hapisten çevrilen adli para cezalarının infazı

hapisten çevrilen adli para cezalarının infazı

Osman ATALAY
ANKARA İnfaz C.Savcısı
HAPİSTEN ÇEVRİLEN ADLİ PARA CEZALARININ İNFAZI
01.03.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5739 sayılı kanunla yapılan değişiklik den sonra,
l- GENEL İLKELER:
5739 sayılı kanun 01.03.2008 tarihinde Resmi Gazetenin 26803 sayısında
yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla birlikte hapisten çevrilen Adli Para Cezalarının
infazında değişiklik yapılmış ve uygulamada Adli Para Cezalarının infazında birlik
getirilmiştir.
Önceden kısa süreli hapisten çevrilen adli para cezalarının infazında, para cezası
ödeme emrinin hükümlüye tebliği üzerine, 30 günlük yasal sürede hükümlünün para cezasını
ödememesi halinde, ilgili mahkemesinden hapse çevrilmesi için karar isteniyordu,
mahkemenin hapse çevirme kararı üzerine hükümlü hakkında yakalama emri çıkarılıyor,
hükümlü yakalanınca para cezasının tamamını da ödemek istese de kanunen kabul edilmiyor,
mutlaka hapis olarak cezası (1/3 indirim) şartla tahliye uygulanarak infaz ediliyordu.
5739 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 01.03.2008 tarihinden sonra, kısa süreli hapisten
çevrilen adli para cezalarının infazında, para cezası ödeme emrinin hükümlüye tebliği üzerine,
hükümlü 30 günlük yasal sürede adli para cezasını ödemez ise, infaz C.Savcılığınca adli para
cezası, 5275 sayılı CGTİHK nun 106/3 md.si gereğince ödenmeyen gün miktarınca yani
mahkemenin çevirdiği miktar üzerinden Hapse çevrilerek hükümlü hakkında yakalama emri
çıkarılıyor. Hükümlü yakalanınca para cezasını ödemek isterse kabul ediliyor ve hükümlü
para cezasını yatırırsa derhal serbest bırakılıyor, hükümlü para cezasının tamamını yatırmaz
ise 5275 sayılı CGTİHK nun 106/9 md.si gereğince çevrilen hapis cezası bihakkın infaz
ediliyor, şartla tahliye uygulanmıyor.
Hatta bu yeni çıkan kanun hükümlünün lehine olup, cezaevinde kısa süreli hapis
cezasından çevrilen adli para cezasını ödemeyip de mahkemece hapse çevrilmesi üzerine
yakalanıp cezasını infaz etmekte olanlar, cezaevinde yattıkları gün mahkemenin çevirdiği
miktar üzerinden hesaplanarak, toplam para cezası üzerinden düşülerek kalan miktarı
ödemeleri üzerine, derhal cezaevinden serbest bırakılmaları sağlanıyor.
II- KANUN MADDELERİ :
5739 sayılı kanunun 4. md.si, “5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 50. md.sinin 6
fıkrasında yer alan “yaptırımın” ibaresi “tedbirin” olarak değiştirilmiştir.
5739 sayılı kanunun 5. md.si, “5275 sayılı CGTİHK nun 106/4 ve 106/9. md. leri
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve 106/10. fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
(4) Çocuklar hakkında hükmedilen adli para cezasının ödenmemesi halinde, bu ceza
hapse çevrilemez, bu taktirde 106/11. fıkra uygulanır.
(5) Adli para cezasından çevrilen hapsin infazı ertelenemez ve bunun infazında koşullu
salıverilme hükümleri uygulanmaz. Hapse çevrilmiş olmasına rağmen hak yoksunlukları
bakımından esas alınacak olan adli para cezasıdır.” Denilmektedir.
Yine 5739 sayılı kanunun 5. md.si, ile yapılan değişiklik ile “5275 sayılı CGTİHK
nun 106/9. md. sindeki Türk Ceza Kanununun 50.maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi saklı
kalmak üzere ibaresi” metinden çıkarılmış ve 5275 sayılı CGTİHK nun 106/10. md. si
yürürlükten kalkmıştır.
Yukarıda belirtilen madde ve fıkra hükümleri birlikte değerlendirildiğinde;
1- Kısa süreli hapis cezasından TCK’nun 50/1-a. maddesine göre çevrilen adli para
cezasının seçenek yaptırım niteliğinde olduğu,
2- 5739 sayılı kanunun 4. md.si, ile “5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 50/6.
md.sinde yer alan “yaptırımın” ibaresi “tedbirin” olarak değiştirilmesi,
Sayfa: 2
3- 5739 sayılı kanunun 5. md.si, ile yapılan değişiklik ile “5275 sayılı CGTİHK nun
106/9. md. sindeki Türk Ceza Kanununun 50.maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi saklı
kalmak üzere ibaresi” metinden çıkarılması,
Dikkate alındığında, hapisten çevrilen adli para cezalarının infazının TCK’ nın 50/6
md.sinin kapsamından çıkarıldığı, yani ilgili mahkemesinden hapse çevirme kararının
istenemeyeceği, bu tür para cezalarında gün para cezalarında olduğu gibi 5275 sayılı
CGTİHK nun 106/3. md. si hükümlerine göre infaz edileceği ve 5275 sayılı CGTİHK nun
106/8. md. si hükümlerine göre de hükümlü hapis yattığı günlerin dışındaki günlere karşılık
gelen parayı öderse hapisten çıkarılacağı anlaşılmaktadır.
Kısa süreli hapis cezasından TCK’nun 50/1-a. maddesine göre çevrilen adli para
cezasının infazı için hükümlünün ilam adresine gönderilen Para cezası Ödeme Emri
tebliğinden itibaren 30 günlük süre içinde ödenmez ise, artık eskisi gibi ilgili mahkemesinden
hapse çevirme kararı istenmeyecek, infaz C.Savcılığınca 5275 sayılı CGTİHK nun 106/3 md.
si gereğince ödenmeyen gün miktarınca yani mahkemenin çevirdiği miktar üzerinden Hapse
çevrilecek ve 5275 sayılı CGTİHK nun 106/9 md. si gereğince şartla tahliye uygulanmayacak,
çevrilen hapis cezası bihakkın infaz edilecektir.
Hükümlü yakalanınca eskiden olduğu gibi mahkemeden hapse çevirme kararı
alındığı için cezası mutlak surette hapis olarak infaz edilmeyecek, hükümlü yakalanınca para
cezasının tamamını öderse derhal serbest bırakılacaktır. Hatta yakalanıp cezaevine alınarak
cezasını infaz etmekte olanlar, cezaevinde yattıkları gün mahkemenin çevirdiği miktar
üzerinden hesaplanarak, toplam para cezası üzerinden düşülerek kalan miktarı ödemeleri
üzerine, derhal cezaevinden serbest bırakılacaklardır.
III-UYGUMAMADA KARŞILAŞILACAK OLAN SORUNLAR:
1- Suç tarihi 01.03.2008 tarihinden sonra ise, 5739 sayılı yasa yürürlüğe girdiği için
bu yasa uygulanacak, yani hapisten çevrilme adli para cezaları ödenmemesi halinde infaz
C.Savcılığınca mahkemenin çevirdiği miktar üzerinden hapse çevrilerek hükümlü hakkında
yakalama emri çıkarılacak, hükümlü yakalanınca ya para cezasının tamamını öderse serbest
kalacak, yada adli para cezasını ödemez ise cezaevine gönderilecek cezasını bihakkın infaz
edecek hakkında şartla tahliye uygulanmayacaktır.
2- Suç tarihi 01.06.2005 tarihinden sonra 01.03.2008 tarihinden önce ise, yani
5275 sayılı CGTİHK nun yürürlük tarihinden sonra, yeni 5739 sayılı kanundan önce ise,
Hükümlü hakkında kısa süreli hapis cezasını ödemediği için hakkında
mahkemesinden hapse çevirme kararı alınmış ve halen yakalamalı olarak aramakta ise, bu
hükümlüler hakkında mahkemece alınmış bir hapis kararı olduğundan, ortada mahkemece
verilmiş hapis kararı bulunduğundan, öncelikle ilgili mahkemesinden bu kararın hükümlünün
lehine olarak kaldırılması ve cezanın 5739 sayılı kanun gereğince adli para cezası olarak infaz
edilmesine dair karar istenecektir.
Bu karar alındıktan sonra adli para cezası İnfaz C.Savcısı tarafından hapse çevrilecek
hükümlü hakkında yakalama emri çıkarılacaktır. Hükümlü yakalanıp getirilince adli para
cezasının tamamını yatırırsa serbest bırakılacak, yatırmaz hapis olarak infaz edecek ise, suç
tarihi dikkate alınarak (5237 sayılı TCK.nın 7/3.md. si dikkate alınarak) suç tarihinde
yürürlükte olan ve hükümlünün lehine olan kanun uygulanması gerektiğinden hapis cezasında
(1/3 oranında) indirim yapılarak şartla tahliye uygulanacaktır. Hapis cezası bihakkın infaz
edilmeyecektir.
IV- UYGULAMADAN ÖRNEKLER :
Trafik güvenliğini tehlikeye sokmak suçundan, mahkemece TCK. 179/2-3 maddesi
gereğince 1 ay hapis cezası verilmiş ve bu ceza TCK.50/1-a md.si gereğince günlüğü 20
YTL’den 600 YTL. adli para cezasına çevrilip kesinleştirilerek, İnfaz C.Savcılığına
gönderilmiş ise,
Sayfa:3
İnfaz C.Savcılığınca bu hükümlü hakkında, 5275 Sayılı Kanunun 106/2. maddesi
gereği Para Cezası Ödeme Emri çıkarılır.
Para Cezası Ödeme Emrinin tebliğinden itibaren 30 gün beklenir. Hükümlü bu süre
içinde para cezasını öderse, ceza infaz edilmiş olur.
Ancak para cezası 30 gün içinde ödenmez ise,
1- 5739 sayılı yasadan önceki uygulamamızda: C.Savcılığı para cezasını
kendiliğinden hapse çeviremez. Bu durumda, C.Savcısı kararı veren mahkemeden 5275 Sayılı
Kanunun 106/10 ve TCK’nun 50/6-5 maddeleri gereğince hapse çevrilmesini ister.
Mahkemece hapse çevrilen karar, hapis olarak infaz edilir. Ancak hapis cezasına 5275
Sayılı Kanunun 106/9 maddesi gereği, 1/3 oranında indirim yapılır. Mahkemece hapse
çevirme kararı verildikten sonra, TCK’nun 50/6-5 maddesi gereği, para cezası olarak
ödenmek istenirse kabul edilmez. Kanunen mümkün değildir. Mutlaka hapis olarak infazı
gerekirdi.
2- 5739 sayılı yasadan (01.03.2008 tarihinden) sonraki uygulamamızda:
Kısa süreli hapisten çevrilme adli para cezaları ödenmemesi halinde, infaz
C.Savcılığınca mahkemenin çevirdiği miktar üzerinden hapse çevrilir. Yani olayımızda
olduğu gibi, 600 YTL adli para cezası mahkemenin çevirdiği miktar olan 20 YTL’ye
bölünmek suretiyle 30 gün hapse çevrilir. Hükümlü hakkında yakalama emri çıkarılır.
Hükümlü yakalanınca;
a-) Adli para cezasının tamamını 600 YTL adli para cezasını öderse derhal serbest
bırakılır,
b-)Adli para cezasını ödemez ise;
1-Suç tarihi 01.03.2008 den sonra ise, 30 gün hapis cezasını yatmak üzere cezaevine
gönderilir, cezasını 5275 sayılı CGTİHK nun 106/9 md. si gereğince, bihakkın infaz eder.
hakkında şartla tahliye uygulanmaz.
2-Suç tarihi 01.06.2005 tarihinden sonra - 01.03.2008 den önce ise, 30 gün hapis
cezasına (1/3 şartla tahliye indirimi uygulanarak) 20 gün hapis cezasını yatmak üzere
cezaevine gönderilir, suç tarihinde yürürlükte olan ve hükümlünün lehine olan kanun
uygulanması gerektiğinden hapis cezasında (1/3 oranında) indirim yapılarak şartla tahliye
uygulanacaktır. Hapis cezası bihakkın infaz edilmeyecektir.