lycose posta

Transkript

lycose posta

>>> SAYI 33
TEMEL B‹LG‹LER
BITMAP GRAF‹K PROGRAMLARI
FARKLI GRAF‹K ‹fiLEME YAZILIMLARI.
WINDOWS
MASAÜSTÜNÜ ÖZELLEfiT‹RMEK
WINDOWS MASAÜSTÜNÜN GÖRÜNÜMÜ NASIL DE⁄‹fiT‹R‹L‹R?
PROJELER
YAZIM DENET‹M‹
WORD ‹LE ÇALIfiIRKEN YAZILANLARIN OTOMAT‹K KONTROLÜ.
34. SAYIDA NELER VAR?
TEMEL B‹LG‹LER
MOB‹L ‹LET‹fi‹M‹N GELECE⁄‹.
INTERNET
ÜCRETS‹Z E-POSTA S‹TELER‹
ÜCRETS‹Z E-POSTA ADRES‹ ED‹NEB‹LECE⁄‹N‹Z S‹TELER.
INTERNET EXPLORER AYARLARI
‹E UYGULAMASININ BAZI ÖZEL AYARLARI.
‹LER‹ SEV‹YEDE TABLOLAR
WEB SAYFALARINDA TABLOLARIN ÖZEL KULLANIMLARI.
WINDOWS
UYARI MESAJLARI.
PROJELER
BELGELER‹N GÜVENL‹⁄‹N‹ SA⁄LAMAK.
INTERNET
INTERNET’TE B‹L‹fi‹M TEKNOLOJ‹LER‹.
INTERNET ÜZER‹NDEN HABERLEfiME.
WEB SAYFASI TASARIMI ‹NCEL‹KLER‹.
MULTIMEDIA VE E⁄LENCE
3 BOYUTLU GRAF‹KLER.
PÜF NOKTASI
ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (VIII)
B‹LG‹SAYARDA MÜZ‹K
B‹LG‹SAYARDA MÜZ‹K YAPMANIN PÜF NOKTALARI.
29 May›s’ta Bayilerde
Kaç›rmay›n!
PÜF NOKTASI
ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (7)
WINDOWS 98 ‹Ç‹N ÖNEML‹ ‹PUÇLARI.
Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için
“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu
0 800 211 61 17
Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30
Abone Servisi
0 800 211 61 18
Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin
etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.
En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek.
Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için
“eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak.
Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleri
Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m:
Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz
Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili,
Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti.
Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste
Özerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin,
Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›m
B‹RYAY A.fi.
Vogel Yay›nc›l›k
Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3
80380 Kas›mpafla-‹STANBUL
Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33
>>>
TEMEL B‹LG‹LER
BITMAP GRAF‹K
PROGRAMLARI
Bir bilgisayar kullan›c›s› bitmap grafiklerle hemen her zaman
karfl›laflabilir, onlarla çal›flmak zorunda kalabilir.
Bilgisayarlar›n nispeten güçsüz ve Internet’in
yayg›n olmad›¤› zamanlarda, s›radan ev kullan›c›lar› için grafik ifllemek hem pek mümkün, hem de
pek gerekli de¤ildi. Ancak günümüzde bu durum
bir hayli de¤iflmifltir. Art›k standard bir ev bilgisayar›yla grafik ifllemek kolayl›kla mümkündür.
Ayr›ca Internet sayesinde insanlar ortaya ç›kard›klar› eserleri rahatl›kla paylaflabilmektedir. Bu
da grafiklerle u¤raflmak isteyen kullan›c›lar için
teflvik edici bir unsur olmaktad›r.
Ancak tabii ki ne kadar modern olursa olsun,
bir PC kendi kendine grafik iflleyemez. Her iflte
oldu¤u gibi, bunda da baz› özel yaz›l›mlar›n kullan›lmas› gerekir. Windows iflletim sistemi ilk ortaya ç›kt›¤› günden bu yana Paint ad›ndaki küçük
ve basit bir grafik iflleme uygulamas›n› da bünyesinde bar›nd›rm›flt›r. Ne var ki Paint gerçekten de
oldukça basit ve yetersiz bir uygulamad›r, kullan›c›ya en temel ve ço¤unlukla da
yetersiz ifllevleri sunar. Bu
yüzden ekranda birkaç
çizgi çizmekten
daha
faz-
las›n› yapmak isteyen kullan›c›lar›n daha geliflmifl
uygulamalara ihtiyac› olacakt›r. Bu uygulamalar
t›pk› di¤er programlarda oldu¤u gibi ço¤unlukla
CD-ROM üzerinde gelir ve kullan›labilmeleri için
öncelikle bilgisayara kurulmalar› gereklidir.
VEKTÖR VE BITMAP
Günümüzde bilgisayarlarda vektör ve bitmap
olarak iki temel grafik türü kullan›lmaktad›r, haliyle bu türleri ifllemek
için de farkl› yaz›l›mlar gelifltirilmifltir. Daha önceki bölümlerde vektör
ve bitmap grafikler aras›ndaki fark›
detayl› olarak incelemifltik. Ancak
burada yine k›sa bir hat›rlatma yapmak istiyoruz.
Vektör grafikler temelde matematik denklemlerden meydana gelen
do¤ru ve e¤rilerle çizilirler. Bu durum onlara büyük esneklik kazand›r›r, çünkü gerekti¤inde denklemlere
girilen de¤erler basitçe de¤ifltirilerek
çizimlerin boyutlar› hiçbir kalite
kayb› olmadan de¤ifltirilebilir. Ancak vektör kullanarak her tür resmi çizmek mümkün olmayabilir.
Bitmap grafikler ise son derece küçük renkli
noktac›klardan oluflurlar. Bu noktac›klar›n resim
içindeki yerleri ve renkleri sabittir. Bu yüzden
e¤er resmin boyutlar›nda herhangi bir de¤ifliklik
yap›l›rsa, olan noktalar› büyütmek ya da eksiltmek gerekece¤inden, resim kalitesinde belirgin bir
düflüfl meydana gelecektir. Buna ra¤men bitmap
grafikler ço¤unlukla vazgeçilmezlerdir ve hemen
her yerde karfl›n›za ç›karlar.
Vektör grafiklerin özel programlarla bitmap
grafiklere dönüfltürülmesi son derece kolayd›r.
Ancak ayn› fley bitmap grafiklerin vektöre dönüfltürülmesi için söylenemez.
HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR
●
TEMEL B‹LG‹LER
171
<<<
TEMEL B‹LG‹LER
BITMAP GRAF‹K ED‹TÖRLER‹
Internet kullan›m›n›n yay›lmas› özellikle grafik
alan›ndaki geliflmelere bir hayli yard›mc› oldu.
Herfleyden önce s›radan kullan›c›lar›n bitmap grafiklere olan ilgisi artm›flt›r, ancak tek sebep bu
de¤ildir. Pek çok küçük çapl› yaz›l›m üreticisi
ürünlerini Internet üzerinden daha az masrafla
tüketicinin be¤enisine sunma imkan›
bulmufltur. Ayr›ca yine Internet sayesinde kullan›c›lardan
gelen elefltiriler ve
istekler do¤rultusunda yaz›l›mlar›n› gelifltirebilmeleri de
mümkün olmufltur.
Özellikle amatör ve
yar› amatör uygulamalar›n yayg›nlaflmas›nda
bu oldukça önemli bir unsur olmufltur.
Bitmap grafik iflleme programlar›n›
incelerken, bunlar› birkaç gruba ay›rmak gerekir. ‹lk s›rada kullan›c›ya
basit resimler çizebilmek ya da olan
resimler üzerinde küçük de¤ifliklikler yapabilmek imkan› sunan uygulamalar gelir. Windows içinde bulunan Paintbrush uygulamas›
bunlara iyi bir örnektir.
Bu uygulamalar çok
k›s›tl› yeteneklere
sahiptirler, mesela Paintbrush üzerinde çal›fl›lan resimleri
172
●
TEMEL B‹LG‹LER
sadece BMP format›nda kaydedebilir.
Bu tür uygulamalara farkl› bir
örnek olarak ACDSee program›n›
da göstermek mümkündür. ACDSee temel olarak bugün kullan›lmakta olan tüm resim dosyas›
formatlar›n› okuyabilen bir resim
görüntüleme uygulamas›d›r. Ço¤unlukla bir klasördeki resim dosyalar›na h›zla göz atmak için kullan›l›r, ancak asl›nda çok baflka
marifetleri de vard›r. Özellikle son
sürümlerinde resimleri çevirmek,
baflka formatlara dönüfltürmek ya
da bir web sayfas›na konulacak
flekilde haz›rlamak için özel olarak tasarlanm›fl
seçenekler bulunmaktad›r. Bu ve benzeri programlar bitmap kökenli resimlerle yap›lan çal›flmalar› oldukça kolaylaflt›rabilmektedirler.
Daha ileri seviyedeki kullan›mlar için ise PaintShop Pro ve benzeri geliflmifl uygulamalar kullan›l›r. Bu programlar ister s›f›rdan kendi resimlerinizi çizmenize, isterseniz de mevcut resimler
üzerinde pek çok detayl› de¤ifliklik ve rötufl yapabilmenize imkan tan›yacak flekilde haz›rlanm›fllard›r. Bu gibi programlar çok profesyonel kullan›c›lar d›fl›nda kalan hemen herkesin ihtiyaçlar›na cevap verebilecek kapasitededirler. Günümüzde PC
kullan›c›lar›na hitap eden ve hem vektör, hem de
bitmap grafikleri en yüksek seviyede iflleyebilecek
bir program henüz mevcut de¤ildir. Çünkü bu tür
bir uygulama oldukça karmafl›k ve pahal› olacakt›r, ço¤u PC kullan›c›s› için bunlar büyük dezavantajlard›r.
>>>
foto¤raflar üzerinde çal›flabilmek için gereken pek
çok özel etki ve iflleve de sahiptir. Photoshop yard›m›yla herhangi bir resim üzerinde renkleri de¤ifltirmekten tutun da özel ›fl›k etkileri vermeye
kadar pek çok ifllem gerçeklefltirebilirsiniz.
Bu program› benzerlerinden ay›ran en önemli
özelliklerden biri de, kullan›c›ya "katman" (Layer)
tabir edilen farkl› yüzeylerle resim üzerinde de¤ifliklikler yapabilme imkan› tan›mas›d›r. Mesela
elinizde bir sahil manzaras› ve bir de deve resmi
varsa, bu deveyi bulundu¤u resimden kesip bir
"katman" halinde sahile ekleyebilirsiniz. Ard›ndan
biraz gölgelendirme ve ›fl›k ayar› yaparak, sahilde
gezinen bir devenin resmini rahatl›kla elde edebilirsiniz. Bu katmanlar çal›flma esnas›nda rahatl›kla düzenleyebilece¤iniz flekilde tan›mlan›rlar, ancak tüm de¤ifliklikleri yap›p kaydetti¤inizde tek
bir resim olarak ifllem görürler. Bu da özellikle
kolaj çal›flmalar›n›n kolayl›kla yap›labilmesine
imkan tan›r.
Photoshop özellikle 5.5 sürümüyle birlikte Internet ile ilgili çal›flmalarda da kullan›c›lara de¤iflik seçenekler sunmaya bafllam›flt›r. Mesela
bu uygulaman›n özel ifllevlerinden faydalanarak,
bir web sayfas›na yerlefltirilecek resimlerin kalitesinden mümkün oldu¤unca az ödün verilerek
boyutlar› küçültülebilir. Ayr›ca sitede kullan›lacak resimlerin ba¤lant›lar›nda kullan›lacak küçük boyutlu kopyalar› (Thumbnail) oluflturulabilir.
Bugün için hemen her tür kullan›c›n›n ihtiyac›n› Photoshop kadar iyi karfl›layabilen bir uygulama daha yoktur. Ancak bu program ücretsiz
de¤ildir ve özellikle çok say›daki büyük resim
dosyalar›n› h›zla iflleyebilmek için biraz güçlü
bir bilgisayara gerek duyar.
<
<
<
ADOBE PHOTOSHOP
Bitmap grafikleri ifllemek için gelifltirilmifl en
güçlü ve kullan›fll› programlardan biri Adobe firmas›n›n ürünü olan Photoshop serisidir. Bu program özellikle profesyonel kullan›c›lar için, baflta
bas›n-yay›n olmak üzere grafik ifllemeyle yak›ndan alakal› pek çok ifl kolunda kullan›lmak üzere
gelifltirilmifltir. Piyasaya pek çok sürümü ç›km›fl
ve her ç›kan yeni sürüm grafik iflleme konusunda
yeni standardlar belirlemifltir.
Photoshop çok detayl› ve yetenekli bir grafik iflleme program›d›r. Resim dosyalar› üzerinde akla
gelebilecek her türlü de¤ifliklik ve rötuflu yapabilecek flekilde tasarlanm›flt›r. Bilinen hemen tüm
resim dosyas› formatlar›n› açabilir, iflleyebilir ve
bir baflka formata dönüfltürebilir. Daha da önemlisi herhangi bir resim format›nda dijital olarak
depolanan
TEMEL B‹LG‹LER
Bu iki resimden
de görülebilece¤i gibi,
Photoshop ile ilginç
foto-montaj çal›flmalar›
yapabilmek
mümkündür.
●
TEMEL B‹LG‹LER
173
<<<
TEMEL B‹LG‹LER
<
<
<
D‹⁄ER ALTERNAT‹FLER
Grafik iflleme yaz›l›mlar›
alan›da ad› geçen tek yaz›l›m tabii ki Photoshop de¤ildir. Piyasada farkl› seviyelerdeki kullan›c›lar›n ihtiyaçlar›n› karfl›lamak üzere
haz›rlanm›fl daha pek çok
program mevcuttur. Mesela
Macromedia taraf›ndan haz›rlanm›fl olan Fireworks
adl› program son zamanlarda oldukça popülerlik kazanm›flt›r. Bu program özellikle ayn› firman›n web sayfas› tasar›m› için haz›rlad›¤›
Dreamweaver adl› uygulaPhotoshop ile çal›fl›rken "katmanlar" (Layers) kullanarak resimlerde çok
ma ile uyumlu çal›flacak bifarkl› de¤ifliklikler yapabilirsiniz.
çimde tasarlanm›flt›r. Bu firman›n web sayfas›na www.macromedia.com adreyeni ve ileri sürümleri piyasaya ç›kmaktad›r. Bu
sinden ulaflabilir ve ürünleriyle ile ilgili detayl›
programla ilgili bilgiyi ve Shareware sürümünü
bilgi alabilirsiniz.
www.jasc.com adresinde bulabilirsiniz.
Özellikle web sayfas› tasar›m›yla ilgili olarak
ürünler veren bir di¤er firma da Ulead flirketidir.
HANG‹S‹N‹ SEÇMEL‹?
Bu flirketin web sayfas›na www.ulead.com adreE¤er ciddi olarak grafik iflleme konusuyla ilgilesinden ulaflabilirsiniz. Ulead taraf›ndan gelifltiriniyor, ya da sadece piyasadaki en iyi program› islen Photoimpacts grafik iflleme program› her ne
tiyorsan›z, o zaman Adobe Photoshop uygulamakadar di¤erleri kadar popüler olmasa da, yine de
s›n› seçmenizi tavsiye ederiz. Bu program oldukça
oldukça tutulan bir uygulamad›r.
profesyoneldir ve bugün yay›nc›l›k dünyas›nda daBu bölümde ad›ndan bahsetti¤imiz bir di¤er uyhi yayg›n olarak kullan›lmaktad›r.
gulama olan Paintshop Pro uygulamas› ise Jasc
Ancak e¤er genel grafik iflleme ihtiyaçlar›na yöSoftware flirketi taraf›ndan gelifltirilmektedir. Genelik haz›rlanm›fl, fakat yine de bir hayli becerikli
lifltirilmektedir diyoruz, çünkü t›pk› Photoshop gi- bir program istiyorsan›z, o zaman Paintshop Pro
bi bu uygulaman›n da devaml›
uygulamas›nda ihtiyac›n›z olan herfleyi bulabilirsiniz. Photoshop kadar detayl› olmasa da, bu uygulama ile bitmap grafikler üzerinde detayl› de¤ifliklikler yapma imkan› bulabilirsiniz.
>>>
I
<INFO >
Unutmay›n ki burada bahsi geçen
programlar›n ço¤unun Shareware versiyonlar›n› Internet üzerinden bulabilir ve belirli
bir müddet ücret ödemeden kullanabilirsiniz. Ancak bu uygulamalar›n hiçbiri ücretsiz de¤ildir ve yasal kullan›c› olmak için
onlar› belirli bir ücret karfl›l›¤› sat›n alman›z gerekir.
>>>
174
●
TEMEL B‹LG‹LER
>>>
WINDOWS
MASAÜSTÜNÜ
ÖZELLEfiT‹RMEK
T›pk› çal›flma ortam›n›z gibi, bilgisayar›n›z›n masaüstünü de
kendinize göre ayarlayabilirsiniz.
Windows iflletim sistemi bugün hemen her PC’de
bulunan, en yayg›n iflletim sistemidir denebilir. Ne
var ki yayg›n olmas› özellikle arabirimin sade ve
s›k›c› görünmesine bir engel de¤ildir. E¤er bütün
gün bilgisayar bafl›nda çal›fl›yorsan›z, flüphesiz
Windows arabiriminin görüntüsü sizi çabucak s›kacakt›r. fiüphesiz herkes kkendine has bir çal›flma ve yaflama ortam› yaratmay› sever. ‹nsanlar
bu yüzden evlerini farkl› flekillerde döfler, otomobillerine de¤iflik aksesuarlar takarlar. Peki Windows’un görünümünü kendinize uydurabilmek için
neler yapabilirsiniz? ‹flte bu bölümde yap›labilecek basit ama belirgin de¤ifliklikleri birlikte görece¤iz.
MASAÜSTÜ TEMALARI
Internet üzerinde ya da ayl›k bilgisayar dergileriyle beraber verilen CD-ROM’lar üzerinde "Desk-
top Themes" ad›yla
da bulabilece¤iniz
küçük programlardan Windows masaüstünü flenlendirmek için faydalanabilirsiniz. Bu programlar özellikle
Windows 98 ve
sonra ki sürümler
döneminde ortaya
ç›kt›klar›ndan nispeten yeni uygulamalar say›l›rlar.
Masaüstü temalar› belirli bir konu esas al›narak
haz›rlanm›fl özel Windows simgelerinden, iflaretçilerinden ve sesli uyar› mesajlar›ndan oluflur. Bunlar› bilgisayar›n›za kurdu¤unuzda standard Windows simgelerinin yerini al›rlar ancak ifllevler ayn› kal›r. Bu simgeler genellikle çeflitli canland›rmalara da sahip olabilmektedir. Mesela favori bilgisayar oyunlar›n›n masaüstü temalar› oyunda
kullan›lan iflaretçilerin ve simgelerin ayn›lar›n› bu
defa farkl› amaçlarla Windows alt›nda kullanacak flekilde haz›rlan›rlar. Ayr›ca masaüstünün arka plan› da de¤iflerek oyunun aç›l›fl ekran› ya da
çok ilginç bir sahnesinde al›nm›fl bir resim fleklinde görüntülenebilir.
Masaüstü temalar›n›n say›lar› onbinleri bulur,
bunlar reklam, tan›t›m, e¤lence gibi farkl› amaçlarla yap›lm›fl ücretsiz yaz›l›mlar olabilirler. Ancak baz›lar› ücretsiz de¤ildir ve sat›n al›nmalar›
gerekir. Bunlar› kullan›rken unutulmamas› gereken bir baflka unsur da masaüstü temalar›n›n çal›flmak sistem kaynaklar›ndan faydaland›klar›d›r. Yani fazla güçlü olmayan bir bilgisayar› daha da yavafllatabilmeleri her
zaman için mümkündür.
●
WINDOWS
99
<<<
WINDOWS
ÇEfi‹TL‹ PROGRAMLAR
Windows arabirimini daha detayl› biçimde de¤ifltirmek isteyenler için bafl vurulacak bir baflka
yöntem ise özel haz›rlanm›fl programlardan faydalanmakt›r. Bu gibi programlar ço¤unlukla fazla
vakit harcamadan arabirimin görünümünü köklü
bir biçimde de¤ifltirebilmenize imkan verirler. Ayr›ca her zaman için yap›lan de¤ifliklikleri kolayca
geri alabilmek de mümkündür. Bu programlardan
biri Xteg X-Setup olup, ilgili bilgileri www.lockergnome.com adresinde bulabilirsiniz. Ayr›ca yine ayn› adresten program›n güncellemesini yapmak ta mümkün olabilmektedir. X-Setup size ço¤u Windows’un derinliklerinde yer alan özel ayarlara ulaflma imkan› sa¤lar.
Program›n bir baflka
önemli özelli¤i ise sis-
tem kaynaklar›n› benzer uygulamalar›n ço¤undan
daha az tüketmesidir. Bu da pek güçlü olmayan
bilgisayarlarda bile rahatl›kla ve çal›flmay› yavafllatmadan kullan›labilmesine imkan tan›r. Bir di¤er önemli özelli¤i ise program›n tamamen Freeware olmas›d›r, yani edinmek ve kullanmak için
ücret ödemeniz gerekmez. Bu program›
www.xteg.com adresinde bulabilir ve bilgisayar›n›za indirebilirsiniz.
Windows arabirimini neredeyse kökten de¤ifltirmek için kullanabilece¤iniz bir baflka program ise
Talisman adl› bir uygulamad›r. Bu program› Internet üzerinde www.lighttek.com adresinde bulabilmeniz mümkündür. Talisman kendi türündeki
en baflar›l› programlardan biri say›labilir. Birkaç
küçük ayarla h›zl› ve basit bir biçimde arabirimi
istedi¤iniz biçimde de¤ifltirebilmenize imkan
tan›r. Ne var ki bu program ücretsiz de¤ildir
ve Shareware sürümünü belirli bir süre kulland›ktan sonra sat›n alman›z ya da bilgisayar›n›zdan silmeniz gerekecektir.
Sistem kaynaklar›na çok fazla yüklenmeden
hem Windows 95, hem de 98 için kullanabilece¤iniz bir baflka program ise Desktop Architect ad› ile www.desktoparcihtect.com adresinden edinilebilir. Bu program çok farkl› Windows ayarlar›n› kolayca yapabilmenizin yan›
s›ra, farkl› masaüstü temalar›n› da kullanabilmenize imkan tan›r. ‹stendi¤inde Internet üzerinden otomatik olarak yeni temalar da indirebilen program, fazla güçlü olmayan bilgisayarlarda bile rahatl›kla sistemi yormadan çal›flabilmektedir.
100
●
WINDOWS
>>>
WINDOWS ‹Ç‹NDEK‹ AYARLAR
E¤er herhangi bir program edinme imkan›n›z
yoksa ya da Windows’u tamamen kendi olanaklar›n›zla düzenlemek istiyorsan›z, o zaman bunu
yapman›n en kolay yolu bu ifl için haz›rlanm›fl birkaç basit ayar› de¤ifltirmek olacakt›r. ‹flte flimdi
de bu ayarlar›n neler oldu¤unu ve nas›l kullan›laca¤›n› görece¤iz.
Masaüstünde köklü de¤ifliklikler yapabilmek için
kullan›lan ayarlar›n en önemlileri bir diyalog penceresi içinde toplanm›fllard›r. "Görüntü Özellikleri"
ad›yla tan›mlanan bu diyalog penceresine ulaflmak
için masaüstünde herhangi bir bofl noktaya sa¤
fare tufluyla t›klaman›z, sonra da aç›lan menüden
"Özellikler" seçene¤ine t›klaman›z yeterlidir. ‹lgili
pencere ekrana geldi¤inde bunun birkaç alt bölümden olufltu¤unu göreceksiniz. Her bölümdeki
ayarlara ulaflabilmek için pencerenin en üstündeki
etiketlere t›klaman›z yeterli olacakt›r. fiimdi s›ras›yla "Görüntü Özellikleri" penceresinin alt bölümlerini ve ne ifle yarad›klar›n› görelim.
ARKA PLAN
Bu bölümde Windows masaüstüne kaplanacak
WINDOWS
olan desen ya da resmi seçebilirsiniz. Bu resim
JPG, GIF ya da BMP resim formatlar›nda kaydedilmifl olmal›d›r. Masaüstü için herhangi bir konudaki resimlerden faydalanabilirsiniz, bu kedinizin
bir resmi ya da bir aile foto¤raf› olabilir, seçim
size kalm›flt›r. "Gözat" tuflu ile resimlerinizi koydu¤unuz klasörlere bakabilir ve uygun resimleri seçebilirsiniz.
Ancak burada dikkat etmeniz gereken bir husus
vard›r. Normalde masaüstünde hangi çözünürlük
seviyesinde çal›fl›yorsan›z, resmin de o ölçülerde
olmas› uygun olacakt›r. Mesela masaüstü çözünürlü¤ü 800x600 iken 640x480 piksel ebatlar›ndaki bir resmi kullanmak, ekran›n kenarlar›n›n
bofl kalmas›na sebep olur. Tabii bu durumda ayn›
ekrandaki seçenekler yard›m›yla resmi "çekifltirmeniz" mümkündür, ama bu da kaliteyi düflürecektir. Bu yüzden iyi sonuçlar alabilmek için kullanaca¤›n›z resimleri ya özel olarak seçmeli, ya
da grafik iflleme programlar yard›m›yla rötufllamal›s›n›z.
EKRAN KORUYUCUSU
Bu bölümde bilgisayar›n›z›n ne zaman bekleme
konumuna geçece¤ini ve bu oldu¤unda hangi ekran koruyucusunun çal›flt›r›laca¤›n› belirleyebilirsiniz. Ayn› zamanda yine buradaki ayarlardan bilgisayar›n bekleme konumunda iken güç tasarrufu
yapmas›n› sa¤layacak komutlar verebilirsiniz. ‹lk
bak›flta ekran koruyucu pek önemli bir ayr›nt› gibi görünmeyebilir. Ama akvaryum ya da benzeri
bir temaya sahip olan bir ekran koruyucu bilgisayar›n›za ve çal›flma ortam›n›za renk getirecektir.
●
WINDOWS
101
<<<
WINDOWS
GÖRÜNÜM
Bu k›s›m da yapaca¤›n›z de¤ifliklikler Windows
menülerinin grafik yap›s›n› do¤rudan ilgilendirece¤inden, en etkili olanlar›d›r. Diyalog kutusu
Burada dikkat etmeniz gereken temel nokta seçece¤iniz font ve renklerin uzun çal›flmalar esnas›nda kolay okunabilmesi, göz yormamas›d›r. Çok
parlak renklerle süslenmifl, egzotik yaz› tipleri ilk
baflta göze hofl gelebilir. Ama bir süre sonra yorucu ve hatta can s›k›c› bir hal alabilirler. Bu yüzden seçiminizi dikkatli yapman›z gerekmektedir.
E¤er isterseniz "Düzen" k›sm›ndan önceden belirlenmifl renk kombinasyonlar›ndan hoflunuza giden
bir tanesini seçebilirsiniz.
ETK‹LER
içinde yer alan bir pencerede çeflitli Windows menülerinden örnekler göreceksiniz. Altta ise yaz›
tipleri, renkler ve boyutlarla ilgili ayarlar bulunmaktad›r. Penceredeki menü örnekleri üzerinde
çeflitli noktalara t›klad›¤›n›zda, afla¤›daki k›s›mda
bu bölümlerde kullan›lan renk ve fontlar› görebilir, bunlar› farkl› olanlarla de¤ifltirebilirsiniz.
E¤er bir noktaya t›klad›¤›n›z halde afla¤›daki sat›rlar aktif hale geçmiyorsa, o zaman o bölümde
de¤ifliklik yapman›za izin verilmiyor demektir.
Bu bölümde bulunan seçenekler Windows menülerinde kullan›lan baz› genel simgeleri de¤ifltirmenize yard›mc› olur. Bu simgelerin yerlerine yenilerini koymak için "De¤ifltir" tufluna t›klaman›z ve
sonra da aç›lan pencereden istedi¤iniz simgeyi
seçmeniz yeterlidir. Ancak tabii ki standard Windows simgeleri yerine daha özel fleyler kullanmak
isteyebilirsiniz. Bu türden orijinal simgeleri Internet üzerinde www.everyicon.com adresinde bulabilirsiniz.
Bu k›s›mdaki ikinci seçenek grubu ise baz› özel
Windows görsel etkilerini çal›flt›rmaya yarar. Bu
etkiler görsel aç›dan çok büyük bir de¤ifliklik getirmez, ancak ifllemci
gücünden bir hayli harcayabilirler, bu yüzden de kapal›
tutman›z› tavsiye
ederiz.
>>>
102
●
WINDOWS
>>>
YAZIM DENET‹M‹
PROJELER
YAZIM DENET‹M‹
Word ile çal›fl›rken yazd›klar›n›z›n otomatik olarak
kontrol edilmesini sa¤layabilirsiniz.
Word metin editörü pek çok konuda kullan›c›n›n
iflini kolaylaflt›rmak üzere tasarlanm›fl bir programd›r. Bu program›n özelliklerini kullanarak
hem yaz›m esnas›nda yap›lan hatalar konusunda
uyar›lar›n görüntülenmesini, hem de çal›flma tamamland›ktan sonra yap›lan iflin güvenli ve h›zl›
bir biçimde kontrol edilmesini sa¤layabilirsiniz.
Word Tüm bu kontrolleri seçilen ana dile göre
yapar. Normalde Türkçe Ofis pakedi kullan›yorsan›z, o zaman haliyle Word Türkçe çal›flmaya
ayarl› olacakt›r. Peki ya baflka bir dilde çal›flman›z gerekirse o zaman bu ayar› nas›l de¤ifltirirsiniz? Bu bölümde bunun nas›l yap›laca¤›n› ad›m
ad›m görece¤iz.
Ad›m 1:
Öncelikle metin içerisinde kontrol etmek istedi¤iniz k›sm› seçili hale getirin.
Ad›m 2:
Ekran›n üst k›sm›ndaki seçeneklerden "Araçlar"
isimli olana t›klay›n, aç›lan alt menüden "Dil" fl›kk›na girin. Buradaki menüde "Dil Ayarla " fl›kk›na
t›klay›n.
Ad›m 3:
Aç›lan diyalog penceresi içinde pek çok yabanc›
dilin ad› bulunan bir pencere göreceksiniz. Bu
pencereden istedi¤iniz dili seçin. Ancak unutmay›n ki standart olarak sadece Türkçe ve ‹ngilizce
mevcuttur, di¤er dillerle çal›flmak için ilgili dosyalar› kurman›z gerekecektir. Siz burada ‹ngilizce
dilini seçin.
●
PROJELER
111
<<<
PROJELER
YAZIM DENET‹M‹
Ad›m 4:
Seçimi tamamlad›ktan sonra "Tamam" tufluna
t›klarsan›z de¤ifliklik onaylanacak ve seçili metin
parças› denetlenecektir. E¤er "Varsay›lan" tufluna
t›klarsan›z o zaman seçti¤iniz dil metinde kullan›lan dil haline gelir.
Ad›m 6:
Unutmay›n ki Windows Türkçe ve ‹ngilizce klavyeleri destekleyecek biçimde haz›rlanm›flt›r. E¤er
bir belge üzerinde çal›fl›rken Denetim Masas›’ndan klavye türünü de¤ifltirirseniz, o zaman
belgede kullan›lan dil de otomatik olarak de¤ifltirilir. Bu durumda dili düzeltmek için yukar›da anlat›lan ayarlar› kendiniz yeniden yapman›z gerekecektir.
Ad›m 7:
Gerekli dil de¤iflikli¤i yap›ld›ktan sonra Word
belgenizi otomatik olarak kontrol edecek ve yaz›m hatalar›n› k›rm›z›, dilbilgisi hatalar›n› ise yeflil renkle iflaretleyecektir. Bunlar› takip ederek
düzeltmelerinizi yapabilirsiniz.
>>>
Ad›m 5:
E¤er seçili bir metin parças›n›n denetlenmesini
istemiyorsan›z, o zaman dil listesinin en bafl›ndaki "Sa¤lama Yok" fl›kk›n› iflaretlemeniz yeterlidir.
Ayn› flekilde metin içerisindeki farkl› parçalar›n
de¤iflik dillerde denetlenmesini sa¤layabilirsiniz.
I
<INFO >
Unutmay›n›z ki ‹ngilizce ve Türkçe
haricindeki dillerden birinde yaz›m denetimi yapmak isterseniz, o zaman o dil ile
ilgili yaz›m denetimi k›lavuzu modülünü
bilgisayar›n›za kurman›z gerekebilir. Bu
durumda Internet üzerinden Microsoft’un
Web sitesine girerek bilgi ve yard›m alabilirsiniz.
>>>
112
●
PROJELER
>>>
INTERNET
Bu bölümde Internet üzerinde ücretsiz e-posta servisi sa¤layan
web sitelerinin adreslerine yer veriyoruz.
www.eudoramail.com
Bu adreste ücretsiz e-posta servisi veren Eudora sunucusunu bulabilirsiniz.
Gerekli üyelik formunu doldurduktan
sonra yaklafl›k 4 MB büyüklü¤ünde bir
e-posta kutunuz olacakt›r.
www.planet-mail.com
Burada da gerekli baflvuruyu yapt›ktan
sonra derhal 5 MB boyutunda bir e-posta kutusu hizmetinize sunulacakt›r.
http://witchesbrew.zzn.com
Bir baflka ücretsiz e-posta servis sa¤lay›c›s›n› bu adreste bulabilirsiniz. Ancak
sunduklar› bofl alan sadece 3 MB ve bu
ço¤u zaman yetersiz kalabilir.
http://mail.yahoo.com
Bu adreste Yahoo taraf›ndan sa¤lanan
ücretsiz e-posta servisini bulacaks›n›z.
Sunulan kullan›c› alan› 6 MB olup, ayn›
zamanda Wap kullanan mobil telefonlar›n posta eriflimine de izin verilmektedir.
http://mail.lycos.com
Ücretsiz e-posta servisi veren bir baflka
ünlü web sitesi de Lycos ve bu adresten
ulaflabilirsiniz. Bu site de sadece browser yaz›l›m› ya da Wap telefonu kullanarak mesajlar›n›z› iflleyebilmenize imkan
tan›yor.
http://hotmail.com
Internet üzerindeki en ünlü e-posta servislerinden biri olan Hotmail sunucusuna
yukar›daki adresten ulaflabilirsiniz. Buran›n kullan›c› say›s› gerçekten çok fazlad›r, ancak eriflim kolay ve süratlidir.
●
INTERNET
193
<<<
INTERNET
http://trmail.net/trmail/
Kullan›c›ya 6 MB’l›k posta alan› sa¤layan bu firma kiflisel POP3 posta hesaplar›n›n da bu sayfa üzerinden okunabilmesine olanak tan›yor. Ancak servis menüleri maalesef Türkçe de¤il.
http://www.komikazemail.net/
Internet’in bu e¤lenceli sitesi kullan›c›lara 4 MB’l›k bir posta alan› ay›r›yor.
Baflvuru formu Türkçe olsa da kullan›m
menüleri maalesef öyle de¤il. Ayr›ca
[email protected] fleklindeki posta
eki de bir hayli uzun
http://www.dostmail.com/
Bu site alt›ndan 3 farkl› posta ekine
sahip adres alabiliyorsunuz. Bunlar aras›ndan özellikle seckinmail seçene¤i
Türkçe de dahil olmak üzere 4 dilde kullan›labiliyor ve POP^deste¤i de mevcut.
http://www.postavar.com/
Kullan›c›lara hayatlar› boyunca sahip
olabilecekleri 4 MB’a kadar posta alan›
sa¤layan bu servis, bir mesaj›n 2
MB’dan büyük olmas›na ve 1MB’dan
büyük eklentilere maalesef izin
vermiyor.
http://www.mynet.com
Bu servisten hizmet alarak ayr›ca bütün mynet hizmetlerinden de ücretsiz yararlanma flans›na eriflebiliyorsunuz. Oldukça k›sa bir posta ekine sahip olan bu
hizmet ayr›ca 10 MB’l›k oldukça büyük
bir posta alan› da sa¤l›yor.
http://www.posta-kutum.com/
Tasar›m ve renkler olarak HOTMAIL’i
and›ran bu servis de kullan›c›lara 6 MB
posta alan› sa¤l›yor ve eklentiler için bir
s›n›rlama da bulunmuyor. Ayr›ca POP3
hesaplar da destekleniyor.
http://www.postamatik.com/
Di¤erleri gibi 6 MB’l›k bir posta alan›
sa¤layan bu web hizmeti POP3’e de eriflimi sa¤l›yor. Ayr›ca di¤erlerinden farkl›
olarak postalara arka plan olarak çeflitli
desenlerin eklenmesi de mümkün oluyor.
http://www.kolaymail.com/
Oldukça fl›k tasar›ma sahip olan bu servis 10 MB’l›k bir kullan›m alan› sa¤l›yor. Ancak her postan›n 500 KB’dan küçük olmas› gerekiyor. Sitenin web üzerine baflka kolay servisleri de bulunuyor.
http://www.e-kolay.net/
Türkiye’de internet’in popüler portallar› aras›nda yer alan e-kolay’›n sundu¤u
ücretsiz posta servisine di¤erlerinden
farkl› olarak WAP üzerinden de ulaflmak
mümkün olabiliyor.
194
●
INTERNET
>>>
INTERNET
INTERNET EXPLORER
AYARLARI
Bu bölümde sizlere Internet Explorer uygulamas›n›n
baz› özel ayarlar›n› anlataca¤›z.
Internet Explorer gerçekten de oldukça marifetli bir yaz›l›md›r, resim ve metin dosyalar›n› görüntülemekle kalmaz, ayn› zamanda ses ve video
dosyalar›n› da çal›flt›r›r. Ancak ço¤u insan bu yaz›l›m›n önemli ayarlar›ndan haberdar de¤ildir.
fiimdi size bu ayarlardan bahsedece¤iz.
r›yla ilgili ayarlar yapabilirsiniz. Bu dosyalar siz
Internet üzerinde gezinirken bilgisayara yüklenirler, amaçlar› sayfalar›n görüntülenme h›z›n› yükseltmektir. Girdi¤iniz bir sitedeki sayfay› oluflturan tüm ö¤eler "Temporary Internet Files" adl›
klasöre kaydedilir. Böylece ayn›s ayfaya geri döndü¤ünüzde tekrar yüklenmesini beklemek zorunda
kalmazs›n›z.
Bu ayarlar› yapabilmek için "Ayarlar" tufluna
t›klay›n, aç›lan alt pencerede pek çok seçenek göreceksiniz. E¤er sabit disk alan›n›z bolsa ve s›kça
Internet üzerinde geziniyorsan›z, o zaman kullan›lacak olan sabit disk alan›n› yüksek tutman›z›
öneririz. Bu sayede yüklenme süreleri oldukça k›sal›r. Ayr›ca eski sayfalar›n o siteye uzun bir aradan sonra tekrar girdi¤inizde yenilenmesini sa¤lamak için de otomatik sayfa yenilemesi fl›kk›n› seçmeniz yerinde olacakt›r.
"Genel" bölümünün en alt k›sm›ndaki seçenekler
ise gezilen sayfalar›n adreslerinin haf›zada ne kadar süre tutulaca¤›n› belirlemeye yarar. E¤er adres say›s› kafan›z› kar›flt›racak denli artm›flsa ayn› yerden adres listesini temizletebilirsiniz.
Öncelikle Internet Explorer uygulamas›n› çal›flt›r›n. Çal›flma penceresi ekrana geldi¤inde araç
çubu¤undaki seçeneklerden "Araçlar" fl›kk›na t›klay›n. Aç›lan menüden de "Seçenekler" fl›kk›n› seçin, birkaç bölümden oluflan bir diyalog penceresi
ekrana gelecektir. fiimdi buradaki bölümlere s›ras›yla bakal›m.
"Genel" bafll›kl› bölümdeki ilk seçenek
Explorer çal›flt›r›ld›¤›nda ilk olarak hangi
siteye ba¤lanaca¤›n› belirler. E¤er isterseniz buraya devaml› ziyaret etti¤iniz bir haber sitesinin adresini girebilir ya da bofl b›rakarak ba¤lant› yap›lmas›n› önleyebilirsiniz.
Alt›ndaki k›s›mda ise geçici Internet dosyala-
●
INTERNET
195
<<<
INTERNET
<
<
<
site adresi girildi¤inde, e¤er ba¤lant› haz›r de¤ilse otomatik olarak yap›lacakt›r. Ayr›ca yine buradan yerel a¤ için kullan›lan özel ayarlar› yapabilirsiniz, ancak bilgisayar›n›z bir a¤ de¤il de modem vas›tas›yla ba¤lant› kuruyorsa bunlara ihtiyac›n›z olmayacakt›r.
"Programlar"
adl› bölüm Internet Explorer’›n çeflitli
görevleri yerine
getirmek için
hangi programlardan yararlanaca¤›n› saptaman›za yarar.
Buradaki koBu ayarlar sayesinde flüpheli
mut sat›rlar›na
durumlarda uyar›labilirsiniz.
uygun program›n ad›n› girerek ya da listeden bir tane seçerek
ayarlar› de¤ifltirebilmeniz mümkündür. Ancak genellikle bu ayarlar› oldu¤u gibi b›rakman›z daha
faydal›d›r.
Bir de ileri seviyedeki çok özel ayarlar›n yap›labildi¤i "Geliflmifl" seçene¤i mevcuttur. Buradaki
ayarlar Explorer’›n çeflitli özel durumlarda nas›l
davranaca¤›n› belirler. Bu seçeneklerden ço¤u ancak ileri seviyedeki kullan›c›lara hitap etmektedir,
o yüzden genellikle bunlar› da oldu¤u gibi b›rakmak ak›ll›ca bir karar olacakt›r.
<
<
<
Diyalog penceresindeki
"Güvenlik" bafll›kl› ikinci
bölüm ise Internet üzerinde
dolafl›rken karfl›laflabilece¤iniz tehlikelere karfl› haz›rlanm›flt›r. Buradan Internet Explorer’›n farkl›
güvenilirlikteki sitelere
ba¤lan›rken ne flekilde davranaca¤›n› ayarlayabilirsiniz. Burada dört ana bölüm vard›r. Yerel a¤, güveBu tufl güvenlik seviyesini
nilir siteler ve yasakl› siteayarlaman›za imkan tan›r.
ler k›s›mlar›na site adreslerini girerek Explorer’›n bunlara karfl› olan tavr›n› belirleyebilirsiniz. Ancak güvenli¤in her zaman için yüksek seviyede olmas›n›n iyi bir fikir
oldu¤unu unutmay›n›z.
"Ba¤lant›lar" bafll›kl› k›s›m Internet Explorer ile
çal›fl›rken hangi ba¤lant›n›n kullan›laca¤›n› belirler. Burada ba¤lant›n›n Explorer taraf›ndan kurulmas›n› sa¤layabilirsiniz, böylece herhangi bir
Bu seçenekler ziyaret edilen
web sayfalar›n›n hangi s›kl›kta
güncellenece¤ini belirler.
Geçici Internet dosyalar› için
196
sabit disk üzerinde ayr›lacak
alan buradan belirlenir.
Geçici Internet dosyalar›n›n
bulundu¤u klasörü açar.
Geçici Internet dosyalar›n›n
kaydedilece¤i klasör buradan
Internet Explorer taraf›ndan
kullan›lan ek programlar›n
belirlenir.
bulundu¤u klasörü açar.
●
INTERNET
>>>
INTERNET
‹LER‹ SEV‹YEDE
TABLOLAR
Önceki bölümlerde tablolar›n web sayfas› tasar›m›ndaki
yerini görmüfltük.
Ancak tablolar sadece web sayfalar›ndaki listelere belirli bir düzen vermek ve hofl görünmelerini
sa¤lamak için kullan›lmazlar. HTML tablolar› ayn› zamanda web sayfan›za bir iskelet görevi görmek üzere de yerlefltirilebilirler. Bu tablolar›n içine yaz›, resim, ba¤lant› ve hemen tüm benzeri unsurlar› yerlefltirebilirsiniz. Bu flekilde sayfan›za
belirgin bir düzen ve estetik getirebilirsiniz.
fiimdi web sayfalar›n›zda kulland›¤›n›z baz› temel komutlar› gözden geçirelim. Bunlar öncelikle
tablo oluflturulmas›na iliflkin komutlar olacak.
Bir tablo oluflturmak için kullan›lacak tüm kodlama <table> ve </table> komutlar› aras›na girilmelidir. Di¤er önemli komutlar ise flunlard›r:
<tr> Yeni bir tablo sat›r›n› belirler.
<th> Tablo sütunlar›n›n bafll›klar›n› belirlemek
için kullan›l›r.
<td> Tablo hücrelerinin içeriklerini belirlemek
için kullan›l›r.
BORDER komutu tablolar›n s›n›rlar›n› belirlemek için kullan›l›r ve <table> komutunun eki biçiminde uygulanmal›d›r. Bu komuta verilebilecek
olan de¤erler say›sald›r ve çerçevenin geniflli¤ini
belirler. E¤er de¤er olarak s›f›r girilirse o zaman
s›n›r browser penceresinde görüntülenmeden uygulan›r.
CELLSPACING komutu da <table> ile kullan›lan bir baflka ektir ve hücreler aras›ndaki bofllu¤u
belirlemek için gereklidir. E¤er hücrenin içeri¤i
ve hücre duvar› aras›nda boflluk b›rak›lmas› gerekiyorsa, bunun için CELLPADDING komutuna ihtiyaç duyulacakt›r. Tüm bu komutlar BORDER ile
benzer kullan›m koflullar›na sahiptirler ve genellikle hücre içine resim girmekte kullan›l›rlar.
*<
‹PUCU >
E¤er tablo içindeki hücrelerden birinin
bofl b›rak›lmas› gerekiyorsa, o zaman hücre
içine de¤er olarak en az›ndan bir boflluk girilmelidir. Aksi taktirde hücre görüntülenmeyecektir.
>>>
●
INTERNET
197
<<<
Tablo olufltururken kullan›lmas› gereken bir baflka komut ise hücreleri dikey hizalamaya yarayan
VALIGN komutudur. Bu komuta TOP, MIDDLE,
BOTTOM de¤erlerinden biri verilebilir. ROWSPAN komutu bir tablonun sat›rlar›n›, COLSPAN
ise sütunlar›n› bitifltirmek için kullan›lmal›d›r. Ayr›ca ba¤›ms›z sütunlar›n geniflliklerini WIDTH
komutuna say›sal bir de¤er vererek ayarlayabilirsiniz. Tüm bu komutlar <th> ya da <td> komutlar›yla birlikte uygulanmal›d›r.
Bu sayfadaki örnekte tablolar›n bir sayfay› dü-
198
●
INTERNET
zenlemek için nas›l kullan›labilece¤ini görüyorsunuz. Hem kodlamay›, hem de sonucu olan sayfay›
dikkatle inceleyiniz ve bilgisayar›n›zda uygulay›n›z. Tablodaki hücrelere BGCOLOR komutuyla bir
de¤er vererek sayfaya renk katabilece¤inizi hat›rlay›n›z.
Buradaki örnek resimlerden birinde sayfan›n arka plan›n›n iki renkli bir kaplamadan olufltu¤unu
görüyorsunuz. Bu asl›nda tüm sayfa eninde, ancak sadece birkaç milimetre geniflli¤inde renkli
bir banttan ibarettir. BODY komutu sayesinde
kodlamaya girilen bu sat›r browser taraf›ndan
otomatik olarak tüm sayfaya kaplanacakt›r. Bu
gerçekte tek sat›rl›k bir tablonun tüm sayfada
tekrar edilerek kullan›lmas›ndan baflka bir fley
de¤ildir.
HTML dili art›k eskimeye bafllamakla beraber
oldukça zengin bir programlama dilidir. Özellikle
amatör kullan›c›lar için çok fazla imkan sunabilmektedir. Bu dildeki tüm kodlamalara bir tek say›da yer vermek mümkün de¤ildir. Ancak flu ana
dek ö¤rendiklerinizle iyi web sayfalar› yapabilmeniz mümkündür.
>>>
INTERNET
>>>
Yüksek kaliteli ses donan›m› art›k bilgisayarlar›n
ayr›lmaz bir parças› haline gelmifltir.
Bugün her bilgisayar oldukça geliflmifl yeteneklere sahip ses kartlar› ve eskiye oranla çok iyi kalitedeki hoparlörlerle donat›larak piyasaya sürülmektedir. Gerçekten de modern bilgisayarlar›n ses
iflleme kapasiteleri eskiye k›yasla inan›lmaz seviyelerdedir. Donan›mda yaflanan geliflmeye bir de
yaz›l›msal at›l›mlar eklendi¤inde, s›radan bir ev
bilgisayar›n›n bile müzik stüdyosuna dönüflebilmesi flafl›rt›c› de¤ildir. Bir bilgisayar tek bafl›na tüm
elektronik müzik kay›t araçlar›n›n iflini görebilir,
müzik üretebilir ve üstekil sonuçlar› do¤rudan
CD-ROM üzerine kaydederek saklayabilir. Bu da
ço¤u amatör ve yar› amatör müzisyenin tüm ihtiyaçlar›n› karfl›lamaya yetmektedir.
Bilgisayarda müizk dinlemek için gereken herfley vard›r, bir CD-ROM okuyucu, hoparlörler ve
basit yaz›l›mlar. Windows iflletim sistemi kendi
içinde müzik CD-ROM’lar›n› okuyabilen uygulamalara zaten sahiptir. Eve geldi¤inizde müzik
dinlemek için tüm yapman›z gereken istedi¤iniz
CD-ROM’u takma ve ekranda birkaç tufla t›klamakt›r. Tabii dinlemek istedi¤iniz parçalar CD
üzerinde
de¤il
de sabit diskinizde bulunuyor da olabilir. Napster
ve benzeri uygulamalar sayesinde Internet üzerinden neredeyse s›n›rs›z müzik sa¤lamak mümkündür.
E¤er standart Windows uygulamalar› ihtiyac›n›z› karfl›lam›yorsa, yine Internet üzerinden WinAmp, FreeAmp, Sonique ve benzeri pek çok ücretsiz müzik çal›c› program› bilgisayar›n›za indirebilir, diledi¤iniz gibi kullanabilirsiniz.
*<
‹PUCU >
Bir ses kart› üzerinde özel haf›za
modülleri tafl›r. Bu modüllerde binlerce
farkl› ses örne¤i depolanmaktad›r. Bilgisayar ses üretmek için bu örnekleri kullan›r,
onlar› sentezleyerek yeni sesler üretir.
>>>
●
MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE
71
<<<
Tabii bilgisayar›n›z› sadece müzik dinlemek için
de¤il, müzik yapmak için de kullanabilirsiniz. Ancak bunun için donan›msal ve yaz›l›msal olarak
belli koflullara uyman›z gereklidir. Herfleyden ön-
I
<INFO >
Profesyonel ses iflleme yaz›l›mlar›
çal›flma esnas›nda sadece ses kart›na de¤il,
ayn› zamanda ana ifllemciye de yük bindirebilirler. Bu da yavafl bir ifllemci kullan›yorsan›z çal›flman›n yavafllamas›na ve hatta
aksamas›na sebep olabilir.
>>>
ce ses dosyalar›n› ifllemek bilgisayar için oldukça
meflakatli bir ifllemdir. Bu yüzden güçlü bir ifllemci, bol miktarda haf›za ve oluflturulan ses dosyalar›n› rahatl›kla depolayabilece¤iniz genifllikte bir
sabit diske ihtiyac›n›z olacakt›r. Pentium 3/500
ifllemcili, 128 MB haf›zal› ve 20 GB sabit diskli
bir sistem yeterince iyidir denebilir.
Tabii ses üretebilmek için bir ses kart›na ihtiyac›n›z olaca¤›n› da unutmay›n. Bu ifl için Sound
Blaster Live! Ses kart› en iyisidir denebilir. E¤er
gerçekten profesyonelce çal›flmalar yapmak istiyosan›z, o zaman bu kart›n Platinum modelini edinmenizi tavsiye ederiz. Ancak bu modelin fiyat›n›
da yetenekleri gibi nispeten yüksektir.
‹yi müzik yapabilmenin yolu yapt›¤›n›z müzi¤i
kaliteli bir flekilde duyabilmekten geçer. E¤er bu
iflle ciddi olarak ilgilenecekseniz, hoparlör konusuna da e¤ilmeniz gerekecektir. Gerçekten iyi bir
hoparlör setinin fiyat› basit plastikten yap›lm›fl
olanlar› kadar düflük de¤ildir, ancak alaca¤›n›z
ses kalitesi k›yas kabul etmez. Yine de herkesin
bu yat›r›m› yapmas› beklenemez tabii. O zaman
geriye iki seçenek kalmaktad›r. Bunlardan ilki çok
daha ucuza kaliteli bir kulakl›k edinmektir. Kulakl›klar baz› aç›lardan hoparlör setlerinden daha
avantajl› bile olabilmektedirler. ‹kinci seçenek ise
bir miktar kablo ve uygun fiflleri kullanarak bilgisayar›n›zla hali haz›rda evinizde bulunan müzik
seti aras›nda hat çekmektir. Hemen tüm müzik
setlerinde buna uygun bir girifl bulunur. Üstelik bu
flekilde yapt›¤›n›z müzi¤i kasede kaydetme imkan›
da bulabilirsiniz.
I
<INFO >
Bir müzik stüdyosunda pek çok farkl›
dijital kay›t cihaz› bulunur. Bilgisayarda ise
tüm bu ayg›tlar tek çat› alt›nda toplan›rlar.
Haliyle tüm bu ayg›tlar›n kontrol edilmesi
için bir arabirime ihtiyaç olacakt›r. Bu ifl
için fareden faydalan›lsa da, iflin büyük k›sm› klavyeye düflmektedir. Burada klavye
daha çok bir org klavyesi gibi ifl
görmektedir.
72
●
>>>
>>>
Bilgisayarda müzik yapabilmek için donan›m›n
yan› s›ra bir de uygun yaz›l›mlar› kullanmak gereklidir. Ancak burada da finans sorunu karfl›n›za
ç›kabilir, çünkü iyi ve kaliteli programlar ücretsiz
de¤ildir. Bu durumda hangi programlar›n iflinize
yarayaca¤›n› bilmeniz gereklidir. Ses ifllemek için kullan›lan yaz›l›mlar› birkaç
farkl› kategoride inceleyebiliriz.
Ses editörleri mikrofon ve benzeri
d›fl kaynaklardan gelen sesleri
kaydetmek için kullan›l›rlar. Bunlar
ayr›ca gelen sesleri mix edebilme, kay›t kalitesini de¤ifltirebilme ve benzeri önemli iflleri
de yaparlar. Bu türden yaz›l›mlara örnek olarak Sound Forge, Cool Edit ve WaveLab uygulamalar›n› gösterebiliriz.
"Sequencer" tabir edilen programlar ise genellikle profesyoneller taraf›ndan kullan›lan son derece geliflmifl
yaz›l›mlard›r. Bunlar farkl›
kaynaklardan elde edilmifl olan ses dosyalar›n›
kullanarak beste yapmaya yararlar. Bu tarz
bir program oldukça detayl›d›r ve yeni bafllayanlar için
ö¤renmesi biraz zaman alabilir. Bunlara en iyi iki örnek Cakewalk Pro Audio ve Cubase VST
programlar›d›r.
"Notator" tabir edilen yaz›l›mlar
ses ifllemek için de¤il, grafik yöntemlerle bir beste içindeki notalar›n dökümünü ç›karmak için
kullan›l›rlar. Ancak tabii ki
profesyonel bir kullan›c› için bu
tür bir yaz›l›m da oldukça lüzumludur. Bunlara örnek olarak
Finale, Encore ve Sibelius uygulamalar› verilebilir.
"Synthesiser" tabir edilen
yaz›l›mlar daha çok
ses sentezleme kabiliyetine sahip bir ses
kart› bulunmayan
kullan›c›lar
için faydal›d›r.
Bu yaz›l›mlar
normalde Live!
gibi bir ses kart›n›n
donan›msal olarak yapt›¤› ses sentezleme ifllemlerini bilgisayar›n ana
ifllemci ve haf›zas›n› kullanarak yaz›l›msal olarak yaparlar. Haliyle iyi bir
ses kart› olanlar bu tür bir yaz›l›ma pek
ihtiyaç duymayacaklard›r.
I
<INFO >
Profesyonel müzisyenler çal›flmak için
gerçek "Sequencer" cihazlar›ndan faydalan›rlar. Bu cihazlar yaz›l›mlar›n aksine çok
h›zl› çal›fl›r ve komutlara çabuk tepki verirler. Ayr›ca kendi haf›za bankalar› ve disket
sürücüleri bulundu¤undan kullan›c›ya esnek
bir çal›flma da sa¤larlar.
>>>
●
73
<<<
Müzik üretirken kullan›labilecek yaz›l›m türlerinden biri de "Tracker"
tabir edilen yaz›l›mlard›r. Bunlar öncelikli
olarak beste oluflturmak için kullan›l›rlar.
Ancak kullan›c›ya
"Sequencer" türü
yaz›l›mlardan
çok daha az seçenek sunarlar,
bunlarla sadece
tek kanal üzerinden
çal›flmak mümkündür. Ayr›ca iflleyebildikleri ses
frekanslar› da çok
daha düflüktür.
Burada bahsedilen yaz›l›mlar›n ço¤u ücretsiz
de¤ildir. Bunlar›n
Shareware versiyon-
lar›n› dinseniz bile son derece ks››tl› çal›flma imkan› bulacak ve büyük ihtimalle verim alamayacaks›n›z. Bu yüzden ciddi olarak müzik yapmakla
ilgilenen bir kullan›c›n›n donan›ma oldu¤u kadar
yaz›l›ma da belirli bir bütçe ay›rmas› flartt›r.
Günümüzde müzik endüstrisi büyük ölçüde bilgisayarlardan faydalanmaktad›r. Gelecek y›llarda
da bu durumun artarak sürmesi kaç›n›lmaz görünmektedir. Çünkü bilgisayarlar her alanda oldu¤u gibi, müzikte de kullan›c›lara büyük kolayl›klar sa¤lamaktad›r.
>>>
*<
‹PUCU >
E-JAY ve MUSIC MAKER gibi
yaz›l›mlar ses dalgalar›n› döngüler biçiminde iflleyerek beste yapabilmenize imkan tan›yan yaz›l›mlard›r. Burada döngü oluflturmak için bir ses kayd› devaml› tekrarlan›r.
O esnada bir baflka enstrüman›n ses kayd›
da ayn› biçimde yerlefltirilir. Sonuçta devaml› çalan ancak birçok ses dalgas›ndan
oluflan bir beste elde edilmifl olur. Bu tür
programlara "Tracker" denir.
Bir baflka "Tracker" s›n›f› yaz›l›m olan
BUZZ ise birçok aç›dan daha kullan›fll›d›r.
Herfleyden önce bu yaz›l›mla kendi özel ses
dalgalar›n›z› oluflturabilme imkan›n›z vard›r. Bunun da ötesinde BUZZ tamamen ücretsizdir ve www.jeskola.com adresinden indirilebilir.
74
●
>>>
>>>
PÜF NOKTASI
Bu bölümde e-posta konusunda baz›
ipuçlar› verece¤iz. Bu ipuçlar› sayesinde
e-posta konusunda can s›kan baz› sorunlardan kurutlabilir ve bilgisayar›n›z›n
güvenli¤ini art›rabilirsiniz.
‹STENMEYEN MESAJLAR
Bilgisayar argosunda "Spam" olarak
geçen bir e-posta mesaj› türü vard›r ki,
k›sa sürede can s›k›c› olman›n da ötesine
geçip gerçek bir soruna dönüflebilir. Genellikle ziyaret etti¤iniz ve e-posta adresinizi verdi¤iniz sitelere ne kadar dikkat
ederseniz edin, sonuçta bir müddet sonra
e-postan›z›n "Spam" mesajlarla dolmas›n› önleyemezsiniz. Bu mesajlar neredeyse tamamen reklam amaçl›d›r ve kullan›c›n›n e-posta kutusunu gereksiz yere iflgal etmekten baflka ifle yaramazlar. Maalesef bunlardan tamamen kurtulmak
mümkün de¤ildir. Ancak say›lar›n› azaltmak için alabilece¤iniz birkaç önlem
mevcuttur.
‹lk önlem birden fazla e-posta adresine
sahip olmakt›r. Yahoo ya da benzeri bir
siteden e-posta adresi alabilir, Internet
üzerinde gezinirken gerekti¤inde bu ikincil adresi verebilirsiniz. Böylece ana adresinizin spam ya¤muruna tutulmas›n›
önleyebilirsiniz. Ayr›ca bu adres ço¤u
zaman kolayl›kla de¤ifltirilebildi¤inden, birileri sizi
rahats›z etti¤inde ondan
çabucak kurtulup yenisini
alabilirsiniz.
‹kinci yöntem ise gelen
mesajlar› süzgeçten geçirmektir. Mesela Yahoo kullan›c›lara gelen Spam mesajlar› otomatik olarak
elemeye tabii tutar. Di¤er
sunucularda ise bu ayar›
sizin yapman›z gereklidir.
Ayr›ca belirli göndericilerden gelen mesajlar›n elenmesini de sa¤layabilirsiniz.
Baz› firmalar Spam mesaj gönderebilmek için kiflisel kullan›c› ad› olan gönderici adreslerine baflvurabilmektedir.
Size gelen mesajlar aras›ndan Spam s›n›f›na girenleri bilgisayar›n›zdan silerken
yapmaman›z gereken önemli bir fley vard›r. Baz› mesajlar Spam’› engellemek
için belirli bir e-posta adresine mesaj
gönderme seçene¤i sunuyormufl gibi görünebilirler. Oysa bu tamamen bir hiledir. O adrese mesaj göndermek sadece eposta adresinizi aktif olarak kulland›¤›n›z› gösterecek, böylece adresinize daha
fazla Spam ya¤acakt›r.
POSTA F‹LTRELER‹
E¤er e-posta almak için Outlook Express kullan›yorsan›z, o zaman gelen
Spam mesajlar› hiç okumadan çöpe gitmelerini sa¤layabilirsiniz. Bunun için
araç çubu¤undaki "Araçlar" seçene¤ine
t›klay›n ve aç›lan menüden "‹letiflim Kurallar›" fl›kk›n› seçin. Bu fl›kk›n alt›ndaki
seçeneklerden gelen mesajlara hangi koflullarda nas›l bir ifllem uygulanaca¤›n›
detayl› olarak belirleyebilirsiniz. Mesela
gelen mesajlar›n gönderici isimlerine göre farkl› klasörlere depolanmas›n› sa¤lamak mümkündür. Ayr›ca belirli adreslerden gelen mesajlar›n tamamen göz ard›
edilmesini de sa¤layabilirsiniz.
●
PÜF NOKTASI
21
<<<
PÜF NOKTASI
fi‹FREL‹ MESAJLAR
Internet üzerinde herhangi bir yolla haberleflmek göründü¤ünden çok daha tehlikeli olabilir. Özellikle kredi kart› numaras› ya da benzeri bilgileri aç›ktan aç›¤a
e-posta mesajlar›n›zda bildirmek belaya
davetiye ç›karmak demektir. Çünkü özellikle e-posta sunucular› ve bunlar aras›ndaki genel iletiflim hemen hiç güvenli de-
¤ildir. Konu hakk›nda biraz bilgisi olan
biri özel yaz›l›mlarla tüm yaz›flmalar›n›z›
rahatl›kla izleyebilir. Bu yüzden e-posta
yolu ile özel bilgiler göndermekten kaç›n›n. E¤er bu yolu kullanmak zorundaysan›z, o zaman özel flifreleme programlar›ndan faydalanmay› deneyin. Mesela
www.pgp.com adresinde bulabilece¤iniz
PGP uygulamas› mesajlar›n›z› flifreleme
iflini oldukça iyi bir biçimde baflar›r.
22
●
PÜF NOKTASI
Mesajlar›n›z›n okunmas›n› önlemenin bir di¤er yolu da özellikle
ofis gibi kalabal›k ortamlrada bilgisayar›n›z› aç›k durumda uzun süreler yaln›z b›rakmamakt›r. Ekran
koruyucuya flifre koymak ya da bilgisayar› tamamen kapatmak sizi
pek çok sorundan kurtarabilir.
Bazen hiç tan›mad›¤›n›z bir göndericiden gelen e-posta
mesajlar›yla karfl›laflabilirsiniz. Bu tür mesajlar özellikle EXE
ekli dosyalar içeriyorlarsa hiç tereddütsüz aç›lmadan silinmelidirler. Bazen
gelen mesaj görünüflte tehlikeli olmayabilir, ya da tamamen bofl bile görünebilir. Ancak bu tehlikenin uzakta oldu¤unu göstermez. Bu flekilde bilgisayar›n›za virüs ya
da daha baflka kötü niyetli
programlar›n girmesi muhtemeldir. Bunu önlemek
için her zaman en yeni
anti-virüs uygulamalar›n› kullanmal›s›n›z.
SOHBETE D‹KKAT!
Internet üzerindeki Chat odalar›
hemen her türden insan›n bulundu¤u yerlerdir. Buralara girmeyi al›flkanl›k haline getirdiyseniz, sonuçta
mutlaka belayla karfl›laflacaks›n›z
demektir. Bu sohbet odalar› yaz›l›msal olarak pek bir güvenli¤e sahip de¤ildir ve bu kanaldan bilgisayar›n›za bir sald›r› düzenlemek oldukça kolayd›r. Ayr›ca dikkat etmeniz gereken bir baflka husus da buralarda karfl›laflt›¤›n›z insanlara kendinizle ilgili bilgileri verirken son derece dikkatli olman›z gerekti¤idir.
Bir baflka önemli konu da
ICQ ya da Yahoo!Pager gibi
haberleflme yaz›l›mlar›n›n güvenlik aç›s›ndan neredeyse tamamen korumas›z olduklar›
gerçe¤idir. Bu programlar› uzun süre
aç›k tutmak merakl› ve kötü niyetli kiflilerin dikkatini çekebilir. Çeflitli yaz›l›mlar yard›m›yla ICQ ya da Yahoo!Pager
üzerinden yabanc› bir bilgisayar girmek
ve depolanan verileri ele geçirmek oldukça kolayd›r. Üstelik ak›ll›ca yap›l›rsa sald›r›ya u¤rayan kiflinin bundan uzun süre
haberi bile olmayabilir. Ço¤u kullan›c›
için bu pek önemli gibi görünmeyebilir,
ancak bilgisayar›n›z›n çökmesi ve tüm
verilerinizin silinmesinden daha kötü fleyler de olabilir. ‹fl ve özel hayat›n›za iliflkin bilgiler rahatl›kla ele geçirilip sizin
aleyhinize olacak biçimde kullan›labilir.
Bu yüzden her zaman dikkatli olman›z
laz›md›r. Bu tür sald›r›lardan tamamen
korunman›n hiçbir yolu yoktur, ancak firewall, anti-virüs ve flifreleme programlar› kullanmak, ayr›ca tan›mad›¤›n›z
kiflilerden gelen mesajlara karfl› dikkatli
olmak flans›n›z› art›racakt›r.

lycose posta

Transkript

Benzer belgeler

Un gioco da ragazze Kız Oyunları A Game for Girls (18+) 2008, 95 min.