Nisan 2011 - TC Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri

SAYFA -1:Layout 3
31.03.2011
09:52
Sayfa 1
Erciyes Üniversitesi’nden hayırsevere vefa
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Yılmaz-Mehmet Öztaşkın Kalp Hastanesi’ni yaptırarak üniversiteye bağışlayan hayırsever işadamları Yılmaz ve Mehmet Öztaşkın için “özel gün” tertiplendi. Gevher Nesibe Hastanesi Başhekimlik Toplantı
Salonu’nda gerçekleştirilen etkinliğe Rektör Prof.
Dr. Fahrettin Keleştemur, Tıp Fakültesi Dekan Yardımcıları Prof. Dr. Hakan Poyrazoğlu ve Prof. Dr.
Osman Günay, Tıp Fakültesi Hastaneler Başhekimi Prof. Dr. Kudret Doğru, hayırsever Yılmaz Öztaşkın’ın yanı sıra çok sayıda öğretim üyesi ve has(Devamı Sayfa 3’te)
tane idarecisi katıldı.
Sigara kadını
daha çok etkiliyor
ERÜ Tıp Fakültesi
Kardiyoloji Anabilim
Dalı tarafından
yapılan iki ayrı
araştırmada, sigara
dumanının kadınları daha
çok etkilediği kaydedildi.
(Devamı S-8’de)
ERKAM AÇILIŞA HAZIR
K
ERKAM hizmete başladığında tıbbi cihaz yönetim süreçlerinde
göstereceği faaliyetlerin dışında, eğitim ve Ar-Ge çalışmalarında bulunacak. Gerekirse üniversite dışındaki çevre hastanelere
de her türlü teknik ve danışmanlık hizmeti sağlayacak.
ERÜ Çocuk Hastanesi’nde bir ilk
E
rciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Fevzi Mercan –Mustafa Eraslan
Çocuk Hastanesi’nde bir ilk gerçekleştirildi. Doğuştan kalp rahatsızlığı
bulunan 6 yaşındaki kız çocuğunun transkateter ile giderilemeyen aort
darlığı, hibrid anjiyo yöntemi ile gerçekleştirilen operasyonla giderildi. Operasyon, küçük cerrahi girişim desteğinde gerçekleştirildi.
ERÜ Tıp Fakültesi Pediatrik Kardiyoloji Bilim Dalı Başkanı Prof.
Dr. Nazmi Narin, hem cerrahi ve kardiyolojik girişimsel yöntemle kalbe
gerçekleştirdikleri operasyonun Türkiye’de bir ilk olduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Narin, “Minik çocuğun kalbindeki aort kapağında bulunan darlık, hastada göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı gibi şikâyetlere yol açıyordu” diye konuştu.
(Devamı Sayfa 9’da)
Rehber öğretmenlere
diyabet eğitimi verildi
EK ÖDEMENİN
DAĞITILMASINDA UYULACAK
USUL VE ESASLAR
ERÜ Tıp Fakültesi
Hastaneleri Başhekimi
Prof. Dr. Kudret DOĞRU’nun
yazısı (Sayfa 3’te)
E
Erciyes Üniversitesi, Ortadoğu
ve Avrupa'ya Kök Hücre satacak
Minik Çağla
artık rahatlıkla
koşabilecek
Fedakar koca eşine hayat verdi
M
illi Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği
tarafından Türkiye çapında ortaklaşa yürütülen
“Okullarda Diyabet Eğitimi Programı” çerçevesinde, Erciyes Üniversitesi’nde rehber öğretmenlere yönelik diyabet eğitim semineri verildi.
(Devamı Sayfa 9’da)
ayserili hayırseverler HASÇELİK grubu
tarafından 2010 yılı Mart ayında temeli atılan Erciyes Üniversitesi Klinik Mühendisliği
Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin (ERKAM)
inşaatı tamamlandı. Toplam bin 500 metre kare kapalı alana sahip merkezin resmi açılışının
önümüzdeki aylarda yapılması bekleniyor.
ERKAM, Radyoloji Cihazları Birimi,
Görüntüleme ve Sinyal İzleme Cihazları Birimi, Ameliyathane ve Yoğun Bakım Cihazları
Birimi, Laboratuvar Cihazları Birimi ve Kalibrasyon Birimi olmak üzere toplam 5 birimden
oluşuyor.
(Devamı - Sayfa 9’da)
ERÜ
Öğretim
Üyesi
Prof. Dr.
Zeki Yılmaz,
Kayseri’de
ilk defa
bir erkek eşin,
bayan eşe
organ
bağışında
bulunduğunu
kaydetti
rciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Gevher Nesibe Hastanesi’nde başarılı bir organ nakli daha gerçekleştirildi. Büyükşehir Belediyesi’nde zabıta memuru olarak çalışan 43 yaşındaki Ali Osman
Özmen, 9 yıldır böbrek hastası olan eşi Gülbeyaz Özmen’e böbreğinin birini bağışlayarak, adeta eşine yeniden hayat verdi.
Gevher Nesibe Hastanesi Genel Cerrahi Servisi Salonu’nda
gerçekleştirilen toplantıda konuşan ERÜ Tıp Fakültesi Genel Cerrahi
Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Yılmaz, Kayseri’de ilk defa
bir erkek eşin, bayan eşe organ bağışında bulunduğunu kaydetti. Prof.
Dr. Yılmaz, “Üniversite Hastanemizde organ nakli ile ilgili her türlü donanımız var. Fakat tek eksik organ” dedi.
(Devamı Sayfa 8’de)
E
ERÜ’de
ödül günü
rciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.
Fahrettin Keleştemur, Ağustos ayında
çalışmalarına başlayacak olan Moleküler
Araştırma Merkezi'nde kök hücre üreterek
Ortadoğu'ya ve Avrupa'ya satacaklarını
bildirdi. Rektör Keleştemur, Kayserili hayırsever iş adamı Ziya Eren'in kendisi ve
eşi Betül Eren adına yaptırdığı Moleküler
Araştırma Merkezinin kaba inşaatının tamamlandığını kaydetti. (Devamı S-2’de)
E
rciyes Üniversitesi’nin 32. kuruluş
yıldönümü kutlama etkinlikleri ve 14 Mart Tıp
Bayramı etkinlikleri çerçevesinde “Sağlık Bilimleri Ödül Töreni” gerçekleştirildi.
(Devamı S-2’de)
Psikiyatrisler, “Ahlakın Gelişimi
ve Nörobiyolojisi”ni ele aldı
E
Devamı S-10’da
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı tarafından Gevher Nesibe Hastanesi Başhekimlik Toplantı Salonunda
düzenlenen panelde “Ahlakın Gelişimi ve Nörobiyolojisi” ele alındı.
SAYFA - 2:Layout 3
31.03.2011
08:32
Sayfa 1
Erciyes Üniversitesi’nde “ÖDÜL” günü
Bülten Erciyes TIP
S
abancı Kültür Sitesi’nde düzenlenen törene Vali Mevlüt
Bilici, Garnizon Komutanı Tümgeneral Ali Demiral, 12.
Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanı Tuğgeneral Mehmet Cahit
Bakır, Cumhuriyet Başsavcısı Mehmet Siyami Başok, Adalet
Komisyonu Başkanı Kemal Alver, Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur, Melikşah Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Reşit Özkanca, Nuh Naci Yazgan Üniversitesi
Rektörü Prof. Dr. Kerim Güney, İl Emniyet Müdürü Cuma Ali
Aydın, Melikgazi Belediye Başkanı Memduh Büyükkılıç ile
çok sayıda davetli katıldı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın ardından törenin açış konuşmasını ERÜ Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güven yaptı. Tüm sağlıkçıların tıp bayramını kutlayan
Prof. Dr. Güven, 14 Mart Tıp Bayramının tarihçesine ve önemine değindi. ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur
ise, her alanda olduğu sağlık alanında hızlı bir teknolojik
gelişim yaşandığını kaydetti. Sağlık alanında halka kaliteli hizmet sunumunun yanında teknolojik alanda sağlıkta dışa bağımlılıktan kurtulmanın gerekliliğine dikkat çeken Prof. Dr.
Keleştemur, “Erciyes Üniversitesi olarak teknolojiyi kendimiz
E
rciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur, Ağustos ayında çalışmalarına başlayacak olan Moleküler Araştırma Merkezi'nde kök hücre üreterek Ortadoğu'ya ve Avrupa'ya satacaklarını bildirdi.
Prof. Dr. Keleştemur, yaptığı açıklamada, Kayserili hayırsever iş adamı Ziya Eren'in kendisi ve eşi Betül Eren adına yaptırdığı Moleküler Araştırma Merkezi'nin kaba inşaatının tamamlandığını kaydetti. Devlet Planlama Teşkilatı'nın da merkezin donanımı için gerekli ödeneği gönderdiğini ifade eden
Prof. Dr. Keleştemur, şu bilgileri verdi: "Üç yıl
içerisinde buraya 12 milyon lira harcama yapacağız. Burası ileri moleküler araştırmaların
yapılacağı bir merkez olacak. Merkezin bir katında kök hücre araştırmaları, bir katında da
moleküler araştırmalar yapılacak. Kök hücre
tedavisi artık bazı hastalıklarda düzenli uygulanmaya başlandı. Aslında binayı bir şekilde
yaptırabilirsiniz, malzemeleri de alabilirsiniz
ama hep bizim yaya kaldığımız, sıkıntı çektiğimiz konu yetişmiş bilim insanı unsurudur.
Bu nedenle biz gerekli bilim insanı unsurunu
temin etmek için çalışmalara binanın inşaatından önce başladık. Buralarda çalışacak
genç elamanları yetiştirmek için bir proje
başlattık. Burada çalışacak genç bilim adamlarımızı şuan da yurt dışında yetiştiriyoruz."
Rektör Prof. Dr. Keleştemur, bir kurumu hayata geçirmenin, bilim adamı yetiştirmenin u-
ERÜ’nün 32. kuruluş yıldönümü kutlama
etkinlikleri ve 14 Mart Tıp Bayramı
etkinlikleri çerçevesinde “Sağlık Bilimleri
Ödül Töreni” gerçekleştirildi
üretmenin altyapısını hazırlıyoruz. Bunu başardığımız zaman
sağlıktaki gelişimimiz daha hızlı olacaktır” dedi.
Rektör Prof. Dr. Keleştemur, Türkiye’de sağlık alanında son yıllarda yaşanan gelişmeleri de değerlendirirken,
“Sağlık hizmeti sunanların, en az sağlık hizmeti alanlar kadar
mutlu olması gerekir. Öğretim üyelerinin ekonomik sıkıntılar
yaşamaması gerekir. Bu endişeler giderildiği zaman sağlıktaki
değişim daha faydalı olacaktır” diye konuştu.
ERÜ, Ortadoğu ve Avrupa'ya Kök Hücre satacak
Rektör
Keleştemur,
Moleküler
Araştırma
Merkezi’nin
Ağustos
ayında
faaliyete
geçeceğini
kaydetti
2
zun zaman alan çalışmalar oluşturduğunu belirterek, bu süreci kısaltmak için İngiltere'de
çalışan İran asıllı bir bilim adamından da danışmanlık hizmeti aldıklarını kaydetti. Söz konusu bilim adamının 2-3 ayda bir ekibi ile birlikte Kayseri'ye gelerek çalışmalara yön verdiğini dile getiren Prof. Dr. Keleştemur, şöyle
devam etti: "Tabi bu bilim adamı benim de
yakından tanıdığım, bizi de seven birisi ama
onun da bir ücreti var. 250 bin dolar olan danışmanlık ücretini pazarlıkla 150 bin dolara
düşürdük. Ancak, bu ücreti genel bütçeden
vermemiz mümkün değildi. Burada da Kayseri Sanayi Odası Başkanı Mustafa Boydak
devreye girerek bir kısmını kendisi karşıladı,
bir kısmını da oda yönetim kurulu üyeleri verdi. Kendisine ve yönetim kurulu üyelerine
çok teşekkür ediyorum. Bunlar unutulacak
şeyler değil."
Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur, merkezin Ağustos ayında çalışmalarına başlayacağına dikkati çekerek, "Burada kök hücre üreterek öncelikle Ortadoğu'ya, ardından da
Avrupa'ya satacağız. Merkezi, bir yandan bilimsel tarafını, bir yandan da ticari boyutunu
düşünerek dizayn ediyoruz" dedi. Merkezin
maliyetinin çok yüksek olduğunu vurgulayan
Keleştemur, "Clean Room" adı verilen bazı
odaların sadece tek bir kapısının maliyetinin
100 bin lira olduğunu ve dünyada da tek bir
yerde üretildiğini sözlerine ekledi.
Konuşmaların ardından ödül törenine geçildi. İlk olarak yaptıkları çalışmalarla ulusal ve uluslar arası alanda çeşitli başarılar elden eden öğretim üyelerine protokol davetlileri tarafından başarı teşvik ödülleri verildi. Daha sonra ise profesör,
doçent ve yardımcı doçent unvanlarına atanan öğretim üyeleri ile üniversitede 20. yılını dolduran akademik ve idari
personele ödül verilmesi ile tören son buldu.
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ’NDE
(18.11.2008 - 14.03.2011)
TARİHLERI ARASINDA
“PROF.”, “DOÇ.”, “YRD. DOÇ.”
ÜNVANLARINA ATANAN
ÖĞRETİM ÜYELERİNİN
LİSTESİ
PROF. DR.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Prof.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Murat Sungur (22.11.2008)
Oğuz Ekmekçioğlu (22.11.2008)
Selma Gökahmetoğlu (21.11.2008)
Salih Özgöçmen (22.04.2009)
Mehmet Bilgin (28.05.2009)
Deniz Demirci (10.07.2009)
Engin Ok (10.07.2009)
İbrahim Serdar Serin (10.07.2009)
İbrahim Suat Öktem (10.07.2009)
Kudret Doğru (10.07.2009)
Süleyman Yazar (10.07.2009)
Haluk Kutay Taşdemir (19.11.2009)
Hakan Ceyran (29.01.2010)
Tayfun Turan (12.02.2010)
Emel Köseoğlu (18.02.2010)
Erdoğan Unur (18.02.2010)
Harun Ülger (18.02.2010)
Elvan Tercan (11.05.2010)
M. Hakan Poyrazoğlu (27.05.2010)
Ramazan Topsakal (27.05.2010)
Ahmet Menkü (27.05.2010)
Bülent Özçelik (27.05.2010)
Ayten Ferahbaş (02.06.2010)
Mustafa Kula (02.06.2010)
Özlem Canöz (10.06.2010)
Bünyamin Kaplan (19.10.2010)
Mehmet Halıcı (04.03.2011)
Mustafa Çalış (04.03.2011)
Bülent Tokgöz (04.03.2011)
Atilla Çoruh (14.03.2011)
Halit Canatan (14.03.2011)
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Mevlüt Başkol (05.12.2008)
Leyla Hasdıraz (28.05.2009)
İbrahim Özdoğru (10.07.2009)
Kemal Deniz (10.07.2009)
DOÇ. DR.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç,
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Dr.
Mümtaz Mazıcıoğlı (10.07.2009)
Polat Durukan (10.07.2009)
Alper Celal Akcan (24.07.2009)
Çağlar Özdemir (24.07.2009)
Hülya Akgün (24.07.2009)
Mehmet Güngör Kaya (27.05.2010)
Ali Baykan (16.06.2010)
Musa Karakükçü (02.07.2010)
Salih Kuk (06.07.2010)
Yakup Ayyıldız (30.07.2010)
Tuncay Özgün (30.07.2010)
Sedat Çağlı (30.07.2010)
Oğuz Galip Yıldız (30.07.2010)
Mehmet Köse (30.07.2010)
Ertuğrul Mavili (30.07.2010)
Fatih Tanrıverdi (30.07.2010)
Hüseyin Per (30.07.2010)
Hakan Gümüş (30.07.2010)
Basri Ulusoy (03.09.2010)
Saliha Özsoy
Mustafa Sofikerim
Koray Gümüş
Zeynep Baykan
İsmail Dursun
Niyazi Acer
Tolga Saka
Fatih Sönmez
Melis Naçar
İskender Gün
Gökhan Metan
Teoman Eskitaşçıoğlu
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Yrd.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
Doç.
YRD. DOÇ. DR.
Dr. Aysun Çetin (19.11.2008)
Dr. Hatice Arda (24.11.2008)
Dr. M. Alper Yurci (10.04.2009)
Dr. Leylagül Kaynar (10.07.2009)
Dr. Meda Kondolot (21.07.2009)
Dr. Güven Kahrıman (22.07.2009)
Dr. Zuhal Hamurcu (10.11.2009)
Dr. Nihat Kalay (29.03.2010)
Dr. Celalettin Eroğlu (27.09.2010)
Dr. Asiye Kanbay (25.10.2010)
Dr. İsmail Dursun (15.12.2010)
Fatih Kurnaz (10.01.2011)
Dr. Selim Doğanay (10.01.2011)
Dr. Halit Karaca (13.01.2011)
Dr. Ekrem Ünal (13.01.2011)
Dr. Ayşe Ülgey (14.02.2011)
Elçin Balcı
SAYFA - 3:Layout 3
24.03.2011
14:12
Sayfa 1
3
Bülten Erciyes TIP
EK ÖDEMENİN DAĞITILMASINDA UYULACAK USUL VE ESASLAR
Prof. Dr.
Kudret DOĞRU
HASTANELER
BAŞHEKİMİ
[email protected]
Ek Ödeme Dağıtım Esasları, birimin döner sermaye faaliyetleri çerçevesinde; hizmet sunum şartları ve kriterleri de
dikkate alınmak suretiyle personelin unvanı, görevi, çalışma
şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve
mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden
riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak yapılacak ek ödeme oranları ile bu ödemelerin usul ve
yöntemlerini belirlemektedir
Yapılacak ek ödemeye esas katkı oranlarının belirlenmesinde Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirlenen; kurumsal
katkı (A puanı), mesai içi (B1 puanı) ve mesai dışı (B2 puanı)
gelir getirici bireysel katkı (B puanı), eğitim-öğretim faaliyeti
(C puanı), bilimsel yayın faaliyeti (D puanı) ve diğer faaliyetler (E puanı) esas alınır. Ek ödeme dağıtımı için belirlenen
dağıtılacak miktar önce A ve E puanlarına dağıtılır, kalan rakam B1, B2, C ve D puanlarına, üst limitten artanlar A ve E
puanlarına ilave edilerek dağıtılır.
YÖK Yönetmelik gereği özel kanunlarına göre meslek ve sanatlarını serbest olarak icra edenlere, mesai içi ve dışı faaliyetlerinden dolayı ayrıca döner sermaye ek ödemesi yapılmaz.
Poliklinik hastalarında fatura edilemeyen işlemler ve tetkikler nedeniyle ayaktan vaka başı ödeme miktarı aşıldığında
bu hastalara yapılan işlemlerden dolayı öğretim üye ve görevlilerine girişimsel işlem puanı verilmez. Ancak bu puanlar
birimin ve alt birimin toplam puanlarına dahil edilir.
Öğretim üye ve görevlilerinin sağlık hizmeti dışında verdikleri hizmetler karşılığında yapılacak ek ödemede döner sermaye hesabına yatırılan bedelin ilgili mevzuatı gereği yapılan
kesintileri, işletme ve hizmetle bağlantılı giderleri ve %20 işletme bedeli düşüldükten sonra geri kalan tutar, hizmet karşılığı olarak gelir tahsilâtının yapıldığı tarihi izleyen bir ay içinde, hizmeti veren öğretim üye ve görevlilerine, memurlara
ve sözleşmeli personele ödenir.
Kurum kusuruna bağlı fazla ödeme tespit edilmesi halinde
süresine bakılmaksızın geri alınır, eksik ödeme tespit edildiğinde ise hesaplanan miktar döner sermaye hesabından
karşılanır. Eksik veya fazla ödendiği sonradan tespit edilen
miktar bir sonraki ödeme dönemi için belirlenen dağıtılacak
miktara eklenir veya bu miktardan düşürülür.
İşlerin yoğunluğu, iş akış hızı ve hastane otomasyon sisteme eş zamanlı kayıt için yeterli şartların (sekreterya hizmetleri vb.) bulunmaması nedeniyle; açıklaması madde 5’de verilen B1 ve B2 puanlarına esas olacak faaliyetlerin grup-
landırılması (otomasyon sisteminde faaliyet kaydı bulunması
koşuluyla) öğretim üyelerinin beyanlarına göre yapılır.
Doğabilecek herhangi bir hukuki problemde beyanda bulunan öğretim üyesi sorumludur. Öğretim elemanlarının Eğitim-Öğretim faaliyetleri ve Bilimsel Faaliyetleri ile ilgili verilerin doğruluğundan beyanı yapan öğretim üyesi bizzat sorumludur. Yapılacak ödemelerde gelir gider dengesi gözetilerek,
döner sermaye kaynakları uygun olduğu takdirde ek ödeme
yapılır. Ek ödeme, personelin birime fiilen katkı sağladığı sürece verilebilir. İlgili alt birimin tüm gelirleri ve her bir gider
kalemi bağımsız ve net olarak hesaplanabiliyorsa alt birim
ortalamasına, hesaplanamayanların ise birim ortalamasına
göre kurumsal katkı (A) puanı hesabı yapılır. Gelir getirici
faaliyeti olmayan alt birimlerde birim ortalamasına göre ek
ödeme yapılır.
Gelir getirici faaliyeti olan ve tüm gelirleri ve her bir gider
kalemi bağımsız ve net olarak hesaplanabilen alt birimlerde
alt birim ortalaması birim ortalamasının altında ise birim ortalamasından ek ödeme yapılır. Bu yerlerde alt birim ortalaması birim ortalamasından büyük ise alt birim ortalamasından ek ödeme yapılır. Ancak alt birimde çalışan tüm personele alt birim ortalaması dikkate alınarak yapılacak hesaplamalarda hesaplanan toplam ek ödeme miktarı alt birim işlem
gelirinin % 40’ından fazla ise alt birim ortalaması dikkate alınmaz, birim ortalamasından ek ödeme yapılır. Kanunda geçen üst limiti %200 olan personel için limit katsayısı (LK) kullanılır. Bu katsayı şu şekilde hesaplanır; Limit katsayısı= 1.10
(A) Kurumsal katkı puanı; birim veya alt birim ortalamasının
“ERÜ Kadro Unvan Katsayıları Cetveli” ve aktif çalışılan gün
katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan puanı ifade eder.
(A) = Birim (b-ort) veya alt birim (ab-ort) ortalaması x
kadro/görev unvan katsayısı x aktif çalışılan gün katsayısı.
(B) Bireysel gelir getirici faaliyet puanı; Birim içinde bireysel
gelir getirici faaliyetlerden dolayı alınan mesai içi (B1) ve
mesai dışı (B2) puanlarının toplamından oluşan puandır.
(C) puanı; döner sermaye kapsamında yapılmayan eğitimöğretim faaliyetleri için “ERÜ TF Eğitici Puan Cetveli”nde
yer alan puanlar toplamıdır.
(D) puanı; döner sermaye kapsamında bir önceki yıl yapılmayan bilimsel faaliyetleri için, “ERÜ TF Bilimsel Puan
Cetveli”nde yer alan puanlar toplamıdır. (“ERÜ TF Bilimsel
Puan Cetveli” ne göre alınan toplam puan) / 12
(E) puanı; belirlenen yüzdelik değerlerin, kişinin A puanı ile
çarpılması sonucu bulunur. Kişilerin üst limitlerine göre A
puanının dağıtımı için limit belirlenmesi için “ERÜ TF Kadro
Ünvan&Üst Limit Cetveli” kullanılır.
a- Gelir getirmeyen alt birimlerdeki öğretim üye ve
görevlileri bireysel net katkı puanı =
[A + [(C + D) x KK] + E]
b- Gelir getiren alt birimlerdeki öğretim üye ve görevlileri bireysel net katkı puanı =
[(A ) + [[((B1 x AK)+ (B2 ))+ (C+ D)] x KK)] + E]
c- B2 karşılığı faaliyeti bulunan yöneticilerin bireysel
net katkı puanı =
[(A ) + [(B2) x KK + E]]
d- B2 karşılığı faaliyeti bulunmayan yöneticilerin bireysel net katkı puanı = 0
e- Araştırma görevlileri bireysel net katkı puanı =
[(A ) + ((D) x KK)+ E]
f- Diğer personel bireysel net katkı puanı =
[(A ) + E] + nöbet ücreti haricinde ki her bir mesai dışı saat
için (A x 0.01)
g- Özellikli alt birimlerde çalışan diğer personel
bireysel net katkı puanı =
[(A x LK) + E] + nöbet ücreti haricinde ki her bir mesai
dışı saat için (A x 0.01)
KK= Kalibrasyon katsayısı
AK=Amortisman Katsayısı
LK= Limit katsayısı
Yapılacak ek ödeme miktarı= Dönem ek ödeme katsayısı x Bireysel net katkı puanı.
Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim
görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek
(geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam,
temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 800'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500'ünü; bu yerlerde görevli
olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600'ünü, araştırma görevlilerine ise
yüzde 300'ünü, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi
personel (döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil) ile aynı Kanunun 4 üncü
maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 250'sini, başhemşireler için yüzde 200'ünü,
diğerleri için yüzde 150'sini, işin ve hizmetin özelliği dikkate
alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu,
yanık, diyaliz, ameliyathane, enfeksiyon, özel bakım gerektiren ruh sağlığı, organ ve doku nakli, acil servis ve benzeri
sağlık hizmetlerinde çalışan personel için yüzde 200'ünü geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. Sözleşmeli personele
yapılacak ek ödeme matrahı, sözleşmeli personelin çalıştığı
birim ve bulunduğu pozisyon unvanı itibarıyla aynı veya
benzer unvanlı memur kadrosunda çalışan, hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personel dikkate alınarak belirlenir. Emsali bulunmayan sözleşmeli personelin ek ödeme
matrahı ise brüt sözleşme ücretlerinin yüzde 25'ini geçemez.
Nöbet ücretleri hariç olmak üzere mesai dışı gelir getirici faaliyette bulunulması halinde bu faaliyetlerine karşılık olarak
hesaplanan oran ek ödeme oranının %50’sinden fazla olamaz. Öğretim elemanı dışındaki personele nöbet ücretleri hariç olmak üzere mesai dışı çalışılan her bir saat için (A) puanının %1’ine kadar ek puan verilir. Bu puan ek ödeme oranının %20’sinden fazla olamaz. Nöbet hizmetleri için 130
saate kadar nöbet ücreti ödenir. Mesai dışı çalışma süresi 130
saatin üzerinde olması durumunda her bir saat için (A) puanının %1’ine kadar ek puan verilir. Nöbet karşılığında izin
kullanılması talep edilebilir, ancak alt birimin çalışma koşulları sorumlular tarafından değerlendirilir ve onay verilmesi ile
nöbet ücreti alınmaması halinde nöbet izni kullanılabilir.
Nöbet izni kullanıldığında çalışmış kabul edilir.
Hayırsever işadamı Yılmaz Öztaşkın için ERÜ’de “özel gün” tertiplendi
E
tkinliğin açılış konuşmasını yapan ERÜ
Tıp Fakültesi Hastaneler Başhekimi Prof.
Dr. Kudret Doğru, 1996 yılında temeli atılıp,
1999 yılında hizmete başlayan Yılmaz-Mehmet Öztaşkın Kalp Hastanesi’nin, gerek kardiyoloji, gerekse kalp-damar cerrahisinde
tıptaki son gelişmeler eşiğinde hastalara hizmet verdiğini kaydetti. Başhekim Prof. Dr.
Doğru, “Yaklaşık 12 yıldan beri bu hastanemiz; sadece Kayseri’nin değil, çevre illerden
gelen hastaların da kalp rahatsızlıklarının tedavisinde bir merkez konumundadır. 125
yataklı kalp hastanemizde, kardiyoloji ve
kalp-damar cerrahi poliklinik odalarının yanı
sıra, klinikler, eko-efor ünitesi, anjio ünitesi,
ameliyat salonu, kardiyoloji ve kalp-damar
cerrahi yoğun bakım üniteleri bulunmakta.
Kardiyoloji ve Kalp-Damar Cerrahi polikliniklerimizde yılda ortalama 25 bin hasta muayene olmakta. Polikliniklerimizde randevu
sistemi uygulanmadığı gibi, hastaların muayeneleri ve tetkikleri aynı gün içerisinde yapılmaktadır” dedi. Konuşmasında hayırseverlerin hastanelerine yaptıkları katkıdan
övgüyle bahseden Prof. Dr. Doğru, “Türkiye
genelinde örnek alınan bir hastane konumunda isek, bunda siz değerli hayırseverlerimizin emeği gerçekten çok büyüktür” diye
konuştu.
ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur da, Erciyes Üniversitesi’nde binaların yüzde 90’ını Kayserili hayırseverlerin
yaptığına dikkat çekti ve hayırseverlere teşekkür etti. Erciyes Üniversitesi’ne fakülte binası, hastane binası yapan hayırseverlerin
bilimsel araştırma merkezlerinin yapımında
da üniversitelerine katkıda bulunduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Keleştemur, hayırseverlerin katkısı ile inşa edilen bilimsel araştırma merkezlerini en yakın zamanda hizmete
açmayı planladıklarını söyledi.
Hayırsever Yılmaz Öztaşkın ise konuşmasında, adına düzenlenen özel günden
dolayı büyük onur duyduğunu belirtti ve Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fahrettin
Keleştemur’a teşekkür etti. Hayırsever işadamı Öztaşkın, “Bu gibi yatırımlar bizim gibi
Türkiye’de iş hayatına atılan kişilerin bor-
cudur. Biz bu borcu yerine getirmekle mükellefiz” dedi.
Konuşmaların ardından hayırsever
işadamı Yılmaz Öztaşkın’a, ERÜ hastanelerine katkılarından dolayı, Rektör Prof. Dr.
Fahrettin Keleştemur, Tıp Fakültesi Dekan
Yardımcısı Prof. Dr. Hakan Poyrazoğlu ve
Tıp Fakültesi Hastaneler Başhekimi Prof. Dr.
Kudret Doğru, birer plaket takdim etti. Daha
sonra davetlilerin ERÜ Tıp Fakültesi YılmazMehmet Öztaşkın Kalp Hastanesi’ni
gezmelerinin ardından program son buldu.
SAYFA -4:Layout 3
24.03.2011
14:26
Sayfa 1
Bülten Erciyes TIP
Özcan ÖZYURT
Hastaneler
Başmüdürü
[email protected]
Günümüzde teknolojik gelişmelere bağlı olarak hastanelerde ileri teknolojiyle üretilmiş bilgisayar destekli cihazların
kullanımı yaygınlaşmış ve bu cihazların bakım, kalibrasyon
ve kontrolü önemli bir görev haline gelmiştir. Bu çerçevede
hastanelerde tanı ve tedaviye yönelik, hasta fizyolojik parametrelerini izleme, ölçüm ve tıbbi müdahale amacıyla kullanılan cihazların sürekli bakımı, kalibrasyonu ve kontrol altında tutulmaları, sağlık kuruluşlarında hasta güvenliğiyle ilgili
konuyu teşkil etmektedir. Hastaneler, yoğun teknoloji kullanan işletmelerdir. Sağlık sektöründe tanı ve tedavide vazgeçilmez en önemli unsur; izleme, ölçme ve müdahale cihazlarından elde edilen ölçüm sonuçlarına bağlı verilen kararlar
ve uygulamalardır.
Kalibrasyon, bir ölçüm cihazının veya referansın gösterdiği değerle, göstermesi gereken değer arasındaki farkın belirlenmesidir. Diğer bir deyişle kalibrasyon, ölçüm cihazı ve ölçüm referansının karşılaştırılması sonucu elde edilen sonuçların değerlendirilmesi işlemidir.
Hastanedeki tüm cihazların orijinal üretici firmaları tarafından öngörülmüş teknik spesifikasyonlarına uygun olarak
çalışması ve mükemmel kalibre edilmiş olduklarının takibi,
cihazların ömrünün uzaması nedeniyle hastane cihaz maliyetlerinin azalması kalibrasyonun amaçları arasındadır.
Cihazlara yapılan koruyucu bakım ve onarımlarının kontrol
altında tutulması nedeniyle teknik servis masraflarının azalması, cihazların daha ekonomik ve verimli kullanılması ve bu
kullanıma paralel olarak personelin daha verimli çalışması,
cihazların dünya standartlarına uygunluğunun garanti altına
alınması nedeniyle hasta memnuniyetinin sağlanması ve
sağlık hizmetlerinde meydana gelebilecek risklerinin en alt
seviyeye çekilmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesine yapılan
katkılar nedeniyle hastane imajının yükselmesi, kalibrasyonun bir diğer amaçlarındandır.
ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON
ANABİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYELERİ
Prof. Dr.
Elvan TERCAN
T I B B İ C İ H A Z L A R D A K A L İ B R A S Y O N V E H A S TA G Ü V E N L İ Ğ İ
Tıbbi teknoloji, sağlık işletmelerinin faaliyetlerini sürdürmesine ve kaliteli bakım gerçekleştirilmesine olanak sağlayan elektronik alet, araç gereç ve makinelerin tümüdür. Kullanılan teknolojinin kalitesinin devamı ise “kalibrasyon” ile
sağlanmaktadır. Tıbbi cihazların ayarları kullanıcılar ve teknik servis personeli tarafından şartnameler, standartlar, kullanıcı el kitapları ve servis el kitapları ile diğer yetkilendirme
belgelerine göre, cihazın bulunduğu ortamda ya da atölyelerde yapılabilirken, kalibrasyon işlemleri ise kalibrasyon laboratuarları veya kalibrasyon için gerekli şartların sağlandığı
ortamlarda gerçekleştirilmektedir.
Tıbbi cihazlara ölçümleme, fiziki, kimyasal ve biyolojik ölçümleme olarak üç farklı alanda yapılır. Cihaz yeni satın alınmışsa, arızalanmış veya mekanik bir darbe görmüşse, kullanma talimatlarına uygun kullanılmamışsa, fonksiyon arızaları meydana gelmişse, belirlenen periyotlarda bakımı yapılmamışsa, ayar mekanizmalarına müdahale edilmişse, cihazdan alınan sonuçlardan şüphe duyuluyorsa; yıllık bakım
planlarındaki standartlara göre belirlenen periyotlarda düzenli olarak kalibrasyon yapılır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 2005 yılında yayınlanan bir raporda, gelişmekte olan ülkelerdeki tıbbı cihazların yüzde 50’sinden fazlasının düzgün çalışmadığı belirtilmektedir.
Tıbbi cihaz kullanırken, ya da tıbbi cihazın kendisinden kaynaklanan bir takım riskler oluşabilmektedir. Tıbbi cihazlar
kullanılırken kullanıcı ya da servis veren elemanın yanlışlıkla
elini kesmesi, kurallara uygun sabitlenmeyen, hareketli cihazların hasta üzerine düşmesi gibi durumlar olabilmektedir.
Bazı hastalar ile tıbbi cihaz kullanıcıları da elektriksel tehlike
ile karşılaşabilirler. Hasta veya bakım elemanı, çalışılan ortam ve kullanılan cihazlar itibarıyla kimyasal maddelere temas edip, zehirlenme ya da boğulma tehlikesi geçirebilirler.
Hastanelerde gerek hastalardan, gerekse yapılan işlemlerden
kaynaklanan enfeksiyon riskleri de ortaya çıkmaktadır. Tıbbi
cihazların bazılarından çıkan görünür ve görünmez ışınlar
da, insan sağlığı üzerinde tehlike yaratabilir. Bu nedenlerle,
hastanelerde bu cihazları kullanacak hastane personeli (doktor, hemşire, teknisyen v.b) ile biyomedikal klinik mühendisleri, cihaz üreticileri ve satıcıları ve teknik problemleri çözmeye yönelik en güncel uygulamalı eğitimi almış kişiler, tıbbi
4
cihazların çalışmasında hasta güvenliğini yürütmekle görevlendirilmelidir.
Tıbbi cihazlarla yapılan ölçümlerden doğru ve güvenilir sonuçlar alınması, bu cihazların uluslararası standartlarda yapılan kalibrasyonları sonucunda elde edilebilir. Bunun için
hastanelerde kullanılan cihazların envanter listesi çıkarılmalı, bu liste incelenerek test ve kalibrasyon için gerekenler belirlenmeli, cihazların test ve kalibre süreleri ile cihazları kullanacak personelin eğitim ve sorumlulukları iyi belirlenmeli,
sistemin takibi için bir program yapılmalı, kalibrasyon kayıtları düzenli olarak tutulmalı, cihazların kalibrasyon sertifikaları kullanıcılar tarafından kolay erişilecek yerde muhafaza edilmeli, cihazlar üzerinde kalibrasyon tarihleri ve gelecek kalibrasyon tarihlerini içeren etiketler bulunmalı, cihazın kullanıcı tarafından performans takibi en iyi şekilde yapılmalıdır.
Sonuç olarak; sağlık alanında kullanılan ileri teknoloji ile üretilmiş sistemler ve cihazlar, üretimi, kullanımı ve içerdiği
tehlikeler açısından farklılıklar göstermektedir. Tıbbi cihazların düzenli olarak ulusal ve uluslararası standartlara uygun
kontrolleri ile doğru ölçümler yapması sağlanarak, cihazda
ortaya çıkacak sorunlar önlenir ve cihazların ömrü uzatılmış
olur. Hastanelerde kullanılan cihazların tespiti, bu cihazların
kalibrasyona tabi olanlarının belirlenmesi, cihazı kullanacak
ve bakımını yapacak yetkin kişilerin seçimi, kalibrasyonlarının akredite kurumlara yaptırılması ve kalibrasyon hizmetinin yeterli koşullarda yapıldığının değerlendirilmesi de hastane yönetimlerince sağlanmalıdır.
Biz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri olarak, Kalibrasyon Merkezimizde yukarıda bahsettiğim tüm uygulamaları 2008 yılından itibaren yürütmekteyiz. Bu çalışma ile
tıbbi cihazlarda kalibrasyon ve hasta güvenliği alanında önemli aşama kaydettiğimizi söyleyebiliriz. Hastanelerde kullanılan tıbbi cihazların, belirlenen uluslararası standartlara
uygun olarak çalışmasının sağlanması, hasta güvenliğini ve
hasta memnuniyetini sağlayacak, tanı ve tedavi hizmetlerinin kalitesini arttıracaktır. Artan rekabet ortamında, sağlık
kuruluşlarının verdiği kaliteli hizmet ise, kurumların sektörde
saygın bir konum kazanmalarını sağlayacaktır. Bu yüzden
tıbbi cihazlarda kalibrasyon ve hasta güvenliğine bütün sağlık kuruluşlarının azami önemi vermesi gerekir.
AĞRISIZ DOĞUM
de yaygın olarak uygulanması şimdiye kadar mümkün olmamıştır.
Doğumun birinci evresinde rahim kasılmaları ve rahim ağzının açılması; ikinci evresinde ise bebeğin önde gelen kısmının
doğum kanalında ilerlemesi ve etraf dokularda gerilmeye seDoç. Dr.
bep olması anne adayının ağrı duymasına yol açar. Ağrı eşiği
Karamehmet
yüksek olan anne adayları bu ağrıları çok şiddetli olarak
YILDIZ
algılamazken, ağrı eşiği düşük olanlar ağrıyı "dayanılmaz" [email protected]
[email protected]
larak tanımlayabilirler. Bazı anne adayları normal doğum
ağrılarını çekmeyi “doğal” kabul ederler ve anne olma gibi
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanelerinde normal dokutsal bir amaca hizmet ettiğine inanarak katlanmaya çalışırğumlar artık ağrısız olacak. Ülkemizde doğumların yaklaşık %
lar. Doğal doğum adı verilen bu durumda anne adaylarına
80’i sezaryen ameliyatı ile yaptırılmaktadır. Bu durum Sağlık
kendileri talep etmedikçe ağrılarını hafifletmek için herhangi
Bakanlığımızın da önemle üzerinde durduğu yanlış bir uygubir müdahalede bulunulmaz. Ancak anne adaylarının önemlamanın sonucudur. Özellikle ilk doğumunu yapacak anne ali bir kısmı doğum ağrılarından korkarlar ve tıbbın sunduğu
daylarının birçoğu doğum ağrısından korktuğu için; ikinci veimkanlardan yararlanmak isterler. Hatta doğum ağrısı çekmeya üçüncü doğumunu yapacak anne adayları da önceki yamek için, çoğu zaman doğumu yaptıracak doktoru da zora
şadıkları doğum ağrısını bir daha yaşamak istemedikleri için
sokarak sezaryen yaptırmayı tercih ederler. İşte epidural aSezaryenle Doğumu tercih etmektedirler. Bir de buna Kadın
naljezi bu amaçla geliştirilmiş ve yaygın olarak kullanılan güHastalıkları ve Doğum Uzmanlarının günün herhangi bir saavenli bir yöntemdir. Amacı, doğum olayının verdiği ağrıları
tinde başlayan, saatlerce sürebilen doğum eylemi (ilk dotamamen dindirmek ya da en azından dayanılabilir bir seviğumlarda ortalama 4-5 saat, ikinci veya üçüncü doğumlarda
yeye indirmektir. Günümüzde bu kadar etkili ağrı dindirme
1-3 saat) sırasında hastasını takip etmektense kendisinin beyöntemleri varken anne adayının doğum sancılarına "katlanlirlediği gün ve saatte yarım saat içerisinde yapılabilen sezarmasını" beklemek gereksiz bir yaklaşımdır.
yen ameliyatını tercih etmesi eklenince Normal Doğum oranının düşmesi kaçınılmaz olmaktadır. Halbuki yapılan SezarEpidural analjezi nedir? Epidural analjezi ya da sık bilinen
yen ameliyatları da birtakım risklere yol açabilmektedir. Buadıyla "ağrısız doğum", doğumda ağrı hissini ortadan kaldırnun için Sağlık Bakanlığımız Normal Doğumu teşvik ederek,
mak için kullanılan özel bir bölgesel analjezi şeklidir. Uygun
Sezaryenle Doğum oranını azaltmaya çalışmaktadır.
dozlarda ilaç kullanıldığında motor lifler (yani kasların çalışmasını sağlayan sinir lifleri) "uyuşmadığından" anne adayı
Hastanemizde doğum yapmaya karar veren anne adaylakendini "felç olmuş" gibi hissetmez ve bir kısıtlama olmaksızın
rının normal doğum sırasında ağrı duymaması için bölgesel
hareket edebilir.
yöntemle “doğum analjezisi” uygulanmaktadır. Bu uygulama
bilimsel ve etik olarak bütün dünyada kabul edilmiş bir uy- Epidural analjezinin ne gibi riskleri vardır? Epidural analgulamadır. Ülkemizde de bazı üniversite hastaneleri ve özel
jezi ağrı hissini ortadan kaldırmada oldukça etkili ve yan etki
birçok hastanede uygulanan bu yöntemin bizim hastanemizortaya çıkma riski de oldukça düşük bir yöntemdir. Ancak e-
pidural uygulamalarının bu konuda yetişmiş ve tecrübe edinmiş anestezi uzmanları tarafından uygulanması gerekir.
- Epidural analjezinin doğum eyleminin seyri ve bebeğin
sağlığı üzerine olumsuz bir etkisi var mıdır? Kullanılan ilaçlar
kana çok az geçtiklerinden ve geçseler de göbek kordonundan geçip bebeğe ulaştıklarında kısa sürede parçalandıklarından bebek üzerinde olumsuz bir etki beklenmez.
- Epidural analjezi ne zaman uygulanır? Doğum eylemi kesin olarak başladığı zaman uygulanır. Epidural analjezi uygun zamanda başlandığında doğumun birinci evresinin süresi üzerine etki etmez. Ancak epidural uygulamalarında en
sık gözlenen durum doğumun ikinci evresinin uzamasıdır. Bu
durum anne adayının etkili ıkınabilme özelliğinin azalmasına
bağlıdır. Doğum eyleminin aşırı uzaması durumunda doğumun vakum, forseps ya da sezaryanla gerçekleşmesi gerekebilir.
Epidural analjezi kimlere uygulanmaz? Psikolojik problemi
olanlara, kanama-pıhtılaşma bozukluğu olanlara, anatomik
bozukluğu olanlara ve istemeyenlere uygulanmaz.
Ağrısız Doğumun Avantajları Nelerdir? Doğum ağrılarını
hissetmeyen anne doğumun ilk anından itibaren çocuğu ile ilgilenebilir, çocuk sahibi olmanın zevkini doyasıya yaşayabilir.
Ağrısız doğum planlanan hasta ile doğumdan önceki günlerde veya doğumdan hemen önce görüşülerek hastanın gebelik süreci ve fizik durumu değerlendirilmekte, ağrısız doğum
hakkında hastaya bilgi verilerek yazılı onamı alınmaktadır. Bu
konuda özellikle iki Öğretim Üyemiz 7 gün/24 saat hizmet vererek uygulamayı başlatmış ve sürdürmektedir. Tüm bu açıklamalardan sonra normal doğum yapacak anne adaylarına
diyoruz ki;
“Bize gelin, doğumla ilgili ağrılarınızı giderelim, siz
ağrısız normal doğumun mutluluğunu yaşayın, biz de
sizin mutluluğunuza ortak olalım.”
SAYFA -5:Layout 3
24.03.2011
16:17
Sayfa 1
5
Bülten Erciyes TIP
B İ L İ Ş İ M D Ü N YA S I N D A G Ü V E N L İ K
Uzm. Murat YENİSU
Hastane
Müdür Yardımcısı
[email protected]
M
erkezi ABD'de bulunan İnteractive Advertising Bureaunun (IAB) "Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması"na
göre, 24 milyon internet kullanıcısının olduğu Türkiye'de kullanıcıların yüzde 86'sı her gün internete bağlanmaktadır. Buradan anlaşılacağı üzere internet olmazsa olmazlarımızın arasına
çoktan girmiş durumdadır. E-posta yoluyla iletişimin yanında,
bankacılık işlemleri, online alış-verişler, başvurular, dosya yüklemeleri, bilimsel araştırmalar vb. birçok işlemde internet sayesinde büyük bir kolaylık sağlanmıştır. Bütün bu işlemler ve
dosya yüklemeleri sırasında şifre, kimlik bilgileri ve şahsi dosyalar ister istemez bu trafiğe dahil olmaktadır. İşte bu yüzden de
internet ortamında casus yazılımlar ile kimlik bilgilerinizin çalınması, kullanılmaya çalışılması gibi durumlarla karşı karşıya
kalma ihtimali oldukça yüksektir. Bu nedenle bilgisayar güvenliği için bazı önlemlerin alınması gerekir. Şimdi bu önlemleri inceleyelim:
Karşıdan Dosya Yükleme Durumu (Download)
İnternette en çok kullanılan teknoloji dosya indirme ve göndermedir. Download, Dünya’nın herhangi bir yerinden bir dosyayı (resim, müzik, film vb.) veya gelen bir e-postayı (word,
excel, powerpoint veya sıkıştırılmış dosya), bilgisayara internet
aracılığıyla indirebilmektir. Peki bu kadar sıklıkla kullanılan bu
durum nasıl güvence altına alınabilir?
A. ANTİVİRÜS PROGRAMI KULLANIN
Antivirüs programı nedir ve ne işe yarar?
Antivirüsler, bilgisayara ve kullanıcının şahsi dosyalarına ciddi
zararlar verebilecek virusler, solucanlar, truva atları, keylogger,
casus yazılımlar vb. yazılımları saptama, silme, kurtarma ve bilgisayarı koruma temel görevlerini gerçekleştiren yazılımlardır.
Antivirüs programı kullanırken nelere dikkat edilmelidir?
Öncelikle antivirüs programı kesinlikle kapatılmamalı ve mümkün olduğunca güncellemeleri yapılmalıdır. Dışarıdan gelen
(usb disk, cd/dvd, disket) dosyalar veya e-posta yoluyla gelmiş
dosyalar mutlaka taratıldıktan sonra kullanılmalıdır. Uyarı veren
web sayfalarına girilmemelidir.
Antivirüs programları neden güncellenmelidir?
İnternette sürekli olarak yeni virüsler, casus yazılımlar, solucanlar, keyloggerlar vs. üretilmektedir. Yeni nesil bilgisayar virüsleri, tıpkı grip ve nezle gibi evrim geçirerek daha etkili olmaya
başlamışlardır. Antivirüs firmaları, dünya üzerinde virüs haritaları belirleyerek hangi ülkelerde ne tip virüslerin aktif olduğunu, hangi yollarla bulaşıp, sistemlere nasıl zarar verdiğini gözlemlemektedir. Bu gözlemler sonucunda yazılımlarını güncelleme paketleriyle güçlendirmektedir. Bu yüzden antivirüs programının güncellenme özelliği her zaman açık olmalı ve güncelleme ihmal edilmeden yapılmalıdır.
D. E-POSTA KONUSUNDA DİKKAT EDİLMESİ
GEREKEN HUSUSLAR
Bilgisayar kullanıcıları hergün birçok e-posta almakta ve göndermektedir. Fakat gelen e-postaların hepsi güvenilir olmayabilir. Çok sık tekrarlanan e-postaları gerek mail şirketleri gerekse
de e-posta programları spam mail olarak işaretleyerek kullanıcıya yardım etmektedir. Güvenliğinden emin olunmayan epostaları açmadan önce gönderen kısmına ve mail konu başlığına dikkat edilmelidir. Gelen e-posta bilindik bir kullanıcıdan
geliyor dahi olsa e-postanın konu başlığında ilgilenilmeyen bir
konu, porno içerik, kazandınız gibi dikkat çekici konu başlıkları
varsa, o e-postanın açılmadan silinmesinde fayda vardır. Çünkü zararlı içerikli bir e-postanın açılması durumunda bilgisayar
tehdit altında kalabilmektedir. Bu tehdit sadece bilgisayarla kalmayarak e-posta listesinde bulunan tüm kullanıcılara da ulaşabilmektedir. Böyle bir durumda o bilgisayar virüs için bir yuva,
hem de taşıyıcı konumuna geçmektedir.
B. KİŞİSEL GÜVENLİK DUVARI KULLANIMI
Güvenlik duvarı nedir?
Güvenlik duvarı, internetten gelen verileri denetleyen ve ardından bilgisayarın güvenlik duvarı ayarlarına göre verileri engelleyen veya geçişine izin veren yazılım veya donanımdır.
Güvenlik duvarı neden kullanılmalıdır?
Gerek işletim sisteminin gerekse de antivirüs programıyla gelen
güvenlik duvarının, kapalı veya devre dışı olarak internete girilmesi durumunda, bilgisayar korsanlarına ve zararlı yazılımlara karşı korunmasız kalınmış demektir. İnternete güvenlik duvarı olmadan girmek, kullanıcının evinin kapısını açık bırakıp
gitmesine benzer; kullanıcı ne kadar kolay şekilde bilgisayara ulaşabilirse, kötü niyetli kullanıcılar da o kadar kolay şekilde bilgisayara ulaşabilirler. Bilgisayar korsanları öncelikle güvenlik
duvarı olmayan bilgisayarları hedeflemekte ve bu tip bilgisayarları bulabilmek için çeşitli yazılımlar geliştirmektedir. (trojan, solucan, virüs, keylogger..) Bu açıdan güvenlik duvarı kullanmak
çok önemlidir. Güvenlik duvarı aktif olduğu durumda ağ üzerindeki tüm bağlantıları izler ve tüm trafiği kontrol eder. İstenmeyen bir bağlantı olduğunda o bağlantıya ait trafiği keser, istenilen bağlantı olduğunda direk ulaşıma izin verir ve güvenliği
sağlar.
C. İŞLETİM SİSTEMLERİ GÜNCELLEŞTİRMELERİ
İşletim sistemi nedir?
İşletim sistemi, bilgisayarların çalışabilmesi için gereken temel
yazılımdır. Bilgisayarlar, çeşitli donanım ürünlerinin belli bir tasarıma göre bir araya getirilmesiyle oluşturulur. Bilgisayarda
yapılan tüm çalışmalar, internet kullanımı ve bunlar gibi birçok
uygulamanın gerçekleştirildiği sanal platform denilebilir.
İşletim sistemleri neden güncellenmelidir?
Bilgisayar korsanları antivirüs ve güvenlik duvarının açıklarını
araştırırlarken aynı zamanda kullanılan işletim sisteminin de zayıf yönlerini, arka kapılarını ve boşluklarını araştırırlar. İşletim
sistemindeki hataları kendilerine yol belirleyerek bilgisayarlara
girmeyi hedeflerler. Bu tip saldırıları tespit eden yazılım firmaları işletim sistemlerine güncelleme ve yama dosyaları hazırlayarak bu tehditleri ortadan kaldırır. Bu yüzden otomatik güncellemeler açık olmalı ve düzenli olarak işletim sistemleri güncel
ERÜ’de 14 Mart Tıp Bayramı kutlandı
14 Mart Tıp Bayramı, Erciyes Üniversitesi’nde çeşitli etkinliklerle kutlandı.
Sabah saatlerinde kampus alanında bulunan Atatürk Anıtına çelenk konulması ile başlayan etkinlikler, Sabancı
Kültür Sitesi’nde Kayseri Tabip Odası Başkanı Doç. Dr. Karamehmet Yıldız, Rektör
Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Çetin, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güven, Tıp Fakültesi Hastaneleri Başhekimi
Prof. Dr. Kudret Doğru, Sağlık Bilimleri
Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ümit Seviğ, Halil Bayraktar Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mahmut Argün, Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Hüseyin Arınç’ın
yaptığı ortak basın açıklaması ile devam
etti.
Kayseri Tabip Odası Başkanı
Doç. Dr. Yıldız, 1 Şubat 2011 tarihinden
itibaren uygulanmaya başlanan tam gün
yasasının tıp eğitiminin ve hekimlik mesleğinin önünde bir engel olmaması gerektiğini kaydetti.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güven ise,
tutulmalıdır.
Türkiye’de iyi bir tıp eğitiminin mevcut olduğunu söyledi. Tıp eğitiminin Türkiye’de
ve Dünya’da sürekli tartışıldığını kaydeden Prof. Dr. Güven, "Tıp, yeni eğitim metotlarının ortaya konulmaya çalışıldığı bir
alan. Bu nedenle tıp eğitimi, önümüzdeki
yıllarda da tartışmalara ve yeniliklere açık
olacaktır. Günün ihtiyaçlarına göre her yıl
yeniden şekillenecektir. Bu konuda önemli olan sizin buna nasıl adapte olacağınızdır" diye konuştu.
Prof. Dr. Güven, Tıpta Uzmanlık
Sınavı’nın (TUS) iyi hekim yetiştirmenin
bir ölçüsü olmadığını da kaydederken, "İyi
hekimler yetiştirmek sizin bölgenize çekebildiğiniz öğrencinin kapasitesi ile ilgilidir.
Siz, Üniversite sınavında ilk bine giren öğrencileri alırsanız TUS sınavında da ilk sıralarda yer alıyorsunuz. Çünkü bu öğrencilerin kapasitesi yüksek oluyor, siz ne verirseniz alıyor" şeklinde konuştu.
Konuşmasında sözü performansa dayalı ek ödeme sistemine de getiren
Dekan Prof. Dr. Güven, kendilerinin performans üniversite hastanelerinde 2005
yılında beri uyguladıklarını, tam gün ya-
sası ile bunun şeklinin değiştiğini ifade etti.
Prof. Dr. Güven, “Uygulamada bizim açımızdan bir sıkıntı yok. Çünkü biz uygulamaya yabancı değiliz, ama birçok üniversite hastanesinin bu sisteme geçmesi için
zamana ihtiyacı var" dedi
Tıp Fakültesi Hastaneleri Başhekimi Prof. Dr. Kudret Doğru da, 1 Şubat 2011 tarihinden itibaren hastanelerinde hastalardan öğretim üyesi muayene
farkı talep edilmediğini belirtti. Başhekim
Prof. Dr. Doğru, “Hastalara bizzat bakmaları konusunda öğretim üyelerimizle görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Bu konuda
çoğunluk da sağlamış durumdayız. Hastanemizde öğretim üyeleri hasta muayene edecekleri gibi, ameliyatlara da gireceklerdir” dedi.
Tıp Fakültesi Hastanelerinde yapılması planlanan tadilat çalışmaları hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Doğru, “Hastanelerimizde tıbbi hizmetlerinin yanı sıra,
otelcilik hizmetlerini de güçlendirmenin
yollarını aramaktayız. Bu çerçevesinde
2011 yılı içerisinde özellikle eski binaya
sahip Gevher Nesibe Hastanemizde çok
ciddi yatırımlar yapacağız. Bu hastanemizde bazı servisleri yenilemeye devam edeceğiz ve hasta odalarını bir otel konforuna kavuşturacağız” şeklinde konuştu.
Toplantıda son konuşmacı Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Hüseyin Arınç oldu.
Doç. Dr. Arınç, performansa dayalı ek ödeme sistemi sayesinde hem hastaların hem de çalışanların memnuniyetini
sağladıklarını kaydetti.
E. BANKACILIK VE ONLİNE İŞLEMLERDE DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Günümüzde e-devlet, e-hastane, bankacılık hizmetleri, online
alış – veriş, sınav ve iş başvuruları gibi birçok uygulama artık internet üzerinden kolayca yapılabilmektedir.. Bu tip işlemlerde
özellikle siteler üzerindeki güvenlik uyarılarına dikkat edilmesi
gerekmektedir. Örneğin bazı sitelerde kullanıcı adı ve şifresini
önce klavye ile daha sonra fare ile girilmesi belirtilmektedir, ancak çoğu kullanıcı her ikisini de klavyeden girerek daha hızlı siteye girmeyi hedeflemektedir. Böyle bir durumda bilgisayarda
keylogger denilen klavye okuma casus programları mevcutsa
tüm şifreler bilgisayar korsanlarının eline geçebilir. Bilgisayar
korsanlarının normal kullanıcılar üzerindeki en büyük hedefi
kimlik bilgileri, banka ve mail şifrelerini alabilmektir. Bu yüzden
bankalarla online işlemler yapmadan önce, kullanıcıların öncelikle online işlemlerle neler yapmak istediklerini belirlemeleri ve
çalıştıkları bankalardan o isteklere uygun online alan yaratmalarını talep etmelidirler. Online yapılan işlemlerden sonra da
mutlaka bilgilendirme verilmesini istemelidirler. Örneğin internetten en fazla 1000 TL’ lik alışverişe izin verilmesini istemek
gibi. Yeni nesil online hizmetlerde kullanıcı güvenliği için cep
telefonlarına sms yoluyla şifre gönderilmesi sistemi getirilmiştir.
Bu tip güvenlik adımlarına önem verilmesi kullanıcıların ciddi
maddi kayıplardan korunmasını sağlayacaktır. Online alış – veriş yapılacağı zaman, kendisini ispat etmiş sitelerin tercih edilmesi gerekmektedir. Ürün alırken kapıda ödeme , kargo tahsil gibi seçenekler varsa onları tercih etmek, kullanıcının kredi
kartı ve şahsi bilgilerini gönderme zorunluluğunu ortadan kaldıracaktır. Gerek site kayıtları gerekse de alış-verişlerde özellikle anne kızlık soyadı, şifre gibi en önemli kart bilgileri kesinlikle
verilmemelidir.
Flebolenfoloji Çalıştayı, ERÜ’nün
ev sahipliğinde gerçekleştirildi
F
leboloji Derneği tarafından düzenlenen
Flebolenfoloji
(Toplardamarlar Hastalıkları Bilimi Çalıştayı) 4-6 Şubat 2011
tarihlerinde Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Hastanesi ile
Erciyes Grand Eras
Otel’de yapıldı.
Toplardamar
hastalıklarıyla ilgili tanı
ve tedaviyle ilgili gelişmelerin ele alındığı çalıştayın ilk günü
Kalp Hastanesinde, bilim adamları lazerle gerçekleştirilen
bir varis ameliyatını canlı yayında izledi.
ERÜ Tıp Fakültesi Kalp
Damar Cerrahisi Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi ve Çalıştay Başkanı Prof. Dr. Yiğit Akçalı, varis
tedavisinin hastaya günübirlik
yapılan bir ameliyatla gerçekleştirildiğini söyledi. Lazer çubuğunun ultrason eşliğinde damar içerisine yerleştirildiğini ve lazer
ışığının hastalanan damarı çıkararak hastayı sağlığına kavuşturduğunu ifade eden Prof. Dr.
Akçalı, ''Bunun için hastanın
yatması gerekmiyor. Estetik olarak bir riski yok. Sinir yaralanması ya da kan pıhtılaşması
olayı da gerçekleşmiyor. Her
hastaya yapılamıyor ama uygun
hastalarda çok daha sağlıklı sonuçlar veriyor'' dedi.
Çalıştayda akut ve kronik toplardamar hastalıkları ile
tedavi yöntemlerinin tartışıldığını kaydeden Prof. Dr. Akçalı, “Fleboloji Derneğimiz tarafından ikincisi düzenlenen ve yaklaşık 200 bilim adamının katıldığı flebolenfoloji çalıştayı
kapsamında lazer tedavisi konusunda kurs düzenledik. Çalıştay oldukça başarılı geçti” diye
konuştu.
SAYFA -6:Layout 3
24.03.2011
14:57
Sayfa 1
6
Y I L M A Z - M E H M E T Ö Z TA Ş K I N K A L P H A S T A N E S İ
Bülten Erciyes TIP
Kardiyoloji Anabilim Dalı, 50 yataklı normal servis,
24 yataklı koroner yoğun bakım ünitesi, 3 poliklinik odası ve
12 yataklı koroner anjiografi ünitesiyle Kayseri ve çevre illerden gelen hastalara modern kardiyoloji hizmeti sunmakta.
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Yılmaz-Mehmet Öztaşkın Kalp Hastanesi, Kayserili hayırsever işadamları Yılmaz ve Mehmet Öztaşkın kardeşler tarafından yaptırılarak
Erciyes Üniversitesi’ne bağışlanmış ve 1999 yılı Nisan ayında hizmete açılmıştır.
Hastane 7 kat ve 125 yataktan oluşmakta. Hastanede Kardiyoloji ve Kalp-Damar Cerrahisi poliklinikleri,
Eko-Efor ünite-leri, Anjio ünitesi, Kardiyoloji kliniği, KalpDamar Cerrahisi kliniği, Ameliyathane, Kardiyoloji Yoğun
Bakım ünitesi, Kalp-Damar Cerrahisi Yoğun Bakım ünitesi
bulunmakta.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Yılmaz – Mehmet
Öztaşkın Kalp Hastanesi, gerek sahip olduğu donanım, gerek akademik ve idari personeli ile sadece Kayseri ilindeki
hastalara değil, çevre iller Kırşehir, Niğde, Nevşehir, Yozgat,
Sivas ve Kahramanmaraş gibi illerden gelen hastalara da
hizmet vermekte.
Kardiyoloji ve Kalp-Damar Cerrahisi polikliniklerinde yıllık ortalama 25 bin civarında hastaya poliklinik hizmeti
verilmekte olup, polikliniklerde randevu sistemi uygulanmamakta ve hastaların muayeneleri ve tetkikleri aynı gün içerisinde yapılmaktadır.
Kardiyoloji Anabilim Dalı
Kardiyoloji Anabilim Dalı, 12 Aralık 1990 yılında
kurulmuştur. Kardiyoloji Anabilim Dalının ilk başkanı Prof.
Dr. Ahmet Hulusi Köker olmuştur. Kardiyoloji Anabilim Dalı,
2000 yılı Kasım ayına kadar Gevher Nesibe Hastanesi’nde
hizmet verdikten sonra, bu tarihten sonra Mehmet Yılmaz
Öztaşkın Kalp Hastanesi’ne taşınmıştır.
Prof. Dr. Ahmet Hulusi Köker emekli olduktan sonra, Anabilim Dalı Başkanlığını sırasıyla Prof. Dr. Ali Ergin,
Prof. Dr. Servet Çetin ve Doç. Dr. Namık Kemal Eryol yürütmüştür. 2006 yılı Haziran ayından itibaren de Prof. Dr. Abdurrahman Oğuzhan bu görevi yürütmektedir.
Ekokardiyografi laboratuarında transtorasik EKO
yanında TEE ve stres EKO teknikleri uygulanabilmektedir.
Koroner anjiografi ünitesinde ise, koroner balon-stent işlemleri, kalp katerizasyonları, mitral balon valvuloplasti ve ASD,
VSD ve PDA perkütan kapatma işlemleri yapılabilmektedir.
Ritim bozukluğu olan hastalara elektrofizyolojik çalışma-ablasyon işlemleri uygulanabilmekte ve her türlü kalıcı kalp pili
ve ICD implantasyonu yapılmaktadır.
Kardiyoloji polikliniğine başvuran hastaların öncelikli olarak tansiyon ölçümü, fizik muayenesi yapılmaktadır.
Gerekli hastalardan tam kan sayımı, biyokimya, elektro-kardiyografi, efor testi, ekokardiyografik inceleme, myokard
perfüzyon sintigrafisi, teleradyografi istenmektedir. Daha
sonra hasta tetkik sonuçları değerlendirilmektedir. Koroner
arter hastalığından şüphe edilen hastalara koroner anjio önerilmektedir. Yapılan incelemeler sonucunda ciddi mitral
darlığı saptanan hastalara eğer kapak ya-pıları uygunsa katater laboratuarında mitral balon valvuloplasty uygulanmaktadır. Ek hastalığı olanlardan diğer bölümlerden konsültasyon istenmektedir.
Aritmi polikliniğinde; pil kontrolü, holter ve ambulatuar kan basıncı takılması, değerlendirilmesi ve tilt-table testi
yapılmaktadır. Çarpıntı veya bayılma şikâyeti ile gelip yapılan tetkikler neticesinde kardiyak ritim bozukluğu saptanan
hastalara katater laboratuarında elektrofizyolojik çalışma yapılarak ritim bozukluğunun nedeni araştırılmakta ve tedavisi
yapılmaktadır. Gerekli görülen hastalara kalıcı pace maker
implante edilmektedir.
Koroner yoğun bakım ünitesinde sabah ve akşam
viziti yapılmaktadır. Hastaların rutin kan tetkikleri alınmakta,
elektrokardiyografi değerlendirilmektedir.
Gerekli hastalara santral venöz basınç kateteri, arteryel line, pulmoner arter wedge basıncı monitorirasyonu
yapılmaktadır. Rutin kan tetkikleri, idrar tetkiki, elektro-kardiyografi ile değerlendirilmektedir.
Ekokardiyografi laboratuarında yoğun bakım ve
servis hastalarının transtrosik ve transözefagial ekokardiyografik incelemesi yapılmaktadır. Ayrıca çalışmada hastaların
ekokardiyografik incelemeleri yapılmaktadır.
Koroner anjio ünitesinde günlük ortalama 15 hastaya koroner anjio, 5 hastaya anjioplasti yapılmaktadır. Kalp krizi ile gelen hastalara 7 gün 24 saat koroner anjioplasty işlemi uygulanmaktadır. Belirlenmiş eğitim program saatleriyle
asistan eğitimi kardiyoloji rotasyonu yapan intörn eğitimi,
dönem 4 staj alan stajyer öğrencilere eğitim verilmektir.
SAYFA -7:Layout 3
24.03.2011
15:04
Sayfa 1
7
Bülten Erciyes TIP
E
Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Dalı
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Dalı, 4 profesör, 1 uzman ve 8 araştırma görevlisi ile Kalp
Hastanesi’nin 6. ve 7. katlarında hizmet vermektedir.
6. katta bulunan serviste 29 adet
yatak bulunmaktadır. Burada cerrahi öncesi
hastaların hazırlıkları, yoğun bakım ünitesinde izlemleri tamamlanan hastaların takip
ve tedavisi ile medikal tedavi uygulanan hastaların takipleri yapılmaktadır. Serviste 5 adet 4 yataklı, 5 adet tek yataklı erişkin odası
ile 2 adet pediatrik hastalar için odalar bulunmaktadır. Yoğun Bakım Ünitesinde 2’si izolasyon odası olmak üzere, toplam 10 yatak
mevcuttur.
Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Dalı
tarafından her türlü açık kalp ameliyatı, damar cerrahisi, damar hastalarının medikal tedavisi ve konjental kalp cerrahisi yapılmaktadır. Açık kalp ameliyatı olarak koroner ar-
S
ter hastalıklarının cerrahisi, kalp kapak hastalılarının cerrahisi, aort anevrizma ve diseksiyonlarının cerrahi tedavisi, konjenital kalp
hastalıklarından ASD, VSD, PDA, pulmoner
binding, şant operasyonları, fallot tetrolojisi
gibi hastalıkların tedavileri yapılmaktadır.
Kliniğe kabul edilen hastalar servis
doktoru tarafından değerlendirildikten sonra
medikal tedavileri düzenlenmekte ve hızlıca
operasyona hazırlanmaktadır. Damar cerrahisi için yatırılan hastalara medikal tedaviler
başlanmakta, aortoiliak, aortofemoral, femorofemoral, femoropolitial, bypass cerrahileri yapılmaktadır. Ayrıca cerrahi yapılmayan
olgulara ilaç tedavileri düzenlenmektedir.
tedavileri düzenlenmektedir. Kalp-Damar
Cerrahisi kliniğinde vasküler malformasyonların takip ve tedavileri başarı ile uygulanmaktadır.
7. katta bulunan yoğun bakım ve ameliyathanede ise, hastaların cerrahi tedavi
ve ameliyat sonrası takipleri yapılmaktadır.
Poliklinikte günlük ortalama 50 hastanın muayene ve kontrolleri yapılmaktadır.
Poliklinikte atar ve toplardamar hastalıkları,
kalp ve kapak hastalıkları ile pediatrik vakaların muayene ve kontrolleri de yapılmakta,
cerrahi gereken ya da medikal tedavi uygulanacak hastalar ilgili öğretim üyelerine danışılarak kliniğimize yatırılmaktadır.
Kalp-Damar Cerrahisi kliniğinde aort diseksiyonu, aort anevrizması, kalp kapaklarının her türlü hastalıkları, koroner arter
hastalığının elektif ve acil cerrahisi yapılmakta, bunun dışında haftalık seminer ve makale
saatlerinde eğitim programları uygulanmaktadır. Ayrıca dönem 5 öğrencilerine teorik ve
pratik, dönem 3 öğrencilerine teorik olarak
öğretim üyeleri tarafından ders anlatılmaktadır.
Venöz hastalıkların cerrahisi de bu
klinikte yapılmakta. Ayrıca endovasküler lazer yöntemi ile kronik venöz hastalığın (varislerin) tedavileri yapılmaktadır. Toplardamar
tıkanıklığıyla gelen hastalarda etyolojik faktörlerin araştırılması yapılmakta ve medikal
KALP SAĞLIĞI VE HASTANEMİZ
ağlık, sıhhat; yeterince önem verilmeyen, ancak kaybedildiğinde değeri anlaşılan birbiriyle aynı anlamlı iki kavram. Osmanlı Padişahlarımızdan Kanuni Sultan Süleyman’ın o meşhur
beyitinde olduğu gibi: ‘Halk içinde muteber bir
nesne yok devlet gibi, Olmaya devlet cihanda bir
nefes sıhhat gibi’ Belki sağlığın önemini en iyi bu
beyit ifade etmekte. Evet, sağlığımız ihmale gelmeyecek kadar önemli. Özellikle bahsi olan kalp
sağlığı ise hiçbir zaman ihmal edilmemeli. Çünkü
gerek dünyada, gerekse ülkemizde olsun, kalp
krizi en önemli ölüm nedeni. Her yıl dünya üzerinde 17 milyon kişi kalp krizinden yaşamını yitirmekte. Türkiye’de ise ölümlerin yarısı kalp damar hastalıklarına bağlı. Ülkemizde her yıl 200
bin kişi koroner kalp hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmekte.
diyoloji Anabilim Dalında rutin poliklinik hizmetlerinin yanında; yıllık ortalama 6 bin - 6 bin
500 civarında üzerinde hastaya koroner anjiografi, koroner balon-stent işlemi, kalp katetirizayonları, mitral balon valvuloplasti ve ASD, VSD
ve PDA perkütan kapatma işlemleri gibi girişimsel kardiyolojik işlemler uygulanmakta. Ritim bozukluğu olan hastalara ise elektrofizyolojik çalışma ablasyon işlemleri ve her türlü kalıcı kalp pili
ve
ICD
implantasyonu
yapılmaktadır.
Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalımız tarafından ise yılda ortalama bin 500 hastaya her türlü
açık kalp ameliyatı, damar cerrahisi, damar hastalıklarının medikal tedavisi ve konjenital kalp
cerrahisi uygulanmakta. Ayrıca venöz hastalıkların cerrahisi, endovasküler lazer yöntemi ile kronik venöz hastalığının
Kalp sağlığı bu ka(varislerin) tedavisi,
Doç. Dr.
dar önemli iken, kalp
İbrahim ÖZDOĞRU vasküler malformashastalıklarından koyonların takip ve tedarunmak
mümkün
vileri ile toplardamar
Kardiyoloji AD. Öğr.
mü? Elbette mümtıkanıklığıyla
gelen
Üyesi ve Başhekim Yrd. hastalarda etyolojik
kün. Doğuştan var olan kalp damar hasfaktörlerin araştırılması
[email protected]
talıkları dışında, besda yapılmakta ve melenmeye dikkat ederek, stres, sigara alkol gibi kö- dikal tedavileri düzenlenmektedir. Kardiyoloji ve
tü alışkanlıklardan uzak durarak, bol egzersizle Kalp Damar Cerrahisi polikliniklerimizde yılda
kalp damar hastalıklarından korunmak müm- ortalama 25 bin hastaya poliklinik hizmeti verirkün.
ken, polikliniklerimizde randevu sistemi uygulamamaktayız. Gerek Kayseri, gerekse çevre illerKalp sağlığının önemine bu kadar değinmişken, den hastanemize gelen hastalar, aynı gün hem
kalp damar hastalıklarının tedavi edildiği branş muayene olabilmekte, hem de tetkiklerini yaphastanelerinden bahsetmemek olmaz. Kayserili tırabilmekteler. Hastalara verdiğimiz sağlık hizhayırsever Yılmaz Öztaşkın tarafından yaptırıla- metinde kalite çıtasını hep yüksek tutmaya azami
rak üniversitemize bağışlanan Erciyes Üniversi- gayret gösterirken, sağlıkta yaşanan teknolojik
tesi Tıp Fakültesi Yılmaz-Mehmet Öztaşkın Kalp gelişmelerden en iyi şekilde yararlanmaya çalışHastanesi 1999 yılında hizmete başladı. Gerek maktayız. Hedefimiz daha iyi hizmet, daha çok
teknik donanım, gerekse hekim kadrosu ile kalp hasta memnuniyeti ve hep örnek alınan bir hashastanemiz, Kayseri ve çevre illerin en modern tane olmak. Bu yolda da emin adımlarla ilerlekalp hastanesi konumundadır. 7 katlı hastane- diğimize inanıyor, tüm okuyucularımıza saygılar
mizde 125 yatak bulunmakta. Hastanemiz Kar- sunuyorum…
Y
HASTANELERİN FİZİKİ YAPILARI VE HASTA GÜVENLİĞİ
aşadığımız şu hayatta en acıklı, en
üzücü ve ibret verici olaylar bir hizmet veya bir ürün almak için gidilen
yerde o madde veya ilintili olaylar sonucunda zarar görmek veya hayatımızı
yitirmektir. Bu tip nahoş olaylar içinde
belki de en acıklısı sağlık hizmeti almak
için başvuran hastanın sağlık hizmeti
veren özverili kişilerin istemeden sebep
oldukları olumsuzluklar sonucu zarara
uğramasıdır. Baygın bir hastanın hastaneye sedye ile getirilirken sedyeden
düşmesi, isim karışıklığı nedeniyle yanlış ameliyat edilme veya ilaç verilmesi
ve bunun gibi istenmeyen birçok olaya
hepimiz ya tanık olmuş ya da yakın zaman da okuyup duymuşuzdur.
Necla GÜNGÖR
gili sorgulama, muayene, tetkikler, tekrar değerlendirme ve gerekirse ameliyat ve her türlü bakımı büyük oranda
hastane sınırları içerisinde sağlanmakta ve gerçek büyük riski de bu alanda
yaşanmaktadır. Bu alanları; hastane
bahçe girişi ve ana girişi, bina içi merdiven ve koridorlar, bekleme alanları,
muayene ve işlem odaları, pencereler,
hasta odaları, hemşire istasyonları, bina içi acil durumlar (yangın, deprem)
gibi sıralayabiliriz.
Hasta güvenliğinin sağlanmasında insan (çalışan kişi), teknoloji, uygulama
prosedürleri ve içinde bulunulan mekân özellikleri etkendir. Hasta güvenliğinin sağlanmasında ise en büyük rol
belki de hastane binasına düşmektedir.
Hasta zaman ve mekân olarak en çok
bu alanda bulunmakta; tedavisi ile il-
Yeni kavramlar gelişmiş, sağlık politikaları ve ekonomik koşullar değişerek
insana hizmet sunumu da hem kalite
olarak hem de nicelik olarak artmıştır.
Hasta güvenliğinin sağlanmasında etkenlerin tümünü etkileyen mekân özellikleri de gün geçtikçe değişmekte ve
gelişmektedir.
Hasta ve yakınlarının çok aşina olmadıkları ve farklı psikolojik duygular
içinde bulundukları, farklı insan gruplarının bir araya
toplandığı,
hastaların fiziki
risklerle karCAMUSCU
Son yıllarda
şılaştıkları hasdünyada ve
tane alanları
Hastane Müdür
hemen peşi
insanlar ve tasıra ülkemizbii ki hastalar iYardımcısı
de sağlık hizçin en güvenimeti sunu- [email protected]
lir alanlar olmu sürecinmalıdır.
de yaşanan bu trajik olayların önlenmesi amacıyla çeşitli adımlar atılarak Teknoloji, tıp ilmi ve hizmet sektöve çalışmalar yapılarak hasta güven- ründeki hızlı gelişmeler sağlık yapıliğinin gün geçtikçe daha fazla sağlan- larında da önceki yıllara kıyasla büyük
masına çalışılmaktadır.
değişikliklere sebep olmuştur.
SAYFA - 8:Layout 3
24.03.2011
15:11
Sayfa 1
8
Bülten Erciyes TIP
SAĞLAM HİPOFİZ SAĞLAM KAFADA BULUNUR
Doç. Dr.
Fatih TANRIVERDİ
Hipofiz bezi nedir ve vücutta ne gibi
fonksiyonlar yapar?
Endokrinoloji Bilim Dalı
Öğretim Üyesi
K
[email protected]
afa Travmaları genç nüfusta sık görülmesi, trafik kazalarının sıklığı ve travma sonucu nörolojik ve fiziksel hasar
oluşturması nedeniyle hem dünyada, hem de ülkemizde önemli bir sağlık sorunudur. Ülkemizde trafik kazalarına bağlı
her yıl 200.000 civarında yaralanma olmakta ve bunların
büyük çoğunluğu kafa travmasına maruz kalmaktadır. Son
yıllarda kafa travmasının hipofiz bezinden salgılanan hormonları da etkileyebileceği anlaşılmış ve dünyanın bir çok
yerinde Endokrinoloji Uzmanları bu alana ilgi göstermeye
başlamıştır.
Son 7 yıldır Endokrinoloji ve Beyin Cerrahisi kliniklerimizde çeşitli nedenlere bağlı travmatik beyin hasarı
(TBH) sonrasında hipofiz fonksiyonlarının araştırıldığı önemli uluslararası bilimsel projeler yürütülmektedir. Özellikle
mücadele sporlarından boks ve kick-boks sporu yapanlarda
kronik tekrarlayan kafa travmalarına bağlı hipofiz hormon
yetmezliği geliştiğini gösteren çalışmalar kliniğimizde yapılmış ve literatüre önemli katkılar sağlamıştır.
Hipofiz bezi beynin alt kısmında bulunan 0.5 gram ağırlığında çeşitli hormonlar salgılayan bir organdır. Hipofiz bezinin vücuttaki tiroid bezi, böbrek üstü bezi ve üreme organları gibi pek çok organın çalışmasını düzenlemektedir. Hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonunun sadece büyüme ile ilgili olmadığı, erişkin yaşta da hem genel
sağlığımızı, hem de sporcu sağlığı ve performansını ilgilendiren birçok önemli fonksiyonunun olduğu son yıllarda anlaşılmıştır. Büyüme hormonunun, vücut kompozisyonu yani
vücut yağ ve kas oranlarının düzenlenmesi, hafıza ve zihinsel fonksiyonların düzenlenmesi, kas dokusunun kuvvetlenmesi ve egzersiz performansının artması, karın bölgesi yağlanmanın azaltılarak kardiyovasküler hastalık riskinin azaltılması gibi çok önemli fonksiyonları vardır.
Hipofiz bezindeki hormonların bir kısmının veya tümünün eksikliğine hipofiz yetmezliği denir. Hipofiz yetmezliği hastada ani belirti vermeyen ve yıllar boyunca sinsi bir şekilde vücuda çeşitli zararlar veren bir hastalıktır. Bu nedenle tanısı zordur ve hekimin aklına gelmezse
hastalar yıllarca hormon eksikliği ile yaşayabilirler. Genellikle
bu konuda uzmanlaşmış olan endokrinoloji uzmanları tarafından tanı konur ve tedavisi yapılır. Artık günümüzde hipofiz yetmezliğinin tedavisi mümkündür ve eksilen tüm hipofiz
Eşine hayat verdi
E
rciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi
Gevher Nesibe Hastanesi’nde başarılı bir
organ nakli daha gerçekleştirildi. Büyükşehir
Belediyesi’nde zabıta memuru olarak çalışan
43 yaşındaki Ali Osman Özmen, 9 yıldır böbrek hastası olan eşi Gülbeyaz Özmen’e böbreğinin birini bağışlayarak, adeta eşine yeniden
hayat verdi.
Gevher Nesibe Hastanesi Genel Cerrahi Servisi Salonu’nda gerçekleştirilen toplantıda konuşan ERÜ Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Yılmaz, Kayseri’de ilk defa bir erkek eşin,
bayan eşe organ bağışında bulunduğunu kaydetti. Prof. Dr. Yılmaz, “Bugüne kadar hastanemizde yapılan nakillerde sadece bayan eşler kocalarına organ bağışında bulunuyordu.
Son nakilde ise ilk defa bir erkek eş, hanımına
organ bağışında bulundu” dedi.
TEK EKSİK ORGAN
Organ bağışının önemine de dikkat
çeken Prof. Dr. Zeki Yılmaz, “Üniversite Hastanemizde organ nakli ile ilgili her türlü donanımız var. Fakat tek eksik organ. Son iki yıldır
beyin ölümü tanısı konulan hastaların hiçbirinin yakınından organ bağışı için izin alınamadı. Biz canlı organ değil, daha çok beyin ölümü gerçekleşmiş hastalardan bağışlanan organları istemekteyiz. Çok sayıda hasta yaşamak için organ beklerken, organlar toprak olmasın” dedi.
Türkiye’de en çok organ bağışının
yapıldığı ilin İzmir, bu ili sırasıyla Antalya, İstanbul, Ankara, Bursa, Samsun, Adana, Di-
yarbakır ve Erzurum illerinin izlediğine dikkat
çeken Prof. Dr. Yılmaz, Kayseri’nin organ
bağışında ilk 9 il arasında bile bulunmadığını
ifade etti. Prof. Dr. Yılmaz, “Ülkemizde milyon
nüfus başına organ bağışı 3,65 iken, İspanya’da bu rakam 35, ABD’de 28, Avrupa ortalaması ise 30’dur. Bu rakamlar gösteriyor ki,
ülkemizde halkın organ bağışı konusundaki
duyarlılığı bir hayli az” diye konuştu.
FEDAKAR KOCA
25 yıldır bir yastığa baş koyduğu hayat arkadaşına böbreğinin birini bağışlayan
Ali Osman Özmen ise, çok mutlu olduğunu
söyledi. Özmen, “Ne mutlu bana ki, bir can
kurtardım. Hem de hayat arkadaşımın canını.
Eşim 9 yıldır böbrek hastası idi. Eşime böbreğimin birini bağışlayacağıma söz vermiştim.
Böbrek hastalığında son aşamada olan eşime
böbreğimin birini bağışlayarak, ona yeniden
hayat umudu oldum. Çok mutluyum. O yüzden herkesi organ bağışına davet ediyorum.
Organ naklini gerçekleştirilen doktorlar başta
olmak üzere, tüm Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi doktorlarına teşekkür ediyorum. Burada bizi evimizdeymişiz gibi rahat ettirdiler” dedi.
hormonları dışarıdan verilerek hastalar hayatlarını sağlıklı bir
şekilde sürdürebilmektedirler.
Endokrinoloji uzmanları olarak
önerilerimiz nelerdir?
Trafik kazalarına bağlı kafa travması sonrası yaklaşık % 20-25 oranında hipofiz yetmezliğinin geliştiği son yıllarda anlaşılmıştır. Emekli sporcularda daha sık olmak üzere
kafa travmasına maruz kalan sporcularda da hipofiz yetmezliği benzer oranlarda mevcuttur. Bu nedenle kafa travmasını öncelikle takip eden beyin cerrahlarının ve bu hastaların rehabilitasyonunda rol alan nörolog ve fizik tedavi uzmanlarının kafa travmasına bağlı hipofiz yetmezliği olabileceği bilinci ile hastaları travmadan 6 ay ile 1 yıl sonra mutlaka bir endokrinoloji uzmanına yönlendirmesi en önemli aşamadır. Yani TBH tedavi ekibinin içinde artık endokrinoloji uzmanları da vardır.
Hastalarımız da şunu bilmeleri gereklidir ki; eğer
herhangi bir nedenle kafa travması geçirmişler, kısa süreli
veya uzun süreli şuur kaybı ile en az 24 saat hastanede gözlenmişlerse endokrinoloji uzmanına başvurmaları daha önce düşünülmemiş ve tanı konamamış hormon eksikliklerinin
tanınmasına yardımcı olacaktır. Yine özellikle boks ve kickboks yapmış emekli sporcular hafıza problemleri, aşırı kilo
alma, ağır halsizlik gibi problemler yaşıyorlarsa mutlaka hipofiz fonksiyonları yönünden değerlendirilmelidir.
Hasta yataklarında karn elerini aldılar
E
rciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi
Fevzi Mercan-Mustafa Eraslan Çocuk
Hastanesi’nde uzun süre yatarak tedavi gören ve tedavileri süresince Hastane İlköğretim Okulu’nda eğitim alan 3 öğrenciye
geçici karne verildi. Hasta yataklarında
öğrencileri tek tek ziyaret ederek karnelerini veren ERÜ Tıp Fakültesi Hastanesi İlköğretim Okulu öğretmenleri, çocukların
karnelerinin oldukça başarılı olduğunu belirtti.
Okul Müdürü Sezai Yusufbeyoğlu, 1994 yılından bu yana faaliyet gösteren
Hastane İlköğretim Okullarında, hastanede
yatarak tedavi gören çocuklara eğitim verdiklerini, bu çocuklardan bir aydan fazla
hastanede yatarak aynı zamanda okullarından eğitim alanlara ise dönem sonlarında geçici karne verdiklerini kaydetti. Okul Müdürü Yusufbeyoğlu, “Fevzi MercanMustafa Eraslan Çocuk Hastanesinde yatarak tedavi görerek okullarından uzak kalmak zorunda kalan çocuklarımıza, eğitim
öğretimi hastane ilköğretim okulumuzda
veriyoruz. Çocuklar günlük tedavi durumları göz önüne alınarak, durumları iyi olduğunda okulumuza gelmekte. Okuldaki
eğitimlerinin ardından tekrar tedavi gördükleri servislere gitmekteler. Çocukların okulumuza devam zorunluluğu yok. Du-
rumları iyi olduklarında ders almaktalar.
Yani istedikleri zaman ders vermekteyiz.
Bu sayede hastanede yatarak tedavi gören çocuklarımız, okullarında verilen derslerden geri kalmamakta. Bir aydan fazla okulumuzda eğitim gören çocuklarımıza ise
geçici karne vermekteyiz. Bu çocuklarımız
asıl karnelerini bağlı oldukları ilköğretim okullarından almakta” dedi.
Okul Müdürü Yusufbeyoğlu, 2010-2011 Eğitim-Öğretim yılı ilk döneminde
okullarında 11 öğrenciye eğitim verdiklerini, fakat bu öğrencilerden 8’inin hastaneden taburcu olup evlerine gittiğinden karnelerini okullarını gönderdiklerini söyledi.
Yusufbeyoğlu, “Hastanede tedavisi süren 3
öğrencimize geçici karnelerini verdik. Karneleri oldukça başarılı olan bu çocuklarımıza acil şifalar diliyoruz” diye konuştu.
Sigara kadınları daha çok etkiliyor
A
raştırmayı ERÜ Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı doktorları yaptı. Araştırma ile ilgili bilgiler veren ERÜ Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Abdurrahman Oğuzhan, sigaranın
başta akciğer kanseri olmak üzere birçok
kanser türünden, kalp krizinden ve kalp
damar hastalıklarından sorumlu olduğunu
kaydetti.
Araştırmalarda sigara dumanına
maruz kalan kişilerde kanın pıhtılaşmasını sağlayan homosistein ve
fibrojen adlı maddelerin seviyesiÇOCUKLARIMLA ÇOK MUTLU
nin arttığının görüldüğünü ifade eOLACAĞIM
den Prof. Dr. Oğuzhan, pasif sigaEşinin bağışladığı organla yeniden
ra içiciliğinin de kalp-damar hastahayat bulan 43 yaşındaki Gülbeyaz Özmen,
lığı için bir risk faktörü olduğunun artık kaeşine çok teşekkür etti. Gülbeyaz Özmen, “Ebul edildiğini anlattı.
şimi çok seviyorum. Böbreğini bağışlayarak
beni çok mutlu etti. Bana can verdi. Şimdi eSigara dumanına maruz kalmanın koroner
şim ve iki çocuğumla daha mutlu olacağım”
arter hastalığı ölüm riskini yüzde 25-30 oraşeklinde konuştu.
nında artırdığını belirten Prof. Dr. Oğuzhan,
”Önlenebilir ölüm nedenleri arasında birinci sırada aktif sigara içimi, ikinci sırada alkol
kullanımı, üçüncü sırada da pasif sigara içimi geliyor. Annesi babası yanında sigara
içilen bebeklerin büyüdüklerinde bronşite
yakalanma ihtimali de diğer çocuklara oranla daha fazladır” dedi.
Prof. Dr. Abdurrahman Oğuzhan, aktif sigara içiciliğinin zararlarının yapılan birçok araştırma
ile ortaya konulduğunu ve bu
konuda tereddüt olmadığını ifade ederek, pasif içiciliğin zararları hakkında ise çalışmaların sürdüğünü anlattı.
Prof. Dr. Oğuzhan, kendilerinin de bu konuda iki ayrı araştırma yaptıklarını ve bu araştırmaların sonuçlarının ABD’deki 2 farklı
dergide yayımlandığını belirtti.
SAYFA -9:Layout 3
30.03.2011
09:24
Sayfa 1
ERÜ HASTANELERİNDE BİR İLK
9
Bülten Erciyes TIP
M
ERKAM açılışa hazır
erkezlerinin tıbbi teknolojinin gelişimine önemli
katkı sağlayacağını kaydeden Prof. Dr. Kenan
Danışman, “Ülkemizde kullanılan biyomedikal cihaz
ve yazılım sayısı son yıllarda büyük bir hızla artış göstermiştir. Çoğu ileri teknoloji ürünü olan medikal cihazların güvenli, verimli ve standartlara uygun bir biçimde hastaya, kullanıcıya ve çevreye zarar vermeden kullanılabilmelerini sağlamak için birçok yasal
düzenleme yapılmış ve yapılmaktadır. Ulusal ve uluslararası standartlar ile sınırları çizilen ve nihai amacı
daha kaliteli bir sağlık hizmeti sağlamak olan söz
konusu faaliyetlerin ancak yetkin bir biyomedikal
mühendisliği ekibinin cihaz alım fikrinin ortaya çıktığı
andan başlayarak cihazın hurdaya ayrılacağı güne
kadar geçireceği tüm süreçlerde aktif olarak rol oynaması ile hayata geçirebileceği açıktır. Bu perspektifle
yola çıkan Erciyes Üniversitesi Klinik Mühendisliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (ERKAM)’ın yönetmeliği 03 Ağustos 2009 tarihli Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. Merkezin laboratuvar ve atölyelerini içeren, yaklaşık bin 500 metre kare kapalı alandan oluşan yönetim binasının yapımı ise Kayseri’li hayırsever HASÇELİK grubu tarafından üstlenilmiştir. Çocuk Hastanesinin hemen arkasında 2010 yılının Mart
ayında başlayan inşaat 10 ay gibi kısa bir sürede bitirilmiştirr” dedi.
Tıbbi cihaz yönetiminin cihaz alım fikrinin
ortaya çıktığı andan başlayarak alınan cihazın hurda-
ya ayrılacağı ana
kadar cihazla ilgili
bütün teknik ve idari parametrelerin takip altında tutulmasını gerektiren uzun bir süreProf. Dr. Kenan Danışman
ci kapsadığını belirten Prof. Dr. Danışman, sürecin doğru yönetilmesi
takdirde amaca uygun en verimli teknolojilerin tespit
ve tedarik edileceğini, cihazların uzun süreler boyunca maksimum kapasitede kullanımının mümkün olacağını, cihaz onarım ve yatırım maliyetlerinin azalacağını söyledi. Prof. Dr. Danışman, “ERKAM binasını
yaptıran HASÇELİK grubu 30 cihazlık bir kalibrasyon laboratuvarını da donatmıştır. ERKAM Kalibrasyon Laboratuvarı X-Ray cihazlarından hemodiyaliz cihazlarına, NST cihazlarından otoklavlara kadar
geniş bir yelpazede hizmet verecektir ERKAM ayrıca
Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Biyomedikal Mühendisliği bölümü ve Kayseri Meslek Yüksek
Okulu Biyomedikal Cihaz Teknolojisi Programı öğrencilerine de bünyesinde barındırdığı 2 adet laboratuvar ile eğitim desteği verecektir. Laboratuvarların
deney setleri, osiloskop ve fonksiyon jeneratörü gibi
ihtiyaçları da yine HASÇELİK grubu tarafından sağlanmıştır. Öğrencilerin bu laboratuvarlarda kalibrasyon, bakım, arıza arama ve giderme konula-rında
bilgi ve becerilerini artırmaları sağla-nacaktır.
ERKAM’ın bir diğer faaliyet alanı ise Ar-Ge
faaliyetleri olacaktır. Tıp Fakültesi, Diş
Hekimliği Fakültesi ve diğer sağlık birimlerinin
ana bilim ve bilim dallarıyla Mühendislik Fakültesi ve diğer ilgili fakülte ve bölümler arasında işbirliğini tesis ederek yüksek lisans ve
doktora çalışmaları yoluyla araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunacak ve tıbbi teknolojinin gelişimine katkı sağlayacaktır” diye
konuştu.
Prof. Dr.
Abdurrahman OĞUZHAN
Kardiyoloji Anabilim
Dalı Başkanı
[email protected]
K
endisi sigara içmediği halde sigara içilen ortamda bulunduğu için sigara dumanına maruz kalma durumu pasif sigara içiciliği
denir. Pasif sigara içiciliği kalp ve damar hastalıklarına yakalanma
riskini büyük ölçüde artırmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporlarına göre pasif sigara içiciliği önlenebilir ölüm nedenlerinde 3.
sıradadır. Pasif sigara içiciliği kalp krizi riskini yüzde 25 ile 31 arasında artırmaktadır. ABD’de her yıl 50 binden fazla ölümden pasif
sigara içiciliği sorumlu tutulmaktadır. Ülkemizde ise yaklaşık 100
bin ölüm sigara dolayısıyla olmaktadır. Bu ölümlerin yaklaşık 17
bini pasif içiciliğe bağlı gelişmektedir.
Üflenen sigara dumanında karbondioksit, karbonmonoksit, nikotin, asetaldehid, formaldehid, acrolein gibi karboniller, benzen, toluen ve bazı polisiklik aromatik hidrokarbonlar, nitrojen oksit, nitrozaminler ve hidrojen siyanid gibi oldukça zararlı maddeler bulunur. Bu bahsedilen zararlı maddelerin miktarları yanan sigaradan
yayılan dumanda, içenlerin üflediği dumandan daha fazladır. Yayılan dumanda kanserojen benzen 10 kat, aminobifenil 30 kat, nikotin 2 kat daha fazladır. Pasif sigara içicileri aktif sigara içcilerine
göre karbonmonoksite 5 kat daha fazla maruz kalırlar. Sonuç olarak üflenen sigara dumanı içilen sigara dumanına göre 3-4 kat daha zehirlidir.
Kalp krizi ve pasif sigara içiciliği arasında doğru orantı yoktur, düşük maruziyette bile risk hızlıca artmaktadır. Çok az sigara dumanına maruziyet bile pıhtılaşmaya yarayan kan hücrelerinin kümelenmesine, damar cidar yapısının bozulmasına yol açarak kalp damar
hastalığı ve kalp krizi riskini artırmaktadır.
Kliniğimizde yapılan ve Amerikan Ekokardiyografi Cemiyeti
Dergisi’nde yayınlanan bir çalışma ile sigara içmeyen kişilerin sigara dumanına maruz bırakılması ile kalp işlevlerinin bozulduğunu
gözlemledik. 30 dakika boyunca sigara dumanına maruz kalan
sağlıklı gönüllülerde kandaki karbonmonoksit miktarı ciddi oranda
P
6 yaşındaki çocuğun aort kapağındaki darlık,
hibrid yöntemle (kalp cerrahisi ve çocuk kardiyoloji
ortak çalışması) giderildi
rof. Dr. Nazmi
Narin,
şunları
söyledi: “6 yaşındaki
Çağla Dinç adındaki
hastamızda doğuştan
kalp rahatsızlığı bulunmaktaydı ve devamlı takip ettiğimiz
bir hastaydı. Kalbindeki aort kapağında
bulunan darlık, hastada göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı gibi şikâyetlere yol açıyordu. Hasta en küçük eforda nefes nefese kalıyordu. Tedavi edilememesi durumunda hastanın ölüm riski
vardı. Biz bu hastamızın transkatater yöntemle kalp kapağını genişletmek istedik.
Fakat kasıktaki ana damarın çok dar ve
kalpteki basınç farkının çok yüksek olması
nedeniyle başarılı olamadık. Hastanın sağlığına kavuşması için girişimsel ve cerrahi
yöntemle, yani hibrid yöntemi ile kalp kapağının genişletilmesinin uygun olacağını
planladık. Kalp Cerrahimizin de yardımı ile
Anjiyo laboratuarımızda çalışan kalbi göğüs kafesinden çıkardık. Kalp Cerrahımız,
kalbin alt ucundan girişim yapacağımız yeri bize gösterdi. Bizde iğne katater yardımı
ile kalbe girip, kalp kapağını tersten geçmek sureti ile uygulamamızı gerçekleştirdik. Balonla kapağı genişlettik. Kalpte işlemimiz öncesi 120 olan basınç farkını
30’a düşürdük. Dolayısıyla göğsü açarak
kalbi durdurmadan minimum cerrahi ile
bu işlemi tamamladık. Şimdi küçük çocuğumuzun kalp kapağı genişlemiş oldu ve
kalpteki sıkıntıları giderildi. Sağlığı da çok
iyi.”
Gerçekleştirdikleri bu uygulama-
Pasif Sigara İçiciliği ve Kalp-Damar Hastalıkları
artmaktadır. Kalbin gevşeme ve kasılma fonksiyonlarının azaldığını
bu çalışma ile göstermiş olduk. Bu da kalp yetmezliği gelişme riskini artırmakta ve kalp yetmezliği bulunan hastalarda kalp yetmezliğinin kötüleşmesine neden olmaktadır.
Kliniğimizde yapılan başka bir çalışma ile pasif sigara dumanına
maruz kalan sağlıklı bayanlarda kan basıncının ve kalp hızının arttığını gösterdik. Japonya’dan yapılan bir çalışmada evde ve işte sigaraya dolaylı maruz kalan bayanlarda kan basıncının anlamlı arttığı izlenmiştir. Ayrıca doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda sigara maruziyeti kalp krizi ve inme riskini çok fazla artırmaktadır. Bu
bilgiler ışığında bayanların sigara dumanına daha hassas olduğu
saptanmıştır. İngiltere’den yapılan bir çalışmada pasif sigara içicilerinde aktif sigara içicilerine benzer şekilde kalp krizi riskini artıran
zararlı iltihabi ve pıhtılaşmaya yatkınlık yapan kan belirteçlerinin
arttığı gösterilmiştir. Pasif sigara içiciliği bu çalışmalarda da gösterildiği gibi kalp damar sağlığı açısından oldukça zararlıdır.
Çocuklarda sigara maruziyeti yine çok önemli sağlık problemlerine yol açmaktadır. Bebeklerde ani ölüm, akut astım, orta kulak iltihabı, zatürre gibi hastalıklara sigara dumanına maruz kalan çocuklar daha sık yakalanmaktadır. Pasif sigara içicisi çocuklar ileriki
yaşamlarında çok daha sık sigara bağımlısı olmaktadırlar. Çocukların sigara dumanından korunmasına ve çocukların etrafında sigara
içilmemesine özellikle dikkat edilmelidir. Bunlarla birlikte kapalı ortamlarda sigara içme yasağı getirilmesi birçok ülkede kalp damar
hastalığı ve kalp krizi sıklığını anlamlı şekilde azaltmıştır. Bu etkilerin kısa dönem içinde ortaya çıktığı birçok ülkede yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. ABD’den yapılan bir analizde ABD, İtalya,
İskoçya ve Kanada’da toplu alanlarda sigara yasağının kalp krizi
görülme sıklığını yüzde 17 azalttığı ortaya konulmuştur. Yine İzlanda’da sigaranın toplu alanlarda yasaklanması ile kalp krizi görülme
sıklığının yüzde 21’lik bir düşüş sağlanmıştır. İtalya’da sigara yasağı
ile 35-65 yaş arasında kalp krizi sıklığı yüzde 11,2, 65-75 yaş arasında yüzde 7,9 oranında azalma izlenmiştir. Kalp krizi sıklığındaki
bu düşüşler pasif sigara içiciliğinin önlenmesi ile ne kadar büyük
fayda sağlayacağını göstermektedir.
Tüm bu bilgiler ışığında ülkemizdeki toplu alanlarda sigara yasağını son derece olumlu buluyoruz. Bu yasağın olumlu etkilerinin ülkemizde de görüleceğini inanıyoruz. Pasif ve aktif sigara içiciliğin
önlenmesi için gayretlerin artırılması toplum sağlığı için büyük faydalar getirecektir.
nın transkateter ile geçilemeyen aort darlığı olan hastada kalpteki aort kapağının
hibrid anjiyo yöntemi ile genişletilen Türkiye’de ilk işlem olduğuna dikkat çeken
Prof. Dr. Nazmi Narin, “Türkiye’de çocuklarda doğuştan kalp rahatsızlığı bulunma
oranı % 0,6- 0,8. Doğuştan kalp rahatsızlığı bulunan çocuklarda, bu tür aort rahatsızlığının görülme oranı ise yüzde 3-6’dır.
Dolayısıyla bu yöntem sıkıntılı bu problemi
gidermek için bize yeni bir ufuk olacaktır.
Aynı zamanda bu işlemin Türkiye’nin ilk
hibrid pediatrik anjiyo laboratuarı olan ünitemizde gerçekleştirilmiş olması da gurur
kaynağıdır” diye konuştu.
ERÜ Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı
ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof.
Dr. Mustafa Öztürk ise, bu operasyonun
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin, cerrahların ve kardiyologların becerisini gösterdiğini belirtti. Prof. Dr. Öztürk,
“Eğitim, teknoloji ve bilim ilerledikçe insanlar daha kaliteli bir yaşam sürüyorlar, daha kolay ameliyatlar geçirebiliyorlar. Kardiyologlarımıza ve cerrahlarımıza teşekkür ediyorum” dedi.
Rehber öğretmenlere
diyabet eğitimi verildi
Sabancı Kültür Sitesi’nde düzenlenen seminerin açış konuşmasını Erciyes Üniversitesi
Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı
Başkanı Prof. Dr. Selim Kurtoğlu yaptı. Prof.
Dr. Kurtoğlu, Kayseri'de çocukların yüzde
14'ünün fazla kilolu, yüzde 5'inin de obez olduğunu söyledi.
Türkiye'de her yıl bin 700 çocuğun
şeker hastalığına yakalandığını kaydeden
Prof. Dr. Kurtoğlu, Kayseri'de yaptıkları araştırmalarda bel çevresi kalınlığının 5 yıl önceye
oranla 2-4 santimetre arttığını tespit ettiklerini
anlattı. Prof. Dr. Kurtoğlu, “Bir insanın bel
çevresinin boyunun yarısını geçmemesi gerekir. Kayseri’de çocuklar üzerine yaptığımız araştırmada, kentte çocukların yüzde 14'ünün
fazla kilolu, yaklaşık yüzde 5'inin de obez olduğu sonucuna vardık” dedi.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Mustafa Kendirci ise, çocukluk döneminde şeker hastalığının genellikle 10-14
yaşları arasında ortaya çıktığını kaydetti. Son
yıllarda bebeklik döneminde de şeker hastalığı
görülmeye başlandığını ifade eden Prof. Dr.
Kendirci, ''Kayseri'de de her yıl toplam 70-80
çocuğa şeker hastalığı tanısı konuluyor. Son
10 yılda hastalığın görülme oranı 2 kat arttı''
diye konuştu.
Psikolog Aslı Hilal Kılıçarslan, Diyetisyen Zeynep Caferoğlu ve Diyabet Eğitim
Hemşiresi Nurten Variyenli’nin diyabet ile ilgili
sunumlarının ardından seminer, soru cevaplarla sona erdi.
SAYFA -10:Layout 3
24.03.2011
15:29
Sayfa 1
10
Bülten Erciyes TIP
PSİKİYATRİSLER, AHLAKIN GELİŞİMİ VE NÖROBİYOLOJİSİ’Nİ ELE ALDI
E
rciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı tarafından düzenlenen panelde “Ahlakın Gelişimi ve Nörobiyolojisi” ele alındı.
Gevher Nesibe Hastanesi Başhekimlik Toplantı Salonu’nda gerçekleştirilen
panelin ilk konuşmasını ERÜ Tıp Fakültesi
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları
Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Didem
Behice Öztop yaptı.
Çocuklarda ahlak gelişimiyle ilgili
sunumunda Yrd. Doç. Dr. Öztop, ahlakın bireyin topluma uyum sağlamak için değerler
sistemi oluşturma sürecini, ahlak gelişiminin
ise doğru ve yanlış esaslarla ilişkili düşünceler, duygular ve davranışları içerdiğini kaydetti.
Ahlak gelişim kuralları ve ahlaksal
gerçeklik evrelerini sıralayan Yrd. Doç. Dr.
Öztop, “Adalet duygusu çocukların, kendi aralarında kurdukları işbirliği, karşılıklı saygı
ve dayanışmalar sonucu gelişir. Birinci Evre
(5-7 yaş) adaletin otorite ve kanunla eş anlamlı olduğu evredir. İkinci Evre (7-12 yaş),
eşitlik kavramının itaatin üstünde algılandığı,
emirlere adil olmaması halinde uyulmadığı
evredir. Üçüncü Evre ise (12-14 yaş), her bi-
reye içinde bulunduğu koşullar dahilinde adil davranmayı kapsayan eşit adalet evresidir. Erken ahlaki gelişimde, insanların farkında olma ve rol üstlenme gerekliliği; sonraki
ahlak gelişiminde de güncel ahlaki yargıda
bulunma deneyimleri ortaya çıkar” dedi.
ERÜ Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ertuğrul Eşel de,
“Ahlakın Evrimsel Gelişimi ve Nörobiyolojik
Temelleri” başlığı altında sunum yaptı.
Prof. Dr. Eşel, ahlakın doğru ve yanlış olan davranışları belirleyen bir kavram,
ahlaki gelişmenin, psikolojik, sosyal ve biyolojik faktörlerin etkileşmesinin sonucu, ahlaki karar vermenin ise duygusal bir işlem olduğunu ifade etti. Ahlakın neden nörobiyolojik olduğunun üzerinde duran Prof. Dr.
Eşel, son yıllardaki çalışmaların ahlaki yargıların çoğunda hızlı ve otomatik çalışan affektif sezgilerin rolünün büyük olduğunu ortaya koyduğunu belirtti.
İnsanların çoğu ahlaklı olma eğiliminde
Sunumunda ahlakın evrimsel temeli, sosyalleşme sonuçlarına da dikkat çeken Prof.
Dr. Eşel, “Ahlaki davranışların ilkel şekilleri
sosyal yaşamı tercih eden hayvan gruplarında ortaya çıkar. Sosyal hayvanlarda grupta
Prof. Dr.
Cemal KAHRAMAN
Kalp-Damar Cerrahisi
Anabilim Dalı Başkanı
[email protected]
G
ünümüzde giderek artan önemli sağlık sorunlarından birisi de venöz trombozdur. Bu patoloji sıklıkla uyluk ve bacak bölgesindeki derin venlerde görülür. Damar içi pıhtılaşmanın oluşmasıyla hastanın ilgili ekstremitesinde ağrı, ödem, şişlik
ve yürümekle şiddetli hassasiyet dikkati çeker. Başlangıç dönemini takiben ilk bir haftalık süreçte pıhtı (trombüs) damar iç duvarına zayıf olarak tutunduğu için yürüme esnasında koparak
dolaşım yoluyla akciğer damarlarına giderek damar tıkanıklığına (pulmoner emboli) sebep olabilir. Bu durumda hastada ani gelişen nefes darlığı, derin nefes alma esnasında göğüs ağrısı
ve kanlı balgam çıkmasına neden olur. Bazen de ani ölüm görülebilir.
Alt ekstremitede gelişen diğer belirtiler damar tıkanıklığının lokalizasyonuna göre kızarıklıktan morluğa kadar değişen renk değişikliği, solukluk, soğukluk ve hareket kısıtlığı
şeklindeki bulgular olabilir. Hastaya acil tedavi uygulanmadığı
takdirde birkaç gün içinde ayakta gangren gelişebilir. Bu nedenle hasta gangren nedeniyle ayağını kaybedebilir. Ilımlı seyreden klinik bulgular varlığında erken dönemde başarılı tedavi
yapılmadığı durumlarda ayakta çap farkı kalıcı olur. Geç
dönemde (tıkanıklıktan 3-5 yıl sonra) kronik venöz yetmezlik olarak tanımlanan bulgular gelişir. Bu bulgular ödem ve çap farkı
eşliğinde ayak bileği düzeyinde deri ülserleri, enfeksiyon varlığı
ve uzun süre ayakta
kalmakla aşırı yorgunluk
hissi ve ağrının oluşmaya başlamasıdır. Kişi
bu rahatsız nedeniyle
işini göremez duruma
gelir. Uzun süreli hastane
tedavilerine rağmen başarı sonuç elde edilemez.
yaşamak uğruna hangi dürtülerin baskılanması, hangilerinin değiştirilmesi gerektiği bilgisi az çok gelişmiştir. Özellikle insana yakın
olan primatlarda ahlaki davranışın birçok örneklerine rastlanmakta. Birçok maymun türünde kendi yakınlarını ve arkadaşlarını agresyondan korumak için ona sarılma, saldırgandan uzaklaştırma davranışı sıkça görülür.
Hayvanların yakını olmayan türdeşleri ile yiyeceklerini paylaştıkları, hatta bazen hasta olana yardım ettiklerine dair anekdotal bilgiler
vardır. Bu davranışlar aslında hayvanlarda
da empatinin bir miktar gelişmiş olduğunu
gösterir. Primatlarda bir kavgada yenilmiş olan hayvanı, arkadaşlarının kollarını onun
omzuna atmak suretiyle teselli ettikleri bildirilmiştir. Evcil hayvanların evdeki herhangi
birisi hastalandığında ‘distres’ işaretleri gösterdikleri bildirilmektedir. Sıçanların yemek
pedalına basmayı öğrendikten sonra, bu
pedala basmanın gözlerinin önünde bir arkadaşlarına acı verdiğini gördükten sonra
basmamaya başladıkları gözlenmiş. Maymunlar haksızlığa uğradıklarında ya da birisinin haksızlığa uğradığını gördüklerinde olumsuz tepkiler veriyorlar. Yani; ilkel bir adalet duygusu maymunlarda da var. Sonuç
olarak, evrimsel süreç insanları sosyal grup içinde ahlaklı davranacak biçimde programlamıştır. Dolayısıyla tüm kültürlerde insanların çoğu ahlaklı olma eğilimindedir. Bu görüş
insanın temelde kötü içgüdülerle donatılmış
olduğunu, uygarlığın bu doğal güçler üzerinde baskı kurarak, bir kültürel süper ego oluşturmak suretiyle onları kontrol ettiğini ileri
süren Freudien görüşe terstir” diye konuştu.
İsteklerin anında doyurulma isteği, sıklıkla
engellemelere karşı aşırı reaksiyon, affektif
yüzeysellik, dürtüsellik, yargı kusurları (yapılacak veya seçilecek davranışın kısa ve uzun dönem getirileri konusunda hatalı karar
verme), hatalardan öğrenememe ve manüpülatif davranış görüntülerinin anti sosyal
kişiliği ifade ettiğini kaydeden Prof. Dr. Gönül, duygular üzerine şunları söyledi: “Kişilerin kendilerinin dahil olduğu durumlarda,
beynin yargı ve karar alma yetenekleri ile ilgili bölgelerde işlev kaybı oluyor ve karar süreci doğru durum için uzuyor. Kişilerin kendilerinin dahil olmadığı durumlardaki yargıları, ahlaki ikilem içermeyen durumlarınkine benziyor” dedi.
Soru cevap kısmının ardından panel sona erdi.
Panelin son konuşmacısı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Saffet Gönül
ise, “Ahlaki Değerlendirme Beyinde Görüntülenebilir mi?” şeklinde sunum yaptı.
YA Ş A M I T E H D İ T E D E N Ö N E M L İ S A Ğ L I K S O R U N L A R I N D A N V E N Ö Z T R O M B O Z İ S
Derin venöz trombozun bu özellikleri nedeniyle ani
gelişen ağrı, ödem ve diğer ekstremiteye göre belirgin şişliğin
gözlenmesi durumunda kişinin zaman geçirmeden doktora
başvurması gerekir. Yukarıda belirtildiği gibi erken dönemde
yaşamı tehdit eden akciğer damar tıkanıklığı ve venöz gangren
sonucu ayağın kaybı ve başarısız tedavi sonrası geç dönemde
gelişen klinik bulgularla yaşam boyu eziyet çekmemek ve iş
kaybına kadar gidebilen bu hastalıktan olumsuz yönde etkilenmemek için olayla ilgili kısa bilgi vermek gerekir.
Hastalık daha çok kimlerde görülür. Koruyucu tedavisi var mıdır. Böyle bir durumda ne yapmalıdır. Bunlardan
bahsetmek yararlı olacaktır.
Hastalık için en önemli riskler: uzun süre haraketsiz
yatmak (yatak istirati), yaşlılık, obezite, gebelik (özellikle gebeliğin son üç ayı), lohusalık (doğumdan sonraki ilk 15-20 günlük
süre), doğum önleyici ilaçların (oral kontraseptiflerin) kullanılması, ailesel yatkınlık, bazı kan hastalıklarının varlığı (protein cs eksikliği), travma (otomobil kazaları, kemik kırıkları), uzun
süren operasyonlar olarak sınıflandırılabilir. Özellikle iki saati
aşan ameliyatlardan sonra görülme olasılığı artar Bu risk faktörlerinin varlığında venöz tromboza karşı koruyucu önlemler alınabilir. Örneğin gebelik ve gebelik sonrası ilk bir ay içinde hareketli olmak ve varis çoraplarının kullanılması yararlı olabilir.
Ailesel yatkınlık varsa doktor kontrolü ve risk faktörlerinin araştırılması, protein C-S eksikliğinde yaşam boyu antikoagulan tedavinin uygulanması gerekebilir. Venöz tromboza ait yukarda
belirtilen bulgular geliştiğinde hiç zaman kaybetmeden hastanın hastaneye ve mutlaka kardiyovasküler bir kliniğe başvurması gerekir.
Hastalığın başarılı tedavisi ilk günlerde başvuran
hastalarda elde edilir. İyi bir fizik muayene, venöz Doppler
USG ve venografik tetkikler ile tanı konulabilir. Tanılamadan
sonra hastanın mutlaka hastaneye yatırılması gerekir. Hastane
tedavisi yaklaşık 7-10 gün sürmektedir. Venöz tromboz geliştikten sonraki ilk 3 günlük süre başarılı tedavi açısından en kıymetli zamanı teşkil etmektedir. Erken başvuru döneminde (ilk
üç gün) damar içinde gelişmiş olan trombüs pıhtı eritici (trombolitik) ilaçların kullanılması ile tamamen eriyip kaybolmakta
ve tıkanan damar yeniden dolaşıma açılmaktadır. Yine bu sü-
reçte yapılan cerrahi uygulamalarla damar içindeki pıhtının çıkarılmasıyla yüzde yüz başarılı sonuçlar alınmaktadır. Bu tedavilerden sonra radyolojik tetkiklerde damar tıkanıklığının tamamen geçtiği tespit edildikten sonra hastalar taburcu edilmektedir. Ancak hastaların en az altı ay ve bazı durumlarda bir
yıl süreyle ilaç tedavisi eşliğinde poliklinik kontrolü zorunlu olmaktadır. Bir haftadan sonraki başvurularda tedavinin başarısı
önemli oranda azalmakta ve geç dönemde sık sık olmak üzere
uzun süren hastane tedavileri, rahatsızlık nedeniyle iş görememe gibi ciddi sorunlar söz konusu olmaktadır. Kronik venöz
yetmezlik olarak bilinen geç dönem komplikasyonları vasküler
cerrahi, plastik cerrahi ve dermatoloji uzmanlarından oluşan bir
ekip tarafından tedavi edilmelidir. Venöz ülser, deri değişiklikleri, ödem ve hareket kısıtlılığını içeren bu sorunlar tıbbi tedavi,
istirahat tedavileri, intermittant kompresyon cihazlarının tatbiki
ve kombine cerrahi girişimleri ile tedavi edilmektedir. Tüm bu
yoğun tedavi olanıklarına rağmen çoğu kez başarılı sonuçlar temin edilememektedir.
Tedavideki yanlış uygulamalarla (yalnız kanı sulandırıcı ilaçların kullanılması) ve yanlış teşhis nedeniyle etkin tedavi süresinin geçirilmemesi gerekir.
Ülkemizde venöz tromboz için en önemli risk grubunu; gebelik, lohusalık dönemi, kemik kırıkları ve buna bağlı
uzun süren ameliyatlar ile yaşlı kesim teşkil etmektedir. Tedavide başarılı sonuçlar erken dönemde uygulan etkin tedavi sayesinde elde edilmektedir.
Riskli grupta hastalıktan korunmanın en iyi yolu; aktif ve hareketli olmak,günlük yeterli sıvı alımını temin etmek, özellikle gebelik ve lohusalık döneminde hareketli olmak, geçici
olarak varis çorapları kullanmak, yatarken ayakların kalp seviyesinden yukarıda
tutulmasını sağlamak,
protein C-S eksikliği
gibi kalıcı sorunlar
varsa yaşam boyu kanı sulandırıcı ilaçların
kullanılmasını ihmal
etmemek gerekir.
SAYFA -11:Layout 3
30.03.2011
09:14
Sayfa 1
11
Bülten Erciyes TIP
Doç. Dr.
Alper AKCAN
Genel Cerrahi Anabilim
Dalı Öğretim Üyesi
acakcan @erciyes.edu.tr
Ü
lkemizde tiroid hastalığı her 10 kişiden 3 tanesini etkilemektedir. Tiroid hastalıkları bayanlarda daha sık görülmektedir.
Tiroid hastalıkları ülkemizin bazı bölgelerinde daha sık görülmekte olup şehrimizde bu yerlerden bir tanesidir. Tiroid bezi
boynun ön kısmında, Adem elması diye adlandırılan kıkırdak
çıkıntının altında yer alan, kelebek şeklinde, küçük bir endokrin
bezdir. Sağ ve sol olmak üzere iki kısımdan (lob) oluşmaktadır.
Normalde her lob ortalama 4 cm uzunluğunda ve 1-2 cm genişliğindedir. “Tiroid” eski Yunanca kökenli bir kelime olup
“kalkan” anlamına gelmektedir. Yalnızca 15-20 gram ağırlığında
olmasına rağmen salgıladığı hormonlar ile büyüme ve gelişmede temel rol oynamaktadır. Tiroid bezi, “tüm vücut fonksiyonlarının düzenleyicisi” olarak ta adlandırılır.
Günümüzde tiroid hastalıklarının birçoğunun tedavisi mümkündür. Tedavi edilmemiş tiroid hastalıkları ise ciddi ve kalıcı sorunlara neden olabilmektedir. Halkın bu konuda bilinçli olması,
kişilerin ve ailelerin tiroid hastalıkları konusunda uyanık olmaları gerekmektedir. Bu kişiler en ufak bir şüphede hekimleri ile
temasa geçerek, erken dönemde hastalığın kontrol altına alınmasını sağlayabilirler.
Tiroid bezi hastalıkları, basit guatrdan yaşamı tehdit eden tiroid kanserine kadar değişir. En sık rastlanan hastalıklar, tiroid
hormonları üretimindeki düzensizliklerdir. Tiroid hormonları aşırı miktarda salgılandığında hipertirodizm, yetersiz miktarda
salgılandığında ise hipotirodizm meydana gelir. Tiroid bezinin iltihaplanmasına tiroidit adı verilirken tiroid bezinin normalden
büyük olmasına ise guatr olarak adlandırılır. Guatrda, tiroid bezi
büyümüştür ancak fonksiyonlarında bozulma yoktur. Bu büyüme tek yada çok sayıda (multinoduler guatr) nodüller şeklinde olabilir. Guatr, her zaman hastalık anlamına gelmemektedir. Ergenlik çağında ve hamilelikte tiroid bezi büyüyebilmektedir. Bu tip büyümeler “fizyolojik büyümeler” olarak adlandırılır
ve hastalık olarak kabul edilmezler. Multinodüler guatr özellikle
yaşlı kişilerde sıktır ve sıklıkla yakınmasız seyrederler. Tek nodüllü guatr ise toplumun %5’inde görülmektedir. Tek nodüllü
hastaların çoğu tiroid bezinde bir problem olduğundan habersizdir. Tiroid bezinde nodül yapan pek çok neden vardır. Bunlardan biri ve en önemlisi de kanserdir. Bu nodüller sıvı içeren
(kistik), iyi huylu tümör (adenom) yada kanser olabilir. Tiroid
bezinin kalan dokusu sıklıkla normal olduğundan bezin fonksi-
Uzm. Baki MURATOĞLU
Döner Sermaye İşletmesi
Müdür Yardımcısı
Ü
[email protected]
niversite hastanesi döner sermayeleri verilen sağlık hizmet bedellerine ilişkin geri ödemeleri yıllardır Sağlık Uygulama Tebliğlerinde belirtilen fiyatlar ve kriterler üzerinden
almaktadırlar. Sağlık Uygulama Tebliğlerinde 2004 yılına kadar belirli oranlarda bir fiyat artışı gözlenirken 2004 yılında
ciddi bir fiyat düşüşü yaşanmış ve takip eden yıllarda da hemen hemen tüm hizmetlerde nerdeyse reel bir fiyat artışı olmamıştır.
Üniversite hastaneleri 3.basamak sağlık kurumları olmasından dolayı baktıkları hastaların çoğunluğu komplike vakalardan oluşmaktadır. Dolayısıyla bu komplike vakaların maliyetleri de yüksek olmaktadır. Oysa yayınlanan tebliğlerdeki fiyatlar üniversite hastanelerinin hasta maliyetlerini karşılamaktan
uzaktır.
Sağlık Uygulama Tebliğlerinde hizmet fiyatlandırması 3 ana
başlıkta sınıflandırılabilir. Birincisi ayaktan tedavilerde 50 branş için Vaka Başı Ödeme modeli uygulanmaktadır. Hasta
hangi branşta muayene olursa o branşta yapılan her türlü tetkik ve işlem için tek bir fiyat ödenmekte ve 10 gün içerisinde
aynı branşa yapılan diğer başvurulara ilave ücret ödenmemektedir. İkinci olarak yatan ve günübirlik hastalarda yaklaşık
5100 hizmetin fiyatının olduğu hizmet başı ödeme uygulamasıdır. Üçüncü olarakta 2396 paket işlem fiyatının olduğu Tanıya Dayalı Paket Fiyat uygulamasıdır.
T İ R O İ D H A S TA L I K L A R I
yonu sıklıkla normaldir. Bu hastalıklarda ne gibi yakınmalar olmaktadır? Hipertiroidizm tablosunda; tiroid bezinde büyüme,
iştah artışına rağmen kilo kaybı, sinirlilik, terleme, sıcağa tahammülsüzlük, kalpte çarpıntı, hipertansiyon, sık dışkılama, kas
güçsüzlüğü, ellerde titreme, göz kapağının yukarıya doğru gerilmesi, göz kapağında şişme, göz kürelerinin öne doğru çıkması, saç dökülmesi, saç tellerinde incelme gibi yakınmalar söz konusu iken hipotiroidizm varlığında ise halsizlik, çabuk yorulma,
hareketlerde yavaşlama, kalp atışlarının yavaşlaması, uykuya eğiliminin artması, soğuğa karşı dayanıksızlık ve sürekli sıcak ortamlarda bulunma isteği, ses kalınlaşması, yavaş ve kısık sesle
konuşma, deride kalınlaşma, kuruluk, saç dökülmesi, kabızlık,
terleme azlığı, yüzde ve gözkapaklarında şişkinlik ve tiroid bezinde büyüme gibi yakınmalar olmaktadır. Tiroid bezinin mikrobik olmayan iltihabı olan tiroidit tablosunda ise tiroid bezi üzerinde ağrı, sıcaklık, kırmızılık, boyun hareketlerinde ağrı ve kısıtlanma, tiroid bezinde akut, ağrılı büyüme, yutma güçlüğü gibi
yakınmalar olurken guatr durumunda çoğunlukla tiroid bezindeki büyüme dışında belirti veya bulgu yoktur. Büyümeden dolayı çevre dokularda bası belirtileri ortaya çıkabilir. Nefes darlığı
ve yutma güçlüğü görülebilir.
Muayenede nodülün sert olması ve nodülün olduğu tarafta
boyunda ele gelen lenf bezlerinin olması kanseri düşündürmekle birlikte fizik muayene tek başına nodülün doğasını belirlemede yeterli değildir.
Tiroid hastalıklarının tanısında en önemli testler ultrasonografi
ve sintigrafidir. Her iki yöntem nodül(ler) ve nodül çevresindeki
tiroid dokusu hakkında bilgi verir. Sintigrafide radyoaktif tutulum göstermeyen nodül “soğuk nodül” olarak adlandırılır. Radyoaktif iyotu bezin diğer kısımlarına göre daha çok tutan nodül
ise “sıcak nodül” olarak adlandırılır. Nodülün soğuk karakterde
olması kanser riskinin %15-20 kadar yüksek olması anlamına
gelmektedir. Sıcak nodüllerde ise kanser olma riski daha düşüktür (%5-10). Tanı için ikinci basamak biyopsidir. Nodüllerin doğasını belirlemede en etkin yöntem ince iğne aspirasyon biyopsisi ile hücre örneklemesidir.
Bir zamanlar tiroid hastalıklarının tek tedavisi cerrahi idi.
1909’da İsviçreli Theodor Kocher tiroidektomiyi güvenilir bir
yöntem olarak uyguladığı için Nobel ödülünü almıştı. Son 50
yılda tiroid bezi hastalılarının tedavisinde birçok gelişmeler olmasına karşın cerrahi tedavi halen pek çok tiroid hastalığında
en etkili tedavi şeklidir. Cerrahi tedavi sırasında, tiroid bezinden
alınan örnekleme “kanser ya da kanser şüpheli doku” olarak
bildiriliyorsa tüm tiroid dokusu alınmalıdır. Cerrah, aynı zamanda boynu dikkatli bir şekilde inceleyip kanserli doku içeren ya
da kanser şüphesi olan lenf bezlerini uzaklaştırmalıdır. Son dönemde, ameliyat öncesi değerlendirmede şüpheli lenf nodu
saptanmayan hastalarda dahi hem hastalığın yaygınlığını daha
iyi değerlendirmek hem de kanser tarafından tutulma olasılığı
olan lenf nodlarını vucuttan uzaklaştırmak amacıyla tiroid bezine en yakın bölgedeki lenf nodlarının çıkartılması gerektiğini ileri süren yazarlar giderek artmaktadır.
Nodülün tedavisi nodülün doğasına bağlıdır. Sintigrafik olarak
sıcak ve biyopside kanser hücrelerin saptanmadığı nodüller rahatlıkla iyi huylu olarak değerlendirilebilirler. İyi huylu nodüller,
hormon tedavisi ile kontrol altına alınabilir, boyutları azalabilir.
Bu tür hastaların kontrol tetkikleri mutlaka her 6 ayda bir yapılmalıdır. Çoğu iyi huylu nodüllerin boyutları, hormon tedavisine
rağmen değişmemektedir, artmamaktadır. İlaç tedavisine rağmen büyüyen bir nodül varsa mutlaka kanserden şüphelenmek
gerekir. Kötü huylu tümörlerin cerrahi tedavisi çok etkilidir ve
bu hastalarda tedavi şansı oldukça yüksektir. Tiroid nodülü nedeniyle ameliyat edilen hastaların büyük kısmı, kalan tiroid dokusunda nüksün önlenmesi amacıyla, tiroid hormonu içeren
hapları ömür boyu kullanırlar. Hormon kullanılmasına rağmen
nodül nüksleri, fazla bırakılan tiroid dokusunda çok küçük olup
farkedilemeyen nodüllerin zaman içinde büyümesi sonucunda
gelişir. Hastaları ikinci bir cerrahi riskine maruz bırakmamak için
multinodüler guatrda tiroid bezinin tamamının çıkartılması günümüzde tercih edilen cerrahi tedavi şeklidir. Bu hastalar daha
sonra kullanması gereken tiroid hormon tabletleri ise hasta kontrol altında olduğu sürece hiçbir sorun teşkil etmemektedir. Asıl
problem, yetersiz cerrahi ya da radyoaktif iyot tedavisi sonucu
hastalığın tekrar ortaya çıkması ile olmaktadır. Tiroidektomi uygulanan hastalar kısa sürede, sıklıkla tiroid ameliyatından sonraki gün, taburcu olmaktadır. Cerrahinin yan etkileri mümkün
olduğunca az olmalı ve cerrahın bu konuda deneyimli ve iyi eğitimli olmasına özen gösterilmelidir. Hipertiroidizmde ise bugün için 3 farklı tedavi yöntemi mevcuttur: Bunlar antitiroid ilaç
tedavisi, cerrahi tedavi ve radyoaktif iyot tedavisidir. Antitiroid
ilaçlar hastalığın alevlenmesini önleyebildiği gibi cerrahi tedaviye ya da radyoaktif iyot tedavisine hazırlamak amacıyla da
kullanılmaktadır. Bu ilaçları kullanmadan önce, hastaların bu ilaçları uzun süre kullanmaları gerekebileceği ve tedavi kesildiğinde her iki hastadan birinde hastalığın tekrar alevlenebileceği mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Cerrahi tedavi; tiroid bezi bası yapacak kadar büyüyen, antitiroid ilaç tedavisine rağmen tekrarlayan hastalığı olan, ilaca bağlı ciddi yan etki gelişen, büyümüş tiroid bezi nedeniyle estetik
kaygısı olan, hastalığı ilaç tedavisi ile kontrol altına alınamayan,
tedavinin hemen ardından gebe kalmayı düşünen ve çocuk
hastalara önerilir. Radyoaktif iyot tedavisi ise yaşlı ve ek problemlerinin ağırlığı nedeniyle cerrahi uygulanamayacak olgularda tercih edilmelidir.
ÜNİVERSİTE HASTANELERİ ve SUT
Son yıllarda yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliğlerinde Tanıya Dayalı Paket Fiyat uygulaması sayısının artması yönünde
bir eğilim vardır. Bu uygulamada örneğin sezeryan, katarak, açık kalp ameliyatı vb. ameliyatlar için hastaneye hastanın maliyeti ne olursa olsun tek bir paket ücret ödenmektedir.
Dolayısıyla üniversite hastaneleri zaten düşük fiyatlarla vermiş oldukları sağlık hizmetinden zarar etmemek için kendi maliyet analizlerini çok iyi bir şekilde yapmalıdır. Maliyet analizini
doğru yapmak için her türlü verinin (işlem, tahlil, tetkik, malzeme, ilaç vb. ) otomasyon sistemine kayıt edilmesi ve kaçakların minimize edilmesi gereklidir.
Kaçakları minimize etmek ve verilen hizmetin tamamını kayıt
altına almak ve hatasız işlem yapmak için kurumda çalışan ve
sağlık hizmeti halkasının içinde olan sekreter, memur, teknisyen, eczacı, hemşire, asistan ve öğretim üyelerine sistemin bir
parçası oldukları olgusunun yerleştirilmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki bir zincirin dayanıklılığı en zayıf halkanın dayanıklılığı kadardır. Eğer halkadan bir kişi görevini tam yapmıyorsa
ve bunu başka kişiler üzerine aktarıyorsa orada hata ve eksik
işlem yapma olasılığı her zaman fazladır. Zaten SUT’ta maliyetini bile karşılamayacak bir ücretle SGK’na fatura edilen bir
işlem daha sonra SGK tarafından inceleme esnasında epikrizde belirtilmeyen bir husustan, fazla kullanılan bir ilaçtan
veya hatalı kayıt edilen bir malzemeden dolayı kesintiye uğradığında bu kesinti hastanemiz döner sermayesine zarar olarak yansıyacak ve bu hataların artması sürdürülebilir kaliteli
sağlık hizmeti vermeyi gün be gün zorlaştıracaktır.
Bilimsel gelişmişliği önde tutarak kaliteli ve etkin sağlık hizmeti veren kurumumuz, bundan sonrada gerekli her türlü özverili çalışmayla halkımız ve ülkemiz için en iyisini yapma çabası ve azmi içinde olacaktır.
Bülten Erciyes TIP
SAHİBİ
Prof. Dr. Kudret DOĞRU
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Doç. Dr. Murat BORLU
İDARİ KOORDİNATÖR
Özcan ÖZYURT
YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ
Üstün TUNCER
EDİTÖR
Şevket ATALAY
YAYIN KURULU
Doç. Dr. Can KÜÇÜK
Doç. Dr. Emine Alp MEŞE
Doç. Dr. İbrahim ÖZDOĞRU
Aydemir KAYABAŞI
Mustafa DOĞAN
Aysel UĞUR
İbrahim BARIN
FOTOĞRAFLAR
Hamza AKTAŞ
DİZGİ- TASARIM
Şerife ÜNEL
HUKUK DANIŞMANI
Av. Tuğba TANRIVERDİ
İLETİŞİM
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri
Basın-Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü KAYSERİ
Tel: (0352) 437 9334 Faks: (0352) 437 5273
Önder Ofset Matbaacılık Tesislerinde basılmıştır
SAYFA -12:Layout 3
24.03.2011
15:39
Sayfa 1