441 Yeşil Alan Makinesi Tasarımı ve İmalatı The

27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Yeşil Alan Makinesi Tasarımı ve İmalatı
Recep Çağrı ORMAN, Yakup İÇİNGÜR
Gazi Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Otomotiv Mühendisliği Bölümü, Ankara
[email protected]
Özet: Bu çalışmada diğer çim biçme ve çim havalandırma makineleri incelenerek maliyeti
azaltılmış ayrıca tek kombine bir makine ile iki iş bir arada yapılmıştır. İmalatı yapılan
makine değişik büküm açılı bıçak ile yüksek biçme kalitesi ortaya çıkarılmıştır. Çim
bıçaklarıyla akuple çim havalandırma bıçakları, sert ve yabancı maddelere vurulduğunda
krankta eğilme bıçaklarda burulma durumlarını ortadan kaldırmıştır. Tozlu ortama
dayanıklı yağlı filtre ve yağ müşürü, koldan kolay stop mekanizması, dayanıklı üfürme
kalitesi yüksek şase ile çim makinelerine göre dayanıklılığı kıyaslanmıştır. Ayrıca imalatı
yapılan makinede şanzıman kullanılmadan ilerleme özelliği makineye yüklenmiştir.
Prototipi yapılan yeşil alan makinesi ile klasik çim makinesi aynı koşullarda deneysel
olarak karşılaştırılıp makinenin üstünlükleri çimdeki görüntüler ile ortaya çıkarılmıştır.
Deneyler sonucunda imalatı yapılan makine ile biçim sonunda görüntü çimdeki sarı
otların temizlendiğini ve kaliteli biçimin yapıldığını gözler önüne sermektedir.
Anahtar kelimeler: Çim biçme makinesi, çim havalandırma makinesi, tarım aleti
tasarımı ve imalatı
The Manufacturing and Design of a New Type of Green
Machine
Abstract: Among the works which are done in lawn areas, mowing lawn often and lawn
dethatching in certain intervals lead the field. In this study, we have analyzed other lawn
movers and lawn dethatchers and we have brought down the cost of them by producing
a combined machine which makes it possible for us to do the both works
simultaneously. The machine which has lawn knife which has high quality of mowing
and different angle of bend and lawn dethatcher knife together with lawn knives, the
property of not warping crank when you hit rigid extrinsic materials, oily filter and oil
sensor which are powder-resistant, stop contrivance easy from branch , chassis which is
durable and which has high quality of afflation, and also the property of moving along by
itself without using a gear has been compared with classic lawn movers and lawn
dethatchers in different lawn areas. As a result, the advantages of the machine have
been put forward.
Key words: Lawn mower, verticut machine, the design and production of agricultural
implement
Giriş
Bilinen en yaygın doğal yer örtücü, çimdir. ’Yer örtücü’ 30 cm’ye kadar yükselebilen ve
toprak yüzeyine çok yakın bir yapıya sahip türler olarak tanımlanabilir (Altan S 1989).
İyi kaliteli bir çim yüzeyin elde edilmesinde biçme, önemli bir faktördür. Yoğun çim yüzeyi
ve ilgi çekici bir görünüm için çim alanlarda düzenli bir biçim gereklidir. Çim biçmenin amacı,
sadece çimlerin düzensiz gelişimini kontrol altında tutmak değil, ince ve sık dokulu çim
yüzeyinin elde edilmesidir. Doğru yükseklikte çim biçmenin kritik noktası, çim bitkisinin
köklerinin aç kalmaması için çim yeşil yapraklarının yeterince uzun bırakılmasının yanı sıra,
yeterince kısa biçilerek çim yüzeyinin güzel görünmesinin de sağlanmasıdır (Uluocak N 1994).
Biçim bitkinin yayılmasını, kardeşlenmesini ve sıkılaşmasını hızlandırır. İyi bir çim örtüsü,
güzel bir yeşil alan için biçimin düzgün yapılması gerekir (Barış G & Erdoğan R).
441
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Biçim öncesi gelişme devreleri boyunca en az bir kez olarak çim yüzeyinin tırmıklanması
gerekir. Çimlerin ve yayılıcı otların taranarak çim makinesi bıçağına hazırlanması ve iyi
kesilmesini sağlar. Ayrıca çim dokusu içerisindeki ölü materyali açarak havalanmayı sağlar. Bu
amaçla, özellikle nemli ve yağışlı havalarda biçim öncesi çim yüzeylerin çalı süpürgesi ile
süpürülmesi yararlıdır (Açıkgöz E 1994).
Havalandırma işlemiyle çim yüzeyine su hava, gübre, havalandırma noktalarından içeriye
işleyerek çim bitkisi kökleri için uygun koşullar oluşturur. Çim dokusunun zamanla sıkışması
(sulama, oyun oynama, üzerinde yürüme ve keçeleşme gibi nedenlerle) çim kök bölgesinde
beslenmeyi yetersiz hale getirebilir. Çim yüzeyleri havalandırma amaçları; çim bitkisinin kök
bölgesine hava girmesini sağlamak, çim yüzeyin drenajını artırmak, bilhassa üzerine fazla
basılan çim sahalarında toprağın fena havalanma şartları ve suyun toprağa nüfuzuna engel
olan keçeleşmiş kök tabakası teşkili neticesi, çim bitkilerinde kök gelişmesi zayıflar; ekstrem
şartlarında durur. Ağır topraklarda ise toprağın sıkışması geçirgen ve gevşek topraklara
nazaran kısa zamanda vuku bulur (Şekil 1) (Uzun, 1989).
Bundan dolayı böyle topraklarda havalandırma 2-3 ayda bir yapılır. Kumlu topraklarda
ise, çim sahaları üzerine basılmadığı hallerde yılda 1 defa, aksi halde yılda 2 defa
havalandırma yapılması yeterlidir. Geniş alanlar için bu aletlerin yaptığı işi çok daha hızlı
yapan özel makineler geliştirilmiştir. Kesme işleminden sonra bitkilerde bir gençleşme gözlenir
(Oral N & Açıkgöz E 2002).
Şekil 1. Çim bölgesine giren hava, su, besin
Çim makinesinin yanına çim havalandırma makinesi almak kullanıcılara ayrı bir maliyet
oluşturmaktadır. Bu durum göz önünde bulundurularak çim makinelerinde ve çim
havalandırma makinelerinde oluşan hatalar ve arızalar daha profesyonel çözümler sunmak
için hem çim biçme hem çim havalandırma yapma ve de sadece çim biçme özellikleri ile
kullanılabilen bir makinenin imalatı yapılmıştır. İmalatı yapılan makine ile klasik makineler
değişik çim alanlarında fonksiyonel deneyi yapılarak karşılaştırılmıştır.
Çim Biçme Makineleri
Mükemmel biçilmiş bir çim saha için özel üretilmiş ya da çim sahanın ihtiyacına cevap
veren bir çim makinesi kullanılması gerekmektedir. Gerektiğinden fazla sık kesilen çimler fazla
trafik ve su kayıplarından dolayı çim üzerinde aşırı stres oluşturur (Mclntrye K & Jakobsen B
2000 ).
Çim makineleri biçme kalitesi ve özelliklerine göre dikey ( silindirik) ve yatay olmak üzere
iki çeşitte incelenir(Dallas W J 1989 )
442
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Dikey Çim Biçme Makineleri
Günümüzde gelişen teknoloji ile çimlerin daha sağlıklı gelişebilmesi için çimi yaralamadan
kesen silindir bıçaklı çim biçme makineleri tercih edilmektedir. Silindir bıçaklar çimi hızlıca
keserek aynı zamanda toprağa bastırmak suretiyle hem çimin toprakla temasını kesmemekte
hem de çimin yatay gelişimi teşvik ederek sık kardeşlenmesini sağlamaktadır (Şekil 2)
(Bernard J B & Bernard N 1971).
Şekil 2. Mekanik silindir biçme makinesi
Yatay Çim Biçme Makineleri
Yatay çim biçme makineleri dikey milden alınan hareketi dairesel şekilde çimlere vurarak
kesme sistemdir. Bu tip makineler genellikle dört teker üzerine kurulmuş üfürme sistemi
kuvvetli şase ,kol tasarımı , motor, bıçak adaptörü ve dairesel biçimi sağlayan bıçaktan oluşur
(Şekil 13) (Paul W M, & Elmer DV & Royce A & Harlan JB 1997).
Şekil 3. Klasik çim biçme makinesi
Çim biçme makineleri hava soğutmalı olup motor soğutma sistemini üstten volan alttan
ise dönen bıçak sayesinde karterden soğutma sağlanır. Start stop sistemi volan ve manyeto
üzerine bağlı kablo ve balata tutma kolunun çekilip bırakılması ile devreye girer ve devreden
çıkar. İlk hareket sistemi ise ipi çekerek çalışması sağlanır. Karbon hava filtresi kullanıldığı için
tozlu ortamdan silindir piston mekanizması kolay zarar görür (Borat O & Sürmen A& Balcı M
2008).
Çim Havalandırma Makineleri
Çim havalandırma işlemi ile sağlıklı bir çimi teşvik etmek için kök bölgesine besin ve suyun
ulaşması gerekmektedir. Havalandırma cihazları yeşil alan sahipleri için satın alınması pahalı
bir cihaz olup toprakta delikler oluşturmak için alternatif cihazlara yönelmek ya da bu cihazı
kullanamadıkları ortaya çıkmıştır (Morris K 1989).
Toprak havasının oksijen miktarı ürün büyümesinin seviyesiyle ve toprağın su miktarına
göre çeşitlilik gösterir. Sezon başında sürülmüş toprakta oksijen az sonbaharda ise toprağın
nadasa bırakılmış halinde daha da azdır. Nadasa bırakılmış çim toprağı gözeneklerin
devamlılığı sağlayarak ve tüm gözenekliliğin miktarını artırarak yüzey toprağın yapısını
geliştirir (Lindstroem J & McAfee M 1989).
443
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Toprakta dikey yönde bıçaklarla vurularak, ölü örtü birikimini ve sıkışma etkili bir şekilde
engellenir. Bu sistemde yatık milli bir motordan alınan güç ile özel tasarlanmış yaylı ya da
sabit salınım yapan bıçak 90°‘lik açı ile çime dik vurarak çim alanlarında kullanılmaktadır.
Böylelikle toprak içerisinde boşluklar oluşturulur, bu boşluklara havanın girmesi sağlanır ve
kök gelişmesi zenginleştirilir aynı zamanda köklerin daha derine gitmesi sağlanır.
Havalandırma çim yüzeyine yabancı otların gelmesine neden olur, bu yüzden zamanlama ot
oluşumunu engelleyecek şekilde ayarlanmalıdır (Şekil 4) (Çelik D 2008).
Materyal ve Yöntem
Sadece yeşil alanlarda iyi performans elde etmek için değil bozuk ve yıpranmış alanları
yeniden hayata kazandırmak içinde doğru makine kullanımı çok önemlidir. Bu makineler
kullanılmadığı zaman çim alanlarda oluşacak maliyet artmaktadır. Bu sebeplerden dolayı
yapılan projede kullanılacak makine bir çim alanda çim havalandırma yapabilen ve aynı anda
çim biçebilen ya da sadece çim biçebilen tekerlekleri, bıçak sistemi, kol tasarımı ve tasarımı
farklı bir makine imal etmek tasarlanarak imalatı yapılmıştır (Şekil 5) (Orman Ç 2011).
Şekil 5. İmalatı yapılan makine resmi
Çim biçme makineleri çim içinde rahat hareket etmesi ve kolay manevra kabiliyetine sahip
olması gerekmektedir. Bu durum değerlendirilerek plastik enjeksiyonlu dolma teker yerine
havalı lastikler kullanılmaktadır. Çimi istenilen yükseklikte kesmesi makinelerdeki oranla
eşdeğerde belirli aylarda çimin uzama durumuna bağlı olarak 28 mm–75 mm arasında
ayarlanmıştır. Kendinden hareket etme özelliğine sahip olması çim makinelerinde ilave bir
şanzımanla sağlanmaktadır. Ürün çıktısında ise çim biçim esnasında havalandırma bıçakları
toprağın içinde olduğu için kendinden ilerleme hareketi vermektedir. Makinenin fazla titreşim
yapmaması şasenin dizaynı ve bıçakların makinaya balans yapmaması sayesinde olmaktadır.
Sık ve ıslak çime geldiğinde makinenin zorlanıp stop etmemesi bir çim makinesi için çok
önemlidir. Klasik makinelerde yaşanılan bu sorun için motordan alınan büyük kasnaklardan
alınan çift kayışlı sistem ile bıçaklarda bulunan küçük kasnaklar döndürülmektedir. Bu durum
küçük kasnakların daha fazla tur atmasını sağlar böylece yarım gaz durumunda istenilen
3500 d/dak gücüne ulaşılır. Ayrıca bıçakların taş, ağaç kökü, kola kutusu v.b. gibi yabancı
maddelere bıçakların değdiğinde bıçak sistemi hareketi motordan aldığından çarpmalardan
dolayı bıçak adaptörü, bıçak, krank mili gibi malzemelere zarar görmesini engellemek
gerekmektedir. Ürün çıktısındaki bıçaklar salınım hareketi yaptığı için yabancı maddeye
geldiğinde geriye atar ve sisteme zararı önlemektedir. Motorun yağsız kullanımına karşı
önlem almak için kullanılacak motorda yağ müşürü bulundurulmaktadır. Makine tozlu
ortamda çalıştığı için hava filtreli karbon filtre yerine yağlı filtre takılması motor revizyon
zamanını uzatır.
444
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
İmalatı yapılacak olan makinede parçaları inceleyerek ve neden bu parçaların seçildiği
diğer makinelerde kullanılan benzeri parçaların neden tercih edilmediği gösterilmiştir (Orman
Ç 2011).
İmalatı Yapılan Makinenin Özellikleri
Çim Biçme Bıçak Sistemi
Çim biçme bıçakları bir çim biçme makinesi için çime istenilen şekli vermek, çimin
büyümesini ve gelişmesini sağlamak, çimlerin türü ve kullanım amacına göre değişik yapı ve
malzeme özelliklerine göre değişik şekil ve boyutlarda üretilmesi istenmektedir.
Flail mower özellik olarak salınım hareketine sahip olması sebebiyle düzgün yüzey elde
etmek için özel çim sahalarda kullanım için tercih sebebidir. Yabani otlarda kullanmak için
ortama en uygun çim biçme makinesidir. İmalatını yaptığımız bıçak sistemi flail mower tarzda
çalışmaktadır (Şekil 6) (Orman Ç 2011).
İmalatını yaptığımız makinede salınım tipi dikey kesme özelliğinden faydanılmak
amaçlanmış ve kesim kalitesi yüksek bir biçim oluşturulmuştur. Bıçak lazer kesimden çıkıp
sıra ile önce büküm işlemi yapılmış daha sonra üstüne pim tutucu yüzük kaynatılmıştır. Çim
bıçağının freze makinesiyle 40o‘lik açı ile ucu taşlanmamıştır (Orman Ç 2011).
Bıçak kesim derecesi ve yönü defalarca denemeler sonucunda tersten bilenmesi ve farklı
açılarda bilenmesi çimi tam kesmeyerek tüylenmesine sebep olmuştur.
Bıçak Üstü Pim Tutucu
Şekilde yüzüğün yandan görünümü görünmektedir. Dıştan 10 mm çap ölçüsü içten ise 6
mm çap alınarak tornada malzeme işlenmiştir (Şekil 7). Parça dıştan torna ile işlendikten
sonra iç kısmından alınacak çap ölçüleri frezede alınmaktadır. Malzeme genişliği 20 mm
olacak şekilde 40 adet olacak şekilde ayarlanmaktadır. Bıçakların birbiri ile yekpare
bağlantısını sağlamak için bıçakların üstüne gaz altı kaynak makinesi ile bu yüzükler kaynatılır
ve bıçakların sallanması için pimler içinde rahat dönmesi istenmektedir (Orman Ç 2011).
Şekil 6. İmalatı yapılan bıçak sistemi
445
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Şekil 7. Bıçak üstü bıçak pimi geçecek olan parça
Bıçak Tutucu Pim
Bıçak tutucu pim genişliği 30 mm olarak çapı ise 6 mm olarak tasarlanmıştır. Bıçak tutucu
yüzüğün içerisine geçecek şekilde ve bıçağı sallamak üzere pimin içersinde rahat dönecek
şekilde hareketi sağlanmaktadır. (Şekil 8) (Orman Ç 2011).
Şekil 8. Bıçak pimin görünümü
Bıçak Tutucu
Şekilde bıçak tutucu kare malzeme görünmektedir. Bu malzeme 5 mm kalınlığında sac
malzemeden lazerde kestirilmiştir. Şekilde görülen kare malzeme lazer kesimde işlenerek
çıkarılmıştır. Bu malzeme 25.50 mm kesilerek 25mm ‘lik kare mil üzerine tam geçmesini ve
kare mil döndüğünde bıçak tutucu pimlerin beraber dönmesini sağlamaktadır.
Şekil 9. Kare bıçak tutucu
446
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Bu sayede bıçakların üstüne sonradan kaynatılan bıçak yüzüklerinin içinde dönebilen ve
sıkı geçen pimlerin 8 mm ‘lik çapı bıçağın bir tarafından girerek 6 mm ‘lik bir çapı ise bıçağın
diğer tarafından çıkartılarak ucu şişirilmek kaydıyla pimlerin motor 3600-4600 d/d arasında
çalışırken yerinden çıkmamasını sağlar. Üst ve alt deliklerin çapları 6 mm olacak şekilde
delinmiştir. Malzeme 25 lik kare mile tam geçecek şekilde 38 adet kare mile geçecek şekilde
dizilmiştir (Şekil 9) (Orman Ç 2011).
Şekil 10. İkili bıçak sistemi
Bıçağın üç boyutlu görünümü şekildeki gibi görülmektedir. Bıçaklar bulunduğu şekilden
öne doğru dönme hareketi ile çimi sorunsuz kestiği görülmüştür. (Şekil10) (Orman Ç 2011).
Komple Bıçak Montaj
Kare mil, bıçak tutucu kare, pim, yüzükler, çim bıçakları, iki bıçağın birbirine çarpmasını
engelleyen kare profil malzeme, verticut bıçakları, kare mil somunu şekilde montaj halinde
olmaktadır. Şaseye iki taraftan bilyeli yataklarla bağlanarak şase üzerine sabitlenmektedir.
Komple birbiriyle akuple sistemde bu parçaların birbiriyle uyumlu çalışması ve işlevselliği
çalışmalar sonucunda değerlendirilerek imalatı yapılmıştır (Şekil 11) (Orman Ç 2011).
Şekil 11. Komple bıçak sistemi
Şekilde bahsedilen fark makine ön gidondan yükseklik ayarı yapılırken çim havalandırma
yapılması istendiği zaman yükseklik ayarının aşağı indirilmesi istenir ve böylece çim
havalandırma bıçakları toprağın içine 10 mm girerek sarı otları temizlemeye başlamaktadır.
Aynı zamanda bu ayarda çimi de biçmesi gereken en düşük seviyede biçmesi sağlanmaktadır.
Çim havalandırma bıçakları 10 mm ‘ye girdiği zaman çim bıçakları ise 28 mm yükseklikten
çimi biçer. Yani çim bıçakları ile havalandırma bıçakları arasındaki 18 mm’lik bırakılan fark
bunun içindir. Eğer çim bıçakları daha aşağıdan biçim yaparsa çimde büyüme oldukça geç
olmakta ve çim kendini yenileyememektedir. Çim bıçaklarının birbirine çarpmasını engellemek
için 25 mm çapındaki kare milden biraz daha geniş ve 30 mm pim genişliğinden biraz daha
kısa olmak şartıyla 26 mm genişliğinde kare bıçak tutucunun arasına profiller aynı ölçüde 18
adet kesilerek yerleştirilmektedir. ( Orman Ç 2011 ).
447
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Çim Havalandırma Bıçakları
Çimlerde bulunan sarı otları almak için tasarlanan bu bıçak çimlere dik vurarak dibindeki
sarı otları, ölmüş çim dokusunu ve çime yapışmış yosunları yabani otları temizlemektedir
(Şekil 12) (Orman Ç 2011).
Şekil 12. Çim havalandırma bıçağı
Motor
Klasik çim makinelerinde motor tozlu ortama dayanıklı olmayan karbon filtre, yağsız
kaldığında uyarı sistemi olmayan, genellikle üstten eksantrik ve ya üstten supaplı
sistemlerinde sıkça arıza veren makinelerdir. Bunların yerine yatay krank, yağ müşürü
sistemi, yağlı tip filtre, üstten supap mekanizması ilk çalıştırmaya zarar vermeyen jikle sistemi
bulunan motor tipi imalatını yaptığımız makinede kullanılmıştır (Şekil 13) (Orman Ç 2011).
Şekil 13. Kullanılan motor tipi
Deney ve Sonuçların Değerlendirilmesi
Deneylerin gündelik çim alanlarında ortalama sulama, belirli zamanlarda gübre, çim
tohumu ve belirli aralıklarla biçme işlemi yapılan sadece çim biçme makinesi ile bakım
yapabilen çim alanlarında uygulanmıştır. İmalatı yapılan makine değişik alanlarda normal
makinelerle kıyaslamak amacıyla aynı şartlarda biçimler yapılarak çimlerin belirli oranlarda
büyümeleri ve ilk kesimleri izlenmiştir. Bu uygulama özelliklerine göre diğer makinelere göre
farkları ortaya konulmuştur (Şekil 14) (Orman Ç 2011).
Deney 1
Şekil 14. Alanın biçilmeden önceki resmi
448
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Şekil 15. Alan üç ayrı parçaya bölünerek biçimler yapılmıştır
Belirlenen çim alan üç yarı parçaya bölünmüştür; en soldaki alan klasik çim biçme
makinesi ile biçilmiştir, orta kısımdaki alan imalatı yapılan çim makinesinin sadece çim biçme
pozisyonunda biçilmiştir. Sağdaki alan ise imalatı yapılan makinenin hem çim biçme hem de
çim havalandırma özelliği kullanılmıştır (Şekil 15). Alanda gördüğünüz gibi çim havalandırma
yapılan yer gözle görülmektedir. Biçilen alan boy olarak kısalmış ayrıca çizgi görünümü
oluşmuş toprak yumuşaklığı ve geçirgenliği sağlanarak drenaj artırılmıştır (Orman Ç 2011).
Biçim yapılan alan biçilmeden önceki bakımları aynı düzeyde olacak şekilde biçim sonrası
da bakımları optimum düzeyde sulanmaktadır. Alanda görüldüğü gibi en sağdaki kısım yani
hem havalandırma hem çim kesilen yerde kare cetvel ile bakıldığında yanındaki çim alanına
göre daha fazla kardeşlenme tespit edilmiştir. Bu ölçüm aynı koşullarda iki hafta sonra da
tekrarlanmıştır (Şekil 16) (Orman Ç 2011).
Şekil 16. Biçimden sonra kardeşlenme ölçümü
Alanda biçimden bir hafta sonra bakıldığında kardeşlenme ölçümü yapılmış ve en sağdaki
alanın ortadaki alana, ortadaki alanın ise en soldaki alana göre kardeşlenme sayısı daha fazla
görülmektedir (Şekil 17) (Orman Ç 2011).
Deney 2
Şekil 17. Deneyde kullanılan makineler
449
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Bu deneyde ise çim alanın iki ayrı bölgesi kalıp kesme makinesi ile kesilmiştir. İlk alan
klasik çim makinesi ile diğer alan ise imalatı yapılan makine ile biçilmiştir (Şekil 18) (Orman Ç
2011).
Şekil 18. Kalıp kesme makinesi ile kesilmiş alan
Şekil 19. Klasik makine ile biçilmiş alanın görünümü
Klasik makine ile kesilmiş alan şekil 19 ‘de görülmektedir. Resimde görüldüğü gibi klasik
makine biçtikten sonra biçim üstten gayet düzgün görülmektedir. Fakat kesilen yerin altını
kaldırdığımızda sarı ot tabakası ve keçeleşmiş toprak görülmektedir (Şekil 20) (Orman Ç
2011).
Biçim yapılan alanın üstten görünümü görülmektedir. Şekil 21’de dikkat edilecek olunursa
solda biçilmemiş alan sağdaki alan ise biçim yapıldıktan sonra sarı ot tabakasının temizlenmiş
hali görülmektedir (Orman Ç 2011).
Şekil 20. İmalatı yapılan makine ile biçilen alanın görüntüsü
450
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
Şekil 21. İmalatı yapılan makine ile biçimden sonra görüntü
Bulgular ve Tartışma
İlk verticut bıçağı dekap malzemeden seçildiği ve ilk vuruş köşesinden aşağı doğru eğimli
geldiği için toprağın içinde bıçağın çok beklemediği tespit edilmiştir. Ayrıca bıçak toprakta
yüke maruz kaldığı için çok çabuk eğilmeler meydana gelmiştir. Bu sebepten dolayı yeni
bıçağımız yukarıda anlattığımız gibi sulu yaylı çelik malzemeden imal edilmiştir ve şekli
değiştirilmiştir (Şekil 22) ( Orman Ç 2011 ).
Şekil 22. İlk imalatı yapılan çim havalandırma bıçağı
Yapılan deneylerde imalatı yapılan makinenin değişik alanlarda klasik makinelerle
karşılaştırmak amacıyla uygulamaları yapılmış ve sonuçları gösterilmiştir. Bu gözlemlerin
sonucu olarak kesilen yerler fotoğrafla ve kardeşlenme ölçümleri ile gösterilmiştir. Sonuçlara
göre klasik bir çim biçme makinesi ile aynı alanda bulunan çim kesildiğinde klasik çim biçme
makinesinin çimi kopararak fakat düzgün bir seviyede kestiğini, imalatı yapılan makinenin
çimi vurarak daha kaliteli bir şekilde kestiği gözlenmiştir. Ayrıca çim kalıp kesme makinesiyle
çim kaldırılarak yapılan deneyde klasik bir makineyle çim kesilip çim toprağından
söküldüğündeki görüntü çimi çok düzgün kestiğini, fakat çimin dibindeki sarı ayrık otun aynı
şekilde durduğu görülmüştür. Drenajın değişmediği, toprağın hala çok sert olduğu ve
toprağın çıkartılarak üzerine su döküldüğünde suyun taş üzerinden kaydığı gibi kaydığı
toprağın suyu tutmadığı görülmüştür. Aynı deney imalatını yaptığımız makine ile yapıldığında
sarı otların çimden ayrıldığını, toprağın suyu geçirgenliği drenajı arttığı, toprağın yumuşadığı
çimin suyu tutmaya başladığı görülmüştür. Tasarlanan makinede daha performanslı motor
kullanılmasını sağlanarak, motordan çıkan büyük kasnağı çeviren küçük kasnaklar yardımıyla
bıçakların daha yüksek devirli dönmesini sağlamaktadır. Klasik çim biçme makinelerinde
krank direk olarak çim ve bıçakla akuple olduğu için taş, musluk başı gibi yabancı maddelere
geldiğinde eğilme riski büyüktür. Fakat salınım tip bıçak ve kayışla aktarma organı bulunduğu
için musluk başına vurulsa bile bıçaklar kendini geriye atarak kırılma ve mil eğilmelerine karşı
önlem alınmıştır. Çim biçme pozisyonunda kullanıldığı zamanlarda bile verticut bıçaklarının dik
vurması sayesinde çimin içinde bulunan kardeşlenmeyi engelleyen ölü çimlerinde
koparılmasını sağlamaktadır.
Profesyonel çim alanlar haricinde çim havalandırma makinesini kullanmak ülkemizde
yaygın hale gelmemiştir. Bunun sebebi çim alan için harcanan maliyetin yüksek olmasıdır.
Sonuç olarak kısıtlı bütçeyle hazırlanan çim alanının geriye kalan yıllar boyu bakımının da çok
451
27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun
masraflı olması istenmemektedir. Bu sebepten dolayı çim alanı bulunan herhangibi bir yerde
çim makinesi bulundurmak şart haline gelmiştir. Aynı şekilde düzgün bir alan içinde mutlaka
yılda dört kez havalandırma yapılması gerekmektedir. Beş bin metrekareye uygun şanzımanlı
bir makine almak en kötü şartlarda 1000 TL’ ye mal olmaktadır. Aynı metrekarede iş yapacak
bir havalandırma makinesi almak iki bin TL’ne mal olmaktadır. Bu durum ise bakım işi için çim
alan sahiplerine büyük külfet olmaktadır. Yapılan imalatta amaçlanan iki kombine makineyi
bir makinede toplamak ve fiyat olarakta çok düşük fiyatlara satarak ülkemize ithal yollarla
giren bu makineleri yerli imalat yaparak istihdam konusuna katkı sağlamaktır.
Prototipi yapılan makine çim makinesi ve havalandırma makinesi kullanıcılarından alınan
şikâyetler göz önünde bulundurularak imalatı yapılmış ve seri üretim yapılırsa 700 TL ‘na
maliyeti söz konusu olmaktadır. İki makine yerine imalat ettiğimiz tek makineyi kullanmak
hem çim kalitesini korumak hem de yerli üretimi desteklemek açısından ülkemizin geleceği
açısından önemli yer tutmaktadır.
Teşekkür
Bu çalışmada bizleri yardımlarını esirgemeyen Prof. Dr. Cengiz SANCAK ‘a teşekkür ediyoruz.
Literatür Listesi
Açıkgöz E., Çim Alanlar Yapım ve Bakım Tekniği 1. Baskı Çevre LTD ŞTİ Yayınları :4 BURSA Ocak 1994
Altan , S.,. ‘Yerörtücüler’ Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:108 , Adana 1989
Barış, G., Erdoğan, R. ‘Park ve Bahçeler İçin Bakım ve Onarım El Kitabı’ 1.Baskı Barış. G.,Erdoğan.R.
MESA Mesken Sanayi A.Ş. Ankara Aralık 1997 975-94556-09
Bernard Joseph Beusink, Oerle; Barteld Niezen , Goningen both of the NETHERLANDS Apr 14 1971
U.S. Philips Corporation ,New York , N.Y.
Borat O.,Sürmen A.,Balcı M. ‘İçten Yanmalı Motor’ Cilt İstanbul-Ankara-Bursa Ekim 2008
Çelik D. ‘Çim Alanlarının Tesisinde Ve Bakımında Ortaya Çıkabilecek Sorunlar Üzerine Araştırmalar’
Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi Fbe. Haziran 2008
Karadeniz, N. ve Kurum, E. ‘Çim Alanların Oluşumu ve Bakım Özellikleri’. Çağdaş Yaşamda Çim Alanları
Semineri, Ankara 1991
Lindstroem, J.; McAfee, M. (Sveriges Lantbruksuniv, Uppsala (Sweden). Inst. foer Markvetenskap)
Swedish Journal of Agricultural Research ıssn 0049–2701
Mclntyre, K., Jakobsen, B., ‘Practical Drainage For Golf, Sportsturf And Horticulture, Ann Arbor Press’,
2000 Chelsa, Michigan, 1-57504-139-1
Dallas W. Jones New Hardford,N.Y.;Matthew F. Orr, Shawnee Mission, Kans 19 SEP 1989
Oral N., Açıkgöz E. ‘Çim alanlar için tohum karışımları‘ Tmmob Ziraat Mühendisleri Bursa Şube Başkanlığı
Yayınları :1 Kasım 2002–Bursa
Orman Ç.’Verticut (Kök Havalandırma) Makinesi Tasarımı ve İmalatı’ Yüksek Lisans Tezi, Gazi
Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (2011)
Uluocak N. ‘Yerörtücü Bitkiker’ İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Amenajmanı Anabilim Dalı
Üniversite Yayın No:3874, Fakülte Yayın No:428, İstanbul 1994
Uzun G. 1989. ‘Peyzaj Mimarlığında Çim ve Spor Alanların Yapımı’ Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Yardımcı Ders Kitabı No: 20,Adana
452