Slayt 1 - Standart Pompa

Pompalar: Temel Kavramlar
Sunum Akışı
1.
2.
3.
4.
5.
2012
Genel Tanımlar
Tesisat ve Sistem
Tasarım
Çok Pompalı Sistemler
Problemler
Tarihçe
 Santrifüj pompanın esas mucidi Fransız fizikçi
DENIS PAPIN (1647-1714). Pompa, spiral gövdeSalyangoz ve çok kanatlı çarktan oluşuyordu (1705).
 1785 de John SKEYS ilk eksenel akışlı çarkın
patentini almıştır.
 1846’da Amerikan W.H.N. JOHNSON firması ilk 3
kademeli santrifüj pompayı yaptı.
 Eksenel kuvvetin dengelenmesi için dengeleme diski
uygulaması ilk defa 1894 ‘de yapıldı.
2012
Temel Kavramlar
 Basınç : Birim alana gelen kuvvet P=F/A
 İnsan yüz ölçümü ~1.5m2, vücuda gelen kuvvet
F=1.5x100000=150000N≈15 Ton!
 Yoğunluk : Birim hacimdeki madde kütlesi
 Su
ρ: 1000kg/m3, 1m3 su 1ton
 Demir ρ: 8000kg/m3, 1m3 demir 8ton
 Cıva ρ:13600kg/m3, 1m3 cıva 13.6ton!
2012
Temel Kavramlar
Akışa karşı iç direnç,
Akmazlık
 Viskozite :
Su
Silikon Yağı
Yoğunluk
1 kg/dm3
1 kg/dm3
Viskozite
1cSt
10000cSt
Görünüm
Saydam
Saydam
2012
Pompa Ne Yapar?
MEKANİK ENERJİ
Pompa
HİDROLİK ENERJİ
2012
 Mekanik Enerji Kaynaklarımız..
 Elektrik motoru
 İçten yanmalı motor (benzin, dizel, gaz, vs.)
 Türbin
2012
 Enerji Dönüşümü;
2012
 Öteleme Hareketi
: Hacimsel
 Merkezkaç/Dönme(Vorteks)
: Rotodinamik
Sınıflandırma : Enerji Dönüşümü
 Rotodinamik
 Radyal (Radial),
 Karışık akımlı (Helical, Diagonal),
 Eksenel (Axial)
 Hacimsel Pompalar




2012
Dişli,
Pistonlu,
Diyaframlı,
Burgulu, vb...
Rotodinamik Pompalar
Radyal
2012
Yarı Eksenel
Eksenel
Sınıflandırma : Yapısal Özellik
 Çark Sayısına Göre;
Tek Kademeli
Çok Kademeli
 Çark Ekseninin Pozisyonuna Göre;
Yatay Milli
Düşey Milli
 Çark Şekline Göre;
Tek Girişli
Çift Girişli (Double Suction)
 Emme Flanşının Pozisyonuna Göre;
Uçtan Emişli (End Suction)
Yandan Emişli (Side Suction)
2012
Ana Parçalar
O-Ring
Çark
Sulama Halkası
Salmastra Baskısı (Glen)
Rulman Yatağı
Mil
Rulman Kapağı
Aşınma Bileziği
Çark Kaması
Çark Somunu
Kaplin Kaması
Salyangoz Gövde
Boşaltma Tapası
Destek Ayak
Rulman
Glen Saplama
Yumuşak Salmastra
Salmastra Kutusu
2012
Ana Parçalar
Mekanik Salmastra Uygulaması
Çark Kaması
Aşınma Bileziği
Kör Tapa
Pompa Çarkı
Hava Alma Vidası
Saly. Üst Gövde
Salmastra Sulama Borusu
Yumuşak Salmastra
Glen
İç Rulman Kapağı
Rulman
Deflektör
Rulman Kapağı
Pompa Mili
Kama
Rulman Burcu
Sıkma Somunu ve Sacı
Rulman Yatağı
O-Ring
Salmastra Yatağı
Salmastra Burcu
Salmastra Burcu
Sulama Halkası
Düz Pim
O-Ring
Salyangoz Alt Gövde
Boşaltma Tapası
2012
Çift Salyangoz Uygulaması
Ana Parçalar
Gövde
Kademe
Basma Gövdesi
Saplaması Gövdesi
Aşınma
Emme Gövdesi
Kör
Bileziği
Difüzör
O-Ring
Tapa
Son Kademe Difüzörü
Salmastra
Gleni
Kaymalı
Yatak
Rulman Yatağı
Uç Yatak
Kapağı
Kavrama Kaması
Çift Sıra Bilyalı Rulman
Yumuşak Salmastra
Aşınma
Çark Çark
Mil
Sulama Halkası
Kaması Bileziği
Aşınma Bileziği
Kör Tapa
Ara Burç Salmastra Burcu
Mil Somunu
2012
Genel Tarifler
 Basma Yüksekliği : H
Pompanın birim ağırlıktaki akışkana
kazandırdığı enerjiyi temsil eder
H = (Pç - Pg)/ρg + (Vç²-Vg²)/2g +
Basınç Enj.
2012
Kinetik Enj.
(Zç-Zg)
Potansiyel Enj.
Basma Yüksekliği
2012
En Genel Halde; H = (P2 - P1)/ρg + (V2²-V1²)/2g + (Z2-Z1) + ΣHL
2012
Özet Olarak
H = Hst + ΣHL
 Hst = Z2-Z1
 ΣHL = Hsürekli+Hyersel
 Hsürekli:Borularda oluşan sürtünme kaybı
 Hyersel:Tesisat elemanlarında(dirsek, vana,
çek valf, vb.) oluşan kayıp
2012
 Hsürekli = ΣλQ2
 Hyersel = ΣkQ2
2012
H≈Hst+KQ2
Örnek:
H = (P2 - P1)/ρg + (V2²-V1²)/2g + (Z2-Z1) + ΣHL
P2 = P1 , V2=V1, Z2-Z1=60
2012
Sistem Eğrisi
100
90
80
70
H [m]
60
50
40
30
20
10
0
0
250
500
750
Q [m3/h]
2012
1000
1250
Genel Tarifler
 HİDROLİK GÜÇ : Phid
Pompanın akışkana aktardığı faydalı gücü
temsil eder
 Phid = ρ.g.Q.H [W]
ρ: yoğunluk [kg/m3]
g: yer çekimi ivmesi [9.81m/s2]
Q: debi [m3/s]
H: basma yüksekliği [m]
2012
Genel Tarifler
 MİL GÜCÜ : Pmil
Pompa miline tahrik elemanının(motor,
türbin, vb.) aktardığı faydalı gücü temsil
eder.
Pmil = M . ω [W]
M : Pompa milinin momenti [N.m]
ω : Milin açısal hızı [1/s]
2012
Genel Tarifler
 POMPA VERİMİ : η
Pompanın miline gelen güç ile pompanın
sıvıya aktardığı faydalı gücün oranıdır.
η = Phid / Pmil
2012
Genel Tarifler
Motor
Pşeb
η motor
Pompa
Pmil
η pompa
Phid Pmil
⋅
= η pom ⋅ η mot = η sis
Pmil Pşeb
2012
Phid
Hangi Çark?
2012
ENPYmevcut
 Tesisin Emmedeki Net Pozitif Yükü
( Pe + Pb − Pv )
ENPYm =
+ Hk ± Hs
ρ .g





2012
Pe: Kap Basıncı (Kapalı kaplarda)
Pb: Atmosfer Basıncı
Pv: Sıvı Buhar Basıncı (Çalışma sıcaklığında)
Hk: Emmedeki toplam yük kaybı
Hs: Emme Yüksekliği / Derinliği
T [°C]
Pb [bar]
0
0,0061
20
0,0234
40
0,0738
60
0,1992
80
0,4736
100
1,0133
2,0
110
1,4327
1,0
120
1,9854
0,0
140
3,6140
160
6,1810
2012
Su için Buhar Basıncı
7,0
6,0
Pb [bar]
5,0
4,0
3,0
0
50
100
T [°C]
150
200
ENPYmevcut
2012
ENPYmevcut
2012
Kavitasyon
2012
Kavitasyon
2012
Kavitasyon
2012
Kavitasyon
2012
Kavitasyon
2012
Pompa Karakteristik Eğrileri
2012
Karakteristik Eğri
2012
40
160
Pompa
30
Sistem
120
Çalışma Noktası
H [m]
25
20
80
Verim
15
Güç
10
40
5
0
0
100
200
300
400
Q [m3/h]
2012
500
600
0
700
P [kW] - η [%]
35
Devir Sayısı Değişimi
2012
Paralel Bağlı Pompalar
2012
Paralel Bağlı Pompalar
2012
Seri Bağlı Pompalar
2012
Seri Bağlı Pompalar
2012
Seri mi? Paralel mi?
2012
Büyük Boyutlandırılmış Sistemler!
2012
POMPANIN ÇALIŞMA BÖLGESİ DIŞINDA
ÇALIŞMASI SONUCU ORTAYA ÇIKACAK
SORUNLAR ŞUNLARDIR:






2012
YATAK ÖMRÜNÜN AZALMASI,
SALMASTRA ÖMRÜNÜN AZALMASI,
MİL KIRILMASI,
İÇ SÜRTMELER,
GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ARTMASI,
ENPY EMNİYET PAYININ AZALMASI.