5-Alkinilpiridin Türevlerinin Pd-katalizli Sonogashira Kenetlenme

5-Alkinilpiridin Türevlerinin Pd-katalizli Sonogashira Kenetlenme

OP-TR-121
5-Alkinilpiridin Türevlerinin Pd-katalizli Sonogashira Kenetlenme Tepkimesi ile 5-İyotpiridin
Bileşiklerinden Sentezi
Yılmaz Kelgökmen, Ezel Dikmen, Yasemin Çayan, Metin Zora
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, 06800 ANKARA
Sahip oldukları çeşitli biyolojik ve farmakolojik aktivitelerinden dolayı sübstitüye piridin türevlerinin sentezi
organik kimyacılar için büyük önem arzetmektedir [1]. Dolayısıyla bu tür bileşikleri üretecek basit ve
uygulanabilir yeni yöntemlere büyük gereksinim vardır. Son çalışmalarımızda N-proparjilik β-enaminon 1
türevlerinin moleküler iyot ile olan elektrofilik halkalaşma tepkimelerinin 5-iyotpiridin 2 bileşiklerini yüksek
verimlerle ürettiğini göstermiştik. 5-İyotpiridin 2 türevleri önemli bileşikler olup metal kenetlenme
tepkimeleri ile çok değişik türevlere kolayca dönüşebilmektedir. Kenetlenme tepkimeleri arasında Pd-katalizli
Sonogashira tepkimesi çok önemli bir yere sahiptir [2].
Bu çalışmada 5-iyotpiridin 2 bileşiklerinin terminal alkinler ile Pd-katalizli Sonogashira tepkimesi araştırılarak
5-alkinilpiridin 3 türevleri yüksek verimlerle sentezlenmiştir. Alkinil piridin türevleri potansiyel biyolojik ve
tıbbi aktivitelerinin yanısıra alkinil fonksiyonel grubunun kolayca nükleofilik, elektrofilik, radikal ve perisiklik
tepkimelere girmesi dolayısıyla oldukça önemli bileşiklerdir. Deneysel sonuçlar tepkimenin kapsamı ve
mekanizması ile birlikte detaylı olarak tartışılacaktır.
I2 / NaHCO3
O HN
R1
R2
R3
CH3CN, 80 oC
1
O
R3
I
R1
R2
N
2
R4
H
PdCl2(PPh3)2
CuI, Et3N
O
R3
R2
N
R4
R1
3
R1 = aril; R2 = aril, ferrosenil
R3 = aril; R4 = alkil, aril, ferrosenil
KAYNAKLAR
[1] (a) Varela, J., Saa, C., Chem. Rev., 103, 3787, 2003. (b) Zeni, G., Larock, R. L., Chem. Rev., 106, 4644, 2006.
[2] (a) Chinchilla, R., Najera, C., Chem. Rev., 107, 874, 2007. (b) Chinchilla, R., Najera, C., Chem. Soc. Rev., 40,
5084, 2011.
327