L`amor che move il sole e l`altre stelle.

L`amor che move il sole e l`altre stelle.

“L’amor che move il sole e l’altre stelle.”
giovanni ozzola
ON THE EDGE /
Proje4L Elgiz Museum
of Contemporary Art
ISTAnBUL
curated by Elena Forin
texts by Sevda Elgiz and David Shah
conversation between Giovanni Ozzola
and elena forin
16 September / 16 october 2010
translations and editing / Carolina Pozzi
turkish translations and editing / Eda Berkmen
graphic concept and design / hérétique.it
cover / giugno, 2010
21x29,5 black frame
Inkjet print on 300 gr hahnemuhle
Essays and texts © the authors
special thanks / Silvia Ballario, Eda Berkmen, whole
Cecchi family, Mario Cristiani, Cristina Dinello e
Paolo Cobianchi, Giulia Dirindelli, Lorenzo Fiaschi,
Gabriella Fortunato, Paolo and Fabio Gori, Franco
Marchetti, Barbara Marengo, Franco Miccinesi, Silvia
Pichini, Işın Önol, Fabrizio Paperini, Virgilio Perez,
Verusca Piazzesi, Maurizio Rigillo, Ambasciatore
Gianpaolo Scarante, Maria Luisa Scolari, Sebastiano
Sguarino, Pier Luigi Tazzi.
partnership
giovanni ozzola
ON THE EDGE /
Proje4L Elgiz Museum
of Contemporary Art
ISTAnBUL
ART AS THE INSTRUMENT OF ‘SOFT’ DIPLOMACY
SANATIN DİPLOMATİK GÜCÜ
Istanbul and Rome enjoy artistic encounters today with
the consciousness of their glorious past as the capitals of
the divided Roman Empire. We at Proje 4L/Elgiz Museum
of Contemporary Art wished to contribute to the cultural
activities of Istanbul as the 2010 European Capital of Culture
with a project that brings the emerging Italian artist Giovanni
Ozzola and accompanies him with young Turkish artists
curated successfully by Elena Forin.
Bölünmüş Roma İmparatorluğu’nun iki başkenti İstanbul ve
Roma, görkemli geçmişlerinin bilinciyle oluşturdukları bir
sanat buluşmasına tanıklık ediyor. Proje4L/Elgiz Çağdaş Sanat
Müzesi olarak 2010 Kültür Başkenti çerçevesinde yapılan
kültürel aktivitelere katkıda bulunmak istedik. Elena Forin’in
küratörlüğünü üstlendiği projede, yakın zamanda ünlenen
İtalyan sanatçı Giovanni Ozzola ile ona eşlik eden genç Türk
sanatçılarımız yer almaktadır.
I can not think of anything more powerful yet softer other
than art to overcome differences, conflicts and prejudices
between countries. The magnetic and enchanting influence
of art stimulates our senses, mind and spirit in a manner that
goes beyond cultural boundaries. Our life as the art collectors
prove this analysis with the experience we went through
representing our collection, museum, İstanbul and Turkey as
part of our identity which turned us into cultural diplomats
in an informal way.
Ülkeler arası farklılıkların, çelişkilerin ve önyargıların
üstesinden gelebilen sanat kadar güçlü, bir o kadar hassas
başka bir köprü düşünemiyorum. Sanatın çekici ve büyüleyici
etkisi duyularımızı, zihnimizi ve ruhumuzu bir manada
kültürel sınırların ötesinde de canlı tutuyor. Sanatsever olarak
biz koleksiyonumuzu, müzemizi, İstanbul’u ve Türkiye’yi
kimliğimizin birer parçası olarak sunmamız neticesinde kültür
elçilerine dönüştük.
We are excited for our 10th anniversary next year and see
this exhibition as part of our commitment to contemporary
art as an institution which supports young artists and art of
our time. Giovanni Ozzola takes us on a journey through his
lense and helps us experience his vision through images, light,
movements and sound. “On The Edge” will be a memorable
exhibition that will create an Italian-Turkish dialogue with the
2 young Turkish artists selected from our archieve room by
the curator Elena Forin herself. We wish that Giovanni Ozzola
and our promising artists Deniz Üster and Elif Süsler will be
established in the international arena in the near future just
like so many artists did through our institution.
Önümüzdeki sene 10. yılımıza girecek olmanın heyecanını
yaşarken, genç sanatçıları ve çağdaş sanatı destekleyen bir
kurum olarak bu sergiyi de çağdaş sanata olan bağlılığımızın
bir parçası olarak görmekteyiz. Giovanni Ozzola bizi kendi
objektifinden bir yolculuğa çıkarıyor; resim, ışık, hareket ve
ses ile kendi görüşünü tecrübe etmemize yardımcı oluyor.
Elena Forin’in Açık Arşiv Odamızdan seçtiği 2 genç Türk
sanatçımız ile oluşan İtalyan-Türk diyalogu, “On The Edge”
sergisini unutulmaz kılacak. Umarız, daha önce pek çok
sanatçıya olduğu gibi kurumumuz aracılığıyla verilen destek
Giovanni Ozzola ve genç sanatçılar Deniz Üster ve Elif Süsler’e
de şans getirir ve yakın zamanda uluslar arası alanda hak
ettikleri başarıya ulaşırlar..
Sevda Elgiz
Sevda Elgiz
previous page / Interno, sole, giallo, 2009
next page / Amsterdam - inverno, 2010
6
7
“To sum up, it is always light, this essential component of the
photographic act, that determines an event. In the end, there
are no facts, but only events, and each of them is a luminous
event.”
Pier Luigi Tazzi
Giovanni Ozzola / On the Edge
Dialogue with Elena Forin
We thought about Istanbul and we immediately felt it suited
to your research. I was wondering what would have emerged
from its light and stratifications, from the decoration, the
architectural embroidery, and from the signs of decay.
An idea was conceived, of an exhibition that narrates this
context and this story, especially describing the edges of
vision, brightness and the pictorial power of these aspects.
Moreover, an essence and a specific identity also emerged,
something intimate, but also shareable, as an identity that
belongs to vision had disclosed, which can take very different
shapes and intensities according to the place. Looking for this
limit and for the discrimination seemed to me fascinating
from the beginning, because it entailed a research on the
extremes, the intermediate points and the values they
exchange and that move flowing from peak to peak.
I find the last work you conceived, joining video and
installation, very interesting, I was hoping you would come to
something like this. I like the preparatory phase of an artist
work, it attracts me for its idealism, because it is still in the
utopian state that gave life to much art, which sometimes
I think is being restrained by our era. These are pure ideas,
extreme situations that are directly translated by a will. The
video projected on Turkish marble is characterized by this
power, but it also represents a whole of reflexions extended
on the medium and the language of art, as well as on the
research you have done for a long time.
I explain myself better, starting from the adhesion to reality
that you concretely introduced with the physical element of
the stone, that necessarily leads to the unification of different
criticalities.
The stone is real, but it also is a symbolic identity, because
its shape evokes that of the mountain from which it was
extracted.
However, marble is a pictorial instrument, as well, not only
because it has been the support of much sculpture (so that it
brings along the signs of history), but also because the video
you project on it further increases this potential. As a matter
of fact, marble reflects and intensifies the pure value of light
and colour, that are characterized by the same consistency
10
of many other of your works, where we find out unusual
tangible and tactile qualities.
Furthermore, here the consistency of your pictures is totally
three-dimensional: the balance between different shapes and
materials is settled in the projection on a natural support that
magnifies ambiguity. In fact, reality and the poetic element
often mix up and pervade each other until becoming one
only thing: I am thinking about the pictures with lightning,
the images with smoke or fog.
In other works (as the one you made in Amsterdam, or Inside,
sun, yellow) it is a pure pictorial value. You use photography,
but you could be a painter…
Everything seems to issue from very precise and unrepeatable
moments. Do you think it is about catching decisive instants,
like Cartier Bresson, or something else?
For me, it is a “profane epiphany”.
Experience, observation, imagination. Louise Bourgeois used
to define the sum that lead to a work like this. I think this
is a perfect definition: the fundamental element is not only
located in the “decisive instant”, even if it is true that there is
a moment with a maximum intensity. However, I believe that
you can perceive that kind of “moment” only if you have a
thought, a connected sensitivity, if you create and plunge in
the situation…In a few words, if you are available.
Everything, even the smallest and most marginal of the
events, has an innate greatness and uniqueness that must be
respected; sometimes situations show themselves and play
one note, like they were big diaphasons. A note that is no
longer part of an individual story, but becomes representative
of a shared experience: this is art, for me. As an artist, I think
to myself as being a “way” to see the world, to take part in this
time that passes by, offering my personal vision, according to
a perspective that I hope could be universal.
The fact of looking for intensities could somehow be next to
forms of sacredness?
I think so. Concerning this, I tend to be animist, especially for
the idea of stardust and evolution: everything owns a part of
us, of our experience and our dreams.
We run after what is ours and we inevitably tend to reunite
ourselves to what we were part of. I consider art in this way,
as a kind of big encyclopaedia of humanity where to place
images that narrate its story in every possible aspect
This has happened from the first cave paintings, where, on
the scratched stone, people represented the first narrations
of primordial habits, so a first iconic myth began, together
with a first social code, which asserted certainties and fears.
Coming to the work about Istanbul, I can say that in this case
pictures were taken in an instant and by chance; I’ve been
reflecting on the will to see for a long time, on the will to
nuvola-studio / 01, 2009
discover something that can be hardly defined. It was the
moment before complete darkness, that prevents from
perceiving except with a great effort and common propensity
of all senses.
I was thinking about that condition, which is absolutely
mental, and I found myself, by chance, inside a cistern:1 what
was in front of me was the perfect materialization of that
idea.
An instant and by chance?
There is a moment when reality perfectly coincides with a
mental image and with thought (is this the vision?): it is in
that precise moment that my art is generated.
The notes I took thinking about the work of the cistern consist
of a few words and extremely powerful suggestions:
Darkness – sight
Heat and self perception
The sound of water could be perceived – hearing
Water drops were falling on my skin – touch
All of this together contributed to the creation of my work.
According to me, photographic images represent that sound of
diaphason of which I was writing before: of some experiences,
it remains a lively and constant reverberation. According to
this, I think that Cartier Bresson’s decisive moment was a still
entity, a specific and unrepeatable situation. For me, instead,
everything moves: my works portray space, but they must
not be seen in their iconic stillness, because they are part of
a shared environment where spectator and work are equally
autonomous.
Your space is a wide universe, a nature that finds expression
as an absolute concept, open to permeations, it is always
different and lives on crossovers.
Once we talked about the genetic code that pools human
beings, tomatoes and squids2 : according to you, everything
seems to be part of an heritage in which time plays an
important role. I interpret the shared environment you refer
to in this way: it is the definition of a moment in which an
idea of instability and change always penetrates. It deals with
questions, with joining contradictory aspects (human beings,
tomatoes and squids, as well as lights, bodies and moments)
that prove to be an unusual dough, but are open to a different
perception and to a new possible knowledge.
Videos offer the documentation of all the steps: you always
underline the extremes, and your search for the limits, in
order to verify the absolute extension, can be found in the
reconstructions of Under my skin: that is the documentation
1 The cistern of Yerebatan Sarayi was discovered at the end of XIX century, but
it was built in 532 AD, during the prosperous reign of Justinian I (527-565)
12
of the passage and movement of light on a surface, which
demonstrate that it is not a neutral act.
These are works that point at the modality of your research…
When did you decide to make this video? And why have you
set against (or maybe accompanied) the fluidity of events to
the mechanical–photographic manifestation of every single
moment?
Light connects everything, and as a material it represents the
condition of passage.
It does it night and day; it is the perpetual breath that shows,
seduces, and hides all visions and intuitions that derive from
that and follow one after the other
The only possible viewpoint (taking upon myself no collective
vision) is the personal and individual one, where also the
most fleeting and light manifestations become stones on
which it is possible to build the vision.
Superficiale – under my skin was not born from a need,
but from the verb “to want”. I affirm this because what is
recorded in the video is not different from what I see every
day in my studio, and the continuous repetition, maybe the
chase, of light and darkness, the sunset.
The sunset occurs every day, and it is so concentrated in time
that it can be easily perceived even by the most myopic … in
all its power.
It is a simple event that has beaten the time of everyone’s
life for thousands of years and that hides, with its constancy,
the primordial power it generates and its influence one our
personal lives to who does not pay attention.
Photography and video, for their mechanical nature, offer an
active objectivity that can be modified only by my look.
They give people the opportunity to record their own way of
seeing/being the world.
They are neither brushes (which have their own strong
personality), nor materials with mechanical and physical
characteristics.
These works are very important to me, also because
they clearly demonstrate that my research deals with the
magnificence of simple events, the power of look, the flow of
time, the leaning towards a vision…
The work condenses millions of possible stories, millions of
chromatic passages, a very long period of time: this is the
reason why I also make unique prints that display the most
representative stories of these moments, turning them into
tangible elements of an experience, like the sunset.
by details, that can have different possible solutions, that is
made of signs, shapes, lights that filter, of a preciosity that
must be looked for. How important do you think this research,
this way of “discovering” that you look for, is for your work?
“ça a été”.
It is a tension that was “previously” accumulated, which
turns into the attitude of a moment; you talk about preciosity
and desire, so I must say that paying attention, searching
anywhere, relying on chance is for me a form of respect and
the only way of living.
We are talking more about a life condition than about work.
I try to point out what I see, or sometimes just what I feel,
perceive or tend towards.
You have a very strong relation with Pier Luigi Tazzi, who has
witnessed your growth since its very beginning. There are
some of his sentences that I think it is appropriate to quote,
because they enrich the reflections we have made. I would
begin with the remarks about how you seize and render the
image: “His whole work is made of images, still (pictures),
moving (videos), and images that ensue from a construction
(installations, exhibitions, which are not just a simple display
of works, but that are as articulated as artworks themselves,
which components still are artworks that keep their specific
autonomy outside, inside, and after the exhibition). All of
them, whatever their medium is, do not have to be observed
from a distance in their iconic fixity, but are intended to be
part of a shared environment where both work of art and
spectator have equal autonomy, despite their differences.
In his exhibitions and installations, the role that is played
by images always meets a precise and determined formal
structure, a project that is totally controlled by the artist,
that aims to relating the work to the space that gives
hospitality to it and to the other objects in it, whether other
works of his or of others, pre-existing objects or objects
that were specifically made for the occasion. Finally, it also
aims to relating his work to the potential, yet expected and
considered, user of the space in this “prepared” way (using
John Cage’s terminology 3)”.
What do you expect from this “user”?
Nothing more than his alive presence.
4
“Every image - Tazzi says – emerges from a background. The
background is not a image, but the substance from which
the image springs”. Would you like to comment on this
statement? According to you, what is the relation between
image and background? How do you consider them?
That is a wonderful definition that helps to concretely figure
a process-event (or maybe I would better say “occurrence”).
The Before and After.
The thought/lean that gives birth to a change in shape and
substance.
The background is a humoral liquid – the amniotic fluid of
image. The image is vision, fulfilment.
I use a metaphor: background is the physical and earthly
need to breath and image is its satisfaction, the elation of
oxygen…
Elena Forin is a independent curator.
At the same time, from 2009, she is curator of MACRO,
Museum of Contemporary art of Rome.
In the pictures you took in Istanbul you represent a desire
of the individual and of the image, a story that is livened up
2 Jared Diamond, The Third Chimpanzee: the Evolution and Future of the
Human Animal, 1992.
3 Cage used the term prepared piano referring to the deliberate alteration of
the sound of a piano by inserting some objects inside its mechanisms. Many of
his compositions and concerts made use of this kind of instrument.
4 Here it comes to mind the relation between background and figure that
characterizes the aesthetics of Baroque.
13
‘’Bir fotoğraflama anında olayı tanımlayan gerekli unsur
aslında hep ışıktır. Sonuçta ortaya çıkan eylem değil olaydır
ve herbiri ışıklı bir olaydır“ Pier Luigi Tazzi
GIOVANNI OZZOLA / ON THE EDGE
ELENA FORIN İLE SÖYLEŞİ
nuvola-studio / 02, 2009
İstanbul’u düşündük ve hemen senin arayışlarına çok uygun
olabileceğini anladık. Bu şehrin ışığından, katmanlarından,
süsünden, mimari nakışlarından ve geçmişinin izlerinden ne
çıkacağını merak ediyordum. Bunun sonucunda bu bağlamı ve
tarihi, özellikle görselliğin sınırlarını, parlaklığını ve resimsel
gücünü vurgulayarak anlatan bir sergi fikri doğdu.
Görmenin içinde olan ama yerine göre çok farklı şekil ve
derinliği bulunan, hem özel hem toplumsal bir benlik ve
bir kimlik de ortaya çıktı. Bu sınırı ve eleyişleri aramak
bana baştan beri büyüleyici gelmişti çünkü uçlarda, orta
noktalarda, tepeden tepeye süzülen değerleri değiştiren bir
arayış gerektiriyordu. Bu bağlamda video ile enstalasyonu
birleştiren son çalışmanı çok ilginç buluyorum. Hep böyle bir
iş yapacağını umuyordum. Ben sanatçının hazırlık aşamasını
çok severim. Henüz fikir aşaması olduğu için ilgimi çeker
çünkü bu aşama sanata hayat verecek ütopya durumundadır.
Ancak bu ütopya durumu bazen çağımızda daralıyor. Bunlar
saf fikirler, bir irade tarafından doğrudan oluşturulan, uçlarda
olan durumlar. Türk mermerinin üzerine yansıtılmış video
çalışmanın da böyle bir irade gücü var. Aynı zamanda sanatın
dilini ve senin uzun zamandır yaptığın arayışların, yansımaların
bütününü de temsil ediyor. Şunu demek istiyorum: bu taş
farklı eleştirel noktaları birleştiriyor, yani taşın fiziksel esasıyla,
somut biçimde ortaya çıkarttığın gerçekliliği. Taş gerçek, ama
sembolik bir kimliği de var, çünkü kesiliş şekliyle çıkartıldığı
dağı çağrıştırıyor.
Mermer aynı zamanda resimsel bir araç, hem birçok heykelin
desteği olduğu için (ki böylece tarihin izlerini taşıyor) hem de
üstüne yansıttığın video ile bu potansiyeli daha da arttırdığı
için. Ayrıca mermer, ışığın ve rengin saf değerini yansıtır
ve yoğunlaştırır; bu dokunulası ve hissedilir özelliğini senin
birçok eserinde aynı tutarlılıkta görebiliyoruz.
Dahası fotoğraf işlerin adeta üç boyutluluğa erişiyor. Farklı
şekiller ve materyaller doğal malzemeye yansıtılarak aykırılığı
dengeliyor. Aslında, gerçeklik ve şiirsellik genelde birbirine
karışır ve tek bir şey olana kadar birbirinin içine işler; şimşekli
resimlerin ve dumanlı ya da sisli imgelerin aklıma geliyor. Diğer
çalışmalarında (Amsterdam’da yaptığın çalışma veya “Inside,
yellow, sun” gibi) saf bir resimsel değer var. Fotoğrafçılığı
kullanıyorsun ama ressam da olabilirsin…
Her şey, belirli ve tekrar edilemez bir andan doğuyor gibi.
Sence her şey Cartier Bresson ‘un dediği gibi can alıcı bir anı
yakalamak mı yoksa başka bir şey mi var?
Benim için “kutsal olmayan bir tanrısallık”
Deneyim, gözlem, hayal gücü; Louise Bourgeois sanat eserine
götüren denklemi bu şekilde açıklardı. Bence, bu mükemmel
bir tanım. Her ne kadar kesin bir anı yakalamak çok yoğun bir
momentumda oluyor ise de temel öğe sadece kesin bir anı
yakalamak değildir. Bence öyle bir “momentum” ancak bir
düşünce, bir duyarlılık, bir yaratıcılık ve girişimcilik varsa idrak
edilebilir… Diğer bir deyişle, hazır olduğunuz zaman.
Her şeyin, en küçük ve en sıradışı olayın bile, saygı gerektiren
içsel büyüklüğü ve eşsizliği vardır. Bazen olaylar tek nota çalan
büyük diyafazon gibi olabiliyorlar. Nota kişisel bir hikayenin
değil, toplumsal bir hikayenin parçası olmalıdır, benim
için sanat budur. Ben, sanatçı olarak akan zamana katılan
ve evrensel olabileceğini temenni ettiğim bir perspektifle
vizyonumu sunduğumu düşünüyorum.
Yoğunluğu aramak bir şekilde kutsallığın formlarını aramak
olabilir mi?
Olabilir. Bununla ilgili olarak, ruhani olmaya meyilliyim,
özellikle de yıldız tozu ve evrim fikriyle ilgili olarak. Her şey
kendimizin, deneyimlerimizin ve rüyalarımızın bir parçası.
Kendimize ait olanın arkasından koşuyoruz ve kaçınılmaz
olarak kendimizi, parçası olduğumuz şeyle tekrar
birleştirmeye uğraşıyoruz. Sanatı da hikayelerin anlatıldığı,
tüm imgelerin yerleştirildiği insanlığın büyük bir ansiklopedisi
olarak görüyorum. Bu durum ilk mağara resimlerinden beri
böyle. Bu resimlerde insanlar ilk alışkanlıklarını taşın üzerine
kazıyarak temsil ettiler. Böylece, güvenceleri ve korkuları
dile getiren sosyal kod ile ilk ikonik mit başladı. İstanbul ile
ilgili çalışmaya gelirsek, diyebilirim ki fotoğraflar bir anda ve
tesadüfen çekildi. Görme arzusu, zor tanımlanabilen bir şeyi
keşfetme isteği üzerinde uzun zamandır düşünüyordum. Zifiri
karanlıktan önceki andı yani insanın ancak tüm duyularının
müştereken gayret ederek görebileceği bir an.
Günlerdir tamamen zihnimde kurgularken bir gün kendimi
şans eseri, bir sarnıcın1 içinde buldum. Önümdeki şey, o fikrin
mükemmel bir biçimde maddeleşmesiydi.
Bir anda ve şans eseri mi?
Gerçekliğin, zihinsel imge ve düşünceyle mükemmel bir
biçimde buluştuğu bir an vardır, bu görme olabilir mi? İşte
tam o dakikada sanatım başlıyor.
Sarnıçtaki işimi düşünürken yazdığım notlar birkaç kelime ve
güçlü çağrışımlardan oluşuyor.
Zifir - görme
Sıcaklık ve öz algılama
Suyun algılanabilir sesi - duyma
Su damlaları tenime düşüyordu- dokunma
15
Bunların tümü, çalışmamı meydana getirdi. Fotografik imgeler,
daha önceden bahsettiğim diyapazon sesini simgeliyor; bazı
deneyimler canlı ve sürekli oluyor. Cartier Bresson’un anı,
durağan, belirli ve tekrarlanamaz bir durumdu. Bana göre
ise her şey hareket eder. Çalışmalarım kendi espasını yaratır
ancak sadece o ikonik durağanlığın içinde görülmemelidir;
işler ve izleyici aynı ortamın birer parçasıdır ve birbirinden
bağımsızdır.
Senin espasın geniş bir evren, mutlak bir kavram ve doğası
gereği kendini yenileyen ve hiçbir zaman kendine benzemeyen
bir ifade buluyor. Bir zamanlar, insanları, domatesleri
2
ve kalamarları bir araya getiren genetik kod hakkında
konuşmuştuk. Sana göre her şey, zamanın önemli rol oynadığı
mirasın bir parçası. Sözünü ettiğin paylaşılan çevreyi şu şekilde
yorumluyorum: fikrin değişiminin ve değişkenliğinin meydana
geldiği an. Sorgulamalarve çelişkili kaynaşmış kavramlar
(insanlar, domatesler ve kalamarlar, ışıklar, vücutlar ve
kaybolan parçacıklar gibi) farklı algılamalara ve yeni kabullere
götürüyor. Video çalışmaların bu değişimlerin basamaklarını
belgeliyor, hep uçları vurguluyorsun ve mutlak bir genişliği
doğrulamak için limitleri zorluyorsun. Bu arayışlar, Under my
skin çalışmasının yeniden yapılanmasında görülüyor. Under
my skin, ışığın bir yüzeyden geçit ve hareketinin delilidir. Bu
geçişlerin nötr bir hareket olmadığını gösteriyor. Bu çalışmalar,
senin arayışlarının şekline ışık tutuyor. Videoyu yapmaya ne
zaman karar verdin? Ve neden her bir anın mekanik-fotografik
akışkanlığına karşı durdun ya da eşlik ettin?
Işık her şeyi bağlar ve maddenin geçirgenliğini temsil eder.
Gecedir, gündüzdür; birbirini izleyen görüntü ve sezgileri
gösteren, baştan çıkaran ve saklayan sonsuz nefestir.
Yegâne bakış açısı kişisel ve bireysel olandır. Burada en geçici
ve hafif dışavurumlar bile, taş gibi görüşümüzü sağlam ifade
ederler.
Superficiale- under my skin bir ihtiyaçtan değil “istemek”
fiilinden doğmuştur. Bunu söylüyorum çünkü videoda
kayıtlı olanlar, her gün stüdyomda gördüklerimden, ışığın
ve karanlığın devamlı tekrarından, günbatımından belki de
kovalamacısından başka şey değildir.
Bana ışıktan bahset, gerçekliliğinden, sürekliliğinden, bir olay
olmasından…
Güneş her gün batar ve o kadar yoğun ve güçlüdür ki en
miyop insan tarafından bile kolaylıkla algılanır.
Binlerce yıldır yaşamı etkileyen basit bir olaydır aslında; o
kadar kanıksanmıştır ki, dikkatsizler o sürekliliğinin içindeki
muhteşemliği ve yaşamı etkileme gücünün saklı olduğunu
farketmezler.
Fotoğrafçılık ve video, mekanik doğaları gereği, sadece benim
1 Yerebatan Sarnıcı XIX. yüzyılın sonunda günışığına çıkmıştır. I. Jüstinyanus’un
(527-565) parlak hükümdarlığı sırasında, MS 532 yılında inşa edilmiştir.
16
bakışımla değiştirilebilen aktif bir nesnellik sunar. İnsana,
kendi gördüğü/olduğu şekliyle dünyayı kaydetme fırsatı verir.
Bunlar ne güçlü fırçalara benzer ne de de mekanik ve fiziksel
özellikli materyallerdir.
Bu çalışmalar benim için çok önemli çünkü arayışlarımın
basit olayların büyüklüğü, bakmanın gücü, zamanın akışı,
bir görüntüye doğru uzanma ile ilgili olduğunu gösteriyor;
Çalışmam, milyonlarca olası hikayeyi, milyonlarca kromatik
geçitleri ve çok uzun bir zaman sürecini yoğunlaştırıyor.
Bu yüzden, işlerimi eşsiz baskılarla donatıyorum. Bunlar
günbatımı gibi bir deneyimi dokunabilir kılıp, bu dakikaları
temsili hikayelere dönüştürüyor.
İstanbul’da çektiğin resimlerle, farklı anlamları olan,
ayrıntılarla canlandırılmış, işaretler, şekiller ve sızan ışıklarla
dolu bir hikayeyi, bir bireyin ve imgenin arzusunu temsil
ediyor ve değer arayışını sürdürüyorsun. Çalışmalarını
tetikleyen bu arayış sence ne kadar önemli?
“ça a été”.
“Önceden” toplanmış bir birikim seni o anın içine sürüklüyor.
Değer ve arzudan söz ediyorsun. Bu yüzden söylemeliyim
ki dikkat etmek, her yerde araştırmak, şansa güvenmek
bana göre bir saygı çeşididir ve yaşamanın tek yoludur. Biz
çalışmadan çok, yaşam durumundan bahsediyoruz. Ben
gördüklerimi ya da bazen sadece hissettiklerimi, algıladıklarımı
ya da ilgi duyduklarımı göstermeye çalışıyorum.
boşluğu kullanır. Bu kullanıcıdan ne bekliyorsun?
Varoluşundan başka bir şey beklemiyorum.
Tazzi der ki; “Her imge, bir arka plandan çıkar. Arka plan bir
imge değil, imgenin çıktığı maddedir.4 ”
Bu sözü yorumlar mısın lütfen? Sence, imge ve arka plan
arasındaki ilişki nedir? Her ikisini nasıl açıklarsın?
Bu olayı (belki de “oluşumu” demeliyim) somut olarak
gösteren harika bir tanım yapacağım: Önce ve Sonra Dönüşüm
ile şekil ve esasta bir değişim yapan düşüncedir /meyildir.
Arka plan bir nevi vücut sıvısıdır-imgenin amniyotik sıvısı.
İmge görüntüdür, gerçekleşmedir.
Mecazi olarak; arka plan nefes almanın fiziki ve dünyevi
ihtiyacı, imge de onun tatmin olması yani içinden çıkan
oksijenin coşmasıdır...
Elena Forin, bağımsız küratör
2009’dan beri MACRO (Museo d’Arte Contemporanea
di Roma-Roma Çağdaş Sanat Müzesi)’nde
küratörlük
yapmaktadır.
Senin gelişimine daha ilk baştan beri tanık olan Pierluigi
Tazzi ile sıkı bir bağın var. Bence burada bahsetmenin uygun
olacağı seninle ilgili bazı cümleleri var ve buraya kadar
yaptığımız sohbetimizi de zenginleştirecek. İmgeyi nasıl
kavrayıp da döndürdüğün üzerine söylediği sözlerinden
başlamak istiyorum: “Onun tüm çalışmaları imgelerden
oluşur, durağan(resimler), hareket eden (videolar) ve yapıtlar
( yerleştirme ve sergiler); bunlar basitçe eser sergilemesi
değil, her biri sanat yapıtı olan ve bileşenlerinin de serginin
dışında, içinde ve sergiden sonra da anlamlarını muhafaza
eden işlerdir. Sanat türü ne olursa olsun hiçbiri sadece belli
bir mesafeden ikonik çerçeve içinde gözlemlenmek için
değildirler. Hem sanat eseri hem de izleyicisi birbirinden
bağımsız olarak paylaştıkları mekanın bir parçası olarak
görülmelidirler. Sergi ve enstalasyonlarında, imgelerin
oynadığı rol her zaman kararlı ve tanımlıdır; kurgu tamamen
sanatçının hakimiyetindedir. Bu kurgu eseri bulunduğu
mekanla ve sanatçının diğer işleri ile hatta başkasının işleri
ile ilişkilendirir. Aynı zamanda istenildiği gibi sonuçlanan,
tasarlanan mekanla kullanıcısı da ilişkilendirilir. Son olarak
John Cage’in terminolojisini3 kullanırsak, sanatçı “hazırlanmış”
2 Jared Diamond, Üçüncü Şempanze: İnsan Hayvanın Evrimi ve Geleceği,1992
3 Cage’in, “hazırlanmış piyano” terimi, piyano mekanizmasının içine bazı
nesneler sokularak, kasten piyanonun sesinin değişmesine gönderme yapar.
Kompozisyonlarının ve konserlerinin çoğunda bu tür bir enstrüman kullanılmıştır.
4 Burada barok dönemin bir özelliği olan arka plan-figür ilişkisi akla gelir.
17
Wiesbaden - primavera, 2007
“The mission of photography is to explain man to man and
each man to himself.”
Edward Steicjer, The Concerned Photographer 1972
A WORLD IN TRANSITION
In September 2008, Damien Hirst turned the art world on its
head. He deliberately turned his back on the establishment
and the modus quo by cutting out agents and gallery
managers and going straight to the public via an auction at
Sotheby’s. His gamble paid off. 20.000 people queued to see
his collection, which sold for £111m.
But, although just a few months on, that seems a different
era, as many of the workers who once produced his works are
now struggling to find work. Today, at the time of writing this,
we are living in a world of transition, a period of nu-austerity
and nu-sobriety. The economic hardship is great, but not all
bodes for the worst, as the public adjusts to new lifestyle
levels. What is happening is twofold - massive thirst for ideas
and insight and another approach that is more sociological.
Everyone has been talking about the ‘dumbing down’ of
society. But, there is plenty of evidence to suggest quite the
opposite. Far from dumbing down, people are wising up. The
age of ‘mass intelligence’ is upon us. Museum admissions are
up, literary festivals and intelligent TV are all indicators of a
new culture boom.
But, more importantly, the distinction between high
and low culture is withering fast. Once upon a time,
classical music and art were tendered to cater to an
elite, super insiders, connoisseurs, corduroy jackets
in the day and dinner dress in the evening. Now, the
apparent contradiction between enjoying opera and a
dose of reality television has been broken down for good.
At the root of this growing taste for high art alongside an
enduring thirst for mass-market pleasure is education rather
than class or money. More people are going to university
and today’s graduates are cultural omnivores interested in
experiences both clever and just plain down-to-earth.
All this is going to change the kind of person, who is looking at
art and how they look at it. The old, hide bound distinctions
between what we call ‘fine art’ and photography are rapidly
disappearing. Both are seen as equals in a world where we
no longer seek the material but also the emotional, in a world
where we are fast moving from left to right brain thinking.
The choice of artists, whose work appears alongside the
photographs of Giovanni Ozzola is wide ranging not only in
subject matter but also style and format. However, I would
like to select just two from that list, Edward Hopper (188220
1967) and David Hockney (1937-) – both painters but both
with a pictorial and figurative representation almost akin to
photography.
If you compare the work of Hopper and Ozzola, the references
from the photographer to the painter are visually startling,
especially in the use of light filtering through a window or a
door – subtle but its presence as strong as a person (Sun in
an Empty Room, Morning Sun, Room and Sea compared to
Poltrona and Sun Inside). But, it goes beyond that. It is the
way both artists handle people in their work.
Hopper’s work from the 1920s has been regarded as a central
example of “American Scene” painting, expressing the solitude
and vacuity of life in souless city buildings. The artist himself
always denied that approach, saying, “I don’t think I ever
tried to paint the American scene; I’m trying to paint myself.”
Whatever the artist’s argument, there can be no doubt that
paintings and sketches such as Early Sunday Morning and
Evening Wind convey a mood of loneliness by their emptiness
or the presence of anonymous, non-communicating figures.
What then does a photo like Ozzola’s Early Morning say to
you? Like Hopper, it would be silly to argue that Giovanni
Ozzola’s works are direct social propaganda. But they have
an almost precise mood to them. Their stillness and reserve
have an overpowering sense of presence. They touch you;
they have psychological impact.
Again, when you see the relevance of Hockney to Ozzola, one
could immediately reference the Englishman’s Two Figures
by the Pool, his Splash paintings or portraits of Christopher
Isherwood and compare then to the Italian’s Kids on the Boat
and all his recent seascape photos.
Yet, it goes much deeper than that. As far back as 1973, in a
review of an exhibition. ‘Four Young Artists’ at the ICA Gallery,
London, the Time’s art critic wrote of Hockney: “ He does not
…reflect the outer world so much as project an inner one, the
wry poetry of which is translated in a technique which can be
extraordinarily exquisite and sensitive.”. Could we not write
exactly the same today about Giovanni Ozzola.
But the real interconnection for me between Hopper, Hockney
and Ozzola is their immediate appeal to a world much wider
than ‘connoisseurs’ and ‘gallery afficionados’.
Hopper’s quickly earned, widespread recognition as a
painter of at least one aspect of the American scene, ended
in a retrospective exhibition at the Museum of Modern Art
in 1933 followed by a similar show at the Boston Museum
of Fine Arts in 1950 and a one-man exhibition at the Venice
Biennale of 1952.
From the beginning, Hockney was recognized as a Wunderkind
of British art. Once he had burst into international public
notice with a set of 16 etchings entitled A Rake’s Progress
in 1961, his paintings, drawings and prints were eagerly
sought after by all. But not only that, his lifestyle was
instantly famous: his dyed blond hair, owlish glasses and
gold lamé jacket contributed to a persona, which appealed
to all not those specializing in art. He was part of a general
development of British culture in the 1960s – epitomised
by the Beatles and embracing everything from Kitchen Sink
cinema to Pop Art.
Giovanni Ozzola, young as he is, is also fast becoming
recognized as a key talent of his generation. More importantly,
he, like Hopper and Hockney, is completely in tune with the
times. His work has a readability and clarity that speaks to
all. It appeals to the rational and the emotional. There are no
hidebound rules about his photos because they work on so
many levels at the same time – the visually stunning and the
emotionally impactive. They are inclusive and exclusive, like
the works of so many of the other artists shown here.
DAVID SHAH
Amsterdam, December 2008
David Shah is a magazine publisher and consultant working
on design and marketing developments with many leading
apparel and industrial companies in Europe. He is known
for his speeches around the world on social and lifestyle
trends. He has been visiting professor at the Royal College of
Arts, London. He is currently Associate Professor at Arnhem
University, the Netherlands and Guest Professor at Renmin
University, Beijing.
Poltrona, 2003
Camera verde, 2003
21
Studio - marzo, 2010
Fotoğrafın amacı insanı insana, insanı da kendine anlatabilmesidir.
Edward Steicjer, The Concerned Photographer 1972
DEĞİŞEN DÜNYA
Senza titolo con gelsomino e sole, 2009
24
Eylül 2008’de Damien Hirst sanat dünyasını altüst etti.
Yerleşik kurumlara ve alışılagelmiş düzene karşı çıktı. Hirst
aracıları ve galericileri aradan çıkararak, eserlerini Sotheby’s
müzayedesinde satışa sundu ve aldığı riske değdi. 111 milyon
sterline satılan koleksiyonunu görmek için 20,000 kişi sırada
bekledi.
Hirst’ün eserlerinin üretiminde çalışan birçok kişinin şu an
iş bulmakta zorlanıyor olması, üzerinden sadece birkaç ay
geçen bu dönemin kapandığına bir işaret. Bugün, bu yazı
yazılırken, dünya tasarrufun ve ağırbaşlılığın öne çıktığı bir
döneme giriyor. Ekonomik zorluklar çoğalıyor, aslında her şey
kötüye de gitmiyor, çünkü toplum yeni yaşam biçimlerine
alışıyor. Bu değişim iki taraflı; hem yeni fikirler ve anlayış
hem de sosyolojik bir yaklaşım sağlıyor. Herkes toplumun
aptallaşmasından bahsediyor, fakat bunun tersini savunmak
için elimizde birçok kanıt var. Aslında insanlar aptallaşmanın
tersine bilgeleşiyor. ‘Toplu zeka’ devri çok yakında. Müze
ziyaretlerindeki, edebi ve eğitici televizyon programlarındaki
artış bir kültür patlamasının göstergesidir.
Daha da önemlisi üst ve alt kültür arasındaki fark giderek
kapanıyor. Bir zamanlar klasik müzik ve sanat, elit ve
entelektüel kesime hitap ederken artık opera dinleyenler ile
televizyonda programları izleyenler arasındaki ayrım kalktı.
Yüksek sanatın süregelen popüler özellikteki eğlencelerin
yanındaki yükselişinin kökeninde sınıf veya para değil, eğitim
yatıyor. Üniversiteye gidenlerin sayısı her geçen gün artıyor ve
bugünün mezunları aynı anda hem sofistike hem de sıradan
deneyimlere eşit uzaklıkta duruyor.
Bütün bunlar sanat izleyicisinin kim olduğu ve sanatı nasıl
yorumladığı hususunu hızla değiştiriyor. ‘Klasik sanat eseri’
ve fotoğraf arasındaki katı sınırlar yok oluyor. Analitik değil
yaratıcı düşüncenin öne çıktığı, giderek beynimizin sol değil
sağ tarafıyla düşündüğümüz günümüzde ikisi eşit gözüküyor.
Giovanni Ozzola ile aynı çizgide yer alan sanatçıların seçimleri
sadece stil ve format değil, konu anlamında da çeşitlilik
gösteriyor. Bu listeden sadece fotoğrafa yakın resimsel ve
figüratif stilleriyle Edward Hopper (1882-1967) ve David
Hockney(1937-)’i örnek göstermekle yetineceğim.
Hopper ve Ozzola’nın eserlerini kıyasladığımızda, özellikle
camdan ya da kapıdan süzülen – hemen göze çarpmayan
fakat varlığını bir insanmışçasına güçlü hissettiğimiz- ışığı
kullanımlarında (Patrona ve Sun Inside’a kıyasla Sun
in an Empty Room, Morning Sun, Room and Sea gibi),
fotoğrafçının ressama yaptığı göndermeler oldukça şaşırtıcı.
Bunun da ötesinde, iki sanatçının eserlerinde insan figürüne
yaklaşımındaki benzerlik dikkat çekici.
Hopper’ın 1920 sonrası eserleri, ruhsuz şehir yapıları
içerisindeki yalnızlığın ve anlamsızlığın ifade edildiği
Amerikan Manzara resminin önde gelen örneklerinden biri
olarak gösterilir. Sanatçı “Ben Amerikan Manzaraları değil,
sadece kendimi resmetmeye çalıştım” diyerek bu görüşe
karşı çıksa da, Early Sunday Morning ve Evening Wind gibi
resim ve skeçlerinde, kompozisyondaki boşluk, suskun ve
kimliksiz figürler bizi yalnızlığa sürükler. Peki ya Ozzola’nın
Early Morning gibi fotoğrafları? Hopper’ın eserlerinde olduğu
gibi Ozzola’nın fotoğraflarında da doğrudan toplumsal
propaganda yapıldığını iddia etmek gülünç olur. İki sanatçının
eserlerinde öne çıkan ortak nokta, durgunluk ve sessizliğin
hakim olduğu, resimlerde somut bir varlık gibi öne çıkan
yalnız, melankolik ruh halidir. Bu resimler izleyici üzerinde
güçlü psikolojik bir etki bırakır.
Aynı şekilde Ozzola, Hockney ile kıyaslandığında, İtalyan
sanatçının Kids on the Boat resmi ve yeni deniz manzarası
fotoğrafları, İngiliz sanatçının Two Figures by the Pool, Splash
(Sıçratma) resimleri veya Christopher Isherwood portrelerini
anımsatır.
Daha derine inmek gerekirse, 1972’de Londra ICA Galeri’deki
bir sergi üzerine yazılan incelemede, Time dergisi eleştirmeni
“Sanatçı dış dünyadan çok iç dünyasının buruk şiirselliğini, zarif
ve duygusal bir teknikle yansıtır” der. Bugün aynı betimleme
Giovanni Ozzola’nın eserlerini anlatmak için de kullanılabilir.
Fakat benim için Hopper, Hockney ve Ozzola arasındaki asıl
bağ, uzman ve galeri meraklılarının ötesindeki bir kitleye
hitap etmeleridir. Hopper kariyerinin başında kazandığı ve
kabul görmüş Amerikan Manzarası ressamı sıfatı, 1933
yılında Modern Sanat Müzesi’ndeki retrospektifi, daha sonra
1950’de Boston Güzel Sanatlar Müzesi’ndeki benzer bir sergi
ve 1952’de Venedik Bienali’nde açılan kişisel sergi ile son
bulmuştur.
Kariyerinin başından beri Hockney İngiliz sanatının harika
çocuğu olarak tanımlandı. 1961’de 16 gravürden oluşan
A Rake’s Progress adlı serisi ile ülkesi dışında keşfedildi;
çizim, resim ve baskıları yoğun talep gördü. Bunun yanı sıra,
Hockney yaşam şekli ile de ani şöhrete kavuştu. Boyalı sarı
saçları, baykuş gözlükleri ve altın sarısı ceketinin de katkısıyla
dışa yansıyan karakteri sadece sanat dünyası kişilerinin değil,
herkesin ilgisini çekiyordu. O the Beatles ile özetlenebilecek,
Kitchen Sink filmlerinden Pop Art’a kadar birçok akımı
kapsayan, 1960’lardaki kitlesel değişimin bir parçasıydı.
Giovanni Ozzola da, gençliğine rağmen kendi jenerasyonunda
hızla öne çıkan önemli yeteneklerden bir tanesi. Daha
önemlisi, Ozzola, Hockney ve Hopper gibi içinde yaşadığı
zamanı yansıtıyor, herkese hitapeden, açık ve kolay anlaşılan
eserler üretiyor. Fotoğrafları, dar görüşlülükten uzak çünkü
içerisinde görsel olarak zengin ve duygusal açıdan etkileyici
birçok katmanı barındırıyor. Ozzola’nın eserleri burada
anlatılan sanatçılarınki gibi hem kapsamlı, hem de seçkin.
DAVID SHAH
Amsterdam, Aralık 2008
David Shah dergi yayıncılığı ve Avrupa’nın önemli şirketlerinde
giyim, endüstriyel tasarım ve pazarlamadaki gelişimler
üzerine danışmanlık yapmaktadır. Toplumsal eğilimler üzerine
yaptığı konuşmalarla dünya çapında tanınırlık kazanmıştır.
Londra, Royal College of Art’ta konuk profesörlük yapmıştır.
Halen, Hollanda’daki Arnhem Üniversitesi’nde Doçentlik,
Bejing Renimin Üniversitesi’nde misafir profesör olarak görev
yapmaktadır.
25
Still sequence from Alba - notte - maggio, 2009
previous page / Mercoledì 12:54, 2007
Early Morning, 2008
Still sequence from Superficiale - Under my skin, 2009
Consequence - almost dark, 2010
Consequence - almost dark, 2010
works / eserler
Interno, sole, giallo, 2009
Lambda print
93 x 130 cm framed
101 x 138 cm
White frame
Amsterdam - inverno, 2010
inkjet print on dibond,
250 x 150 cm
Nuvola-studio / 02 2009
Lambda print on dibond
166 x 125 cm
Nuvola-studio / 01 2009
Lambda print on dibond
166 x 125 cm
Wiesbaden - primavera, 2007
Lambda Print
125 x 209 cm, framed
130 x 204 cm
White frame
Senza titolo con gelsomino e sole, 2009
Inkjet print on 300 gr hahnemuhle
180 x 320 cm
Studio - marzo, 2010
Inkjet print on 300 gr hahnemuhle
113 x 150 cm framed
118 x 155 cm
white frame
Poltrona, 2003
lambda print,
126 x 157 cm
Camera verde, 2003
lambda print,
126 x 153,5 cm
Superficiale - Under my skin, 2009
Video, colour, 2’ 13”
Consequence - almost dark, 2010
digital print
200 x 355 cm each
cover / Giugno, 2010
21 x 29,5 cm black frame
Inkjet print on 300 gr hahnemuhle
All images Courtesy Galleria Continua,
San Gimignano / Beijing / Le Moulin
BIOGRAphy / BİYOGRAFİ
Giovanni Ozzola was born in Florence
in 1982. He now lives between Prato
and Paris. After spending some years
in London, he came back to Italy
in 2001, where he began to build a
personal artistic path that led him, in
2001, to participate in the exhibition
“Happiness. A Survival Guide for Art
and Life”, curated by David Elliott e
Pier Luigi Tazzi, at Mori Art Museum
of Tokyo. Since then, his attention has
been focused on light as a necessary
material for vision. In the centre of his
work he puts the interest for threedimensional space and light, and he has
developed a research on mental image
and the essence of subjects.
Giovanni Ozzola took already part in
many exhibitions in Italy and abroad.
We remind, among the others: MART,
Rovereto; Chelsea Art Museum, New
York; Galleria Continua, San Gimignano /
Le Moulin; Palazzo delle Papesse, Siena;
MAN Museo d’Arte, Nuoro; Museo
Pecci, Prato; Mori Museum, Tokyo;
Galleria Civica di Arte Contemporanea,
Trento;
Waseda
University,Tokyo,
Japan; Centre d’Art Bastille, Grenoble,
France; Schunck-Glaspaleis, Herleen,
The Netherlands, Sphères, 7 energies
in a new kind of exhibition experience,
Galleria Continua / Le Moulin, Boissyle-Chatel, France; Künstlerhaus Palais
Thurn und Taxis, Bregenz, Austria;
GC.AC, Monfalcone, Italy; ViaFarini
DOCVA, Milano, Italy
Giovanni Ozzola, 1982’de Floransa’da
doğdu. Şimdi Prato ve Paris’de
yaşıyor. Sanatçı Londra’da birkaç sene
geçirdikten sonra 2001’de İtalya’ya geri
döndü ve Tokyo’da Mori Art Museum
(Mori Sanat Müzesi)’da küratörlüğü
David Elliott ve Pier Luigi tarafından
yapılmış “Happiness. A Survival Guide
for Art and Life” (Mutluluk. Sanat ve
Yaşam İçin Bir Hayatta Kalma Rehberi)
adlı sergide yer almaya götüren sanatsal
yolculuğuna başladı. O zamandan beri
dikkati görüntü için gerekli bir materyal
olan ışığa yoğunlaştı. İşinin merkezine 3
boyutlu yer ve ışık ilgisini koymakta ve
zihinsel imge ve nesnenin özü üzerinde
çalışmalar yapmaktadır.
Giovanni Ozzola, hem İtalya’da hem de
İtalya dışında birçok sergide yer almıştır.
Bunlardan bazıları şunlardır: MART,
Rovereto; Chealsea Art Museum, New
York; Galleria Continua, San Gimignano/
Le Moulin; Palazzo delle Papesse,Siena;
MAN Museo d’Arte, Nuoro; Museo
Pecci, Prato; Mori Museum, Tokyo;
Galleria Civica di Arte Contemporanea,
Trento; Waseda University, Tokyo,
Japan; Centre d’Art ,Bastille, Grenoble,
France; Schunck-Glaspaleis, Herleen,
The Netherlands, Sphères, 7 energies
in a new kind of exhibition experience,
Galleria Continua / Le Moulin, Boissyle-Chatel, France; Künstlerhaus Palais
Thurn und Taxis, Bregenz, Austria;
GC.AC, Monfalcone, Italy; ViaFarini
DOCVA, Milano, Italy
Alba – notte - maggio, 2009
Audio/video, colour, 1’28’’
Mercoledì 12:54, 2007
lambda print dibond 3mm,
125 x 200 cm
Early Morning, 2008
Inkjet print on 300 gr hahnemuhle
250 x 150 cm, framed
158 x 258 cm
White frame
56
57
All rights reserved
No parts of this publication may be reproduced,
stored in a retrieval system or transmitted in any
form or by any means, electronic, mechanical,
photocopying recording or otherwise, without the
written permission.
Bütün hakları saklıdır.
Bu yayının hiçbir parçası, yayıncıdan yazılı izin
alınmadan, fotokopi ya da kağıt dahil olmak üzere,
elektronik, mekanik veya başka herhangi bir
enformatif sistemle yeniden çoğaltılamaz ve farklı
bir amaçla kullanılamaz .