Müsaadeli aşırı menzil (Z1B aşırı menzil kademesi ile)
• Z1B aşırı menzil kademesi ile kilit çözme
Bloklamalı tertip:
• Z1B aşırı menzil kademesi ile bloklama
Mesafe korumanın kademeleri bağımsız olarak çalıştıkları için, Z1 kademesinde bir müsaade veya kilitleme
sinyali olmaksızın ani açma her zaman mümkündür. Eğer Z1 kademesinde hızlı açma istenmiyorsa (örneğin
çok kısa hatlar için), bu durumda Z1 kademesi açması T1 ile geciktirilmelidir.
İletim Kanalları
Sinyal iletimi için, her bir yön için bir kanala gerek duyulur. Bu amaçla, örneğin doğrudan fiber optik bağlantılar
veya pilot kablolar, kuranportör cihazı (güç hattı taşıyıcı) veya mikrodalga radyo bağlantıları üzerinden ses
frekansı kiplemeli yüksek frekans kanalları kullanılabilir.
Eğer cihaz opsiyonel bir koruma verileri arayüzü ile donatılmışsa, bu durumda sinyal iletimi için sayısal
haberleşme kullanılabilir. Örneğin: Fiber optik kablolar, haberleşme ağları veya özel hatlardır.
Bu tür bir iletim için, aşağıdaki sinyal tertipleri kullanılabilir:
• Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B (PUTT)
• Müsaadeli Aşırı Menzil Karşıdan Açtırma (POTT) (Z1B aşırı menzil kademesi ile)
134
Fonksiyonlar
7SA522 aynı zamanda faz-seçicili sinyal iletimine de imkan verir. Bu, sistemde farklı hatlarda iki bir fazlı arıza
olsa bile, bir-kutup otomatik tekrar kapamanın yapılabilmesine imkan verir. Sayısal koruma verileri arayüzü
kullanıldığında, sinyal iletimi her zaman faz-ayrımlı yapılır.
Sinyal iletim tertipleri, üç uçlu hatlar (saplama fiderler) için de uygundur. Bu durumda, üç hat ucunun her
birinden diğer iki uca her iki yönde sinyal iletilir. Üç uçlu hat uygulamalarında faz-ayrımlı iletim, ancak sayısal
iletişim kanalları kullanılmışsa mümkündür.
İletim kanalı arızalarında, koruma sinyalleşmesi ek fonksiyonu, klasik zaman koordinasyonlu mesafe korumaya
etki etmeksizin kilitlenebilir. Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonundan (Z1B kademesini etkinleştirme)
veya harici bir tekrar kapama cihazı ile „>OTK kad.Etkinl“ ikili girişi üzerinden ölçme menzili denetimi
sağlanabilir. Klasik sinyal iletim tertipleri ile, arıza, bir ikili giriş ile ihbar edilir; sayısal iletişimle, arıza, koruma
cihazı tarafından otomatik olarak tespit edilir.
2.6.2
Fonksiyon Tanımı
Etkinleştirme ve Etkisiz Kılma
Koruma sinyalleşmesi fonksiyonu 2101 no’lu KS MK FONKS., parametresi yoluyla veya sistem arayüzü ile
(eğer mevcutsa) ya da ikili giriş üzerinden (eğer atanmışsa) devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir.
Anahtarlanmış durum, dahili olarak saklanır (bakınız Şekil 2-57) ve yardımcı besleme kaybına karşı korunur.
Ancak daha önce devreden çıkarıldığı kaynaktan yeniden devreye alınabilir. Etkin olması için, her üç
anahtarlama kaynağının fonksiyonunun devreye sokulmuş olması gerekir.
Şekil 2-57
Sinyal iletim mantığının etkinleştirilmesi ve etkisiz kılınması
135
Fonksiyonlar
2.6.3
Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B (PUTT)
Aşağıdaki prosedür, klasik ve sayısal iletim araçlarının her ikisi için de uygundur.
Prensip
Şekil 2-58’de, bu müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma tertibi için kademe hızlandırmalı çalışma tertibinin
fonksiyon şeması görülmektedir. Z1 kademesi içerisinde bir arıza durumunda, açma sinyali karşı hat ucuna
gönderilir. Karşı uçtaki cihaz, ayarlanan yönde Z1B kademesi içerisinde başlatma almışsa, alınan sinyal ile
birlikte bir açma başlatır. Her iki hat ucundaki cihazların başlatma zamanları arasındaki farkı denkleştirmek için,
gönderme sinyali TS süresi kadar (2103 no’lu Gönd. Uzatımı adresinde ayarlanabilir), uzatılabilir. Mesafe
korumanın birinci kademe menzili, yaklaşık olarak hattın % 85’ini ve aşırı menzil kademe menzili de karşı
istasyonun ötesini (yaklaşık olarak korunan hattın % 120’sini) görecek şekilde ayarlanır. Üç uçlu hatlarda, Z1
kademesi menzili, en kısa hat bölümünün % 85’ine, ancak en az saplama noktasının ötesine ayarlanır. Bu
esnada Z1’in diğer iki hat ucundan biri üzerinden dışarıya iletilmemesine dikkat edilmelidir. Z1B, saplama
noktası üzerinden ek besleme mümkün olsa bile, daha uzun hat bölümünün ötesine erişecek şekilde
ayarlanmalıdır. Bu yordam için, (eğer mevcutsa) bir koruma verileri arayüzü üzerinden iletim önerilir.
Bir koruma verileri arayüzü ile donatılmış koruma rölelerinde 121 no’lu KS Mesafe adresi KA ile SİNYAL
ayarına müsaade eder. 2101 no’lu KS MK FONKS. adresinde, PUTT (Z1B) ayarlanabilir.
Şekil 2-58
136
Z1B üzerinden müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma yönteminin fonksiyon şeması
Fonksiyonlar
Çalışma Sırası
Müsaadeli karşıdan açtırma, sadece „ileri“-yön arızalarında çalışır. Dolayısıyla, birinci kademe Z1 ve aşırı
menzil kademesi Z1B mesafe korumada muhakkak İleri ayarlanmış olmalıdır (Adresler 1301 Çal. modu
Z1 ve 1351 Çal. modu Z1B, bakınız Altbölüm 2.2.2 paragraf „Z1’den Z5’e kadar Bağımsız Kademeler“ ve
„Z1B Denetimli Kademe“).
Şekil 2-59
Z1B kademesi kullanılarak müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma (PUTT) tertibinin mantık şeması (bir
hat ucu için, klasik, koruma verileri arayüzü olmadan)
137
Fonksiyonlar
Şekil 2-60
Z1B kademesi kullanılarak müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma (PUTT) tertibinin mantık şeması (bir
hat ucu için, koruma verileri arayüzü ile)
İki uçlu hatlarda, sinyal iletimi faz-ayrımlı olabilir. Bu durumda; gönderme ve alma devreleri, her faz için ayrı
ayrı oluşturulur. Üç uçlu hatlarda, gönderme sinyali, diğer her iki hat ucuna da gönderilir. Alma sinyalleri, o
zaman bir mantıksal VEYA geçiti ile birleştirilir. Eğer KS Mesafe (Adres 121) parametresi KA ile SİNYAL
ve RÖLE SAYISI (Adres 147) parametresi 3 röle olarak ayarlanmışsa; cihaza, iki karşı uç olduğu bildirilmiş
olur. Varsayılan ayar 2 röle ’dir ve bir karşı hat ucuna karşılık olan seçenektir. Eğer sayısal koruma iletimi ve
dolayısıyla koruma verileri arayüzü kullanılıyorsa, sinyaller, her zaman faz-seçicili olarak iletilir.
138
Fonksiyonlar
Klasik iletimde Hat tipi (Adres 2102) parametresi üzerinden cihaza bir veya iki karşı hat ucu olduğunu
bildirir.
İletim kanalı arızalarında, dahili bir tekrar kapama cihazı ile 1. OTK -> Z1B parametresi ayarıyla ve harici bir
tekrar kapama cihazı ile ikili giriş üzerinden „>OTK kad.Etkinl“ Z1B kademesi etkinleştirilebilir.
Eğer mesafe koruma başlatma alamayacak şekilde bir hat ucunda zayıf besleme mevcutsa veya hiç besleme
yoksa, kesici yine açtırılabilir. Bu „Zayıf Besleme Açma“ Bölüm 2.9.2 ’de tarif edilmiştir.
2.6.4
Doğrudan Düşük Menzil Karşıdan Açtırma
Aşağıdaki prosedür, klasik iletim araçları için uygundur.
Prensip
PUTT (başlatma) veya kademe hızlandırmalı PUTT’de olduğu gibi, Z1 kademesindeki bir arıza bir karşıdan
açtırma sinyali olarak karşı hat ucuna iletilir. Karşı hat ucunda, alınan sinyal, başka bir sorgulamaya gerek
duyulmaksızın ( 2202 no’lu Açma Zm. GEC. adresinde ayarlanabilir) Tv süresi kadar kısa bir güvenlik
gecikmesi sonrası bir açmaya yol açar (Şekil 2-61). Her iki hat ucundaki cihazların başlatma zamanları
arasındaki farkı denkleştirmek için, gönderme sinyali TS süresi kadar (2103 no’lu Gönd. Uzatımı adresinde
ayarlanabilir), uzatılabilir. Mesafe korumanın birinci kademesi, yaklaşık olarak hattın % 85’ini görecek şekilde
ayarlanır. Üç uçlu hatlarda, Z1 kademesi menzili, en kısa hat bölümünün % 85’ine, ancak en az saplama
noktasının ötesine ayarlanır. Bu esnada Z1’in diğer iki hat ucundan biri üzerinden dışarıya iletilmemesine dikkat
edilmelidir. Burada Z1B kademesinin kullanılmasına gerek yoktur. Ancak; bu kademe, dahili otomatik tekrar
kapama ile veya „>OTK kad.Etkinl“ ikili girişi üzerinden harici bir ölçütle etkinleştirilebilir.
Kademe hızlandırmalı müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma ile karşılaştırıldığında bir üstünlüğü, bir hat
ucunda bir besleme olmaması durumunda bile başka önlemlere gerek duyulmaksızın her iki hat ucunun da
açtırılmasıdır. Ancak, bunun bir sakıncası, alma ucunda, açma sinyali için başka bir denetimin olmamasıdır.
Doğrudan düşük menzil karşıdan açtırma, seçilebilir ayrı bir telekoruma tertibi ayarı olarak mevcut değildir.
Ancak telekoruma fonksiyonunun müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma tertibi ayarlanarak (121 no’lu
adres, KS Mesafe = PUTT (Z1B)) ve alma hat ucunda doğrudan harici açtırma için ikili girişler kullanılarak
bu tertip gerçekleştirilir. Dolayısıyla, „Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B
(PUTT)“ altbölümündeki gönderme devresi (Şekil 2-60). Alma devresi içinse „Harici açtırma“ mantığı, Bölüm
2.10 ’da açıklandığı şekilde uygulanır.
ayrı oluşturulur. Üç uçlu hatlarda, gönderme sinyali, diğer her iki hat ucuna da gönderilir. Alma sinyalleri, o
zaman bir mantıksal VEYA geçiti ile birleştirilir.
139
Fonksiyonlar
Şekil 2-61
2.6.5
Doğrudan düşük menzil karşıdan açtırma tertibinin fonksiyon şeması
Müsaadeli Aşırı Menzil Karşıdan Açtırma (POTT)
Prensip
Müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma modu, müsaadeli bir tertiptir. Karşı istasyonun ötesine ayarlanan Z1B
kademesi belirleyicidir. Bu mod, aynı zamanda hat uzunluğunun % 85’i bir ayarın mümkün olmadığı ve
dolayısıyla seçicili gecikmesiz bir açmanın yapılamayacağı aşırı kısa hatlarda da kullanılabilir. Sonuncu
durumda, Z1 kademesi ile seçicisiz açmayı önlemek için, bu kademe T1 ile biraz geciktirilmelidir (Şekil 2-62).
Eğer mesafe koruma Z1B kademesi içerisinde bir arıza tespit etmişse, karşı hat ucuna bir müsaade sinyali
gönderir. Eğer karşı hat ucundan da bir müsaade sinyali alınmışsa, açma mantığına bir açma sinyali gönderilir.
Dolayısıyla hızlı açma için bir önkoşul, arızanın her iki uçtan da ileri yönde, Z1B kademesi içerisinde görülmüş
olmasıdır. Z1B aşırı menzil kademesi, karşı istasyonun ötesini görecek şekilde (yaklaşık olarak hattın
% 120’sine) ayarlanır. Üç uçlu hatlarda Z1B, saplama noktası üzerinden ek besleme mümkün olsa bile, daha
uzun hat bölümünün ötesine erişecek şekilde ayarlanmalıdır. 1. kademe, normal koordinasyona göre, hat
uzunluğunun yaklaşık % 85’ine ayarlanır; üç uçlu hatlarda Z1 kademesinin menzili, en az saplama noktasının
ötesini görmelidir.
Gönderme sinyali TS süresi kadar uzatılabilir (ayarlanabilir, Adres 2103 Gönd. Uzatımı). Gönderme
sinyalinin uzatımı, ancak koruma hızlı bir açma komutu vermişse etkindir. Bu, arıza bağımsız Z1 kademesi
tarafından hızlı olarak temizlenmiş olsa bile, karşı hat ucundaki cihazın müsaade sinyalini almasını garanti
eder.
Z1B kademesi hariç diğer tüm kademelerde, korumanın sinyal iletiminden bağımsız, genel koordinasyon
karakteristiğine göre, karşı hat ucundan müsaade sinyali alınmaksızın kendi kademe zamanları ile açma
komutu verilir.
Bu yordam için, (eğer mevcutsa) bir koruma verileri arayüzü üzerinden iletim önerilir.
Bir koruma verileri arayüzü ile donatılmış koruma rölelerinde 121 no’lu KS Mesafe adresi KA ile SİNYAL
ayarına müsaade eder. 2101 no’lu KS MK FONKS. adresinde, POTT (Z1B) ayarlanabilir.
140
Fonksiyonlar
Şekil 2-62
Müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibinin fonksiyon şeması
Müsaadeli Aşırı Menzil Karşıdan Açtırma (POTT)
Müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma, sadece „ileri“-Yön arızalarında çalışır. Dolayısıyla, ilk aşırı menzil
kademesi Z1B kesinlikle İleri olarak ayarlanmalıdır (Adres 1351 Çal. modu Z1B, ayrıca bakınız Altbölüm
2.2.2 paragraf “Denetimli Kademe Z1B”).
ayrı oluşturulur. Üç uçlu hatlarda, gönderme sinyali, diğer her iki hat ucuna da gönderilir. Bir dahili arıza
sırasında her üç hat ucunun da bir müsaade sinyali göndermesi gerektiği için, alma sinyalleri, bu durumda
mantıksal bir VE geçiti ile birleştirilir. Eğer KS Mesafe (Adres 121) parametresi KA ile SİNYAL ve RÖLE
SAYISI (Adres 147) parametresi 3 röle olarak ayarlanmışsa; cihaza, iki karşı uç olduğu bildirilmiş olur.
Olağan ayar 2 röle ’dir ve bir karşı hat ucuna karşılık olan seçenektir. Bir koruma verileri arayüzü ile
donatılmış koruma rölelerinde, sinyal iletimi, her zaman faz ayrımlı olarak yapılır (Şekil 2-64).
Eğer klasik iletim kullanılıyorsa Hat tipi (Adres 2102) parametresi cihaza bir veya iki karşı hat ucu olduğunu
bildirir (Şekil 2-63).
İletim kanalı arızalarında, dahili bir tekrar kapama cihazı ile 1. OTK -> Z1B parametresi ayarıyla ve harici bir
tekrar kapama cihazı ile ikili giriş üzerinden „>OTK kad.Etkinl“ Z1B aşırı menzil kademesi etkinleştirilebilir.
Harici arızaların temizlenmesinden kaynaklanan veya paralel hatlarda arızaların temizlenmesi sırasında arıza
yönünün terslenmesinin sebep olacağı geçici rejimlerden kaynaklanan hatalı sinyaller “Geçici Kilitleme” ile
etkisiz kılınır.
Radyal/tek taraftan beslenen hatlarda, beslemesiz taraf başlatma alamayacağı için bir müsaade sinyali de
üretemez. Bu durumda da müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibi ile açmayı sağlamak için, cihaz özel
önlemlere sahiptir. Bu „Zayıf-Besleme Fonksiyonu“ (Eko fonksiyonu) için „Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için
Önlemler“ altbölümüne bakın. Cihaz bir arıza tanımaksızın karşı hat ucundan -üç uçlu hatlarda karşı uçlardan
en az birinden- bir müsaade sinyali aldığında, eko fonksiyonu etkinleştirilir.
Zayıf besleme veya sıfır besleme olan karşı hat ucundaki kesici de açtırılabilir. Bu „Zayıf Besleme Açma“
fonksiyonu için, Bölüm 2.9.2’ye bakın.
141
Fonksiyonlar
Şekil 2-63
142
Müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibi (POTT) için mantık şeması (bir hat ucu için, klasik, koruma
verileri arayüzü mevcut değil)
Fonksiyonlar
Şekil 2-64
Müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma (POTT) tertibi için mantık şeması (bir hat ucu için, koruma verileri
arayüzü ile)
143
Fonksiyonlar
2.6.6
Bloklama Çözme Tertibi
Prensip
Kilit çözme yöntemi, müsaadeli bir tertiptir. Müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibinden farkı, karşı hat
ucundan müsaade sinyali alınmadığında da açmanın mümkün olmasıdır. Bundan dolayı; genellikle sinyal
iletiminin kuranportör cihazı (PLC) (güç hattı taşıyıcı) kullanılarak korunan hat üzerinden yapılmasının gerekli
olduğu çok uzun hatlarda, arıza yerinde iletilen sinyalin çok şiddetli zayıflamasından hatta kaybolmasından
dolayı, karşı uçtan sağlıklı sinyal alınmasının artık garanti edilemeyeceği durumlarda kullanılır. Burada, özel bir
kilit çözme mantığı devreye girer.
Şekil 2-65’te, fonksiyon şeması gösterilmiştir.
Sinyal iletimi için 7SA522 ’nin verici çıkışı ile anahtarlanan iki sinyal frekansına gerek duyulur. Eğer kuranportör
(güç hattı taşıyıcı) sistemi kanal izleme fonksiyonuna sahipse, o zaman f0 izleme frekansı fU çalışma frekansına
(kilit çözme frekansı) anahtarlanır. Koruma, Z1B aşırı menzil kademesi içerisinde bir arıza tespit ettiğinde fU kilit
çözme frekansının iletimini başlatır. Normal koşullarda veya Z1B dışındaki bir arıza sırasında, sadece f0 izleme
frekansı iletilir.
Eğer karşı uçtan kilit çözme frekansı alınmışsa, açma mantığına bir açma sinyali gönderilir. Dolayısıyla hızlı
açma için bir önkoşul, arızanın her iki uçtan da ileri yönde, Z1B kademesi içerisinde görülmüş olmasıdır. Z1B
aşırı menzil kademesi, karşı istasyonun ötesini görecek şekilde (yaklaşık olarak hattın % 120’sine) ayarlanır.
Üç uçlu hatlarda Z1B, saplama noktası üzerinden ek besleme mümkün olsa bile, daha uzun hat bölümünün
ötesine erişecek şekilde ayarlanmalıdır. 1. kademe, normal koordinasyona göre, hat uzunluğunun yaklaşık
% 85’ine ayarlanır; üç uçlu hatlarda Z1 kademesinin menzili, en az saplama noktasının ötesini görmelidir.
Gönderme sinyali TS süresi kadar uzatılabilir (ayarlanabilir, Adres 2103 Gönd. Uzatımı). Gönderme
sinyalinin uzatımı, ancak koruma hızlı bir açma komutu vermişse etkindir. Bu, arıza bağımsız Z1 kademesi
tarafından hızlı olarak temizlenmiş olsa bile, karşı hat ucundaki cihazın müsaade sinyalini almasını garanti
eder.
Şekil 2-65
144
Yönlü kilit çözme yöntemi fonksiyon diyagramı
Fonksiyonlar
Z1B kademesi hariç diğer tüm kademelerde, korumanın sinyal iletiminden bağımsız, genel koordinasyon
karakteristiğine göre, karşı hat ucundan müsaade sinyali alınmaksızın kendi kademe zamanları ile açma
komutu verilir.
Çalışma Sırası
Şekil 2-66 ’da, bir hat ucu için kilit çözme tertibinin mantık şeması verilmiştir.
Kilit çözme tertibi, sadece „ileri“-yönde arızalar için çalışır. Dolayısıyla, mesafe korumanın aşırı menzil
kademesi Z1B, İleri olarak ayarlanmalıdır: Adres 1351 Çal. modu Z1B, ayrıca; Altbölüm 2.2.1 ’de
paragraf „Denetimli Kademe Z1B“’ye bakınız.
sırasında her üç hat ucunun da bir müsaade sinyali göndermesi gerektiği için, alma sinyalleri, bu durumda
mantıksal bir VE geçidi ile birleştirilir. Parametre Hat tipi (Adres 2102) ile cihaza bir veya iki karşı hat ucu
olduğunu bildirir.
Alma mantığından önce, esas olarak müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibindekine karşılık olan bir
kilit çözme mantığı eklenir, Şekil 2-67 de gösterildiği gibi. Eğer bir girişimden etkilenmeksizin bir kilit çözme
sinyali alınmışsa, bir alma sinyali, örneğin „>MK KS BÇ Kn 1“gözükür ve kilitleme sinyali, örneğin „>MK KS
BÇ bl 1“ kaybolur. Dahili „Kilit çözme 1“ sinyali, alma mantığına gönderilir ve oradan, (diğer tüm koşullar
sağlanmışsa) Z1B aşırı menzil kademesi açma müsaadesi başlatılır.
Eğer korunan fiderdeki kısa-devrenin gönderilen sinyali çok zayıflatması veya geri yansıtması gibi sebeplerle
iletilen sinyal karşı uca ulaşamamışsa, karşı uçtan ne kilit çözme sinyali, „>MK KS BÇ Kn 1“, ne de izleme
sinyali „>MK KS BÇ bl 1“ alınır. Bu durumda, 20 ms kadar bir güvenlik gecikme süresi sonrası „Kilit çözme
1“ müsaade sinyali alma mantığına aktarılır. Ancak, bu müsaade, bir 100/100 ms zamanlayıcı kademesi ile
100 ms sonra iptal edilir. Eğer girişim sinyali tekrar kaybolmuşsa, iki alma sinyalinden biri, „>MK KS BÇ Kn
1“ veya „>MK KS BÇ bl 1“ yeniden gözükmüş olmalıdır. 100 ms sonra (100/100 ms zamanlayıcı
kademesinin bırakma gecikmesi) yeniden normal duruma dönülür; yani „Kilit çözme L1“ sinyaline müsaade
yolu tekrar sağlanır ve sonuçta normal müsaade yoluna dönülmüş olur.
Eğer 10 s’den daha uzun bir süre içerisinde sinyallerden hiç birisi de alınmamışsa, „MK KS BÇ Arıza1“
ihbarı verilir.
İletim kanalı arızalarında, (dahili veya harici) bir tekrar kapama cihazı ile, „>OTK kad.Etkinl“ ikili girişi
üzerinden Z1B kademesi etkinleştirilebilir.
yönünün terslenmesinin sebep olacağı geçici rejimlerden kaynaklanan hatalı sinyaller “Geçici Kilitleme” ile
etkisiz kılınır.
Radyal/tek taraftan beslenen hatlarda, beslemesiz taraf başlatma alamayacağı için bir müsaade sinyali de
üretemez. Bu durumda da müsaadeli aşırı menzil karşıdan açtırma tertibi ile açmayı sağlamak için, cihaz özel
önlemlere sahiptir. Bu „Zayıf-Besleme Fonksiyonu“ (Eko fonksiyonu) için „Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için
Önlemler“ altbölümüne bakın. Cihaz bir arıza tanımaksızın karşı hat ucundan -üç uçlu hatlarda karşı uçlardan
en az birinden- bir müsaade sinyali aldığında, eko fonksiyonu etkinleştirilir.
fonksiyonu için, Bölüm 2.9.2’ye bakın.
145
Fonksiyonlar
Şekil 2-66
146
Yönlü kilit çözme tertibinin Gönderme- ve Etkinleştirme Mantığı
Fonksiyonlar
Şekil 2-67
Kilit çözme mantığı
147
Fonksiyonlar
2.6.7
Bloklama Tertibi
Prensip
Bloklama tertibinde, iletim kanalı, bir hat ucundan diğerine bir bloklama sinyali göndermek için kullanılır. Sinyal,
arıza başlangıcının hemen sonrası doğrudan gönderilebilir, seçenek olarak, ancak mesafe koruma geri yönde
bir arıza tespit etmişse sinyal gönderilir ( noktalı çizgi üzerinden atlama algılayıcısı Şekil 2-68). Mesafe koruma
ileri yönde bir arıza tespit eder etmez sinyal iletimi derhal durdurulur. Bu tertiple, karşı hat ucundan bir sinyal
alınmasa bile açma mümkündür. Bundan dolayı; genellikle sinyal iletiminin kuranportör cihazı (PLC) (güç hattı
taşıyıcı) kullanılarak korunan hat üzerinden yapılmasının gerekli olduğu çok uzun hatlarda, arıza yerinde iletilen
sinyalin çok şiddetli zayıflamasından hatta kaybolmasından dolayı, karşı uçtan sağlıklı sinyal alınmasının artık
garanti edilemeyeceği durumlarda kullanılır.
Şekil 2-68’de, fonksiyon şeması gösterilmiştir.
Eğer karşı uçtan bir kilitleme sinyali alınmamışsa, yaklaşık olarak hattın % 120’sine ayarlanan aşırı menzil
kademesi Z1B içerisindeki arızalar açmaya sebep olur. Üç uçlu hatlarda Z1B, saplama noktası üzerinden ek
besleme mümkün olsa bile, daha uzun hat bölümünün ötesine erişecek şekilde ayarlanmalıdır. Hattın her iki
ucundaki cihazların başlatma zamanı gecikmelerindeki olası farklılıklar ve sinyal iletim zaman gecikmesi
yüzünden, açma, TV süresi kadar uzatılabilir.
Sinyal koşusu durumlarını önlemek için, gönderilen sinyal, bir kez başlatıldığında, ayarlanabilir TS süresi kadar
uzatılabilir.
Şekil 2-68
148
Bloklama tertibinin fonksiyon şeması
Fonksiyonlar
Çalışma Sırası
Şekil 2-69 ’da, bir hat ucu için bloklama tertibinin mantık şeması görülmektedir.
Aşırı menzil kademesi Z1B İleri olarak ayarlanmalıdır (Adres 1351 Çal. modu Z1B, ayrıca bakınız
Altbölüm 2.2.1, paragraf „Denetimli Kademe Z1B“).
sırasında, karşı hat uçlarından hiç birisinden bir kilitleme sinyalinin alınmaması gerektiğinden, alma sinyalleri
bu durumda bir mantıksal VEYA geçidi ile birleştirilir. Parametre Hat tipi (Adres 2102) ile cihaza bir veya iki
karşı hat ucu olduğunu bildirir.
149
Fonksiyonlar
Şekil 2-69
150
Bloklama tertibinin mantık şeması (bir hat ucu için)
Fonksiyonlar
Mesafe koruma geri yönde bir arıza tespit eder etmez, bir bloklama sinyali gönderir (örneğin, „MK KS Gönd.“,
No 4056). İletilen sinyal, aynı zamanda 2103 no’lu adres ayarı ile uzatılabilir. İleri yönde bir arıza tespit
edildiğinde, kilitleme sinyali durdurulur (örneğin „MK KS BLK DURD.“, Nr 4070). Ölçülen değerler için, birim
basamak çıkış sinyali gönderilerek çok hızlı kilitleme sağlanabilir. Böyle yapmak için, „MK Atlama BLK“ (No
4060) çıkışı, aynı zamanda gönderici çıkış rölesine atanmalıdır. Bu birim basamak sinyali her ölçülen değer
atlamasında çıktığı için, ancak iletim kanalı iletilen sinyalin kaybolmasına hemen tepki verebiliyorsa
kullanılması anlamlıdır.
Sinyal iletim kanalı arızası sırasında, aşırı menzil kademesi bir ikili giriş üzerinden kilitlenebilir. Mesafe koruma,
normal zaman koordinasyonlu çalışma karakteristiğine göre çalışır (Z1’de gecikmesiz açma). Bununla birlikte;
Z1B aşırı menzil kademesi, dahili otomatik tekrar kapama ile veya „>OTK kad.Etkinl“ ikili girişi üzerinden
harici bir ölçütle etkinleştirilebilir.
yönünün terslenmesinin sebep olacağı geçici rejimlerden kaynaklanan hatalı sinyaller „Geçici Kilitleme“ ile
etkisiz kılınır. Bu sırada alınan kilitleme sinyalleri de müsaadeyi geçici kilitleme süresi için Geçi.BLK Blk Sü
(Adres 2110), onun en az bir bekleme süresi boyunca Geçi.BLK Bek Sü (Adres 2109) bekletilmesi şartıyla
(bakınız Şekil 2-70) uzatırlar. Geçi.BLK Blk Sü (Adres 2110) ’nin akışından sonra gecikme zamanı Sürme
Gecikmesi (Adres 2108) yeniden başlatılır.
Kilitleme tertibinin doğal bir özelliği olarak, tek taraftan beslenen kısa devreler, besleme olmayan tarafta bir
kilitleme sinyali üretilemeyeceği için, herhangi bir özel önlem alınmaksızın hızlı olarak temizlenir.
2.6.8
Geçici Bloklama
Aşırı menzil tertiplerinde; geçici bloklama, Harici arızaların temizlenmesinden kaynaklanan veya paralel
hatlarda arızaların temizlenmesi sırasında arıza yönünün terslenmesinin sebep olacağı geçici rejimlerden
kaynaklanan hatalı sinyallere karşı ek güvenlik sağlar.
Geçici bloklama tertibi çalışma prensibi, harici bir arıza olayını takiben bir müsaade sinyalinin oluşmasının belli
bir (ayarlanır) süre önlenmesidir. Müsaadeli tertipler için, bu gönderme ve alma devrelerinin geçici bloklanması
ile gerçekleştirilir.
Şekil 2-70’de, yönlü karşılaştırma ve müsaadeli tertipler için geçici bloklamanın fonksiyon şeması
görülmektedir.
Başlatmayı takiben, bekleme süresi Geçi.BLK Bek Sü (Adres 2109) içerisinde yönsüz veya geri yönde bir
arıza tespit edilmişse, gönderme devresi ve Z1B aşırı menzil kademesinin müsaadesi engellenir. Bu kilitleme,
geçici bloklama süresi Geçi.BLK Blk Sü (Adres 2110) süresi kadar ve aynı zamanda kilitleme ölçütünün
bırakması sonrasında da sürdürülür. Ancak Z1 kademesi içerisinde o an bir açma komutu mevcutsa, geçici
bloklama süresi Geçi.BLK BlkSü sonlandırılır ve bu sayede dahili bir arıza sırasında sinyal iletim tertibinin
kilitlemesi önlenmiş olur.
Kilitleme tertibinde ise; geçici bloklama, Şekil 2-70’deki mantık şemasında da görüldüğü gibi alınan kilit sinyalini
uzatır. Geçi.BLK Blk Sü (Adres 2110) ’nin akışından sonra gecikme zamanı Sürme Gecikmesi (Adres
2108) yeniden başlatılır.
151
Fonksiyonlar
Şekil 2-70
2.6.9
Müsaadeli tertipler için geçici bloklama
Zayıf Besleme veya Sıfır Besleme için Önlemler
Bir hat ucunda zayıf besleme veya sıfır beslemenin olduğu durumlarda, mesafe koruma başlatma almaz.
Dolayısıyla ne bir açma sinyali ne de bir gönderme sinyali üretilir. Karşılaştırmalı tertipler ile; zayıf beslemenin
olduğu uç bir müsaade sinyali göndermediği için, kaynak tarafındaki cihaz, başlatma alıp karşı uca bir müsaade
sinyali göndermiş olsa bile, özel önlemler alınmazsa, hızlı açmayı gerçekleştiremez.
Bu koşullar altında her iki hat ucunda da hızlı açmayı sağlamak için, mesafe korumanın zayıf beslemeli hatlar
için özel ek fonksiyonları mevcuttur.
Zayıf beslemeli hat ucunun da bağımsız olarak açmasını sağlamak için, 7SA522 zayıf besleme koşulları için
özel bir açma fonksiyonuna sahiptir. Bu, özel bir açma komutu ile ayrı bir koruma fonksiyonu olduğu için, Bölüm
2.9.2 ’de ayrı bir fonksiyon başlığı altında açıklanacaktır.
Eko Fonksiyonu
Eğer bir başlatma mevcut değilse, eko fonksiyonu, alınan sinyali karşı hat ucuna bir „Eko“ (yansıma) olarak geri
gönderir ve bu eko sinyali orada bir müsaadeli açma başlatmak için kullanılır.
Ortak Eko-Sinyali (bakınız Şekil 2-98, Altbölüm 2.9.1) hem mesafe korumadan hem de toprak arıza korumadan
başlatılır. Şekil 2-71 ’de mesafe koruma aracılığıyla eko müsaadesinin oluşumu gösterilmiştir.
Zayıf-besleme durumunun tespiti ve buna göre bir eko için gereksinim, bir VE geçidinde birleştirilmiştir. Mesafe
koruma ne devreden çıkarılmalı ne de kilitlenmelidir; aksi takdirde koruma başlatma almayacağı için sürekli bir
eko sinyali üretir. Ancak, eğer zaman gecikmeli aşırı akım koruma bir acil durum fonksiyonu olarak
kullanılmışsa, mesafe koruma devreden çıkarılmış olsa bile acil durum aşırı akım koruma mesafe koruma
başlatmasının yerini alacağından, eko yine de mümkündür. Bu çalışma modu sırasında, acil durum aşırı akım
koruma, doğal olarak kilitlenmemeli veya devreden çıkarılmamalıdır.
Acil durum aşırı akım koruma başlatma almadığı zaman bile, acil durum fonksiyonu sırasında müsaadeli tertip
için bir eko sinyali üretilir. Zayıf besleme tarafındaki zamanlı aşırı akım koruma, kaynak tarafındaki mesafe
korumadan daha duyarlı çalışmalıdır. Aksi takdirde, hattın % 100’ünde seçicilik sağlanamaz.
Bir eko için esas koşul, ilgili mantık şemalarından da (Şekil 2-63,2-64 veya Şekil 2-66) görüleceği üzere,
sinyalleşme koruma tertibinin mantığından bir sinyal alınması ve aynı anda mesafe koruma veya aşırı akım
korumanın başlatma almamış olmasıdır.
152
Fonksiyonlar
Mesafe korumanın 1-faz veya 2-faz başlatması durumunda, eğer başlatma almayan fazların ölçümleri bir zayıf
besleme koşulu tespit etmişse, yine bir eko göndermek mümkündür.
Hattın açılmasından ve hata algılamanın resetlenmesinden sonra hatalı bir eko sinyalinin üretilmesini önlemek
için, eğer hali hazırda bir başlatma varsa, hiçbir eko oluşturulamaz (Şekil 2-71 RS flip-flop devresi). Bunun
haricinde istenildiğinde „>MK KS Eko BLK“ ikili girişi üzerinden eko kilitlenebilir.
Şekil 2-71 eko müsaadesi için sinyal oluşumunu göstermektedir. Bu fonksiyon zayıf beslemede açma
fonksiyonuyla bağlantılı olduğundan, ayrı olarak açıklanmaktadır (bakınız Altbölüm 2.9.1).
Şekil 2-71
2.6.10
Eko müsaadesi sinyalinin oluşumu
Ayar Notları
Genel
Mesafe korumanın sinyalleşme koruma fonksiyonu, ancak cihazın yapılandırılması sırasında mevcut çalışma
modlardan biri seçilmişse etkindir (Adres 121). Bu yapılandırmaya bağlı olarak, sadece seçilen moda ilişkin
parametrelere erişilebilir. Eğer sinyalleşme koruma ek fonksiyonu kullanılmayacaksa, Adres 121 KS Mesafe
= Etkin Değil olarak ayarlanır.
Klasik İletim
Klasik iletim kanalları ile, (Altbölüm 2.6 ’da açıklandığı gibi) aşağıdaki çalışma modları mümkündür:
Doğrudan Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Herhangi bir başlatma olmaksızın uzaktan açtırma
PUTT (Z1B)
Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B
(PUTT),
POTT
Müsaadeli Aşırı Menzil Karşıdan Açtırma
BLOKLAMA ÇÖZME
Yönlü Bloklama Çözme tertibi,
BLOKLAMA
Yönlü Bloklama tertibi.
Adres 2101 KS MK FONKS. 'da, bir sinyalleşme koruma tertibinin kullanımı ON veya OFF olarak
anahtarlanabilir.
Eğer sinyalleşme koruma üç uçlu bir hatta kullanılacaksa 2102 no’lu adres Hat tipi = Üç Uç olarak
ayarlanır, diğer durumlarda İki Uç olağan ayarında bırakılır.
153
Fonksiyonlar
Sayısal İletim
Aşağıdaki çalışma modları, (Altbölüm 2.6’da açıklanan) koruma verileri arayüzü üzerinden sayısal iletimle
mümkündür:
PUTT (Z1B)
Kademe Hızlandırmalı Müsaadeli Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Z1B
(PUTT),
POTT
Müsaadeli Aşırı Menzil Karşıdan Açtırma (POTT).
Adres 2101 KS MK FONKS. ’nda, istenilen mod seçilir. Burada, bir sinyalleşme tertibi OFF olarak da
anahtarlanabilir. Adres 147 RÖLE SAYISI, korunan teçhizatın uç sayısını gösterir ve bütün cihazlar için aynı
olmalıdır. Koruma verileri arayüzü üzerinden mesafe koruma tertibi, ancak 121 no’lu KS Mesafe parametresi,
bir kümedeki bütün cihazlar KA ile SİNYAL olarak ayarlanmışsa etkindir.
Mesafe Koruma Gerekleri
Sinyalleşme koruma tertiplerinin bütün uygulamaları için, mesafe korumanın geri yön başlatmasının karşı hat
ucunun aşırı menzil kademesinden daha büyük bir menzile sahip olması temin edilmelidir (Şekil 2-72 ’de sağ
taraftaki gölgeli alan)! Empedans başlatma için en az bir mesafe koruma kademesi Geri veya Yönsüz
ayarlanmış olmalıdır. Gölgeli alanda (resmin sol tarafı) bir arıza sırasında, B’deki koruma, Z1B kademesi yanlış
olarak ayarlandığı için, bu arızayı Z1B kademesi içerisinde görecektir. A’daki mesafe koruma başlatma
almayacak ve dolayısıyla B’deki koruma bu arızayı B’den tek taraflı beslenen bir arıza olarak değerlendirecektir
(dolayısıyla müsaadeli tertipte A’dan eko olacak veya kilitlemeli tertipte A‘dan kilitleme sinyali almayacaktır). Bu
da, yanlış açmaya sebep olacaktır!
Ayrıca, kilitlemeli tertip, kilit sinyalini üretmek için hızlı çalışan bir geri kademeye gerek duyar. Bu uç için,
gecikmesiz ayarla kademe 3’ü uygulayın.
Şekil 2-72
Müsaadeli aşırı menzil tertipleri ile mesafe koruma ayarları
Zaman Ayarları
Gönderme sinyali uzatımı Gönd. Uzatımı (Adres 2103) gönderen hat ucunda çok hızlı bir açma olsa veya
sinyal iletimi nispeten uzun sürse bile, gönderilen sinyalin güvenilir olarak karşı hat ucuna erişecek şekilde
yeterli sürede olmasını temin etmelidir. Müsaadeli aşırı menzil tertipleri Yön.Krş. Baş. ve BLOKLAMA ÇÖZME
’de, sinyal uzatımı, ancak cihaz daha önce bir açma komutu vermişse etkin olur. Bu, kısa devre, anlık Z1
kademesi tarafından hızlı olarak temizlenmiş olsa bile, karşı hat ucundaki cihazın müsaade sinyalini almasını
garanti eder. Kilitleme tertibi BLOKLAMA ’da, gönderilen sinyal her zaman bu süre kadar uzatılır. Bu durumda,
bir geri yön arızasını takiben geçici bir kilitlemeye karşılık olur. Bu ayar ancak DIGSI¨ ’nin Ek Ayarlar
İletken kopması gibi kalıcı durum hat arızalarını tespit etmek için, bir arıza tespit edildiğinde bir izleme süresi
Alarm gecikmesi (Adres 2107) başlatılır. Bu sürenin dolmasından sonra, arıza, kalıcı bir arıza olarak var
sayılır. Bu ayar ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Müsaade gecikmesi Sürme Gecikmesi (Adres 2108) ile, Z1B kademesinin müsaadesi geciktirilebilir.
Genellikle, harici arızalarda kilitleme sinyali için yeterli iletim süresinin temin edilmesi için sadece BLOKLAMA
kilitleme tertibinde buna gerek duyulur. Bu gecikme iletim yönteminin alma devresine etki eder, bunun tersine
T1B ’li aşırı menzil kademesi Z1B’nin bir gecikmesi müsaade sinyalini geciktirmez.
154
Fonksiyonlar
Geçici Bloklama
Parametreler Geçi.BLK Bek Sü ve Geçi.BLK Blk Sü, müsaadeli aşırı menzil tertiplerinde geçici
kilitlemeye yarar. Müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma ile, bunlar önemsizdir.
Geçi.BLK Bek Sü zamanı (Adres 2109), geçici bloklama öncesi bir bekleme süresidir. Müsaadeli aşırı menzil
karşıdan açtırma tertiplerinde, başlatma sonrası mesafe koruma bu süre içerisinde geri yönde bir arıza tespit
etmişse, ancak o zaman geçici kilitleme etkinleştirilir. Kilitleme tertibinde, bekleme süresi, karşı hat ucundan
kilitleme sinyal alımının çok hızlı olması durumunda geçici kilitlemeyi önler. ∞ ayarı ile, geçici bloklama iptal
edilir. Bu ayar ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Geçici bloklama süresi Geçi.BLK Blk Sü (Adres 2110) harici arızaların olmasından veya temizlenmesinden
kaynaklanan şiddetli geçici rejimlerin süresinden kesinlikle daha uzun ayarlanmalıdır. Bu süre esnasında
müsaadeli tertiplerde POTT ve BLOKLAMA ÇÖZME, eğer koruma ilk önce geri yönlü bir arıza belirtiyorsa,
gönderme sinyali kilitlenir. Kilitlemeli tertipte BLOKLAMA, Z1B-Müsaadesinin kilitlemesi hem geri yönlü bir
arızanın tanınmasıyla hem de (kilitlenen) alma sinyali ile, bu süre uzatılır. Geçi.BLK Blk Sü (Adres 2110)
’nin akışından sonra gecikme zamanı Sürme Gecikmesi (Adres 2108) yeniden başlatılır. Kilitleme tertibinde
daima Sürme Gecikmesi ayarının yapılması gerektiğinden, geçici bloklama süresi Geçi.BLK Blk Sü
(Adres 2110) genellikle gibi çok kısa ayarlanabilir. Bu ayar ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir.
Not
POTT ve BLOKLAMA ÇÖZME müsaadeli tertiplerinde Geçi.BLK Bek Sü süresi çok kısa ayarlanmamalıdır.
Böylelikle, geçici bloklama süresi Geçi.BLK Blk Sü başlatılması engellenmiş olur, eğer yön bilgisi fonksiyon
başlatmasına karşı zamansal olarak geciktirilirse. Paralel hattaki kesicinin doğal çalışma süresine bağlı olarak
ayarlar 10 ms ve 40 ms arasında önerilir.
Eğer Mesafe- ve Toprak arıza koruma için sinyal tertibi bir kanalı paylaşıyorsa, MES GeçiBlk.T/A (Adres
2112) EVET olarak ayarlanmalıdır. Böylece mesafe koruma da, eğer daha önce sadece toprak arıza koruma
harici arızayı tanımışsa, bloklanır.
Eko Fonksiyonu
Eko fonksiyonu ayarları, bütün zayıf besleme önlemleri için ortaktır ve Bölüm 2.9.2.2 ’de, tablo biçiminde
özetlenmiştir.
Not
“EKO SİNYALİ“ (No 4246), iletim fonksiyonlarının gönderme sinyallerine dahil olmadığı için, göndericiyi
etkinleştirmek için çıkış rölelerine ayrı olarak atanmalıdır. Sayısal koruma verileri arayüzü müsaadeli aşırı
menzil karşıdan açtırma tertibi ile kullanıldığında, herhangi bir özel önlem alınmaksızın, eko, ayrı bir sinyal
olarak iletilir.
155
Fonksiyonlar
2.6.11
Ayarlar
Sonuna “A” harfi eklenmiş adresler, ancak DIGSI’nin “Ek Ayarlar” menüsünden değiştirilebilir.
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2101
KS MK FONKS.
ON
PUTT (Z1B)
POTT
OFF
ON
Mesafe koruma için koruma
sinyali
2102
Hat tipi
İki Uç
Üç Uç
İki Uç
Hat Tipi
2103A
Gönd. Uzatımı
0.00 .. 30.00 sn
0.05 sn
Sinyal gönderme uzatma süresi
2107A
Alarm gecikmesi
0.00 .. 30.00 sn
10.00 sn
Alarm Zaman Gecikmesi
2108
Sürme Gecikmesi
0.000 .. 30.000 sn
0.000 sn
Baş. sonrası sürme için zaman
gecikmesi
2109A
Geçi.BLK Bek Sü
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.04 sn
Geçici Bloklama: Harici arıza
süresi
2110A
Geçi.BLK Blk Sü
0.00 .. 30.00 sn
0.05 sn
Geçici Blk: Har. Ar. sonrası Blk
Süresi
2112A
MES GeçiBlk.T/A
EVET
HAYIR
EVET
T/A tarafından MESAFE geçici
Bloklama
2.6.12
Bilgi Listesi
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
4001
>MK KS ON
EM
>Mesafe KS DEVREDE
4002
>MK KS OFF
EM
>Mesafe KS DEVRE DIŞI
4003
>MK KS BLK
EM
>Mesafe KS BLOKLAMA
4005
>MK Alma Arıza
EM
>Mesafe KS: Kanal arıza
4006
>MK KS Alma Kn1
EM
>Mesafe KS Sinyal ALMA Kanal 1
4007
>MK KS.Al.Kn1L1
EM
>Mesafe KS Sinyal ALMA Kanal 1, L1
4008
>MK KS.Al.Kn1L2
EM
4009
>MK KS.Al.Kn1L3
EM
4010
>MK KS Alma Kn2
EM
>Mesafe KS Sinyal ALMA Kanal 2
4030
>MK KS BÇ Kn 1
EM
>Mesafe KS KÇ: Kanal ÇÖZME Kanal 1
4031
>MK KS BÇ bl 1
EM
>Mesafe KS KÇ: BLOKLAMA Kanal 1
4032
>MK KS BÇ kn1L1
EM
>Mesafe KS KÇ: Kanal ÇÖZME Kanal 1, L1
4033
>MK KS BÇ Kn1L2
EM
4034
>MK KS BÇ Kn1L3
EM
4035
>MK KS BÇ Kn 2
EM
>Mesafe KS KÇ: Kanal ÇÖZME Kanal 2
4036
>MK KS BÇ bl 2
EM
>Mesafe KS KÇ: BLOKLAMA Kanal 2
4040
>MK KS Eko BLK
EM
>Mesafe KS Eko Sinyali BLOKLAMA
4050
G üz. MK KS O/O
IE
Giriş ile Mesafe KS ON/OFF
4052
MK KS OFF
AM
Mesafe KS DEVRE DIŞI
4054
MK KS SinyAldı.
AM
Mesafe KS Sinyal alındı
4055
MK KS Kn.Ar.
AM
Mesafe KS KANAL ARIZA
4056
MK KS Gönd.
AM
Mesafe KS Sinyal GÖNDERME
156
Fonksiyonlar
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
4057
MK KS Gönd. L1
AM
Mesafe KS Sinyal GÖNDERME, L1
4058
MK KS Gönd. L2
AM
4059
MK KS Gönd. L3
AM
4060
MK Atlama BLK
AM
Mesafe KS BLK.: Atlama ile sinyal gönd.
4068
MK KS GeçiciBLK
AM
Mesafe KS Geçici Bloklama
4070
MK KS BLK DURD.
AM
Mesafe KS Bloklama: DURDURMA Sinyali
4080
MK KS BÇ Arıza1
AM
Mesafe KS KÇ: ARIZA Kanal 1
4081
MK KS BÇ Arıza2
AM
Mesafe KS KÇ: ARIZA Kanal 2
4082
MKKS BLKDURD.L1
AM
Mesafe KS BLK.: DURDURMA sinyali, L1
4083
MKKS BLKDURD.L2
AM
4084
MKKS BLKDURD.L3
AM
4085
MK KSAlmaL1Cih1
AM
Mesafe KS Sinyal ALMA, L1, Cihaz 1
4086
MK KSAlmaL2Cih1
AM
4087
MK KSAlmaL3Cih1
AM
4088
MK KSAlmaL1Cih2
AM
4089
MK KSAlmaL2Cih2
AM
4090
MK KSAlmaL3Cih2
AM
4091
MK KSAlmaL1Cih3
AM
4092
MK KSAlmaL2Cih3
AM
4093
MK KSAlmaL3Cih3
AM
157
Fonksiyonlar
2.7 Topraklı Sistemlerde Toprak Arıza Aşırı Akım Koruma (Opsiyonel)
2.7
Topraklı Sistemlerde Toprak Arıza Aşırı Akım Koruma (Opsiyonel)
Topraklı sistemlerde, toprak arızaları sırasında oldukça büyük arıza dirençleri (örneğin toprak iletkeni olmayan
havai hatlar, kumlu toprak vb.) olabilir. Bunun sonucunda toprak arıza empedansı mesafe korumanın başlatma
karakteristiğinin dışında olabileceğinden, böyle durumlarda mesafe koruma da çoğu kez başlatma
almayacaktır.
Mesafe koruma 7SA522, topraklı güç sistemlerinde yüksek dirençli toprak arızaları için koruma fonksiyonlarına
sahiptir. Sipariş edilen modele bağlı olarak, aşağıdaki fonksiyon seçenekleri mevcuttur:
Sabit zaman açma karakteristikli üç aşırı akım kademesi (sabit zaman),
Ters zaman açma karakteristikli bir aşırı akım kademesi (IDMT) veya
– Ters zaman karakteristikli bir sıfır bileşen gerilim kademesi veya
– Ters zaman karakteristikli bir sıfır bileşen güç kademesi.
Bu kademeler, kullanıcı gerekliliklerine göre birbirlerinden bağımsız olarak yapılandırılabilir ve birlikte
kullanılabilir. Eğer akıma, gerilime veya güce bağlı dördüncü kademenin kullanılmasına gerek duyulmuyorsa,
bu kademe, dördüncü bir sabit zamanlı kademe olarak da kullanılabilir.
Ayrıca; her bir kademe yönsüz veya yönlü -ileri veya geri yönde- ayarlanabilir. Bu dört kademe, bir sinyal iletim
tertibi ile birleştirilebilir. Her bir kademenin, sinyal iletimi fonksiyonu ile birlikte kullanılıp kullanılmayacağı
belirlenebilir. Eğer koruma güç trafolarının civarında uygulanıyorsa, devreye girme tutuculuğu da
etkinleştirilebilir. Bunlardan başka, ikili girişler üzerinden harici ölçütlerle kilitleme de (örneğin ters kilitleme veya
harici otomatik tekrar kapama) mümkündür. Korunan hattın tam kısa devre arıza üzerine enerjilenmesi
sırasında, herhangi bir kademenin veya birden fazla kademenin gecikmesiz açma yapmasına da müsaade
edilebilir. İstenmeyen kademeler, etkisiz kılınır.
2.7.1
Fonksiyon Tanımı
Ölçülen Büyüklükler
Ölçülen büyüklük olarak sıfır bileşen akım kullanılır. Sıfır bileşen akım, tanım denklemine göre üç faz akımın
vektörel toplamından, yani 3·I0 = IL1 + IL2 + IL3 ’den sağlanır. Sipariş edilen sürüme ve dördüncü akım girişi I4
’ün yapılandırılmasına bağlı olarak, sıfır bileşen akım, doğrudan ölçülebilir veya faz akımlarından
hesaplanabilir.
Eğer I4 akım girişi, korunan fiderin akım trafoları setinin yıldız-noktasına veya ayrı bir toprak akım trafosuna
bağlanmışsa, toprak akımı, ölçülen bir büyüklük olarak doğrudan mevcuttur.
Eğer cihaz I4 için oldukça duyarlı akım girişi ile donatılmışsa, bu akım I4, I4/If AT (Adres 221, Altbölüm
2.1.2.1) çarpanı ile kullanılır. Bu ölçülen girişin doğrusallık aralığı, yüksek akım aralığında oldukça kısıtlanmış
olduğu için, bu akım ancak yaklaşık 1,6 A büyüklüğe kadar değerlendirilir. Daha büyük akımlar için, cihaz,
otomatik olarak faz akımlarından hesaplanan sıfır bileşen akımın değerlendirilmesine anahtarlanır. Bu
durumda, doğal olarak, bir yıldız-bağlı akım trafoları setinden üç faz akımın tamamının mevcut olması ve
cihaza bağlanmış olması gerekir. Toprak akımının işlenmesi, toprak arızası akımı çok büyük ya da çok küçük
olsun fark etmez, ancak o zaman mümkün olur.
Eğer dördüncü akım girişi I4, başka türlü, örneğin bir güç trafosunun yıldız-noktası akımı veya paralel bir hattın
toprak akımı için kullanılmışsa, cihaz, toprak akımını faz akımlarından hesaplar. Bu durumda, doğal olarak, bir
yıldız-bağlı üç akım trafosu setinden üç faz akımın tamamının mevcut olması ve cihaza bağlanmış olması
gerekir.
158
Fonksiyonlar
Sıfır bileşen gerilim, 3 U0 = UL1-E + UL2-E + UL3-E tanım formülünden belirlenir. Cihazın dördüncü gerilim girişi
U4 'ün uygulamasına bağlı olarak, sıfır bileşen gerilim, doğrudan ölçülebilir veya faz-toprak gerilimlerden
hesaplanabilir. Eğer dördüncü gerilim girişi, gerilim trafoları setinin Uen açık üçgen sargısına bağlanmışsa ve
bunlar uygun konfigüre edilmişse (Adres 210 U4 GT = Udelta trafo, bakınız Altbolüm 2.1.2.1), cihaz Uf /
Udelta (Adres 211, bakınız Altbölüm 2.1.2.1) eşleme çarpanını da hesaba katarak bu gerilimi kullanır. Eğer
değilse; cihaz, sıfır bileşen gerilimi faz gerilimlerden hesaplar. Bu durumda, doğal olarak, bir yıldız-bağlı üç
gerilim trafosu setinden üç faz-toprak gerilimlerin tamamının mevcut olması ve cihaza bağlanmış olması
gerekir.
Sabit Zamanlı Çok Yüksek Ayarlanmış Akım Kademesi 3I0>>>
Sıfır bileşen akımın üç katı 3I0, bir sayısal süzgeçten geçirilir ve daha sonra 3I0>>> ayar değeri ile
karşılaştırılır. Eğer bu değer aşılmışsa, bir ihbar verilir. İlgili T 3I0>>> gecikme zamanının dolmasından sonra,
bir açma komutu üretilir ve bir ihbar verilir. Bırakma eşiği başlatma değerinin yaklaşık % 95’idir.
Şekil 2-73’de 3I0>>> kademesinin mantık şeması görülmektedir. Fonksiyon modülleri; „Yön tespiti“, „Müsaadeli
sinyalleşme tertibi“, „Arıza üzerine kapama“ ve „Devreye girme tutuculuğu“, bütün kademeler için ortaktır ve
aşağıda açıklanmıştır. Bununla birlikte; bunlar, her bir kademeyi ayrı olarak etkileyebilir. Bu, aşağıdaki ayar
parametreleri ile gerçekleştirilir:
• Çal.modu 3I0>>>, kademenin çalışma yönünü belirler: İleri, Geri, Yönsüz veya Aktif değil,
• 3I0>>> KS/Giriş, sinyal iletimi tertibi ile veya bir ikili giriş 1310 „>T/A Ani AÇMA“ üzerinden bir
gecikmesiz açmanın mümkün olup (EVET) olmayacağını (HAYIR) belirler,
• 3I0>>>AÜK Açma, fiderin bir arıza üzerine enerjilenmesi durumunda, açmanın gecikmesiz (EVET) veya
normal gecikme zamanı ile (HAYIR) olacağını belirler ve
• 3I0>>>DEM BLK, devreye girme tutuculuğunu devreye almak (EVET) veya devreden çıkarmak (HAYIR) için
kullanılır.
159
Fonksiyonlar
Şekil 2-73
160
3I0>>>-kademesinin mantık şeması
Fonksiyonlar
Sabit Zamanlı Yüksek Ayarlanmış Akım Kademesi 3I0>>
Aşırı akım kademesi 3I0>> için mantık, 3I0>>> kademesinin aynısıdır. Ancak, bütün referanslarda 3I0>>>
yerine 3I0>> alınır. Diğer tüm hususlar için, Şekil 2-73 uygulanır.
Sabit Zamanlı Aşırı Akım Kademesi 3I0>
Aşırı akım kademesi 3I0> için mantık, 3I0>>> kademesinin aynısıdır. Ancak, bütün referanslarda 3I0>>>
yerine 3I0> alınır. Diğer tüm hususlar için, Şekil 2-73 uygulanır. Bu kademe, 2’nci harmonikten itibaren tüm
harmonik bileşenleri tamamen yok eden özel olarak optimize edilmiş bir sayısal süzgeçle çalışır. Bundan
dolayı, özellikle oldukça duyarlı bir toprak arızası tespiti için uygundur.
„Ters zamanlı“ kademesi (sonraki paragrafa bakın), uygun parametre ayarıyla, dördüncü sabit zaman
kademesi olarak kullanılabilir.
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi 3I0P
Ters zaman gecikmeli kademe, diğer kademeler ile aynı şekilde çalışır. Bu kademe, 2. harmonikten itibaren tüm
harmonik bileşenleri tamamen yok eden özel olarak optimize edilmiş sayısal bir filtre ile çalışır. Bundan dolayı,
özellikle oldukça duyarlı bir toprak arızası tespiti için uygundur. Ancak, zaman gecikmesi, burada ayar
karakteristiğinin tipine, toprak akımının şiddetine ve bir 3I0p Z. Kadranı (IEC-Karakteristiği, Şekil 2-74)
veya Z.ÇarpanıZÇ3I0p (ANSI-Karakteristiği) zaman çarpanına dayalı olarak hesaplanır. Mevcut
karakteristiklerin ön seçimi, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında daha önce yapılmıştı. Bundan
başka; ters zaman karakteristiğine eklenecek ek bir sabit zaman gecikmesi Ek T-GEC. seçilebilir.
Karakteristik, Teknik Verilerde gösterilmiştir.
Şekil 2-74 ’de mantık şeması görülmektedir. Örnek olarak, IEC karakteristikleri için ayar adresleri gösterilmiştir.
Ayar notlarında, değişik ayar adresleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Ayrıca; bu kademeyi bir sabit zaman kademesi olarak uygulamak da mümkündür. Bu durumda, 3I0p
BAŞLATMA, başlatma eşiği ve Ek T-GEC. sabit zaman gecikmesidir. Ters zaman karakteristiği, bu durumda
etkin olarak baypaslanır.
161
Fonksiyonlar
Şekil 2-74
3I0P-kademesi (ters zamanlı aşırı akım koruma) için mantık şeması, IEC karakteristikleri için örnek
Logaritmik- Ters Karakteristikli Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi
Ters logaritmik karakteristik, özellikle eğri biçiminin bir çok parametreden etkilenmesi olgusu ile diğer ters
zamanlı karakteristiklerden farklıdır. Eğriyi doğrudan etkileyen eğim ve 3I0p MaksT-GEC. zaman kaydırması
değiştirilebilir. Karakteristikler, Teknik Verilerde gösterilmiştir.
Şekil 2-75 ’de mantık şeması görülmektedir. Eğri parametrelerinden başka, bir minimum zaman 3I0p Min TGEC. belirlenebilir; bu zamanın altında açma olmaz. 3I0p Yıl. Nokt., taban ayarının bir katı olarak
ayarlanan bir 3I0p BAŞLATMA akım çarpanının altında, yine açma olmaz.
Değişik parametrelerin etkilerine ilişkin diğer bilgiler, Altbölüm 2.7.2’de fonksiyon parametrelerinin ayar
notlarında bulunabilir.
Geri kalan ayar seçenekleri, diğer eğriler için olanlarla aynıdır.
162
Fonksiyonlar
Şekil 2-75
Ters logaritmik karakteristik için 3I0P-kademesinin mantık şeması
Sıfır Bileşen Gerilim Zaman Koruma (U0-ters)
Sıfır bileşen gerilim zaman koruması, bir gerilime bağlı açma zamanı karakteristiğine göre çalışır. Ters zaman
gecikmeli zamanlı aşırı akım kademesinin yerine kullanılabilir.
Gerilim/zaman karakteristiği, gerilim yönünde t → ∞ için belirlenen bir (U0ters minimum) sabit gerilim ile
zaman yönünde belirlenen bir (T ileri(U0ters)) arasında yer değiştirir. Karakteristik, Teknik Verilerde
gösterilmiştir.
163
Fonksiyonlar
Şekil 2-76 ’de mantık şeması görülmektedir. Açma zamanı, U0 sıfır bileşen gerilimin büyüklüğüne bağlıdır.
Gözlü, topraklı sistemlerde, sıfır bileşen gerilim, toprak arızası yerine doğru artar. Ters zaman karakteristiği,
arızaya en yakın röle için en kısa açma komutu zamanı ile sonuçlanır. Diğer röleler, o zaman resetlenir.
Şekil 2-76
164
Yönsüz artçı kademeli yönlü ters zamanlı sıfır bileşen gerilim koruma
Fonksiyonlar
Diğer bir zaman kademesi T ters (U0ters), sabit bir gecikme ile yönsüz açma yapar. Bu kademe, yönlü
kademenin üzerinde ayarlanabilir. Bu kademe ile açma için bir önkoşul, gerilim-denetimli kademenin zamanının
(yön denetimi olmaksızın) daha önce dolmuş olmasıdır. Sıfır bileşen gerilimin çok küçük olması durumunda
veya gerilim trafosu minyatür şalteri attığı zaman, bu kademe de etkisiz kılınır.
Sıfır Bileşen Güç Koruması
Sıfır bileşen güç koruması, güce bağlı bir açma zamanı karakteristiği ile çalışır. Bir ters zamanlı aşırı akım
kademesinin yerine kullanılabilir.
Güç, sıfır bileşen gerilim ve sıfır bileşen akımdan hesaplanır. Açma için, yapılandırılabilir bir kompanzasyon
açısı, Sr bileşeni yapılandırılabilir kompanzasyon açısı ϕKomp 'ın yönünü belirler, ve sıfır bileşen güç olarak da
tanımlanabilir:
Sr = 3 I0·3 U0·cos(ϕ – ϕKomp)
Burada ϕ = ∠ (U0; I0), yani U0 ile I0 arasındaki açıdır. ϕKomp maksimum duyarlık yönünü belirler. (cos
(ϕ – ϕKomp) = 1’dir, eğer ϕ = ϕKomp) ise. İşaret bilgisi yüzünden, güç hesabı otomatik olarak yönü de kapsar. Ters
yön için güç, işaret ters çevirerek belirlenebilir.
Güç-zaman karakteristiği, güç yönünde bir referans değer Sref (= için ters karakteristiğin temel değeri
ϕ = ϕKomp) üzerinden ve zaman yönünde bir k çarpanı ile tanımlanmış bir eğridir.
165
Fonksiyonlar
Şekil 2-77
Sıfır Bileşen Güç Koruması
Şekil 2-77 ’te mantık şeması görülmektedir. Açma zamanı, yukarıda tanımlanan denkleştirilmiş Sr sıfır bileşen
gücün seviyesine bağlıdır. Örgülü, topraklı sistemlerde, sıfır bileşen gerilim ve sıfır bileşen akım, toprak arızası
yerine doğru artar. Ters zaman karakteristiği, arızaya en yakın röle için en kısa açma komutu zamanı ile
sonuçlanır. Bunun üzerine diğer röleler resetlenir.
Faz Akım Stabilizasyonu
Çok noktadan topraklı sistemlerde simetrik olmayan yük koşulları veya farklı akım trafo hataları bir sıfır bileşen
akıma yol açabilir. Bu sıfır bileşen akım da, eğer toprak akım kademeleri için başlatma eşikleri düşük
ayarlanmışsa hatalı başlatmalara yol açabilir. Bunu önlemek için, faz akımları toprak akım kademeleri ni
stabilize eder: faz akımları arttıkça, başlatma eşikleri de artar (Şekil 2-78). Stabilizasyon çarpanı (= eğim), IfSTAB. Eğimi (Adres 3104) parametresi vasıtasıyla değiştirilebilir. Bütün kademelere uygulanır.
166
Fonksiyonlar
Şekil 2-78
Demeraj Tutuculuğu
Eğer cihaz bir trafo fiderine bağlanmışsa, trafo enerjilendiğinde büyük demeraj akımları beklenir; eğer trafonun
yıldız-noktası topraklı ise, aynı şekilde sıfır bileşen akımlarda da bir artış olur. Demeraj akımları, anma akım
mertebelerinde olabilir ve birkaç on milisaniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir.
Ölçülen akım süzgeçlenerek temel akım değerlendirilmesine rağmen, çok kısa gecikme zamanları
ayarlanmışsa, trafonun enerjilenmesi sırasında bir yanlış başlatma olabilir. Demeraj akımında, enerjilenen
trafonun tipine ve büyüklüğüne bağlı olarak büyük oranda temel harmonik bileşen mevcuttur.
Demeraj tutuculuğu, demeraj akımları tespit edildiği sürece demeraj tutuculuğu için etkinleştirilmiş bütün
kademelerin açmalarını kilitler.
Demeraj akımı, bir arıza akımı sırasında hemen hemen hiç olmayan nispeten büyük ikinci harmonik bileşen
(anma frekansın iki katı) içerir. Frekans çözümlemesi için, akımın bir Fourier çözümlemesini gerçekleştiren
sayısal süzgeçler kullanılır. Harmonik miktar, ayar değerinin (2. DEMERAJ Tut.) üzerine çıkar çıkmaz,
etkilenen kademe bloklanır.
Demeraj tutuculuğu bir minimum akımın etkili olmasından itibaren olur. Bu hassas toprak akım trafolu
cihazlarda 22 mA sekonder ve normal toprak akım trafolu cihazlarda 0,41 IN olur.
Sıfır Bileşen Sistemle Yön Tespiti (Sıfır bileşen gerilim ve/veya Trafo-Yıldız noktası akımı)
Yön tespiti, ölçülen akım IE (= –3·I0), referans gerilimi UP ile karşılaştırılarak yapılır.
Yön tespiti için gerekli UP gerilimi, yıldız-noktası topraklı bir güç trafosunun (kaynak trafosu) IY yıldız-noktası
akımından da -eğer mevcutsa- hesaplanabilir.
Ayrıca; bir trafonun hem 3·U0 sıfır bileşen gerilimi, hem de IY yıldız-noktası akımı polarlama büyüklüğü olarak
kullanılabilir. Referans değer UP, o zaman sıfır bileşen gerilim 3·U0 ile IY yıldız-noktası akımıyla orantılı bir
değerin toplamıdır. Bu değer, anma akım için yaklaşık 20 V ’tur (Şekil 2-79).
Trafonun yıldız-noktası akımını kullanan yönlü polarlama, gerilim trafolarından bağımsızdır ve dolayısıyla bir
gerilim trafosu sekonder devrede arızası sırasında da güvenilir olarak işler. Ancak, toprak arıza akımının
tamamı olmasa bile önemli bir kısmının yıldız-noktası akımı ölçülen trafo üzerinden akması gerekir.
Yön tespiti, minimum bir 3I0 akımı ile 3U0> olarak ayarlanabilen bir minimum bir artık gerilime gerek duyar. Eğer
artık gerilim çok küçükse, yön, ancak trafo yıldız-noktası akımıyla polarlanmış ve bu akım da IY> ayarına
karşılık olan bir minimum değeri aşmışsa tespit edilebilir. Yön tespiti 3U0 ile engellenir, eğer cihaz gerilim
trafolarının sekonder devrelerinde bir arıza (gerilim trafosu minyatür şalterinin attığı bir ikili giriş üzerinden rapor
edilmişse, „Sigorta Arızası İzleme“, ölçülen gerilim arızası izleme) veya 1-kutup gerilimsiz bir ara belirlenmişse.
167
Fonksiyonlar
Şekil 2-79
Toprak arıza korumanın yön karakteristiği
Negatif Bileşen Sistemle Yön Tespiti
Eğer bir toprak arızası sırasında, oluşan sıfır bileşen gerilim doğru bir ölçüm yapılamayacak kadar çok küçükse
veya sıfır bileşen akım, örneğin paralel bir hattan karşılıklı kuplaj yüzünden bir girişime maruz kalmışsa, bu
durumlarda negatif bileşen sistem değerlerini kullanmanın bir üstünlüğü olabilir. Eğer cihazda sıfır bileşen
gerilim mevcut değilse, yine negatif bileşen sistem değerleri kullanılabilir.
Diğer hususlarda, bu fonksiyon, sıfır bileşen akım ve sıfır bileşen gerilimle aynı şekilde çalışır. 3I0 ve 3U0
çalışma büyüklükleri yerine, ölçüm için 3I2 ve 3U2 negatif bileşen sinyalleri kullanılır. Bu sinyaller de aynı şekilde
bir 3I2> veya 3U2> minimum büyüklüğüne sahip olmalıdır.
Sıfır bileşen sistem veya negatif bileşen sistemle yön tespiti de mümkündür. Bu durumda; cihaz, sıfır bileşen
büyüklüğün mü yoksa negatif bileşen gerilimin mi daha büyük olduğunu belirler. Yön tespiti, bu iki değerden
büyük olanı ile yapılır. Yön tespiti 1-kutuplu gerilimsiz ölü zamanda yürütülmez.
Kompanze Sıfır Bileşen Sistem Gücü ile Yön Tespiti
Yön tespiti için sıfır bileşen güç de kullanılabilir. Bu durumda, kompanze sıfır bileşen gücün işareti belirleyicidir.
Bu, yukarıdaki „Sıfır Bileşen Güç“ paragrafında bahsedildiği gibi yapılandırılabilir kompanzasyon açısı ϕKomp
'nın yönündeki sıfır güç bileşeni Sr 'dir, yani
Sr = 3 I0·3 U0·cos(ϕ – ϕKomp)
Yön tespiti;
• eğer Sr pozitif ve Sr > S İLERİ ise ileri yönü,
• eğer Sr negatif ve |Sr| > S İLERİ ise geri yönü gösterir.
Yön tespiti, minimum bir 3I0 akımı ile 3U0> olarak ayarlanabilen bir minimum bir artık gerilime gerek duyar.
Önkoşul, yine denkleştirilmiş sıfır bileşen gücün yapılandırılabilir bir minimum büyüklüğe sahip olmasıdır. Eğer
cihaz gerilim trafolarının sekonder devrelerinde bir arıza (gerilim trafosu minyatür şalterinin attığı bir ikili giriş
üzerinden rapor edilmişse „Sigorta Arızası İzleme“, ölçülen gerilim arızası izleme) veya 1-kutup gerilimsiz bir
ara belirlenmişse, yön tespiti de engellenir. Şekil 2-80’de bir yön karakteristiği örneği verilmiştir.
168
Fonksiyonlar
Şekil 2-80
Sıfır bileşen güç ile yön karakteristiği, Sr = Ayar değeri S İLERİ YÖN örneğı
Toprağa Temas Eden Fazın Tespiti
Toprak arıza koruma sıfır bileşen sistem ve negatif bileşen sistem büyüklüklerini kullandığı için, arızalı faz
doğrudan tespit edilemez. Yüksek dirençli toprak arızaları durumunda bir-kutup otomatik tekrar kapamayı
mümkün kılmak için, toprak arıza koruma fonksiyonu bir faz seçici özelliğine sahiptir. Akım ve gerilimlerin
dağılımı vasıtasıyla, bir arızanın bir fazlı veya çok fazlı bir arıza olduğu tespit edilir. Eğer arıza bir fazlı ise, faz
seçici ile arızalı faz belirlenir. 1-kutuplu bir otomatik tekrar kapama esnasında faz seçici özellik bloklanır.
Çok fazlı bir arıza tespit edilir edilmez, bir 3-kutup açma üretilir. Eğer 1-kutup açmaya müsaade edilmemişse
(ayar veya diğer dahili ek fonksiyonların veya ikili giriş üzerinden harici cihazların, örneğin tekrar kapama
cihazının 3-kutup bağlantısı sebebiyle), yine üç-kutup açma başlatılır.
Faz seçici, faz-toprak gerilimlerini, faz akımlarını ve akımların simetrik bileşenlerini değerlendirir. Eğer büyükçe
bir gerilim düşümü veya bir yüksek aşırı akım sebebiyle kesinlikle arızanın bir fazlı olduğu tespit edilmişse, ilgili
fazda bir açma başlatılır. Eğer akımlar ve/veya gerilimler bir çok-fazlı arızayı gösterirse, buna uygun 3-kutup
açma başlatılır.
Eğer açıklanan yöntemler yardımıyla arızanın tipi tam tespit edilememişse, en sonunda faz akımlarından
negatif bileşen ve pozitif bileşen sistemler süzgeçlenir. Arızanın tipini tespit etmek için, yani arızanın bir fazlı
veya çok fazlı olduğunu belirlemek için, negatif bileşen akım ile sıfır bileşen akım arasındaki faz açısı kullanılır.
Eğer gerekirse yük akımını düzeltmek için faz akımları da değerlendirilir. Bu yöntem, bir fazlı arıza durumunda,
arızasız fazların ya hiç arıza akımı iletmeyeceği veya sadece yaklaşık aynı fazda arıza akımlarını ileteceği
olgusuna dayanır.
Faz seçici, yaklaşık 40 ms bir çalışma süresine sahiptir. Eğer bu süre içerisinde arızanın tipi tespit
edilememişse, 3-kutup açma başlatılır. Yukarıda açıklandığı gibi, çok fazlı bir arıza tespit edilir edilmez mutlaka
3-kutup açma başlatılır. Bu nedenle sinyal iletim yöntemlerinde faz ayrımlı gönderme sinyalleri 40 ms’ye kadar,
faz ayrımlı olmayan gönderme sinyali 1384 „T/A KS GÖND.“ 'e göre 40 ms geciktirilebilir (bakınız Bölüm 2.8).
Şekil 2-81 ’de mantık şeması görülmektedir. Faz seçici ile tespit edilen faz, seçici olarak işlenebilir; örneğin fazseçicili sinyal iletimi için „T/A Baş. L1“ vb. dahili bilgisi kullanılır.
Faz-seçicili başlatmanın harici ihbarları, „T/A L1 seçildi“ vb. olarak verilir. Bu bilgi, ancak faz açıkça tespit
edilmişse çıkar. 1-kutup açma için tabi ki genel önkoşulların yerine getirilmiş olması (örneğin cihazın 1- kutup
açma için uygun olması, 1-kutup açmaya müsaade edilmiş olması) gerekir.
169
Fonksiyonlar
Şekil 2-81
170
Faz seçici ile tek-kutup açmanın mantık şeması
Fonksiyonlar
Bloklama
Toprak arıza koruma, mesafe koruma tarafından bloklanabilir. Eğer mesafe koruma bir başlatma arıza tespit
etmişse, o zaman toprak arıza koruma açmayacaktır. Bu, mesafe koruma ile seçicili arıza temizlemeye toprak
arıza koruma ile açmadan daha yüksek bir öncelik verir. Kilitleme, yapılandırma ile, bir fazlı veya çok fazlı
arızalarla ve Z1 veya Z1/Z1B mesafe kademeleri içerisindeki arızalarla sınırlandırılabilir. Kilitleme, sadece
zaman sırasını ve toprak arıza koruma fonksiyonu ile açmayı etkiler. Kilitleme sebebi ortadan kalktıktan sonra,
sinyal koşusu durumlarını önlemek için kilitleme yaklaşık 40 ms sürdürülür. Arıza bildirimi olarak “T/A AÇMA
BLKdi“ (No 1335) verilir.
Toprak arıza koruma, aynı zamanda, bir otomatik tekrar kapama çevriminin tek-kutup ölü zamanı süresince de
bloklanabilir. Böylece, bu durumda ortaya çıkacak sıfır bileşen akım ve gerilim sinyallerinden kaynaklanacak
bir hatalı ölçüm önlenmiş olur. Kilitleme, koruma fonksiyonunun tamamını ya da münferit aşamaları etkiler ve
tekrar kapama sonrası, sinyal koşusu durumlarını önlemek için, yaklaşık 40 ms sürdürülür. Komple
fonksiyonun kilitlenmesinde „T/A BLKdi“ (No 1332) bildirimi verilir. Tek kademelerin kilitlenmesinde 14080 14083 bildirimleri görünür.
Cihaz harici bir otomatik tekrar kapama ile birlikte çalışırsa veya bir 1-kutup Açma bir başka (paralel çalışan)
koruma ile gerçekleşirse, 1-kutup şalter kapama durumu esnasında toprak arıza koruma ikili giriş üzerinden
bloklanmalıdır.
Şekil 2-82
Faz seçicili 1-kutup açma mantık diyagramı
171
Fonksiyonlar
Bir Toprak Arızası üzerine Kapama
Hattın enerjilenmesinin tespiti, bir toprak arızası üzerine kesici anahtarlandığında hızlı açma yapmak için
kullanılabilir. Toprak arıza koruma, bu durumda gecikmesiz 3-kutup açma yapabilir. Hattın enerjilenmesini
takiben, hangi kademenin/kademelerin gecikmesiz açma yapacağını belirlemek üzere parametreler
ayarlanabilir (Şekil 2-73’den Şekil 2-77’e kadar mantık şemalarına bakın).
Hattın enerjilenmesinin tespiti durumunda, demeraj stabilizasyonu bir ani yığılma akımı tespit ettiği sürece
gecikmesiz açma kilitlenir. Bu, bir kademenin ani açmasının, bir trafonun enerjilenmesi sırasında yeterince
geciktirilerek açma yapmasını önler.
2.7.2
Ayar Notları
Genel
Cihaz fonksiyon kapsamlarının yapılandırılması sırasında, (Bölüm 2.1.1, Adres 131 T.Arıza A.AKIM) hangi
karakteristik grubunun kullanılacağı belirlenir. Aşağıda açıklanan işlemler sırasında, sadece cihazın sürümüne
ve seçilen yapılandırmaya göre mevcut olan karakteristiklere uygulanan parametrelere erişilebilir.
Parametre 3101 Topr. AA FONKS., toprak arıza korumayı devreye almak ON veya devreden çıkarmak OFF
için kullanılabilir. Bu, toprak arıza korumanın bütün fonksiyonlarını kapsar.
Eğer istenmiyorsa, dört kademeden her biri, çalışma modu MODUS ... Aktif değil olarak ayarlanarak
etkisiz kılınabilir (aşağıya bakın).
Bloklama
Toprak arıza koruma, mesafe koruma ile seçilen hata temizlemesine, toprak arıza koruma açmasından daha
yüksek öncelik vermek amacıyla bloklanabilir. 3102 MK için BLK adresinde, bloklamanın, mesafe korumanın
her bir toprak başlatması sırasında (her BAŞLATMADA) veya sadece mesafe koruma tarafından bir fazlı
başlatma sırasında (1faz BAŞLATMA) ya da mesafe koruma tarafından çok fazlı başlatma sırasında (Çok
fazlı BAŞ.) yapılacağı belirlenir. Eğer kilitleme istenmiyorsa, adres HAYIR olarak ayarlanır.
Aynı zamanda, toprak arıza koruma açmayı, sadece korunan hat bölümündeki mesafe koruma başlatmasında
kilitlemek de mümkündür. Z1 kademesi içerisinde olan arızalarda toprak arıza koruma açmasını kilitlemek için
3174 no’lu MK KADEME BLK adresi Z1 kademesinde olarak ayarlanır. Z1 veya Z1B kademesi içerisinde
olan arızalarda toprak arıza koruma açmasını kilitlemek için 3174 no’lu MK KADEME BLK adresi Z1/Z1B
kad. olarak ayarlanır. Ancak, arıza yerine bakmaksızın mesafe koruma ile toprak arıza korumayı kilitlemek
için, 3174 no’lu MK KADEME BLK adres her kademede olarak ayarlanır.
Dolayısıyla 3102 no’lu adres, arızanın tipine ve 3174 no’lu adres de arıza yerine ilişkindir. Bu iki kilitleme
seçeneği bir VE koşulu sağlar. Örneğin, toprak arıza korumayı sadece Z1 kademesi içerisindeki bir fazlı
arızalarda kilitlemek için, 3102 no’lu adres, MK için BLK = 1faz BAŞLATMA olarak ve 3174 no’lu adres de
MK KADEME BLK = Z1 kademesinde olarak ayarlanır. Toprak arıza korumayı Z1 kademesi içerisindeki her
arızada kilitlemek için, 3102 no’lu adres MK için BLK = her BAŞLATMADA ve 3174 no’lu adres de MK
KADEME BLK = Z1 kademesinde olarak ayarlanır.
Toprak arıza koruma, bir-kutup otomatik tekrar kapama ölü zamanı içerisinde bloklanmalıdır, aksi takdirde; bu
sırada ortaya çıkan hatalı sıfır bileşen değerler ve -eğer uygulanıyorsa- negatif bileşen değerler, korumanın
yanlış başlatmasına yol açabilir.
Ağ verilerinin ayarında (Alt bölüm 2.1.2.1), 1-kutuplu gerilimsiz arada toprak arıza korumanın bütün
kademelerinin ortak mı veya ayrı ayrı mı kilitlenmesi gerektiği belirlenir.
238 T/A AA 1f, kademeler brlk. olarak ayarlanmasında, 3103 no’lu 1f ÖLÜ Zm BLK parametre
görünür, kademe ayrımlı kilitleme için parametreler gizlenir.
1-kutuplu otomatik tekrar kapamanın yürütülmesi gerekiyorsa, Parametre 3103 1f ÖLÜ Zm BLK, EVET olarak
ayarlanmalıdır (1-kutup açmalı cihazlar için önayar). Aksi takdirde; ayarı HAYIR olarak değiştirin.
172
Fonksiyonlar
3103 no’lu 1f ÖLÜ Zm BLK parametre adresi EVET olarak ayarlandığında, eğer Açık-Kutup Algılayıcı bir
birkutup ölü zamanı tespit etmişse, toprak arıza koruma tamamen kilitlenir. Eğer korunan şebekede bir-kutup
açma uygulanmıyorsa, bu parametrenin kesinlikle HAYIR olarak ayarlanması gerekir.
3103 no’lu 1f ÖLÜ Zm BLK parametre adresinin ayarına bakılmaksızın, eğer bir-kutup ölü zaman sırasında
toprak arıza korumanın kendisi bir açma komutu vermişse, koruma mutlaka kilitlenecektir. Aksi takdirde, eğer
arıza akımına yük akımı sebep olmuşsa, başlatma almış olan toprak arıza koruma reset olamaz.
kad.lerayrıayrı ayarında, kademe ayrımlı kilitleme için parametreler görünür şekildedir (3116 BLK /1f
3I0>>>, 3126 BLK /1f 3I0>>, 3136 BLK /1f 3I0> ve 3157 BLK /1f 3I0p), Parametre 3103 1f ÖLÜ
Zm BLK gizlenir.
3116, 3126, 3136 ve 3157 parametreleri ile, bir-kutup ölü zaman sırasında kademelerden hangisinin
kilitlenmesi gerektiği belirlenir. Eğer ilgili kademenin kilitlenmesi gerekiyorsa, ayar EVET olarak kalır, aksi
takdirde Hayır (yönsüz) olarak ayarlanır.
Not
1-kutup ölü zamanda kilitlenmesi gerekmeyen toprak arıza koruma kademeleri, kendi toprak arıza
korumalarının 1-kutup açma kumandasında da kilitlenmezler. Eğer yük akımının sebep olduğu arıza akımı ile
eşik değerinin altında böyle bir kademe bulunuyorsa, toprak arıza korumanın açma ve başlatması da yalnızca
geriye dönebilir.
Açma
Güç sistem verilerini ayarlarken, (Alt bölüm 2.1.2.1) 1-kutuplu açma imkanının toprak arıza korumanın bütün
kademeleri için ortak mı veya ayrı ayrı mı ayarlanması gerektiği belirlenir.
238 no'lu T/A AA 1f kademeler brlk. olarak ayarlanmasında, 3109 no'lu Açma 1faz T/A faz ayrımlı
ayarlamanın gizlendiği parametreler görünür.
3109 no'lu Açma 1faz T/A arızalı fazın kesinlikle tespit edilmiş olması koşuluyla, toprak arıza korumanın birkutup açma yapıp yapmayacağını belirtir. Bu adres, ancak bir-kutup açma yapma seçeneği olan cihazlar için
geçerlidir. Eğer bir-kutup otomatik tekrar kapama uygulanıyorsa, adresi EVET olağan ayarında bırakın. Aksi
takdirde; ayarı HAYIR olarak değiştirin.
kad.lerayrıayrı ayarında kademe ayrımlı ayar için parametreler görünür (3117 Açma 1f 3I0>>>, 3127
Açma 1f 3I0>>, 3137 Açma 1f 3I0>>> ve 3158 Açma 1f 3I0p), 3109 no’lu Açma 1faz T/A
Parametresi gizlenir.
3117, 3127, 3137 ve 3158 no'lu parametrelerle, arızalı fazın kesin olarak belirlenebilmesinden itibaren
kademelerden hangisinin 1-kutup açma yapması gerektiği belirlenebilir. Eğer ilgili kademenin 1-kutup açma
yapması gerekiyorsa, ayar EVET olarak kalır, aksi takdirde Hayır (yönsüz) olarak ayarlanır.
Sabit Zamanlı Kademeler
İlk önce, her bir kademenin çalışma modu ayarlanır: 3110 no'lu Çal.modu 3I0>>> adresi, 3120 no'lu Çal.
modu 3I0>> adresi ve 3130 no'lu Çal. modu 3I0>adresi. Her bir kademe, İleri (genellikle hat tarafı ileri
yöndür), Geri (genellikle bara tarafı geri yöndür) veya Yönsüz (her iki yön) olarak ayarlanabilir. Eğer bir
kademe istenmiyorsa Aktif değil olarak ayarlanır.
Sabit zaman kademeleri 3I0>>> (Adres 3111), 3I0>> (Adres 3121) ve 3I0> (Adres 3131), üç kademeli bir
sabit zamanlı aşırı akım koruma olarak kullanılabilir. Bu kademeler, aynı zamanda, 3I0p BAŞLATMA (Adres
3141, aşağıya bakın) kademesi ile birlikte de kullanılabilir. Başlatma eşikleri, genel olarak, en duyarlı kademe,
beklenen en küçük toprak akımını görecek şekilde seçilmelidir.
3I0>>- ve 3I0>>>-kademeleri, daha kısa etki süresine sahip özel sayısal süzgeçler kullandıkları için, hızlı açma
(ani) için en uygun kademelerdir. Diğer taraftan 3I0> ve 3I0P kademeleri ise, etkili harmonikleri bastırma
yöntemleri sayesinde, çok duyarlı toprak arızası tespiti için uygundur.
173
Fonksiyonlar
Ters zamanlı kademeden çok, dördüncü bir sabit zaman kademesi isteniyorsa „ters zaman“ kademesi, bir sabit
zamanlı kademe olarak da kullanılabilir. Bu, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında (bakın Bölüm
2.1.1.2, Adres 131 T.Arıza A.AKIM = Sabit Zaman) ayarlanarak yapılır. Bu kademe için, bu durumda
3141 no'lu 3I0p BAŞLATMA adresi, akım başlatma eşiğini ve 3147 no'lu Ek T-GEC. adresi de sabit zaman
gecikmesini belirler.
Zaman gecikme ayarları T 3I0>>> (Adres 3112), T 3I0>> (Adres 3122) ve T 3I0> (Adres 3132) için
değerler, sistemin toprak arıza sınıflandırma koordinasyon diyagramına göre belirlenir.
Akım ve zaman ayarlarının seçimi sırasında, bir kademenin yöne bağlı olmasının gerekli olup olmadığına veya
telekoruma ile kullanılıp kullanılmayacağına özel dikkat göstermek gerekir. Bunun için, „Yön tespiti“ ve „Toprak
Arıza Koruma ile Sinyal iletimi“paragraflarına bakın.
Ayarlanan zaman gecikmeleri, doğal çalışma (ölçme) sürelerini kapsamayan salt ek gecikmelerdir.
IEC Karakteristikli Ters Zamanlı Kademe
Eğer dördüncü kademe ters zamanlı kademe olarak IEC-Karakteristiği ile yapılandırılmış ise (Adres 131
T.Arıza A.AKIM = ZAAE IEC), ilk önce çalışma modu ayarlanır: Adres 3140 Çal. modu 3I0p. Kademeyi,
İleri (genellikle hat tarafı ileri yöndür), Geri (genellikle bara tarafı geri yöndür) veya Yönsüz (her iki yön)
olarak ayarlanabilir. Eğer kademe istenmiyorsa Aktif değil olarak ayarlanır.
3I0P ters zamanlı aşırı akım kademesi için, rölenin sürümüne ve seçilen yapılandırmaya bağlı olarak (Bölüm
2.1.1.2, Adres 131), çeşitli eğriler seçilebilir. Eğer ters zaman kademesi istenmiyorsa, 131 no'lu adres
T.Arıza A.AKIM = Sabit Zaman olarak ayarlanır. 3I0P kademesi dördüncü sabit zaman kademesi olarak
kullanılabilir (yukarıdaki Kademeyi, Sabit zamanlı Kademeler“ paragrafına bakın) veya tamamen etkisiz kılınır.
IEC-Karakteristikleri ile (Adres 131, T.Arıza A.AKIM = ZAAE IEC), 3151 no’lu IEC Eğrisi adresinde şu
eğriler seçilebilir:
Normal Ters (ters, IEC 60255-3’e göre tip A),
Çok Ters (çok ters, IEC 60255-3’e göre tip B),
Aşırı Ters (aşırı ters, IEC 60255-3’e göre tip C) ve
Uzun Sü. Ters (uzun süreli ters, IEC 60255-3’e göre tip B).
Karakteristikler ve eğri denklemleri, Teknik Verilerde verilmiştir.
3I0p BAŞLATMA (Adres 3141) akım eşiğinin ayarı, sabit zamanlı kademelerin ayarlarına benzer (yukarıya
bakın). Ancak, bu durumda, başlatma eşiği ile ayar değeri arasına bir güvenlik payının dahil edildiğine dikkat
edin. Başlatma, ancak ayar değerinin yaklaşık % 10 üzerinde bir akımda olacaktır.
Zaman çarpanı ayarı 3I0p Z. Kadranı (Adres 3143), şebeke için tasarlanan toprak akımı koordinasyonuna
göre yapılır.
Akıma bağlı ters zamanlı gecikmeye ilave olarak, eğer gerekli ise, sabit bir zaman gecikmesi ayarlanabilir. Ayar
Ek T-GEC. (Adres 3147), ayar eğrilerinin zaman gecikmelerine eklenir.
174
Fonksiyonlar
ANSI Karakteristikli Ters Zamanlı Akım Kademesi
Eğer dördüncü kademe ters zamanlı kademe olarak ANSI-Karakteristiği ile yapılandırılmış ise (Adres 131
T.Arıza A.AKIM = ZAAE ANSI), ilk önce çalışma modu ayarlanır: Adres 3140 Çal. modu 3I0p.
Kademeyi, İleri (genellikle hat tarafı ileri yöndür), Geri (genellikle bara tarafı geri yöndür) veya Yönsüz (her
iki yön) olarak ayarlanabilir. Eğer kademe istenmiyorsa Aktif değil olarak ayarlanır.
3I0P ters zamanlı aşırı akım kademesi için, rölenin sürümüne ve seçilen yapılandırmaya bağlı olarak (Bölüm
2.1.1, Adres 131), çeşitli eğriler seçilebilir. Eğer ters zaman kademesi istenmiyorsa, 131 no'lu adres T.Arıza
A.AKIM = Sabit Zaman olarak ayarlanır. 3I0P kademesi dördüncü sabit zaman kademesi olarak kullanılabilir
(yukarıdaki „Sabit zamanlı Kademeler“ paragrafına bakın) veya tamamen etkisiz kılınır. ANSI-Karakteristikleri
ile (Adres 131, T.Arıza A.AKIM = ZAAE ANSI), 3152 no’lu ANSI Eğrisi adresinde şu eğriler seçilebilir:
Normal Ters,
Kısa Ters,
Kısa Ters,
Orta Ters,
Çok Ters,
Aşırı Ters,
Sabit Ters.
Karakteristikler ve eğri denklemleri, Teknik Verilerde verilmiştir.
3I0p BAŞLATMA (Adres 3141) akım eşiğinin ayarı, sabit zamanlı kademelerin ayarlarına benzer (yukarıya
bakın). Ancak, bu durumda, başlatma eşiği ile ayar değeri arasına bir güvenlik payının dahil edildiğine dikkat
edin. Başlatma, ancak ayar değerinin yaklaşık % 10 üzerinde bir akımda olacaktır.
Zaman çarpanı ayarı 3I0p Z. Kadranı (Adres 3144), şebeke için tasarlanan toprak akımı koordinasyonuna
göre yapılır.
Akıma bağlı ters zamanlı gecikmeye ilave olarak, eğer gerekli ise, sabit bir zaman gecikmesi ayarlanabilir. Ayar
Ek T-GEC. (Adres 3147), ayar eğrilerinin zaman gecikmelerine eklenir.
Logaritmik Ters Karakteristikli Ters Zamanlı Kademe
Eğer yapılandırma sırasında logaritmik ters karakteristikli ters zamanlı aşırı akım kademesini seçmişseniz
(Adres 131 T.Arıza A.AKIM = ZAA Logaritmik), ilk olarak çalışma modu ayarlayın: Adres 3140 Çal.
modu 3I0p. Kademeyi, İleri (genellikle hat tarafı ileri yöndür), Geri (genellikle bara tarafı geri yöndür) veya
Yönsüz (her iki yön) olarak ayarlanabilir. Eğer kademe istenmiyorsa Aktif değil olarak ayarlanır.
Logaritmik ters karakteristik için (Adres 131 T.Arıza A.AKIM = ZAA Logaritmik), 3153 no'lu adres ayarı
LOG Eğrisi = Log. ters A.
Karakteristik ve eğri denklemi, Teknik Verilerde verilmiştir.
Şekil 2-83 ’de, en önemli ayar parametrelerinin eğri üzerindeki etkileri gösterilmiştir. 3I0p BAŞLATMA (Adres
3141), bütün akım değerleri için referans değerdir 3I0p Yıl. Nokt. (Adres 3154), eğrinin başlangıcını, yani
akım ekseni üzerindeki en düşük çalışma aralığını (3I0p BAŞLATMA taban ayarının katı olarak) belirler.
Zaman ayarı 3I0p MaksT-GEC. (Adres 3146), eğrinin başlangıç noktasını (3I0 = 3I0p BAŞLATMA için)
belirler. Zaman çarpanı 3I0p Z. Kadranı (Adres 3145), eğrinin eğimini değiştirir. Büyük akımlar için 3I0p
Min T-GEC. (Adres 3142) zaman ekseninde alt sınırı belirler. Esas olarak 35 · 3I0p BAŞLATMA değerinden
daha büyük akımlar için, çalışma zamanı daha fazla düşmez.
175
Fonksiyonlar
Son olarak, diğer eğriler için olduğu gibi 3147 no'lu Ek T-GEC. adresinde, bir sabit zaman gecikmesi
ayarlanabilir.
Şekil 2-83
Logaritmik-ters karakteristik için eğri parametreleri
Ters Zaman Karakteristikli Sıfır Bileşen Gerilim Kademesi
Eğer yapılandırma sırasında sıfır bileşen gerilim denetimli kademeyi seçmişseniz (Adres 131 T.Arıza
A.AKIM = U0 ters), ilk olarak çalışma modu ayarlanır: Adres 3140 Çal. modu 3I0p. Kademeyi, İleri
(genellikle hat tarafı ileri yöndür), Geri (genellikle bara tarafı geri yöndür) veya Yönsüz (her iki yön) olarak
ayarlanabilir. Eğer kademe istenmiyorsa Aktif değil olarak ayarlanır.
3141 no’lu 3I0p BAŞLATMA adresi, bu kademenin, üzerinde çalışmasının istendiği minimum akım değerini
gösterir. Bu değer, minimum toprak arıza akım değerinden daha küçük ayarlanmalıdır.
Gerilim-denetimli karakteristik, şu formülden elde edilir
U0 ölçülen sıfır bileşen gerilimdir ve U0 min ayar değeridir U0ters minimum (Adres 3183). Denklemde, U0 sıfır
bileşen gerilimin kullanıldığına, 3U0 artık gerilimin kullanılmadığına dikkat edin. Fonksiyon, Teknik Verilerde
gösterilmiştir.
Şekil 2-84 ’de, eğri üzerinde, en önemli parametreler gösterilmiştir. U0ters minimum, gerilim-denetimli
karakteristiği 3U0yönünde kaydırır. Ayar değeri, bu karakteristiğin asimptotudur (t → ∞). Şekil 2-84 ’de a’, a
karakteristiğine ait asimptotu gösterir.
Minimum gerilim 3U0>(U0 ters) (Adres 3182), alt gerilim eşiğidir. Aşağıdaki şekilde c çizgisine karşılık gelir,
Şekil 2-84. b karakteristiğinde (asimptot çizilmemiş), eğri, minimum gerilim 3U0>(U0 ters) ile kesilir (c
çizgisi).
Yön-denetimli açma için, 3184 no’lu T ileri(U0ters) adresinde, gerilim-denetimli karakteristiğe eklenecek
ek bir zaman ayarlanabilir.
176
Fonksiyonlar
T ters (U0ters) yönsüz zamanı ile (Adres 3185), yönsüz bir artçı koruma kademesi sağlanabilir.
Şekil 2-84
Ters zamanlı sıfır bileşen gerilim kademesi için karakteristik ayarları - ek zamanlar dahil
edilmemiş
Sıfır Bileşen Güç Kademesi
Eğer yapılandırma sırasında dördüncü kademe olarak sıfır bileşen güç kademesini seçmişseniz (Adres 131,
T.Arıza A.AKIM = Sr ters), ilk olarak çalışma modu ayarlanır: Adres 3140 Çal. modu 3I0p. Kademeyi,
İleri (genellikle hat tarafı ileri yöndür), Geri (genellikle bara tarafı geri yöndür) veya Yönsüz (her iki yön)
olarak ayarlanabilir. Eğer kademe istenmiyorsa Aktif değil olarak ayarlanır. Sıfır bileşen güç koruması, her
zaman hat yönünde çalışır.
3141 no'lu 3I0p BAŞLATMA adresi, bu kademenin, üzerinde çalışmasının istendiği minimum akım değerini
gösterir. Bu değer, minimum toprak arıza akım değerinden daha küçük ayarlanmalıdır.
Sıfır bileşen güç Sr, aşağıdaki formülden hesaplanır:
Sr = 3I0 · 3U0 · cos(ϕ – ϕKomp)
ϕKomp açısı 3168 no’lu PHI komp. adresinde maksimum duyarlılık açısı olarak ayarlanır. Sıfır bileşen akımla
sıfır bileşen gerilim arasındaki faz açısını gösterir. Olağan ayar 225°’dir; bu, 75° (255° - 180°) bir sıfır bileşen
empedans açısına karşılık gelir. Ayrıca „Sıfır Bileşen Güç Koruması“ paragrafına bakın.
Açma zamanı, aşağıdaki formülden de görüleceği üzere, sıfır bileşen güce bağlıdır:
Burada; Sr, yukarıdaki formüle göre denkleştirilmiş güçtür. Sref ayar değeridir S ref (Adres 3156), ve ϕ = ϕKomp
için kademenin başlatma değerini gösterir. k çarpanı (Adres 3155), sıfır bileşen zaman karakteristiğini zaman
yönünde ve S ref referans değeri de karakteristiği güç yönünde kaydırmak için kullanılır.
Zaman ayarı Ek T-GEC. (Adres 3147), güçten bağımsız ek bir gecikme zamanının ayarlanmasına imkan
verir.
177
Fonksiyonlar
Yön Tespiti
İstenilen her bir kademenin yönü, ilgili kademe ayarları yapılırken belirlenir.
Uygulama gereklerine göre, her bir kademenin yönü ayrı olarak seçilir. Örneğin yönsüz artçı kademeli bir yönlü
toprak arıza koruma isteniyorsa, bu, 3I0>> kademesi bir kısa gecikme ile veya gecikmesiz yönlü olarak ve
3I0>kademesi de aynı başlatma eşiği ile, ancak daha uzun bir gecikme süresi ile yönsüz artçı kademesi olarak
ayarlanarak gerçekleştirilebilir. 3I0>>> kademesi de ilave bir yüksek ayar ani kademe olarak uygulanabilir.
Eğer bir kademe Bölüm 2.8 ’ye göre sinyal iletimi ile çalışacaksa, bir müsaadeli tertiple birlikte gecikmesiz
çalışabilir. Kilitleme tertibinde, sinyal iletim süresine eşit kısa bir gecikme + yaklaşık 20 ms kadar küçük bir
güvenlik payı yeterlidir.
Aşırı akım kademelerinin yön tespiti, genellikle ölçülen büyüklük olarak IE = –3I0, toprak akımını kullanır ve bu
akımın açısı bir referans büyüklük ile karşılaştırılır. İstenilen referans büyüklük(ler) POLARİZASYON (Adres
3160) adresinde ayarlanır:
Olağan ayar U0 + IY veya U2 evrenseldir. Cihaz, bu ayar ile, sıfır bileşen gerilim ile trafo yıldız akımından
oluşan referans büyüklüğünden veya negatif bileşen geriliminden hangisi büyükse, bunu otomatik olarak seçer.
Cihaza bir trafo yıldız-noktası akımı IY bağlı değilken de -bağlı olmayan akımın bir etkisi olmayacağı için- yine
bu ayar uygulanabilir.
Yine, trafo yıldız-noktası akımı bağlı iken veya bağlı değilken, U0 + IY ayarı da uygulanabilir.
Eğer yön tespitinin, referans sinyal olarak sadece IY kullanılarak yapılması gerekiyorsa, Yalnız IY ile
ayarını uygulayın. Bu, bir güvenilir trafo yıldız-noktası akımı IY, her zaman için cihaz girişi I4’de mevcutsa
anlamlıdır. Yön tespiti, bu durumda gerilim trafolarının sekonder devrelerindeki arızalardan etkilenmeyecektir.
Bu ayar, cihazın normal duyarlıkta bir I4 akım girişi ile donatılmış olduğunu ve akımın da güç trafosunun yıldıznoktası akım trafosundan I4 ’e bağlanmış olduğunu varsayar.
Eğer yön tespiti sadece negatif bileşen sistem sinyalleri 3I2 ve 3U2 kullanılarak yapılacaksa, U2 ve I2 ile
ayarı uygulanır. Bu durumda, yön tespiti için, sadece cihaz tarafından hesaplanan negatif bileşen sinyaller
kullanılır. Bu durumda, yön tespiti için sıfır bileşen sinyallerine gerek duyulmaz.
Eğer sıfır bileşen güç koruması kullanılıyorsa (Adres 131 T.Arıza A.AKIM = Sr ters), yön tespitini sıfır
bileşen güç ile yapmak mantıklıdır. Bu durumda, POLARİZASYON için Sıfır blş. güç ayarını uygulayın.
Son olarak; referans büyüklüğün eşik değeri ayarlanmalıdır. 3U0> (Adres 3164), U0 ile yön tespiti için minimum
çalışma gerilimini belirler. Eğer yön tespiti için U0 kullanılmayacaksa, bu ayar önemsizdir. Ayar eşiği, ölçülen
işletme gerilimindeki asimetrilerden etkilenmemelidir. Ayar değeri, artık gerilimin, yani sıfır bileşen gerilimin üç
katına göredir. Yani
3·U0 = |UL1 + UL2 + UL3|
Eğer bir yönlü kademe olarak gerilime bağlı karakteristik (U0 inverse) kullanılıyorsa; minimum polarlama
gerilimi için, gerilim- denetimli karakteristiğin minimum gerilimine eşit veya onun altında bir değer kullanmak
mantıklıdır (Adres 3182).
GüçSis.Veriler1 ’de (bakınız Bölüm 2.1.2.1) dördüncü akım girişi bağlantısı için trafo yıldız-noktası akımı
seçilmişse I4 trafosu (Adres 220) = IY yıldız nokt. ancak o zaman 3165 no'lu IY> adresine
erişilebilir. Bu, bir kaynak trafosunun yıldız-noktasında ölçülen akım için alt eşiktir. Yıldız-noktası akımının
ölçümü, özünde oldukça doğru olduğu için, bu değer için oldukça duyarlı bir ayar uygulanabilir.
Eğer yön tespitinin negatif bileşen sistemi sinyalleri ile yapılması gerekiyorsa; yön tespitinin alt sınırı için 3U2>
(Adres 3166) ve 3I2> (Adres 3167) ayar değerleri belirleyicidir. Ayar değerleri, bu durumda sistemdeki işletme
asimetrisi bir başlatmaya yol açmayacak şekilde seçilmelidir.
Eğer sıfır bileşen güç koruma kullanılıyorsa ve arıza yönü de sıfır bileşen güç esasına göre belirlenecekse;
3169 no’lu S ileri adresi, üzerinde yönün ileri olarak tanınacağı denkleştirilmiş sıfır bileşen gücün değerini
gösterir. Bu değer, S ref referans gücünden (Adres 3156, bakınız yukarıda „Sıfır Bileşen Güç Kademesi“
paragrafı) daha küçük olmalıdır. Bu, daha küçük sıfır bileşen güç koşullarında bile yön tespitinin
yapılabilmesine imkan verir.
178
Fonksiyonlar
Yön karakteristiğinin konumu, yön tespiti için seçilen yönteme bağlı olarak değiştirilebilir (Adres 3160,
POLARİZASYON, yukarıya bakınız). Ölçülen sinyal ve referans sinyali arasında açı ölçümüne dayalı tüm
yöntemler (yani, POLARİZASYON = Sıfır blş. güç hariç tüm yöntemler), Yön. ALFA ve Yön. BETA
(Adresler 3162 ve 3163) açı ayarlarıyla yön tespitinin açı bölgesinin değiştirilmesine müsaade eder. Bu ayar,
ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Bu ayar değerleri kritik olmadığı için, önayar değerleri
değiştirilmeden bırakılabilir. Bu değerlerin değiştirilmesi isteniyorsa „Sıfır Bileşen Güç ile Yön Tespiti“
paragrafına bakın.
POLARİZASYON Sıfır blş. güç ile yön tespitinde, yön karakteristiğinin simetri eksenini gösteren PHI
komp. (Adres 3168) kompanzasyon açısı, vasıtasıyla yön karakteristiğini belirler. Bu değer, yön tespiti için
kritik değildir. Bu açı hakkında daha fazla bilgi için, „Sıfır Bileşen Güç ile Yön Tespiti“ paragrafına bakın. Bu açı,
sıfır bileşen güç kademesinin maksimum duyarlığını da belirler ve dolayısıyla yukarıda açıklandığı gibi dolaysız
olarak açma süresini de etkiler („Sıfır Bileşen Güç Kademesi“ paragrafına bakın).
Toprak Arıza Koruma ile Sinyal İletimi
7SA522 ’de, toprak arıza koruma, dahili sinyal iletimi mantığı kullanılarak bir yön karşılaştırmalı korumaya
genişletilebilir. Mevcut sinyal iletimi tertipleri ve bunların çalışma modları, Bölüm 2.8 ’de açıklanmıştır. Eğer bu
yöntem kullanılacaksa, toprak akım kademesini ayarlarken bazı önkoşullar gözlemlenmelidir.
İlk olarak; sinyal iletimi ile hangi kademenin çalışacağı belirlenmelidir. Bu kademe, yönlü ve hat yönü “ileri”
olarak ayarlanmış olmalıdır. Örneğin, eğer yönlü karşılaştırma olarak 3I0> kademesi kullanılacaksa 3130 no’lu
adres Çal. modu 3I0> = İleri olarak ayarlanır (yukarıda „Sabit Zamanlı Kademeler” paragrafına bakın).
Bundan başka; seçilen kademenin, dahili arızalar sırasında gecikmesiz açmaya müsaade etmesi için sinyal
iletimi ile birlikte çalışması gerektiği cihaza bildirilmelidir. 3I0> kademesi için, bu 3133 no’lu 3I0> KS/Giriş
adresinin EVET olarak ayarlanması anlamına gelir. Bu durumda, sinyal iletimi arızası sırasında T 3I0 > (Adres
3132) zaman gecikmesi ile, bu kademe bir artçı koruma kademesi olarak görev yapar. Dolayısıyla; diğer
kademeler için ilgili ayar parametreleri HAYIR olarak ayarlanır, bu örnekte yani: Adres 3123 3I0>>
KS/Giriş, 3I0>>kademesi için; Adres 3113 3I0>>> KS/Giriş, 3I0>>> kademesi için; Adres 3148 3I0p
KS/GİRİŞ, 3I0P kademesi için (eğer kullanılıyorsa).
Eğer sinyal iletimi tertibi ile birlikte eko fonksiyonu kullanılıyorsa veya zayıf besleme fonksiyonun da
kullanılması gerekiyorsa, harici toprak arızaları sırasında seçicisiz açmanın önlenmesi için, ek sinyal iletimi
kademesi 3IoMin KS (Adres 3105) ayarlanmalıdır. Ayrıntılı bilgi için, Bölüm 2.8’de, „Toprak Arıza Koruma
Gerekleri“ paragrafına bakınız.
Bir Toprak Arızası üzerine Kapama
Bir tam kısa devre üzerine kapamayı takiben gecikmesiz açma yapacak kademeyi belirlemek mümkündür. Bu
amaçla kullanılacak kademe için, ilgili parametre,3I0>>>AÜK Açma (Adres 3114), 3I0>> AÜK Açma (Adres
3124), 3I0> AÜK Açma (Adres 3134) ve gerekirse 3I0p AÜK Açma (Adres 3149), EVET veya HAYIR olarak
ayarlanır. Arıza üzerine kapamayı takiben bir tam kısa devre öngörüldüğü için, en duyarlı kademenin seçimi
mantıklı değildir; bu kademe, çoğu kez yüksek dirençli arızaları tespit etmek için kullanılır. Seçilen kademenin,
hat enerjilenmesi sırasında geçici de olsa başlatma almaması önemlidir.
Diğer taraftan; seçilen kademe bir trafonun enerjilenmesi sırasında oluşan ani mıknatıslanma akımlarında
başlatma almışsa bunun bir sakıncası olmaz. Çünkü, elle kapama için ani arıza-üzerine-kapama kademesi
olarak ayarlanmış olsa bile, bir kademenin arıza-üzerine-kapama açması, devreye girme tutuculuğu ile kilitlenir.
Geçici aşırı akımlar yüzünden hatalı başlatmaları önlemek için, AÜK Zm. GEC. (Adres 3173) ayarlanabilir.
Genellikle 0 önayarı alıkonulur. Büyük devreye girme akım piklerinin beklendiği uzun yeraltı kablo fiderlerinde,
kısa bir zaman gecikmesi yararlı olabilir. Zaman gecikmesi, geçici aşırı akımların şiddetine ve süresine ve aynı
zamanda hızlı arıza-üzerine-kapama açması için hangi kademenin seçilmiş olduğuna bağlıdır.
Son olarak, AÜK Çal. Modu (Adres 3172) parametresi ile bir arıza-üzerine kapama açması için arıza
yönünün denetlenip (BAŞLATMA+YÖN.) denetlenmeyeceğini (BAŞLATMA) belirlemek de mümkündür. Bu yön
denetimi için, her bir kademe için ayarlanan yön uygulanır.
179
Fonksiyonlar
Topraklı sistemlerde asimetrik yük koşulları veya değişik akım trafo ölçme hataları durumunda hatalı kademe
başlatmalarını önlemek için, faz akımları toprak akım kademeleri için tutuculuk sağlar: Faz akımları arttıkça,
başlatma eşikleri de artar. 3104 no’lu If-STAB. Eğimi adresi ile ön ayar % 10 bütün kademeler için ortak
değiştirilir. Bu ayar ancak DIGSI’ nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Demeraj Tutuculuğu
Demeraj tutuculuğu, ancak, cihaz, trafo fiderlerinde veya bir trafo ile sonlanan hatlarda kullanılıyorsa gereklidir.
Bu durumda, sadece demeraj akımının altında bir başlatma eşiğine sahip olan ve çok kısa açma gecikmeli veya
gecikmesiz kademeler için devreye girme tutuculuğu uygulanır. Her bir kademe için, 3I0>>>DEM BLK (Adres
3115), 3I0>> DEM BLK (Adres 3125), 3I0> DEM BLK (Adres 3135) ve 3I0p DEM BLK (Adres 3150)
parametreleri, EVET (demeraj tutuculuğu etkin) veya HAYIR (demeraj tutuculuğu etkisiz) olarak ayarlanabilir.
Eğer demeraj tutuculuğu bütün kademeler için etkisiz kılınmışsa, aşağıdaki parametreler önemsizdir.
Demeraj akımının tespiti için 3170 no’lu 2. DEMERAJ Tut. adresinde, ikinci harmonik bileşenin temel
harmonik bileşene oranı ayarlanır. Bu eşiğin üzerinde, demeraj tutuculuğu etkindir. Önayar (% 15), bir çok
durumda yeterlidir. Daha düşük değerler, demeraj kilitlemesi için daha yüksek duyarlılığı beraberinde getirir
(ikinci harmonik akımın daha küçük bölümü kilitlemeye yol açar).
Trafo fiderlerindeki veya bir trafo ile sonlanan hatlardaki uygulamalarda, eğer çok büyük akımlar olursa,
trafonun önünde bir kısa devre arızası var sayılır. Böyle yüksek akımlarda, demeraj tutuculuğu engellenir. Bu
amaçla 3171no’lu Imaks DEM Tut adresinde ayarlanan eşik değer, beklenen en yüksek demeraj akımından
(efektif) daha büyük olmalıdır.
2.7.3
Ayarlar
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3101
Topr. AA FONKS.
ON
OFF
ON
Toprak Arıza aşırı akım
fonksiyonu
3102
MK için BLK
her BAŞLATMADA
1faz BAŞLATMA
Çok fazlı BAŞ.
HAYIR
her BAŞLATMADA
Mesafe koruma için T/A
Blok
3103
1f ÖLÜ Zm BLK
EVET
HAYIR
EVET
1 faz Ölü zaman için T/A
Blok
3104A
If-STAB. Eğimi
0 .. 30 %
10 %
Ifaz Tutuculuk Eğimi
3105
3IoMin KS
1A
0.01 .. 1.00 A
0.50 A
5A
0.05 .. 5.00 A
2.50 A
KS tertipleri için 3Io-Min
eşiği
1A
0.003 .. 1.000 A
0.500 A
5A
0.015 .. 5.000 A
2.500 A
EVET
HAYIR
EVET
3105
3109
180
3IoMin KS
Açma 1faz T/A
KS tertipleri için 3Io-Min
eşiği
Toprak arıza koruma ile
tek faz açma
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
3110
Çal.modu 3I0>>>
3111
3I0>>>
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Aktif değil
Çalışma modu
1A
0.05 .. 25.00 A
4.00 A
3I0>>> Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 125.00 A
20.00 A
3112
T 3I0>>>
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
T 3I0>>> Zaman
Gecikmesi
3113
3I0>>> KS/Giriş
HAYIR
EVET
HAYIR
KS/Giriş ile ani açma
3114
3I0>>>AÜK Açma
HAYIR
EVET
HAYIR
3115
3I0>>>DEM BLK
HAYIR
EVET
HAYIR
Demeraj Bloklama
3116
BLK /1f 3I0>>>
EVET
Hayır (yönsüz)
EVET
1 faz ölü zaman esnasında
3I0>>> blklama
3117
Açma 1f 3I0>>>
EVET
HAYIR
EVET
3I0>>> ile tek faz açma
3120
Çal. modu 3I0>>
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Aktif değil
Çalışma modu
3121
3I0>>
1A
0.05 .. 25.00 A
2.00 A
3I0>> Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 125.00 A
10.00 A
3122
T 3I0>>
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.60 sn
T 3I0>> Zaman Gecikmesi
3123
3I0>> KS/Giriş
HAYIR
EVET
HAYIR
3124
3I0>> AÜK Açma
HAYIR
EVET
HAYIR
3125
3I0>> DEM BLK
HAYIR
EVET
HAYIR
Demeraj Bloklama
3126
BLK /1f 3I0>>
EVET
Hayır (yönsüz)
EVET
3I0>> bloklama
3127
Açma 1f 3I0>>
EVET
HAYIR
EVET
3I0>> ile tek faz açma
3130
Çal. modu 3I0>
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Aktif değil
Çalışma modu
3131
3I0>
1A
0.05 .. 25.00 A
1.00 A
3I0> Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 125.00 A
5.00 A
1A
0.003 .. 25.000 A
1.000 A
5A
0.015 .. 125.000 A
5.000 A
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.90 sn
3131
3132
3I0>
T 3I0>
3I0> Çalışma
T 3I0> Zaman Gecikmesi
181
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3133
3I0> KS/Giriş
HAYIR
EVET
HAYIR
3134
3I0> AÜK Açma
HAYIR
EVET
HAYIR
3135
3I0> DEM BLK
HAYIR
EVET
HAYIR
Demeraj Bloklama
3136
BLK /1f 3I0>
EVET
Hayır (yönsüz)
EVET
3I0> bloklama
3137
Açma 1f 3I0>>>
EVET
HAYIR
EVET
3I0> ile tek faz açma
3140
Çal. modu 3I0p
İleri
Geri
Yönsüz
Aktif değil
Aktif değil
Çalışma modu
3141
3I0p BAŞLATMA
1A
0.05 .. 25.00 A
1.00 A
3I0p Çalışma
5A
0.25 .. 125.00 A
5.00 A
1A
0.003 .. 25.000 A
1.000 A
5A
0.015 .. 125.000 A
5.000 A
3141
3I0p BAŞLATMA
3I0p Çalışma
3142
3I0p Min T-GEC.
0.00 .. 30.00 sn
1.20 sn
3I0p Minimum Zaman
Gecikmesi
3143
3I0p Z. Kadranı
0.05 .. 3.00 sn; ∞
0.50 sn
3I0p Zaman Çarpanı
3144
3I0p Z. Kadranı
0.50 .. 15.00 ; ∞
5.00
3145
3I0p Z. Kadranı
0.05 .. 15.00 sn; ∞
1.35 sn
3146
3I0p MaksT-GEC.
0.00 .. 30.00 sn
5.80 sn
3I0p Maksimum Zaman
Gecikmesi
3147
Ek T-GEC.
0.00 .. 30.00 sn; ∞
1.20 sn
Ek Zaman Gecikmesi
3148
3I0p KS/GİRİŞ
HAYIR
EVET
HAYIR
3149
3I0p AÜK Açma
HAYIR
EVET
HAYIR
3150
3I0p DEM BLK
HAYIR
EVET
HAYIR
Demeraj Bloklama
3151
IEC Eğrisi
Normal Ters
Çok Ters
Aşırı Ters
Uzun Sü. Ters
Normal Ters
IEC Eğrisi
3152
ANSI Eğrisi
Normal Ters
Kısa Ters
Uzun Ters
Orta Ters
Çok Ters
Aşırı Ters
Sabit Ters
Normal Ters
ANSI Eğrisi
3153
LOG Eğrisi
Log. ters A
Log. ters A
LOGARİTMİK Eğri
3154
3I0p Yıl. Nokt.
1.0 .. 4.0
1.1
Ters karakteristiğin
başlangıç noktası
182
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
3155
k
3156
S ref
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
0.00 .. 3.00 sn
0.50 sn
Sr karakteristiğinin kçarpanı
1A
1 .. 100 VA
10 VA
Sr karakteristiği için S ref
5A
5 .. 500 VA
50 VA
3157
BLK /1f 3I0p
EVET
Hayır (yönsüz)
EVET
3I0p bloklama
3158
Açma 1f 3I0p
EVET
HAYIR
EVET
3I0p ile tek faz açma
3160
POLARİZASYON
U0 + IY veya U2
U0 + IY
Yalnız IY ile
U2 ve I2 ile
Sıfır blş. güç
U0 + IY veya U2
Polarizasyon
3162A
Yön. ALFA
0 .. 360 °
338 °
ALFA, ileri yön alt açısı
3163A
Yön. BETA
0 .. 360 °
122 °
BETA, ileri yön üst açısı
3164
3U0>
0.5 .. 10.0 V
0.5 V
Polar. için min. sıfır blş.
gerilimi 3U0
3165
IY>
1A
0.05 .. 1.00 A
0.05 A
5A
0.25 .. 5.00 A
0.25 A
Polarizasyon için min.
toprak akımı IY
0.5 .. 10.0 V
0.5 V
Min. neg. blş. polarizasyon
gerilimi 3U2
1A
0.05 .. 1.00 A
0.05 A
5A
0.25 .. 5.00 A
0.25 A
Min. neg. blş. polarizasyon
akımı 3I2
0 .. 360 °
255 °
Sr için denkleştirme açısı
PHI denkl.
1A
0.1 .. 10.0 VA
0.3 VA
İleri yön güç eşiği
5A
0.5 .. 50.0 VA
1.5 VA
10 .. 45 %
15 %
Demeraj tutuculuğu için 2.
harm. oranı
1A
0.50 .. 25.00 A
7.50 A
5A
2.50 .. 125.00 A
37.50 A
Maks. Akım, demeraj
tutuculuğu iptal
3166
3U2>
3167
3I2>
3168
PHI komp.
3169
S ileri
3170
2. DEMERAJ Tut.
3171
Imaks DEM Tut
3172
AÜK Çal. Modu
BAŞLATMA
BAŞLATMA+YÖN
BAŞLATMA+YÖN
AÜK sonrası ani mod
3173
AÜK Zm. Gec.
0.00 .. 30.00 sn
0.00 sn
AÜK sonrası açma zamanı
gecikmesi
3174
MK KADEME BLK
Z1 kademesinde
Z1/Z1B kad.
her kademede
her kademede
Mesafe Koruma Çalışma
için T/A bloklama
3182
3U0>(U0 ters)
1.0 .. 10.0 V
5.0 V
3U0> ayar noktası
3183
U0ters minimum
0.1 .. 5.0 V
0.2 V
T->oo için U0min minimum
gerilim
183
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3184
T ileri(U0ters)
0.00 .. 32.00 sn
0.90 sn
T-ileri Zaman gecikmesi
(U0ters)
3185
T ters (U0ters)
0.00 .. 32.00 sn
1.20 sn
T-geri Zaman gecikmesi
(U0ters)
2.7.4
Bilgi Listesi
No.
1305
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
>T/A BLK 3I0>>>
EM
>Toprak Arıza AA Bloklama 3I0>>>
1307
>T/A 3I0>> BLK
EM
>Toprak Arıza AA Bloklama 3I0>>
1308
>T/A 3I0> BLK
EM
>Toprak Arıza AA Bloklama 3I0>
1309
>T/A 3I0p BLK
EM
>Toprak Arıza AA Bloklama 3I0p
1310
>T/A Ani AÇMA
EM
>Toprak Arıza AA Ani açma
1331
T/A Koruma OFF
AM
Toprak arıza koruma DEVRE DIŞI
1332
T/A BLKdı
AM
Toprak arıza koruma BLOKLANDI
1333
T/A AKTİF
AM
Toprak arıza koruma AKTİF
1335
T/A AÇMA BLKdı
AM
Toprak arıza koruma Açma bloklandı
1336
T/A L1 seçildi
AM
T/A faz seçici L1 seçildi
1337
T/A L2 seçildi
AM
1338
T/A L3 seçildi
AM
1345
T/A Başlatma
AM
Toprak arıza koruma BAŞLATMA
1354
T/A 3I0>>> Baş.
AM
T/A 3I0>>> BAŞLATMA
1355
T/A 3I0>> Baş.
AM
T/A 3I0>> BAŞLATMA
1356
T/A 3I0> Baş.
AM
T/A 3I0> BAŞLATMA
1357
T/A 3I0p Baş.
AM
T/A 3I0p BAŞLATMA
1358
T/A ileri
AM
T/A Başlatma İLERİ
1359
T/A geri
AM
T/A Başlatma GERİ
1361
T/A Açma
AM
T/A Genel AÇMA komutu
1362
T/A Açma L1
AM
Toprak arıza koruma: Açma 1 faz L1
1363
T/A Açma L2
AM
1364
T/A Açma L3
AM
1365
T/A Açma 3f
AM
Toprak arıza koruma: Açma 3 faz
1366
T/A 3I0>>> AÇMA
AM
T/A 3I0>>> AÇMA
1367
T/A 3I0>> AÇMA
AM
T/A 3I0>> AÇMA
1368
T/A 3I0> AÇMA
AM
T/A 3I0> AÇMA
1369
T/A 3I0p AÇMA
AM
T/A 3I0p AÇMA
1370
T/A Dem. Baş.
AM
T/A Demeraj başlatma
14080
T/A 3I0>>>BLKdı
AM
T/A 3I0>>> bloklandı
14081
T/A 3I0>> BLKdı
AM
T/A 3I0>> bloklandı
14082
T/A 3I0> BLKdı
AM
T/A 3I0> bloklandı
14083
T/A 3I0p BLKdı
AM
T/A 3I0p bloklandı
184
Fonksiyonlar
2.8 Toprak Ar. AA için Koruma Sinyalleşmesi (Opsiyonel)
2.8
Toprak Ar. AA için Koruma Sinyalleşmesi (Opsiyonel)
2.8.1
Genel
Dahili karşılaştırma mantığının yardımıyla, Bölüm 2.7 ’ye göre yönlü toprak arıza koruma, bir yön karşılaştırmalı
koruma tertibine genişletilebilir.
İletim Modları
Yön karşılaştırmalı tertip için, yönlü kademelerden biri kullanılmalı ve bu kademe de İleri yönde seçilmelidir.
Bu kademe, ancak arıza diğer hat ucunda da ileri yönde tespit edilmiş ise hızlı açma yapabilir. Bir müsaade
veya kilitleme sinyali gönderilebilir.
Aşağıdaki müsaadeli tertipler mevcuttur:
• Yön karşılaştırma,
• Yönlü blok çözme.
ve bloklama tertibi:
• Yönlü kademenin bloklanması.
Diğer kademeler, yönlü ve/veya yönsüz artçı kademeler olarak uygulanabilir.
Faz seçicinin müsaade sinyallerine etkisi ile ilgili bilgileri 2.7 Altbölümünde „Toprağa Temas Eden Fazın Tespiti“
paragrafında bulabilirsiniz.
İletim Kanalları
Sinyal iletimi için, her bir yön için bir kanala gerek duyulur. Bu amaçla, örneğin doğrudan fiber optik bağlantılar
veya pilot kablolar, kuranportör cihazı (güç hattı taşıyıcı) veya mikrodalga radyo bağlantıları üzerinden ses
frekansı kiplemeli yüksek frekans kanalları kullanılabilir. Eğer aynı kanal mesafe korumanın iletimi için de
kullanılacaksa, iletim modunun da aynı olması gerekir!
Eğer cihaz seçimli bir koruma verileri arayüzü ile donatılmışsa, bu durumda sinyal iletimi için sayısal iletişim
kullanılabilir, örneğin: Fiber optik kablolar, iletişim ağları veya özel hatlar. Bu tür bir iletim için, aşağıdaki sinyal
iletim tertibi kullanılabilir:
• Yönlü karşılaştırma
7SA522 aynı zamanda faz-ayrışmalı sinyal iletimine de imkan verir. Bu, sistemde farklı hatlarda iki bir fazlı arıza
olsa bile, bir-kutup otomatik tekrar kapamanın yapılabilmesine imkan verir. Sayısal koruma verileri arayüzü
kullanıldığında, sinyal iletimi her zaman faz ayrımlı yapılır. Eğer sistemde çok fazlı bir arıza olmuşsa, bütün
sinyaller tüm üç faz için de iletilir. Toprak arıza koruma için faz seçimli iletim, eğer faz seçici tarafından arızalı
faz tespit edilmişse anlamlıdır ( 3109 no’lu Açma 1faz T/A adresi EVET olarak ayarlı, ayrıca Bölüm 2.7 ’de
„Açma“ paragrafına bakın).
Sinyal iletim tertipleri, üç uçlu hatlar (saplama fiderler) için de uygundur. Bu durumda, üç hat ucunun her
birinden diğer iki uca her iki yönde sinyal iletim kanallarına gerek duyulur. Üç uçlu hat uygulamalarında faz
ayrımlı iletim, ancak sayısal haberleşme kanalları kullanılmışsa mümkündür.
İletim yolundaki arızalar sırasında, sinyal iletme ek fonksiyonu bloklanabilir. Klasik sinyal iletim tertipleri ile, bir
ikili giriş üzerinden kanal arızası ihbar edilir; sayısal iletişimle, arıza, koruma cihazı tarafından otomatik olarak
tespit edilir.
185
Fonksiyonlar
Etkinleştirme ve Etkisiz Kılma
Karşılaştırma fonksiyonu, 3201 no’lu KS T/A FONKS., parametresi yoluyla veya sistem arayüzü ile (eğer
mevcutsa) ya da ikili giriş üzerinden (eğer atanmışsa) devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir.
Anahtarlanmış durum, dahili olarak saklanır (bakınız Şekil 2-85) ve yardımcı besleme kaybına karşı korunur.
Ancak daha önce devreden çıkarıldığı kaynaktan yeniden devreye alınabilir. Etkin olması için, her üç
anahtarlama kaynağının fonksiyonunun devreye sokulmuş olması gerekir.
Şekil 2-85
2.8.2
Sinyal iletim mantığının etkinleştirilmesi ve etkisiz kılınması
Yön Karşılaştırmalı Başlatma
Prensip
Yön karşılaştırmalı başlatma, müsaadeli bir tertiptir. Şekil 2-86 fonksiyon şemasını göstermektedir.
Toprak arıza koruma ileri yönde arızayı tespit ettiğinde, ilkin karşı hat ucuna bir müsaade sinyali gönderir. Eğer
karşı hat ucundan da bir müsaade sinyali alınmışsa, açma mantığına bir açma sinyali gönderilir. Dolayısıyla
hızlı açma için bir önkoşul, arızanın her iki hat ucundan da ileri yönde tespit edilmesidir.
Gönderme sinyali (ayarlanabilir) bir TS süresi kadar uzatılabilir. Gönderme sinyalinin uzatımı, ancak koruma
halihazırda bir açma komutu vermişse etkindir. Bu, arızanın farklı bir bağımsız koruma ile çok hızlı temizlenmiş
olması halinde bile, müsaade sinyalinin karşı hat ucuna ulaşmasını garanti eder.
186
Fonksiyonlar
Şekil 2-86
Yön karşılaştırmalı başlatma tertibinin fonksiyon şeması
Çalışma Sırası
Şekil 2-87 ’te bir hat ucu için yön karşılaştırmalı başlatma tertibinin mantık şeması gösterilmiştir.
Yön karşılaştırması, sadece „İleri“ yöndeki arızalar için yapılır. Dolayısıyla, yön karşılaştırma modunda
çalışması düşünülen aşırı akım kademesi kesinlikle İleri (YÖN. 3I0...) değerine ayarlanmalıdır. Ayrıca;
Altbölüm 2.7’de„Toprak Arıza Koruma ile Sinyal İletimi“ paragrafına bakın.
İki uçlu hatlarda, sinyal iletimi faz ayrımlı olabilir. Bu durumda; gönderme ve alma devreleri, her faz için ayrı ayrı
oluşturulur. Üç uçlu hatlarda, gönderme sinyali, diğer her iki hat ucuna da gönderilir. Bir dahili arıza sırasında
her üç hat ucunun da bir müsaade sinyali göndermesi gerektiği için, alma sinyalleri, bu durumda mantıksal bir
VE geçidi ile birleştirilir. Hat Konf. parametresi (Adres 3202) ayarı ile, hattın bir veya iki karşı ucu olduğu
cihaza bildirilir. Eğer KS T/A (Adres 132) parametresi KA ile SİNYAL ve RÖLE SAYISI (Adres 147)
parametresi 3 röle olarak ayarlanmışsa; cihaza, iki karşı uç olduğu bildirilmiş olur. Olağan ayar 2 röle ’dir
ve bir karşı hat ucuna karşılık olan seçenektir.
etkisiz kılınır („Geçici Kilitleme“ paragrafına bakın).
Radyal/tek taraftan beslenen veya yıldız-noktası sadece bir hat ucunun gerisinde topraklanmış hatlarda, sıfır
bileşen akımın akmayacağı hat ucu başlatma alamayacağı için bir müsaade sinyali de üretemez. Bu durumda
da yön karşılaştırması ile açmayı sağlamak için, cihaz özel önlemlere sahiptir. Bu „Zayıf besleme açma“ Eko
fonksiyonu) için „Eko Fonksiyonu“ paragrafına bakın. Cihaz bir arıza tanımaksızın karşı hat ucundan -üç uçlu
hatlarda karşı uçlardan en az birinden- bir müsaade sinyali aldığında, eko fonksiyonu etkinleştirilir.
fonksiyonu için, Bölüm 2.9.2 ’ye bakın.
187
Fonksiyonlar
Şekil 2-87
Yön karşılaştırmalı başlatma tertibinin mantık şeması (bir hat ucu için)
Şekil 2-88 ’da, bir hat ucu için koruma verileri arayüzü ile yön karşılaştırmalı tertibin mantık şeması
görülmektedir.
Toprak arıza koruma için; koruma arayüzü üzerinden iletim için, sadece yön karşılaştırmalı başlatma tertibi
kullanılabilir. Yön karşılaştırmalı başlatma tertibi, ancak 132 no’lu KS T/A parametresi, tüm hat uçlarında KA
ile SİNYAL olarak ayarlanmışsa etkindir. Bir ayar hatası durumunda „Para. farklı“ ihbarı verilir.
188
Fonksiyonlar
Şekil 2-88
Koruma verileri arayüzü ile yön karşılaştırmalı tertip için mantık şeması (bir cihaz için)
189
Fonksiyonlar
2.8.3
Yönlü Kilit Çözme Tertibi
Prensip
Kilit çözme yöntemi, müsaadeli bir tertiptir. Yön karşılaştırmalı tertipten farkı, karşı hat ucundan müsaade
sinyali alınmadığında da açmanın mümkün olmasıdır. Bundan dolayı; genellikle sinyal iletiminin, kuranportör
cihazı (PLC) (güç hattı taşıyıcı) kullanılarak korunan hat üzerinden yapılmasının gerekli olduğu çok uzun
hatlarda, arıza yerinde iletilen sinyalin çok şiddetli zayıflamasından hatta kaybolmasından dolayı, karşı uçtan
sağlıklı sinyal alınmasının artık garanti edilemeyeceği durumlarda kullanılır.
Sinyal iletimi için 7SA522 ’nin verici çıkışı ile anahtarlanan iki sinyal frekansına gerek duyulur. Eğer kuranportör
(güç hattı taşıyıcı) sistemi kanal izleme fonksiyonuna sahipse, o zaman f0 izleme frekansı fU çalışma frekansına
(kilit çözme frekansı) anahtarlanır. Koruma, ileri yönde bir toprak arızası tespit ettiğinde, fUkilit çözme
frekansının iletimini başlatır. Normal koşullarda veya geri yönde bir toprak arızası sırasında, sadece f0 izleme
frekansı iletilir.
Eğer karşı uçtan kilit çözme frekansı alınmışsa, kumanda rölesine bir açma sinyali gönderilir. Dolayısıyla hızlı
açma için bir önkoşul, toprak arızasının her iki hat ucundan da ileri yönde tespit edilmesidir.
Gönderme sinyali (ayarlanabilir) bir TS süresi kadar uzatılabilir. Gönderme sinyalinin uzatımı, ancak koruma
hızlı bir açma komutu vermişse etkindir. Bu, arızanın farklı bir bağımsız koruma ile çok hızlı temizlenmiş olması
halinde bile, müsaade sinyalinin karşı hat ucuna ulaşmasını garanti eder.
Şekil 2-89
190
Yönlü kilit çözme tertibinin fonksiyon şeması
Fonksiyonlar
Çalışma Sırası
Şekil 2-90 ’da, bir hat ucu için kilit çözme tertibinin mantık şeması verilmiştir.
Yönlü kilit çözme tertibi, sadece „ileri“ yönde arızalar için çalışır. Dolayısıyla, yönlü kilitleme tertibinde çalışması
düşünülen aşırı akım kademesi kesinlikle İleri (YÖN.3I0...) ayarlanmalıdır. Ayrıca; Altbölüm 2.7 ’de
„Toprak Arıza Koruma ile Sinyal İletimi“ paragrafına bakın.
oluşturulur. Üç uçlu hatlarda, gönderme sinyali, diğer her iki hat ucuna da gönderilir. Bir dahili arıza sırasında
her üç hat ucunun da bir müsaade sinyali göndermesi gerektiği için, alma sinyalleri, bu durumda mantıksal bir
VE geçidi ile birleştirilir. Hat Konf. (Adres 3202) parametresi ayarı ile, hattın bir veya iki karşı ucu olduğu
cihaza bildirilir.
Şekil 2-91 ’da gösterildiği gibi, alma mantığından önce, esas olarak yönlü karşılaştırma tertibindekine karşılık
olan bir kilit çözme mantığı eklenir. Eğer bir girişimden etkilenmeksizin bir kilit çözme sinyali alınmışsa, bir alma
sinyali, örneğin „>T/A BÇ bç 1“, gözükür ve kilitleme sinyali, örneğin, „>T/A BÇ blk 1“ kaybolur. Dahili
„Kilit çözme 1“ sinyali, alma mantığına gönderilir ve oradan, (diğer tüm koşullar sağlanmışsa) bir açma
müsaadesi başlatılır.
Eğer korunan fiderdeki kısa devrenin gönderilen sinyali çok zayıflatması veya geri yansıtması gibi sebeplerle
iletilen sinyal karşı uca ulaşamamışsa, bir kilit çözme faaliyete girer: Ne kilit çözme sinyali „>T/A BÇ bç 1“,
ne de izleme sinyali „>T/A BÇ blk 1“ alınır. Bu durumda, 20 ms kadar bir güvenlik gecikme süresi sonrası
„Kilit çözme 1“ müsaade sinyali alma mantığına aktarılır. Ancak, bu müsaade, bir 100/100 ms zamanlayıcı
kademesi ile 100 ms sonra iptal edilir. Eğer girişim sinyali tekrar kaybolmuşsa, iki alma sinyalinden biri „>T/A
BÇ bç 1“ veya „>T/A BÇ blk 1“ yeniden gözükmüş olmalıdır. 100 ms sonra (100/100 ms zamanlayıcı
kademesinin bırakma gecikmesi) yeniden normal duruma dönülür; yani „Kilit çözme 1“ sinyaline müsaade yolu
tekrar sağlanır ve sonuçta normal müsaade yoluna dönülmüş olur. Üç uçlu hatlarda, kilit çözme mantığı, her iki
alma kanalı üzerinden denetlenebilir.
Eğer 10 s’den daha uzun bir süre içerisinde sinyallerden hiç birisi de alınmamışsa "T/A KS BÇ Ar.1" ihbarı
verilir.
etkisiz kılınır.
bileşen akımın akmayacağı hat ucu başlatma alamayacağı için bir müsaade sinyali de üretemez. Bu durumda
da yön karşılaştırması ile açmayı sağlamak için, cihaz özel önlemlere sahiptir. Bu „Zayıf Besleme Açma“ için
Altbölüm „Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için Önlemler“ ’de anlatılmıştır. Cihaz bir arıza tanımaksızın karşı hat
ucundan -üç uçlu hatlarda karşı uçlardan en az birinden- bir müsaade sinyali aldığında, eko fonksiyonu
etkinleştirilir.
fonksiyonu için, Bölüm 2.9.2 ’ye bakın.
191
Fonksiyonlar
Şekil 2-90
192
Bloklama çözme tertibinin mantık şeması (bir hat ucu için)
Fonksiyonlar
Şekil 2-91
Bloklama çözme mantığı
193
Fonksiyonlar
2.8.4
Yönlü Bloklama Tertibi
Prensip
Bloklama tertibinde, iletim kanalı, bir hat ucundan diğerine bir bloklama sinyali göndermek için kullanılır. Sinyal,
arıza başlangıcının hemen sonrası doğrudan gönderilebilir, seçenek olarak, ancak mesafe koruma geri yönde
bir arıza tespit etmişse sinyal gönderilir (noktalı çizgi üzerinden atlama algılayıcısı). Toprak arıza koruma ileri
yönde bir toprak arızası tespit eder etmez sinyal iletimi derhal durdurulur. Bu tertiple, karşı hat ucundan bir
sinyal alınmasa bile açma mümkündür. Bundan dolayı; genellikle sinyal iletiminin kuranportör cihazı (PLC) (güç
hattı taşıyıcı) kullanılarak korunan hat üzerinden yapılmasının gerekli olduğu çok uzun hatlarda, arıza yerinde
iletilen sinyalin çok şiddetli zayıflamasından, hatta kaybolmasından dolayı, karşı uçtan sağlıklı sinyal
alınmasının artık garanti edilemeyeceği durumlarda kullanılır.
Eğer karşı uçtan bir kilitleme sinyali alınmamışsa, ileri yöndeki toprak arızaları açmaya sebep olur. Hattın her
iki ucundaki cihazların başlatma zamanı gecikmelerindeki olası farklılıklar ve sinyal iletim zaman gecikmesi
yüzünden, açma, TV süresi kadar uzatılabilir.
Sinyal koşusu durumlarını önlemek için, gönderilen sinyal, bir kez başlatıldığında, ayarlanabilir TS süresi kadar
uzatılabilir.
Şekil 2-92
Yönlü bloklama yöntemi çalışma diyagramı
Çalışma Sırası
Şekil 2-93 ’de, bir hat ucu için kilitleme tertibinin mantık şeması görülmektedir.
Kilitlenecek kademe İleri (YÖN. 3I0...) olarak ayarlanmalıdır. Ayrıca; Altbölüm 2.7’de „Toprak Arıza
Koruma ile Sinyal İletimi“ paragrafına bakın.
oluşturulur. Üç uçlu hatlarda, gönderme sinyali, diğer her iki hat ucuna da gönderilir. Bir dahili arıza sırasında,
karşı hat uçlarından hiç birisinden bir kilitleme sinyalinin alınmaması gerektiğinden, alma sinyalleri bu durumda
bir mantıksal VEYA geçidi ile birleştirilir. Hat Konf. (Adres 3202) parametresi ayarı ile, hattın bir veya iki
karşı ucu olduğu cihaza bildirilir.
194
Fonksiyonlar
Şekil 2-93
Bloklama tertibinin mantık şeması (bir hat ucu için)
195
Fonksiyonlar
Toprak arıza koruma geri yönde bir arıza tespit eder etmez, bir bloklama sinyali gönderir (örneğin, „T/A KS
GÖND.“, No 1384). İletilen sinyal, aynı zamanda 3203 no’lu adres ayarı ile uzatılabilir. İleri yönde bir arıza
tespit edildiğinde, bloklama sinyali durdurulur (örneğin „T/A KS BLK DURD“, No 1389). Ölçülen değerler için,
birim basamak çıkış sinyali gönderilerek çok hızlı kilitleme sağlanabilir. Böyle yapmak için, „T/A
KSAtlamaBLK“ (No 1390) çıkışı, aynı zamanda gönderici çıkış rölesine atanmalıdır. Bu birim basamak sinyali
her ölçülen değer atlamasında çıktığı için, ancak iletim kanalı iletilen sinyalin kaybolmasına hemen tepki
verebiliyorsa kullanılması anlamlıdır.
etkisiz kılınır. Eğer kilitleme sinyali, Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210), en az bekleme süresi kadar mevcut
olmuşsa, geçici kilitleme (bloklama), kilitleme sinyalini Geçi.BLK BekSü. (Adres 3209) süresi kadar uzatır
(bakın Şekil 2-94). Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210) ’nin çalışmasından sonra gecikme zamanı Sürme
Bloklama tertibinin doğal bir özelliği olarak, tek taraftan beslenen toprak arızalar, besleme olmayan tarafta bir
bloklama sinyali üretilemeyeceği için, herhangi bir özel önlem alınmaksızın hızlı olarak temizlenir.
196
Fonksiyonlar
2.8.5
Geçici Bloklama
Geçici bloklama, harici arızaların temizlenmesinden kaynaklanan veya paralel hatlarda arızaların temizlenmesi
sırasında arıza yönünün terslenmesinin sebep olacağı geçici rejimlerden kaynaklanan hatalı sinyallere karşı ek
güvenlik sağlar.
Geçici bloklama tertibinin çalışma ilkesi, geri yönlü bir toprak arıza olayını takiben bir müsaade sinyalinin
oluşmasının belli bir (ayarlanır) süre önlenmesidir. Müsaadeli tertipler için, bu gönderme ve alma devrelerinin
geçici bloklanması ile gerçekleştirilir.
Şekil 2-94 ’de, müsaadeli tertipler için geçici bloklamanın fonksiyon şeması görülmektedir.
Başlatmayı takiben, bekleme süresi Geçi.BLK BekSü. (Adres 3209) içerisinde yönsüz veya geri yönde bir
arıza tespit edilmişse, gönderme devresi ve açma müsaadesi engellenir. Bu kilitleme, geçici kilitleme süresi
Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210) süresi kadar ve aynı zamanda kilitleme ölçütünün bırakması sonrasında da
sürdürülür.
Kilitleme tertibinde ise; geçici bloklama, Şekil 2-94 ’deki mantık şemasında da görüldüğü gibi alınan kilit
sinyalini uzatır. Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210) ’nin çalışmasından sonra gecikme zamanı Sürme
Şekil 2-94
Geçici bloklama
197
Fonksiyonlar
2.8.6
Zayıf Besleme ve Sıfır Besleme için Önlemler
bileşen akımın akmayacağı hat ucu başlatma alamayacağı için bir müsaade sinyali de üretemez. Müsaadeli bir
sinyalin kullanıldığı karşılaştırmalı tertiplerde, zayıf beslemeli uç müsaadeli bir bırakma sinyali iletmediği için,
güçlü beslemeli hat uçlarında dahi özel önlemler olmaksızın hızlı açma yapılamaz.
Bu koşullar altında her iki hat ucunda da hızlı açmayı sağlamak için, cihazın zayıf sıfır bileşen beslemeli hatlar
için özel ek fonksiyonları mevcuttur.
Hatta sıfır beslemeli hat ucunun da bağımsız olarak açmasını sağlamak için 7SA522 bir zayıf besleme açma
fonksiyonu sağlar. Bu, özel bir açma komutu ile ayrı bir koruma fonksiyonu olduğu için, Bölüm 2.9.2 ’de ayrı bir
fonksiyon başlığı altında açıklanacaktır.
Eko Fonksiyonu
Arızalı bir toprak akımında, eko fonksiyonu, alınan sinyali karşı hat ucuna bir „Eko“ (yansıma) olarak geri
gönderir ve bu eko sinyali orada bir müsaadeli açma başlatmak için kullanılır.
Ortak Eko-Sinyali (bakınız Şekil 2-98, Bölüm 2.9.1) hem mesafe korumadan hem de toprak arıza korumadan
başlatılır. Şekil 2-95 ’te toprak arıza koruma aracılığıyla eko müsaadesinin oluşumu gösterilmiştir.
Zayıf besleme durumunun tespiti ve buna göre bir eko için gereksinim, bir VE geçitinde birleştirilmiştir. Toprak
arıza koruma ne devreden çıkarılmalı ne de kilitlenmelidir; aksi takdirde koruma başlatma almayacağı için
sürekli bir eko sinyali üretir.
Bir eko için esas koşul, ilgili, sinyal iletimi tertibinin mantığından bir alma sinyali ile eş zamanlı bir toprak
akımının 3IoMin KS mantık şemalarından da görüleceği üzere, (Şekil 2-87, 2-88 veya Şekil 2-90) mevcut
olmamasıdır.
Hattın açılmasından ve toprak akım kademesinin 3IoMin KS bırakmasından sonra bir eko sinyalinin
üretilmesini önlemek için, bir RS flip-flop devresi (iki-durumlu kapan) kullanılmıştır. Böylelikle daha önce toprak
akım kademesi başlatma almış olduğundan, bir eko sinyalinin üretilmesi artık mümkün olmayacaktır (bk. Şekil
2-95). Bunun haricinde istenildiğinde „>T/A Eko BLK“ ikili girişi üzerinden eko kilitlenebilir.
Şekil 2-95 eko müsaadesi için sinyal oluşumunu göstermektedir. Bu fonksiyon zayıf beslemede açma
fonksiyonuyla bağlantılı olduğundan, ayrı olarak açıklanmaktadır (bakınız Altbölüm 2.9.1).
Şekil 2-95
198
Eko müsaadesi sinyalinin oluşumu
Fonksiyonlar
2.8.7
Ayar Notları
Genel
Toprak arıza koruma için telekoruma ek fonksiyonu, ancak cihazın yapılandırılması sırasında mevcut çalışma
modlarından biri seçilmişse etkindir (Adres 132). Bu yapılandırmaya bağlı olarak, sadece seçilen moda ilişkin
parametrelere erişilebilir. Eğer telekoruma ek fonksiyonu kullanılmayacaksa, Adres 132 KS T/A = Etkin değil,
olarak ayarlanır.
Eğer bir koruma verileri arayüzü mevcutsa, 132 no’lu KS T/A adresinde, ek KA ile SİNYAL ayar seçeneği
görüntülenir.
Klasik İletim
Klasik iletim kanalları ile, Altbölüm 2.8 ’de açıklandığı gibi aşağıdaki çalışma modları mümkündür:
Yön.Krş. Baş.
Yön Karşılaştırmalı Başlatma,
BLOKLAMA ÇÖZME
Yönlü Kilit Çözme Tertibi,
BLOKLAMA
Yönlü Kilitleme Tertibi.
3201 no’lu KS T/A FONKS. adresinde, yapılandırma sırasında seçilmiş telekoruma modu devreye alınabilir
ON veya OFF devreden çıkarılabilir.
Eğer telekoruma üç uçlu bir hatta kullanılacaksa, 3202 no’lu Hat Konf. adresi = Üç Uç olarak ayarlanır. Eğer
hat iki uçlu ise, adres İki Uç olağan ayarında bırakılır.
Sayısal İletim
Aşağıdaki çalışma modu, koruma verileri arayüzünü kullanan sayısal iletimle mümkündür:
KA ile SİNYAL
Yön Karşılaştırmalı Başlatma
3201 no’lu KS T/A FONKS. adresinde, yapılandırma sırasında seçilmiş telekoruma modu ON veya OFF ile
devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir. Adres 147 RÖLE SAYISI, korunan teçhizatın uç sayısını gösterir
ve bütün cihazlar için aynı olmalıdır. Koruma verileri arayüzü üzerinden toprak arıza yön karşılaştırmalı
başlatma tertibi, bir kümedeki bütün cihazlar 132 no’lu KS T/A parametresi KA ile SİNYAL olarak
ayarlanmışsa etkindir.
Toprak Arıza Koruma Gerekleri
Karşılaştırma tertiplerinin uygulanmasında, her iki hat ucunun da harici bir toprak arızasını (hattan akan toprak
akımını) görmesi çok önemlidir ve özellikle koruma ayarları yapılırken buna tam bir özen gösterilmesi gerekir.
Bu, müsaadeli tertiplerde hatalı bir eko sinyalini önlemek ve bloklama tertibinde de bloklama sinyalini garanti
etmek içindir. Eğer bir toprak arızası sırasında Şekil 2-96 ’e göre, B’deki koruma arızayı görmezse, bu arıza,
A’dan, tek taraflı beslenen bir arıza olarak değerlendirilir (müsaadeli tertiplerde B’de eko olur ya da bloklama
tertibinde bir kilit sinyali gönderilmez). Bu da A’daki korumanın hatalı çalışarak açma vermesine yol açar.
Dolayısıyla; toprak arıza koruma, bir 3IoMin KS toprak arıza kademesine sahiptir (Adres 3105). Bu kademe,
telekoruma için kullanılan toprak akım kademesinden daha hassas ayarlanmalıdır. Daha büyük bir kapasitif
toprak akımı için (IEC, Şekil 2-96), bu kademe, daha küçük bir değere ayarlanmalıdır. Havai hatlarda, toprak
akım kademesinin % 70 - % 80’ine eşit bir ayar genellikle yeterlidir. Toprak arızalarında kapasitif akımların
toprak arıza akımları mertebelerine ulaştığı yer altı kablolarında veya uzun havai hatlarda, eko fonksiyonu ya
hiç kullanılmamalı ya da kullanımı, kesicinin açık olma durumu ile sınırlandırılmalıdır. Bloklama tertibi, bu
koşullar altında hiç kullanılmamalıdır.
199
Fonksiyonlar
Şekil 2-96
Harici toprak arıza sırasında olası akım dağılımı
Üç uçlu hatlarda (saplama fiderlerde), harici bir arızada toprak arıza akımının hat uçlarında eşit olarak
dağılmayacağı da dikkate alınmalıdır. Şekil 2-97’de en elverişsiz durum görülmektedir. Burada, A’dan akan
toprak akımı, B ve C uçlarında eşit olarak dağılmıştır. Eko veya bloklama sinyali için belirleyici olan 3IoMin
KS ayarı değeri (Adres 3105), dolayısıyla telekoruma için kullanılan toprak akım kademesinin ayar değerinin
yarısından küçük olmalıdır. Ayrıca, Şekil 2-97 ’de gözardı edilen kapasitif toprak akımına ilişkin yukarıdaki
açıklama da burada uygulanır. Eğer toprak akımı dağılımı, burada öngörülenden farklı ise, koşullar daha
elverişli olacaktır. Bu durumda, iki toprak akımından biri, IEB veya IEC yukarıdaki değerlerden daha büyük
olacaktır.
Şekil 2-97
Harici bir toprak arızasında üç uçlu bir hatta olası en elverişsiz akım dağılımı
Zaman Ayarları
Gönderme sinyali uzatımı Gönd. Uzatımı (Adres 3203) gönderen hat ucunda çok hızlı bir açma olsa ve/veya
sinyal iletimi nispeten uzun sürse bile, gönderilen sinyalin güvenilir olarak karşı hat ucuna erişmesini
sağlamalıdır. Müsaadeli tertipler Yön.Krş. Baş. ve BLOKLAMA ÇÖZME ’de, sinyal uzatımı, ancak cihaz daha
önce bir açma komutu vermişse etkin olur. Bu, kısa devrenin farklı bir bağımsız koruma ile veya başka bir
kademe ile çok hızlı temizlenmiş olması halinde bile, müsaade sinyalinin karşı hat ucuna ulaşmasını garanti
eder. Kilitleme tertibi BLOKLAMA ’da, gönderilen sinyal her zaman bu süre kadar uzatılır. Bu durumda, bir geri
yön arızasını takiben geçici bir kilitlemeye karşılık olur. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir.
İletken kopması gibi kalıcı-durum hat arızalarını tespit etmek için, bir arıza tespit edildiğinde bir izleme süresi
Alarm gecikmesi (Adres 3207) başlatılır. Bu sürenin dolmasından sonra, arıza, kalıcı bir arıza olarak var
sayılır. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Müsaade gecikmesi Sürme Gecikmesi (Adres 3208) ile, yönlü açma müsaadesi geciktirilebilir. Genellikle;
harici arızalarda kilitleme sinyali için yeterli iletim süresinin temin edilmesi için, sadece BLOKLAMA kilitleme
tertibinde buna gerek duyulur. Bu gecikme, sadece telekorumanın alma devresine etki eder. Bunun tersine;
karşılaştırmalı koruma tertibinde, yönlü kademenin zaman gecikmesi ayarı ile açma geciktirilmez.
200
Fonksiyonlar
Geçici Bloklama
Parametreler Geçi.BLK BekSü. ve Geçi.BLK BlkSü, karşılaştırmalı tertiplerde geçici bloklama içindir. Bu
ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Geçi.BLK BekSü. zamanı (Adres 3209) geçici bloklama öncesi bir bekleme süresidir. Müsaadeli tertiplerde,
başlatma sonrası toprak arızası korumanın yönlü kademesi bu süre içerisinde geri yönde bir arıza tespit
etmişse, ancak o zaman geçici bloklama etkinleştirilir. Kilitleme tertibinde, bekleme süresi, karşı hat ucundan
kilitleme sinyal alımının çok hızlı olması durumunda geçici kilitlemeyi önler. ∞ ayarı ile, geçici bloklama iptal
edilir.
Not
Geçi.BLK BekSü. süresi sıfıra ayarlanamaz. Böylelikle Geçi.BLK Blk Sü geçici bloklama süresinin
başlatılması, eğer yön bilgisi fonksiyon başlatılmasının oluşması karşısında zamanında geciktirilirse,
engellenir. Paralel hattaki kesicinin kendi çalışma süresine bağlı olarak ayarların 10 ms ve 40 ms arasında
yapılmaları önerilir.
Geçici kilitleme süresi Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210) kesinlikle harici toprak arızaların olmasından veya
temizlenmesinden kaynaklanan şiddetli geçici rejimlerin süresinden kesinlikle daha uzun ayarlanmalıdır.
Yön.Krş. Baş. ve BLOKLAMA ÇÖZME müsaadeli tertiplerde; eğer koruma başlangıçta bir geri yön arızası
tespit etmişse, gönderme sinyali, bu süre kadar geciktirilir. Bloklama tertibinde; kademe müsaadesinin
kilitlemesi hem geri yönlü bir arıza tanınması yoluyla hem de alınan (kilitlemeli) sinyal yoluyla, bu süre kadar
uzatılır. Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210) ’nin çalışmasından sonra gecikme zamanı Sürme Gecikmesi
(Adres 3208) yeniden başlatılır. Bloklama tertibinde gecikme zamanının ayarı daima Sürme Gecikmesi
gerektiğinden, bu nedenle geçici kilitleme süresi Geçi.BLK BlkSü (Adres 3210) alışıldığı gibi çok kısa
ayarlanabilir.
Eğer sinyal iletme tertibi Mesafe- ve Top-rak arıza koruma için bir kanalı paylaşırsa, T/A GeçiBlk.MES (Adres
3212) EVET olarak ayarlanmalıdır. Böylece eğer daha önce toprak arıza koruma harici arızayı tanırsa, mesafe
koruma da bloklanır.
Eko Fonksiyonu
Eko fonksiyonu ayarları, bütün zayıf besleme önlemleri için ortaktır ve Bölüm 2.9.2.2 ’de, tablo biçiminde
özetlenmiştir.
Not
etkinleştirmek için çıkış rölelerine ayrı olarak atanmalıdır. Sayısal koruma verileri arayüzü müsaadeli aşırı
olarak iletilir.
201
Fonksiyonlar
2.8.8
Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3201
KS T/A FONKS.
ON
OFF
ON
Toprak Arıza AA için koruma
sinyali
3202
Hat Konf.
İki Uç
Üç Uç
İki Uç
Hat Konfigürasyonu
3203A
Gönd. Uzatımı
0.00 .. 30.00 sn
0.05 sn
Sinyal uzatımı gönderme süresi
3207A
Alarm gecikmesi
0.00 .. 30.00 sn
10.00 sn
Bloklama Çözme: Alarm zaman
gecikmesi
3208
Sürme Gecikmesi
0.000 .. 30.000 sn
0.000 sn
Baş. sonrası sürme için zaman
Gecikmesi
3209A
Geçi.BLK BekSü.
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.04 sn
Geçici Bloklama: Harici arıza
süresi
3210A
Geçi.BLK BlkSü
0.00 .. 30.00 sn
0.05 sn
Geçici Blk.: Har. Ar. sonrası Blk
süresi
3212A
T/A GeçiBlk.MES
EVET
HAYIR
EVET
MESAFE tarafından T/A geçici
Bloklama
202
Fonksiyonlar
2.8.9
Bilgi Listesi
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
1311
>T/A KS ON
EM
>T/A Koruma Sinyali DEVREDE
1312
>T/A KS OFF
EM
>T/A Koruma Sinyali DEVRE DIŞI
1313
>T/A KS BLK
EM
>T/A Koruma Sinyali BLOKLAMA
1318
>T/A Alma Kn1
EM
>T/A Sinyal ALMA, Kanal 1
1319
>T/A Alma Kn2
EM
>T/A Sinyal ALMA, Kanal 2
1320
>T/A BÇ bç 1
EM
>T/A Blok Çözme: BLOK ÇÖZME, Kanal 1
1321
>T/A BÇ blk 1
EM
>T/A Blok Çözme: BLOKLAMA, Kanal 1
1322
>T/A BÇ bç 2
EM
>T/A Blok Çözme: BLOK ÇÖZME, Kanal 2
1323
>T/A BÇ blk 2
EM
>T/A Blok Çözme: BLOKLAMA, Kanal 2
1324
>T/A Eko BLK
EM
>T/A BLOKLAMA Eko Sinyali
1325
>T/A Alma Kn1L1
EM
>T/A Sinyal ALMA, Kanal 1, Faz L1
1326
>T/A Alma Kn1L2
EM
1327
>T/A Alma Kn1L3
EM
1328
>T/A BÇ bç 1-L1
EM
>T/A Blok Çözme: BLOK ÇÖZME Kn.1, Faz L1
1329
>T/A BÇ bç 1-L2
EM
1330
>T/A BÇ bç 1-L3
EM
1371
T/A KS GÖND. L1
AM
T/A KS Sinyal GÖNDERME, Faz L1
1372
T/A KS GÖND. L2
AM
1373
T/A KS GÖND. L3
AM
1374
T/A KS DURD. L1
AM
T/A KS Blok: Sinyal DURDURMA L1
1375
T/A KS DURD. L2
AM
1376
T/A KS DURD. L3
AM
1380
G üz.T/A KS O/O
IE
T/A KS Giriş ile ON/OFF
1381
T/A KS OFF
AM
T/A KS DEVRE DIŞI
1384
T/A KS GÖND.
AM
T/A KS Sinyal GÖNDERME
1386
T/A KSGeçiciBLK
AM
T/A KS Geçici Bloklama
1387
T/A KS BÇ Ar.1
AM
T/A KS Bloklama Çözme: ARIZA Kanal 1
1388
T/A KS BÇ Ar.2
AM
T/A KS Bloklama Çözme: ARIZA Kanal 2
1389
T/A KS BLK DURD
AM
T/A KS Bloklama: Sinyal DURDURMA
1390
T/A KSAtlamaBLK
AM
T/A KS Bloklama: Atlama ile sinyal gönd.
1391
T/A AlmaL1 Cih1
AM
T/A KS Sinyal ALMA, L1, Cihaz 1
1392
T/A AlmaL2 Cih1
AM
1393
T/A AlmaL3 Cih1
AM
1394
T/A AlmaL1 Cih2
AM
1395
T/A AlmaL2 Cih2
AM
1396
T/A AlmaL3 Cih2
AM
1397
T/A AlmaL1 Cih3
AM
1398
T/A AlmaL2 Cih3
AM
1399
T/A AlmaL3 Cih3
AM
203
Fonksiyonlar
2.9 Zayıf Besleme veya Sıfır Besleme için Önlemler
2.9
Zayıf Besleme veya Sıfır Besleme için Önlemler
Bir hat ucunda hiçbir beslemenin olmadığı veya zayıf beslemenin olduğu durumlarda, hattaki bir kısa devre
sırasında buradaki mesafe koruma başlatma almaz. Aynı şekilde radyal/tek taraftan beslenen veya yıldız
noktası sadece bir hat ucunun gerisinde topraklanmış hatlarda, sıfır bileşen akımın akmayacağı hat ucu
başlatma alamayacağı için bir müsaade sinyali de üretemez. Ayarlar ve bilgi listeleri aşağıdaki fonksiyonlar için
ortak olarak geçerlidir.
2.9.1
Eko Fonksiyonu
Şekil 2-98’da, eko fonksiyonunun çalışma ilkesi gösterilmiştir. Eko fonksiyonu 2501 no’lu ZB FONKSİYONU
adresinde (Zayıf Besleme MODUS) adresinde etkinleştirilebilir (Yalnız EKO) veya etkisiz kılınabilir (OFF). Bu
„Anahtar“ vasıtasıyla zayıf besleme açma fonksiyonu da etkinleştirilebilir (EKO ve AÇMA, bakınız Bölüm 2.9.2).
Bu ayar Mesafe koruma ile ve Toprak arıza koruma ile sinyal iletimi tertipleri için ortaktır.
Arızalı bir başlatmada veya arızalı bir toprak akımında, eko fonksiyonu, alınan sinyali karşı hat ucuna bir „Eko“
(yansıma) olarak geri gönderir ve bu eko sinyali orada bir müsaadeli açma başlatmak için kullanılır.
Hem mesafe hem de toprak arıza koruma tarafından ortak bir iletim kanalının kullanıldığı uygulamalarda, eğer
mesafe koruma ve toprak arıza koruma birbirlerinden bağımsız olarak bir Eko üretecek olurlarsa, yanlış
açmalar olabilir. Bu senaryo için, Eko:1kanal parametresi EVET olarak ayarlanmalıdır.
Mesafe koruma veya toprak arıza koruma için eko koşulları yerine getirilmişse (bakınız Bölüm 2.6 ve 2.8,„Eko
fonksiyonu“ paragrafına bakınız), ilk önce kısa bir gecikme Açma/Eko GEC. etkin olur. Bu gecikme gereklidir,
böylece eğer zayıf besleme hat ucunda geri yönlü arızada yüksek bir başlatma zamanı varsa veya elverişsiz
Kısa devre- veya Toprak akımı dağılımı biraz daha geç başlıyorsa, eko gönderilmez. Ancak besleme olmayan
hat ucunda kesici açık ise, ekonun gecikmesine ihtiyaç duyulmaz. Eko gecikme zamanı bu durumda baypas
edilebilir. Kesicinin konumu, cihazın merkezi fonksiyon denetimi tarafından (bakınız Bölüm 2.20.1)
bilgilendirilir.
Daha sonra eko impulsu verilir (Çıkış bildirimi „EKO SİNYALI“), onun uzunluğu Açma UZATIMI parametresi
ile ayarlanabilir. "EKO SİNYALİ" ayrıca bunun üzerine veya çıkış rölesi gönderme için yapılandırılmış
olmalıdır, çünkü gönderme sinyalleri „MK KS Gönd.“, „MK KS Gönd L*“ veya "T/A KS GÖND." içinde
bulunmaz.
Not
“EKO SİNYALİ“ (No 4246), iletim fonksiyonlarının gönderme sinyallerine dahil olmadığından, göndericiyi
etkinleştirmek için çıkış rölelerine ayrı olarak atanmalıdır. Sayısal koruma verileri arayüzü, müsaadeli aşırı
olarak iletilir.
Eko impulsunun verilmesinden sonra veya mesafe korumanın veya toprak arıza korumanın gönderme sinyali
esnasında yeniden başlatılmış bir ekonun gönderilmesi en az 50 ms (önayar) engellenir. Bu hattın
açılmasından sonra bir ekonun tekrarını önler.
Bloklama tertiplerinde ve düşük menzil tertiplerinde eko fonksiyonuna gereksinim duyulmaz ve bu nedenle
etkisizdir.
204
Fonksiyonlar
Şekil 2-98
Sinyal iletimi ile eko fonksiyonunun mantık şeması
205
Fonksiyonlar
2.9.2
Klasik Açma
İletim Modları
Sinyal iletimi tertibi ile zayıf besleme fonksiyonu, mesafe koruma ve/veya toprak arıza koruma ile birlikte
kullanılarak, yukarıdaki durumlarda her iki hat ucunda da hızlı açma gerçekleştirilebilir.
Güçlü besleme olan hat ucunda, mesafe koruma, Z1 kademesi içerisindeki arızalarda ani olarak açma yapar.
Müsaadeli iletim tertipleri ile, hattın % 100’ündeki arızalar için hızlı açma, eko fonksiyonunun etkinleştirilmesi
ile gerçekleştirilir ( bakınız Altbölüm 2.6). Bu, güçlü besleme ucunda açma sinyali müsaadesini sağlar.
Toprak arıza koruma ile birlikte müsaadeli iletim tertibi de aynı şekilde eko fonksiyonu vasıtasıyla güçlü
besleme ucundaki korumanın açma sinyali müsaadesini sağlar (bakınız Altbölüm 2.8).
Bir çok durumda, zayıf besleme ucundaki kesicinin de açması istenir. Bu amaçla, 7SA522 cihazı, özel açma
komutuyla özel bir koruma fonksiyonuna sahiptir.
Düşük Gerilimle Başlatma
Şekil 2-99 ’de, zayıf besleme açmanın mantık şeması görülmektedir. 2501 no’lu adreste ZB FONKSİYONU
(Zayıf Besleme FONKSIYONU, Zayıf Besleme Fonksiyonu) etkinleştirilebilir (EKO ve AÇMA) veya etkisiz
kılınabilir (OFF). Eğer bu „Anahtar“ sadece Yalnız EKO ’ya ayarlanmışsa, açma olmaz (ayrıca Altbölüm 2.6
ve 2.8). Bundan başka, açma fonksiyonu, istenirse „>ZB BLK“ ikili girişi üzerinden kilitlenebilir.
Bir zayıf besleme durumunun tespiti için mantık, mesafe korumayla birlikte her faz için ayrı ayrı ve ilave olarak
bir de toprak arıza koruma için oluşturulur. Düşük gerilim denetimi her faz için ayrı yapıldığı için, cihaz
sürümünün bir-kutup açma seçeneğine sahip olması koşuluyla, bir-kutup açma da mümkündür.
Bir kısa devre durumunda, zayıf besleme koşullarının olduğu hat ucunda ancak çok küçük bir gerilim
gözleneceği varsayılabilir, çünkü küçük arıza akımı kısa devre döngüsünde ancak küçük bir gerilim düşümü
üretir. Sıfır besleme durumunda, döngü gerilimi yaklaşık olarak sıfırdır. Zayıf besleme açma, dolayısıyla aynı
zamanda arızalı fazın seçimi için de kullanılan ölçülen DÜŞÜK GERİLİM düşük gerilimine bağlıdır.
Eğer lokal koruma tarafından bir başlatma olmaksızın karşı hat ucundan bir sinyal alınmışsa, bu, korunan
fiderde bir arıza olduğunu gösterir. Üç uçlu hatlarda, müsaadeli aşırı menzil tertiplerinden biri kullanıldığında,
her iki uçtan da alma sinyali alınabilir. Müsaadeli düşük menzil tertiplerinde, en az bir uçtan bir alma sinyali
yeterlidir.
Alma sinyalinin başlangıcından itibaren 40 ms ’lik bir güvenlik gecikmesi sonrası, diğer koşulların da mevcut
olması koşuluyla zayıf besleme açmaya müsaade edilir: Bu koşullar, düşük gerilim, kesicinin kapalı olması ve
mesafe korumanın veya toprak arıza korumanın başlatma almamasıdır.
Hattın açılmasından ve başlatmanın bırakmasından sonra zayıf besleme fonksiyonunun hatalı olarak başlatma
almasını önlemek için, bir RS flip-flop devresi (iki-durumlu kapan) kullanılmıştır (Şekil 2-99). Böylelikle, arızalı
fazda daha önce bir başlatma mevcut olduğundan, fonksiyonun tekrar başlatma alması artık mümkün olmaz.
Toprak arıza korumada, müsaade sinyali faz-ayrımlı mantık modülleri üzerinden gönderilir. Dolayısıyla mesafe
korumanın ve toprak arıza korumanın her ikisi veya sadece toprak arıza koruma müsaade sinyali göndermişse,
bir fazlı açma da mümkündür.
206
Fonksiyonlar
Şekil 2-99
*)
Zayıf besleme açmanın mantık şeması
Eğer Mesafe- ve Toprak arıza koruma bir iletim kanalını paylaşırsa (Adres 2509 = EVET) ve Mesafe- ve Toprak arıza
korumada bloklama bulunmazsa, çıkış bu kapıda girişlerin bir VE-Bağlantısıdır.
207
Fonksiyonlar
Genel
Zayıf besleme fonksiyonunun çalışması için bir önkoşul, cihaz fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında 125
no’lu adreste Zayıf Besleme = Etkin ayarı yapılarak bu fonksiyonun etkinleştirilmiş olmasıdır.
ZB FONKSİYONU parametresi ile (Adres 2501), bir zayıf besleme durumunda cihazın açma yapıp
yapmayacağı belirlenir. EKO ve AÇMA ayarı ile, hem eko fonksiyonu hem de zayıf besleme açma fonksiyonu
etkinleştirilir. Yalnız EKO sadece beslemenin olduğu hat ucunda müsaade sinyalinin sağlanması için eko
fonksiyonu etkinleştirilir. Ancak besleme olmayan veya zayıf beslemeli hat ucunda bir açma olmaz. Zayıf
besleme ölçümleri, karşı hat ucundan sinyal alımına bağlı olduğu için, eğer koruma sinyal iletimi ile birlikte
çalışırsa bir anlam ifade eder (bakınız Bölüm 2.6 ve/veya 2.8).
Alma sinyali, açma koşulunun bir fonksiyonel bileşenidir. Dolayısıyla zayıf beslemede Açma bloklama
tertiplerinde kullanılmamalıdır. Sadece müsaadeli tertiplerle veya müsaadeli karşılaştırma tertipleriyle
müsaade edilebilir. Diğer tüm durumlarda, 2501 no’lu adreste OFF ile devreden çıkarılmalıdır. Böyle
durumlarda 125 no’lu adresi Etkin Değil olarak ayarlayarak bu fonksiyonu en başından, cihazın
yapılandırılması sırasında etkisiz kılmak daha iyidir. Bu durumda, ilgili parametreler tamamen erişilmez kılınır.
Düşük gerilim ayar değeri DÜŞÜK GERİLİM (Adres 2505), her koşulda beklenen minimum faz-toprak işletme
geriliminin altında ayarlanmalıdır. Bu ayar için alt sınır, korunan fiderde bir kısa devre sırasında zayıf besleme
taraftaki röle mahallinde beklenen ve artık mesafe korumanın başlatma almayacağı maksimum gerilim düşümü
ile belirlenir.
Eko Fonksiyonu
Zayıf beslemeli hat uçları için, eko fonksiyonu, besleme tarafının da bir müsaade sinyali alabilmesi için, sadece
müsaadeli aşırı menzil tertiplerinde kullanılır. Zayıf beslemeye ait ayar listeleri, Altbölüm 2.9.3.2 ’de verilmiştir.
Eko fonksiyonu 2501 no’lu ZB FONKSİYONU adresinde etkinleştirilebilir (Yalnız EKO) veya etkisiz kılınabilir
(OFF). Bu „Anahtar“ vasıtasıyla zayıf besleme açma fonksiyonu da etkinleştirilebilir (EKO ve AÇMA).
Daha önce „Mesafe Koruma Gereklilikleri“ paragrafında Altbölüm 2.6 ’da verilen açıklamaları ve Toprak akımı
kademesi ayarı üzerinden toprak arıza koruma için verilen bilgiler, 3IoMin KS, paragraf „Toprak Arıza Koruma
Gerekleri“ Altbölüm 2.8’i mutlaka gözden geçirin.
Eko gecikme süresi Açma/Eko GEC. (Adres 2502), harici arızalarda (hattan akan arıza akımlarında) her iki
hat ucundaki mesafe koruma fonksiyonlarının farklı başlatma zamanlarının sebep olacağı yanlış eko
sinyallerini önlemek için yeterince uzun bir süreye ayarlanmalıdır. Tipik ayar, yaklaşık 40 ms ’dir (önayar). Bu
ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Eko impuls süresi Açma UZATIMI (Adres 2503), sinyal iletim donatısının yapılandırma verilerine uyarlanabilir.
Her iki hat ucundaki koruma cihazlarının farklı başlatma zamanlarıyla veya her iki hat ucundaki sinyal iletim
donatılarının farklı etki süreleriyle bile alma sinyalinin alınmasını garanti etmek için yeterince uzun bir süreye
ayarlanmalıdır. Pek çok durumda yaklaşık 50 ms (önayar) yeterlidir. Bu ayar ancak DIGSI¨ ’nin Ek Ayarlar
Hat uçları arasındaki sonsuz eko sinyali gönderimi (örneğin sinyal yolunda girişim bağlaşımı), her bir eko sinyal
çıkışından sonra yeni bir eko için belli bir süre Eko BLK Süresi (Adres 2504) kadar eko kilitlenerek
önlenebilir. Tipik ayar, yaklaşık 50 ms ’dir (önayar). Mesafe koruma sinyali gönderildikten sonra, eko, aynı
şekilde Eko BLK Süresi süresi kadar bloklanır. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir.
Hem mesafe hem de toprak arıza koruma tarafından ortak bir iletim kanalının kullanıldığı uygulamalarda, eğer
mesafe koruma ve toprak arıza koruma birbirlerinden bağımsız olarak bir Eko üretecek olurlarsa, yanlış
açmalar olabilir. Bu senaryo için, Eko:1kanal parametresi (Adres 2509), EVET olarak ayarlanmalıdır.
Varsayılan ayar HAYIR dır.
208
Fonksiyonlar
Not
etkinleştirmek için çıkış rölelerine ayrı ayrı atanmalıdır. Sayısal koruma verileri arayüzü, müsaadeli aşırı menzil
karşıdan açtırma tertibi ile kullanıldığında, herhangi bir özel önlem alınmaksızın, eko, ayrı bir sinyal olarak
iletilir.
2.9.3
Fransız Tanımına göre Açma
Zayıf beslemeyi tespit etmek için diğer bir seçenek, sadece rölenin 7SA522*-**D** modellerinde mevcuttur.
Nispi Gerilim Atlama ile Başlatma
Zayıf beslemenin klasik fonksiyonuna ek olarak, Mantık no. 2 (Adres 125) adıyla, şimdiye kadar kullanılan
yöntemden ayrı başka bir seçenek daha sunulmaktadır.
Bu fonksiyon, kendi alma sinyalini kullanarak sinyal iletimi tertibinden bağımsız olarak çalışır ve gecikmeli veya
gecikmesiz açma yapabilir.
209
Fonksiyonlar
Gecikmesiz Açma
Şekil 2-100
210
Gecikmesiz Açma için mantık şeması
Fonksiyonlar
Gecikmeli Açma
Şekil 2-101
Gecikmeli açma için mantık şeması
211
Fonksiyonlar
Faz Seçimi
Faz seçimi, düşük gerilim tespiti ile yapılır. Bunun için, volt olarak doğrudan bir gerilim büyüklüğü değil, bir
çarpan (Adres 2510 Ufe< Faktörü), parametrelenir. Bu çarpanın, ölçülen faz-faz gerilim ile çarpılması
gerilim eşiğini verir. Bu yöntem, düşük gerilim eşiğinde anma gerilimden işletme sapmalarını da hesaba katar
ve onları mevcut koşullara uyarlar.
Düşük gerilim eşiği en son ölçülen faz-faz geriliminin ortalama değerinin 500 ms üzerinde oluşturulur ve bellek
gerilimim üzerinden geciktirilir. Böylece faz-faz gerilimlerin değişiklikleri zaman gecikmeli olarak eşiğe etki eder.
Zaman sabit, 2511 no’lu Zaman Sabiti τ adresinde ayarlanabilir. Gelmekte olan başlatmada, başlatma alan
fazın en son tespit edilen gerilim eşiği bir açma komutuna kadar tutulur. Böylece uzun gecikme zamanlarında
arıza nedeniyle gerilim eşiğinin etkilenmesinden kaçınılır. Düşük gerilim, her üç faz için de tespit edilir.
Eğer ölçülen faz-faz gerilim (Adres 1131 AçıkKutupGer.) eşiğinin altına düşmüşse, düşük gerilim, artık bu
fazda tespit edilmez.
Açma esnasında pozitif bir geribildirim meydana geldiğinden, yani ölçülen arıza durumu açma yoluyla
giderilemezse, başlatma ASE-Açma’ dan sonra geriye döner. Güncel gerilim bırakma eşiğini tekrar geçerse,
yeni bir başlatma en fazla 1 s’den sonra mümkündür.
Şekil 2-102
UL1–E (L1 fazı) için Düşük Gerilim Tespiti
Anlık Açma
Eğer bir „>ZB Alma“ alma sinyali mevcutsa ve aynı anda düşük gerilim durumu da tespit edilmişse,
gecikmesiz bir AÇMA komutu verilir. Gönderen hat ucunun hızlı bir bırakması durumunda bile bir açma
komutunun mümkün olması için, alma sinyali, 2512 Alma Uzatımı adresinde uzatılır.
Hattın açmasını ve başlatmanın bırakmasını takiben, zayıf besleme fonksiyonunun yanlış başlatma almasını
mesafe koruma fonksiyonu ile önlemek için, ilgili fazda bir başlatma bloklanır. Bu bloklama, alma sinyali tekrar
gidene kadar sürer.
Bir alma sinyali mevcut, ancak bir düşük gerilim tespit edilememiş, sadece sıfır bileşen akım eşiği 3I0> Eşik
(Adres 2514) aşılmışsa, hatta bir arıza olduğu varsayılabilir. Eğer bu koşullar (alma sinyali, düşük gerilim
olmaması ve sıfır bileşen akım) 500 ms ’den daha uzun bir süre sürerse, 3-kutup açma başlatılır. „3I0> akım
eşiğinin aşılması“ sinyali için zaman gecikmesi 2513 no’lu T 3I0> harici adresinde ayarlanır. Eğer sıfır
bileşen akım, T 3I0> alarm ayar süresinden daha fazla bir süre (Adres 2520) 3I0> Eşik eşiğini aşmışsa,
„3I0 akım tespiti“ ihbarı verilir.
Gecikmesiz açma, ancak „>ZB Alma OK“ ikili girişi, iletim kanalının doğru çalıştığını rapor etmişse çalışır.
Bundan başka; faz-seçicili blok sinyalleri ZB blok L... gecikmesiz mantığı etkiler. Özellikle özel hat ucu devre
dışı bırakıldıktan sonra, yanlış başlatmalar böylelikle önlenmiş olur.
2530 no’lu ZB gecikmesiz adresinde, ani (gecikmesiz) açma kademesi devreye alınabilir OFF veya
devreden çıkarılabilir ON.
212
Fonksiyonlar
Gecikmeli Açma
Gecikmeli açmanın çalışması 3 parametre ile belirlenir:
• Eğer 2517 no’lu adres 1f Açma, ON ayarlanmışsa, bir fazlı arızalarda bir-kutup açma komutuna imkan verir.
• Eğer 2518 no’lu adres 1f Açma 3I0 ile, ON ayarlanmışsa, ancak 3I0> Eşik sıfır bileşen akım eşiği
aşıldığı takdirde bir-kutup açmaya müsaade edilir. Eğer eşik 3I0> Eşik aşılmadıysa, 1-kutup arızada
açma gerçekleşmez. OFF ayarı ile 3I0> Eşik sıfır bileşen akım eşiği aşılmamış olsa bile, bir-kutup açmaya
müsaade edilir. „3I0> akım eşiğinin aşılması“ sinyali için zaman gecikmesi 2513 no’lu T 3I0> harici
adresinde ayarlanır.
• 2519 no’lu adresin 3f Açma, ON ayar durumuna getirilmesiyle, üç-kutup açmaya müsaade edilir. OFF çokkutuplu bir başlatma sadece rapor edilir, ancak bir üç-kutup açma komutu verilmez (sadece bildirme). Yine
de 1-kutup başlatmada 1-kutup veya 3-kutup açma komutu verilebilir.
Gecikmeli açma kademesi, iletim kanalı arızasında özel hat ucunun açılmasının sağlanması için uygulanır.
Düşük gerilim koşulları tespit edildiğinde, bu kademe bir veya birden fazla fazda başlatma alır ve
yapılandırılmış bir zamanın (Adres 2515 TM ve Adres 2516 TT) geçmesinden sonra gecikme başlatılır, bu da
kademenin çalışma şekline bağlı olarak gerçekleşir (Adres 2517 1f Açma ve 2519 3f Açma). Eğer bir
başlatmada zamanların çalışmaya başlamasından sonra 2515 TM ve 2516 TT açma komutu verilmezse,
bellek gerilimleri bırakılır ve böylece başlatma da geri alınır.
2531 no’lu ZB gecikmeli adresinde, gecikmeli açma kademesinin işletim çeşidi ayarlanabilir. ON ayarında
kalıcı olarak devreye alınabilir. arıza alma ile ayarıyla, bu kademe sadece değil „>ZB Alma OK“ ikili
girişi, iletim kanalının devre dışı olduğunu rapor etmemişse bu kademe etkinleştirilir. „OFF“ ayarında kademe
kalıcı olarak devreden çıkarılabilir.
Bir gerilim arızası (gerilim sigortası izleme fonksiyonunun başlatması veya GT minyatür şalterinin atması)
durumunda, hatalı başlatmaları önlemek için, düşük gerilim üzerinden faz seçimi tamamen kilitlenir. Ayrıca,
mesafe koruma fonksiyonunun başlatmasında ilgili fazlar bloklanır.
213
Fonksiyonlar
2.9.4
Klasik ve Fransız Açma için çizelge halinde bakış
2.9.4.1 Ayarlar
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2501
ZB FONKSİYONU
OFF
Yalnız EKO
EKO ve AÇMA
Yalnız EKO
Zayıf Besleme fonksiyonu
2502A
Açma/Eko GEC.
0.00 .. 30.00 sn
0.04 sn
Sinyal alma sonrası Aç. /
Eko Gecikmesi
2503A
Açma UZATIMI
0.00 .. 30.00 sn
0.05 sn
Açma Uzatımı / Eko Puls' ı
süresi
2504A
Eko BLK Süresi
0.00 .. 30.00 sn
0.05 sn
Eko Bloklama Süresi
2505
DÜŞÜK GERİLİM
2 .. 70 V
25 V
Düşük Gerilim (f-t)
2509
Eko:1kanal
HAYIR
EVET
HAYIR
Eko mantığı: Mes ve T/A
ortak kanalda
2510
Ufe< Faktörü
0.10 .. 1.00
0.70
Düşük gerilim Uf-t< için
faktör
2511
Zaman Sabiti τ
1 .. 60 sn
5 sn
Zaman sabiti Tau
2512A
Alma Uzatımı
0.00 .. 30.00 sn
0.65 sn
Alma uzatımı
2513A
T 3I0> harici
0.00 .. 30.00 sn
0.60 sn
3I0> uzatımını aştı
2514
3I0> Eşik
1A
0.05 .. 1.00 A
0.50 A
5A
0.25 .. 5.00 A
2.50 A
Nötr akım başlatma için
3I0 eşiği
2515
TM
0.00 .. 30.00 sn
0.40 sn
ZB gecikmesi tek faz
2516
TT
0.00 .. 30.00 sn
1.00 sn
ZB gecikmesi çok faz
2517
1f Açma
ON
OFF
ON
Tek faz ZB açma
müsaadesi
2518
1f Açma 3I0 ile
ON
OFF
ON
3I0 ile Tek faz ZB açma
2519
3f Açma
ON
OFF
ON
Üç faz ZB açma
müsaadesi
2520
T 3I0> alarm
0.00 .. 30.00 sn
10.00 sn
3I0> alarm için gecikmeyi
aştı
2530
ZB gecikmesiz
ON
OFF
ON
ZB gecikmesiz
2531
ZB gecikmeli
ON
arıza alma ile
OFF
arıza alma ile
ZB gecikmeli
214
Fonksiyonlar
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
4203
>ZB BLK
EM
>Zayıf Besleme Açma fonksiyonu BLOKLAMA
4204
>Gec. ZB BLK
EM
>Gecikmeli Zayıf Besleme kad. BLOKLAMA
4205
>ZB Alma OK
EM
>Zayıf Besleme Kanal Alma Tamam
4206
>ZB Alma
EM
>Zayıf Besleme sinyal alma
4221
Zayıf Besl. OFF
AM
Zayıf Besleme Açma fonksiyonu DEVRE DIŞI
4222
ZB BLKdı
AM
Zayıf Besleme Açma fonksiyonu BLOKLANDI
4223
ZB AKTİF
AM
Zayıf Besleme Açma fonksiyonu AKTİF
4225
3I0 tespiti
AM
Zayıf Besleme Sıfır blş. akım tespiti
4226
ZB U L1<
AM
Zayıf Besleme Açma fonk düşük gerilim L1
4227
ZB U L2<
AM
4228
ZB U L3<
AM
4229
ZB AÇMA 3I0
AM
Zayıf Besleme Açma fonksiyonu AÇMA 3I0
4231
ZB BAŞLATMA
AM
Zayıf Besleme Açma fonksiyonu BAŞLATMA
4232
ZB Başlatma L1
AM
Zayıf Besleme Açma fonk BAŞLATMA L1
4233
ZB Başlatma L2
AM
4234
ZB Başlatma L3
AM
4241
Zayıf Besl.AÇMA
AM
Zayıf Besleme Genel AÇMA komutu
4242
ZB AÇMA 1f.L1
AM
Zayıf Besleme AÇMA komutu - Yalnız L1
4243
ZB AÇMA 1f.L2
AM
4244
ZB AÇMA 1f.L3
AM
4245
ZB AÇMA L123
AM
Zayıf Besleme AÇMA komutu L123
4246
EKO SİNYALİ
AM
EKO SİNYAL Gönderme
215
Fonksiyonlar
2.10 Harici Doğrudan ve Uzaktan Açma
2.10
Harici Doğrudan ve Uzaktan Açma
Harici bir koruma veya izleme cihazından herhangi bir sinyal, bir ikili giriş üzerinden 7SA522 ’nin sinyal
işlemesine dahil edilebilir. Bu sinyal, geciktirilebilir, ihbar edilebilir ve bir veya daha fazla çıkış rölesine atanabilir.
2.10.1
Fonksiyon Tanımı
Lokal Kesicinin Hariçten Açtırılması
Şekil 2-103 ’de mantık şeması görülmektedir. Eğer hem cihaz hem de kesici bir-fazlı çalışmaya uygun ise, birkutup açma yapmak mümkündür. Bu durumda, cihazın açma mantığı, bir-kutup açma koşullarının (örneğin birkutup açmanın etkinleştirilmesi, otomatik tekrar kapamanın hazır olması vb.) yerine getirilmesini sağlar.
Harici açma, bir ayar parametresi ile devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir ve bir ikili giriş üzerinden
bloklanabilir.
Şekil 2-103
Lokal kesiciyi hariçten açtırma mantık şeması
Hattın Karşı Ucundaki Kesicinin Uzaktan Açtırılması
Bölüm 2.5 ’te açıklandığı gibi, koruma arayüzü üzerinden bir sayısal haberleşme bağlantısı ile, uzaktan 4
taneye kadar komut göndermek mümkündür.
Klasik iletim kanallarında, karşı uç kesicisini uzaktan açtırmak için, istenilen her bir iletim yönü için bir iletim
kanalına gerek duyulur. Örneğin, bu amaç için, doğrudan fiber optik bağlantılar veya pilot kablolar, kuranportör
cihazı (güç hattı taşıyıcı) veya mikrodalga radyo kanalları üzerinden ses frekans kiplemeli yüksek frekans
kanalları kullanılabilir.
Eğer mesafe korumanın açma komutu karşıya gönderilecekse, Altbölüm 2.6 ’da açıklandığı gibi iletilen sinyalin
uzatılmasını da içerdiği için sinyal iletimi için dahili sinyal iletimi fonksiyonunu kullanmak en iyisidir. Gönderme
sinyalini başlatmak için göndericiyi tetiklemek üzere elbette bu komutlardan herhangi biri kullanılabilir.
Alıcı tarafında, lokal hariçten açtırma fonksiyonu kullanılır. Alınan sinyal, „>DKA Açma L123“ mantıksal ikili
giriş fonksiyonuna atanmış bir ikili sinyale yönlendirilir. Eğer bir-kutup açma isteniyorsa, aynı zamanda „>DKA
Açma L1“, „>DKA Açma L2“ ve „>DKA Açma L3“ ikili girişleri de kullanılabilir. Dolayısıyla, bu durumda da
Şekil 2-103uygulanır.
216
Fonksiyonlar
2.10 Harici Doğrudan ve Uzaktan Açma
2.10.2
Ayar Notları
Genel
Doğrudan ve uzaktan açtırma fonksiyonun kullanılması için bir önkoşul, fonksiyonların kapsamının
yapılandırılması sırasında 122 no’lu adresin DKA Doğr.Açtırm Etkin olarak ayarlanarak bu fonksiyonun
etkinleştirilmesidir. Eğer fonksiyon etkinleştirilmişse, 2201 no’lu DKA FONKSİYONU adresinde ON veya OFF ile
devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir.
Hem lokal harici açma için hem de uzaktan açtırmanın alıcı tarafı için, 2202no’lu Açma Zm. GEC. adresinde
bir açma gecikmesi ayarlamak mümkündür. Bu, özellikle lokal açma durumunda bir güvenlik zaman payı olarak
kullanılabilir.
Bir açma komutu verildiğinde, en az, TMin AÇMA KOM genel minimum açma komutu süresi kadar açma
sürdürülür, bu 240 no’lu adreste ayarlanan süre kadardır (Altbölüm 2.1.2). Bu sayede, başlatma sinyal impulsu
çok kısa süreli olsa bile kesicinin güvenilir biçimde çalışması sağlanmış olur. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek
2.10.3
Adres
Ayarlar
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2201
DKA FONKSİYONU
ON
OFF
OFF
Doğrudan Karşıdan Açtırma
(DKA)
2202
Açma Zm. GEC.
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.01 sn
Açma Zaman Gecikmesi
2.10.4
Bilgi Listesi
No.
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
4403
>DKA BLK
EM
>Doğrudan Karşıdan Açma fonk. BLOKLAMA
4412
>DKA Açma L1
EM
>DKA GİRİŞ Faz L1
4413
>DKA Açma L2
EM
4414
>DKA Açma L3
EM
4417
>DKA Açma L123
EM
>DKA GİRİŞ 3 faz L123
4421
DKA OFF
AM
Doğrudan Karşıdan Açma DEVRE DIŞI
4422
DKA BLKdı
AM
Doğrudan Karşıdan Açma BLOKLANDI
4432
DKA AÇMA 1f. L1
AM
DKA AÇMA komutu - Yalnız L1
4433
DKA AÇMA 1f. L2
AM
4434
DKA AÇMA 1f. L3
AM
4435
DKA AÇMA L123
AM
DKA AÇMA komutu L123
217
Fonksiyonlar
2.11 Aşırı Akım Koruma
2.11
Aşırı Akım Koruma
7SA522, artçı koruma olarak veya acil durum aşırı akım koruma olarak kullanılabilen bir zamanlı aşırı akım
koruma fonksiyonuna sahiptir. Bütün elemanlar, birbirlerinden bağımsız olarak yapılandırılıp,kullanıcının
gerekliliklerine göre kombine olarak kullanılabilir.
2.11.1
Genel
Mesafe koruma, ancak ölçülen gerilim sinyali mevcutsa doğru olarak çalışabilir. Oysa Acil durum aşırı akım
koruma sadece akımlara gerek duyar. Örneğin gerilim trafosu sekonder devrelerinde bir kısa devre veya iletken
kopması yüzünden ölçülen gerilim sinyali kaybolmuşsa, acil durum aşırı akım koruma fonksiyonu otomatik
olarak etkinleştirilir (acil durum çalıması). Dolayısıyla, aşağıdaki durumlardan biri ile ölçülen gerilim sinyali
kaybı tespit edilmişse, acil durum çalışma, bir kısa devre koruma olarak mesafe korumanın yerini alır:
• Dahili ölçülen gerilim izleme fonksiyonunun başlatması („Sigorta Arızası İzleme“, bakınız Altbölüm 2.19.1)
veya
• İkili giriş üzerinden, ölçülen gerilim sinyalinin kaybolduğunu bildiren „Gerilim Trafosu Minyatür şalteri atması“
sinyali alınmışsa.
Bu durumlardan herhangi birisi meydana geldiğinde, mesafe koruma derhal kilitlenir ve acil durum çalışması
etkinleştirilir.
Eğer aşırı akım koruma Artçı aşırı akım koruma olarak ayarlanmışsa, diğer koruma ve izleme
fonksiyonlarından bağımsız olarak, yani mesafe korumadan da bağımsız olarak çalışır. Örneğin, fider ilk olarak
devreye alındığı zaman, eğer gerilim trafoları henüz kullanılabilir değilse, artçı aşırı akım koruma yegane
kısadevre koruması olarak kullanılabilir.
Aşırı akım koruma için, toplam olarak, faz akımları için dört ve toprak akımları için dört kademe mevcuttur.
Bunlar:
• Ters zaman açma karakteristikli iki aşırı akım kademesi (DMT- koruma),
• Ters zaman açma karakteristikli bir aşırı akım kademesi (İDMT-koruma),
• Tercihen akım trafo seti ile hat ayırıcı arasındaki kısa devre arıza koruması için kullanılan, ancak ek bir
normal sabit zamanlı kademe olarak da kullanılabilen ayrı bir aşırı akım kademesi. Almanya bölgesi
sürümlerinde (Sipariş kodunun 10. rakamı = A) bu kademe ancak eğer 126 no’lu adresinde ZAAE
IEC/3kd.li ayarı aktif ise mevcuttur.
Bu dört kademe, birbirlerinden bağımsızdır ve istenilen şekilde serbestçe birleştirilebilir. İkili girişler üzerinden
harici ölçütlerle bloklanmaları ve ayrıca (örneğin bir harici bir otomatik tekrar kapama cihazı tarafından) hızlı
(gecikmesiz) açma yapmaları mümkündür. Korunan hattın tam kısa devre arıza üzerine enerjilenmesi
sırasında, herhangi bir kademenin veya birden fazla kademenin gecikmesiz açma yapmasına da müsaade
edilebilir. Eğer bazı kademelerin kullanılmasına gerek duyulmuyorsa, bu kademelerin başlatma değerleri ∞
yapılarak etkisiz kılınabilir.
218
Fonksiyonlar
2.11.2
Fonksiyon Tanımı
Ölçülen Değerler
Faz akımları, ölçme girişinden giriş trafoları üzerinden cihaza beslenir. Toprak akımı 3·I0 cihazın sipariş
sürümüne ve dördüncü akım girişi I4 ’ün kullanımına bağlı olarak ya doğrudan ölçülür veya faz akımlarından
hesaplanır.
Eğer I4 akım girişi, korunan fiderin, akım trafoları setinin yıldız-noktasına veya ayrı bir toprak akım trafosuna
bağlanmışsa, toprak akımı, ölçülen bir büyüklük olarak doğrudan mevcuttur.
Eğer cihaz I4 için oldukça duyarlı akım girişi ile donatılmışsa, bu akım I4, I4/If AT (Adres 221, bakınız
Altbölüm 2.1.2, GüçSis.Veriler1) çarpanı ile birlikte kullanılır. Bu ölçülen girişin doğrusallık aralığı, yüksek
akım aralığında oldukça kısıtlanmış olduğu için, bu akım ancak yaklaşık 1,6 A büyüklüğe kadar değerlendirilir.
Daha büyük akımlar için, cihaz, otomatik olarak faz akımlarından hesaplanan sıfır bileşen akımın
değerlendirilmesine anahtarlanır. Bu durumda, doğal olarak, bir yıldız-bağlı akım trafoları setinden üç faz
akımın tamamının mevcut olması ve cihaza bağlanmış olması gerekir. Toprak akımının işlenmesi, toprak
arızası akımı çok büyük ya da çok küçük olsun fark etmez, ancak o zaman mümkün olur.
Eğer dördüncü akım girişi I4 örneğin bir güç trafosunun yıldız-noktası akımı veya paralel bir hattın toprak akımı
için kullanılmışsa, cihaz, toprak akımını yine faz akımlarından hesaplar. Bu durumda, doğal olarak, bir
yıldızbağlı üç akım trafosu setinden üç faz akımın tamamının mevcut olması ve cihaza bağlanmış olması
gerekir.
Sabit Zamanlı Aşırı Akım Kademesi I>>
Her bir faz akımı, sayısal süzgeçleme sonrası If>> ayar değeri ile ve toprak akımı da 3I0>> BAŞLATMA ile
karşılaştırılır. T If>> veya T 3I0>> zaman gecikmesinin dolmasından sonra, bir açma komutu verilir.
Bırakma değeri, başlatma değerinden yaklaşık olarak % 5 daha düşüktür, ancak başlatma değerinin altında,
cihaz anma akımının en az % 1,5 ’idir.
Aşağıdaki Şekil, I>> kademelerinin mantık şemasını göstermektedir. Kademeler, bir „>AA I>> BLK“ ikili girişi
üzerinden kilitlenebilir. „>AA Ani AÇMA“ ikili girişi ve „Arıza üzerine kapama“ fonksiyon bloğu, tüm kademeler
için ortaktır ve aşağıda açıklanacaktır. Ancak faz ve/veya toprak akım kademelerini ayrı olarak etkileyebilir. Bu,
aşağıdaki ayar parametreleri ile gerçekleştirilir:
• I>> KS/Giriş (Adres 2614), „>AA Ani AÇMA“ ikili girişi üzerinden, bu kademenin gecikmesiz açma
yapmasının mümkün (EVET) veya mümkün olmadığını (HAYIR) belirtir.
• I>> AÜK (Adres 2615), bir arıza üzerine anahtarlama sırasında, bu kademe ile açmanın ani olacağını
(EVET) bu kademeyle olmayacağını (HAYIR) belirtir.
219
Fonksiyonlar
Şekil 2-104
1
)
2)
I>> kademesinin mantık şeması
Başlatma sinyalleri ile ilgili çıkış bildirimleri Tablo 2-6'da gösterilmiştir.
Açma sinyalleri ile ilgili çıkış bildirimleri Tablo 2-7'de gösterilmiştir.
Sabit Zamanlı Aşırı Akım Kademesi I>
I> aşırı akım kademesinin mantığı, I>> kademelerininkiyle aynıdır. Bütün referanslarda; sadece If>> yerine
If> veya 3I0>> BAŞLATMA yerine 3I0> alınır. Diğer tüm hususlar için, Şekil 2-104 uygulanır.
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi IP
Ters zamanlı aşırı akım kademesinin mantığı da, esas olarak diğer kademelerin aynısıdır. Ancak; zaman
gecikmesi, burada ayar karakteristiğinin tipine, akım şiddetine ve bir zaman çarpanına dayalı olarak hesaplanır
(aşağıdaki Şekile bakın). Mevcut karakteristiklerin ön seçimi, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması
sırasında daha önce yapılmıştı. Ayrıca; ters zaman karakteristiğine eklenecek ek bir sabit zaman gecikmesi T
Ip Ek veya T 3I0p Ek seçilebilir. Karakteristikler, Teknik Verilerde gösterilmiştir.
Aşağıdaki şekilde mantık şeması görülmektedir. Örnek olarak, IEC karakteristikleri için ayar adresleri
gösterilmiştir. Ayar notlarında (Altbölüm 2.11.3), değişik ayar adresleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
220
Fonksiyonlar
Şekil 2-105
IP-kademesi (ters zamanlı aşırı akım koruma) için mantık şeması, örn. IEC karakteristikleri
1)
2)
221
Fonksiyonlar
Uç Arızası Koruma
Diğer bir aşırı akım kademesi, uç arıza korumadır. Ancak, diğer kademelerden bağımsız olarak çalıştığı için,
yine ek bir normal sabit zamanlı aşırı akım kademesi olarak da kullanılabilir.
Bir uç arıza, akım trafo seti ile hat ayırıcısı arasında bir kısa devre arızasıdır. Özellikle 11/2-kesicili bara
tertiplerinde önemlidir.
Şekil 2-106
11/2-kesicili bara düzeninde uç arıza
Eğer hat ayırıcısı açıkken bir IA ve/veya IB kısa devre akımı akarsa; bu IA, IB akım trafoları ile hat ayırıcısı
arasındaki bara bölümünde bir arıza olduğunu gösterir. Kısa devre akımlarını taşıyan CBA ve CBC kesicileri,
gecikmesiz açtırılabilir. İki akım trafo seti, IA + IB akım toplamı hat ayırıcısına doğru akan akımı gösterecek
şekilde paralel olarak bağlanır.
Uç arızası koruma, bir „>I-STUB ETKİNL.“ ikili girişi üzerinden hat ayırıcısının açık konumda olduğu röleye
bildirilmişse, ancak o zaman devreye alınan bir aşırı akım korumadır. Dolayısıyla; bu ikili giriş, ayırıcının
yardımcı kontağı üzerinden enerjilenmelidir. Hat ayırıcısı kapalı iken, uç arızası devre dışıdır. Daha fazla bilgi
için, bir sonraki şekilde verilen mantık şemasına bakın.
Eğer uç koruma kademesi, normal sabit zamanlı bir aşırı akım kademesi olarak kullanılacaksa, „>I-STUB
BLK“ ikili girişi, tanımlanmaksızın veya yol ataması (matris) yapılmaksızın boşta bırakılmalıdır. Ancak „>ISTUB ETKİNL.“ etkinleştirme girişi, (bir ikili giriş üzerinden veya kullanıcı-tanımlı dahili mantık (CFC)
fonksiyonları üzerinden) sürekli etkinleştirilmiş olmalıdır.
222
Fonksiyonlar
Şekil 2-107
Uç arızası koruma için mantık şeması
1
2)
)
Otomatik Tekrar Kapama öncesi Ani Açma
Otomatik tekrar kapama öncesi, arızanın ani olarak temizlenmesi için otomatik tekrar kapama uygulanır.
Koruma mantığına, „>AA Ani AÇMA“ ikili girişi üzerinden, harici bir otomatik tekrar kapama cihazından bir
müsaade sinyali katılabilir. Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu için bağlantı ek bir CFC Mantığı üzerinden
gerçekleşir, tipik olarak 2889 „OTK1.çevr.KSür.“ çıkış sinyali „>AA Ani AÇMA“ giriş sinyali ile bağlıdır.
Aşırı akım korumanın herhangi bir kademesi, bu şekilde ETKZ.KILMA MÜS.I ... parametresinin ayarıyla
tekrar kapama öncesi ani bir açma gerçekleştirebilir.
Bir toprak arızası durumunda kesicinin hızla açılmasını sağlamak üzere dahili hat enerjileme tespiti
kullanılabilir. Aşırı akım koruma, bu durumda gecikmesiz veya düşürülmüş bir gecikmeyle üç-kutup açma
yapabilir. Tam kısa devre üzerine kapamayı müteakip hangi kademenin/kademelerin hızlı açma yapacağı,
parametre ayarı yoluyla belirlenebilir (ayrıca Şekil 2-104, 2-105 ve 2-107’te verilen mantık şemalarına bakın).
Bu fonksiyon, Altbölüm 2.12’da açıklanan yüksek akım ani açmadan bağımsızdır.
223
Fonksiyonlar
Başlatma Mantığı ve Açma Mantığı
Ayrı ayrı fazların (veya toprağın) ve kademelerin başlatma sinyalleri, hem başlatma alan faz ve hem de kademe
ihbarları verilecek şekilde birleştirilmiştir (Tablo 2-6).
Tablo 2-6
Ayrı ayrı fazların başlatma sinyalleri
Dahili İhbar
Şekil
I>> Başl. L1
I> Başl. L1
Ip Başl. L1
I>>> Başl. L1
2-104
I>> Başl. L2
I> Başl. L2
Ip Başl. L2
I>>> Başl. L2
2-104
I>> Başl. L3
I> Başl. L3
Ip Başl. L3
I>>> Başl. L3
2-104
I>> Başl. E
I> Başl. E
Ip Başl.E
I>>> Başl. E
2-104
I>> Başl. L1
I>> Başl. L2
I>> Başl. L3
I>> Başl. E
2-104
2-104
2-104
2-104
2-105
2-107
2-105
2-107
2-105
2-107
2-105
2-107
I> Başl. L1
I> Başl. L2
I> Başl. L3
I> Başl. E
Çıkış İhbarı
No
„AA Başlatma L1“
7162
7163
7164
AA Baş. Toprak“
7165
„AA BAŞLATMA I>>“
7191
„AA BAŞLATMA I>“
7192
Ip Başl. L1
Ip Başl. L2
Ip Başl. L3
Ip Başl.E
2-105
2-105
2-105
2-105
„AA BAŞLATMA Ip“
7193
I>>> Başl. L1
I>>> Başl. L2
I>>> Başl. L3
I>>> Başl. E
2-107
2-107
2-107
2-107
„I-STUB BAŞLATMA“
7201
„AA BAŞLATILDI“
7161
(Bütün başlatmalar)
Ayrıca; (Tablo 2-7) açma sinyalleri için, açmayı başlatan eleman gösterilir. Eğer cihaz bir-kutup açma
seçeneğine sahipse ve bu seçenek de etkinleştirilmişse, bir-kutup açma sırasında açma yapan kutup da
gösterilir (ayrıca Altbölüm 2.20.1 „Tüm Cihaz için Açma Mantığı“ paragrafına bakın).
224
Fonksiyonlar
Tablo 2-7
Ayrı ayrı fazların açma sinyalleri
Dahili İhbar
Şekil
I>> AÇMA L1
I> AÇMA L1
Ip AÇMA L1
I>>> AÇMA L1
2-104
I>> AÇMA L2
I> AÇMA L2
Ip AÇMA L2
I>>> AÇMA L2
2-104
I>> AÇMA L3
I> AÇMA L3
Ip AÇMA L3
I>>> AÇMA L3
2-104
I>> AÇMA E
I> AÇMA E
Ip AÇMAE
I>>> AÇMA E
2-104
I>> AÇMA L1
I>> AÇMA L2
I>> AÇMA L3
I>> AÇMA E
2-104
2-104
2-104
2-104
2-105
2-107
2-105
2-107
2-105
2-107
2-105
2-107
I> AÇMA L1
I> AÇMA L2
I> AÇMA L3
I> AÇMA E
Çıkış İhbarı
No
„AA AÇMA 1f. L1“ veya „AA AÇMA L123“
7212 veya
7215
7213 veya
7215
7214 veya
7215
„AA AÇMA L123“
7215
„AA AÇMA I>>“
7221
„AA AÇMA I>“
7222
Ip AÇMA L1
Ip AÇMA L2
Ip AÇMA L3
Ip AÇMAE
2-105
2-105
2-105
2-105
„AA AÇMA Ip“
7223
I>>> AÇMA L1
I>>> AÇMA L2
I>>> AÇMA L3
I>>> AÇMA E
2-107
2-107
2-107
2-107
„I-STUB AÇMA“
7235
„AA AÇMA“
7211
(Bütün AÇMA)
225
Fonksiyonlar
2.11.3
Ayar Notları
Genel
Cihaz fonksiyonlarının kapsamının yapılandırılması sırasında (Adres 126) kullanılabilir karakteristikler
belirlenir. Aşağıda açıklanan işlemler sırasında, sadece cihazın sürümüne ve seçilen konfigürasyona bağlı
olarak mevcut olan karakteristiklere uygulanan parametrelere erişilebilir.
Aşırı akım korumanın istenilen çalışma moduna göre 2601 no’lu adres ayarlanır: Çalışma Modu = ON:her
zm aktif, aşırı akım korumanın, diğer koruma fonksiyonlarından bağımsız olarak, yani bir artçı aşırı akım
olarak çalışacağı anlamına gelir. Eğer aşırı akım sadece bir gerilim arızası sırasında bir acil durum koruma
olarak çalışacaksa, ON:GT kaybı ile çalışma modu seçilmelidir. Son olarak; bu fonksiyon tamamen OFF
etkisiz de kılınabilir.
Eğer bazı kademelerin kullanılmasına gerek duyulmuyorsa, bu kademelerin başlatma değerleri ∞ yapılarak
etkisiz kılınabilir. Bunun yerine; ilgili kademelerin zaman gecikmeleri ∞ yapılırsa, başlatma sinyalinin çıkması
bastırılmaz, ancak süre ölçerlerin sayması, dolayısıyla açma komutunun verilmesi önlenir.
Aşırı akım çalışma modu olarak ON:GT kaybı ile seçilmiş olsa bile, uç arıza koruma serviste kalır.
Bir arıza üzerine anahtarlama sırasında, bir veya daha fazla kademe ani açma kademesi olarak ayarlanabilir.
Bu, her bir kademenin ayarlarının yapılması sırasında seçilir (aşağıya bakın). Geçici aşırı akımlar yüzünden
yanlış başlatmanın önlenmesi için, bir AÜK Zm. GEC. (Adres 2680) ayarlanabilir. Genellikle 0 önayarı
değiştirilmez. Yüksek devreye girme akımlarının beklendiği uzun yer altı kablolarında veya trafolarda kısa bir
zaman gecikmesi uygun olabilir. Zaman gecikmesi, geçici aşırı akımların şiddetine ve süresine ve aynı
zamanda hızlı arıza üzerine kapama açması için hangi kademenin seçilmiş olduğuna bağlıdır.
Yüksek Akım Kademeleri If>>, 3I0>>
I>>-kademeleri If>> (Adres 2610) ve 3I0>> BAŞLATMA (Adres 2612), I>-kademeleri veya Ip-kademeleri ile
birlikte iki kademeli bir karakteristik sağlar. Şüphesiz, üç kademenin tamamı da birlikte kullanılabilir. Eğer bir
kademenin kullanılması istenmiyorsa, başlatma değeri ∞’a ayarlanır. I>>-kademeleri, her zaman tanımlanmış
bir sabit zaman gecikmesi ile çalışır.
Eğer I>>-kademeleri otomatik tekrar kapama öncesi ani açma için kullanılacaksa (CFC- Bağlantı), akım
ayarları I> veya Ip kademelerine eşit alınır (aşağıya bakınız). Bu durumda, sadece farklı gecikme zamanları
önemlidir. Otomatik tekrar kapamadan önce seçicilik gözardı edilerek arızanın hızlı temizlenmesine öncelik
verilmesi için, T If>> (Adres 2611) ve T 3I0>> (Adres 2613) süreleri 0’a veya çok küçük bir değere
ayarlanabilir. Seçiciliğin sağlanması için, son açmadan önce bu kademelerin kilitlenmeleri gerekir.
Düşük kaynak empedansına sahip çok uzun hatlar için veya büyük reaktanslı (örneğin trafolar, seri reaktörler)
uygulamalarda I>> kademeleri ile ani aşırı akım koordinasyonu yapılabilir. Bu durumda, bu kademeler, sadece
kendi hattını koruyacak, yani hattın sonunda olacak arızalarda başlatma almayacak şekilde ayarlanmalıdır. Bu
durumda; gecikme zamanları, 0’a veya küçük bir değere ayarlanabilir.
sekonder değerler olarak girilebilir. Eğer sekonder büyüklükler kullanılacaksa, bütün akımlar akım trafolarının
sekonder tarafına dönüştürülmelidir.
226
Fonksiyonlar
Hesaplama Örneği:
110 kV, 150 mm2 havai hat:
s (uzunluk)
= 60 km
R1/s
= 0,19 Ω/km
X1/s
= 0,42 Ω/km
Hattın başında kısa devre gücü:
Sk'
Akım Trafoları
= 2,5 GVA
600 A/5 A
Bu değerlerden, hat empedansı ZL ve kaynak empedansı ZV hesaplanır:
Z1/s = √0,192 + 0,422 Ω/km = 0,46 Ω/km
ZL = 0,46 Ω/km · 60 km = 27,66 Ω
Hattın sonunda üç-faz kısa devre akımı Ik Uç:
% 10 bir güvenlik payı ile, primer ayar değeri:
I>> ayar değeri = 1,1 · 2150 A = 2365 A
veya sekonder ayar değeri:
Yani, hattan 2365 A (primer) veya 19,7 A (sekonder) akımın üzerinde bir arıza akımı akması durumda,
kısadevre arızası mutlaka korunan hatta meydana gelmiş demektir. Bu arıza, zamanlı aşırı akım koruma
tarafından derhal temizlenebilir.
Not: Hesaplama, mutlak değerlerle yapılmıştır ve havai hatlar için bu hesaplama yeterli doğruluktadır. Ancak,
eğer kaynak empedansı ile hat empedansının açıları birbirlerinden oldukça farklı değerlerde ise, bu durumda
arıza akımını bulmak için bir kompleks hesaplama yapılmalıdır.
Toprak arızaları için de benzer hesaplama yapılabilir. Burada, yine hat sonunda olacak bir kısa devre
arızasında hattan akacak maksimum toprak akımı belirleyici olacaktır.
Ayarlanan zaman gecikmeleri, doğal çalışma (ölçme) sürelerini kapsamayan salt ek gecikmelerdir.
I>> KS/Giriş parametresi (Adres 2614), „>AA Ani AÇMA“ (No 7110) ikili girişi üzerinden veya otomatik
tekrar kapama müsaadesi ile, T If>> (Adres 2611) ve T 3I0>> (Adres 2613) zaman gecikmelerinin
köprülenip köprülenmeyeceğini belirtir. İkili giriş (eğer atanmışsa), zamanlı aşırı akım korumanın bütün
kademelerine sağlanır. I>> KS/Giriş = EVET ayarı ile, I>> kademeleri, başlatma sonrası, ancak ikili giriş
etkinleştirilmişse derhal açma yapacaktır. Bunun yerine I>> KS/Giriş = HAYIR ayarı yapılmışsa, bu
kademelerin zaman gecikmeleri her zaman etkin olacaktır.
Hattın bir arıza üzerine kapatılması sırasında, eğer I>> kademesi gecikmesiz veya kısa bir AÜK Zm. GEC.
(Adres 2680, yukarıda „Genel“ paragrafına bakınız) zaman gecikmesi ile açma yapacaksa; I>> AÜK
parametresi (Adres 2615), EVET olarak ayarlanır. Bu ani açma için, başka bir kademe de seçilebilir.
227
Fonksiyonlar
Aşırı Akım Kademeleri If>, 3I0> (Sabit Zamanlı A.A.)
Akım başlatma değeri, If> ’nin ayarı için (Adres 2620), en çok maksimum işletme akımı belirleyicidir. Cihaz,
bu çalışma modunda, oldukça kısa açma zamanları ile -aşırı yük koruma olarak değil- sadece kısa devre
koruma olarak çalışacağı için, aşırı yük yüzünden başlatma hiçbir zaman olmamalıdır. Bu sebeple, hat
koruması için beklenen tepe yükün % 10, ve trafolar ve motorlar içinse % 20 üzerinde bir ayar önerilir.
sekonder değerler olarak girilebilir. Eğer sekonder büyüklükler kullanılacaksa, bütün akımlar akım trafolarının
sekonder tarafına dönüştürülmelidir.
Hesaplama Örneği:
110 kV, 150 mm2 havai hat
Maksimum iletim gücü
Pmaks
= 120 MVA
Buradan;
Imaks
= 630 A
Akım Trafoları
600 A/5 A
Güvenlik çarpanı
1,1
Primer büyüklüklerle ayarlar için:
I> ayar değeri = 1,1 · 630 A = 693 A
veya sekonder büyüklükler ile:
Toprak akımı kademesi 3I0> (Adres 2622), beklenen en küçük toprak arıza akımını tespit edecek şekilde
ayarlanmalıdır. Toprak arıza koruma, çok küçük toprak akımları için en uygun korumadır (bakınız Bölüm 2.7).
Zaman gecikmesi T If> (Adres 2621), şebeke için tasarlanan normal aşırı akım koordinasyonuna göre
ayarlanır. Eğer acil durum aşırı akım koruma olarak uygulanacaksa, bu fonksiyon, sadece yerel ölçülen gerilim
kaybı durumunda çalışacağı için, daha kısa açma zamanları (hızlı açma kademesinin bir basamak üstü)
önerilebilir.
T 3I0> zamanı (Adres 2623), toprak arızası akımları için ayrı bir zaman derecelendirme programına göre
normalde daha kısa bir süreye ayarlanabilir.
Ayar zamanları, bağımsız kademeler için, korumanın doğal çalışma süresini kapsamayan salt ilave
gecikmelerdir. Eğer sadece faz akımları izlenecekse, toprak arıza kademesinin başlatma değeri ∞’a ayarlanır.
I> KS/Giriş parametresi (Adres 2624), „>AA Ani AÇMA“ ikili girişi üzerinden, T If> (Adres 2621) ve T
3I0> (Adres 2623) zaman gecikmelerinin köprülenip köprülenmeyeceğini belirtir. İkili giriş (eğer atanmışsa),
zamanlı aşırı akım korumanın bütün kademelerine sağlanır. I> KS/Giriş = EVET ayarı ile, I> kademeleri,
başlatma sonrası, ancak ikili giriş etkinleştirilmişse derhal açma yapacaktır. Bunun yerine I> KS/Giriş =
HAYIR ayarı yapılmışsa, bu kademelerin zaman gecikmeleri her zaman etkin olacaktır.
Hattın bir arıza üzerine kapatılması sırasında, eğer I> kademesi gecikmesiz veya kısa bir AÜK Zm. GEC.
(Adres 2680, yukarıda „Genel“ paragrafına bakınız) zaman gecikmesi ile açma yapacaksa; I> AÜK
parametresi (Adres 2625), EVET olarak ayarlanır. Ancak bir arıza üzerine enerjilenme sırasında büyük arıza
akımı akacağı için, arıza üzerine kapama fonksiyonu için duyarlı ayar kademesinin seçilmesi önerilmez.
Seçilen kademenin, hat enerjilenmesi sırasında geçici de olsa başlatma almaması önemlidir.
228
Fonksiyonlar
Aşırı Akım Kademeleri IP, 3I0P (IEC Karakteristikleri ile Ters Zamanlı Aşırı Akım Koruma İçin)
Ters zamanlı aşırı akım kademeleri için, cihazın sipariş sürümüne ve yapılandırmaya (Adres 126), bağlı olarak
değişik karakteristikler seçilebilir. IEC-karakteristikleri ile (Adres 126 Artçı AA = ZAAE IEC), 2660 no’lu IEC
EĞRİSİ adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur:
Normal Ters (ters, IEC 60255-3’e göre tip A),
Çok Ters (çok ters, IEC 60255-3’e göre tip B),
Aşırı Ters (aşırı ters, IEC 60255-3’e göre tip C) ve
Uzun Sü. Ters (uzun süreli ters, IEC 60255–3’e göre tip B).
Ip> (Adres 2640) ve 3I0p Baş. (Adres 2650) akım eşiklerinin ayarları için, sabit zamanlı aşırı akım
kademeleri için olan aynı varsayımlar uygulanır (yukarıya bakın). Ancak, bu durumda, başlatma eşiği ile ayar
değeri arasına bir güvenlik payının dahil edildiğine dikkat edin. Başlatma, ancak ayar değerinin yaklaşık % 10
üzerinde bir akımda olacaktır.
Bu, önceki örnekte verilen beklenen maksimum işletme akımının burada ayar değeri olarak, yani bir güvenlik
çarpanı katılmaksızın doğrudan uygulanabileceğini gösterir.
primer: Ayar değeri IP = 630 A,
sekonder: Ayar değeri IP = 5,25 A, yani (630 A/600 A) · 5 A.
Zaman çarpanı ayarı T Ip Z.Çarpanı (Adres 2642), şebeke için tasarlanan normal aşırı akım
koordinasyonuna göre yapılır. Eğer acil durum aşırı akım koruma olarak uygulanacaksa, bu fonksiyon, sadece
yerel ölçülen gerilim kaybı durumunda çalışacağı için, daha kısa açma zamanları (hızlı açma kademesinin bir
basamak üstü) önerilebilir.
Zaman çarpanı ayarı T 3I0p ZÇ. (Adres 2652), toprak arızası akımları için ayrı bir toprak koordinasyonuna
göre normalde daha kısa bir süreye ayarlanabilir. Eğer sadece faz akımları izlenecekse, toprak arıza
kademesinin başlatma değeri ∞’a ayarlanır.
Akıma bağlı ters zamanlı gecikmeye ilave olarak, eğer gerekli ise, bir sabit zaman gecikmesi de ayarlanabilir.
T Ip Ek (Adres 2646, faz akımları için) ve T 3I0p Ek (Adres 2656, toprak akımı için) ayarı, ayar eğrilerinin
zaman gecikmelerine eklenir.
I(3I0)p KS/Grş. parametresi (Adres 2670), ikili giriş „>AA Ani AÇMA“ (No 7110) üzerinden, T Ip
Z.Çarpanı (Adres 2642) ek süresi de dahil T Ip Ek (Adres 2646) ve T 3I0p ZÇ. (Adres 2652) ek süresi
de dahil T 3I0p Ek (Adres 2656) zaman gecikmelerinin köprülenip köprülenmeyeceğini belirtir. İkili giriş (eğer
atanmışsa), zamanlı aşırı akım korumanın bütün kademelerine sağlanır. I(3I0)p KS/Grs. = EVET ayarı ile,
IP kademeleri, başlatma sonrası, ancak ikili giriş etkinleştirilmişse derhal açma yapacaktır. Bunun yerine
I(3I0)p KS/Grs. = HAYIR ayarı yapılmışsa, Ip kademeleri için zaman gecikmeleri her zaman etkin
olacaktır.
Hattın bir arıza üzerine kapatılması sırasında, eğer IP kademesi gecikmesiz veya kısa bir AÜK Zm. GEC.
(Adres 2680, yukarıda „Genel“ paragrafına bakın) zaman gecikmesi ile açma yapacaksa; I(3I0)p AÜK
(Adres 2671), EVET olarak ayarlanır. Ancak bir arıza üzerine enerjilenme sırasında büyük arıza akımı akacağı
için, arıza üzerine kapama fonksiyonu için duyarlı ayar kademesinin seçilmesi önerilmez. Seçilen kademenin,
229
Fonksiyonlar
Aşırı Akım Kademeleri IP, 3I0P (ANSI Karakteristikleri ile Ters Zamanlı Aşırı Akım Koruma İçin)
Ters zamanlı aşırı akım kademeleri için, cihazın sipariş sürümüne ve yapılandırmaya (Adres 126), bağlı olarak
değişik karakteristikler seçilebilir. ANSI-karakteristikleri ile (Adres 126 Artçı AA = ZAAE ANSI), 2661 no’lu
ANSI EĞRİSİ adresinde aşağıdaki seçenekler mevcuttur:
Normal Ters,
Kısa Ters,
Uzun Ters,
Orta Ters,
Çok Ters,
Aşırı Ters ve
Sabit Ters.
Ip> (Adres 2640) ve 3I0p Baş. (Adres 2650) akım eşiklerinin ayarları için, sabit zamanlı aşırı akım
kademeleri için olan aynı varsayımlar uygulanır (yukarıya bakın). Ancak, bu durumda, başlatma eşiği ile ayar
değeri arasına bir güvenlik payının dahil edildiğine dikkat edin. Başlatma, ancak ayar değerinin yaklaşık % 10
üzerindeki bir akımda olacaktır.
Bu, önceki örnekte verilen beklenen maksimum işletme akımının burada ayar değeri olarak, yani bir güvenlik
çarpanı katılmaksızın doğrudan uygulanabileceğini gösterir.
primer: Ayar değeri IP = 630 A,
sekonder: Ayar değeri IP = 5,25 A, yani (630 A/600 A) · 5 A.
Zaman çarpanı ayarı Z.Kadranı ZÇ Ip (Adres 2643), şebeke için tasarlanan normal aşırı akım
koordinasyonuna göre yapılır. Eğer acil durum aşırı akım koruma olarak uygulanacaksa, bu fonksiyon, sadece
yerel ölçülen gerilim kaybı durumunda çalışacağı için, daha kısa açma zamanları (hızlı açma kademesinin bir
basamak üstü) önerilebilir.
Zaman çarpanı ayarı Z.ÇarpanıZÇ3I0p (Adres 2653), toprak arızası akımları için ayrı bir toprak
koordinasyonuna göre normalde daha kısa bir süreye ayarlanabilir. Eğer sadece faz akımları izlenecekse,
toprak arıza kademesinin başlatma değeri ∞’a ayarlanır.
Akıma bağlı ters zamanlı gecikmeye ilave olarak, eğer gerekli ise, bir sabit zaman gecikmesi de ayarlanabilir.
T Ip Ek (Adres 2646, faz akımları için) ve T 3I0p Ek (Adres 2656, toprak akımı için) ayarı, ayar eğrilerinin
zaman gecikmelerine eklenir.
I(3I0)p KS/Grş. parametresi (Adres 2670), ikili giriş „>AA Ani AÇMA“ (No 7110) üzerinden, Z.Kadranı
ZÇ Ip (Adres 2643) ek süresi de dahil T Ip Ek (Adres 2646) ve Z.ÇarpanıZÇ3I0p (Adres 2653) ek süresi
de dahil T 3I0p Ek (Adres 2656) zaman gecikmelerinin köprülenip köprülenmeyeceğini belirtir. İkili giriş (eğer
atanmışsa), zamanlı aşırı akım korumanın bütün kademelerine sağlanır. I(3I0)p KS/Grs. = EVET ayarı ile,
IP kademeleri, başlatma sonrası, ancak ikili giriş etkinleştirilmişse derhal açma yapacaktır. Bunun yerine
I(3I0)p KS/Grs. = HAYIR ayarı yapılmışsa, Ip kademeleri için zaman gecikmeleri her zaman etkin
olacaktır.
Hattın bir arıza üzerine kapatılması sırasında, eğer IP kademesi gecikmesiz veya kısa bir AÜK Zm. GEC.
(Adres 2680, yukarıda „Genel“ paragrafına bakın) zaman gecikmesi ile açma yapacaksa; I(3I0)p AÜK
(Adres 2671), EVET olarak ayarlanır. Ancak bir arıza üzerine enerjilenme sırasında büyük arıza akımı akacağı
için, arıza üzerine kapama fonksiyonu için duyarlı ayar kademesinin seçilmesi önerilmez. Hattın enerjilenmesi
sırasında geçici de olsa seçilen kademenin başlatma almasının önlenmiş olması önemlidir. Seçilen kademenin,
230
Fonksiyonlar
Ek Kademe Istub>>>
I>>> kademesi uç arıza koruma olarak kullanıldığında, If> STUB (Adres 2630) ve 3I0> STUB (Adres 2632)
ayarları genellikle kritik değildir.Çünkü bu koruma ancak hat ayırıcısı açıkken etkindir, dolayısıyla her ölçülen
akım mutlaka bir arıza akımını gösterecektir. 11/2kesicili bara düzenlerinde, A barasından B barasına veya 2
no’lu fidere akım trafoları üzerinden büyük kısa devre akımlarının akması muhtemeldir. Bu akımlar her iki IA ve
IB akım trafoları setinde ve özellikle de farklı doyma mertebelerinde farklı dönüştürme hatalarına yol açabilir.
Korumanın, bu yüzden gereksiz yere duyarlı olarak ayarlanmaması gerekir. Eğer baradaki minimum kısa devre
akımları biliniyorsa, If> STUB başlatma eşiği, minimum iki-faz kısa devre akımının yaklaşık % 10 altında
ayarlanır. Aynı şekilde, 3I0> STUB başlatma eşiği de minimum bir faz-toprak kısa devre akımının altında
ayarlanır. Eğer sadece faz akımları izlenecekse, toprak arıza kademesinin başlatma değeri ∞’a ayarlanır.
Bu uygulama için, hat ayırıcıları kapalı iken korumanın çalışması önlendiği için, T If STUB (Adres 2631) ve
T 3I0 STUB (Adres 2633) gecikmeleri 0 ’a ayarlanır.
Eğer bu kademe farklı şekilde uygulanacaksa, diğer aşırı akım kademelerine uygulanan benzer varsayımlar
uygulanır.
I-STUB KS/Giriş (Adres 2634) parametresi, „>AA Ani AÇMA“ ikili girişi üzerinden, T If STUB (Adres
2631) ve T 3I0 STUB (Adres 2633) zaman gecikmelerinin köprülenip köprülenmeyeceğini belirtir. İkili giriş
(eğer atanmışsa), zamanlı aşırı akım korumanın bütün kademelerine sağlanır. I-STUB KS/Giriş = EVET
ayarı ile, I>>> kademeleri, başlatma sonrası, ancak ikili giriş etkinleştirilmişse derhal açma yapar. Bunun yerine
I-STUB KS/Giriş = HAYIR ayarı yapılmışsa, I kademeleri için zaman gecikmeleri her zaman etkin olacaktır.
Hattın bir arıza üzerine kapatılması sırasında, eğer I>>> kademesi gecikmesiz veya kısa bir AÜK Zm. GEC.
(Adres 2680, yukarıda „Genel“ paragrafına bakın) zaman gecikmesi ile açma yapacaksa; I-STUB AÜK
parametresi (Adres 2635), EVETolarak ayarlanır. Eğer bu kademe uç arıza olarak kullanılacaksa, bu koruma
fonksiyonun etkisi sadece ayırıcının konumuna bağlı olduğundan, HAYIR ayarını seçin.
231
Fonksiyonlar
2.11.4
Ayarlar
Adres
Parametre
2601
Çalışma Modu
2610
If>>
2611
T If>>
2612
3I0>> BAŞLATMA
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
ON:GT kaybı ile
ON:her zm aktif
OFF
ON:GT kaybı ile
Çalışma modu
1A
0.10 .. 25.00 A; ∞
2.00 A
If>> Çalışma Akımı
5A
0.50 .. 125.00 A; ∞
10.00 A
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
T If>> Zaman Gecikmesi
1A
0.05 .. 25.00 A; ∞
0.50 A
3I0>> Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 125.00 A; ∞
2.50 A
2613
T 3I0>>
0.00 .. 30.00 sn; ∞
2.00 sn
T 3I0>> Zaman Gecikmesi
2614
I>> KS/Giriş
HAYIR
EVET
EVET
2615
I>> AÜK
HAYIR
EVET
HAYIR
2620
If>
1A
0.10 .. 25.00 A; ∞
1.50 A
If> Çalışma Akımı
5A
0.50 .. 125.00 A; ∞
7.50 A
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.50 sn
T If> Zaman Gecikmesi
1A
0.05 .. 25.00 A; ∞
0.20 A
3I0> Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 125.00 A; ∞
1.00 A
2621
T If>
2622
3I0>
2623
T 3I0>
0.00 .. 30.00 sn; ∞
2.00 sn
T 3I0> Zaman Gecikmesi
2624
I> KS/Giriş
HAYIR
EVET
HAYIR
2625
I> AÜK
HAYIR
EVET
HAYIR
2630
If> STUB
1A
0.10 .. 25.00 A; ∞
1.50 A
If> STUB Çalışma Akımı
5A
0.50 .. 125.00 A; ∞
7.50 A
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.30 sn
T Ifaz STUB Zaman
Gecikmesi
1A
0.05 .. 25.00 A; ∞
0.20 A
3I0> STUB Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 125.00 A; ∞
1.00 A
2631
T If STUB
2632
3I0> STUB
2633
T 3I0 STUB
0.00 .. 30.00 sn; ∞
2.00 sn
T 3I0 STUB Zaman
Gecikmesi
2634
I-STUB KS/Giriş
HAYIR
EVET
HAYIR
2635
I-STUB AÜK
HAYIR
EVET
HAYIR
2640
Ip>
1A
0.10 .. 4.00 A; ∞
∞A
Ifaz> Çalışma Akımı
5A
0.50 .. 20.00 A; ∞
∞A
0.05 .. 3.00 sn; ∞
0.50 sn
2642
232
T Ip Z.Çarpanı
T Ifaz Zaman Çarpanı
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2643
Z.Kadranı ZÇ Ip
0.50 .. 15.00 ; ∞
5.00
ZÇ Ifaz Zaman Çarpanı
2646
T Ip Ek
0.00 .. 30.00 sn
0.00 sn
T Ifaz İlave Zaman
Gecikmesi
2650
3I0p Baş.
1A
0.05 .. 4.00 A; ∞
∞A
3I0faz Çalışma Akımı
5A
0.25 .. 20.00 A; ∞
∞A
2652
T 3I0p ZÇ.
0.05 .. 3.00 sn; ∞
0.50 sn
T 3I0faz Zaman Çarpanı
2653
Z.ÇarpanıZÇ3I0p
0.50 .. 15.00 ; ∞
5.00
ZÇ 3I0faz Zaman Çarpanı
2656
T 3I0p Ek
0.00 .. 30.00 sn
0.00 sn
T 3I0faz İlave Zaman
Gecikmesi
2660
IEC EĞRİSİ
Normal Ters
Çok Ters
Aşırı Ters
Uzun Sü. Ters
Normal Ters
IEC Eğrisi
2661
ANSI EĞRİSİ
Normal Ters
Kısa Ters
Uzun Ters
Orta Ters
Çok Ters
Aşırı Ters
Sabit Ters
Normal Ters
ANSI Eğrisi
2670
I(3I0)p KS/Grş.
HAYIR
EVET
HAYIR
2671
I(3I0)p AÜK
HAYIR
EVET
HAYIR
2680
AÜK Zm. GEC.
0.00 .. 30.00 sn
0.00 sn
AÜK sonrası açma zamanı
gecikmesi
233
Fonksiyonlar
2.11.5
Bilgi Listesi
No
2054
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
Acil modu
AM
Acil Durum modu
7104
>AA I>> BLK
EM
>Artçı Aşırı Akım I>> BLOKLAMA
7105
>AA I> BLK
EM
>Artçı Aşırı Akım I> BLOKLAMA
7106
>AA Ip BLK
EM
>Artçı Aşırı Akım Ip BLOKLAMA
7110
>AA Ani AÇMA
EM
>Artçı Aşırı Akım Ani Açma
7130
>I-STUB BLK
EM
>I-STUB BLOKLAMA
7131
>I-STUB ETKİNL.
EM
>I-STUB-Bara fonksiyonu etkinleştirme
7151
AA OFF
AM
Artçı AA DEVRE DIŞI
7152
AA BLKdı
AM
Artçı AA BLOKLANDI
7153
AA AKTİF
AM
Artçı AA AKTİF
7161
AA BAŞLATILDI
AM
Artçı AA BAŞLATILDI
7162
AA Başlatma L1
AM
Artçı AA BAŞLATMA L1
7163
AA Başlatma L2
AM
7164
AA Başlatma L3
AM
7165
AA Baş. Toprak
AM
Artçı AA BAŞLATMA TOPRAK
7171
AA Baş.yalnız E
AM
Artçı AA Başlatma - Yalnız TOPRAK
7172
AA Baş. 1f. L1
AM
Artçı AA Başlatma - Yalnız L1
7173
AA Baş. L1E
AM
Artçı AA Başlatma L1E
7174
AA Baş. 1f. L2
AM
7175
AA Baş. L2E
AM
7176
AA Baş. L12
AM
Artçı AA Başlatma L12
7177
AA Baş. L12E
AM
7178
AA Baş. 1f. L3
AM
7179
AA Baş. L3E
AM
7180
AA Baş. L31
AM
7181
AA Baş. L3
AM
7182
AA Baş. L23
AM
7183
AA Baş. L23E
AM
7184
AA Baş. L123
AM
7185
AA Baş.L123E
AM
7191
AA BAŞLATMA I>>
AM
Artçı AA Başlatma I>>
7192
AA BAŞLATMA I>
AM
Artçı AA Başlatma I>
7193
AA BAŞLATMA Ip
AM
Artçı AA Başlatma Ip
7201
I-STUB BAŞLATMA
AM
AA I-STUB Başlatma
7211
AA AÇMA
AM
Artçı AA Genel AÇMA komutu
7212
AA AÇMA 1f. L1
AM
Artçı AA AÇMA - Yalnız L1
7213
AA AÇMA 1f. L2
AM
7214
AA AÇMA 1f. L3
AM
7215
AA AÇMA L123
AM
Artçı AA AÇMA Faz L123
7221
AA AÇMA I>>
AM
Artçı AA AÇMA I>>
7222
AA AÇMA I>
AM
Artçı AA AÇMA I>
7223
AA AÇMA Ip
AM
Artçı AA AÇMA Ip
7235
I-STUB AÇMA
AM
AA I-STUB AÇMA
234
Fonksiyonlar
2.12 Anlık Yüksek Akım Arıza Üzerine Kapama (AÜK) Koruma
2.12
Anlık Yüksek Akım Arıza Üzerine Kapama (AÜK) Koruma
Ani yüksek akım arıza üzerine kapama koruma fonksiyonu, bir yüksek akım arıza üzerine anahtarlanan
fiderlerin doğrudan ve gecikmesiz olarak açtırılması için sağlanmıştır. Esas olarak, toprak ayırıcısı kapalı olarak
yanlışlıkla bir fiderin enerjilenmesi durumunda hızlı koruma olarak kullanılır. Ancak fiderin enerjilendiği her
zaman, örneğin otomatik tekrar kapama sonrasında da kullanılabilir.
Fiderin enerjilenmesi, kesici durumunu tanıma fonksiyonu tarafından cihaza bildirilir. Bu fonksiyon, bölüm
2.20.1’de ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
2.12.1
Fonksiyon Tanımı
Başlatma
Yüksek akım başlatma fonksiyonu, her üç fazın akımını ölçer ve bunları I>>> (Adres 2404) ayar değeri ile
karşılaştırır. Akımlar, sadece temel frekans bileşen değerlendirilecek şekilde sayısal olarak filtrelenir. Eğer
ölçülen akım başlatma ayar değerinin iki katından büyükse, koruma, otomatik olarak filtrelenmemiş ölçülen
değerlere geri döner ve böylece aşırı derecede hızlı açmaya imkan sağlar. Büyük arıza akımlarının kesilmesi
sırasında arıza akımındaki ve AT sekonder devredeki DC akım bileşenlerinin, yüksek akım başlatmanın
çalışmasına hemen hemen hiç bir etkisi yoktur.
Yüksek akım arıza üzerine kapama fonksiyonu, faz ayrımlı veya üç faz olabilir.
Devre kesicinin elle kapatılmasından sonra her zaman için "Hat kapatma" sürüm sinyalleri vasıtası ile çalışır ki
bu sinyaller, cihazdaki merkezi bilgi kontrol sisteminden, elle kapatmanın orada tanınabileceğini varsayarak
alınır (bkz. ALt Bölüm 2.20.1 "Enerjileme Sinyalinin Üretilmesi", Şekil 2-166).
Eğer hat kapanma tespitinin ayarlanmasında (Adres 1134 Hat kapaması, bakınız Altbölüm 2.1.4.1) başka
enerjileme kriterleri de belirlenmişse, her bir faz için seçici olarak bir „Hat kapaması Lx“ az ayrışmalı olarak
verilir, üç fazlı kapatmadan sonra her üç fazın da sürülmesi verilir. Faz sürümlü müsaade sadece 1-kutup
açabilen cihazlar için geçerlidir ve 1-kutuplu kısa kesintili kullanımda önemlidir.
Açma, her zaman üç kutup olur. Faz seçiciliği, kapatılan kesici kutbu ile yüksek akım ölçütünün kuplajı
yüzünden sadece başlatmaya uygulanır.
Hattın enerjilenmesi sonrası mümkün olan en kısa sürede bir açma komutunun üretilebilmesi için, hızlı arıza
üzerine kapama korumaya, hat açıldığında her bir faz için seçici olarak önceden müsaade verilir.
Aşağıdaki şekil mantık şemasını göstermektedir.
Şekil 2-108
Yüksek akım arıza üzerine kapama koruma için mantık şeması
235
Fonksiyonlar
2.12 Anlık Yüksek Akım Arıza Üzerine Kapama (AÜK) Koruma
2.12.2
Ayar Notları
Gereklilikler
Arıza üzerine kapama korumasının çalışması için bir önkoşul, cihaz fonksiyonlarının kapsamının
yapılandırılması sırasında bu fonksiyonun 124 no’lu AÜK Aşırı Akım = Etkin adresinde etkinleştirilmiş
olmasıdır. Eğer etkinleştirilmişse, 2401 no’lu AÜK AA Fonks.adresinde, bu fonksiyon ON devreye alınabilir
veya OFF devreden çıkarılabilir.
Başlatma Eşiği
Koruma fonksiyonunun başlatmasına sebep olacak akım büyüklüğü, I>>> olarak 2404 no’lu adreste ayarlanır.
Ayar değeri, aşırı yük koşulları yüzünden veya örneğin paralel bir fiderde bir otomatik tekrar kapama ölü zamanı
sırasında oluşacak yük kayması sonucu bir akım artışından dolayı korumanın hiçbir şekilde başlatma
almaması sağlanacak şekilde yeterince yüksek seçilmelidir. Bu koşullar göz önünde tutularak, fiderin anma
akımının en az 2.5 katı bir ayar önerilir.
2.12.3
Ayarlar
Adres
Parametre
2401
AÜK AA Fonks.
2404
I>>>
2.12.4
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
ON
OFF
ON
Ani Yüksek Hızlı AÜK-AA
1A
0.10 .. 25.00 A
2.50 A
I>>> Çalışma
5A
0.50 .. 125.00 A
12.50 A
Bilgi Listesi
No
4253
C
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
>AÜK AA BLK
EM
>Ani AÜK Aşırı Akım BLOKLAMA
4271
AÜK AA OFF
AM
Arıza Üzerine Kapama-AA DEVRE DIŞI
4272
AÜK AA BLKdı
AM
Arıza Üzerine Kapama-AA BLOKLANDI
4273
AÜK AA AKTİF
AM
Arıza Üzerine Kapama-AA AKTİF
4281
AÜK AA BAŞLATMA
AM
Arıza Üzerine Kapama-AA BAŞLATMA
4282
AÜK AA Baş. L1
AM
Arıza Üzerine Kapama-AA Başlatma L1
4283
AÜK AA Baş. L2
AM
4284
AÜK AA Baş. L3
AM
4295
AÜK AAaçmaL123
AM
Arıza Üzerine Kapama-AA AÇMA komutu L123
236
Fonksiyonlar
2.13 Otomatik Tekrar Kapama (Opsiyonel)
2.13
Otomatik Tekrar Kapama (Opsiyonel)
Havai hatlarda arklı arızaların yaklaşık % 85’inin koruma tarafından arıza temizlendikten sonra otomatik olarak
sönümlendiği tecrübelerle sabittir. Bu hattın tekrar kapatılabileceğini göstermektedir. Tekrar kapama, bir
otomatik tekrar kapama fonksiyonu (OTK) ile gerçekleştirilir.
Otomatik tekrar kapamaya sadece hatlarda müsaade edilir. Çünkü arıza arkının kendiliğinden sönümlenmesi
otomatikman sadece havai hatlarda olmaktadır. Başka durumlarda kullanılmamalıdır. Eğer korunan nesne,
havai hat ile birlikte başka bir teçhizatı da kapsıyorsa (örneğin havai hat doğrudan bir trafoya bağlanmışsa veya
havai hat/kablo); ancak havai hat bölümünde bir arıza olması durumunda tekrar kapamanın yapılabilmesi temin
edilmelidir.
Eğer kesici kutupları birbirinden bağımsız olarak açma yapabiliyorsa; yıldız-noktası topraklı şebekelerde,
genellikle bir fazlı arızalar için bir-kutup otomatik tekrar kapama ve çok fazlı arızalar için üç-kutup otomatik
tekrar kapama başlatılır. Eğer otomatik tekrar kapama sonrası arıza hala sürüyorsa (ark sönümlenmemiş,
metalik bir temas var), bu durumda koruma elemanı kesiciyi tekrar açtırır. Bazı sistemlerde birkaç tekrar
kapama denemesi yapılabilmektedir.
Bir-kutup açmalı bir modelde, 7SA522, faz seçimli, bir-kutup açmaya müsaade eder. Sipariş edilen sürüme
bağlı olarak, bir ve üç-kutup, tek ve çok-vurumlu otomatik tekrar kapama fonksiyonu mevcuttur.
7SA522, harici bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile birlikte de çalışabilir. Bu takdirde, 7SA522 ile harici
tekrar kapama rölesi arasındaki sinyal alışverişi ikili giriş ve çıkışlar üzerinden gerçekleştirilmelidir.
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonunu, harici bir koruma (örneğin ikinci koruma) tarafından kullanılması
da mümkündür. İki 7SA522 ile otomatik tekrar kapama fonksiyonunun birlikte kullanılması veya 7SA522 ’nin ve
ikinci korumanın kendi otomatik tekrar kapama fonksiyonlarını ayrı ayrı kullanmaları seçenekleri de mevcuttur..
2.13.1
Fonksiyon Tanımı
Tekrar kapama, bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu (OTK) ile gerçekleştirilir. Çift vurumlu bir tekrar
kapamanın normal zaman sırası örneği aşağıdaki şekilde görülmektedir.
Şekil 2-109
Etki süreleriyle birlikte çift vurumlu bir tekrar kapamanın akış şeması (2’nci tekrar kapama başarılı)
237
Fonksiyonlar
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu, 8’e kadar tekrar kapama denemesine müsaade etmektedir. İlk dört
kesme çevrimi, farklı parametreler (tepki ve ölü zamanları, bir/üç-kutup) ile çalışabilir. Dördüncü çevrim
parametreleri, beşinci ve sonraki çevrimlere de uygulanır.
Tekrar Kapama Öncesi Seçicilik
Bir otomatik tekrar kapamanın başarılı olabilmesi için, havai hattın tamamında bütün arızaların, tüm hat
uçlarından da aynı anda – ve mümkün olan en kısa sürede – temizlenmesi gerekir.
Mesafe koruma rölesinde, örnek olarak, ilk tekrar kapama öncesi Z1B aşırı menzil kademesinin çalışmasına
müsaade edilir. Bu, Z1B kademesinin menzil erimine kadar arızaların ilk çevrim için gecikmesiz temizleneceğ
anlamına gelir (Şekil 2-110). Burada; her nasılsa bir tekrar kapama yapılacağı için seçicilik, hızlı eşanlı
açmadan yana sınırlı olarak gözardı edilmiştir. Mesafe korumanın normal kademeleri (Z1, Z2 vb.) ile diğer kısa
devre fonksiyonlarının normal zamanlı kademeleri, otomatik tekrar kapama fonksiyonundan bağımsızdır.
Şekil 2-110
Mesafe koruma kullanılarak, 1’inci tekrar kapama öncesi menzil denetimi
Eğer mesafe koruma Bölüm 2.6 ’da açıklanan sinyal iletim yöntemlerinden biri ile çalışıyorsa; sinyal iletim
mantığı, aşırı menzil kademesini denetler, yani aşırı menzil kademesi içindeki (yani Z1B’nin menzil erimine
kadar olan) arızalarda hattın her iki ucundan eşanlı olarak gecikmesiz (veya T1B gecikmeli) açmaya müsaade
edilip edilmeyeceğini belirler. Otomatik tekrar kapama cihazının tekrar kapamaya hazır olup olmadığı burada
anlamlı değildir; çünkü telekoruma fonksiyonu, hattın % 100 tamamında seçiciliği ve hızlı ve eşanlı açmayı
temin eder. Aynısı, yön karşılaştırmalı toprak arıza koruma için de geçerlidir (Bölüm 2.8).
Ancak, eğer sinyal iletimi devreden çıkarılmışsa veya iletim kanalı arızalı ise; dahili otomatik tekrar kapama
devresi, hızlı açma için aşırı menzil kademesinin (mesafe korumada Z1B) serbest bırakılıp bırakılmayacağını
belirleyebilir. Eğer bir tekrar kapama beklenmiyorsa (örneğin kesici hazır değilse), seçiciliğin sağlanması için
mesafe koruma normal kademeleri içinde çalışmalıdır, yani ani açma ancak Z1 kademesi için söz konusu
olacaktır.
Tekrar kapama öncesi hızlı açma, aynı zamanda çok vurumlu tekrar kapamalarla da mümkündür. Girişler ve
çıkışlar veya dahili kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonları (CFC) üzerinden koruma fonksiyonlarının gecikmesiz
açmalarını etkinleştirmek/serbest bırakmak için, çıkış sinyalleri ile (örneğin 2. tekrar kapama hazır:
„OTK2.çevr.KSür.“) girişler arasında uygun bağlantılar kurulabilir.
Karma Hatlar Havai Hat/Kablo
Mesafe korumada kablo ve havai hat arızalarını bir dereceye kadar karma hatlara ayırmak için mesafe kademe
sinyallerini kullanmak mümkündür. Eğer arıza kablo bölümünde ise kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonları (CFC)
vasıtasıyla üretilen uygun sinyallerle otomatik tekrar kapama devresi bloklanabilir.
238
Fonksiyonlar
Başlatma
Otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatmak, bir şebeke arızası sırasında otomatik tekrar kapama
fonksiyonu ile çalışan bir koruma fonksiyonu tarafından üretilen ilk açma sinyalini saklamak anlamına gelir.
Bundan dolayı; çok vurumlu tekrar kapamalarda, başlatma, ilk açma komutuyla sadece bir kez olur. Otomatik
tekrar kapama fonksiyonunun doğru görev yapması için gerçek kesici konumunun belirlenmesi gerekir.
Başlatma, ilk açma komutunun, bir etki süresinin dolmasından önce ortaya çıkmaması durumunda önemlidir
(Aşağıda „Etki Süreleri“ paragrafına bakın).
İlk açma komutu anında kesici en azından bir AÇMA-KAPAMA-AÇMA çevrimi için hazır değilse, otomatik tekrar
kapama başlatılmaz. Bu, ayar parametreleri ile yapılır. Daha fazla bilgi için „Kesici Hazır Durumunun
Sorgulanması“ paragrafına bakın.
Her bir kısa devre koruma fonksiyonu, otomatik tekrar kapama fonksiyonuyla çalışacak veya çalışmayacak,
yani tekrar kapama fonksiyonunu başlatıp başlatmayacak şekilde parametrelendirilebilir. Aynı durum, ikili giriş
üzerinden uygulanan açma komutlarını ve/veya müsaadeli veya ara açmalı sinyaller ile telekoruma tarafından
üretilen açma komutlarını da kapsar.
Kısa-devrelere veya benzer koşullara tepki vermeyen röle içerisindeki (örneğin, Aşırı yük koruma) diğer
koruma ve izleme fonksiyonları, otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatmaz; çünkü bir tekrar kapama
burada anlamsızdır. Kesici arıza koruma da otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatamaz.
Etki Süreleri
Eğer kısa devre koşulları belli bir sürede kendiliğinden ortadan kalkmazsa, örneğin arkın, artık tekrar kapama
ölü zamanı içerisinde kendiliğinden sönümlenme şansı ortadan kalkacak derecede tutuştuğu varsayıldığında,
çoğu kez tekrar kapamanın etkisiz kılınması istenir. Ayrıca seçiciliğin sürdürülmesi için (yukarı bakın), genellikle
bir zaman gecikmesi sonunda temizlenmiş arızalar tekrar kapamaya neden olmamalıdır. Bundan dolayı;
mesafe korumayla birlikte etki sürelerinin kullanılması önerilir.
7SA522 ’nin otomatik tekrar kapama fonksiyonu, etki süreleri ile veya etki süreleri olmaksızın çalışabilir
(OTK kntrl modu, yapılandırma parametresi, Adres 134, bk. Bölüm 2.1.1.2). Etki süreleri olmaksızın çalışan
koruma fonksiyonlarından veya harici koruma cihazlarından başlatma sinyali gelmesi gerekli değildir. İlk açma
komutu çıkar çıkmaz başlatma meydana gelir.
Etki süreleri ile çalışmada, her bir tekrar kapama çevrimi için bir etki süresi mevcuttur. Etki süreleri, her zaman
otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatabilen bütün dahili ve harici koruma fonksiyonlarının mantıksal
VEYA birleşimi ile genel açma sinyaliyle başlatılır. Eğer etki süresinin dolmasından önce hiç bir açma komutu
alınamamışsa, ilgili tekrar kapama çevrimi yapılmaz.
Her bir tekrar kapama çevrimi için; başlatmaya müsaade edip etmeyeceği ayarlanabilir. İlk genel başlatmayı
takiben, diğer çevrimlerin hiçbir şekilde ilk çevrim olmasına müsaade edilmediği için, sadece tekrar kapamaya
yol verecek şekilde ayarlanan çevrimlerin etki süreleri dikkate alınır. Etki süreleri ve tekrar kapama başlatma
müsaadesi (yürütülecek ilk çevrim olma müsaadesi) vasıtasıyla, koruma fonksiyonunun açma yapmak için
kullandığı zamana bağlı olarak hangi çevrimin yürütüleceğini belirlemek mümkündür.
239
Fonksiyonlar
Örnek 1: 3 çevrim ayarlı. Otomatik tekrar kapama başlatması, en azından ilk çevrim için müsaade edilir. Etki
süreleri aşağıdaki gibi ayarlı:
• 1.OTK: T-AKS = 0,2 s;
• 2.OTK: T-AKS = 0,8 s;
• 3.OTK: T-AKS = 1,2 s;
Tekrar kapama arıza öncesi hazır durumda olduğu için, bir arızayı takip eden bir zamanlı aşırı akım korumanın
ilk açması hızlı, yani her hangi bir etki süresinden önce olur. Böylece otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlar
(ilk çevrim başlatılır). Başarısız bir tekrar kapamadan sonra 2’nci çevrim etkin olacaktır; ancak zaman aşırı akım
koruma, bu örnekte normal zaman gecikmesinin dolmasından 1 s sonrasına kadar açma yapmaz. İkinci çevrim
için etki süresi burada aşıldığı için kilitlenir. Bundan dolayı, şimdi parametreleri ile birlikte 3’üncü çevrim
devrededir. Eğer açma komutu 1’inci tekrar kapama sonrası, en az 1,2 s, sonra gözükürse, başka bir tekrar
kapama olmaz.
Örnek 2: 3 çevrim ayarlı. Başlatmaya, sadece ilk çevrim için müsaade edilir. Etki süreleri örnek 1’deki gibi ayarlı.
İlk koruma açması, başlatmadan 0,5 s sonra verilir. 1’inci çevrim için etki süresi bu anda dolmuş olduğu için;
bu, otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatamaz. Tekrar kapama fonksiyonunu başlatmak üzere 2’nci ve
3’üncü çevrimlere müsaade edilmediği için, otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatılmaz. Bundan dolayı;
tekrar kapama başlatma olmadığından bir tekrar kapama da olmaz.
Örnek 3: 3 çevrim ayarlı. En az ilk iki çevrim, tekrar kapamayı başlatabilecek şekilde ayarlı. Etki süreleri örnek
1’deki gibi ayarlı. İlk koruma açması, başlatmadan 0,5 s sonra verilir. 1’inci çevrim için etki süresi dolmuş
olduğu için; bu, otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatamaz. Fakat 2’nci çevrim, başlatmasına müsaade
edildiği için, derhal etkinleştirilir. Bu 2’nci çevrim, dolayısıyla otomatik tekrar kapama devresini başlatır; 1’inci
çevrim pratik olarak atlanır.
Otomatik Tekrar Kapama Çalışma Modları
Ölü zamanlar, arızanın giderilmesinden (açma komutunun bırakmasından veya yardımcı kontaklar üzerinden
kesicinin açtığının ihbar edilmesinden) otomatik tekrar kapama komutunun başlatılmasına kadar geçen
sürelerdir. Bu ölü zamanlar, fonksiyonların kapsamı belirlenirken seçilen otomatik tekrar kapama denetim
moduna ve bu seçimin sonucu olarak koruma fonksiyonlarının başlatma sinyallerine bağlı olarak değişir.
Eğer cihaz ve kesici bir/üç-kutup anahtarlamaya uygun ise, AÇMA ... (AÇMA komutu ile ...) denetim modunda
1-kutup veya 1-/3-kutup tekrar kapama çevrimleri mümkündür. Bu durumda, (her bir tekrar kapama çevrimi için)
1-kutup açma ve 3- kutup açma için farklı ölü zamanlar mümkündür. Açma komutu veren koruma fonksiyonları:
1-kutup veya 3- kutup açma tipini belirler. Verilen açma komutu tipine göre ölü zaman seçilir.
Baş. ... (Başlatma ile ...) denetim modunda, 1-, 2- ve 3-faz arıza sonrası her bir tekrar kapama çevrimi için
farklı ölü zamanlar ayarlanabilir. Bu durumda, ölü zamanın seçimi, açma komutunun resetlenmesi anındaki
koruma fonksiyonu başlatması ile belirlenen arızanın tipine bağlıdır. Bu işletim modu, üç-kutup tekrar kapama
çevrimlerinde, ölü zamanların, arızanın tipine bağlı olmasına müsaade eder.
Tekrar Kapama Bloklama
Farklı koşullar, otomatik tekrar kapamanın bloklamasına yol açar. Örneğin bir ikili giriş üzerinden otomatik
tekrar kapama bloklanmışsa, hiçbir tekrar kapama mümkün değildir. Bloklama anında, eğer otomatik tekrar
kapama daha önce başlatılmamışsa, artık hiç başlatılamaz. Eğer bir tekrar kapama çevrimi sürüyorsa, dinamik
bloklama meydana gelir (aşağıya bakın).
Her bir tekrar kapama çevrimi bir ikili giriş üzerinden bloklanabilir. Bu durumda, ilgili çevrim geçersiz olarak
bildirilir ve müsaade edilen çevrim sıralamasında atlanır. Eğer söz konusu çevrim sürmekte iken kilitlenirse, bu
tekrar kapamanın durdurulmasına sebep olur, yani diğer geçerli çevrimler parametrelenmiş bile olsa, artık bir
tekrar kapama olmaz.
Dahili bloklama sinyalleri, sınırlı bir süreyle, tekrar kapama çevrimlerinin uygulanması sırasında ortaya çıkabilir:
240
Fonksiyonlar
Zm. TUTUCULUĞU (Adres 3403), her bir tekrar kapama komutu ile başlar, tek istisna, kilitleme süresini 0 s ayar
değeriyle devre dışı bırakabilen UÖZ-Modudur. Eğer tekrar kapama başarılı ise, toparlanma süresi sonunda
bütün tekrar kapama fonksiyonları kendi normal durumlarına geri döner. Eğer kilitleme süresi UÖZ-Modunda
devre dışı kalırsa, tekrar kapamadan sonraki her açma yeni bir arıza olarak nitelenir. Toparlanma süresinin
dolmasından sonraki bir arıza, şebekedeki yeni bir arıza olarak işlem görür. Toparlanma süresi içerisinde bir
koruma fonksiyonunun tekrar açma yapması, çoklu tekrar kapama durumda diğer tekrar kapama çevrimini
başlatır. Eğer başka bir tekrar kapamaya müsaade edilmemişse, son tekrar kapama çevrimi başarısız olarak
bildirilir. Otomatik tekrar kapama dinamik olarak kilitlenir.
Dinamik bloklama, otomatik tekrar kapamayı dinamik bloklama zamanı (0,5 s) kadar kilitler. Bu, örneğin bir
nihai açma sonrası veya başlatıldıktan sonra otomatik tekrar kapamayı kilitleyecek başka olaylarla olur. Tekrar
kapama, bu süre içerisinde kilitlenir. Bu süre dolduğunda, otomatik tekrar kapama fonksiyonu normal çalışma
durumuna geri döner ve güç sistemindeki yeni bir arıza için artık çalışmaya hazırdır.
Eğer kesici elle kapatılmışsa (bir ikili girişe bağlı kesici anahtarı ile, lokal kumanda fonksiyonları ile veya seri
arayüzlerden biri üzerinden) T-BLK E/K, Adres 3404, elle-kapama kilitleme süresi içerisinde otomatik tekrar
kapama kilitlenir. Eğer bu süre içerisinde bir açma komutu verilmişse, bu bir metalik (tam) kısa devre arızası
(örneğin kapalı toprak ayırıcısı) olarak değerlendirilir. Dolayısıyla bu süre içerisindeki her açma komutu bir son
açmadır. Kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonları (CFC) ile, diğer kumanda fonksiyonları da bir elle-kapama
komutu gibi aynı şekilde işlenebilir.
Kesici Hazır Durumunun Sorgulanması
Bir kısa devrenin temizlenmesini takiben, otomatik tekrar kapama için bir önkoşul, otomatik tekrar kapama
başlatıldığında (yani ilk açma komutu anında) kesicinin en az bir AÇMA-KAPAMA-AÇMA-çevrimi için hazır
olmasıdır. Kesicinin hazır olması, „>Ke1 Hazır“ (No 371) ikili girişi üzerinden cihaza bildirilir. Eğer böyle bir
sinyal kontağı mevcut değilse, kesici sorgulaması bastırılmalıdır (önayar Adres 3402), aksi takdirde otomatik
tekrar kapama hiç mümkün olmaz.
Tek bir tekrar kapama çevrimi durumunda, bu sorgulama genellikle yeterlidir. Örneğin açma sonrası hava
basıncı düştüğünden veya kesici mekanizmasının yayı boşaldığından, başka bir sorgulama olmamalıdır.
Özellikle çoklu tekrar kapama denemeleri programlanmışsa, kesicinin durumunun, sadece ilk tekrar kapama
çevrimi öncesinde değil, sonraki tekrar kapama girişimleri öncesinde de izlenmesi önerilir. İkili giriş, kesicinin
başka bir KAPAMA-AÇMA çevrimini tamamlamaya hazır olduğunu bildirinceye kadar, tekrar kapama kilitlenir.
Kesicinin tekrar hazır durumunu kazanması için gerekli süre, 7SA522 tarafından izlenebilir. Bu izleme süresi
KE ZM. AŞIMI (Adres 3409), kesicinin hazır durumda olmadığı an başlatılır. Eğer bu süre dolduğunda kesici
hazır değilse, kesici hazır olma ölü süresi (biraz) uzatılabilir. Ancak eğer bu izleme süresinden daha uzun bir
periyotta kesici hazır durumu bildirilmemişse, tekrar kapama dinamik olarak kilitlenir (ayrıca, yukarıdaki „Tekrar
Kapama Bloklama“ paragrafına bakın).
Kesici Yardımcı Kontaklarının işlenmesi
Eğer kesici yardımcı kontakları cihaza bağlanmışsa, kabul edilebilirlik için kesicinin tepkisi de kontrol edilebilir.
Bir-kutup açma durumunda, bu her bir kesici kutbuna uygulanır. Bunun için, her bir kutbun yardımcı
kontaklarının uygun ikili girişlere („>Ke1 Faz L1“, No 366; „>Ke1 Faz L2“, No 367; „>Ke1 Faz L3“, No
368) bağlanması gerekir.
Eğer her bir kutbun yardımcı kontakları yerine N/A ve N/K kontakların seri bağlantıları kullanılmışsa, N/K
kontakların seri bağlantısı kapalı olduğunda kesicinin her üç kutbunun da açık olduğu varsayılır („>Ke1 3f
Açık“, No 411 ikili girişi). Aynı şekilde, N/A kontakların seri bağlantısı kapalı olduğunda kesicinin her üç
kutbunun da kapalı olduğu varsayılır („>Ke1 3f Kapandı“, No 410 ikili girişi). Eğer bu koşullardan ikisi de
mevcut değilse, (teorik olarak iki kutup açık iken de bu durum mümkün olsa bile) kesicinin bir kutbunun açık
olduğu kabul edilir.
Cihaz, kesicinin anahtarlama durumunu sürekli denetler: Yardımcı kontaklar kesicinin kapalı olmadığını (üçkutup) gösterdiği sürece, otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatılamaz. Bu, bir kapama komutunun, ancak
kesici önceden açtığında (kapalı durumdan) verilebilmesini garanti eder.
241
Fonksiyonlar
Geçerli ölü zaman, açma komutu kaybolduğunda veya ayrıca eğer kesici yardımcı kontakları üzerinden şalter
(kutup) açık olduğu bildirilirse başlar.
Eğer bir kutup açma komutunu takiben kesici üç kutup açmışsa, bu bir üç-kutup açması olarak değerlendirilir.
Eğer üç-kutup tekrar kapama çevrimine müsaade edilmişse, açma komutu ile denetim modu ’nda üç-kutup
açma için ölü zaman süresi etkinleştirilir (yukarıdaki „Otomatik Tekrar Kapama Çalışma Modları“ paragrafına
bakın). Eğer üç-kutup çevrimlere müsaade edilmemişse, tekrar kapama dinamik olarak bloklanır. Açma
komutu, son açmadır.
Bir-kutup açma komutunu takiben kesici iki kutup açma yapmışsa, yine yukarıdaki durum uygulanır. Cihaz, bu
durumu, ancak kesicinin her bir kutbuna ait yardımcı kontaklar ayrı ayrı cihaza bağlanmışsa tespit edebilir.
Ayrıca, cihaz, bu durumda derhal üç-kutup kuplaj başlatır ve dolayısıyla bir üç-kutup açma verir.
Eğer kesici yardımcı kontakları, bir-kutup açmayı takiben ölü zaman süresince en az bir kesici kutbunun daha
açtığını cihaza bildirmişse, müsaade verilmiş olması durumunda, üçkutup tekrar kapama ölü zamanıyla bir üçkutup tekrar kapama çevrimi başlatılır. Eğer her bir kutbun yardımcı kontakları cihaza ayrı ayrı bağlanmışsa;
cihaz, kesicinin iki kutup açmasını tespit edebilir. Bu durumda, eğer cebri üç-kutup açma etkinleştirilmişse,
cihaz derhal bir üç-kutup açma komutu gönderir (Altbölüm 2.13.2 ’de „Cebri Üç-Kutup Açma“ paragrafına
bakın).
Bir Üç-Kutup Tekrar Kapama Çevrim Sırası
Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu hazırsa, tekrar kapama için seçilen kademe içerisindeki bütün
arızalarda kısa devre koruma üç-kutup açma yapar. Otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatılır. Açma
komutu reset olduğunda veya kesici açtığında (yardımcı kontak ölçütü), bir (ayarlanabilir) ölü zaman saymaya
başlar. Ölü zamanın sonunda, kesici bir kapama komutu alır. Aynı anda, bir (ayarlanabilir) bloklama süresi
başlatılır. Eğer koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında 134 no’lu adres OTK kntrl modu =
Başl. ... olarak ayarlanmış ise, koruma başlatmasının tipine bağlı olarak farklı ölü zamanlar
parametrelenebilir.
Eğer arıza temizlenmişse (başarılı tekrar kapama), toparlanma zamanı dolduktan sonra bütün fonksiyonlar
normal çalışma durumuna geri döner. Arıza temizlenmiştir.
Ancak, eğer arıza temizlenmemişse (başarısız tekrar kapama), kısa devre koruması, tekrar kapamasız çalışma
için seçilmiş koruma kademesi ile bir son açma verir. Toparlanma süresi içerisindeki herhangi bir arıza da, yine
bir son (nihai) açma ile sonuçlanır.
Başarısız tekrar kapama (nihai açma) sonrası, otomatik tekrar kapama dinamik olarak bloklanır (ayrıca,
yukarıdaki „Tekrar Kapama Bloklama“ paragrafına bakın).
Yukarıdaki işlem sırası, tek vurumlu tekrar kapama çevrimleri için uygulanır. 7SA522 ’de (8 çevrime kadar) çok
vurumlu tekrar kapama da mümkündür (aşağıya bakın).
Bir-Kutup Tekrar Kapama Çevrim Sırası
Bir-kutup tekrar kapama çevrimleri, ancak uygun cihaz versiyonlarıyla ve koruma fonksiyonlarının
yapılandırılması sırasında bu çalışma modu seçilmişse mümkün olmaktadır. (Adres 110, 1faz Açma, ayrıca
bakınız Bölüm 2.1.1.2). Şüphesiz, kesici de bir-kutup açmaya elverişli olmalıdır.
Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu hazırsa, tekrar kapama için seçilen kademe içerisindeki bir-faz
arızalarda kısa devre koruma bir-kutup açma yapar. Ayrıca genel ayarlar altında (Adres 1156, Açma 2f Ar.,
ayrıca bakınız Bölüm 2.1.4.1), toprak temassız iki fazlı arızalarda bir-kutup açma da seçilebilir. Bir-kutup açma,
şüphesiz ancak arızalı fazı tespit edebilen kısa devre koruma fonksiyonları ile mümkündür.
Eğer sadece bir-kutup tekrar kapama modu seçilmişse, o zaman tekrar kapamasız geçerli olan/seçilen kademe
ile, kısa devre koruma nihai bir üç-kutup açma verir. Her bir üç-kutup açma, son açmadır. Otomatik tekrar
kapama dinamik olarak kilitlenir (ayrıca, yukarıdaki „Tekrar Kapama Bloklama“ paragrafına bakın).
242
Fonksiyonlar
Bir-kutup açmayı takiben, otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatılır. Açma komutunun bırakmasıyla veya
kesicinin açmasıyla (yardımcı kontak ölçütü), bir-kutup tekrar kapama çevrimleri için (ayarlanabilir) ölü zaman
saymaya başlar. Ölü zamanın dolmasından sonra, kesici bir kapama komutu alır. Aynı anda, bir (ayarlanabilir)
toparlanma zamanı başlatılır. Eğer bir-kutup açmayı takiben ölü zaman sırasında tekrar kapama kilitlenirse, bir
seçenek olarak derhal üç-kutup açma komutu verilebilir (cebri üç-kutup açma).
için seçilmiş koruma kademesi ile 3-kutup bir son açma verir. Toparlanma süresi içerisindeki herhangi bir arıza
da, yine 3-kutup bir son (nihai) açma ile sonuçlanır.
Bir-Kutup ve Üç-Kutup Tekrar Kapama Çevrim Sırası
Bu çalışma modu, ancak uygun cihaz sürümleriyle ve koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında bu
mod seçilmişse (Adres 110, ayrıca bakınız Bölüm 2.1.1.2) mümkündür. Şüphesiz, kesici de bir-kutup açmaya
elverişli olmalıdır.
Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu hazırsa, kısa devre koruma, bir fazlı arızalarda bir-kutup açma ve çok
fazlı arızalarda ise üç-kutup açma yapar. Ayrıca genel ayarlar altında (Adres 1156, Açma 2f Ar., ayrıca
bakınız Bölüm 2.1.4.1), toprak temassız iki fazlı arızalarda bir-kutup açma da seçilebilir. Bir-kutup açma,
şüphesiz ancak arızalı fazı tespit edebilen kısa devre koruma fonksiyonları ile mümkündür. Tekrar kapama
hazır durumu için seçilmiş geçerli koruma kademesi, bütün arıza tipleri için uygulanır.
Bir açma durumunda, otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatılır. Arızanın tipine bağlı olarak, açma
komutunun bırakmasıyla veya kesicinin açmasıyla (yardımcı kontak ölçütü), bir-kutup tekrar kapama çevrimleri
için (ayarlanabilir) ölü zaman veya üç-kutup tekrar kapama çevrimleri için (ayrı olarak ayarlanabilir) ölü zaman
saymaya başlar. Ölü zamanın dolmasından sonra, kesici bir kapama komutu alır. Aynı anda, bir (ayarlanabilir)
toparlanma zamanı başlatılır. Eğer bir-kutup açmayı takiben ölü zaman sırasında tekrar kapama kilitlenirse, bir
seçenek olarak derhal üç-kutup açma komutu verilebilir (cebri üç-kutup açma).
için seçilmiş koruma kademesi ile 3-kutup bir son açma verir. Toparlanma süresi içerisindeki herhangi bir arıza
da, yine 3-kutup bir son (nihai) açma ile sonuçlanır.
243
Fonksiyonlar
Çok-Vurumlu Otomatik Tekrar Kapama
Eğer bir tekrar kapama girişimi sonrası bir kısa devre hala mevcutsa, başka tekrar kapama denemeleri de
yapılabilir. 7SA522 ’ye dahil edilen otomatik tekrar kapama fonksiyonuyla, 8’e kadar tekrar kapama
mümkündür.
İlk dört tekrar kapama çevrimi birbirlerinden bağımsızdır. Her biri, ayrı etki ve ölü zamanları ile çalışabilir, ikili
girişler üzerinden, bir-kutup veya üç-kutup tekrar kapama ayrı ayrı bloklanabilir. Dördüncü çevrim parametreleri
ve ara seçenekleri, beşinci ve sonraki çevrimlere de uygulanır.
Çoklu tekrar kapama çevrimleri, esas olarak yukarıda açıklanan farklı tekrar kapama programları ile olduğu gibi
yapılır. Ancak, eğer ilk tekrar kapama girişimi başarısızsa, tekrar kapama fonksiyonu kilitlenmez. Bunun yerine
diğer tekrar kapama çevrimi başlatılır. Açma komutunun resetlenmesiyle veya kesicinin açmasıyla (yardımcı
kontak ölçütü), uygun ölü zaman saymaya başlar. Ölü zamanın dolmasından sonra, kesici bir kapama komutu
alır. Aynı anda, bir toparlanma zamanı başlatılır.
Müsaade edilen tekrar kapama çevrimlerinin ayarlanan maksimum sayısına erişilinceye kadar, toparlanma
zamanı, tekrar kapama sonrasındaki her bir açma komutu ile yeniden sıfırlanır ve diğer kapama komutu ile
yeniden saymaya başlar.
Eğer tekrar kapama denemelerinin biri başarılı olmuşsa, yani tekrar kapama sonrası arıza kaybolmuşsa,
kilitleme zamanı dolar ve otomatik tekrar kapama sistemi normal durumuna döner. Arıza temizlenmiştir.
Eğer çevrimlerin hiç biri de başarılı olmamışsa, sonuncu müsaade edilen tekrar kapama sonrası, kısa devre
koruması, otomatik tekrar kapamasız etkin bir koruma kademesi ile nihai bir üç-kutup açma başlatır. Otomatik
tekrar kapama dinamik olarak kilitlenir (ayrıca, yukarıdaki „Tekrar Kapama Bloklama“ paragrafına bakın).
Yayılan Arızaların İşlenmesi
Şebekede bir-kutup ve bir- ve üç-kutup tekrar kapama çevrimleri yürütülüyorken, birbiri peşi sıra oluşan
arızalara özel önem gösterilmesi gerekir.
Ardışık arızalar, ilk arızanın temizlenmesinden sonra ölü zaman sırasında meydana gelen arızalardır.
7SA522 ’de, şebekenin gereklerine göre ardışık arızaların temizlenmesi için değişik seçenekler mevcuttur:
Bir yayılan arızanın tespiti için, ölü zaman süresi içerisinde bir koruma fonksiyonunun açma komutu olarak
veya diğer her bir başlatma, bir yayılan arıza için ölçüttür.
Dahili tekrar kapama fonksiyonunun, tespit edilen bir yayılan arızaya göstereceği tepki için, seçilebilir değişik
seçenekler mevcuttur.
• YAY. ARIZA MODU OTK yı durdurur:
Yayılan bir arıza tespit edilir edilmez tekrar kapama bloklanır. Ardışık arızanın sonucu olarak açma üç-kutup
olur. Bu, üç-kutup çevrimlere müsaade edilip edilmediğine bakılmaksızın uygulanır. Başka bir tekrar kapama
girişiminde bulunulmaz; otomatik tekrar kapama dinamik olarak bloklanır (ayrıca, yukarıdaki “Tekrar
Kapama Bloklama” paragrafına bakın).
• YAY. ARIZA MODU 3faz OTK Baş.:
Yayılan bir arıza tespit edilir edilmez tekrar kapama üç-kutup tekrar kapama çevrimine anahtarlanır. Şimdi
bütün açma komutları üç-kutuptur. Ardışık arızanın temizlenmesi ile, yayılan arızalar için ayrı bir (ayarlanır)
ölü zaman saymaya başlar. Ölü zaman sonunda kesici bir kapama komutu alır. Diğer işlemler, aynı bir ve
üç-kutup çevrimlerde olduğu gibi uygulanır.
Bu durumda, tam bir ölü zaman süresi, yayılan arızanın temizlenmesine kadar bir-kutup ölü zaman süresinin
bir bölümü ile yayılan arıza için ölü zaman süresinin toplamından oluşur. Şebekenin kararlılığı için üç-kutup
ölü zaman süresi en önemli etken olduğu için bu süre bir anlam ifade eder.
Eğer koruma bir üç-kutup açması vermezken tekrar kapama ardışık bir arıza yüzünden kilitlenir, (örneğin
başlatma ile sıralı arızanın tespiti durumunda), kesicinin kapalı olan diğer kutuplarının da açması için, cihaz bir
üç-kutup açma komutu gönderebilir (cebri üç-kutup açma).
244
Fonksiyonlar
Cebri 3-kutup Açma
Eğer bir üç-kutup açma başlatılmaksızın, bir-kutup tekrar kapama çevriminin ölü zamanı sırasında tekrar
kapama bloklanmışsa, hattın bir kutbu açık kalacaktır. Çoğu durumda, kesici, birkaç saniye sonra, geri kalan
kutupları açacak bir kutup uyuşmazlığı denetimi ile donatılmıştır. Fakat bir parametre ayarı ile, cihazın açma
mantığının bu durumda hemen bir 3-kutup açma komutu göndermesi sağlanabilir. Bu cebri 3-kutup açma kesici
kutuplarının faz uyuşmazlığından daha önce oluşur, çünkü cihazın cebri 3-kutup açması, 1-kutup açmanın
tekrar kapamasının kilitlenmesinden veya kesici yardımcı kontaklarının kabul edilemez bir kesici konumunu
rapor etmesinin, hemen ardından etkin olur.
Eğer farklı dahili koruma fonksiyonları farklı fazlarda bir 1-kutup açma komutu veriyorsa, cebri 3-kutup
açmadan bağımsız olarak, cihaz kendi açma mantığı üzerinden (Bölüm 2.20.1) 3-kutup açma başlatır. Bir
doğrudan uzaktan açtırma ile (Bölüm 2.10) veya alınan bir uzaktan açma komutu (Bölüm 2.5) doğrudan cihazın
açma mantığına etki ettikleri için aynı şekilde işlem görürler.
Eğer cihaz 1-kutup açma yaparsa ve harici bir açma komutu sadece bir ikili giriş üzerinden örneğin „>Açma
L1 OTK“ dahili tekrar kapama otomatiği bir başka faza giderse, açma mantığının bundan haberi olmaz. Burada
sadece cebri 3-kutup açma üzerinden, hızlı bir 3-kutup açmaya erişilmesi mümkündür.
Ayrıca sadece üç-kutup çevrimlerine müsaade edildiğinde, bir ikili giriş üzerinden harici olarak bir-kutup açması
bildirilmişse, yine cebri üç-kutup açma etkinleştirilir.
Ölü Hat Kontrolü (ÖHK)
Eğer bir açma sonrası açılmış olan fazın gerilimi hala mevcutsa, tekrar kapama önlenebilir. Bu fonksiyon için
bir önkoşul, gerilim trafolarının kesicinin hat tarafına konulmuş olmasıdır. Bu fonksiyonu seçmek için, ölü hat
denetimi etkinleştirilmelidir. O zaman, otomatik tekrar kapama fonksiyonu açılan fazın gerilimsiz olup
olmadığını kontrol eder: Hattın, ölü zaman sırasında en azından ölçülen uygun bir süre kadar gerilimsiz olması
gerekir. Eğer durum böyle değilse, tekrar kapama dinamik olarak kilitlenir.
Bu ölü hat denetimi, eğer hat üzerinde küçük bir generatör (örneğin rüzgar generatörü) mevcutsa faydalıdır.
Düşürülmüş Ölü Zaman (AÖZ)
Eğer otomatik tekrar kapama zaman kademeli koruma ile uygulanıyorsa, tekrar kapama öncesi bütün hat
uçlarında aynı anda hızlı açma olması için seçicilik gözardı edilir. 7SA522, kısa devre arızasının sağlam fazlara
etkisini en aza indiren bir „Düşürülmüş Ölü Zaman (AÖZ)“, imkanı sağlar. Düşürülmüş ölü zaman için, bütün
faz-faz ve faz-toprak gerilimler ölçülür. Bunlar U-live> (Adres 3440) sınır gerilimi üzerinden, T U-kararlı
(Adres 3438) gerilim ölçme süresi için artmalıdırlar. U-live> için ayarlanmış değer, faz-faz gerilimler için
uygun olarak hesaplanır. Önkoşul, gerilim trafolarının kesicinin hat tarafına konulmuş olmasıdır.
Hat uçlarından birine yakın bir kısa devre durumunda, örneğin bir mesafe koruma rölesi arızayı Z1B aşırı
menzili içerisinde görebileceği için, ilkin sağlam komşu hatlar da açabilir (Şekil 2-111, röle konumu III). Eğer
şebeke gözlü şebeke ise ve B barasında en az bir başka besleme mevcutsa, arızanın temizlenmesinden sonra
bu barada gerilim derhal görünür. Bir-kutup açma için, eğer B barasında gerilimlerin simetrik oluşunu sağlayan
üçgen sargılı topraklı bir trafo bağlı ise, açık fazda geri gelen bir gerilim indüklemesi yeterlidir. Bu, arıza olan
hat ile sağlam hattın ayrımının yapılabilmesine imkan verir. Şöyle ki;
B-C hattı sadece C ucundan açtığı için, açma olmayan B ucundan dönüş gerilimini alır. Böylelikle C’de açık
faz(lar)da da gerilim mevcut olur. Eğer III no’lu uçtaki röle bunu tespit ederse, derhal veya (gerilim ölçümü için
yeterli süreyi sağlayacak) kısa bir süre içerisinde (AÖZ) tekrar kapama yapar. Sonuçta sağlam B-C hattı kısa
sürede tekrar servise alınır.
A-B hattı her iki taraftan da açar. Dolayısıyla hatta hiçbir gerilim gözükmez ve bu sayede her iki uçtan da arızalı
hat olduğu tanımlanır. Normal ölü zaman süresi uygulanır.
245
Fonksiyonlar
Şekil 2-111
Düşürülmüş ölü zaman (AÖZ) örneği
A, B, C
Baralar
I, II, III
Röle konumları
X
Açan kesiciler
Uyarlanır Ölü Zaman (UÖZ)
Önceki bütün seçeneklerde, eğer gerekli ise değişik arıza tipleri ve/veya tekrar kapama çevrimleri için, her iki
hat ucunda da tanımlanmış ve eşit ölü zaman sürelerinin ayarlanmış olduğu varsayılmıştı.
Sadece bir hat ucunda (ve gerekirse değişik arıza tipleri ve/veya tekrar kapama çevrimleri için farklı) ölü
zamanlar ayarlamak ve diğer uç(lar)da da uyarlanır ölü zaman yapılandırmak da mümkündür. Eğer gerilim
trafoları kesicinin hat tarafına konulmuşsa veya karşı hat ucuna bir kapama komutunun gönderilmesi imkanı
mevcutsa, bu yapılabilir.
Şekil 2-112 ’de gerilim ölçümü ile bir örnek görülmektedir. I no’lu uçtaki cihazın tanımlanmış ölü zamanları ile
ve II no’lu uçtaki cihazın da uyarlanır ölü zamanla çalıştığını varsayalım. Hattın, en azından A barasından, yani
tanımlanmış ölü zaman ayarlarının olduğu taraftan beslenmesi önemlidir.
Uyarlanır ölü zaman ile, II no’lu hat ucundaki otomatik tekrar kapama fonksiyonu, tekrar kapamanın gerekli olup
olmadığına ve ne zaman gerekli olduğuna bağımsız olarak karar verir ve gerekli ise tekrar kapamaya müsaade
eder. Ölçüt, I no’lu uçtan, tekrar kapamayı takiben uygulanan II no’lu uçtaki hat gerilimidir. I no’lu uçtan hatta
tekrar gerilim uygulandığı görülür görülmez II no’lu uçta tekrar kapama yapılır. Esas olarak bütün faz-faz ve faztoprak gerilimler izlenir.
Yukarıdaki örnekte, I, II ve III no’lu çıkışlar açar. I no’lu uçta, parametrelenmiş ölü zaman sonrası tekrar kapama
olur. Eğer B barasında, başka bir besleme kaynağı mevcutsa, III no’lu uçta da, düşürülmüş ölü zamanla tekrar
kapama olur (yukarıya bakın).
Eğer arıza temizlenmişse (başarılı tekrar kapama), A-B hattı A barasından kapatılır. II no’lu uçtaki cihaz bu
gerilimi tespit eder ve (gerilim ölçümü için yeterli süreyi sağlayacak) kısa bir gecikme sonrası kendi kesicisine
kapama komutu verir. Arıza temizlenmiştir.
Eğer I no’lu uçta tekrar kapama sonrası arıza temizlenmemişse (başarısız tekrar kapama), II no’lu uçta sağlam
gerilim gözükmez. Buradaki cihaz bunu tespit ettiği için tekrar kapama yapmaz.
Çoklu tekrar kapama durumunda, başarısız tekrar kapamayı takiben, başarılı bir tekrar kapama oluncaya veya
bir son açma oluncaya kadar işlemler birkaç kez tekrarlanabilir.
246
Fonksiyonlar
Şekil 2-112
Uyarlanır ölü zaman (UÖZ) örneği
A, B, C
Baralar
I, II, III
Röle konumları
X
Açan kesiciler
Örnekte, görüldüğü gibi uyarlanır ölü zamanın birkaç üstünlüğü söz konusudur:
• Eğer arıza kalıcı ise, II no’lu uçtaki kesici hiç tekrar kapama yapmaz ve sonuçta gereksiz yere zorlanmaz.
• III no’lu uçta seçicisiz aşırı menzil açması sonrasında, arızalı hatta birkaç tekrar kapama denemesi olmuş
olsa bile, kısa-devre, B barasından ve dolayısıyla II no’lu uçtan yalıtılmış olacağı için, artık bu uçta başka
açma ve kapama çevrimleri olmaz.
• I no’lu uçtaki cihazın gerçi aşırı menzil açma yapmasına ve çoklu tekrar kapama yapmasına müsaade
edilmiştir, ancak hat sadece bu taraftan kapatıldığı, II no’lu uçtan ise sürekli açık olacağı için gerçek bir aşırı
menzil açması yapmaz. Arıza bu hattadır ve tekrar kapama çevrimleri sadece I no’lu uçtan olmaktadır.
Uyarlanır ölü zaman, aynı zamanda düşürülmüş ölü zamanı da kapsar; çünkü kriterler aynıdır. Ayrı bir
düşürülmüş ölü zamanın ayarlanmasına gerek yoktur.
Kapama Komutunun İletimi (Uzaktan KAPAMA)
Sayısal bağlantı yolları üzerinden kapama komutunun iletilmesi sayesinde, normal ölü zamanlar sadece hattın
bir ucunda ayarlanabilir. Karşı hat ucunda (veya ikiden fazla uçlu hatlarda diğer hat uçlarında), „Uyarlanır Ölü
Zaman (UÖZ)“ uygulanır. İkincisi, sadece karşı/ileten uçtan alınan kapama komutuna tepki verir.
Kapama komutunun gönderildiği hat ucunda, lokal kesici kapamasının başarılı olduğundan emin olununcaya
kadar kapama komutunun iletimi geciktirilir. Bu, tekrar kapama sonrası olası bir lokal koruma başlatmalarının
beklenmesi anlamına gelir. Bu gecikme, karşı hat ucu kesicisinin gereksiz yere kapatılmasını önler, ancak bu
uçta tekrar kapama süresi biraz uzar. Bu, bir-kutup açmalar veya kararlılık problemlerinin beklenilmediği radyal
veya gözlü şebekeler için kritik değildir.
Şekil 2-113
Koruma verileri arayüzü üzerinden Tekrar Kapama Uzaktan Kapama fonksiyonu
247
Fonksiyonlar
Kapama komutu, bir sinyal iletimi tertibi ile koruma arayüzleri (sipariş seçeneği) üzerinden iletilebilir. Yani, lokal
„OTK Uzak Kapama“ ihbarı verildiğinde, bu, aynı zamanda koruma verileri arayüzü üzerinden karşı uca da
iletilir. Bu bilgi „>OTK UzakKapama“ ikili girişinin bilgisi ile VEYA geçiti ile birleştirilir ve otomatik tekrar kapama
için kullanılabilir. (Şekil 2-113)
Harici bir Otomatik Tekrar Kapama Cihazına Bağlanma
Eğer 7SA522 ’nin harici bir otomatik tekrar kapama cihazı ile birlikte çalışması gerekiyorsa, bu amaç için
kullanılacak ikili giriş ve çıkışlar göz önünde bulundurulmalıdır. Aşağıdaki giriş ve çıkışlar önerilir:
İkili girişler:
383 „>OTK kad.Etkinl“
Bu ikili girişle, harici tekrar kapama cihazı, tekrar kapama öncesi etkin olan
kısa devre koruma fonksiyonlarının kademelerini (örneğin mesafe koruma
fonksiyonu için aşırı menzil kademesini) denetler. Eğer hiçbir aşırı menzil
kademesi kullanılmıyorsa (örneğin diferansiyel koruma veya mesafe
koruma ile karşılaştırma tertibi), bu girişe gerek duyulmaz. Ayrıca, „Tekrar
Kapama öncesi Seçicilik“ paragrafına bakın.
382 „>Yalnız 1f OTK“
Harici tekrar kapama cihazı, sadece bir-kutup tekrar kapama yapmaya
programlanmış. No 383 ikili girişi üzerinden tekrar kapama öncesi
etkinleştirilmiş olan koruma fonksiyonlarının kademeleri, sadece bir fazlı
arızalarda etkindir. Çok fazlı arızalarda bu kademeler çalışmaz. Eğer hiçbir
aşırı menzil kademesi kullanılmıyorsa (örneğin diferansiyel koruma veya
mesafe koruma ile karşılaştırma tertibi), bu girişe gerek duyulmaz. Ayrıca,
„Tekrar Kapama öncesi Seçicilik“ paragrafına bakın.
381 „>1f Açma Müs.“
Harici tekrar kapama cihazı, bir-kutup açmaya müsaade eder (mantık
terslemesi veya üç-kutup bağlantısı). Eğer bu giriş tanımlanmamışsa veya
atanmamışsa (matris), koruma fonksiyonları bütün arızalar için üç-kutup
açma yapar. Eğer harici tekrar kapama cihazının bu sinyal çıkışı yok, ancak
bunun yerine „3-kutup bağlantısı“ sinyali mevcutsa, ikili girişlerin atanması
sırasında bu dikkate alınmalıdır: Bu durumda, bu sinyal terslenmelidir (Detkin = gerilimsiz etkin).
İkili çıkışlar:
501 „Röle BAŞLATMA“
Koruma cihazının başlatması, genel (eğer gerekiyorsa harici tekrar kapama
cihazı ile)
512 „Röle AÇMA 1f L1“
Koruma cihazı açması, 1 kutup L1 fazı.
515 „Röle AÇMA 3faz“
Koruma cihazı açması, 3-kutup,
Faz-ayrımlı bir açma sinyali elde etmek için, ilgili bir-kutup açma komutları üç-kutup açma komutu ile bir çıkışta
birleştirilmelidir.
Şekil 2-114 ’te, bir program seçici anahtar kullanılarak bir 7SA522 ile bir harici otomatik tekrar kapama cihazı
arasında gerçekleştirilen bağlantı örneği görülmektedir.
Harici otomatik tekrar kapama cihazının özelliklerine bağlı olarak, üç bir-kutup açma çıkışlarını (No 512, 513,
514) „bir-kutup açma“ çıkışına birleştirmek de mümkündür. No 515, harici cihaza „üç-kutup açma“ komutu
sinyalini sağlar.
Sadece üç-kutup tekrar kapama çevrimleri için, genel başlatma (No 501, eğer harici harici tekrar kapama
cihazından gerekliyse) ve 7SA522'nin (No 511) açma sinyali, genellikle yeterlidir (bakınız Şekil 2-115).
248
Fonksiyonlar
Şekil 2-114
Program seçici anahtarlı harici otomatik tekrar kapama cihazı ile bağlantı örneği, 1-/3-kutup
tekrar kapama için
Şekil 2-115
Harici otomatik tekrar kapama cihazı ile bağlantı örneği, 3-kutup tekrar kapama için
Harici bir Koruma Cihazıyla Dahili Otomatik Tekrar Kapama Cihazının Denetimi
Eğer 7SA522 dahili bir otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile donatılmışsa, bu fonksiyon harici bir koruma
cihazı ile de denetlenebilir. Bu örneğin, eğer aynı hat ucu için ikinci bir koruma yerleştirilecekse ve 7SA522’deki
dahili otomatik tekrar kapama ile birlikte çalışması gerekiyorsa, çift korumalı hat uçları veya ilave rezerve
koruma için anlamlıdır.
Bu durumda, bu şekilde bir çalışma için sağlanan ikili giriş ve çıkışlar göz önünde tutulmalıdır. Dahili otomatik
tekrar kapamanın, harici koruma cihazının başlatmasıyla mı yoksa açma komutu ile mi denetleneceğine karar
verilmelidir (ayrıca yukarıdaki „Otomatik Tekrar Kapamanın Çalışma Modları“ paragrafına bakın).
Eğer otomatik tekrar kapama, Açma komutu ile denetlenecekse, aşağıdaki ikili girişlerin ve ikili çıkışların
kullanılması önerilir:
249
Fonksiyonlar
Otomatik tekrar kapama, aşağıdaki ikili girişler üzerinden başlatılır:
2711 „>OTK Başlatma“
OTK için genel başlatma (sadece etki süresi için gerekli)
2712 „>Açma L1 OTK“
OTK için L1 fazı açma komutu,
OTK için L2 fazı açma komutu,
OTK için L3 fazı açma komutu.
Genel başlatma bilgisi, etki sürelerinin başlatılmasını belirler. Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu
başlatma ile yayılan/ardışık arızaları tespit edecekse, yine bu sinyal gereklidir. Diğer durumlar için, bu giriş
bilgisi gereksizdir.
Açma komutu, bir-kutup veya üç-kutup tekrar kapama çevrimleri için ölü zamanların hangisinin
etkinleştirileceğine veya üç-kutup açma durumunda tekrar kapamanın bloklanıp bloklanmayacağına
(ayarlanan ölü zamanlara bağlı olarak) karar verir.
Şekil 2-116 ’da, 7SA522 ’nin dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile bir harici koruma cihazı arasındaki
bağlantı görülmektedir. Şekilde, bir-kutup çevrimler için bağlantı örneği verilmiştir.
Harici korumanın üç-kutup kuplajını gerçekleştirmek için ve eğer gerekliyse tekrar kapama öncesi
hızlandırılmış kademelere müsaade edilmesi için aşağıdaki çıkış fonksiyonları uygundur:
2864 „OTK 1f Aç. Müs.“
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu 1-kutup tekrar kapama çevrimi
için hazırdır, yani 1-kutup açmaya müsaade eder (3-kutup kuplajın
mantıksal terslenmişi).
2889 „OTK1.çevr.KSür.“
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu ilk tekrar kapama çevrimi için
hazırdır, yani harici koruma cihazının tekrar kapama kademesine müsaade
eder, diğer çevrimler için bunlara karşılık olan çıkışlar kullanılabilir. Eğer
harici korumanın bir aşırı menzil kademesine gerek yoksa (örneğin
diferansiyel koruma veya mesafe koruma ile karşılaştırma modu), bu çıkış
ihmal edilebilir.
2820 „OTK Program1faz“
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu 1-kutup tekrar kapama
programlanmış, yani sadece bir-kutup açma sonrası tekrar kapama yapar.
Eğer bir aşırı menzil kademesine gerek yoksa (örneğin diferansiyel koruma
veya mesafe koruma ile karşılaştırma modu), bu çıkış ihmal edilebilir.
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu için, faz ayrımlı açma komutlarının yerine bir-kutup ve üç-kutup açma
komutlarını kullanmak da mümkündür. Bunun için harici koruma cihazının ayrı kontak çıkışlarına gerek duyulur.
Bu durumda 7SA522 ’nin aşağıdaki ikili girişleri kullanılır:
2711 „>OTK Başlatma“
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu için genel başlatma (sadece etki
süresi için gerekli),
2715 „>Açma 1f, OTK“
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu için bir-kutup açma komutu,
2716 „>Açma 3f, OTK“
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu için üç-kutup açma komutu.
Eğer sadece üç-kutup tekrar kapama çevrimleri gerçekleştirilecekse; açma sinyali için sadece „>Açma 3f,
OTK“ (No 2716) ikili girişinin atanması yeterlidir. Şekil 2-117 ’de, bir örnek görülmektedir. Harici koruma
cihazının herhangi bir aşırı menzil kademesi, yeniden „OTK1.çevr.KSür.“ (No 2889) ikili çıkışı ile ve eğer
uygulanıyorsa, diğer çevrimlerde ilgili çıkışlarla etkinleştirilir.
250
Fonksiyonlar
Şekil 2-116
Harici koruma cihazı ile 1-/3-kutup tekrar kapama için bağlantı örneği, OTK denetim modu =
AÇMA ile
Şekil 2-117
Harici koruma cihazı ile 3-kutup tekrar kapama için bağlantı örneği, OTK denetim modu =
AÇMA ile
Ancak, eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatma ile denetlenecekse (sadece 3-kutup başlatma için
mümkün: 110 no’lu 1faz Açma = Yalnız 3faz), farklı arıza tipleri arasında bir ayrım yapılacaksa, harici
koruma cihazının faz seçmeli başlatma sinyalleri bağlanmalıdır. Genel açma komutu, o zaman açma için
yeterlidir (No 2746). Şekil 2-118 ’da bir bağlantı örneği görülmektedir.
251
Fonksiyonlar
Şekil 2-118
Başlatmaya bağlı ölü zaman için harici koruma cihazı ile bağlantı örneği, OTK denetim modu
= BAŞLATMA ile
İki Otomatik Tekrar Kapama Cihazı ile 2 Koruma Rölesi
Eğer bir hatta –birbirlerini yedekleyen– iki koruma cihazı kullanılmışsa ve her bir korumada kendi otomatik
tekrar kapama fonksiyonu ile çalışacaksa, bu iki tertip arasında belli bir sinyal alışverişinin olması gerekir. Şekil
2-119 ’deki bağlantı örneğinde, gerekli bağlantılar gösterilmiştir.
Eğer kesicinin her bir kutbunun yardımcı kontakları da bağlı ise, birden fazla kesici kutbu açtığında 7SA522
tarafından bir üç-faz açma bağlantısı güvenilir şekilde temin edilir. Bu, cebri üç kutup açmanın
etkinleştirilmesine gerek duyar (Bölüm 2.13.2 'de „Cebri Üç-Kutup Açma“ paragrafına bakın). Dolayısıyla, bu
koşullar sağlanmışsa, bir harici otomatik üç-kutup açma bağlantısına gerek kalmaz. Ancak; bütün koşullarda
iki-kutup açma bunun dışındadır.
252
Fonksiyonlar
Şekil 2-119
İki otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile iki koruma cihazı için bağlantı örneği
GİR
İkili giriş
M
Sinyal çıkışı
K
Komutlar
*)
OTK ile çalışan bütün koruma fonksiyonları için.
253
Fonksiyonlar
2.13.2
Ayar Notları
Genel
Eğer 7SA522 ’nin uygulandığı fiderde tekrar kapamanın kullanılmasına gerek yoksa (örneğin kablolar, trafolar,
motorlar ve benzeri), cihazın yapılandırılması sırasında otomatik tekrar kapama fonksiyonu engellenmelidir (
bakınız Bölüm 2.1.1.2, Adres 133). Otomatik tekrar kapama fonksiyonu, bu durumda tamamen etkisiz kılınır,
yani 7SA522 tarafından işlenmez. Tekrar kapama fonksiyonuna ilişkin hiçbir sinyal üretilmez ve otomatik tekrar
kapama için girişler bir anlam ifade etmez. Otomatik tekrar kapama fonksiyonuna ait hiçbir parametreye
erişilmez ve zaten bir önemi de yoktur.
Diğer taraftan, eğer otomatik tekrar kapama kullanılacaksa, cihazın fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında
(Bölüm 2.1.1.2) no’lu adres 133 OTK otomatik tekrar kapamanın tipi ve 134 no’lu OTK kntrl modu adresinde
de otomatik tekrar kapama denetim modu seçilmelidir.
7SA522 ’de dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile 8’e kadar tekrar kapama denemesine/girişimine
müsaade edilir. 3401 ’den 3441 ’e kadar adresler bütün tekrar kapama çevrimleri için ortaktır. Her bir çevrime
ilişkin ayarlar 3450 no’lu adresten itibaren başlar. İlk dört tekrar kapama çevrimi için farklı parametreler
ayarlamak mümkündür. Dördüncü çevrim parametreleri, beşinci ve sonraki çevrimlere de uygulanır.
Otomatik tekrar kapama fonksiyonu, 3401 no’lu OTK adresinde devreye alınabilir ON veya devreden çıkarılabilir
OFF.
Bir kısa devre arızasında, açma sonrasında otomatik tekrar kapamanın olması için bir önkoşul, otomatik tekrar
kapama başlatıldığında (yani ilk açma komutu verildiği an) kesicinin en az bir AÇMA-KAPAMA-AÇMA çevrimi
için hazır olmasıdır. Kesicinin hazır olması, „>Ke1 Hazır“ (No 371) ikili girişi üzerinden cihaza bildirilir. Eğer
kesicinin bu şekilde bir sinyal kontağı mevcut değilse, bu durumda otomatik tekrar kapamanın mümkün
olabilmesi için 3402 no’lu adresi Ke? 1.AÇMA = HAYIR önayarında bırakın. Eğer kesici sorgulaması
mümkünse, ayarı Ke? 1.AÇMA = EVET olarak değiştirin.
Ayrıca, kesici hazır durum sorgulaması, her bir çevrim öncesinde de yapılabilir. Bu, ayrı ayrı tekrar kapama
çevrimlere ilişkin ayarlar yapılırken ayarlanır (aşağıya bakınız).
Kesici hazır durum denetimi ölü zamanlar sırasında da yapılabilir. Bunun için, 3409 no’lu KE ZM. AŞIMI
adresinde bir kesici izleme zamanı ayarlanabilir. İzleme süresi, bir AÇMA-KAPAMA-AÇMA çevrimi sonrası
kesicinin toparlanma (kesici yayının kurulması, hava basıncının normal anma değerine ulaşması) süresinden
biraz yüksek ayarlanır. Eğer bu süre dolduğunda kesici yine hazır değilse, bir tekrar kapama olmaz, otomatik
tekrar kapama dinamik olarak kilitlenir.
Kesicinin hazır olmasının beklenmesi, ölü zaman süresinin uzamasına yol açabilir. Bir senkronlama
denetiminin sorgulanması da (eğer kullanılıyorsa), yine tekrar kapamanın gecikmesine sebep olabilir.
Denetimsiz süre uzatımının önlenmesi için, bu durumlarda 3411 no’lu T-ÖLÜ HARİCİ adresi altında
maksimum ölü zaman süre uzatımını ayarlamak da mümkündür. Eğer ∞ ayarı yapılmışsa, bu süre uzatımı
sınırsız olacaktır. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Üç-kutup açma sonrası,
daha uzun ölü zamanlara, kararlılık problemleri ortaya çıkmayacaksa veya tekrar kapamadan önce bir
senkronizasyon denetimi olacaksa ancak o zaman müsaade edilebileceğini unutmayın.
Kilitleme süresi, Zm. TUTUCULUĞU (Adres 3403), bir başarılı tekrar kapama girişimi sonrası otomatik tekrar
kapama normale dönmeden önce geçmesi gereken süre olarak tanımlanır. Bu süre içerisinde bir koruma
fonksiyonun tekrar açma başlatması, çoklu tekrar kapama çevrimlerinde diğer tekrar kapama çevrimini başlatır,
eğer başka bir tekrar kapamaya müsaade edilmemişse, son tekrar kapama başarısız olarak değerlendirilir.
Dolayısıyla toparlanma/kilitleme süresi, otomatik tekrar kapama fonksiyonunu başlatabilecek bir koruma
fonksiyonun en uzun tepki süresinden daha uzun süreye ayarlanmalıdır. OTK’nın UÖZ-Modunda işletilmesi
durumunda, kilitleme süresinin parametreleme ile 0 s olarak devre dışı bırakılması mümkün olur.
Genellikle birkaç saniye yeterlidir. Sık sık yıldırımların olduğu bölgelerde, yıldırımların art arda düşmesi veya
gerilim atlamaları yüzünden fiderin nihai açmasını önlemek için daha kısa kilitleme sürelerine gerek duyulabilir.
Eğer çoklu tekrar kapamalar sırasında (örneğin yardımcı kontaklarının veya kesici hazır durum bilgisinin
olmaması sebebiyle) kesiciyi izleme imkanı yoksa (yukarıya bakın), daha uzun kilitleme süresi seçilmelidir. Bu
durumda; kilitleme süresi, kesicinin toparlanma süresinden daha uzun olmalıdır.
254
Fonksiyonlar
Kesicinin Elle-Kapama-Tespitini takiben kilitleme süresi T-BLK E/K (Adres 3404), kesicinin güvenilir olarak
açmasını ve kapamasını garanti etmelidir (0,5 s - 1 s arası). Eğer kesicinin kapatılmasının tespiti sonrası, bu
süre içerisinde bir koruma fonksiyonu başlatma almışsa, bir tekrar kapama olmaz ve nihai üç-kutup açma
komutu verilir. İstenirse 3404 no’lu adres 0 ’a ayarlanabilir.
Yayılan arızaların işlenmesi için seçenekler, Altbölüm 2.13 ’de „Yayılan Arızaların İşlenmesi“ paragrafında
açıklanmıştı. Uyarlanır ölü zaman uygulanan hat uçlarında (Adres 133 OTK = ADT), yayılan arızaların işlenmesi
gereksizdir. Bu durumda, 3406 ve 3407 no’lu adreslere erişilemez.
Yayılan arızaların tespiti, 3406 no’lu YAY. AR. TANIMA adresinde tanımlanabilir. YAY. AR. TANIMA
BAŞLATMA ile ayarı ile, ölü zaman sırasında bir koruma fonksiyonun her bir başlatması bir yayılan arıza
olarak işlenir. YAY. AR. TANIMA AÇMA ile ayarı ile ölü zaman süresi içerisindeki bir arıza, ancak bir koruma
fonksiyonu ile bir Açma komutu verilmişse, bir yayılan arıza olarak değerlendirilir. Bu, aynı zamanda bir ikili
giriş üzerinden harici olarak verilen veya korunan teçhizatın karşı ucundan iletilen açma komutlarını da kapsar.
Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu harici bir koruma cihazından denetleniyorsa, başlatma ile yayılan
arızaların tespiti için, harici cihazın bir başlatma sinyalinin 7SA522 ’ye de bağlanmış olması gerekir. Aksi
takdirde, BAŞLATMA ile ayarı yapılmış olsa bile, yayılan arızalar, ancak harici açma komutu ile tespit edilebilir.
Yayılan arızalara karşılık tepki, 3407 no’lu adreste seçilebilir. YAY. ARIZA MODU OTK yı durdurur ayarı
ile, bir yayılan arızanın tespit edilmesinden sonra tekrar kapama olmaz. Bu, sadece bir-kutup tekrar kapama
yapılması gerektiğinde; veya sonraki üçkutup ölü zamanı yüzünden kararlılık problemlerinin çıkması
beklenildiğinde her zaman yarar sağlar. Eğer yayılan arıza açması ile bir üç-kutup tekrar kapama çevrimi
başlatılacaksa YAY. ARIZA MODU = 3faz OTK Baş. ayarı seçilir. Bu durumda, yayılan arıza yüzünden üçkutup açma komutu ile ayrı bir ayarlanabilir üç-kutup ölü zamanı başlatılır. Bu, sadece üç-kutup tekrar
kapamaya da müsaade edilmişse yararlıdır.
3408 no'lu T-Baş. İZLEME adresi, bir açma komutu sonrası kesicinin tepkisini izler. Eğer kesici (açma
komutunun başlangıcından itibaren) bu süre içerisinde açma yapmamışsa, otomatik tekrar kapama dinamik
olarak kilitlenir. Kesici açması için ölçüt, kesici yardımcı kontağının konumu veya açma komutunun
kaybolmasıdır. Eğer fiderde (dahili veya harici) kesici arıza koruma kullanılıyorsa, kesici arızası durumunda
tekrar kapama meydana gelmemesi için, bu süre kesici arıza korumanın gecikme zamanından daha kısa
ayarlanmalıdır.
Not
Eğer kesici arıza korumasının bir 1-faz AÇMA Yinelemesi yapılması isteniyorsa, 3408 no’lu T-Baş. İZLEME
parametresinin ayarlanmış zamanı, 3903 1f-Ynd parametresi için ayarlanmış zamandan daha
uzun olmalıdır. Aç (T1).
Eğer açma komutunun önceden 3-kutuplu bağlantısı olmadan (OTK veya K/A üzerinden) kesici arıza koruması
üzerinden baranın başlatılmasının mümkün olması isteniyorsa, ayarlanmış olan zaman 3408 T-Baş.
İZLEME parametresinin ayarlanmış zamanı da, 3906 T2 için parametrelenmiş olan zamandan daha uzun
olmalıdır. Bu durumda, OTK kesici arıza korumasının K/A bir sinyali üzerinden kesilmelidir. Böylece OTK’nın
bara açmasından sonra tekrar kapanması önlenir. 1494 „KAK T2-A (bara)“ sinyalinin OTK girişi ile 2703
„>OTK BLK“ CFC kullanılarak bağlanması mantıklıdır.
Eğer tekrar kapama komutu karşı uca iletiliyorsa, iletim, 3410 no’lu T Uzak Kapama adresinde geciktirilir. Bu
süre, ancak karşı uç taki cihazýn uyarlanır ölü zamanı ile çalışıyorsa mümkündür (Adres 133, OTK = ADT karşı
uçta). Aksi takdirde bu parametre anlamsızdır. Bu gecikme, bir tarafta tekrar kapama başarısız olduğunda karşı
uç kesicisinin gereksiz yere kapatılmasını önlediği için yararlıdır. Ancak, karşı uç kesicisinin kapatılması biraz
geciktirilmiş olur. Hattın her iki ucundaki kesiciler kapatılmadan hattan enerji iletiminin mümkün olamayacağını
unutmayın. Dolayısıyla; şebeke kararlılığı açısından, bu gecikme de ölü zamana eklenmelidir.
255
Fonksiyonlar
Otomatik Tekrar Kapamanın Konfigürasyonu
Bu yapılandırma, otomatik tekrar kapama ile cihazın koruma ve ek fonksiyonları arasındaki etkileşimi
ilgilendirir. Otomatik tekrar kapamayı başlatacak ve başlatmayacak cihaz fonksiyonlarının seçimi burada
yapılır.
Adres 3420
MK ile OTK, yani mesafe koruma ile
Adres 3421
AÜK AA ile OTK, yani yüksek akım arıza üzerine kapama hızlı açması ile
Adres 3422
ZB İle OTK, yani zayıf besleme açma ile
Adres 3423
T/A-AA ile OTK, yani toprak arıza koruma ile
Adres 3424
DKA ile OTK, yani doğrudan uzaktan açtırma ile
Adres 3425
Artçı AA ile OTK, yani artçı zamanlı aşırı akım koruma ile
Otomatik tekrar kapamayı başlatacak olan fonksiyonlar için, ilgili adres EVET olarak ve diğerleri de HAYIR
olarak ayarlanır. Diğer fonksiyonlar için tekrar kapama anlamsız olduğundan, bunlar otomatik tekrar kapamayı
başlatamaz.
Cebri 3-kutup Açma
Eğer bir üç-kutup açma başlatılmaksızın, bir-kutup tekrar kapama çevriminin ölü zamanı sırasında tekrar
kapama bloklaması meydana gelirse, kesicinin bir kutbu açık kalacaktır. 3430 no’lu OTK AÇMA 3faz adresi
ile, cihazın açma mantığının, (kesici kutuplarının faz uyuşmazlığını önlemek için) bu durumda bir üç-kutup
açma komutu vermesini belirlemek mümkündür. Eğer kesici bir-kutup açma yapabiliyorsa ve faz uyuşmazlığı
koruması da yoksa, bu adresi EVET, olarak ayarlayın. Bir-kutup açmayı takiben, tekrar kapama kilitlenir
kilitlenmez veya kesici yardımcı kontakları kabul edilemez kesici durumunu rapor eder etmez cihazın üç-kutup
cebri açması derhal başlatılır (ayrıca Altbölüm 2.13 ’te „Kesici Yardımcı Kontaklarının İşlenmesi“ paragrafına
bakın). Cebri üç-kutup açma fonksiyonu ile, cihaz, kesicinin faz uyuşmazlığı denetiminin çalışmasından önce
kapalı kesici kutbunu açtırır. Dolayısıyla, kesicinin faz uyuşmazlığı koruması mevcut olduğunda bile, cebri üç
kutup açmanın devreye alınması önerilir. Yalnızca üç-kutup çevrimlerine müsaade edildiğinde, cebri üç kutup
açma etkinleştirilir, ancak ikili bir giriş üzerinden harici olarak bir-kutup açma bildirilir.
Eğer kesicinin sadece ortak bir üç-kutup kumandası mümkün ise, cebri üç-kutup açma gereksizdir.
Ölü Hat Denetimi / Düşürülmüş Ölü Zaman
3431 no’lu adreste, ölü hat denetimi veya düşürülmüş ölü zaman fonksiyonu etkinleştirilebilir. Bunlardan
sadece biri kullanılabilir, çünkü iki seçenek birbiriyle çelişkili/tutarsızdır. Bu fonksiyon için bir önkoşul, gerilim
trafolarının kesicinin hat tarafına konulmuş olmasıdır. Eğer durum böyle değilse veya iki fonksiyondan hiç birisi
de kullanılmayacaksa, ÖHK / AÖZ = YOK olarak ayarlanır. Eğer uyarlanır ölü zaman kullanılacaksa (aşağıya
bakın), uyarlanır ölü zaman, düşürülmüş ölü zamanın özelliklerini beraberinde getirdiği için, burada bahsedilen
parametreler atlanır.
ÖHK / AÖZ = DLC, hat geriliminin ölü hat denetiminin kullanılacağı anlamına gelir. Bu, eğer önceden hattın
gerilimsiz olduğu biliniyorsa bir tekrar kapamaya müsaade eder. Bunun için, 3441 no’lu U-ölü< adresinde,
burada girilen gerilim değerinin altındaki gerilimler için hattın gerilimsiz (açık) kabul edileceği faz-toprak gerilim
sınırı ayarlanır. Ayar, sekonder Volt olarak uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme
yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak girilebilir. 3438 T U-kararlı adresi, gerilim-yok durumunu
tespit etmek için kullanılan ölçme süresini belirler. Burada 3440 no’lu adres kullanılmaz.
ÖHK / AÖZ = RDT, düşürülmüş ölü zamanın kullanılacağı anlamına gelir. Bu, Bölüm 2.13 ’de „Düşürülmüş Ölü
Zaman (RDT)“ paragrafında ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu durumda, 3440 no’lu U-live> adresinde, burada
girilen gerilim değerinin üzerindeki gerilimler için hattın arızasız/sağlam kabul edileceği faz-toprak gerilim sınırı
ayarlanır. Ayar, beklenen en küçük işletme geriliminden daha küçük olmalıdır. Ayar, sekonder Volt olarak
uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak
girilebilir. 3438 no’lu T U-kararlı adresi, geri gelen gerilimle hattın arızasız olduğunu tespit etmek için
kullanılan ölçme süresini belirler. Hattın enerjilenmesinin sebep olacağı geçici salınımlardan daha uzun bir
süreye ayarlanmalıdır. Burada 3441 no’lu adres kullanılmaz.
256
Fonksiyonlar
Uyarlanır Ölü Zaman (ADT)
Uyarlanır ölü zamanla çalışıyorken, bir hat ucunun tanımlanmış ölü zamanla çalışması ve bunun da beslemeye
sahip uç olması önceden sağlanmalıdır. Diğer uç (veya çok-dallı hatlarda diğer uçlar), uyarlanır ölü zamanla
çalışabilir. Gerilim trafolarının kesicinin hat tarafında olması önemlidir. Bu fonksiyon hakkında ayrıntılı bilgi,
Bölüm 2.13 ’de „Uyarlanır Ölü Zaman (ADT) ve Kapama Komutunun İletimi (Uzaktan KAPAMA)“ paragrafında
bulunabilir.
Tanımlanmış ölü zamanlara sahip hat ucu için, istenilen tekrar kapama çevrimi sayısı, koruma fonksiyonlarının
yapılandırılması sırasında (Bölüm 2.1.1) 133 no’lu OTK adresinde ayarlanır. Uyarlanır ölü zamanla çalışan
cihazlar için, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında 133 no’lu adres OTK = ADT olarak
ayarlanmalıdır. Bu durumda, sadece aşağıda açıklanan parametreler sorgulanır. Tekrar kapama çevrimleri için
bir ayar yapılmaz. Uyarlanır ölü zaman, düşürülmüş ölü zamanın fonksiyonelliğini beraberinde getirir.
Uyarlanır ölü zaman, gerilim-denetimli veya Uzaktan-KAPAMA-denetimli olabilir. Aynı anda her ikisi de
mümkündür. İlk durumda, karşı uçta tekrar kapama tespit edilir edilmez, yani gerilim gelir gelmez tekrar kapama
olur. Bu amaçla, cihaz, kesicinin hat tarafına konulmuş gerilim trafolarına bağlanmalıdır. Uzaktan-kapama
durumunda cihaz, bir tekrar kapama vermeden önce karşıdan kapama komutunun gelmesini bekler.
Etki Süresi T-Aksiyon UÖZ (Adres 3433), otomatik tekrar kapamayı başlatabilen herhangi bir koruma
fonksiyonunun başlatması (arıza tespiti) ile başlar. Bu süre içerisinde bir açma komutu olmalıdır. Eğer etki
süresi dolana kadar bir açma komutu alınamamışsa, tekrar kapama yapılmaz. Koruma fonksiyonlarının
yapılandırılmasına bağlı olarak (Bölüm 2.1.1.2 ’ye bakınız), etki süresi atlanabilir. Bu, özellikle, başlatma veren
bir koruma fonksiyonu, bir başlatma sinyaline sahip değilse uygulanır.
Ölü zamanlar, tanımlanmış ölü zamanlara sahip hat ucundaki cihazın tekrar kapama komutu tarafından
belirlenir. Bu tekrar kapama komutunun gözükmediği durumlarda, örneğin tekrar kapama bu sırada
kilitlenmişse, lokal cihazın hazır olma durumu bir süre sonra normal durumuna dönmelidir. Bu, maksimum
bekleme süresi T-MAKS UÖZ (Adres 3434) sonrası olur. Bu süre, karşı ucun son tekrar kapama çevrimini de
kapsayacak kadar uzun olmalıdır. Bir çevrimli tekrar kapama durumunda, maksimum ölü zaman + diğer cihazın
toparlanma/kilitleme süresinin toplamı yeterlidir. Çoklu tekrar kapamalarda, en olumsuz durum, diğer hat
ucunun en son tekrar kapama çevriminde başarılı olmasıdır. Bu durumda bütün çevrimlerin süresi dikkate
alınmalıdır. Gerçek hesaplama yapmak zorunluluğundan kurtulmak için, bütün ölü zamanların toplamının,
bütün koruma çalışma sürelerinin toplamının ve bir toparlanma süresinin kullanılması mümkündür.
3435 no’lu UÖZ 1f İzin Ver adresinde, (bir-kutup açmanın mümkün olması koşuluyla) bir-kutup açmaya
müsaade edilip edilmeyeceği belirlenebilir. Eğer HAYIR olarak ayarlanmışsa, koruma, bütün arıza tipleri için
üç-kutup açma yapar. Eğer EVET seçilmişse, tekrar kapamayı başlatan koruma fonksiyonlarının olası açma
durumları belirleyicidir. Kilitleme süresi 0 s’ye eşit olmayan şekilde ayarlandıysa ve 1-kutup açma müsaadeli
ise, bunun için kilitleme süresi uzunluğu geri alınır. Yani, kilitleme süresi dahilindeki her arıza 3-kutup açılır.
3403 no’lu T-TOPARLANMA adresi kilitleme süresini devre dışı bırakan UÖZ-Modunda mümkündür. Bu ayrıca
başarısız bir tekrar kapamadan sonra UÖZ-çevrimini kendi ayarlarıyla ve müsaadeleriyle yeniden başlatmaya
hizmet eder. Eğer kilitleme süresi etkinleştirilirse, böylece 1-kutup müsaadesi 3435 no’lu adres ve kilitleme
süresinin uzunluğu için koruma müsaadesi geri alınır.
3436 no’lu UÖZ Kes? KAPAMA adresinde, bir uyarlanır ölü zaman sonrası tekrar kapamadan önce kesici hazır
durumunun sorgulanıp sorgulanmayacağı belirlenebilir. EVET ayarı ile, ölü zaman dolduğunda, eğer kesici bir
KAPAMA-AÇMA çevrimi için hazır değilse ölü zaman süresi uzatılabilir. Mümkün olan maksimum süre uzatımı,
kesici izleme süresidir. Bu süre, bütün tekrar kapama çevrimleri için geçerli olmak üzere 3409 no’lu adreste
ayarlanır (yukarıya bakın). Kesici izlemesi hakkında ayrıntılar, Bölüm 2.13’deki fonksiyon tanımlamalarında,
„Kesici Hazır Durumunun Sorgulanması“ paragrafında bulunabilir.
Eğer üç-kutup tekrar kapama çevrimi sırasında şebekede kararlılık tehlikesi problemleri baş gösterirse, 3437
no’lu UÖZ Senk.İstemi adresi EVET olarak ayarlanır. Bu durumda, üç-kutup açmadan sonra tekrar kapama
öncesi, bara ve hat gerilimleri karşılaştırılarak yeterli senkronizasyonun olup olmadığı belirlenir. Bu, dahili
senkronizasyon ve gerilim denetimi fonksiyonunun mevcut olması veya senkronizasyon denetimi için harici bir
cihazın kullanılması koşuluyla uygulanabilir. Eğer sadece 1-kutup tekrar kapama çevrimleri uygulanıyorsa veya
üç-kutup ölü zamanı sırasında kararlılık problemleri beklenmiyorsa (örneğin radyal hatlarda veya çok gözlü
şebekelerde), 3437 no’lu adresi HAYIR olarak ayarlanır.
257
Fonksiyonlar
3438 ve 3440 no’lu adresler, ancak gerilim denetimli uyarlamalı ölü zaman kullanıldığında önemlidir. Bu
durumda, 3440 no’lu U-live> adresinde, burada girilen gerilim değerinin üzerindeki gerilimler için hattın
arızasız/sağlam kabul edileceği faz-toprak gerilim sınırı ayarlanır. Ayar, beklenen en küçük işletme geriliminden
daha küçük olmalıdır. Ayar, sekonder Volt olarak uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme
yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak girilebilir. 3438 no’lu T U-kararlı adresi, geri gelen gerilimle
hattın arızasız olduğunu tespit etmek için kullanılan ölçme süresini belirler. Bu süre, hattın enerjilenmesinin
sebep olacağı geçici salınımlardan daha uzun bir süreye ayarlanmalıdır.
1. Tekrar Kapama Çevrimi
Eğer ayarlanır ölü zamanlı bir hatta çalışılıyorsa, bağımsız tekrar kapama çevrimleri için diğer parametreleri
ayarlamaya gerek yoktur. Ayrı ayrı çevrimlere atanmış olan bütün parametreler, bu durumda gereksizdir ve
dolayısıyla erişilemez.
3450 no’lu 1.OTK: BAŞ. adresi, ancak otomatik tekrar kapamanın çalışma modu etki süresi ile
yapılandırılmışsa, yani koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında (bakınız Bölüm 2.1.1.2) 134 no’lu
adres OTK kntrl modu = Taksiyonlu Baş. veya Taksiyonlu Açma olarak ayarlanmışsa kullanılabilir
(ilk ayar sadece üç-kutup açmaya uygulanır). Bu adres, otomatik tekrar kapamanın mutlaka ilk çevrimle
başlatılmasının gerekip gerekmeyeceğini belirler. Bu adres, esas olarak tekrar kapama çevrimlerinin
parametrelerinin yeknesaklığından ötürü konulmuştur ve ilk çevrim için her zaman EVET olarak ayarlanmalıdır.
Eğer birkaç çevrim gerçekleştirilecekse, çevrimlerin geçerliliğini denetlemek için, bu parametre (OTK kntrl
modu = BAŞ. ...da) ve farklı etki süreleri ayarlanabilir. Bölüm 2.13 ’de „Etki Süreleri“ paragrafında gerekli
bilgiler ve açıklayıcı örnekler verilmiştir.
Etki süresi 1.OTK: T-AKS (Adres 3451), otomatik tekrar kapamayı başlatabilen herhangi bir koruma
fonksiyonunun başlatması (arıza tespiti) ile başlar. Bu süre içerisinde bir açma komutu olmalıdır. Eğer etki
süresi dolana kadar bir açma komutu alınamamışsa, tekrar kapama yapılmaz. Koruma fonksiyonlarının
yapılandırılmasına bağlı olarak etki süresi atlanabilir. Bu, özellikle, başlatma veren bir koruma fonksiyonu, bir
başlatma sinyaline sahip değilse uygulanır.
Otomatik tekrar kapamanın çalışma modunun yapılandırılmasına bağlı olarak (Adres 134 OTK kntrl modu),
sadece 3456 ve 3457 no’lu adresler (eğer OTK kntrl modu = AÇMA ...) seçilmişse veya sadece 3453 3455 adresleri (eğer OTK kntrl modu = BAŞ. ...) seçilmişse mevcuttur.
OTK kntrl modu = AÇMA ile ... seçilmişse, bir-kutup ve üç-kutup tekrar kapama çevrimleri için farklı ölü
zamanlar ayarlanabilir. Bir-kutup veya üç-kutup açmanın hangisinin olacağı, yalnızca tekrar kapamayı başlatan
koruma fonksiyonlarına bağlıdır. Bir-kutup açma, şüphesiz ancak cihaz ve ilgili koruma fonksiyonu bir-kutup
açma yapabiliyorsa mümkündür:
Tablo 2-8
OTK kntrl modu = AÇMA ile ...
3456 1.OTK Tölü1Açma
1-kutup açma sonrası ölü zaman
Eğer sadece bir-kutup tekrar kapama çevrimleri isteniyorsa, üç-kutup için ölü zaman ∞’a ayarlanır. Eğer sadece
üç-kutup tekrar kapama çevrimleri isteniyorsa, bir-kutup için ölü zaman ∞’a ayarlanır. Koruma, o zaman her
arıza tipi için üç-kutup açma yapar.
Bir-kutup açma sonrası ölü zaman (eğer ayarlı ise) 1.OTK Tölü1Açma (Adres 3456), tekrar kapamanın
başarılı olacak şekilde kısa devre arkının sönmesi ve ortamın de-iyonize olarak dielektrik dayanımını tekrar
kazanması için yeterince uzun seçilmelidir. Daha uzun bir hat, iletkenin yayılı kapasitansının şarjı yüzünden
daha uzun bir ölü zaman süresi demektir. Tipik değerler 0,9 s - 1,5 s’ dir.
Üç-kutup açma sonrası ölü zaman (Adres 3457 1.OTK Tölü3Açma) için ana etken, şebekenin kararlılığıdır.
Enerjisiz hatlar, senkronlama kuvvetleri geliştirmedikleri için, ancak kısa ölü zamanlara müsaade ederler.
Olağan değerler 0,3 s - 0,6 s’ dir. Eğer cihaz bir senkronizasyon denetimi ile donatılmışsa (Bölüm 2.14’e bakın)
veya çalışıyorsa belli koşullar altında daha uzun ölü zamanlara müsaade edilebilir. Radyal şebekelerde, daha
uzun ölü zamanlar mümkündür.
258
Fonksiyonlar
OTK kntrl modu = BAŞ. ... için, tekrar kapamayı başlatan koruma fonksiyonlarının başlatma (arıza
tespiti) tipine bağlı ölü zamanlar ayarlamak mümkündür.
Tablo 2-9
OTK kntrl modu = BAŞ. ...
3453 1.OTK Tölü1fAr.
1-faz başlatma sonrası ölü zaman
Eğer ölü zamanın her arıza tipi için aynı olması gerekiyorsa, üç parametreyi de aynı ayarlayın. Bu ayarların,
ancak farklı başlatmalar için farklı ölü zamanlara sebep olacağına dikkat edin. Açma, sadece 3-kutup olabilir.
Yayılan arızaların temizlenmesi sonrası (bakınız yukarıda „Genel“) 3407 no’lu adreste YAY. ARIZA MODU
3faz OTK Baş. ayarı ile, üç-kutup ölü zaman için ayrı bir ölü zaman 1.OTK: Tölü Yay (Adres 3458) ayarı
mümkündür. Burada kararlılık durumu da belirleyicidir. Normalde, ayar kısıtlamaları, 3457 no’lu 1.OTK
Tölü3Açma adresi ile aynıdır.
3459 no’lu 1.OTK: Ke? KA adresinde, ilk tekrar kapama öncesi kesicinin sorgulanıp sorgulanmayacağı
belirlenir. EVET ayarı ile, ölü zaman dolduğunda, eğer kesici bir KAPAMA-AÇMA çevrimi için hazır değilse ölü
zaman süresi uzatılabilir. Mümkün olan maksimum süre uzatımı, kesici izleme süresidir. Bu süre, bütün tekrar
kapama çevrimleri için geçerli olmak üzere 3409 no’lu KE ZM. AŞIMI adresi altında ayarlanır (yukarıya
bakın). Kesici izlemesi hakkında ayrıntılar, Bölüm 2.13’deki fonksiyon tanımlamalarında, „Kesici Hazır
Durumunun Sorgulanması“ paragrafında bulunabilir.
Eğer üç-kutup tekrar kapama çevrimi sırasında şebekede kararlılık tehlikesi problemleri baş gösterirse, 3460
no’lu 1.OTK Senk.İst. adresi EVET olarak ayarlanır. Bu durumda, üç-kutup açmadan sonra tekrar kapama
öncesi, bara ve hat gerilimleri karşılaştırılarak yeterli senkronizasyonun olup olmadığı belirlenir. Bu, dahili
senkronizasyon ve gerilim denetimi fonksiyonunun mevcut olması veya senkronizasyon denetimi için harici bir
cihazın kullanılması koşuluyla uygulanabilir. Eğer sadece 1-kutup tekrar kapama çevrimleri uygulanıyorsa veya
üç-kutup ölü zamanı sırasında kararlılık problemleri beklenmiyorsa (örneğin radyal hatlarda veya çok gözlü
şebekelerde), 3460 no’lu adresi HAYIR olarak ayarlanır.
259
Fonksiyonlar
2. ’den 4.’ye kadar Tekrar Kapama Çevrimleri
Eğer fonksiyonların kapsamının yapılandırılması sırasında birkaç tekrar kapama çevrimi ayarlanmışsa, 2.’den
4.’ye kadar çevrimler için (4. çevrim dahil) ayrı ayrı tekrar kapama parametreleri ayarlanabilir. Seçenekler 1.
çevrim için olanlar gibidir. Yeniden hatırlatmak gerekirse, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında
yapılan seçime bağlı olarak aşağıdaki parametrelerin ancak bir bölümüne erişilebileceğini unutmayın.
2. çevrim için:
3461 2.OTK: BAŞ.
2. çevrimde tek. kap. başl. müsaade edildi
3462 2.OTK: T-AKS
2. çevrim için etki süresi
3464 2.OTK Tölü1f Ar
3469 2.OTK:Tölü Yay.
Yayılan arızalar sonrası ölü zaman
3470 2.OTK: Ke? KA.
Tekrar kapama öncesi kesici hazır sorgulaması
3471 2.OTK Senk.İst.
3-kutup açma sonrası senkr. denetim istemi
3. çevrim için:
3472 3.OTK: BAŞ.
3473 3.OTK: T-AKS
3480 3.OTK:Tölü Yay
3481 3.OTK: Ke? KA.
4. çevrim için:
3483 4.OTK: BAŞ.
3484 4.OTK: T-AKS
3491 4.OTK:Tölü Yay.
3492 4.OTK: Ke? KA.
5. ’den 8.’ye kadar Tekrar Kapama Çevrimleri
Eğer fonksiyonların kapsamının yapılandırılması sırasında dörtten fazla tekrar kapama çevrimi ayarlanmışsa,
5.’den 8.’ye kadar tekrar kapama denemeleri öncesindeki ölü zamanlar, 4. tekrar kapama ölü zamanına eşittir.
260
Fonksiyonlar
Genel Bilgilere ilişkin
Aşağıdaki bilgi listelerinde, cihaza ilişkin en önemli bilgiler topluca görülmektedir. Bu bilgiler, önceki metinlerde
ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Daha önce açıklanmayan tekrar kapama çevrimleri için ortak birkaç parametrenin
açıklaması ise aşağıda verilmiştir.
„>1.OTK çevr.BLK“ (No 2742) .... „>4.-n. OTK BLK“ (No 2745)
İlgili otomatik tekrar kapama çevrimi bloklanmış. Eğer otomatik tekrar kapama fonksiyonu başlatma aldığında
o an kilitli durum mevcut ise, kilitlenmiş çevrim uygulanmaz ve (eğer diğer çevrimlere müsaade edilmişse)
atlanır. Otomatik tekrar kapama başlatma almış (sürmekte) iken, dahili kilitleme olursa, yine aynısı uygulanır.
Ancak, bir çevrim sürmekte iken bu çevrimin kilitleme sinyalinin alınması, otomatik tekrar kapamanın dinamik
olarak kilitlenmesine yol açar, artık diğer bir tekrar kapama çevrimi yürütülmez.
„OTK1.çevr.KSür.“ (No 2889) .... „OTK4.çevr.KSür.“ (No 2892)
Otomatik tekrar kapama, ilgili tekrar kapama çevrimi için hazır. Bu bilgi, daha sonra yürütülecek çevrimi gösterir.
Örneğin, harici koruma fonksiyonu, ilgili tekrar kapama çevrimi öncesi hızlandırılmış kademeye veya aşırı
menzil kademesine müsaade etmek (yol vermek) için bu bilgiyi kullanabilir.
„OTK BLKdı“ (No 2783)
Otomatik tekrar kapama kilitlenmiş (örneğin kesici hazır değil). Bu bilgi, olabilecek sonraki sistem arızasında,
işletim bilişim sistemine, açmanın nihai, yani tekrar kapamasız olacağını bildirir. Eğer otomatik tekrar kapama
başlatma almışsa, bu bilgi gözükmez.
„OTK hazır DEĞİL“ (No 2784)
Otomatik tekrar kapama, o an için tekrar kapama yapmaya müsait değil. Yukarıda bahsedilen „OTK BLKdı“
(No 2783) ’e ilaveten, aynı zamanda otomatik tekrar kapama çevrimlerinin yürütülmesi sırasında, örneğin „etki
süresi“ nin dolması veya „son kilitleme süresinin çalışması“ gibi bir takım engeller mevcut olabilir. Bu bilgi,
özellikle test işlemlerinde faydalıdır; çünkü bu durumda tekrar kapama ile koruma test çevrimi ile başlatılamaz.
„OTK sürmekte“ (No 2801)
Bu bilgi, otomatik tekrar kapamanın fonksiyonunun başlatmasını takiben, yani otomatik tekrar kapama
fonksiyonunu başlatabilecek ilk açma komutu ile birlikte çıkar. Eğer otomatik tekrar kapama başarılı ise (veya
daha sonraki çevrimlerde başarılı ise), bu bilgi son kilitleme süresinin dolması ile resetlenir. Eğer hiçbir tekrar
kapama başarılı değilse veya otomatik tekrar kapama kilitlenmiş ise, son -nihai- açma komutu ile sinyal
sonlandırılır.
„OTK Senk.İstemi“ (No 2865)
Harici bir senkronizasyon denetim cihazına ölçme istemi. Bu bilgi, eğer ilgili çevrim için bir senkronlama
denetimi parametrelenmiş ise, üç-kutup açma sonrası ölü zamanın sonunda çıkar. Tekrar kapama, ancak
senkronizasyon denetim cihazı ">Senk. sürme" (No 2731) müsaade sinyalini vermişse gerçekleştirilir.
„>Senk. sürme“ (No 2731)
Eğer „OTK Senk.İstemi“ (No 2865) çıkış bilgisi ile harici senkronlama denetim cihazına ölçme istemi
verilmişse, harici senkronlama denetim cihazından tekrar kapama müsaadesi verilmesi.
261
Fonksiyonlar
2.13.3
Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3401
OTK
OFF
ON
ON
Otomatik Tekrar Kapama
Fonksiyonu
3402
Ke? 1.AÇMA
EVET
HAYIR
HAYIR
1. açmada kesici hazır
sorgulaması
3403
Zm. TUTUCULUĞU
0.50 .. 300.00 sn
3.00 sn
Otomatik tekrar kapama reset
süresi
3403
T-TOPARLANMA
0.50 .. 300.00 sn; 0
3.00 sn
Başarılı OTK çevr. sonrası
toparlama sü.
3404
T-BLK E/K
0.50 .. 300.00 sn; 0
1.00 sn
Man. kapama sonrası OTK
bloklama süresi
3406
YAY. AR. TANIMA
BAŞLATMA ile
AÇMA ile
AÇMA ile
Yayılan arıza tanıma
3407
YAY. ARIZA MODU
OTK yı durdurur
3faz OTK Baş.
3faz OTK Baş.
Yayılan arıza (ölü zaman
sırasında)
3408
T-Baş. İZLEME
0.01 .. 300.00 sn
0.20 sn
OTK başlatma sinyali izleme
süresi
3409
KE ZM. AŞIMI
0.01 .. 300.00 sn
3.00 sn
Kesici (Ke) Denetimi Süresi
3410
T Uzak Kapama
0.00 .. 300.00 sn; ∞
∞ sn
Uzak kapama komutu için
gönderme gec.
3411A
T-ÖLÜ HARİCİ
0.50 .. 300.00 sn; ∞
∞ sn
Maksimum ölü zaman uzatımı
3420
MK ile OTK
EVET
HAYIR
EVET
Mesafe Koruma ile OTK
3421
AÜK AA ile OTK
EVET
HAYIR
EVET
AÜK aşırı akım ile OTK
3422
ZB İle OTK
EVET
HAYIR
EVET
Zayıf besleme açma ile OTK
3423
T/A-AA ile OTK
EVET
HAYIR
EVET
Toprak arıza aşırı akım koruma ile
OTK
3424
DKA ile OTK
EVET
HAYIR
EVET
Doğrudan transfer açma ile OTK
3425
ArtçıAA ile OTK
EVET
HAYIR
EVET
Artçı aşırı akım ile OTK
3430
OTK AÇMA 3faz
EVET
HAYIR
EVET
OTK ile 3 faz AÇMA
3431
ÖHK / AÖZ
YOK
RDT
DLC
YOK
Ölü Hat Kontrolü / Azaltılmış Ölü
Zaman
3433
T-Aksiyon UÖZ
0.01 .. 300.00 sn; ∞
0.20 sn
Etki süresi
3434
T-MAKS UÖZ
0.50 .. 3000.00 sn
5.00 sn
Maksimum ölü zaman
3435
UÖZ 1f İzin Ver
EVET
HAYIR
HAYIR
1 faz AÇMA ya izin verildi
262
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3436
UÖZ Kes? KAPAMA
EVET
HAYIR
HAYIR
OTK öncesi kesici hazır
sorgulaması
3437
UÖZ Senk.İstemi
EVET
HAYIR
HAYIR
3 faz OTK sonrası senkrondenetim istemi
3438
T U-kararlı
0.10 .. 30.00 sn
0.10 sn
Ölü/canlı gerilim için denetim
süresi
3440
U-live>
30 .. 90 V
48 V
Canlı hat veya bara için gerilim
eşiği
3441
U-ölü<
2 .. 70 V
30 V
Ölü hat veya bara için gerilim eşiği
3450
1.OTK: BAŞ.
EVET
HAYIR
EVET
Bu çevrimde OTK başlatmaya izin
verildi
3451
1.OTK: T-AKS
0.01 .. 300.00 sn; ∞
0.20 sn
Etki süresi
3453
1.OTK Tölü1fAr.
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
1 faz arıza sonrası ölü zaman
3454
1.OTK Tölü2fAr.
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3455
1.OTK Tölü3fAr.
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3456
1.OTK Tölü1Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
1 faz açma sonrası ölü zaman
3457
1.OTK Tölü3Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3458
1.OTK: Tölü Yay
0.01 .. 1800.00 sn
1.20 sn
Yayılan arıza sonrası ölü zaman
3459
1.OTK: Ke? KA.
EVET
HAYIR
HAYIR
sorgulaması
3460
1.OTK Senk.İst.
EVET
HAYIR
HAYIR
3461
2.OTK: BAŞ.
EVET
HAYIR
HAYIR
verildi
3462
2.OTK: T-AKS
0.01 .. 300.00 sn; ∞
0.20 sn
Etki süresi
3464
2.OTK Tölü1f Ar
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3465
2.OTK Tölü2f Ar
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3466
2.OTK Tölü3f Ar
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3467
2.OTK Tölü1Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
∞ sn
3468
2.OTK Tölü3Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3469
2.OTK:Tölü Yay.
0.01 .. 1800.00 sn
1.20 sn
3470
2.OTK: Ke? KA.
EVET
HAYIR
HAYIR
sorgulaması
3471
2.OTK Senk.İst.
EVET
HAYIR
HAYIR
3472
3.OTK: BAŞ.
EVET
HAYIR
HAYIR
verildi
3473
3.OTK: T-AKS
0.01 .. 300.00 sn; ∞
0.20 sn
Etki süresi
3475
3.OTK Tölü1f Ar
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3476
3.OTK Tölü2f Ar
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3477
3.OTK Tölü3f Ar
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3478
3.OTK Tölü1Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
∞ sn
263
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3479
3.OTK Tölü3Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3480
3.OTK:Tölü Yay
0.01 .. 1800.00 sn
1.20 sn
3481
3.OTK: Ke? KA.
EVET
HAYIR
HAYIR
sorgulaması
3482
3.OTK Senk.İst.
EVET
HAYIR
HAYIR
3483
4.OTK: BAŞ.
EVET
HAYIR
HAYIR
verildi
3484
4.OTK: T-AKS
0.01 .. 300.00 sn; ∞
0.20 sn
Etki süresi
3486
4.OTK Tölü1fAr.
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3487
4.OTK Tölü2fAr.
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
1.20 sn
3488
4.OTK Tölü3fAr.
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3489
4.OTK Tölü1Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
∞ sn
3490
4.OTK Tölü3Açma
0.01 .. 1800.00 sn; ∞
0.50 sn
3491
4.OTK:Tölü Yay.
0.01 .. 1800.00 sn
1.20 sn
3492
4.OTK: Ke? KA.
EVET
HAYIR
HAYIR
sorgulaması
3493
4.OTK Senk.İst.
EVET
HAYIR
HAYIR
2.13.4
Bilgi Listesi
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
2701
>OTK ON
EM
>OTK DEVREDE
2702
>OTK OFF
EM
>OTK DEVRE DIŞI
2703
>OTK BLK
EM
>OTK BLOKLAMA
2711
>OTK Başlatma
EM
>Dahili OTK 'yı harici olarak başlatma
2712
>Açma L1 OTK
EM
>OTK: Dahili OTK için harici Açma L1
2713
>Açma L2 OTK
EM
2714
>Açma L3 OTK
EM
2715
>Açma 1f, OTK
EM
>Dahili OTK için harici 1 faz Açma
2716
>Açma 3f, OTK
EM
>Dahili OTK için harici 3 faz Açma
2727
>OTK UzakKapama
EM
>OTK: Uzak Kapama sinyali
2731
>Senk. sürme
EM
>OTK: Harici senkron-denetimden senkr.
2737
>1kutup OTK BLK
EM
>OTK: 1 faz OTK çevrimi bloklama
2738
>3kutup OTK BLK
EM
>OTK: 3 faz OTK çevrimi bloklama
2739
>1faz OTK BLK
EM
>OTK: 1 faz-arıza OTK çevrimi bloklama
2740
>2faz OTK BLK
EM
2741
>3faz OTK BLK
EM
2742
>1.OTK çevr.BLK
EM
>OTK: 1. OTK çevrimi bloklama
2743
>2.OTK çevr.BLK
EM
2744
>3.OTK çevr.BLK
EM
2745
>4.-n. OTK BLK
EM
>OTK: 4. ve üstü OTK çevrimleri bloklama
264
Fonksiyonlar
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
2746
>OTK için Açma
EM
>OTK: OTK başlatma için Harici Açma
2747
>Baş. L1 OTK
EM
>OTK: OTK başlatma için har. başlatma L1
2748
>Baş. L2 OTK
EM
2749
>Baş. L3 OTK
EM
2750
>1f OTK Baş.
EM
>OTK: OTK başlatma için har. başl. 1 faz
2751
>2f OTK Baş.
EM
2752
>3f OTK Baş.
EM
2781
OTK OFF
AM
OTK DEVRE DIŞI
2782
OTK ON
IE
OTK DEVREDE
2783
OTK BLKdı
AM
OTK: OTK bloklandı
2784
OTK hazır DEĞİL
AM
OTK Hazır değil
2787
Ke Hazır Değil
AM
OTK: Kesici hazır değil
2788
OTK T-KEhazırDo
AM
OTK: Ke hazır izleme penceresi sü. doldu
2796
G ileOTK on/off
IE
OTK: Giriş ile OTK ON/OFF
2801
OTK sürmekte
AM
OTK sürmekte
2809
OTK T-Baş. SüD.
AM
OTK: Başlatma-sinyali izleme sü. doldu
2810
OTK TölüMaksSüD
AM
OTK: Maksimum ölü zaman süresi doldu
2818
OTK yayılan ar.
AM
OTK: Gelişen arıza tanıma
2820
OTK Program1faz
AM
OTK yalnız 1f açma sonrası çal. ayarlı
2821
OTK TölüYay.ar.
AM
Gelişen arıza sonrası OTK ölü zamanı
2839
OTK Tölü 1fAçma
AM
1 faz açma sonrası OTK ölü zm. sürmekte
2840
OTK Tölü 3fAçma
AM
3 faz açma sonrası OTK ölü zm. sürmekte
2841
OTK Tölü1fArıza
AM
1 faz ar. sonrası OTK ölü zm. sürmekte
2842
OTK Tölü2fArıza
AM
2843
OTK Tölü 3f Ar.
AM
2844
OTK 1.çevr.Çal.
AM
OTK 1. çevrim sürmekte
2845
OTK 2.çevr.Çal.
AM
2846
OTK3.çevr.Çal.
AM
2847
OTK 4.çevr.Çal.
AM
OTK 4. veya üstü çevrim sürmekte
2848
OTK UÖZ çal.
AM
UÖZ modunda OTK çevrimi sürmekte
2851
OTK Kapama
AM
OTK Kapama komutu
2852
OTK Ka.1.çevr1f
AM
OTK: 1 faz 1. çevrim sonrası kap. komutu
2853
OTK Ka.1.çevr3f
AM
OTK: 3 faz 1. çevrim sonrası kap. komutu
2854
OTK Ka. 2.çevr.
AM
OTK: 2. çevrim sonrası kapama komutu
2857
OTK Ka AÖZ Tölü
AM
OTK: TÖLÜxAÇMA sonrası AÖZ kap. komutu
2861
OTK T-top. Çal.
AM
OTK: Toparlanma zamanı sürmekte
2862
OTK Başarılı
AM
OTK çevrimi başarılı
2864
OTK 1f Aç. Müs.
AM
OTK: Dahili OTK 1 faz açma müsaadesi
2865
OTK Senk.İstemi
AM
OTK: Senkron-denetim istemi
2871
OTK AÇMA 3faz
AM
OTK: AÇMA komutu 3 faz
2889
OTK1.çevr.KSür.
AM
OTK 1. çevrim kademe uzatma sürme
2890
OTK2.çevr.KSür.
AM
2891
OTK3.çevr.KSür.
AM
2892
OTK4.çevr.KSür.
AM
2893
OTK Kad. Sürümü
AM
OTK kademe uzatma (genel)
2894
OTK Uzak Kapama
AM
OTK Uzak kapama sinyali gönderme
265
Fonksiyonlar
2.14 Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (Opsiyonel)
2.14
Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (Opsiyonel)
Senkronlama ve gerilim denetimi fonksiyonu, bir hattın baraya anahtarlanması sırasında şebeke kararlılığının
bozulmasını önler. Enerjilenecek fiderin gerilimi ile bara gerilimini, büyüklük, faz açısı ve frekans olarak
karşılaştırarak, bunların belli toleranslar içerisinde uygunluğunu kontrol eder. Seçenek olarak; enerjisiz bir fider,
enerjili bir baraya bağlanmadan önce -veya bunun tersi- denetlenebilir.
Senkronlama denetimi, sadece otomatik tekrar kapama için veya sadece elle kapama için (bu kumanda komutu
fonksiyonu üzerinden kapamayı da kapsar) ya da her iki durum için de yapılabilir. Otomatik kapama ve elle
kapama için de farklı müsaade kriterleri parametrelenebilir.
Eğer ölçme noktaları arasında bir güç trafosu mevcutsa (örneğin bir trafo fideri için), harici uyumlama trafoları
gerekmeksizin senkronlama denetimi mümkündür.
Senkron veya asenkron sistem koşulları için kapamaya müsaade edilir. İkinci durumda; cihaz, kesici
kontaklarının birbirine temas ettiği anda gerilimler senkron olacak şekilde kapama komutunu vermek için
gerekli süreyi belirler.
2.14.1
Fonksiyon Tanımı
Genel
Her iki gerilimi karşılaştırmak için, senkronizasyon denetimi Usenk1 ve Usenk2 gerilimlerini kullanır. Eğer koruma
fonksiyonlarının gerilim trafoları Usenk1 bara taraflı bağlı ise, Usenk2 fider taraflı bağlı olmalıdır.
Diğer taraftan koruma fonksiyonlarının gerilim trafoları Usenk1 fider taraflı bağlı ise, Usenk2 bara gerilimine bağlı
olmalıdır.
Usenk2 uygun bir faz-toprak veya faz-faz gerilim olabilir (karş. Bölüm 2.1.2.1 Gerilim Bağlantıları paragrafı).
Şekil 2-120
Kapama sırasında senkronlama denetimi - Örnek
Fider gerilim trafoları ile bara gerilim trafoları arasında bir güç trafosu bulunursa (Şekil 2-121), harici uyumlama
trafolarına gerek duyulmaksızın 7SA522 rölesinde vektör grubu denkleştirilebilir.
266
Fonksiyonlar
Şekil 2-121
Bir trafo fiderinde senkronlama denetimi – Örnek
7SA522 ’nin senkronlama denetimi fonksiyonu, genellikle rölenin dahili otomatik tekrar kapama, elle kapama
ve kumanda fonksiyonlarıyla birlikte çalışır. Ayrıca, harici bir otomatik tekrar kapama sistemi ile çalışması da
mümkündür. Bu durumda; cihazlar arasındaki sinyal alışverişi, ikili giriş ve çıkışlar üzerinden yapılır (bakınız
Şekil 2-122).
Kesici dahili kumanda fonksiyonu üzerinden kapatıldığında, senkronlama koşulları kontrol edilmeden önce
yapılandırılmış kilitleme koşullarının doğrulanması gerekebilir. Senkronlama denetimi müsaade verdikten
sonra, kilitleme koşulları artık ikinci defa kontrol edilmez.
Ayrıca; senkron ve asenkron sistem koşullarıyla veya her ikisi ile kapama mümkündür. Senkron kapama, kritik
değerler (gerilim büyüklük farkı Maks.Ger. Farkı (Adres 3511) veya E/KmaksGer.Farkı (Adres 3531),
açı farkı Maks. Açı Farkı (Adres 3513) veya E/KmaksAçıFarkı (Adres 3533) ve frekans farkı
Maks.Frek.Farkı (Adres 3512) veya E/K maks Ffarkı (Adres 3532) ayar toleransları içerisinde olur
olmaz kapama kumandasının verileceği anlamına gelir. Asenkron sistem koşullarında anahtarlama için; cihaz,
güncel Açı- ve Frekans farklarından, kesici kutuplarının birbirine temas ettiği anda (bara ve fider arasında)
gerilimlerin açı farkı 0° ye yakın olacak şekilde kapama komutu verme süresini belirler. Bunun için cihaza
kesicinin doğal çalışma süresi kapamada bildirilmelidir (Adres 239 T-Ke kapama). Senkron ve asenkron
koşullarında kapama için farklı frekans sınır eşikleri uygulanır. Eğer kapamaya sadece senkron koşullar altında
müsaade edilecekse, bu koşul için frekans farkı sınırı ayarlanabilir. Eğer kapamaya hem senkron hem de
asenkron koşullar altında müsaade edilecekse, bir senkron koşul olarak 0,01 Hz ’in altında bir frekans farkı
seçilebilir; asenkron sistem koşullarında kapama için, o zaman daha büyük bir frekans farkı değeri ayarlanabilir.
Senkronlama denetim fonksiyonu, sadece böyle yapması istenirse çalışır. Bu amaçla, değişik seçenekler
mevcuttur:
• Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonundan ölçme istemi. Eğer dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu
buna göre ayarlanmışsa (bir veya daha fazla tekrar kapama çevrimi senkronlama denetimine ayarlı ise,
ayrıca Bölüm 2.13.2’ye bakın), ölçme istemi dahili olarak yapılır. Otomatik tekrar kapama için müsaade
koşulları uygulanır (Parametre TK...).
• Harici otomatik tekrar kapama cihazından ölçme istemi. Ölçme istemi „>Senk. Baş. OTK“ (No 2906) ikili
girişi üzerinden etkinleştirilmelidir. Otomatik tekrar kapama için müsaade koşulları uygulanır (Parametre
TK...).
• Dahili elle KAPAMA tespitinden ölçme istemi. Merkezi fonksiyon kumandasının elle KAPAMA tespiti (Bölüm
2.20.1), güç sistem verileri 2’de senkronlama denetiminin yapılandırılması koşuluyla (Bölüm 2.1.4.1, Adres
1151) bir ölçme istemi verir. Bu, elle kapamanın, „>Elle Kapama“ (No 356) ikili girişi üzerinden cihaza
bildirilmesini gerektirir. Elle kapama için müsaade koşulları uygulanır (Parametre EK...).
267
Fonksiyonlar
• Harici bir kapama komutundan bir senkronlama ölçme denetimi uygulama istemi. „>Senk. Baş. E/K“
(No 2905) ikili girişi bu amacı karşılar. I„>Elle Kapama“ ikili girişinden farklı olarak (önceki paragrafa
bakın), bu, sadece senkronlama denetim fonksiyonuna ölçme istemi verir; arıza üzerine kapamada ani açma
gibi diğer dahili elle KAPAMA fonksiyonlarına (örneğin mesafe koruma için aşırı menzil kademesinin
etkinleştirilmesi veya bir zamanlı aşırı akım kademesinin hızlandırılmış açması) etki etmez. Elle kapama için
müsaade koşulları uygulanır (Parametre EK...).
• Kumanda tuşları üzerinden dahili kumanda fonksiyonundan veya DIGSI çalışan bir PC ile seri arayüz
üzerinden veya bir kontrol merkezinden ölçme istemi. Elle kapama için müsaade koşulları uygulanır
(Parametre EK...).
Senkronlama denetimi, „Senk. sürme“ (No 2951) müsaade sinyalini istenilen fonksiyonun kapama
kumandası için verir. Ayrıca „Senk.KapamaKom“ (No 2961) çıkış sinyali olarak ayrı bir kapama kumandası
mevcuttur.
Müsaade koşullarının denetimi, ayarlanabilir bir T-SENK. SÜRESİ senkron izleme süresi ile sınırlandırılmıştır.
Bu süre içerisinde yapılandırılmış koşullar sağlanmalıdır. Aksi takdirde, senkronlama denetimi durdurulur. Yeni
bir senkronlama denetim işlemi, yeni bir istemi gerektirir.
Eğer bir senkronlama denetimi istemi sonrası, müsaade koşulları sağlanmamışsa, yani mutlak gerilim farkı
Maks.Ger. Farkı veya E/KmaksGer.Fark, mutlak frekans farkı Maks.Frek.Farkı veya E/K maks
Ffarkı veya mutlak açı farkı Maks. Açı Farkı veya E/KmaksAçıFarkı müsaade edilen sınır değerlerin
dışında ise, cihaz, uygun çıkış mesajları verir. Bu mesajların rapor edilebilmesi için bir önkoşul, gerilimlerin,
rölenin çalışma aralığı içerisinde olmasıdır. Dahili kumanda fonksiyonu ile bir kapama komutu verileceği
zaman, eğer senkronizasyon koşulları sağlanmamışsa, komut iptal edilir, yani kumanda fonksiyonu „BF–“ çıkışı
verir (ayrıca bakınız Bölüm 2.22.1).
268
Fonksiyonlar
269
Fonksiyonlar
Şekil 2-122
270
Senkron denetim istemi-Mantığı
Fonksiyonlar
Çalışma Modları
Kapama denetimi için aşağıdaki fonksiyonlardan herhangi biri seçilebilir:
OTK SENK DEN.
Senkronizasyonda, yani Maks.Ger. Farkı, Maks.Frek.Farkı, Maks.
Açı Farkı kritik değerleri ayar sınırları içinde olduğunda müsaade verilir.
OTK Us1<Us2>
Enerjisiz ölçme noktası Usenk1< ve enerjili ölçme noktası Usenk2> için
müsaade verilir.
OTK Us1>Us2<
Enerjili ölçme noktası Usenk1> ve enerjisiz ölçme noktası Usenk2< için
müsaade verilir.
OTK Us1<Us2<
Enerjisiz ölçme noktası Usenk1< ve enerjisiz ölçme noktası Usenk2< için
müsaade verilir.
OTK İPTAL
Denetimsiz müsaade (köprüleme).
Elle kapamada kapama kontrolü için aşağıdaki işletim modları seçilebilir:
E/K SENKR.
Senkronizasyonda, yani E/KmaksGer.Fark, E/K maks Ffarkı,
E/KmaksAçıFarkı kritik değerleri ayar sınırları içinde olduğunda
müsaade verilir.
E/K USe1<USe2>
Enerjisiz ölçme noktası Usenk1< ve enerjili ölçme noktası Usenk2> için
müsaade verilir.
E/K USe1>USe2<
Enerjili ölçme noktası Usenk1> ve enerjisiz ölçme noktası Usenk2< için
müsaade verilir.
E/K USe1<USe2<
Enerjisiz ölçme noktası Usenk1< ve enerjisiz ölçme noktası Usenk2< için
müsaade verilir.
E/K GEÇERSKILMA
Denetimsiz müsaade (köprüleme).
Bu koşulların her biri ayrı ayrı etkinleştirilebilir veya etkisiz kılınabilir, bunlardan birkaçı bir arada kullanılabilir
(örneğin eğer OTK Us1<Us2> veya OTK Us1>Us2< koşulları sağlanmışsa müsaade). OTK İPTAL ile diğer
parametrelerin birlikte kullanılması tabii ki anlamlı değildir (ayrıca bakınız Şekil 2-122).
Müsaade koşulları, otomatik tekrar kapama, elle kapama ve kumanda komutları üzerinden kapama için ayrı
ayrı ayarlanabilir. Örneğin elle veya kumanda fonksiyonuyla kapamaya senkronizasyon veya ölü hat
durumlarında müsaade edilirken; OTK öncesi hattın bir ucunda sadece ölü hat koşulları ve OTK sonrası, hattın
diğer ucunda ise sadece senkronlama denetimi yapılabilir.
Ölü Hat Kapama
Enerjili bir baradan bir hatta gerilim uygulamak üzere kapama komutu müsaadesi için, aşağıdaki koşulların
sağlanması gerekir:
• Fider gerilimi Ölü Ger. Es. ayar değerinin altında mı ?
• Bara gerilimi Canlı Ger. Es., ayar değerinin üzerinde, ancak maksimum işletme gerilimi Umaks ’ın
altında mı ?
• Frekans, müsaade edilen fN ± 3 Hz çalışma aralığının içerisinde mi?
Bu koşullar sağlandığında; kapama müsaadesi verilir.
Enerjili bir hattı enerjisiz bir baraya anahtarlamak veya enerjisiz bir hattı yine enerjisiz bir baraya anahtarlamak
için de yine bunlara karşılık olan benzer koşullar uygulanır.
271
Fonksiyonlar
Senkron Sistem Koşullarında Kapama
Senkron koşullarda bir kapama komutuna müsaade edilmeden önce, aşağıdaki koşulların sağlanması gerekir:
altında mı ?
• Fider gerilimi Canlı Ger. Es., ayar değerinin üzerinde, ancak maksimum işletme gerilimi Umaks ’ın
altında mı ?
• Gerilim farkı |Usenk1 – Usenk2|, müsaade edilen Maks.Ger. Farkı veya E/KmaksGer.Fark toleransının
içerisinde mi ?
• Her iki frekans fsenk1 ve fsenk2 müsaade edilen fN ± 3 Hz çalışma aralığının içerisinde mi ?
• Frekans farkı |fsenk1 – fsenk2|, müsaade edilen Maks.Frek.Farkı veya E/K maks Ffarkı toleransının
içerisinde mi ?
• Açı farkı |ϕsenk1 – ϕsenk2|, müsaade edilen Maks. Açı Farkı veya E/KmaksAçıFarkı toleransının
içerisinde mi ?
Bu koşulların belli bir minimum süre kadar sağlanıp sağlanmadığını denetlemek için, bir T SENK STAB
minimum süresi ayarlanabilir. Senkronizasyon koşullarının ölçümü, aynı zamanda maksimum izleme süresi
T-SENK. SÜRESİ ile sınırlandırılmıştır. Bu, senkronizasyon koşullarının T-SENK. SÜRESİ süresi içerisinde
ve en az T SENK STAB süresi kadar sağlanması demektir. Ancak bu durumda kapama komutuna müsaade
edilir.
Asenkron Sistem Koşullarında Anahtarlama
Asenkron koşullarda bir kapama komutuna müsaade edilmeden önce, aşağıdaki koşulların sağlanması
gerekir:
altında mı ?
• Fider gerilimi Canlı Ger. Es., ayar değerinin üzerinde, ancak maksimum işletme gerilimi Umaks ’ın
altında mı ?
• Gerilim farkı |Usenk1 – Usenk2|, müsaade edilen Maks.Ger. Farkı veya E/KmaksGer.Fark toleransının
içerisinde mi ?
• Her iki frekans fsenk1 ve fsenk2 müsaade edilen fN ± 3 Hz çalışma aralığının içerisinde mi ?
• Frekans farkı |fsenk1 – fsenk2|, müsaade edilen Maks.Frek.Farkı veya E/K maks Ffarkı toleransının
içerisinde mi ?
Denetim başarılı olarak sonlandırıldığı zaman, cihaz, açı ve frekans farklarından sonraki senkronlama süresini
tespit eder. Senkronlama süresi eksi kesici kapama süresi sonunda kapama komutu verilir.
272
Fonksiyonlar
2.14.2
Ayar Notları
Önkoşullar
Genel güç sistemi verileri ayarlanırken (bakınız Bölüm 2.1.2.1) senkronlama denetim fonksiyonunun ölçülen
büyüklüklerine ve işletim moduna ilişkin bir çok parametre uygulanmalıdır.
Bu, aşağıdaki parametreleri kapsar:
203 Unom PRİMER
Koruma fonksiyonlarının gerilim trafolarının primer anma gerilimi (faz-faz)
kV olarak, ölçme noktası Usenk1;
204 Unom SEKONDER
Koruma fonksiyonlarının sekonder anma gerilimi (faz-faz) V olarak, ölçme
noktası Usenk1;
210 U4 GT
Ek gerilim trafo girişi U4, Usenk2 trafo olarak yapılandırılmalıdır;
212 Usenk2 bağlantı
Ölçme noktası Usenk2 nin gerilim bağlantısı (örneğin UL1–L2),
214 ϕ Usenk2-Usenk1
Usenk2 ve Usenk1 gerilimleri arasında bir güç trafosu mevcut olması
durumundaki faz kaydırması, aralarında bir güç trafosu mevcutsa;
215 USe1/USe2 oranı
Anma gerilim koşullarında Usenk1 sekonder geriliminin, Usenk2 sekonder
gerilimine oranı;
230 Anma Frekansı
Senkronizasyon denetiminin çalışma aralığı, güç sisteminin anma
frekansını baz alır (fN ± 3 Hz);
1103 Tam Skala Ger.
Primer güç sisteminin işletme anma gerilimi (faz-faz) (kV),
ve eğer asenkron sistem koşullarında kapamaya müsaade edilecekse,
239 T-Ke kapama
Kesicinin kapama süresi
UYARI!
Asenkron Sistem Koşullarında Anahtarlama!
Asenkron sistem koşullarında kapama, Güç Sistemi Verileri 1’de (Adres 239) kesicinin kapama zamanının
doğru olarak ayarlanmasını gerektirir.
Aksi takdirde, hatalı senkronlama meydana gelebilir.
Genel
Senkronlama denetim fonksiyonu, ancak fonksiyonların kapsamının yapılandırılması sırasında (Adres 135),
Etkin olarak ve U4 GT (Adres 210) parametresi Usenk2 trafo olarak yapılandırılmışsa çalışabilir.
Senkronlama denetim fonksiyonunun ölçülen değerleri (636 „Udiff =“, 637 „Usenk1 =“, 638 „Usenk2
=“, 647 „F-dif =“, 649 „F-senk1=“, 646 „F-bara =“ ve 648 „ ϕdif=“) sadece işletime hazır senkron
kontrolünde hizmete hazır bulunurlar.
Otomatik tekrar kapama ve elle kapama için farklı sorgulama koşulları parametrelenebilir. Dahili kumanda
fonksiyonu ile veya bir seri arayüz üzerinden başlatılan her bir kapama kumandası, bir elle kapama olarak
değerlendirilir.
Senkronlama denetimi için genel sınır değerler, 3501 - 3508 arasındaki adreslerde ayarlanır. Ayrıca 3510 ’dan
3519 ’a kadar olan adresler otomatik tekrar kapamaya ve 3530 ’dan 3539 ’a kadar adresler de elle kapamaya
ilişkindir. Bundan başka, 3509 no’lu adres, dahili kumanda fonksiyonu üzerinden kapama ile ilgilidir.
273
Fonksiyonlar
Senkronlama denetim fonksiyonu, 3501 no’lu Senkron. FONKS. adresinde tamamıyla ON ile devreye
alınabilir veya OFF ile devreden çıkarılabilir. Eğer devre dışı edilmişse; senkronizasyon denetimi,
senkronizasyon koşullarını sorgulamaz ve bir kapama müsaadesi de vermez. Aynı zamanda, ON:Kap.
Kom.suz seçeneği de seçilebilir: Bu durumda; kapama komutu, „Röle KAPAMA“ (No 510) cihaz bildirimine
katılmayacak; ancak „Senk.KapamaKom“ (No 2961) mesajı üretilecektir.
3502 no’lu Ölü Ger. Es. adresi, fider veya baranın güvenilir şekilde enerjisiz olduğunun varsayılacağı
maksimum gerilimi gösterir (bir enerjisiz fider veya baranın kontrolü için). Ayar, sekonder Volt olarak uygulanır.
Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak girilebilir.
Gerilim bağlantılarına bağlı olarak, bunlar, faz-faz veya faz-toprak gerilimlerdir.
3503 no’lu Canlı Ger. Es. adresi, fider veya baranın kesinlikle enerjili olduğunun varsayılacağı minimum
gerilimi gösterir (bir enerjili fider veya baranın kontrolü için). Bu değer, öngörülen minimum işletme geriliminin
altında seçilmelidir. Ayar, sekonder Volt olarak uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme
yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak girilebilir. Gerilim bağlantılarına bağlı olarak, bunlar, faz-faz veya
faz-toprak gerilimlerdir.
Senkronlama denetim fonksiyonunun çalışma aralığı için müsaade edilen maksimum gerilim 3504 no’lu Umaks
adresinde ayarlanır. Ayar, sekonder Volt olarak uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme
yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer olarak girilebilir. Gerilim bağlantılarına bağlı olarak, bunlar, faz-faz veya
faz-toprak gerilimlerdir.
Senkronlama denetimi üzerinden müsaade koşullarının doğrulanması, yapılandırma senkron izleme süresi
T-SENK. SÜRESİ (Adres 3507) ile sınırlandırılabilir. Bu süre içerisinde yapılandırılmış koşullar sağlanmalıdır.
Eğer bu süre içerisinde senkronizasyon koşulları sağlanamamışsa, kapamaya müsaade edilmez. Eğer bu
zaman ∞ ’a ayarlanmışsa, koşullar sağlanıncaya veya ölçme istemi iptal edilinceye kadar ölçüm sürer.
Gerilim kriterlerinin en azından yerine getirilmiş olası için kapama müsaadesi verilmeden önce asenkron
olmayan çalışma koşullarının belli bir süre kadar sürmesi isteniyorsa; bu minimum süre T SENK STAB (Adres
3508) ayarlanabilir.
Otomatik Tekrar Kapama için Senkronlama Koşulları
3510 ’dan 3519 ’a kadar adresler, kesicinin otomatik tekrar kapaması öncesi denetim koşullarına ilişkindir.
Dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu için parametreler ayarlanırken (Bölüm 2.13.2), hangi otomatik tekrar
kapama çevrimi ile senkronlama ve gerilim denetimi yapılması gerektiğine karar verilir.
3510 no’lu OTK.lı çal.modu adresi, otomatik tekrar kapama için asenkron sistem koşullarında kapamaya
müsaade edilip edilmeyeceğini belirler. Asenkron kapamaya müsaade etmek için bu parametre T-Ke kapama
ile olarak ayarlanır. O zaman; röle, kapama komutu için doğru anı tespit etmeden önce kesici çalışma
zamanını hesaba katar. Asenkron sistem koşullarında kapamaya, ancak kesici kapama zamanı doğru
ayarlanmışsa müsaade edileceğini unutmayın (yukarıda „Önkoşullar“ paragrafına bakın)! Eğer sadece senkron
sistem koşullarında otomatik tekrar kapamaya müsaade edilecekse, bu adresi, T-Ke kapamasız olarak
ayarlayın.
Müsaade edilen gerilim büyüklüğü farkı, 3511 no’lu Maks.Ger. Farkı adresinde ayarlanır. Ayar, sekonder
Volt olarak uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer
olarak girilebilir. Gerilim bağlantılarına bağlı olarak, bunlar, faz-faz veya faz-toprak gerilimlerdir.
Müsaade edilen frekans farkı, 3512 no’lu Maks.Frek.Farkı adresinde ve müsaade edilen faz açısı farkı da,
3513 no’lu Maks. Açı Farkı adresinde ayarlanır.
3515 ’ten 3519 ’a kadarki adreslerde otomatik tekrar kapama için diğer müsaade koşulları, ayarlanır.
274
Fonksiyonlar
Aşağıda bu adreslerin açıklamaları verilmiştir:
3515 OTK SENK DEN.
her iki ölçme noktası Usenk1 ve Usenk2, gerilim altında (enerjili) bulunmalıdırlar
(Canlı Ger. Eş., Adres 3503); senkronizasyon koşulları denetlenir, yani
Maks.Ger. Farkı (Adres 3511), Maks.Frek.Farkı (Adres 3512) ve
Maks. Açı Farkı (Adres 3513). Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar
3516 OTK Us1<Us2>
ölçme noktası Usenk1 enerjisiz (Ölü Ger. Es., Adres 3502), ölçme noktası
Usenk2 enerjili (Canlı Ger. Es., Adres 3503) olmalıdır;
3517 OTK Us1>Us2<
ölçme noktası Usenk1 enerjili (Canlı Ger. Es., Adres 3503), ölçme
noktası Usenk2 enerjisiz (Ölü Ger. Es., Adres 3502) olmalıdır;
3518 OTK Us1<Us2<
her iki ölçme noktası Usenk1 ve Usenk2 da enerjisiz (Ölü Ger. Es., Adres
3502) olmalıdır;
3519 OTK İPTAL
Otomatik tekrar kapamaya, denetimsiz (koşulsuz) müsaade edilir.
Bu beş müsaade koşulu birbirlerinden bağımsızdır ve birlikte kullanılabilir.
Elle Kapama ve Kontrol Komutu için Senkronlama Koşulları
3530 ’dan 3539 'a kadar adresler, kesicinin elle veya kumanda fonksiyonu üzerinden kapatılmasından önceki
denetim koşullarına ilişkindir. Genel koruma verileri ayarlanırken (Güç Sistemi Verileri 2) Bölüm 2.1.4.1, 1151
no’lu adreste elle kapama öncesi senkronlama ve gerilim denetiminin yapılıp yapılmayacağına karar verilir.
Orada SENK. E/K = Senkron-den.siz seçeneği seçilmişse, elle kapama öncesi bir kontrol yapılmaz.
Dahili kumanda fonksiyonu üzerinden komutlar için (lokal, DIGSI, seri arayüz) 3509 no’lu Senk Anaht. Cih
adresi, senkronlama denetiminin yapılıp yapılmayacağını belirler. Bu adres, aynı zamanda, cihaza,
senkronlama denetiminin hangi anahtarlama teçhizatının kumandası için uygulanacağını bildirir. Dahili
kumanda için, anahtarlanacak şalt aygıtları seçilebilir. Bu, genellikle elle kapama veya otomatik tekrar kapama
durumunda kumanda edilecek kesicidir. Eğer Senk Anaht. Cih = hiçbiri seçeneği seçilmişse, dahili
kumanda üzerinden KAPAMA komutu senkronlama kontrolü yapılmaksızın gerçekleştirilir.
3530 no’lu E/K.li Çal.modu asenkron sistem koşullarında elle veya kumanda fonksiyonu üzerinden
kapamaya müsaade edilip edilmeyeceğini belirler. Asenkron kapamaya müsaade etmek için bu parametre
T-Ke kapama ile olarak ayarlanır. O zaman; röle, kapama komutu için doğru anı tespit etmeden önce kesici
çalışma zamanını hesaba katar. Asenkron sistem koşullarında kapamaya, ancak kesici kapama zamanı doğru
ayarlanmışsa müsaade edileceğini unutmayın (yukarıda „Önkoşullar“ paragrafına bakın)! Eğer sadece senkron
sistem koşullarında elle veya kumanda fonksiyonu üzerinden kapamaya müsaade edilecekse, bu adresi, T-Ke
kapamasız olarak ayarlayın.
Müsaade edilen gerilim büyüklüğü farkı, 3531 no’lu E/KmaksGer.Fark adresinde ayarlanır. Ayar, sekonder
Volt olarak uygulanır. Bu değer, DIGSI çalışan bir PC ile parametreleme yapılıyorsa, doğrudan bir primer değer
olarak girilebilir. Gerilim bağlantılarına bağlı olarak, bunlar, faz-faz veya faz-toprak gerilimlerdir.
Müsaade edilen frekans farkı, 3532 E/K maks Ffarkı adresinde ve müsaade edilen faz açısı farkı da, 3533
E/KmaksAçıFarkı adresinde ayarlanır.
275
Fonksiyonlar
3535 ’dan 3539 ’a kadarki adreslerde elle kapama veya kumanda fonksiyonu üzerinden kapama için diğer
müsaade koşulları ayarlanır.
Aşağıda bu adreslerin açıklamaları verilmiştir:
3535 E/K SENKR.
her iki ölçme noktası da Usenk1 ve Usenk2 enerjili olmalıdır (Canlı Ger.
Es., Adres 3503); senkronizasyon koşulları denetlenir, yani
E/KmaksGer.Fark (Adres 3531), E/K maks Ffarkı (Adres 3532) ve
E/KmaksAçıFarkı (Adres 3533). Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar
3536 E/K USe1<USe2>
ölçme noktası Usenk1 enerjisiz (Ölü Ger. Es., Adres 3502), ölçme noktası
Usenk2 enerjili (Canlı Ger. Es., Adres 3503) olmalıdır;
3537 E/K USe1>USe2<
ölçme noktası Usenk1 enerjili (Canlı Ger. Es., Adres 3503), ölçme
noktası Usenk2 enerjisiz (Ölü Ger. Es., Adres 3502) olmalıdır;
3538 E/K USe1<USe2<
her iki ölçme noktası Usenk1 ve Usenk2 da enerjisiz (Ölü Ger. Es., Adres
3502) olmalıdır;
3539 E/K GEÇERSKILMA
Elle veya kumanda fonksiyonu üzerinden kapamaya, denetimsiz (koşulsuz)
müsaade edilir.
Bu beş müsaade koşulu birbirlerinden bağımsızdır ve birlikte kullanılabilir.
Not
Cihazın kapama fonksiyonları, her bir kapama komutu için ayrı çıkış bildirimi verir. Çıkış bildirimlerinin doğru
çıkış rölelerine atandığına emin olun.
No 2851 „OTK Kapama“, Otomatik tekrar kapamanın KAPAMA komutu için,
No 562 „E/K Komutu“, İkili giriş üzerinden elle KAPAMA için,
No 2961 „Senk.KapamaKom“, Senkronizasyon denetimi tarafından KAPAMA için (eğer senkronizasyon
denetimi diğer KAPAMA komutlarına müsaade ediyorsa, bu gerekli değildir),
No 7329 „Ke1-TEST kapama“, Kesici testi üzerinden KAPAMA için,
ilave olarak kumanda fonksiyonu üzerinden KAPAMA komutu, örneğin „Ke Kapama“,
No 510 „Röle KAPAMA“, Yukarıda açıklanan bütün KAPAMA komutları için, genel KAPAMA komutu.
276
Fonksiyonlar
Genel Bilgilere ilişkin
Aşağıdaki bilgi listelerinde, cihaza ilişkin en önemli bilgiler topluca görülmektedir. Bu bilgiler, önceki metinlerde
ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Daha önce açıklanmayan tekrar kapama çevrimleri için ortak birkaç parametrenin
açıklaması ise aşağıda verilmiştir:
„>Senk. Baş. E/K“ (No 2905)
Elle kapama ayar parametreleri ile senkronizasyon denetimi başlatmasını doğrudan etkinleştiren ikili giriş. Eğer
„>Senk. Baş. E/K“ (No 2905) ve „>Senk. Baş. OTK“ (No 2906, aş.bak.) ikili girişleri aynı anda
etkinleştirilmişse, elle kapama ayar parametreleri ile bu başlatma, her zaman bir önceliğe sahiptir.
„>Senk. Baş. OTK“ (No 2906)
Harici otomatik tekrar kapama cihazından ölçme istemi. Burada, otomatik tekrar kapama için senkronizasyon
denetimi ayar parametreleri geçerlidir.
„Senk.istemiKum.“VALID“ (No 2936).
Kumanda fonksiyonunun ölçme istemi. Bu istem, olay-tetiklemeli bazda değerlendirilir ve ancak kumanda bir
ölçme istemi vermişse üretilir.
„Senk. sürme“ (No 2951)
Bir harici otomatik tekrar kapama cihazına müsaade sinyali.
2.14.3
Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3501
Senkron. FONKS.
ON
OFF
ON:Kap. Kom.suz
ON
Senkr. ve Gerilim Kontrolü
fonksiyonu
3502
Ölü Ger. Eş.
1 .. 100 V
5V
Gerilim eşiği ölü hat / bara
3503
Canlı Ger. Eş.
20 .. 125 V
90 V
Gerilim eşiği canlı hat / bara
3504
Umaks
20 .. 140 V
110 V
Maksimum izin verilen gerilim
3507
T-SENK. SÜRESİ
0.01 .. 600.00 sn; ∞
1.00 sn
Maksimum senkron-denetim
süresi
3508
T SENK STAB
0.00 .. 30.00 sn
0.00 sn
Senkron durumu kararlılık
zamanlayıcısı
3509
Senk Anaht. Cih
(Einstellmöglichkeiten
anwendungsabhängig)
Kein
senkronlanabilir anahtarlama
cihazı
3510
OTK.lı çal.modu
T-Ke kapama ile
T-Ke kapamasız
T-Ke kapamasız
OTK ile çalışma modu
3511
Maks.Ger. Farkı
1.0 .. 60.0 V
2.0 V
Maksimum gerilim farkı
3512
Maks.Frek.Farkı
0.03 .. 2.00 Hz
0.10 Hz
Maksimum frekans farkı
3513
Maks. Açı Farkı
2 .. 80 °
10 °
Maksimum açı farkı
277
Fonksiyonlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3515A
OTK SENK DEN.
EVET
HAYIR
EVET
Usenk2>, Usenk1> ve Senk. da
OTK
3516
OTK Us1<Us2>
EVET
HAYIR
HAYIR
Usenk1< ve Usenk2> de OTK
3517
OTK Us1>Us2<
EVET
HAYIR
HAYIR
Usenk1> ve Usenk2< de OTK
3518
OTK Us1<Us2<
EVET
HAYIR
HAYIR
Usenk1< ve Usenk2< de OTK
3519
OTK İPTAL
EVET
HAYIR
HAYIR
OTK öncesi herhangi bir denetimi
yoksay
3530
E/K.lı Çal.modu
T-Ke kapama ile
T-Ke kapamasız
T-Ke kapamasız
Manuel Kapamalı çalışma modu
3531
E/KmaksGer.Fark
1.0 .. 60.0 V
2.0 V
Maksimum gerilim farkı
3532
E/K maks Ffarkı
0.03 .. 2.00 Hz
0.10 Hz
Maksimum frekans farkı
3533
E/KmaksAçıFarkı
2 .. 80 °
10 °
Maksimum açı farkı
3535A
E/K SENKR.
EVET
HAYIR
EVET
Usenk2>, Usenk1> ve Senk.da
Man. Kapama
3536
E/K USe1<USe2>
EVET
HAYIR
HAYIR
Usenk1< ve Usenk2> de Manuel
Kapama
3537
E/K USe1>USe2<
EVET
HAYIR
HAYIR
Usenk1> ve Usenk2< de Manuel
kapama
3538
E/K USe1<USe2<
EVET
HAYIR
HAYIR
Usenk1< ve Usenk2< de Manuel
kapama
3539
E/K GEÇERSKILMA
EVET
HAYIR
HAYIR
Man. Ka. öncesi herhangi bir den.
yoksay
278
Fonksiyonlar
2.14.4
Bilgi Listesi
No
2901
Bilgi
>Senk. on
Bilgi Tipi
EM
Açıklama
>Senkron-denetim fonks. devreye alma
2902
>Senk. off
EM
>Senkron-denetim fonks. devreden çıkarma
2903
>Senk. BLK
EM
>Senkron-denetim fonksiyonu BLOKLAMA
2905
>Senk. Baş. E/K
EM
>Man. Kapama için senkron-denetimi başl.
2906
>Senk. Baş. OTK
EM
>OTK için senkron-denetimi başlatma
2907
>Senk. SenkDen.
EM
>Senk. Prog. Canlı bara/canlı hat / Senk
2908
>Usenk1>Usenk2<
EM
>Senron Programlama Usenk1>Usenk2<
2909
>Usenk1<Usenk2>
EM
>Senron Programlama Usenk1<Usenk2>
2910
>Usenk1<Usenk2<
EM
>Senron Programlama Usenk1<Usenk2<
2911
>Senk. bastırma
EM
>Senron Programlama İptal (köprüleme)
2930
G üz.Senk.onoff
IE
Giriş ile senkron-denetim ON/OFF
2931
Senk. OFF
AM
Senkron-denetim DEVRE DIŞI
2932
Senk. BLKdı
AM
Senkron-denetim BLOKLANDI
2934
Senk. arızalı
AM
Senkron-denetim fonksiyonu arızalı
2935
Senk.Tden. SüD.
AM
Senkron-denetimin denetim süresi doldu
2936
Senk.istemiKum.
AM
Kumandadan senkron-denetim istemi
2941
Senk. sürme
AM
Senkronizasyon sürmekte
2942
Senk. Bastırma
AM
Senkron-denetim iptal/köprüleme
2943
Senkronizasyon
AM
Senkron durum tespit edildi
2944
SENK Use1>Use2<
AM
SENK Usenk1>Usenk2< koşulu doğru
2945
SENK Use1<Use2>
AM
SENK Usenk1<Usenk2> koşulu doğru
2946
SENK Use1<Use2<
AM
SENK Usenk1<Usenk2< koşulu doğru
2947
Senk. Udif>
AM
Senk. Gerilim farkı sınır değerden büyük
2948
Senk. fdif>
AM
Senk. Frekans farkı sınır değerden büyük
2949
Senk. ϕ-dif>
AM
Senk. Açı farkı sınır değerden büyük
2951
Senk. sürme
AM
Senkronizasyon müsaadesi (harici OTK'ya)
2961
Senk.KapamaKom
AM
Senkron-denetimden kapama komutu
2970
SENK fsenk2>>
AM
SENK frekans fsenk2 > (fn + 3Hz)
2971
SENK fsenk2<<
AM
SENK frekans fsenk2 < (fn + 3Hz)
2972
SENK fsenk1>>
AM
SENK frekans fsenk1 > (fn + 3Hz)
2973
SENK fsenk1<<
AM
SENK frekans fsenk1 < (fn + 3Hz)
2974
SENK Usenk2>>
AM
SENK gerilim Usenk2 >Umaks (P.3504)
2975
SENK Usenk2<<
AM
SENK gerilim Usenk2 < U> (P.3503)
2976
SENK Usenk1>>
AM
SENK gerilim Usenk1 >Umaks (P.3504)
2977
SENK Usenk1<<
AM
SENK gerilim Usenk1 < U> (P.3503)
2978
SENK Use2>Use1
AM
SENK Udif çok büyük (Usenk2>Usenk1)
2979
SENK Use2<Use1
AM
SENK Udif çok büyük (Usenk2<Usenk1)
2980
SENK fse2>fse1
AM
SENK fdif çok büyük (fsenk2>fsenk1)
2981
SENK fse2<fse1
AM
SENK fdif çok büyük (fsenk2<fsenk1)
2982
SENK ϕse2>ϕse1
AM
SENK PHIdif çok büyük (PHIsen2>PHIsen1)
2983
SENK ϕse2<ϕse1
AM
SENK PHIdif çok büyük (PHIsen2>PHIsen1)
279
Fonksiyonlar
2.15 Aşırı ve Düşük Gerilim Koruma (Opsiyonel)
2.15
Aşırı ve Düşük Gerilim Koruma (Opsiyonel)
Gerilim koruma, elektrik teçhizatını düşük ve aşırı yüksek gerilimlere karşı koruma görevini yerine getirir. Aşırı
yüksek gerilim sistemde yalıtım sorunlarına ve düşük gerilim ise sistemde kararlılık sorunlarına neden
olabileceğinden, her iki işletme durumu da istenmez.
7SA522 nin aşırı gerilim koruma fonksiyonu, UL1-E, UL2-E ve UL3-E faz-toprak gerilimlerini, UL1-L2, UL2-L3 ve UL3L1 faz-faz gerilimlerini ve 3U0 artık gerilimini algılar. Artık gerilim yerine, cihazın dördüncü gerilim girişi U4 ’e
bağlanacak başka bir gerilim de algılanabilir. Bundan başka; cihaz, pozitif bileşen ve negatif bileşen gerilimleri
de hesaplar ve böylece simetrik bileşenler de izlenir. Burada, karşı uç gerilimini hesaplamak için birleştirme
yapmak da mümkündür.
Düşük gerilim koruma için, faz-toprak gerilimler UL1-E, UL2-E ve UL3-E, faz-faz gerilimler UL1-L2, UL2-L3 ve UL3-L1,
ve pozitif bileşen gerilim kullanılabilir.
Not: Bütün gerilimler fazör değerler olup, RMS değerler değildir.
Bu gerilim koruma fonksiyonları, kullanıcının ihtiyaçlarına göre birleştirilebilir. Ayrı ayrı devreye alınıp devreden
çıkarılabilir veya sadece ihbar vermek için kullanılabilir. Son durumda; açma komutu verilmez. Her bir gerilim
koruma fonksiyonu, iki kademelidir, yani her biri, ilgili zaman gecikmeleriyle iki eşik ayar kademesine sahiptir.
Aşırı gerilimler, örneğin düşük yüklü, uzun iletim hatlarında, ada sistemlerde generatör gerilim regülatörü
arızalarında veya bir generatörün tam yükünün devreden çıkması sonrası meydana gelir. Şönt reaktörler
kullanılarak hattın yayılı kapasitansı kompanze edilebilir ve böylelikle aşırı gerilimler sınırlı miktarda
düşürülebilir. Bu sayede, uzun iletim hatlarında şönt reaktörler kullanılarak aşırı gerilimler önlenebilir. Ancak
şönt reaktör herhangi bir sebeple (örneğin bir arıza sonucu) devreden çıktığında, meydana gelen aşırı
gerilimler yalıtım için tehlike arz eder: Bu durumda hattın çok kısa bir sürede enerjisiz bırakılması gerekir.
Düşük gerilim koruma, örneğin bir sistemde yük atma işlemleri için kullanılabilir, sistem kararlılığını tehdit eden
problemleri tespit edebilir. Sistem kararlılığını tehdit eden problemleri tespit edebilir. Bundan başka; endüksiyon
makineleri ile, düşük gerilimler, kararlılığı ve müsaade edilen tork eşiklerini olumsuz etkiler.
2.15.1
Aşırı Gerilim Koruma
Aşırı Gerilim Faz-Toprak
Şekil 2-123'de, faz-toprak gerilim kademelerinin mantık şeması görülmektedir. Temel frekans, ölçülen üç faztoprak gerilimin her birinden sayısal olarak filtrelenir ve böylelikle geçici gerilim pikleri ve harmonikler büyük
ölçüde ortadan kaldırılır. Eşlik kademeler Uf-t> ve Uf-t>> , gerilimlerle karşılaştırılır. Eğer bir fazın gerilimi
bu eşikleri aşmışsa, faz-ayrımlı olarak bildirilir. Ayrıca, "Uf-t> Başlatma" ve "Uf-t>> Başlatma" genel
başlatma ihbarları verilir. Bırakma/başlatma oranı ayarlanabilir (Uf-t>(>) RESET).
Her kademe, bütün fazlar için ortak bir zaman gecikmesini başlatır. İlgili T Uf-t> veya T Uf-t>> zaman
gecikmesinin dolması rapor edilir ve „Uf-t>(>) AÇMA“ açma komutu verilir.
Faz-toprak aşırı gerilim koruma, bir ikili giriş „>Uf-t>(>) BLK“ üzerinden bloklanabilir.
280
Fonksiyonlar
Şekil 2-123
Faz gerilimi için aşırı gerilim korumanın mantık şeması
Faz-Faz Aşırı Gerilimi
Faz-faz aşırı gerilim koruma, faz-faz gerilimlerin algılanması dışında, aynı faz-toprak koruma gibi çalışır. Aynı
şekilde; Uf-f> veya Uf-f>> eşik elemanlarından birini aşan faz-faz gerilimler ihbar edilir. Bunun ötesinde,
prensip olarak Şekil 2-123 uygulanır.
Faz-faz aşırı gerilim koruma da bir ikili giriş „>Uf-f>(>) BLK“ üzerinden bloklanabilir.
281
Fonksiyonlar
Aşırı Gerilim Pozitif Bileşen Sistem U1
Cihaz, pozitif bileşen sistem gerilimini, aşağıdaki tanımlama denklemine göre hesaplar
U1 = 1/3·(UL1 + a·(UL2 + a2·(UL3)
burada, a = ej120°.
Hesaplanan bir-faz AC gerilim U1> ve U1>> eşik elemanlarına beslenir (bakınız Şekil 2-124). Bu eşikler, ilgili
zaman gecikmeleri T U1> ve T U1>> ile birlikte, pozitif bileşen sistemi için iki kademeli aşırı gerilim korumayı
oluştururlar. Burada da bırakma/başlatma oranı ayarlanabilir.
Pozitif bileşen sistemi için aşırı gerilim koruma da bir ikili giriş „>U1>(>) BLK“ üzerinden bloklanabilir.
Şekil 2-124
282
Pozitif bileşen gerilim sistemi için aşırı gerilim korumanın mantık şeması
Fonksiyonlar
Yapılandırılabilir Birleştirmeli Aşırı Gerilim U1
Pozitif bileşen sistemi için aşırı gerilim koruma, seçenek olarak birleştirme ile çalışabilir. Birleştirme, karşı hat
ucundaki gerilimlerin pozitif bileşen sistemini hesaplar. Bu seçenek, özellikle düşük yükte veya yüksüz çalışan
uzun iletim hatlarının yayılı kapasitansı (Ferranti etkisi) yüzünden meydana gelen bir kararlı durum gerilim
artışının tespiti için çok uygundur. Bu durumda, karşı hat ucunda oluşan aşırı gerilimler, ancak lokal hat ucu
açılarak ortadan kaldırılabilir.
Karşı hat ucundaki gerilimi hesaplamak için, cihaz, yapılandırılma sırasında Güç sistemi Verileri 2’de (Bölüm
2.1.4.1) girilen hat verilerine (birim uzunluk başına endüktans, birim uzunluk başına kapasitans, hat açısı, hat
uzunluğu) gereksinim duyar.
Birleştirme, ancak 137 no’lu adres Brlş. ile etkin olarak ayarlanmışsa mevcuttur. Bu durumda, karşı hat
ucunun hesaplanan gerilimi, aynı zamanda ölçülen işletme değerlerinde gösterilir.
Not
Birleştirme, seri kapasitörlü hatlar için uygun değildir.
Bir PI eşdeğer devre şeması vasıtasıyla lokal hat ucunda ölçülen gerilimlerden ve hat akımından, karşı hat
ucundaki gerilim hesaplanır (ayrıca bakınız Şekil 2-125):
Burada
UUç
hesaplanan karşı hat ucu gerilimi
UÖlç.
ölçülen lokal hat ucu gerilimi
IÖlç.
lokal hat ucunda ölçülen akım
CB
hat kapasitansı
RL
omik hat direnci
LL
hat endüktansı
Şekil 2-125
Birleştirme için PI eşdeğer şeması
Aşırı Gerilim Negatif Bileşen Sistemi U2
Cihaz, negatif bileşen sistem gerilimini, aşağıdaki tanım denklemine göre hesaplar:
U2 = 1/3·(UL1 + a2·UL2 + a·UL3)
Hesaplanan bir-faz AC gerilim U2> ve U2>> eşik elemanlarına beslenir. Mantık Şekil 2-126 ’te görülmektedir.
Bu eşikler, ilgili zaman gecikmeleri T U2> ve T U2>> ile birlikte, negatif bileşen sistemi için iki kademeli aşırı
gerilim korumayı oluştururlar. Burada da bırakma/başlatma oranı ayarlanabilir.
283
Fonksiyonlar
Şekil 2-126
Negatif bileşen gerilim sistemi için aşırı gerilim korumanın mantık şeması U2
Negatif bileşen sistemi için aşırı gerilim koruma da bir ikili giriş ">U2>(>) BLK" üzerinden kilitlenebilir. Bir
asimetrik gerilim arızası tespit edilir edilmez („Sigorta- Arızası-İzleme“,, ayrıca Bölüm 2.19.1 ’de Simetrik
Olmayan Gerilimler “Sigorta- Arızası-İzleme”) veya gerilim trafoları minyatür şalterinin attığı „>ARIZA:FİDER
GT“ ikili girişi üzerinden rapor edildiğinde, negatif bileşen gerilim koruma otomatik olarak kilitlenir ( „dahili
bloklama“ dahili ihbarı).
Ayrıca, bir-kutup otomatik tekrar kapama ölü zamanı sırasında, negatif bileşen aşırı gerilim koruma otomatik
olarak kilitlenir. Çünkü ortaya çıkan negatif bileşen değerler, sistemdeki arızadan değil, sadece asimetrik güç
akışından kaynaklanır. Eğer cihaz bir harici otomatik tekrar kapama cihazı ile birlikte çalışıyorsa ve ayrı bir
(paralel açma) başka bir koruma sistemi tarafından 1-kutup açma tetiklenebilirse, bir-kutup açma sırasında bir
ikili giriş üzerinden negatif bileşen sistemi için aşırı gerilim koruma yine kilitlenmelidir.
Aşırı Gerilim Sıfır Bileşen Sistem 3U0
Şekil 2-127 ’te sıfır bileşen gerilim kademesinin mantık şeması görülmektedir. Temel frekans, ölçülen
gerilimden sayısal olarak filtrelenir ve böylelikle geçici gerilim pikleri ve harmonikler büyük ölçüde ortadan
kaldırılır.
Üç kat sıfır bileşen gerilim 3.U0 , 3U0> ve 3U0>> eşik elemanlarına beslenir. Bu eşikler, ilgili zaman gecikmeleri
T 3U0> ve T 3U0>> ile birlikte, sıfır bileşen sistemi için iki kademeli aşırı gerilim korumayı oluştururlar. Burada
bırakma/başlatma oranı ayarlanabilir (3U0>(>) RESET). Ayrıca; yenilenmiş ölçümlerle gerçekleştirilen bir
kararlılaştırma gecikmesi yapılandırılabilir (yaklaşık 3 periyot).
Sıfır bileşen sistemi için aşırı gerilim koruma da bir ikili giriş ">3U0>(>) BLK" üzerinden kilitlenebilir. Bir
asimetrik gerilim arızası tespit edilir edilmez („Sigorta- Arızası-İzleme“,, ayrıca Bölüm 2.19.1 ’de paragraf
Simetrik Olmayan Gerilimler “Sigorta- Arızası-İzleme”) veya gerilim trafoları minyatür şalterinin attığı
„>ARIZA:FİDER GT“ ikili girişi üzerinden rapor edildiğinde, sıfır bileşen gerilim koruma otomatik olarak
kilitlenir („dahili bloklama“ dahili ihbarı).
284
Fonksiyonlar
Ayrıca; bir-kutup otomatik tekrar kapama ölü zamanı sırasında, bu durumda meydana gelen asimetrik güç
akışının sebep olacağı hatalı başlatmanın önlenmesi için, sıfır bileşen aşırı gerilim koruma otomatik olarak
kilitlenir. Eğer cihaz bir harici otomatik tekrar kapama cihazı ile birlikte çalışıyorsa ve ayrı bir (paralel açma)
başka bir koruma sistemi tarafından 1-kutup açma tetiklenebilirse, bir kutup açma sırasında bir ikili giriş
üzerinden sıfır bileşen sistemi için aşırı gerilim koruma yine bloklanmalıdır.
Cihaz, izlenecek artık gerilimi aşağıdaki 2-127 tanım denklemine göre hesaplar:
3·U0 = UL1 + UL2 + UL3.
Eğer cihazın dördüncü gerilim ölçme girişi U4 'e uygun bir gerilim bağlanmamışsa, doğrudan bu hesaplanan
gerilim uygulanır.
Ancak, eğer gerilim trafo setinin Uen açık-üçgen (artık) gerilimi doğrudan cihazın dördüncü ölçme girişi U4 'e
bağlanmışsa ve yapılandırma sırasında bu bilgi girilmişse, cihaz otomatik olarak bu gerilimi kullanır ve bundan
üç kat sıfır bileşen gerilimi hesaplar.
3·U0 = Uf / Udelta ·U4
Gerilim trafo setinin gerilim dönüştürme oranı, genellikle;
olduğu için, faktör Uf / Udelta = 3/√3 = √3 = 1,73'e ayarlanır. Daha fazla bilgiye, Güç Sistemi Verileri
1, Bölüm 2.1.4.1 paragraf “Gerilim Bağlantıları”, 211 no'lu adres üzerinden ulaşabilirsiniz.
285
Fonksiyonlar
Şekil 2-127
Sıfır bileşen gerilim için aşırı gerilim korumanın mantık şeması
Serbestçe Seçilebilir Bir-faz Gerilim
Sıfır bileşen gerilim kademeleri diğer aşırı gerilim fonksiyonlarından ayrı ve bağımsız olarak çalıştığı için;
bunlar, başka bir bir-faz gerilim için de kullanılabilir. Bu durumda, cihazın dördüncü gerilim girişi U4 , buna uygun
olarak atanmalıdır (ayrıca Bölüm 2.1.2 'de “Gerilim Bağlantıları” paragrafına bakın).
Kademeler, bir ikili giriş „>3U0>(>) BLK“ üzerinden bloklanabilir. Bu uygulama için, dahili bloklama olmaz.
286
Fonksiyonlar
2.15.2
Düşük Gerilim Koruma
Düşük Gerilim Faz-Toprak
Şekil 2-128 ’de, faz-toprak gerilim kademelerinin mantık şeması görülmektedir. Temel frekans, ölçülen üç faztoprak gerilimin her birinden sayısal olarak filtrelenir ve böylelikle geçici gerilim pikleri ve harmonikler büyük
ölçüde ortadan kaldırılır. Eşlik kademeler Uf-t< ve Uf-t<< , gerilimlerle karşılaştırılır. Eğer bir fazın gerilimi
bu eşiklerden birinin altına düşmüşse, faz-ayrımlı olarak ihbar edilir. Ayrıca, bir genel başlatma ihbarı "Uf-t<
Başlatma" ve "Uf-t<< Başlatma" verilir. Bırakma/başlatma oranı ayarlanabilir (Uf-t<(<) RESET).
Her kademe, bütün fazlar için ortak bir zaman gecikmesini başlatır. İlgili T Uf-t< veya T Uf-t<< zaman
gecikmesinin dolması rapor edilir ve „Uf-t<(<) AÇMA“ açma komutu verilir.
İstasyonun fiziki düzenlemesine bağlı olarak, gerilim trafoları kesicinin bara tarafında veya hat tarafında
bulunabilir. Bu, hattın enerjisi kesildiğinde düşük gerilim korumanın farklı davranış göstermesine yol açar. Bara
tarafında, gerilim genellikle sürekli mevcuttur veya bir açma komutu sonrası kesici açtığında gerilim tekrar
toparlanır. Oysa; fider çıkışında, gerilim, arıza durumuna ek olarak, kesici açtığında da sıfırdır. Gerilim trafoları
hat tarafına konulmuşsa, düşük gerilim koruma sürekli başlatma alır. Bunun önlenmesi için, başlatma için ek
bir ölçüt olarak akım denetimi (Akım kriteri AKIM DEN. Uf-t<) kullanılabilir. Düşük gerilim, o zaman ancak
düşük gerilim koşulu ile birlikte ilgili fazın AçıkKutupAkım minimum akımı da aşılmışsa başlatma alacaktır.
Bu koşul, cihazın merkezi fonksiyon denetimi tarafından sağlanır.
Düşük gerilim koruma faz-toprak, bir ikili giriş "Uf-t<(<) BLKdi" üzerinden kilitlenebilir. Eğer bir ölçülen
gerilim arızası tespit edilmişse (“Sigorta-Arızası-İzleme“,, ayrıca bakınız Bölüm 2.19.1) veya gerilim trafoları
minyatür şalterinin attığı „>ARIZA:FİDER GT“ ikili girişi üzerinden rapor edilmişse, düşük gerilim koruma
kademeleri otomatik olarak bloklanır (dahili bloklama).
Ayrıca; bir-kutup otomatik tekrar kapama ölü zamanı sırasında, yani bir kutup açıkken, eğer gerilim trafoları hat
tarafında ise düşük gerilim koruma kademeleri otomatik olarak bloklanır. Eğer gerekirse, akım ölçütü de
değerlendirilir. Bu sayede, akım kesildiği için, koruma açık fazın düşük gerilimine tepki vermeyecektir. Sadece
ayarlarına göre bir açma komutu üretebilen kademeler tek kutup ölü zamanı esnasında bloklanabilirler.
287
Fonksiyonlar
Şekil 2-128
288
Faz-toprak gerilimler için düşük gerilim korumanın mantık şeması
Fonksiyonlar
Faz-Faz Düşük Gerilim
Faz-faz düşük gerilim koruma, temelde faz-faz gerilimlerin tespiti dışında, aynı faz-toprak koruma gibi çalışır.
Aynı şekilde; gerilim Uf-f< veya Uf-f<< eşik elemanlarından birinin altına düşmüşse, ilgili düşük gerilim
kademesinin başlatması esnasında iki faz da belirtilir. Bunun ötesinde, prensip olarak Şekil 2-128 uygulanır.
Akım kriteri için katılımcı bir fazda akım akışı tanınması yeterlidir.
Faz-faz düşük gerilim koruma da bir ikili giriş „>Uf-f<(<) BLK“ üzerinden bloklanabilir. Eğer ölçülen gerilim
arızası tespit edilmişse veya gerilim trafosu minyatür şalterinin attığı ihbar edilmişse, düşük gerilim koruma
kademeleri otomatik olarak bloklanır (gerilim arızasından etkilenen fazların dahili bloklaması).
Ayrıca; bir-kutup otomatik tekrar kapama ölü zamanı sırasında, yani bir kutup açıkken, eğer gerilim trafolarının
hat tarafında ise düşük gerilim koruma kademeleri açık fazda otomatik olarak kilitlenecek ve böylece açık fazın
düşük gerilimine tepki vermeyecektir. Kilitleme bir kutup ölü zamanda ancak sadece parametrelemeye göre
açma da oluşturabilen kademeler için gerçekleşir.
Düşük Gerilim Pozitif Bileşen Sistemi U1
Cihaz, pozitif bileşen sistem gerilimini, aşağıdaki tanımlama denklemine göre hesaplar
U1 = 1/3·(UL1 + a·UL2 + a2·UL3)
Hesaplanan pozitif bileşenli gerilim U1< ve U1<< eşik elemanlarına beslenir (bakınız Şekil 2-129). Bu eşikler,
ilgili zaman gecikmeleri T U1< ve T U1<< ile birlikte, pozitif bileşen sistemi için iki kademeli düşük gerilim
korumayı oluştururlar.
Akım, pozitif bileşen sistemin düşük gerilim koruması için ek bir ölçüt olarak kullanılabilir (akım denetimi AKIM
DEN. U1<). Düşük gerilim, ancak, düşük gerilim ölçütü ile birlikte en az bir fazda akım akışı tespit edilmişse
çalışır.
Pozitif bileşen sistemi için düşük gerilim koruma da bir ikili giriş ">U1<(<) BLK" üzerinden kilitlenebilir. Eğer
bir ölçülen gerilim arızası tespit edilmişse („Sigorta-Arızası-İzleme“,, ayrıca bakınız 2.19.1) veya gerilim trafoları
minyatür şalterinin attığı „>ARIZA:FİDER GT“ ikili girişi üzerinden rapor edilmişse, düşük gerilim koruma
kademeleri otomatik olarak bloklanır (dahili bloklama).
289
Fonksiyonlar
Şekil 2-129
Pozitif bileşen gerilim sistemi için düşük gerilim korumanın mantık şeması
Ayrıca; bir-kutup otomatik tekrar kapama ölü zamanı sırasında, yani bir kutup açıkken, pozitif bileşen sistem
için düşük gerilim koruma kademeleri otomatik olarak bloklanır. Eğer gerekirse, akım ölçütü de değerlendirilir;
bu durumda; eğer gerilim trafoları hat tarafında ise, akım kesildiği için, koruma açık fazın düşük gerilimine tepki
vermeyecektir.
290
Fonksiyonlar
2.15.3
Ayar Notları
Genel
Gerilim koruma, ancak cihaz fonksiyonlarının kapsamının yapılandırılması sırasında (Adres 137), Etkin
olarak ayarlanmışsa çalışabilir. Birleştirme, ancak (Adres 137) Brlş. ile etkin olarak ayarlanmışsa
yapılabilir.
Aşırı gerilim ve düşük gerilim kademeleri, faz-toprak gerilimleri, faz-faz gerilimleri veya gerilimlerin simetrik
pozitif bileşen sistemini algılayabilir. Aşırı gerilim için, ayrıca simetrik negatif bileşen sistemi, sıfır bileşen gerilim
veya farklı bir bir-faz gerilim kullanılabilir. Bunların bir birleşimi de mümkündür. Bu seçeneklerden,
istenmeyenler devreden çıkarılır OFF.
Not
Aşırı gerilim koruma için, özellikle aşağıda yer alan ayar notlarına dikkat edilmelidir. Bir aşırı gerilim kademesini
(UL-E, UL-L, U1) HİÇBİR ZAMAN düşük gerilim kademesinden daha düşük ayarlamayın. Bu, cihazı o anda
sürekli bir başlatma durumuna koyar ve herhangi bir ölçülen değer çalışması ile de reset edilemez. Sonuç
olarak, cihaz servis dışı kalır!
Faz-Toprak Aşırı Gerilim
Faz gerilim kademeleri, 3701 no'lu Uf-t>(>) adresinde devreye alınabilir (ON ) veya devreden çıkarılabilir
(OFF). İlave olarak, bu kademeler sadece ihbar verecek şekilde Yalnız alarm ayarlanabilir. Bu durumda; bu
kademeler çalışacak ve ihbar verecek, ancak herhangi bir açma komutu üretmeyecektir. U>Alarm U>>Açma
ayarıyla ek bir açma komutu sadece U>>-Kademe için oluşturulur.
Gerilim eşiği ve gecikme zamanı değerlerinin ayarları, uygulamaya bağlıdır. Eğer yük taşımayan, uzun iletim
hatlarındaki kararlı durum aşırı gerilimleri tespit edilecekse, Uf-t>-Kademesi (Adres 3702), işletmede
beklenen maksimum durağan faz-toprak geriliminin en az % 5 üzerinde ayarlanır. Ayrıca, bırakma-başlatma
oranı ayarını yüksek seçmek gerekir (Adres 3709 Uf-t>(>) RESET = 0.98 = Önayar). Bu ayar, ancak
DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Gecikme zamanı T Uf-t> (Adres 3703) kısa süreli aşırı
gerilimlerin bir açmaya yol açmaması için saniyeler mertebelerinde ayarlanmalıdır.
Uph>>-Kademesi (Adres 3704) kısa süreli yüksek aşırı gerilimler için düşünülmüştür. Bu kademe için, nispeten
daha yüksek bir başlatma değeri, örneğin anma faz-toprak gerilimin 11/2katı seçilir. T Uf-t>> zaman
gecikmesi için (Adres 3705) 0,1 s - 0,2 s uygun değerlerdir.
Faz-Faz Aşırı Gerilim
Esas olarak, faz-toprak aşırı gerilim kademeleri için olan aynı varsayımlar uygulanır. Bu kademeler, faz-toprak
gerilim kademelerinin yerine ve onlara ilave olarak kullanılabilir. 3711 no'lu Uf-f>(>) adresi ON (devrede),
OFF (devre dışı), Yalnız alarm veya U>Alarm U>>Açma olarak ayarlanabilir.
Faz-faz gerilimler izleneceği için, Uf-f> (Adres 3712) ve Uf-f>> (Adres 3714) ayarları için faz-faz değerler
kullanılır.
T Uf-f> (Adres 3713) ve T Uf-f>> (Adres 3715) gecikmeleri için, yukarıdaki aynı varsayımlar uygulanır.
Bırakma oranları için de aynısı geçerlidir (Adres 3719 Uf-f>(>) RESET). Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek
291
Fonksiyonlar
Yukarıda açıklanan aşırı gerilim kademelerinin yerine veya onlara ilave olarak pozitif bileşen gerilim kademeleri
kullanılabilir. 3731 no'lu U1>(>) adresi ON (devrede), OFF (devre dışı), Yalnız alarm veya U>Alarm
U>>Açma olarak ayarlanabilir.
Simetrik gerilimler için, pozitif bileşen sistem gerilimindeki bir artış, gerilimlerin bir VE-geçitine karşılık olur. Bu
kademeler, özellikle uzun, düşük yüklü iletim hatlarındaki kararlı durum aşırı gerilimlerin (Ferranti etkisi) tespiti
için uygundur. Burada da, kararlı durum aşırı gerilimlerin tespiti için, U1>-Kademesi (Adres 3732) daha uzun
bir T U1> (Adres 3733) zaman gecikmesi ile (birkaç saniye mertebelerinde) ayarlanır. Yalıtım için tehlikeli
olabilecek yüksek aşırı gerilimlerin tespiti için, U1>>-Kademesi (Adres 3734) daha kısa bir T U1>> (Adres
3735) zaman gecikmesi ile kullanılır.
Pozitif bileşen sistemi U1 = 1/3·|UL1 + a·UL2 + a2·UL3| genel tanım denklemine göre tesis edilir. Simetrik
gerilimler için, bu, bir faz-toprak gerilimine eşittir.
Eğer aşırı gerilim için karşı hat ucu geriliminin belirleyici olması istenirse, birleştirme özelliği kullanılır. Bunun
için, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında (Bölüm 2.1.1.2) 137 no’lu A./D. GERİLİM adresi
Brlş. ile etkin (birleştirme ile etkin) olarak ayarlanmalıdır.
Ayrıca; birleştirme özelliği, Güç Sistemi Verileri 2 (Bölüm 2.1.4.1) ’de ayarlanan hat verilerine gerek
duyar: Bunlar 1110 veya 1112 no’lu adreslerde ayarlanan x’, 1114 veya 1115 no’lu adreslerde ayarlanan c’
ve 1111 veya 1113 no’lu adreslerde ayarlanan Hat Uzunluğu ve 1105 HAT AÇISI verileridir. Bu veriler,
birleştirme hesaplamasının doğru yapılması için çok önemlidir. Eğer mevcut veriler gerçek duruma karşılık
gelmiyorsa, birleştirme, karşı uç için çok yüksek bir gerilim hesaplayabilir ve bu da ölçülen değerler
uygulandığında korumanın derhal başlatma almasına sebep olur. Bu durumda; başlatma, ancak ölçülen gerilim
kesilerek resetlenebilir.
Birleştirme,U1-Kademelerinin her biri için ayrı olarak etkinleştirilebilir ON veya etkisiz kılınabilir OFF: U1>Kademesi için 3736 no’lu adres U1> Birleştr. ve U1>>-Kademesi için 3737 no’lu adres U1>>Birleştr..
Bırakma-başlatma oranı ( (Adres 3739 U1>(>) RESET), küçük kararlı durum aşırı gerilimlerin tespit edilmiş
olsa bile mümkün olduğunca yüksek ayarlanır. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden
değiştirilebilir.
Negatif bileşen sistem gerilim kademeleri, asimetrik gerilimleri tespit eder. Eğer böyle gerilimlerin açma
yaptırması isteniyorsa, 3741 no’lu U2>(>) adresi ON olarak ayarlanır. Eğer bu tür durumlarda sadece ihbar
alınmak isteniyorsa, 3741 no'luU2>(>) adresi Yalnız alarm olarak ayarlanır. Sadece bir kademenin açma
komutu oluşturması gerekiyorsa, U>Alarm U>>Açma ayarı seçilir. Bu ayar ile sadece 2. Kademe açma yapılır.
Eğer negatif bileşen korumaya gereksinim duyulmuyorsa, burada OFF olarak ayarlayın.
Bu koruma fonksiyonu da iki kademeye sahiptir, biri kararlı durum asimetrik gerilimler için U2>-Kademesi
(Adres 3742) daha uzun bir T U2> (Adres 3743) zaman gecikmesiyle ve diğeri yüksek asimetrik gerilimler için
U2>>-Kademesi (Adres 3744) kısa bir T U2>> (Adres 3745) zaman gecikmesiyle.
Negatif bileşen sistemi U2 = 1/3·|UL1 + a2·UL2 + a·UL3| tanım denklemine göre hesaplanır. Simetrik gerilimler
için, iki faz yer değiştirdiğinde, bu bir faz-toprak gerilimine eşittir.
Bırakma-Başlatma oranı, U2>(>) RESET, 3749 no’lu adreste değiştirilebilir. Bu ayar ancak DIGSI’nin
Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
292
Fonksiyonlar
Aşırı Gerilim Sıfır Bileşen Sistemi
Sıfır bileşen gerilim kademeleri 3721 no’lu 3U0>(>) (veyaUx) adresinde etkinleştirilebilir (ON ) veya etkisiz
kılınabilir (OFF). İlave olarak, bu kademeler sadece ihbar verecek şekilde Yalnız alarm ayarlanabilir. Bu
durumda; bu kademeler çalışacak ve ihbar verecek, ancak herhangi bir açma komutu üretmeyecektir. Ancak
2. Kademenin bir açma komutu istenirse, U>Alarm U>>Açma ayarı kullanılır. Bu koruma fonksiyonu, dördüncü
gerilim ölçme girişi U4 ’e bağlanan herhangi bir bir-faz gerilim için de kullanılabilir. Ayrıca, Bölüm 2.1.2.1 'de
“Gerilim Bağlantıları” paragrafına bakın.
Bu koruma fonksiyonu da iki kademeye sahiptir. Gerilim eşiği ve gecikme zamanı değerlerinin ayarları,
uygulamaya bağlıdır. Burada, genel bir kural belirlenemez. 3U0> kademesi (Adres 3722), genellikle daha
yüksek bir duyarlıkla ve daha uzun bir T 3U0> gecikme zamanına (Adres 3723) ayarlanır. 3U0>>kademesi
de (Adres 3724) daha az duyarlıkla ve daha kısa bir T 3U0>> gecikme zamanına (Adres 3725) ayarlanır.
Eğer bu gerilim kademesi U4 ölçülen gerilim girişine bağlı farklı bir gerilim için kullanılacaksa, yine benzer
varsayımlar uygulanır.
Sıfır bileşen gerilim kademeleri, yinelemiş ölçümler sayesinde çok kararlı çalıştığı için, duyarlılık oldukça
yüksek ayarlanabilir. Eğer daha kısa bir başlatma süresi istenirse, bu kararlılaştırma, 3728 no’lu 3U0>(>)
Stab. adresinde etkisiz kılınabilir. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Kısa bir
başlatma süresi ile duyarlı bir ayarın kullanılmasının mantıklı olmayacağını unutmayın.
Bırakma-başlatma oranı 3U0>(>) RESET, 3729 no’lu adreste değiştirilebilir. Bu ayar ancak DIGSI’nin
Gerilim değerlerini ayarlarken, aşağıdakileri gözlemleyin:
• Eğer cihazın dördüncü gerilim girişi U4, gerilim trafo setinin Uen açık üçgen sargısına bağlanmışsa ve Güç
Sistemi Verileri 1 ayarları yapılırken bu belirtilmişse (Bölüm 2.1.2.1 'de “Gerilim Bağlantıları”paragrafına
bakın, Adres 210 U4 GT = Udelta trafo), cihaz, U4 gerilimini, Uf / Udelta (Adres 211), eşleme
çarpanı ile, yani normalde 1.73 ile çarpar. Ölçülen gerilim, dolayısıyla √3·Uen = 3·U0olur. Eğer simetrik gerilim
deltası tam kaymışsa, bu gerilim faz-faz gerilimin √3 katı olacaktır.
• Eğer U4, gerilim koruma için kullanılmayan başka bir gerilime bağlanmışsa veya hiç kullanılmamışsa ve Güç
Sistemi Verileri 1 ayarları yapılırken bu da belirtilmişse (Bölüm 2.1.2.1 'de “Gerilim Bağlantıları” paragrafına
bakın, örneğin U4 GT = Usenk2 trafo veya U4 GT = Bağlı değil), cihaz, sıfır bileşen gerilimi,
3.U0 = |UL1 + UL2 + UL3| denklemine göre faz gerilimlerden hesaplar. Eğer gerilim üçgeni tam kaymışsa, bu
gerilim faz-faz gerilimin √3 katı olacaktır.
• Son olarak; eğer U4 gerilim koruma için kullanılan başka bir AC gerilime bağlanmışsa ve Güç Sistemi Verileri
1 ayarları yapılırken bu belirtilmişse (Bölüm 2.1.2.1 'de “Gerilim Bağlantıları”paragrafına bakın, U4 GT = Ux
trafo), cihaz, gerilim kademeleri için doğrudan (çarpansız) bu gerilimi kullanır. Bu “sıfır bileşen gerilim”, o
zaman U4 ’teki herhangi bir gerilim için gerçek bir bir-faz gerilim koruması olacaktır. Duyarlı bir ayarla, yani
işletmede beklenilen gerilimlere yakın bir ayar durumunda, sadece T 3U0> (Adres 3723) gecikme
zamanının değil, aynı zamanda 3U0>(>) RESET bırakma-başlatma oranının da (Adres 3729) mümkün
olduğu kadar yüksek ayarlanması gerekecektir.
293
Fonksiyonlar
Faz-Toprak Düşük Gerilim
Faz-toprak gerilim kademeleri, 3751 no’lu Uf-t<(<) adresinde devreye alınabilir (ON ) veya devreden
çıkarılabilir (OFF). İlave olarak, bu kademeler sadece ihbar verecek şekilde Yalnız alarm ayarlanabilir. Bu
durumda; bu kademeler çalışacak ve ihbar verecek, ancak herhangi bir açma komutu üretmeyecektir. Ayrıca
U<Alarm U<<Açma ayarı ile bildirim için bir açma komutu sadece 2. Kademe için oluşturulabilir.
Bu düşük gerilim koruma fonksiyonu, iki kademeye sahiptir. Uf-t<Kademesi (Adres 3752) , daha uzun
ayarlanmış T Uf-t< ile (Adres 3753) kısa süreli düşük gerilimlerde etki eder. Ancak burada ayarlanacak
değer, müsaade edilen minimum işletme geriliminden daha yüksek olmamalıdır. Daha büyük gerilim
düşümlerinde ise, T Uf-t<< kademesi (Adres 3754) T Uf-t<< gecikme süresi ile (Adres 3755) etkin olur.
Bırakma-Başlatma oranı Uf-t<(<) RESET , 3759 no’lu adreste değiştirilebilir. Bu ayar ancak DIGSI’nin
Gerilimlerin ve zamanların ayarları, kullanım amacına bağlıdır. Dolayısıyla, ayarlar için genel bir kural
belirlenemez. Örneğin, yük atma uygulamalarında, değerler daha çok yük önceliğine göre yapılan bir yük atma
planı ile belirlenir. Kararlılık problemleri durumunda, düşük gerilimlerin müsaade edilen seviyeleri ve süreleri
gözlemlenmelidir. Endüksiyon makinelerinde, düşük gerilim, müsaade edilen tork eşiklerini etkiler.
Eğer gerilim trafoları hat tarafına konulmuşsa, iletim hattı sistemden ayrıldığında ölçme gerilimleri de kaybolur.
Bu durumlarda düşük gerilim elemanlarının başlatma almalarını ve sürekli çalışır durumda kalmalarını önlemek
için, akım ölçütü AKIM DEN. Uf-t< (Adres 3758)devreye alınır (ON). Gerilim trafoları bara tarafında ise, bu
ölçüt kullanılmayabilir OFF. Ancak, eğer bara enerjisiz ise, düşük gerilim koruma başlatma alacak ve süresini
doldurduğunda sürekli çalışır durumda kalacaktır. Dolayısıyla, böyle durumlarda korumanın bir ikili giriş
üzerinden bloklanması sağlanmalıdır.
Faz-Faz Düşük Gerilim
Esas olarak, faz-toprak aşırı gerilim kademeleri için olan aynı varsayımlar uygulanır. Bu kademeler, faz-toprak
gerilim kademelerinin yerine ve onlara ilave olarak kullanılabilir. 3761 no'lu Uf-f<(<) adresi ON (devrede),
OFF (devre dışı), Yalnız alarm veya U<Alarm U<<Açma olarak ayarlanabilir.
Faz-faz gerilimler izleneceği için, Uf-f< (Adres 3762) ve Uf-f<< (Adres 3764) ayarları için faz-faz değerler
kullanılır.
İlgili zaman gecikmeleri T Uf-f< (Adres 3763) ve T Uf-f<< (Adres 3765) 'dir.
Bırakma-Başlatma oranı Uf-f<(<) RESET, 3769 no’lu adreste değiştirilebilir. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek
için, akım ölçütü AKIM DEN. Uf-t< (Adres 3768) devreye alınır ON. Gerilim trafoları bara tarafında ise, bu
üzerinden bloklanması sağlanmalıdır.
294
Fonksiyonlar
Düşük Gerilim Pozitif Bilesen Sistemi U1
Yukarıda açıklanan düşük gerilim kademelerinin yerine veya onlara ilave olarak pozitif bileşen gerilim
kademeleri de kullanılabilir 3771 no'lu U1<(<) adresi ON (devrede), OFF (devre dışı), Yalnız alarm veya
U<Alarm U<<Açma olarak ayarlanabilir.
Esas olarak, diğer düşük gerilim kademelerinde olduğu gibi aynı varsayımlar uygulanır. Özellikle kararlılık
problemleri durumunda, pozitif bileşen sistem kararlı enerji iletim sınırlarıyla ilişkili olduğundan bu sistemin bir
üstünlüğü söz konusudur.
İki kademeli bir koruma gerçekleştirmek için U1< kademesi (Adres 3772) daha büyük bir T U1< zaman
gecikmesine (Adres 3773) ve U1<< kademesi (Adres 3774) daha küçük bir T U1<< zaman gecikmesine
(Adres 3775) ayarlanır.
Pozitif bileşen sistemi U1 = 1/3·|UL1 + a·UL2 + a2·UL3| genel tanım denklemine göre tesis edilir. Simetrik
gerilimler için, bu, bir faz-toprak gerilimine eşittir.
Bırakma-Başlatma oranı U1<(<) RESET , 3779 no’lu adreste değiştirilebilir. Bu ayar, ancak DIGSI’nin
için, akım ölçütü AKIM DEN. Uf-t< (Adres 3778) devreye alınır ON. Gerilim trafoları bara tarafında ise, bu
üzerinden kilitlenmesi sağlanmalıdır.
2.15.4
Ayarlar
Adr.
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3701
Uf-t>(>)
OFF
Yalnız alarm
ON
U>Alarm U>>Açma
OFF
Uf-t aşırı gerilim koruma çalışma
modu
3702
Uf-t>
1.0 .. 170.0 V; ∞
85.0 V
Uf-t> Çalışma Gerilimi
3703
T Uf-t>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T Uf-t> Zaman Gecikmesi
3704
Uf-t>>
1.0 .. 170.0 V; ∞
100.0 V
Uf-t>> Çalışma Gerilimi
3705
T Uf-t>>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T Uf-t>> Zaman Gecikmesi
3709A
Uf-t>(>) RESET
0.30 .. 0.99
0.98
Uf-t>(>) Reset Oranı
3711
Uf-f>(>)
OFF
Yalnız alarm
ON
U>Alarm U>>Açma
OFF
Uf-f aşırı gerilim koruma çalışma
modu
3712
Uf-f>
2.0 .. 220.0 V; ∞
150.0 V
Uf-f> Çalışma Gerilimi
3713
T Uf-f>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T Uf-f> Zaman Gecikmesi
3714
Uf-f>>
2.0 .. 220.0 V; ∞
175.0 V
Uf-f>> Çalışma Gerilimi
3715
T Uf-f>>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T Uf-f>> Zaman Gecikmesi
3719A
Uf-f>(>) RESET
0.30 .. 0.99
0.98
Uf-f>(>) Reset Oranı
295
Fonksiyonlar
Adr.
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3721
3U0>(>)(veyaUx)
OFF
Yalnız alarm
ON
U>Alarm U>>Açma
OFF
3U0 (veya Ux) aşırı gerilim
çalışma modu
3722
3U0>
1.0 .. 220.0 V; ∞
30.0 V
3U0> (veya Ux>) Çalışma
Gerilimi
3723
T 3U0>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T 3U0> (veya T Ux>) Zaman
Gecikmesi
3724
3U0>>
1.0 .. 220.0 V; ∞
50.0 V
3U0>> (veya Ux>>) Çalışma
Gerilimi
3725
T 3U0>>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T 3U0>> (veya T Ux>>) Zaman
Gecikmesi
3728A
3U0>(>) Stab.
ON
OFF
ON
3U0>(>): Stabilizasyon 3U0
Ölçümü
3729A
3U0>(>) RESET
0.30 .. 0.99
0.95
3U0>(>) (veya Ux) Reset Oranı
3731
U1>(>)
OFF
Yalnız alarm
ON
U>Alarm U>>Açma
OFF
U1 aşırı gerilim koruma çalışma
modu
3732
U1>
2.0 .. 220.0 V; ∞
150.0 V
U1> Çalışma Gerilimi
3733
T U1>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T U1> Zaman Gecikmesi
3734
U1>>
2.0 .. 220.0 V; ∞
175.0 V
U1>> Çalışma Gerilimi
3735
T U1>>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T U1>> Zaman Gecikmesi
3736
U1> Birleştr.
OFF
ON
OFF
U1>, Birleştirmeli
3737
U1>>Birleştr.
OFF
ON
OFF
U1>>, Birleştirmeli
3739A
U1>(>) RESET
0.30 .. 0.99
0.98
U1>(>) Reset Oranı
3741
U2>(>)
OFF
Yalnız alarm
ON
U>Alarm U>>Açma
OFF
U2 aşırı gerilim koruma çalışma
modu
3742
U2>
2.0 .. 220.0 V; ∞
30.0 V
U2> Çalışma Gerilimi
3743
T U2>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T U2> Zaman Gecikmesi
3744
U2>>
2.0 .. 220.0 V; ∞
50.0 V
U2>> Çalışma Gerilimi
3745
T U2>>
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T U2>> Zaman Gecikmesi
3749A
U2>(>) RESET
0.30 .. 0.99
0.98
U2>(>) Reset Oranı
3751
Uf-t<(<)
OFF
Yalnız alarm
ON
U<Alarm U<<Açma
OFF
Uf-t düşük gerilim koruma çalışma
modu
3752
Uf-t<
1.0 .. 100.0 V; 0
30.0 V
Uf-t< Çalışma Gerilimi
3753
T Uf-t<
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T Uf-t< Zaman Gecikmesi
3754
<<
1.0 .. 100.0 V; 0
10.0 V
Uf-t<< Çalışma Gerilimi
3755
T Uf-t<<
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T Uf-t<< Zaman Gecikmesi
296
Fonksiyonlar
Adr.
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3758
AKIM DEN. Uf-t<
ON
OFF
ON
Akım denetimi (Uf-t)
3759A
Uf-t<(<) RESET
1.01 .. 1.20
1.05
Uf-t<(<) Reset Oranı
3761
Uf-f<(<)
OFF
Yalnız alarm
ON
U<Alarm U<<Açma
OFF
Uf-f düşük gerilim koruma çalışma
modu
3762
Uf-f<
1.0 .. 175.0 V; 0
50.0 V
Uf-f< Çalışma Gerilimi
3763
T Uf-f<
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T Uf-f< Zaman Gecikmesi
3764
Uf-f<<
1.0 .. 175.0 V; 0
17.0 V
Uf-f<< Çalışma Gerilimi
3765
T Uf-f<<
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T Uf-f<< Zaman Gecikmesi
3768
AKIM DEN. Uf-f<
ON
OFF
ON
Akım denetimi (Uf-f)
3769A
Uf-f<(<) RESET
1.01 .. 1.20
1.05
Uf-f<(<) Reset Oranı
3771
U1<(<)
OFF
Yalnız alarm
ON
U<Alarm U<<Açma
OFF
U1 düşük gerilim koruma çalışma
modu
3772
U1<
1.0 .. 100.0 V; 0
30.0 V
U1< Çalışma Gerilimi
3773
T U1<
0.00 .. 100.00 sn; ∞
2.00 sn
T U1< Zaman Gecikmesi
3774
U1<<
1.0 .. 100.0 V; 0
10.0 V
U1<< Çalışma Gerilimi
3775
T U1<<
0.00 .. 100.00 sn; ∞
1.00 sn
T U1<< Zaman Gecikmesi
3778
AKIM DEN. U1<
ON
OFF
ON
Akım denetimi (U1)
3779A
U1<(<) RESET
1.01 .. 1.20
1.05
U1<(<) Reset Oranı
2.15.5
Nr.
Bilgi Listesi
Information
10201
>Uf-t>(>) BLK
Info-Art
EM
Erläuterung
>Uf-t>(>) Aşırı gerilim (f-t) BLOKLAMA
10202
>Uf-f>(>) BLK
EM
>Uf-f>(>) Aşırı gerilim (f-f) BLOKLAMA
10203
>3U0>(>) BLK
EM
>3U0>(>) Aşırı gerilim (0-blş.) BLOKLAMA
10204
>U1>(>) BLK
EM
>U1>(>) Aşırı gerilim (pozitif blş.) BLK
10205
>U2>(>) BLK
EM
>U2>(>) Aşırı gerilim (negatif blş.) BLK
10206
>Uf-t<(<) BLK
EM
>Uf-t<(<) Düşük gerilim (f-t) BLOKLAMA
10207
>Uf-f<(<) BLK
EM
>Uf-f<(<) Düşük gerilim (f-f) BLOKLAMA
10208
>U1<(<) BLK
EM
>U1<(<) Düşük gerilim (pozitif blş.) BLK
10215
Uf-t>(>) OFF
AM
Uf-t>(>) Aşırı Gerilim DEVRE DIŞI
10216
Uf-t>(>) BLKdı
AM
Uf-t>(>) Aşırı gerilim BLOKLANDI
10217
Uf-f>(>) OFF
AM
Uf-f>(>) Aşırı Gerilim DEVRE DIŞI
10218
Uf-f>(>) BLKdı
AM
Uf-f>(>) Aşırı gerilim BLOKLANDI
10219
3U0>(>) OFF
AM
3U0>(>) Aşırı Gerilim DEVRE DIŞI
10220
3U0>(>) BLKdı
AM
3U0>(>) Aşırı gerilim BLOKLANDI
10221
U1>(>) OFF
AM
U1>(>) Aşırı Gerilim DEVRE DIŞI
297
Fonksiyonlar
Nr.
Information
Info-Art
Erläuterung
10222
U1>(>) BLKdı
AM
U1>(>) Aşırı gerilim BLOKLANDI
10223
U2>(>) OFF
AM
U2>(>) Aşırı Gerilim DEVRE DIŞI
10224
U2>(>) BLK
AM
U2>(>) Aşırı gerilim BLOKLANDI
10225
Uf-t<(<) OFF
AM
Uf-t<(<) Düşük Gerilim DEVRE DIŞI
10226
Uf-t<(<) BLKdı
AM
Uf-t<(<) Düşük gerilim BLOKLANDI
10227
Uf-f<(<) OFF
AM
Uf-f<(<) Düşük Gerilim DEVRE DIŞI
10228
Uf-f<(<) BLKdı
AM
Uf-f<(<) Düşük gerilim BLOKLANDI
10229
U1<(<) OFF
AM
U1<(<) Düşük Gerilim DEVRE DIŞI
10230
U1<(<) BLKdı
AM
U1<(<) Düşük gerilim BLOKLANDI
10231
U</> AKTİF
AM
Aşırı/Düşük Gerilim koruma AKTİF
10240
Uf-t> Başlatma
AM
Uf-t> Başlatma
10241
Uf-t>> Başlatma
AM
Uf-t>> Başlatma
10242
Uf-t>(>) Baş.L1
AM
Uf-t>(>) Başlatma L1
10243
Uf-t>(>) Baş.L2
AM
10244
Uf-t>(>) Baş.L3
AM
10245
Uf-t> Z.Aşımı
AM
Uf-t> Zaman Aşımı
10246
Uf-t>> Z.Aşımı
AM
Uf-t>> Zaman Aşımı
10247
Uf-t>(>) AÇMA
AM
Uf-t>(>) AÇMA komutu
10248
Uf-t> Baş. L1
AM
Uf-t> Başlatma L1
10249
Uf-t> Baş. L2
AM
Uf-t> Başlatma L2
10250
Uf-t> Baş. L3
AM
Uf-t> Başlatma L3
10251
Uf-t>> Baş. L1
AM
Uf-t>> Başlatma L1
10252
Uf-t>> Baş. L2
AM
Uf-t>> Başlatma L2
10253
Uf-t>> Baş. L3
AM
Uf-t>> Başlatma L3
10255
Uf-f> Başlatma
AM
Uf-f> Başlatma
10256
Uf-f>> Başlatma
AM
Uf-f>> Başlatma
10257
Uff>(>) Baş.L12
AM
Uf-f>(>) Başlatma L1-L2
10258
Uff>(>) Baş.L23
AM
10259
Uff>(>) Baş.L31
AM
10260
Uf-f> Z.Aşımı
AM
Uf-f> Zaman Aşımı
10261
Uf-f>> Z.Aşımı
AM
Uf-f>> Zaman Aşımı
10262
Uf-f>(>) AÇMA
AM
Uf-f>(>) AÇMA komutu
10263
Uf-f> Baş. L12
AM
Uf-f> Başlatma L1-L2
10264
Uff> Baş. L23
AM
10265
Uf-f> Baş. L31
AM
10266
Uf-f>> Baş. L12
AM
Uf-f>> Başlatma L1-L2
10267
Uf-f>> Baş. L23
AM
10268
Uf-f>> Baş. L31
AM
10270
3U0> Başlatma
AM
3U0> Başlatma
10271
3U0>> Başlatma
AM
3U0>> Başlatma
10272
3U0> Z.Aşımı
AM
3U0> Zaman Aşımı
10273
3U0>> Z.Aşımı
AM
3U0>> Zaman Aşımı
10274
3U0>(>) AÇMA
AM
3U0>(>) AÇMA komutu
10280
U1> Başlatma
AM
U1> Başlatma
10281
U1>> Başlatma
AM
U1>> Başlatma
10282
U1> Z.Aşımı
AM
U1> Zaman Aşımı
298
Fonksiyonlar
Nr.
Information
Info-Art
Erläuterung
10283
U1>> Z.Aşımı
AM
U1>> Zaman Aşımı
10284
U1>(>) AÇMA
AM
U1>(>) AÇMA komutu
10290
U2> Başlatma
AM
U2> Başlatma
10291
U2>> Başlatma
AM
U2>> Başlatma
10292
U2> Z.Aşımı
AM
U2> Zaman Aşımı
10293
U2>> Z.Aşımı
AM
U2>> Zaman Aşımı
10294
U2>(>) AÇMA
AM
U2>(>) AÇMA komutu
10300
U1< Başlatma
AM
U1< Başlatma
10301
U1<< Başlatma
AM
U1<< Başlatma
10302
U1< Z.Aşımı
AM
U1< Zaman Aşımı
10303
U1<< Z.Aşımı
AM
U1<< Zaman Aşımı
10304
U1<(<) AÇMA
AM
U1<(<) AÇMA komutu
10310
Uf-t< Başlatma
AM
Uf-t< Başlatma
10311
Uf-t<< Başlatma
AM
Uf-t<< Başlatma
10312
Uf-t<(<) Baş.L1
AM
Uf-t<(<) Başlatma L1
10313
Uf-t<(<) Baş.L2
AM
10314
Uf-t<(<) Baş.L3
AM
10315
Uf-t< Z.Aşımı
AM
Uf-t< Zaman Aşımı
10316
Uf-t<< Z.Aşımı
AM
Uf-t<< Zaman Aşımı
10317
Uf-t<(<) AÇMA
AM
Uf-t<(<) AÇMA komutu
10318
Uf-t< Baş. L1
AM
Uf-t< Başlatma L1
10319
Uf-t< Baş. L2
AM
Uf-t< BaşlatmaL2
10320
Uf-t< Baş. L3
AM
Uf-t< Başlatma L3
10321
Uf-t<< Baş. L1
AM
Uf-t<< Başlatma L1
10322
Uf-t<< Baş. L2
AM
Uf-t<< Başlatma L2
10323
Uf-t<< Baş. L3
AM
Uf-t<< Başlatma L3
10325
Uf-f< Başlatma
AM
Uf-f< Başlatma
10326
Uf-f<< Başlatma
AM
Uf-f<< Başlatma
10327
Uff<(<) Baş.L12
AM
Uf-f<(<) Başlatma L1-L2
10328
Uff<(<) Baş.L23
AM
10329
Uff<(<) Baş.L31
AM
10330
Uf-f< Z.Aşımı
AM
Uf-f< Zaman Aşımı
10331
Uf-f<< Z.Aşımı
AM
Uf-f<< Zaman Aşımı
10332
Uf-f<(<) AÇMA
AM
Uf-f<(<) AÇMA komutu
10333
Uf-f< Baş. L12
AM
Uf-f< Başlatma L1-L2
10334
Uf-f< Baş. L23
AM
10335
Uf-f< Baş. L31
AM
10336
Uf-f<< Baş. L12
AM
Uf-f<< Başlatma L1-L2
10337
Uf-f<< Baş. L23
AM
10338
Uf-f<< Baş. L31
AM
299
Fonksiyonlar
2.16 Frekans Koruma (Opsiyonel)
2.16
Frekans Koruma (Opsiyonel)
Frekans koruma fonksiyonu, sistemde veya elektrik makinelerinde anormal bir şekilde yüksek veya düşük
frekansları tespit eder. Frekans eğer müsaade edilen aralığın dışına çıkarsa, şebekeyi bölmek, yük atmak veya
bir generatörü sistemden ayırmak gibi, uygun anahtarlama işlemleri başlatılır.
Düşük frekans, sistemde gerçek güç talebinde bir artış olması veya örneğin şebekeden ayrılma, generatör
arızası veya güç frekans kontrolünün hatalı çalışması gibi sebeplerle üretilen güçte bir düşüş olması sonucu
oluşur. Düşük frekans koruma, aynı zamanda bir adasal şebekeyi (geçici olarak) besleyen generatörlere de
uygulanır. Bu, bir tahrik gücü (şaft) arızasında, ters güç korumanın çalışamayacak olmasından dolayıdır.
Generatör, düşük frekans koruma vasıtasıyla güç sisteminden ayrılır. Düşük frekans, endüktif yüklerin
sistemden çektiği reaktif gücün artmasına yol açar.
Aşırı frekans, örneğin sistemde büyük bir yük kapasitesinin devre dışı kalması, sistem kopması veya yine bir
güç frekansı kontrolünün hatalı çalışması sonucu oluşur. Aynı zamanda, yüksüz uzun hatları besleyen
generatörler için kendi kendini ikazlama riski de mevcuttur.
2.16.1
Fonksiyon Tanımı
Frekans Kademeleri
Frekans koruma, f1’den f4’e kadar dört frekans kademesinden oluşmuştur. Her bir kademe, ayrı eşik ve zaman
gecikmeleri ile bir aşırı frekans kademesi (f>) veya bir düşük frekans kademesi (f<) olarak ayarlanabilir. Bu,
uygulama amaçlarına göre bir esneklik sağlar ve sistemde farklı fonksiyonları gerçekleştirecek şekilde
kullanılmalarına imkan verir.
• Eğer bir kademe, anma frekansın üzerinde bir değere ayarlanmışsa, otomatik olarak bir aşırı frekans
kademesi f> olarak yorumlanır.
• Eğer bir kademe, anma frekansın altında bir değere ayarlanmışsa, otomatik olarak bir düşük frekans
kademesi f< olarak yorumlanır.
• Eğer bir kademe tam anma frekansına ayarlanmışsa, etkisiz dir.
Her bir kademe tek tek bir ikili giriş üzerinden bloklanabilir; ayrıca bütün frekans korumanın bloklanması da
mümkündür.
Frekans Ölçümü
Frekans ölçümü için, 3 faz-toprak geriliminden en büyüğü kullanılır. Bu değer 204 no’lu parametrede, Unom
SEKONDER, olarak ayarlanan, anma geriliminin en az %65'i bir değerde olmalıdır. Bu değerin altında, frekans
ölçümü yapılmaz.
Ölçülen gerilimden, öngörülen aralıkta (fN ± 10 %) hemen hemen doğrusal olarak frekansla orantılı bir büyüklük
hesaplamak için sayısal filtreler kullanılır. Filtreler ve yinelenen ölçümler, frekans değerlendirmesinin harmonik
etkilerden ve faz atlamalarından neredeyse hiç etkilenmemesini sağlar.
Aynı zamanda frekans değişimi de dikkate alınarak doğru ve hızlı bir ölçüm sonucu elde edilir. Güç sisteminin
frekansı değişirken, birkaç yinelenen ölçüm sırasında Δf/dt bölümünün işareti değişmez. Ancak eğer ölçülen
gerilimdeki bir faz atlaması geçici olarak bir frekans sapması gibi görünürse, Δf/dt ’nin işareti peşi sıra terslenir.
Böylelikle bir faz atlamasının sebep olacağı bozuk ölçümler hızla atılır.
Her bir frekans elemanının bırakma değeri, sabit ve yaklaşık olarak başlatma değerinin 20 mHz altı ( f> için)
veya üstü ( f< için) 'dür.
300
Fonksiyonlar
Çalışma Aralıkları
Frekans değerlendirmesi, işlenebilecek bir ölçülen büyüklüğe gereksinim duyar. Bu, beraberinde en azından
yeterince yüksek bir gerilimin mevcut olmasını ve bu gerilimin frekans korumanın çalışma aralığı içinde
olmasını gerektirir.
Frekans koruma, otomatik olarak faz-faz gerilimlerin en büyüğünü seçer. Eğer üç gerilim de yaklaşık 65 % · UN
(sekonder) minimum çalışma değerinin altında ise, frekans belirlenemez. Bu durumda 5215 "Frek. D.Ger
BLK" bildirimi verilir. Eğer bir frekans kademesi başlatma aldıktan sonra gerilim bu minimum değerinin altına
düşmüşse, başlatma alan eleman bırakır. Bu, bir hattın (hat taraflı gerilim trafosu) devre dışı edilmesinden
sonra bütün frekans kademelerinin bırakması anlamına gelir.
Bir frekans kademesinin yapılandırılmış eşiğinin dışında bir frekansa sahip bir ölçülen gerilim bağlandığında,
frekans koruma derhal çalışmak için hazırdır. Frekans ölçme filtrelerinin, önce geçici bir durumdan geçmesi
gerektiği için, komut çıkış süresi biraz (yaklaşık bir periyot) artırılır. Bu, bir frekans elemanının başlatma alması
için, frekansın, 5 ardışık ölçümde, yapılandırılmış eşiğinin dışında olduğunun tespit edilmesi içindir.
Frekans aralığı, 25 Hz'den 70 Hz'e kadardır. Eğer frekans bu çalışma aralığının dışına çıkarsa, frekans
elemanı bırakır. Eğer frekans tekrar çalışma aralığının içine girmişse, ölçülen gerilimin de çalışma aralığı
içerisinde olması koşuluyla ölçüm yeniden sürdürülür. Ancak eğer ölçülen gerilim kesilmişse, başlatma almış
olan eleman derhal bırakır.
Güç Salınımları
Enterkonnekte şebekelerde, güç salınımları frekans sapmalarına sebep olabilir. Güç salınım frekansına,
cihazın montaj yerine ve frekans elemanlarının ayarlarına bağlı olarak; güç salınımları frekans korumanın
başlatma almasına ve hatta açma yapmasına sebep olabilir. Böyle durumlarda, mesafe korumayı güç salınım
kilitleme ayarıyla çalıştırarak kademesiz açmalar önlenemez (ayrıca Bölüm 2.3'e bakın). En iyisi, güç salınım
tespit edildiğinde frekans korumayı bloklamaktır. Bu, ikili girişler ve ikili çıkışlar kullanıcı-tanımlı mantık (CFC)
kullanılarak oluşturulmuş ilgili mantık işlemleri ile gerçekleştirilebilir. Ancak, eğer güç salınım frekansları
bilinirse; frekans korumanın gecikme zamanları buna göre ayarlanarak frekans korumanın açması önlenebilir.
Başlatma/Açma
Şekil 2-130'de frekans koruma fonksiyonunun mantık şeması görülmektedir.
Frekansın, bir frekans kademesinin yapılandırılmış eşikleri dışına çıktığı ( f>elemanları için ayar değerinin
üstüne çıktığı veya f<elemanları için ayar değerinin altına düştüğü) güvenilir biçimde tespit edildiğinde, ilgili
kademe bir başlatma sinyali üretir. Eğer 1/2 periyot içerisinde yinelenen 5 ölçüm, bir frekansın, ayar eşiğinin
dışında olduğu sonucunu vermişse, bu karar güvenilir kabul edilir.
Başlatma sonrası gecikme süresi başlatılır. İlgili zaman dolduğunda, bir açma komutu verilir. Eğer 5 ölçüm
sonrası başlatma sebebi artık ortadan kalkmışsa veya ölçülen gerilim kesilmişse veya frekans çalışma aralığı
dışına çıkmışsa, başlatma almış olan eleman bırakır. Bir frekans elemanı bıraktığı zaman, bu frekans
elemanının açma sinyali de derhal resetlenir; ancak açma komutu, en az cihazın bütün fonksiyonları için geçerli
olan minimum komut süresi kadar sürdürülür.
Frekans elemanlarının her biri, ikili girişler üzerinden ayrı ayrı bloklanabilir. Bloklama derhal etkin olur. Bir ikili
giriş üzerinden frekans korumayı tamamen bloklamak da mümkündür.
301
Fonksiyonlar
Şekil 2-130
302
Frekans korumanın mantık şeması
Fonksiyonlar
2.16.2
Ayar Notları
Genel
Frekans koruma, ancak koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında 136 no'lu adres FREKANS Koruma
= Etkin olarak ayarlanmışsa etkindir ve ancak bu durumda ayar parametrelerine erişilebilir. Eğer fonksiyon
kullanılmayacaksa, Etkin Değil olarak ayarlanır.
Frekans koruma fonksiyonu, her biri aşırı frekans veya düşük frekans kademesi olarak çalışabilen f1’den f4’e
kadar dört frekans kademesine sahiptir. Her bir kademe etkin veya etkisiz olarak ayarlanabilir. Bunlar,
aşağıdaki adreslerde ayarlanır:
• 3601 A./D.FREKANS f1 adresi, Frekans kademesi f1 için,
Aşağıdaki 3 seçenek mevcuttur:
• Kademe OFF: Kademe etkisizdir;
• Kademe ON: Açma ile: Kademe etkindir ve düzensiz frekans sapmalarında bir alarm üretir ve (zamanı
dolduğunda) bir açma komutu verir;
• Kademe ON:Yalnız alarm: Kademe etkindir ve düzensiz frekans sapmalarında bir alarm üretir, ancak bir
açma komutu vermez.
Başlatma Değerleri, Gecikme Zamanları
Yapılandırılmış başlatma değeri, bir frekans elemanının aşırı frekansa mı yoksa düşük frekansa mı tepki
vereceğini belirler.
• Eğer bir kademe, anma frekansın üzerinde bir değere ayarlanmışsa, otomatik olarak bir aşırı frekans
kademesi f> olarak yorumlanır.
• Eğer bir kademe, anma frekansın altında bir değere ayarlanmışsa, otomatik olarak bir düşük frekans
kademesi f< olarak yorumlanır.
• Eğer bir kademe tam anma frekansına ayarlanmışsa, etkisiz dir.
Her bir kademe için yukarıdaki kurallara göre bir başlatma değeri ayarlanabilir. Adresler ve dolayısıyla ayar
aralıkları, Güç Sistemi Verileri 1’de (Bölüm 2.1.2.1) , Anma Frekansı (Adres 230) adresinde yapılandırılıan
anma frekansı tarafından belirlenir.
Frekans kademelerinin hiç birisinin, anma frekansın 30 mHz'in üzerinde ( f> için) veya altında ( f< için)
ayarlanmaması gerekir. Aksi takdirde, frekans kademeleri yaklaşık 20 mHz bir histerisize sahip oldukları için,
anma frekans geri döndüğünde eleman bırakmayabilecektir.
303
Fonksiyonlar
Sadece yapılandırılmış anma frekansına ilişkin adreslere erişilebilir. Her bir eleman için, bir açma gecikmesi
ayarlanabilir:
•
3602 no’lu f1 BAŞLATMA adresi: fN = 50 Hz'de frekans kademesi f1 için başlatma değeri,
3603 no’lu f1 BAŞLATMA adresi: fN = 60 Hz'de frekans kademesi f1 için başlatma değeri,
3604 no'lu T f1 adresi: Frekans kademesi f1 için açma gecikmesi;
•
3612 no'lu f2 BAŞLATMA adresi: fN = 50 Hz'de frekans kademesi f2 için başlatma değeri,
3613 no'lu f2 BAŞLATMA adresi: fN = 60 Hz'de frekans kademesi f2 için başlatma değeri,
•
3622 no'lu f3 BAŞLATMA adresi: fN = 50 Hz’de frekans kademesi f3 için başlatma değeri,
•
3634 no'lu T f4 adresi: Frekans kademesi f4 için açma gecikmesi.
Ayar zamanları, koruma fonksiyonunun çalışma süresini (ölçme süresi, bırakma süresi) kapsamayan ilave
gecikme süreleridir.
Eğer düşük frekans koruma yük atma amacıyla kullanılacaksa, o zaman diğer fider rölelerinin frekans ayarları,
koruma rölesinin hizmet verdiği müşterilerin önceliklerine göre yapılır. Normalde; yük atma için, müşterilerin
veya müşteri gruplarının önem sırası dikkate alınarak bir frekans/zaman koordinasyon çizelgesi (yük atma
planı) hazırlanır.
Enterkonnekte şebekelerde, güç salınımları frekans sapmalarına sebep olabilir. Güç salınım frekansına,
cihazın montaj yerine ve frekans elemanlarının ayarlarına bağlı olarak; güç salınımı tespit edilir edilmez frekans
korumayı tümüyle ya da sadece ilgili kademeleri bloklamak gerekebilir. Gecikme zamanlarının, frekans
korumanın açmasından önce güç salınımı tespit edilecek şekilde zaman koordinasyonu yapılmalıdır.
Güç santrallerinde başka uygulama örnekleri de mevcuttur. Ayarlanacak olan frekans değerleri, daha çok güç
sistemi/güç santrali operatörünün bildirimlerine bağlıdır. Bu bağlamda; düşük frekans koruma, güç
istasyonunu, zamanında güç sisteminden ayırarak santralin kendi yük talebini de garanti eder. Turbo regülatör,
makineyi yeniden anma frekansına ayarlar. Sonuç olarak, istasyonun kendi yükü, sürekli anma frekansında
sağlanır.
Bırakma eşiği açma frekansının 20 mHz altı veya üstü olduğu için, „minimum“ açma frekansı da, anma
frekansın 30 mHz altı veya üstüdür.
Bir frekans artışı, örneğin bir yük atma veya (örneğin yalnız başına çalışan bir sistemde) bir hız regülatörünün
hatalı çalışması yüzünden olabilir. Bu durumda; frekans koruma, bir aşırı hız koruma olarak kullanılabilir.
304
Fonksiyonlar
2.16.3
Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
3601
A./D.FREKANS f1
ON:Yalnız alarm
ON: Açma ile
OFF
ON:Yalnız alarm
Aşırı/Düşük Frekans Koruma
kademesi f1
3602
f1 BAŞLATMA
45.50 .. 54.50 Hz
49.50 Hz
f1 Çalışma
3603
f1 BAŞLATMA
55.50 .. 64.50 Hz
59.50 Hz
f1 Çalışma
3604
T f1
0.00 .. 600.00 sn
60.00 sn
T f1 Zaman Gecikmesi
3611
A./D.FREKANS f2
ON:Yalnız alarm
ON: Açma ile
OFF
ON:Yalnız alarm
kademesi f2
3612
f2 BAŞLATMA
45.50 .. 54.50 Hz
49.00 Hz
f2 Çalışma
3613
f2 BAŞLATMA
55.50 .. 64.50 Hz
57.00 Hz
f2 Çalışma
3614
T f2
0.00 .. 600.00 sn
30.00 sn
3621
A./D.FREKANS f3
ON:Yalnız alarm
ON: Açma ile
OFF
ON:Yalnız alarm
kademesi f3
3622
f3 BAŞLATMA
45.50 .. 54.50 Hz
47.50 Hz
f3 Çalışma
3623
f3 BAŞLATMA
55.50 .. 64.50 Hz
59.50 Hz
f3 Çalışma
3624
T f3
0.00 .. 600.00 sn
3.00 sn
3631
A./D.FREKANS f4
ON:Yalnız alarm
ON: Açma ile
OFF
ON:Yalnız alarm
kademesi f4
3632
f4 BAŞLATMA
45.50 .. 54.50 Hz
51.00 Hz
f4 Çalışma
3633
f4 BAŞLATMA
55.50 .. 64.50 Hz
62.00 Hz
f4 Çalışma
3634
T f4
0.00 .. 600.00 sn
30.00 sn
305
Fonksiyonlar
2.16.4
Bilgi Listesi
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
5203
>Frekans BLK
EM
>Frekans koruma BLOKLAMA
5206
>f1 BLK
EM
>Frekans koruma kademesi f1 BLOKLAMA
5207
>f2 BLK
EM
5208
>f3 BLK
EM
5209
>f4 BLK
EM
5211
Frekans OFF
AM
Frekans koruma DEVRE DIŞI
5212
Frekans BLKdı
AM
Frekans koruma BLOKLANDI
5213
Frekans AKTİF
AM
Frekans koruma AKTİF
5215
Frek. D.Ger BLK
AM
Frekans koruma düşük gerilim bloklama
5232
f1 başlatıldı
AM
Frekans koruma: f1 başlatıldı
5233
f2 başlatıldı
AM
5234
f3 başlatıldı
AM
5235
f4 başlatıldı
AM
5236
f1 AÇMA
AM
Frekans koruma: f1 AÇMA
5237
f2 AÇMA
AM
5238
f3 AÇMA
AM
5239
f4 AÇMA
AM
5240
Zaman Aşımı f1
AM
Frekans koruma: Zaman Aşımı Kademe f1
5241
Zaman Aşımı f2
AM
5242
Zaman Aşımı f3
AM
5243
Zaman Aşımı f4
AM
306
Fonksiyonlar
2.17 Arıza Yeri Tespit Cihazı
2.17
Bir arızanın mesafesinin ölçülmesi, koruma fonksiyonlarına önemli bir ektir. Sistem içerisinde güç iletimi için bir
hattın kullanılabilirliği, arıza yerinin hızlı olarak tespit edilerek arızanın kısa sürede temizlenmesi ile artırılabilir.
2.17.1
Fonksiyon Tanımı
Başlatma Koşulları
7SA522’deki arıza yeri tespit fonksiyonu, mesafe korumadan bağımsız bir fonksiyondur. Ayrı bir ölçülen değer
belleğine ve kendi filtre algoritmalarına sahiptir. Kısa devre koruma, sadece, geçerli ölçüm döngüsünün
seçimini ve ölçülen sinyallerin depolanması için en uygun zaman aralığını sağlamak için ölçüm başlatma
komutunu sağlar.
Arıza yeri tespit fonksiyonu, normalde kısa devre korumanın açma komutu ile tetiklenebilir. Ancak, herhangi bir
başlatma komutu ile de tetiklenebilir. Böylece; başka bir koruma cihazının arızayı temizlemesi durumunda bile,
arıza yeri hesaplaması mümkündür. Korunan hattın dışındaki arızalar için, bilhassa ara beslemeler yüzünden
ölçülen değerler bozulacağı için, bu durumlarda arıza yeri bilgisi de her zaman doğru olmaz.
Arıza Yerinin Tespiti
Arıza akım ve gerilimlerinin (1/20 çevrim aralıkları ile) ölçülen değer çiftleri, döngüsel bir arabellekte depolanır
ve açma komutu verildikten sonra kısa bir süreyle dondurulur. Böylece; ölçüm değerlerinin, en hızlı kesicilerle
bile, kesicinin açması sebebiyle meydana gelecek ölçülen değer bozulumlarından/açma transiyentlerinden
etkilenmemesi sağlanmış olur. Ölçülen değerlerin filtrelenmesi ve empedans hesaplamalarının sayısı,
belirlenen veri penceresinde kararlılaştırılmış ölçülen değer çiftlerine otomatik olarak uyumlanır. Eğer
kararlılaştırılmış değerlerle yeterli bir zaman penceresi belirlenemezse, "Ar.Yerigeçersiz" ihbarı verilir.
Kısa devre döngülerindeki ölçülen değerlerin değerlendirilmesi, arıza temizlendikten sonra yapılır. Kısa devre
döngüleri, açmaya sebep olan döngülerdir. Toprak arıza koruması tarafından açma durumunda; üç faz-toprak
döngüleri değerlendirilir.
Arıza Yeri Tespit Cihazı Çıkışı
Arıza yeri tespiti fonksiyonu, aşağıdaki sonuçları verir:
• arıza reaktansını belirlemek için kullanılan kısa devre döngüsü,
• Primer ve sekonder ohm olarak arıza reaktans X,
• primer ve sekonder ohm olarak arıza direnci R,
• Ayarlanan birim hat uzunluğu başına hat reaktansı baz alınarak hesaplanan, reaktansla orantılı km veya mil
cinsinden arıza mesafesi,
• ayarlanan birim uzunluk başına reaktans ve ayarlanan hat uzunluğu baz alınarak hesaplanan, hat
uzunluğunun yüzdesi olarak arıza mesafesi.
Yüzde olarak gösterilen arıza mesafesi, aynı zamanda BCD-Code (Binary Coded Decimal/ ikiliye kodlanmış
onlu) olarak da çıktılanır. Ancak, koruma fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında 138 (Bölüm 2.1.1.2) no’lu
adreste daha önceden bunun seçilmiş olması gerekir. Diğer bir önkoşul, gerekli sayıda ikili çıkışın bu amaç için
atanmış olmasıdır.
307
Fonksiyonlar
10 çıkış rölesine ihtiyaç duyulur. Bunlar, aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:
• birler basamağı için 4 çıkış (1·20 + 1·21 + 1·22 + 1·23),
• onlar basamağı için 4 çıkış (10·20 + 10·21 + 10·22 + 10·23),
• yüzler basamağı için 1 çıkış (100·20),
• hazır-durum ihbarı için 1 çıkış "BCD mes. VALID“ (No 1152).
Bir arızanın mesafesi tespit edilir edilmez, ilgili ikili çıkışlar enerjilenir. Bu durumda, „BCD mes. VALID“ çıkışı,
mevcut verinin geçerli olduğunu bildirir. Süre ayarlanabilir. Yeni bir arıza olduğunda, önceki veri otomatik olarak
silinir.
Çıkış aralığı, % 0'dan % 195'e kadar uzar. Çıkış "197" , negatif bir arızanın tespit edildiğini gösterir. Çıkış "199"
, bir taşıma olduğunu, yani hesaplanan değerin % 195 olası maksimum değerden daha yüksek olduğunu
gösterir.
Not
Arıza mesafesinin km, mil veya hat uzunluğunun yüzdesi olarak hesaplanması, ancak ilgili hat bölümü türdeş
ise uygulanabilir. Eğer hat farklı reaktanslara sahip bölümlerden, örneğin havai hat ve kablo bölümlerinden
oluşmuşsa, arıza yeri tespiti tarafından hesaplanan reaktanstan arıza mesafesini bulmak için ayrı bir
hesaplama gerekir
Paralel Hat Ölçülen Değer Düzeltmesi (opsiyonel)
Çift devreli hatlarda meydana gelen toprak arızalarında, empedansın hesaplanması için elde edilen ölçülen
değerler her iki paralel hattın toprak empedansının karşılıklı kuplajından etkilenir. Bu, özel önlemler alınmazsa,
empedans hesabı sonucunda ölçme hatalarına sebep olur. Bundan dolayı; cihaz, bir paralel hat denkleştirme
fonksiyonuyla donatılmıştır. Bu fonksiyon, hat denkleminin çözülmesi sırasında paralel hattın toprak akımının
da hesaba katılmasını ve bu sayede -mesafe koruma tarafından mesafenin hesaplanmasında olduğu gibikuplaj etkisinin denkleştirilmesini sağlar (Altbölüm 2.2.1 ’de “Paralel Hat Ölçülen Değer Düzeltmesi”
paragrafına bakın). Şüphesiz, paralel hattın toprak akımı cihaza bağlanmış ve Güç Sistemi Verileri 1
(Bölüm 2.1.2.1 'de “Akım Bağlantıları”) 'de cihazın I4 akım girişinin de doğru olarak yapılandırılmış olması
gerekir.
Paralel hat kompanzasyonu, sadece korunan hatta uygulanır. Paralel hat da dahil, korunan bölgenin ötesindeki
arızalar için akım denkleştirmesi mümkün olmaz.
Çift Taraftan Beslenen Hatlarda Yük Akımı için Ölçülen Değerlerin Düzeltilmesi
Her iki uçtan beslenen yüklü hatlarda bir arıza olduğunda (Şekil 2-131); her iki kaynak geriliminin de ortak arıza
dirençlerine (RF) uygulanması durumunda arıza gerilimi UF1 sadece kaynak gerilimi E1’den değil, ayrıca
kaynak gerilimi E2 ’den de etkilenir. Arıza akımı IF2, M ölçme noktasından tespit edilemediği için, bu, empedans
ölçümünde hatalara sebep olur. Bu arıza empedansının X bileşenindeki ölçüm hatası (mesafe hesabı için
belirleyici faktör), uzun ve çok yüklü hatlarda önemli miktarda olabilir.
7SA522 de, arıza yeri tespiti hesaplamaları için, bu ölçüm hatasını büyük ölçüde düzelten bir yük
kompanzasyonu özelliği bulunur. Arıza empedansının R-bileşeni için düzeltme mümkün değildir; fakat mesafe
ölçümü için sadece X-bileşeni kritik olduğu için meydana gelen hata önemli değildir.
Yük kompanzasyonu, bir fazlı arızalar için etkindir. Bir fazlı arızalarda, kompanzasyonu için simetrik bileşenlerin
pozitif ve sıfır bileşenleri kullanılır.
Yük kompanzasyonu, devreye alınabilir veya devreden çıkarılabilir. Örneğin röle testlerinde, test
büyüklüklerinin sebep olacağı etkileri önlemek için bu fonksiyonun devreden çıkarılmasında yarar vardır.
308
Fonksiyonlar
Şekil 2-131
Çift taraflı beslenen hatlarda arıza akımları ve gerilimleri
M
2.17.2
: Ölçüm yeri
E1, E2
: Kaynak gerilimleri (EMK)
IF1, IF2
: Kısmi arıza akımları
IF1 + IF2
: Toplam arıza akımı
UF1
: Ölçüm yerindeki arıza gerilimi
RF
: Ortak arıza direnci
ZF1, ZF2
: Arıza empedansları
ZF1E, ZF2E
: Toprak arıza empedansları
ZS1, ZS2
: Kaynak empedansları
ZS1E, ZS2E
: Toprak kaynak empedansları
Ayar Notları
Genel
Arıza yeri tespit fonksiyonu, ancak cihaz fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında Etkin olarak
ayarlanmışsa servistedir (Bölüm 2.1.1.2, Adres 138).
Eğer arıza yeri hesaplaması korumanın açma komutu ile başlatılacaksa, 3802 no'lu adres BAŞLAT = AÇMA
olarak ayarlanır. Bu durumda, ancak cihaz bir açma komutu vermişse, arıza yeri çıktısı verilir. Bununla birlikte;
arıza yeri hesaplaması, cihazın her başlatması ile birlikte de başlatılabilir (Adres 3802 BAŞLAT = Başlatma).
Bu durumda, örneğin farklı bir cihaz arızayı temizlemiş olsa bile, arıza yeri hesaplaması yine yapılır. Korunan
hattın dışındaki arızalar için, bilhassa ara beslemeler yüzünden ölçülen değerler bozulacağından, arıza yeri
bilgisi de her zaman doğru olmaz.
Arıza mesafesinin km veya mil olarak hesaplanması için, cihaz, hattın Ω/km veya Ω/mil olarak sekonder
reaktansına gerek duyar. Arıza yerinin hattın yüzdesi cinsinden doğru olarak verilebilmesi için, hat uzunluğunun
cihaza doğru olarak girilmiş olması gerekir. Bu parametre Güç sistemi Verileri 2 (Bölüm 2.1.4.1) 'de “Genel Hat
Verileri” altında ayarlanmıştır.
Ayrıca; arıza yerinin doğru bildirimi için, arıza mesafesinin hesaplanmasına etki eden aşağıdaki parametrelerin
de doğru olarak ayarlanmış olması gerekir: Adresler şunlardır
1116 RE/RL(Z1),
1117 XE/XL(Z1)
veya
1120 K0 (Z1),
1121 K0(Z1) açısı.
309
Fonksiyonlar
Eğer paralel hat kompanzasyonu kullanılıyorsa, 3805 no’lu Paral.Hat Komp. adresi EVET olarak ayarlanır
(paralel hat kompanzasyonlu cihazlar için olağan ayar). Diğer önkoşullar:
• Paralel hattın toprak akımı, cihazın dördüncü akım girişi I4 ’e doğru polarite ile bağlanmış olmalıdır,
• Güç Sistemi Verileri 1’de (Bölüm 2.1.2.1 'de “Akım Bağlantıları” paragrafı) akım trafo oranı I4/If AT
(Adresse 221) doğru olarak ayarlanmış olmalıdır
• Güç Sistemi Verileri 1’de (Bölüm 2.1.2.1 'de “Akım Bağlantıları” paragrafı) dördüncü akım girişi için I4
trafosu parametresi Paralel hatta (Adres 220) olarak ayarlanmış olmalıdır
• Genel koruma verilerinde (Güç Sistemi Verileri 2, Bölüm 2.1.4.1), karşılıklı empedanslar ( RM/RL Paral
Hat ve XM/XL Paral Hat (Adresler 1126 ve 1127) doğru olarak ayarlanmış olmalıdır.
Topraklı bir sistemde çift taraftan beslenen bir hatta bir fazlı arızalar için yük kompanzasyonu uygulanıyorsa,
3806 no’lu adres Yük Denkleştirm, EVET olarak ayarlanır. Bir fazlı arızalar için yüksek arıza dirençleri
beklenildiğinde, örneğin toprak iletkeni olmayan havai hatlarda veya uygun olmayan direk adım dirençleri
olduğunda, bu, mesafe hesabının doğruluğunu iyileştirecektir.
Eğer arıza mesafesinin BCD-kodunda çıktısı alınacaksa, verinin mevcut olması istenen maksimum zaman
periyodu 3811 no’lu BCD üz. Tmaks Ç adresinde ayarlanır. Yeni bir arızada, bu süre dolmamış olsa bile veri
derhal resetlenir. Eğer çıkış için daha uzun bir zaman periyodu istenirse, ilgili çıkışlar kilitli moda atanır. Bu
durumda, bir kez arıza olduğunda, bellek resetleninceye veya yeni bir arıza kaydedilinceye kadar röleler kilitli
kalır.
2.17.3
Adr.
Ayarlar
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklamalar
3802
BAŞLAT
Başlatma
AÇMA
Başlatma
Arıza Yeri Tespiti ile başlat
3805
Paral.Hat Komp.
HAYIR
EVET
EVET
Ortak kuplaj paralel hat
denkleştirmesi
3806
Yük Denkleştirm
HAYIR
EVET
HAYIR
Yük Denkleştirme
3811
BCD üz. Tmaks Ç
0.10 .. 180.00 sn
0.30 sn
BCD yoluyla maksimum çıkış
zamanı
310
Fonksiyonlar
2.17.4
Bilgi Listesi
No
1114
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklamalar
Rpri =
WM
Arıza Yeri Tespit Cihazı: primer DİRENÇ
1115
Xpri =
WM
Arıza Yeri Tespit Cih.: primer REAKTANS
1117
Rsek =
WM
Arıza Yeri Tespit Cih.: sekonder DİRENÇ
1118
Xsek =
WM
Arıza Yeri Tes. Cih.: sekonder REAKTANS
1119
mes =
WM
Arıza Yeri Tespit Cihazı: Arıza mesafesi
1120
d[%] =
WM
Arıza Yeri Tes. Cih.: Arıza mesafesi [%]
1122
mes =
WM
Arıza Yeri Tespit Cihazı: Arıza mesafesi
1123
AYTC Döngü L1E
AM_W
Arıza Yeri Tespit Cihazı Döngü L1E
1124
AYTC Döngü L2E
AM_W
1125
AYTC Döngü L3E
AM_W
1126
AYTC Döngü L1L2
AM_W
Arıza Yeri Tespit Cihazı Döngü L1L2
1127
AYTC Döngü L2L3
AM_W
1128
AYTC Döngü L3L1
AM_W
1132
Ar.Yerigeçersiz
AM
Arıza yeri geçersiz
1133
AYTC HataK0
AM
AYTC ayar hatası K0,açı(K0)
1143
BCD d[%1]
AM
BCD Arıza yeri [1%]
1144
BCD d[%2]
AM
BCD Arıza yeri [%2]
1145
BCD d[%4]
AM
1146
BCD d[%8]
AM
1147
BCD d[%10]
AM
1148
BCD d[%20]
AM
1149
BCD d[%40]
AM
1150
BCD d[80%]
AM
1151
BCD d[%100]
AM
1152
BCD mes. VALID
AM
BCD Arıza yeri geçerli
311
Fonksiyonlar
2.18 Kesici Arıza Koruması (Opsiyonel)
2.18
Kesici Arıza Koruması (Opsiyonel)
Kesici arıza koruma, kesicinin bir koruma fonksiyonundan bir açma komutuna tepkisinin başarısız olması
durumunda, artçı olarak arızanın hızla temizlenmesini sağlar.
2.18.1
Fonksiyon Tanımı
Genel
Örneğin, bir fiderin kısa devre korumasından bir açma komutu devre kesiciye verilirse, bu aynı zamanda devre
kesici arıza korumaya da bildirilir (Şekil 2-132). Kesici arıza koruma içindeki bir T-K/A süre ölçer saymaya
başlar. Zaman ölçümü, korumanın açma komutu mevcut olduğu ve akım devre kesici üzerinden aktığı sürece
devam eder.
Şekil 2-132
Akım akışı izleme ile denetlenen kesici arıza korumanın sadeleştirilmiş fonksiyon şeması
Normalde, kesici açacak ve arıza akımını kesecektir. Akım sınır değeri çok hızlıca düşer (tipik olarak 10 ms) ve
süre ölçeri T-BF durdurur.
Eğer açma komutu yerine getirilememişse (kesici arızası durumu); arıza akımı akmaya ve süre ölçer de ayar
sınırına saymaya devam eder. Kesici arıza koruma, o zaman artçı -barayı besleyen diğer- kesicilere açma
komutu verir ve arıza akımını keser.
Kesici arıza koruma akımın kesildiğini kendisi algıladığı için, fider korumasının bırakma süresi önemli değildir.
Örneğin açma ölçütü akıma bağlı olmayan koruma fonksiyonları (örneğin Buchholz koruma) için, kesicinin
gerektiği gibi açtığının tespiti için akım akışı güvenilir bir ölçüt değildir. Böyle durumlarda, kesicinin tam olarak
açıp açmadığı belirlemek için, akımı izlemek yerine, kesici yardımcı kontağının konumu kullanılabilir. Böylelikle
akım akışı izleme yerine kesici yardımcı kontakları sorgulanır (Şekil 2-133). Bunun için kesici yardımcı
kontaklarının pozisyonu ikili girişler üzerinden cihaza yönlendirilmiş olmalıdır (Bölüm2.20.1).
312
Fonksiyonlar
Şekil 2-133
Kesici yardımcı kontakları tarafından kontrol edilen kesici arıza korumanın sadeleştirilmiş
fonksiyon şeması
Akım Akışı İzleme
Faz akımlarının her biri ve ek kabul edilebilirlik akımı (aşağıya bakın), sonraki değerlendirmeler için sadece
temel bileşen kullanılacak şekilde sayısal süzgeç algoritmaları ile süzgeçlenir.
Akımın kesilme anının belirlenmesi için özel önlemler alınır. Sinüsoidal akımlarda akımın kesilmesi yaklaşık
10 ms sonra tanınır. Arıza akımındaki ve/veya arıza akımının kesilmesi sonrası akım trafosunun (örneğin
doğrusallaştırılmış nüveli akım trafoları) sekonder devresindeki sönümlü DC akım bileşenler ile veya arıza
akımındaki DC bileşenin sebep olacağı akım trafo doymalarında, primer akımın kesildiğinin güvenilir olarak
tespiti için bir AC çevrim kadar süre gerekebilir.
Akımlar izlenir ve ayar eşiği ile karşılaştırılır. Bu 3- faz akımının haricinde bir uygunluğu mümkün kılan, daha
iki akım algılayıcı belirlenmiştir. Bu kabul edilebilirlik kontrolü için, uygun projede ayrı bir eşik değeri kullanılabilir
(Şekil 2-134`ye bakın).
Kabul edilebilirlik akımı olarak öncelikle toprak akımı IE (3·I0) kullanılır. Toprak akımı, akım değiştirici setinin
yıldız noktasından bağlı olduğu sürece, bu kullanılır. Aksi takdirde, cihaz bu akımı faz akımlarından hesaplar:
3·I0 = IL1 + IL2 + IL3
Ayrıca; 7SA522 tarafından hesaplanan negatif bileşen akımın 3 katı değeri 3·I2 kabul edilebilirlik denetimi için
kullanılır. Bu aşağıdaki denkleme göre hesaplanır:
3·I2 = IL1 + a2.IL2 + a.IL3
burada
a = ej120°.
Bu kabul edilebilirlik akımlarının kesici arıza korumanın esas çalışmasına doğrudan herhangi bir etkisi yoktur.
Ancak kesici arıza gecikme zamanlarından herhangi birinin saymaya başlayabilmesi için önceden en az iki
akım eşiğinin aşılmış olması gerekir. Böylelikle hatalı çalışmaya karşı yüksek bir güvenirlik sağlanır.
313
Fonksiyonlar
Şekil 2-134
3·I0 ve 3·I2 kabul edilebilirlik akımları ile akım akışı izleme
Devre Kesici-Yardımcı Kontaklarının İzlenmesi
Kesicinin konumu hakkında, kesici arıza korumayı cihazın merkezi fonksiyon denetimi (Bölüm 2.20.1’e bakın)
bilgilendirir. Kesici arıza kontaklarının değerlendirilmesi, kesici arıza korumada ancak akım akışı izleme
başlatma almamışsa yapılır. Fider korumadan açma sinyali alınması sırasında akım akışı ölçütü başlatma alır
almaz, ilgili yardımcı kontak (henüz) kesicinin açtığını göstermemiş olsa bile, akım kaybolur kaybolmaz
kesicinin açtığı varsayılır (Şekil 2-135 ). Bu daha güvenilir akım kriterine imkan verir ve örneğin yardımcı kontak
mekaniğindeki bir bozukluk yüzünden fonksiyonun aşılmasını önler. Bu kilitleme hem her bireysel faz için hem
de 3-kutup açma için geçerlidir.
Yardımcı kontak kriterini devre dışı bırakmak da mümkündür. Eğer KE. Knt. Kntrl (Şekil 2-137' te üstte)
parametre anahtarı HAYIR olarak ayarlanmışsa, kesici arıza koruma, ancak akım akışı tespit edilmişse
başlatılır. Yardımcı kontağın durumu, yardımcı kontaklar ikili girişler üzerinden cihazla bağlantılı olsa bile
sorgulanmaz.
314
Fonksiyonlar
Resim 2-135
Yardımcı kontak kriterinin kilitlenmesi L1 fazı için örnek
1)
Eğer faz-ayrımlı yardımcı kontaklar kullanılmışsa
2)
Eğer N/K kontakların bir seri bağlantısı kullanılmışsa
Diğer taraftan; algılanabilir bir akım akışına sebep olmayan arızalar (örneğin Buchholz koruma) için; kesicinin
doğru şekilde çalıştığını belirlemek için akım akışı güvenilir bir ölçüt değildir. Bu durumlarda, kesicinin doğru
şekilde tepki verdiğinin kontrol edilmesi için kesici yardımcı kontağı bilgisine gerek duyulur. Bunun için ikili giriş
gerekir „>KAK Akımsızbaş“ No 1439 (Şekil 2-137' te solda). Bu giriş herhangi bir akım akışı tespit edilmese
bile, kesici arıza korumasını başlatır.
Ortak Fazlı Başlatma
Ortak fazlı başlatma, örneğin otomatik tekrar kapamasız hatlar için, sadece üç-kutup otomatik tekrar kapama
yapılan hatlar için, trafo fiderleri için veya eğer bara koruma açma yapmışsa kullanılır. Bu başlatma modu,
sadece 3 kutuplu açma yapabilen 7SA522 modelinin kullanılması durumunda mevcut olan tek başlatma
modudur.
Eğer kesici arıza koruması diğer harici koruma donanımlarından başlatılırsa, güvenlik açısından cihaza iki ikili
giriş bağlanması önerilir. Harici rölenin açma komutunun „>KAK 3faz baş.“ No 1415 ikili girişine
bağlanmasından başka, genel cihaz başlatmasının da ">KAK sürme" No 1432 ikili girişine bağlanması
önerilir. Buchholz korumasında aynı şekilde her iki girişin ayrı ayrı kablo çiftleri üzerinden bağlanması önerilir.
Eğer istisna durumlarında ayrı müsaade sinyali bulunmuyorsa, başlatma dışarıdan tek kanallı da
gerçekleşebilir. Bu durumda, yapılandırma sırasında cihazın herhangi bir fiziksel girişine ">KAK sürme"
(No 1432) sinyali atanmamalıdır.
Şekil 2-137 prensip fonksiyonunu gösterir. Eğer bir başlatma komutu dahili veya harici bir koruma fonksiyonunu
gösterirse ve en az bir akım kriteri Şekil 2-134 è göre bulunursa, kesici arıza koruma başlatma alır ve bununla
birlikte ilgili gecikme süresi(leri) başlatılır.
Akım kriteri hiçbir faz için yerine getirilmemiş ise, Şekil 2-136`ya göre devre kesici-yardımcı kontağı (kontakları)
sorgulanabilir. Eğer kesici kutupları için ayrı yardımcı kontaklar mevcutsa, her üç kutbun normalde kapalı (N/K)
kontaklarının bir seri bağlantısı kullanılır. Üç-kutup açma sonrası, fazlardan hiç birinden akım akmıyorsa veya
N/K yardımcı kontakların üçü de kapanmışsa ancak o zaman kesicinin doğru çalıştığı varsayılır.
Şekil 2-136' da, en az bir kesici fazı kapalı olduğunda, örneğin „KE/Yard ≥1p kapalı“ (Şekil 2-137' te sol tarafa
bakın), dahili sinyalinin nasıl üretildiği görülmektedir.
315
Fonksiyonlar
Şekil 2-136
„KE/Yard ≥1p kapalı“ sinyalinin üretilmesi
Eğer dahili bir koruma fonksiyonu veya harici bir koruma cihazı, bir akım akışı olmaksızın açma yapmışsa,
kesici arıza korumayı başlatmak için, „I' siz dahili başlat“ dahili sinyali veya „>KAK Akımsızbaş“ ikili girişi
üzerinden harici sinyal kullanılır. Bu durumda; yardımcı kontak kriteri kesicinin açık olduğunu rapor edinceye
kadar başlatma sinyali sürdürülür.
Başlatma, (örneğin fider koruma rölesinin testi sırasında), ">KAK BLK" ikili girişi üzerinden kilitlenebilir.
Şekil 2-137
316
Ortak faz başlatmalı kesici arıza koruma
Fonksiyonlar
Faz Ayrımlı Başlatma
Kesici fazlar ayrı ayrı çalıştırılıyorsa örn. bir-faz tekrar kapama kullanılmışsa, kesici arıza korumanın faz-ayrımlı
olarak başlatılması gerekir. Bu, eğer cihaz bir-faz açma yapabiliyorsa mümkündür.
Eğer kesici arıza koruması diğer harici koruma donanımlarından başlatılırsa, başlatma güvenlik açısından,
sadece en az iki ikili giriş bağlanmış ise gerçekleşir. Harici rölenin 3-faz açma komutunun „>KAK Baş. L1“,
„>KAK Baş. L2“ ve „>KAK Baş. L3" ikili girişlerine bağlanmasından başka, genel cihaz başlatmasının da
">KAK sürme" ikili girişine bağlanması önerilir. Şekil 2-138'da bu çift-kanallı başlatmanın bağlantıları
görülmektedir.
Eğer istisna durumlarında ayrı müsaade sinyali bulunmuyorsa, başlatma dışarıdan tek kanallı da
gerçekleşebilir. Bu durumda yapılandırma sırasında cihazın herhangi bir fiziksel girişine ">KAK sürme" sinyali
atanmamalıdır.
Eğer harici koruma cihazının genel başlatma sinyali mevcut değilse, bunun yerine bir genel açma sinyali
kullanılabilir. Seçenek olarak; açma kontaklarının ayrı bir seti paralel bağlanarak (Şekil 2-139 bakın) böyle bir
müsaade sinyali sağlanabilir.
Şekil 2-138
Kesici arıza koruma 1-faz başlatma - bir harici bir koruma cihazından, bir başlatma sinyali
müsaadesi ile başlatma için örnek
Şekil 2-139
Kesici arıza koruma 1-faz başlatma - ayrı bir açma kontakları seti üzerinden müsaade ile harici
bir koruma cihazından başlatma için örnek
317
Fonksiyonlar
Zaman gecikmeleri için başlatma koşulu mantığı gösterilmiştir. Prensip olarak, ortak fazlı başlatmaya benzer
şekildedir, ancak bu mantık, fazların her birisi için ayrı ayrı tasarımlanmıştır (Şekil 2-140). Böylece her kesici
kutbu için akım ve başlatma koşulları kaydedilir. Otomatik tekrar kapama çevriminden önce bir-kutup açma
durumunda, güvenilir biçimde akımın kesildiği sadece açan kesici kutbu için izlenir.
Bir fazın başlatması, örneğin "Sadece L1 ile Baş.", başlatma giriş sinyali (= herhangi bir fider korumanın açma
komutu) sadece bu fazda gözükürse ve en az bu faz da bir akım akışı tespit edilmişse etkindir. Eğer akım akışı
tespit edilmemişse, yapılan ayara bağlı olarak, Şekil 2-135 'te göre yardımcı kontak konumu sorgulanabilir (KE.
Knt. Kntrl = EVET).
Yardımcı kontak ölçütü, her bir kesici kutbu için ayrı olarak işlenir. Eğer kesici fazlar cihaza ayrı ayrı
bağlanmamışsa, bu durumda, ancak normalde açık yardımcı kontakların seri bağlantısı kesildiğinde bir-faz
açma komutunun gerçekleştirildiği varsayılır. Bu bilgi, kesici arıza korumaya, cihazın merkezi fonksiyon
denetimi tarafından bildirilir (Bölüm 2.20.1' e bakın).
Eğer açma sinyali birden fazla kutupta gözükürse, 3-faz başlatma sinyali "Start L123" üretilir. Faz-ayrımlı sinyal,
bu durumda kilitlenir. Akımsız başlatma girişi de (örneğin Buchholz korumadan) ortak-fazlı modunda çalışır.
Fonksiyon, üç-faz başlatma ile prensip olarak aynıdır.
Ek müsaade sinyali ">KAK sürme" (eğer bir ikili girişe atanmışsa) bütün harici başlatma koşullarını etkiler.
Başlatma,„>KAK BLK“ ikili girişi üzerinden (örneğin fider rölesinin testi sırasında) kilitlenebilir.
318
Fonksiyonlar
Şekil 2-140
Bir-kutup açma komutu ile başlatma koşulları
319
Fonksiyonlar
Gecikme Zamanları
Başlatma koşulları karşılandığında, ilgili gecikme zamanları başlatılır. Bu süre dolmadan kesici kontakları
açılmış olmalıdır.
1-faz ve 3-faz başlatma sonrası çalışma için farklı zaman gecikmeleri mevcuttur. İki-kademeli kesici arıza
koruma için, ilave bir gecikme zamanı kullanılabilir.
Bir-kademeli kesici arıza koruma ile; açma komutu, lokal kesici arızalı olması durumunda bitişik kesicilere
yönlendirilir (Şekil 2-132 veya Şekil 2-133). Bitişik kesiciler, arıza akımını kesmek için açması gereken, bu
fiderin bağlı olduğu baraya veya bara bölümüne bağlı kesicilerdir. Kesici arıza koruma için muhtemel başlatma
koşulları yukarıda açıklananlardır. Fider korumasının uygulamasına bağlı olarak, 3-faz (ortak faz) veya bir-faz
(faz-ayrımlı) başlatma koşulları meydana gelebilir. Ancak, kesici arıza koruma tarafından, açma her zaman 3fazdır.
En kolay çözüm, T2 gecikme zamanını başlatmaktır (Şekil 2-141). Eğer fider koruması her zaman üç-faz açma
yapıyorsa veya kesici mekanizması bir-faz açma yapamıyorsa, o zaman faz-ayrımlı başlatma sinyalleri ihmal
edilir.
Eğer 1-faz açma ve 3-faz açma sonrası farklı zaman gecikmeleri isteniyorsa, T1-3faz ve T1-1fazè göre,
2-142 zaman kademelerinin kullanılması mümkündür.
Şekil 2-141
Ortak fazlı başlatma ile bir-kademeli kesici arıza koruma
Şekil 2-142
Farklı röle sürelerine sahip tek aşamalı kesici arıza koruması
İki-kademeli kesici arıza koruma ile; eğer kesici ilk açma komutuna tepki vermemişse, fider korumanın açma
komutu, birinci zaman kademesi sonrasında, genellikle kendi fider kesicisine ve çoğu kez kesicinin ikinci açma
bobinine veya açma bobinleri setine ikinci defa tekrarlanır. İkinci bir zaman kademesi ile bu tekrarlanan açma
komutuna kesicinin tepkisini izlenir ve eğer bu ikinci süreden sonra da arıza hala temizlenememişse, ilgili bara
bölümüne bağlı olan tüm kesiciler açtırılır.
Birinci zaman kademesi için; fider korumasının bir-faz ve üç-faz açmaları için farklı zaman gecikmeleri
T1-1faz seçilebilir. Ayrıca; bir-faz açma sonrası bu ikinci açmanın bir-faz veya üç-faz olacağı da
(1f-Ynd. Aç (T1)), parametresi), seçilebilir.
320
Fonksiyonlar
Şekil 2-143
Faz ayrımlı başlatma ile iki kademeli kesici arıza koruma
Kesici Çalışmazsa
Bir fider kesicisinin gerçekten bir arızayı temizleyemeyeceği durumlar olabilir; örneğin kesicinin açma gerilimi
veya açma enerjisi mevcut olmayabilir.
Böyle durumlarda, fider kesicisinin tepkisini beklemek gereksizdir. Eğer böyle bir durumun tespiti için imkânlar
mevcutsa (örneğin kontrol gerilimi izleme veya hava basıncı izleme), izleme ihbarı sinyali, „>Ke arızalı“
olarak 7SA522 'nin ikili girişine beslenebilir. Bu ihbarın ve fiderden bir açma komutunun olması durumunda
normalde 0’a ayarlanan ayrı bir T3-K/A zaman gecikmesi başlatılır (Şekil 2-144'e bakın). Böylece; fider kesici
çalışamaz durumda ise, bitişik kesiciler (bara) derhal açtırılır.
Şekil 2-144
Kesici arızalı
Karşı Uç Kesicisine Uzaktan Açma Komutu Gönderilmesi
Cihaz, lokal kesicinin arızayı kesmede başarısız olması durumunda karşı uç kesicisine ilave bir uzaktan açma
sinyali gönderme imkanına sahiptir. Bunun için, uygun koruma sinyali iletim bağlantısının olması gerekir
(örneğin, iletişim kablosu, kuranportör (güç hattı taşıyıcı) cihazı, radyo kanalı veya optik-fiber iletimi). Koruma
arayüzü üzerinden sayısal iletimi kullanan cihazlar ile, karşı uca açma komutu gönderilebilir (ayrıca Bölüm 2.5'e
bakın).
Bu ara açmayı gerçekleştirmek için, istenilen komut -genellikle bitişik kesicileri açtıracak olan açma komutucihazın bir ikili çıkışına atanır. İkili çıkışın kontağı üzerinden iletim cihazı tetiklenir. Sayısal sinyal iletimi
kullanıldığında, komut, kullanıcı-tanımlı mantık (CFC) üzerinden bir uzaktan açtırma komutuna bağlanır.
321
Fonksiyonlar
Bir uç arızası, bir hattın veya korunan teçhizatın ucunda kesici ile akım trafoları seti arasında meydana gelen
bir kısa devre arızası olarak tanımlanır.
Bu durum Şekil 2-145 ’te gösterilmiştir. Arıza, akım trafosundan (ölçme noktasından) bakıldığında bara
tarafında görünür ve bundan dolayı fider koruma rölesi tarafından bir bara arızası olarak değerlendirilir. Bu
arıza, ancak fider korumasının ters yön kademesi tarafından veya bara koruma tarafından tespit edilebilir.
Bununla birlikte; karşı uç arızayı beslemeye devam edeceği için, fider kesicisine verilecek bir açma komutu ile
arıza temizlenemez. Dolayısıyla; kesici, açma komutuna uygun şekilde tepki göstermesine (açmasına) rağmen
arıza akımı kesilmez.
Şekil 2-145
Kesici ve akım trafoları arasında uç arıza
Uç arızası koruma, bu durumu tespit eder ve arızayı temizlemek için korunan teçhizatın karşı ucuna bir açma
komutu gönderir. Bu amaçla, bir sinyal iletim cihazını (örneğin, kuranportör cihazı, radyo dalgası veya optikfiber) -eğer mevcutsa, iletilmesi gereken diğer komutlarla birlikte- tetiklemek için veya (sayısal sinyal iletimi
kullanıldığında) koruma arayüzü üzerinden doğrudan komut olarak "KAK KarşıUçAr.A" çıkış komutu
mevcuttur.
Uç arızası, kesici yardımcı kontağı kesicinin açık olduğunu göstermesine rağmen, akımın akmayı sürdürmesi
ile tanınır. Ek bir ölçüt, bir kesici arıza başlatma sinyalinin bulunmasıdır. Şekil 2-146 işlev prensibini gösterir.
Eğer kesici arıza koruma başlatma almış ve akım akışı tespit edilmişse (Akım Denetimleri „L*> Akım Denetimi“
Şekil 2-134'de görüntülendiği gibi), ancak kesicinin hiçbir kutbu kapalı değilse (yardımcı kontak ölçütü
„ ≥ 1 Kutup kapalı“), o zaman T-UçArıza zaman gecikmesi saymaya başlar.
Şekil 2-146
322
Uç arıza korumanın çalışma düzeni
Fonksiyonlar
Kesici Kutup-Faz Uyuşmazlığı Denetimi
Faz uyuşmazlığı denetimi, kesici fazlarının konum uyuşmazlıklarını tespit eder. Kararlı-durum işletme
koşullarında, kesicinin üç fazı da ya kapalı ya da açık konumda olmalıdır. Konum farklılıklarına, ancak bir-faz
otomatik tekrar kapama çevrimi sırasında kısa bir süre için müsaade edilir.
Şekil 2-147 işlev prensibini gösterir. Burada işlenen sinyaller, kesici arıza koruma için kullanılanlarla aynıdır.
Faz uyuşmazlığı durumu, en az bir faz kapalı („ ≥ 1 faz kapalı“) ve aynı zamanda en az bir faz' da açık („ ≥ 1
faz açık“) olduğunda tesis edilir.
İlave olarak; akım ölçütü de (Şekil 2-134' de) işlenir. Faz uyuşmazlığı, akım ancak kesicinin fazlarından sadece
birinden veya ikisinden akıyorsa tespit edilebilir. Akım üç fazdan da akıyorsa, kesici yardımcı kontakları farklı
bir durum göstermiş olsa bile, üç faz da kapalı olmalıdır.
Eğer kesici fazlarında bir kutup uyuşmazlığı tespit edilmişse; bu, her bir kutup için ayrı bir "Başlatma" sinyali ile
ihbar edilir. Bu sinyal, faz uyuşmazlığı denetiminin açma komutu öncesi açık olan kutbu tanılar.
Şekil 2-147
Faz uyuşmazlığı denetimi için fonksiyon şeması
323
Fonksiyonlar
2.18.2
Ayar Notları
Genel
Kesici arıza koruma ve yardımcı fonksiyonları (uç arızası koruma, faz uyuşmazlığı denetimi), ancak
fonksiyonların kapsamının yapılandırılması sırasında (Adres 139 KESİCİ ARIZA), Etkin veya 3I0> ile
etkin olarak ayarlanmışsa çalışabilir.
Kesici arıza koruma 3901 no’lu K/A FONKSİYONU adresinde olarak devreye alınabilir (ON ) veya devreden
çıkarılabilir (OFF).
Akım eşiği I> K/A (Adres 3902), koruma, beklenen en küçük kısa devre akımında çalışacak şekilde seçilir.
Bunun için, minimum arıza akımının % 10 altında bir ayar önerilir. Diğer taraftan; bu değer, gerektiğinden daha
küçük ayarlanmamalıdır.
Eğer kesici arıza koruması sıfır bileşen akım eşiği olarak ayarlanmışsa (Adres 139 = 3I0> ile etkin), sıfır
bileşen akım için akım dengesi eşiği 3I0> KAK (Adres 3912), I> K/A 'dan bağımsız olarak ayarlanabilir.
Normalde; kesici arıza koruma, akım akışı ölçütü ile birlikte kesicinin yardımcı kontağının konumunu da
değerlendirir. Eğer cihazda yardımcı kontaklar kullanılmamışsa, bu ölçüt işlenemez. Bu durumda 3909 no’lu
KE. Knt. Kntrl adresini HAYIR olarak ayarlayın.
İki-Kademeli Kesici Arıza Koruma
İki-kademeli çalışma ile, bir T1 zaman gecikmesi sonrası lokal kesiciye -ve normalde kesicinin farklı bir açma
bobinleri setine- yeniden bir açma komutu verilir. Eğer ilk fider koruma açması bir-faz ise (bir-faz açmanın
mümkün olması durumunda), bu açma tekrarının bir-faz veya üç-faz olmasına ilişkin bir seçim yapılabilir. Bu
seçim, 3903 no’lu 1f-Ynd. Aç (T1) adresinde yapılır. Eğer ilk kademe için bir-faz açma verilmesi
isteniyorsa EVET olarak, aksi takdirde HAYIR olarak ayarlayın.
Eğer kesici bu açma tekrarına tepki vermezse, T2 süresi sonunda bitişik kesiciler, yani fiderin bağlı olduğu
baranın veya bara bölümünün tüm kesicileri ve aynı zamanda karşı uç kesicisi açtırılır.
Ayrı gecikme zamanları ayarlanabilir:
• fider korumasının 1-faz açması sonrası lokal fider kesicisine bir- veya üç-faz açmanın tekrarlanması için
T1-1faz zamanı (Adres 3904),
• fider korumasının 3-faz açması sonrası lokal fider kesicisine bir- veya üç-faz açmanın tekrarlanması için
T1-3faz zamanı (Adres 3905),
• bitişik kesicilerin (bara bölgesi ve mümkünse karşı uç kesicisinin) açması için T2 zamanı (Adres 3906).
Not
Eğer bulunan 1-faz AÇMA'da AÇMA 3-faz olarak birleştirilmişse, T2 Gecikme bir 3-faz bağlantısı ile yeniden
başlatılır
Gecikme zamanları, fider kesicisinin maksimum çalışma süresi ve kesici arıza korumanın akım algılayıcılarının
bırakma süresi ve zaman gecikmelerin herhangi bir toleransını hesaba katmak için, bir güvenlik payı olarak
ayarlanır. Şekil 2-148 'de, bir kesici arıza senaryosunun zaman sırası görülmektedir. Sinüsoidal akımlar için,
bırakma süresi ≤ 15 ms'dir. Eğer akım trafosu doyması bekleniyorsa, bu süre 25 ms olarak ayarlanmalıdır.
324
Fonksiyonlar
Not
Eğer kesici arıza korumasının bir 1-faz AÇMA Yinelemesi yapılması isteniyorsa, OTK (Otomatik Tekrar
Kapama) Adres 3408 T-Baş. İZLEME'de ayarlanmış olan zaman, 3903 1f-Ynd. Aç (T1) adresinde
ayarlanmış olan zamandan, daha uzun olmalıdır.
Baranın, açma komutunun üç kutuplu bağlantısından (OTK veya K/A üzerinden) önce olmayacak şekilde kesici
arıza koruma tarafından açılmasını sağlamak için, 3408 T-Baş. İZLEME parametresinin ayarlanmış zamanı
da, 3906 T2 için parametrelenmiş olan zamandan daha uzun olmalıdır. Bu durumda, OTK kesici arıza
korumasının K/A bir sinyali üzerinden kesilmelidir. Böylece OTK' nin bara açmasından sonra tekrar kapanması
önlenir. 1494 "KAK T2-A (bara)" sinyalinin OTK girişi 2703 ">OTK BLK" ile bağlanması mantıklıdır.
Şekil 2-148
Bir arızanın normal olarak ve -kesici arızası durumunda- iki-kademeli kesici arıza koruma ile
temizlenmesini gösteren zaman sırası örneği
Bir Kademeli Kesici Arıza Koruma
Bir-kademeli çalışma ile; T2 gecikme zamanı (Adres 3906) sonrası, bitişik kesiciler, hatanın bu süre dahilinde
temizlenmemiş olması durumunda (bara bölgesinin kesicileri ve mümkünse karşı uç kesicisi) açtırılır.
Bu durumda, T1-1faz (Adres 3904) ve T1-3faz (Adres 3905) zaman gecikmeleri ∞'a ayarlanır.
Ancak, fider korumasının bir-faz açma ve üç-faz açma sonrası farklı gecikme zamanları imkanı kullanılmak
istenirse, bir-kademeli koruma için T1 süre ölçerleri kullanılabilir. Bu durumda, T1-1faz (3904 no'lu adres) ve
T1-3faz (3905 no'lu adres) zaman gecikmelerini ayrı ayrı ayarlayın. Fakat bara kesicilerine yanlışlıkla bir faz
açma verilmesini önlemek için 3903 no'lu 1f-Ynd. Aç (T1) adresi HAYIR olarak ayarlayın. T2 (3906 no'lu
adres) gecikme zamanını ∞ veya T1-3faz (3905 no'lu adres) zamanına eşit ayarlayın. İstenilen açma rölesine
doğru açma komutlarının atandığından emin olun.
Gecikme zamanı, fider kesicisinin maksimum çalışma süresi ve kesici arıza korumanın akım algılayıcılarının
bırakma süresi ve zaman gecikmelerin herhangi bir toleransını hesaba katmak için, bir güvenlik payı olarak
ayarlanır. Şekil 2-149 'da, bir kesici arıza senaryosunun zaman sırası görülmektedir. Sinüsoidal akımlar için,
bırakma süresi ≤ 15 ms' dir. Eğer akım trafosu doyması bekleniyorsa, bu süre 25 ms olarak ayarlanmalıdır.
325
Fonksiyonlar
Şekil 2-149
Bir arızanın normal olarak ve -kesici arızası durumunda- bir-kademeli kesici arıza koruma ile
temizlenmesini gösteren zaman sırası örneği
Devre Kesici Çalışmıyor
Eğer fider kesicisi çalışamaz durumda ise (örneğin kontrol gerilimi arızası veya düşük hava basıncından
dolayı), lokal kesicinin arızayı temizleyemeyeceği belli olduğundan bu gecikmeler gereksizdir. Eğer bu arıza
(„>Ke arızalı“ ikili giriş üzerinden) röleye bildirilmişse, bitişik kesiciler (bara kesicileri ve eğer mümkünse
karşı uç kesicisi), genellikle T3-K/A(3907 no'lu adres), 0' a ayarlanan zamanı sonunda açtırılır.
3908 no'lu Açma K/A adresi, kesici çalışamaz durumda iken bir fider koruması açması meydana geldiğinde,
açma komutunun hangi çıkışa atanacağını belirler. Bitişik kesicileri açmak (bara açması) için kullanılan çıkışı
seçin.
Uç arızası koruma, 3921 no'lu Uç Arıza Kad. adresinde devreye alınabilir (ON ) veya devreden çıkarılabilir
(OFF). Bir uç arızası, fider kesicisi ile akım trafoları seti arasında bir kısa devre arızasıdır. Uç arızası koruma,
ikili girişlere bağlı kesici yardımcı kontakları üzerinden kesici konumunun cihaza bilgilendirilmiş olduğunu
öngörür.
Bir uç arızası sırasında, kesici, fider korumasının bir geri yön kademesi ile veya bara koruma tarafından (arıza
akım trafolarının gerisinde kaldığı için bir bara arızasıdır) açtırılmış olsa bile, fiderin karşı ucundan arıza
beslendiği için arıza akımı akmaya devam eder.
T-UçArıza zamanı (Adres 3922) , fider korumasının başlatma durumu süresi içerisinde, kesici yardımcı
kontakları kesici fazlarının açık olduğunu gösteriyorsa ve aynı zamanda akım akışı hala tespit ediliyorsa (Adres
3902). Uç arızası korumanın açma komutu, karşı uç kesicisine bir araaçma sinyalinin iletilmesi için
düşünülmüştür.
Dolayısıyla, gecikme zamanı, kesicinin anahtarlanması sırasında olabilecek geçici saplama arızası
durumlarında çalışmayacak şekilde ayarlanmalıdır.
326
Fonksiyonlar
Kesici Faz Uyuşmazlığı Denetimi
Faz uyuşmazlığı denetimi, 3931 no’lu Faz Uyuşmazlığı adresinde devreye alınabilir (ON ) veya devreden
çıkarılabilir (OFF). Ancak kesici fazları ayrı ayrı çalışabiliyorsa yararlıdır. Kararlı-durum sırasında, kesicinin
sadece bir veya sadece iki fazının açık kalmasını önler. Ya her bir fazın yardımcı kontaklarının ayrı ayrı veya
yardımcı kontakların seri bağlantısının ve yardımcı kontakların seri bağlantısının cihazın ikili girişlerine
bağlanmış olması gerekir. Eğer bu koşullar sağlanmamışsa, 3931 no'lu adreste bu fonksiyon devre dışı
bırakılır (OFF).
T-Faz Uyşm. zaman gecikmesi (3932 no'lu adres) faz uyuşmazlığı denetiminin üç-faz açma vermesinden
önce fider kesicinin faz uyuşmazlığı durumunun, yani sadece bir veya iki fazın açık kalmasının ne kadar
süreceğini belirler. Bu süre, bir fazlı otomatik tekrar kapama çevrimi süresinden yeterince uzun ayarlanmalıdır.
Ancak, bu süre, kesici fazlarının asimetrik konumlarının sebep olacağı müsaade edilebilir bir dengesiz yük
durumu süresinden daha kısa olmalıdır. Tipik değerler 2 s - 5 s' dir.
2.18.3
Ayarlar
Adr.
Parametre
3901
K/A FONKSİYONU
3902
I> K/A
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklamalar
ON
OFF
ON
1A
0.05 .. 20.00 A
0.10 A
I> çalışma eşiği
5A
0.25 .. 100.00 A
0.50 A
3903
1f-Ynd. Aç (T1)
HAYIR
EVET
EVET
Kd. T1 ile 1 faz yeniden
açma (lokal aç)
3904
T1-1faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T1, 1faz baş. sonrası
gecikme (lokal aç)
3905
T1-3faz
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T1, 3faz baş. sonrası
gecikme (lokal aç)
3906
T2
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.15 sn
T2, 2. kademe gecikmesi
(bara açması)
3907
T3-K/A
0.00 .. 30.00 sn; ∞
0.00 sn
T3, arızalı kesiciyi
başlatma gecikmesi
3908
Açma K/A
HAYIR
T1 açması ile
T2 açması ile
T1/T2açması ile
HAYIR
Arızalı kesici ile açma
çıkışı seçimi
3909
KE. Knt. Kntrl
HAYIR
EVET
EVET
Kesici kontaklarının
kontrolü
3912
3I0> KAK
1A
0.05 .. 20.00 A
0.10 A
Çalışma eşiği 3I0>
5A
0.25 .. 100.00 A
0.50 A
3921
Uç Arıza Kad.
ON
OFF
OFF
Uç arıza kademesi
3922
T-UçArıza
0.00 .. 30.00 sn; ∞
2.00 sn
Uç arıza kademesi açma
gecikmesi
327
Fonksiyonlar
Adr.
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklamalar
3931
Faz Uyuşmazlığı
ON
OFF
OFF
Faz uyuşmazlığı denetimi
3932
T-Faz Uyşm.
0.00 .. 30.00 sn; ∞
2.00 sn
Faz uyuşmazlığı açma
gecikmesi
2.18.4
Bilgi Listesi
No
1401
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklamalar
>KAK on
EM
>KAK: Kesici arıza koruma devreye alma
1402
>KAK off
EM
>KAK: Kesici arıza koruma devreden çık.
1403
>KAK BLK
EM
>Kesici Arıza Koruma BLOKLAMA
1415
>KAK 3faz baş.
EM
>KAK: Harici başlatma 3 faz
1432
>KAK sürme
EM
>KAK: Harici sürme
1435
>KAK Baş. L1
EM
>KAK: Harici başlatma L1
1436
>KAK Baş. L2
EM
1437
>KAK Baş. L3
EM
1439
>KAK Akımsızbaş
EM
>KAK: Harici başlatma 3 faz (akımsız)
1440
G üz.KAK ON/OFF
IE
KAK Giriş ile ON/OFF
1451
KAK OFF
AM
Kesici Arıza Koruma DEVRE DIŞI
1452
KAK BLKdı
AM
Kesici Arıza Koruma BLOKLANDI
1453
KAK AKTİF
AM
Kesici Arıza Koruma AKTİF
1461
KAK Başlatma
AM
Kesici arıza koruma başlatıldı
1472
KAK T1-AÇMA1fL1
AM
KAK Açma T1 (lokal açma) - yalnız faz L1
1473
KAK T1-AÇMA1fL2
AM
1474
KAK T1-AÇMA1fL3
AM
1476
KAK T1-AÇMAL123
AM
KAK Açma T1 (lokal açma) - 3 faz
1493
KAK AÇMA Ke ar.
AM
Arızalı kesici durumunda KAK Açma
1494
KAK T2-A (bara)
AM
Kesici Arıza Kor. AÇMA T2 (bara açması)
1495
KAK KarşıUçAr.A
AM
KAK Açma Uç arıza kademesi
1496
KAK Ke Uyşm BAŞ
AM
KAK Faz uyuşmazlığı çalışma
1497
KAK Ke Uyşm. L1
AM
KAK Faz uyuşmazlığı çalışma L1
1498
KAK Ke Uyşm. L2
AM
1499
KAK Ke Uyşm. L3
AM
1500
KAK Ke Uyşm. AÇ
AM
KAK Faz uyuşmazlığı Açma
328
Fonksiyonlar
2.19 İzleme Fonksiyonu
2.19
İzleme Fonksiyonu
Cihaz, hem yazılımı hem de donanımı kapsayan kapsamlı izleme fonksiyonları içermektedir. Ölçülen
büyüklüklerin kabul edilebilirliği, sürekli olarak kontrol edilir. Bu sayede, akım ve gerilim trafo devreleri de büyük
ölçüde izleme fonksiyonlarına dahil edilmiştir. Ayrıca, mevcut ikili girişler kullanılarak açma devrelerinin
denetimi de mümkündür.
2.19.1
Ölçme Denetimi
2.19.1.1 Donanım İzleme
Ölçme girişlerinden komut rölelerine kadar tüm cihaz izlenir. İzleme anahtarlamaları ve işlemci, hatalı
çalışmalar veya müsaade edilmeyen koşullar için donanımı denetler.
Yardımcı ve Referans Gerilimler
5 V DC işlemci gerilimi izlenir ve eğer gerilim minimum değerin altına düşmüşse cihaz artık faal değildir.
Böylece cihaz servis dışı edilir. Normal gerilim geri geldiğinde, işlemci sistemi yeniden başlatılır.
Besleme geriliminin yokolması veya kapatılması cihazı devre dışı bırakır ve bir kontak bırakması ile derhal bir
mesaj üretilir. Besleme gerilimindeki 50 ms'den daha kısa süreli kesintiler rölenin görev yapmasını engellemez
(Teknik Verilere bakın).
İşlemci, AD (analog-sayısal) çeviricinin referans gerilimlerini izler. Müsaade edilen çalışma aralığının dışındaki
gerilim sapmalarında, koruma kilitlenir ve uzun süreli sapmalar rapor edilir.
Arabellek Pili
Arabellek pil, yardımcı gerilim arızasında dahili saatin çalışmasını sürdürmesini ve sayaçların ve mesajların
saklanmasını sağlar. Pilin şarj durumu periyodik olarak kontrol edilir. Eğer gerilim müsaade edilen minimum
değerin altına düşmüşse, „Arıza Pil“ (No. 177) ihbarı verilir.
Cihazın yardımcı besleme gerilimi 1 -2 günden daha uzun süre kesildiğinde; dahili saat otomatik olarak devre
dışı bırakılır, yani, zaman artık sürdürülmez. Ancak mesaj ve arıza kayıt arabelleklerinin verileri saklı tutulur.
Bellek Modülleri
Ana bellek (RAM), sistemin başlatılması sırasında test edilir. Eğer bir hata tespit edilmişse, başlatma işlemi
durdurulur. Error LED ve LED 1 yanar ve diğer LED'ler yanıp sönmeye başlar. Çalışma sırasında; bellekler,
sağlama toplamları kullanılarak kontrol edilir.
Program belleği (EPROM) için düzenli olarak sağlama toplamı üretilir ve bellekteki programın sağlama toplamı
ile karşılaştırılır.
Parametre belleği (FLASH-EPROM) için düzenli olarak bir sağlama toplamı üretilir ve her ayar değişikliği
sonrası hesaplanan sağlama toplamıyla karşılaştırılır.
Bir hatanın ortaya çıkması durumunda işlemci sistemi yeniden başlatılır.
329
Fonksiyonlar
Analog-Dijital-Çevirici Offset (kayma)
Analog dijital çeviricinin Offset'i her kanal için çevrimsel olarak ölçülür ve düzeltilir. Eğer bu Offset müsaade
edilmeyen yüksek bir değere ulaşmışsa, "Offset hatasi" (No 191) bildirimi verilir. Koruma fonksiyonları
etkin olmaya devam eder.
Örnekleme Frekansı
Analog-sayısal çeviricilerin örnekleme frekansı ve eşzamanlama sürekli izlenir. Eğer herhangi bir sapma,
düzeltilen bir eşzamanlama ile giderilemezse, o zaman işlemci sistemi yeniden başlatılır.
Ölçülen Değer Yakalama Akımları
Akım yolunda dört akım girişi mevcuttur. Akım trafosu yıldız noktasından veya korunacak hattın ayrı bir toprak
akım trafosundan cihaza üç faz akımı ve bir toprak akımı bağlandığında, bunların sayısallaştırılmış toplamı sıfır
olmalıdır. Akım devrelerinde arıza olduğu tespit edilir, eğer:
IF = |IL1 + IL2 + IL3 + kI·IE| > ΣI EŞİK + ΣI FAKTÖR·Σ | I |
kI çarpanı (Adres 221 I4/If AT) ayrı bir IE-trafosu (örneğin kablo damarı denge akım trafosu) ile faz akım
trafolarının olası farklı dönüştürme oranlarını uyumlamak için kullanılır. ΣI EŞİK ve ΣI FAKTÖR ayar
parametreleridir.
ΣI FAKTÖR Σ | I | bileşeni, özellikle yüksek arıza akım seviyeleri için giriş trafolarının müsaade edilen akım
orantılı oran hatalarını dikkate alır (Şekil 2-150). Σ | I | bütün akımların toplamıdır:
Σ | I | = |IL1| + |IL2| + |IL3| + |kI·IE|
Hatalı çalışma, "Ar.: S I" (No. 162) olarak rapor edilir.
Not
Akım toplamı izleme, ancak korunan hattın artık akımı, rölenin dördüncü akım girişi (I4)'e bağlanmışsa doğru
olarak çalışır.
Şekil 2-150
330
Akım Toplamı İzleme
Fonksiyonlar
Ölçülen Değer Toplama - Gerilimler
Gerilim yolunda dört ölçme girişi mevcuttur: faz-toprak gerilimler için üç giriş ve ayrıca artık gerilim (açık-üçgen
gerilim, e-n gerilimi) veya bir bara gerilimi için bir giriş. Eğer artık gerilim cihaza bağlanmışsa, sayısallaştırılmış
üç faz gerilimin toplamı sıfır bileşen gerilimin üç katına eşit olmalıdır. Akım devresinde bir arıza olduğu tespit
edilir, eğer:
UF = |UL1 + UL2 + UL3 + kU·UEN| > 25 V ise.
kU çarpanı faz gerilim sargıları ile açık üçgen gerilim sargısının farklı dönüştürme oranlarını uyumlamak
amacıyla kullanılır (Adres 211 Uf / Udelta parametresi).
Hatalı çalışma „Arıza: Σ U F-T“ (No. 165) olarak rapor edilir.
Not
Gerilim toplamı (faz-toprak) izleme, ancak harici bir artık gerilim rölenin artık gerilim ölçme girişine bağlanmışsa
doğru olarak çalışır.
2.19.1.2 Yazılım İzleme
Güvenlik Gözetimi (Watchdog)
Program akışının sürekli izlenmesi için, donanım devresinde bir güvenlik zamanlayıcısı (donanım gözcüsü)
mevcuttur. Bu zamanlayıcı, işlemcide veya dahili programda bir arıza olduğunda derhal çalışır ve işlemci
sisteminin sıfırdan tekrar başlatılmasına sebep olur.
Ek bir yazılım gözcüsü, programların işlenmesi sırasında hatalı çalışmaların tespit edilmesini sağlar. Bu da
işlemcinin yeniden başlatılmasına yol açar.
Eğer tekrar başlamayla böyle hatalar giderilemezse, yeniden bir başlatma girişimi başlatılır. Eğer 30 s
içerisindeki üç tekrar başlatma girişimi sonrası arıza hala mevcut ise, koruma sistemi kendini servis dışı bırakır
ve kırmızı "HATA" LED'i yanar. “Cihaz Çalışır Durumda” rölesi bırakır ve normalde kapalı kontağı "CanlıKontak" ile “cihaz arızası” nı ihbar eder.
331
Fonksiyonlar
2.19.1.3 Harici Trafo Devreleri İzleme
Akım trafolarının veya gerilim trafolarının sekonder devrelerindeki kopukluklar veya kısa devreler ve bağlantı
hataları cihaz tarafından tespit edilerek rapor edilir (işletmeye almada önemli!). Bu amaçla; herhangi bir sistem
arızası olmadığı sürece, ölçülen büyüklükler çevrimsel periyotlarla arka planda denetlenir.
Akım Simetrisi
Hatasız normal işletme koşullarında giriş akımlarının belirli bir simetrisi olması beklenir. Bu simetri, cihaz
tarafından bir büyüklük izleme kullanılarak kontrol edilir. Bunun için, en düşük faz akımı en yüksek faz akımıyla
karşılaştırılır. Bir asimetri
|Imin| / |Imaks| < DENGE FAKT. I ise Imaks > DENGE I SINIR olması koşuluyla tespit edilmiş olur.
Böylece Imaks üç faz akımının en büyüğü ve Imin ise en küçüğüdür. Simetri faktörü DENGE FAKT. I (Adres
2905) faz akımlarının müsaade edilen asimetrisini gösterir, DENGE I SINIR (Adres 2904) sınır değeri, bu
izleme fonksiyonunun çalışma aralığının alt eşiğidir (bakın Şekil 2-151). Bırakma oranı, yaklaşık % 97’dir.
Ayarlanabilir bir süre (5-100 s) sonra, bu hatalı çalışma, "Ar.: I denge“ (No. 163) olarak rapor edilir.
Şekil 2-151
Akım Simetrisi İzleme
Kopuk İletken
Eğer fiderden minimum AçıkKutupAkım akımı akıyorsa, korunan hattın bir kopuk iletkeni veya akım trafosu
sekonder devresinde bir kopukluk tespit edilebilir. Eğer en küçük faz akımı bu eşiğin altında ve diğer iki faz da
bu eşiğin üzerinde ise, bir iletken kopukluğu var sayılır. Eğer aynı zamanda asimetrik koşullar mevcutsa
(bakınız paragraf “Akım Simetrisi”) , cihaz "Kopuk İletken" (No. 195) ihbarını verir.
332
Fonksiyonlar
Gerilim Simetrisi
Arızasız normal işletme koşullarında giriş gerilimlerinin belirli bir simetrisi olması beklenir. Bu simetri, cihaz
tarafından bir büyüklük izleme kullanılarak kontrol edilir. Bunun için, en küçük faz-faz gerilim en büyük faz-faz
gerilimle karşılaştırılır. Bir asimetri tespit edilmiş olur, eğer
|Umin| / |Umaks| < DENGE FAKT. U ise |Umaks| > DENGE U-SINIR olması koşuluyla
Umaks, üç faz-faz gerilimin en büyüğü ve Umin ise en küçüğüdür. Simetri faktörü DENGE FAKT. U (Adres 2903)
gerilimlerin asimetrisi için ölçüdür, sınır değeri DENGE U-SINIR (Adres 2902) bu izlemenin çalışma aralığının
alt sınırıdır (bakın Şekil 2-152). Bırakma oranı, yaklaşık % 97’dir.
Hatalı çalışma „Arıza: U deng." (No. 167) olarak, ayarlanabilir bir süre sonra rapor edilir.
Şekil 2-152
Gerilim Simetrisi İzleme
Gerilim Faz Sırası
Arızalı fazların ve faz önceliğinin doğrulanması, dik faz gerilimlerle yön ölçümü ve polarlama, genellikle ölçülen
değerlerin saat ibresi yönünde dönüşünü gerektirir. Ölçülen değerlerin faz dönüşü, gerilimlerin faz sıraları
doğrulanarak
UL1 - UL2 - UL3
kontrol edilir. Gerilim dönüşünün doğrulanması için; ölçülen gerilimlerin her birinin en az,
|UL1|, |UL2|, |UL3| > 40 V/√3
olması gerekir. Negatif faz dönüşü durumunda; "Ar. Faz Sırası“ (No. 171) mesajı verilir.
Eğer sistem negatif faz dönüşüne sahipse, güç sistemi verilerinin parametrelenmesi sırasında faz sırası bu
şekilde ayarlanmış olmalıdır (Bölüm 2.1.2.1, Adres 235). Böyle durumlarda, faz dönüşü izleme, ilgili ters faz
sırasını uygular.
333
Fonksiyonlar
Asimetrik Ölçülen Gerilim Arızası için “Sigorta Arızası İzleme”
Gerilim trafosu sekonder devredeki bir kısa devre veya kopuk iletken yüzünden ölçülen gerilim arızası
durumunda, belli döngüler hatalı bir şekilde bir sıfır gerilim görür. Aynı zamanda mevcut yük akımı ile
istenmeyen başlatmalar veya hatalı açmalar olabilir.
Eğer gerilim devrelerinde sinyal kontaklı 3 fazlı bir minyatür şalter yerine sigortalar kullanılmışsa; o zaman
sigorta arızası izleme (“Sigorta Arızası İzleme”) ile gerilim trafosu sekonder devredeki arızalar tespit edilebilir.
Şüphesiz, minyatür şalter ile birlikte “Sigorta Arızası İzleme” denetimi de kullanılabilir.
Asimetrik, ölçülen gerilim arızası, kendi gerilim asimetrisi ile eşzamanlı akım simetrisi ile işaretlenmiştir. Şekil
2-153'de, ölçülen gerilimin asimetrik arızası sırasında "Sigorta Arızası İzleme"'nin mantık şeması
görülmektedir.
Eğer akımlarda bir asimetri kaydedilmeksizin sadece ölçülen gerilimlerde önemli bir asimetri mevcutsa; bu,
gerilim trafosu sekonder devresinde bir asimetrik arıza olduğunu gösterir.
Gerilim asimetrisi, sıfır bileşen veya negatif bileşen gerilimin, ayarlanır bir SAİ U>(dk) değerini aşması
durumunda tespit edilir. Eğer hem sıfır bileşen ve hem de negatif bileşen akım ayarlanır bir SAİ I< (maks)
eşiğinin altında ise, akımların yeterince simetrik olduğu var sayılır.
Topraksız sistemlerde; bir faz toprak arızasında önemli miktarda sıfır bileşen gerilim meydana gelmesine
rağmen, sıfır bileşen akım zorunlu olarak akmaz. Bundan dolayı, böyle şebekelerde sıfır bileşen gerilim
değerlendirilmez, ancak negatif bileşen gerilim değerlendirilebilir (207 no'lu adres Sis Yıl.Nokt.
parametresi).
Bu durum tespit edilir edilmez, mesafe koruma ve düşük gerilim esasına göre çalışan diğer bütün fonksiyonlar
(zayıf besleme açma da dahil) bloklanır. “"GT Sig. Arızası“” bildirimi (No. 170) verilir. Ani kilitleme, en az
bir fazdan akım akışının olmasını gerektirir. Mesafe koruma, sabit zamanlı aşırı akım acil durum çalışmasına
anahtarlanabilir. Bu durumda aşırı akım korumanın buna göre yapılandırılmış olması gerekir (Bölüm 2.11’e
bakın).
Bir bir-faz ölü zaman süresince bir fazda gerilim olmayacağı için hızlı kilitleme yapılmaz. Çünkü ölçülen
gerilimlerin simetrik olmayışı, bu durumda, sekonder devrelerde bir arıza sebebiyle değil, doğrudan hattın
anahtarlama durumundan kaynaklanır. Buna uygun olarak, hattın bir-faz kesicisi açtığı zaman, hızlı bloklama
etkisiz kılınır ("1 faz ölü" mantık şemasında).
Eğer bu ölçütün tespiti sonrası yaklaşık 10 s içerisinde sıfır bileşen veya negatif bileşen akım tespit edilmişse;
koruma, hatta bir kısa devre olduğunu var sayar ve arıza süresince "Sigorta Arızası İzleme" kilitlemesini kaldırır.
Diğer taraftan, eğer gerilim arızası ölçütü yaklaşık 10 s ’den daha uzun sürmüşse, (10 s sonra gerilim ölçütünün
kilitlemesi ile) mesafe koruma sürekli olarak kilitlenir. Sekonder devre arızasının giderilerek gerilim ölçütünün
ortadan kaldırılmasından 10 s sonra, bloklama otomatik olarak kaldırılır ve bloklanmış koruma fonksiyonları
yeniden etkinleştirilir.
334
Fonksiyonlar
Şekil 2-153
Sıfır ve negatif bileşen sistemi ile gerilim sigortası izlemenin mantık şeması
Üç-Faz Ölçülen Gerilim Arızası için "Sigorta Arızası İzleme"
Ölçülen sekonder gerilimindeki bir üç-faz arıza, gerçek sistem arızasından, sekonder gerilim arızası sırasında
akımlarda önemli bir değişiklik olmaması ile ayırt edilir. Bu amaçla, örneklenen akım değerleri bir arabelleğe
yönlendirilerek, akım farkının büyüklüğünü (akım farkı ölçütü) tespit etmek için, mevcut ve önceki akım
değerleri arasındaki fark bulunur. Bu durumda;
• 3 faz-toprak gerilimlerin tamamı SAİ U<maks(3faz) eşiğinden küçük ve
• 3 fazdaki akım farkları, SAİ Idelta (3f) eşiğinden küçük ve
• 3 faz akım büyüklüklerinin tamamı, mesafe korumanın empedans ölçümü için gerekli If> minimum
akımından büyük ise, üç-faz gerilim arızası tespit edilmiş olur.
Eğer bellekte saklı hiç bir akım değeri (henüz) mevcut değilse, akım büyüklüğü ölçütüne baş vurulur. Şekil 2154, 3-fazlı ölçülen gerilim arızası izlemenin mantık şemasını gösterir. Bu durumda;
• 3 faz-toprak gerilimlerin tamamı SAİ U<maks(3faz) eşiğinden küçük ve
• 3 faz akım büyüklüklerinin tamamı, mesafe korumanın empedans ölçümü için gerekli If> minimum
akımından küçük ise ve
• 3 faz akım büyüklüklerinin tamamı, sabit bir gürültü eşiği ayarının (40 mA) üzerinde ise, üç-faz gerilim arızası
tespit edilmiş olur.
Böyle bir gerilim arızası tespit edildiğinde, mesafe koruma ve düşük gerilim esasına göre çalışan diğer bütün
fonksiyonlar (zayıf besleme açma da dahil) bloklanır. Gerilim arızası giderildiğinde, bloklama otomatik olarak
kaldırılır. Gerilim arızası sırasında, eğer aşırı gerilim uygun şekilde yapılandırılmışsa, mesafe koruma, sabit
zamanlı aşırı akım acil durum çalışmaya anahtarlanabilir (Bölüm 2.11'e bakın).
335
Fonksiyonlar
Şekil 2-154
3-faz ölçülen gerilim arızası izlemenin mantık şeması
Ek Ölçülen Gerilim Arızası İzleme
Eğer kesici kontağın yardımcı besleme geriliminin uygulanması sırasında hiçbir ölçülen gerilim (örneğin gerilim
trafoları bağlı değilse), gerilimin olmaması, ek bir izleme fonksiyonu ile algılanıp rapor edilebilir. Kesici yardımcı
kontakları kullanıldığı zaman, izleme için bunlar da kullanılmalıdır. Şekil 2-155 'te, ölçülen gerilim arızası
izlemenin mantık şeması görülmektedir. Eğer:
• 3 faz-toprak gerilimlerin tamamı SAİ U<maks(3faz) eşiğinden küçük ve,
• en az bir faz akımı AçıkKutupAkım eşiğinden büyük veya en az bir kesici kutbu kapalı (seçilebilir) ve,
• hiçbir koruma fonksiyonu başlatma almamış ve,
• bu koşullar ayarlanabilir bir T Ger-Denetim süresi kadar sürmüşse (olağan ayar: 3 3 s), bir ölçülen gerilim
arızası tespit edilmiş olur.
Bu T Ger-Denetim süresi, koruma başlatma almadan önce bir gerilim arızasının tespit edilmesini önlemek
için gerekir.
Eğer yukarıdaki koşullar mevcutsa „Arıza Ger. yok“ (No. 168) ihbarı verilir ve cihaz acil çalışma moduna
anahtarlanır (Bölüm 2.11' e bakın).
336
Fonksiyonlar
Şekil 2-155
Ek ölçülen gerilim arızası izlemenin mantık şeması
337
Fonksiyonlar
2.19.1.4 Pozitif Bileşen Gücün Faz Açısını İzleme
Bu izleme fonksiyonu ile güç akış yönü tespit edilebilir. Eğer güç fazörü bir daire parçasının içerisinde
bulunuyorsa, bir kompleks gücün faz açısı izlenebilir ve bir bildirim oluşturulabilir.
Kapasitif reaktif gücün bildirimi, bu uygulama için bir örnektir. Bu izleme mesajı, aşırı gerilim korumanın
yönlendirilmesi için kullanılabilir. Bunun için iki açı ayarı, Şekil 2-156 'te gösterildiği gibi yapılmalıdır. Bu örnekte
ϕA = 200° olarak ve ϕB = 340° olarak ayarlanmıştır.
Eğer pozitif bileşen sistem gücü ϕ(S1) ölçülen faz açısı içerisinde bulunuyorsa ve bu ϕA ve ϕB açıları içerisinde
belirlenmiş olan bir P-Q-düzleminde ise, „ϕ(PQPoz.Blş.)“ (No. 130) bildirimi verilir. ϕA ve ϕB açıları 0° 'dan
359° alanına kadar serbest ayarlanbilir. Bu alan ϕA ' da başlar ve pozitif anlamda matematiksel olarak ϕB
açısına kadar genişler. 2° olan bir histerezis denge sınırlarında oluşabilen yanlış bildirimleri önler.
Şekil 2-156
Pozitif Bileşen Güç Sistemi Faz Açısı İzleme Karakteristiği
Bu izleme fonksiyonu negatif aktif gücün görüntülenmesi için kullanılabilir. Bu durumda alanlar aynı Şekil 2157'deki gibi belirlenmelidir.
338
Fonksiyonlar
Şekil 2-157
Negatif Aktif Güç için Faz Açısı İzleme
İki açı arasındaki açı farkı en az 3° olmalıdır, aksi takdirde izleme kilitlenir ve „ϕ Ayarı yanlış“ (No. 132)
bildirisi verilir.
Aşağıdaki koşullar ölçümün müsaadesini sağlar:
• Pozitif bileşen sistem akımı I1 , 2943 I1> parametresiyle ayarlanmış olan değerden, daha büyüktür.
• Pozitif bileşen sistem gerilimi U1 , 2944 U1> parametresiyle ayarlanmış olan değerden, daha büyüktür.
• Ayarlanmış açı 2941 no’lu ϕ A ve 2942 no’lu ϕ B adresiyle en az 3° farklı olmalıdır. Yanlış bir
parametrelemede 132 no’lu „ϕ Ayarı yanlış“ bildirim verilir.
•
"Sigorta Arızası İzleme" ve ölçülen 3-faz gerilim arızası izleme başlatılmamış olmalıdır ve ikili giriş bildirimi
361 ">ARIZA:FİDER GT" bulunmamış olmalıdır.
Eğer izleme çalışmıyorsa, „ϕ(PQPoz) BLK“ (No. 131) bildirimi ile sinyal verilir.
Şekil 2-158, pozitif bileşen sisteminin faz açısı izleme mantığını gösterir
339
Fonksiyonlar
Şekil 2-158
Pozitif bileşen sisteminin faz açısı izleme mantığı
2.19.1.5 Arıza Tepkileri
Tespit edilen arızanın türüne bağlı olarak, bir ihbar verilir, işlemci tekrar başlatılır veya cihaz devre dışı bırakılır.
Eğer üç tekrar başlatma girişimi sonunda arıza hala giderilememişse, cihaz hazır rölesi bırakma yaparak NC
kontağı ("canlı kontak") ile cihaz hatasını bildirir. Aynı zamanda ön paneldeki kırmızı "HATA" LED'i yanar, eğer
dahili yardımcı besleme gerilimi mevcutsa ve yeşil "RUN" LED'i söner. Eğer dahili yardımcı besleme gerilimi
arızalanmışsa; o zaman bütün LED’ler söner. Tablo 2-10' da, izleme fonksiyonlarının ve rölenin bunlara ilişkin
olası arıza tepkilerinin bir özeti verilmiştir.
340
Fonksiyonlar
Tablo 2-10
Cihazın Arıza Tepkilerinin Özet Listesi
İzleme
Yardımcı Besleme
Gerilim Arıza
Olası Sebepler
harici (Yard.Gerilim) dahili
(Güç Kaynağı)
Arıza Tepkisi
İhbar (No)
Cihaz servis harici edilir ve Bütün LED’ler sönük
gerekirse alarm verilir
"Hata 5V" (144)
Çıkış
GOK2) bırakır
Ölçülen Değer Toplama Dahili (güç kaynağı veya
referans gerilim çeviricisi)
Koruma servis harici edilir, "HATA" LED'si yanar GOK2) bırakır
alarm verilir
"Ha A/D-çevirici" (181)
Arabellek Pili
dahili (Pil)
Bildirim
Donanım İzleme
dahili (İşlemcinin Kesilmesi) Cihaz servis harici edilir
Yazılım İzleme
dahili (Program Akışı)
„Arıza Pil“ (177)
Sistem tekrar başlatılır 1)
1)
atandığı
şekilde
"HATA" LED'si yanar GOK2) bırakır
GOK2) bırakır
ROM
Dahili (RAM)
Sistem tekrar başlatılır ,
Önyükleme durdurulur
Cihaz servis harici edilir
LED yanıp söner
Program belleği(RAM)
dahili (EPROM)
Parametre belleği
dahili (Flash-EPROM veya
RAM)
Örnekleme Frekansı
dahili (Saat Üreteci)
1 A/5 A-Ayarı
1/5 A köprüsü hatalı
Mesajlar:
Koruma çalışamaz
„Hata1A/5Ayanlış“
GOK2) bırakır
(192) „Ha A/D-çevirici“
(181)
"HATA" LED'si yanar
Ayar değerleri
dahili (EEPROM veya RAM) Bildirim:
kullanıldığında:
Olağan değerler
"Alarm Ayar" (193)
atandığı
şekilde
ADU-Offset
dahili (ADU)
"Offset hatası" (191)
atandığı
şekilde
Toprak akım trafosu
duyarlı/duyarsız
Giriş/Çıkış modülü cihazın Mesajlar:
sipariş numarasına uymuyor Koruma çalışamaz
"Hata nötr AT" (194), GOK2) bırakır
"Ha A/D-çevirici" (181)
"HATA" LED'si yanar
Modüller
Modül cihazın sipariş
numarası uymuyor MLFB
Mesajlar:
Koruma çalışamaz
"Hata BG1...7" (183 ... GOK2) bırakır
189)
ve gerekirse
"Ha A/D-çevirici".
(181)
Akım Toplamı
dahili (Ölçülen Değer
Toplanması)
Bildirim
"Ar.: Σ I“ (162)
atandığı
şekilde
Akım Simetrisi
harici (güç sistemi
veya akım trafosu)
Bildirim
"Ar.: I denge" (163)
atandığı
şekilde
Kopuk İletken
veya akım trafosu)
Mesaj
"Kopuk İletken" (195)
atandığı
şekilde
Gerilim Toplamı
dahili (Ölçülen Değer
Toplanması)
Bildirim
„Arıza: Σ U F-T“ (165) atandığı
şekilde
Gerilim Simetrisi
harici (güç sistemi veya
gerilim trafosu)
Bildirim
„Arıza: U deng." (167) atandığı
şekilde
Gerilim Faz Sırası
veya bağlantı)
Bildirim
"Ar. Faz Sırası“ (171)
Bildirim
atandığı
şekilde
341
Fonksiyonlar
İzleme
Olası Sebepler
Arıza Tepkisi
İhbar (No)
Çıkış
Gerilim arızası, 3-faz
"Sigorta Arızası İzleme" veya bağlantı)
Mesaj
"GT Sig. Ar.>10s"
atandığı
Mesafe koruma kilitlenir,
(169),
şekilde
Düşük gerilim koruma
"GT Sig. Arızası“ (170)
kilitlenir,
Zayıf beslemeden kilitlenir,
Frekans koruma kilitlenir
ve
Toprak arıza korumada
yön tanıma kilitlenir
Gerilim arızası, 1-/2fazlı "Sigorta Arızası
İzleme"
harici (Gerilim Trafosu)
Mesaj
"GT Sig. Ar.>10s"
atandığı
(169),
şekilde
"GT Sig. Arızası“ (170)
kilitlenir,
ve
Gerilim arızası, 3-fazlı
veya bağlantı)
Bildirim
„Arıza Ger. yok“ (168) atandığı
şekilde
kilitlenir,
ve
Açma Devresi İzleme
harici (Açma Devresi veya
Kontrol Gerilimi)
Mesaj
1)
2)
"ARIZA: Aç Devr."
(6865)
atandığı
şekilde
Üç başarısız girişimden sonra, cihaz devreden çıkartılır.
GOK = "Cihaz Tamam" = Cihaz serviste rölesinin N/K kontağı = canlı kontak
342
Fonksiyonlar
Genel
Ölçülen değer izleme fonksiyonlarının duyarlığı değiştirilebilir. Fabrika çıkışı varsayılan ayarları, çoğu durumlar
için yeterlidir. Özellikle akımlarda ve/veya gerilimlerde yüksek işletme asimetrilerinin beklendiği uygulamalarda
veya işletme sırasında bazı izleme fonksiyonlarının kararsız çalışması durumunda, bu ayarlar daha az duyarlı
yapılmalıdır.
Ölçme denetimi 2901 no'lu ÖLÇME DENETİMİ adresinde devreye alınabilir (ON ) veya devreden çıkarılabilir
(OFF) .
Akım Dengesi Denetimi
2902 no’lu DENGE U-SINIR adresi, gerilim simetrisi izlemenin etkin olacağı sınır gerilimi (faz-faz) belirler.
2903 no’lu DENGE FAKT. U simetri karakteristik eğrisinin eğimine karşılık olan simetri çarpanıdır. „Arıza:
U deng." (No 167) bildirimi, 2908 no'lu T DENGE U SINIR adresinde geciktirilebilir. Bu ayarlar, ancak
2904 no'lu DENGE I SINIR adresi, akım simetrisi izlemenin etkin olacağı sınır akımı belirler. 2905 no’lu
DENGE FAKT. I simetri karakteristik eğrisinin eğimine karşılık olan simetri çarpanıdır. "Ar.: I denge" (No
163) bildirimi, 2909 no'lu T DEN. I SINIR adresinde geciktirilebilir. Bu ayarlar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar
Toplam Akım Denetimi
2906 no’lu ΣI EŞİK adresi, akım toplamı izlemenin etkinleştirileceği sınır akımı belirler (mutlak kısım, sadece
IN ’ye göre). Akım toplamı izlemeyi etkinleştirmek için (maksimum iletken akıma ilişkin) ilgili kısım, 2907 no’lu
ΣI FAKTÖR adresinde ayarlanır. Bu ayarlar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Not
Akım toplamı izleme, ancak korunan hattın artık akımı, rölenin dördüncü akım girişi (I4)'e bağlanmışsa doğru
olarak çalışır.
Asimetrik Ölçülen Gerilim Arızası için “Sigorta Arızası İzleme”
Asimetrik ölçülen gerilim arızası "sigorta arızası izleme" için nin ayarları, bir taraftan bir bir-faz gerilim kaybında
izlemenin güvenilir bir şekilde aktifleştirilmesini sağlayacak şekilde seçilmeli (Adres 2911, SAİ U>(dk)), diğer
taraftan topraklı bir sistemde toprak arızaları sebebiyle hatalı başlatma önlenmelidir. Bu gereklere uygun olarak
2912 no’lu SAİ I< (maks) adresi, yeterince duyarlı (en düşük toprak arıza akımının altında) ayarlanmalıdır.
Bu ayarlar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
2910 no’lu SİG AR. İZLEME adresinde, "sigorta arızası izleme", örneğin bir asimetrik test sırasında OFF
olarak devreden çıkarılabilir.
Üç-Faz Ölçülen Gerilim Arızası için "Sigorta Arızası İzleme"
2913 no’lu SAİ U<maks(3faz adresinde minimum gerilim eşiği ayarlanır. Eğer ölçülen gerilim bu eşiğin altına
düşmüşse ve 2914 no’lu SAİ Idelta (3f) adresinde belirtilen sınırları aşacak eşanlı bir akım sıçraması
tespit edilmemişse ve bu sırada üç faz akım da 1202 no’lu Minimum If> adresinde ayarlanan mesafe
korumanın empedans ölçümü için gerekli minimum akımdan daha büyükse, üç-faz ölçülen gerilim arızası tespit
edilmiş olur. Bu ayarlar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
2910 no’lu SİG AR. İZLEME adresinde, "sigorta arızası izleme", örneğin bir asimetrik test sırasında OFF
olarak devreden çıkarılabilir.
343
Fonksiyonlar
Ölçülen Gerilim Arızası İzleme
2915 no’lu Ger-Denetim adresinde AKIM DEN. ile, I> & KEyard ile veya OFF olarak ayarlanabilir.
2916 no'lu T Ger-Denetim adresi, gerilim arızası izlemenin bekleme süresini ayarlamak için kullanılır. Bu
ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Gerilim Trafoları için Minyatür Şalter
Eğer gerilim trafolarının sekonder devresine bir minyatür şalter konulmuşsa, bunun konumu hakkında cihazı
bilgilendirmek için minyatür şalterin konum bilgisi bir ikili giriş üzerinden cihaza iletilir. Eğer bir sekonder devre
arızası yüzünden minyatür şalter atmışsa, gerilim koruma kilitlenir. Aksi takdirde; bir yük akımı sırasında,
ölçülen gerilimin olmaması yüzünden cihaz yanlış açma yapabilir. Kilitleme, mesafe korumanın birinci
kademesi zamanından daha hızlı olmalıdır. Bu, GT minyatür şalteri için aşırı derecede kısa bir tepki süresini
gerektirir (≤ 4 ms 50 Hz için, ≤ 3 ms 60 Hz için anma frekansı). Eğer bu sağlanamazsa; tepki süresi, 2921 no’lu
T mcb adresinde ayarlanmalıdır.
Pozitif Bileşen Gücün Faz Açısını İzleme
2943 no’lu I1> ve 2944 no’lu U1> parametreleriyle pozitif bileşen güç ölçümü için minimum pozitif bileşen güç
büyüklükleri belirlenir. 2941 no’lu ϕ A ve 2942 no’lu ϕ B adreslerinde belirlenmiş açılar arasında en az 3° fark
olmalıdır. Yanlış bir parametrelemede 132 no’lu „ϕ Ayarı yanlış“ bildirim verilir.
2.19.1.7 Ayarlar
Adr.
Parametre
C
Ayar Seçenekleri
Varsayilan Ayar
Açıklamalar
2901
ÖLÇME DENETİMİ
ON
OFF
ON
Ölçme Denetimi
2902A
DENGE U-SINIR
10 .. 100 V
50 V
Denge İzleme Gerilim
Eşiği
2903A
DENGE FAKT. U
0.58 .. 0.95
0.75
Gerilim İzleme için Denge
Çarpanı
2904A
DENGE I SINIR
1A
0.10 .. 1.00 A
0.50 A
Akım Dengesi İzleme
5A
0.50 .. 5.00 A
2.50 A
0.10 .. 0.95
0.50
Akım İzleme Denge
Çarpanı
1A
0.05 .. 2.00 A
0.10 A
Toplam Akım İzleme Eşiği
5A
0.25 .. 10.00 A
0.50 A
2905A
DENGE FAKT. I
2906A
ΣI EŞİK
2907A
ΣI FAKTÖR
0.00 .. 0.95
0.10
Toplam Akım İzleme
Çarpanı
2908A
T DENGE U SINIR
5 .. 100 sn
5 sn
T Gerilim İzleme için
Denge Çarpanı
2909A
T DEN. I SINIR
5 .. 100 sn
5 sn
T Akım Dengesi İzleme
2910
SİG AR. İZLEME
ON
OFF
ON
Sigorta Arızası İzleme
2911A
SAİ U>(dk)
10 .. 100 V
30 V
Minimum Gerilim Eşiği U>
344
Fonksiyonlar
Adr.
2912A
Parametre
SAİ I< (maks)
2913A
SAİ U<maks(3faz
2914A
SAİ Idelta (3f)
C
Ayar Seçenekleri
Varsayilan Ayar
Açıklamalar
1A
0.10 .. 1.00 A
0.10 A
Maksimum Akım Eşiği I<
5A
0.50 .. 5.00 A
0.50 A
2 .. 100 V
5V
Maksimum Gerilim Eşiği
U< (3 faz)
1A
0.05 .. 1.00 A
0.10 A
Delta Akım Eşiği (3 faz)
5A
0.25 .. 5.00 A
0.50 A
2915
Ger-Denetim
AKIM DEN. ile
I> & KEyard ile
OFF
AKIM DEN. ile
Gerilim Arızası Denetimi
2916A
T Ger-Denetim
0.00 .. 30.00 sn
3.00 sn
Gerilim Arızası Denetimi
Gecikmesi
2921
T mcb
0 .. 30 ms
0 ms
T mcb
2941
ϕA
0 .. 359 °
200 °
PhiA sınır ayarı
2942
ϕB
0 .. 359 °
340 °
PhiB sınır ayarı
2943
I1>
1A
0.05 .. 2.00 A
0.05 A
I1> minimum değeri
5A
0.25 .. 10.00 A
0.25 A
2 .. 70 V
20 V
2944
U1>
U1> minimum değeri
Nr.
130
Information
Info-Art
ϕ(PQPoz.Blş.)
AM
Erläuterung
Yük açısı Phi(PQ Pozitif bileşen)
131
ϕ(PQPoz) BLK
AM
Yük açısı Phi(PQ) bloklandı
132
ϕ Ayarı yanlış
AM
Ayar hatası: |PhiA - PhiB| < 3°
161
Arıza I Denetim
AM
Arıza: Genel Akım Denetimi
162
Ar.: Σ I
AM
Arıza: Akım Toplamı
163
Ar.: I denge
AM
Arıza: Akım Dengesi
164
Arıza U Denetim
AM
Arıza: Genel Gerilim Denetimi
165
Arıza: Σ U F-T
AM
Arıza: Gerilim Toplamı Faz-Toprak
167
Arıza: U deng.
AM
Arıza: Gerilim Dengesi
168
Arıza Ger. yok
AM
Arıza: Gerilim mevcut değil
169
GT Sig. Ar.>10s
AM
GT Sigorta Arızası (alarm >10s)
170
GT Sig. Arızası
AM
GT Sigorta Arızası (ani alarm)
171
Ar. Faz Sırası
AM
Arıza: Faz Sırası
195
Kopuk İletken
AM
Arıza: Kopuk İletken
196
SAİ OFF
AM
Sigorta Arızası İzleme DEVRE DIŞI
197
Ölç. Den. OFF
AM
Ölçme Denetimi DEVRE DIŞI
345
Fonksiyonlar
2.19.2
Açma Devresi İzleme
Mesafe koruma 7SA522, dahili bir açma devresi denetimi fonksiyonu ile donatılmıştır. Mevcut ortak bir
potansiyele bağlı olmayan ikili girişlerin sayısına bağlı olarak, bir veya iki ikili giriş ile denetim arasında bir seçim
yapılabilir. Eğer gerekli ikili girişlerin atamaları seçilen denetim moduna uymuyorsa; o zaman uymayan
devrenin tanıtımı ile bir ihbar (hatalı No. ile "ADD...ProgAR") verilir. İki ikili giriş kullanıldığı zaman, bütün kesici
koşullarında devre arızası (kopuk iletken veya kısa devre) tespit edilebilir. Sadece bir ikili giriş kullanılmışsa,
kesicinin kendi arızaları tespit edilemez. Eğer bir-faz açma mümkünse, gerekli ikili girişlerin mevcut olması
koşuluyla her bir kesici kutbu için ayrı bir açma devresi denetimi gerçekleştirilebilir.
İki İkili Giriş ile Denetim
İki ikili giriş kullanıldığında; bunlar, Şekil 2-159 'ye göre, biri açma rölesinin kontağına paralel ve diğeri de
kesicinin yardımcı kontaklarına paralel bağlanır.
Açma devresi denetiminin kullanılabilmesi için bir önkoşul, kesici kontrol geriliminin, her iki ikili giriş üzerindeki
minimum gerilim düşümlerinin toplamından daha büyük olmasıdır (UKontrol > 2·UGİRmin). Her bir ikili giriş için en
az 19 V gerektiğinden; denetim, ancak 38 V’ un üzerindeki kontrol gerilimleriyle kullanılabilir.
Şekil 2-159
346
İki İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin Prensip Şeması
KR
Röle açma kontağı
Ke
Kesici
KAB
Kesici Açma Bobini
KE/Yard1
Kesici Yardımcı Kontağı (N/K Kontak)
KE/Yard2
Kesici Yardımcı Kontağı (N/A Kontak)
U-Kntrl.
Kontrol Gerilimleri (Açma Gerilimi)
U-Giriş1
1. İkili Giriş için Giriş Gerilimi
U-Giriş2
2. İkili Giriş için Giriş Gerilimi
Fonksiyonlar
İki ikili giriş ile denetim, sadece açma devresindeki kopuklukları ve kontrol gerilim arızasını tespit etmez; aynı
zamanda kesici yardımcı kontakları üzerinden kesicinin tepkisini de izler.
Açma kontağının ve kesicinin durumlarına bağlı olarak, ikili girişler ya etkin (mantık durumu „H“ aşağıdaki
tabloda) veya kısa devredir (mantık durumu „L“) (H yüksek, L düşük).
Sağlam açma devresinde bile, kısa bir geçiş periyodu içerisinde (açma kontağı kapalı ancak kesici henüz
açmamışken) her iki ikili girişin enerjisinin de aynı anda kesik olması („L“) mümkündür.
Her iki ikili girişin de sürekli enerjisiz olması, ancak açma devresinin açık (iletken kopukluğu) veya kısa devre
olması veya bir dc besleme gerilim arızası veya kesici çalışma mekanizmasının arıza olması durumlarında
mümkündür.
Tablo 2-11
No
Açma Kontağına ve Kesici Konumuna Bağlı Olarak İkili Girişler için Durum Tablosu
Açma Kontağı
Kesici
KE/Yard 1
KE/Yard 2
GİR 1 GİR 2 dinamik durum
1
açık
KAPAMA
kapalı
açık
H
L
kapalı kesici ile normal işletme
2
açık
AÇIK
açık
kapalı
H
H
açık kesici ile normal işletme
3
kapalı
KAPAMA
kapalı
açık
L
L
4
kapalı
AÇIK
açık
kapalı
L
H
Geçit veya Hata
statik durum
Hata
Aç.Röl. kesiciyi almıştır
başarıyla enerjilenmiş
İkili girişlerin durumları periyodik olarak sorgulanır. Bir soruşturma yaklaşık her 500 ms’de bir olur. Eğer ardışık
3 kontak durumu sorgulaması sonunda bir anormallik tespit edilmişse, o zaman bir ihbar verilir (Şekil 2-160’e
bakın). Bu yinelenen ölçümler, ihbarın gecikmeli olarak alınmasına yol açar ve böylece kısa süreli kontak geçişi
periyodu içerisinde ihbar verilmesi engellenmiş olur. Açma devresi arızası giderildiğinde, ihbar kendiliğinden
silinir.
Şekil 2-160
İki İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin Mantık şeması
Bir İkili Giriş ile Denetim
İkili giriş, Şekil 2-161’a göre, koruma cihazının ilgili açma kontağına paralel bağlanır. Kesici yardımcı kontağı,
bir yüksek-omik R direncine seri bağlanır.
Kesici kontrol gerilimi ikili girişteki minimum gerilim düşümlerin iki katı büyük olmalıdır (UKontrol > 2·UGİRmin). Her
bir ikili giriş için en az 19 V gerektiğinden; denetim, ancak 38 V ’un üzerindeki kontrol gerilimleriyle kullanılabilir.
Dengeleme direnci R ’in hesaplama notları için, yapılandırma bilgileri „Montaj ve Bağlantılar“ bölümünde,
„Açma Devresi Denetimi“ paragrafında verilmiştir.
347
Fonksiyonlar
Şekil 2-161
KR
Bir ikili giriş ile açma devresi denetiminin prensibi
Röle açma kontağı
Ke
Kesici
KAB
Kesici Açma Bobini
KE/Yard1
KE/Yard2
U-Kntrl.
Açma Devresi için Kontrol Gerilimi
U-GİRİŞ
İkili Giriş için Giriş Gerilimi
R
Yedek direnç
UR
Köprüleme Direncindeki Gerilim
Normal çalışmada; denetim devresi, ya kesici yardımcı kontağı üzerinden (eğer kesici kapalı ise) veya yedek
R direnci üzerinden kapalı olduğundan; açma rölesi kontağı açık ve açma devresi de normal olduğunda ikili
giriş etkinleştirilir (mantık durumu „H“). İkili giriş, ancak açma kontağı kapalı olduğu sürece kısa devre edilir ve
dolayısıyla etkisiz kılınır (mantık durumu „L“).
İkili girişin çalışma sırasında sürekli enerjisiz olması, açma devresinde bir iletken kopukluğunu veya kontrol
(açma) gerilim arızasını gösterir.
Sistem arızaları sırasında, açma devresi denetimi çalışmaz. Açma kontağının bir anlık kapanması bir arıza
mesajına yol açmaz. Ancak, eğer diğer cihazlardan gelen açma kontakları açma devresine paralel
bağlanmışsa; o zaman, arıza ihbarı Alarm Gecikmesi süresi kadar geciktirilmelidir (ayrıca Şekil 2-162’e
bakın). Açma devresi arızası giderildiğinde, ihbar kendiliğinden silinir.
Şekil 2-162
348
Bir İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin Mantık şeması
Fonksiyonlar
Genel
Denetlenecek olan devre sayısı, cihaz fonksiyonlarının yapılandırılması sırasında önceden 140 no’lu ADD
adresinde ayarlanır (Bölüm 2.1.1.2) . Eğer açma devresi denetimi hiç kullanılmayacaksa, Etkin Değil olarak
ayarlanır.
Açma devresi denetimi 4001 no’lu ADD Fonks. adresinde devreye alınabilir (ON ) veya devreden çıkarılabilir
(OFF) . Her bir denetim devresinde kullanılacak ikili giriş sayısı 4002 no’lu G sayısı adresinde ayarlanır. Eğer
gerekli ikili girişlerin atamaları seçilen denetim moduna uymuyorsa; o zaman uymayan devrenin tanıtımı ile bir
ihbar (uymayan devrenin tanıtımı ile birlikte „ADD Pro AR. ...“) ihbarı verilir.
Bir İkili Giriş ile Denetim
İki ikili girişle denetim için, ihbar her zaman yaklaşık 1 s - 2 s geciktirilir; oysa, bir ikili giriş ile denetim için ihbarın
gecikme süresi 4003 no’lu Alarm Gecikmesi adresinde ayarlanabilir. Eğer açma devrelerine sadece
7SA522 cihazı bağlı ise, bir sistem arızasında açma devresi denetimi çalışmayacağı için, gecikme süresi için
1 s - 2 s yeterlidir. Ancak, eğer başka cihazların açma kontakları da açma devresine paralel bağlı ise, en uzun
açma komutu süresi güvenli olarak köprülenebilecek şekilde ihbar çıkışı geciktirilmelidir.
2.19.2.3 Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
4001
ADD Fonks.
ON
OFF
OFF
AÇMA Devresi Denetimi
4002
G sayısı
1 .. 2
2
Açma devresi giriş sayısı
4003
Alarm Gecikmesi
1 .. 30 sn
2 sn
Alarm gecikme zamanı
No
Bilgi
Bilgi Tipi
EM
Açıklama
6854
>ADD1 Aç. Röl.
>Açma devresi denetimi 1: Açma Rölesi
6855
>ADD1 Ke Röl.
EM
>Açma devresi denetimi 1: Kesici Rölesi
6856
>ADD2 Aç. Röl.
EM
6857
>ADD2 Ke Röl.
EM
6858
>ADD3 Aç. Röl.
EM
6859
>ADD3 Ke Röl.
EM
6861
ADD OFF
AM
Açma devresi denetimi DEVRE DIŞI
6865
ARIZA: Aç Devr.
AM
Açma Devresi Arıza
6866
ADD1 ProgAR
AM
Açma Devresi 1 blk: Giriş ayarlı değil
6867
ADD2 ProgAR
AM
6868
ADD3 ProgAR
AM
349
Fonksiyonlar
2.20 Fonksiyon Kontrolü ve Kesici Testi
2.20
Fonksiyon Kontrolü ve Kesici Testi
2.20.1
Fonksiyon Kontrolü
Fonksiyon kontrolü, cihazın kontrol merkezidir. Koruma fonksiyonlarının ve yardımcı fonksiyonların sırasını
düzenler, bunların kararlarını ve güç sisteminden gelen bilgileri işler.
Uygulamaları
• Hat enerjilenmesi tanıma,
• Kesici konumunun işlenmesi,
• Açık kutup algılayıcısı,
• Arıza tespit mantığı,
• Açma mantığı.
2.20.1.1 Hat Enerjilenmesi Tanıma
Korunan teçhizatın enerjilenmesi sırasında, bazı önlemlerin alınması gerekebilir veya istenebilir. Tam (metalik)
bir kısa devre üzerine kesicinin elle kapatılmasının ardından, genellikle kesicinin derhal açması istenir. Örneğin
mesafe korumada, bu, elle kapamayı takiben kısa bir periyot süresince Z1B aşırı menzil kademesinin ve arıza
üzerine kapama fonksiyonunun etkinleştirilmesi ile yapılır. İlave olarak; ilgili bölümlerde açıklandığı gibi, elle
kapamayı müteakip her bir kısa devre koruma fonksiyonunun en az bir kademesi zaman gecikmesiz açma
yapmak üzere seçilebilir. Altbölüm 2.1.4.1’de „Kesici Durumu“ paragrafına bakın.
Elle kapama komutu, cihaza bir ikili giriş üzerinden bildirilmelidir. Kesici anahtarının kapama kumandası
süresinden bağımsız olması için, komut, cihaz içinde, tanımlanmış bir süreye ayarlanır (1150 no’lu E/K Mühür
Sü.si adresi ile ayarlanabilir). Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Şekil 2-163’de mantık şeması görülmektedir.
350
Fonksiyonlar
Şekil 2-163
Elle kapama prosedürü mantık şeması
Örneğin cihaz üzerinden kumanda, DIGSI üzerinden kumanda, seri arayüz üzerinden kumanda gibi dahili
kumanda fonksiyonları ile tekrar kapama, elle kapama ile aynı etkiye sahiptir, eğer gerekirse 1152 no’lu
parametre 2.1.4.1 Altbölüm altındaki „Kesici Durumu“ ’na bakın.
Eğer cihaz dahili bir otomatik kapama fonksiyonuna sahipse, 7SA522 ’nin dahili elle kapama mantığı, ikili giriş
üzerinden bir harici kumanda komutu ile dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu tarafından otomatik tekrar
kapamayı otomatik olarak birbirinden ayırt eder. Böylece „>Elle Kapama“ ikili girişi, doğrudan kesici kapama
bobininin kumanda devresine bağlanabilir (Şekil 2-164). Dahili tekrar kapama fonksiyonu tarafından
başlatılmamış her bir tekrar kapama, cihazdan bir kumanda komutu ile başlatılmış bile olsa, bir elle kapama
olarak işlem görür.
Şekil 2-164
Dahili otomatik tekrar kapama ile elle kapama
Ke
Kesici
KAB
Kesici Kapama Bobini
KE/Yard
Kesici Yardımcı Kontağı
351
Fonksiyonlar
Ancak, eğer elle kapama fonksiyonunu etkinleştirmemesi gereken harici kapama komutları mümkün ise
(örneğin harici tekrar kapama cihazı), „>Elle Kapama“ ikili girişi, kesici anahtarının ayrı bir kontağı ile
tetiklenmelidir (Şekil 2-165).
Son durumda; dahili bir kumanda komutu vasıtasıyla cihazdan bir elle kapama komutu verilebilir. Bu şekildeki
bir komut 1152 no’lu E/K Darbesi parametresi üzerinden elle kapama fonksiyonu ile birleştirilmelidir
(Şekil 2-163).
Şekil 2-165
Harici otomatik tekrar kapama ile elle kapama
Ke
Kesici
KAB
Kesici Kapama Bobini
KE/Yard
Kesici Yardımcı Kontağı
Elle kapama tespitinin yanı sıra; cihaz, dahili hat enerjilenmesi tespiti fonksiyonu üzerinden hattın herhangi bir
enerjilenme durumunu da kayıt eder. Bu fonksiyon, ölçülen büyüklüklerin bir-durum-değişikliğini ve ayrıca
kesici yardımcı kontaklarının konumunu işler. Kesicinin mevcut durumu, bir sonraki „Kesici Durumunun Tespiti“
bölümünde açıklandığı şekilde tespit edilir. Hat enerjilenmesi tespiti için ölçüt, ölçülen noktanın lokal koşullarına
ve 1134 no’lu Hat kapaması parametre adresinde yapılan ayara göre değişir (Bölüm 2.1.4 ’de „Kesici
Durumu“ paragrafına bakın).
Ölçme büyüklükleri olarak faz-faz ve faz-toprak gerilimleri kullanılabilir. Akan bir akım, kesicinin açık olduğu
ihtimalini dışarıda bırakır (istisna: akım trafosu ile kesici arasındaki bir arıza). Ancak, bu, kesici kapalı
olduğunda mutlaka bir akım akışı olacağı anlamına gelmez. Eğer gerilim trafoları hat tarafına konulmuşsa, bu
durumda gerilimler ancak enerjisiz hat için bir ölçüt olarak kullanılabilir. Bundan dolayı; cihaz, sadece 1134
no’lu adreste belirtilen hattın durumuna ilişkin bilgileri sağlayacak olan ölçülen büyüklükleri değerlendirecektir.
Ancak, gerilimin sıfırdan, oldukça yüksek bir değere sıçraması (Adres 1131 AçıkKutupGer.) veya bir hat
gerilimi gözükmeksizin büyük bir akımın (Adres 1130 AçıkKutupAkım), gibi bir-durum-değişikliği, böyle
değişiklikler ne normal işlemede ne de bir arıza durumunda olacağı için hattın enerjilenmesine ilişkin güvenilir
bir gösterge olabilir. Bu ayarlar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Kesicinin yardımcı kontaklarının konumları, doğrudan kesicinin konumunu gösterir. Eğer kesici kutupları ayrı
ayrı denetlenebiliyorsa, enerjilenme için ölçüt, en az bir kontağın konumunun açık konumdan kapalı konuma
geçmesidir.
Hattın enerjilenmesinin tespiti üzerine, „Hat kapaması“ (No 590) mesajı verilir. 1132 no’lu
TümKa.sonr.Ttut parametre ile sinyal, cihaz içinde, tanımlanmış bir süreye ayarlanabilir. Bu ayarlar, ancak
DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir. Şekil 2-166’te mantık şeması görülmektedir.
352
Fonksiyonlar
Hattın kapatılması ile hatalı bir tespiti önlemek için, her bir kapatma komutunun öncesinde giden „açık hat“,
durumu, bir minimum zaman gecikmesi için bulunması gerekir (1133 no’lu T GEC. AÜKadresi ile
ayarlanabilir). Senkron koşullarda sürme gecikmesi için önayar 250 ms’dir. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek
Şekil 2-166
Enerjilenme sinyalinin üretilmesi
Hattın enerjilenmesinin tespiti, mesafe korumanın, toprak arızası korumanın, zamanlı aşırı akım korumanın ve
yüksek-akım arıza-üzerine-kapama korumasının hattın enerjilenmesi sonrası gecikmesiz açma yapmalarını
sağlar.
Mesafe korumanın yapılandırılmasına bağlı olarak, hattın enerjilenmesi sonrası, her bir başlatma için veya
sadece Z1B kademesinde başlatma için gecikmesiz bir açma komutu üretilebilir. Toprak arızası korumanın ve
zamanlı aşırı akım korumanın kademeleri, yapılandırmaya bağlı olarak, bu durumda gecikmesiz bir AÇMA
komutu üretebilir. Arıza-üzerine-kapama korumasının, elle kapamada hattın enerjilenmesinin tespiti sonrası
faz-seçicili olarak veya üç-kutup açma yapmasına müsaade edilebilir. Bir enerjilenme sonrası mümkün
olduğunca hızlı bir açma komutu üretmek için, hat açıkken, her bir faz için seçicili olarak hızlı arıza-üzerinekapama korumasına müsaade edilir.
353
Fonksiyonlar
2.20.1.2 Kesici Durumunun Tespiti
Koruma Amaçları İçin
Kesici konumuna ilişkin bilgiler, değişik koruma fonksiyonlarının ve ek fonksiyonların optimum çalışmalarının
sağlanması için gereklidir. Bunlar, örneğin;
• telekorumalı mesafe koruma ile birlikte eko fonksiyonu (Altbölüm 2.6),
• yönlü toprak arıza karşılaştırma tertibi ile birlikte eko fonksiyonu (Altbölüm 2.8),
• zayıf besleme açma (Altbölüm 2.9.2),
• yüksek-akım ani açma (Altbölüm 2.12),
• kesici arıza koruma (Altbölüm 2.18),
• açma komutu için bırakma koşulunun doğrulanması (Altbölüm „Açma Sinyalinin Sonlandırılması"
paragrafına bakın) vb. fonksiyonlardır.
Cihaza, bir kesici konum mantığı ile donatılmıştır (Şekil 2-167). Kesici tarafından sağlanan yardımcı kontakların
tipine ve bunların cihaza nasıl bağlandığına bağlı olarak, bu mantığın birkaç alternatif uygulaması mevcuttur.
Çoğu durumlarda, kesici yardımcı kontaklarının bir ikili giriş üzerinden cihaza bağlanması yeterlidir. Kesici
sadece üç-faz anahtarlanıyorsa, her zaman bu yöntem uygulanır. O zaman, kesicinin N/A kontakları, „>Ke 3f
Kapandı“ (No 379) giriş fonksiyonuna yapılandırılması gereken bir ikili girişe bağlanır. Diğer girişler, o zaman
kullanılmaz ve mantık, esas olarak sadece bu bilginin röleye aktarılması ile sınırlı kalır.
Eğer kesici kutupları ayrı ayrı anahtarlanabiliyorsa ve her bir kutbun sadece N/A yardımcı kontakları mevcutsa,
bu kontaklar birbirine paralel bağlanarak „>Ke 3f Açık“ (No 380) ikili girişine atanır. Bu durumda da diğer
ikili girişler kullanılmaz.
Eğer kesici kutupları ayrı ayrı anahtarlanabiliyorsa ve her bir kutbun ayrı ayrı yardımcı kontakları mevcutsa ve
eğer cihazın bir-faz açma yapması isteniyorsa, o zaman eğer mümkünse her bir yardımcı kontak için ayrı bir
ikili giriş kullanılmalıdır. Cihaz bu bağlantıyla en fazla bilgiyi işleyebilir. Bunun için üç ikili giriş gereklidir:
• „>Ke Yardımcı L1“ (No 351) L1 kutbunun yardımcı kontağı için,
Bu durumda 379 ve 380 no’lu girişler kullanılmaz.
Eğer kesici fazları ayrı ayrı anahtarlanabiliyorsa ve eğer üç kutbun yardımcı kontaklarının paralel ve aynı
zamanda seri bağlantısı mevcutsa, iki ikili giriş yeterlidir. Bu durumda, yardımcı kontakların paralel bağlantısı
„>Ke 3f Kapandı“ (No 379) giriş fonksiyonuna ve seri bağlantısı da „>Ke 3f Açık“ (No 380) giriş
fonksiyonuna atanmalıdır.
Şekil 2-167’de tüm bu bağlantı seçeneklerine ilişkin bütün mantık gösterilmiştir. Her bir özel uygulama için,
yukarıda açıklandığı gibi bu girişlerin sadece bir bölümü kullanılır.
Kesici konum mantığının 8 çıkış sinyali, bağımsız koruma fonksiyonları ve yardımcı fonksiyonlar tarafından
işlenebilir. Eğer kesiciden alınan bilgiler kabul edilebilir değilse, çıkış sinyalleri kilitlenir: örneğin bir kutup aynı
anda hem açık hem de kapalı konumda olamaz. Ayrıca, açık bir kesici kontağından bir akım akışı olamaz.
Ölçülen büyüklüklerin değerlendirilmesi, ölçüm noktalarının lokal koşullarına göre yapılır (Bölüm 2.1.4.1 ’de
„Kesici Durumu“ paragrafına bakın).
Ölçülen büyüklükler olarak faz akımları kullanılabilir. Akan bir akım, kesicinin açık olduğu ihtimalini devre dışı
(istisna: akım trafosu ile kesici arasındaki bir arıza). Ancak, bu, kesici kapalı olduğunda mutlaka bir akım akışı
olacağı anlamına gelmez. Ölçülen büyüklüklerin değerlendirilmesi için AçıkKutupAkım (1130no’lu adres)’tir.
354
Fonksiyonlar
Şekil 2-167
Kesici Durumu Mantığı
355
Fonksiyonlar
Otomatik Tekrar Kapama ve Kesici Testi için
Otomatik tekrar kapama fonksiyonu ve kesici testi için, kesicinin konumuna ilişkin ayrı ikili girişler kullanılabilir.
Bu aşağıdakiler için önemlidir:
• otomatik tekrar kapama öncesi kabul edilebilirlik kontrolü için (Altbölüm 2.13’e bakın),
• AÇMA-KAPAMA-test çevrimi yardımıyla açma devresinin kontrolü için (Altbölüm 2.20.2’ye bakın).
Her fiderde 11/2 veya 2 kesici kullanıldığında, otomatik tekrar kapama fonksiyonu ve kesici testi bir kesiciyi
referans alır. Bu kesicinin geribildirim bilgisi, cihaza ayrı olarak bağlanabilir.
Bunun için, aynı şekilde işlenecek ve gerekirse ilave olarak yapılandırılacak ayrı ikili girişler mevcuttur. Bunlar,
yukarıda koruma uygulamaları için açıklanan girişlere benzer fonksiyonlara sahiptir ve bunlardan ayırt
edilebilmeleri için „Ke1 ...“ olarak gösterilmişlerdir, yani:
• „>Ke1 3f Kapandı“ (No 410) Kesicinin N/A yardımcı kontaklarının seri bağlantısı için,
• „>Ke1 3f Açık“ (No 411) Kesicinin N/A yardımcı kontaklarının seri bağlantısı için,
• „>Ke1 Faz L1“ (No 366) L1 kutbunun yardımcı kontağı için,
• „>Ke1 Faz L2“ (No 367) L2 kutbunun yardımcı kontağı için,
• „>Ke1 Faz L3“ (No 368) L3 kutbunun yardımcı kontağı için.
2.20.1.3 Açık Kutup Algılayıcı
Bir-faz ölü zamanları, Açık Kutup Algılayıcı ile tespit edilip rapor edilebilir. İlgili koruma ve izleme fonksiyonları
buna tepki verebilir. Aşağıdaki şekilde bir Açık Kutup Algılayıcının mantık yapısı gösterilmiştir.
356
Fonksiyonlar
Şekil 2-168
Açık kutup algılayıcı mantığı
357
Fonksiyonlar
Bir-Kutup Ölü Zamanı
Bir-kutup ölü zamanı sırasında, diğer sağlam fazlardan akan yük akımı, topraktan bir akım akışına yol açar ve
bu da istenmeyen bir başlatmaya sebep olabilir. Aynı şekilde, geçici olarak oluşan sıfır bileşen gerilim, koruma
fonksiyonlarının istenmeyen tepkiler göstermesine sebep olabilir.
Eğer „Açık Kutup Algılayıcı“ bir fazda akım ve gerilimin olmadığını -diğer iki fazdan hiçbirisinden akım
akmaması hariç- tespit etmişse, „1faz açık L1“ (No 591), „1faz açık L2“ (No 592) ve „1faz açık
L3“ (No 593) bildirimleri ayrıca üretilir. Bu durumda, sadece koşul sağlandığı sürece mesaj alıkonulur. Bu,
yüksüz bir hatta bir-faz otomatik tekrar kapamanın tespit edilmesini sağlar.
Eğer fazayırımlı kesici yardımcı kontakları kesin bir 1-faz açık kesiciyi görüntüler ise ve bu fazın akımı 1130
no’lu AçıkKutupAkım parametresinin altında kalırsa, özellikle bara yönlü gerilim trafoları için uygulama
„1kut.Ölü zaman Lx“ mesajı ayrıca gönderilir.
Her parametrenin ayarına göre 1136 AçıkKutupAlgıl. açık kutup algılayıcısı tüm mevcut olan ölçüm
değerlerini (yardımcı kontaklar dahil) değerlendirir (Önayar ölçme ile) veya yardımcı kontakların sadece
bilgilerini faz akımı sorgulaması dahil kullanır (Ayar Akım VE Ke). Eğer 1136 parametresi OFF olarak
duruyorsa, açık kutup algılayıcısı kullanılmaz.
2.20.1.4 Tüm Cihaz için Başlatma Mantığı
Faz Ayırımlı Arıza Tespiti
Başlatma mantığı, bütün koruma fonksiyonlarının arıza tespiti (başlatma) sinyallerini birleştirir. Faz ayrımlı
başlatma verebilen koruma fonksiyonlarının başlatmaları, faz-ayrımlı olarak üretilir. Eğer bir koruma fonksiyonu
bir toprak arızasını tespit ederse, bu da ortak bir cihaz ihbarı olarak üretilir. Böylece, „Röle BAŞ. L1“, „Röle
BAŞ. L2“, „Röle BAŞ. L3“ ve „Röle BAŞ. Topr.“ bildirimleri mevcuttur.
Yukarıdaki bildiriler, LED’lere ve çıkış rölelerine atanabilir. Arıza olayı mesajlarının lokal gösterimi için ve bu
mesajlarının bir kişisel bilgisayara veya bir merkezi kontrol sistemine iletimi için, birkaç koruma fonksiyonu,
arızalı faz bilgilerini tek bir sinyal olarak sağlar. Örneğin sadece „MK Baş. L12E“ mesajı, mesafe korumanın
L1-L2-E, başlatması için çıkar. Bu, başlatmanın tam açıklamasını verir.
Genel Başlatma
Başlatma sinyalleri, VEYA-geçiti üzerinden birleştirilir ve cihazın bir genel başlatmasını sağlar. Bu „Röle
BAŞLATMA“ olarak bildirilir. Eğer hiçbir koruma fonksiyonu başlatması mevcut değilse, bu „Röle BAŞLATMA“
sinyali kaybolur (Bildirim „OFF“).
Genel başlatma, bu fonksiyonun ardından meydana gelen bir çok dahili ve harici fonksiyonu için bir önkoşuldur.
Genel cihaz başlatması ile denetlenen dahili fonksiyonlar arasında şunlar sayılabilir:
• Açma kayıtlarının başlatılması: Genel cihaz başlatmasından genel cihaz bırakmasına kadar bütün arıza
bildirimleri açma kayıtlarına girilir.
• Arıza kayıtlarının başlatılması: Osilografik arıza değerlerinin saklanması ve sürdürülmesi, buna ilaveten bir
açma komutunun alınmasına da bağlı kılınabilir.
• Anlık bildirimlerin üretilmesi: Belli arıza mesajları aniden çıkan bildiriler olarak cihazın bilgisayar ekranında
görüntülenebilir (Altbölüm „Ani Bildirimler“ paragrafına bakın). Göstergede çıkan bu mesajlar, cihazın genel
açmasına bağlı kılınabilir.
• Otomatik tekrar kapamanın tepki süresinin başlatılması (eğer mevcutsa ve kullanılıyorsa)
Harici fonksiyonlar, bir çıkış kontağı üzerinden, genel cihaz başlatması ile denetlenebilir. Örnekler:
• Otomatik tekrar kapama cihazları,
• Kuranportör cihazı tarafından sinyal iletimiyle birlikte kanal başlatma,
• Diğer ek aygıtlar ve benzerleri.
358
Fonksiyonlar
Ani Bildirimler
Ani Bildirimler, cihazın bir genel başlatma veya açma komutunu takiben otomatik olarak göstergede çıkan arıza
ihbarlarıdır. 7SA522 için bu bildirimler şunları kapsar:
„Koruma Baş.“:
başlatma alan koruma fonksiyonu;
„Baş.Zm.nı“:
cihazın genel başlatmasından bırakmasına kadar geçen süre, zaman ms
olarak verilir;
„Aç Süresi“:
genel başlatmadan cihazın ilk açma komutuna kadar geçen süre, zaman ms
olarak verilir;
„mes =“:
arıza yeri tespit fonksiyonu tarafından hesaplanan km veya mil olarak arıza
mesafesi (eğer mümkünse).
2.20.1.5 Tüm Cihaz için Açma Mantığı
Üç-Kutup Açma
Genellikle, bir arıza durumunda cihaz üç-faz açma yapar. Sipariş edilen sürüme bağlı (bakın Bölüm A.1,
„Sipariş Verileri“) olarak ayrıca 1-kutup açma da mümkündür. Eğer bir-kutup açma mümkün değilse veya
istenmiyorsa, kesiciye açma komutu çıkışı için, „Röle AÇMA“ çıkış fonksiyonu kullanılır. Bu durumlarda, birkutup açmayla ilgili aşağıdaki bölümler atlanır.
Bir-Kutup Açma
Bir-kutup açma, sadece havai hatlarda kullanılır ve hattın her iki ucundaki kesici de bir-faz açma yapabiliyorsa
ve aynı zamanda otomatik tekrar kapamada kullanılacaksa anlamlıdır. Bu durumlarda, arızalı kutup bir-faz
açtırılıp ardından tekrar kapatılabilir. Toprak temaslı veya temassız iki veya üç fazlı arızalarda ise, genellikle üçkutup açma yapılır.
Faz-ayrımlı açma için;
• (sipariş koduna göre) cihazın faz-ayrımlı açma yapabilmesi,
• açma yapan koruma fonksiyonu tarafından, faz-ayrımlı açmanın sağlanmış olması (yani örneğin, Frekans
Koruma, Gerilim Koruma veya Aşırı Yük Koruma için değil)
• „>1f Açma Müs.“ ikili girişinin yapılandırılmış ve etkinleştirilmiş olması veya bir-faz açma sonrası harici
otomatik tekrar kapama cihazının tekrar kapama için hazır olması.
Diğer tüm durumlarda, açma her zaman üç-faz olur. „>1f Açma Müs.“ ikili girişi, üç-faz bağlantısının
mantıksal terslenmişidir ve harici tekrar kapama cihazı bir-faz otomatik tekrar kapama çevrimi için hazır olduğu
sürece bu harici cihaz tarafından etkinleştirilir.
7SA522 ile, sadece bir-faz açma komutu verildiği halde birden fazla faz başlatma aldığında üç-faz açma da
mümkündür. Mesafe koruma ile, bu, aynı zamanda farklı iki yerde arıza meydana geldiği, ancak bu arızalardan
birinin mesafe korumanın hızlı açma kademesi (Z1 veya Z1B) içerisinde olduğu durumlarda söz konusudur. Bu,
3faz kuplaj (1155 no’lu adres) BAŞLATMA ile parametresinin (her çok fazlı başlatma, 3-faz açmaya
sebep olur) veya AÇMA ile (sadece çok-fazlı açma komutları durumunda açma 3-faz’dır) ayarı ile seçilir.
Açma mantığı, bütün koruma fonksiyonlarından açma sinyallerini birleştirir. Bir-faz açmaya müsaade eden
koruma fonksiyonlarından açma komutları faz-ayrımlıdır. İlgili bildirimler „Röle AÇMA L1“, „Röle AÇMA L2“
ve „Röle AÇMA L3“ olarak adlandırılır.
Bu bildirimler, LED’lere veya çıkış rölelerine atanabilir. Üç-faz açma durumunda, üç açma mesajlarının tamamı
çıkar. Bu bildirimler, ayrıca kesiciye açma komut çıkışı olarak da tasarımlanmıştır.
359
Fonksiyonlar
Eğer bir-faz açma mümkünse, bildirilerin lokal gösterimi ve bir PC’ye veya bir merkezi kontrol sistemine iletimi
için koruma fonksiyonları bir grup sinyali üretir. Örneğin, „MK Açma 1f L1“, „MK Açma 1f L2“, „MK Açma
1f L3“ ve üç-kutup açma için „MK AÇMA 3faz“ sinyalleridir. Bir defada, bu sinyallerden ancak biri
görüntülenir.
İki Fazlı Arızalar İçin Bir- Kutup Açma
İki-fazlı arızalar için bir-faz açma bir özelliği gösterir. Eğer topraklı bir sistemde toprak temassız iki-fazlı bir arıza
meydana gelmişse; bir kutbun açması ile kısa devre yolu kesildiği için, arızalı fazlardan birinde bir-faz açma ve
sonrasında otomatik tekrar kapama ile bu arıza temizlenebilir. Açma için seçilen faz, her iki hat ucu için (ve
mümkünse tüm sistem için) aynı olmalıdır.
Açma 2f Ar. (1156 no’lu adres) ayar parametresi, 1kutup ilerifaz, yani ileri faz için veya 1kutup geri
faz, yani geri faz için bir-faz açmanın olacağını belirler. Standart ayar 3faz, yani iki-fazlı arıza sonrası üç-faz
açmadır (olağan ayar).
Tablo 2-12
Arızanın tipine bağlı olarak bir-faz ve üç-faz açma
Arıza Tipi
(Koruma
Fonksiyonundan)
Parametre
Açma 2f Ar.
L1
(herhangi biri)
L2
L1
L2
L3
AÇMA1faz L2
E
(herhangi biri)
E
(herhangi biri)
E
(herhangi biri)
L2
AÇMA1faz L3
X
X
X
X
X
3faz
L2
1kutup ilerifaz
L1
L2
1kutup geri faz
L2
L3
3faz
L2
L3
1kutup ilerifaz
L2
L3
1kutup geri faz
L3
3faz
L1
L1
L3
1kutup ilerifaz
L1
L3
1kutup geri faz
L2
AÇMA L123
X
(herhangi biri)
L1
L1
AÇMA1faz L1
(herhangi biri)
L3
L1
Açma için çıkış sinyalleri
X
X
X
X
X
X
X
X
X
E
(herhangi biri)
X
L2
L3
E
(herhangi biri)
X
L3
E
L1
L2
L3
L1
L2
L3
L1
(herhangi biri)
X
(herhangi biri)
X
E
(herhangi biri)
X
E
(herhangi biri)
X
Genel Açma
Koruma fonksiyonlarının bütün açma sinyalleri, VEYA-geçidi ile birleştirilir ve „Röle AÇMA“ mesajini üretir. Bu,
bir LED’ye veya çıkış rölesine atanabilir.
360
Fonksiyonlar
Açma Sinyalinin Sonlandırılması
Bir açma komutu başlatılır başlatılmaz, faz-ayrımlı olarak kilitlenir (üç-faz açma durumunda üç kutbun her biri
için), (Şekil 2-169’ye bakın). Aynı zamanda minimum açma komutu süresi TMin AÇMA KOM başlatılır. Bu, açma
komutunu üreten fonksiyon çok hızlı bırakmış olsa bile, kesiciye yeterli süreyle açma komutunun
gönderilmesini sağlar. Açma komutu, ancak son koruma fonksiyonu bıraktıktan ve minimum açma sinyali
süresi dolduktan sonra sonlandırılabilir.
Açma komutunun resetlenmesi için diğer bir koşul, ilgili devre kesici kutbunun tek kutuplu açılması için devre
kesicinin açılmış olmasıdır. Cihazın fonksiyon denetiminde; bu, kesici konumunun geribildirimi ile (Altbölüm
„Kesici Durumunun Tespiti“) ve akım akışı ile denetlenebilir. 1130 no’lu AçıkKutupAkım adresinde, kesici
kutbu açık olduğunda kesinlikle aşılmaması gereken bir artık akım eşiği ayarlanır. 1135 no’lu AÇMA KOM.
RST. adresi, hangi kriterlerle verilen bir açma komutunun silineceğini belirler. Ayar AçıkKutupAkım da, açma
komutu akımın kaybolmasıyla silinir. Akımın 1130 no’lu AçıkKutupAkım adresinde ayarlanan değerin altına
düşmesi önemlidir (yukarı bakınız). Ayar Akım VE Ke de, bunun dışında kesici yardımcı kontağından, şalterin
açık olduğu bildirilmelidir. Bu ayar için önkoşul, yardımcı kontağın durumunun bir ikili giriş üzerinden
yapılandırılmış olmasını gerektirir. Eğer bu ek koşul, açma sinyalinin sonlandırılması için gerekli değilse
(örneğin kontrol konektörlerin koruma otomatik testinde), Başlatma Reset ayarı ile kapatılabilir.
Şekil 2-169
Açma komutunun sürdürülmesi ve sonlandırılması
361
Fonksiyonlar
Tekrar Kapama Kilitleme
Bir koruma fonksiyonu tarafından kesici açtırıldığında, koruma fonksiyonunun çalışmasının sebebi
bulununcaya kadar elle kapamanın çoğu kez kilitlenmesi istenir. 7SA522 bunu, dahili tekrar kapama kilitleme
yoluyla yapar.
Kilitleme durumu („KİLİTLEME“) yardımcı gerilim arızalarına karşı korunmuş bir RS flipflop (iki duraklı kapan)
tarafından gerçekleştirilir (Şekil 2-170). RS flipflop, „>KLT. AYAR“ (No. 385) ikili girişi üzerinden kurulur.
„KİLİTLEME“ (No. 530) çıkış sinyali ile, eğer arabağlantı buna göre yapılmışsa, kesicinin tekrar kapatılması
(örneğin otomatik tekrar kapama, elle kapama, senkronizasyon, kumanda fonksiyonu üzerinden kapama)
kilitlenebilir. Bu kilitleme, ancak korumanın çalışma sebebi bulunup arıza giderildikten sonra, elle „>KLT.
RESET“ (No. 386) ikili girişi üzerinden çözülebilir.
Şekil 2-170
Tekrar Kapama Kilitleme
Tekrar kapama kilitlemeye sebep olacak koşullar ve kilitlenmesi gereken kumanda komutları ayrı ayrı
ayarlanabilir. RS flipflop ikili girişleri ve çıkışı, uygun şekilde atanmış ikili girişler ve çıkışlar üzerinden harici
devreye bağlanabilir veya kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonları (CFC) üzerinden birleştirilebilir.
Örneğin koruma fonksiyonundan her bir açmanın bir kapama kilitlemesine sebep olması gerekiyorsa, o zaman
„Röle AÇMA“ (No 511) açma komutunu „>KLT. AYAR“ ikili girişiyle birleştirin. Ancak; eğer otomatik tekrar
kapama uygulanıyorsa, tekrar kapama kilitleme, sadece koruma fonksiyonunun nihai açması ile
etkinleştirilmelidir. „Son Açma“ (No 536) (nihai açma) komutunun, sadece 500 ms süreyle etkin olduğunu
unutmayın. Bir otomatik tekrar kapamanın olması beklendiğinde kilitleme fonksiyonunun tesis edilmemesi için,
sadece „Son Açma“ (No 536) çıkış sinyalini „>KLT. AYAR“, kilit girişi ile birleştirin.
„KİLİTLEME“ (No 530) çıkış sinyalinin, en basit şekliyle, başka bağlantılar oluşturmadan doğrudan kesiciyi
açtıran çıkışa atanması mümkündür. O zaman, ikili reset giriş üzerinden kilitleme reset edilinceye kadar açma
komutu sürdürülür. Şüphesiz; bir açma komutu verildiği sürece, kesici kapama bobininin -normal bir uygulama
olarak- kilitlenmesi sağlanmalıdır.
Ayrıca „KİLİTLEME“ çıkış sinyali, örneğin bu çıkış sinyalini „>Man. Ka. BLKdı“ (No 357) ikili girişi ile
birleştirerek veya bunun terslenmiş sinyalini fider kilitleme devresine bağlayarak bazı kapama komutlarını
(harici olarak veya CFC üzerinden) kilitlemek için de kullanılabilir.
„>KLT. RESET“ (No 386) ikili reset girişi, kilitlemeyi kaldırır. Bu giriş, yetkisiz veya kasıtsız çalışmalara karşı
korunmuş bir harici aygıt tarafından başlatılır. Kilitleme durumu, CFC kullanılarak, örneğin bir fonksiyon tuşu
ile, cihazın çalışması gibi dahili kaynaklar ile veya DIGSI çalışan bir PC’den de denetlenebilir.
İkili girişlerin ve çıkışların atamaları için ve eğer gerekliyse kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonlarının ayarları
yapılırken, her durumda, ilgili mantıksal birleşimlerin, güvenlik önlemlerinin vb. dikkate alındığından emin olun.
Ayrıntılı bilgi için SIPROTEC 4-Açıklamaları’na bakın.
362
Fonksiyonlar
Kesici Açma İhbarını Bastırma
Otomatik tekrar kapama olmayan fiderlerde koruma fonksiyonlarından her açma komutu son açma iken,
otomatik tekrar kapama kullanıldığında, eğer kesici açması son açma değilse, kesicinin çalışma algılayıcısının
(kesici geçici kontağı) bir ihbar vermesinin engellenmesi istenebilir (Şekil 2-171).
Bu amaçla, kesiciden sinyaller, 7SA522 ’nin uygun şekilde atanmış çıkış kontağı (çıkış ihbarı „Ke Alarm
Bast.“, No 563) üzerinden yönlendirilir. Eylemsiz durumda ve cihaz servis harici iken, bu kontak sürekli
kapalıdır. Dolayısıyla normalde kapalı bir çıkış kontağı atanmalıdır. Hangi kontağın atanacağı, cihazın
sürümüne bağlıdır. Ek’te cihazın genel şemalarına bakın.
Otomatik tekrar kapama hazır durumda iken, komut verilmeden önce kontak açar ve dolayısıyla kesiciden
sinyal gönderilmez. Bu, ancak cihaz dahili bir otomatik tekrar kapama ile donatılmış ve koruma fonksiyonlarının
yapılandırılması sırasında bu durum dikkate alınmışsa (133 no’lu adres) uygulanır.
Ayrıca „>Elle Kapama“ (No 356) ikili girişi üzerinden veya dahili otomatik tekrar kapama fonksiyonu ile kesici
kapatıldığında, kontak açar ve kesici sinyali engellenir.
Cihaz üzerinden gönderilmeyen diğer seçimli kapama komutları dikkate alınmaz. Kapama komutları, denetim
için, kullanıcı-tanımlı mantık fonksiyonları (CFC) üzerinden alarm bastırma devresine bağlanabilir.
Şekil 2-171
Kesici Açma İhbarını Bastırma
Eğer cihaz bir son açma vermişse kontak kapalı kalır. Bu, otomatik tekrar kapama çevriminin toparlanma süresi
içinde, otomatik tekrar kapama kilitlendiğinde veya devreden çıkarıldığında veya başka sebepler yüzünden
otomatik tekrar kapama hazır olmadığı (örneğin açma ancak tepki süresi dolduktan sonra olmuşsa) durumlar
için uygulanır.
Şekil 2-172’de, elle açma ve kapama için, ayrıca tek bir başarısız otomatik tekrar kapama çevrimi ile bir kısa
devre açması için zaman sırası görülmektedir.
363
Fonksiyonlar
Şekil 2-172
2.20.2
Kesici açma ihbarının bastırılması - zaman akışı örneği
Kesici Açma Testi
Mesafe koruma 7SA522, açma devrelerinin ve kesicilerin uygun bir şekilde test edilmesine imkan sağlar.
Tablo 2-13’te gösterilen test programları kullanılabilir. Kesici bir-faz testleri, doğal olarak ancak mevcut röle bir
faz açmaya müsaade ediyorsa uygulanabilir.
Çıkış ihbarları, kesici bobinlerine kumanda etmek için kullanılan ilgili çıkış rölelerine atanmalıdır.
Test, cihazın ön yüzündeki işletme panelinden veya DIGSI çalışan bir PC üzerinden başlatılabilir. Yapılandırma
yordamı, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’nda ayrıntılı olarak verilmiştir. Şekil 2-173’te, bir AÇMA-KAPAMA
test çevriminin kronolojik sırası gösterilmiştir. Altbölüm 2.1.2.1’e göre „Açma Komutu Süresi“ ve „Kesici Testi“
için süre ölçerlerin ayaranmış değerleri belirtilmiştir.
Kesicinin veya kesici fazlarının konumlarını gösteren kesici yardımcı kontakları ikili girişler üzerinden röleye
atanmışsa, test çevrimi, ancak kesici kapalı ise başlatılabilir.
Kesici konumlarına ilişkin bilgiler, yukarıdaki altbölüme göre konum mantığından otomatik olarak sağlanmaz.
Kesici test fonksiyonu (otomatik tekrar kapama) için, kesici konumunun anahtarlama durumunun geribildirimi
için ayrı ikili girişler mevcuttur. Önceki bölümde bahsedildiği gibi, ikili giriş atamaları yapılırken bunlar göz
önünde bulundurulmalıdır.
Cihaz uygun ihbarlar ile, test sırasının mevcut durumunu gösterir.
364
Fonksiyonlar
Tablo 2-13
Kesici test programları
Seri No.
1
Test programları
Kesici
1-kutup L1 fazı AÇMA/KAPAMA çevrimi
Çıkış ihbarları (No)
Ke1-TESTaçma L1 (7325)
2
3
4
3-faz AÇMA/KAPAMA çevrimi
ilgili kapama komutu
Ke1-TEST kapama (7329)
Şekil 2-173
Ke 1
AÇMA-KAPAMA test çevrimi
Altbölüm 2.1.2.1'e göre „Açma Komutu Süresi“ ve „Kesici Testi“ için süre ölçerlerin ayar değerleri, yapılmıştır.
No
-
Bilgi
Ke1test L1
Bilgi Tipi
-
Açıklama
KE1-TEST açma/kapama - Yalnız L1
-
Ke1test L2
-
-
Ke1test L3
-
-
Ke1tst 123
-
KE1-TEST açma/kapama - Fazlar L123
7325
Ke1-TESTaçma L1
AM
KE1-TEST AÇMA komutu - Yalnız L1
7326
Ke1-TESTaçma L2
AM
7327
Ke1-TESTaçma L3
AM
7328
Ke1-TESTaçma123
AM
KE1-TEST AÇMA komutu L123
7329
Ke1-TEST kapama
AM
KE1-TEST KAPAMA komutu
7345
Ke-TEST sürm.
AM
KE-TEST sürmekte
7346
Ke-TESTdurd AR
AM_W
Güç Sis. Arızası yüzünden KE TESTİ iptal
7347
Ke-TESTdurdAÇMA
AM_W
Kesici AÇIK olduğu için KE TESTİ iptal
7348
Ke-TESTdurd HD
AM_W
KE HAZIR olmadığı için KE TESTİ iptal
7349
Ke-TESTdurd KA.
AM_W
KE KAPALI kaldığı için KE TESTİ iptal
7350
Ke-TEST OK.
AM_W
KE TESTi başarılı
2.20.3
Cihaz
Cihaz bazı genel bilgilere gereksinim duyar. Bunlar örneğin, bir ağ arızasında bildirilerin hangi şekilde
verilmesini kapsar.
365
Fonksiyonlar
2.20.3.1 Açmaya Bağlı Bildirimler
Spontan arıza ihbarları
Bir arıza durumundan sonra arıza durumunun önemli verileri spontan olarak cihaz göstergesinde görüntülenir.
610 no’lu adreste LED/LCDAr.Göst. , spontan arıza durumu göstergesinin her bir arızada (Baş.daki
hedef) veya sadece Açmadaki arıza durumlarında (AÇMAdaki hedef) güncellenip güncellenmediği seçilir.
Grafik göstergeli cihazlarda 611 no'lu adres parametresi ile, ani bir arıza ihbarının ekranda otomatik olarak
görüntülenmesi gerekip gerekmediği (EVET) veya (HAYIR) seçilir. Metin göstergeli cihazlar için, bir sistem
arızası sonrası her durumda böyle ihbarlar göstergede görüntülenir.
Şekil 2-174
Spontan arıza durum bildirimlerinin cihaz ekranında oluşturulması
Kayıtlı LED / Rölelerin Resetlenmesi
Yeni bir Koruma-Başlatma genel olarak tüm kayıtlı LED / Röleleri siler, böylelikle sadece son arıza durumuna
ilişkin bilgiler görüntülenir. Kayıtlı LED ve Röle silme, 625 no’lu T MİN LED TUTMA adresi altında ayarlanabilir
bir süre için engellenebilir. Bu süre esnasında olan tüm bilgiler bundan sonra VEYA üzerinden birbiriyle
bağlanabilir.
610 no’lu LED/LCDAr.Göst. adresi altında ayar ile son arıza durumunun (AÇMAdaki hedef) LED ve Röle
üzerinde kayıtlı bilgileri, eğer bu arıza durumu cihazın bir açma kumandasına yol açmadıysa silinebilir.
Not
Adres 610 LED/LCDAr.Göst. ayarı (AÇMAdaki hedef) sadece Adres 625 T MİN LED TUTMA 0 olarak
ayarlanmasında anlamlıdır.
366
Fonksiyonlar
Şekil 2-175
Şekil 2-53Kayıtlı LED / Relais için reset komutu oluşturma
2.20.3.2 Anahtarlama İstatistikleri
7SA522 tarafından başlatılan açmaların sayısı sayılır. Eğer cihaz bir-faz açma yapabiliyorsa, her bir kesici
kutbu için ayrı bir sayaç bulunur.
Her açma komutunu takiben, cihaz, her bir kutbun kestiği faz akımlarını kaydeder. Bu bilgi, açma kayıtlarında
görülür ve ayrıca bir hafızada biriktirilir. Bundan başka, kesilen maksimum akım da saklanır.
Eğer cihaz dahili bir otomatik tekrar kapama cihazı ile donatılmışsa, otomatik tekrar kapama komutları, bir-faz
ve üç-faz açma sonrası tekrar kapamalar için ayrı ayrı ve yine birinci ve birinci çevrim dışındaki tekrar kapama
çevrimleri için ayrı ayrı sayılır.
Sayaçlar ve bellekler, yardımcı gerilim kaybına karşı korunmuşlardır. Sıfırlanabilir veya başka bir değere
resetlenebilir. Daha fazla bilgi için SIPROTEC 4-System Açıklamaları’na bakın.
Arıza Bildirimleri
Yeni bir koruma fonksiyonunun başlatması, genel olarak önceden ayarlanmış LED ihbarlarının kapatır.
Böylelikle herhangi bir anda, son arızaya ait ihbarlar görüntülenir. Saklı LED göstergelerinin ve göstergedeki
doğal mesajların, her başlatmada ya da sadece açma komutu verildiğinde çıkması seçilebilir. İstenilen gösterim
tipini seçmek için, PARAMETRE menüsünden Genel Cihaz Ayarları alt menüsünü seçin. 610 no’lu
LED/LCDAr.Göst. adresinde, iki seçenekten birini, Baş.daki hedef veya AÇMAdaki hedef („No trip no flag“) seçin.
Dört-satırlık göstergeye sahip bir cihazın enerjilenmesinden sonra, cihaz göstergesinde, olağan ayar olarak
ölçülen değerler görüntülenir. Olağan gösterge için ölçülen değerlerin farklı gösterimlerini seçmek üzere
cihazın ön panelindeki ok tuşlarını kullanın. Cihazın enerjilenmesinden kısa bir süre sonra cihaz göstergesinde
çıkan olağan göstergenin başlangıç sayfası, 640 no’lu İzl.Ekranı Baş. parametresi ile seçilebilir. Ölçülen
değerler için mevcut gösterim seçenekleri, Ek’te listelenmiştir.
367
Fonksiyonlar
2.20.3.4 Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
610
LED/LCDAr.Göst.
Baş.daki hedef
AÇMAdaki hedef
Baş.daki hedef
LED / LCD' de Arıza Gösterimi
625A
T MİN LED TUTMA
0 .. 60 dak; ∞
0 dak
Kilitli LED'lerin minimum tutma
süresi
640
İzl.Ekranı Baş.
görüntü 1
görüntü 2
görüntü 3
görüntü 4
görüntü 5
görüntü 1
Fabrika Ayarı Ekran Başlangıç
görüntüsü
No
-
Bilgi
Test modu
Bilgi Tipi
IE
Açıklama
Test modu
-
Veri Durd.
IE
Veri iletimini durdurma
-
LED Reset
IE
LED Reset
-
Saat Senk.
IE_W
Saat Senkronlama
-
>Işık açık
EM
>Arka Aydınlatma açık
-
DonaTstMod
IE
Donanım Test Modu
-
Hata FMS1
AM
FMS Hatası FO 1
-
Hata FMS2
AM
FMS Hatası FO 2
-
Arıza CFC
AM
CFC Hatası
-
Ke AÇILDI
IE
Kesici AÇILDI
-
Fider T'lı
IE
Fider TOPRAKLI
1
Biçimlenmemiş
EM
Hiçbir Fonksiyon konfigüre edilmemiş
2
Mevcut değil
EM
Fonksiyon Mevcut Değil
3
>Zm. Senkr.
EM
>Dahili Gerçek Zaman Saatini Senkronlama
5
>LED Reset
EM
>LED 'leri Resetleme
11
>İhbar 1
EM
>Kullanıcı tanımlı ihbar 1
12
>İhbar 2
EM
13
>İhbar 3
EM
14
>İhbar 4
EM
15
>Test modu
EM
>Test modu
16
>VeriDurd.
EM
>Veri iletimini durdurma
51
Cihaz OK
AM
Cihaz işletmede ve koruma yapıyor
52
Kor.Aktif
IE
En az 1 Koruma Fonksiyonu Aktif
55
Cihaz resetleme
AM
Cihazı Resetleme
56
İlk Başlatma
AM
Cihazın İlk Başlatması
67
Yeniden Başla
AM
Yeniden Başla
68
Saat Senkr. Ha
AM
Saat Senkronlama Hatası
69
Yaz Saati
AM
Yaz Saati
70
Ayar hesapl.
AM
Ayar hesaplaması sürmekte
71
Ayar Kontrolü
AM
Ayarlarların Kontrolü
368
Fonksiyonlar
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
72
Düzey-2 Değiş.
AM
Düzey-2 değişikliği
73
Lokal değiş.
AM
Lokal ayar değişikliği
110
Olay Kaybı
AM_W
Olay kaybı
113
Bayrak Kayıp
AM
Bayrak Kaybı
125
DarbeSalınım ON
AM
Darbe Salınım ON (Chatter)
126
Kor ON/OFF
IE
Koruma ON/OFF (sistem portundan)
127
OTK ON/OFF
IE
OTK ON/OFF (sistem portundan)
128
KS ON/OFF
IE
KS ON/OFF (sistem portundan)
140
ÖzetAlarmHatası
AM
Özet alarmı ile hata
144
Hata 5V
AM
Hata 5V
160
OlayÖzetiAlarmı
AM
Alarm Özet Olay
177
Arıza Pil
AM
Arıza: Boş pil
181
Ha A/D-çevirici
AM
Hata: A/D çevirici
183
Hata Kart 1
AM
Hata Kart 1
184
Hata Kart 2
AM
Hata Kart 2
185
Hata Kart 3
AM
Hata Kart 3
186
Hata Kart 4
AM
Hata Kart 4
187
Hata Kart 5
AM
Hata Kart 5
188
Hata Kart 6
AM
Hata Kart 6
189
Hata Kart 7
AM
Hata Kart 7
190
Hata Kart 0
AM
Hata Kart 0
191
Offset hatası
AM
Hata: Offset
192
Hata1A/5Ayanlış
AM
Hata:1A/5A köprüsü ayardan farklı
193
Alarm Ayar
AM
Alarm: Analog giriş ayarı geçersiz
194
Hata nötr AT
AM
Hata: Nötr AT MLFB ile aynı değil
320
Haf. Verisi Uy.
AM
Uyarı: Veri Hafızası sınırı aşıldı
321
Uyarı:Haf Para.
AM
Uyarı: Parametre Hafıza sınırı aşıldı
322
UyarıHaf İşlemi
AM
Uyarı: Çalışma Hafıza sınırı aşıldı
323
Yeni Haf. Uyarı
AM
Uyarı: Yeni Hafıza Sınırı aşıldı
4051
KS ON
IE
Koruma Sinyalleşmesi Devrede
369
Fonksiyonlar
2.20.4
EN100 Modülü 1
EN100 Modülü 1 üzerinden 7SA522, 100-MBit-işlem/süreç kontrol ve otomasyon tekniği ile IEC 61850
normuna uygun olarak entegre edilebilir. Bu norm cihazların ağ geçitsiz ve protokol dönüştürücüsüz devamlı
bir iletişimini sağlar. Böylelikle SIPROTEC 4-cihazları, açık ve birbirleri aralarında çalışabilecek şekilde, uygun
heterojen çevrelerde kullanılabilir. Kontrol teknik bütünlüğüne paralel olarak, bu arayüz üzerinden DIGSIİletişimi ve GOOSE ile İçsel Cihaz İletişimi mümkündür.
Arayüzü Seçimi
Ethernet-Sistem arayüzü modülü işletimi için (IEC 61850, EN100 Modülü 1) hiçbir ayar gerekmez. Ancak
cihaz MLFB’ye göre böyle bir modüle sahipse, bu otomatik olarak Port B üzerine mevcut bir arayüzü olarak
ön ayarlanır.
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
009.0100 Arızalı Modül
IE
EN100 Modülü Arızalı
009.0101 Arıza Kanal 1
IE
EN100 Bağlantısı Kanal 1 Arıza
009.0102 Arıza Kanal 2
IE
EN100 Bağlantısı Kanal 2 Arıza
370
Fonksiyonlar
2.21 Yardımcı Fonksiyonlar
2.21
Yardımcı Fonksiyonlar
7SA522 mesafe koruma rölesinin yardımcı fonksiyonları şunları kapsamaktadır
• Devreye Alma Yardımı
• Mesajların işlenmesi
• Ölçülen işletme değerlerinin işlenmesi,
• Osilografik arıza kayıt verilerinin saklanması.
2.21.1
Devreye Alma Yardımı
Mesafe korumanın genel sisteminin kontrolü için kapsamlı bir devreye alma ve gözleme aracı mevcuttur: WEBMonitör. Bu araç ile ilgili belgelere, DIGSI ile CD-ROM üzerinden veya internet ile www.siprotec.de üzerinden,
ulaşılabilir.
PC tarayıcısı ile cihaz arasında uygun haberleşme için bazı koşullar gereklidir. Aktarma hızının aynı olması
yanı sıra bir IP-adresi verilmelidir. Böylece tarayıcı cihazı teşhis edebilir.
WEB-Monitör sayesinde cihazı PC üzerinden de kullanmak mümkündür. PC ekranında cihazın ön görünümü
çıkar, yani hizmet klavyesi görünür. İmleç ile cihazın kullanımı görünür. Bu özellik istendiğinde devre dışı
bırakılabilir.
Eğer cihazda bir EN100-Modülü mevcutsa, kullanım DIGSI veya WEB-Monitör ile Ethernet üzerinden
yapılabilir. Bunun için sadece cihaz için bir IP-konfigürasyonu parametrelenmelidir. Ayrı arayüzler üzerinden,
DIGSI ve WEB-Monitörün paralel işlem görmesi mümkündür.
WEB-Monitör
WEB-Monitör, cihazda önemli verilere hızlı ve kolay ulaşıma imkan sağlar. WEB-Monitör WEB-Tarayıcılı bir PC
yardımıyla önemli ölçme verilerinin ve mesafe korumanın yön denetimi için gerekli verilerinin açık bir şekilde
gösterilmesine izin verir.
Ölçüm değerlerinin listesine navigasyon çubuğundan lokal ve -koruma verileri arayüzlü cihazlarda- uzak cihaz
için ayrı ayrı ulaşılabilir. İstenilen bilgi listesi ortaya çıkar (Şekil 2-176 ve 2-177).
371
Fonksiyonlar
Şekil 2-176
Web-Monitörde Lokal Ölçülen Değerler — Ölçülen Değerler için örnek
Şekil 2-177
Uzak cihazın ölçülen değerleri — Örnek
Primer-, Sekonder- ve Uzak-Ölçüm değerlerinin türevleri olan akımlar, gerilimler ve onların faz açıları ve
uzaktan ölçülen değerler fazör diyagramlar olarak görüntülenir. Şekil 2-178 bir cihaz için ve Şekil 2-179 iki cihaz
için görünümü gösterir. Ölçüm büyüklüklerinin gösterge diyagramlarının yanı sıra, sayı değerleri, frekans ve
cihaz adresleri de kaydedilmiştir. Detaylar WEB-Monitörle ilgili belgelendirmeden alınabilir.
372
Fonksiyonlar
Şekil 2-178
Ölçülen primer değerlerin fazör diyagramı – Örnek
Şekil 2-179
Ölçülen uzak değerlerin fazör diyagramı – Örnek
373
Fonksiyonlar
Aşağıdaki mesaj tipleri WEB-Monitor üzerinden çağırabilir ve gösterilebilir:
• Olay Günlüğü (işletim bildirimleri),
• Açma Günlüğü (arıza bildirimleri),
• Ani bildirimler.
„Bildirim arabellekleri yazdır“ butonu üzerinden bu bildirim listeleri de yazdırılabilir.
Aşağıdaki görünümde (Şekil 2-180) mesafe koruma sisteminin cihazları için görüntülenen ölçme değerlerinin
ataması görüntülenmiştir. Bir okla her cihaz için aktif güç yönü görüntülenir. Aktif gücün dahili hesabı gerilim ve
akımla, değerleri AçıkKutupGer. (Adres 1131) veya AçıkKutupAkım (Adres 1130) ’dan daha büyük ise,
yürütülür. Ok yönü vasıtasıyla veya onun rengiyle, aktif gücün hat içine akıp akmadığı veya akım trafosunun
bağlantısının yanlış olup olmadığı anlaşılır. Akım trafosunun doğru bağlantısı her hat ucunda kontrol edilebilir.
Birden çok uçta yön verilerine göre kontrol edilebilir. Bu yön denetimi doğru koruma yönünün kontrolüne hizmet
eder. 1107 no’lu P,Q işareti parametresine bağlı değildir.
Şekil 2-180
Üç cihaz için yön denetimi — Örnek
WEB-Monitör için parametreler, ön kullanım arabirimi ve arka servis arabirimi için de ayrı ayrı ayarlanabilir. PC
ve WEB-Monitör üzerinden iletişim kurulacaksa, bunun arayüzünün IP-adresi önemlidir.
Tarayıcı için geçerli bir 12-rakamlı IP-Adresi, ***.***.***.*** formatında olmalıdır. Bunun DIGSI üzerinden doğru
ayarlanmış olmasına dikkat edilmelidir.
374
Fonksiyonlar
2.21.2
Mesajların İşlenmesi
Bir sistem arızası sonrası, koruma rölesinin tepkisine ve ölçülen arıza büyüklüklerine ilişkin veriler -daha sonra
arızanın çözümlemesi için- saklanmalıdır. Bu sebeple, mesaj işleme üç şekilde yapılır:
Göstergeler ve İkili Çıkışlar (Çıkış Röleleri)
Önemli olaylar ve durumlar, röle ön panelindeki optik göstergelerle (LED’ler) görüntülenir. Ayrıca; cihaz, uzak
bildirim için çıkış rölelerine sahiptir. İhbarların ve göstergelerin çoğu, serbestçe yapılandırılabilir; yani yol
atamaları fabrika çıkışı varsayılan ayarlarından ayrı olacak şekilde değiştirilebilir. Yapılandırma prosedürü,
ayrıntılı olarak SIPROTEC 4-Sistem Açıklamaları’nda açıklanmıştır.
Çıkış röleleri ve LED’ler kilitli veya kilitsiz mod da çalışabilir (her biri ayrı olarak ayarlanabilir).
Kilitli/ röleler/LED’ler, yardımcı besleme kaybına karşı korunmuşlardır. Bunlar;
• cihazın ön yüzündeki LED reset tuşuna basılarak lokal olarak,
• bu maksatla yapılandırılmış bir ikili giriş üzerinden uzaktan,
• seri arayüzlerden biri kullanılarak veya
• yeni bir başlatmada otomatik olarak resetlenirler.
Durum mesajları saklanmamalıdır. Aynı zamanda durum normale gelinceye kadar resetlenemezler. Bunlar,
izleme fonksiyonlarından veya benzerlerinden mesajlara uygulanır.
Yeşil LED („RUN“); cihazın serviste, yani çalışır durumda olduğunu gösterir; resetlenemez. Sadece
mikroişlemcinin kendi kendini denetleme özelliği bir arıza tespit etmişse veya yardımcı besleme gerilimi
kesilmişse söner.
Yardımcı besleme gerilimi mevcut ve cihaz içerisinde bir arıza varsa, kırmızı LED („ERROR“) yanar ve işlemci
röleyi kilitler.
İşletim yazılımı DIGSI, cihazın çıkış rölelerini ve LED’lerini seçimli olarak ve ayrı ayrı denetleme imkanı sağlar
ve bu sayede cihazın sisteme olan bağlantıları da kontrol edilebilir. Diyalog kutusunda, örnek olarak, her bir
röleyi, onların atandığı fonksiyonları çalıştırmaksızın uyarabilir ve bu şekilde 7SA522 ile sistem arasındaki
kablajı kontrol edebilirsiniz.
Entegre Ekran (LCD) veya PC üzerindeki Bilgiler
Olaylar ve durumlar röle ön paneldeki göstergeden okunabilir. Ön PC arayüzü veya arka hizmet arayüzü
kullanılarak, örneğin bir kişisel bilgisayar bağlanabilir ve bu bilgiler bu kişisel bilgisayara aktarılabilir.
Normal durumda, yani bir sistem arızası mevcut değilken, göstergede seçilebilir işletme bilgileri (ölçülen
işletme değerleri) (varsayılan ekran) görüntülenir. Bir sistem arızası durumunda, varsayılan ekran yerine
arızaya ilişkin bilgiler (ani arıza bildirimleri) çıkar. Bu bilgilerin alındılanmasından sonra, gösterge yeniden
normal olağan gösterimine döner. Mesajların/sinyallerin alındılanması, ön paneldeki reset butonuna basılarak
yapılır (yukarıya bakın).
Şekil 2-181’da 4-satırlık göstergede önceden ayarlanan varsayılan ekran görülmektedir.
Ok tuşları ile değişik olağan gösterimler seçilebilir. 640 no’lu parametre, normal durumda görüntülenecek
olağan gösterge sayfasının seçimi için kullanılır. İki olası varsayılan gösterge seçimi örneği, aşağıda verilmiştir.
375
Fonksiyonlar
Şekil 2-181
Varsayılan ekranda ölçülen işletme değerleri
Yukarıdaki varsayılan ekranın üçüncü satırında UL1-L2 ve IL2 akımının ölçülen değerleri gösterilmektedir.
Şekil 2-182
Varsayılan ekranda ölçülen işletme değerleri
Cihaz, buna ek olarak, işletme mesajları, anahtarlama istatistikleri vb. için birkaç olay arabelleğine sahiptir.
Bunlar, yedek bir pil ile yardımcı besleme arızalarına karşı korunmuşlardır. İstenildiğinde, ön klavye üzerinden
bu mesajlara erişilebilir veya seri hizmet veya PC arayüzü kullanılarak bu bilgiler bir kişisel bilgisayara
aktarılabilir. İşletme sırasında mesajlara erişim/mesajların okunması, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamaları’nda
ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Sistemde bir arıza sonrası, örneğin bir koruma elemanının başlatması veya bir açma sinyalinin başlatılması gibi
arızanın gelişimine ilişkin önemli bilgilere erişilebilir. Kısa devre arızasının başlangıç zamanı, sistem saatinden
tam/doğru olarak sağlanır. Arızanın gelişimi/arızada çıkan bilgiler, arıza başlangıç anına göre -bağlı bir
zamanla- çıktılanır. Bu sayede; arızanın başlangıcından açma komutunun tetiklenmesine ve yine arızanın
başlangıcından açma komutunun resetlenmesine, yani arızanın temizlenmesine kadar geçen süreler
belirlenebilir. Zaman bilgilerinin çözünürlüğü 1 ms’dir.
Koruma verileri işleme programı DIGSI çalışan bir PC ile, bir ekran üzerinde görüntüleme rahatlığıyla bir
menügüdümlü diyalogla olaylara erişmek ve bunları görüntülemek de mümkündür. Verilerin yazıcıdan dökümü
alınabilir veya daha sonraki arıza çözümlemeleri için bilgisayar ortamında saklanabilir.
Koruma cihazı, son sekiz sistem arızasına ait mesajları açma kayıtları arabelleğinde saklar. Dokuzuncu bir
arıza durumunda, en eski arıza verileri silinir (çevrimsel bellek).
Bir sistem arızası, herhangi bir koruma fonksiyonunun arızayı tespitinden/başlatma almasından itibaren başlar
ve en son koruma fonksiyonunun bırakmasına veya başarılı tekrar kapama sonrası toparlanma zamanının
veya başarısız tekrar kapama sonrası kilitleme zamanının dolmasıyla sona erer. Dolayısıyla; bir sistem arızası,
aynı arızaya ilişkin birkaç ayrı arıza olayını (başlatmadan başlatma bırakmasına kadar) kapsayabilir.
Bir Kontrol Merkezine İletilen Bilgiler
Eğer cihaz bir seri arayüze ile donatılmışsa, saklanmış bilgiler, ilave olarak bu arayüz üzerinden bir merkezi
kontrol ve depolama aygıtına iletilebilir. Farklı iletim kuralları/protokoller ile iletim mümkündür.
Bu bilgilerin doğru şekilde iletilip iletilmediği DIGSI ile test edilebilir.
Ayrıca; kontrol merkezine iletilen bilgiler işletme veya testler sırasında denetlenebilir. IEC 60870-5-103
protokolü, merkezi kontrol sistemine iletilen bütün mesajlara, cihaz mahallinde test ediliyorken „Test Etkinl.“
mesajı eklenmesine imkan verir. Bu tanılama, iletilen mesajların gerçek güç sistemi arızası veya olayı sonucu
değil, sadece test sonucu çıkan mesajlar olduğunu belirtir. Diğer bir seçenek olarak; sistem arayüzüne
mesajların iletimi, test sırasında tamamen kilitlenir („Veri İletimini Bloklama“).
376
Fonksiyonlar
Test modu sırasında, sistem arayüzündeki bilgileri denetlemek için bir CFC mantığına gerek duyulur („Testi
Etkinleştir“ ve „Veri İletimini Bloklama“). Varsayılan ayarlar, bu mantığı kapsamaktadır (Ek’e bakın).
Test modunun ve veri iletimini kilitlemenin nasıl etkinleştirileceği ve etkisiz kılınacağı, SIPROTEC 4 Sistem
Açıklamaları’nda açıklanmıştır.
Mesajların Sınıflandırılması
Mesajlar, aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
• İşletim bildirimleri; Cihazın çalışması sırasında çıkan mesajlar. Bunlar, cihaz fonksiyonlarının durumu, ölçüm
verileri, sistem verileri ve benzeri bilgileri kapsar.
• Arıza durum bildirimleri; Arıza mesajları, cihaz tarafından işlenmiş son sekiz şebeke arızasına ilişkin
mesajlardır.
• İstatistik Mesajları; Bunlar, cihaz tarafından başlatılan açma komutları için bir sayacı, belki tekrar kapama
komutları için sayaçları ve ayrıca kesilen akımların değerlerini ve toplam arıza akımlarını kapsar.
Maksimum fonksiyonel kapsamıyla birlikte cihaz tarafından üretilen bütün mesajların ve çıkış fonksiyonlarının
tam listesi, Ek’te verilmiştir. Bütün fonksiyonlar, bir fonksiyon numarasına (No.) sahiptir. Ayrıca her mesajın
nereye gönderileceği bu listede gösterilmiştir. Eğer herhangi bir fonksiyon cihazın özel sürümünde mevcut
değilse veya yapılandırma sırasında etkisiz olarak ayarlanmışsa, doğal olarak bu fonksiyona ilişkin mesajlar
çıkmayacaktır.
İşletme Bildirimleri
İşletim bildirimleri, cihazın, işletme sırasında ve işletme koşullarına ilişkin ürettiği bilgileri içerir.
Cihazda, kronolojik sırayla 200’e kadar işletme mesajı depolanır. Yeni üretilen mesajlar listenin sonuna eklenir.
Eğer bellek kapasitesi aşılmışsa, yeni mesaj en eski mesaj üzerine yazılır.
İşletme bildirimleri, kendiliğinden çıkar ve istenildiği zaman cihaz üzerinden veya bir kişisel bilgisayardan
okunabilir. Güç sistemindeki arızalar, „Şebeke Arızası“ olarak ve mevcut arıza numarası ile gösterilir. Arıza
mesajları, güç sistemi arızasının seyrine ilişkin ayrıntılı bilgileri içerir.
Arıza Bildirimleri
Bir sistem arızası sonrası, bir koruma elemanının başlatması veya bir açma sinyalinin tetiklenmesi gibi arızanın
gelişimiyle ilgili önemli bilgilere erişilebilir. Kısa-devre arızasının başlangıç zamanı, sistem saatinden tam/doğru
olarak sağlanır. Arızanın gelişimi/arızada çıkan bilgiler, arıza başlangıç anına göre -bağlı bir zamanla- çıktılanır.
Bu sayede; arızanın başlangıcından açma komutunun tetiklenmesine ve yine arızanın başlangıcından açma
komutunun resetlenmesine, yani arızanın temizlenmesine kadar geçen süreler belirlenebilir. Zaman bilgilerinin
çözünürlüğü 1 ms’dir.
Bir sistem arızası, herhangi bir koruma fonksiyonunun arızayı tespitinden/başlatma almasından itibaren başlar
ve en son koruma fonksiyonunun bırakması ile sona erir. Arızalar birkaç koruma fonksiyonunun başlatma
almasına sebep olduğunda, arıza, ilk koruma fonksiyonunun başlatmasından son koruma fonksiyonunun
bırakmasına kadar meydana gelen olayların tamamını kapsar.
377
Fonksiyonlar
Ani İhbarlar
Bir arıza sonrası, operatörün herhangi bir işlem yapmasına gerek olmaksızın, aşağıdaki Şekil 2-183’de
gösterilen sırayla genel cihaz başlatmasından itibaren en önemli arıza verileri otomatik olarak cihaz
göstergesinde görüntülenir.
Şekil 2-183
Göstergede kendiliğinden çıkan mesajların gösterimi — Örnek
Arıza Yeri Seçenekleri
Cihaz üzerinde ve DIGSI çalışan bir PC’de gösterimden başka, özellikle arızanın mesafesi için ek gösterim
seçenekleri mevcuttur. Bunlar, cihazın sürümüne, yapılandırmaya ve atamaya bağlıdır:
• Eğer cihaz arıza yeri için BCD çıkışına sahipse, iletilen rakamlar şu anlamlara gelir:
0’dan 195’e kadar: hat uzunluğunun yüzdesi olarak hesaplanan arıza mesafesi (% 100’den daha büyükse,
ileri yönde korunan bölgenin dışındaki arızayı gösterdiği için, özellikle arabeslemeler yüzünden ölçüm hatalı
olabilir);
197: negatif arıza yeri (geri yönde arıza);
199: Taşma.
Erişilebilen Mesajlar
Son sekiz şebeke arızasına ilişkin mesajlara erişilebilir. Toplam 600 ihbar kaydedilebilir. Arabellek kapasitesi
dolduğunda en yeni veri en eski veri üzerine yazılır.
Ani Bildirimler
Ani bildirimler, yeni çıkan ihbarlara ilişkin bilgileri kapsar. Her yeni gelen mesaj, kullanıcının güncelleştirme için
beklemesine veya başlatma vermesine gerek olmadan derhal görüntülenir. Bu, işletme sırasında ve test ve
devreye alma çalışmalarında yararlı bir yardım olabilir.
Ani bildirimler, DIGSI üzerinden okunabilir. Daha fazla bilgi için, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’na bakın.
Genel Sorgulama
DIGSI üzerinden erişilebilen genel sorgulama, SIPROTEC 4 cihazının mevcut durumunun okunmasına imkan
verir. Genel sorgulama için gerekli ihbarların tümü, cihazın gerçek değerleriyle birlikte görüntülenir.
378
Fonksiyonlar
2.21.3
İstatistik
İstatistikler 7SA522 tarafından başlatılan açmaların sayısı, koruma fonksiyonları tarafından başlatılan
açmaların sebep olduğu kesilen akımların toplamları, otomatik tekrar kapama tarafından başlatılan kapama
komutlarının sayısını kapsar.
Sayaçlar ve Bellekler
İstatistik sayaç değerleri ve bellekler, cihaz tarafından saklanır. Bu bilgiler, yardımcı besleme arızasına karşı
korunmuşlardır. Ancak, sayaçlar sıfırlanabilir veya ayar aralığı içerisinde herhangi bir değere resetlenebilir.
Anahtarlama istatistikleri, cihaz göstergesinden veya operatör veya hizmet arayüzüne bağlı DIGSI çalışan bir
PC ekranında görülebilir.
İstatistik sayaçlarını veya saklanan değerleri okumak için şifre girişi gerekli değildir; ancak, bunları değiştirmek
veya silmek için şifre girişi aranır. Daha fazla bilgi için, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’na bakın.
Açma Sayısı
7SA522 tarafından başlatılan açmaların sayısı sayılır. Eğer cihaz bir-faz açma yapabiliyorsa, her bir kesici
kutbu için ayrı bir sayaç bulunur.
Otomatik Tekrar Kapama Komutlarının Sayısı
Eğer cihaz dahili bir otomatik tekrar kapama cihazı ile donatılmışsa, otomatik tekrar kapama komutları, bir-faz
ve üç-faz açma sonrası tekrar kapamalar için ayrı ayrı ve yine birinci ve birinci çevrim dışındaki tekrar kapama
çevrimleri için ayrı ayrı sayılır.
Kesilen Akımlar
Her açma komutunu takiben, cihaz, her bir kutbu engelleyen faz akımlarını kaydeder. Bu bilgi, açma
kayıtlarında görülür ve ayrıca bir hafızada biriktirilir. Bundan başka, engellenen maksimum akım da saklanır.
Ölçülen değerler, primer değerler olarak gösterilir.
İletim İstatistikleri
7SA522’de, koruma iletişimleri de istatistiklerinde kaydedilir. Arayüzler üzerinden cihazlar arasındaki iletim
süreleri (iletme ve alma) sürekli ölçülür. Değerler, istatistik dosyasında saklı tutulur. İletim ortamının
kullanılabilirliği de belirtilir. Kullanılabilirlik, %/dk ve %/saat olarak gösterilir. Bu, iletim kalitesinin
değerlendirilmesini sağlar.
379
Fonksiyonlar
Okuma/Ayarlama/Resetleme
SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’nda, istatistik amaçlı sayaçların cihaz göstergesinden veya DIGSI üzerinden
nasıl okunacağı açıklanmıştır. Bu istatistik sayaçlarının ayarlanması veya resetlenmesi, BİLDİRİMLER ->
İSTATİSTİK menüsü altında, sayaçların mevcut değerlerinin üzerine yazılarak yapılır.
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
1000
AÇMA # =
WM
Kesici AÇMA komutu sayısı
1001
Açma Sayısı L1=
WM
Kesici AÇMA komutu sayısı L1
1002
Açma Sayısı L2=
WM
1003
Açma Sayısı L3=
WM
1027
Σ IL1
=
WM
Kesilen akım toplamı L1
1028
Σ IL2
=
WM
1029
Σ IL3
=
WM
1030
Maks IL1 =
WM
Maks. arıza akımı Faz L1
1031
Maks IL2 =
WM
1032
Maks IL3 =
WM
2895
OTK #Kap.1./1f=
WM
1. OTK çevrimi 1 faz KAPAMA kom. sayısı
2896
OTK #Kap.1./3f=
WM
1. OTK çevrimi 3 faz KAPAMA kom. sayısı
2897
OTK #Kap.2./1f=
WM
>Diğer OTK çevrimi 1 faz KA. kom. sayısı
2898
OTK #Kap.2./3f=
WM
>Diğer OTK çevrimi 3 faz KA. kom. sayısı
7751
KA1 İltG
MW
KA1: İletim gecikmesi
7752
KA2 İltG
MW
KA2: İletim gecikmesi
7753
KA1A/m
MW
KA1: Dakika başına kullanılırlık
7754
KA1A/h
MW
KA1: Saat başına kullanılırlık
7755
KA2A/m
MW
KA2: Dakika başına kullanılırlık
7756
KA2A/h
MW
KA2: Saat başına kullanılırlık
380
Fonksiyonlar
2.21.4
Ölçme
Bir dizi ölçülen değer ve bunlardan türetilen değerler, cihaz göstergesine çağrılmak üzere veya veri aktarımı
için sürekli hazır durumdadır.
Primer ve yüzde değerlerin doğru gösterimi için önkoşul, ölçü trafolarının ve korunan teçhizatın anma
değerlerinin tam ve doğru olarak cihaza girilmiş olmasıdır.
Ölçülen Değerlerin Gösterimi
Cihazın sipariş koduna, akım ve gerilim bağlantılarının tipine ve koruma fonksiyonlarının yapılandırılmasına
bağlı olarak, Tablo 2-14’te listelenen ölçülen işletme değerlerinin sadece bazısı mevcuttur. IEE, IY ve IP
akımlarından sadece biri I4 ölçülen akım girişine uygulanabilir. Faz-toprak gerilimler, ancak faz-toprak gerilim
girişleri bağlı ise ölçülebilir. Artık gerilim 3U0 açık üçgen gerilimin √3 katıdır. Eğer açık-üçgen gerilim bağlı
değilse, artık gerilim faz-toprak gerilimlerden, 3U0 = |UL1 + UL2 + UL3| olarak hesaplanır. Üç faz gerilim
girişlerine faz-toprak gerilimler bağlanmalıdır.
Sıfır bileşen gerilim U0, delta-merkezi ile toprak arasındaki gerilimi gösterir.
Eğer cihaz bir senkronizasyon ve gerilim denetimi fonksiyonuna sahipse ve cihazın fonksiyonlarının
yapılandırılması sırasında (Adres 135), Etkin olarak ayarlanarak bu fonksiyon etkinleştirilmiş ve U4 GT
parametresi de (Adres 210) buna göre Usenk2 trafo olarak ayarlanmış ise, senkronizasyon karakteristik
değerleri (gerilimler, frekanslar, farklar) okunabilir.
Fabrika çıkışı, güç ve işletme değerleri, hat yönünde güç akışı pozitif olacak şekilde ayarlanmıştır. Hat yönünde
aktif bileşenler ve yine hat yönünde endüktif reaktif bileşen pozitiftir. Aynısı güç faktörü cosϕ için de geçerlidir.
Bazen hattan çekilen gücün (örneğin müşteri tarafından göründüğü şekilde) pozitif olarak tanımlanması
istenebilir. 1107 no’lu P,Q işareti parametre adresi kullanılarak bu bileşenlerin işaretleri terslenebilir.
Ölçülen işletme değerlerinin hesaplanması, ayrıca mevcut bir sistem arızası sırasında, yaklaşık 0,5 s aralıklarla
yürütülür.
381
Fonksiyonlar
Tablo 2-14
Lokal cihazın ölçülen işletme değerleri
Ölçüm değerleri
primer
sekonder
%'si olarak
IL1, IL2, IL3
Faz akımları
A
A
Anma işletme akımı 1)
IEE
Duyarlı toprak akımı
A
mA
Anma işletme akımı 3)1)
3I0 - hesaplanan
Toprak akımı
A
A
3I0 - ölçülen
Toprak akımı
A
A
I1, I2
Akımların pozitif ve negatif bileşenleri
A
A
IY, IP
Trafo yıldız-noktası veya paralel hattın
toprak akımı
A
A
UL1-E, UL2-E, UL3-E
Faz-toprak gerilimler
kV
V
Anma işletme gerilimi / √3 2)
UL1-L2, UL2-L3, UL3-L1 Faz-faz gerilimler
kV
V
Anma işletme gerilimi 2)
3U0
Artık gerilim
kV
V
U0
Sıfır bileşen gerilim
kV
V
U1, U2
Gerilimlerin pozitif ve negatif bileşenleri kV
V
UX, Uen
U4 ölçülen giriş gerilimi
-
V
-
Usenk2
U4 ölçülen giriş gerilimi
kV
V
Anma işletme gerilimi veya
Anma işletme gerilimi / √32)4)5)
U1kompundlanmış
Karşı uç gerilimlerinin bileşen gerilimi
(eğer gerilim korumada kompundlama
etkinse)
kV
V
RL1-E, RL2-E,
RL3-E, RL1-L2,
RL1-L2, RL3-L1
Bütün döngülerin işletme dirençleri
Ω
Ω
-
XL1-E, XL2-E,
XL3-E,XL1-L2,
XL2-L3, XL3-L1
Bütün döngülerin işletme reaktansları
Ω
Ω
-
S, P, Q
Görünen, aktif ve reaktif güç
MVA,
MW,
MVAR
-
√3·UN·IN işletme anma
büyüklükleri 1)2)
f
Frekans
Hz
Hz
Anma Frekansı
cos ϕ
Güç Faktörü
(mutlak)
(mutlak)
-
Usenk1, Usenk2, Udif
Gerilim ölçme değerleri
(senkron denetimi için)
kV
-
-
fsenk1, fsenk2, fdif
Frekans ölçme değerleri
Hz
-
-
ϕdif
Ölçme konumları Usenk1 ve Usenk2
arasındaki faz açısı farkı değeri
°
-
-
1)
2)
3)
4)
5)
1104 no’lu adrese göre
1103 no’lu adrese göre
221 no’lu adresteki I4/If AT çarpanı dikkate alınarak
212 no’lu Usenk2 bağlantı adresine göre
215 no’lu adresteki USe1/USe2 oranı oranı çarpanı dikkate alınarak
382
Fonksiyonlar
Uzaktan Ölçülen Değerler
Haberleşme esnasında, korunan teçhizatın karşı uçlarına ait veriler de okunabilir. Her bir cihaz için, lokal
ölçülen ve karşı uç iletilen akım ve gerilim büyüklükleri ve bu büyüklükler arasındaki faz farkları görüntülenebilir.
Bu, özellikle her iki hat uçlarındaki doğru ve tutarlı faz bağlantılarının ve polaritelerin kontrol edilmesi için
yararlıdır. Ayrıca, diğer cihazların cihaz adresleri de iletilir. Böylece, bütün uçlara ait önemli tüm verilere
ulaşılabilir. Bütün olası veriler, Tablo 2-15’te listelenmiştir.
Tablo 2-15
Karşı uçtan iletilen ve lokal değerlerle karşılaştırılan ölçülen işletme değerleri
Veriler
Primer Değer
Cihaz Adresi
Karşı uçtaki cihazın adresi
(pozitif tam
sayı)
IL1, IL2, IL3 uzak
Karşı uçtan faz akımları
A
IL1, IL2, IL3 lokal
Lokal cihazın ölçülen faz akımları
A
ϕ(IL1), ϕ(IL2), ϕ(IL3) uzak
Uzak cihazın faz akımları arasındaki açı farkı, lokal gerilim UL1-E ’ye
bağlı olarak
°
ϕ(IL1), ϕ(IL2), ϕ(IL3) lokal
Lokal cihazın faz akımları arasındaki açı farkı, lokal gerilim UL1-E’ye bağlı
olarak
°
UL1, UL2, UL3 uzak
Karşı uç gerilimleri
kV
UL1, UL2, UL3 lokal
Lokal uç gerilimleri
kV
ϕ(UL1), ϕ(UL2) ϕ(UL3)
uzak
Uzak cihazın faz gerilimleri arasındaki açı farkı, lokal gerilim UL1-E’ye
bağlı olarak
°
ϕ(UL1), ϕ(UL2) ϕ(UL3) lokal
Lokal cihazın faz gerilimleri arasındaki açı farkı, lokal gerilim UL1-E’ye
bağlı olarak
°
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
601
IL1
=
MW
I L1
602
IL2
=
MW
I L2
603
IL3
=
MW
I L3
=
610
3I0
611
3I0has.=
612
IY
MW
IY (trafonun yıldız noktası)
613
3I0par =
MW
3I0par (paralel hattın nötrü)
619
I1
=
MW
I1 (pozitif bileşen)
620
I2
=
MW
I2 (negatif bileşen)
621
UL1E =
MW
U L1-E
622
UL2E =
MW
U L2-E
=
MW
3I0 (sıfır bileşen)
MW
3I0has (Hassas sıfır bileşen)
623
UL3E =
MW
U L3-E
624
UL12 =
MW
U L12
625
UL23 =
MW
U L23
626
UL31 =
MW
U L31
627
Uen
=
MW
Uen
631
3U0
=
MW
3U0 (sıfır bileşen)
632
Usenk2 =
MW
Ölçülen değer Usenkron2
633
Ux
MW
Ux (ayrı GT)
=
634
U1
=
MW
U1 (pozitif bileşen)
635
U2
=
MW
U2 (negatif bileşen)
383
Fonksiyonlar
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
636
Udiff =
MW
Ölçülen değer U-dif (Usenk1- Usenk2)
637
Usenk1 =
MW
Ölçülen değer Usenk1
638
Usenk2 =
MW
Ölçülen değer Usenk2
641
P
=
MW
P (aktif güç)
642
Q
=
MW
Q (reaktif güç)
643
PF
=
MW
Güç Faktörü
644
Frekans=
MW
Frekans
645
S
MW
S (görünür güç)
=
646
F-bara =
MW
Frekans (bara)
647
F-dif =
MW
Frekans (hat-bara farkı)
648
ϕ-dif =
MW
Açı (hat-bara farkı)
649
F-senk1=
MW
Frekans fsenk1
679
U1co =
MW
U1co (pozitif bileşen, Birleştirmeli)
684
U0
=
MW
U0 (sıfır bileşen)
966
R L1E=
MW
R L1E
967
R L2E=
MW
R L2E
970
R L3E=
MW
R L3E
971
R L12=
MW
R L12
972
R L23=
MW
R L23
973
R L31=
MW
R L31
974
X L1E=
MW
X L1E
975
X L2E=
MW
X L2E
976
X L3E=
MW
X L3E
977
X L12=
MW
X L12
978
X L23=
MW
X L23
979
X L31=
MW
X L31
384
Fonksiyonlar
2.21.5
Osilografik Arıza Kayıtları
2.21.5.1 Açıklama
7SA522 mesafe koruma, bir arıza kaydedici fonksiyonu ile donatılmıştır. Aşağıdaki ölçülen büyüklüklerin anlık
değerleri
iL1, iL2, iL3, iE veya iEE, ip, iy ve uL1, uL2, uL3, uen veya usenk veya ux veya 3·u0
(Gerilimler bağlantıya bağlıdır) 1 ms (50 Hz için) aralıklarla örneklenir ve kayan bir bellekte saklanır (1 çevrimde
20 örnek). Bir arıza süresince, bu veriler, ayarlanabilir süre kadar kaydedilir. Bu süre, en fazla 5 s’dir. 15 s
içerisinde toplam 8 arıza kaydı depolanabilir. Her yeni arızada bellek güncellenir. Dolayısıyla alındılama
gerekmez. Arıza değerlerinin depolanması, bir koruma fonksiyonunun başlatması ile, ikili giriş üzerinden veya
seri arayüz üzerinden tetiklenebilir.
Bir kişisel bilgisayar kullanılarak seri arayüzler üzerinden verilere erişilebilir ve bu veriler, koruma verileri işleme
programı DIGSI ve grafik çözümleme programı SIGRA 4 kullanılarak işlenebilir. Sonuncusu, arıza sırasında
kaydedilen verilerin grafik gösterimini sağlar ve ölçülen değerlerden empedans ve efektif değerler gibi ek
büyüklükleri hesaplar. Akımlar ve gerilimler primer ve sekonder büyüklükler olarak gösterilebilir. Ayrıca, örneğin
„Başlatma“, „Açma“ gibi özel olayların ikili izleri de arıza kayıt resminde gösterilir.
Eğer cihaz bir sistem arayüzü ile donatılmışsa, arıza verileri bu arayüz üzerinden bir merkezi cihaza
aktarılabilir. Veriler, merkezi cihazda uygun programlarla değerlendirilir. Akımlar ve gerilimler anma değerlerine
ölçeklenir ve grafik gösterime hazır hale getirilir. Ayrıca, örneğin „Başlatma“, „Açma“, gibi özel olayların ikili izleri
de arıza kayıt resminde gösterilir.
Bir merkezi cihaza bilgilerin aktarılması durumunda, veri iletimi istemi otomatik olarak yürütülür ve veri iletiminin
her bir başlatma sonrası veya sadece bir açma sonrası olması seçilebilir.
Genel
Dalga formu yakalama için belirlemeler Osilografik Arıza Kayıtları alt menüsünde PARAMETRE menüsü
altında gerçekleşir. Dalga formu yakalama için referans za-man ve kaydı saklama ölçütü arasında 402 no’lu
DALGAFORMU TET. adresi) bir ayrım yapılır. Bu ayar, ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Normalde, referans zaman bir cihaz baş-latmasıdır, yani herhangi bir koruma fonksiyonunun başlatması 0’a
atanır. Burada kayıt kriteri aynı şekilde cihaz başlatması (Baş.ile kayıt) veya cihaz açması (AÇMA ile
kayıt) olabilir. Cihaz açması referans zaman noktası olarak da seçilebilir (AÇMA ile Baş.), o zaman bu aynı
zamanda kayıt kriteri de olur.
Bir osilografik kaydın tetiklenmesi herhangi bir koruma fonksiyonun başlatmasıyla başlar ve bir koruma
fonksiyonun son başlatma bırakmasıyla biter. Genellikle; bu, aynı zamanda bir arıza kaydının da uzantısıdır
(Adres 403 DAL.FO.VERİLERİ = Arıza olayı). Eğer başlangıçtan itibaren, tekrar kapama çevrimleri dahil
- bir arıza seyrinin tüm safhaları saklanırsa, arızanın tüm geçmişini çözümlemek için ayrıntılı veriler sağlanır
(Adres 403 DAL.FO.VERİLERİ = Güç SİSTEMİ Ar.). Bu seçenek, arızanın tüm geçmişini çözümlemek için
ayrıntılı veriler sağlar, ancak aynı zamanda ölü zaman süresince kayıt için oldukça büyük bellek kapasitesinin
kullanılmasını gerektirir. Bu ayar ancak DIGSI’nin Ek Ayarlar menüsünden değiştirilebilir.
Bir gerçek osilografik kayıt, tetikleme zamanı öncesi başlar TET.ÖNCESİ SÜRE (Adres 411) ve kayıt ölçütünün
bırakması sonrası biter OL.SONR.KAY.SÜ. (Adres 412). Arıza kaydı başına uygun maksimum kayıt süresi,
MAKS. UZUNLUK 410 adresinde ayarlanır.
385
Fonksiyonlar
Osilografik kayıt, bir ikili giriş üzerinden, cihazın ön klavyesinden veya işletim veya hizmet arayüzü üzerinden
bir PC ile tetiklenebilir. Tetikleme dinamik olur. Hata kaydının uzunluğu, 415 G üz.KAY. ZM. adresinde
ayarlanır (ancak üst sınır MAKS. UZUNLUK, 410 no’lu adreste ayarlanır). Hata öncesi ve sonrası zamanlar
ilave edilir. Eğer ikili giriş için süre ∞ olarak ayarlanmışsa, o zaman kayıt uzunluğu ikili girişin enerjilendiği süre
(statik) kadar, veya MAKS. UZUNLUK (Adres 410) sürelerinden kısa olanı kadar sürer.
2.21.5.3 Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
402A
DALGAFORMU TET.
Baş.ile kayıt
AÇMA ile kayıt
AÇMA ile Baş.
Baş.ile kayıt
Dalga Formu Yakalama
403A
DAL.FO.VERİLERİ
Arıza olayı
Güç SİSTEMİ Ar.
Arıza olayı
Dalga Formu Veri Kapsamı
410
MAKS. UZUNLUK
0.30 .. 5.00 sn
2.00 sn
Maksimum Dalga Formu Kayıt
Uzunluğu
411
TET.ÖNCESİ SÜRE
0.05 .. 0.50 sn
0.25 sn
Tetikleme Öncesi Dalga Formu
Kayıt Sü.
412
OL.SONR.KAY.SÜ.
0.05 .. 0.50 sn
0.10 sn
Olay Sonrası Dalga Formu Kayıt
Süresi
415
G üz.KAY. ZM.
0.10 .. 5.00 sn; ∞
0.50 sn
Giriş ile Kayıt Süresi
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
ArKay.Baş.
IE
Arıza Kaydı Başlatma
4
>DalgaYak.Tet.
EM
>Dalga Formu Yakalama tetikleme
30053
Ar.Kay. sürüyor
AM
Arıza kaydı sürmekte
386
Fonksiyonlar
2.21.6
Demant Ölçme Ayarları
Uzun süreli ortalama değerler, 7SA522 tarafından hesaplanır ve en son güncelleştirildiği tarih ve zaman ile
birlikte okunabilir.
2.21.6.1 Uzun Süreli Ortalama Değerler
Üç faz akımları ILx, üç faz akımların için pozitif bileşen I1 aktif güç P, reaktif güç Q ve görünen güç S uzun süreli
ortalama değerleri ayarlanan bir zaman periyodu içinde hesaplanır ve primer değerler olarak görüntülenir.
Yukarıda bahsedilen uzun süreli ortalama değerlerin ortalama alma zaman penceresi uzunluğu ve bu süre
içerisinde güncelleştirme sıklığı ayarlanabilir. İlgili minimum ve maksimum değerler, ikili girişler üzerinden veya
DIGSI işletim programında dahili kontrol paneli kullanılarak sıfırlanabilir.
Ortalamalar
Ölçülen değer ortalamasını alma için zaman aralığı, 2801 no’lu DMD Aralığı adresinde ayarlanır. İkinci
rakam ise, bu zaman penceresinde yapılacak güncelleştirme sıklığını verir. 15 dak., 3 defa ayarı, süresi
15 dakikaya erişen tüm ölçülen değerler için zaman ortalamasının yapılacağını ve sonuçların 15 dakikalık
pencere içerisinde üç defa, yani her 15/3 = 5 dakikada bir güncelleştirileceğini gösterir.
2802 no’lu DMD Senk.Süresi adresinde, 2801 no’lu adreste, ortalama almanın başlatılacağı zaman noktası
tam saat mi (tam saat) veya bir başka zaman noktası mı (çeyrek geçe, buçuk veya çeyrek kala) olarak
ayarlanacağı belirlenir.
Eğer ortalama alma ayarları değiştirilirse, o zaman arabellekte depolanan ölçülen değerler silinir ve ortalama
hesapları için yeni sonuçlar, ancak ayarlanan zaman periyodu geçtikten sonra mevcuttur.
2.21.6.3 Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2801
DMD Aralığı
15 dak., 1 defa
15 dak., 3 defa
15 dak.,15 defa
30 dak., 1 defa
60 dak., 1 defa
60 dak., 1 defa
Demant Hesaplama Aralıkları
2802
DMD Senk.Süresi
Saat başı
SaBaş.15dk.sonr
SaBaş.30dk.sonr
SaBaş.45dk.sonr
Saat başı
Demant Senkronlama Zamanı
387
Fonksiyonlar
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
833
I1dmd =
MW
I1 (pozitif bileşen) Demant
834
Pdmd =
MW
Aktif Güç Demant
835
Qdmd =
MW
Reaktif Güç Demant
836
Sdmd =
MW
Görünür Güç Demant
963
IL1dmd=
MW
I L1 demant
964
IL2dmd=
MW
I L2 demant
965
IL3dmd=
MW
I L3 demant
1052
Pdmd İleri=
MW
Aktif Güç Demant İleri
1053
Pdmd Geri =
MW
Aktif Güç Demant Geri
1054
Qdmd İleri=
MW
Reaktif Güç Demant İleri
1055
Qdmd Geri =
MW
Reaktif Güç Demant Geri
2.21.7
Min/Maks Ölçme Ayarları
Minimum ve maksimum değerler, 7SA522 tarafından hesaplanır ve en son güncelleştirildiği tarih ve zaman ile
birlikte okunabilir.
2.21.7.1 Sıfırlama
Minimum ve maksimum değerler, ikili girişler üzerinden veya DIGSI işletim programında dahili kontrol
panelinden sıfırlanabilir. İlave olarak; sıfırlama, önceden belirlenmiş bir zaman noktasından başlayarak,
çevrimsel olarak yapılabilir.
Minimum ve maksimum değerler, önceden tanımlanmış bir zaman noktasında otomatik olarak sıfırlanabilir. Bu
özelliği seçmek için, 2811 no’lu MinMaks çevrRST adresi EVET (olağan ayar) olarak ayarlanmalıdır.
Sıfırlamanın olacağı zaman noktası (sıfırlamanın olacağı günün dakikası), 2812 no’lu MinMa RST Zml.
adresinde ayarlanır. Günler mertebelerinde resetleme çevrimi, 2813 no’lu MinMaksRST.ÇEVR adresinde
girilir. Ayarlama işleminin yapılmasından itibaren çevrimsel sürecin başlayacağı tarih (günler mertebelerinde),
2814 no’lu MinMaksRST.BAŞ. adresinde girilir.
388
Fonksiyonlar
2.21.7.3 Ayarlar
Adres
Parametre
Ayar Seçenekleri
Varsayılan Ayar
Açıklama
2811
MinMaks çevrRST
HAYIR
EVET
EVET
Otomatik Çevrimsel Reset
Fonksiyonu
2812
MinMa RST Zml.
0 .. 1439 dak
0 dak
MinMaks Reset Zamanlayıcısı
2813
MinMaksRST.ÇEVR
1 .. 365 Gün
7 Gün
MinMaks Reset Çevrimi Süresi
2814
MinMaksRST.BAŞ.
1 .. 365 Gün
1 Gün
MinMaks Reset Çevrimini
Başlatma
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
Rst. Mi/Ma
IE_W
Minimum ve Maksimum Sayıcı Resetleme
395
>I MinMaksReset
EM
>I MİN/MAKS Arabellek Reset
396
>I1MinMaksReset
EM
>I1 MİN/MAKS Arabellek Reset
397
>U MinMaksReset
EM
>U MİN/MAKS Arabellek Reset
398
>Uff Mi/MaReset
EM
>Ufaz-faz MİN/MAKS Arabellek Reset
399
>U1MinMaksReset
EM
>U1 MİN/MAKS Arabellek Reset
400
>P MinMaksReset
EM
>P MİN/MAKS Arabellek Reset
401
>S MinMaksReset
EM
>S MİN/MAKS Arabellek Reset
402
>Q MinMaksReset
EM
>Q MİN/MAKS Arabellek Reset
403
>IdmdMi/MaReset
EM
>Idmt MİN/MAKS Arabellek Reset
404
>PdmdMi/MaReset
EM
>Pdmt MİN/MAKS Arabellek Reset
405
>QdmdMi/MaReset
EM
>Qdmt MİN/MAKS Arabellek Reset
406
>SdmdMi/MaReset
EM
>Sdmt MİN/MAKS Arabellek Reset
407
>FrekMi/MaReset
EM
>Frekans MİN/MAKS Arabellek Reset
408
>PF Mi/Ma Reset
EM
>Güç Faktörü MİN/MAKS Arabellek Reset
837
L1dmdMin
MWZ
I L1 Demant Minimum
838
L1dmdMak
MWZ
I L1 Demant Maksimum
839
L2dmdMin
MWZ
I L2 Demant Minimum
840
L2dmdMak
MWZ
841
L3dmdMin
MWZ
I L3 Demant Minimum
842
L3dmdMax
MWZ
843
I1dmdMin
MWZ
I1 (pozitif bileşen) Demant Minimum
844
I1dmdMax
MWZ
I1 (pozitif bileşen) Demant Maksimum
845
PdMin=
MWZ
Aktif Güç Demant Minimum
846
PdMax=
MWZ
Aktif Güç Demant Maksimum
847
QdMin=
MWZ
Reaktif Güç Minimum
848
QdMax=
MWZ
Reaktif Güç Maksimum
849
SdMin=
MWZ
Görünür Güç Minimum
850
SdMax=
MWZ
Görünür Güç Maksimum
851
IL1Min=
MWZ
I L1 Minimum
852
IL1Max=
MWZ
I L1 Maksimum
853
IL2Min=
MWZ
I L2 Mimimum
854
IL2Max=
MWZ
I L2 Maksimum
389
Fonksiyonlar
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
855
IL3Min=
MWZ
I L3 Minimum
856
IL3Max=
MWZ
I L3 Maksimum
857
I1 Min=
MWZ
Pozitif Bileşen Minimum
858
I1 Max=
MWZ
Pozitif Bileşen Maksimum
859
UL1EMin=
MWZ
U L1E Minimum
860
UL1EMax=
MWZ
U L1E Maksimum
861
UL2EMin=
MWZ
U L2E Minimum
862
UL2EMax=
MWZ
U L2E Maksimum
863
UL3EMin=
MWZ
U L3E Minimum
864
UL3EMax=
MWZ
U L3E Maksimum
865
UL12Min=
MWZ
U L12 Minimum
867
UL12Max=
MWZ
U L12 Maksimum
868
UL23Min=
MWZ
U L23 Minimum
869
UL23Max=
MWZ
U L23 Maksimum
870
UL31Min=
MWZ
U L31 Minimum
871
UL31Min=
MWZ
U L31 Maksimum
874
U1 Min =
MWZ
U1 (pozitif bileşen) Gerilim Minimum
875
U1 Max =
MWZ
U1 (pozitif bileşen) Gerilim Maksimum
880
SMin=
MWZ
Görünür Güç Minimum
881
SMax=
MWZ
Görünür Güç Maksimum
882
fmin=
MWZ
Frekans f Min.
883
fmax=
MWZ
Maksimum Frekans
1040
Pmin İleri=
MWZ
Aktif Güç Minimum İleri
1041
Pmax İleri=
MWZ
Aktif Güç Maksimum İleri
1042
Pmin Geri=
MWZ
Aktif Güç Minimum Geri
1043
Pmaks Geri=
MWZ
Aktif Güç Maksimum Geri
1044
Qmin İleri=
MWZ
Reaktif Güç Minimum İleri
1045
Qmax İleri=
MWZ
Reaktif Güç Maksimum İleri
1046
Qmin Geri =
MWZ
Reaktif Güç Minimum Geri
1047
Qmaks Geri=
MWZ
Reaktif Güç Maksimum Geri
1048
PFminİleri=
MWZ
Güç Faktörü Minimum İleri
1049
Pfmaxİleri=
MWZ
Güç Faktörü Maksimum İleri
1050
PFmin Geri=
MWZ
Güç Faktörü Minimum Geri
1051
PFmax Geri=
MWZ
Güç Faktörü Maksimum Geri
10102
3U0min =
MWZ
Minimum Sıfır Bileşen Gerilimi 3U0
10103
3U0max =
MWZ
Maksimum Sıfır Bileşen Gerilimi 3U0
390
Fonksiyonlar
2.21.8
Ayar Noktaları (Ölçülen Değerler)
SIPROTEC 4 Cihazı bazı Ölçülen- ve Sayısal büyüklükler için sınır değerlerini ayarlamaya olanak sağlar. Bu
sınır değerlerden birine işletimde ulaşılırsa veya aşılırsa, cihaz işletme bildirimi olarak görüntülenen bir alarm
oluşturur. Bu, LED ve/veya ikili çıkışlara atanabilir, arayüzler üzerinden iletilebilir ve DIGSI CFC’ye bağlanabilir.
Bunun haricinde DIGSI CFC üzerinden diğer Ölçülen- ve Sayısal büyüklükler için sınır değerler
projelendirilebilir ve bunlar DIGSI cihaz matrisi üzerinden atanabilir.
Buna karşılık esas koruma fonksiyonları için bu sınır değeri programı ancak, arka planda işler ve eğer koruma
fonksiyonlarından başlatmalar gelirse, hata durumunda ölçülen değerlerin hızlı değişikliklerinde uygun olmaz.
Ayrıca çoklu sınır değeri aşmalarında bir bildirim verilirse, bu sınır değeri izlemeleri, koruma fonksiyonlarının
açma sinyallleri kadar hızlı bir reaksiyon göstermez.
2.21.8.1 Sınır Değeri İzleme
Aşağıdaki ölçülen ve kaydedilen değerler için ayar noktaları belirlenebilir:
• IL1dmt>: L1 fazı için önceden belirlenmiş bir maksimum ortalama değeri aşma.
• I1dmt>: Pozitif bileşen akım için önceden belirlenmiş bir maksimum ortalama değeri aşma.
• |Pdmd|>: Aktif güç için önceden belirlenmiş bir maksimum ortalama değeri aşma.
• |Qdmd|>: Reaktif güç için önceden belirlenmiş bir maksimum ortalama değeri aşma.
• Sdmd>: Görünen güç için önceden belirlenmiş bir maksimum ortalama değeri aşma.
• |cosϕ|< Güç faktörü için önceden belirlenmiş bir değerin altına düşme.
Ölçülen Değerler için Ayar Noktaları
Ayarlar ÖLÇÜLEN DEĞERLER alt menüsünde AYAR. NOKTALARI altında mevcut değerler üzerine yazılarak
değiştirilir.
391
Fonksiyonlar
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
IL1dmd>
GW
I L1 dmt>
-
IL2dmd>
GW
I L2 dmt>
-
IL3dmd>
GW
I L3 dmt>
-
I1dmd>
GW
I1dmt>
-
|Pdmd|>
GW
|Pdmt|>
-
|Qdmd|>
GW
|Qdmt|>
-
|Sdmd|>
GW
|Sdmt|>
-
|PF|<
GW
|Güç Faktörü|<
273
AN IL1 dmd>
AM
Ayar Değeri Faz L1 dmt>
274
AN IL2 dmd>
AM
275
AN IL3 dmd>
AM
276
AN I1dmd>
AM
Ayar Değeri pozitif bileşen I1dmt>
277
AN |Pdmd|>
AM
Ayar Değeri |Pdmt|>
278
AN |Qdmd|>
AM
Ayar Değeri |Qdmt|>
279
AN |Sdmd|>
AM
Ayar Değeri |Sdmt|>
285
AN PF(55) alarm
AM
Ayar Değeri 55 Güç faktörü alarm
2.21.9
Enerji
Aktif ve reaktif güç için ölçülen değerler, işlemci sistemi tarafından arka planda belirlenir. Bu değerler, cihaz
göstergesinde görüntülenebilir, DIGSI çalışan bir PC kullanılarak işletim arayüzü üzerinden okunabilir veya
sistem arayüzü üzerinden bir merkezi işletim istasyonuna iletilebilir.
2.21.9.1 Enerji Ölçümü
7SA522, hesaplanan gücü bütünler ve ölçülen işletme değerlerine bunu da ekler. Tablo 2-16’de listelenen güç
bileşenleri okunabilir. İşletme değerlerinin işaretleri 1107 no’lu P,Q işareti adresinde yapılan ayara bağlıdır
(Altbölüm 2.21.4’te „Ölçülen Değerlerin Gösterimi“) paragrafına bakın.
7SA522’nin her şeyden önce bir koruma cihazı olduğunu unutmayın. Ölçülen değerlerin doğruluğu, ölçü
trafolarına (normalde koruma nüvesi) ve cihaz toleranslarına bağlıdır. Enerji ölçümü, bu yüzden tarife amaçlı
kullanım için uygun değildir.
Sayaçlar sıfırlanabilir veya herhangi bir başlangıç değerine resetlenebilir (bakın, SIPROTEC 4-Sistem
Açıklamaları).
Tablo 2-16
Ölçülen işletme değerleri
Ölçülen Değerler
392
Wp+
Aktif güç, verilen
primer
kWh, MWh, GWh
Wp–
Aktif güç, alınan
kWh, MWh, GWh
Wq+
Reaktif güç, verilen
kVARh, MVARh, GVARh
Wq–
Reaktif güç, alınan
kVARh, MVARh, GVARh
Fonksiyonlar
Parametrelere Erişme
SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’nda, istatistik amaçlı sayaçların cihaz göstergesinden veya DIGSI üzerinden
nasıl okunacağı açıklanmıştır. Korunan teçhizata doğru güç akışı için sayaç değerleri artırılır. Bunun için „ileri“
(201 no’lu adres) yön ayarı yapılması şarttır.
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
Ölç. reset
IE_W
Sayaç resetleme
888
Wp(puls)=
IPZW
Enerji Wp Pulsı (aktif)
889
Wq(puls)=
IPZW
Enerji Wq Pulsı (reaktif)
924
Wp+=
MWZW
Wp İleri
925
Wq+=
MWZW
Wq İleri
928
Wp-=
MWZW
Wp Geri
929
Wq-=
MWZW
Wq Geri
393
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
2.22
Komut İşleme
Şimdiye kadar açıklanan koruma fonksiyonlarına ilave olarak; güç sistemindeki kesicilerin ve diğer teçhizatın
çalışmalarını eşgüdümlemek için SIPROTEC 4 7SA522’ya bir kumanda komutu işleme fonksiyonu eklenmiştir.
Kumanda komutu, dört komut kaynağından verilebilir:
• Cihazın lokal kullanıcı arayüzündeki ön klavye kullanılarak lokal kumanda,
• DIGSI kullanılarak yakından veya uzaktan kumanda,
• Şebeke kontrol merkezi veya istasyon denetçisi üzerinden uzaktan kumanda (örneğin SICAM),
• Otomatik fonksiyonlar (örneğin bir ikili giriş kullanılarak veya CFC ile).
Cihaz, kesicilerin/şalt teçhizatının açma-kapama kumandasını destekler. Kumanda edilecek şalt teçhizatı
sayısı, esas olarak mevcut ikili giriş ve çıkışlarla sınırlıdır. Kumanda komutları çıkışları için kullanılacak bütün
ikili giriş ve çıkışların yapılandırılmış ve doğru özelliklerle sağlanmış olmaları gerekir.
Eğer komutların uygulanması için özel kilitleme koşullarına gerek duyulursa, kullanıcı-tanımlı mantık
fonksiyonları (CFC) vasıtasıyla fider kilitlemeleriyle cihazı programlanabilir. Sistemin kilitleme koşulları, sistem
arayüzü üzerinden cihaza katılabilir. Bu durumda, atama buna göre yapılmalıdır.
Anahtarlama kumanda işlemleri sırasında uygulanacak yordam, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’nda ayrıntılı
olarak açıklanmıştır.
2.22.1
Kontrol Yetkisi
2.22.1.1 Komut Tipleri
Sisteme Komutlar/ Kumanda Komutları
Bu, doğrudan şalt teçhizatının işletimine verilen ve işletim durumu değişikliklerine etki eden tüm komutları
kapsar.
• Kesicilerin (asenkron veya senkronizasyon kontrolü ve kapama kontrolü fonksiyonunun entegrasyonu
yoluyla senkron) ve ayrıca ayırıcıların ve toprak ayırıcılarının kumandası için komutlar,
• Örneğin trafonun kademe değiştiricisini alçaltmak ve yükseltmek için adım komutları,
• Yapılandırılabilir zaman ayarlarıyla ayar-noktası komutları, örneğin Petersen bobinlerinin kumandası için.
Cihaz-İçi Komutlar
Bu komutlar, ikili çıkışlara doğrudan kumanda etmez. Bunlar, dahili fonksiyonları başlatmak, durum
değişikliklerini cihaza bildirmek veya bunları alındılamak gibi görevler yapar.
• Kumanda edilen teçhizatın örneğin işlemle bağlantılarının kopması durumunda bu teçhizata ilişkin ihbarlar
ve anahtarlama durumları gibi elle „Manuel Üzerine Yazma“ bilgilerini elle geçersiz kılma komutları. Elle
geçersiz kılınan teçhizat, bilgi durumunda bu şekilde işaretlenir ve buna uygun olarak görüntülenebilir.
• Dahili nesneleri („Ayarlamak“ için) tesis etmek üzere işaretleme komutları, örneğin Anahtarlama yetkisi
(Uzak/Lokal), parametre seti değişikliği, veri iletimini bloklama ve ölçülen güç değerlerini silme/ön
konumlama.
• Dahili arabelleklerin veya veri durumlarının kurulması ve resetlenmesi için alındılama ve resetleme
komutları.
• Bir anahtarlanan teçhizatın ek „Bilgi Durumu“ öğesinin ayarlanması ve resetlenmesi için bilgi durumu
komutları, örneğin;
– Giriş Bloklama,
– Çıkış Bloklama.
394
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
2.22.1.2 Komut Yolunda Sıra
Komut yolundaki güvenlik mekanizmaları, bir komutun, ancak önceden belirlenen koşulların karşılandığı tam
olarak görüldükten sonra uygulanmasını sağlar. Her bir kumanda komutu için standart kilitleme koşulları
sağlanmıştır. İlave olarak; her bir komut için ayrı kullanıcı-tanımlı kilitleme koşulları da programlanabilir. Aynı
zamanda, kumanda komutu verildikten sonra, komutun gerçek uygulaması da izlenir. Bir komutun uygulama
adımlarının tümü, aşağıda özet olarak verilmiştir.
Bir Komutu Kontrol Etme
Aşağıdakileri gözlemleyin:
• Komut girişi, örneğin cihazın lokal kullanıcı arayüzündeki ön klavye kullanılarak:
– Şifre kontrolü → Erişim Hakları;
– Anahtarlama modunun kontrolü (etkinleştirilmiş/etkisiz kılınmış kilitleme) → Etkisiz kılınmış kilitleme
durumunun seçilmesi.
• Kullanıcı tarafından yapılandırılan kilitlemelerin kontrolü:
– Anahtarlama yetkisi,
– Teçhizat konumunun kontrolü (gerçek konumun ayarlanan konumla karşılaştırılması),
– Anahtar hata koruması, Fider kilitlemeleri (mantık, CFC kullanılarak),
– Anahtar hata koruması, Sistem kilitlemeleri (SICAM üzerinden merkezden),
– Çifte çalışma kilidi (paralel anahtarlama kumandasına karşı kilitleme),
– Koruma kilitlemesi (koruma fonksiyonlarıyla anahtarlama kumandalarının kilitlenmesi);
– Bir kapama komutu öncesi senkronizasyon denetimi.
• Sabit komutlar:
– Zaman aşımı izleme (yazılım gözetleyici, komutun başlatılmasından rölenin nihai kontağını kapatmasına
kadar kumanda işleminin yürütüldüğü süreyi izler),
– Yapılandırma sürmekte (ayar değişikliği sırasında, komutlar iptal edilir veya geciktirilir),
– Çıkışta teçhizat ataması yapılmamış;
– Çıkış kilitlemesi (eğer kesici için bir çıkış kilitlemesi programlanmış ve komutun uygulanması sırasında
bu kilitleme de etkinse; bu durumda komut reddedilir.)
– Teçhizat donanım hatası;
– Komut uygulanmakta (bir kesici veya anahtarlama teçhizatı için, bir defada sadece bir komut
uygulanabilir);
– n denetimden-1’i (ortak kontak toprak potansiyeli gibi çoklu atamalı tertiplerde etkilenen çıkış rölesi veya
aynı kontaktaki koruma kumandaları için, bir komutun o an başlatılmış olup olmadığı kontrol edilir.
Böylece aynı anahtarlama yönüne doğru olan üst üste bindirmeler tolere edilir).
Komut Yürütümünü İzleme
Aşağıdakiler izlenir:
• Bir iptal komutundan dolayı bir komutun kesilmesi;
• Çalışma periyodunun izlenmesi (geribildirim mesajı izleme süresi).
395
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
2.22.1.3 Kilitleme
Kilitleme, kullanıcı-tanımlı mantıkla (CFC) yürütülebilir. Bir SICAM/SIPROTEC 4 sisteminde, sistem kilitleme
kontrolleri genellikle aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:
• Bir merkezi kontrol sistemi ile kontrol edilen sistem kilitlemeleri (fiderler arası kilitleme için),
• Fider cihazı ile kontrol edilen fider kilitlemeleri (fider kilitlemeleri için).
• GOOSE-Uygulamalarıyla direkt Alan- ve Koruma cihazları arasında alan kapsamlı kilitlemeler (IEC 61850
girişiyle; GOOSE ile cihaz içi iletişim EN100-Modülü üzerinden olur)
Sistem Kilitlemeleri, merkezi kontrol sisteminin veya istasyonun sistem veri tabanına dayandırılır. Fider
kilitlemeleri, fider biriminin (burada bir SIPROTEC 4-rölesi) yapılandırma sırasında belirlenen teçhizat
veritabanına (geribildirimler) dayalıdır (SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarına bakın).
Kilitleme kontrollerinin kapsamı, rölenin yapılandırılması ve kilitleme mantığı ile belirlenir. GOOSE konusunda
daha fazla bilgi için SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarına bakın.
Bir merkezi kontrol sisteminde sistem kilitlemesine gerek duyan anahtarlama teçhizatı, (yapılandırma matrisi
üzerinden) fider birimi içerisinde özel bir parametreye atanır.
Bütün komutlar için; kilitlemeli (normal mod) veya kilitlemesiz (test modu) işletim modu seçilebilir:
• lokal komutlar için, şifre denetimli olarak ayarları tekrar programlanarak,
• otomatik komutlar için, CFC ile komut işleme ve etkisiz kılınmış kilitlemeyi tanıma yoluyla,
• lokal/uzaktan komutlar için Profibus üzerinden ek bir kilitlemeyi etkisizleştirme komutu kullanılarak.
Kilitlemeli/Kilitlemesiz Anahtarlama
SIPROTEC 4 cihazlarında, yapılandırılabilir komut kontrolleri, aynı zamanda „standart kilitlemeler“ olarak
adlandırılır. Bu kontroller DIGSI üzerinden etkinleştirilebilir (kilitlemeli mod) veya etkisiz kılınabilir (kilitlemesiz
mod).
Kilitleme kaldırılmış veya kilitlemesiz anahtarlama, yapılandırılmış kilitleme koşullarının röle tarafından kontrol
edilmeyeceği anlamına gelir.
Kilitlemeli anahtarlama, tüm yapılandırılmış kilitleme koşullarının, komut kontrol rutinleri ile denetleneceği
anlamına gelir. Eğer bir koşul sağlanamamışsa; bir kumanda tepki bilgisini takiben ona eklenen bir eksi işareti
ile komut iptal edilir (örneğin „CO–“). Reddetme, eğer kapamadan önce bir senkron denetimi isteniyorsa ve
senkron koşulları yerine getirilmediyse de gerçekleşir. Tablo 2-17’de şalt teçhizatına gönderilen olası
komutların tipleri ve bunlara eşlik eden ihbarlar görülmektedir. *) işaretli mesajlar, cihazın olay kayıtlarında
görüntülenir. DIGSI’de bunlar doğal mesajlar olarak gözükür.
Tablo 2-17
Komut tipleri ve ilgili mesajlar
Komut tipi
Kumanda
Sebebi
Bildirim
Gönderilen kumanda
Anahtarlama
CO
CO+/-
Elle işaretleme
Elle işaretleme
MT
MT+/-
Bilgi durumu komutu, giriş Bloklama
Giriş Bloklama
ST
ST+/– *)
Bilgi durumu komutu, Çıkış Bloklama
Çıkış Bloklama
ST
ST+/– *)
Komutu iptal etme
İptal
CA
CA+/–
Mesajda görünen “artı” işareti, komutun yürütüldüğünün bir onayıdır: Komut yürütümü beklendiği gibi
gerçekleşmiştir, diğer bir deyişle pozitif olmuştur. “eksi”, negatif bir onaydır, yani komut reddedilmiştir. Şekil
2-184 ’de, komut yürütümüne ilişkin mesajlar ve kesicinin başarılı şekilde kumanda edilmesi durumunda
işletme ihbarlarında çıkan geribildirim mesajları görülmektedir.
396
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
Kilitleme denetimleri, bütün anahtarlama aygıtları için ve bir etiketleme komutuyla ayarlanmış etiketler için ayrı
ayrı programlanabilir. Komutu geçersiz kılma veya durdurma gibi diğer dahili komutlar kontrol edilmez, yani
kilitlemelerden bağımsız olarak yerine getirilir.
Şekil 2-184
Kesicinin (Q0) kapatılması sırasında çıkan bir işletme mesajı - Örnek
Standart Kilitleme
Standart kilitlemeler, ikili girişlerin ve çıkışların yapılandırılması sırasında ayarlanmış her bir anahtarlama
teçhizatının denetimlerini kapsar(bakın SIPROTEC 4 - Sistem Açıklamaları).
Rölenin, kilitleme koşullarını işlemesine ilişkin genel mantık şeması, Şekil 2-185’te görülmektedir.
Şekil 2-185
1)
(LOKAL
UZAK
Standart Kilitleme
UZAK kaynağına, LOKAL de dahildir.
İstasyon denetçisi üzerinden komut
SKADA gibi uzak kaynaktan ve cihaza istasyon denetçisinden gönderilen komut)
397
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
Cihaz göstergesi, yapılandırılmış kilitleme sebeplerini gösterir. Bunlar Tablo 2-18’ da açıklanan harflerle
işaretlenmişlerdir.
Tablo 2-18
Kilidi açma-Tanımalar
Tanınma (Kısaltma)
Ekran Gösterge
Anahtarlama Yetkisi
Kilidi açma-Tanımalar
L
S
Sistem Kilitlemesi
S
S
Fider Kilitlemesi
Z
Z
AYAR=GERÇEK (anahtar yönü denetimi)
P
P
Koruma Bloklaması
B
B
Şekil 2-186’te, Tablo 2-18 ’da gösterilen ilgili komut sembolleriyle birlikte, üç şalt teçhizatı için bütün kilitleme
koşulları gösterilmiştir. Bunlar, genellikle cihazın göstergesinde çıkar. Bütün parametrelenmiş kilitleme koşulları
gösterilmiştir.
Şekil 2-186
Yapılandırılmış Kilitleme Koşulları - Örnek
CFC üzerinden Kontrol Mantığı
Fider kilitlemeleri için, CFC kullanılarak bir etkinleştirme mantığı oluşturulabilir. Özel müsaade koşulları yoluyla
„müsaade edilmiş“ veya „fider kilitlemeli“ bilgiler kullanılabilir. (Örneğin „Müsaade SİN KAPA“ ve „Müsaade SİN
AÇ“ aşağıdaki bilgi değerleri ile: ON/OFF).
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Mod UZAK
-
Kntrl.Yet.
IE
Kontrol Yetkisi
-
Mod LOKAL
IE
Kontrol modu LOKAL
398
IE
Açıklama
-
Kontrol modu UZAK
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
2.22.2
Kontrol Cihazı
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
Kesici
BR_D12
Kesici
-
Kesici
DM
Kesici
-
Ayırıcı
BR_D2
Ayırıcı
-
Ayırıcı
DM
Ayırıcı
-
Topr. Ay.
BR_D2
Toprak Ayırıcısı
-
Topr. Ay.
DM
Toprak Ayırıcısı
-
Ke. Açma
IE
Kilitleme: Kesici Açma
-
Ke Kapama
IE
Kilitleme: Kesici Kapama
-
Ay. Açma
IE
Kilitleme: Ayırıcı Açma
-
Ay. Kapama
IE
Kilitleme: Ayırıcı Kapama
-
T.Ay. Açma
IE
Kilitleme: Toprak Ayırıcısı Açma
-
T.Ay.Kapam
IE
Kilitleme: Toprak Ayırıcısı Kapama
-
Q2 Aç/Kapa
BR_D2
Q2 Açma/Kapama
-
Q2 Aç/Kapa
DM
Q2 Açma/Kapama
-
Q9 Aç/Kapa
BR_D2
Q9 Açma/Kapama
-
Q9 Aç/Kapa
DM
Q9 Açma/Kapama
-
Fan ON/OFF
BR_D2
Fan ON/OFF
-
Fan ON/OFF
DM
Fan ON/OFF
-
Veriİlt.BÇ
IE
Giriş ile veri iletimi kilidini çözme
31000
Q0 ÇalSay=
WM
Q0 çalışma sayıcısı=
31001
Q1 ÇalSay=
WM
31002
Q2 ÇalSay=
WM
31008
Q8 ÇalSay=
WM
31009
Q9 ÇalSay=
WM
399
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
2.22.3
İşlem Verisi
Komutların işlenmesi sırasında, diğer ihbar atamalarından ve işlemlerinden bağımsız olarak, komut ve işlem
geribildirimleri de ihbar işlemeye gönderilir. Bu mesajlar, olası sebepler hakkında bilgileri içerir. İlgili atamalarla
(yapılandırma), bu mesajlar olay kayıtlarında girilir ve böylece bir işletme raporu olarak iş görür.
Olası işletme mesajları ve anlamları ile birlikte şalt teçhizatını açma ve kapama veya trafo kademe değiştiricisini
alçaltma ve yükseltme için gerekli komut tipleri SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları'nda ayrıntılı olarak
açıklanmıştır.
Komutların Cihaz Ön Panelinden Alındılanması
LOKAL kumanda kaynaklı bütün mesajlar, ilgili tepki mesajlarına dönüştürülür ve cihaz göstergesinde
görüntülenir.
Komutların Lokal/Uzak/DIGSI ile Alındılanması
Verilen komut = Lokal/Uzaktan/DIGSI orijinli komutlara ilişkin mesajların alındılanması, atamadan (seri sayısal
arayüzdeki yapılandırma) bağımsız olarak başlatma noktasına geri gönderilir.
Komutların alındılanması, dolayısıyla, lokal komut da olduğu gibi bir tepki bildirimiyle değil, sadece normal
komut ve geribildirim bilgilerinin kaydedilmesiyle yapılır.
Geribildirim Bilgilerinin İzlenmesi
Komut işleme, -bütün komutlar için- komutun yürütülmesini ve geribildirim süresini izler. Komut gönderildiğinde,
izleme zamanı başlatılır (komut yürütümünü izleme). Bu süre, izleme zamanı içerisinde istenilen nihai sonuçla
şalt teçhizatının kumandasının gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini denetler. İzleme zamanı, geribildirim bilgisi
tespit edilir edilmez durdurulur. Eğer hiçbir geribildirim bilgisi ulaşmamışsa, „izleme zaman aşımı“ tepkisi
verilir ve işlem sonlandırılır.
Komutlar ve geribildirim bilgileri, ayrıca işletme ihbarları olarak kaydedilir. Normalde, bir komutun yürütülmesi,
ilgili teçhizatın geribildirim bilgisi (GB+) alınır alınmaz sonlandırılır; işlem geribildirim bilgisinin alınmaması
durumunda ise komut çıkışı resetlenir.
Bir geribildirim bilgisinde görünen “artı” işareti, komutun başarıyla tamamlandığını gösterir. Bu komutun
beklenildiği gibi pozitif olduğu anlaşılır. “Eksi” işareti ise, olumsuz/negatif bir onaydır ve komutun -beklenilen
şekilde- yürütülmediğini gösterir.
Komut Çıkışı/ Röle Tetikleme
Anahtarlama teçhizatını açma ve kapama veya trafo kademesini alçaltma ve yükseltme için gerekli komut
türleri SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları’nda açıklanmıştır.
400
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
No
Bilgi
Bilgi Tipi
Açıklama
-
>Kapı Açık
EM
>Hücre kapısı açık
-
>Ke Bekl.
EM
>Kesici yay kurma bekleme
-
>HataMot U
EM
>Motor Gerilimi Hatası
-
>Ha.KntrlU
EM
>Kontrol Gerilimi Hatası
-
>SF6 Kaybı
EM
>SF6 Kaybı
-
>HataSayaç
EM
>Sayaç Hatası
-
>Tr. Sıc.
EM
>Trafo Sıcaklığı
-
>Tr. Tehl.
EM
>Trafo Tehlike
2.22.4
Protokol
No
-
Bilgi
SisA. Ha.
Bilgi Tipi
IE
Açıklama
Sistem arayüzü Hatası
■
401
Fonksiyonlar
2.22 Komut İşleme
402
3
Bu bölüm, esas olarak işletmeye alma konusunda uzman mühendisler için hazırlanmıştır. İşletmeye alma
mühendisi, koruma ve kontrol sistemlerinin devreye alınmasını ve güç sistemlerinin işletilmesini ve ilgili
güvenlik kurallarını ve yönergelerini çok iyi bilmelidir. Bazı koşullar altında donanımın güç sistemine
uyarlanması gerekebilir. Bazı primer testler için, korunan nesne (Hat, Trafo vb.) yük altında iken yapılması
gerekmektedir.
3.1
Montaj ve Bağlantılar
404
3.2
Bağlantıların Kontrolü
435
3.3
Devreye Alma
441
3.4
Cihazın Son Hazırlıkları
471
403
3.1 Montaj ve Bağlantılar
3.1
Montaj ve Bağlantılar
Genel
UYARI!
Yanlış Nakliye, Depolama, Montaj veya Kurulum Konusunda Uyarı.
Bunların gözetilmemesi, ölüme, yaralanmalara veya önemli ölçüde maddi hasara sebep olabilir.
Bu cihazının sorunsuz ve güvenilir olarak çalışması, nakliye ve montaj işlemlerinin bu kullanım kılavuzunda yer
alan tüm uyarı ve yol göstermeler doğrultusunda ve kalifiye elemanlar tarafından gerçekleştirilmesine bağlıdır.
Özellikle bir yüksek-gerilim ortamında çalışma için gerekli genel montaj ve güvenlik talimatları (örneğin ANSI,
IEC, EN, DIN veya ulusal ve uluslararası standartlara) önemlidir. Bu düzenlemelere uyulmalıdır.
3.1.1
Yapılandırma Bilgileri
Ön Koşullar
Montaj ve bağlantılar için, aşağıdaki koşullar karşılanmalıdır:
Anma cihaz verileri, SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarında önerildiği şekilde kontrol edilir. Bu verilerin, güç
sistemi verileri ile uygunluğu doğrulanır.
Bağlantı Seçenekleri
Genel şemalar, Ek A.2 ’de gösterilmiştir. Akım ve gerilim trafo devreleri için bağlantı örnekleri, Ek A.3 ’te
verilmiştir. GüçSis.Veriler11’ deki ayarların (Bölüm 2.1.2.1’ de gösterilmiştir) cihazın mevcut bağlantılarına
göre yapılmış olduğu kontrol edilmelidir.
Akımlar
Ek A.3’te, şebeke koşullarına bağlı olarak akım trafoları bağlantı seçenekleri gösterilmektedir.
Normal bağlantı için, 220 no’lu trafo adresi I4 trafosu = Korunan hatta olarak ve 221 no’lu adresi de
I4/If AT = 1.000 olarak ayarlanmalıdır.
Ayrı toprak akım trafoları kullanıldığı zaman 220 no’lu adres I4 trafosu = Korunan hatta olarak
ayarlanmalıdır. 221 no’lu I4/If AT çarpanı, 1’den farklı bir değer olabilir. Hesaplama notları için, Bölüm
2.1.2.1'e bakın.
Ayrıca, bir paralel hattın (paralel hat denkleştirme için) toprak akım bağlantısı örnekleri verilmiştir. Bu durumda,
220 no’lu I4 trafosu adresi Paralel hatta olarak ayarlanmalıdır. 221 no’lu adresteki I4/If AT çarpanı,
1’den farklı bir değer olabilir. Hesaplama notları için, Bölüm 2.1.2.1'de ''Akım Bağlantıları'' paragrafına bakınız.
Diğer şemalarda ise, toprak akımının bir kaynak trafosunun yıldız-noktasına bağlantısına ilişkin örnekler
verilmiştir. Bu durumda, 220 no’lu I4 trafosu adresi IY yıldız nokt. olarak ayarlanmalıdır. 221 no’lu
adresteki I4/If AT ayar değerinin hesaplamasına ilişkin açıklama da Bölüm 2.1.2.1’de bulunabilir.
404
Gerilimler
Ek A.3 ’te gerilim trafo devreleri için mümkün olan bağlantı örnekleri gösterilir.
Normal bağlantıda, 4’üncü gerilim ölçme girişi kullanılmaz. Dolayısıyla, 210 no’lu adres U4 GT = Bağlı
değil olarak ayarlanmalıdır.
İlave olarak; cihaza gerilim trafoları setinin açık-üçgen (e-n) sargılarının uygun bağlantısı yapılacaksa, 210
no’lu adres U4 GT = Udelta trafo olarak ayarlanmalıdır. 211 no’lu adresteki Uf / Udelta çarpanının
ayarı, açık-üçgen sargıların dönüştürme oranına bağlıdır. Bölüm 2.1.2.1'de ''Gerilim Bağlantıları''
paragrafındaki açıklamaları gözlemleyin.
Diğer bir bağlantı örneğinde de yine bir gerilim trafo setinin açık-üçgen sargıları bağlanır. Ancak; bu defa, bara
gerilim trafoları kullanılır. Daha fazla bilgi için, önceki paragrafa bakın.
Diğer şekiller, farklı bir gerilim trafosunun, bu defa bara geriliminin (örneğin gerilim koruma veya
senkronizasyon denetimi için) ek bağlantı örnekleri görülmektedir. Gerilim koruma için 210 no’lu adres U4 GT
= Ux trafo olarak ve senkronizasyon denetimi için U4 GT = Usenk2 trafo ayarlanmalıdır. Bara ve hat
gerilim trafolarının dönüştürme oranları farklı ise, 215 no’lu adresteki USe1/USe2 oranı sadece 1’den farklı
bir değere ayarlanır.
Eğer baranın ve fiderin gerilim trafo setleri arasında bir güç trafosu bulunursa, trafonun sebep olacağı
gerilimlerdeki faz kayması senkronizasyon denetiminde -eğer kullanılıyorsa- dikkate alınmalıdır. Bu durumda,
212 no’lu Usenk2 bağlantı, 214 no’lu ϕ Usenk2-Usenk1 ve 215 no’lu USe1/USe2 oranı adresleri de
kontrol edilmelidir. Daha fazla bilgi için Bölüm 2.1.2.1’de “Gerilim Bağlantıları” paragrafına bakın.
Sisteme bağlantılar, ikili girişlerin ve çıkışların olası atamalarına, yani sisteme nasıl atandığına bağlıdır. Cihazın
olağan ayarları, Ek A.4 ’teki tablolarda listelenmiştir. Ayrıca, cihazın önündeki etiket bilgilerinin, atanan ihbar
fonksiyonlarına karşılık olup olmadığını kontrol edin.
Ayar Gruplarının Değiştirilmesi
Ayar gruplarını değiştirmek için ikili girişler kullanılıyorsa, şu hususlara dikkat edin:
• Olası dört ayar grubunun denetimi için, iki ikili giriş kullanılmalıdır. Bunlar ">Ayar Gr. Bit0" ve ">Ayar
Gr. Bit1" olarak belirlenirler ve iki fiziksel ikili girişe yapılandırılmış ve böylelikle de denetlenebilir
olmalıdırlar.
• İki ayar grubu denetlenecekse, ">Ayar Gr. Bit0" için bir ikili giriş yeterlidir. Çünkü atanmayacak olan
">Ayar Gr. Bit1" ikili girişi denetlenmeyecek olarak değerlendirilir.
• Özel bir ayar grubunu etkinleştirmek için ikili girişleri denetleyecek sinyallerinin durumu, ilgili grup etkin
kaldığı sürece değişmemelidir.
Aşağıdaki tabloda, ikili girişler ile A - D ayar grupları arasındaki ilişki gösterilmiştir. İki ikili giriş için prensip
şemaları Şekil 3-1’de gösterilmiştir. Şekilde, örnek olarak ilgili ikili giriş enerjilendiğinde (yüksek), etkinleştirilmiş
olarak yapılandırılmıştır.
Tablo 3-1
İkili girişler üzerinden ayar seçimi (Ayar gruplarını değiştirme)
İkili Giriş
>Ayar Gr. Bit0
Etkin parametre grubu
>Ayar Gr. Bit1
enerjili değil
enerjili değil
Grup A
enerjili
enerjili değil
Grup B
enerjili değil
enerjili
Grup C
enerjili
enerjili
Grup D
405
Şekil 3-1
İkili girişlerle ayar grubu anahtarlaması için bağlantı şeması (örnek)
İki ikili girişin veya bir ikili girişle ve bir baypas direnci R’nin seri bağlanması gerektiğine dikkat edilmelidir. İkili
girişlerin enerjilenme eşikleri, bu yüzden anma dc kontrol geriliminin yarısının oldukça altında seçilmelidir.
Eğer açma devresi denetimi için iki ikili giriş kullanılacaksa, bu ikili girişler izole olmalı, yani birbiriyle veya başka
bir ikili girişle ortak potansiyeli olmamalıdır.
Eğer bir ikili giriş kullanılacaksa, ek bir baypas direnci R kullanılmalıdır (bakınız aşağıdaki Şekil 2-161). Kesici
yardımcı kontağı 1 (KE/Yard1) açık olduğunda da bir kesici arızasının tespit edilebilmesi için, R direnci kesicinin
ikinci yardımcı kontağına (KE/Yard2) seri bağlanmalıdır. Bu direncin değeri, kesici açık durumda (dolayısıyla
KE/Yard1 açık ve KE/Yard2 kapalı) iken açma rölesi kontağı da açıksa kesici açma bobini (KAB) artık
enerjilenmeyecek, ancak ikili giriş (Giriş1) hala enerjili olacak şekilde boyutlandırılmalıdır.
406
Şekil 3-2
RTC
Bir İkili Girişle Açma Devresi Denetiminin — Açma Devresi için Prensip
Röle Açma Kontağı
Ke
Kesici
KAB
Kesici Açma Bobini
KE/Yard1
KE/Yard2
U-Kntrl.
U-GİRİŞ
İkili Giriş için Giriş Gerilimi
R
Köprüleme Direnci
UR
Köprüleme Direncindeki Gerilim
Bu, direnç büyüklüğü için bir üst sınırın R maks ve bir alt sınırın Rmin olmasına yol açar. Bunların aritmetik
ortalamasından en uygun R değeri bulunmalıdır:
İkili girişleri enerjileyecek minimum gerilimi sağlayacak, Rmaks şu formülden bulunur:
Yukarıdaki durumda, kesici açma bobininin enerjilenmemesini sağlayacak Rminşu formülden bulunur:
407
IGİRİŞ (YÜKSEK)
İkili giriş enerjili iken sabit akım GİR (= 1,8 mA)
UGİR min
İkili giriş GİR için minimum kontrol gerilimi (19 V, 24/48/60 V anma gerilimler için
fabrika çıkışı ayarı; 88 V, 110/125/220/250 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayarı;
176 V, 220/250 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayarı)
UKntrl.
RKAB
Kesici açma bobininin DC direnci
UKAB (DÜŞÜK)
Açmaya yol açmayacak kesici açma bobini üzerindeki maksimum gerilim
Eğer hesaplama sonucunda Rmaks < Rmin çıkarsa, bu durumda hesaplama işlemi diğer en küçük anahtarlama
eşiği UGİR min için tekrarlanmalı ve bu eşik, fişli köprüler kullanılarak röleye uygulanmalıdır (bakınız Altbölüm
''Donanım değişiklikleri'').
Direncin güç tüketimi için:
Örnek:
IGİRİŞ (YÜKSEK)
1,8 mA (SIPROTEC 4 7SA522’den)
UGİR min
19 V, 24/48/60 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayar (7SA522’den);
88 V, 110/125/220/250 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayar (7SA522’den);
176 V, 220/250 V anma gerilimler için fabrika çıkışı ayarı (7SA522’den)
UKntrl.
110 V (sistem / açma devresi)
RKAB
500 Ω (sistem / açma devresi)
UKAB (DÜŞÜK)
2 V (sistem / açma devresi)
En yakın 39 kΩ standart direnç değeri seçildiğinde, güç:
408
3.1.2
Donanım Değişiklikleri
3.1.2.1 Genel
Donanım değişiklikleri gerekli olabilir veya istenebilir. Örneğin, ikili girişler için enerjilenme eşiği değişiklikleri
yararlı olabilir. İletişim baraları için sonlandırma dirençlerine gerek duyulabilir. Her iki durumda da donanım
değişiklikleri gerekir. Değişiklikler, cihaz içerisinde baskılı devre kartlarında yapılır. Donanım değişiklikleri için,
bu bölümde açıklanan prosedürleri izleyin.
Yardımcı Gerilim
Değişik güç kaynaklarının güç besleme gerilimleri için farklı giriş aralıkları bulunmaktadır (Sipariş numaraları
verilerine bakın Ek A.1). Farklı modellerin güç kaynakları DC 60/110/125 V ve
DC 110/125/220/250 V/AC 115 V köprü konumları değiştirilerek büyük oranda birbirlerinin yerine kullanılabilir.
Köprü ayarları, anma gerilimini belirler. Bu köprülerin besleme gerilimlerine atamaları, Altbölümde „C-I/O-1 kartı
ve C-I/O-10 kartı“ paragrafında açıklanmıştır. Rölelerin fabrika çıkışı köprü ayarları, isim plakası etiketinde
belirtildiği şekilde yapılmıştır ve bunların değiştirilmesine gerek duyulmaz.
Canlı Kontak
Cihazın canlı kontağı, durum değiştirici kontaktır. Bu kontak, N/A veya N/K kontak olarak bir fişli köprü (X40)
üzerinden cihaz klemenslerine çıkarılmıştır. Fişli köprünün kontak tipine atanması ve konumu, Altbölüm „Kartı
C-I/O-1 ve Kartı C-I/O-10“ paragrafında verilmiştir.
Anma Akımları
Cihazın giriş trafoları 1 A veya 5 A anma akımına ayarlıdır. Köprülerin konumu, isim plakası etiketinde
belirtildiği şekilde ayarlanmıştır. Köprülerin anma akımı atamaları ve serimi, Altbölüm „Kartı C-I/O-2“
paragrafında açıklanmıştır. Bütün köprüler, yani her bir giriş trafosu için bir köprü (X61’den X64’e kadar) ve ek
olarak X60 ortak köprüsü, aynı anma akımı için ayarlanmalıdır.
Not
Eğer anma akım değerleri -nadiren de olsa- değiştirilmişse, yeni anma değerler Güç Sistemi Verilerinde 206
no’lu AT SEKONDER adresinde (bakınız Altbölüm 2.1.2.1) girilmelidir.
İkili Girişler için Kontrol Gerilimleri
Cihazın fabrika çıkışında; ikili girişler, güç kaynağının anma DC gerilimine karşılık gelen bir gerilimle çalışacak
şekilde ayarlanmışlardır. Eğer ikili girişler için kullanılacak anma gerilim güç sistemi kontrol geriliminden farklı
ise, bunların anahtarlama eşiklerini değiştirmek gerekebilir.
Bir ikili girişin anahtarlama eşiğini ayarlamak için, bir köprünün konumu değiştirilir. Köprülerin ikili girişlere
atanması ve serimi, Altbölüm „Kartı C-I/O-1 ve Kartı C-I/O-10“ ve „Kartı C-I/O-7“ paragraflarında açıklanmıştır.
Not
Eğer açma devresi denetimi yapılacaksa, daha önce de açıklandığı gibi, kullanılacak olan ikili girişler (veya bir
ikili giriş ve bir köprüleme direnci) birbirlerine seri olarak bağlanır. Dolayısıyla, bu girişlerin anahtarlama eşiği
açma devresinin anma DC geriliminin yarısından düşük olmalıdır.
409
İkili Çıkışlar için Kontak Modu
Giriş ve çıkış kartlarında bulunan röleler, durum değiştirici kontaklarla donatılmışlardır. Bundan dolayı, bir köprü
ayarı gerekebilir. Hangi kartlarda ve hangi rölelerde bu köprü ayarlarının uygulanacağı aşağıdaki alt bölümlerde
ve “Baskılı Devre Kartlarında bulunan Anahtarlama Elemanları” paragrafında açıklanmıştır.
Arayüzleri Değiştirme
Sadece gömme ve hücre içi montaj kasaları olan cihazların ve ayrı operatör paneli olan modellerin seri
arayüzleri değiştirilebilir. Hangi tip arayüzlerin değiştirileceği ve değişikliklerin nasıl yapılacağı, aşağıdaki
Altbölüm “Arayüz Modüllerini Değiştirme“ paragrafında açıklanmıştır.
Veriyolu Yeteneği ile Arayüzleri Sonlandırma
Eğer cihaz bir RS485 portu ile donatılmışsa; güvenilir veri iletiminin sağlanması için, bunlar, veriyolundaki en
son cihazda dirençlerle sonlandırılmalıdır. Bunun için, arayüz kartında, fişli köprüler ile bağlanabilen
sonlandırma dirençleri öngörülmüştür. Arayüz modüllerinin baskılı devre kartlarındaki köprülerin konumları için,
„RS485-Arayüzü“ ve „Profibus-Arayüzü“ paragraflarına bakın. Her iki köprü de aynı biçimde takılı olmalıdır.
Fabrika çıkışında, dirençler devre dışıdır/bağlı değildir.
Yedek Parçalar
Yedek parçalar, gerilim arızasında pil-destekli RAM’lerdaki verileri kaybetmemek için bir arabellek pili ve dahili
güç kaynağının minyatür sigortasıdır. Bunların konumları, işlemci kartı şemasında gösterilmiştir. Sigorta anma
değerleri, sigortanın bitişiğinde kartın üzerinde basılıdır. Sigorta değiştirilirken, SIPROTEC 4-Sistem
Açıklamalarının „Bakım“ ve „Düzeltici Eylemler / Onarımla“ bölümlerinde verilen açıklamaları gözlemleyin.
410
3.1.2.2 Sökme
Baskılı Devre Kartlarında Çalışma
Not
Aşağıdaki işlem adımlarında, cihazın çalışır durumda olmadığı var sayılmıştır.
Dikkat!
Cihazın anma değerlerini etkileyen köprü ayarlarını değiştirirken şunlara dikkat edin:
Sipariş numarası (MLFB) ve isim plakası üzerinde yer alan anma değerleri artık gerçek cihaz özellikleri ile
uyuşmaz.
Eğer böyle değişiklikler gerekli ise, yapılan değişiklikler cihaz üzerinde açıkça ve tam olarak belirtilmelidir. Etiket
değişikliği için, kendiliğinden yapışan etiketler mevcuttur.
Baskılı devre kartları üzerinde, anahtarlama elemanlarının kontrol edilmesi veya değiştirilmesi, modüllerin
değiştirilmesi gibi değişik işlemleri gerçekleştirmek üzere herhangi bir çalışma yapılacağı zaman, aşağıdaki
işlem sırasını takip edin:
• Çalışma yüzeyini hazırlayın: Elektrostatik olarak hassas cihazlar (ESD) için uygun bir altlık sağlayın.
Yapılacak çalışmalar için, ayrıca aşağıdaki gereçleri de yanınızda bulundurun:
– 5 veya 6 mm uç genişliğinde bir tornavida,
– Pz büyüklük 1’e uygun bir yıldız tornavida,
– 4,5 mm'lik bir lokma anahtarı.
• Arka panelde „A“ montaj konumlarındaki D-altminyatür konektörün vidalı tutaçlarını gevşetin. Cihazın çıkma
tip montaj kasası için bu işlem gerekli değildir.
• Eğer „A“ konumlarında da ek arayüzler varsa, arayüzlere çapraz olarak yerleştirilmiş vidaları sökün. Cihazın
çıkma tip montaj kasası için bu işlem gerekli değildir.
• Ön kapakta bulunan kapak başlıklarını çıkarın ve kasanın tespit vidalarını gevşetin.
• Ön kapağı çıkarın ve özenle bir kenara koyun.
Fişli Konektörler üzerinde Çalışma
Dikkat!
Elektrostatik boşalmalara karşı gerekli önlemleri alın:
Elektrostatik boşalmalara dikkat edilmemesi hafif kişisel yaralanmalara veya maddi hasara yol açabilir.
Fişli konektörler üzerinde bir işlem yapmadan önce, topraklı bir metal yüzeye dokunarak elektrostatik
boşalmanın oluşmasını önleyin.
Arayüz konektörlerini gerilim altında yerlerinden çıkarmayın veya yerlerine takmayın!
411
Kartların fiziksel üzenlemesi, 1/2 kasa büyüklüğü için Şekil 3-3’te ve 1/1 kasa büyüklüğü için de Şekil 3-4’te
görülmektedir.
• Ön kapak ile C-CPU-1 işlemci kartı (Şekil 3-3’te No.1) arasındaki şerit kablonun bağlantısını çıkarın.
Kabloyu çıkarmak için, önce fiş konektörünün üst mandalını yukarı ve alt mandalını aşağı itin.Fişli konektörü
dikkatlice dışarı çıkarın.
• C-CPU-1 işlemci kartı (Şekil 3-4’te No. 1) ile I/O giriş/çıkış kartı (sipariş biçimine göre Şekil 3-4’te No. 2 - 5)
arasındaki şerit kablonun bağlantısını çıkarın.
• Kartları çıkarın ve elektrostatik hasarlara karşı korumak için topraklı altlığın üzerine koyun. Mevcut fişli
konnektörlerden dolayı, özellikle çıkma tip montaj biçimlerinde C-CPU-1 kartının çıkarılması için biraz
kuvvet uygulanması gerekir.
• Şekil 3-5’ten 3-8’e kadar ve 3-12’den 3-14’e kadar olan şemalara ve aşağıdaki açıklamalara göre köprü
konumlarını kontrol edin ve eğer gerekli ise değiştirin veya uzaklaştırın.
Şekil 3-3
412
Ön kapak çıkarılmış durumda 1/2 kasa büyüklüğü ile ön görünüş (sadeleştirilmiş ve
küçültülmüş)
Şekil 3-4
Ön kapak çıkarılmış durumda 1/1 kasa büyüklüğü ile ön görünüş (sadeleştirilmiş ve küçültülmüş)
413
3.1.2.3 Baskılı Devre Kartlarında Bulunan Anahtarlama Elemanları
Giriş/Çıkış Kartı C-I/O-1 ve C-I/O- 10
Giriş/çıkış kartı C-I/O-1 için baskılı devre kartının serimi Şekil 3-5’te, giriş/çıkış kartı C-I/O-2 için baskılı devre
kartının serimi 7SA522 .../EE’de, giriş/çıkış kartı C-I/O-2 için baskılı devre kartının serimi 3-6’da ve giriş/çıkış
kartı C-I/O-10 7SA522 .../FF ve üstü sürümler için Şekil 3-7’de görülmektedir.
Güç kaynağı,
•
1
•
1
/2 kasa büyüklüğünde, C-I/O-1 giriş/çıkış kartı üzerinde (Şekil 3-3’te No. 2, yuva19),
/1 kasa büyüklüğünde, C-I/O-1 giriş/çıkış kartı üzerinde bulunur (Şekil 3-4’te No. 2, yuva 33 sol).
Dahili güç kaynağının ayarlanan anma gerilimi Tablo 3-2’ye göre, canlı kontağın normal durumu Tablo 3-3’e
göre kontrol edilir.
Tablo 3-2
Giriş/çıkış kartı C-I/O-1 dahili Güç kaynağının anma gerilimi için köprü ayarları
Anma Gerilimi
Köprü
DC 60/110/125 V
DC 110/125/220/250 V, AC 115 V
X51
1-2
2-3
X52
1-2 ve 3-4
2-3
X53
1-2
2-3
birbirlerinin yerine kullanılabilir
Sigorta
değiştirilemez
T2H250V
Tablo 3-3
Köprü
DC 24/48 V
X51 den X53
kadar köprüler
kullanılmaz
T4H250V
Giriş/çıkış kartı C-I/O-1 canlı kontağın normal durumu için köprü önayarları
Normal durumda açık
(N/A)
Normal durumda kapalı
(N/K)
Önayar
1-2
2-3
2-3
X40
Cihaz sürümüne bağlı olarak, bazı ikili çıkışların kontakları, normalde açık konumdan normalde kapalı konuma
değiştirilebilir (Ekte Bölüm A.2’ye bakın).
• 7SA522*-*D/H/M sürümlerinde (1/1 kasa büyüklüğü, 32 ikili çıkışlı) ÇIK16 ve ÇIK24 ikili çıkışları için geçerlidir
(Şekil 3-4, sağ ve sol tarafta 19 no’lu yuvalar);
• 7SA522*-*C/G/L sürümlerinde (1/1 kasa büyüklüğü, 24 ikili çıkışlı) ÇIK16 ikili çıkış için geçerlidir (Şekil 3-4,
sağ tarafta 19 no’lu yuva);
• 7SA522*-*P/R/T sürümlerinde (1/1 kasa büyüklüğü, 32 ikili çıkışlı ve komut hızlandırmalı) ÇIK24 ikili çıkışı
için geçerlidir (Şekil 3-4, sol tarafta 19 no’lu yuva);
• 7SA522*-*U sürümlerinde (1/1 kasa büyüklüğü, 44 ikili çıkışlı ve komut hızlandırmalı): ÇIK16 ikili çıkışı için
geçerlidir (Şekil 3-4, sağ tarafta 19 no’lu yuva).
Tablo 3-4’te, kontak modu için köprü ayarları görülmektedir.
Tablo 3-4
Cihaz
7SA522*-*
Giriş/çıkış kartı C-I/O-1 ÇIK16 ve ÇIK24 ikili çıkış rölelerinin kontak modu için köprü ayarları
Modül
İkili
çıkış
Köprü
Normal durumda
açık (N/A)
(N/K)
Önayar
Yuva 19 sol taraf ÇIK 16
X40
1-2
2-3
1-2
Yuva 19 sağ taraf ÇIK 24
X40
1-2
2-3
1-2
C/G/L/U
Yuva 19 sağ taraf ÇIK 16
X40
1-2
2-3
1-2
P/R/T
Yuva 19 sol taraf ÇIK 24
X40
1-2
2-3
1-2
D/H/M
414
Şekil 3-5
Kart yapılandırmaları için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile C-I/O-1 giriş/çıkış kartı
415
Şekil 3-6
Kart yapılandırmaları için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile C-I/O-10 7SA522 .../EE'ya
kadar olan sürümler için giriş/çıkış kartı
İkili girişlerin kontrol gerilimlerinin kontrolü:
GİR1’den GİR8’e kadar (1/2 kasa büyüklüğü ile) Tablo 3-5’e göre,
GİR1’den GİR24’e kadar (1/1 kasa büyüklüğü ile, sürüme bağlı olarak) Tablo 3-6’ya göre.
416
Tablo 3-5
1
/2 kasa büyüklüğü için, C-I/O-1 giriş/çıkış kartında GİR1’den GİR8’e kadar ikili girişlerin
kontrol gerilimlerinin köprü ayarları
İkili Girişler Yuva
19
Köprü
17 V Eşik 1)
73 V Eşik 2)
154 V Eşik 3)
GİR1
X21/X22
L
M
H
GİR2
X23/X24
L
M
H
GİR3
X25/X26
L
M
H
GİR4
X27/X28
L
M
H
GİR5
X29/X30
L
M
H
GİR6
X31/X32
L
M
H
GİR7
X33/X34
L
M
H
GİR8
X35/X36
L
M
H
1)
2)
3)
Anma gerilimi DC 24 - 125 V olan cihazlar için fabrika ayarları
Anma gerilimi DC 110 - 250 V ve AC 115 V olan cihazlar için fabrika ayarları
Tablo 3-6
1
/1 kasa büyüklüğü için, C-I/O-1 veya C-I/O-10 giriş/çıkış kartında GİR1’den GİR24’e kadar ikili
girişlerin kontrol gerilimlerinin kontrol gerilimlerinin
İkili Girişler
Yuva 33 sol
taraf
1)
2)
3)
Yuva 19 sağ
taraf
Köprü
17 V Eşik 1)
73 V Eşik 2)
154 V Eşik 3)
Yuva 19 sol
taraf
GİR1
GİR9
GİR17
X21/X22
L
M
H
GİR2
GİR10
GİR18
X23/X24
L
M
H
GİR3
GİR11
GİR19
X25/X26
L
M
H
GİR4
GİR12
GİR20
X27/X28
L
M
H
GİR5
GİR13
GİR21
X29/X30
L
M
H
GİR6
GİR14
GİR22
X31/X32
L
M
H
GİR7
GİR15
GİR23
X33/X34
L
M
H
GİR8
GİR16
GİR24
X35/X36
L
M
H
Tablo 3-7
1
/1 kasa büyüklüğü için C-I/O-1 veya C-I/O-10 giriş/çıkış kartının veriyolu adresi için köprü
ayarları
Montaj konumu
Köprü
Yuva 19 sol taraf
Yuva 19 sağ taraf
H
L
X71
X72
L
L
X73
H
H
417
Giriş/çıkış kartı C-I/O-10 7SA522 .../FF ve üstü sürümler için
Şekil 3-7
418
Yapılandırma ayarlarının kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile 7SA522 .../FF ve
üstü sürümler için C-I/O-10 giriş/çıkış kartı
Tablo 3-8
C-I/O-10 giriş/çıkış kartındaki BE1 ve BE24 kontrol gerilimlerinin köprü ayarları, 7SA522
.../FF ve üstü sürümler için, 1/1 kasa büyüklüğü ile
İkili Girişler
1)
2)
3)
Köprü
17 V Eşik 1)
73 V Eşik 2)
154 V Eşik 3)
Yuva 33 sol
taraf
Yuva 19 sağ
taraf
Yuva 19 sol
taraf
GİR1
GİR9
GİR17
X21
L
M
H
GİR2
GİR10
GİR18
X23
L
M
H
GİR3
GİR11
GİR19
X25
L
M
H
GİR4
GİR12
GİR20
X27
L
M
H
GİR5
GİR13
GİR21
X29
L
M
H
GİR6
GİR14
GİR22
X31
L
M
H
GİR7
GİR15
GİR23
X33
L
M
H
GİR8
GİR16
GİR24
X35
L
M
H
Tablo 3-9
1
/1 kasa büyüklüğü için C-I/O-10 giriş/çıkış kartı veriyolu adresi için köprü ayarlar, 7SA522
.../FF ve üstü sürümler için
Montaj konumu
Köprü
Yuva 19 sol taraf
Yuva 19 sağ taraf
X71
H
L
X72
L
L
X73
H
H
419
Giriş/çıkış kartı C-I/O-2 7SA522 .../EE'ye kadar olan sürümler için
C-I/O-2 giriş/çıkış kartının farklı iki çıktı durumu mevcuttur. 7SA522.../EE 'ye kadar olan sürümler için Şekil
3-8'de, 7SA522.../FF'den itibaren olan sürümler için Şekil 3-9'da baskılı devre kartının serimi görülmektedir.
Şekil 3-8
Kart yapılandırmaları için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile C-I/O-2 7SA522 .../EE'ya kadar
olan sürümler için giriş/çıkış kartı
ÇIK13 ikili çıkışının kontak tipi, normalde açık konumdan normalde kapalı konuma değiştirilebilir (ayrıca Ek
Bölüm A.2’de genel şemalara bakın):
420
1/
2 kasa
1/
1
büyüklüğü ile: Şekil 3-3’te No.3, yuva 33
kasa büyüklüğü ile: Şekil 3-4’te No.3, yuva 33 sağ.
Tablo 3-10
ÇIK13 ikili çıkışının kontak tipi için köprü ayarı
Köprü
Normal durumda açık (N/A)
Normal durumda kapalı (N/K)
Önayar
X41
1-2
2-3
1-2
C-I/O-2 giriş/çıkış kartı üzerindeki giriş akım trafolarının anma akım ayarları kontrol edilmelidir. Bütün köprüler,
yani her bir giriş trafosu için bir köprü (X61’den X64’e kadar) ve ek olarak X60 ortak köprüsü, aynı anma akımı
için ayarlanmalıdır. Ancak: Duyarlı toprak arıza akım girişi olan sürümlerde (T8 giriş trafosu), X64 köprüsü
bulunmaz.
C-I/O-2 giriş/çıkış kartı üzerindeki X71,X72 ve X73’e kadar köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve
değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, köprü önayarları listelenmiştir.
Montaj konumları:
1
/2 kasa büyüklüğü ile: Şekil 3-3’te No.3, yuva 33
1
/1 kasa büyüklüğü ile: Şekil 3-4’te No.3, yuva 33 sağ.
Tablo 3-11
C-I/O-2 giriş/çıkış kartının veriyolu adresi için köprü ayarları
Köprü
Önayar
X71
1-2 (H)
X72
1-2 (H)
X73
2-3 (L)
Bu kart iki ayrı konfigürasyonda mevcuttur:
• Normal toprak akımı ölçümü ile uygulama; Veriyolu numarası C53207-A324-B50-*
• Hassas toprak akımı ölçümü ile uygulama; Veriyolu numarası C53207-A324-B60-*
Baskılı bir devre kartında basılı tabloda uygun veriyolu numarası işaretlidir.
C-I/O-2 giriş/çıkış kartı üzerindeki anma akım ayarları veya kademe hızlandırma kontrol edilmelidir.
421
Şekil 3-9
422
Yapılandırma ayarlarının kontrolü için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile 7SA522.../FF ve
üstü sürümler için C-I/O-2 giriş/çıkış kartı
Tablo 3-12
Anma akımı veya kademe hızlandırma için köprü ayarı
Köprü
1)
Anma akımı 1 A
Anma akımı 5 A
Kademe hızlandırma 100 A
Kademe hızlandırma 500 A
X51
1-2
1-2
X60
1-2
2-3
X61
3-5
4-5
X62
3-5
4-5
X63
3-5
4-5
X641)
3-5
4-5
Hassas toprak akımı ölçümü ile uygulamada mevcut değildir
ÇIK13, ÇIK14 ve ÇIK15 ikili çıkışlarının kontak tipi, normalde açık konumdan normalde kapalı konuma
değiştirilebilir (ayrıca Ekte genel şemalara bakın).
Tablo 3-13
1)
CIK13, CIK14 ve CIK15 ikili çıkışlarının kontak tipi için köprü ayarı
İkili
çıkış
Köprü
Normalde açık (N/A)
kontak1)
(N/K)
ÇIK13
X41
1-2
2-3
ÇIK14
X42
1-2
2-3
ÇIK15
X43
1-2
2-3
Önayar
CIK8’den CIK12’ye kadar olan ikili çıkışlarda röleler kollara ayrılabilir veya tek röle olarak CIK8, CIK11 ve CIK12
için (bu sırada CIK9 ve CIK10’un fonksiyonu yoktur) atanabilirler (ayrıca Ekte genel şemalara bakın).
Tablo 3-14
1)
ÇIK8’den ÇIK11’e kadar olan Kollara ayrılma yapılandırılması için veya Tek röle olarak ÇIK8,
ÇIK11 ve ÇIK12 ayarları için köprü ayarları
Köprü
ÇIK8'den ÇIK12'ye
kadar kollara
ayrılmış 1)
ÇIK8, ÇIK11, ÇIK12 tek röle olarak
(ÇIK9, ÇIK10 fonksiyonsuz)
X80
1-2, 3-4
2-3, 4-5
X81
1-2, 3-4
2-3, 4-5
X82
2-3
1-2
Önayar
X71, X72 ve X73 köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, köprü
önayarları listelenmiştir.
Tablo 3-15
C-I/O-2 giriş/çıkış kartının veriyolu adresleri için köprü ayarları
Köprü
Önayar
X71
1-2 (H)
X72
1-2 (H)
X73
2-3 (L)
423
Giriş/çıkış kartı C-I/O-7
Giriş/çıkış kartı B-I/O-7 için baskılı devre kartının serimi Şekil 3-10’da görülmektedir.
Şekil 3-10
Kart yapılandırmaları için gerekli köprü ayarlarının gösterimi ile C-I/O-7 giriş/çıkış kartı
Cihaz sürümüne bağlı olarak, bazı ikili çıkışların kontakları, normalde açık konumdan normalde kapalı konuma
değiştirilebilir (Ekte Bölüm A.2’ye bakın).
• 7SA522*-*U sürümünde (1/1 kasa büyüklüğü, 44 ikili çıkışlı ile): ÇIK30, ÇIK31, ÇIK41 ve ÇIK42 (Şekil 3-4,
sol taraf 19 no’lu yuva).
Tablo 3-16’da, kontak modu için köprü ayarları görülmektedir.
424
Tablo 3-16
Rölenin C-I/O-7 giriş/çıkış kartındaki ÇIK30, ÇIK31, ÇIK41 ve ÇIK42 ikili çıkışlarının kontak modu için
köprü ayarı, 1/1 kasa büyüklüğü için
Cihaz
7SA522*-*
Modül
İkili
çıkış
U
Yuva 19
sol
Köprü Normal durumda açık
(N/A) kontak
Normalde durumda
Önayar
kapalı (N/K) kontak
ÇIK30
X41
1-2
2-3
1-2
ÇIK31
X42
1-2
2-3
1-2
ÇIK41
X43
1-2
2-3
1-2
ÇIK42
X44
1-2
2-3
1-2
Köprü konumuna göre 5 veya 6 giriş bu modülde kullanılabilir. 6 ikili giriş (GİR17-GİR22), ortak hatta bağlı veya
5 ikili giriş 1x2 ikili girişine ayrılmış (GİR 17-GİR 18), ortak hatta bağlı ve 1 x 3 ikili girişe (GİR 19-GİR 21)
ayrılmış. X110, X111 ve X29 köprülerinin daima birbirleriyle doğru ilişkide olmalarına dikkat edilmelidir.
Tablo 3-17
Girişlerin sayısı
Köprü
5 İkili girişler
6 İkili girişler
(1 x 2 ve 1 x 3 ikili girişler,
kollara ayrılmış)
(1 x 6 ikili girişler, kollara
ayrılmış)
1-2
2-3
2-3
X110
Önayar
X111
2-3
1-2
1-2
X29
2-3
1-2
1-2
İkili girişlerin kontrol gerilimlerinin kontrolü:
GİR17’den GİR22’ye kadar (1/1 kasa büyüklüğü ile, Yuva 33 sol) Tablo 3-5’e göre
Tablo 3-18
1)
2)
3)
C-I/O-7 giriş/çıkış kartındaki, GİR17 ve GİR22 ikili girişlerinin kontrol gerilimlerinin köprü
ayarları
İkili Girişler
Köprü
17 V Eşik 1)
73 V Eşik 2)
154 V Eşik 3)
GİR17
X21
L
M
H
GİR18
X22
L
M
H
GİR19
X23
L
M
H
GİR20
X24
L
M
H
GİR21
X25
L
M
H
GİR22
X26
L
M
H
425
C-I/O-7 giriş/çıkış kartı üzerindeki X71, X72 ve X73’e kadar köprüler veriyolu adres ayarları için kullanılır ve
değiştirilmemelidir. Aşağıdaki tabloda, köprü önayarları listelenmiştir.
Modülün yerleşim konumu Şekil 3-4’te belirlenmiştir.
Tablo 3-19
426
C-I/O-7 giriş/çıkış kartının veriyolu adresi için köprü ayarları, (1/1 kasa büyüklüğü için Yuva 19
sol)
Köprü
Montaj konumu 19
A0 X71
1-2 (H)
A1 X72
2-3 (L)
A2 X73
1-2 (H)
3.1.2.4 Arayüz Modülleri
Arayüz Modüllerinin Değiştirilmesi
Arayüz modülleri, C-CPU-1 kartı üzerinde bulunmaktadır. Şekil 3-11’de, baskılı devre kartında arayüz
modüllerinin yerleşimi görülmektedir.
Şekil 3-11
Arayüz modülleriyle birlikte İşlemci Kartı C-CPU-1
427
Aşağıdakilere dikkat edin:
• Sadece gömme tipi montaj kasası olan cihazların arayüz modülleri değiştirilebilir. Çıkma tip pano montajı
kasası olan cihazlarda sadece üretim merkezinde değiştirilebilir.
• Sadece sipariş kodu ile belirtilen arayüz modüllerinin eşini kullanın (ayrıca Ek, Bölüm A.1’e bakın).
• Veriyolu kapasitesi özellikli cihazların sonlandırılması, ''RS485-Arayüzü'' paragrafına göre yapılmalıdır.
Tablo 3-20
Arayüz modüllerini Değiştirme
Arayüz
Montaj konumu/Port
Değiştirme modülü
Sistem Arayüzü
B
Servis Arayüzü
C
Sadece sipariş kodlu olarak
tesislerimizden sipariş edilebilen
arayüz modülleri kullanılmalıdır
(Ek A.1’e bakın)
D
E
FO5 - FO8;
FO17 - FO19
Değiştirme modüllerinin sipariş numaraları, Ek, Bölüm A.1 Aksesuarlar da bulunabilir.
RS232 Arayüzü
Köprü konumları değiştirilerek, RS232 arayüzü bir RS485 arayüzüne dönüştürülebilir veya bunun tersi
yapılabilir (Şekil 3-12 ve 3-13’e bakın).
Şekil 3-11’de, C-CPU-1 baskılı devre kartı üzerinde arayüz modüllerinin yerleşimi görülmektedir.
Asağıdaki şekilde, arayüz modülü üzerinde RS232 arayüzünün yapılandırılması için gerekli köprü konumları
görülmektedir.
Fiber optik bağlantılı çıkma tip montaj kasası olan cihazlarda, fiber optik arayüz modülü konsol kasasına
yerleştirilmiştir. Fiber-optik modülü, ilgili CPU arayüz yuvasında bir RS232 arayüz modülü üzerinden denetlenir.
Bu tip uygulama için, RS232 modülü üzerindeki X12 ve X13 köprüleri 2-3 konumuna takılmalıdır.
Şekil 3-12
RS232’nin yapılandırılması için fişli köprülerin ve sonlandırma dirençlerinin köprü konumları
RS232 için sonlandırma dirençleri gerekmez. Bunlar, daima etkisizdir.
428
X11 köprüsü ile, modemle iletişim için gerekli ve önemli olan akış denetimi sağlanır.
Tablo 3-21
1)
Arayüz modülünde CTS (Clear To Send; Akış denetimi) köprü ayarı
Köprü
RS232 arayüzden /CTS
/RTS ile denetlenen /CTS
X11
1-2
2-3 1)
Önayar
Köprü Ayarı 2-3: Modeme bağlantı genellikle yıldız çoğullayıcı veya optik fiber çevirici ile yapılır. Dolayısıyla;
RS232 standardı DIN 66020’ye göre modem kontrol denetim sinyalleri mevcut değildir. SIPROTEC 4-cihazları
her zaman yarı çift yönlü mod da çalıştığı için, modem sinyalleri gerekli değildir. 7XV5100-4 sipariş numaralı
bağlantı kablosunu kullanın.
Köprü Ayarı 1-2: Bu ayar, modem sinyallerini hazır duruma getirir. SIPROTEC 4 cihazı ile modem arasında
doğrudan bir RS232 bağlantı için, istenirse bu ayar seçilebilir. Bu amaçla, standart bir RS232 modem bağlantı
kablosu (25e 9-luk çevirici) kullanmanızı öneririz.
Not
RS232 arayüzü üzerinden DIGSI ile doğrudan bir bağlantı kurmak için, X11 köprüsü 2-3 konumuna takılmalıdır.
RS485 Arayüzü
Aşağıdaki şekilde, arayüz modülü üzerinde RS485 arayüzünün yapılandırılması için gerekli köprü konumları
görülmektedir.
RS485-Arayüzü Şekil 3-12’ye göre bir RS232-Arayüzüne dönüştürülebilir.
Şekil 3-13
RS485’in konfigürasyonu için fişli köprülerin ve sonlandırma dirençlerinin konumları
429
Profibus-/DNP-Arayüzü
Şekil 3-14
Etkin elektriksel modüllerin (Profibus ve DNP3.0) sonlandırma dirençlerinin yapılandırılması için fişli
köprülerin konumu
EN100-Modülü Ethernet (IEC 61850)
Ethernet arayüz modülünün köprü konumları yoktur. Bu yüzden, faaliyete girişinde donanım türünden hiçbir
değişiklik gerekmez.
Sonlandırma
Veriyolu yeteneği özellikli arayüzler, veriyoluna bağlı son cihazda bir sonlandırmaya gerek duyarlar. 7SA522
için; bu, RS485- veya Profibus-/DNP- arayüzlü modellere uygulanır.
Sonlandırma dirençleri, C-CPU-1 işlemci kartı üzerinde bulunan, RS485 veya Profibus-arayüzü üzerinde
bulunur (Şekil 3-3 ve 3-4’te No 1 altında).
Şekil 3-11’de, C-CPU-1 baskılı devre kartı üzerinde arayüz modüllerinin yerleşimi görülmektedir.
Arayüz modülünün bir RS485 arayüzü olarak Şekil 3-13’te, bir Profibus-/DNP- arayüzü olarak yapılandırılması
için gerekli köprü konumları da Şekil 3-14’te görülmektedir.
Sonlandırma dirençlerinin yapılandırılması için, modülün her iki köprüsü aynı biçimde takılmalıdır.
Fabrika çıkışı, köprüler, sonlandırma dirençleri bağlı olmayacak şekilde ayarlanmıştır.
Şekil 3-15’te gösterildiği gibi, sonlandırma dirençleri, harici olarak da (örneğin klemens bloğuna) bağlanabilir.
Bu durumda; RS485 veya Profibus arayüzü modülünde bulunan sonlandırma dirençleri enerjisiz bırakılmalıdır .
Şekil 3-15
430
RS485 arayüzünün sonlandırılması (harici)
3.1.2.5 Tekrar Monte Etme
Cihazın montajı, aşağıdaki işlem sırası takip edilerek yapılır:
• Kartları kasa içerisine dikkatlice yerleştirin. Montaj konumları, Şekil 3-3’ten 3-4’e kadar şemalarda
gösterilmektedir. Çıkma tip pano montaj için tasarımlanmış cihaz modeli için, C-CPU-1 işlemci devre kartını
yerine itmek için metal kolu kullanın. Metal kol ile kartı yerine takmak daha kolaydır.
• Şerit kablonun fişli konnektörlerini, önce I/O giriş/çıkış kartına ve sonra C-CPU-1 işlemci kartına takın.
Herhangi bir bağlantı pininin bükülmemesine dikkat edin! Aşırı güç uygulamayın!
• C-CPU-1 işlemci modülü ile ön kapak arasındaki şerit kablonun fişli konnektörünü ön kapağın soketine takın.
• Fişli konektörün alt ve üst mandallarına birlikte basın.
• Ön kapağı yerine takın ve vidalarla kasaya sabitleyin.
• Kapak başlıklarını tekrar yerlerine takın.
• Cihaz kasasının arka yüzündeki arayüz modüllerini tekrar yerlerine vidalayın. Cihazın çıkma tip montaj
kasası için bu işlem gerekli değildir.
3.1.3
Montaj
3.1.3.1 Gömme Tip Pano Montajı
Uygulamaya bağlı olarak, cihaz kasası 1/2 veya 1/1 büyüklüğünde olabilir. 1/2 kasa büyüklüğü (Şekil 3-16) için
4’er adet ve 1/1 kasa büyüklüğü (Şekil 3-17) için de 6’şar adet kapak ve tespit deliği mevcuttur.
• Ön kapağın köşelerinde bulunan 4 adet kapağı 1/1 kasa büyüklükleri için üst ve altta ortadaki ilave 2 kapak
da dahil- yerlerinden çıkarınç. Böylelikle montaj konsolundaki 4 veya 6 adet uzun tespit deliği açığa çıkar.
• Cihazı pano açıklığına yerleştirip 4 veya 6 vida ile yerine tespit edin. Cihaz boyutları için, Bölüm 4.23’e bakın.
• 4 veya 6 kapağı tekrar yerlerine takın.
• Cihazın arka levhasındaki topraklamayı, panonun/istasyonun düşük-omik koruma toprağına bağlayın. Cihaz
toprağı için en az bir M4 vida kullanın. Toprak iletken kesiti, cihaza bağlı diğer kablo kesitlerinden büyük veya
en azından onlara eşit olmalıdır. Ayrıca, topraklama iletkeninin kesiti en az 2,5 mm2 olmalıdır.
• Cihazın arka yüzündeki fişli veya vidalı klemenslere, panonun bağlantı şemasına göre gerekli bağlantıları
yapın.
Köşeli vidaları sıkarken veya vidalı klemenslere doğrudan kabloları bağlarken, pabuçların veya iletkenlerin
yerleştirilmesinden önce vida başları klemens bloğuyla aynı seviyede olacak şekilde vidalar sıkılmalıdır.
Vida dişi pabuç deliğine geçecek şekilde bağlantı yerindeki halkalı pabucu ortalayın.
SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarına göre, kablo boyutu, sıkma torku, bükme çapı ve kablo boşluğu gibi
bilgilere dikkat edilmelidir. Cihaz ilişiğindeki kısa açıklamada bunlara ilişkin notlar bulunmaktadır.
431
432
Şekil 3-16
Gömme tip pano montajı, (1/2 kasa büyüklüğü) için örnek
Şekil 3-17
Gömme tip pano montajı, (1/1 kasa büyüklüğü) için örnek
3.1.3.2 Raf Montajı ve Hücre İçine Montaj
Cihazı bir pano çerçevesine veya hücre kabini içerisine monte etmek için 2 montaj braketi gerekir. Sipariş
kodları, ekte Bölüm A.1’de verilmiştir.
1
/2 kasa büyüklüğü (Şekil 3-18) için 4’er adet ve 1/1 kasa büyüklüğü (Şekil 3-19) için de 6’şar adet kapak ve
tespit deliği bulunur.
• İki montaj braketini, her birini 4 vida ile rafa veya kabine gevşek şekilde tutturun.
• Ön kapağın köşelerinde bulunan 4 adet kapağı 1/1 kasa büyüklükleri için üst ve altta ortadaki ilave 2 kapak
da dahil- yerlerinden çıkarınç. Böylelikle montaj konsolundaki 4 veya 6 adet tespit deliği açığa çıkar ve
onlara erişilebilir.
• 4 veya 6 adet vida ile cihazı birisi üstte, diğeri altta bulunan montaj braketlerine bağlayın.
• 4 veya 6 kapağı tekrar yerlerine takın.
• Toplam 8 vida ile montaj kollarını rafa veya hücreye sıkıca tespit edin.
• Cihazın arka levhasındaki topraklamayı, panonun/istasyonun düşük-omik koruma toprağına bağlayın. Cihaz
toprağı için en az bir M4 vida kullanın. Toprak iletken kesiti, cihaza bağlı diğer kablo kesitlerine eşit olmalıdır.
Topraklama iletkeninin kesiti en az 2,5 mm2 olmalıdır.
• Cihazın arka yüzündeki fişli veya vidalı klemenslere, panonun bağlantı şemasına göre gerekli bağlantıları
yapın.
Köşeli vidaları sıkarken veya vidalı klemenslere kabloları doğrudan bağlarken, pabuçların veya iletkenlerin
yerleştirilmesinden önce vida başları klemens bloğuyla aynı seviyede olacak şekilde vidalar sıkılmalıdır.
Vida dişi pabuç deliğine geçecek şekilde bağlantı yerindeki halkalı pabucu ortalayın.
SIPROTEC 4 Açıklamalarına göre, kablo boyutu, sıkma torku, bükme çapı ve kablo boşluğu gibi bilgilere
dikkat edilmelidir. Cihaz ilişiğindeki kısa açıklamada bunlara ilişkin notlar bulunmaktadır.
Şekil 3-18
Cihazın rafa veya hücreye montajı, (1/2 kasa büyüklüğü) için örnek
433
Şekil 3-19
Cihazın rafa veya hücreye montajı, (1/1 kasa büyüklüğü) için örnek
3.1.3.3 Çıkma Tip Pano Montajı
Cihazın montajı için, aşağıdaki işlem sırasını takip edin:
• Cihazı 4 vida ile panoya bağlayın. Boyutlar için Bölüm 4.23’te Teknik Verilere bakın.
• Cihazın toprağını panonun/istasyonun düşük-omik koruma toprağına bağlayın. Toprak iletken kesiti, cihaza
bağlı diğer kablo kesitlerine eşit olmalıdır. Topraklama iletkeninin kesiti en az 2,5 mm2 olmalıdır.
• Bu toprak alternatif olarak yan taraftaki topraklama yüzeyine en az bir M4 standart vida ile bağlanabilir.
• Vidalı klemenslere devre şemasına göre bağlantıları yapın. Optik fiberler ve elektriksel iletişim arayüz
modüller için bağlantıları eğimli kutular üzerinden yapın. İletken kesiti büyüklüğü, pabuçlar, bükme çapı vb.
ile ilgili bilgiler SIPROTEC 4 Sistem Açıklamalarında bulunabilir. Cihaz ilişiğindeki kısa açıklamada bunlara
ilişkin notlar bulunmaktadır.
434
3.2 Bağlantıların Kontrolü
3.2
Bağlantıların Kontrolü
3.2.1
Seri Arayüzlerin Veri Bağlantılarının Kontrolü
Aşağıdaki bölümlerde, cihazın farklı seri arayüzlerine, zaman eşlemesi arayüzüne ve Ethernet arayüzüne
ilişkin pin atamaları tablo biçiminde listelenmiştir. Bağlantıların konumu aşağıdaki şekillerde görülebilir.
Şekil 3-20
9-pin D-altminyatür dişi konektörler
Şekil 3-21
Ethernet Bağlantı
Operatör Arayüzü
Önerilen haberleşme kablosunun kullanılması durumunda (Kablonun sipariş tanımlaması için, Ek A.1’e bakın);
SIPROTEC 4 cihazı ile PC (kişisel bilgisayar) veya Laptop (dizüstü bilgisayar) arasında doğru bağlantı
otomatik olarak sağlanır.
Servis Arayüzü
Eğer hizmet arayüzü (Port C) sürekli bir bağlantıyla veya bir modem üzerinden cihazla iletişim kurmak için
kullanılıyorsa, veri bağlantılarını kontrol edin.
435
Sistem Arayüzü
Bir cihaz seri arayüzü bir kontrol merkezine bağlandığında, veri bağlantısı kontrol edilmelidir. Gönderme ve
alma kanallarının görsel bir kontrolünün yapılması önemlidir. RS232- ve Fiber optik kablo arayüzünde her bir
kanal bir iletim yönüne tahsis edilmiştir. Bu nedenle bir cihazın veri çıkışı diğer cihazın veri girişine
bağlanmalıdır ve bunun tersi de olabilir.
Veri kablosu bağlantıları, DIN 66020 ve ISO 2110 standartlarına göre işaretlenmiştir.
• TxD = veri gönderme
• RxD = veri alma
• RTS = gönderme istemi
• CTS = gönderime hazırlama
• GND = Sinyal / Şasi Toprağı
Kablo ekranı, her iki uçta topraklanmalıdır. Aşırı derecede EMV-yüklü ortamlarda, girişim bağışıklığını
iyileştirmek için, toprak bağlantısı ayrı bir şiltli iletken çifti üzerinden yapılabilir.
Tablo 3-22
Pin-No
Değişik arayüzler için altminyatür ve RJ45 konnektörünün pim-atamaları
Operatör
Arayüzü
RS232
2
RxD
RxD
-
-
3
TxD
TxD
A/A’ (RxD/TxD-N)
4
-
-
-
5
GND
GND
6
-
-
7
RTS
RTS
- 1)
-
-
-
8
CTS
CTS
B/B’ (RxD/TxD-P)
A/A’ (RxD/TxD-N)
B
-
9
-
-
-
-
-
mevcut
değil
1
1)
RS485
Profibus FMS Bağımlı, RS485
DNP3.0 RS485
Profibus DP Bağımlı, RS485
Ethernet
EN 100
Kablo koruyucu ekranı (elektriksel olarak bağlı ekran uçlarıyla)
Tx+
-
Tx-
B/B’ (RxD/TxD-P)
A
Rx+
CNTR-A (TTL)
RTS (TTL
seviyesi)
-
C/C’ (GND)
C/C’ (GND)
GND1
-
-
+5 V (maks. yük <100 mA)
VCC1
Rx-
7 no’lu pin, bir RS485 arayüz olarak çalıştırıldığında, RS232 seviyesinin RTS sinyalini de taşıyabilir. 7 no’lu pin, bu
yüzden kullanılmamalıdır!
Sonlandırma
RS485 arayüzü, C/C’ (GND) ortak referans potansiyelli A/A’ ve B/B’ sinyalleriyle yarı çift yönlü işletilebilir.
Sonlandırma dirençlerinin veriyolunda sadece son cihaza bağlandığını ve veriyoluna bağlı diğer cihazların
sonlandırma dirençlerinin bağlı olmadığını kontrol edin. Sonlandırma dirençleri için köprüler, a-rayüz modülü
RS485 (Şekil 3-12) veya Profibus modülü RS485 (Şekil 3-13 üzerinde bulunur). Sonlandırma dirençleri harici
olarak da bağlanabilir (örneğin bağlantı modülüne, Şekil 3-15’te görüldüğü gibi). Bu durumda, modül üzerinde
bulunan sonlandırma dirençleri sisteme bağlanmamalıdır.
Eğer veriyolu genişletilecekse, yine sadece veriyolundaki en son cihazın sonlandırma dirençlerinin devreye
alındığından ve diğer cihazların sonlandırma dirençlerinin bağlı olmadığından emin olun.
436
Zaman Senkronlama Arayüzü
DC 5 V, DC 12 V veya DC 24 V zaman eşleme sinyalleri aşağıdaki tablolarda gösterilen girişlere bağlanmışsa,
seçimli olarak, bu sinyalleri işlemek de mümkündür.
Tablo 3-23
1)
Zaman senkronlama arayüzünün D-altminyatür konnektörünün pin-atamaları
Pin-No
Tanımlama
Sinyalin Anlamı
1
P24_TSIG
24 V giriş
2
P5_TSIG
5 giriş giriş
3
M_TSIG
Dönüş hattı
4
- 1)
- 1)
5
EKRAN
Ekran potansiyeli
6
-
-
7
P12_TSIG
12 V giriş
8
P_TSYNC 1)
24 V giriş1)
9
EKRAN
Ekran potansiyeli
atanmış, ancak kullanılamaz
Fiber Optikler
UYARI!
Fiber-optik elemanlara ve diğer optik cihazlara çıplak gözle bakmayın! EN 60825-1’e göre Lazer Sınıfı 1.
Koruma veri haberleşmesi için, aşağıdaki bölüme bakın.
Fiber optik kablolar üzerinden gönderilen sinyaller elektromanyetik müdahaleden etkilenmez. Fiberler,
bağlantılar arasında elektriksel yalıtımı sağlar. Gönderme ve alma bağlantıları
gönderme ve alma için
sembolleriyle gösterilmiştir.
Fiber optik arayüz için, karakter eylemsiz durumu “Sönük” tür. Eğer ayar değiştirilecekse; SIPROTEC 4-Sistem
Açıklamalarıńda gösterildiği gibi, DIGSI işletim programını kullanın.
437
3.2.2
Koruma Veri Haberleşme Kontrolü
Eğer cihaz sayısal iletişim bağlantıları için koruma verileri arayüzüne sahipse, iletim biçimi kontrol edilmelidir.
Koruma verileri iletişimi, ya optik fiberler üzerinden cihazlar arasında doğrudan ya da iletişim dönüştürücüleri
ile bir iletişim ağı veya özel bir iletim ortamı üzerinden yapılır.
Fiber Optikler, doğrudan bağlantı
UYARI!
Lazer Işınlarına dikkat!
Aşağıdaki tedbire uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir.
Fiber-optik elemanlara ve diğer optik cihazlara çıplak gözle bakmayın! EN 60825-1’e göre Lazer Sınıfı 1.
Doğrudan optik fiber bağlantısı, bir optik fiber konektörü ile kontrol edilir. Her bir yön için bir bağlantı mevcuttur.
Bu nedenle bir cihazın veri çıkışı diğer cihazın veri girişine bağlanmalı veya bunun tersi yapılmalıdır. Gönderme
ve alma bağlantıları,
gönderme için
ve alma için sembolleriyle gösterilmiştir. Gönderme ve alma
kanallarının gözle kontrolünün yapılması önemlidir.
Birden fazla cihaz kullanılıyorsa, bütün koruma verileri arayüzleri, seçilen topolojiye göre kontrol edilir.
Haberleşme Dönüştürücü
Fiber optikler, genellikle cihazlar ve iletişim dönüştürücüleri arasındaki bağlantılar için kullanılır. Bunlar, her bir
koruma verileri arayüzü için doğrudan optik fiber bağlantısında olduğu gibi aynı şekilde kontrol edilir.
4502 no’lu BAĞL.1SONA ERDİ veya 4602 no’lu BAĞL.2SONA ERDİ adresinde bağlantı tipinin doğru olarak
parametrelenmiş olduğundan emin olun.
Diğer Bağlantılar
Diğer bağlantılar için, gözle kontrol yeterlidir. Elektriksel ve fonksiyonel kontroller, devreye alma sırasında
yapılır (aşağıdaki ana bölüme bakın).
438
3.2.3
Sistem Bağlantılarının Kontrolü
UYARI!
Tehlikeli gerilimlere dikkat!
Aşağıdaki tedbirlere uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir.
Aşağıdaki test adımları, tehlikeli gerilimler mevcutken yapılır. Bu testler, sadece tüm güvenlik yönergelerini tam
olarak bilen ve bunlara gerekli titizliği gösteren kalifiye personel tarafından yapılmalıdır.
Dikkat!
Cihazı, bir batarya olmaksızın doğrudan bir batarya şarj cihazı üzerinden beslemeyin.
Bağlı bir batarya olmaksızın cihazın sadece bir batarya şarj cihazı üzerinden beslenmesi, yüksek gerilimlerin
oluşmasına ve sonuçta cihazın hasar görmesine yol açabilir.
Bu yüzden, cihazı, bağlı bir batarya olmaksızın doğrudan bir batarya şarj cihazı üzerinden beslemeyin. (Sınır
değerler için, Teknik Veriler, Bölüm 4.1’e bakın).
Cihazı, ilk defa enerjilemeden önce, sıcaklığı denkleştirmek, nemi mümkün olduğunca azaltmak ve
yoğunlaşmayı önlemek için, en az 2 saat süreyle en son kullanılacağı çalışma ortamında bekletin. Cihazın
harici bağlantılarını kontrol edin. Tesis, enerjisiz ve topraklı olmalıdır.
Sistem bağlantılarını kontrol etmek için aşağıdaki işlem sırasını takip edin:
• Güç kaynağı ve ölçülen gerilimler için koruma anahtarları (örneğin test anahtarları, sigortalar veya minyatür
şalterler) açık olmalıdır.
• Akım ve gerilim trafolarının bağlantılarının sürekliliğini, sistem ve bağlantı şemalarına göre kontrol edin:
– Akım trafoları uygun şekilde topraklanmış mı?
– Akım trafolarının polariteleri aynı seçilmiş mi?
– Akım trafolarının faz bağlantıları doğru mu?
– Gerilim trafoları uygun şekilde topraklanmış mı?
– Gerilim trafolarının polariteleri doğru mu?
– Gerilim trafolarının faz bağlantıları/faz sırası doğru mu?
– Akım girişi I4 polaritesi doğru mu (eğer kullanılmışsa)?
– Gerilim girişi U4 polaritesi doğru mu (eğer örneğin açık üçgen sargısı veya bara gerilimi için
kullanılmışsa)?
• Cihazın dış devreden yalıtılması için ve sekonder testi için konulmuş bütün test anahtarlarının
fonksiyonlarını kontrol edin. Özellikle akım trafo devrelerindeki “Test“ konumunda bulunan test anahtarları
önemlidir. Bunların, test modundayken akım trafo sekonderlerini kısa-devre ettiğinden emin olun.
439
• Cihazın akım devrelerini kısa-devre etme özelliği de kontrol edilmelidir. İletkenliğin kontrolü için ommetre
veya diğer test aygıtları gereklidir. Terminal iletkenliğinin, akım trafoları veya bunların kısa-devre köprüleri
üzerinden hatalı olarak ters yönde simüle edilmediğinden emin olun.
– Cihazın ön kapağını çıkarın (Şekil 3-3’ten 3-4’e kadar şemalara bakın).
– Ölçülen akım girişlerinin olduğu giriş/çıkış kartına bağlı şerit kabloyu çıkarın (ön taraftan sağdaki baskılı
devre kartı; 1/2 kasa büyüklüğü için Şekil 3-3 yuva 33, 1/1 kasa büyüklüğü için Şekil 3-4 yuva 33 sağ).
Baskılı devre kartını, fişli klemenslerle temas etmeyecek şekilde dışarı çıkarın.
– Cihaz terminallerinde, akım trafo sekonderlerine bağlı her biri klemens çifti için devrenin iletkenliğini
kontrol edin.
– Giriş/çıkış kartını tekrar yerine sıkıca yerleştirin. Şerit kabloyu dikkatlice yerine takın. Herhangi bir
bağlantı pininin bükülmemesine dikkat edin! Aşırı güç uygulamayın!
– Her bir akım klemensi çiftinin (gidiş/dönüş) bağlantılarını tekrar kontrol edin.
– Ön kapağı yerine takıp vidaları sıkıştırın.
• Güç kaynağının besleme devresine bir ampermetre bağlayın. 2,5 A - 5 A ölçme aralığı ampermetre için
uygundur.
• Cihazın yardımcı besleme gerilimini uygulayan koruyucu minyatür şalteri kaldırın. Cihaz klemenslerindeki
veya bağlantı modüllerindeki gerilimin büyüklüğünü ve polaritesini kontrol edin.
• Ölçülen kalıcı-durum akım, cihazın normal durum güç tüketimine karşılık olmalıdır. Ampermetrenin geçici
sapması, sadece kondansatörlerin şarj akımlarını gösterir.
• Koruyucu minyatür şalteri indirerek yardımcı besleme gerilimini kesin.
• Bağlı tüm ölçü aletlerini devreden çıkarın; güç beslemesi bağlantılarını normale getirin.
• Yardımcı besleme gerilimini tekrar uygulayın.
• Gerilim trafolarının minyatür koruma şalterini çalıştırın.
• Cihaz klemenslerindeki gerilimlerin faz sırasını kontrol edin.
• Gerilim trafolarının ve yardımcı beslemenin minyatür koruma şalterlerini tekrar indirin.
• Kesicilerin açma devrelerini kontrol edin.
• Kesicilerin kapama devrelerini kontrol edin.
• Diğer cihazlarla olan bağlantıların doğruluğunu kontrol edin.
• Sinyal devrelerini kontrol edin.
• Koruyucu minyatür şalteri kaldırarak güç kaynağına tekrar gerilim uygulayın.
440
3.3 Devreye Alma
3.3
Devreye Alma
UYARI!
Elektrikli bir cihaz üzerinde çalışma konusunda tehlikeli gerilim uyarısı.
Aşağıdaki tedbirlere uyulmaması ölüm, kişisel yaralanma ve ciddi maddi hasarlara yol açabilir.
Sadece tüm güvenlik adımlarını ve önleyici önlemleri alan kalifiye personel bu cihaz üzerinde çalışabilir.
Uygulanabilecek tüm güvenlik talimatları ile birlikte bu kullanım kılavuzundaki tüm uyarı ve güvenlik bildirimleri
tam olarak bilinmelidir.
Herhangi bir elektrik bağlantısı yapılmadan önce, cihazın topraklaması, doğrudan istasyonun koruyucu toprak
iletkenine bağlanmalıdır.
Güç kaynağında ve akım trafoları, gerilim trafoları ve test devreleri bağlantılarında tehlikeli gerilimler mevcut
olabilir.
Besleme gerilimi kesildikten sonra bile cihaz üzerinde tehlikeli gerilimler mevcut olabilir; yani (depolama
kondansatörleri) hala yüklü olabilir.
Yardımcı besleme gerilimi kesildikten sonra; tekrar gerilim uygulamadan önce cihazın kalıcı başlangıç
koşullarına ulaşması için en az 10 s süreyle bekleyin.
Teknik Veriler bölümünde belirtilen sınır değerler -test ve devreye alma işlemleri de dahil- asla aşılmamalıdır.
Röle bir sekonder test cihazı ile test edilirken, aksi belirtilmedikçe, diğer ölçme geriliminin bağlı olmadığına ve
kesicilere giden açma ve kapama komutlarının bloke edildiğine emin olun.
TEHLİKE!
Akım trafolarının sekonder devrelerindeki kesintiler sırasında tehlikeli gerilimler
Cihaza giden akım bağlantıları açılmadan önce, akım trafosu sekonder devrelerini kısa devre edin.
Cihazın devreye alınmasından önce, fonksiyon testlerinin -açma/kapama testleri- de yapılması gerekir.
Öngörülen testler için önkoşul, anahtarlama işlemlerinin tehlikesiz olarak yapılmasıdır. Bunların işletme
kontrollerinin daha önce yapılmış olması gerekir.
UYARI!
Hatalı primer testlerinden kaynaklanan tehlike uyarısı
Primer testler, ancak, koruma sistemlerinin devreye alınmasını, tesisin işletilmesini ve ilgili güvenlik kurallarını
ve yönergelerini (anahtarlama, topraklama vb.) bilen kalifiye personel tarafından yapılabilir.
441
3.3 Devreye Alma
3.3.1
Test Modu ve İletim Bloklama
Etkinleştirme ve Devre Dışı Bırakma
Eğer cihaz bir merkezi kontrol sistemine veya SCADA arayüzü üzerinden bir sunucuya bağlanmışsa, iletilen
bilgi mevcut bazı protokoller ile değiştirilebilir. (Ek A.55'de yer alan “Protokole Bağlı Fonksiyonlar“ tablosuna
bakın).
Test moduunda, bir SIPROTEC 4-cihazdan ana sisteme gönderilen bütün mesajlar, -bunların gerçek arızalara
ilişkin ihbar mesajları değil, sadece test sonucu çıkan mesajlar olduğunu belirten- ilave bir test biti ile işaretlenir.
Ayrıca Aktarma kilidi nin etkinleştirilmesi ile, test işletimi esnasında sistem arayüzü üzerinden hiçbir mesaj
iletimi olmadığı belirlenebilir.
Test modunun ve iletimi kilitlemenin nasıl etkinleştirileceği ve etkisiz kılınacağı, SIPROTEC 4-Sistem
Açıklamalarında açıklanmıştır. DIGSI kullanıldığında, test özelliklerinin kullanılabilmesi için programın Online
(çevrim-içi) olması gerektiğine dikkat edin.
3.3.2
Zaman Senkronlama Arayüzü Kontrolü
Eğer harici zaman senkronlama kaynakları kullanılacaksa, zaman kaynağının (anten sistemi, zaman üreteci)
verileri kontrol edilir (Altbölüm 4’te “Zaman Eşleme” paragrafına bakın). Zaman eşlemenin (IRIG B, DCF77)
doğru çalıştığı, cihazın başlatılmasından 3 dakika sonra saat durumunun ''senkronlandı'' olarak
görüntülenmesi ve bunun ardından ''Saat Senkr. Ha OFF''mesajının verilmesi ile tanınır. Diğer notlar
SIPROTEC 4 Sistem Açıklamalarında bulunur.
Tablo 3-24
Zaman durumu
No
Durum metni
1
–– –– –– ––
2
– – – – – – ST
3
– – – – ER – –
4
– – – – ER ST
5
– – NS ER – –
6
– – NS – – – –
Gösterge:
– – NS – – – –
– – – – ER – –
– – – – – – ST
442
Durum
eşzamanlı
eşzamansız
zaman geçersiz
zaman arızası
yaz saati
3.3 Devreye Alma
3.3.3
Sistem Arayüzlerinin Testi
Ön Açıklamalar
Eğer cihaz bir sistem arayüzü ile donatılmışsa ve bu arayüz de kontrol merkezi ile iletişim için kullanılıyorsa
mesajların doğru olarak iletilip iletilmediğini test etmek için DIGSI - cihaz çalışması kullanılabilir. Ancak, cihaz
„aktif“ serviste ve sistem gerilim altında iken bu test seçeneğini kesinlikle kullanmayın.
TEHLİKE!
Test fonksiyonu vasıtasıyla sistem arayüzü üzerinden mesajların alınması ve iletilmesi, SIPROTEC 4cihazı ile istasyon arasında gerçek bir bilgi alışverişidir. Kesiciler ve ayırıcılar gibi bağlı şalt teçhizatı,
bu işlemlerin sonucunda çalışabilir!
Kesiciler ve ayırıcılar gibi anahtarlama teçhizatı, sadece devreye alma sırasında kontrol edilmelidir. Bu tür
teçhizat, sistem arayüzü üzerinden mesajların iletildiği ve alındığı „aktif“ çalışma sırasında, test modunda asla
kontrol edilmemelidir.
Not
Bu testin sonuçlandırılmasından sonra, cihaz yeniden başlatılmalıdır. Böylece bütün ihbar arabellekleri silinir.
Gerekirse, test öncesi, DIGSI ile bu arabellekler seçilip çıkartılmalıdır.
Sistem arayüzü testi, DIGSI kullanılarak Online (Çevrim-içi) işletim modunda yapılır:
• İstenilen diyalog kutusunu açmak için Online klasörüne çift tıklayın. Cihaz için işletim fonksiyonları çıkar.
• Pencerenin sağ tarafında fonksiyon seçenekleri görünmesi için; Test’i tıklayın.
• Liste görünümden Bildirimler Üret’i çift tıklayın. Bildirimler Üret diyalog kutusu açılır. (Şekil 3-22’ye bakın).
Diyalog Kutusunun Yapısı
Bildirim sütununda, sistem arayüzü için matris biçiminde yapılandırılmış bütün mesaj metinleri gözükecektir.
Durum OLMALI sütununda, test edilecek mesajlar için bir değer tanımlanabilir. Mesajların türüne bağlı olarak,
değişik giriş alanları (örneğin Bildirim ON/Bildirim OFF) bulunur. Bu düğmelerden birinin üzerine
tıklayarak aşağı açılır menüden istenilen değer seçilebilir.
443
3.3 Devreye Alma
Şekil 3-22
Diyalog kutusu ile sistem arayüzünün testi: Bildirimler oluştur – örnek
İşletim Durumunu Değiştirme
İşlem sütunundaki düğmelerden birine tıkladığınızda, sizden 6 no’lu şifreyi (Donanım-deneme menüleri için)
girmeniz istenir. Doğru şifre girişinden sonra ayrı ayrı mesajlar gönderebilirsiniz. Bir mesajı göndermek için,
bunun yanındaki Gönder butonuna tıklayın. İlgili mesajlar gönderilir ve SIPROTEC 4 cihazının olay
kayıtlarından ve kontrol merkezinden bu mesajlar okunabilir.
Diyalog kutusu açık olduğu sürece, başka testlerde yapılabilir.
Mesaj Bildirimli Test
Merkezi istasyona gönderilen bütün bilgiler için Durum OLMALI altında çıkan aşağı açılır menü listesinde olan
tüm seçenekler test edilir:
• Her bir test işleminin, herhangi bir tehlikeye yol açmaksızın dikkatlice yapıldığından emin olun (yukarıdaki
TEHLİKE uyarısını gözlemleyin!).
• Test edilecek fonksiyonun karşısındaki Gönder’i tıklayın ve gönderilen bilginin merkezi istasyona ulaştığını
ve muhtemelen istenilen tepkinin alındığını kontrol edin. Normalde ikili girişler üzerinden bağlı veriler (ilk
karakter „>“), bu işlemle aynı şekilde kontrol merkezine bildirilir. İkili girişlerin fonksiyonu, ayrı olarak test
edilir.
Test Modundan Çıkma
Sistem arayüzü testini sonlandırmak için Kapat’ı tıklayın. Diyalog kutusu kapanacaktır. İşlemci Sistemi yeniden
başlatılır ve cihaz yine işletilmeye hazır durumdadır.
Komut Bildirimli Test
Normalde ikili girişler üzerinden bağlı veriler (ilk karakter „>“) bu prosedürde kontrol edilir. Cihaza gönderilen
komutların, merkezi istasyon tarafından bildirilmesi gerekir. Tepkinin doğru olup olmadığını kontrol edin.
444
3.3 Devreye Alma
3.3.4
İkili Giriş ve Çıkışların Anahtarlama Durumu Kontrolü
Ön Açıklamalar
Bir SIPROTEC 4-cihazının ikili girişleri, çıkış röleleri ve LED'leri DIGSI kullanılarak ayrı ayrı ve tamamı kontrol
edilebilir. Bu özellik, örneğin İlk çalıştırma sırasında cihazdan şalt teçhizatına olan kablo bağlantısını
doğrulamak için kullanılır. Ancak, cihaz „aktif“ serviste ve sistem gerilim altında iken bu test seçeneğini
kesinlikle kullanmayın.
TEHLİKE!
Test fonksiyonu vasıtasıyla anahtar durumları değiştirildiğinde SIPROTEC 4-cihazda İşletim
durumunun gerçekten değişmesine neden olur. Kesiciler ve ayırıcılar gibi bağlı şalt teçhizatı, bu
işlemlerin sonucunda çalışabilir!
Kesiciler ve ayırıcılar gibi anahtarlama teçhizatı, sadece devreye alma sırasında kontrol edilmelidir. Bu tür
teçhizat, sistem arayüzü üzerinden mesajların iletildiği ve alındığı „aktif“ çalışma sırasında, test modunda asla
kontrol edilmemelidir.
Not
Bu donanım testinin sonuçlandırılmasından sonra, cihaz yeniden başlatılmalıdır. Böylece bütün ihbar
arabellekleri silinir. Gerekirse, test öncesi, DIGSI ile bu arabellekler seçilip çıkartılmalıdır.
Donanım testi, DIGSI kullanılarak Online (Çevrim-içi) işletim modunda yapılır.
• İstenilen diyalog kutusunu açmak için Online klasörüne çift tıklayın. Cihaz için işletim fonksiyonları çıkar.
• Pencerenin sağ tarafında fonksiyon seçenekleri görünmesi için; Test’i tıklayın.
• Liste görünümden Cihaz girdi ve çıktıları’nı çift tıklayın. Aynı isimli diyalog kutusu açılır (Şekil 3-23’e bakın).
Diyalog Kutusunun Yapısı
Diyalog kutusu üç gruba bölünmüştür: GİRİŞ ikili girişler için, ÇIKIŞ çıkış röleleri için, ve LED ise ışık diyotları
içindir. Her grubun solunda aynı etikette bir panel mevcuttur. Bir panele çift tıklayarak, seçilen grubun içindeki
elemanlar açılıp kapatılabilir.
Aktüel sütununda, donanım bileşenlerinin mevcut durumları görüntülenir. Gösterim sembolik olarak
gerçekleşir. İkili giriş ve çıkışlar, açık veya kapalı anahtar sembolleriyle ve ışık diyotlar karanlık veya
aydınlatılmış LED sembolleriyle gösterilir.
Donanım bileşenlerinin karşıt durumları Ayar sütununda görünür. Görüntüleme açık metinde gerçekleşir.
En sağdaki sütun, donanım bileşenlerine yapılandırılan (atanan) komutları veya mesajları gösterir.
445
3.3 Devreye Alma
Şekil 3-23
İkili girişlerin ve çıkışların testi – örnek
İşletim Durumunu Değiştirme
Bir donanım bileşeninin işletim durumunu değiştirmek için Ayar sütunundaki ilgili basma düğmesine tıklayınız.
İşletim durumunun ilk değişikliğine müsaade edilmeden önce, 6 no’lu şifreyi (eğer yapılandırma sırasında
etkinleştirilmişse) girmeniz istenir. Doğru şifre girişinden sonra bir durum değişikliği uygulanabilir. Diyalog
kutusu açık olduğu müddetçe, başka durum değişiklikleri de yapılabilir.
Çıkış Rölelerinin Testi
7SA522’nin çıkış röleleriyle tesis arasındaki kablo bağlantısının kontrolü için; röleye atanan mesajın
üretilmesine gerek duyulmaksızın her bir çıkış rölesi ayrı ayrı enerjilenebilir. Herhangi bir çıkış rölesinin ilk
durum değişikliği tetiklendiğinde, bütün çıkış röleleri dahili cihaz fonksiyonelliğinden ayrılır ve sadece donanım
test fonksiyonu ile çalıştırılabilir. Bu, bir çıkış rölesine, örneğin bir koruma fonksiyonundan bir açma faaliyeti
veya operatör panelinden bir kumanda komutunun uygulanamayacağı anlamına gelir.
Çıkış rölesini kontrol etmek için aşağıdaki işlemleri uygulayın:
• Çıkış rölesi üzerinden anahtarlama işlemlerinin tehlikesiz yürütülmesini sağlayın (yukarıdaki TEHLİKE!
ikazına bakın).
• Her bir çıkış rölesi, diyalog kutusundaki ilgili OLMALI-hücresi üzerinden test edilmelidir.
• Daha sonraki testler sırasında istenmeyen hatalı anahtarlama işlemlerini önlemek için testi sonlandırın
(“Test Modundan Çıkma“ paragrafına bakın).
446
3.3 Devreye Alma
İkili Girişlerin Testi
7SA522’nin ikili girişleriyle tesis arasındaki bağlantıların kontrolü için, ikili girişlerin enerjilenmesine yol açan
tesisteki koşullar tek tek üretilmeli ve cihazın bunlara gösterdiği tepkiler kontrol edilmelidir.
İkili girişlerin mevcut fiziksel durumlarının görülmesi için Cihaz girdi ve çıktılar, diyalog kutusunu yeniden açın.
Şifre girişi henüz gerekli değildir.
İkili girişleri kontrol etmek için aşağıdaki yordamı izleyin:
• İkili girişlerin enerjilenmesine yol açan tesisteki her bir durumu ayrı ayrı üretin.
• Bu tepkileri, Aktüel diyalog kutusunun sütununda kontrol edin. Bunun için diyalog kutusu tekrar
güncelleştirilmelidir. Seçenekler, aşağıdaki “Göstergeyi Güncelleştirme” paragrafında gösterilmiştir.
• Testi tamamlayın („Test İşleminden Çıkma“ paragrafına bakın).
Eğer bir ikili girişin çalışmasının, tesiste herhangi bir anahtarlama işlemi yapılmaksızın test edilmesini
istiyorsanız, ilgili ikili girişi donanım test fonksiyonuyla tetiklemek de mümkündür. Herhangi bir ikili girişin ilk
durum değişikliği tetiklenip 6 no’lu şifre de girildiği an, bütün ikili girişler tesisten ayrılır ve sadece donanım test
fonksiyonu üzerinden etkinleştirilebilir.
LED’lerin Testi
LED'ler, diğer giriş ve çıkış elemanlarındaki gibi aynı şekilde test edilebilir. Herhangi bir LED’nin, ilk durum
değişikliği tetiklendiğinde, bütün LED’ler, dahili cihaz fonksiyonelliğinden ayrılır ve sadece donanım test
fonksiyonu üzerinden denetlenebilir. Dolayısıyla, bir koruma fonksiyonundan veya LED resetleme tuşuna
basılarak artık hiç bir LED aydınlatılamayacaktır.
Göstergeyi Güncelleştirme
Donanım-test menüleri diyalog kutusu açıldığında, donanım bileşenlerinin o andaki mevcut durumları okunur
ve görüntülenir.
Şu durumlarda bir güncelleme yapılır:
• her bir donanım bileşeni için, eğer durum değişikliği komutu başarıyla gerçekleştirilmişse,
• bütün donanım bileşenleri için, eğer Güncelleştir alanı tıklanmışsa,
• eğer çevrimsel olarak güncellenen bütün donanım bileşenleri için, (devir süresi 20 saniye) Devresel
Güncelleme alanı işaretlenmişse.
Test Modundan Çıkma
Donanım testini sonlandırmak için Kapat’ı tıklayın. Diyalog kutusu kapanacaktır. Böylece, bütün donanım
bileşenleri tesis ayarlarıyla belirlenen faaliyet durumuna geri döner. İşlemci Sistemi yeniden başlatılır ve cihaz
yine işletilmeye hazır durumdadır.
447
3.3 Devreye Alma
3.3.5
Haberleşme Topolojisinin Kontrolü
Genel
Haberleşme topolojisi, DIGSI kullanılarak bir PC’den test edilebilir.
Ön taraftaki kullanım arabirimi veya arka taraftaki servis arabirimini kullanarak lokal olarak PC’yi cihaza
bağlayabilirsiniz (Örnek Şekil 3-24). Ya da bir modem kullanarak servis arabirimi üzerinden PC ile uzaktan
bağlantıyı gerçekleştirebilirsiniz (Örnek Şekil 3-25).
448
Şekil 3-24
PC nin doğrudan cihaza bağlaştırılması - Şematik Örnek
Şekil 3-25
PC nin modeme bağlaştırılması - Şematik Örnek
3.3 Devreye Alma
Doğrudan Tesis Edilmiş bir İletişim Bağlantısının Kontrolü
Fiber optik kablolar ile doğrudan birbirine bağlı iki cihaz için, (Şekil 3-24 veya Şekil 3-25’te görüldüğü gibi)
bağlantılar şu şekilde kontrol edilir. Eğer iki veya daha fazla cihaz bağlı ise veya eğer iki cihaz bir halka topolojisi
ile (çift-) bağlı ise, önce bağlantılardan biri kontrol edilir.
• Bağlantı uçlarındaki her iki cihazı da devreye alın.
• Olay kayıtlarında veya ani bildirimlerde aşağıdakileri kontrol edin:
– Eğer „KA1 ile'' bildirimi (Koruma Verileri Arayüzü 1 üzerinden bağlantı No 3243) diğer cihazın
indisiyle birlikte mevcutsa, bir bağlantı kurulmuş ve cihazlar birbirlerini tanımış demektir.
– Eğer koruma verileri 2’de bağlı ise, -yukarıdaki gibi- „KA2 ile“ (No 3244) mesajı çıkar.
• Hatalı iletişim bağlantısı durumunda „KA1 VeriArızası“ bildirimi (No 3229) veya „KA2 VeriArızası“
(No 3231) verilir. Bu durumda, fiber optik bağlantıyı yeniden kontrol edin:
– Cihazlar birbirlerine doğru şekilde bağlanmış mı?
– Kablolar sağlam mı ve konnektörler yerlerine tam oturmuş mu?
– Gerekirse bu kontrolü tekrarlayın.
„Topolojinin ve Parametrelerin Tutarlılığı“ paragrafındaki açıklamalar ile kontrollere devam edin.
İletişim Dönüştürücü İle Tesis Edilmiş bir Bağlantının Kontrolü
Eğer iletişim dönüştürücü kullanılmışsa, bu aygıt için belirtilen talimatları uygulayın. İletişim dönüştürücüleri
döngü sınamalı bir test ayar seçeneğine sahiptir.
İletişim dönüştürücüleri üzerinden bağlantı, lokal döngü sınaması yapılarak test edilir (Şekil 3-26 sol taraf).
Şekil 3-26
İletişim dönüştürücü ve iletişim ağı üzerinden koruma verileri iletişimi – Şematik örnek
TEHLİKE!
Haberleşme dönüştürücünün açılması
Enerjili kısımlardan çarpılarak ölüm tehlikesi vardır!
Haberleşme dönüştürücü açılmadan önce, cihaz kesinlikle yardımcı besleme geriliminden yalıtılmış olmalıdır.
449
3.3 Devreye Alma
• Bağlantı uçlarındaki her iki cihaz da devreye alınmalıdır.
• Önce haberleşme dönüştürücüyü CC-1’i yapılandırın.
– Haberleşme dönüştürücüyü açın.
– Arayüz tipini ve iletim hızı ayarlarını cihaza eşlemek için gerekli köprü konumlarını yapın. Bunlar,
7SA522’nin parametre değerleriyle aynı olmalıdır. (Koruma Verileri Arayüzü 1 için 4502 no’lu
BAĞL.1SONA ERDİ ve Koruma Verileri Arayüzü 2 için 4602 BAĞL.2SONA ERDİ adresine ve Altbölüm
2.4.2’ye bakın).
– Haberleşme dönüştürücüyü test konumuna (X32 köprüsünü 2-3 konumuna) alın.
– Haberleşme dönüştürücünün kapağını kapatın.
• Haberleşme dönüştürücüyü enerjileyin.
• Sistem arayüzü (X2.1 veya G703.1) etkin ve Haberleşme dönüştürücüye bağlı olmalıdır. Haberleşme
dönüştürücünün GOK “Cihaz hazır” canlı kontağının (N/A kontak) kapalı olduğunu görerek bunu doğrulayın.
– Eğer haberleşme dönüştürücünün “Cihaz hazır” canlı durum kontağı kapalı değilse, haberleşme
dönüştürücü ile ve iletişim ağı (iletişim cihazı) arasındaki bağlantıyı kontrol edin. Haberleşme cihazı,
haberleşme dönüştürücüye doğru gönderici saat sinyali göndermelidir.
• 7SA522 ’nin arayüz parametrelerini değiştirin (ön panelden veya DIGSI üzerinden):
– Koruma verileri arayüzü 1’i test ediyorken 4502 no’lu adres BAĞL.1SONA ERDİ = F.optik direkt
– Koruma verileri arayüzü 2’yi test ediyorken 4602 no’lu adres BAĞL.2SONA ERDİ = F.optik direkt
• İşletim bildirimlerde (olay kayıtlarında) veya ani bildirimlerde aşağıdakilere dikkat edin:
– Koruma verileri arayüzü 1’i test ettiğinizde 3217 no’lu „KA1 Veri alındı“ (koruma arayüzü 1 veri
yansıması devrede)
– Koruma verileri arayüzü 2’yi test ettiğinizde 3218 no’lu „KA2 Veri alındı“ (koruma arayüzü 2 veri
yansıması devrede)
– Her iki arayüz ile çalışıyorken, 7SA522 rölesinin etkin arayüzün kendi iletişim dönüştürücüsüne bağlı
olmasına dikkat edin.
– Eğer bu bildirim gönderilmemişse şunları kontrol edin:
– 7SA522 fiber optik gönderici ucu çıkışı Haberleşme dönüştürücünün alma ucu girişine veya tersi doğru
olarak bağlanmış mı (çapraz bağlantı)?
– 7SA522 cihazı doğru arayüz modülüne sahip mi ve bu arayüz doğru çalışıyor mu?
– Fiber optik kablolar sağlam mı?
– Haberleşme dönüştürücünün arayüz tipi ve iletim hızı parametre ayarları doğru mu? (köprü ayarlarının
kontrolü sırasında, yukarıdaki TEHLİKE! uyarısını gözlemleyin)
– Düzeltme sonrası gerekirse testi tekrarlayın.
• 7SA522 ’nin arayüz parametrelerini yeniden ayarlayın:
– Koruma verileri arayüzü 1’i test ettiğinizde 4502 no’lu adres BAĞL.1SONA ERDİ = gerekli olan ayar,
– Koruma verileri arayüzü 1’i test ettiğnizde 4602 no’lu adres BAĞL.2SONA ERDİ = gerekli olan ayar.
• Haberleşme dönüştürücünün enerjisini (her iki kutup da dahil) kesin. Yukarıdaki Tehlike uyarısını
gözlemleyin!
450
3.3 Devreye Alma
• Haberleşme dönüştürücüyü normal ayarına konumlayın (X32 köprüsü konumu 1-2) ve kapağı kapatın.
• Haberleşme dönüştürücünün yardımcı besleme gerilimini tekrar enerjileyin.
Yukarıdaki kontrolü, kaşı uçta da -karşı uçtaki cihaz-iletişim dönüştürücüsü seti için de- yapın.
„Topolojinin ve Parametrelerin Tutarlılığı“ paragrafındaki açıklamalar ile kontrollere devam edin.
Topolojinin ve Parametrelerin Tutarlılığı
Yukarıdaki kontrollerin tamamlanması ile, bir cihaz çiftinin iletişim dönüştürücüleri de dahil bağlantıları
tamamen test edilmiş ve yardımcı besleme gerilimlere kurulup cihazlar da enerjilenmiştir. Şimdi, cihazlar kendi
aralarında serbest iletişimde olmalıdırlar.
• Çalıştığınız cihazın olay kayıtlarında veya ani bildirimlerde şunları kontrol edin:
– Bildirim No 3243 „KA1 ile“ (koruma verileri arayüzü 1 üzerinden bağlantı) diğer cihazın indisiyle birlikte
mevcut olmalıdır. Koruma verileri arayüzü 2 için, „KA2 ile“ 3244 no’lu mesajı çıkar.
– Eğer cihazlar en az yalnız bir kez bağlantı kurmuşlarsa, 3458 no’lu „Zincir Topol.“ bildirimi çıkar.
– Eğer toplam topolojiye başka cihazlar bağlı değilse 3464 no’lu „Topol. tamam“ bildirimi de çıkar.
– Ayrıca cihaz parametreleri de tutarlı ise, yani fonksiyonların kapsamı (Bölüm 2.1.1), Güç Sistem Verileri
1 (2.1.2.1), Güç Sistem Verileri 2 (2.1.4.1), topoloji ve koruma verileri arayüzü parametreleri (Bölüm
2.4.2) ayarları için önkoşullar sağlanmışsa 3229 no’lu „KA1 VeriArızası“ ve 3231 no’lu „KA2
VeriArızası“ bildirimi kaybolur. İletişim ve tutarlılık testi böylece tamamlanmıştır.
– Eğer kontrol edilen arayüze ilişkin arıza mesajı kaybolmamışsa, bu durumda arıza bulunup giderilmelidir.
Tablo 3-25’te olası arızaları bildiren mesajlar listelenmiştir.
Tablo 3-25
No
Tutarsızlık Bildirimleri
Kısa metin
Anlamı/Arızanın Giderilmesi
3233
„Cih.Tab. Tu.sız“
''Cihaz tablosu tutarsız'': Cihazın indisi tutarsız (eksik numara veya bir
numaranın iki defa kullanılması, Bölüm 2.4.2’ye bakın)
3234
„Cih.Tab. EşitDğ“
''Cihaz tablosu eşit değil'': Cihazların kimlik numaraları eşit değil (Bölüm
2.4.2’ye bakın).
3235
„Para. farklı“
''Farklı parametreleme'': Cihazlar için farklı fonksiyonel parametreler
ayarlanmış. Bunlar her iki uç için de aynı olmalıdır.
Aşağıdaki fonksiyon parametreleri bütün uçlarda birbiriyle örtüşmelidir:
• Faz sırası (Adres 235);
• Eğer koruma verileri arayüzü üzerinden sinyalleşme tertibi ile çalışılırsa (Adres 121 = KA ile SİNYAL),
Parametre KS MK FONKS. (Adres 2101) ile kontrol edilir;
• Eğer toprak arıza korumada koruma verileri arayüzü ile yön karşılaştırması kullanılırsa, Parametre KS T/A
(Adres 132)'ya dikkat edilir.
451
3.3 Devreye Alma
Diğer Bağlantıların Kontrolü
Eğer ikiden fazla cihaz kullanılıyorsa, yani korunan teçhizat ikiden fazla uca sahipse veya iki cihaz, yedek bir
devre oluşturmak için her iki koruma verileri arayüzleri üzerinden birbirine bağlı ise, tutarlılık kontrolleri de dahil
yukarıda açıklanan kontroller bütün olası bağlantılar için yapılmalıdır.
Eğer topolojiye katılan bütün cihazlar doğru olarak çalışıyorsa ve bütün parametreler de tutarlı ise, 3464 no’lu
„Topol. tamam“ bildirimi görünür.
Eğer bir halka topolojisi mevcutsa (sadece 7SA522 ile bağlantıda), halka kapatıldığında 3457 no’lu „Halka
Topol.“ bildirimi görünür.
Eğer halka topolojisini kullanmanıza rağmen ''Halka Topol.'' bildirimi yerine ''Zincir Topol.''
bildirimi almışsanız, koruma verileri iletişimi çalışıyor olabilir, ancak halka henüz kapalı değildir. Tutarlılık testi
de dahil yukarıda açıklandığı şekilde, halkayı oluşturan bütün bağlantıları kuruluncaya kadar eksik bağlantıları
kontrol edip düzeltin.
Koruma arayüzünün hiçbir arıza bildirimi artık olmamalıdır.
3.3.6
Koruma Verileri Arayüzü ile Koruma Sinyalleşmesi Tertibi İçin Test Modu
Lokal test modu
Devreye alma veya sinyal iletme tertibinin değişiklik testi için koruma verileri arayüzü üzerinden „lokal Test
modülü“ kullanılabilir.
Ayrıca ''Denetleme'' -> ''İşaretlemeler'' -> ''Yerleştir'' menüleri üzerinden ''Test modülü'' işaretlemesi yerleştirilir.
Bu işaretleme yardımcı besleme kaybına karşı korunur. Test modülü, 3196 no’lu „lkl. Testdurumu“ bidirimi
ile görünür.
Eğer lokal cihaz test modülünde ise, koruma verileri arayüzü üzerinden aktarılacak bilgiler için „Test modülü“
karakteristiği eklenir.
Böylece sinyal iletimi fonksiyonu koruma verileri arayüzü üzerinden aşağıdaki şekilde test edilebilir:
1.
Lokal bir cihazda bir kontrol donanımıyla oluşmuş arıza durumu, uygun gönderme sinyallerini üretir.
2.
Gönderme sinyali „Test modülü“ karekteristiği ile karşı uca gönderilir.
3.
Karşı uç, gönderme sinyalini „Test modülü“ karekteristiği ile alır ve alınan gönderme sinyalini kendi
gönderme sinyaliymiş gibi ''Test modülü'' karekteristiği ile faz ayrımlı olarak geri yansıtır (alınan gönderme
sinyali koruma tekniğince değerlendirilmez).
4.
Lokal cihaz yansıtılan bu sinyali alır ve kendi sinyal koruma tertibine yönlendirir, böylece gerekirse bir
başlatma sinyali oluşturur.
Not
Bir cihaz „Koruma verileri arayüzü -Test modülü“nde bulunduğu sürece, hattın seçicili koruması garantili
değildir!
452
3.3 Devreye Alma
3.3.7
Kesici Arıza Koruma Testleri
Genel
Eğer cihaz kesici arıza koruma ile donatılmışsa ve bu fonksiyon da kullanılıyorsa; bu fonksiyonun sistemle
bütünlüğü, pratik koşullar altında test edilmelidir.
Güç istasyonlarının uygulama olanaklarının ve fiziksel düzenlemelerinin çeşitliliği yüzünden; gerekli test
adımlarının ayrıntılı tanımlamalarını yapmak burada mümkün değildir. Lokal koşulları ve mevcut koruma ve
sistem projelerini dikkate almak gerekir.
Kesici testlerine başlamadan önce, kesici çalışmasının risksiz olmasını temin etmek için, test edilen fider
kesicisinin her iki taraftan yalıtılması, yani bara ve hat ayırıcılarının her ikisinin de açılması önerilir.
Dikkat!
Fiderin lokal kesicisinin testleri sırasında, yanlışlıkla bitişik kesicilere açma komutu gönderilerek tüm baranın
veya bara bölümünün devre harici olması mümkündür.
Aşağıdaki önlemin alınmaması, hafif personel yaralanmalarına veya maddi hasara yol açabilir.
Bu yüzden; her şeyden önce bitişik kesicilere (bara) ilgili açma komutları çıkışlarının açılması, örneğin kontrol
gerilimlerinin minyatür şalterlerinin indirilmesi önerilir.
Kesici arıza korumanın kontrolü için, kesiciye yönlendirilmiş fider korumasının açma komutu devresi açılmalı
ve böylece açma komutunun sadece kesici arıza koruma ile başlatılması sağlanmalıdır.
Aşağıdaki listelerin bütün seçenekleri kapsadığı iddia edilemez. Diğer taraftan; gerçek uygulamada
atlanabilecek hususlar da olabilir.
Kesici Yardımcı Kontakları
Eğer kesici yardımcı kontakları cihaza bağlanmış ise; bunlar, kesici arıza korumanın esas kısmını oluşturur.
Doğru atamaların daha önce kontrol edildiğinden emin olun.
Harici Başlatma Koşulları
Eğer kesici arıza koruma harici koruma cihazlarından da başlatılması düşünülmüşse; harici başlatma
koşullarının her biri kontrol edilmelidir. Kesici arıza korumanın ayarlarına bağlı olarak, 1-kutup veya 3-kutup
açma mümkündür. Cihazın veya kesicinin faz uyuşmazlığı denetiminin kesicinin 3- fazını da açtırabileceğine
dikkat edin. Bundan dolayı, önce kesici arıza korumanın parametre ayarlarını kontrol edin. Altbölüm 2.18.2,
3901 ff. no’lu adrese bakın.
Kesici arıza koruma başlatması için, en azından cihazın test edilen fazından ve toprağından bir akım akması
gerekir. Bu, sekonderden enjekte edilen bir akım olabilir.
Her bir başlatmada, ani bildirimlerde veya arıza durum bildirimlerde (kesici arıza koruma başlatma) „KAK
Başlatma“ (No 1461) mesajı çıkmalıdır.
Eğer sadece 1-kutup başlatma mümkünse:
• Harici korumanın L1 fazı açma komutu ile 1-kutup başlatma:
İkili giriş fonksiyonları „>KAK Baş. L1“ ve eğer mevcutsa „>KAK sürme“ (ani bildirimlerde veya arıza
durum bildirimlerde). Açma komutu, ayarlara bağlı.
453
3.3 Devreye Alma
• Bütün L1, L2 ve L3 ikili girişleri üzerinden harici koruma genel açma komutu ile 3-faz başlatma:
İkili giriş fonksiyonları „>KAK Baş. L1“, „>KAK Baş. L2“ ve „>KAK Baş. L3“ ve eğer mevcutsa
„>KAK sürme“ (ani bildirimlerde veya arıza durum bildirimlerde). Açma komutu, 3-kutup.
3-kutup başlatma için:
• Harici korumanın açma komutu ile 3-kutup başlatma:
İkili giriş fonksiyonları „>KAK 3faz baş.“ ve gerekirse „>KAK sürme“ (ani bildirimlerde veya arıza
Test akımını kesin.
Eğer akım akışı olmaksızın kesici arıza korumayı başlatmak mümkün ise:
• Akım akışı olmaksızın harici korumanın açma komutu ile başlatma:
İkili giriş fonksiyonları „>KAK Akımsızbaş“ ve gerekirse „>KAK sürme“ (ani bildirimlerde veya arıza
durum bildirimlerde). Açma komutu, (ayarlara bağlı).
Bara Açması
En önemli husus, lokal kesici arızasında açma komutlarının bitişik kesicilere doğru olarak gönderildiğinin
kontrol edilmesidir.
Bitişik kesiciler, lokal kesici arızasında arıza akımının kesilmesi/arızanın yalıtılması için açılması gereken bütün
kesicileri kapsar. Diğer bir deyişle; bitişik kesiciler, arızalı fiderin bağlı bulunduğu aynı bara veya bara bölümünü
besleyen bütün fider kesicileri demektir.
Bitişik devre kesicilerin yerleşimi büyük ölçüde sistem topolojisine bağlı olduğundan, genel bir detaylı test
tanımlamak mümkün değildir.
Özellikle çok baralı tertiplerde, bitişik kesiciler için açma dağıtım mantığı kontrol edilmelidir. Burada, her bir bara
bölümü için gözetim altındaki fider-kesicisinin bağlı olduğu ilgili bara bölümüne bağlı tüm kesicilerin açtığı ve
diğer kesicilerin ise açmadığı kontrol edilir.
Karşı Uçtaki Kesicinin Açması
Eğer kesici arıza korumanın açma komutunun korunan hattın karşı ucundaki kesiciyi de açtırması gerekiyorsa,
uzaktan açma için iletim kanalının kontrolünün de yapılması gerekir. Bu, aşağıdaki „ .....ile Sinyal iletimi
Tertibinin Testi “ bölümlerine göre diğer sinyal iletim testleri ile birlikte yapılır.
Testin Sonlandırılması
Yukarıdaki test işlemleri sonrası, alınan geçici önlemlerin tümü kaldırılmalıdır. Özellikle, tesisin bütün
anahtarlama teçhizatı tekrar normal konumlarına getirilmeli, açılan açma uçları tekrar bağlanmalı, indirilen dc
gerilim koruma şalterleri tekrar kaldırılmalı, değiştirilen ayarlar tekrar eski değerlerine alınmalı ve etkisiz kılınan
koruma fonksiyonları tekrar devreye alınmalıdır.
454
3.3 Devreye Alma
3.3.8
Akım-, Gerilim- ve Faz Dönüş Testi
≥ Yük akımının % 10'u
Akım ve gerilim trafolarının bağlantıları primer büyüklükler kullanılarak test edilir. Bunun için cihazın anma
akımının en az % 10’u kadar sekonder yük akımı gerekir. Hat enerjilenir ve ölçümler sırasında enerjili kalır.
Eğer ölçme devreleri bağlantıları doğru ise, cihazın ölçülen-değerlerini denetleme elemanlarından hiç birisi
çalışmamalıdır. Eğer yinede bir arıza mesajı verilirse, olay kayıtlarında hangi sebeplerin söz konusu olduğu
görülebilir.
Eğer akım veya gerilim toplamı hatası olmuşsa, o zaman eşleştirme çarpanlarını kontrol edin (bakın Bölüm
2.1.2.1).
Simetri izlemeden gelen bildirimde, hatta gerçekten asimetrik koşullar bulunduğu olabilir. Eğer bu koşullar
normal işletme koşullarıysa, ilgili izleme fonksiyonları daha az duyarlı yapılmalıdır (bakın Bölüm 2.19.1.6).
Büyüklükler
Akımlar ve gerilimler, primer veya sekonder büyüklükler olarak ön paneldeki gösteri alanından veya bir PC’nin
Servis arabirimi üzerinden okunabilir ve ölçülmüş aktüel değerlerle, primer ve sekonder büyüklükler olarak
karşılaştırılabilir.
Eğer ölçülen değerler kabul edilebilir değilse, hat açılıp yalıtıldıktan ve akım trafo devreleri kısa-devre edildikten
sonra bağlantılar kontrol edilip düzeltilmelidir. Ölçümler daha sonra tekrarlanmalıdır.
Faz Dönüşü
Faz dönüşü yapılandırılmış faz dönüşüne -genellikle saat ibresinin dönüş yönüne- karşılık gelmelidir. Eğer
sistem saat ibresinin tersi yönünde faz dönüşüne sahipse, güç sistemi verileri ayarlanırken, faz dönüşü ayarı
buna göre yapılmış olmalıdır (Adres 235 FAZ SIRASI). Eğer faz dönüşü yanlış ise, “Ar. Faz Sırası“ (No
171) mesajı verilir. Eğer gerekliyse, hat açılıp yatıldıktan ve akım trafo devreleri kısa-devre edildikten sonra faz
bağlantıları kontrol edilip düzeltilmelidir. Bu ölçüm bu durumda tekrarlanmalıdır.
Gerilim Trafosu Minyatür Devre kesicisi
Fiderin Gerilim Trafo minyatür şalterini (kullanılıyorsa) indirin. Ölçülen işletme değerlerinde ölçülen gerilimlerin
sıfıra yakın değerlerde olduklarını görün (küçük gerilim değerleri anlamsızdır).
Ani bildirimleri dikkate alarak, gerilim trafo minyatür şalterinin attığından emin olun. (Bildirim „>ARIZA:FİDER
GT“ „ON“ ani bildirimlere). Bunun önşartı tabi ki Gerilim trafo minyatür şalterinin sinyal kontağının önceden bir
ikili giriş üzerinden cihaza bağlanmış olmasıdır.
Gerilim trafo minyatür şalterini tekrar kaldırın: Ani bildirimlerde, yukarıdaki bildirim ''OFF'' olarak görünmelidir,
bu demektir ki „>ARIZA:FİDER GT“ „OFF“.
Eğer bu bildirimlerin biri görünmezse, bu sinyallerin devre bağlantısı ve konfigürasyonları kontrol edilmelidir.
Eğer “ON” ve “OFF” durumları yer değiştirmişse, kontak tipi (Y-etkin veya D-etkin) kontrol edilip düzeltilmelidir.
Eğer bara gerilimi kullanılıyorsa (gerilim veya senkronizasyon denetimi için), ayrıca aynı kontroller yapılmalıdır.
Eğer GT mcb açıksa, „>AR:Usenk2 GT“ „ON“ çıkar. Eğer minyatür şalter kapalı ise „>AR:Usenk2 GT“
„OFF“mesajı çıkar.
Korunan enerji iletim hattını tekrar açın.
455
3.3 Devreye Alma
3.3.9
Yük Akımı ile Yön Kontrolü
≥ Yük akımının % 10'u
Yük akımı kullanılarak, korunan hat üzerinden akım ve gerilim trafolarının bağlantısının doğru olup olmadığını
kontrol edilir. Bu amaçla, hattı devreye alın. Hattın taşıdığı yük akımı, en az 0,1 · IN olmalıdır. Akım, gerilimle
aynı fazda veya geri fazda olmalıdır (omik veya omik-endüktif yük). Yük akımının yönü bilinmelidir. Akım
yönünün değişkenlik göstermesi durumunda, enterkonnekte veya ring şebekeler açılmalıdır. Ölçümler
sırasında hat enerjili kalır.
Yön, ölçülen işletme değerlerinden doğrudan çıkarılabilir. Önce, yük akışının gerçek yönü ile ölçülen yük yönü
karşılaştırılır. Burada, ileri yön (ölçme yönü) baradan hatta doğru olacak şekilde normal durum varsayılmıştır
(bakın Şekil).
P pozitif, eğer aktif güç akışı hatta doğru ise,
P negatif, eğer aktif güç akışı baraya doğru ise,
Q pozitif, eğer reaktif güç akışı hatta doğru ise,
Q negatif, eğer reaktif güç akışı baraya doğru ise.
Şekil 3-27
Görünen Yük Gücü
Güç ölçümü, ölçülen değerlerin doğru polaritede olup olmadığı konusunda ilk bilgiyi verir. Eğer hem aktif güç
hem de reaktif güç yanlış işarete sahip ise, 201 no’lu AT Yıldız Nokt. adresindeki polarite kontrol edilip
düzeltilmelidir.
Bununla birlikte, enerjinin ölçümü yalnız başına bütün bağlantı hatalarının tespiti için yeterli değildir. Bu
sebeple, altı ölçme döngüsünün tamamının empedansları değerlendirilmelidir. Bunlar, aynı zamanda primer ve
sekonder büyüklükler olarak ölçülen işletme değerlerinde okunabilir.
Tüm altı ölçme döngüsü aynı empedans bileşenlerine (R ve X) sahip olmalıdır. Ölçülen değerlerin simetrik
olmaması yüzünden küçük farklar olabilir. Ayrıca; omik-endüktif güçte, bütün empedanslar için aşağıdaki
uygulanır:
R ve X her ikisi de pozitif, eğer güç akışı hatta doğru ise,
R ve X her ikisi de negatif, eğer güç akışı baraya doğru ise.
Burada, ileri yön (ölçme yönü) baradan hatta doğru olacak şekilde normal durum varsayılmıştır. Örneğin az
uyarılmış generatörlerin veya şarj akımlarının sebep olacağı kapasitif yük durumunda, X-bileşeni bütün ölçüm
döngülerinde ters işarete sahip olabilir.
456
3.3 Devreye Alma
Eğer değişik döngüler arasında önemli farklar mevcutsa, o zaman akım ve gerilim trafo devrelerindeki fazlar
yer değiştirmiştir, yani fazlar doğru bağlanmamıştır. Hat açılıp yalıtıldıktan ve akım trafo devreleri kısa-devre
edildikten sonra, bağlantılar kontrol edilip düzeltilmelidir. Ölçümler daha sonra tekrarlanmalıdır.
Son olarak, enerji iletim hattını tekrar açın.
3.3.10
U4 Gerilim Girişi için Polarite Kontrolü
U4 gerilim ölçme girişinin uygulamasına bağlı olarak; bir polarite kontrolü gerekli olabilir. Eğer bu girişe
herhangi bir ölçülen gerilim bağlanmamışsa, bu bölümü atlayın.
Eğer U4 girişi aşırı gerilim korumanın gerilim ölçümü için kullanılıyorsa (GüçSis.Veriler1 Adres 210 U4 GT
= Ux trafo), polarite önemli olmadığı için polarite kontrolü de gerekli değildir. Gerilim büyüklüğü, daha önce
kontrol edilmişti.
Eğer U4 girişi Uen artık gerilimin ölçümü için kullanılıyorsa (GüçSis.Veriler1 Adres 210 U4 GT = Udelta
trafo), polarite, akım ölçümü ile birlikte kontrol edilir (sonraki bölüme bakın).
Eğer U4 girişi senkronizasyon denetimi için bara gerilimini ölçmek için kullanılıyorsa (GüçSis.Veriler1
Adres 210 U4 GT = Usenk2 trafo), polarite, senkronizasyon denetim fonksiyonu kullanılarak aşağıdaki gibi
kontrol edilir:
Sadece Senkronlama Denetimi için
Cihaz, senkronlama ve gerilim denetimi fonksiyonu ile donatılmış olup bu fonksiyon 135 no’lu adreste Etkin
olmalıdır (bakın Bölüm 2.1.1.2).
Senkronlama gerilimi Usenk2, 212 no’lu Usenk2 bağlantı adresinde doğru olarak belirtilmelidir (bakın Bölüm
2.1.2.1).
Eğer iki ölçme noktası arasında bir trafo yoksa, 214 no’lu ϕ Usenk2-Usenk1 adresi 0° ’ye ayarlanmış
olmalıdır (bakın Altbölüm 2.1.2.1).
Eğer iki ölçme noktası arasında bir trafo mevcutsa, açı ayarı, fiderden baraya doğru bakıldığında trafonun
vektör grubunun gerilimi döndürdüğü faz kaymasına karşılık gelmelidir. Bir örnek, Altbölüm 2.1.2.1’de
gösterilmiştir).
Eğer baranın ve fiderin gerilim trafoları dönüştürme oranları Usenk1 ve Usenk2 birbirlerinden farklı ise, 215 no’lu
USe1/USe2 oranı adresinde farklı dönüştürme oranları birbirine uyarlanmış olmalıdır.
Senkronlama ve gerilim denetimi fonksiyonu, 3501 no’lu Senkron. FONKS. ON adresinde devreye alınmış
olmalıdır.
Bağlantıların kontrolü için diğer bir yardımcı gereç, ani bildirimlerde çıkan 2947 no’lu „Senk. Udif>“ ve 2949
no’lu „Senk. ϕ-dif>“ mesajlarıdır.
• Kesiciyi açın. Fider ayırıcılarını açın (sıfır gerilim). Her iki gerilim trafo devrelerinin GT minyatür şalterleri
kapalı olmalıdır.
• Senkronlamanın denetimi için OTK İPTAL = EVET (Adres 3519) programını seçin; diğer programlar
(Adresler 3515 ’ten 3518’e kadar) kalkarlar HAYIR.
• İkili giriş üzerinden (No 2906 „>Senk. Baş. OTK“) bir senkronlama denetimi istemini başlatın.
Senkronlama denetimi (Bildirim „Senk. sürme“, No 2951) müsaade vermelidir. Eğer değilse, ilgili bütün
parametreleri yeniden kontrol edin (senkronlama denetimi doğru olarak yapılandırılmış ve devreye alınmış
mı, ayrıca Altbölüm 2.1.1.2, 2.1.2.1 ve 2.14.2’ye bakın).
•
3519 no’lu OTK İPTAL adresini HAYIR olarak ayarlayın.
• Hat ayırıcısı açıkken kesiciyi kapatın (bakın Şekil 3-28). Dolayısıyla her iki trafo da aynı gerilimi ölçecektir.
457
3.3 Devreye Alma
• Senkronlama denetimi için OTK SENK DEN. = (Adres 3515) programını seçin.
• İkili giriş üzerinden (No 2906 „>Senk. Baş. OTK“) bir senkronlama denetimi istemini başlatın.
Senkronlama denetimi (Bildirim “Senk. sürme“, No 2951) müsaade vermelidir.
Şekil 3-28
Senkronizasyon denetimi için ölçülen gerilimler — Örnek
• Bunun olmaması durumunda, yukarıda verilen bildirimlerden birinin 2947 „Senk. Udif>“ ve 2949 no’lu
„Senk. ϕ-dif>“ ani bildirimlerde çıkıp çıkmadığını kontrol edin.
„Senk. Udif>“ bildirimi büyüklük (oran) uyarlamasının hatalı olduğunu gösterir. 215 no’lu USe1/USe2
oranı adresini kontrol edin ve eğer gerekli ise, uyarlama çarpanını yeniden hesaplayın.
„Senk. ϕ-dif>“ mesajı, bu örnekte baradan, geriliminin faz ilişkisinin 212 no’lu Usenk2 bağlantı
adresinin ayarına uymadığını gösterir (Altbölüm 2.1.2.1)’e bakın. Bir transformatör üzerinden ölçümde, 214
ϕ Usenk2-Usenk1 adresi de kontrol edilmelidir. Bu, vektör grubuna karşılık olmalıdır. (Altbölüm 2.1.2.1’e
bakın). SEğer bunlar doğru ise, muhtemelen Usenk2 için gerilim trafo uçlarında ters bir polarite var demektir.
• Senkronlama denetimi için OTK Us1>Us2< = EVET (Adres 3517) ve OTK SENK DEN. = (Adres 3515)
programını seçin.
• Bara geriliminin GT minyatür şalterini Usenk2 (No 362 „>AR:Usenk2 GT“) indirin.
• İkili giriş üzerinden (No 2906 „>Senk. Baş. OTK“) bir senkronlama denetimi istemini başlatın. Kapama
müsaadesi olmamalıdır. Eğer varsa, bara geriliminin GT minyatür şalteri Usenk2 röleye atanmamıştır. Bunun
istenilen durum olup olmadığını kontrol edin, seçenek olarak, „>AR:Usenk2 GT“ (No 362) ikili girişini
kontrol edin.
• Bara geriliminin GT minyatür şalterini Usenk2 tekrar kaldırın.
• Kesiciyi açın.
• Senkronlama denetimi için OTK Us1<Us2> = EVET (Adres 3516) ve OTK Us1>Us2< = HAYIR (Adres
3517) programını seçin.
• (No 2906„>Senk. Baş. OTK“) ikili girişi üzerinden senkronlama denetimi istemini başlatın. Senkronlama
denetimi (Bildirim „Senk. sürme“, No 2951) müsaade vermelidir. Bunun olmaması durumunda, ilgili bütün
parametreleri, Altbölüm 2.1.2.1’de açıklandığı gibi yeniden kontrol edin.
• Fider geriliminin GT minyatür şalterini Usenk1 (No 361 „>ARIZA:FİDER GT“) indirin.
• İkili giriş üzerinden (No 2906 „>Senk. Baş. OTK“) bir senkronlama denetimi istemini başlatın. Kapama
müsaadesi olmamalıdır.
• Fider geriliminin GT minyatür şalterini Usenk1 tekrar kaldırın.
3515’ten 3519’a kadar adres ayarları testler sırasında değiştirildiği için, bunları tekrar eski değerlerine alın.
Eğer LED’lerin veya sinyal rölelerinin atamaları da testler sırasında değiştirilmişse, bunlar da normale
getirilmelidir.
458
3.3 Devreye Alma
3.3.11
I4 Akım Girişi için Polarite Kontrolü
Eğer akım girişi I4 ’ün akım trafoları setinin yıldız-noktasına bağlandığı standart bağlantı kullanılıyorsa (ayrıca
Ek A.3’te, bağlantı şemasına bakın); o zaman, genellikle toprak akım yolunun doğru polaritesi otomatik olarak
sağlanır.
Ancak; eğer I4 akımı eğer ayrı bir toplayıcı akım trafosundan veya farklı bir ölçme noktasından, örneğin trafo
yıldız-noktası akımından veya paralel bir hattın toprak akımından sağlanıyorsa, o zaman bu akım için de ek bir
polarite kontrolüne gerek duyulur.
Eğer cihaz duyarlı toprak akım girişi I4 ile donatılmış ve yalıtılmış veya denkleştirilmiş bir sisteme bağlanmışsa,
I4 için polarite kontrolü, toprak akım kontrolü ile birlikte yapılır. Bu durumda, bu bölüm atlanabilir.
Bunun dışında, açma devresi yalıtılarak ve primer yük akımı uygulanarak test yapılır. Normal işletmedeki
koşullara tam olarak karşılık olmayan bütün arıza benzetim testleri sırasında; ölçülen değerlerin asimetriliğinin,
ölçülen değer izlemenin çalışmasına sebep olabileceğine dikkat edin. Dolayısıyla bu testler sırasında bunlar
ihmal edilmelidir.
TEHLİKE!
Akım trafolarının sekonder devrelerinin açılması, tehlikeli gerilimlerin oluşmasına yol açar.
Cihazın akım uçları açılmadan önce, akım trafolarının sekonder devreleri kısa devre edilmelidir.
Kendi Hattından I4 Akımı
Artık gerilimi üretmek için, bir fazın (örneğin L1 fazının) açık-üçgen gerilim ucu atlanır (Şekil 3-29'a bakın). Eğer
gerilim trafolarının açık-üçgen (e-n) sargıları cihaza bağlı değilse, sekonder tarafta yine bir fazın normal gerilim
ucu çıkarılır. Sadece gerilim bağlantısı olmayan fazın akımı cihaza bağlanır. Diğer akım trafo sekonderleri kısa
devre edilir. Eğer hattan omik-endüktif bir yük akımı akıyorsa, koruma, esas olarak hat yönünde bir toprak
arızası sırasında mevcut olanla aynı koşullara maruz kalır.
En azından toprak arıza korumanın bir kademesi yönlü olarak ayarlanmalıdır (toprak arıza korumanın 31x0
adresi). Bu kademenin başlatma eşiği hattan akan yük akımının altında olmalıdır. Değiştirilmiş parametreler,
daha sonra tekrar eski değerlerine alınmak üzere bir yere not edilmelidir.
Hattı enerjileyip sonra yeniden enerjisini keserek yön bildirimi kontrol edilmelidir: Arıza kayıtlarında, en azından
„T/A Başlatma“ ve „T/A ileri“ bildirimleri bulunmalıdır. Eğer yönlü başlatma olmamışsa, ya toprak
akımı bağlantısı veya artık gerilim bağlantısı hatalıdır. Eğer hatalı yön gösterilmişse, ya yük akışı hattan baraya
doğrudur ya da toprak akım yolu polaritesi yer değiştirmiştir. Bu durumda hat yalıtıldıktan ve akım trafolarının
sekonder devreleri kısa-devre edildikten sonra hatalı polarite bağlantısı düzeltilmelidir.
Gerilimler, primer veya sekonder ölçüde ön paneldeki görüntü alanından veya bir PC’nin Kulanım ya da Servis
arabirimi üzerinden okunabilir ve ayrıca gerçek ölçülen değerler ile karşılaştırabilir. Gerilimler WEB-Monitör ile
okunabilirler. Kulanım arayüzlü cihazlarda gerilim değerlerinin yanısıra akımların birbirine olan faz farklıkları da
gösterilir. Dolayısıyla her bir trafonun doğru faz sırası ve yanlış kutuplanması anlaşılır.
Başlatma bildirimleri de üretilmemişse, ölçülen toprak akımı çok küçük olabilir.
459
3.3 Devreye Alma
Şekil 3-29
I4Akım girişi için polarite kontrolü, Holmgreen-bağlantısında düzenlenmiş akım trafo seti için
örnek
Not
Eğer bu kontrol sırasında parametreler değiştirilmişse, testin tamamlanmasından sonra bunlar orijinal
değerlerine alınmalıdır!
Paralel Hattan I4 Akımı
Eğer I4 paralel bir hattın ölçülen toprak akımı ise, yukarıdaki işlem, paralel hattın akım trafo seti ile yapılmalıdır
(Şekil 3-30). Paralel fiderden tek bir faz akımın ölçümü dışında, yukarıdaki yöntem aynen kullanılır. Paralel
hattan yük akımı akmalıdır; korunan hatta da yük akışı olması tercih edilir. Ölçümler sırasında hatlar enerjili
kalır.
Eğer paralel hattın toprak akımının ölçüm polaritesi doğru ise, test edilen döngü empedansı (Şekil 3-30 ’daki
örnekte L1-E döngüsü) paralel hattın etkisi ile normal değerinden düşük olmalıdır (yük akımı her iki hatta aynı
yöne). Empedanslar, primer ve sekonder büyüklükler olarak ölçülen işletme değerleri listesinde okunabilir.
Diğer taraftan, eğer paralel hat denkleştirmesiz değerlerle karşılaştırıldığında ölçülen empedansta bir artma
varsa, akım ölçme girişi I4’ün polaritesi yanlış seçilmiştir. Her iki hat da yalıtıldıktan ve akım trafolarının
sekonder devreleri kısa-devre edildikten sonra, bağlantılar kontrol edilip düzeltilmelidir. Daha sonra ölçüm
yeniden yapılmalıdır.
460
3.3 Devreye Alma
Şekil 3-30
I4, akım girişi için polarite kontrolü, bir paralel hattın toprak akımı için örnek
Bir Güç Trafosunun Yıldız- Noktasından I4 Akımı
Eğer I4 akımı toprak arızanın yön tespiti için kullanılan ve bir güç trafosunun yıldız-noktasından ölçülen toprak
akımı ise (topraklı şebekeler için), o zaman polarite kontrolü, ancak trafonun içinden akacak bir sıfır bileşen
akımla yapılabilir. Bu amaçla, bir test gerilimine (bir-fazlı alçak gerilim kaynağına) gerek duyulur.
Dikkat!
Açık üçgen sargısız bir trafo üzerinden sıfır bileşen akımların beslenmesine dikkat!
Trafoda izin verilmeyen aşırı ısınmalar olabilir!
Sıfır bileşen akımları, sadece üçgen sargısı bulunan, örneğin Yd, Dy veya tersiyer sargılı Yy bağlı bir trafo
üzerinden beslenmelidir.
TEHLİKE!
Güç sisteminde enerjili teçhizata dikkat! Güç sisteminin yalıtılmış bölümünde kapasitif şarj yoluyla oluşan
gerilimlere dikkat!
Primer ölçümler, ancak enerjisiz, yalıtılmış ve topraklanmış şalt teçhizatı üzerinde yapılmalıdır!
Şekil 3-31’de görülen test devresi düzeni, hattan akan toprak akımına karşılık gelir; diğer bir deyişle hat
yönünde bir toprak arızasını gösterir.
461
3.3 Devreye Alma
En azından toprak arıza korumanın bir kademesi yönlü olarak ayarlanmalıdır (toprak arıza korumanın 31xx
adresi). Bu kademenin başlatma eşiği hattan akan yük akımının altında olmalıdır. Eğer gerekirse, başlatma
eşiği düşürülmelidir. Değiştirilmiş parametreler, daha sonra tekrar eski değerlerine alınmak üzere bir yere not
edilmelidir.
Şekil 3-31
I4, akım girişi için polarite kontrolü, bir güç trafosunun yıldız-noktasından toprak akımı için örnek
Test kaynağından akım enjekte edilip daha sonra yeniden test akımı kesilerek yön bildirimi kontrol edilmelidir:
Arıza kayıtlarında, en azından „T/A Başlatma“ ve „T/A ileri“ bildirimleri bulunmalıdır. Eğer yönlü
başlatma ihbarı alınmamışsa I4 toprak akımı bağlantısı hatalıdır. Eğer hatalı yön gösterilmişse, toprak akım
yolu I4 polaritesi hatalıdır. Sonuncu durum için, test kaynağının kapatılmasından sonra bağlantı düzeltilmelidir.
Ölçümler daha sonra tekrarlanmalıdır.
Başlatma bildirimleri de üretilmemişse, test akımı çok küçük olabilir.
Not
Eğer bu kontrol sırasında parametreler değiştirilmişse, testin tamamlanmasından sonra bunlar orijinal
değerlerine alınmalıdır!
462
3.3 Devreye Alma
3.3.12
Kesicinin Çalışma Zamanının Ölçülmesi
Sadece Senkronlama Denetimi için
Eğer cihaz senkronizasyon ve gerilim denetimi fonksiyonuyla donatılmışsa ve senkronlama denetimi de
uygulanıyorsa; asenkron anahtarlama koşullarında kesicinin kapatılabilmesi için, gerçek kesici kapama
süresini ölçmek ve bunu doğru olarak cihaza girmek gerekir. Eğer senkronlama denetim fonksiyonu
kullanılmayacaksa veya sadece senkron sistem koşulları altında kesici kapatılacaksa bu bölümü atlayın.
Çalışma zamanının ölçülmesi için düzenlenmiş bir devre örneği Şekil 3-32'de görülmektedir. Kronometreyi 1 s
ölçüm aralığına ayarlayın veya çözünürlük 1 ms olmalıdır.
Kesiciyi elle kapatın; aynı anda kronometre de saymaya başlar. Kesici kutupları kapandığında Usenk1 veya
Usenk2 gerilimi görünür; kronometre durur. Kronometrenin gösterdiği değer, kesicinin gerçek kapama zamanıdır.
Eğer uygun olmayan koşullar yüzünden kronometre durmazsa, testi tekrar edin.
Birkaç ardışık (3-5 arası) ölçüm sonucundan ortalama değeri hesaplamak daha uygundur.
Hesaplanan ortalama değeri, 239 no’lu T-Ke kapama adresinde (GüçSis.Veriler1 altında) ayarlayın.
Hesaplanan değerin bir düşük olan ayar değerini seçin.
Not
Komut açma süresi için, hızlandırılmış çıkış rölelerinin çalışma süresi cihazın kendisi tarafından dikkate alınır.
Açma komutu, bu tip bir röleye atanmalıdır. Bunun olmaması durumunda, „normal“ çıkış rölelerinin daha büyük
tepki süreleri için, ölçülen tepki süresini karşılamak için bulunan kesici çalışma süresine 3 ms daha ekleyin.
Eğer çok-hızlı röleler kullanılıyorsa, bulunan kesici çalışma süresinden 4 ms çıkarın.
Şekil 3-32
Kesici kapama zamanını ölçme
463
3.3 Devreye Alma
3.3.13
Koruma Sinyalleşmesi Sisteminin Mesafe Koruma İle Testi
Not
Eğer cihazın sinyal iletimi ile çalışması düşünülüyorsa, sinyallerin iletimi için kullanılacak bütün cihazların, ilgili
cihaz talimatlarına göre önceden devreye alınmış olması gerekir.
Aşağıdaki bölüm, klasik iletim prosedürlerine ilişkindir. Koruma verileri arayüzünün kullanımıyla bir ilgisi
bulunmamaktadır.
Sinyal iletimi fonksiyon testleri sırasında testleri etkileyecek olan toprak arıza korumadan sinyalleri önlemek
için, bu koruma etkisiz kılınmalıdır: Adres 3101 Topr. AA FONKS. = OFF.
Müsaadeli Tertipler için Kontrol
Gerekler: KS Mesafe 121 no’lu adreste, bir müsaade sinyalini kullanan karşılaştırma, yani POTT veya
BLOKLAMA ÇÖZME, tertiplerinden birine ayarlanır. Ayrıca, 2101 no’lu adreste KS MK FONKS. ON devreye
alınır. Doğal olarak, gönderme ve alma sinyalleri de ikili giriş ve çıkışlara atanmış olmalıdır. Eko fonksiyonu için,
eko sinyali ayrıca gönderme çıkışına atanmış olmalıdır!
Müsaadeli tertiplerin ayrıntılı açıklaması, Bölüm 2.6’da verilmiştir.
Eğer bu müsaade teknikleri kullanılıyorsa, sinyal iletim yolunun sadece hattın bir ucundan eko fonksiyonu
üzerinden testi mümkündür. Eko fonksiyonu, her iki hat ucunda, 2501 no’lu ZB FONKSİYONU = Yalnız EKO
ayarı ile etkinleştirilmelidir; çünkü EKO ve AÇMA ayarı seçilirse, kontrol edilen hat ucunda bir açma komutu
üretilebilir!
POTT veya BLOKLAMA ÇÖZME ile, Z1B kademesi içinde, ancak Z1 kademesinin ötesinde bir kısa-devre arızası
benzetilir. Bu, bir sekonder enjeksiyon test seti ile yapılabilir. Karşı hat ucundaki cihaz başlatma almayacağı
için, karşı uçta eko fonksiyonu etkin olur ve test edilen hat ucu için bir açma müsaade sinyali verilir.
Eğer bir eko sinyali alınamamışsa, sinyal iletim yolu ve özellikle eko sinyallerinin gönderme çıkışlarının
atamaları yeniden kontrol edilmelidir.
Faz-ayrımlı bir iletim durumunda, yukarıda bahsedilen kontroller her faz için yapılmalıdır. Doğru faz tahsisi de
bu sırada kontrol edilmelidir.
Bu test, her iki hat ucunda, -üç uçlu bir hat tertibinde her üç hat ucunda- ve her bir sinyal iletim yolu için
yapılmalıdır.
Eko gecikme süresinin çalışması ve kesici anahtarlama durumu da bu testler sırasında test edilmelidir (ayrıca
karşı uç ucundaki korumanın çalışması kontrol edilir):
Korunan fiderin kesicileri -her ikisi de- açık konumda olmalıdır. Aynı şekilde hattın karşı ucunun kesicisi de.
Yukarıda açıklandığı şekilde yeniden bir arıza benzetilir. Sinyal iletim gecikmesinin yaklaşık iki katı kadar bir
gecikme sonrası, karşı hat ucundaki eko fonksiyonu üzerinden bir alma sinyal impulsu görünür ve cihaz bir
açma komutu üretir.
Hattın karşı ucundaki kesici (açık durumdaki ayırıcılarda) şimdi kapatılır. Aynı arızanın benzetimi sonrası, alma
sinyali ve açma komutu yeniden çıkacak, ancak, bu defa karşı hat ucunda cihazın eko gecikme süresi (0,04 s
olağan ayarında, Adres 2502 Açma/Eko GEC.) kadar alma sinyal impulsu geciktirilecektir.
Eğer eko gecikmesi olarak yukarıda açıklanan durumların tersi görülürse, diğer hat ucundaki ilgili ikili girişin
çalışma modu (Y-Etkin / D-Etkin) düzeltilmelidir.
Kesici tekrar açılmalıdır.
Bu test, her iki hat ucunda, -üç uçlu bir hatta her bir uçta- ve her bir iletim yolu için gerçekleştirilmelidir. Son
olarak „Bütün Tertipler için Önemli“ paragrafını gözlemleyin!
464
3.3 Devreye Alma
Kilitlemeli Tertip için Kontrol
Gerekler: KS Mesafe, 121 no’lu adreste kilitlemeli sinyal ile karşılaştırma, yani BLOKLAMA, tertibine
yapılandırılır, ayrıca 2101 no’lu adreste KS MK FONKS. ON devreye alınır. Doğal olarak, gönderme ve alma
sinyalleri de ikili giriş ve çıkışlara atanmış olmalıdır.
Kilitlemeli tertibin ayrıntılı açıklaması, Altbölüm 2.6’da verilmiştir. Kilitlemeli tertipte hat uçları arasında iletişim
gereklidir.
Sinyal gönderen uçta, geri yönde bir arıza ve alma ucunda Z1B kademesi içerisinde, ancak Z1 kademesinin
ötesinde bir arıza benzetilir. Bu, bir sekonder enjeksiyon test seti ile yapılabilir. Gönderen uç sinyal ilettiği
sürece, alma ucunda -daha yüksek kademelerden açma olmadıkça- bir açma sinyali üretilmez. Gönderen hat
ucundaki arıza benzetimi sona erdirildikten sonra, alma ucu, ileten hat ucunun iletim sinyali uzatma süresince
(Gönd. Uzatımı, Adres 2103) kilitli kalır. Eğer geçici kilitleme uygulanıyorsa; sınırlı bir gecikme süresi
(Geçi.BLK Blk Sü, Adres 2110) sonrası, ilave olarak alma hat ucunun geçici kilitleme süresi de Geçi.BLK
Bek Sü (Adres 2109) uygulanır.
olarak „Bütün Tertipler için Önemli“ paragrafına bakın!
Müsaadeli Düşük Menzil Transfer için Kontrol
Gerekler: 121 no’lu adreste, KS Mesafe için müsaadeli düşük menzil karşıdan açtırma tertibi, yani PUTT
(Z1B) seçilir. Ayrıca, telekoruma mesafe, 2101 no’lu adreste devreye alınır KS MK FONKS. ON. Doğal olarak,
gönderme ve alma sinyalleri de ikili giriş ve çıkışlara atanmış olmalıdır.
Müsaadeli düşük menzil tertibinin ayrıntılı açıklaması, Altbölüm 2.6’da verilmiştir. Hat uçları arasında iletişim
gereklidir.
Sinyal gönderen uçta, Z1 kademesi içerisinde bir arıza benzetilir. Bu, bir sekonder enjeksiyon test seti ile
yapılabilir.
Daha sonra, alma ucunda PUTT (Z1B) ayarında Z1B kademesi içerisinde, ancak Z1 kademesinin ötesinde
bir arıza benzetilir. Ani (veya T1B süresi sonra) açma olur. Sinyal iletimi olmadığı zaman, açma ancak daha
yüksek kademeler tarafından üretilebilir. Doğrudan karşıdan açtırma durumunda, alma ucunda her zaman bir
ani açma gerçekleştirilir.
olarak „Bütün Tertipler için Önemli“ paragrafına bakın
Bütün Tertipler için Önemli
Eğer sinyal iletim testleri için toprak arıza koruma etkisiz kılınmışsa, şimdi etkinleştirilebilir. Eğer test için bir
parametre ayarı değişikliği olmuşsa (örneğin eko fonksiyonu çalışma modu veya gecikme zamanları), bunlar,
şimdi öngörülen değerlerine tekrar ayarlanmalıdır.
465
3.3 Devreye Alma
3.3.14
Koruma Sinyalleşmesi Sisteminin Toprak Arıza Koruma İle Testi
Bu bölüm, cihaz topraklı bir sisteme bağlı ve toprak arıza koruma da uygulanmışsa anlamlıdır. Bundan dolayı;
cihaz, sipariş koduna göre toprak arıza koruma fonksiyonu ile donatılmış olmalıdır (MLFB’nin 16’ncı konumu =
4, 5, 6 veya 7). Hangi karakteristik grubunun kullanılacağı, yapılandırma sırasında T.Arıza A.AKIM (Adres
131) olarak belirlenir. Ayrıca, toprak arıza için sinyal iletimi kullanılmalıdır (132 no’lu KS T/A adresi, seçimli
yöntemlerden birine yapılandırılmış olmalıdır). Eğer bu durumların hiç birisi mevcut değilse, bu bölümü atlayın.
Eğer toprak arıza koruma için bir önceki altbölüme göre mesafe koruma için test edilmiş aynı sinyal iletim yolu
kullanılıyorsa, o zaman, önceki bölümde bu testler yapıldığı için bu bölüm atlanabilir.
Toprak arıza koruma sinyal iletiminin fonksiyon testleri sırasında, testleri etkileyecek olan mesafe korumadan
sinyalleri önlemek için, bu koruma etkisiz kılınmalıdır: Adres 1201, MK FONKSİYONU = OFF.
Müsaadeli Tertipler için Kontrol
Gerekler: KS T/A 132 no’lu adreste, bir müsaade sinyalini kullanan karşılaştırma, yani Yön.Krs. Baş. veya
BLOKLAMA ÇÖZME, tertiplerinden birine ayarlanır. Ayrıca, 3201 no’lu adreste KS T/A FONKS. ON devreye
alınır. Doğal olarak, gönderme ve alma sinyalleri de ikili giriş ve çıkışlara atanmış olmalıdır. Eko fonksiyonu için,
eko sinyali ayrıca gönderme çıkışına atanmış olmalıdır.
Müsaadeli tertiplerin ayrıntılı açıklaması, Bölüm 2.8’de verilmiştir.
Eğer bu müsaade teknikleri kullanılıyorsa, sinyal iletim yolunun sadece hattın bir ucundan eko fonksiyonu
üzerinden testi mümkündür. Eko fonksiyonu, her iki hat ucunda, 2501 no’lu ZB FONKSİYONU = Yalnız EKO
ayarı ile etkinleştirilmelidir; çünkü EKO ve AÇMA ayarı seçilirse, kontrol edilen hat ucunda bir açma komutu
üretilebilir!
Hat yönünde bir toprak arızası benzetilir. Bu, bir sekonder enjeksiyon test seti ile yapılabilir. Karşı hat ucundaki
cihaz başlatma almayacağı için, karşı uçta eko fonksiyonu etkin olur ve test edilen hat ucu için bir açma
müsaade sinyali verilir.
Eğer bir eko sinyali alınamamışsa, sinyal iletim yolu ve özellikle eko sinyallerinin gönderme çıkışlarının
atamaları yeniden kontrol edilmelidir.
Bu test, her iki hat ucunda, -üç uçlu bir hat tertibinde her üç hat ucunda- ve her bir sinyal iletim yolu için
yapılmalıdır.
Eko gecikme süresinin çalışması ve kesici durumunun izlenmesi önceki bölümde yapılmamışsa, bu testler
sırasında test edilmelidir (ayrıca karşı uç ucundaki korumanın çalışması kontrol edilir):
Korunan fiderin lokal ve karşı uç kesicileri -her ikisi de- açık konumda olmalıdır. Yukarıda açıklandığı şekilde
yeniden bir arıza benzetilir. Sinyal iletim gecikmesinin yaklaşık iki katı kadar bir gecikme sonrası, karşı hat
ucundaki eko fonksiyonu üzerinden bir alma sinyal impulsu görünür ve cihaz bir açma komutu üretir.
Hattın karşı ucundaki kesici (açık durumdaki ayırıcılarda) şimdi kapatılır. Aynı arızanın benzetimi sonrası, alma
sinyali ve açma komutu yeniden çıkacak, ancak, bu defa karşı hat ucunda cihazın eko gecikme süresi (0,04 s
olağan ayarında, Adres 2502 Açma/Eko GEC.) kadar alma sinyal impulsu geciktirilecektir.
Eğer eko gecikmesi olarak yukarıda açıklanan durumların tersi görülürse, diğer hat ucundaki ilgili ikili girişin
çalışma modu (Y-Etkin / D-Etkin) düzeltilmelidir.
Kesici tekrar açılmalıdır.
466
3.3 Devreye Alma
Bloklamalı Tertip için Kontrol
Gerekler: KS T/A, 132 no’lu adreste bloklamalı sinyal ile karşılaştırma, yani BLOKLAMA, tertibine yapılandırılır,
ayrıca 3201 no’lu adreste KS T/A FONKS. ON devreye alınır. Doğal olarak, gönderme ve alma sinyalleri de
ikili giriş ve çıkışlara atanmış olmalıdır.
Bloklamalı tertibin ayrıntılı açıklaması, Altbölüm 2.8’de verilmiştir. Bloklamalı tertipte hat uçları arasında iletişim
gereklidir.
Sinyal gönderen uçta geri yönde ve alma ucunda da ileri yönde toprak arızaları benzetilir. Bu, hattın her ucunda
birer sekonder enjeksiyon test seti ile yapılabilir. Gönderen uç sinyal ilettiği sürece, alma ucunda -artçı koruma
olarak daha yüksek kademelerden açma olmadıkça- bir açma sinyali üretilmez. Gönderen hat ucundaki arıza
benzetimi sona erdirildikten sonra, alma ucu, ileten hat ucunun iletim sinyali uzatma süresince (Gönd.
Uzatımı, Adres 3203) kilitli kalır. Eğer geçici kilitleme uygulanıyorsa; sınırlı bir gecikme süresi (Geçi.BLK
BekSü., Adres 3209) sonrası, ilave olarak alma hat ucunun geçici kilitleme süresi de Geçi.BLK BlkSü.
(Adres 3210) uygulanır.
Bütün Tertipler için Önemli
Eğer sinyal iletim testleri için mesafe koruma etkisiz kılınmışsa, şimdi etkinleştirilebilir. Eğer test için bir
parametre ayarı değişikliği olmuşsa (örneğin eko fonksiyonu çalışma modu veya gecikme zamanları), bunlar,
şimdi öngörülen değerlerine tekrar ayarlanmalıdır.
3.3.15
Kesici Arıza Koruma ve/veya Uç Arıza Koruma için Sinyal İletim Testi
Eğer karşı hat ucuna kesici arıza koruma için veya saplama arıza koruma için uzaktan açtırma komutu
iletilecekse, bu iletim yolu da ayrıca test edilmelidir.
İletimi kontrol etmek için kesici açık konumda iken bir test akımı (sekonder) ile kesici arıza koruma başlatılır.
Karşı uçta doğru kesici tepkisinin olduğundan emin olun.
İkiden daha fazla uçlu hatlarda her bir iletim yolu kontrol edilmelidir.
467
3.3 Devreye Alma
3.3.16
Dahili ve Harici Uzaktan Açtırma için Sinyal İletim Testi
Eğer uzaktan açtırma için bir iletim yolu mevcutsa, 7SA522, karşı hat ucuna bir uzaktan açtırma sinyali iletmek
için bir seçenek sunmaktadır. Bu uzaktan açtırma sinyali, dahili olarak üretilen bir açma sinyalinden veya harici
koruma veya kumanda cihazından gelen herhangi bir sinyalden sağlanabilir.
Eğer dahili bir sinyal kullanılıyorsa, iletimin başlatılması kontrol edilmelidir. Eğer iletim yolu önceki bölümlerin
parçası olarak aynı iletim yolu kullanılıyorsa ve daha önce test edilmiş ise, yeniden kontrol edilmesine gerek
yoktur. Aksi takdirde, iletimi başlatan olay benzetilir ve karşı hat ucundaki kesicinin tepkisi doğrulanır.
Mesafe koruma durumunda, müsaadeli düşük menzil tertibi karşı hat ucunu açtırmak için kullanılabilir. Bu
durumda; yordam, müsaadeli düşük menzil için olanın aynısıdır („Müsaadeli Düşük Menzil Transfer için
Kontrol“ paragrafına bakın). Ancak, bu defa, alınan sinyal doğrudan/koşulsuz bir açmaya yol açacaktır.
Uzak iletim için, alınan hat ucunda harici komut girişi kullanılır. Dolayısıyla bir önkoşul, DKA Doğr.Açtırm
fonksiyonunun 122 no'lu adreste Etkin etkinleştirilmiş ve DKA FONKSİYONU 2201 no'lu adreste de ON ayarı
ile devreye alınmış olmalıdır. Eğer iletim yolu önceki bölümlerin parçası olarak aynı iletim yolu kullanılıyorsa ve
daha önce test edilmiş ise, yeniden kontrol edilmesine gerek yoktur. Harici olarak verilen bir komutun
uygulanması içinse, sadece fonksiyon kontrolü yeterlidir. Bu amaçla, harici açma olayı benzetilir ve karşı hat
ucundaki kesicinin tepkisi doğrulanır.
3.3.17
Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonların Testi
Cihaz, kullanıcı tarafından, özellikle CFC mantığıyla özel fonksiyonların tanımlanmasına izin veren geniş bir
yeteneğe sahiptir. Bu yolla cihaza eklenen herhangi bir özel fonksiyon veya mantık kontrol edilmelidir
Doğal olarak, genel test yordamı mevcut değildir. Bu tür fonksiyonların yapılandırılmasının ve bunlara ilişkin
ayarlanmış koşulların önceden bilinmesi ve test edilmiş olması gerekir. Bunlardan en önemlileri, şalt
teçhizatının (kesici, ayırıcı, topraklayıcı) olası kilitleme koşullarıdır. Bunlar dikkate alınmalı ve test edilmelidir.
3.3.18
Kesici ile Açma ve Kapama Testleri
Kesici ve açma devreleri 7SA522 cihazı tarafından uygun şekilde test edilebilir.
Test yordamı, ayrıntılı olarak SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarında açıklanmıştır.
Eğer test beklenilen sonucu vermemişse, bunun sebebi, cihazın göstergesinden veya PC ekranında çıkan
metinden tespit edilebilir. Eğer gerekirse, kesici yardımcı kontaklarının bağlantıları da kontrol edilmelidir.
Kesici yardımcı kontakları için kullanılan ikili girişlerin, kesici testi için ayrı ayrı atanmış olması gerekir.
Dolayısıyla, (yardımcı kontakların durumuna göre) sadece 351 - 353, 379 ve 380 fonksiyon numaralı ikili
girişlerin atanmış olması yeterli değildir; ilave olarak, (yardımcı kontakların durumuna göre) bunlara karşılık
olan 366 - 368 veya 410 ve/veya 411 fonksiyon numaralı ikili girişlerin de atanması gerekir. Sonuncu ikili girişler,
sadece kesici testi için değerlendirilir. Bölüm 2.20.2’ye bakın. Ayrıca, kesicinin hazır olduğu sinyalinin No 371
ikili girişine atanmış olması gerekir.
468
3.3 Devreye Alma
3.3.19
Yapılandırılmış İşletme Aygıtlarıyla Açma/Kapama Testleri
Lokal Komutla Anahtarlama
Eğer yapılandırılmış işletme aygıtlarının anahtarlama işlemleri daha önce açıklanan donanım testleri sırasında
yapılmamışsa, cihazın dahili kumanda fonksiyonu üzerinden bu şalt teçhizatının açma ve kapama testleri
yapılmalıdır. İkili giriş üzerinden cihaza sağlanan kesici konumunun geribildirim bilgisi cihaz göstergesinde
görülerek gerçek kesici konumu ile karşılaştırılır. Grafik göstergeli cihazlar için kumanda göstergesi üzerinden
bunu yapmak daha kolaydır.
Anahtarlama yordamı SIPROTEC 4-Sistem Açıklamalarında açıklanmıştır. Anahtarlama yetkisi, kullanılan
komutların kaynağına karşılık gelecek şekilde ayarlanmalıdır. Anahtarlama modu, kilitlemeli/normal veya
kilitlemesiz/test anahtarlaması olarak seçilebilir. Kilitlemesiz kumanda, ancak güvenlik önlemleri altında
yapılabilir.
Uzak Bir Kontrol Merkezinden Kumanda
Eğer cihaz sistem arayüzü üzerinden bir uzak kontrol merkezine bağlı ise; ilgili anahtarlama testleri aynı
zamanda bu merkezden de kontrol edilmelidir. Bunun için, anahtarlama yetkisinin kullanılan komutların
kaynağına karşılık gelecek şekilde ayarlanması gerekir.
3.3.20
Test Amaçlı Osilografik Kayıt Alma Tetiklemesi
Koruma rölesinin demeraj süreçleri sırasında bile güvenirliliğini doğrulamak için, devreye alma prosesini
tamamlamak için kapatma testleri uygulanabilir. Osilografik kayıtlar, koruma rölesi davranışı hakkında
maksimum bilgi sağlar.
Ön Koşullar
Koruma fonksiyonunun başlatması ile arıza kayıtlarının saklanabilmesine ilaveten; 7SA522 yazılım programı
DIGSI, seri arayüz veya bir ikili giriş üzerinden cihaza komutlar verilerek de aynı osilografik veriler elde
edilebilir. Sonuncusunda, bu ikili girişe „>DalgaYak.Tet.“ fonksiyonu atanmalıdır. Osilografik kayıt
tetiklemesi, o zaman korunan teçhizatın devreye alınması sırasında bu ikili giriş enerjilenerek yapılır.
Harici bir tetikleme ile (yani, bir koruma başlatması olmaksızın) başlatılan bir osilografik kayıt, cihaz tarafından
normal arıza kayıtı olarak işlenir. Her bir osilografik kayıt başlatma sırasında, atamanın uygun şekilde
yapılmasını sağlayan ayrı bir kayıt numarasıyla yeni bir kayıt oluşturulur. Ancak harici olarak tetiklenen bu tür
kayıtlar, gerçek bir arıza olayı olmadığı için, arıza ihbar kayıtlarında görüntülenmez.
469
3.3 Devreye Alma
Osilografik Kayıt Tetiklemesini Başlatma
DIGSI ile bir test ölçümü kaydını başlatmak için, pencerenin sol tarafındaki Test’i tıklayın. Kaydı başlatmak için
pencerenin sağ tarafındaki listeden ArızaKaydı Baş. çift tıklayın (Şekil 3-33’e bakın).
Şekil 3-33
DIGSI ile osilografik kaydı tetikleme – Örnek
Osilografik kayıt derhal başlatılır. Arızanın kaydı sırasında durum çubuğunun sol kısmında bir bildirim
görünecektir. Ayrıca; çubuk bölütünde, işlem aşaması gösterilir.
Osilografik kayıtları görüntülemek ve bunları çözümlemek için SIGRA veya Comtrade Viewer programı gerekir.
470
3.4 Cihazın Son Hazırlıkları
3.4
Cihazın Son Hazırlıkları
Bütün vidaları sıkıca sıkın. Kullanılmayanlar da dahil olmak üzere bütün klemens vidalarını sıkın. Tüm fişli
konnektörler doğru şekilde takılmalıdır.
Dikkat!
Aşırı güç uygulamayın!
Müsaade edilen sıkma tork değerleri aşılmamalıdır; aksi takdirde bağlantı telleri kopabilir veya terminal
bölmeleri hasar görebilir.
Ayar değerleri yeniden kontrol edilmelidir. Devre alma testleri sırasında bazı ayarlar değiştirilmiş
olabileceğinden, bu husus çok önemlidir. Özellikle yapılandırma parametreleri ile devreye alınan koruma,
kontrol ve yardımcı fonksiyonların doğru olarak ayarlandığını kontrol edin (Bölüm 2.1.1, Fonksiyonel Kapsam).
Gerekli bütün elemanlar ve fonksiyonlar ”ON ” ile devreye alınmış olmalıdır. Cihaz ayar değerlerinin bir
kopyasını bir PC’de saklayın.
Cihazın dahili saatini kontrol edin. Saatin otomatik olarak eşlenmemesi durumunda, eğer gerekliyse, saati
ayarlayın/sistem saatine eşleyin. Talimatlar için /1/’e bakın.
İhbar arabellekleri, Ana menü → Bildirimler → Ayar/Reset altında sıfırlayın, bu sayede sonraki bildirimler,
sadece gerçek olay ve durumlara ilişkin bilgileri içerecektir. İstatistik sayaçları da test öncesi değerlerine
resetlenmelidir.
Ölçülen işletme değerlerine ait sayaçları (örneğin, eğer mevcutsa çalışma sayaçlarını), Ana menü → Ölçme
→ Reset altında resetleyin.
Varsayılan ayarlara dönmek için -eğer gerekliyse- birkaç defa ESC tuşuna basın. Şimdi göstergede olağan
değerler (Örneğin ölçülen işletme değerleri) görünecektir.
Cihazın ön kısmındaki görüntüleri silmek için LED tuşuna basın, böylece sonraki bu bilgiler sadece gerçek
sonuçlar ve durumlar üzerinden iletilir. Silme işlemi yapıldığında, enerjili durumdaki çıkış röleleri de bırakır. LED
tuşuna basılması aynı zamanda bir LED testinin yapılmasını da sağlar. Bu durumda bütün LED’ler yanmış
olmalıdır. Yanan her hangi bir LED, gerçek koşulları gösterecektir.
Yeşil „RUN“ LED’si sürekli yanık olmalıdır. Kırmızı „ERROR“ LED’si de sürekli sönük olmalıdır.
Eğer bir test anahtarı mevcutsa, bu çalışma konumuna alınmalıdır.
Cihaz, şimdi çalışmaya hazır durumdadır.
■
471
3.4 Cihazın Son Hazırlıkları
472
Teknik Veriler
4
Bu bölümde, SIPROTEC 4 cihazı 7SA522’nın ve bağımsız fonksiyonlarının -hiçbir koşulda aşılmaması
gereken sınır değerleri de dahil olmak üzere- teknik verileri sunulmaktadır. Tam teçhizatlı cihazların elektrik ve
çalışma verilerinin ardından boyut çizimlerine ilişkin mekanik ayrıntılar verilmiştir.
4.1
Genel Cihaz Verileri
474
4.2
Mesafe koruma
487
4.3
490
4.4
Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri
491
4.5
492
4.6
Toprak Arıza Koruma Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri (opsiyonel)
502
4.7
Zayıf Besleme Açma (klasik)
503
4.8
Zayıf Besleme Açma (Fransız tanımı)
504
4.9
Koruma Veri Arayüzü ve Haberleşme Topolojisi (opsiyonel)
505
4.10
Harici Doğrudan ve Uzaktan Açtırma
507
4.11
508
4.12
511
4.13
512
4.14
513
4.15
515
4.16
518
4.17
Arıza Yeri Tespiti
519
4.18
Kesici-Arıza Koruma (opsiyonel)
520
4.19
İzleme Fonksiyonları
521
4.20
İkili Bilgilerin İletimi (opsiyonel)
523
4.21
Kullanıcı-Tanımlı Fonksiyonlar (CFC)
524
4.22
İlave Fonksiyonlar
528
4.23
Boyutlar
530
473
Teknik Veriler
4.1 Genel Cihaz Verileri
4.1
Genel Cihaz Verileri
4.1.1
Analog Girişler ve Çıkışlar
Anma Frekansı
fN
50 Hz veya 60 Hz
(ayarlanabilir)
Akım Girişleri
Anma akımı
IN
1 A veya 5 A
Faz ve Toprak yolu başına Güç Tüketimi
- IN = 1 A için
yakl. 0,05 VA
- IN = 5 A için
yakl. 0,3 VA
- duyarlı toprak arızası tespiti için 1 A
yakl. 0,05 VA
Akım Girişi başına Akım Aşırı Yüklenme Kapasitesi
- termal (efektif)
500 A göre 1 s
150 A göre 10 s
4 · IN sürekli
- dinamik (darbe akımı)
1250 A (yarım-çevrim)
Duyarlı Toprak Akım Girişi için Akım Aşırı Yüklenme Kapasitesi
300 A göre 1 s
- termal (efektif)
100 A göre 10 s
15 A sürekli
- dinamik (darbe akımı)
750 A (yarım-çevrim)
Gerilim Girişleri
Anma gerilimi
UN
80 V - 125 V
Faz başına Güç Tüketimi
100 V`ta
≤ 0,1 VA
(ayarlanabilir)
Giriş başına Gerilim yolunda Gerilim Aşırı Yüklenme Kapasitesi
- termal (efektif)
474
230 V sürekli
Teknik Veriler
4.1.2
Yardımcı Gerilim
DC Gerilim
Dahili AC/DC dönüştürücü üzerinden Gerilim Besleme
Anma yardımcı DC gerilim UH-
24/48 V-
60/110/125 V-
110/125/
220/250 V-
220/250 V-
Müsaade edilen gerilim aralıkları
19 - 58 V-
48 - 150 V-
88 - 300 V-
176 - 300 V-
Bindirilmiş AC kırışıklık gerilimi,
Tepeden tepeye
≤ anma yardımcı geriliminin % 15
Güç
- normal koşullarda
- enerjili
Yakl. 5 W
7SA522*-*A/E/J
Yakl. 12 W
7SA522*-*C/G/L/N/Q/S
Yakl. 15 W
7SA522*-*D/H/M/P/R/T/W
Yakl. 18 W
7SA522*-*U
Yakl. 20 W
Artı Arayüz Modülü başına yakl. 1,5 W
Yardımcı dc gerilim güç besleme arızası/kısa-devresi ≥ 50 ms UH = 48 V ve UH ≥ 110 V için
için köprüleme süresi
≥ 20 ms UH = 24 V ve UH = 60 V için
AC Gerilim
Dahili AC/DC dönüştürücü üzerinden Gerilim Besleme
Güç kaynağı anma ac gerilimi UH~
115 V~
Müsaade edilen gerilim aralıkları
92 - 230 V~
Güç
- normal koşullarda
- enerjili
yakl. 7 VA
7SA522*-*A/E/J
yakl. 17 VA
yakl. 20 VA
yakl. 23 VA
7SA522*-*U
yakl. 25 VA
Artı Arayüz Modülü başına yakl. 1,5 VA
Yardımcı ac gerilim arızası/kısa-devresi için köprüleme ≥ 50 ms
süresi
475
Teknik Veriler
4.1.3
İkili Girişler
Alt modeller
Miktar
7SA522*-*A/E/J
8 (yapılandırılabilir)
7SA522*-*U
Anma gerilim aralığı
DC 24 V - DC 250 V, 3 aralıklı, iki kutuplu
Anahtarlama Eşikleri
Köprülerle ayarlanabilir
- anma gerilimleri için
DC 24/48 V
60/110/125 V
Uenerjilenme ≥ DC 19 V
Ubırakma ≤ DC 10 V
DC 110/125/220/250 V
DC 220/250 V
Akım tüketimi, uyarılmış durumda
yakl. 1,8 mA
kontrol geriliminden bağımsız
Maksimum kabul edilebilir gerilim
DC 300 V
Giriş darbe süzgeci
220 V’ta 220 nF bağlama kondansatörü, toparlanma süresi >
60 ms
İkili Çıkışlar
Sinyal/Komut Röleleri (ayrıca Ek A özet planlarına bakın)
Miktar ve Veri
Sipariş Biçimi
Sipariş biçimine göre (atanabilir)
ULlistelenmiş
N/A kontak
(normal) 1)
N/A kontak
(hızlı) 1)
7SA522*-*A/E/J
x
7
7
1
7SA522*-*C/G/L
x
14
7
2
-
7SA522*-*N/Q/S
x
7
10
1
5
N/A veya
N/A kontak (çok
N/K(seçilebilir) 1)
hızlı) 1)
-
7SA522*-*D/H/M
x
21
7
3
-
7SA522*-*P/R/T
x
14
10
2
5
7SA522*-*U
x
30
7
6
-
7SA522*-*W
x
8
7
6
10
Anahtarlama kapasitesi
KAPAMA
1000 W/VA
1000 W/VA
KESME
30 VA
40 W omik
25 W/VA L/R ≤ 50 ms de
1000 W/VA
Anahtarlama Gerilimi
DC
AC
Kontak başına müsaade edilen akım (sürekli)
Kontak başına müsaade edilen akım (kapama ve
taşıma) / darbe akımı
Ortak yol üzerinde toplam akım
476
250 V
250 V
200 V (maks.)
5A
30 A 0,5 s için (N/A kontak)
5 A sürekli
30 A 0,5 s için
Teknik Veriler
Sinyal/Komut Röleleri (ayrıca Ek A özet planlarına bakın)
Miktar ve Veri
Sipariş Biçimi
Sipariş biçimine göre (atanabilir)
ULlistelenmiş
Çalışma zamanı, yakl.
İhbar rölesi 1)
Anahtarlama kapasitesi
N/A kontak
(normal) 1)
N/A kontak
(hızlı) 1)
8 ms
5 ms
N/A veya
N/A kontak (çok
N/K(seçilebilir) 1)
hızlı) 1)
8 ms
1 ms
N/K 1 kontaklı veya N/A 1 kontaklı (anahtarlanabilir)
KAPAMA
1000 W/VA
KESME
30 VA
40 W omik
25 W L/R ≤ 50 ms için
Anahtarlama Gerilimi
250 V
Kontak başına müsaade edilen akım
5 A sürekli
30 A 0,5 s için
1
) Aşağıdaki anma değerlerle UL-listeli:
AC 120 V
Pilot duty, B300
AC 240 V
Pilot duty, B300
AC 240 V
5 A General Purpose
DC 24 V
5 A General Purpose
DC 48 V
0.8 A General Purpose
DC 240 V
0.1 A General Purpose
AC 120 V
1/6 hp (4.4 FLA)
AC 240 V
1/2 hp (4.9 FLA)
477
Teknik Veriler
4.1.4
İletişim Arayüzleri
Koruma Verileri Arayüzü
Bk. Bölüm 4.9 „Koruma Verileri Arayüzleri ve İletişim Topolojisi“
Operatör Arayüzü
Bağlantı
Ön yüzde, yalıtılmamış, RS232
PC bağlantısı için 9-pin D-alt minyatür dişi konektör
Çalışma
DIGSI ile
İletim hızı
Min. 4800 Baud; maks. 115200 Baud;
Fabrika Ayarı: 38400 Baud; Eşlik: 8E1
Azami iletim mesafesi
15 m
Servis / Modem Arayüzü (opsiyonel)
RS232/RS485/FO
Sipariş edilen sürüme göre
Veri aktarımı için yalıtılmış arayüz
Çalışma
DIGSI ile
Gömme tip pano montaj kasası için
bağlantı
Arka pano, montaj konumu „C“,
9-pin D-alt minyatür dişi konektör
Koruyucu ekranlı veri kablosu
Çıkma tip pano montajı kasası için
bağlantı
Koruyucu ekranlı veri kablosu
RS232/RS485
/DD sürümüne kadar Alt kısımda çift sıralı klemenste
/EE sürümünden itibaren Alt kısımda kasada;
Test gerilimi
500 V; 50 Hz
İletim hızı
min. 4800 Baud; maks. 115200 Baud
Fabrika Ayarı 38400 Baud
15 m
1000 m
RS232
RS485
Fiber-optik (FO)
478
FO konektör tipi
ST-Konektör
Gömme tip pano montaj kasası için
bağlantı
Arka pano, montaj konumu „C“
Çıkma tip pano montajı kasası için
bağlantı
Cihaz alt yüzeyinde konsol muhafazada
Optik dalga uzunluğu
λ = 820 nm
EN 60825-1/-2’ye göre Lazer Sınıf 1
50/125 µm’lik cam fiber veya
62,5/125 µm’lik cam fiber kullanılarak
Müsaade edilen optik sinyal zayıflaması
maks. 8 dB, 62,5/125 µm’lik cam fiber ile
maks. 1,5 km
Karakter eylemsiz durumu
Seçilebilir; fabrika ayarı „Sönük”
Teknik Veriler
Sistem Arayüzü (seçimli)
RS232/RS485/FO
Profibus RS485/Profibus FO
DNP3.0/RS485
DNP3.0/LWL
Ethernet EN100
Sipariş edilen sürüme göre
Bir kontrol uçbirimine veri aktarımı için yalıtılmış arayüz
RS232
Gömme tip pano montaj kasası için bağlantı
Arka panel, montaj konumu „B“,
Çıkma tip pano montajı kasası için bağlantı
/DD’ye kadar Alt kısımda çift sıralı klemenste
/EE ve üstü Alt kısımda kasada
Test gerilimi
500 V; 50 Hz
İletim hızı
min. 4800 Baud, maks. 38400 Baud
Fabrika Ayarı 19200 Baud
maks. 15 m
RS485
Test gerilimi
500 V; 50 Hz
İletim hızı
min. 4800 Bd, maks. 38400 Bd
Fabrika Ayarı 19200 Bd
maks. 1 km
FO konektör tipi
ST-Konektör
Arka panel, montaj konumu „B“
Alt kısımda kasada
λ = 820 nm
Fiber-optik (FO)
maks. 1,5 km
Karakter eylemsiz durumu
Seçilebilir; fabrika ayarı „Sönük”
479
Teknik Veriler
Profibus RS485 (FMS ve DP)
Test gerilimi
500 V; 50 Hz
İletim hızı
12 MBaud’a kadar
1000 m ≤ 93,75 kBd için
500 m ≤ 187,5 kBd için
200 m ≤ 1,5 MBaud için
100 m ≤ 12 MBaud için
FO konektör tipi
ST-konektör tek buklaj/çift buklaj
FMS: sipariş sürümüne bağlı;
DP: sadece çift buklaj mevcut
Lütfen Profibus RS485’li modeli cihazın alt
yüzeyindeki konsol muhafazada ve ayrı
elektrik/optik çeviricide kullanın.
İletim hızı
Harici OLM vasıtasıyla 1,5 MBaud’a kadar
çevirme
≥ 500 kBaud normal sürüm için
≤ 57600 Baud, ayrı operatör paneli ile
Profibus FO (FMS ve DP)
Önerilen hız:
> 500 kBaud
λ = 820 nm
Artık optik halka topolojisinde ve
62,5/125 µm’lik optik fiber ile iki modül
arasındaki iletim mesafesi
2 m Plastik fiber ile
500 kB/s maks. 1,6 km
1500 kB/s 530 m
Nötr ışık durumu (´karakter yok´ durumu)
Işık sönük
Optik buklajlarda 500 kB/s veya 1500 kB/s’de 41
maks. modül sayısı
DNP3.0/RS485
480
Arka panel; montaj konumu „B“;
Konsol kasasında
Test gerilimi
500 V; 50 Hz
İletim hızı
19200Baud’a kadar
maks. 1 km
Teknik Veriler
DNP3.0/FO
Elektrikli Ethernet (EN100)
IEC 61850 ve DIGSI için
FO konnektör tipi
ST-konektör Alıcı/Verici
Konsol kasasında
İletim hızı
19200 Baud’a kadar
λ = 820 nm
maks. 1,5 km
2 x RJ45 konektör
100BaseT IEEE802.3 göre
muhtemel 02/2005
Test gerilimi (konnektöre göre)
500 V; 50 Hz
İletim hızı
100 MBit/s
20 m
Zaman Senkronlama Arayüzü
Zaman Senkronlama
DCF77/IRIG B-Sinyal (telegram formatı IRIG-B000)
Arka pano, montaj konumu „A“;
Alt kısımda çift sıralı klemenste
Sinyal anma gerilimleri
Seçilebilir 5 V, 12 V veya 24 V
Test gerilimi
500 V; 50 Hz
Sinyal Seviyeleri ve Yükleri DCF77/IRIG B:
Anma Sinyal Gerilimi
5V
12 V
24 V
VIHigh
6,0 V
15,8 V
31 V
VILow
1,0 V, IILow = 0,25 mA’de
IIHigh
4,5 mA - 9,4 mA
4,5 mA - 9,3 mA
4,5 mA - 8,7 mA
RI
890 Ω, UI = 4 V
1930 Ω, UI = 8,7 V
3780 Ω, UI = 17 V
640 Ω, UI = 6 V
1700 Ω, UI = 15,8 V
3560 Ω, UI = 31 V
481
Teknik Veriler
4.1.5
Elektriksel testler
Özellikler
Standartlar:
IEC 60255 (ürün standartları)
IEEE Std C37.90.0/.1/.2
UL 508
VDE 0435
Diğer standartlar için bağımsız fonksiyonlara bakın.
Yalıtım Testleri
Standartlar:
IEC 60255-5 ve IEC 60870-2-1
Yüksek gerilim testi (rutin test)
Güç kaynağı, ikili girişler, yüksek hızlı çıkışlar,
haberleşme ve zaman senkronlama arayüzleri hariç
bütün devreler
2,5 kV (efektif), 50 Hz
Yardımcı gerilim, ikili girişler, yüksek hızlı çıkışlar
3,5 kV–
sadece yalıtılmış haberleşme ve zaman eşitleme
arayüzleri için
500 V (efektif), 50 Hz
Darbe gerilim testi (tip testi)
5 kV (Scheitel); 1,2/50 µs; 0,5 J; 3 pozitif ve 3 negatif darbe 5 s
Haberleşme ve zaman senkronlama arayüzleri hariç tüm aralıklarla
devreler için, sınıf III
Bağışıklık için EMC Testleri (tip testleri)
Standartlar:
IEC 60255-6 ve -22, (ürün standartları)
EN 61000-6-2 (genel standart)
VDE 0435 Bölüm 301DIN VDE 0435-110
Yüksek frekans testi
IEC 60255-22-1, sınıf III
ve VDE 0435 Bölüm 303, sınıf III
2,5 kV (tepe); 1 MHz; τ = 15 µs; 400 darbe/s; test süresi 2 s; Ri
= 200 Ω
Elektrostatik boşalma
IEC 60255-22-2, sınıf IV
ve IEC 61000-4-2, sınıf IV
8 kV kontak deşarjı; 15 kV hava deşarjı; her iki polarite; 150 pF;
Ri = 330 Ω
Yüksek frekans alanlı ışınım, frekans yürütülmesi
10 V/m; 80 MHz - 1000 MHz; % 80 AM; 1 kHz
10 V/m; 800 MHz - 960 MHz; % 80 AM; 1 kHz
20 V/m; 1,4 GHz - 2,0 GHz; % 80 AM; 1 kHz
Yüksek frekans alanlı ışınım, tek frekans
IEC 60255-22-3, IEC 61000-4-3, sınıf III
– genlik kiplenimli
10 V/m
80; 160; 450; 900 MHz; % 80 AM; 1kHz; çevrim > 10 s
900 MHz; % 50 PM, tekrarlama frekansı 200 Hz
– darbe kiplenimli
Hızlı geçici bozulmalar/
Burst IEC 60255-22-4 ve IEC 61000-4-4, sınıf IV
4 kV; 5/50 ns; 5 kHz; darbe süresi = 15 ms; tekrarlama hızı
300 ms; her iki polarite;Ri = 50 Ω; test süresi 1 dk
Yüksek Enerjili Darbe Gerilimleri (DARBE),
IEC 61000-4-5 Montaj Sınıfı 3
- Yardımcı Gerilim
Impuls: 1,2/50 µs
- Analog ölçme girişleri, ikili girişler ve röle çıkışları
ortak mod: 2 kV; 42 Ω; 0,5 µF
fark modu: 1 kV; 42 Ω; 0,5 µF
482
ortak mod: 2 kV; 12 Ω; 9 µF
fark modu: 1 kV; 2 Ω; 18 µF
Teknik Veriler
Hat yönlendirmeli HF, salınım genişliği modülü.
10 V; 150 kHz - 80 MHz; % 80 AM; 1 kHz
Güç Sistem Frekanslı Manyetik Alan
IEC 60255-6
IEC 61000-4-8, sınıf IV
0,5 mT; 50 Hz,
30 A/m sürekli; 300 A/m için 3 s; 50 Hz
Salınımlı Akım Karşı Koyma Yeteneği
IEEE Std C37.90.1
2,5 kV (tepe); 1 MHz; τ = 15 µs; 400 darbe/s; test süresi 2 s; Ri
= 200 Ω
Hızlı Geçici Akım Karşı Koyma Yeteneği
IEEE Std C37.90.1
4 kV; 5/50 ns; 5 kHz; darbe süresi = 15 ms; tekrarlama hızı
300 ms; her iki polarite; Ri = 50 Ω; test süresi 1 dk
Işıma Elektromanyetik Müdahalesi
IEEE Std C37.90.2
35 V/m; 25 MHz - 1000 MHz
Sönümlü Salınımlar IEC 60694, IEC 61000-4-12
2,5 kV (Tepe Değer), polarite almaşık 100 kHz, 1 MHz, 10 MHz
ve 50 MHz, Ri = 200 Ω
Gürültü Yayınımı için EMC Testleri (tip testleri)
Standart:
EN 61000-6-3 (genel standart)
Uçlara iletilen radyo parazit gerilimi, sadece yardımcı
gerilim IEC-CISPR 22
150 kHz - 30 MHz
Sınır sınıf B
Telsiz Girişim Alan Şiddeti
IEC-CISPR 22
30 MHz - 1000 MHz
Sınır sınıf B
AC 230 V’de şebeke Uçlarında Harmonik Akımlar
IEC 61000-3-2
Sınıf A’nın sınır değerleri tutulur
AC 230 V’de şebeke Uçlarında Gerilim Değişimleri ve
Kırpışma
IEC 61000-3-3
Sınırlar gözlemlenir
483
Teknik Veriler
4.1.6
Mekanik Testler
Sabit Çalışma Sırasında Titreşim ve Darbe Direnci
Standartlar:
IEC 60255-21 ve IEC 60068
Titreşim
IEC 60255-21-1, sınıf 2
IEC 60068-2-6
Sinüsoidal
10 Hz’den 60 Hz’e kadar: ± 0,075 mm Büyüklük;
10 Hz’den 60 Hz’e kadar: 1g ivme
Tarama hızı 1 oktav/dk,
her 3 dikey eksen yönünde 20 çevrim
Darbe
IEC 60255-21-2, sınıf 1
IEC 60068-2-27
Yarım sinüs dalga
İvme 5 g, süre 11 ms,
eksenin her iki yönünde 3 darbe (3 dikey eksenin her iki
yönünde)
Sismik titreşim
IEC 60255-21-3, sınıf 1
IEC 60068-3-3
Sinüsoidal
1 Hz’den 8 Hz’e kadar: ± 3,5 mm büyüklük (yatay eksen)
1 Hz’den 8 Hz’e kadar: ± 1,5 mm büyüklük (dikey eksen)
8 Hz’den 35 Hz’e kadar: 1 g ivme (yatay eksen)
8 Hz’den 35 Hz’e kadar: 0,5 g ivme (dikey eksen)
Tarama hızı 1 oktav/dk
3 dikey eksenin her iki yönünde 1 çevrim
Taşıma Sırasında Titreşim ve Darbe Direnci
Standartlar:
IEC 60255-21 ve IEC 60068
Titreşim
IEC 60255-21-1, sınıf 2
IEC 60068-2-6
Sinüsoidal
5 Hz’den 8 Hz’e kadar: ± 7,5 mm büyüklük;
8 Hz’den 150 Hz’e kadar: 2 g ivme
Tarama hızı 1 oktav/dk
20 çevrim; her 3 dikey eksen yönünde
Darbe
IEC 60255-21-2, sınıf 1
IEC 60068-2-27
Yarım sinüs dalga
ivme 15 g, süre 11 ms,
eksenin her iki yönünde 3 darbe (3 dikey eksenin her iki
yönünde)
Sürekli darbe
IEC 60255-21-2, sınıf 1
IEC 60068-2-29
Yarım sinüs dalga
ivme 10 g, süre 16 ms,
her bır 1000 darbe (3 dikey eksenin her iki yönünde)
484
Teknik Veriler
4.1.7
İklimsel Gerilim Testleri
Sıcaklıklar
Standartlar:
IEC 60255-6
Tip testli (IEC 60068-2-1 ve -2’ye göre, 16 saat süreyle) –25 °C - +85 °C
Kabul edilebilir geçici çalışma sıcaklık sınırı (96 saat
süreyle test edilmiş)
–20 °C - +70 °C (gösterge okunaklılığı +55 °C ile sınırlanmıştır)
Kalıcı çalışma için önerilen IEC 60255-6’ya göre)
-5 °C - +55 °C
eğer giriş ve çıkışların en fazla yarısı, müsaade edilen maks.
değerlere maruz kalmışsa
Depolama için sınır sıcaklıkları
-25 °C - +55 °C
Taşıma sırasında sınır sıcaklıkları
-25 °C - +70 °C
Cihazın depolanması ve taşınması sırasında fabrika ambalajıyla!
1)
Normal çalışma için sınır sıcaklıklar (yani, çıkış röleleri -20 °C - +70 °C
enerjili değil)
1) Maks. yükte sınır sıcaklıklar (maks. sürekli müsaade
edilen giriş ve çıkış değerler)
1)
–5 °C - +40 °C, 1/2 ve 1/1 büyüklük için
Standart 508’e göre UL-onaylı (Endüstriyel Kontrol Donanımı)
Nem
Müsaade edilen nem oranı
Yıllık ortalama ≤ % 75 bağıl nem;
yılda en fazla 56 gün % 93’e kadar bağıl nem; İşletme sırasında
yoğunlaşmadan kaçınılmalıdır!
Cihazların, doğrudan güneş ışığına veya yoğunlaşmaya neden olabilecek sıcaklık dalgalanmalarına maruz kalacak
şekilde kurulmaması önerilir.
4.1.8
Çalışma Koşulları
Koruma aygıtı, normal röle odalarında ve tesislerde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Elektromanyetik uyumluluk sağlamak
üzere, uygun kurulum prosedürleri uygulanmalıdır.
Buna ek olarak; aşağıdakiler önerilir:
• Sayısal koruma donatısıyla aynı kabin içerisinde veya aynı röle panosu üzerinde bulunan kontaktörlerin ve rölelerin,
esas olarak uygun ark/kıvılcım bastırma bileşenleri ile donatılmış olması gerekir.
• 100 kV ve üzeri işletme gerilimli trafo merkezlerinde, tüm harici kablolar her iki uçtan da topraklanacak iletken bir
koruyucu ekranla kaplanmış olmalıdır. Daha alçak gerilim seviyelerindeki trafo merkezleri için, özel önlemlerin alınması
normalde gerekli değildir.
• Koruma aygıtı enerjili iken, modülleri/kartları yerlerinden çıkarmayın ve yerlerine takmayın. Çıkarılmış durumda, bazı
bileşenler elektrostatik olarak tehlikeye maruz kalır; bu sebeple elle müdahalede bulunmadan önce (elektrostatik
duyarlı aygıtlar için konulmuş) ESD standartlarına uyulması gerekir. Modüller yerlerine takılı iken böyle bir tehlike söz
konusu değildir.
485
Teknik Veriler
4.1.9
Sertifikalar
UL-listelenmiş
7SA522*-*A***-****
UL-tanınmış
7SA522*-*J***-****
7SA522*-*C***-****
7SA522*-*L***-****
7SA522*-*D***-****
Vida dişli terminalli modeller 7SA522*-*M***-****
Fişli terminalli modeller
7SA522*-*U***-****
7SA522*-*W***-****
4.1.10
Mekanik Tasarım
Kasa
7XP20
Boyutlar
Boyut çizimleri için, Bölüm 4.23
Cihaz (maksimum eleman sayısı)
Gömme tip pano montajı için
Çıkma tip pano montajı için
Büyüklük
Ağırlık
1/
2
1/
1
1
/2
1/
1
6 kg
10 kg
11 kg
19 kg
IEC 60529’a göre koruma sınıfı
Çıkma tip montaj kasasında işletme aracı için
IP 51
Gömme tip montaj kasasında işletme aracı için
ön
IP 51
arka
IP 50
İnsan güvenliği için
IP 2x, kapaklı
UL-onay koşulları
Tip 1 kasası düz yüzey kullanımı için
486
Teknik Veriler
4.2 Mesafe Koruma
4.2
Mesafe Koruma
Toprak Empedans Oranı
RE/RL
-0,33 - 7,00
0,01 artımlarla
XE/XL
-0,33 - 7,00
0,01 artımlarla
ilk ve daha yüksek kademeler için ayrı
K0
0,000 - 4,000
PHI (K0)
-135,00° - +135,00°
0,001 artımlarla
ilk ve daha yüksek kademeler için ayrı
Toprak empedans katsayıları, arıza yeri tespiti için de geçerlidir.
Karşılıklı Empedans Oranı
RM/RL
0,00 - 8,00
0,01 artımlarla
XM/XL
0,00 - 8,00
0,01 artımlarla
Karşılıklı empedans katsayıları, arıza yeri tespiti için de geçerlidir.
Faz Öncelikleri
Topraklı şebekede çift toprak arızası için
ileri evre faz-toprak döngüsünü bloklama
geri evre faz-toprak döngüsünü bloklama
ilgili tüm döngüleri serbest bırakma
sadece faz-toprak döngülerini serbest bırakma
faz-faz döngülerin serbest bırakılması
Yalıtılmış veya denkleştirilmiş sistemlerde çift toprak
arızası için
L3(L1) çevrimsiz
L1(L3) çevrimsiz
L2(L1) çevrimsiz
L1(L2) çevrimsiz
L3(L2) çevrimsiz
L2(L3) çevrimsiz
L3(L1) çevrimli
L1(L3) çevrimli
ilgili tüm döngüler
Toprak Arızası Tespiti
Toprak akımı 3I0>
IN = 1 A için
0,05 A - 4,00 A
IN = 5 A için
0,25 A - 20,00 A
Toprak gerilimi 3U0>
1 V - 100 V; ∞
Bırakma/başlatma oranı
yakl. 0,95
Sinüsoidal ölçülen değerler için ölçme toleransları
±%5
0,01 A artımlarla
1 V artımlarla
487
Teknik Veriler
4.2 Mesafe Koruma
Mesafe Ölçümü
Karakteristik
Poligonal veya MHO-Karakteristik; 5 bağımsız ve 1 denetimli
kademe
Ayar aralıkları poligon:
IPh> = min. akım, fazlar
X = reaktans menzili
R = direnç toleransı (F-F)
RE = direnç toleransı (F-T)
IN = 1 A için
0,05 A - 4,00 A
IN = 5 A için
0,25 A - 20,00 A
IN = 1 A için
0,050 Ω - 600,000 Ω
IN = 5 A için
0,010 Ω - 120,000 Ω
IN = 1 A için
0,050 Ω - 600,000 Ω
IN = 5 A için
0,010 Ω - 120,000 Ω
IN = 1 A için
0,050 Ω - 600,000 Ω
IN = 5 A için
0,010 Ω - 120,000 Ω
0,01 A artımlarla
0,001 Ω artımlarla
ϕhat = hat açısı
10° - 89°
1º artımlarla
ϕMK = mesafe koruma karakteristik açısı
30° - 90°
1º artımlarla
αPol = 1. kademe için eğim açısı
0° - 30°
1º artımlarla
Poligon yön belirleme:
Tüm arızalar için
Faz-efektif, belleğe alınmış veya çapraz-polarmalı gerilimler
Yön duyarlılığı
Dinamik olarak sınırsız
durağan yakl. 1 V
Her bir kademe, ileri veya ters yönde veya yönsüz çalışacak şekilde ayarlanabilir veya etkisiz kılınabilir.
MHO-Karakteristiğinin ayar aralıkları:
IPH> = min. akım, fazlar
Zr = Empedans menzili
IN = 1 A için
0,05 A - 4,00 A
IN = 5 A için
0,25 A - 20,00 A
IN = 1 A için
0,050 Ω - 200,000 Ω
IN = 5 A için
0,010 Ω - 40,000 Ω
0,01 A artımlarla
ϕhat = hat açısı
10° - 89°
1º artımlarla
ϕMK = mesafe koruma karakteristik açısı
30° - 90°
1º artımlarla
Polarizasyon
Kayıtlı veya sağlıklı gerilimlerle
Her bir kademe, ileri, geri veya yönsüz ayarlanabilir.
Yük trapezoidi:
RYük = min. yük direnci
IN = 1 A için
0,050 Ω - 600,000 Ω; ∞
IN = 5 A için
0,010 Ω - 120,000 Ω; ∞
ϕYük = maks. yük açısı
20° - 60°
1º artımlarla
– Akımlar
yakl. 0,95
– Empedanslar
yakl. 1,06
Ölçülen Değer Düzeltmesi
paralel hatlar için karşılıklı empedans eşleme (sipariş seçeneği)
Sinüsoidal ölçülen değerler için ölçme toleransları
488
Teknik Veriler
4.2 Mesafe Koruma
Zamanlar
En kısa açma süresi
Yakl. 17 ms (50 Hz)/15 ms (60 Hz) hızlı röleler ile ve
Yakl. 12 ms (50 Hz)/10 ms (60 Hz) yüksek hızlı röleler ile
Bırakma süresi
Yakl. 30 ms
Kademe süre ölçerleri
0,00 s - 30,00 s; ∞
tüm kademeler için; Z1, Z2 ve Z1B
kademeleri için bir fazlı veya çok fazlı
arızalar için ayrı zaman ayarı imkanı
Zaman aşımı toleransları
Ayar değerinin % 1’i veya 10 ms
0,01 s artımlarla
Ayar zamanları, salt gecikme süreleridir.
Acil Durum Modu
Ölçülen gerilim arızası, örneğin gerilim trafosu minyatür şalterinin atması durumunda, 4.11 „Zamanlı Aşırı Akım Koruma”
ya bakın.
489
Teknik Veriler
4.3 Güç Salınımı Tespiti (opsiyonel)
4.3
Güç Salınımı Tespiti
Empedans vektörünün hızı
ve empedans yol eğrisinin gözlenmesi
Maksimum güç salınım frekansı
Yakl. 7 Hz
Güç salınım kilitleme programları
Sadece 1. kademeyi kilitleme
Daha yüksek kademeleri kilitleme
1. ve 2. kademeyi kilitleme
Bütün kademeleri kilitleme
Güç salınım açma
kararsız güç salınımlar sonrası açma
(kademesiz açma)
Güç salınım kilitleme sonrası açma zaman gecikmesi
0,08 - 5,00 s
490
0,01 s artımlarla
Teknik Veriler
4.4 Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri
4.4
Mesafe Koruma için Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri
Çalışma Modu
İki uçlu hat için
Her bir yön için bir kanal ile veya
faz ayrımlı iletimde her yön için üç kanal ile
Üç uçlu hat için
Her bir yön veya bağlantı için bir kanal ile
Düşük Menzil Karşıdan Açtırma Tertipleri
Yöntem
Z1B aşırı menzil kademe ile karşıdan açtırma
Doğrudan karşıdan açtırma
Sinyal gönderme uzatımı
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Koruma Verileri Arayüzü üzerinden Düşük Menzil Tertipleri (seçimli)
İki veya üç uçlu hatlar için faz ayrımlı
Yöntem
Z1B aşırı menzil kademe ile karşıdan açtırma
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Aşırı Menzil Tertipleri
Yöntem
Müsaadeli aşırı menzil (Z1B aşırı menzil kademesi ile)
Kilit çözme (Z1B aşırı menzil kademesi ile)
Kilitleme (Z1B aşırı menzil kademesi ile)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Etkinleştirme süresi
0,000 s - 30,000 s
0,001 s artımlarla
Geçici kilitleme süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Geçici kilitleme için bekleme zamanı
0,00 s - 30,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Eko gecikme süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Eko darbe süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Koruma Verileri Arayüzü üzerinden Aşırı Menzil Tertipleri (opsiyonel)
Yöntem
Müsaadeli aşırı menzil (Z1B aşırı menzil kademesi ile)
0,00 s - 30,00 s
0,00 s artımlarla
0,000 s - 30,000 s
0,001 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Eko gecikme süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Eko darbe süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
491
Teknik Veriler
4.5 Toprak Arıza Koruma (opsiyonel)
4.5
Karakteristikler
Sabit zamanlı kademeler (DMT)
3I0>>>, 3I0>>, 3I0>
Ters zamanlı kademe (IDMT)
3I0P
Şekil
4-1’den Şekil 4-4’e kadar karakteristiklerden biri seçilebilir
Gerilime bağlı kademe (U0 ters)
Şekil 4-5’e göre karakteristik 4-5
Sıfır bileşen güç koruması
Şekil 4-6’ya göre karakteristik 4-6
Sabit Zamanlı Çok Yüksek Ayar Akım Kademesi
Başlatma değeri 3I0>>>
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
0,01 A artımlarla
Gecikme T3I0>>>
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
yakl. 0,95 I/IN ≥ 0,5 için
Başlatma süresi (hızlı röleler/High-Speed-röleler)
Yakl. 30 ms
Bırakma süresi
Yakl. 30 ms
Toleranslar
0,01 s artımlarla
Akım
Ayar değerinin % 3’ü veya anma akımın % 1’i
Zaman
Sabit Zamanlı Yüksek Ayar Akım Kademesi
Başlatma değeri 3I0>>
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
Gecikme T3I0>>
0,01 A artımlarla
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Yakl. 30/25 ms
Bırakma süresi
Yakl. 30 ms
Toleranslar
Akım
Zaman
492
Teknik Veriler
Aşırı Akım Kademesi
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya
0,003 A - 25,000 A
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya
0,015 A - 125,000 A
0,01 A artımlarla
Gecikme T3I0>
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
(1,5 · Ayar değeri)
(2,5 · Ayar değeri)
Yakl. 40/35 ms
Yakl. 30/25 ms
Başlatma değeri 3I0>
Bırakma süresi
0,001 A artımlarla
0,001 A artımlarla
Yakl. 30 ms
Akım
Zaman
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya
0,003 A - 25,000 A
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya
0,015 A - 125,000 A
0,01 A artımlarla
Zaman çarpanı T3I0P
0,05 s - 3,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Ek zaman gecikmesi Ek TGEC.
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Karakteristikler
Bk. Şekil 4-1
Toleranslar
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi (IEC)
Başlatma değeri 3I0P
0,001 A artımlarla
0,001 A artımlarla
Toleranslar
Başlatma-, Bırakma Eşikleri 3I0p
Ayar değerinden % 3, veya % 1 anma akımından
Başlatma zamanı 2 ≤ I/3I0P ≤ 20 ve T3I0P ≥ 1 s
Ayar değerinden % 5 ± 15 ms
Tanımlanmış zamanlar
Ayar değerinden % 1’i veya 10 ms
493
Teknik Veriler
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi (ANSI)
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya
0,003 A - 25,000 A
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya
0,015 A - 125,000 A
0,01 A artımlarla
0,50 s - 15,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Karakteristikler
Bk. Şekil 4-2 ve 4-3
0,001 A artımlarla
0,001 A artımlarla
Toleranslar
Başlatma zamanı 2 ≤ I/3I0P ≤ 20 ve D3I0P ≥ 1 s
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi (logaritmik-ters)
IN = 1 A için
IN = 5 A için
0,05 A - 25,00 A
veya
0,003 A - 25,000 A
0,01 A artımlarla
0,25 A - 125,00 A
veya
0,015 A - 125,000 A
0,01 A artımlarla
0,001 A artımlarla
0,001 A artımlarla
Başlatma akım faktörü 3I0P Yıl. Nokt.
1,0 - 4,0
0,1 artımlarla
0,05 s - 15,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Maksimum zaman T3I0P maks
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Minimum zaman T3I0P min
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Karakteristikler
Bk. Şekil 4-4
Toleranslar
Başlatma zamanı 2 ≤I/3I0P ≤ 20 ve T3I0P ≥ 1 s
494
Teknik Veriler
Sıfır Bileşen Gerilim Koruma Kademesi (U0-ters)
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya
0,003 A - 25,000 A
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya
0,015 A - 125,000 A
0,01 A artımlarla
1,0 V - 10,0 V
0,1 V artımlarla
0,1 V - 5,0 V
0,1 V artımlarla
0,00 s - 32,00 s
0,01 s artımlarla
0,00 s - 32,00 s
0,01 s artımlarla
Başlatma değeri 3U0>
Gerilim çarpanı U0 ters minimum
Ek zaman gecikmesi
Työnlü
Työnsüz
Karakteristikler
0,001 A artımlarla
Bk. Şekil 4-5
Tolerans Zamanları
0,001 A artımlarla
Akım
Gerilim
3U0 ≥ 1 V için yakl. 0.95
Sıfır Bileşen Çıkış Kademesi (güç kademesi)
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya
0,003 A - 25,000 A
0,01 A artımlarla
0,25 A - 125,00 A
veya
0,015 A - 125,000 A
0,01 A artımlarla
IN = 1 A için
0,1 VA - 10,0 VA
0,1 VA artımlarla
IN = 5 A için
0,5 VA - 50,0 VA
IN = 5 A için
Başlatma değeri S ileri
0,001 A artımlarla
0,001 A artımlarla
0,00 s - 30,00 s; ∞
Karakteristikler
Bk. Şekil 4-6
Toleranslar, başlatma değerleri
Duyarlı toprak akım trafosu ile ayar değerinin % 1’i
Toleranslar zamanları
Duyarlı toprak akım trafosuyla ayar değerinin % 5’i veya 15 ms
6Normal toprak akım trafosuyla veya toprak akım trafosuz ayar
değerinin % 6 ’sı veya 15 ms;
0,01 s artımlarla
Demeraj Tutuculuğu
% 10 - % 45
Demeraj için ikinci harmonik miktarı
1 % artımlarla
temel dalgaya göre
Demeraj tutuculuğu iptal eşiği
IN = 1 A için
0,50 A - 25,00 A
IN = 5 A için
2,50 A - 125,00 A
0,01 A artımlarla
Demeraj tutuculuğu, her bir kademe için etkin veya etkisiz kılınabilir.
495
Teknik Veriler
Yön Tespiti
Her bir kademe ileri veya ters yönde veya yönsüz çalışacak şekilde ayarlanabilir veya etkisiz kılınabilir.
IE (= 3 I0) ve 3 U0 ve IY veya I2 ve U2 ile
Yön Ölçümü
IE (= 3 I0) ve 3 U0 ve IY ile
IE (= 3 I0) ve IY (trafo yıldız-noktası akımı) ile
I2 ve U2 (negatif bileşen büyüklükleri) ile
Sıfır-bileşen güç ile
Sınır değerler
Artık Gerilim 3U0>
0,5 V - 10,0 V
0,1 V artımlarla
Trafo yıldız-noktası akımı IY>
IN = 1 A için
0,05 A - 1,00 A
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,25 A - 5,00 A
Negatif Bileşen Akım 3I2>
IN = 1 A için
0,05 A - 1,00 A
IN = 5 A için
0,25 A - 5,00 A
Negatif bileşen gerilimi 3U2>
0,01 A artımlarla
0,5 V - 10,0 V
0,1 V artımlarla
0° - 360°
1º artımlarla
Endüktif beta
0° - 360°
1º artımlarla
Toleranslar, başlatma değerleri
Ayar değerinin % 10’u veya anma akımın % 5’i veya 0,5 V
Müsaade açısı
Kapasitif alfa
Tolerans, Müsaade açısı
5°
Yön değişimi sonrası tekrar yönelim süresi
Yakl. 30 ms
496
Teknik Veriler
Şekil 4-1
Ters zamanlı aşırı akım korumanın Açma süresi karakteristikleri, IEC’ye göre (fazlar ve toprak)
497
Teknik Veriler
Şekil 4-2
498
Ters zamanlı aşırı akım korumanın Açma süresi karakteristikleri, ANSI/IEEE’ye göre, (fazlar ve toprak)
Teknik Veriler
Şekil 4-3
Ters zamanlı aşırı akım korumanın Açma süresi karakteristikleri, ANSI/IEEE’ye göre, (fazlar ve toprak)
499
Teknik Veriler
Şekil 4-4
Logaritmik ters
Not:
t = T3I0Pmaks — T3I0P· ln(I/3I0P)
I/3I0P > 35 zamanı için I/3I0P = 35 uygulanır
Şekil 4-5
500
Logaritmik ters karakteristikli ters zamanlı aşırı akım korumanın açma karakteristikleri
Sıfır bileşen gerilim koruma U0 ters açma zaman karakteristiği
Teknik Veriler
Şekil 4-6
Sıfır bileşen güç korumanın açma zaman karakteristiği
Bu karakteristik: Sref = 10 VA ve T3I0P Ek = 0 s.
501
Teknik Veriler
4.6 Toprak Arıza Koruma Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri (opsiyonel)
4.6
Toprak Arıza Koruma Koruma Sinyalleşmesi Tertipleri (opsiyonel)
Çalışma Modu
İki uçlu hat için
Her bir yön için bir kanal ile veya faz ayrımlı iletimde her yön için
üç kanal ile
Üç uçlu hat için
Her bir yön veya bağlantı için bir kanal ile
Aşırı Menzil Tertipleri
Yöntemler
Yön karşılaştırmalı başlatma
Yönlü Bloklama Çözme Tertibi
Yönlü Kilitleme Tertibi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
0,000 s - 30,000 s
0,001 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Koruma Verileri Arayüzü üzerinden Aşırı Menzil Tertipleri (opsiyonel)
Yöntemler
Yön karşılaştırmalı başlatma
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
0,000 s - 30,000 s
0,001 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
0,00 s - 30,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Eko gecikme süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Eko darbe süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
502
Teknik Veriler
4.7 Zayıf Besleme Açma (klasik)
4.7
Zayıf Besleme Açma (klasik)
İşletim Modları
Karşı uçtan bir taşıyıcı sinyal alındıktan sonra, faz ayrımlı düşük gerilim başlatma
Düşük Gerilim
Ayar değeri UPhE<
2 V - 70 V
yakl. 1,1
Başlatma toleransı
Ayar değerinden % 5’i veya 0,5 V
1 V artımlarla
Zamanlar
Eko gecikme süresi/Açma uzatımı
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Eko impuls süresi/Etkinleştirme süresi
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Eko sonrası eko kilitleme zamanı
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
503
Teknik Veriler
4.8 Zayıf Besleme Açma (Fransız tanımı)
4.8
Zayıf Besleme Açma (Fransız tanımı)
İşletim Modları
Karşı uçtan bir taşıyıcı sinyal alındıktan sonra, faz ayrımlı düşük gerilim başlatma
Düşük Gerilim
Ayar değeri UPhE< (çarpan)
0,10 - 1,00
yakl. 1,1
≤5%
0,01 artımlarla
Zamanlar
Alma uzatımı
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Uzatma süresi 3I0>
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
İhbar zamanı 3I0>
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Gecikme (bir-kutup)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Gecikme (çok-kutup)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Zaman Sabiti τ
1 - 60 s
1 s artımlarla
504
Teknik Veriler
4.9 Koruma Veri Arayüzü ve Haberleşme Topolojisi (opsiyonel)
4.9
Koruma Veri Arayüzü ve Haberleşme Topolojisi (opsiyonel)
Koruma Verileri Arayüzü
Miktar
1 veya 2
- Optik-fiber bağlantısı
Bir bağlantıda montaj konumu „D“ veya 2 bağlantıda „D“ ve „E“
Gömme tip montaj kasası
Arka yüzde
Çıkma tip montaj kasası
Cihaz üst yüzeyinde konsol muhafazada
Koruma verileri arayüzü için bağlantı modülleri, sipariş sürümüne bağlı:
Koruma verileri arayüzü için bağlantı modülleri, sipariş sürümüne bağlı
Cihaz
modülü
Konektör tipi Fiber tipi
FO5 1)
ST
Çok kipli
820 nm
62,5/125 µm
5 dB
1,5 km
hayır
FO6 1)
ST
Çok kipli
820 nm
62,5/125 µm
13 dB
3,5 km
hayır
FO17 2)
LC
Tek kipli
9/125 µm
1300 nm
10 dB
24 km
hayır
FO18 2)
LC
Tek kipli
9/125 µm
1300 nm
26 dB
60 km
25’ km den daha
küçük uzaklıklarda3)
FO19 2)
LC
Tek kipli
9/125 µm
1550 nm
26 dB
100 km
50’ km den daha
küçük uzaklıklarda3)
1)
2)
3)
Optik
dalga uzunluğu
Müsaade edilen Uzaklık, maksimum Zayıflama bileşeni
yol zayıflaması
gerekli
Lazer sınıfı 1 EN 60825–1/-2’ye göre 62,5/125 μm’lik cam fiber kullanılarak
Lazer sınıfı 1 EN 60825–1/-2’ye göre 9/125 μm’lik cam fiber kullanılarak
Koruma verileri arayüzü iletişimi uzaklıklar üzerinden olursa, 25 km altında (FO18 de) ya da 50 km altında (FO19 da)
bulunursa, gönderme gücü optik bir zayıflama bileşeni seti ile düşürülmelidir. Her iki zayıflama bileşeni de bir yan üzerine
yerleştirilmelidir.
- Karakter eylemsiz durumu
„Sönük“
505
Teknik Veriler
4.9 Koruma Veri Arayüzü ve Haberleşme Topolojisi (opsiyonel)
Koruma Verileri Haberleşmesi
Doğrudan Bağlantı:
İletim hızı
512 kBit/s
Fiber tipi
Müsaade edilen bağlantı zayıflaması
Yukarıdaki tabloya bakın
İletim mesafesi
İletişim ağları üzerinden bağlantı:
İletişim dönüştürücüsü
Ek A.1’de Donatılar bölümüne bakın
Desteklenen ağ arayüzleri
G703.1, 64 kBit/s ile
X.21, 64 veya 128 veya 512 kBit/s ile
S0 (ISDN), 64 kBit/s ile
Pilot kablolar, 128 kBit/s
İletişim dönüştürücüsüne bağlantısı
Yukarıdaki tabloda FO5 modülü altındaki açıklamaya bakın
İletim hızı
G703.1 ile 64 kBit/s
512 kBit/s ve 128 kBit/s veya 64 kBit/s ile X.21
S0 (ISDN) ile 64 kBit/s
Pilot kablolar, 128 kBit/s
Maksimum çalışma hızı
0,1 ms - 30 ms
0,1 ms artımlarla
Maks. çalışma zaman farkı
0,000 ms - 3,000 ms
0,001 ms artımlarla
İletim doğruluğu
CCITT veya ITU’ya göre CRC 32
506
Teknik Veriler
4.10 Harici Doğrudan ve Uzaktan Açtırma
4.10
Harici Doğrudan ve Uzaktan Açtırma
Lokal kesiciyi hariçten açtırma
Çalışma süresi, toplam
Yakl. 11 ms
Açma zaman gecikmesi
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
507
Teknik Veriler
4.11 Zamanlı Aşırı Akım Koruma
4.11
Çalışma Modları
Acil durum aşırı akım koruma veya artçı aşırı akım koruma olarak
Acil durum aşırı akım koruma
Ölçülen gerilim arızasında çalışır:
• Gerilim trafosu minyatür şalterinin atması ile (bir ikili giriş üzerinden)
• „Fuse-Failure-Monitors“ fonksiyonunun başlatmasıyla
Artçı aşırı akım koruma
Herhangi bir olaydan bağımsız çalışır
Karakteristikler
Sabit zamanlı kademeler (DMT)
IPh>>>, 3I0>>>, IPh>>,3I0>>, IPh>, 3I0>
Ters zamanlı kademeler (IDMT)
IP, 3I0P;
Şekil 4-1’den 4-3’e kadar kadar karakteristikler (bk. Bölüm „Toprak arıza koruma“)
seçilebilir.
Sabit Zamanlı Yüksek Ayar Akım Kademesi
Başlatma değeri IPh>> (fazlar)
Başlatma değeri 3I0>> (toprak)
IN = 1 A için 0,10 A - 25,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,50 A - 125,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya ∞ (etkisiz)
0,01 A artımlarla
0,01 A artımlarla
Gecikme TIPh>> (fazlar)
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Gecikme T3I0>> (toprak)
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
I/IN ≥ 0,5 için yakl. 0,95
Bırakma süreleri (hızlı röleler/High-Speed-röleler)
Yakl. 25/20 ms
Bırakma süreleri
Yakl. 30 ms
Toleranslar
Akımlar
Zamanlar
508
Teknik Veriler
Aşırı Akım Kademeleri
Başlatma değeri IPh> (fazlar)
Başlatma değeri 3I0> (toprak)
IN = 1 A için
0,10 A - 25,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,50 A - 125,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya ∞ (etkisiz)
0,01 A artımlarla
0,01 A artımlarla
Gecikme TIPh> (fazlar)
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Gecikme T3I0> (toprak)
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
Yakl. 25/20 ms
Bırakma süreleri
Toleranslar
Yakl. 30 ms
Akımlar
Zamanlar
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi (IEC)
Başlatma değeri IP (fazlar)
Başlatma değeri 3I0P (toprak)
Zaman çarpanları
Ek zaman gecikmeleri
IN = 1 A için
0,10 A - 4,00 A
veya ∞ (etkisiz)
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,50 A - 20,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 1 A için
0,05 A - 4,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,25 A - 20,00 A
veya ∞ (etkisiz)
TIP (fazlar)
0,05 s - 3,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
T3I0P (toprak)
0,05 s - 3,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
0,01 A artımlarla
TIP Ek (fazlar)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
T3I0P ek Gecikme
(toprak)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Karakteristikler
Bk. Şekil 4-1
Toleranslar
Başlatma-, Bırakma Eşikleri Ip, 3I0p
Başlatma zamanı 2 ≤ I/IP ≤ 20 ve TIP ≥ 1 s
Başlatma zamanı 2 ≤I/3I0P ≤ 20 ve T3I0P ≥ 1 s
509
Teknik Veriler
Ters Zamanlı Aşırı Akım Kademesi (ANSI)
Başlatma değeri IP (fazlar)
Başlatma değeri 3I0P (toprak)
Zaman çarpanları
Ek zaman gecikmeleri
IN = 1 A için
0,10 A - 4,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,50 A - 20,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 1 A için
0,05 A - 4,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,25 A - 20,00 A
veya ∞ (etkisiz)
DIP (fazlar)
0,50 s - 15,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
D3I0P (toprak)
0,50 s - 15,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
TIP Ek (fazlar)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
T3I0P ek Gecikme
(toprak)
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Karakteristikler
0,01 A artımlarla
0,01 A artımlarla
Bk. Şekil 4-2 ve 4-3
Toleranslar
Başlatma-, Bırakma Eşikleri Ip, 3I0p
Başlatma zamanı 2 ≤ I/IP ≤ 20 ve DIP ≥ 1 s
Başlatma zamanı 2 ≤ I/3I0P ≤ 20 ve D3I0P ≥ 1 s
Saplama Arızası Koruma
Başlatma değeri IPh>>> (fazlar)
Başlatma değeri 3I0 >>>(toprak)
Gecikmeler
IN = 1 A için
0,10 A - 25,00 A
veya ∞ (etkisiz)
0,01 A artımlarla
IN = 5 A için
0,50 A - 125,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 1 A için
0,05 A - 25,00 A
veya ∞ (etkisiz)
IN = 5 A için
0,25 A - 125,00 A
veya ∞ (etkisiz)
TIPh>>>
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
T3I0>>>
0,00 s - 30,00 s
veya ∞ (etkisiz)
0,01 s artımlarla
0,01 A artımlarla
Yakl. 25/20 ms
Bırakma süreleri
Yakl. 30 ms
Akım toleransları
Akımlar
Zamanlar
510
Teknik Veriler
4.12 Ani Yüksek-Akım Arıza-üzerine-Kapama Koruma
4.12
Başlatma
Yüksek akım başlatma I>>>
IN = 1 A için
1,00 A - 25,00 A
IN = 5 A için
5,00 A - 125,00 A
0,01 A artımlarla
Yakl. % 90
Ayar değerinin % 3’ü veya anma akımın % 1’i IN
Zamanlar
En kısa açma süresi
Yakl. 13 ms, hızlı röleler için ve
Yakl. 8 ms, yüksek hızlı röleler için
511
Teknik Veriler
4.13 Otomatik Tekrar Kapama Fonksiyonu (opsiyonel)
4.13
Otomatik Tekrar Kapamalar
Tekrar kapama sayısı
maks. 8,
ilk 4’ü bağımsız ayarlarla
Tipi (sipariş sürümüne bağlı)
1-kutup, 3-kutup, 1-/3-kutup
Denetim
Başlatma veya açma komutu ile
Etki Süreleri
Başlatmasız ve etki süresiz başlatma mümkün
0,01 s - 300,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Tüm işletim modları ve çevrimleri için, tekrar
kapama öncesi değişik ölü zamanlar ayarlanabilir
0,01 s - 1800,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Yayılan arıza tanıma sonrası ölü zamanlar
0,01 s - 1800,00 s
0,01 s artımlarla
Tekrar kapama sonrası toparlanma zamanı
0,50 s - 300,00 s
0,01 s artımlarla
Dinamik kilitleme sonrası kilitleme zamanı
0,5 s
Elle kapama sonrası kilitleme zamanı
0,50 s - 300,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Başlatma sinyali izleme zamanı
0,01 s - 300,00 s
0,01 s artımlarla
Kesici izleme zamanı
0,01 s - 300,00 s
0,01 s artımlarla
Uyarlanır Ölü Zaman/ Düşürülmüş Ölü Zaman/ Ölü Hat Denetimi
Uyarlanır Ölü Zamanlar
Gerilim ölçümü ile veya
kesici kapama komutu iletimi ile
Etki Süreleri
Başlatmasız ve etki süresiz başlatma mümkün
0,01 s - 300,00 s; ∞
Maksimum ölü zaman
0,50 s - 3000,00 s
0,01 s artımlarla
Ölü hat veya bara gerilim ölçümü
2 V - 70 V (F-T)
1 V artımlarla
0,01 s artımlarla
Canlı hat veya bara gerilim ölçümü
30 V - 90 V (F-T)
1 V artımlarla
Gerilim ölçme zamanı
0,10 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Kapama komut iletimi için zaman gecikmesi
0,00 s - 300,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
512
Teknik Veriler
4.14 Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (opsiyonel)
4.14
Çalışma Modları
Otomatik tekrar kapama ile
denetim programları
Senkronizasyon denetimi
Canlı bara - ölü hat denetimi
Canlı bara - ölü hat denetimi
Ölü bara - ölü hat denetimi
Köprüleme/denetimsiz
veya bunların mantıksal birleşimleri
Senkronizasyon
Asenkron güç koşullarında kesiciyi kapamak mümkün (kesici
tepki süresi ile)
Elle kapama için
denetim programları
Otomatik tekrar kapamanın aynısı,
bağımsız ayar
Gerilimler
Maksimum çalışma gerilimi
20 V - 140 V (faz-faz)
1 V artımlarla
U<, ölü durum için
1 V - 60 V (faz-faz)
1 V artımlarla
U>, canlı durum için
20 V - 125 V (faz-faz)
1 V artımlarla
Toleranslar
Başlatma değerinden, % 2’si veya 1 V
yakl. 0,9 (U>) veya 1,1 (U<)
ΔU-Ölçümü
Gerilim farkı
1,0 V - 60,0 V (faz-faz)
Tolerans
1V
yakl. 1,05
0,1 V artımlarla
Senkron Sistem Koşulları
Δϕ-ölçümü
2° - 80°
Tolerans
2°
1º artımlarla
Δf-ölçümü
0,03 Hz - 2,00 Hz
Tolerans
15 mHz
0,01 Hz artımlarla
0,00 s - 30,00 s
0,01 s artımlarla
Δf-ölçümü
0,03 Hz - 2,00 Hz
0,01 Hz artımlarla
Tolerans
15 mHz
Maksimum açı hatası
Δf ≤ 1 Hz için 5°
Asenkron Güç Koşulları
Δf > 1 Hz için 10º
Senkron/Asenkron sınırlar
0,01 Hz
Kesici çalışma zamanı
0,01 s - 0,60 s
0,01 s artımlarla
513
Teknik Veriler
4.14 Senkronlama ve Gerilim Kontrolü (opsiyonel)
Zamanlar
Ölçme değerlerinin filtrelenmesi için minimum süre
Yakl. 80 ms
Maksimum ölçme zamanı
0,01 s - 600,00 s; ∞
Tüm süre ölçerler için tolerans
514
0,01 s artımlarla
Teknik Veriler
4.15 Gerilim Koruma (opsiyonel)
4.15
Aşırı Gerilim Faz-Toprak
Aşırı gerilim UPh>>
1,0 V - 170,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPh>>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Aşırı gerilim UPh>
1,0 V - 170,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPh>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
0,30 - 0,99
0,01 artımlarla
Başlatma süresi
Yakl. 35 ms (50 Hz)/yakl. 30 ms (60 Hz)
Bırakma süresi
Toleranslar
Yakl. 30 ms
Gerilimler
Ayar değerinin % 3’ü veya 1 V
Zamanlar
Aşırı Gerilim Faz-Faz
Aşırı gerilim UPhPh>>
2,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPhPh>>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Aşırı gerilim UPhPh>
2,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPhPh>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
0,30 - 0,99
0,01 artımlarla
Başlatma süresi
Bırakma süresi
Toleranslar
Yakl. 30 ms
Gerilimler
Ayar değerinden % 3 veya 1 V
Zamanlar
Aşırı gerilim U1>>
2,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TU1>>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Aşırı gerilim U1>
2,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TU1>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
0,01 artımlarla
0,30 - 0,99
Kompundlama
Devreye alınıp çıkarılabilir
Başlatma süresi
Bırakma süresi
Yakl. 30 ms
Toleranslar
Gerilimler
Zamanlar
515
Teknik Veriler
Aşırı gerilim U2>>
2,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TU2>>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Aşırı gerilim U2>
2,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme TU2>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
0,30 - 0,99
0,01 artımlarla
Başlatma süresi
Bırakma süresi
Yakl. 30 ms
Toleranslar
Gerilimler
Zamanlar
Aşırı Gerilim Sıfır Bileşen Sistemi 3U0 veya Bir fazlı Gerilim UX
Aşırı gerilim 3U0>>
1,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme T3U0>>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Aşırı gerilim 3U0>
1,0 V - 220,0 V; ∞
0,1 V artımlarla
Gecikme T3U0>
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
0,30 - 0,99
0,01 artımlarla
Başlatma süresi
Yinelenmeli ölçümle
Yinelenmesiz ölçümle
Bırakma süresi
Yinelenmeli ölçümle
Yakl. 75 ms (50 Hz)
Yinelenmesiz ölçümle
Yakl. 30 ms (50 Hz)
Toleranslar
Gerilimler
Zamanlar
Düşük Gerilim Faz-Toprak
Düşük Gerilim UPh<<
1,0 V - 100,0 V
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPh<<
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Düşük Gerilim UPh<
1,0 V - 100,0 V
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPh<
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
1,01-1,20
0,01 artımlarla
Akım ölçütü
Başlatma süresi
Bırakma süresi
Toleranslar
516
Yakl. 30 ms
Gerilimler
Zamanlar
Teknik Veriler
Düşük Gerilimler Faz-Faz
Düşük Gerilim UPhPh<<
1,0 V - 175,0 V
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPhPh<<
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Düşük Gerilim UPhPh<
1,0 V - 175,0 V
0,1 V artımlarla
Gecikme TUPhPh<
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
1,01-1,20
0,01 artımlarla
Akım ölçütü
Başlatma süresi
Bırakma süresi
Toleranslar
Yakl. 30 ms
Gerilimler
Zamanlar
Düşük Gerilim Pozitif Bileşen Sistemi U1
Düşük Gerilim U1<<
1,0 V - 100,0 V
Stufung 0,1 V
Gecikme TU1<<
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
Düşük Gerilim U1<
1,0 V - 100,0 V
Stufung 0,1 V
Gecikme TU1<
0,00 s - 100,00 s; ∞
0,01 s artımlarla
0,01 artımlarla
1,01-1,20
Akım ölçütü
Başlatma süresi
Bırakma süresi
Yakl. 30 ms
Toleranslar
Gerilimler
Zamanlar
517
Teknik Veriler
4.16 Frekans Koruma (opsiyonel)
4.16
Frekans Kademeleri
Miktar
4, f< veya f> ayar etkinliğine bağlı olarak
Başlatma Değerleri
Her bir eleman, f> veya f< olarak ayarlanabilir
fN = 50 Hz için
45,50 Hz - 54,50 Hz
0,01 Hz artımlarla
fN = 60 Hz için
55,50 Hz - 64,50 Hz
0,01 Hz artımlarla
Zamanlar
f>, f< başlatma süreleri
Yakl. 85 ms
f>, f< bırakma süreleri
Yakl. 30 ms
Gecikme Zamanları T
0,00 s - 600,00 s
0,01 s artımlarla
Bırakma sürelerine ilişkin notlar:
Akım = 0 A ve gerılım = 0 V ile bırakma uygulanır.
Bırakma eşiğinin altında bir frekans değişikliği ile bırakma uygulama, bırakma sürelerini uzatır.
Bırakma farkı
Δf = | Başlatma Değeri – Bırakma Değeri |
Yakl. 20 mHz
Çalışma Alanları
Gerilim aralığında
Yakl. 0,65 · UN - 230 V (Faz-Faz)
Frekans aralığında
25 Hz - 70 Hz
Toleranslar
f>, f< frekansları, özel aralıkta (fN ± % 10)
ULL: 50 V - 230 V aralığında 15 mHz
Zaman gecikmeleri T(f<, f>)
518
Teknik Veriler
4.17 Arıza Yeri Tespiti
4.17
Arıza Yeri Tespiti
Başlatma
Reaktans ayar aralığı (sekonder), mil
veya km
Açma komutuyla veya bırakmayla
IN = 1 A için
0,0050 Ω/km - 9,5000 Ω/km
IN = 5 A için
0,0010 Ω/km - 1,9000 Ω/km
IN = 1 A için
0,0050 Ω/mil - 15,0000 Ω/mil
IN = 5 A için
0,0010 Ω/mil - 3,0000 Ω/mil
Paralel hat denkleştirme (seçilebilir)
0,001 Ω/km artımlarla
0,001 Ω/mil artımlarla
Ayar değerleri, mesafe koruma ayar değerlerinin aynısıdır
(Bölüm 4.2’ye bakın).
Bir faz-toprak arızalarında yük akımının dikkate alınması X-değerinin düzeltimi, etkinleştirilebilir dikkate alınması veya
etkisiz kılınabilir
Arıza mesafesi çıktısı
Ω primer ve Ω sekonder olarak,
km veya mil olarak 1)
Hat uzunluğunun %’si olarak 1)
Sinüsoidal büyüklüklerle
ölçme toleransları
hat uzunluğunun % 2,5’u
30° ≤ ϕk ≤ 90° ve

1 2 3 4 A

Transkript

Benzer belgeler

PARAFLU UP Cod. 1681

gayrisıhhî müessese açma ruhsatı başvuru/beyan formu

Powador-protect Çizelge

GÜNEŞ PANELLERİ TOPRAKLANMASI VE

h540a optime-ııı başbantlı kulaklık

jeugdbeschermıng rotterdam rıjnmond

uzertas 2016 brosur 18.09.2015 16:23 Page 1

Doğal Hayatı Koruma Vakfı Adres: Büyük Postane Cad. No:43