docFIFA Oyuncuların Statü Ve Transferi Talimatı Madde 17/4
download 
Şikayet Transkript
FIFA Oyuncuların Statü Ve Transferi Talimatı Madde 17/4
FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS* * Ankara Barosu. FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 1. GİRİŞ 2014 Yazı FIFA DRC’ nin Kulüplere Sportif Ceza Uygulamasına İlişkin Kararları ve Kısa Özetleri 2014 yazında, FIFA Oyuncuların Statü ve Transferi Talimatında uzun zamandır var olan bir maddeye ilişkin olarak yeni bir uygulamaya başladı. Talimatın söz konusu maddesi 17/4 maddesidir ve Kulüpler’ e sportif ceza verilmesini düzenlemektedir1. Aynı maddenin ülkemizde karşılığı TFF PFST Talimatında yer almaktadır ve şu şekildedir; MADDE 12–TRANSFER YASAĞI (1) Kulüplerin transfer ettikleri futbolcuların sözleşmelerinin tescilini talep ederken, TFF’ ye, kulüplere, futbolculara, teknik adamlara, sağlık personeline, lisanslı futbolcu temsilcilerine ve lisanslı müsabaka organizatörlerine TFF Yönetim Kurulu ile diğer kurullarının ve mahkemelerin verdiği kesinleşmiş kararlarından kaynaklanan borçlarının ödendiğine veya alacaklılar tarafından transfere muvafakat edildiğine dair belgeyi ibraz etmeleri zorunludur. (2) TFF’ ye, kulüplere ve futbolcu temsilcilerine kesinleşmiş borcu olan futbolcuların, vize işlemleri ya da yeni bir sözleşme imzalamaları halinde sözleşmelerinin tescili için borçlarını ödemiş olmaları ya da alacaklıların yazılı muvafakatleri şarttır. 1 FIFA REGULATIONS on the Status and Transfer of Players, 17. Consequences of terminating a contract without just cause, 4. In addition to the obligation to pay compensation, sporting sanctions shall be imposed on any club found to be in breach of contract or found to be inducing a breach of contract during the protected period. It shall be presumed, unless established to the contrary, that any club signing a professional who has terminated his contract without just cause has induced that professional to commit a breach. The club shall be banned from registering any new players, either nationally or internationally, for two entire and consecutive registration periods. The club shall be able to register new players, either nationally or internationally, only as of the next registration period following the complete serving of the relevant sporting sanction. In particular, it may not make use of the exception and the provisional measures stipulated in article 6 paragraph 1 of these regulations in order to register players at an earlier stage. 3 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 4 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS (3) Para alacağına ilişkin kesinleşmiş kararların transfer yasağı sonucunu doğurabilmesi için alacaklıların TFF’ ye bu yönde bir yazılı talepte bulunmaları şarttır. (4) Transfer yasağına maruz kalan borçlular, alacaklılarının para alacaklarına ilişkin kesinleşmiş kararları, cebri icra organları nezdinde takip etme yoluna gittiklerini bu durumu teyit eden resmi belgeleri ile birlikte TFF’ ye yazılı olarak bildirdikleri takdirde bu alacaklar transfer yasağına neden olmaz ve alacağa ilişkin karar TFF tarafından infaz edilmez. Alacaklıların icra takibinden feragat etmeleri de bu sonucu değiştirmez. TFF Talimatının 3. fıkrasında Transfer Yasağı için açıkça yazılı talebin zorunluluğu esası kabul edilmiş olmasına rağmen söz konusu maddenin kaynağı FIFA Talimatında böyle bir ifade yer almamaktadır. Gerçekte FIFA, Talimat maddesi açıkça yaptırım uygulanır hükmünü içermesine rağmen sportif cezaya nadiren hükmetmiş ve özellikle taraflardan birinin talebi yoksa hükmetmemiştir. FIFA’nın yakın zamana kadar süre gelen bu uygulama şekli kendi Talimatından çok TFF Talimatı hükmüne uyumludur. 2014 yazında Talimat maddesinde herhangi bir değişiklik yapılmamasına rağmen uygulamada farklı bir yol çizme kararı alan FIFA, maddenin lafzı doğrultusunda kararlar almaya başlayarak, talep olmadan kulüpler hakkında transfer yasağı kararı vermeye başlamıştır. Ülkemizde bu uygulamadan nasibini almış hali hazırda iki kulüp bulunmakta2 ve bunun devamının geleceği endişesini yaratmaktadır. FIFA DRC’ nin (Dispute Resolution Chamber) almış olduğu ilgili karardan birinde özellikle dikkat çeken nokta 27., 28. ve 29. paragraflarda yer almaktadır. Bu paragraflar aşağıdaki şekildedir; “…27. In continuation, the Chamber focused its attention on the further consequences of the breach of contract in question and, in this respect, addressed the question of sporting sanctions 2 h t t p : / / w w w . f i f a . c o m / m m / d o c u m e n t / a f f e d e r a t i o n / administration/02/45/67/86/0514282_english.pdf ve http://www.fifa.com/mm/ document/affederation/administration/02/45/68/46/0714643_english.pdf FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı in accordance with art. 17 par. 4 of the Regulations. The cited provision stipulates inter alia that, in addition to the obligation to pay compensation, sporting sanctions shall be imposed on a club found to be in breach of contract during the protected period. 28. Subsequently, the members of the Chamber referred to item 7 of the “Definitions” section of the Regulations, which stipulates, inter alia, that the protected period shall last “for three entire seasons or three years, whichever comes first, following the entry into force of a contract, where such contract is concluded prior to the 28th birthday of the professional, or two entire seasons or two years, whichever comes first, following the entry into force of a contract, where such contract is concluded after the 28th birthday of the professional”. In this respect, the Chamber took note that the breach of the employment contract by Club X had occurred within the first 5 months following the conclusion of the contract and that, as a result, on 6 June 2013, the player had terminated the contract. Therefore, the Chamber concluded that, irrespective of the player’s age, the breach of contract by the Respondent had occurred within the protected period. 29. As a result, by virtue of art. 17 par. 4 of the Regulations and considering that Club X had been found in breach of an employment contract without just cause, the Chamber decided that Club X shall be banned from registering any new players, either nationally or internationally, for the two next entire and consecutive registration periods following the notification of the present decision. In this regard, the Chamber emphasized that apart from Club X having clearly acted in breach of the contract within the protected period in the present matter, Club X had also on a previous occasion been held liable by the Chamber for the early termination of the employment contract with the player J from country C (case ref. nr.; decision rendered on 27 May 2014), which should be considered as an aggravating circumstance.” 5 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 6 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Söz konusu kararda davalı/karşı davacı kulübün almış olduğu ve önümüzdeki iki tam transfer sezonuna ilişkin transfer yasağının ana nedeni olarak koruma dönemi içinde, davacı/karşı davalı futbolcu ile yapılan sözleşmeye aykırı hareket ederek, futbolcunun tek taraflı ve haklı nedenle sözleşmesini sona erdirmiş olması ve bu durumun davalı/karşı davacı kulüp tarafından tekrar eden bir ihlal olması, daha öncesinde de buna benzer kulübe karşı açılan ve haksız bulunduğu bir davanın yakın zamanda DRC önüne gelmiş ve karara bağlanmış olması gösterilmiştir. Yazımızın devamında tüm bu süreç öncesi yaşananlar, uygulanan kriterler ve Bosman kararı öncesi örnek teşkil eden kararlar ve daha sonrasında Avrupa Birliğinin müdahalesi ile ortaya çıkan etkiler, Bosman Kararı, bu kararın etkileri, takip eden ve sporun çevresini az da olsa etkileyen diğer kararlar ile başta sportif ceza olmak üzere hukuki neticeler anlatılacaktır. Makalemizin ana konusunu her ne kadar söz konusu uygulama ve buna ilişkin güncel kararlar oluşturacak olsa da tüm bunlardan önce konunun tam anlamıyla anlaşılması adına önceki hukuki yapının ve ardından anılan Talimat maddesinin ve uygulama alanının doğumunu, bu süreçteki önemli kararların etkisini, sonrasındaki yargısal değişikliklerin ve uygulamaların konuya ilişkin olarak detaylı bir biçimde açıklanmasını uygun görüyoruz. 2. SIRASIYLA HUKUKİ SÜREÇ VE GELİŞEN OLAYLAR A. BOSMAN KARARI ÖNCESİ HUKUKİ DÜZEN VE UYGULAMALAR Kanaatimizce, öncelikli olarak incelenmesi gereken husus Avrupa Birliği Hukuku ile Spor Hukuku arasındaki tarihsel ilişkidir. Avrupa Birliği, ekonomik büyüme alanında amaçladığı hedeflerine ulaşmak için Avrupalı kavramını geliştirmiş ve bunun için de kültürel faaliyetlere ağırlık vermiştir. Bunların en başında da spor gelmiştir, zira spor FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı sahaları, müsabakalar, vb etkinliklerin çok hızlı bir şekilde insanları bir araya getirdiği gözlemlenmiş, bunun dışında yine bu kadar etkili olan başka bir faaliyet bulunamamıştır. 1966 yılına kadar fiziksel eğitim olarak kabul edilen spor, bu tarihten itibaren insanoğlunun gelişimi ve özellikle de Avrupalı kimliğinin oluşturulması açısından en önemli faktörlerden biri haline gelmiş, ortak gaye olan “spor yapmak herkesin hakkıdır” görüşü sağlamlaşmıştır. 1975 yılında, üye ülkelerin Spor Bakanlarının katılımıyla “Avrupa Herkes İçin Spor Şartnamesi” imzalanmıştır (European Sport For All Charter, 1975). Buna göre, üye devletlerin herkes için spor anlayışını benimsemeleri ve teşvik etmeleri amaçlanmıştır. Her ne kadar yarışma niteliğindeki sporlar bu konuda başlangıç noktası olmasa da anlaşmanın 1. maddesinde yabancıların dolaylı olarak başka üye ülkelerde spor yapabilme imkanı kastedilmiştir3. Özetle; başlangıçta spor, Avrupa Hukuku’ ndan ayrı tutulmuş, üye ülke vatandaşları arasındaki duygusal bağı kapatma amacı gözetilmiştir. Futbol açısından ise bu durum ne yazık ki bir değişiklik göstermemiştir. Nitekim, profesyonel futbolcular açısından en büyük kısıtlama, profesyonel sporcuların serbest dolaşımında ve transfer konusunda yaşanmaktaydı. Bir futbolcunun ülkesindeki bir diğer kulübe veya başka bir üye ülke kulübüne transferinde belli başlı kurallar uygulanmaktaydı. Buna ek olarak getirilen ve bir kulüpte kayıtlı yabancı oyuncu sayısındaki kısıtlama da AB müktesebatına aykırıydı. Bu durum geçimini yaptığı profesyonel spor ile sağlayan AB vatandaşlarının serbest dolaşım hakkının önündeki en büyük engeldi. Futbol Dünyasında futbolculara getirilen ilk kısıtlama olarak karşımıza İngiltere’ de 1893/94 sezonu itibariyle futbolcuların sadece bir kulüpte lisanslı olarak oynamaları ve sezon boyunca da bunun devam edeceği kuralı çıkmaktadır. Söz konusu kural, diğer bir deyişle 3 COUNCIL OF EUROPE COMMITTEE OF MINISTERS, RESOLUTION (76) 41 ON THE PRINCIPLES FOR A POLICY OF SPORT FOR ALL (Adopted by the Committee of Ministers on 24 September 1976 at the 260th meeting of the Ministers’ Deputies), Article I, “Every individual shall have the right to participate in sport.”, (http://www.coe.int/t/dg4/epas/resources/texts/Res%2876%2941_en.pdf ) 7 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 8 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS futbolculara getirilen kısıtlama, diğer bütün liglerde de daha sonrasında uygulama alanı bulmuştur. Daha sonrasında, futbolda transfere iki kural hükmetmeye başladı. Birincisi; çeşitli spor dallarında yürürlükte bulunan ve kulüplerin bünyelerinde belirli bir sayıdan fazla yabancı sporcu bulundurmasını yasaklayan vatandaşlık şartlarıydı. FIFA ve UEFA yönetmeliklerine göre, düzenlenen organizasyonlarda sahada yalnızca 3 yabancı futbolcu, 2 yabancı futbolcunun da müsabaka kadrosunda bulunabileceği kuralı kabul edilmişti. Nitekim aynı kural Ulusal federasyonlarda da aynı şekilde uygulanmaktaydı. Serbest dolaşımı engelleyen kuralların ikincisi ise transfer kurallarıydı. Ulusal Federasyonları, düzenledikleri transfer yönetmeliklerinde, bir futbolcunun eski kulübü ile sözleşmesi sona erdiğinde başka bir kulüp ile anlaşabilmesi için, yeni kulübün eski kulübe transfer tazminatını, bilinen adıyla “Bonservis Bedelini” ödemesi öngörülüyordu. Kulüpler, sporcuların bonservis bedellerini onların kariyerlerine, geçmişte kulübe olan maliyetlerine veya sponsorluk anlaşmalarının sona erecek olmasından dolayı uğrayacakları gelir kaybına bakarak belirliyorlardı. UEFA nın yetkisi ise sadece sözleşmesi son ermek üzere olan futbolcu ile ilgili iki kulübün bonservis bedeli konusunda anlaşamaması halinde ortaya çıkıyordu. Sadece belirli koşullar altında, UEFA futbolcunun transfer tazminatını yaşına ve bir yıllık net kazancını dikkate alarak hesaplıyor, futbolcuyu kadrosuna dahil etmek isteyen yeni kulüp ile futbolcusuyla sözleşmesi sona ermiş eski kulüp arasında anlaşmazlığı ortadan kaldırıyordu. Kulüpler bu kararı kabul etmedikleri takdirde futbolcu eski kulübünde tescilli olmaya devam ediyordu. Ödenecek olan bonservis bedeli her durumda sporcunun transferini güçleştiriyordu ve bu durum AB vatandaşı olan sporcuların birliğe üye ülkeler içerisinde serbestçe dolaşıp mesleklerini icra etmelerini zorlaştırıyordu. Nitekim, bir futbolcunun bir ülkeden başka bir ülkeye transferi durumunda, yeni kulübün anlaşmasında “transfer ücreti de dahil olmak üzere, tüm mali yükümlülüklerin kabulü” şeklinde FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı bir madde bulunuyordu. Bu madde olmadığı takdirde futbolcunun yeni kulüpte oynamasına izin verilmiyor, anlaşma sağlanamadığı takdirde de oyuncuya iki sene sportif ceza veriliyordu. İki yıllık sürenin bitiminde futbolcu amatör olarak bir kulüpte oynama hakkını kazanıyordu. Profesyonel bir futbolcunun iki yıllık bir süre boyunca futbol oynayamaması demek, kariyerinin sonlandığı anlamına gelir ve bütün bunlar kulüplerin bonservis bedelinde anlaşamamasından kaynaklanıyordu. Dikkat çeken husus ise, futbolcunun oluşan olaylar karşısında herhangi bir söz hakkının olmayışı ve transfer tazminatlarının ülkeden ülkeye değişiklik göstermesi nedeniyle ortaya çıkan kafa karışıklığıydı. Sabit olan ise, transfer tazminatının varlığıydı. Örneğin; Fransa Federasyonunun kuralına göre, Avrupa Birliği dışından bir ülke Fransız Liginde bulunan bir Kulübün futbolcusu ile anlaşmak istediğinde, Fransız Kulüplerinin ödeyeceği bonservis bedelinin iki katını Fransız Kulübe ödemek zorundaydı (Bu durum kulüpler anlaşamadığı zaman yetkililerce tayin edilen çözümlerden biriydi). B. AVRUPA BİRLİĞİ MÜDAHALESİ İLE GELİŞEN OLAYLAR ve NETİCELERİ Tüm dünyada transfer kuralları tabiyet kuralı “nationality clause”adı verilen ilkelere tabiydi. Avrupa Birliği’nin başlangıçta niyeti de bu yöndeydi. Spora, tıpkı kültür ve eğitim gibi farklı bir pencereden bakılması düşünülmüştü. Ama bunun profesyonel spor dallarında pek mümkün olmadığı 1974’te Walrave ve Koch’un açtığı davayla tartışmaya yer bırakmayacak şekilde anlaşıldı. Spor yönetimlerine kısmi bir özerk alan bırakılsa da profesyonel sporların bir endüstri, üstelik büyük bir endüstri olduğu tescillendi. Peki Bosman Kararı öncesi futbolun çerçevesini değiştiren kararlar nelerdir? Özellikle göze çarpan ve her ne kadar Bosman Kararı kadar olmasa da, kararın temeline katkısı olan davaların başında yukarıda da 9 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 10 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS dile getirmiş olduğumuz gibi, Walrave ve Koch davası ile Dona davası gelmektedir. İki kararı ayrı ayrı ve kısaca şu şekilde özetleyebiliriz; Walrave ve Koch Davası; Walrave ve Koch bisiklet sporunda, sporcunun önünden giden, onun hızını ayarlamasına yardımcı olan hız saptayıcılardı. Alanlarında en iyi kabul edilen Walrave ve Koch, ne yazık ki transferde tabiyet kuralı nedeniyle kendi ülkelerinde kendilerine partner bulamamaktan şikayetçiydiler. Bu sporu hobi amaçlı değil, geçimlerini sağlamak amacıyla yaptıklarını dile getiren Walrave ve Koch, işbu nedenle de Avrupa Adalet Divanı’ ndan tabiyet kuralı ile getirilen kısıtlamanın kaldırılmasını talep etmişlerdir. İkisinden birinin davasını son dakika geri çekmesi nedeniyle Divan önündeki dosya kesin hükme bağlanmamış olmasına rağmen, Walrave ve Koch istediklerini elde etmiş ve tabiyet kuralına bağlı kalmaksızın, bu sporu profesyonel anlamda yaptıklarını ve bu nedenle de istedikleri milletten istedikleri kişi ile çalışma hakkına haiz olduklarını kanıtlanmışlardır. Belki dava sonuçlanarak, Divan’ ın nihai kararı çıksaydı, spor dünyasının çehresi büyük anlamda değişecekti. Dona Davası; Walrave – Koch davasından iki sene sonra İtalyan menajer Gaetano Dona, İtalyan bir Futbol Kulübü ile arasındaki anlaşmazlığı Avrupa Adalet Divanı’ na taşımış, temsil ettiği İtalyan oyuncular ile Kulüpler arasında anlaşma sağlandığı takdirde hak ettiği ücretini, temsil ettiği başka ülke vatandaşı olan futbolcular transfer edildiğinde alamadığından kaynaklı olarak hukuki bir süreç başlatmıştır. Divan, menajerin iddiasında haklı olduğunu, desteklediğini dile getirmiş, İtalyan bir kulüpte sadece iki başka ülke vatandaşı oyuncunun oynayabileceği kuralının UEFA tarafından değiştirilmesi gerektiğine kanaat getirmiştir. Fakat diğer ligler için söz konusu kararını bağlayıcı bir hüküm olarak ortaya koymamıştır. Tüm bu nedenlerle de, her ne kadar Bosman kararının temellerinden sayılsa da, genel çerçeveye etkisinin kısıtlılığı ortadadır. Kaldı ki, spor camiasında söz konusu davanın yabancı oyuncu oynatma konusundaki kısıtlamanın kaldırılması için danışıklı dövüş şeklinde menajer ve Kulüp başkanı tarafından bilerek açıldığı yaygın görüştür. Davadan iki yıl sonra, FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı Avrupa Komisyonu ile Spor Kulüpleri arasında yapılan diyaloglar neticesinde; Kulüplerin istedikleri kadar yabancı oyuncu ile sözleşme imzalayabilmesine, ancak bunlardan sadece 3 tanesinin aynı anda sahada bulunabilmesine karar verilmiştir. Hatta söz konusu anlaşma Bosman davasında UEFA tarafından argümanlardan biri olarak dile getirilmiş, davanın haksız olduğu zira artık her kulübün istediği kadar futbolcu ile anlaşma olanağının bulunduğu dile getirilmiştir. 3. BOSMAN KARARI VE KARAR SONRASI ORTAYA ÇIKAN HUKUKİ ÇERÇEVE Mevzuat ve Yargı Alanı ile Diğer Önemli Kararlar Başlangıçta futbolda ve daha sonrasında da bütün spor dallarında uygulanan kuralların değişmesine neden olan, UEFA’nın düzenlediği müsabakalarda bir takımın en fazla üç yabancı ve iki sonradan vatandaş olmuş yabancı ile oynayabileceğine ilişkin kurala karşı Avrupa Adalet Divanı’ nda açılan dava adını, işbu davayı açan futbolcu Jean-Marc Bosman’ dan almıştır. Beş yıl süren hukuk mücadelesi sonrası Avrupa Adalet Divanı’nın 1995 tarihli kararında, Avrupa Birliği’ nin temelini oluşturan Roma Anlaşmasının bireylere getirdiği ve hizmetlerin serbest dolaşımı başta olmak üzere tanınan hakların spor alanlarında da uygulanabileceği kabul edilmiş oldu. Bu dava öncesi, dünyada transfer kuralları tabiyet kuralı “nationality clause” adı verilen ilkelere tabiydi. Söz konusu kural Avrupa Topluluğunun yasalarıyla çakışıyordu ve Mahkemenin kararı ile sonrasında Avrupa Adalet Divanının kararının ortak payda olarak aldığı ve kararı oluşturan unsur da tamamen buna dayalıydı. Sporda ve spor hukukunda çığır açan bu karar neticesinde değişen ve önem arz eden başlıca noktalar şunlardır; futbol dahil tüm profesyonel spor dalları ekonomik anlamda bir sektör olarak kabul edildi, futbolcunun başka bir Kulübe transferinde en büyük engel olan bonservis bedeli ortadan kalktı ve hukuki dayanağı kalmadı (Avrupa Birliği dışındaki bazı ülke federasyonlarında halen geçerliliğini korumaktadır), 11 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 12 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS kararın beklenmeden uygulanması gerekliliği neticesinde kulüpler arasında yapılabilecek her türlü centilmenlik anlaşmasının önü kesildi, AB vatandaşı olan futbolcuların serbest dolaşım hakkını kazanmaları neticesinde yabancı oyuncu oynatmaya ilişkin kısıtlayıcı hükümler milli takımlar haricinde yasaklandı, Avrupa’ da rekabet arttı ve futbol tam anlamıyla dünya çapında ekonomik bir güç haline geldi. Bosman’ın avukatı olan Jean-Louis Dupont tarafından Avrupa Birliğinin temelini oluşturan Roma Antlaşmasının 48., 85. ve 86. maddeleri davaya dayanak olarak sunulmuştur. Roma Antlaşmasının 48. maddesi işçilerin serbest dolaşımını düzenlemektedir. Maddenin ikinci fıkrası özellikle hiçbir Avrupa vatandaşına ayrımcılık uygulanamayacağını, bunun kabul edilemeyeceğini dile getirmekte, maddenin üçüncü fıkrası da her üye ülke vatandaşının başka üye ülkede iş arama hakkının varlığını göstermektedir. Antlaşmanın 85. ve 86. maddeleri de topluluk politikasındaki ortak kurallardan rekabete ilişkin olanları düzenlemektedir. Bosman, madde 48’ e dayanarak sahada 3 yabancı oyuncunun bulunabileceğine ilişkin kısıtlamanın başka üye ülkelerde iş bakmasına engel olduğunu, hakkının bu anlamda ihlal edildiğini savunmuştur. Bunun üzerine Avrupa Adalet Divanı, söz konusu iddiayı araştırarak, işbu kuralların gerçekten de işçilerin serbestçe işlerini yapmasına engel olup olmadığını incelemeye karar vermiştir. Divan kararında konuya ilişkin olarak transfer kurallarının aslında kulüp ile oyuncu arasındaki iş ilişkisine dayanması gerekirken, kulüpler arasındaki ticari ilişkiye dayandığını ve sözleşme yapacak olan kulübün başka bir kulübe ödeyeceği ücretin, oyuncunun iş bulmasına etki ettiğini dile getirmiştir.4 4 “Application of Article 48 of the Treaty is not precluded by the fact that the transfer rules govern the business relationships between clubs rather than the employment relationships between clubs and players. The fact that the employing clubs must pay fees on recruiting a player from another club affects the players′ opportunities for finding employment and the terms under which such employment is offered” (Bosman Case, Judgement of the Court paragraph 74). FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı UEFA ve Kulüpler tarafından öne sürülen argümanlar Divan tarafından kabul edilmemiş, bonservis ücretine ve yabancı oyuncu sınırlamasına ilişkin kuralların yasal olmadığı kararına varılmıştır. Divan aynı zamanda söz konusu kararının geçiş dönemi belirlenmeden, ivedilikle kulüplerce uygulanmasını da kararına eklemiştir. Kararda dikkat çeken husus ise, bu durumun sadece sözleşmesi sona ermiş yabancı oyuncuların bir üye ülkeden başka bir üye ülkeye bonservis bedeli ödemeden gitmesinin düzenlenmiş olması, transfer kurallarının ve bonservis bedelinin yerli oyuncular için halen geçerli olduğu ve bu konuda bir karar alınmamış olmasıdır. Karar sonrası en dikkat çekici tepki Alman Kulüpleri tarafından gelmiş, hatta kulüpler aralarında bir centilmenlik anlaşması yapmayı ve sahada 3 yabancı oyuncu bulunması kuralının devamını ciddi bir şekilde görüşmüşlerdir. Fakat bahsi geçen centilmenlik anlaşması hiçbir zaman uygulanmamıştır. Zira işbu anlaşmanın uygulanması halinde oyuncuların konuyu Avrupa Adalet Divanı’ na götürecekleri ve Divan’ ında oyuncular lehine karar verecekleri gerçeği kabul edilmiştir. Karar sonrası genel anlamda çoğu futbol otoritesinin üzerinde fikir birliği yaptığı dezavantaj, genç oyuncuların artık kulüpler için bir anlam ifade etmeyeceği, 18 yaşlarını doldurdukları ve serbest kaldıkları anda arkalarına bile bakmadan kulüpleri terk edecekleri olmuştur. Bu karar sonucunda, Avrupa Birliği’ne üye veya Avrupa Ekonomik Alanı içerisinde yer alan ülke takımlarının, bu alan içerisindeki ülkelerin vatandaşı olan futbolculardan istedikleri kadar sözleşme imzalayabilme ve oynatabilme imkanı doğmuştur. Maddi gücü yüksek olan takımlar Avrupalı kaliteli futbolcular ile sözleşme yapabilir hale gelmişlerdir. Bu nedenle maddi durumu Avrupa’nın en iyisi olan İngiliz takımlarının kadrolarında çok sayıda yabancı futbolcu yer almaktadır. Bosman Kararı’ndan sonra futbol kulüpleri, futbolcuların transferini önlemek için futbolculara daha fazla sözleşme ücreti ve maaş ödemeye başlamışlar, böylece ücret ve maaşlar için yapılan harcamalarda artış 13 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 14 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS gözlenmiştir. Takımlar, futbolcular ile daha uzun süreli sözleşmeler yapmaya başlamışlardır.5 Tüm bunlara ek olarak FIFA ve Avrupa Komisyonu 2001 yılında transfer sitemine ilişkin yeni kurallar üzerinde anlaşmaya varmıştır. Söz konusu durum Avrupa Hukukunun spor üzerindeki etkisinin ne kadar güçlü olduğunu açıkça gözler önüne sermiş ve Spor Organizasyonlarının değişiklikleri kabul etmesini sağlamıştır. Bosman kararı sonrası ortaya çıkan etkiler neticesinde Avrupa Adalet Divanı’ na başkaca başvurular da olmuştur ve bunların başında, Bosman’ dan sonra en büyük dava olarak görülen, Lehtonen davası karşımıza çıkmaktadır. Lehtonen Davası; Profesyonel sporcuların sadece ulusal düzenlemelerle serbest dolaşım haklarının engellenmediğini, ulusal federasyonların düzenlemeleriyle de haklarının engellenebileceğini gözler önüne sermiştir. Bu dava, Avrupa Birliği oyuncularının daha fazla haklar elde etmesini sağlamış, yabancı sınırlamasına takılmadan her üye ülke kulübünde oynayabilmenin yanı sıra, diğer kısıtlamaların da ortadan kalkmasına sebep olmuştur. Böylece Bosman Kararında eksik kalan kısım olan yerli oyuncuların takıldığı engeller ortadan kaldırılmış, Divan ayrımcılığın hiçbir şeklinin kesinlikle kabul edilmeyeceğini açıkça dile getirmiştir. Karşımıza çıkan diğer iki önemli kararlar ise; Kolpak Kararı6 ile Simutenkov Kararıdır7. Kolpak, ülkesi Slovakya’ nın 2003 yılında Avrupa Birliği’ ne üye ülke olmaması nedeniyle yabancı sınırlamasına takılmaktadır. Fakat Avrupa Birliği ile arasında yapılan anlaşma nedeniyle Slovakya üye olmak üzeredir ve Kolpak bir süre sonra yerli oyuncu sınıfına geçecektir. Bu nedenle açtığı davada, yapılan anlaşma nedeniyle Avrupa Birliği vatandaşlarının sahip olduğu haklardan kendisinin de faydalanması gerektiğini, yabancı oyuncu statüsünde 5 6 7 FUTBOLCU TRANSFER PİYASASI’NIN LİBERALİZASYONU VE BOSMAN KARARI, Futbol Şirketlerinin Halka Açılması / N. K. KOCAOĞLU Case C-438/00 Deutscher Handballbund and Maros Kolpak, ECJ 8 May 2003 Case C-265/03 Igor Simutenkov v. Abogada de Estado, Real Fedracion Espanola de Futbol and Ministerion Fiscal, ECJ 12 April 2005 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı değil, yerli oyuncu statüsünde kabul edilmesi gerektiğini savunur ve davası kabul edilir. Igor Simutenkov ise Rus bir futbolcudur. Oynadığı İspanyol takımında yabancı oyuncu olarak kadroda bulunmaktadır. Rusya Federasyonu ile Avrupa Birliği arasında imzalanan ikili anlaşma nedeniyle Avrupa Birliği vatandaşlarının haklarından kendisinin de faydalanması gerektiği düşüncesiyle İspanya Federasyonu hakkında dava açmıştır. Dayanak olarak da ikili anlaşmaya ek olarak, İspanya’ da oturma ve çalışma izinlerinin olduğunu dile getirmiştir. Simutenkov da davasında haklı kabul edilir ve Avrupa Adalet Mahkemesi tarafından yabancı sınırlamasına dahil edilmemesi, Avrupa Birliği vatandaşlarının haklarından yararlanabilmesi gerektiği kararı verilir. Bosman Kararı sonrası, 2001 yılının Mart ayında FIFA, UEFA ve Avrupa Komisyonu bir araya gelerek oyuncuların uluslararası transferi konusunda yeni bir görüş birliğine varmışlardır. Anlaşmanın önemli noktaları arasında, sözleşmesi sona eren oyuncuların başka bir kulübe serbestçe gidebilmesi, sözleşmelerin sürelerinin maksimum 5 yıl olarak sınırlanması, sözleşmesi devam ederken haksız nedenle fesih yoluna giderek başka bir kulüple anlaşan oyuncunun bu nedenden dolayı tazminat ödemesi zorunluluğu, dayanışma tazminatı müessesesinin doğumu ve genç oyuncuların uluslararası transferinde korunması hakkında düzenlemeler sayılabilir. En önemli nokta olarak da, 23 yaşından küçük oyuncular için, uluslararası transferde, sözleşmeleri sona ermiş olsa bile, geçmiş kulüplerine bu oyuncuları yetiştirmiş olmalarından kaynaklı olarak yeni kulüplerin ödemesi gereken yetiştirme tazminatının düzenlenmesidir. 8 Tüm bu gelişmeler sonrası Avrupa Birliği makamları ile FIFA ve UEFA’nın görüş birliğine vardığı, sporun ve özelde futbolun özelliğine dayalı ihtiyaçlarının bir parçası olarak ahde vefa (pacta sund servanda) öne çıkmıştır. Bu ilkenin futbol çevresinde imzalanan sözleşmelerde garanti altına alınması ihtiyacı karşısında haksız fesih tazminatı yanında sportif cezalar da mevzuata dahil edilmiştir. 8 Edited by Wladimir Andreff & S. Szymanski, The Bosman Case and European Football, Handbook on the Economics of Sport, pg 641, 2006 15 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 16 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ahde vefanın kuvvetlendirilmesi ihtiyacı temelde, rekabetin belirli bir sezon içinde bozulmaması hedefi ve oyuncular ile kulüplerin transfer tescil dönemleri dışında sözleşme imzalama ve tescil etme kısıtlaması sebebi ile diğer iş kollarından farklı ve daha ağır şartlarla karşı karşıya kalmaları olarak dile getirilebilir. FIFA koruma dönemi içinde, sözleşmeyi hangi tarafın feshettiğine bakılmaksızın fesihte kusurlu bulunan tarafa sportif ceza verilmesini öngörmüştür. Yukarıda da yer verildiği üzere madde metni son derece açık ve karar organına insiyatif tanımayan bir nitelikte olmasına rağmen FIFA karar organları bu cezaları uygulamakta genelde isteksiz olmuş ve özellikle talep olmadan yaptırım uygulamamıştır. Bu durum CAS kararlarında da değerlendirilmiştir. Sportif ceza talep eden tarafların FIFA tarafından ceza verilmemesi hallerinde, söz konusu itirazlarını değerlendiren CAS anılan yaptırımın FIFA tarafından otomatik olarak uygulanmaması yönünde yerleşik bir uygulama olduğunu belirmiş ve bunun FIFA’nın yorumu, uygulaması ve değerlendirmesi açısından maddenin gerçek anlamını gösterdiği çıkarımında bulunmuştur. 2014 yazında verilen sportif cezalar, özellikle karşı tarafların talebinin de olmadığı değerlendirildiğinde, mevzuatın açıkça öngördüğü, CAS’ın FIFA’ya geniş serbesti tanıdığı bir alanda FIFA’nın uygulama değişikliğine gitmesi olarak tezahür etmektedir. Bu noktada FIFA’nın bu uygulama değişikliğinin tekerrür halinde olan kulüpler açısından söz konusu olduğunu da göz ardı etmemek gerekir.9 4. TRANSFER YASAĞINA İLİŞKİN FIFA DRC KARARLARI VE YORUMLARI Yazımızın bu kısmına kadar dile getirmiş olduğumuz tüm bu kararlar çerçevesinde FIFA’ nın profesyonel oyuncuların statü ve transferine ilişkin talimatı günümüzdeki halini almıştır. Ülkemiz, FIFA’nın 9 CAS 2007/A/1359 FC Pyunik Yerevan v. E., AFC Rapid Bucuresti & FIFA FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı üyelerinden biri olması nedeniyle de söz konusu talimat (ülkesel faktörler haricinde) bire bir olarak alınmıştır. Avrupa Birliği hukuku’nun FIFA ve UEFA üzerindeki etkisi sonucu transfere ilişkin ortaya çıkan kurallar temel birkaç nokta üzerinde birleşmektedir. Bunlar; • Kulüpler ve oyuncular arasında sözleşmesel güvenilirliğin sağlanması, • Transfer dönemlerinin düzenlenmesi, • Dayanışma mekanizmasının düzenlenmesi ve genç oyuncuların yetiştirilmesi, korunması, • Suistimallerin önlenmesi amacıyla kulüplerin finansal yapılarının ve transfer politikalarının izlenmesidir. Peki uygulanacak olan hukuk nasıl belirlenmektedir? Oyuncuların uluslararası transferinde uygulanacak olan hukuk, uluslararası transfer kurallarıdır. Ulusal transferlerde de ülke federasyonlarının transfere ilişkin belirlediği ulusal transfer kuralları uygulanmaktadır. Daha önce de dile getirdiğimiz üzere, Ülkemizde transfere ilişkin kurallar FIFA düzenlemelerinin bire bir aynısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yazımızın başında dile getirmiş olduğumuz ve iki Türk Kulübüne ilişkin olarak FIFA DRC tarafından verilen transfer yasağı kararları10, FIFA’ nın Oyuncuların Statü ve Transferine ilişkin Talimatının 17. maddesine dayanmaktadır. Aynı maddenin ülkemizde karşılığı TFF Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatının (PFSTT) 12. maddesidir.11 10 h t t p : / / w w w . f i f a . c o m / m m / d o c u m e n t / a f f e d e r a t i o n / administration/02/45/67/86/0514282_english.pdf h t t p : / / w w w. f i f a . c o m / m m / d o c u m e n t / a f f e d e r a t i o n / administration/02/45/68/46/0714643_english.pdf 11http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/ProfesyonelFutbolcularin-Statusu-ve-Transferleri-Talimati.pdf 17 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 18 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS FIFA’ nın Oyuncuların Statü ve Transferine ilişkin Talimatının 17. maddesinde12 haksız nedenle sözleşmenin feshinin sonuçları düzenlenmiştir. Buna göre, taraflardan birinin sözleşmeyi ihlal etmesi durumunda, diğer tarafın tazminat yükümlülüğünü düzenlemekte, buna ek olarak sportif cezaların da doğabileceği irdelenmektedir. Sportif cezaların doğumu, ihlalin koruma dönemi içerisinde olması halinde ortaya çıkmaktadır. Özellikle Kulüpler açısından iki tam transfer dönemi boyunca ulusal ve uluslararası transfer yasağı cezası olarak karşımıza çıkmaktadır. FIFA DRC’ nin iki Türk kulübüne ilişkin vermiş olduğu iki tam transfer dönemi transfer yasağı söz konusu TFF PFSTT 12. maddesi ile FIFA Oyuncuların Statü ve Transferine İlişkin Talimatı madde 17 arasındaki önemli bir farkı gözler önüne sermiştir. Bosman Kararı sonrası yürürlüğe giren işbu maddede FIFA, haksızlığa uğrayan tarafın sözleşmeyi haksız nedenle ihlal eden taraf hakkında sportif ceza verilmesine ilişkin talebinin olup olmadığına bakmaktaydı. Uygulamada taleple bağlılık esastı. 2014 yazında FIFA maddenin uygulanma şeklini değiştirdi ve taleple bağlılığı ortadan kaldırarak, talep olsa da olmasa da haksız nedenle sözleşmenin ihlaline neden olan taraf hakkında sportif cezaya hükmedileceğine ilişkin yeni bir düzenleme getirdi. Aynı maddenin bizim talimatımızdaki karşılığında ise taleple bağlılık esası kesindir. Nitekim, maddenin 3. fıkrasında “Para alacağına ilişkin kesinleşmiş kararların transfer yasağı sonucunu doğurabilmesi için alacaklıların TFF’ye bu yönde bir yazılı talepte bulunmaları şarttır.” denmektedir. FIFA’ nın yazımıza konu olan iki kararı da ağır sonuçlar doğurdu. Zira ceza alan iki kulübün iki tam transfer sezonu boyunca ulusal ve uluslararası transfer yasağı ile cezalandırılması şu anki mevcut kadroları ile devam etmeleri zorunluluğunu ve kulüplerine katkı 12http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/01/95/83/85/ regulationsstatusandtransfer_e.pdf FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı sağlayacak herhangi bir yeni yerli veya yabancı oyuncunun tescilini gerçekleştiremeyecekleri gerçeğini doğurdu. FIFA DRC’ nin 30 Temmuz 2014 tarihli kararını incelediğimizde; konunun oyuncu ile kulüp arasındaki sözleşmeden kaynaklı ihtilafa dayandığını görmekteyiz. DRC kararında, kulübün futbolcuya ilişkin sözleşmesel yükümlülüklerini yerine getirmediğini ve bunun devamlı – tekrar eden bir ihlal olduğunu dile getirmiştir. Kurul, dayandığı hukuki genel prensibin ahde vefa (pacta sunt servanda) ilkesi olduğundan yola çıkarak söz konusu sözleşmesel yükümlülüklerin kulüp tarafından yerine getirilmesi gerektiği kanaatine varmış ve futbolcunun davasında haklı olduğu kanaatine varmıştır. Bundan sonra ise sözleşmenin ihlali nedeniyle ortaya çıkan diğer durumlar incelenmiştir. Sözleşmenin ihlali nedeniyle futbolcuya ödenmesi gereken tazminatın yanı sıra talimatın 17/4. maddesi uyarınca, futbolcunun koruma dönemi içerisinde olması nedeniyle, ihlalden kaynaklı olarak Kulübün sportif ceza ile cezalandırılması gerektiğine karar verilmiştir. Kararın özellikle 29. Maddesinde FIFA DRC ‘ nin yukarıda dile getirmiş olduğumuz talimat maddesini neden uyguladığı gözler önüne serilmiştir. Maddede “As a result, by virtue of art. 17 par. 4 of the Regulations and considering that Club X had been found in breach of an employment contract without just cause, the Chamber decided that Club X shall be banned from registering any new players, either nationally or internationally, for the two next entire and consecutive registration periods following the notification of the present decision. In this regard, the Chamber emphasized that apart from Club X having clearly acted in breach of the contract within the protected period in the present matter, Club X had also on a previous occasion been held liable by the Chamber for the early termination of the employment contract with the player J from country C (case ref. nr.; decision rendered on 27 May 2014), which should be considered as an aggravating circumstance…” denmekle, kulübün daha önce de (Mayıs ayında 19 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı 20 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS verilen bir karara atıf yapılmış) koruma döneminde olan bir futbolcuyla olan sözleşmesini ihlal ettiğini, konunun önlerine geldiğini ve bu durumun artık artarak devam eden bir hal aldığını açıklamıştır. FIFA DRC’ nin 9 Mayıs 2014 tarihli kararını incelediğimizde Davalı/Karşı Davacı Kulüp, futbolcunun davasında haksız olduğundan bahisle, FIFA DRC’ nin önünde bulunan ihtilafta yetkili olmadığını, söz konusu ihtilafa bakmakla yetkili makamın TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu ve Tahkim Kurulu olduğunu, söz konusu durumun futbolcu tarafından da kabul edildiğini dile getirmiştir. Davalı/karşı davacı kulüp aynı zamanda futbolcu ile yapılan ikinci sözleşmenin davacı/karşı davalı futbolcu tarafından ihtilafa konu edildiğinin kendilerine bildirilmediğini ve kendileri tarafından imza altına alınmadığını iddia ederek, söz konusu sözleşmenin geçerli olmadığını, dolayısıyla da işbu sözleşmeden kaynaklı ihtilafa bakmaya yetkili makamın CAS ve FIFA olduğunun yazılı olmasının hiçbir öneminin olmadığını dile getirmiştir. Tüm bunlara ek olarak davalı/karşı davacı kulüp, futbolcuya peşinat ve maaş ödemelerinin yapıldığını fakat davacı/karşı davalı futbolcunun sözleşmeden kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirmediğinden kaynaklı olarak kulüp yönetim kurulu tarafından kendisi hakkında kadro dışı bırakma kararı alındığını, para cezası kesildiğini dile getirmiştir. FIFA DRC, davalı/karşı davacı kulübün kendisinin yetkili olmadığına ve TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu ve Tahkim Kurulu’ nun yetkili olduğuna ilişkin iddiasını ve futbolcunun sözleşmeden kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirmediğine ilişkin iddialarını kanıtlayamadığından kaynaklı olarak taleplerini reddetmiş ve söz konusu ihtilafa bağımsız ve adil bir yargı makamı olması nedeniyle bakmakla yetkili olduğuna, davacı/karşı davalı futbolcunun sözleşmeyi tek taraflı ve haklı nedenle fesih ettiğine karar vermiştir. FIFA DRC kararında sözleşmenin bitiş tarihinden önce, tek taraflı ve haklı nedenle feshi nedeniyle davalı/karşı davacı kulüp tarafından davacı/karşı davalı futbolcuya tazminat ödenmesine karar vermiştir. FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı Bunun yanı sıra, ilk kararda bahsettiğimiz kulüp hakkındaki gibi, talimatın 17/4. maddesi uyarınca, futbolcunun koruma dönemi içerisinde olması nedeniyle, ihlalden kaynaklı olarak kulübün sportif ceza ile cezalandırılması gerektiğine de karar veren DRC, kulübün iki tam transfer sezonu boyunca, ulusal ve/veya uluslararası anlamda oyuncu transferi yapmasına yasak getirmiştir. FIFA DRC, kararın 39. maddesi metni şu şekildedir; “As a result, by virtue of art. 17 par. 4 of the Regulations and also considering that the Respondent/Counter-Claimant had on a previous occasion been found in breach of an employment contract without just cause by the Chamber, the Chamber decided that the Respondent/ Counter-Claimant shall be banned from registering any new players, either nationally or internationally, for the two next entire and consecutive registration periods following the notification of the present decision. In this regard, the Chamber emphasized that apart from the Respondent/Counter-Claimant having clearly acted in breach of the contract within the protected period in the present matter, the Respondent/Counter-Claimant was also found to have breached the contract with the player J (case ref. nr. 12-00XXX/ XXX) and the player F (case ref. nr. 11-0XXXX/XXX).” FIFA DRC’ nin iki kararı da incelendiğinde, kulüpler hakkında verilen iki tam transfer sezonu ulusal veya uluslararası transfer yasaklarının ana nedeninin, söz konusu kulüplerin aynı nedenlerden ötürü daha önce de kurul karşısına ihtilaflarının geldiği ve bu durumun kurul tarafından artık cezayı ağırlaştırıcı sebeplerden sayılması olarak anlaşılmaktadır. Bu nedenledir ki, FIFA DRC verdiği iki kararda da özellikle kulüpler hakkında daha önce verdiği, konusu aynı olan kararlarından bahsetmiştir. 21 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS 5. SONUÇ VE ELEŞTİRİLER KARARLARIN DOĞRULUĞU, OBJEKTİFLİĞİ VE ÜLKEMİZDEKİ YANSIMALARI 22 Herkes tarafından bilinen sebeplerle, FIFA’nın uygulama değişikliği özellikle Ülkemiz kulüpleri açısından ciddi sorun oluşturma riski taşımaktadır. Hiç şüphe yok ki iki transfer dönemi uluslararası ve ulusal transfer yapamamak kulüpler açısından son derece zorlayıcı bir yaptırımdır. İlk bakışta görülenlerin dışında, dolaylı neticeler de doğurabilecek bu uygulama ve FIFA ile CAS değerlendirmelerinin eleştiriye açık olduğunu düşünüyoruz. FIFA anılan maddeye dayalı yaptırım kararı vermeyi kendine bir ödev olarak görmemekte bir yetki olarak algılamaktadır. CAS’ ın yukarıda yer verilen değerlendirmesi de bu yaklaşımı uygun görmektedir. Oysa her iki değerlendirme de hatalıdır. Kulüplere transfer yasağı, oyunculara oynama yasağı öngörülmesi hiç şüphesiz yaptırım niteliğindedir. FIFA’nın bizzat seçtiği “sporting sanction” ifadesi yaptırım niteliğini ortaya koymaktadır. Bundan öte, kararın neticeleri de hükmedilenin disiplin yaptırımı mahiyetinde olduğunda tereddüt bırakmamaktadır. CAS’ ın doğru şekilde ortaya koyduğu üzere, spor organizasyonlarının (associations) yaptırım uygulama yetkileri devlet tarafından devredilmiş bir yetkinin kullanımı değildir. Dolayısıyla, ceza hukuku ilkelerinin kıyasen uygulanması ancak temel değerlere ilişkin bir ceza hukuku ilkesi söz konusu ise mümkündür. Bu halde dahi söz konusu ilkenin istisnasız uygulanacağından bahsedilemez. 13 Bu belirleme çerçevesinde disiplin yaptırımı uygularken, kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesine riayet etme zorunluluğundan tereddüt etmemek gerekir. 13 CAS 2008/A/1583 Sport Lisboa e Benfica Futebol SAD v. UEFA& FC Porto Futebol SAD & CAS 2008/A/1584 Vitoria Sport Clube de Guimaraes v. UEFA & FC Porto Futebol SAD FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı Talimat’ ın açık hükmüne rağmen karar organının, inisiyatifi ile yaptırım uyguluyor veya uygulamıyor olması kabul edilemez ve CAS’ ın bu durumu onaylamasına ilişkin gerekçesi keyfiliğin teyidinden öte bir değer taşımaz. Temel ilke yerine keyfiliğin CAS teyitli uygulaması yaptırıma maruz kalan herkes yönünden kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesine aykırılık itirazı hakkını doğurur. Mutlak olarak uygulanamayacak sertlikte yaptırım öngörmek, kural koyucular açısından düşülmemesi gereken bir hatadır. Uygulamada imkansızlıklar ya da en azından sorunlar görüldüğünde ilkelerden uzaklaşarak çözüm aramak yerine, ilkelere ve ihtiyaca uygun yeni düzenleme öngörmek gerekir. Cezaların kulüpler açısından doğurabileceği ikincil bir sorun ise transfer imkanı bulunmayan kulüplerin, sözleşmeleri devam eden oyuncuları karşısında düşecekleri zayıf haldir. Kulübün transfer yasağından haberdar oyuncular birçok taleplerini zor durumdaki kulübe dikte edebilirler. Anılan cezalar Türkiye Futbol Federasyonu ve futbol ailesinin diğer üyeleri içinde sakıncalar doğurmaktadır. Bilindiği üzere TFF futbol ailesi, üyelerine kesinleşmiş borcu bulunan kulüplere bu borçlar ödenene kadar veya alacaklının kabulü sağlanana kadar transfer izni vermemektedir. Bu kural gereği kulüpler futbol ailesine olan borçlarını ancak ve bu kural sayesinde transfer dönemlerinde ödemektedir. FIFA tarafından verilen iki transfer dönemi transfer yasağı, ilgili kulübün anılan dönemlerde diğer futbol ailesi mensuplarına olan borçlarını ödememesi sonucunu doğuracaktır. FIFA’nın talimat hükmünü gözden geçirmesi ve daha uygun ve objektif olarak uygulanacak bir hüküm getirmesi doğru olacaksa da bu konu üzerindeki belirsizlik de dikkate alınarak çözümün Türkiye Futbol Federasyonu tarafından yaratılmasını beklemek daha yerinde olacaktır. Bu anlamda, TFF FIFA Statüsünde belirlenen nitelikte ihtilaf çözüm sistemini hayata geçirmeli ve yabancı bireyler ile Türk kulüpleri arasındaki ihtilafların FIFA ve CAS tarafından karara bağlanmasına 23 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS mani olmalıdır. Bu sayede, sadece ağır yaptırımlardan kaçınılmayacak aynı zamanda TFF sistemini boşa çıkartan cezalarla karşılaşılmayacak, Türk ve yabancı oyuncular arasındaki farklılık ve daha da önemlisi yabancı oyuncu ile kulüp ihtilafı neticesi verilen transfer yasağı sonucu Türk oyuncuların alacaklarının ödenmesinin gecikmesi durumu da ortadan kalkacaktır. 24 FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı KAYNAKÇA FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players, http://www.fifa.com/mm/document/ affederation/administration/01/95/83/85/regulationsstatusandtransfer_e.pdf Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı, http:// www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/Profesyonel-Futbolcularin-Statusu-veTransferleri-Talimati.pdf Court of Justice of the European Communities (including Court of First Instance Decisions), Union royale belge des societes de football association ASBL v Jean-Marc Bosman, Royal club liegeois SA v Jean-Marc Bosman and others and Union des associations europeennes de football (UEFA); v Jean-Marc Bosman. [1995] EUECJ C-415/93 (15 December 1995) http://www.bailii.org/eu/ cases/EUECJ/1995/C41593.html Cite as: [1995] ECR I-4921, [1995] EUECJ C-415/93 N. K. KOCAOĞLU; Futbol Şirketlerinin Halka Açılması/FUTBOLCU TRANSFER PİYASASI’NIN LİBERALİZASYONU VE BOSMAN KARARI Daniel Schmidt; The effects of the Bosman-case on the professional football leagues with special regard to the top-five leagues, 12/07/2007 ECJ (European Court of Justice) Bosman Case Judgement of The Court, 15th of December 1995 ECJ (European Court of Justice) Maros Kolpak Case, C-438/00 Deutscher Handballbund and Maros Kolpak, 8 May 2003 ECJ (European Court of Justice) Igor Simutenkov Case, C-265/03 Igor Simutenkov v. Abogada de Estado, Real Fedracion Espanola de Futbol and Ministerion Fiscal, 12 April 2005 COUNCIL OF EUROPE COMMITTEE OF MINISTERS, RESOLUTION (76) 41 ON THE PRINCIPLES FOR A POLICY OF SPORT FOR ALL (Adopted by the Committee of Ministers on 24 September 1976 at the 260th meeting of the Ministers’ Deputies), Article I, “Every individual shall have the right to participate in sport.”, (http://www.coe.int/t/dg4/epas/resources/texts/Res%2876%2941_en.pdf) Edited by Wladimir Andreff & S. Szymanski, The Bosman Case and European Football, Handbook on the Economics of Sport, pg 641, 2006 CAS 2007/A/1359 FC Pyunik Yerevan v. E., AFC Rapid Bucuresti & FIFA FIFA DRC Kulüp Kararı http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/02/45/67/86/0514282_english.pdf FIFA DRC Kulüb Kararı http://www.fifa.com/mm/document/affederation/administration/02/45/68/46/0714643_english.pdf CAS 2008/A/1583 Sport Lisboa e Benfica Futebol SAD v. UEFA& FC Porto Futebol SAD & CAS 2008/A/1584 Vitoria Sport Clube de Guimaraes v. UEFA & FC Porto Futebol SAD 25 Ankara Barosu Spor Hukuku Kurulu “Av. Akın Ataksoy” Armağanı FIFA OYUNCULARIN STATÜ VE TRANSFERİ TALİMATI MADDE 17/4 ÇERÇEVESİNDE TRANSFER YASAĞI Av. Alev AYBERS Dr. İlke GÖÇMEN, AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA SERBEST DOLAŞIM HÜKÜMLERİ YÖNÜNDEN “TAMAMEN ÜLKE İÇİ İLİŞKİ” İÇİNDE KALMAMA HUSUSU VE BİRLİK VATANDAŞLIĞININ BU HUSUSA ETKİLERİ, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Avrupa Birliği Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi, Ankara Barosu Dergisi 2011/2 Celalettin Dönmez, AVRUPA BİRLİĞİ’NDE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI, Adalet Bakanlığı Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü Tetkik Hâkimi, Adalet Dergisinin 31. Sayı KEA (European Affairs) – CDES (The Centre For The Law and Economics of Sport), Study on the economic and legal aspects of transfers of players, JANUARY 2013 COUNCIL OF EUROPE COMMITTEE OF MINISTERS, RESOLUTION (76) 41 ON THE PRINCIPLES FOR A POLICY OF SPORT FOR ALL (Adopted by the Committee of Ministers on 24 September 1976 at the 260th meeting of the Ministers’ Deputies) Sport&EU, The Association for the Study of Sport and the European Union: http://www.sportandeu.com ISSN 2040-5847, Volume 6 — Issue 2 — Autumn 2014, Co-Editors: Alexander Brand, Simon Ličen and Arne Niemann 26 COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES, WHITE PAPER ON SPORT, Brussels, 11.7.2007 COM(2007) 391 final
