seminer: küresel üretim sistemleri ve yeni dünya hiyerarşisi

seminer: küresel üretim sistemleri ve yeni dünya hiyerarşisi

KÜRESEL ÜRETİM VE KÜRESEL YÖNETİM
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi
Yönetim Bilimleri Yüksek Lisans Programı
Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Ahmet Alpay Dikmen
tel: 0-312-5951 316
e-posta: [email protected]
Dersin Amacı ve Yöntemi:
Küreselleşme olgusu hemen her alanda tartışılan ve bu anlamda çok farklı düzlemleri bir
araya getiren bir tartışma alanı olarak karşımızda durmaktadır. Bu seminerin amacı daha sınırlı
bir biçimde, küreselleşme olgusunu, küresel üretim süreçleri aracılığıyla anlamaya çalışmak ve
bunun uluslararası kapitalist örgütlenmeye etkileri konusunda yükseklisans düzeyinde tartışma ve
çalışmalar yürütmek şeklinde belirlenmiştir.
1980’lerden sonra üretim sisteminde bir değişiklik olduğu bugün hemen herkes
tarafından kabul edilen bir olgudur. Bu değişikliği açıklamaya çalışan yaklaşımları ise iki temel
başlık altında toplamak mümkündür: “İşletme yapıları ve teknolojik gelişme temelli yaklaşımlar”
ve “küreselleşme temelli yaklaşımlar.” Birinci gruptaki yaklaşımlara örnek olarak post-Fordizmi,
postmodern örgüt kuramını, Fransız düzenleme okulunu, esnek uzmanlaşma yaklaşımını vb.
vermek mümkündür. Bu yaklaşımların hemen hepsi değişimin dinamiklerini işletme
örgütlenmesindeki dönüşümde veya yeni teknolojik gelişmelerin devrimci nitelikteki yeni
düzenleyici rolünde görmektedir. Küreselleşme temelli yaklaşımlar ise daha çok uluslararası
üretim ve değişim sistemlerinin tarihsel kuruluş biçimleri ve bunların ortaya çıkardığı hiyerarşiler
üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu grupta Immanuel Wallerstein’ın dünya sistemi kuramını, Samir
Amin’in çalışmalarını, ve Gary Gereffi’nin Küresel Meta Zincirleri yaklaşımını saymak
mümkündür. Bu seminerde, yöntem olarak, küreselleşme olgusunun firma biçimleri ve teorisi
üzerindeki etkilerine dikkat edilecek ve bu anlamda da küreselleşme temelli yaklaşımlardan
işletme temelli yaklaşımların analiz düzlemine doğru belli ölçülerde bir yakınlaşma
hedeflenecektir.
Ders aracılığıyla, kamu yönetimi ve siyaset bilimi (yönetim bilimleri) anabilim dalı
öğrencilerine küresel kapitalizmin örgütlenme biçimi konusunda bilgi vermenin ötesinde, bu
konuda yayınlanabilir nitelikte bir yazı hazırlamalarına yardım etmek amaçlanmaktadır.
Dersin Yükümlülükleri:
Dersin temel yükümlülüğü “Küreselleşme ve Türkiye” başlığı etrafında örgütlenecek herhangi bir
alt konuda bir ödevinin hazırlanması ve sınıfta sunulmasıdır. Bu amaçla, seminer ödevine hazırlık
niteliğinde, en geç Nisan ayı başında bir seminer önerisinin hazırlanıp teslim edilmesi gerekmektedir.
Dersin düzenli olarak yürütülebilmesi için herşeyden önce derse devam, verilen okumaların
düzenli olarak yapılması ve derslerde tartışmalara katılınması zorunludur. Derse devam ve derse katılım,
öğrencilerin yıl sonunda bu seminerden başarılı olup olmayacaklarını da belirleyici niteliktedir. A.Ü.
Sosyal Bilimler Enstitüsü kurallarına göre üçte bir oranında devamsızlık yapan öğrenci seminerden
başarısız sayılacaktır.
DÖNEM TAKVİMİ
1.
Oturum- Tanışma
2.
Oturum - Küreselleşmenin Göstergeleri,
Okuma: Dicken, P. (1998). Global shift: Transforming the world economy, New York: The
Guilford Press, s. 19-70.
3.
Oturum - Küresel Meta Zincirleri,
Film: Made in America: Winners and losers.
4.
Oturum - Küresel Meta Zincirleri,
Okuma: Gereffi, Gary (1995), “The international economy and economic development,” Smelser,
N.J., Swedberg, R., Handbook of economic sociology, New York: Princeton University Press
içinde, s. 206-233.
5.
Oturum - Fordizm,
Film: BBC Yaşadığımız yüzyıl, 1924- On the line (Montaj Hattı)
6.
Oturum - Küreselleşme-Genel,
Okuma: Kansu, I. (ed.) (1999), Emperyalizmin yeni masalı: Küreselleşme, Ankara: Güldiken
Yayınları
7.
Oturum - Kriz,
Film: BBC Yaşadığımız yüzyıl, 1929- Breadline (Ekmek Kuyruğu)
8.
Oturum - Bretton Woods Sistemi,
Film: BBC Yaşadığımız yüzyıl, 1948 Boomtime (Ekonomik genişleme ve Bretton Woods)
9.
Oturum - Bilgisayar ve Nike Meta Zincirleri,
Okuma 1: Curry, J., (December 1999). “Vertical control in horizontally organized industries:
the case of PC mainboard production”. El Collegio De La Frontera Norte Departmanto De
Estudios Sociales Cuaderno De Trabajo (Working Paper), Baja California, Mexico;
Okuma 2: Korzeniewicz, M., (1994), “Commodity chains and marketing strategies: Nike and
the global athletic footwear industry”, in Gereffi, G. and Korzeniewlcz, M., (eds), Commodity
chains and global capitalism, Praeger, Westport, CT, pp. 247-265
10. Oturum - Çevre Ülkeleri ve Türkiye,
Okuma 1: Dikmen, A. A. (2001), “Global Textiles Production and Crisis in Turkey,”
Nottingham University Winning and Losing in New Economy 2001 Konferansında sunulan
Tebliğ,
Okuma 2: Dikmen, A. A. (2001), “Teknolojiyi ararken….,” Mülkiyeliler Birliği Dergisi’nde
yayınlanacak olan makale
Okuma 3: Dikmen, A. A. (Güz 2000). “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya
Hiyerarşisi,”Toplum ve Bilim, No. 86, pp. 281-302.
11. Oturum - Çevre Ülkeleri ve Türkiye,
12. Oturum - Çok Ülkeli Şirketler,
UNCTAD (2001) World Investment Report 2009:Promoting Linkages, Chapter3: Largest
Transnatinal Corporations, New York: United Nations, s.89-127.
13. Oturum - Türkiye ve Küresel Yönetim
Okuma 1: World Bank’s Role, www.worldbank.org/html/extdr/backgrd/ibrd/role/htm.
Okuma 2: IMF at a Glance, www.imf.org/external/np/exr/facts/glance.htm
Okuma 3: Major Terms and Conditions of IBRD CPL and VSCL Loans,
www.worldbank.org/fps
Okuma 4: What is the International Monetary Fund,
www.imf.org/external/np/pubs/ft/exrp/what.htm
Okuma 5: Mahfi Eğilmez (20 Eylül 1999), IMF,Dünya Bankası Grubu ve Türkiye, Radikal.
Okuma 6: The IMF Approach to Economic Stabilization (1999) IMF Working Paper.
14. Oturum:- Küresel Üretim ve Artık Değere El Koyma Problemi
Okuma: Küreselleşme, Boratav, K., Türel, E., Somel, C., (2001), IMF politikaları ve 2000
ekonomi krizi, Petrol İş Yayınları: 67, İstanbul: Petrol-İş.
15. Oturum - Kriz ve Türkiye, (Prof. Dr. Korkut Boratav tarafından sunulacaktır)
Okuma: Bağımsız Sosyal Bilimciler- İktisat Grubu ( 2001), Güçlü eknomiye geçiş programı
üzerine değerlendirmeler, Ankara: TMMOB yayınları.
16. Oturum - Non Governmental Organizations (
Okuma 1: Çulha-Zabcı, F. (2000), “Küreselleşmenin demokrasi makyajı,” Mülkiyeliler Birliği
Dergisi, Sayı: 220.
Okuma 1: Çulha-Zabcı, F. (2001), “Devlet dışı örgütler: Tanımlayıcı bir çerçeve,” Mülkiyeliler
Birliği Dergisi.
17. Oturum- Çok Ülkeli Sınıf Oluşumu,
Okuma: Pijl, Kees Van der (1989), “The international level,” Bottmore, S. ve Brym, R. S., The
capitalist class: An international study, New York: Harvester Weafsheaf, s. 237-266.