Malzemeler

ÇADIR-UYKU TULUMU-GİYSİLİLER
Çadır
Rüzgardan az etkilenmesi için dom şeklinde olanlar makbuldur. Çadır teknolojisinde devrim
yaratan dom çadırlar, neredeyse tamamen üçgen çadırların yerini almışlar ve hemen her
konuda üçgen çadırlara sağladıkları üstünlüklerinden dolayı günümüz dağcılığı için
vazgeçilmez bir malzeme olmuşlardır. Bu tip çadırların dış görünümleri yarım küre şeklindedir.
Bu yapı en geniş iç hacmi sağlamakla kalmayıp, çadırın rüzgara karşı direncini ve kar tutma
miktarını azaltır.
Çadır Seçiminde Nelere Dikkat Edilmelidir:
1- Amaca Uygunluk: Almayı düşündüğünüz çadırı hangi şartlarda kullanacaksınız? Ancak bu
soruya doğru cevabı verdikten sonra çadır almaya karar vermelisiniz. Birbirinden çok farklı
amaçlar için üretilmiş yüzlerce çadır arasından kullanım ve sizin dağcılık tarzınıza en uygun
olanını seçmelisiniz.
2- Fiyat: Almayı düşündüğünüz çadır gerçekten vereceğiniz paraya değecek mi? veya siz
çadırın hakkını verebilecek misiniz? En pahalı modeller en iyidir kuramı her zaman geçerli
değildir. Bazı markalar sadece isimlerinden dolayı fiyatlarını yüksek tutabilirler. Bunun için iyi
bir fiyat araştırması yapmalısınız.
3- Sağlamlık: Almayı düşündüğünüz çadır, yapmayı düşündüğünüz iş ile doğru orantılı olarak
sağlam olmalıdır.
4- Hafiflik: Sizin kullanım amacınıza uygun en hafif model uygun seçimdir.
5- Konfor: Çadır hayatında zaman zaman sıkıcı ve zor olabileceğini düşünerek yeterince
konforlu bir çadıra sahip olmalısınız.
6- Yapı Malzemesi: Yukarıdaki özellikleri destekleyen en önemli faktör çadırın yapımında
kullanılan malzemedir. Kullanılan malzeme hafif sağlam ve uzun süreli kullanıma uygun
olmalıdır.
Diğer Dağcıların Deneyimleri: Yaşanmış deneyimler ve bunlardan çıkartılabilecek doğru
sonuçlar, doğru kararların alınmasını kolaylaştıracaktır.
Çadır Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
* Çadırınızı iyi tanıyın. Kampa gitmeden önce deneme için kurun.
* Çadırınızı üretici firmanın talimat ve önerilerini iyice okuduktan sonra kullanın.
* Tamir setinizi yanınızdan ayırmayın. Flaster, İğne, İplik, Birleştirme Borusu (kırılan direkleri
birleştirir) ve iki metre kadar ince sağlam ip
* Çadırınızı UV ışınlarından elden geldiğince uzak tutun. UV çadırınızın ömrünü büyük ölçüde
kısaltır.
* Taşlık alanlarda çadır kurduğunuzda çadır tabanını yırtmamak için iyi bir temizlik yapın.
* Çadırınızı iyi gerin ama abartmayın
* Küçükte olsa onarımları geciktirmeyin. Küçük bir yırtık rüzgarın etkisiyle kolayca büyüyebilir.
* Kar altında kalan çadırınızı kürekle temizlerken dikkatli olup çadırı zedelemeyin.
* Çadırda (zorunlu haller dışında) ocak yakmayın.
* Çadırınızı mümkünse kar duvarı ile çevreleyin.
* Çadırınızı keçi, inek gibi hayvanlardan uzak tutun. Eğer ayı varsa sizde uzak durun
* Çadırı kısa bir süre için bile terk etseniz mutlaka iç ve dış kapıları kapayın.
* Kamptan uzun süreli ayrılmalarda çadırı son bir kez kontrol edin, gerdirmelerde kazma ve
baton kullanmışsanız ve bu malzemeleri yanınıza almak zorundaysanız, onların yerine taş ve
sopa kullanın.
* Çadırda sigara içmeyin. Biliyorsunuz ki sigara sağlığa zararlıdır.
* Kırık direkleri mutlaka değiştirin.
* Faaliyet sonrası çadırınızı mutlaka kurutun ve havalandırın.
* Çadırınızı yağmurda fazla germeyin çünkü kuruma esnasında, kumaştaki iplerdeki gerilim
artarak iç veya dış tenteye zarar verebilir.
* İç veya dış tenteye zarar verebilecek kesici maddeleri çadırdan uzak tutun.
* Çadırınızı ılık suda ve sabun tozu ile çitilemeden yıkayın. Direk güneş almayan normal
sıcaklıktaki ortamlarda kurutun. Çadırınızı ütülemeye kalkmayın.
Uyku Tulumu
Uyku tulumlarının dışı naylon iplikten örülmüş kumaştan, iç tabakası ise pamuk dokumadan
yapılır. Tecrit için aralarına kaz tüyü veya poliester konur. Kaz tüyü daha sıcak tuttuğu, daha
hafif ve bastırılınca daha küçük yer tuttuğu için sentetiğe tercih edilir. Ancak daha pahalıdır
ve ıslanırsa geç kurur.
Uyku tulumu seçiminde bu özelliklerin dışında tahammül ettikleri en düşük sıcaklığa bakılır.
Uyku tulumunun başlığı olmalı ve fermuarı donmaya karşı naylondan ve iri dişli olmalı.
Dağcılıkta Giyim, Kullanılan materyaller ve özellikleri
Dağcılıkta giyimin temel amacı; soğuk, rüzgar ve yağmurdan korunmaktır. Ancak bu koruma
gerçekleştirilirken giyim malzemelerinin bazı temel niteliklere sahip olması şartı aranmalıdır.
Hafif olması ve az yer kaplaması
Kolayca sıkıştırılabilmesi
Sıcak Tutması
Az nemlenmesi ve kolayca kuruyabilmesi
Islandığı halde ısıtabilme özelliğini koruyabilmesi
Ter buharını dışarı verebilmesi
Rüzgar ve yağmura karşı koruyucu olması
Rahat ve hareketleri kısıtlayıcı olmaması
Giyilip çıkartılmasının kolay olması
Havalandırmaya imkan tanınması
Baş Yün Başlık, Balaklava, Kask, Gözlük
Vücut Yün Fanila, Polartec Mont, Yün Çorap, Pantolon ( Kot değil), Eşofman, T-Shirt, Şort,
Mayo, Şapka, Anorak, Spor Çorabı, Yağmurluk, Tozluk, Gore-Tex ceket ve pantolon.
Eller Eldiven
Ayak Bot, Sandalet
Yukarıda maddeler halinde belirttiğimiz özellikler ideal dağ giyiminin temel özellikleridir.
Dağcılık amaçlı giyim malzemeleri yapan üreticiler bu özelliklerden yola çıkarak ideal bir giyim
tarzı oluşturmuş ürünlerini de bu sisteme göre dizayn etmişlerdir. Bu sisteme de Layering
System adı verilmiştir.
Layering sisteme göre dağcı isterse dışa doğru tabakalar halinde giyinmektedir. Böylece
kullanıcı vücut ısısı arttıkça soyunarak kademe kademe aşırı sıcaktan veya tam tersini
uygulayıp giyinerek soğuk ve diğer dış etkenlerden (yağmur, kar vb.) kendini
koruyabilecektir. Sistem dünya dağcılığında büyük bir atılıma neden olmuş ve eski dağcıların
karşılaştıkları sorunların büyük bölümünü ortadan kaldırmıştır.
Kötü malzemelerin sebep olduğu ölümler azalmış ve tırmanışların başarıları artmış, daha zorlu
tırmanışların yolları açılmıştır. Ancak bu seferde gerekli eğitim almamış ve tecrübesiz kişilerin
malzemenin tek başına dağcılık yapmaya yeterli olduğuna inanarak dağcılık yapmaya
çalışmaları sonucunda meydana gelen kazalarda artış olmuştur.
Dağda giyim teknikleri iki ayrı durum için planlanmalıdır. Bunlardan birincisi yürüyüş
esnasında giyim, ikincisi ise durağan hallerde giyim. Giyimimiz her iki duruma da uyum
sağlamaya elverişli olacak şekilde oluşturulmalıdır. Vücut yürüme sırasında kendiliğinden
ısınır. Bu nedenle yürüyüş esnasında giyilecek malzemelerin kalın ve ısı yalıtıcı özelliklerinin
fazla olmaması gereklidir. Aksi halde aşırı ısınma, bunun sonucunda da gereksiz yere terleme
ve enerji kaybı meydana gelecektir. Bu şekilde yürüyüşe devam edilmesi halinde ise bir süre
sonra bunalma ve aşırı yorgunluk ortaya çıkacaktır.
Böyle bir durumla karşılaşmamanın en iyi yöntemi ise yürüyüş esnasında vücut ısınızın
artacağını düşünerek fazla kalın giyinmemeniz ve üzerinizdeki giysilerin kademe kademe
çıkarılmaya müsait olmasıdır. Fakat asla tüm giysiler çıkarılmamalıdır. Çünkü yükseklerde UV
ışınları çok güçlüdür ve kısa zamanda güneş yanıkları oluşturabilir.
Durağan hallerde yanı mola ve kamp yaşamında ise metabolizma yavaşlayacağı için
vücudumuz daha az enerji üretecek bunun sonucunda da üşüme meydana gelecektir. Bunu
engellemenin yolu ise üşümeyi durdurana kadar giyinmektir. Soğuk ve üşüme yaz
dağcılığında bile mutlaka önlem alınıp kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir konudur.
Dağcılıkta kullanılan giyim malzemelerinin materyalleri daha önce belirtmiş olduğumuz
özelliklere uygun seçilmiş, hatta bu iş için özel olarak üretilmiş olmalıdır. Kullanılacak
materyal vücut üzerindeki sıcak havayı koruyacak, ter buharını rahatça dışarı atabilecek,
yağmur ve rüzgara karşı koruma sağlayacak özelliklere sahip olmalıdır.
Dağcılık amaçlı giysiler için kullanılabilecek materyaller ve genel özelliklerini aşağıda
karşılaştırmaya çalışacağız.
Pamuk
Ucuz, rahat ve alerjik reaksiyon göstermeyen bir malzemedir. Ama suyu çok çeker, zor kurur,
ıslandıkça ısıtıcı özelliğini kaybeder, ağırdır ve çok yer kaplar. Yani size göre değil.
Yün
Çok kolay ıslanmaz, ıslansa bile yalıtım özelliğini korur. Ancak ıslandığında zor kurur. Ağır ve
yer kaplama özelliklerinden dolayı dağcılık amaçlı kullanımları kısıtlıdır. Daha çok sentetik
malzemelerle belli oranlarda karıştırılarak kullanılırlar.
Tüy
Mükemmel bir ısı tutucu dolgu maddesidir. Gelişen teknolojiye rağmen hiçbir sentetik
malzeme tüy performansına erişememiştir.. Hafiftir ve basılınca az yer kaplar. Isı yalıtım
özelliği tüyler içindeki çok küçük hava boşlukların dolayıdır.Tek dezavantajı pahalı oluşudur.
Polypropylen
Çeşitli sıklıklarda dokunabilen esnek bir kumaş olarak üretilmiş sentetik bir üründür. Isı tutma
kabiliyetini arttırmak için arka kısmı tüylendirilmiştir. Emici olmayan ince iplikleri nemi kolayca
dışarı verir. Islandıklarında kolayca kururlar.
Fleece
sentetik bir malzemedir. Ağırlığına göre ikiye ayrılır. Ultrafleece ve polarlite. Yumuşak tüylü
yüzeyleri vardır. Isı tutma yetenekleri fazla ve kuruma hızları tatmin edici derecede çabuktur.
Genellikle orta kat giyim malzemelerinde kullanılırlar.
Pertex
Hafif bir kumaştır. İnce çok lifli, naylon iplikten dokunmuştur. Her bir naylon iplik, pertex
ipliğini oluşturan 34 ayrı liften meydana gelmektedir. Yoğun bir dokuma olduğu için hava
geçirgenliği düşüktür ve liflerin yüksek sıklığından dolayı nemi kolayca dışarı atabilmektedir.
Kolay kurur.
Naylon
Bir yüzü kaplı soluma özelliği olmayan kumaşlardır. Kesinlikle su geçirmezler. Terleme ve
yoğunlaşma yaparlar. Dağcılık amaçlı kullanımı çok kısıtlıdır.
Gore-Tex
Poly Tetra Fluto Etilen maddesinden üretilir. PTFE filmi, havanın bu filmin moleküler
yapısından geçebileceği şekilde esnetilmiştir. Sonuçta her santimetre karesinde 1.4 milyar
gözenek bulunan Gore-Tex kaplama elde edilmiştir. Bu gözeneklerden her biri su buharını
oluşturan moleküllerden yedi yüz kere daha geniştir. Bu sayede Gore-Tex kaplanan su ve
rüzgar geçirmeyecek ancak vücut nemini dışarıya atabilecektir. Kaplaması zor bir kumaştır,
bu yüzden maliyeti yüksektir.
Ayakkabılar
Ayakkabı dağcının en önemli malzemesidir. Defalarca denenerek alınması gerekir. Ucuz olan
malzemenin aslında ekonomik olmadığını ve tehlikeler doğuracağını unutmamak gerekir.
Yürüyüş Ayakkabıları
Karsız yerlerde, arazide ve dağda yürüyüş için giyilen bu tür ayakkabıların üç vasfı vardır.
1- Vibram ve benzeri alt taban. Altının kalın ve sert kauçuktan yapılması ayrıca iri dişlerinin
bulunması gerekir. Bu şekil bir taban taşlık yerlerde, yamaçta, toprak ve ot üzerinde kaymayı
önler ve dengeyi sağlar.
2- Su geçirmez ve nispeten sert bir ayak muhafazası. Ayakkabının yumuşak olması vibram
yere yapıştığı halde, ayağı yana kaydırır ve dengeyi bozar. Bunun için nispeten sert olmalıdır.
3- Boyunlu olması. Ayakkabının ayak bileğini örtmesi gerekir. Bunun faydası dengeyi
sağlamak ve bileğin kırılmasını önlemektir.
Kar buz Ayakkabıları
Bunlar su geçirmez, krampon bağlanabilen, sert fakat boyun kısmı oynayan yani yürüyüşü
engellemeyen ve altı kalın sert kauçuktan yapılmış, iri dişli ayakkabılardır. Bunların diğer bir
özelliği de uzun boyunlu olmasıdır. Mestli veya mestsiz çeşitleri vardır. Bunlar ya deriden ya
da sentetikten yapılır. Sentetikten yapılanların dış tabakası naylondur. Sentetiklerin özelliği
hafif olmaları ve su geçirmemeleridir.
Bunların dışında ince deri ya da kumaştan yapılmış botlar da vardır. Bu botların tabanların
diğerlerine göre yumuşaktır. Bu tür ayakkabılar parkuru zor olmayan günübirlik yürüyüşler
için idealdir. Sandaletler ise daha çok dere yürüyüşlerinde tercih edilmeli. Kayalık veya taşlık
yerlerde giyilmesi halinde bileği kavrayamadığı ve yanları açık olduğu için yaralanma ve
burkulmalara sebep olabilir.
Ayakkabı seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar
* Dağcılık ve onun alt kolları olan sporları yapıyorsanız, ayak sağlığınız için Mountaineering
Boots olarak adlandırılan ayakkabıları tercih edin.
* Vibram taban her zaman tercih sebebidir. Ancak tabanın sadece vibram olması tek başına
yeterli değildir. Tabanın kalın olması sağlamlık ve uzun süreli kullanım açısından büyük önem
taşır.
* İç taban mutlaka ortopedik olmalıdır, ayrıca nemi çeken ve ayak kokusunu engelleyen anti
bakteriyel tabanlar tercih edilmelidir.
* Ayakkabının bilek kısmı yeterince uzun olmalı ve bileği desteklemelidir.
* Çarşak bandı adı verilen ve ayakkabının tabandan 2-3 cm üst kısmını koruyan lastik
kaplamalı modeller tercih edilmelidir. Bu modellerde dikişler kapalı olacağı için yıpranma ve
su geçirgenliği azalacaktır.
* Ayakkabınızı mutlaka giyerek alın, ısmarlama ayakkabı tatsız ve çözümsüz sorunlar
yaratabilir. Ayrıca uzun yürüyüşlerde ayaklarınız şişeceğinden ve soğuk havalarda kalın çorap
giymek zorunda kalacağınızdan ayakkabınızı 1 numara büyük almanızda fayda var. Böylece
kan dolaşımını da önlememiş olursunuz.
* Büyük ayakkabı parmakların hareketine izin vereceği ve ayakkabı ile ayak arasında belli
miktarda hava bırakacağı için üşümeyi engelleyecektir.
* Ayakkabı alırken her iki çiftini de giyerek deneyin.
* Ayakkabınızı yeni aldıysanız dağa gitmeden önce günübirlik kısa yürüyüşlerde ayakkabınızı
deneyin ve ona alışın.
* Her faaliyet öncesi hatta uzun faaliyetlerde faaliyet sırasında tırnaklarınızı kesin ve gerekli
bakımı yapın.
* Eğer ayakkabınız vuruyor ise hemen vurmanın olduğu yere plaster yapıştırın.
* Eğer ayaklarınız su topladıysa mümkün olduğunca su torbalarını patlatmayın. Kendi
kendilerine veya sizin tarafınızdan patlatılmak zorunda kalınır ise yara temiz tutulmaya
çalışılır.
* Yaz aylarında pamuklu sentetik karışımı, kış aylarında ise yün sentetik karışımı çorapları
tercih edin.
* Ayakkabınızı kimseye ödünç vermeyin; herkesin ayak şekli farklıdır ve ayakkabılarınızı geri
aldığınızda bu şeklinin kaybolması nedeniyle rahatsız olursunuz.
* Yokuş çıkışlarda ayak bilekleri çok fazla sıkıştırılmamalıdır. Yokuş inişlerde ise bileği daha
sıkı bağlamalı ve istemsiz bir ters harekete karşı hazırlıklı olmalıyız.
* Hemen her ayakkabı üreticisinin kendine göre kalıpları vardır ve çoğunlukla numaraları
birbirini tutmaz. Bu yüzden bu numaraları fazla ciddiye almayın ayağınıza rahat olan numara
sizin için en uygun olanıdır.
* Ayakkabınızın bakımını her dağ dönüşü hatta çok uzun faaliyetlerde faaliyet sırasında yapın.
Ayakkabı bakımında dikkat edilmesi gereken hususlar
* Ayakkabınızın bakımını faaliyet dönüşü mutlaka yapın.
* Nubuk ve deri kaplamalı ayakkabılar için birbirinden farklı özel bakım malzemeleri
kullanılmaktadır.
* Ayakkabınızı direk ısıya maruz bırakmadan oda sıcaklığında kurutun.
* Ayakkabınızı uzun süre kullanmayacaksanız içine gazete parçaları ile doldurarak saklayın.
* Ayakkabınızı suya karşı korumak ve ıslanmasını önlemek için wax kullanın. Vazelin, silikon,
sprey gibi çözümleri zorunlu kalmadıkça kullanmayın. Wax ayakkabınızın ömrünü uzatacaktır.