Linux, Renault Formula 1`i yürütüyor

SAYI 9
EK‹M 2005
IBM’in ücretsiz gazetesidir
dört ayda bir yay›nlan›r
Bu say›m›zda...
2
Linux, Renault Formula 1’i
yürütüyor
4
Kamu ve özel sektör iflbirli¤i
6
Kamu sektörü
Linux yetkinlik merkezi
destekçileri
7
Kamusal Linux
8
Mustafa Akgül ile LKD
10
UBUNTU
Rekabet, Büyüme, De¤iflim...
12
EncFS: fiifreli Dosya Sistemi
14
Freshmeat’ten seçmeler
16
IBM Linux’a karfl›
patent suçlamas›nda
bulunmayaca¤›n›
taahhüt ediyor
Küresel ekonomide baz› kavramlar ön plana ç›k›yor: Rekabet, büyüme, yeni ifl alanlar›,
de¤iflim gibi. En küçü¤ünden en büyü¤üne, yerelden uluslararas›na bütün iflletmeler, kamu
kurum ve kurulufllar›, bu bafll›klar› dikkate alarak ad›m atmak zorunlulu¤u hissediyor art›k.
Rekabet avantaj›n›n sa¤lanmas›, büyümenin ivme kazanmas› ve yeni ifl alanlar› yarat›m›
ise, ancak biliflim teknolojileri ve bu alanda yap›lan yat›r›mlar ile yaflam buluyor...
18
YKS A.fi.’de
iki önemli proje
20
NYU IBM Supercomputer
kullanacak
22
Haberler
23
Linux ve özgür yaz›l›mlar
kritik kütleye ulaflt› m›?
Bilgi ekonomisinin önem kazand›¤› günümüzde bilgi teknolojileri yat›r›mlar› ve bu yat›r›mlar›n
maliyet avantajl›, ifl ihtiyaçlar›n› karfl›layacak esnek yap›larda olmalar› art›k en dikkat
gösterilen bafll›klard›r. Elektronik ifl yapabilme yetene¤i yak›n gelecekte her ortam için
gerekli ve geçerli bir ifl yapma yöntemi olacakt›r.
Bütün bunlar, bizi, gelece¤in teknolojilerine bugünden entegre sistemlerin seçilmesi ve
yat›r›mlar›n bu sistemlere yap›lmas› gerçe¤ine götürecektir. IBM y›llar boyu aç›k sistemler,
tasar›mlar ve mimari tabanl› sistemleri, müflterilerinin ihtiyaçlar›na göre baflar› ile tasarlam›fl
ve çözüme dönüfltürmüfltür. Linux iflletim sistemi aç›k sistemlerin de¤iflmez bir parças›
olarak h›zl› ad›mlarla ilerlemektedir.
Linux internetin h›zla geliflimi ile bütün dünyada çok büyük bir destekle gelifltirilmifl ve
günümüzde çok olgun ve kar›fl›k çözümlerin baflar› ile yap›labilece¤i bir iflletim sistemi
olarak kendini kan›tlam›flt›r. IBM bu geliflimde önemli destekler veren ve çözümlerde Linux
iflletim sistemini konumland›ran en büyük destekçi olmufltur. Linux iflletim sistemi ve aç›k
kaynak kodlu yaz›l›mlar›n Türkiye'de de dünyadaki kullan›m konumuna yükselmesi için IBM
Türk Linux iflletim sistemine farkl› bir bak›fl aç›s› getirerek ilgili aktiviteleri yapacak ve
yayg›nlaflmas›n› sa¤lamak için kamu yarar›na hizmet verecek merkezler kurmaktad›r.
Bu konuda, MEB E¤itim Teknolojileri ile birlikte Türkiye'de bir "ilk" e daha imza att›k. MEB
bünyesinde kurdu¤umuz Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'ni, biliflim teknolojilerinde
aç›kl›k ve aç›k sistemlere olan deste¤i göstermek, e¤itim ve projeler gelifltirilmesini sa¤lamak
amac› ile faaliyete geçirdik. Aç›k sistemlerin getirdi¤i avantajlarla gelecek daha aç›k ve
belirgin olacak. Bütün Linux severleri, gelifltiricileri merkezlerden yararlanmaya davet
ediyoruz.
Sayg›lar›mla.
YÖNET‹M
‹mtiyaz Sahibi : IBM Türk Ltd.fiti. ad›na
Hüseyin K›z›ltay
IBM Türk Limited fiirketi
Büyükdere Caddesi Levent
80613, ‹stanbul
Telefon
: (0212) 317 1000
Faks
: (0212) 278 0437
TASARIM ve UYGULAMA
Vebevi ‹letiflim Teknolojileri
Telefon
: (0212) 231 3041
Faks
: (0212) 231 3091
: www.vebevi.com
Hüseyin KIZILTAY
IBM Türk Genel Müdürü
kurumsal
Linux ve IBM birlikteli¤i
bir y›ldönümünü daha geride b›rakt›
Bu y›l San Francisco'da gerçeklefltirilen
LinuxWorld toplant›s› IBM'in Linux ile
birlikteli¤inin bir y›ldönümünü daha vurguluyor.
1999 y›l›nda, aç›k kaynak iflletim sistemi, aç›k
kayna¤a geçen çekirdek grubun d›fl›nda da
hareketlenme yaratmaya bafllam›flt›. Ancak,
birçok iflletme, UNIX türevi bu sistemin,
gereksinimlerini karfl›layabilece¤inden son
derece kuflkuluydu.
Ancak IBM, dünya çap›nda büyüyen gelifltirici
ordusunun gösterdi¤i enerji ve özveri sayesinde
Linux'un ald›¤› büyük h›z karfl›s›nda flaflk›na
döndü. IBM Linux'a inanan ve Linux'un IBM
ve müflterilerine sa¤layabilece¤i potansiyel
avantajlar› gören ilk büyük ticari kurulufltur.
Biz Linux'a bir milyar dolarl›k bir yat›r›m yapt›k
ve Linux'a yeni ve gerekli özellikleri eklemek
için binlerce gelifltiricimizi ay›rd›k.
Befl y›lda ne kadar yol ald›k? fiu anda, Linux
üzerinde çal›flan 350'den fazla yaz›l›m ürünü
sunmaktay›z. Telekomünikasyondan kamu
kurulufllar›na ve yaflam bilimlerine kadar her
sektör yaln›zca Linux kullanmakla kalm›yor,
ayn› zamanda Linux kullan›m›n› a¤
uygulamalar›n›n s›n›rlar›ndan ç›kar›p en kritik
ifl uygulamalar›na tafl›yarak iflletmenin kalbine
do¤ru geniflletiyor. IBM, Linux'la ile ilgili olarak
dünya genelinde 12.000'den fazla ifl anlaflmas›
yapt›.
IBM'in System z9 anabilgisayar› gibi Linux ile
çal›flan yeni donan›m çözümleriyle birlikte,
Linux'un maliyetlerde yaratt›¤› düflüflü, sa¤lad›¤›
mükemmel güvenli¤i ve esnekli¤i gören dünya
çap›ndaki iflletmeler ve kurumlar aras›nda Linux
kullan›m› h›zla yayg›nlaflmaya devam ediyor.
da az say›da uygulama da¤›tmak isteyen
müflterileri ve çözüm ortaklar›n› hedef almas›n›
sa¤layacak kap›lar› açm›flt›r.
Bu devralmadan önce IBM, Workplace'i Linux
çerçevesinde gelifltirmeye 100 Milyon
Dolar yat›raca¤›n›, Cloudscape kodunu
(Derby olarak yeniden adland›r›ld›)
Apache
Fo u n d a t i o n ' a
ba¤›fllayaca¤›n›, Linux Entegrasyon
Merkezleri ve Linux Teknoloji
Merkezlerinin aç›l›fl›n›, 500'den
fazla patenti Linux'un
gelifltirilmesine ba¤›fllad›¤›n›
aç›klam›flt›.
Wimbledon, Amerika Aç›k, Fransa Aç›k tenis
turnuvalar› ve benzeri baflka spor
organizasyonlar gibi birçok müflterisinin Web
sitesine verdi¤i anasistem hizmetini
de Linux üzerinde
sa¤lamaktad›r.
IBM, tavsiye etti¤i herfleyi kendi
de uygulamaktad›r. Linux çal›flt›ran
kritik uygulamalara örnek olarak
IBM Web sitesi; IBM'in,
di¤erlerinin yan›s›ra Cell
ifllemcisi de üreten 2.5
milyar dolarl›k 300mm
yonga üretim tesisine
sundu¤u destek ve
dünya çap›nda tüm
ç a l › fl a n l a r ›
destekleyen
uygulamalar
verilebilir.
Ayr›ca,
IBM,
Bu y›llar boyunca, IBM'in, devralma ve Aç›k
Kaynak toplulu¤uyla iflbirli¤i yapma yoluyla
Linux'a olan inanc›n› kan›tlamay› seçti¤i birçok
vesile oldu. IBM en son Gluecode yaz›l›m›n›
devrald›¤›n› aç›klad›. Bu giriflim, IBM'e, pazarda
boflluk bulunan bir kesim olan, düflük düzeyde
güvenlik geresinimleriyle tek bir uygulama ya
1
kurumsal
Linux, Renault Formula 1'i yürütüyor
Renault Formula 1 tak›m›, simülasyonlar›nda
ve hayati önem tafl›yan telemetri uygulamalar›nda
IBM'in sa¤lad›¤› Linux sistemlerinden
faydalan›yor
Renault'nun aç›klamas›na göre, Formula 1
tak›m›n›n arkas›ndaki BT ekibi, Linux kullanarak,
yeni özellikleri s›narken harcad›klar› süreyi
çarp›c› oranlarda azaltt›.
Renault F1'in BT yöneticisi Christophe Verdier,
geçmiflte tak›m›n›n motorda ya da flasideki yeni
özellikleri denerken fiziksel taklitlere dayand›¤›n›,
flu an kulland›klar› kurulumun ise (IBM eServer
kümelerinde çal›flan Linux) simülasyonlara
olanak vererek analiz süresini %90 oran›nda
k›saltmalar›n› sa¤lad›¤›n› belirtti. Tak›m, araban›n
ön ya da arka kanad›ndaki aerodimanik ak›m›n
modellenmesi gibi çeflitli simülasyonlar›
çal›flt›rmak için Linux kümelerini kullan›yor.
Verdier'e göre, Linux'u seçmelerinin ana nedeni
düflük maliyet de¤il, yüksek performans.
Verdier "Formula 1'de as›l belirleyici etken
giderler de¤il, zaman," dedi. "Sonuçta ölçü tur
bafl›na harcanan süre - yani en h›zl› arabaya
sahip olmak. Biz de en k›sa sürede en iyi arabay›
tasarlamaya çal›fl›yoruz."
2
Geçmiflte, Renault, performans›n›n yeterli
olaca¤›na inanmad›¤› için, kümelerini Linux
üzerinde çal›flt›rmay› düflünmemifl. Ancak art›k
bu durum de¤iflmifl ve tak›m 2003'den bu yana
Linux tabanl› kümeler çal›flt›r›yor.
Verdier, "Yar›fl s›ras›nda araba, yer ekibine
motorun ya da flasinin çok önemli parametreleri
hakk›nda, büyük miktarlarda gerçek zamanl›
veri aktar›yor - ve bu sistem Linux üzerinden
çal›flt›r›l›yor," dedi.
Verdier "Linux kümelerini denemeye 1998'de
bafllad›k," dedi. "O zamanlar Linux'u tek parçal›
mimarilerle karfl›laflt›ran çal›flmalar, Linux'un
daha az geliflmifl oldu¤unu ortaya koyuyordu.
fiu anda ise AMD üzerinde çal›flan Linux, maliyet
ve performans aç›s›ndan en iyi seçenek."
Verdier, kuruldu¤undan bu yana
Linux'la hiç sorun
yaflamad›klar›n› da
sözlerine ekledi ve
"Linux'ta hiç pürüzle
karfl›laflmad›k," dedi.
Linux, 2001'den bu yana yaln›zca simülasyonlar›
çal›flt›rmakta de¤il, hayati önem tafl›yan
veritabanlar› ve telemetri uygulamar›nda da
kullan›l›yor. Telemetri uygulamalar› yar›fl s›ras›nda
arabay› izlediklerinden, bunlar yar›fl sürücüsünün
güvenli¤i için hayati önem tafl›yor.
Renault F1, Linux
sistemini, AMD Opteron
ifllemcilere sahip IBM eServer
e325 ve e326 sunucu tabanl› bir IBM
e1350 kümesi üzerinde çal›flt›r›yor.
3
Kamu
Kamu ve Özel Sektör ‹flbirli¤i:
Linux Yetkinlik Merkezi
Hizmete Aç›ld›
Milli E¤itim Bakanl›¤› E¤itim Teknolojileri
Genel Müdürlü¤ü ve IBM Türk taraf›ndan
kurulan "Kamu Sektörü Linux Yetkinlik
Merkezi" 21 Haziran Sal› günü yap›lan törenle
aç›ld›. Aç›l›fl› Milli E¤itim Bakan› Hüseyin
Çelik ve IBM Türk Genel Müdürü Hüseyin
K›z›ltay gerçeklefltirdi.
Merkezde, kamu kurum ve kurulufllar› ile,
ilgili üniversitelerin bilgi ifllem merkezlerinde
ve daire bakanl›klar›nda çal›flan teknik
personelin gelece¤in iflletim sistemi olarak
kabul edilen aç›k kaynak kodlu Linux ‹flletim
Sistemi konusunda yayg›n ve kapsaml› e¤itim
almas› öngörülüyor. Merkez ayr›ca, kamu
kurulufllar›na aç›k kaynak kodlu yaz›l›m
teknolojileriyle ilgili her türlü çal›flmay›
yapacak imkan› sunmay› amaçl›yor.
Aç›l›flta bir konuflma yapan Hüseyin Çelik
"Bu konuda IBM'e vermifl olduklar› destek
için çok teflekkür ediyorum. IBM bu konuda
bir ilki de gerçeklefltirmifltir: Merkezin oluflum
sürecinde kamu kurum ve kurulufllar› ile bu
konuda sorumluluk alan üniversite ve özel
kurulufllar›n maksimum deste¤i vermesinde
IBM öncü olmufl ve tüm kurulufllar›n
Merkezin en k›sa zamanda kullan›ma
girebilmesi için uyum içinde çal›flmalar›n› da
sa¤lam›flt›r." dedi.
4
Çelik'in ard›ndan konuflan IBM Türk Genel
Müdürü Hüseyin K›z›ltay: "Avrupa Birli¤i'ne
entegrasyon sürecindeki Türkiye'nin geliflim
ve de¤iflimi için kaynaklar›n etkin ve verimli
kullan›m› ile biliflim teknolojileri alan›ndaki
yat›r›mlar›n hayata geçirilmesi ve ihtiyaçlar
do¤rultusunda kullan›ma sunulmas› önemli
dinamolar olacakt›r." dedi. K›z›ltay
konuflmas›n› flöyle sürdürdü: "1,5 y›l önce
Türkiye'nin ilk Linux ve Serbest Yaz›l›m
Merkezi'ni açarak bu merkezde bir çok projeyi
gerçeklefltirmifl olan IBM Türk, Linux
Yetkinlik Merkezi ile, dünya çap›nda çok
baflar›l› projeleri gerçeklefltirmifl olan IBM'in
uluslararas› bilgi birikiminin Türkiye'de kamu
kurum ve kurulufllar›n›n yarar›na
kullan›lmas›n› mümkün k›lmay› amaçl›yor."
Kamu Sektörü Linux
Yetkinlik Merkezi'nin hedefi
Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi,
kamu kurum ve kurulufllar›n›n teknik
personelinin e¤itilmesinde büyük bir bofllu¤u
dolduracakt›r. Bu merkezde teknik personel,
gelece¤in aç›k kaynak kodlu Linux ‹flletim
Sistemi ve yaz›l›m teknolojileri konusunda
e¤itilecek ve yeni teknolojileri en verimli
flekilde kullanmak konusunda ilk elden bilgi
almak imkan› bulacakt›r. Milli E¤itim
Bakanl›¤› E¤itim Teknolojileri Genel
Müdürlü¤ü (E¤iTek) bünyesindeki "Kamu
Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi", kamu
kurum ve kurulufllar›n›n bilgi ifllem
merkezlerindeki personelin e¤itimi amac›yla
kurulmufltur. Ülkemizin modern teknolojinin
sundu¤u olanaklardan en iyi flekilde
yararlanabilmesi için insan kaynaklar›n›n
e¤itimi büyük önem tafl›d›¤›na inanan Milli
E¤itim Bakanl›¤›m›z ve IBM Türk bu
gereksinimi karfl›lamak ve kamudaki teknik
personelin günümüz teknolojilerini verimli
bir flekilde kullanabilmesini sa¤lamak için
bu çok önemli giriflimi yaflama geçirmifltir.
Merkez'de, kamu kurum ve kurulufllar› ile
üniversitelerin bilgi ifllem merkezlerinde ve
daire baflkanl›klar›nda çal›flan teknik
personelin, gelece¤in iflletim sistemi olarak
kabul edilen aç›k kaynak kodlu Linux iflletim
sistemi konusunda yayg›n ve kapsaml› e¤itim
almas› öngörülmektedir. Merkez'de Linux ve
aç›k kaynak yaz›l›m teknolojileriyle ilgili her
türlü kayna¤a eriflme imkan› bulunmaktad›r.
Kamu kurulufllar›, Linux projelerini
gelifltirebilmek için gereksinim duyduklar›
her türlü olana¤› Merkez'den elde edebilirler.
Kamu
Kamu Sektörü
Linux Yetkinlik Merkezi
E¤itim Plan›
Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi'nde
verilecek olan e¤itim, seminer ve çal›fltaylar
(workshop) ile ilgili olan bu programlar üç
ayl›k dönemlerde yap›lacakt›r.
E¤itim, seminer ve çal›fltaylar mesai saatleri
içinde yar›m ifl günü veya tam ifl günü sürecek
flekilde tasarlanm›flt›r.
Linux Merkezinde yürütülecek olan bu
çal›flmalar flu bafll›klar alt›nda düzenlenecektir:
• IBM Yaz›l›m Grubu Seminerleri
• "Linux Professional Institute (LPI)"
Uyumlu - Linux E¤itimleri
• IBM Linux Günü
Linux Seminerleri ve Çal›fltaylar›
• Akademik Çal›flmalar
• Penguen Sohbetleri
IBM Yaz›l›m Grubu
Seminerleri
IBM Yaz›l›m Grubu Seminerleri IBM Yaz›l›m
uygulamalar›n›n tan›t›m›, Linux üzerinde
kurulumu ve kullan›m› ile ilgili 2 bölümlü
seminerlerden oluflur. Bu seminer
çerçevesinde;
• WebSphere Application Server
• WebSphere Portal
• DB2 Veritaban›
• Lotus Workplace & Lotus Domino
Linux E¤itimleri
Ankara'da faaliyet gösteren çözüm
ortaklar›m›z›n verece¤i Linux Professional
Institute ile uyumlu Linux e¤itimleridir.
Labris Teknoloji ve Portakal Teknoloji bu
e¤itimleri vereceklerdir. Bu e¤itimler ayda
sekiz oturum olarak yap›lacak olup, toplam
on oturumdan oluflmaktad›r. ‹ki ayl›k
periyodlarla kendini tekrarlayacakt›r.
E¤itim süresince e¤itim dökümanlar› ve linux
CD'leri kat›l›mc›lara da¤›t›lacakt›r.
IBM Linux Günü, Linux
Seminerleri ve Çal›fltaylar›
Bu seminerler tam gün teknik ve/veya genel
Linux çal›fltaylar›ndan oluflmaktad›r.
Her oturum Linux ve aç›k kaynak
dünyas›ndaki bir konuya veya çözüme
odaklanacakt›r. Bunlar;
• Linux ve Güvenlik
• Red Hat Enterprise Linux Kurulumu
• Novell SuSE Enterprise Server Kurulumu
• Linux Cluster kurulumu
• Kurumsal yap›da LDAP Çözümleri:
IBM Directory Server & OpenLDAP
• DNS, DHCP, Web Sunucu Kurulumlar›
ve Ayarlar›
• Mail & Print ve File Server kurulumlar›
gibi konular olacakt›r. Bu konularda
üniversiteler, sivil toplum kurulufllar›, ilgili
firma ve çözüm ortaklar›m›zdan destek
al›nmaktad›r;
• Rational Web Developer & Rational
Application Developer (RAD)
• ‹stanbul Bilgi Üniversitesi, Bilgisayar
Bilimleri Bölümü - Aç›k Kaynak Giriflim
Merkezi
gibi IBM yaz›l›mlar› anlat›lacakt›r. Seminerin
ilk bölümünde ürünün tan›t›m› yap›lacak,
ikinci bölümde ise Linux iflletim sistemi
üzerinde ürünün kurulum ve kullan›m›
anlat›lacakt›r. IBM Yaz›l›m Grubu
Seminerleri ayda 1 defa düzenlenecektir.
• Labris Teknoloji
(Linux E¤itimleri ve Güvenlik)
Akademik Çal›flmalar
• Portakal Teknoloji (Linux E¤itimleri)
Bu çal›flmalar, Üniversiteler ile birlikte
gerçeklefltirilecektir.
• Pro-G (Linux ve Güvenlik)
• Prosoft (Red Hat)
Penguen Sohbetleri
• Tübitak UEKAE - PARDUS
Ulusal Da¤›t›m Projesi
Bu sohbetler kurulum, gelifltirme gibi teknik
konular› kapsamay›p, Türkiye'de Linux
konusunda uzmanlaflm›fl kifliler ile bir sohbet
havas›nda olmas› düflünülen seminerlerdir.
• Linux Kullan›c›lar Derne¤i
(Seminerler ve Çal›fltaylar )
• Novell SuSE
Kamu
Linux
Etkinlik
Merkezi
MEB E¤itim Teknolojileri Genel
Müdürlü¤ü'nde IBM'in katk›lar›yla
21-06-2005 tarihinde aç›lm›fl olan Kamu
Linux Yetkinlik Merkezi faaliyetlerine ara
vermeden devam etmektedir. Merkezimizde
her Cuma e¤itim seminerleri
gerçekleflmektedir. fiu ana kadar
merkezimizde Labris Teknoloji, Portakal
Teknoloji ve Prosoft'un katk›lar›yla "Temel
Linux Güvenli¤i", "Sald›r› Tespiti ve Yeni Nesil
Güvenlik Stratejileri", "RHEL v.4 Kurulumu"
ve "Elektronik ‹mza Altyap›s›" hakk›nda
seminerler gerçeklefltirilmifltir. Bu seminerler
her hafta Cuma günü baflka konularla da
devam edicektir. Merkezimiz 18-07-2005
tarihinde ilk e¤itimine bafllam›fl
bulunmaktad›r. Kat›l›mc›lar, MEB
personelinden olup, 2 hafta sürecek olan
e¤itimlere 13'er kifliden oluflan 2 grup halinde,
günde 3'er saat olmak üzere devam etmifllerdir.
E¤itimleri Portakal Teknoloji'den Kerem
Cevahir vermifltir. E¤itime kat›lanlara yine
Portakal Teknoloji'nin haz›rlad›¤› e¤itim
dökümanlar› ve Fedora Core 4 kurulum paketi
da¤›t›lm›flt›r. E¤itim sonunda kat›l›mc›lara
"Linux Yetkinlik E¤itimi" belgesi da¤›t›lm›flt›r.
Bir sonra ki 2 haftal›k e¤itim periyodu
08-08-2005 Pazartesi günü yine ayn› flekilde
2 grup halinde bafllayacakt›r.
5
Kamu
Kamu Sektörü
Linux Yetkinlik Merkezi Destekçileri
‹stanbul Bilgi Üniversitesi,
Bilgisayar Bilimleri Bölümü,
Aç›k Kaynak Giriflim Merkezi
Aç›k Kaynak Giriflim Merkezi, OSEC (Open
Source Enterprise Centre), 2003 y›l›n›n
bafl›ndan beri ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Bölümü bünyesine
çal›flmalar›n› sürdürmektedir. Amac› Özgür
yaz›l›m›n ve Aç›k Kaynak´›n Türkiye´deki
geliflimine kat›k›da bulunmak, bu alanda
çal›flmak isteyen firma ya da bireylere e¤itim
ve dan›flmanl›k vererek, ürün gelifltirerek
destek vermektir.
KLYM özellikle akademik içerikli bilimsel
çal›flmalar yapma deste¤i vermek üzere gerekli
çal›flmalar› yapmaktad›rlar.
Aç›k Sistemler, Özgür Yaz›l›m ve Aç›k Kaynak
konusunda hem ‹stanbul Linux ve Serbest
Yaz›l›m Merkezi hemde Ankara Kamu
Sektörü Linux Yetkinlik Merkezinde destek
veren kurulufllardand›r.
Open.bilgi.edu.tr
Labris Teknoloji
Labris Teknoloji Biliflim Çözümleri Ltd.fiti.,
biliflim sektöründe sahip oldu¤u teknolojik
üstünlükler, geliflmifl mühendislik yetenekleri,
tecrübeli e¤itim ve teknik destek ekibi ile
bütünleflik çözümler sunamaktad›r. Labris
Teknoloji, klasik anlamda al›m sat›m temeline
dayanan bir biliflim flirketi konseptinin d›fl›nda,
ARGE temelli çal›flmay› hedefleyen bir
teknoloji flirketidir. Türkiye'de Linux ve Aç›k
Kaynak Kodu konusundaki çal›flmalarla lider
firmalardand›r.
KLYM'de Linux E¤itimleri konusunda büyük
sorumluluk alarak ana destekçilerimizden
birisi olmufltur. Bütün Linux E¤itimleri Labris
ve Portakal teknoloji taraf›ndan verilecektir.
www.labristeknoloji.com
6
Linux Kullan›c›lar
Derne¤i
Linux Kullan›c›lar› Derne¤i, tüm renkleriyle
aç›k kaynak kodu felsefesini kucaklamakta
ve bu felsefeye uyan tüm ürün, teknoloji,
oluflum ve platformlar› kapsamay›, en az›ndan
s›cak iliflkiyi hedeflemekte olan bir dernektir.
LKD, a¤›rl›kl› olarak Linux etraf›nda
örgütlensede, tüm kardefl iflletim sistemleri,
ve genifl bir yelpazede aç›k kaynak kodu
lisanslar›n› desteklemektedir.
KLYM'de LKD Seminerleri olarak art›k isim
yapm›fl seminerleri ve çal›fltaylar› yapmak
üzere
destek
vermektedir.
www.lkd.org.tr
Portakal Teknoloji
Portakal Teknoloji 2003 y›l›nda
bir teknoloji flirketi olarak
kurulmufltur. Ana hedef kitle
olarak yaz›l›m flirketleri, firma ve kurum bilgi
ifllemlerini ve yaz›l›m sektöründeki bireyleri
seçen firma, farkl›laflt›r›lm›fl ürünler ve
hizmetler sunmaya dayanan bir strateji takip
etmektedir.
Türkiye'de ve hem Türkçe hem ‹ngilizce olarak
gelifltirilen özgün biliflim teknolojisi e¤itimi
içerikleri, kendi özel örnekleri, laboratuar
çal›flmalar› ile içerik sa¤lay›c›s› olan Portakal
Teknoloji 2004 y›l›nda AB Alt›nc› Çerçeve
Program› kapsamndaki ar-ge projelerinde
yer almaya karar vermifltir. Ortak olarak
dahil olunan ilk proje teklifi, Türkiye'nin flu
ana kadar dahil oldu¤u en büyük entegre
proje olan Open_TC projesidir. Portakal
Teknoloji, önümüzdeki dönemde de ortak
ar-ge projeleri ile AB içindeki ortak say›s›n›
art›racak ve bu projelerden edindi¤i
deneyimi çok daha etkin dan›flmanl›k
hizmetleri ile müflterilerine aktaracakt›r.
KLYM'de Linux E¤itimleri için Labris
Teknoloji ile destekçimiz olmufltur. Bütün
Linux e¤itimleri Portakal Teknoloji ve
Labris Teknoloji taraf›ndan üstlenmifltir.
www.portakalteknoloji.com
Pro-G
Pro-G Proje, Biliflim Güvenli¤i ve San. Tic.
Ltd. fiti, 2002 y›l›nda kurulmufltur. fiirketin
temel amac›, Biliflim Güvenli¤i alan›nda
dan›flmanl›k ve teknik hizmetler sunmak,
stratejik yaz›l›m ürünleri gelifltirmektir.
Biliflim güvenli¤i çok özel bir bilgi birikimi
gerektirdi¤inden, flirkette oluflmufl olan
teknik uzmanl›k birikimi e¤itim hizmeti
olarak da sunulmaktad›r.
KLYM'de Linux ve güvenlik konular›nda
çal›flmalar yapmak üzere destekçimiz
olmufltur.
www.pro-g.com.tr
Tübitak
UEKA - PARDUS
Ulusal Da¤›t›m Projesi
Tübitak UEKA ekibini önderli¤i ile yürütülen
PARDUS iflletim sistemi, ulusal da¤›t›m
projesi olarak yürütülmekte olan bir linux
tabanl› iflletim sistemi da¤›t›m projesidir.
KLYM'de Ulusal Da¤›t›m Projesi ile çözülmek
istenen sorunlarda bir çal›flma merkezi olarak
merkezi kullanmak için destekçimiz olmufltur.
www.uludag.org.tr
Linux da¤›t›mlar›ndan Red Hat
www.redhat.com, Türkiye distribütörü Prosoft
www.prosoft.com.tr
ile, SuSE Linux
www.novell.com/linux/suse
www.novell.com.tr
Novell Türkiye
ile Kamu Sektörü Linux
kurumsal
Kurumsal
Linux
Kurumsal
Linux
Kurumsal
Lin
Kurumsal
LinuxLinux
Kurumsal
Bir iflletim sistemini
kurumsal yapan nedir?
Bu sorunun cevab› bizi
linux iflletim sistemine
götürebilir mi?
Kurumsal kavram› bilgisayar endüstrisinde
"bilgisayar kullanan herhangi bir genifl
organizasyon" olarak k›saca tan›mlanabilir,
"Intranet" kurumsal bilgisayar sistemleri için
en güzel örneklerden biri olacakt›r. Kurumsal
bilgisayar sistemleri kullanan kurumlar,
bilgisayar› ifl ihtiyaçlar›n› karfl›lamak için
kulland›klar›ndan, bu sistemler için belli
gereksinimlere ihtiyaç duymaktad›rlar, bunlar;
•
•
•
•
•
Güvenilirlik,
Süreklilik
Performans
Esneklik
Destek
Kurumsal bilgisayar sistemleri öyle sistemlerdir
ki, eriflilebilirliliklerinde veya güvenliklerinde
yaflancak herhangi bir problemde, onu kullanan
kurumlar›n ana ifllerine do¤rudan, olumsuz
etkide bulunacak kadar önemli olabilirler.
‹fl ve para kayb›na neden olabilirler.
Kurumsal bilgisayar sistemlerini parçalar halinde
düflünürsek, çözümün her parças›nda kurumsal
kavram›n›n gereklili¤i görülecektir. Çözümün
içindeki en önemli parçalardan biriside iflletim
sistemidir, iflletim sisteminin kurumsal bilgisayar
sisteminin bir parças› olabilmesi için dayan›kl›,
güvenli, yüksek kullan›labilirli¤i olan
performansl› bir iflletim sistemi olmal›s›
gerekmektedir. Linux iflletim sistemi bu özellikleri
bar›nd›ran aç›k kaynak kodlu bir iflletim
sistemidir ancak kurumsal bilgisayar
sistemlerinin ihtiyaçlar›n› karfl›layabilemek için
günümüzde ticari linux da¤›t›mlar› kurumsal
linux da¤›t›mlar›na bafllam›fllard›r. Kurumsal
çözümlerin oluflmas›na olanak tan›yacak herfleyin
bir arada bir iflletim sistemi ile da¤›t›m paketi
içerisinde karfl›lanmas›na çal›fl›lmaktad›r.
Kurumsal linux konseptinin temeli, destek ve
yeniden yay›nlanma sürelerinin daha uzun
periodlara ç›kart›lmas›, bu süreç içerisinde
ç›kacak bütün bug'lar›n düzeltilmesinin garanti
edilmesindir. Temel konseptin oluflmas›, ERP,
CRM, DB gibi kurumsal uygulamalar›n da¤›t›m
felsefesi ile paralellik gösterecek flekilde kabul
görmüfltür. Kurumsal uygulamalar genelde 1224 ayl›k periotlarda yeniden yay›nlanmakta,
problemlerin çözülmesi ve updatelerin yap›lmas›
ifllemi için en fazla 5 y›ll›k süreler
uygulanmaktad›r.
Linux iflletim sistemi kurumsal linux da¤›t›mlar›
ile özellikle kurumsal bilgisayar sistemeleri ile
hareket eden ve çözümlerini standartlara
dayand›ran kurumlar›n ihtiyaçalar›n› daha
yak›ndan çözmeye bafllam›flt›r ve linux iflletim
sisteminin aç›k kaynak kodlu felsefesideki bütün
avantajlar› çözümlere yans›tacak art›larla
kullan›lmaktad›r.
7
Röportaj
Mustafa Akgül ile,
Linux Kullan›c› Derne¤i Baflkan› Mustafa Akgül
ile LKD üzerine konufltuk
çG, E¤itim dünyas›na yönelik çal›flmalar yapmak
için E¤itim çG söz konusu.
Haber Linux - LKD'nin flenlik ve seminer d›fl›nda
yapt›¤› faaliyetlerden bahsedebilir misiniz?
Gelifltirme aflamas›nda destekledi¤iniz projeler
var m›?
HL - Seminer duyurular›nda üniversitelerin
büyük co¤unlukta oldu¤unu görüyoruz. Liselere
ve özellikle bilgisayar bölümü olan meslek
liselerine yönelik seminerler veriyor musunuz?
LKD Linux ve özgür yaz›l›m dünyas›n›n çerceve
örgütü, buluflma noktas›, deyim yerinde ise
portal› olmay› amaçl›yor. Daha da genifl olarak
Aç›k Kaynak Dünyas›n›n gereksinimlerine
elinden geldi¤ince karfl›lamaya, destek vermeye
çal›flmaktad›r. fienlik, bu camian›n y›ll›k buluflma
noktas›, bilgi ve deney aktar›m›n›n yap›ld›¤›,
camiaya yeni kat›lmak isteyenlerden, uzmanlara,
flirketlere, yöneticiler, gelifltiricilere linux ve
özgür yaz›l›ma ilgi duyan herkesi toplamaya
yönelik, LKD'nin en önemli etkinligidir.
Henüz vermeye bafllamad›k. Temel biliflim
e¤itimin nas›l verildi¤i, bu e¤itimin marka de¤il,
kavram temelli oluflu, bu e¤itim s›ras›nda aç›k
kaynak kod ve alternatif iflletim sistemleri ile
tan›fl›lmas›, LKD'nin üzerinde duraca¤› , çok
çaba harcamas› gereken konular›n bafl›nda
gelmektedir. Bu kapsamda, Bilgisayar Meslek
Liseleri ve Meslek Yüksek Okullar› ziyaret
etmek istedi¤imiz, seminer vermek istedi¤imiz
öncelikli yerler aras›nda. LKD olarak, gücümüz
yettigince, talep olan her yere gitmek
çabas›nday›z.
Seminerler ise bizim 1995'den beri
sürdürdü¤ümüz en sürekli etkinli¤imizdir; yeni
penguen yetifltirmenin en yayg›n biçimidir.
Düzenli seminerlerimiz, konferans içi
seminerlerimiz, talep üzerine gittigimiz gezici
seminerlerimiz var. Bugüne kadar 30'u aflk›n
flehirde 80'ye yak›n 1-2-3 gun süren seminer
yapt›k.
Bunlar›n d›fl›nda webler, listeler, ftp arflivi gibi
çabalar›m›z var. LKD, çal›flma gruplar› fleklinde
örgütleniyor; bir çal›flma grubu bir görev tan›m›
yap›yor; çekirdek bir kadro ve etraf›nda
gönüllülerle o tan›ma uyan çal›flmalar›
sürdürüyor.
Seminerleri sürdüren Seminer ÇG ve seminer,
fuar ve konferanslardaki standlar› hayata geçiren,
flenli¤i yapan Etkinlik ÇG en eskileridir.
Penguence'yi ç›karan e-dergi çal›flma grubu,
S›kca Sorulan Sorular› toparlayan SSS ÇG,
LKD Projeleri konusunda dan›flmanl›k yapan
Proje ÇG'yi sayabiliriz. Henüz fazla yol
almad›¤›m›z, baflar›l› uygulamalar› toparlamaya
çal›flt›¤›m›z Baflar› ÇG, Linux-aç›k kaynak kod
firmalar›n bilgilerini toplamak için Envanter
8
HL - LKD çal›flanlar› gönüllü mü çal›fl›yor?
Seminerler vb. karfl›l›¤›nda bir gelirleri var m›?
LKD bir sivil toplum kuruluflu. Temel ilke,
gönüllü çal›flmak, sektöre ve topluma katk›
yapmakt›r. Seminerler ve di¤er çal›flmalar
karfl›l›¤›nda kimse bir ücret alm›yor. Pek çok
halde, cebinden harcama yap›yor. Herkes vaktini,
enerjisi, bilgisini ve eme¤ini toplumsal bir yarar
için LKD çal›flmalar›na veriyor.
ettigi bir proje. Kamu içinde destegi ve uygulama
flans› daha yüksek bir proje. Ama, LKD'nin
do¤rudan bir da¤›t›m› gelifltirmesi flu anda söz
konusu de¤il. ‹yelerimiz teflvik ederiz. Konunun
gündemde olmas› için ortam sa¤lar, katk›
vermeye çal›fl›r›z.
HL - Turkiye'nin dunya capinda ozgur yazilimlar
cikartamamasini neye bagliyorsunuz? LKD'nin
bu noktada rolu nedir?
Henüz yeterli büyüklü¤e ulaflmad›k. Bu
topraklardan özgür yaz›l›mc› ç›k›yor baflar›l›
örneklerimiz var. Ama, henüz ekip oluflturmakta
v eyaz›l›m›n etraf›nda bir ekosistem kurmkata
yeterli birikimizi yok. LKD özgür yaz›l›mc›lar›
buluflturarak, tan›tarak, ödül vererek destek
olmaya çal›fl›yoruz. Bu tür çabalara baflka na›l
destek verebiliriz, çok s›k kendimize sordu¤umu
camiayla tart›flmak istedigimiz, geri besleme
almak istedigimiz bir konu. Yaz›l›m gelifltirmek,
uyarlamak ve uygulamak, ülkemizde özgür
yaz›l›mlar›n geliflmesi ve ülkeye art› de¤er
katmas› için önemli. LKD bu konularda destek
olman›n yan›nda, bu konular›n tart›fl›lmas› için
bir ortam olmaya çal›flmaktad›r.
Özgür yaz›l›mlardaki geliflmeleri duyurmak,
yaz›l›m› tan›t›c› seminerleri düzenlemek, onlara
ftp ve weblerimizde yer vermek türünden
destekleri sa¤lamay› LKD olarak görev biliriz.
HL - LKD'nin yerli bir Linux da¤›t›m› için
çal›flmalar› var m›? Uluda¤ projesiyle ilgileniyor
musunuz? Maddi veya bakfla bir flekilde aktif
destek sa¤l›yor musunuz?
HL - ö¤retmenlere düflük krediyle sa¤lanan
dizüstü bilgisayarlar›n Linux yüklü olmas› ve
böylece daha düflük bir fiyat oluflturulmas›
konusunda bir girifliminiz oldu mu?
LKD örgüt olarak yerli bir da¤›t›m için çal›flma
yapm›yor. ‹yelerinin ve camian›n bu yönde
çabalar›na destek oluyor. Uluda¤ gelifltiricilerinin
hepsi LKD üyesi bildi¤im kadar›yla. Ayr›ca
LKD yöneticileri aras›da oldukça yüksek bir
oran Uluda¤'› gelifltiricisi. LKD üye olsun olmas›n
tüm yerli linux da¤›t›mlara destek olmaya özen
gösterir. Uluda¤ biraz özel bir konumda.
Kamuoyunun dikkatini çekmifl, devletin finanse
Ö¤retmenlere sa¤lanan bilgisayarlar konusu
kar›fl›k. Bakanl›k bir yandan, bunu teflvik edip
sahip ç›k›yor, öte yandan bu bir ticari kuruluflun
yapt›¤› bir kampanya deniyor. Kampanyan›n
tek model mant›¤› ile en iyisini biz biliriz mant›¤›
ile yap›lmas› yanl›fl. ö¤retmenlere masaüstü, ve
dizüstü seçene¤inin sunulmas›, AMD ve ›ntel
sçene¤inin sunulmas›, Linux ve Windows
seçene¤inin sunulmas› gerekirdi. ‹lkemiz, hala
Röportaj
bireyler ad›na devletin karar verme al›flkanl›¤›
devam ediyor. Yeni bafllayan ö¤retmenelere F
klavye seçenegi bile eflit koflullarda sunulmad›.
Linux- Windows meselesinde maaliyet aç›s›ndan
flu andaki maaliyetin ötesinde uzun vadeli
maaliyet önemli. 2 sene sonra iflletim sistemi
ve ofis setini de¤ifltirmek, yenisini almak zorunda
kalan ö¤retmene indirim uygulansa rakamlar
de¤iflektir. Bakanl›¤›n kamn›mca yapmas›
gereken, bilgisayarlara iki alternatif iflletim
sistemini yükleyip vermesi olurdu. Böylece
ö¤retmenler flki sistemi görürdü, ikisiylede
beraber çal›flabilirdi.
HL - önümüzdeki y›llarda Türkiye'de Linux ve
özgür yaz›l›m›n gelece¤ini nas›l görüyorsunuz?
Özgür yaz›l›m ve Linux'un tüm dünyaya paralel
bir flekilde önünün aç›k oldu¤unu düflünüyorum.
özgür yaz›l›m, ülkelerin kalk›nma ve bilgi
toplumu stratejilerin bir parças› olmaya bafllam›fl
durumda. özgür yaz›l›mlar güvenli, güvenilir,
etkin, yüksek baflar›ml› ve büyük maliyet avantaj›
sa¤l›yor. Kaynak kodunun aç›k olmas›
yaz›l›mlar›n›n gereksinimlere göre
uyarlanabilmesi, ve maliyet avantaj› aç›k kaynak
kodunu öne ç›kart›yor.
Özgür yaz›l›mlar›n biliflimci yetifltirmek, yaz›l›m
sanayini gelifltirmek ve istihdam› art›rmak için
önemli oldu¤unu düflünüyorum. Mütevazi
donan›mla, yurdun her yerindeki merakl›
gençlerin biliflim sektörüne kazan›lmas›n›a
katk›da bulunacakt›r. Bunda internetin ve özgür
yaz›l› camias›n›n dayana›flmas› önemli rol
oynayacakt›r. Uyarlanabilen yaz›l›mlar ve
mütevaz› dona›mla, okullar, halk kütüphaneleri,
internete ba¤lanabilecek, biliflim ve bilgi genifl
kitlelere ulaflabilecektir.
Aç›k kaynak yaz›l›mlar, genç giriflimcilerin,
küçül gruplar›n hem yaz›l›m gelifltirmesine,
hem de destek ve bak›m firmalar› kurmas›na
olanak sa¤layacakt›r. Linux ve özgür yaz›l›m,
elini kirletmifl, bilgisayar ve yaz›lm›n içini d›fl›n›
kurcalayan, merakl› gençlerin geliflmesi,
kendilerini gelifltirmesi için ortam sa¤layacakt›r.
Biliflim gittikçe artan bir oranda sanayi
ürünlerine, hizmet sektörüne, kültür ürünlerine,
iletiflim ve e¤glence sektörüne girmektedir. Aç›k
kaynak ürünleri hem gelifltirme maaliyeti
aç›s›ndan hemde lisanslar aç›s›ndan bu ürünlerin
maaliyetlerini düflürmeye imkan sa¤layacakt›r.
Bu ise yerli sanayiye rekabet avantaj›
sa¤layacakt›r.
Tabii bu kendiliginden olmayacaktir. Linux ve
aç›k kaynak camias›n›n ifl birli¤i içinde olmas›,
do¤ru stratejileri gelifltirip, özverili çal›flmas›
ile ancak olabilecektir.
HL - ‹lkemizde Linux konusunda en büyük
flikayetlerden biri, yeterli destek verecek
kurumlar›n ve dahas› kiflilerin bulunamamas›
fleklinde. Sizce bu hakl› bir flikayet mi? LKD'nin
bu konuda bir çal›flmas› var m›?
LKD bu konuda bir ekosistemin kurulmas› için
ortam haz›rl›yabilir, ilgili herkesin buluflmas›
için portal oluflturabilir, yeni penguenler
yetifltirebilir ancak. LKD kendisi bir destek
firmas› gibi çal›flamaz, öyle bir amac› da yok.
Bu firmlar›n oluflmas› ve geliflmesi için elindne
gelen destegi sa¤lar. LKD'nin görevi önderlik,
katalizörlük ve buluflma ortam› sa¤lamakt›r.
HL - Türkiye'de Linux ve özgür Yaz›l›m ile
ilgilenen ekiplerin çok birbirinden ayr› ve hatta
zaman zaman çekiflen bir yap›s› oldu¤u
söyleniyor. Sizce böyle bir fley var m›?
Internetin ortaya ç›kard›¤› de¤iflim bireye daha
çok özgürlük veriyor. ›letiflim ortamlar›n›n
yayg›nl›¤› ve ucuzlu¤u bunu mümkün k›l›yor.
Daha küçük gruplar olufluyor ve ba¤›ms›z
hareket ediyör. özgür yaz›l›mda da yaz›l›m›
özgürce gelifltirme özgürlü¤ü çok önemli. Bir
baflka deyiflle, çok parçal›l›k iflin dogas›. Biz
Türkler buna biraz daha meyyaliz. Ben ciddi
bir çekiflme görmüyorum. Birbirmize daha
hoflgörülü ile yaklas›k, daha fazla iflbirli¤i
yapmak için çaba harcamal›y›z. ›flbirli¤i
için platformlar, birliktelikler
kurmal›y›z. LKD olarak biz tüm
gruplara elimizden gelen deste¤i
veririz. Her penguenin LKD'ye
üye olmas›n› isteriz ama flart
koflmay›z.
LKD çal›flma gruplar›nda çal›flan özgür
yaz›l›mc›lara bafl›m›z›n üstünde yerimiz var
ama biz ba¤›ms›z olarak çal›flmak istiyoruz
diyenlere de hoflgörü ile yaklafl›r, ifl birli¤i
yapar›z. Daha fazla ve uzun soluklu iflbirli¤i
hepimizin ortak ç›kar›d›r.
HL - Bilgisayar okur yazarl›¤› kavram› malesef
ülkemizde Windows okur yazarl›¤› fleklinde
alg›lanmakta. Bu konuda acaba neler yap›labilir?
Bilgisayar okuryazarl›g›n kavramlara yönelik
oldu¤unu, "okur Yazarl›g›n" farkl› iflletim sistemi
ve ürünlerle çal›flabilme¤i de kendili¤inden
getirmesi gerektigini MEB ve üniveristelere
anlatabilmeliyiz. Aç›k kaynak kod dünyas›na
düflen görev, bilgisayar okur yazarl›¤› miçin
alternatif üfredat› somut olarak ortaya
koyaml›y›z. Bunun için ders malzemesi
üretmeliyiz. Ve bunun pilot olarak kullan›lmas››
sa¤lamal›y›z. Dünyadaki örnekler bize yard›mc›
olacakt›r.
HL - önümüzdeki befl y›l içinde Linux'da ne gibi
geliflmeler bekliyorsunuz?
Ben falc›l›¤› sevmem, ama Linux'un dünyada
önemli bir s›çrama yapmas›n› bekliyorum.
Türkiye'deki geliflme biraz geriden gelebilir. Bu
bizlerin çabalar›na ba¤l›. Kan›mca, parlak bir
gelecek Türk penguenlerini bekliyor. Umar›m
gerekti¤i ifl birli¤ini, fedakarl›¤›, çabalar›
gösteririz.
Mustafa Akgül
Linux Kullan›c› Derne¤i
Baflkan›
9
Yaz›l›m
UBUNTU
Ubuntu kelimesinin kökleri
Afrika'ta dayan›yor. Zulu ve
Xhosa dillerinde bulunan bir
kelime olan Ubuntu,
‹ngilizce'ye çevrilemeyecek
kadar güzel bir kelime olarak
nitelendirilmifl. 'Humanity for
others' ifadesiyle karfl›lanmaya
çal›fl›lan Ubuntu'nun anlam›
ayn› zamanda bu
da¤›t›m›n felsefesini
de aç›kl›yor. 'Bir kifli
di¤er insanlar var
oldu¤u için insand›r'
diyerek 'çevirmeye
çal›flaca¤›m›z' kelime,
da¤›t›m›n her zaman özgür
ve ücretsiz kalaca¤›n›,
yaz›l›mlar›n herkesin özgürce
gelifltirebilece¤i,
de¤ifltirebilece¤i ve kendi
dilinde kullanabilece¤i araçlar
oldu¤unu ifade etmeyi
amaçl›yor.
2004 y›l›n›n ikinci yar›s›nda duyurulan Ubuntu,
k›sa sürede o kadar büyük bir popülarite kazand›
ki, henüz ikinci sürümü duyurulmadan
www.distrowatch.com sitesinin günlük hit
s›ralamas›nda Fedora ve Mandriva'y›
geçerek ilk s›raya
oturdu.
Birleflik
K r a l › k
(Britanya) dahilindeki adalardan
birisi olan Isle of Man'da yerleflmifl
bulunan Canonical firmas›n›n deste¤iyle ç›kar›lan
Ubuntu da¤›t›m›, en kararl› Linux
da¤›t›mlar›ndan birisi olarak bilinen Debian
üzerinde gelifltiriliyor. Debian asl›nda Ubuntu
d›fl›nda birçok da¤›t›m›n temeli olarak görülebilir,
Knoppix, Xandros, Linspire, Mepis gibi. Acak
Ubuntu'nun di¤er Debian türevlerinden temel
fark›, Ubuntu'da karfl›lafl›lan problemleri ve
çözümlerini Debian'a iletmesidir. Bu sayede
Ubuntu, Debian'›n geliflimine de katk›
sa¤lamaktad›r.
Ubuntu kelimesinin kökleri Afrika'ta dayan›yor.
Zulu ve Xhosa dillerinde bulunan bir kelime
olan Ubuntu, ‹ngilizce'ye çevrilemeyecek kadar
güzel bir kelime olarak nitelendirilmifl. 'Humanity
10
for others' ifadesiyle karfl›lanmaya çal›fl›lan
Ubuntu'nun anlam› ayn› zamanda bu da¤›t›m›n
felsefesini de aç›kl›yor. 'Bir kifli di¤er insanlar
var oldu¤u için insand›r' diyerek 'çevirmeye
çal›flaca¤›m›z' kelime, da¤›t›m›n her
zaman özgür ve ücretsiz kalaca¤›n›,
yaz›l›mlar›n herkesin özgürce
gelifltirebilece¤i, de¤ifltirebilece¤i ve
kendi dilinde kullanabilece¤i araçlar
oldu¤unu ifade etmeyi amaçl›yor.
‹lk sürümü 2004 Ekim ay›nda
ç›kan Ubuntu'nun bu sürümü
Warty Warthog takma ismiyle
duyurulmufltu. Henüz ilk
sürüm olmas›na ra¤men
Warty Warthog'un sürüm
numaras› 4.10 olarak
belirlendi. Bu sürüm numaras›
bir s›ray› de¤il, ç›k›fl tarihini
simgeliyor (Ekim 2004 yerine
4.10). Bir sonraki sürüm Nisan
2005'te duyurulan Hoary Hedgehog
oldu. Tahmin edebilece¤iniz gibi
sürüm numaras› 5.04 idi. Ubuntu
da¤›t›m›n›n bir özelli¤i de her alt›
ayda bir Gnome masaüstü
yöneticisinin en son sürümüyle beraber
karfl›m›za ç›kmay› planlamas›d›r. Bu
durumda bir sonraki da¤›t›m›n Breezy Badger
ad›yla ve y›l.ay kural›na uygun olarak 5.10
sürüm numaras›yla Ekim 2005'te ç›kar›lmas›
bekleniyor.
Gnome demiflken Ubuntu da¤›t›mlar›n›n Gnome
masaüstü yöneticisiyle birlikte geldi¤ini belirtelim.
Kurulum CD'si içinde KDE paketleri yer alm›yor.
Ancak KDE'den vazgeçemeyenler için de
Kubuntu'yu önerebiliriz.
Her Ubuntu da¤›t›m›, Kernel, X, Gnome, GCC
gibi bileflenlerin versiyonlar›n›n farkl› bir
kombinasyonuyla oluflturuluyor. Örne¤in Warty
Yaz›l›m
Warthog Xfree86 4.3.99 paketiyle gelirken
Hoary Hedgehog X.org kütüphanesini kullan›yor.
En çok merak edilen noktalardan birisi, Ubuntu
ve Debian paketlerinin birlikte kullan›labilirli¤i
konusunda. Forumlarda, gelifltiriciler bunun
pek iyi bir fikir olmad›¤›n› belirtiyor. Debian ve
Ubuntu büyük oranda uyumlu olsalar da baz›
paketler ba¤›ms›z derlendi¤i için birebir ayn›
olmayabilir ve bu paket yönetimi sisteminde
beklenmedik problemlere sebep olabilir. Ancak
Debian için var olan paketlerin neredeyse tamam›
Ubuntu kaynaklar›nda da bulunuyor. Bu nedenle
ikisini birbirine kar›flt›rmak yerine, Ubuntu
kaynaklar›ndan eriflilen paketlerin kullan›lmas›
öneriliyor.
Debian Woody'den Ubuntu 4.10'a (Warty
Warthog) geçifl yap›labiliyor. Bnun için ilgili
web sayfas›ndaki ad›mlar› takip etmeniz yeterli.
(http://www.ubuntulinux.org/wiki/WartyUpgr
adeNotes )
Ubuntu tek CD olarak indirilebilen bir da¤›t›m.
Ancak indirme f›rsat›n›z yoksa veya orjinal
bask›l› bir CD'ye sahip olmak isterseniz
Ubuntu'dan size ücretsiz CD gönderilmesini
talep edebilirsiniz. 'Shipit' ad›ndaki bu
uygulamayla web sitesindeki talep formunu
doldurarak orjinal Untu CD'sine ücretsiz sahip
olabiliyorsunuz. Web sayfas›:
http://shipit.ubuntulinux.org . Standart bir
Ubuntu masaüstü sistemi için diskinizde en az
1.8 GB'lik bir disk bölümü olmas› gerekli.
Minimal kurulum için ise 350 MB yeterli
olabiliyor.
Kurulumu son derece kolay olan (Sadece enter'a
basmak yeterli) Ubuntu'da, tecrübeli Linux
kullan›c›lar›n› birazc›k flafl›rtacak bir özellik
var: kurulumda, ön tan›ml› olarak, root kullan›c›s›
aktive edilmiyor. Bunun yerine kurulum s›ras›nda
yarat›lan ilk kullan›c› baz› yönetici haklar›na
sahip oluyor ve root izni gerektiren operasyonlar›
da 'sudo' ile kendi flifresini girerek yapabiliyor.
Örne¤in: sudo apt-get install.
E¤er root kullan›c›s› olmadan çal›flamam
diyorsan›z /etc/shadow dosyas›n› düzenleyerek
veya basitçe sudo passwd root yazarak bir root
flifresi belirleyebilir ve root kullan›c›n›z› aktif
hale getirebilirsiniz.
Henüz yeni say›labilecek bir da¤›t›m oldu¤u
için Türkçe kaynak konusunda baz› s›k›nt›lar
yaflayabilirsiniz. Ancak Ubuntu'nun web sitesinde
(http://www.ubuntulinux.org) ›ngilizce olarak
çok iyi bir dokümantasyon bölümü mevcut.
Ayrica wiki (http://www.ubuntulinux.org/wiki)
sayfalar›na siz de birseyler ekleyerek
dokumantasyonun geliflmesine katk›da
bulunabiliyorsunuz.
K›sa sürede büyük bir kullan›c› kitlesine ulaflan
bu da¤›t›m›n gördü¤ü ilgi ne kadar baflar›l›
oldu¤unun bir iflareti gibi. Siz de bu kadar ilgi
gören Ubuntu Linux da¤›t›m›n› merak
ediyorsan›z http://www.ubuntulinux.
org/download/ adresinden CD'yi indirebilir veya
'Shipit' ile size ücretsiz CD gönderilmesini
isteyebilirsiniz.
http://lists.ubuntu.com/mailman/listinfo/
adresinden flu anda aç›k olan e-posta listelerini
görebilir, arflivlerine eriflebilirsiniz. En aktif
liste olan ubuntu-users listesi günlük yaklafl›k
200 e-postan›n döndü¤ü bir liste. Bu kadar epostan›n hergün gelmesini istemezseniz
http://www.ubuntuforums.org/ adresindeki
forumlar› da ziyeret edebilirsiniz.
Mutlaka de¤inilmesi gereken bir di¤er kaynak
ise Malezya'l› bir Linux kullan›c›s›n›n oluflturdu¤u
'Unofficial Ubuntu 5.04 Starter Guide' doküman›.
Kurulum sonras›nda ihtiyaç duyabilece¤iniz
baz› temel ayarlardan (Firefox'a Flash ve Java
eklentilerinin kurulmas› gibi), diskinizdeki
Windows bölümüne nas›l eriflebilece¤inize kadar
çok genifl bir yelpazede ihtiyaçlara cevap
verebilecek bu kayna¤a da
http://www.ubuntuguide.org/ adresinden
eriflebilirsiniz.
Ayr›ca bilgisayar›n›za Ubuntu kurduktan sonra
/etc/apt/sources.list dosyas›na
ftp://godel.cs.bilgi.edu.tr/ubuntu sat›r›n› da
ekledi¤inizde güncellemeler için yurtd›fl›nda bir
yans›dan faydalanmaktansa ›stanbul'daki bir
sunucudan daha h›zl› güncelleme yapabilirsiniz.
11
Yaz›l›m
EncFS: fiifreli dosya sistemi
Güvensiz sistemler, protokoller:
ve içindeki bilgilere eriflilebilir.
Gün geçtikçe flifreleme sistemleri, gerek
uygulama, gerekse iflletim sistemi baz›nda
hayat›m›zda daha çok yeralmakta. Bunun en
önemli sebebi, günümüzde bilginin birçok
ortamda (ve genellikle de kontrolsüz olarak)
bulunmas›.
Buna karfl› al›nabilecek en büyük önlem, iflletim
sistemi baz›nda bir flifreleme gerçeklefltirilmesi
ve harddisk, cdrom ya da usb disk gibi cihazlara
dosya yazman›n flifreli olarak yap›lmas›n›
sa¤lamak olacakt›r.
Bu kontrolsüzlü¤ün en bariz örne¤i bütün
Internet'in üzerine kuruldu¤u TCP protokolü.
›lk ç›kt›¤› zamanlarda, tek amaç "ba¤lant›n›n
sa¤lanmas›" oldu¤undan TCP ve üzerine
kurulmufl temel protokoller (telnet, ftp, smtp,
http vs.) güvenlik endifleleri gözönüne al›nmadan
oluflturulmufllard›. Bu konuda en temel zay›fl›k
ise, sözkonusu trafi¤in flifrelenmemifl olarak,
clear-text diye adland›r›lan düz-yaz› olarak
iletiliyor olmas›yd›. Bu zay›fl›k, k›sa sürede hem
iyi niyetli, hem de kötü niyetli kifliler taraf›ndan
çeflitli flekillere ortaya kondu. Bunun ard›ndan
protokol gelifltiren ekipler, bütün bu protokollerin
flifreli iletiflim sa¤layan güvenli hallerini
gelifltirdiler (telnet->ssh, ftp->sftp,scp, smtp>tls-smtp, http->https gibi).
Bu sayede, a¤ üstünden giden trafi¤in güvenli¤i
ve dolay›s›yla kiflilik haklar› bir miktar daha
güvenli hale getirilmifl oldu.
Fiziksel Güvenlik Problemi
Fakat bilgisayar güvenli¤i ile ilgilenenlerin çok
yak›ndan bildi¤i temel bir kural vard›r. Bu da
bir sisteme e¤er s›n›rs›z bir fiziksel eriflim
sözkonusu oldu¤unda o sistemin güvenli¤inden
sözedilemeyece¤idir.
Bunu biraz açt›¤›m›zda görürüz ki kastedilen
bir bilgisayar› networkden kesseniz, bafl›na girifl
flifresi koysan›z ve daha bir dizi önlem daha
alsan›z bile birisinin bilgisayar› al›p götürmesini
engelleyemiyorsan›z, ordaki bilgileriniz güvenli
de¤il demektir. «ünkü, bilgisayar›n içindeki
harddisk, ya da verilerinizin bulundu¤u bir baflka
medya al›n›p bir baflka bilgisayarda incelenebilir
12
Bunun çeflitli yöntemleri, uzun y›llard›r
uygulanmakta. Fakat son y›llarda donan›mlar›n
çok daha fazla güçlenmesi sayesinde, bu
ifllemlerin yap›lmas› s›ras›nda gerçekleflen
performans kay›plar›, yaz›l›mla gerçekleflti¤inde
bile kabul edilebilir seviyelere gelmifltir.
fiifrelenmifl Dosya Sistemleri
Windows sistemlerde 2000'den itibaren EFS
(encrypted file system) kullan›labilir olmuflken,
Linux'da ise 1993'ten bu yana birçok flifrelenmifl
dosya sistemi kullan›lmaktad›r. Bu dosya
sistemlerinin ilk örne¤i, 1993 y›l›nda ç›kan CFS
olmufltur. CFS bir pass-through (geçirgen) dosya
sistemiydi. Geçirgen dosya sistemleri, filtre
mant›¤› ile çal›fl›rlar ve dosyan›n nereye
yaz›laca¤›, nas›l yaz›laca¤› gibi ifllerle
ilgilenmezler. Bir dosya yaz›laca¤› zaman,
üstünde gerekli de¤ifliklikleri yaparlar ve gerisini
yine dosya sistemine b›rak›rlar.
CFS'in temel özelliklerinden biri ise, bu ifllemi
NFS (Network File System) kullanarak yap›yor
olmas›yd›. NFS, Unix sistemlerin dosya
paylafl›m›n› sa¤layan yap› oldu¤undan temel
amac›, a¤ üzerinden eriflim için tasarlanm›fl bir
protokoldü. Bu sebeple, CFS'in bir NFS uzan›m›
gibi çal›flmas›, yerel çal›flan bir dosya sistemine
göre, ciddi bir performans kayb› getiriyordu.
1996 y›l›nda ise yine ayn› konseptte, CFS'in
kodunun üstüne eklemelerle, ›talya'dan bir grup
TFS'i ç›kartt›. Buradaki temel farkl›l›k, TCFS'in
kernel ile daha entegre olup, kullan›c›lara
mümkün oldu¤u kadar fleffaf bir sistem
sunmakt›. Dosyalar›n gruplar taraf›ndan
paylafl›lmas›, dinamik flifreleme modülleri,
de¤iflik flifreleme algoritmalar› gibi özellikler
getiren TCFS'in en zay›f yan› ise, her kernel
de¤iflikli¤ine adapte edilmesi zorunlulu¤uydu.
Bu sebeple Kernel 2.2'ye kadar gelen TCFS,
2.4'den sonra devam etmemifltir.
Bence bu sistemlerin en büyük handikap› yeterince
fleffaf ve rahat kullan›labilir olmamalar› bir yana,
partisyon baz›nda ifllem görüyor olmalar›. Yani
çok basitçe, sadece bir tek dizini flifrelenmifl
olarak kullanman›z mümkün de¤il. Bu özellikle
insanlarla paylaflt›¤›n›z bilgileri bulundurdu¤unuz
USB memory konusunda problem yaratmakta.
Hem diskin baflkalar› taraf›ndan okunmas›n›
istiyorsunuz, hem de diskin için kimsenin
okumamas›n› istedi¤iniz belli bir dizin bulunmakta.
EncFS
Bütün bu ihtiyaçlara cevap veren ve benim bu
yaz›da ele alaca¤›m sistem, CFS ve ENCFS ile
birçok ortak noktalar› bulunan, fakat ikisinden
de çok daha performansl› ve fleffaf bir çal›flma
düzenine sahip olan EncFS. EncFS'in bu flekilde
çal›flmas›n› sa¤layan en önemli özelliklerden biri
nispeten yeni bir teknoloji olan FUSE; file system
interface module kullan›yor olmas›.
EncFS'den daha derinlemesine bahsetmeden
önce, bu projenin gelifltirilmesinde Ubuntu ekibinin
ciddi deste¤i ve katk›lar› oldu¤unu vurgulamak
isterim. Ben de böyle bir projenin varoldu¤unu
Ubuntu Traffic vas›tas› ile ö¤rendim. Ubuntu'nun
Linux da¤›t›mlar› arenas›na olan bu yap›c›
katk›s›n›n artarak devam etmesini umuyoruz.
EncFS'in ana sayfas›
http://arg0.net/users/vgough/encfs.html
Burada EncFS'in temel kullan›m bilgilerinden,
di¤er dosya sistemleriyle karfl›laflt›rmaya kadar
çok genifl bilgi alman›z mümkün.
EncFS'in kurulumu birazc›k kar›fl›k gibi
gözükmekle birlikte pek zor de¤il.
Yaz›l›m
Öncelikle Fuse ve rlog programlar›n› kurman›z
laz›m. EncFS'in yazar› Valient Gough'un
sayfas›nda bu programlar›n Suse için olan
RPM'lerini bulman›z mümkün. ÷te yandan her
zamanki gibi http://fuse.sourceforge.net/ ve
http://freshmeat.net/projects/rlog adreslerinden
kaynak kodlar›n› indirip derleyebilirsiniz. Bu
ikisini derledikten/kurduktan sonra EncFS'i de
derleyip kurman›z gerekmekte. Bütün bu
ifllemlrin akabinde kullan›m oldukça kolay.
Öncelikle temel kavramlar› aç›klamakta biraz
yarar var.
EncFS'de bir dizini flifrelemek, Unix'deki mount
yaklafl›m›na çok benziyor. Nas›l bir partisyonu
mount ediyorsan›z, EncFS'de ise flifrelenmifl bir
dizini bir baflka dizine mount ediyorsunuz.
Bunun en bilinen örne¤i iso dosyalar›. Tek bir
dosya içinde bir dosya sistemi bar›nd›ran iso'lar›
Linux alt›nda mount -o loop knoppix.iso /mnt/iso
gibi mount edip, daha sonra da /mnt/iso
dizininden içeri¤ini okumak mümkündür.
EncFS'deki sistem de tamamen ayn›.
Burada anahtar nokta, dizin isimlerini göreceli
de¤il, kesin vermeniz laz›m. Yani /home/user
dizininde bulunan birisi direkt encfs sifreli sifresiz
yazarsa bu kabul edilmeyecektir, yukardaki
gibi tam dizin ismini girmek gerekir.
Bu kadar, flifreli dizinimiz art›k haz›r. ›sterseniz
gidip bir bak›n flifreli dizinin alt›na, büyük
ihtimalle görecekleriniz, çizgi romanlarda küfür
baloncuklar› içinde gördü¤ünüz anlams›z gelen
karakter dizileri olacak. EncFS, sadece
sözkonusu dizindeki dosyalar› flifrelemekle
kalmaz, onlar›n isimlerini de anlafl›lmaz hale
getirir. Bu sayede flifrelenmifl dosya sistemine
bakanlar›n dosya isimlerinden arad›klar›
dosyalar›n bu dizinde olup olmad›¤›n› anlama
imkanlar› da kalmaz.
Öte yandan sifresiz dizinine bakt›¤›n›zda ise
dosyalar›n›z›n orda oldu¤unu görürsünüz. Bir
kez daha hat›rlatmakta fayda var bu gördü¤ünüz
dosyalar›n kendi de¤il, EncFS sisteminin araya
girmesi ile o anda deflifre edilen, asl›nda sifreli
dizini alt›ndaki dosyalar.
Diyelim ki user diye bir kullan›c› ismine sahibiz,
ve ev dizinimiz alt›nda flifrelemek istedi¤imiz
bir "sifreli" isimli dizinimiz var.
Bu flifrelenmifl dizin ile ifliniz bitti¤inde ise
Öncelikle bu dizinin flifresiz halini
okuyabilece¤imiz bir mount point (ba¤lant›
noktas›) oluflturmam›z gerekiyor. Bu dizinin
ismi de "sifresiz" olsun.
komutunu vermeniz yeterli. Art›k sifresiz dizini
alt› bofl gözükecek, ve flu anda flifreli dosyalar›n›za
sizin ya da bir baflkas›n›n (yeniden ba¤lant›y›
sa¤lamadan (mount etmeden)) eriflmesi mümkün
de¤il.
mkdir /home/user/sifresiz
fiimdi yapmam›z gereken aradaki flifreleme
ba¤lant›s›n›n sa¤lanmas›
$encfs /home/user/sifreli /home/user/sifresiz
Volume key not found, creating new encrypted
volume.
Password:
Verify:
$
fusermount -u /home/user/sifresiz
Bunun sa¤lad›¤› kolayl›klardan bir tanesi de
flifreli dizilerin yede¤ini veya kopyas›n› almak
için tekrar deflifre etme zorunlulu¤unuzun
olmamas›. Herhangi bir anda, flifreli halde yedek
alabilir, daha sonra da o yedekten geri dönerken
flifreyi açabilirsiniz. Bu sayede flifresi aç›lm›fl
dosyalar, yedek teyplerinizde bile bulunmaz.
sizin klavyeden elle pek giremeyece¤iniz
rastlant›sall›kta uzun bir flifre atar. Daha sonra
sizin girdi¤iniz flifre ise bu flifreyi
flifrelemek/açmak için kullan›l›r. Bu mant›k,
pgp anahtarlar›n›n pin ile flifrelenmesi gibidir.
Bu uygulamadaki güzel yan› ise, siz flifreyi
de¤ifltirdi¤inizde, sadece ana flifrenin flifrelendi¤i
kodun de¤iflmesi, dizinin yeniden bafltan
flifrelenmesi gibi bir ifllem yap›lmas›na gerek
kalmamas› sonucunu do¤urur.
Biraz da performanstan sözetmek gerekirse,
EncFS 1 küsur Ghz herhangi bir makinada,
size gözle görülür bir performans kayb› olmadan
hizmet verebilir. Burada belki de önemli olan,
zaten sizin için de¤erli dizinler için EncFS
kullanmak, di¤erlerine ise normal eriflmektir.
Daha güvenli bir sistem oluflturmak için
uygulanabilecek yöntemlerden biri, kullan›c›n›n
ev dizinini EncFS ile flifreleyip öyle kullanmas›d›r.
Her aç›l›flta, EncFS flifresi girilerek dizin fleffaf
bir hale getirilecek, kullan›c› bafl›nda de¤ilken
sözkonusu bilgisayar›n çal›nmas› durumunda
ise ev dizinindeki herhangibir dosyaya eriflmek
pratik olarak mümkün olmayacakt›r.
EncFS, hem kullan›m, hem de özellik aç›s›nda
çok baflar›l› bir sistem. Dizüstü bilgisayarlarda
ve USB haf›zalar baflta olmak üzere, veri
tafl›mak için kullan›lan medyalarda bulunan
bilginin, gün geçtikçe de¤erlenmesi, üstüne
kaydedildi¤i medyalar›n ise gün geçtikçe
de¤ersizleflmesi, bizleri fiziksel güvenli¤i
sa¤lamak kadar, veri güvenli¤ine de önem
vermeye itmektedir.
Bu tür ihtiyaçlara cevap verebilmesi aç›s›ndan
EncFS oldukça baflar›l› bir program.
Umar›m iflinize yarar.
EncFS'in iflleyifline biraz daha bakarsak,
flifreleme için flöyle bir yöntem izledi¤ini görürüz:
Bir dizin ilk defa flifrelenece¤inde, EncFS ona
13
Arfliv
Freshmeat'ten Seçmeler:
gfeed 2.3.1
GtkPod
Internet'in birkaç y›ld›r oldukça popüler protokollerinden RSS'leri kolayca
takip edebilmek için güzel bir yaz›l›m gfeed. GTK-2 grafik kütüphanesiyle
yap›lm›fl, kolay kullan›labilen, ayn› zamanda göze de hitap eden bir
program. Böylese Freshmeat, Slashdot, Fazlamesai gibi sevdi¤iniz
sitelerdeki de¤ifliklikleri web taray›c›n›z› bile açmadan takip edebileceksiniz.
Son zamanlar›n en gözde ç›lg›nl›¤› ipodlar›, Linux alt›nda da özgürce
kullanabilmenizi sa¤layan bir yaz›l›m GtkPod. Sizi iTunes ve Windows
kullanma mecburiyetinden kurtar›yor. Oldukça baflar›l›.
http://freshmeat.net/projects/gtkpod/
http://freshmeat.net/projects/gfeed/?branch_id=55646&release_id=197485
QT Sözlük
Freshmeat'te nadir gördü¤ümüz Türk kökenli yaz›l›mlardan biri QT
Sözlük. Basitçe ›ngilizce-Türkçe, Türkçe-›ngilizce sözlük görevini görüyor.
Faruk Eskicio¤lu taraf›ndan haz›rlanm›fl ve QT kütüphanesi kullanmakta.
http://freshmeat.net/projects/qtsozluk/?branch_id=34636&release_id=1
97516
Console Pasword Manager
Herkesin bafl›n›n belas›, gün geçtikçe say›lar› artan parolalar. Bir yerlere
yazmadan bu parolalar ile bafl etmenin en iyi yolu, bu ifl için bütün
parolalar› flifreli halde tutan ve bu veritaban›n› da yine bir ana parola
ile flifreleyen bir program kullanmak. Console Password Manager bu
tür programlar›n baflar›lar›ndan. Birçok örne¤inin aksine konsol üzerinden
kullan›labilmesi sayesinde Internet olan herhangi bir yerde ssh ba¤lant›s›
üzerinden eriflerek kullanabilece¤iniz bir yaz›l›m.
http://freshmeat.net/projects/cpm/?branch_id=57580&release_id=197574
14
Bochs 2.2
Vmware gibi sanallaflt›rma (virtualization) özelliklerini kullanmak, ama
bunu özgür bir yaz›l›mla yapmak istiyorsan›z gidece¤iniz yer Bochs.
Halihaz›rda i386 ifllemciler üzerinde Dos, Windows, Linux ve daha bir
çok iflletim sistemini çal›flt›rmakta.
http://freshmeat.net/projects/bochs/
Arfliv
Imposter 0.3
OpenCOBOL 0.32
OpenOffice.org Impress ile haz›rlanan sunumlar› OpenOffice.org olmaks›z›n
görüntülemeyi sa¤layan Imposter'›n gelifltiricisi de bir Türk.
Aram›zda hala gizli cobolcular›n bulundu¤unu biliyoruz. Zaten onlar
olmasa böyle bir proje de olmazd›. OpenCOBOL özgür bir cobol derleyicisi.
Cobol programlar›n› C koduna çevirip GCC ile derliyor. Coboldan
vazgeçeceme diyenlere.
http://freshmeat.net/projects/imposter/.
http://freshmeat.net/projects/open-cobol/
Construction Management Software
1.32
›nflaat ifli karmafl›kt›r. ›yi bir düzene ihtiyac›m var diyen inflaatç›lar için
özgür bir çözüm.
http://freshmeat.net/projects/construction-management-software/
JChemPaint 2.1.1
GmailAgent 0.5
Sisteminizde bir e-mail istemcisi gibi çal›flarak gthumb, digikam gibi
yaz›l›mlardan gmail hesaplar›n›za eriflmenizi ve gönderilerinizi pratik
bir flekilde yapman›z› sa¤layan bir yaz›l›m. Python and pyQT ile yaz›lan
GmailAgent hakk›nda detayl› bilgi http://freshmeat.net/projects/gmailagent/
adresinde bulunabilir.
Wörms of Prey 0.3.1
Bu yaz›l›m da kimyac›lar için. ›ki boyutlu kimyasal çizimler yapmak için
kullan›lan JChemPaint Java tabanl› bir yaz›l›m.
http://freshmeat.net/projects/jchempaint/
Browsershots 0.2.0
Worms oyununu bilmeyenimiz yoktur. Wörms of Prey ise bu oyunun bir
klonu. Sadece bir worms klonu olarak kalmay›p yeni ve önemli özellikler
de eklenen bu oyunu denemenizi hararetle tavsiye ederiz. Windows
kullan›c›lar› kayg›lanmas›n. Oyunu onlar da oynayabiliyorlar.
Web tasar›mc›lar›n›n temel bir sorunu olan web taray›c›s› uyumlu¤unu
test etmek için tasarlanm›fl bir yaz›l›m. Yapt›¤›n›z tasar›m› hemen her
taray›c›da denemeniz için ekran görüntülerini alan yaz›l›m, özellikle
birden fazla tasar›mc›n›n çal›flt›¤› projeler için birebir. Browsershots'›
yazarlar› bir screenshot fabrikas› olarak tan›ml›yor.
http://freshmeat.net/projects/wop/
http://freshmeat.net/projects/browsershots/
15
Konu
IBM, Linux'a karfl› patent suçlamas›nda
bulunmayaca¤›n› taahhüt ediyor...
SAN FRANCISCO-IBM, aç›k kaynak
yaz›l›m› hareketinin üzerindeki son kara
bulutu da da¤›tmak amac›yla, IBM'in
teknoloji patentlerinden oluflan ürkütücü
koleksiyonunu Linux'a karfl› bir koz olarak
kullanmayaca¤›n› belirtirken, di¤er flirketlere
de benzer flekilde davranma ça¤r›s›nda
bulundu.
IBM'in Teknoloji ve Üretim Bölümü Baflkan
Yard›mc›s› Nick Donofrio, LinuxWorld
Conference and Expo'da yapt›¤› konuflmada
"IBM'in patent portföyünde yer alan
patentlere iliflkin haklar›n›, Linux kerneline
karfl› sald›r› arac› olarak kullanmaya niyeti
yok. Tabii, kendimizi korumak zorunda
b›rak›lmad›¤›m›z takdirde..." diyerek bol bol
alk›fl ald›.
Teknoloji devinin bu aç›klamas›, bilgisayar
endüstrisinin en genifl kapsaml› patent
cephaneli¤ine sahip olan IBM'in yasal
tehdidinden korkanlar› bir ölçüde
yat›flt›rabilir. Ancak, Linux'un azg›n bir
düflman› olan Microsoft'un yaratmas› daha
muhtemel olan tehdide iliflkin herhangi bir
aç›klama getirmemektedir.
Microsoft bu konuda yorum yapmay›
reddediyor. Ancak Nisan ay›nda flirketin
hukuk birimi baflkan›, yaz›l›m devinin "daha
yarat›c› çal›flmay›" arzu etti¤ini ve kendisine
ait teknolojileri lisanslayaca¤›n› söylemiflti.
Ancak, tek bir ana aç›k kaynak lisans›n›n,
yani Genel Kamu Lisans›'n›n (General Public
License - GPL) koflullar›na tabi olan
yaz›l›mlar için, telif hakk› ödemelerini
gerektiren patent lisanslar› yasaklanm›flt›r.
IBM aç›klamas›n›n zamanlamas› son derece
do¤ruydu: Linux kullan›c›lar› için yasal
koruma satan bir tür sigorta flirketi olan
Open Source Risk Management (OSRM)
taraf›ndan Pazartesi günü yap›lan
aç›klamada, IBM'in elinde, Linux'un
16
potansiyel olarak telif haklar›n› ihlal
edebilece¤i 60 patent bulundu¤u belirtildi.
Ve aç›k kaynak yaz›l›m› hareketi, Linux'dan
çok çok daha genifl kapsaml› bir harekettir.
Ayr›ca, Hewlett-Packard'›n üst düzey bir
yöneticisinden al›nan ve 2 y›l öncesine
dayanan bilgiye göre, Microsoft'un Linux'a
karfl› patent ihlali iddialar›nda bulunabilme
potansiyeli vard›r ve Microsoft'un yeni
sald›rgan patent politikas› gere¤ince bu y›l
3.000 yeni patent için baflvurabilece¤i
belirtilmektedir. OSRM, Microsoft'un elinde,
Linux'un telif haklar›n› ihlal edebilece¤i 27
adet patent bulundu¤unu tahmin etmektedir.
IBM y›llard›r izledi¤i politika gere¤ince,
her y›l di¤er tüm bilgisayar flirketlerinin
toplam›ndan daha fazla patent hakk›
almaktad›r. Ve bu patent cephaneli¤ini
kullanmaya istekli oldu¤unu göstermifltir:
SCO Grubu, Big Blue'nun, Unix'in
mülkiyetinde olan teknolojileri aç›k kaynak
Linux'a aktararak Unix sözleflmesini ihlal
etti¤ini iddia ederek IBM'e dava tehdidini
yöneltti¤inde, IBM de, üç ayr› patent hakk›
ihlali davas› açma karfl› tehdidinde
bulunmufltu.
Ancak, ifl Linux'a geldi¤inde, di¤er flirketlerin
de, IBM'in taahhüdünü izlemeleri gerekecek
gibi görünüyor. Donofrio bu konuda flunlar›
söylemektedir: "Bilgi teknolojileri
toplulu¤unu, patent uygulamalar›na iliflkin
olarak benzer bir aç›klamada bulunmaya
ve Linux toplulu¤unu, biz tam ileriye ad›m
atarken önümüze getirilebilecek hak ihlali
iddialar›n› engelleyecek prosedürler
oluflturmak üzere bir araya gelmeye ve bu
tür iddialar ortaya alt›ld›¤›nda bunlar› derhal
çözümlemeye davet ediyorum."
Ancak, di¤er flirketlerin de bu davete
uymalar›n› sa¤lamak oldukça zor olacak
gibi görünüyor. Çarflamba günü yapt›¤›
aç›klamada "IBM'in yapt›¤› aç›klama fiilen
müflterilerin sorunlar›n› çözmüyor" diyen
HP'nin Linux'la ilgili Baflkan Yard›mc›s›
Martin Fink, HP'nin geçti¤imiz Eylül ay›nda
bafllatt›¤›, müflterilerini SCO'nun sald›r›lar›na
karfl› korumay› amaçlayan kendi program›n›
vurgulayarak "IBM, müflterilerini piyasada
oluflabilecek gerçek ve parasal bir tehdide
karfl› korumaya yönelik HP'nin davetine
henüz bir yan›t vermemifltir" diye konufltu.
Henüz yeterince yol
al›nmad› m›?
Aç›k kaynak hareketinin destekçilerinden
olan ve aç›k kaynak hareketini durdurmak
için gerçeklefltirilecek bir patent sald›r›s›n›
bekledi¤ini ifade eden Bruce Perens,
Çarflamba günü yapt›¤› yan›t konuflmas›nda
ise çok daha fazlas›n› talep etti. Perens,
sözel olarak verilecek bir taahhüdün yan›
s›ra yaz›l› bir sözleflmenin de imzalanmas›
gerekti¤ini vurgulad› ve aç›k kaynak
programc›lar›n›n bir tehditle karfl›laflmalar›
durumunda bunlara yard›m edilmesi
talebinde bulundu.
"IBM'den, HP'den ve di¤erlerinden, davalar
aç›ld›¤›nda bana destek olacaklar›na dair
bir taahhüt duymak istiyorum"; Microsoft
tehditlerine bafllad›¤›nda, "kenara
çekilmeyeceklerine dair bir taahhüt duymak
istiyorum. Parlak armal› bir k›l›ç beni
kurtarmaya gelmedi¤i takdirde, 10 gün
içinde mahkemeye ç›kart›l›r›m. 10 gün sonra
da bir tazminat anlaflmas› imzalamak
zorunda b›rak›l›r›m."
Bir analist, ifl Linux'a ve üst düzey yaz›l›mlara
geldi¤inde IBM'in çeliflkili politikalar
izledi¤ini belirtti.
"Bence, IBM patent savafllar›n›n, özellikle
de aç›k kaynak hareketine karfl› olan her
Konu
fleyin d›fl›nda kalmak istiyor" diyor Gartner
analisti George Weiss.
"Bu çekirdek, IBM'in en kolay
odaklanabilece¤i nokta," diyor Weiss. "Ancak,
d a h a ü s t d ü z e y l e r d e , i fl d a h a
karmafl›klaflt›¤›nda, IBM'in fikri mülkiyetini
bir rekabet unsuru olarak kulland›¤›
durumlarda, hangi kayg›lar›n öne ç›kaca¤›n›
kestirmek çok güç olur."
Denge aray›fl›
Donofrio, IBM'in kendi patent deposundan
vazgeçece¤ine dair hiçbir imada bulunmam›fl
ve di¤er aç›k kaynak yaz›l›mlar›na
sald›rmama konusunda söz vermemifl
olmas›na ra¤men, fikri mülkiyetin korunmas›
ile iflbirli¤i aras›nda bir denge kurulmas›
gerekti¤ini belirtmifltir.
"IBM aç›s›ndan biz bu iki kavram aras›ndaki
dengeyi sa¤lamak için elimizden gelen her
fleyi yapmay› taahhüt ediyoruz," diyor
Donofrio. Donofrio'ya göre, aç›k iflbirli¤i,
günümüzde bilimsel geliflmenin temel bir
bilefleni haline gelmifltir. Aç›k iflbirli¤iyle
çal›flmak flirketler aç›s›ndan para
kazanabildikleri noktalara odaklanabilmeleri
anlam›na gelir. Böylece hiçbir flirket tekerle¤i
yeniden icat etmek için gereksiz yat›r›mlar
yapmak zorunda kalmaz.
"Aç›k kaynak hareketi, insanlar› kendilerine
ait fikri mülkiyet modelleri hakk›nda,
müflterilerine nerede en fazla de¤eri
sunabilecekleri ve nelerin rekabet aç›s›ndan
gerçekten avantaj sa¤layaca¤› hakk›nda
yeniden düflünmeye itmektedir" diyor
Donofrio. "Önümüzdeki on y›l içinde, aç›k
kaynak hareketi geniflleyecek ve fikri
mülkiyetin yarat›lmas› sürecinde ve de¤erinde
dramatik bir dönüflüm yaflanacakt›r."
Uzmanlara göre, aç›lan patent davalar›na
karfl› savunma yapmak-patentin gerçek
de¤erinden ba¤›ms›z olarak-ortalama 2
milyon ile 4 milyon ABD Dolar› aras›nda
bir mebla¤ gerektirmektedir.
Donofrio'nun talebiyle benzer bir flekilde,
bir Linux ortakl›¤› da, patentlere iliflkin
sorunlar› gidermek için destek verme
taahhüdünde bulundu. Linux'un lideri Linus
Torvalds'›n da orta¤› oldu¤u bir Linux
ortakl›¤› olan Open Source Development
Labs adl› flirketin Yönetim Kurulu Baflkan›
Stuart Cohen, patent sorunlar› ortaya
ç›kt›¤›nda, Linux programc›lar›n›n sorun
yaratan noktalar› ortadan kald›rmak için
yeni bir yaz›l›m gelifltireceklerini söylüyor.
Cohen, bu hafta içinde yapt›¤› aç›klamada;
"SCO'nun iddialar›na verdi¤imiz yan›tta da
belirtti¤imiz gibi, OSDL, Linux'ta rahats›zl›k
yaratan ve üçüncü kiflilerin yasal haklar›n›
ihlal eden tüm kodlar› düzeltmek için
gelifltiriciler toplulu¤uyla ortak çal›flmaya
haz›rd›r. Bu tavr›m›z, patentler konusunda
ortaya ç›kan sorunlar için de aynen geçerlidir"
dedi.
müflterilerin bir flirketin teknolojisinden di¤er
bir flirketinkine geçiflini kolaylaflt›rmaktad›r.
Nelerin mümkün olabilece¤ini bize gösteren
Linux'a iliflkin büyük beklentileri olan
Donofrio, "ancak iflbirli¤i çok güçlü olabilir"
diyor
"Linux inan›lmaz," diyor, "mülkiyeti
hiçkimsenin de¤il ama, ayn› zamanda
herkesin. Dünyan›n her taraf›ndaki binlerce
programc›, karfl›l›kl› olarak birbirlerini
denetleyerek Linux'a katk›da bulunuyorlar.
Böyle bir katk›y›, birinin özel mülkü olan
bir yaz›l›mla gerçeklefltirmek imkans›z..."
Yay›n tarihi: 4 A¤ustos 2004,
Yazan: Stephen Shankland
CNET News.com
‹kili bir tav›r
IBM'in aç›k kaynak yaz›l›m›na karfl› ikili
bir tavr› var. Linux'a verdi¤i destek, bu
iflletim sistemine müthifl bir ticari ve
teknolojik itici güç kazand›rd›. Ve bu hafta
da IBM, Cloudscape veritaban› yaz›l›m›n›n
kodunu genel kullan›ma açt›. Ancak,
WebSphere e-ticaret yaz›l›m› ve DB2'nun
amiral gemisi olan veritaban› paketi
kesinlikle özel mülk olarak kalmaya devam
ediyor.
fiirket, y›llard›r yaln›zca aç›k kaynak
yaz›l›m›n› içermekle kalmay›p aç›k
standartlara uygun özel mülkiyete ait
teknolojileri de içeren ve "aç›k hareket"
olarak adland›rd›¤› hareketin güçlü bir
destekçisi olmufltur. Aç›k standartlar
17
Baflar› Öyküsü
Yap› Kredi Sigorta A.fi.’de iki önemli proje
Java ile haz›rlanmas› oldu.
Uygulama ile Türkiye çap›nda
yay›lm›fl olan acentelerin
‹nternet ortam›n› kullanarak
Trafik Sigorta poliçesi
ifllemlerini, yeni ifl kurallar›
çerçevesinde yürütmeleri
hedeflendi.
Halen iSeries sistemleri üzerinde çal›flmakta
olan bir tak›m uygulamalar›n modernize edilmesi
ve yeni ifl kurallar› ile birlikte Web tabanl›
olarak kullan›labilmesi çal›flmalar› çerçevesinde
Yap› Kredi Sigorta A.fi. de yürütülen
çal›flmalarda iki önemli proje JFORCE Biliflim
Teknolojileri’nce tamamlanarak kullan›ma
aç›ld›.
2005 Y›l›, Yeni Türk Liras›na geçifl haz›rl›klar›
ile paralel yürütülen bir çal›flma ile yeni yap›ya
uyumlu bir muhasebe paketi tamamlanarak 1
Ocak’tan itibaren Yap› Kredi Sigorta A.fi de
kullan›lmaya baflland›. Web tabanl› olarak,
Java ile haz›rlanan uygulama, halen iSeries
sisteminde mevcut di¤er uygulamalar ile de
entegre edilerek sistemin bütünü içindeki yerini
ald›.
Uygulama ile flirket içi farkl› bölgeler farkl›
flirket gibi çal›flabiliyor, listelerini Excel ya da
Pdf format›nda alabiliyor, y›l içinde Kebir
format› de¤ifltirebiliyor, ya da gün içinde di¤er
uygulamalar taraf›ndan oluflturulan mali
hareketler otomatik olarak arka planda fifl
haline dönüfltürülebiliyor.
Kullan›ma aç›lan bir di¤er uygulama ise halen
farkl› arayüz ve ifl ak›fllar› ile haz›rlanmakta
olan Trafik Sigorta Poliçesi ifllemlerinin tek bir
arayüz ile TRAMER Bilgi merkezinin belirledi¤i
standartlar çerçevesinde yine Web tabanl› olarak
18
Trafik sigortalar›nda 2005 y›l›
bafl›ndan itibaren zorunlu hale
gelen TRAMER (Trafik
Sigortas› Bilgi Merkezi) den
poliçe bilgilerinin sorgulanmas›
ihtiyac› için, uygulama on line olarak TRAMER
Bilgi merkezinden sorgulamay› yapmakta ve
ald›¤› bilgiler çerçevesinde ifllemleri
yürütmektedir.
Yap› Kredi Sigorta A.fi.’de tamamlanan bir
di¤er proje ise, son dönemde s›k s›k ihtiyaç
duyulan kurumlar aras› veri aktar›m› için XML
format› kullan›m›na yönelik oldu. Java ile
haz›rlanan bir masaüstü uygulama ile
kullan›c›lar›n verilen herhangi bir XSD yada
DTD format›n›, halen iSeries sisteminde mevcut
tablolar ile sürükle-b›rak ile iliflkilendirerek,
ihtiyaçlara göre de¤ifltirilebilen XML
dökümanlar› oluflturmas›
sa¤land›. Oluflturulan XML
dokümanlar›n›n
arflivlenerek, gerekti¤inde
XML verisi içerisinden de
geriye dönük olarak
sorgulama yap›labilmesi de
projenin benzer
uygulamalardan ayr›lan
bir di¤er önemli özelli¤i.
Baflar› Öyküsü
developerWorks@IBM
Linux Nedir?
IBM internet sitesinden
eriflebilece¤iniz
developerWorks olana¤›n›n
Linux k›sm›, yaz›l›m
gelifltiricilere Linux
uygulama gelifltirme ve
sistem yönetiminde yard›mc›
olacak, kelimenin tam
anlam›yla yüzlerce makale,
ö¤retici program ve ipucu
içerir. Ancak, yeni bir konu
hakk›nda bilgi edinmek
isteyen kullan›c›lar için tüm
bu bilgiler biraz fazla
gelebilir. Bu sayfa, Linux
hakk›nda birfleyler
ö¤renmek isteyen ama
nereden bafllayaca¤›n›
bilmeyen okuyucular için
genel bir bak›fl sunar.
Linux hakk›ndaki temel
bilgileri bir ba¤lam içine
yerlefltirir ve ilgili
developerWorks makaleleri,
ö¤retici programlar› ve
ipuçlar›yla birlikte IBM
e¤itim hizmetlerini,
uygulamal› çal›flmalar›n› ve
IBM ürünlerini daha ayr›nt›l›
bir araflt›rma için birbirine
ba¤lar.
En basit haliyle aç›klayacak olursak, Linux, bir
iflletim sistemidir. 1991 y›l›n›n Ekim ay›nda
Helsinki Üniversitesi ö¤rencisi Linus Torvalds
(Linux, Linus'un UNIX'i anlam›na gelir)
taraf›ndan yarat›lm›flt›r. Linux asl›nda yaln›zca
çekirdektir; çok görevli ve çok kullan›c›l› ifllevleri
uygular, donan›m› yönetir, bellek ay›r›r ve
uygulamalar›n çal›flmas›n› sa¤lar.
okumakt›r. Önemli k›s›mlar› özetleme riskini
göze al›p aç›klayacak olursak, GNU GPL,
herkesin diledi¤ince de¤ifltirip üzerinde deney
yapabilmesi için bilgisayar kodlar›n›n serbest
b›rak›lmas›d›r.
* IBM'in Linux Hatt› sitesindeki Linux,
bu Ortakl›kla ilgili haberleri, Linux ö¤renme
kaynaklar›n›, baflar› öykülerini ve yeni geliflmeleri,
IBM Linux odakl› olarak iletir.
@
Ortalama düzeyde bir kullan›c› hiçbir iflletim
sistemiyle çekirde¤in içi gibi fleyleri bilmek
isteyecek kadar ilgilenmeyecektir. Yaln›zca
kendini gerçekten bu ifle adam›fl olanlar- özel
hayat› olmayanlar ya da bu iflten para
kazananlar- bu karmafl›k konular› incelemeye
yanaflacakt›r.
IBM Linux Technology Center (IBM Linux
Teknoloji merkezi) do¤rudan Linux toplulu¤uyla
birlikte çal›fl›r, Web sitesi IBM'in Linux'a
katk›lar›n› ve buna iliflkin gelifltirme topluluklar›n›
izler.
Çekirdeklere girmenin bafl döndürücü
derinliklerine kendiniz hiç dalmasan›z da, bunu
sizin yerinize yapabilecek bir flirketi ya da arac›y›
kolayca tutabilece¤inizi bilmek içinizi
rahatlatacakt›r; böyle de¤ifliklikleri patentli bir
sistemde yapt›rmak ço¤unlukla daha zor ve
masrafl›d›r.
Bafllangݍ seviyesindeki birinin, muhtemelen
çekirdekle ilgili hat›rlamas› gereken en önemli
fley, tek say›l› sürümlerin (baflka bir deyiflle, 2.3,
2.5, 2.7 gibi sürümlerin) deneysel ve gelifltirme
için oluflturulmufl çekirdekler oldu¤udur. Sabit,
yay›n çekirdeklerinin sürüm numaralar› ise çift
say›lard›r (baflka bir deyiflle, 2.4, 2.6, 2.8 gibi).
S›radan bir Linux da¤›t›m›, Linux çekirde¤inin
yan› s›ra pek çok uygulama program› ve araç
da içerir. Ço¤unlukla, Linux'la birlikte da¤›t›lan
pek çok sistem ve kullan›c› seviyesindeki araç
Free Software Foundation'›n GNU projesinden
(GNU "GNU'nun UNIX olmayan›" demektir)
gelir.
Hem Linux çekirde¤i hem de GNU araçlar›
grubu, GNU GPL (General Public License;
Genel Lisans) kapsam›nda yay›nlan›r. GNU
GPL konusunda bilgi sahibi de¤ilseniz, onu
anlamaya bafllaman›n en iyi yöntemi, gidip
19
Bilgi
New York Üniversitesi
IBM Supercomputer kullanacak
New York Üniversitesi denizler hakk›nda
bilinmeyenleri aç›kl›¤a kavuflturmak üzere
yapaca¤› araflt›rmalarda IBM Supercomputer'›
kullanacak
IBM BladeCenter Teknolojisi NYU'ya New
York fiehri'ndeki En H›zl› Süper Bilgisayar›
sa¤lad›, yeni bilgisayar yaln›zca 2.8 metrekare
yer kapl›yor
ARMONK, New York - 8 A¤ustos, 2005 - IBM,
New York Üniversitesi'ne (NYU) üst performans›
4.5 TeraFlop'a ulaflan, IBM eServer(tm)
BladeCenter(r) tabanl› yeni bir bilgisayar sistemi
kuruldu¤unu ve bu sistemin kullanmaya
baflland›¤›n› aç›klad›. TOP500 Listesine göre
(http://www.top500.org), NYU'nun süper
bilgisayar› New York fiehri'ndeki en h›zl›
bilgisayar ve dünyadaki en h›zl› 117'inci süper
bilgisayar.
Tek parçadan oluflan yeni sistemden ilk
yararlanacak olan araflt›rma giriflimlerinden
biri yerküredeki atmosfer ve okyanuslara iliflkin
hareketleri incelemek üzere karmafl›k modeller
gelifltiren Courant Institute for Mathematical
Sciences içindeki Center for Atmosphere-Ocean
Science olacak. Bir di¤er araflt›rma ise gen
bilimi ve biyoenformatik konusunda Center for
Comparative Functional Genomics ile the Courant
Institute of Mathematical Sciences'›n iflbirli¤iyle
sürdürülen çal›flma.
IBM BladeCenter teknolojisini kullanarak, NYU
yaln›zca 2.8 metrekare yer kaplayan bir süper
bilgi ifllem kümesi oluflturmay› baflard›. Böylece
Üniversite, New York fiehri'ndeki de¤erli gayri
menkul alan›n› en iyi flekilde kullanm›fl oldu.
New York Üniversitesi Müdür Yard›mc›s› ve
Bilgi Teknolojisi Bafl Görevlisi Marilyn McMillan
flunlar› söyledi: "IBM'in sat›fla haz›r blade
sunucusu teknolojisi, sistemler kümesini kolayca
birbirine ba¤lamam›z› ve burada, kent içindeki
k›s›tl› mekan›m›zda bir süper bilgisayar
oluflturmaya iliflkin sorunu çözmemize yard›mc›
20
oldu. IBM'in Power Architecture (Güç Mimarisi)
teknolojisini Linux'la birlikte kullanarak, 64
bit'lik bilgi ifllem platformuna geçebildik. Bu
platform araflt›rma sürecini çok h›zland›racak
ve araflt›rma görevlilerimizin bilimsel kuramlar›
h›zla toplumun yarar›na olacak biçimde gerçek
yaflama geçirmelerini sa¤layacak. Bu süper
bilgisayar, NYU'nun yüksek performansl› bilgi
ifllem alan›ndaki lider konumunu daha da
sa¤lamlaflt›rd›."
IBM Deep Computing Baflkan Yard›mc›s› Dave
Turek ise, "IBM'in BladeCenter ürününün yenilikçi
tasar›m›, yüksek performansl› bilgi ifllemde
devrim yapt›, NYU gibi organizasyonlar›n
altyap›lar›n› yerden tasarruf etmelerini de
sa¤layacak flekilde, güçten ya da performanstan
fedakarl›k etmeden büyütmelerini sa¤lad›.
Courant Institute'un ve Üniversite'nin di¤er
bölümlerinin bilimsel araflt›rmada liderliklerini
sürdürmelerine yard›mc› olacak ve IBM'in JS20
sistemlerini yüksek performansl› bilgi ifllem
uygulamalar›nda tercih edilen platform haline
getirecek, güçlü, teknoloji harikas› bir kümelenmifl
süper bilgi ifllem çözümüne iliflkin NYU ile
iflbirli¤i yapmaktan memnunuz," dedi.
fiimdiden yeni süper bilgi ifllem sisteminden
yararlanmas› belirlenen NYU araflt›rma
iflletmelerinden biri, Courant Institute for
Mathematical Sciences içindeki Center for
Atmosphere-Ocean
Science
(http://caos.cims.nyu.edu/page/home). Bu
Merkez, atmosferik dolafl›ma ve okyanus
ak›nt›lar›na benzetim yapmak için bilgi ifllem
modelleri kullan›yor. K›smen Department of the
Navy, Office of Naval Research taraf›ndan da
desteklenen süper bilgisayar›n al›nmas›,
araflt›rmac›lar›n, kuram, matematiksel
çözümleme ve say›sal modellemeleri
birlefltirmelerini ve yerkürenin iklimini, f›rt›nalar
ve kas›rgalar, El Nino gibi birleflik atmosferik
ve okyanus sal›n›mlar›, Gulf Ak›nt›s› ve Antarktika
Kutup Dairesi Ak›nt›s› gibi hava olaylar›n›n
etkileri de dahil, daha iyi anlamalar›n› sa¤layacak.
Süper bilgisayar ayr›ca, gen bilimi üzerine
NYU'da Center for Comparative Functional
Genomics ile Courant Institute of
Mathematical Sciences'›n iflbirli¤iyle yap›lan
bir araflt›rma program›na da katk›da
bulunacak. Bu araflt›rman›n bölümlerinde
ileri algoritma, veri bütünlefltirme, veri analizi
ve veri canland›rmaya iliflkin yaz›l›m
gelifltirme, biyolojik a¤ benzetimi ve yüksek
ifl üretilen mikroskopi de yer al›yor. Süper
bilgisayar›n al›nmas› U.S. Army Medical
Research and Material Command
(USAMRMC; ABD Deniz Kuvvetleri T›bbi
Araflt›rma ve Malzeme Komutanl›¤›)
taraf›ndan da desteklendi.
IBM ayr›ca, ortaklafla bir test merkezi
oluflturulmas› için New York Üniversitesi ile
birlikte çal›fl›yor. Bu merkezde yüksek
performansl› bilgi ifllem uygulamalar›n›
gelifltirenler, uygulamalar›n› ve çözümlerini
IBM JS20 sistemleri kullanarak
etkinlefltiriyor, test ediyor ve ayarl›yorlar.
Süper bilgisayar›n 64 dü¤ümlü sürümünden
oluflan merkez, gelifltiricilere aç›k olacak ve
IBM'in BladeCenter JS20 ve Linux on Power
platformlar›n› kullanarak yenilikler
yarat›lmas›n› teflvik edecek.
Süper bilgisayar, 4.5 TeraFlop'tan daha yüksek
bir performans gösterebiliyor ve her biri 2.2
GHz'lik iki PowerPC 970 ifllemcili ya da
toplamda 512 ifllemcili Red Hat Enterprise
Linux AS 4 (RHES AS 4) çal›flt›ran 256
IBM eServer BladeCenter JS20 sistemi
kümesinden olufluyor. Bu bilgisayar, ABD'de
‹nternet ‹letiflim Kurallar›nda yeni kuflak,
IPv6 kullanan ilk süper bilgisayar. IBM'in
NYU ile ortak test merkezi projesi, Linux
çal›flt›ran 64 IBM eServer BladeCenter JS20
sisteminden (128 ifllemciden) olufluyor ve 1
TeraFlop'dan daha yüksek bir performansa
ulafl›yor. Yüksek performansl› sistemdeki her
bir BladeCenter kümesi Myrinet anahtar
teknolojisiyle birbirine ba¤lan›yor.
Bilgi
NYU
1831'de, Greenwich Village'in merkezinde
kurulan New York Üniversitesi, Amerika'n›n
önde elen araflt›rma üniversitelerinden biri
ve seçkin Association of American Universities
(Amerikan Üniversiteler Birli¤i) üyesi. NYU,
ABD'deki en büyük özel üniversiteler aras›nda
yer al›yor ve yurtd›fl›ndan en çok ö¤renci ve
akademisyen çeken üniversite; ayr›ca di¤er
ABD üniversitelerinden de daha fazla ö¤renciyi
yurtd›fl›na gönderiyor. 14 yüksek okulu ve
fakültesiyle, NYU, di¤er alanlar›n yan› s›ra,
temel bilimler, hukuk, t›p, iflletme, difl
hekimli¤i, e¤itim, hemflirelik, sinema ve
gösteri sanatlar›, müzik, kamu yönetimi,
sosyal ifller gibi alanlarda yap›lan
araflt›rmalar› ve profesyonel çal›flmalar›
sürdürmekte ve e¤itim vermekte.
The CAOS (Atmosfer ve Okyanus Bilimi
Merkezi), CIMS (Courant Matematik
Bilimleri Enstitüsü) dahilindeki disiplinler
aras› bir araflt›rma ve lisansüstü program›d›r.
Merkezin misyonu, jeofizik ak›mlarla iliflkili
uygulamal› matematik dallar›ndaki kuramsal
ilerlemelerle iklim sistemlerinde gözlemlenen
olaylar›n anlafl›lmas› aras›ndaki uçurumu
kapatmakt›r. Atmosferik ve okyanus
bilimlerinde karfl›lafl›lan sorunlarla do¤rudan
iliflkili olan Courant Enstitüsü'ndeki araflt›rma
uzmanl›¤›, k›smi diferansiyel denklemler,
say›sal çözümlemeler, türbülans, ak›flkan
dinamikleri, dinamik sistemler ve kaos,
istatiksel mekanik, adaptive meshes (uyum
sa¤layan a¤lar), görsellefltirme ve veri
madencili¤i gibi yöntemler içerirler. CAOS'taki
yard›mc› ve çekirdek akademisyenler, dinamik
meteoroloji, fiziksel oflinografi ve iklim
dinamikleri gibi, Merkezin misyonuyla kesiflen
bilimsel disiplinlerin tümünde uluslararas›
bilim derneklerinin etkin üyeleridir. Merkezin
Courant ortam›nda yeri ve çeflitli
akademisyenlerden oluflan yap›s›, iklim
bilimlerinde önemli geliflmelerin önünü
açmaktad›r.
Atmosfer-Okyanus Bilimi nedir?
Gezegenimiz iki ince ak›flkan katmanla
kapl›d›r - atmosfer ve okyanuslar. Her ikisinin
de durumu biz insanlar› yak›ndan ilgilendirir.
Birlikte etki eden dünya atmosferinin ve
okyanuslar›n günümüz iklimini oluflturmas›
ve iklimlerin gelece¤imize iliflkin yaratabilece¤i
de¤ifliklikler, atmosfer ve okyanus biliminin
önemli konular›ndand›r. Bu disiplin
kapsam›nda ele al›nan konular çok çeflitlidir;
bunlara örnek olarak, El Nino ve küresel
›s›nma gösterilebilir. Bu alanda ilerleme
sa¤lamak için, do¤al ortamdaki gözlemlerle,
bunlara dayanarak haz›rlanm›fl kuramsal
modellerin birlefltirilmesi gerekir. Son birkaç
on y›ld›r, k›smen uydu teknolojisindeki
ilerlemeler sayesinde, k›smen de bilgi ifllem
teknolojisindeki yeniliklerle, atmosferlerin ve
okyanuslar›n öngörülebilir modellerini
oluflturmam›z sayesinde, Dünya'y› gözlemleme
yetene¤imiz oldukça artt›. Önümüzdeki on
y›lda, gözlemsel veritaban› giderek artacak ve
ilerleyen kuramsal çal›flmalar sayesinde,
atmosferin ve okyanuslar›n nas›l iflledi¤ini
daha yak›ndan kavrayabilece¤iz. Küresel
ölçekte gözlemler elde etmenin zorlu¤u ve bu
çifte dinamik ak›flkan sistemlerin karmafl›kl›¤›,
atmosfer ve okyanus bilimini son derece heyecan
verici bir çal›flma alan› haline getiriyor.
21
Haberler
IBM de Firefox'u seçti
IBM firmas› çal›flanlar›n›
Firefox kullanmalar› için teflvik
edece¤ini aç›klad›. Halihaz›rda
çal›flanlar›n›n %10'unun Firefox
kulland›¤› IBM, kendi iç sunucular›ndan
Firefox indirebilmesini ve Firefox kullan›c›lar›n›n firman›n teknik destek
biriminden destek alabilmesini sa¤l›yor.
Kas›m'da duyurulduktan sonra geçti¤imiz haftalarda 50 milyonuncu
kez indirilen Firefox web taray›c›s› henüz Microsoft'un Internet
Explorer'›n›n pazar pay›na yaklaflamam›fl olsa da k›sa zamanda yapt›¤›
büyük at›l›mla özgür yaz›l›m destekçilerinin büyük sempatisini ve
deste¤ini sa¤lam›fl durumda. Firefox kullanarak hem Microsoft'a
ba¤›ml›l›klar›n› azaltt›klar›n› söyleyen IBM CIO'su (Chief Information
Officer) Brian Truskowski ayn› zamanda standartlara uyan aç›k kaynakl›
bir yaz›l›m kullanarak kendilerini daha rahat hissettiklerini söyledi.
Firefox web taray›c›s›na desteklerinin sadece kullan›c› düzeyinde
kalmayaca¤›na da de¤inen Truskowski, küçük bir yat›r›mla Firefox'u
gelifltirme çal›flmalar›na bafllayacaklar›n›n da müjdesini verdi.
Linux ve Matematik
›stanbul Kültür ‹niversitesi, III. Temel
Bilimler Lisansüstü Yaz Okulu
kapsam›nda bu y›l 'Linux ve
Matematik' konusunu seçmifl. 29
A¤ustos - 3 Eylül tarihleri aras›nda
gerçeklefltirilecek olan yaz okulunun
kontenjan› 60 lisansüstü ö¤rencisi
olarak belirlendi. TUB›TAK
taraf›ndan da desteklenen I. Temel
Bilimler Yaz Okulu: "Astronomide
Matematik Yöntemler", II. Yaz Okulu: "Temel
Bilimlerde
›statistik Yöntemler"konular›nda gerçeklefltirilmifltir. De¤iflik üniversitelerden
ö¤rencilerin de kabul edildi¤i program›n ders notlar› da kitap olarak
bast›r›lm›flt›r. Kat›l›m ücreti 50 YTL olan bu yaz okuluna kat›lmak
isteyenlerin afla¤›da yaz›lan adresindeki formu doldurmalar› gerekiyor.
http://fen-edebiyat.iku.edu.tr/yazokulu3/Ilkduyuru.htm
22
Suse Linux 10.0 Ekim ay›nda piyasada!
Novell, yeniliklerle dolu ve ilk defa openSUSE camias›n›n katk›lar›yla
haz›rlanan SUSE Linux'un son sürümünü Ekim ay›nda piyasaya
sunacak. SUSE Linux 10.0, Linux'a bafllamak isteyen ev kullan›c›lar›na
ve merakl›lara Linux da¤›t›mlar› aras›ndaki benzersiz tasar›m› ile
kolay, kullan›c› dostu bir iflletim sistemi sunuyor. Tam özellikli masaüstü
özelliklerinin yan›s›ra SUSE Linux 10.0, bin 500'den fazla aç›k kaynak
Linux uygulamas› ve paketleri içeriyor. Perakende sürümü, kullan›c›lara
kurulum deste¤i ve kapsaml› el k›lavuzu ile son derece düflük fiyatl›
Linux sunacak.
SUSE Linux 10.0, Novell'in de Linux'un yayg›nlaflmas› için destek
verdi¤i openSUSE.com projesi kapsam›nda gelifltirildi. Novell bu yeni
sürümle vizyonunu hem bireysel hem de kurumsal pazar taraf›nda
gelifltirdi¤ini bir kez daha ispatlad›. Beta sürümü s›ras›nda dünyadaki
Linux camias›na aç›lan SUSE LINUX 10, bu sayede yeni özelliklerle
dolu, güvenli ve çok daha h›zl› gelifltirildi.
SUSE Linux 10; Firefox Web taray›c› yeni sürümü, Windows uyumlu
OpenOffice.org 2.0 office suite, e-posta ve mesajlaflma istemcileri,
grafik yaratma, editleme ve yönetme uygulamalar›, spam blocker, antivirüs yaz›l›m ve bütünleflik güvenlik duvar› gibi önemli güvenlik araçlar›
gibi çok say›da yeni ve güncelleme özellikleri içeriyor. Öte yandan
ürünün eski sürümlere oranla daha düflük bir fiyatla pazara sunulmas›
planlan›yor.
http://www.novell.com/products/linuxprofessional/downloads/
Fedora Core 4 geliyor
Fedora Core 4'ün üçüncü ve son gelifltirme sürümü Fedora Core 4 Test
3, 10 May›s'ta ç›kt›. Yorumlar›n hemen hepsinde Fedora Core 4'ün
geçmifl sürümlere göre çok çok h›zl› oldu¤una de¤iniliyor. GCC derleyicisinin
son sürümü olan 4.0 ile derlenen FC4, GCC 3.4.3 ve öncesi derleyicilerle
derlenen eski sürümlerden daha fazla ilgi görecek gibi. Fedora'n›n sitesinde
Core 4 as›l sürüm için tahmini piyasaya ç›k›fl tarihi 6 Haziran olarak
belirtilmifl. Daha fazla bilgiyi afla¤›daki adresten alabilirsiniz.
http://fedora.redhat.com/
Konu
Linux ve Özgür Yaz›l›mlar
kritik kütleye ulaflt› m›?
On y›l› aflk›n bir süredir Linux ve yirmi y›ld›r da
Özgür Yaz›l›m camias›n›n maceralar›n›
izlemekteyiz. Bu süre zarf›nda san›r›m en
inançl›lar›m›z bile, "yahu bir flekilde büyükler
Linux'un aya¤›n› kayd›r›rsa ne olur" diye en az
bir kez ak›llar›ndan geçirmifllerdir. Son
zamanlarda yine alevlenen yaz›l›m patentleri
yasas› bunun en canl› örneklerinden biri.
Bu süre içinde birçok olaya tan›k olduk, Linux'un
önce bireysel bilgisayarlarda deneme amaçl›
kurulmas›ndan, yavafl yavafl sunucu ortamlar›nda
gözükmesine, Apache ile birlikte en popüler web
sunucusu ortam›n› sa¤lamas›ndan, gömülü
cihazlar pazar›nda yayg›nlafl›p, a¤ güvenlik
sistemlerinin zeminin teflkil etmesine ve son
olarak da masaüstünde dört dörtlük bir çal›flma
istasyonu oluflturmas›na kadar.
Fakat bu zaman içinde hep bir "acaba kötü bir
fleyler olursa?" endiflesi vard›.
17 A¤ustos depreminden alt› ay kadar sonra,
bir ifl ziyareti için Ankara'ya gitti¤imde garip
bir olayla karfl›laflm›flt›m. Uykuya dalmak
üzereyken, bir garip hissettim, al›flt›¤›m bir fleyler
yoktu. K›sa bir düflündükten sonra farkettim ki,
eksik olan fley "Acaba bu gece deprem olur mu?"
endiflesiydi.
Görüyorum ki benzer bir eksikli¤i (mutlulukla)
Linux konusunda da hissediyorum. Art›k "Linux'u
yok ederlerse" diye bir endiflem yok, çünkü Linux
flu an yok edilemeyecek kadar yayg›n.
Burada bahsetti¤im "yayg›n" terimi, tabi ki art›k
her evde Linux kullan›l›yor, dünya üstünde en
çok kullan›lan iflletim sistemi vs. anlam›na
gelmiyor. Burda kastetti¤im yayg›nl›k, Linux'un
flu anda dünya üstünde bir çok ülkede, birçok
flirket ve hükümet kurulufluna "ç›kar orta¤›"
olmufl olmas›. fiu anda bir çok kurulufl,
operasyonlar›n› GNU/Linux üzerinde
yürütmekteler. Baz›lar› y›llard›r kulland›klar›
uygulamalar› bu platforma tafl›m›fl durumdalar,
baz›lar› ise masaüstlerinde bile Linux'u tercih
etmekteler. Ve burada bahsetti¤im Linux
konusunda çok önemli yat›r›mlar yapan IBM
ve NOVEL gibi sektör içi firmalar de¤il, as›l ifli
biliflim teknoloileri olmayan, maliyetlerini
k›sarken gelecek konusunda baflka firmalara
ba¤›ml› kalmadan planlama yapmak isteyen,
birço¤u klasik ekonomiden gelme firmalar.
K›saca art›k Linux'u y›kmak isteyen birileri, çok
önemli baflka kurumlar› da sallayacak
olduklar›n›n bilincindeler. Bu yüzden Linux art›k
yokolma endiflesinden uzak yoluna devam
edebilecek kritik kütleyi aflm›fl durumda.
Kıvılcım Hindistan
[email protected]
Gandhi'nin Hindistan'da Büyük Britanya'ya karfl›
yapt›¤› pasif direniflin temel ilkelerinden birini
hat›rlat›yor bu bana: "Önce sizi görmezden
gelirler, sonra sizinle alay ederler, sonra sizinle
savafl›rlar, sonra da kazan›rs›n›z".
Tabi ki burada kazanan GNU/Linux ve Özgür
Yaz›l›m'lar›n duayenli¤ini yapan kifliler kadar,
bu iflten bizzat pratikte faydalanan, hayat kalitesi
artan, ödedikleri ücretler azalan sokaktaki insan.
Art›k Linux o kadar önemli bir yerde ki, onun
ordan sökülüp al›nmas› basitçe bir iflletim
sisteminin ticari ve politik maharetlerle ortadan
kald›r›lmas›ndan öte, "ç›kar orta¤›" olmufl irili
ufakl› binlerce flirketin ve kamu organizasyonunun
ifllerine müdahale etmek anlam›n› tafl›makta ki
kimse bu kadar büyük bir grubu karfl›s›na almak
istemez.
Geçti¤imiz May›s ay›nda bir e¤itim için
bulundu¤um Amerika'da, Enerji Bakanl›¤›'ndan
bir mühendis arkadafl, e¤itimini ald›¤›m›z yaz›l›m›
hofl buldu¤unu fakat bunun Solaris ve Windows
üzerinde çal›flmas›n›n kendileri için çok da önemli
olmad›¤›n›, özellikle Linux versionunu kullanmak
istediklerini belirtmiflti. Neden böyle bir
yaklafl›mda bulunduklar›n› sordu¤umda ise,
öncelikle daha güvenilir bulduklar›n›,
altyap›la›r›nda yo¤un olarak Linux kulland›klar›n›
ve bu yüzden içerde ciddi bir Linux bilgisine
sahip olduklar›n›, bunun da bir problem ç›kt›¤›nda
kendi içlerinde kolayca çözebilir olmalar›
sonucunu do¤urdu¤unu, bunun kendileri için
çok vazgeçilmez bir fley oldu¤unu ve son olarak
da bütün bu sebeplerin ciddi bir maliyet avantaj›
sa¤lad›¤›n› belirtmiflti.
23
Acil Servis
AC‹L SERV‹S
Komutlar de¤iflti!
Geçenlerde okudu¤um bir makalede art›k ifconfig, route,
nslookup gibi komutlar›n eski kald›¤› söyleniyordu. Bunlar
yerine art›k hangi komutlar kullan›l›yor ve kullan›mlar› nas›l?
Ifconfig ve route yerine ip komutu, nslookup yerine de dig ve host
komutlar› kullan›lmakta. Baz› örnek kullan›mlar da afla¤›daki gibi:
ifconfig eth0 10.0.0.1 netmask 255.255.255.0
ip addr add 10.0.0.1/24 dev eth0
route add default gw 10.0.0.254
ip route add default via 10.0.0.254
nslookup www.fazlamesai.net
host www.fazlamesai.net
IP Bulmak, ba¤lant› kurmak...
Kablosuz a¤ kart›n› nas›l konfigüre ederim? Çevredeki AP'leri
bulmak, bir tanesi ile ba¤lant› kurmak ve ondan IP almak
gibi.
Çevredeki AP'leri bulmak
iwlist scan eth1
ESSID'si USR9106 olan bir AP ile ba¤lant› kurmak
iwconfig eth1 essid USR9106
DHCP ile bu AP'den ip almak
pump -i eth1
dhcpclient -q eth1
Mevcut konfigürasyonu görmek
iwconfig eth1
Belli bir WEP anahtar› vas›tas›yla ba¤lant› kurmak
Tüm komut sat›r› programlarda
kullanabilece¤iniz de¤iflken!
Debian GNU/Linux sistem kullan›yorum, bazen proxy ile ç›k›lan
baz› a¤larda apt-get yapmam gerekiyor, fakat apt-get'e proxy
ayarlar›n› nas›l yerlefltirece¤imi bilmiyorum.
Bu konuda sadece apt-get de¤il, bu konvansiyonu destekleyen bütün
komut sat›r› programlarda http_proxy de¤iflkenini kullanabilirsiniz
export http_proxy=http://10.0.0.1:8080
komutu ile art›k apt-get ve di¤er komutlar, http proxy olarak 10.0.0.1
ve 8080 portunu kullanacaklard›r.
USB diski, mount ederken!
USB diskimi Linux alt›nda mount etti¤imde, Windows 95
zamanlar›nda uzun isimlerin DOS isimlerine çevrilmesi gibi
isimlerle karfl›lafl›yorum (MICROS~1.txt) gibi. Bunu nas›l
engellerim?
Bunun için sözkonusu USB diski, mount ederken dosya sistemi olarak
vfat girmeniz yeterlidir.
mount -t vfat /dev/sda1 /mnt/usb
Halihaz›rda bir usb diski de¤ifltirmek için de remount etmeniz yeterli
mount -o remount -t vfat /dev/sda1 /mnt/usb
Diske yaz›ld›¤›ndan emin olmak
USB diskimi ç›kartmadan önce bütün dosyalar›n yaz›lm›fl
oldu¤undan nas›l emin olabilirim?
Bunun için sync komutunu kullanman›z gereklidir. umount etti¤inizde
de bu komut iflletilir ve tutulmufl olan cache diske yaz›ld›ktan sonra
komut sat›r› serbest kal›r.
USB diski, mount etmek
iwconfig eth1 key [3] ADE7B1D089E2A5EFF68704D597
USB diskimi, /dev/sda1 veya benzerleri (sda2,sda3,sdb1 vs.)
ile mount edemiyorum, ne yapmal›y›m?
Kablosuz a¤ bulucu program
Baz› eski USB diskler partitiona sahip de¤ildir, bunlar› /dev/sda
/dev/sdb gibi mount etmeyi deneyin.
Linux alt›nda NetStumbler gibi kablosuz a¤ bulucu bir program
var m›?
Bu konuda konsoldan da kullanabilece¤iniz bir program wavemon.
24
[email protected]
Acil Servis
GNU SÖZLÜK
netfilter:
GNU/Linux iflletim sisteminin a¤ paketlerini al›p verirken bu paketler
üzerinde ifllem yapmas›n› (kabul etme/reddetme/de¤ifltirme) sa¤layan
altyap›n›n ismidir.
iptables:
Netfilter altyap›s› üzerinde kurallar›n oluflturulmas›na ve de¤iflitirilmesi
için kullan›lan sistemin ismidir. Yaklafl›k dört senedir hemen her
GNU/Linux sistemiyle birlikte gelmektedir.
ipchains:
Linux alt›nda iPod kullanmak
iPod'umu Linux alt›nda kullanmam mümkün de¤il mi? Mutlaka
iTunes mi kullanmam laz›m?
Linux alt›nda gtkpod isimli oldukça baflar›l› bir program var iPod
kullanmak için. Fakat Apple format› olan HFS, Linux alt›nda hala
çok iyi desteklenemedi¤inden, cihaz› ilk defa kullanaca¤›n›zda bir
Windows makinadan formatlaman›zda fayda var.
Linux’da password yaratmak
Linux'da konsoldan random password yaratmak istiyorum.
Bunun için kullan›labilecek bir komut sat›r›
tr -dc ' -~' < /dev/urandom | head -c 20
Fakat çok da kolay yaz›labilir bir password olmayaca¤›n› da belirtelim.
Websitesinden dosya indirmek
Belli bir websitesindeki belli uzant›l› bir dosyalar› nas›l
indirebiliriz?
wget -r1 -A.avi http://10.0.0.38/
Bu yöntemi Unix alt›nda kullanabilece¤iniz gibi, Windows alt›nda
da kullanabilirsiniz.
2.2 kernellerde kullan›lan kural sistemi. 2.4 kernellerle birlikte yerini
iptables'a b›rakm›flt›r.
ifconfig:
Unix sistemlerde a¤ arabirimlerini konfigüre etmek için kullan›lan
komut. Son zamanlarda ip komutu ile yer de¤ifltirmifltir. Hala birçok
sistemde kullan›lmaktad›r.
mii-tool:
A¤ arabiriminin özelliklerini (hat var m›/kaç mbit/full duplex mi? gibi)
ö¤renmeye yarayan komut.
Ajax:
Gmail, GoogleMaps gibi sitelerde gittikçe daha s›k görmeye bafllad›¤›m›z,
javascriptin s›n›rlar›na kadar zorlanmas› ile ortaya konulan yeni bir
teknik. Ajax teknolojisi sayesinde web sayfalar›, normalde al›flk›n
oldu¤umuz (bir yere t›klamam›z› ya da enter'a basmam›z› gerektiren)
sitelerden farkl› olarak, sanki ayr› bir uygulama gibi interaktif
davranmaktad›rlar.
wiki:
Web sayfalar›n›n içeri¤ine okurlar›n›n da müdahale edebilmelerini
sa¤layan sistem.
wikipedia:
Wiki yöntemi ile oluflturulmakta olan, Otostopçu'nun Galaksi Rehberi'nden
ilham alm›fl dev web ansiklopedisi. Birçok dilde oldu¤u gibi Türkçe'de
hizmet vermektedir: http://tr.wikipedia.org
apt:
Debian GNU/Linux'un öntan›ml› paket yönetim sistemi. Yaklafl›k iki
y›ld›r Fedora baflta olmak üzere birçok da¤›t›m taraf›ndan da kullan›lmaya
baflland›. RPM sisteminin aksine dosya ba¤›ml›l›klar›n› de¤il paket
ba¤›ml›l›klar›n› kontrol etmek, çok detayl›
konfigürasyonlara/güncellemelere izin vermek gibi üstün özellikleri
bulunmakta.
vim:
Unix iflletim sistemlerinin hemen hepsinde bulunan vi editörünün en
geliflmifl hali. Birçok sistemde öntan›ml› olarak vi yerine bulunmaktad›r.
Kullan›m› herne kadar ilk bafllarda -standart editörlere al›fl›k olanlar
için- zor gelse de, zamanla oldukça h›zl› ve güçlü yaz› düzenleme
ifllemlerine imkan sa¤lamaktad›r.
cfdisk:
GNU/Linux iflletim sistemlerinde bulunan, kolay kullan›ml› disk
bölümlendirici. Fdisk'in aksine, menü sistemine sahiptir ve çok kolayl›kla
kullan›labilir.
knoppix:
2002 y›l›ndan bu yana Karl Knopper taraf›ndan gelifltirilmekte olan,
bir CD üzerine s›k›flt›r›lm›fl olarak kaydedilmifl bir canl› GNU/Linux
sistemidir. Boot edildi¤i makinada, donan›mlar› tan›y›p konfigüre
edebilen, belli bafll› bütün önemli uygulamalar› harddiskinize hiç
dokunmadan kullanman›za izin veren bir da¤›t›m. Debian tabanl›d›r,
2005 yaz›ndan itibaren bir CD'lik versionu gibi çok daha fazla yaz›l›m
içeren bir DVD'lik versionu da vard›r.
25
Kamuda art›k ‘aç›k’ bir merkez var
Kamu Sektörü Linux Yetkinlik Merkezi
http://kylm.meb.gov.tr