3.Mesleki Eğitim

Transkript

3.Mesleki Eğitim

YA B A N C I B İ R
YAT I R I M C I İ Ç İ N
TUNUS REHBERİ
KISALTMALARIN LİSTESİ
ADSL
AFI
AFT
AMU
ANETI
ANME
ANPE
APIA
APII
ATFP
ATM
BCT
BNEC
BVMT
CEPEX
CGA
CMF
CNAM
CNFCPP
CNRPS
CNSS
CRDA
CTN
CTP
EA
EFTA
ÇED
AB
FİPA
FOPROLOS
FTC
HP
IAIGC
ICSID
ID
INNORPI
IORT
IRT
JORT
LP
MIGA
Yenİ TUNUS, Yenİ FırSaTlar
Asimetrik Dijital Üye Hattı
Endüstriyel Torak Ajansı
Turizm Gayrimenkul Ajansı
Arap-Kuzey Afrika Birliği
İstihdam ve Kendi Kendine Çalışma için Milli Ajans
Enerji Muhafazası için Milli Ajans
Çevre Koruma Milli Ajansı
Zirai Yatırım Geliştirme Ajansı
Sanayi ve İcat Ajansı
Tunus Mesleki Eğitim Ajansı
Asenkronize Para Aktarması( ATM)
Tunus Merkez Bankası
Mezun ve Yöneticileri İstihdam Ajansı
Tunus Borsa Kuru
İhracat Arttırma Ajansı
Oluşturucu Genel Kurul
Mali Pazar Kurulu
Milli Sağlık Sigortası Fonu
Sürekli Eğitim ve Mesleki İlerleme Milli Merkezi
Milli Emeklilik ve Sosyal Sigorta Fonu
Milli Sosyal Sigorta Fonu
Zirai Gelişim Bölgesel Komisyonları
Tunus Gemicilik Şirketi
Part-Time Sözleşme
Enerji Denetimi
Avrupa Serbest Ticaret Birliği
Çevresel Etki Değerlendirmesi (İng:EIA)
Avrupa Birliği
Tunus Yabancı Yatırım Teşvik Ajansı
Sosyal Konut Teşvik Fonu
Belirli Süreli Sözleşme
Yüksek Basınç
Araplar arası Yatırım Garanti Kurumu
Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkez
Ulusal Kimlik Kartı
Milli Standardizasyon ve Sınai Mülkiyet Enstitüsü
Tunus Cumhuriyeti Resmi Basımevi
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı
Tunus Cumhuriyeti Resmi Gazetesi
Alçak Basınç
Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı
1
MTND
MW
OACA
OECD
OMMP
ONAS
ONAT
ONTT
OPC
OPIC
PC
RA
SA
SARL
SICAF
SICAR
SICAV
SIVP
SMAG
SMIG
SNCFT
SONEDE
STEG
STICODEVAM
SUARL
TFP
TND
TEP
BM
UNCTAD
KDV
WHO
WIPO
Milyon Tunus Dinarı
Megawatt
Sivil Havacılık ve Havalimanları Ofisi
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı
Deniz Ticareti ve Liman Yönetimi
Milli Sanitasyon (Hıfzıssıhha) Bürosu
Tunus Esnafı için Milli Büro
Tunus Turizm Milli Bürosu
Yatırım Fonları
Denizaşırı Özel Yatırım Şirketi
Sürekli Kontrat
Risk Değerlendirmesi
Anonim Şirketi
Limited Şirketi
Sabit Sermayeli Yatırım Şirketi
Risk Sermayeli Yatırım Şirketi
Değişken Sermayeli Yatırım Şirketi
Mesleki Hayata Giriş Staj
Garantili Tarım Asgari Ücreti
Garantili Meslekler arası Asgari Ücret
Milli Tunus Demiryolu Şirketi
Ulusal Su İşletme ve Dağıtım Şirketi
Tunus Elektrik ve Gaz Şirketi
Tunus Merkez Emanet Güvenliği
Tek Üye Limitet Şirketi
Mesleki Eğitim Vergisi
Tunus Dinarı
Petrol eşdeğeri Ton
Birleşmiş Milletler
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı
Katma Değer Vergisi
Dünya Sağlık Örgütü
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü
1 TND
Döviz kuru ( 2012)
= 0,498 Euro
= 0,640 USD
2
BÖLÜM 1:TUNUS YATIRIM AVANTAJLARI
BÖLÜM 1:
TUNUS YATIRIM AVANTAJLARI
1.Mali ve vergi avantajları
1.1 Vergi teşvikleri
1.2 Sübvansiyonlar
1.3 Sermaye ve temettülerini ülkesine geri getirme
1.4 Sosyal katkıların (sigorta primlerinin) kapsamı
1.5 Mesleki eğitimin kapsamı
1.6 Altyapı giderlerinin kapsamı
1.7 Gelişimi desteklemek için olan yatırımların faydaları
1.8 İstihdam teşvikleri
1.9 Ek avantajlar
2. Yatırım Teşvik Kanunu kapsamındaki etkinlikler
2.1 Basit bir beyana tabi faaliyetler
2.2 İzne tabi faaliyetler
2.3 Özel kanunlarla belirlenen faaliyetler
2.4 Yabancı yatırım planı
3
BÖLÜM 1: TUNUS'TA YATIRIM YAPMANIN AVANTAJLARI
Tunus Yatırım Teşvikleri Kanunu hem yerli hem yabancı yatırımcılar için temel referanstır. Bu Kanun,
Tunus'ta doğrudan dış yatırıma ayrımcılık yapmadan yardım ederken Tunus iktisadının yapısını
güçlendirmeyi ve yatırım hürriyetini sağlamayı amaçlamaktadır. Hem yerli hem yabancı, ikamet eden ya
da etmeyen veya ortak olarak çalışmak isteyen tüm yatırımcıları teşvik edecek tasarılar için gerekli yasaları
hazırlayan bu kanun bir kısım iktisadi ve vergi kolaylıklarını ihtiva etmekle beraber sektörlerin çoğunu
kapsar.
1.Mali Konular ve Vergiyle İlgili Faydalar
Vergi ile ilgili faydaları doğru ve dolaylı vergileri ihtiva eder. Vergi teşvikleri K.D.V (VAT), gümrük vergileri,
kayıt ücretleri ve gelir vergisi ile alakalıdır. Kısmen ve tam olarak muaf olmayı içerir. İş ve mekân eksenli
değerlendirilirler.
1.1 Vergi Teşvikleri
Kanun aşağıda ki vergi teşviklerini ihtiva eder:
 İhracat geliri ve tarım tasarıları ile ilgili gelir vergisinden ilk 10 yıl boyunca tamamen muafiyet
 Bölgesel gelişim alanları ile ilgili tasarılarda alan önceliğine göre 5 ya da 10 yıllık tam vergi
muafiyeti (Kutu 2,sy 14'e baknz)
 İhracat gelirleri ve tarımsal tasarılarda 11. Yıldan başlamak üzere %10 vergi indirimi
 Yeniden yatırım yapılmış gelirlerden ve kazançlardan tamamen muafiyet
 A.B ile yapılan ortak anlaşmanın hükümleri çerçevesince A.B’den ithal edilen ham madde ve
malzemelerin üzerindeki vergilerin kaldırılmasına ek olarak tamamen ihracata yönelik şirketler için
olan yarı-tamamlanmış ürünlerin ve ham madde ürünlerin nakliyesi için olan gerekli malzemeleri
ihtiva eden ürünlerin üzerinde ki vergi ve gümrüklerden tam muafiyet
 Gerekli ücret ve vergileri ödemek kaydıyla ihracat cirosuna dâhil zirai ve endüstriyel ürünlerin
%30'unun yerli pazarda satılması imkânı
(Ayrıntılı bilgi Bölüm 8,vergilendirme sy 66)
1.2 Destek Ödemeleri
Yatırım indirimleri;
 çevreyi koruma: kurulum masraflarının %20'si
 R&D' yi- teknolojiyi ilerletme: iş alanları ve siber parklar oluşturmayla alakalı tasarıları için olan
alan için en uygun fiyat ve tasarı maliyetinin %20'si
 bölgesel gelişim: alanın önceliğine göre 500,000 TND ile 1,5 milyon TND aralığındaki tasarı
masrafının %8,15'i ya da %25'i
 tarımsal gelişim: temel işleme tasarılarının yatırım değerinin %7'si ve buna ek olarak ekilmemiş
(kurak) alanlara (Gabès, Gafsa, Médenine, Kébili, Tataouine, and Tozeur) dair tarımsal tasarılara
dair ek %8 ve Bizerte 'den Tabarka'ya kadar olan kuzey kıyılarında ki balıkçılık yatırımlarına dair
%25 prim
4
1.3 Sermaye ve temettülerini ülkesine geri getirme
Herhangi bir yatırımcı ilk yatırımından büyük olsa bile döviz bazında yatırılmış sermayenin satışından elde
ettiği kazancını ve gerçek net kazancını ülkesine geri getirme hakkına sahiptir.
Yabancılara ait yatırımlar, hisseler, kazançtaki paylar, ödemeler, kurucu payları ve sermaye edinimi
vergilendirilebilir değildir ve ülkesine iadesine herhangi bir kısıtlama getirilemez.
Bununla beraber, ihracatı içermeyen faaliyetler ile ilgili olarak Tunus Merkez Bankası (BCT) ' nin yetkisi
gerekmektedir.
1.4 Sosyal katkıların (sigorta primlerinin) kapsamı





Kalkınmaya öncelikli bölgelerin ilk grubunda olan yerlerle alakalı tasarılar sebebiyle ortaya çıkmış
faaliyetlerin ilk 5 yılı için işveren katkılarına dair yasadan tam muafiyet
İlk 5 yılda işveren katkılarına dair yasadan tam muafiyet, kalkınmaya öncelikli bölgelerin ikinci
grubunda olan yerlerle sonraki 5 yılda bu muafiyet %80-%20 aralığında değişmektedir.
Diğer öncelikli gelişim alanlarında ki tasarıların oluşturduğu istihdamın ilk 10 yılı için işveren prim
ödemelerine dair tam muafiyet
Yüksek eğitim alan ve en azından 2 yıllık eğitim alan (Baccalaureate +2, 2 yıl yüksek eğitim) şahısları
istihdam eden faaliyetlerde ilk iki yıl işveren katkılarına (prim ödemelerine ) dair tam muafiyet ve
sonraki 5 yılda kısmi (%25'ten 85'e değişen bir aralıkta) devlet karşılaması (ödemesi)
Tam gün çalışmayan şirketler için ikinci ve üçüncü çalışma ekiplerinin istihdamı için beş yıl süreyle
işveren primlerinin % 50’sinin devlet tarafından tam kapsama alınması.
(Ayrıntılı bilgi Bölüm 7,sosyal güvenlik sy 66)
1.5 Mesleki eğitimimin Kapsamı
Bu durum da aynı şekilde Yatırımcıları Teşvik Yasası kapsamındadır:
 İlk harcamaları masraflarının %50 kadarı
 mesleki-eğitimi vergilerinde (ihracat yapmayan şirketler) indirim ve
 Teknik beceri edinimini teşvik eden sürekli eğitimin masraflarının %25'ine kadar;250,000 TND'ye
kadar
(Ayrıntılı bilgi Bölüm 6,mesleki eğitim ve istihdam sy 52)
1.6 Altyapı Masraflarının Kapsamı
Devletimiz, bölgesel gelişim alanlarında ki tasarıların altyapı masraflarını alanın önceliğine göre kısmen
%25,%75, ya da %85 olarak karşılayabilir.
1.7 Gelişimi desteklemek için yapılan yatırımların faydaları
Eğitim, öğretim, kültür üretimi, sağlık ve nakliye sektörleri şunları ihtiva eder:
 Yeniden yatırıma dönüştürülmüş kazançlarda indirim, şirket vergilerine dair net kazançlarda %50'ye
kadar indirim
 -Gelire uygulanan azaltılmış %10 vergi ve
 İthal edilmiş (yerel olarak benzeri üretilemeyen) ana mallara dair K.D.V'nin askıya alınması
1.8 İstihdam Teşvikleri
Bölüm 6,mesleki eğitim, sy 52 'de belirtildiği gibi Tunus istihdama yönelik birçok teşviki ihtiva eder.
5
1.9 Ek Faydalar
Yatırım Yüksek Komisyonundan yetki alındıktan sonra karar sebebiyle birçok teşvik sunulur çünkü
yatırımlar ülkenin iktisadına, sınırlarına veya eğitim, yüksek eğitim ve mesleki eğitimine büyük bir katkı
sağlar.
2.Yatırımı Teşvik Kanunu'nun ihtiva ettiği faaliyetler
Kanunun asıl olan ihracat –merkezli üretim iken yabancılar tüm alanlarda hür bir şekilde yatırım yapabilir.
İhracatta zayıf bazı özel alanlarda ki yatırımlar hem Tunuslu hem yabancı yatırımcılar için önceliklidir.
Bazı faaliyetler sadece basit bir bildiriye tabi iken diğerleri üst (önceden alınmış) yetki iznine tabiidir.
2.1 Basit bildiriye tabii Faaliyetler





Tarım
Makine dokuması halılar, silah üretimi, geri dönüşüm ve atık-dönüşümü hariç üretim sanayi
Gıda-işleme sanayileri
Belirli tamamen ihracat-temelli ve sanayiyle alakalı hizmetler ve
Kamu hizmetleri
2.2 Üst (önceden alınmış) yetki iznini gerektiren faaliyetler















Balıkçılık
Turizm
El Sanatları
Ulaştırma ve iletişim
Sağlık
Gayrimenkul geliştirme
Gençlik sosyal ve çocukluk desteği
Sinema endüstrisi ve üretim
Mesleki eğitim
Eğitim ve öğretim
Silah ve mühimmatı imalatı ,yedek parçalar ve takımlar
Halı dokuma
Geri dönüşüm ve atık dönüşüm
Tarımsal danışmanlık ve
Ticari reklam
2.3 Özel kanunlarla ilgili faaliyetler
Yasa çoğu faaliyetleri düzenlerken, finansal sektör, madencilik ve enerji gibi bazı sektörler özel kanuni
işlemlere tabiidir ancak burada yabancı yatırımcılar açısından ayrımcı koşullar yoktur.
Bu sektörlerin faaliyetleri iki kategoriye ayrılır:

Yabancı yatırımcıya açık ama yatırımcının durumu ya da milliyeti dikkate alınmadan işlemin mahiyeti
sebebiyle yetkiyi gerektiren faaliyetler: bankalar ve yatırım şirketlerinin faaliyetleri
6

Yabancı yatırımcının hissesinin % 50'ye eşit veya %50'den çok olduğu faaliyetler: sigorta , nakliye
acenteleri , borsa brokerleri , ulaşım ve ticaret filosuyla ilgili faaliyetler
Banka ve Finans Kurumlarını Teşvik
 Vergi sistemi
İkamet etmeyenlerle ilgili işlemlerin bir parçası olarak bu kurumlar aşağıda ki avantajlardan
faydalanırlar:
 İkamet etmeyenlerin işlemlerini gerçekleştirmek için gerekli olan belgelerin sabit kurda kayıt
edilmesi
 Onların Tunus'ta ki döviz yatırımlarından doğan gelirden ödenebilecek vergiden muafiyet
 Tunus'ta yerleşik olmayan, ikamet etmeyen şahıslara döviz olarak borçlarına karşılık ödenen
kazanca taalluk eden vergileri alıkoyma zorunluluğundan muafiyet
 Onların ikamet etmeyenlerle olan işlemlerinden kaynaklanan ciro açısından sınai, ticari ve
mesleki malvarlığı (hususiyetleri) hakkında ki vergiden muafiyet
 Mesleki eğitim vergilerinden muafiyet, toplam ciro ile kıyaslanan ikamet etmeyenlerin
cirosuna göre belirlenmiş maaşların orantılı paylaşımı şeklinde işçilerin kalma yerlerini
iyileştirme fonu...
 Gümrük Sistemleri
Bu kurumlar işletme için gerekli olan mesleki kullanımlık araba ve aşağıdakiler gibi menfaatlere ait
maddelerin sağlanmasıyla uğraşır.
 ithalat malları üzerindeki vergi ve gümrüğün askıya alınması
 belirtilen yerel üreticilerden alınması durumunda verginin askıya alınması
 Üretici olmayanlardan yerel olarak alınan ürünlerin cirolarına dair olan vergilerin ve
gümrüklerin geri ödenmesi
Kaynak: İkamet etmeyenlere ait mali hizmetler yasası
12 Ağustos 2009 tarihli N° 2009-64 kanunu
2.4 Yabancı yatırım şeması
Yabancılar ikamet durumları dikkate alınmaksızın herhangi bir üretim, yenileme, montaj ve dönüştürme
çabası için Yatırımı Teşvik Yasası çerçevesinde tasarılarda yatırım yapma noktasında serbesttirler.
Tüm yabancı yatırımcılar ön izin almadan çoğu sektörde yatırım yapmak ve tasarı sermayesinin tamamına
sahip olmak hakkını elinde bulundurur.
Dövizle sattığı yatırımların kazanç ve gelirlerini ülkelerine geri gönderme noktasında hürdür.
Belirlenmiş ihracat için olmayan hizmetler yabancı kontrollü ise ön izne ihtiyaç duyar. Yabancı sermaye
%50 'yi geçtiğinde bu gibi faaliyetlerdeki yatırım, Yatırım Yüksek Komisyonunun iznine tabidir. Bu
faaliyetler 28 Şubat 1994 tarihin de çıkarılmış, 14 Mart 1997 tarihli N°97-503 ile ve sonraki metinlerle
düzeltilmiş N°94-492 yasasıyla düzenlenmiştir. (Kutu 1,sy 13 'e bak)
Tarım alanı kiralamakla da ziraatta yatırım yapabilirler. Bu gibi faaliyetlerde ve Kuzey kıyılarında ki su
kültürü ve balık ticaretinde ki hisseleri %66'yı geçemez.
Yabancıların tarım alanı sahipliği uzun süreli bir kira sözleşmesiyle olabilir. Sözleşmenin süresi;
 devlet alanında 25 yıla kadar
 özel mülkiyette tarafların tercihine göre
 (yukarıda ki her iki durumda da ) 3 yıldan az olamaz.
Ötesi, dönüşebilir döviz alarak yabancılar, yabancı katılımı %50'yi geçmemek şartıyla Tunus borsasında
hisse alabilir; oy hakkı veren ve Tunus'ta ki şirketlere ait hisseleri alabilir.
%50'yi geçmesi halinde Yatırım Yüksek Komisyonu'nun iznine tabidir.
Hisse ve payların alınması oy hakkı vermiyorsa ( borç senedi bunun dışındadır) yabancı şahıs,
dönüştürülebilir döviz ithali yoluyla (konusunda) tamamen sınırsızdır (sınırlandırılmamıştır)
7
UTU 1
Yabancı katılımın % 50 üzerinde olduğunda Yatırım Yüksek Komisyonunun ön izninin gerekli olduğu ihracatçı olmayan
faaliyetlerin sektörlere göre listeleri:
Ulaşım

Kara ulaşımı

Hava taşımacılığı

Boru hattı taşımacılığı

Deniz taşımacılığı
İletişim

Elektronik ve telekomünikasyon montajı

Posta dağıtımı

E-posta servisleri

Video - metin hizmetleri

TV ve radyo yayın hizmetleri

Çağrı merkezleri için teknik platformlar
Turizm

Seyahat acenteleri
Eğitim, öğretim ve mesleki eğitim
Üretim faaliyetleri ve kültürel endüstriler

Sosyal ve kültürel amaçlı film gösterimleri

Arkeolojik ve tarihi anıtların Restorasyonu ve onlarla ilgili faaliyetler

Müze oluşturma

Kütüphane oluşturma

Fotoğraf, Video raporlama, film kayıt ve işleme

Kültür merkezleri

Kültürel fuarlar

Müzik ve dans

Drama merkezlerinin oluşturulması
Gençlik faaliyetleri, çocuklara destek ve yaşlıların korunması

Kreş ve anaokulları

Aileler ve çocuklar için Dinlenme merkezler

Gençler ve çocuklar için imkânlar

Kamp

Spor eğitim tesisleri

Dinlenme parkları

Spor hekimliği merkezleri

Vücut bakım ve fiziksel eğitim merkezleri

Reklam verme ve eğlence projelerini destekleme
Bayındırlık hizmetleri

Altyapı ve binalar da dâhil olmak üzere inşaat ve endüstri mühendisliği işlerinin planlaması, uygulaması ve
bakımı

Arama, sondaj ve petrol dışındaki diğer kaynakların kullanımı
Konut İmkânları

konut projeleri

İş kullanımı için tasarlanan binalar

Sanayi ve iktisat faaliyetleri alanlarını geliştirme
Bilgisayar hizmetleri

Veri tabanları ve telematik hizmetler
Diğer hizmetler

Topografik hizmetler

Elektrik tesisatı

Çini ve mozaik montajı

Pencere camları ve çerçeveleri montajı

Asma tavan montajı


Alçı imalatı ve diğer kaplama ürünlerinin montajı
İnşaat müteahhitleri
8






Çatılar için su yalıtım sistemleri
Tercüme ve diğer dilsel hizmetler
Güvenlik hizmetleri
Konferans, seminer, fuar ve sergi organizasyonu
Yayıncılık ve reklamcılık
Gençlik ve spor etkinlikleri organizasyonu
14 Mart 1997'deki N°97-503 – 25 Mart 1997 'deki JORT N°24 ile düzeltilmiş N°94-492 Kararnamesi
KUTU 2
Bölgesel gelişme alanlarında yatırım için mali teşvikler ve vergi teşvikleri:
Ticaret ve iş geliri vergisinde
azaltma
Bölgesel kalkınmada
öncelikli alanlar
öncelikli alanlar 2. grup
öncelikli alanlar 1. grup
İlk on yıl: 100%
İlk on yıl: 100%
İlk beş yıl: 100%
Sonraki on yıl: 50%
Sosyal Konut Tanıtma Fonu (
FOPROLOS ) Katkısı (Primi)
Daimi muafiyet
Daimi muafiyet
YOK
Mesleki Eğitim Vergisi ( TFP)
Daimi muafiyet
Daimi muafiyet
YOK
İşverene sosyal güvenlik
katkısı (prim ödemelerine ) (
CNSS )
İlk on yıl: 100%
5 yıl %100
5 yıl %100
Tasarının %10'unu kapsayan
döner sermaye yardımını
ihtiva eden yardım şeklinde
Mali kazançlar
1.5 MTND'e kadar
25%
1 MTND 'e kadar 15%
500,000 TND'a kadar 8%
Altyapı Masrafı Karşılama
85%
75%
25%
Sonraki 5 yılda düşüyor (80%
- 65% - 50% - 35% - 20%
Kaynak: Maliye Bakanlığı
www.portail.finances.gov.tn
9
BÖLÜM 2: YATIRIM GARANTİLERİ VE KORUMALAR
BÖLÜM 2:
YATIRIM GARANTİLERİ VE KORUMALAR
1.Uluslararası Antlaşmalar
2.Yatırım ilerletme ve korumaya dair ikili anlaşmalar
3.Çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması
4.Mevcut Ticari Anlaşmalar
5.Uluslararası Tahkim
10
Tunus kendi topraklarında yapılan yatırımları korur ve onlara garanti verir. Uluslararası sözleşmeler ve
antlaşmaları imzalama yoluyla tüm risk çeşitlerine karşı yabancı yatırımcılara gerekli garantileri sunmuş
ve bunun da ötesinde kendi kurumsal ve düzenleyici çerçevelerini kuvvetlendirmiştir.
1. Yatırım garantisi ve korunmasına ilişkin uluslararası anlaşmalar
Tunus bir dizi uluslararası anlaşmayı imzalamıştır:
 Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı ( MIGA ) ile Anlaşma
 Inter - Arap (Araplar arası) Yatırım Garanti Kurumu ( IAIGC ) ile Anlaşma
 Denizaşırı Özel Yatırım Ortaklığı( OPIC ) ile Anlaşma
Tunus ayrıca Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Anlaşma ( ICSID ) üyesidir ve Mayıs
2012'de uluslararası yatırım ve çok uluslu işletmelere ilişkin OECD bildirgesini imzaladı.
1. Yatırım teşviki ve korunmasına ilişkin ikili anlaşmalar
ÜLKE
Arnavutluk
Cezayir
Arjantin
Avusturya
Belçika - Lüksemburg
Bulgaristan
Burkina Faso
Şili
Çin
Kongo
Çek C.
Danimarka
Mısır
Etiyopya
Finlandiya
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan
Endonezya
İran
İtalya
Fildişi Sahilleri
Ürdün
Kuveyt
Lübnan
İMZA TARIHI
30 Ekim 1993
7 Temmuz 2006
17 Haziran 1992
1 Haziran 1995
8 Ocak 1997
24 Kasım 2000
7 Ocak 1993
23 Ekim 1998
13 Nisan 2006
2 Mayıs 2006
6 Ocak 1997
28 Haziran 1996
8 Aralık 1990
14 Aralık 2000
4 Ekim 2001
20 Ekim 1997
20 Aralık 1963
31 Ekim 1992
13 Mayıs 2003
13 Mayıs 1992
23 Nisan 2001
17 Ekim 1985
16 Mayıs 1995
27 Nisan 1995
14 Mart 2005
24 Haziran 1998
YÜRÜRLÜĞE GIRIŞ
23 Ocak 1995
1 Ocak 1997
18 Ekim 2002
15 Ekim 2003
8 Temmuz 1998
11 Nisan 1997
2 Ocak 1991
14 Aralık 2000
4 Eylül 2003
10 Eylül 1999
6 Şubat 1966
21 Nisan 1995
12 Eylül 1992
27 Şubat 2003
24 Haziran 1989
23 Kasım 1995
4 Haziran 2000
11
Libya
Mali
Malta
Moritanya
Fas
Hollanda
Yeni Gine
Nijer
Umman
Pakistan
Polonya
Portekiz
Katar
Romanya
Senegal
Güney Afrika
Güney Kore
İspanya
Sudan
İsveç
İsviçre
Suriye
Togo
Türkiye
Birleşik Arap Emirlikleri
Britanya
A.B.D
Yemen
3 Ekim 2005
1 Temmuz 1986
26 Ekim 2000
11 Mart 1986
28 Ocak 1994
11 Mayıs 1998
18 Ekim 1990
5 Haziran 1992
19 Ekim 1991
18 Nisan 1996
29 Mart 1993
28 Şubat 2002
29 Temmuz 1996
16 Ekim 1995
17 Mayıs 1984
26 Nisan 2005
23 Mayıs 1975
28 Mayıs 1991
26 Nisan 2005
15 Eylül 1984
2 Aralık 1961
23 Ocak 2001
13 Eylül 1987
29 Mayıs 1991
10 Nisan 1996
14 Mart 1989
15 May 1990
8 Mart 1998
12 Mayıs 2002
1 Nisan 1999
1 Ağustos 1999
1 Mart 1992
22 Eylül 1993
10 Kasım 2006
8 Ağustos 1997
28 Kasım 1975
20 Haziran 1994
13 Mayıs 1985
19 Ocak 1964
12 Mart 2003
28 Nisan 1994
24 Şubat 1997
4 Ocak 1990
7 Şubat 1993
-
3. Çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması
Çifte vergilendirmeyi önlemek için, Tunus neredeyse tüm sanayileşmiş batı ülkelerini içermek üzere
yaklaşık 50 ülkeyle, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması imzalandı.
ÜLKE
Cezayir
Arap Magrib Birliği(AMU)
Avusturya
Belçika
Kamerun
Kanada
Çin
Çek C.
Danimarka
Mısır
Etiyopya
Fransa
İMZALANMA TARIHI
9 Şubat 1985
23 Temmuz 1990
23 Haziran 1977
22 Şubat 1975
26 Mart 1999
10 Şubat 1982
16 Nisan 2002
14 Mart 1990
5 Şubat 1981
28 Aralık 1989
29 Ocak 2003
28 Mayıs 1973
YÜRÜRLÜĞE GIRIŞ
28 Mayıs 1986
1 Ocak 1993
1 Ocak 1978
16 Ekim 1976
10 Mayıs 2006
4 Aralık 1984
25 Ağustos 2003
1 Ocak 1992
13 Mayıs 1981
02 Ocak 1991
1 Ocak 2008
1 Nisan 1975
12
Almanya
Yunanistan
Macaristan
Endonezya
İran
Irak
İtalya
Ürdün
Kuveyt
Lübnan
Libya
Lüksemburg
Mali
Malta
Moritanya
Morityus
Fas
Hollanda
Norveç
Umman
Pakistan
Polonya
Portekiz
Katar
Romanya
Arabistan
Senegal
Sırbistan
Güney Afrika
Güney Kore
İspanya
Sudan
İsveç
İsviçre
Suriye
Türkiye
B.A.E
Britanya ve Kuzey İrlanda
USA
Ek Protokol
Yemen
23 Aralık 1975
31 Ekim 1992
22 Ekim 1992
13 Mayıs 1992
16 Temmuz 2001
25 Haziran 2001
16 Mayıs 1979
14 Şubat 1988
18 Nisan 2000
24 Haziran 1998
15 Mayıs 1978
27 Mart 1996
28 Nisan 2000
31 Mayıs 2000
12 Mart 1986
12 Şubat 2008
28 Ağustos 1974
16 Mayıs 1995
31 Mayıs 1978
16 Kasım 1997
18 Nisan 1996
30 Mart 1993
24 Şubat 1999
8 Mart 1997
23 Eylül 1987
7 Temmuz 2010
17 Mayıs 1984
11 Nisan 2012
2 Şubat 1999
27 Eylül 1988
12 Temmuz 1982
8 Ekim 2003
07 Mayıs 1981
10 Şubat 1994
22 Haziran 1998
2 Ekim 1986
10 Nisan 1996
15 Aralık 1982
17 Haziran 1985
4 Kasım 1976
22 Mart 1995
20 Mayıs 1997
1 Ocak 1994
1 Ocak 2006
1 Ocak 1981
1 Ocak 1990
1 Ocak 2003
1 Ocak 2001
1 Ocak 1980
1 Ocak 2000
1 Ocak 2003
1 Ocak 2003
1 Ocak 2000
1 Ocak 2009
1 Ocak 1980
1 Ocak 1996
3 Ocak 1980
1 Ocak 1999
1 Ocak 1998
1 Ocak 1994
1 Ocak 2001
1 Ocak 1999
1 Ocak 1989
1 Ağustos 1985
1 Ocak 2000
1 Ocak 1990
1 Ocak 1988
1 Ocak 2008
1 Mayıs 1983
1 Ocak 1996
1 Ocak 2002
1 Ocak 1988
27 Mayıs 1997
1 Ocak 1984
1 Ocak 1990
8 Mart 1998
28 Ekim 2000
4.Mevcut Ticari Anlaşmalar
Ticareti geliştirmek ve çeşitlendirmek için Tunus bir kaç tane ikili ve çoklu ticari antlaşmalar imzalamıştır;
böylece Tunus'un bölgesel ve genel gücünü arttırmıştır.
İMZALANAN TARAF
Moritanya
Cezayir
Kuveyt
İMZA TARIH
25 Ocak 1964
9 Ocak 1981
17 Haziran 1988
ONAYLAMA TARIHI
28 Şubat 1986
21 Mart1981
4 Kasım 1988
ANTLAŞMA TÜRÜ
Serbest Ticaret Antlaşması
13
UE-27
Arap liginde ki 18 ülke
17 Temmuz 1995
19 Şubat 1997
20 Haziran 1996
1 Ocak 1998
Mısır
Ürdün
Fas
Libya
Mısır, Ürdün, Fas
5 Mart1998
22 Nisan 1998
16 Mart 1999
14 Haziran 2001
25 Şubat 2004
1 Mart 1999
2 Kasım 1998
16 Mart1999
26 Kasım2001
Temmuz 2004
Türkiye
İsviçre, Norveç, İzlanda
ve Lihtenştayn
21 Kasım 2004
17 Aralık 2004
01 Temmuz 2005
01 Haziran 2005
Örgüt Anlaşması
Araplar arası(Pan-Arab) serbest
bir ticaret alanı oluşturan
Antlaşma
Agadir
Serbest
Ticaret
Antlaşması
Avrupa Serbest Ticaret Örgütü
ile (EFTA) Serbest Ticaret
Antlaşması
5.Uluslar arası Tahkim
Yabancı yatırımcıların gelirlerini daha fazla muhafaza etmek için ve sorunlara verimli çözüm bulmak için
basitleştirilmiş tartışma sonlandırma süreçlerine garanti sağlar.
1993'te çıkarılan Tunus Tahkim Kanunu ( 26 Nisan 1993 tarihli N° 93-42 kanunu ile hükmü yürürlüğe
girdi) çoğu noktada B.M'nin uluslararası standart tahkim anlaşmasına uyar.
Tunus ayrıca şunları da imzalamıştır:
 Tahkim ödüllerini Uygulama ve Tanıma hakkında 10 Haziran 1958’de imzalanmış New York Toplantısı
 Şehirler Ve Diğer Şehirlerin Arasında Ki Yatırım Tartışmalarını Sonlandırmaya Yönelik Uluslararası
Anlaşma, 3 Mayıs 1966'da yürürlüğe girmiş 66-33 nolu kanun
 17 Kasım 1972’de 72-4 nolu kanunla onaylanmış ve 11 Kasım 1972'de 72-71 nolu yasa ile yürürlüğe
girmiş Yatırım Garantilerine Dair Arap Düzenlemesini Tesis Eden Anlaşma
 Karşılıklı yasal destekle sonuçlanmış tahkim ödüllerini yürürlüğe koyan sayısız ikili ve çoklu
antlaşmala
14
BÖLÜM 3:GİRİŞ VE TUNUS'TA İKAMET
BÖLÜM 3:
GİRİŞ VE TUNUS'TA İKAMET
1.İkamet vizesi
1.1.Geçici
1.2.Kalıcı
2.Oturma izni
3.Şahsi malları ve özel araçları getirme
3.1. Şahsi Mallar
3.2.Özel araçlar
4.Döviz girişi-çıkışı –bozdurma
15
BÖLÜM 3: GİRİŞ VE TUNUS'TA İKAMET
Çok kültürlülüğüyle bilinen Tunus dünyaya açık bir ülkedir. Ticari bir amaç olmadan Tunus'ta yaşamak
isteyen turistler gibi yabancılar izinsiz olarak (oturma izni olmadan) 90 veya 120 gün kalabilirler.
Ticaret için gelenler için oturma izni (vize ve oturma izni) gereklidir
Vize gerekmeyen ülkeler
Cezayir
Andora
Antigua
Hint Adaları
(Hollanda)
Arjantin
Avusturya
Bahreyn
Barbados
Belçika
Bermuda
Bosna Hersek
Brezilya
Bruno
Bulgaristan
Kanada
Şili
G.Kore
Fildişi Sahilleri
Hırvatistan
Danimarka
Dominika
B.A.E
Fiji
Finlandiya
Fransa
Gambiya
Yunanistan
GİNE
Honduras
Hong Kong
Macaristan
İzlanda
İrlanda
İtalya
Japonya
Kiribati
Lihtenştayn
Lüksemburg
Libya
Makedonya
Malezya
Maldivler
Mali
Malta
Fas
Nijer
Umman
Moritanya
Morityus
Monako
Saint Kitts ve
Nevis
Hollanda
Polonya
Portekiz
Katar
Sent Lusya
San Marino
Senegal
Sırbistan
İspanya
Britanya
Romanya
Şeysel Adaları
Solomon
1.İkamet vizesi
Bir yılda art arda 3 ay ya da aralıklarla 6 ay kalacak olan tüm yabancılar ikamet vizesi gerekir. Bu vizeler
ikiye ayrılır.
1.1 Geçici İkamet Vizesi
Bu vize geçici gelenler içindir. Normal ikamet vizesinden reddedilene de bu vizeyi yetkili makamlar
verebilirler ve geçerliliği 1 yılı geçemez. Olağandışı bazı durumlarda ise bu vize 2 yılda yenilenebilir şekilde
verilebilir. Bir yıl veya daha az zamandır Tunus'ta yaşayan yabancı yatırımcılara geçici bir ikamet vizesi 5
yılda yenilenebilir şekilde verilebilir.
Bu vizeye başvururken kalma sebebi belli şekilde açıklanmalıdır. Şahıs Tunus'a girmeden ve kalma
süresince kendisine yetecek paraya sahip olmadan bu vize verilmez.
Şahıs Tunus'ta bir tasarı başlatmak veya bir tasarıda çalışmak isterse, vizesini almadan önce gerekli izni
(yetkilendirmeyi) almalıdır.
1.2 Kalıcı İkamet vizesi
Bu vize aralıksız 5 yıldır Tunus'ta kalanlar ile Tunuslu bir eşle evlenen veya Tunuslu çocukları olanlara
verilir. Önceden yeniden giriş vizesi almadan 6 ay Tunus dışında kalan herhangi bir yabancı bu vizeyi alma
hakkını kaybeder. Bu vize bir yıl geçerlidir ve yararlanan kişi yurtdışında yaşarsa yenilenemez.
16
2.Oturma İzni
Yenilenebilir şekilde 2 yıllık bir süre için verilir ve iş kontratı her yenilendiğinde o da yenilenmelidir. Her
yenileme 5 yıl geçerli olabilir. İç İşleri Bakanlığı Ulusal Güvenlik Genel Müdürlüğü tarafından verilir.
Bakanlıktaki Yatırımcılara Destek Birimi yabancı
Kişinin kimliği, mesleği ve ikamet mekânı
yatırımcılardan mesuldür. Yatırımcılara oturma
gereklidir. Damga vergisi ihtiva eder.
Kalıcı ve geçici olarak 2 'ye ayrılır. Geçici
izni almaları konusunda yardımcı olurlar.
olan vize süresini geçemez. Yeni bir ikamet
vizesi alınırsa geçici oturma izni yenilenebilir. Eğer yabancının davranışları toplum düzenini bozarsa ya da
izni sağlayan sebepler ortadan kalkarsa bu izin iptal edilebilir. Kalıcı izin; kalıcı ikamet vizesine sahip olan,
Tunus’ta doğan ve aralıksız olarak Tunus'ta kalanlara verilir.
Oturma izni başvurusu ya polis karakolunda veya olduğu ülkede ki Ulusal Güvenlik merkezinde yapılabilir.
Bir belge (sertifika) hemen verilir.
APII (Tunis, Sousse ya da Sfax)'de ki Tek Durak
Noktası ikamet kartlarını kişilere verir. Bir makbuz
verilir ve izinde 1 ayı geçmeyen bir sürede hazır
olur.
APII (Tunis, Sousse ya da Sfax)'de ki Tek Durak Noktası 'nın oturma izni için istediği belgeler:
•ofisi tarafından sağlanan önceden basılmış form,
•yatırım projesinin sunulmasını ispatlayan belgenin ve tüccar lisansının yetkilendirildiğine dair
belgenin bir kopyası,
• şirketin birleşme şartlarının kayıtlı bir kopyası,
• işveren veya yabancı işçi belgesinin tasdikli sureti,
• İstihdam Bakanlığı’nın ilgili birimleri tarafından damgalanmış iş sözleşmesinin bir kopyası,
• kira sözleşmesi veya ikamet yararlanma belgesi (title) ,
•mali kimlik kartının varlığını belgeleyen bir evrakın bir kopyası,
•Ticaret Sicilinin bir kopyası,
•Şirketin ortaklığına ilişkin Jort’ta yayımlandığına dair bildirimin bir kopyasını,
•Pasaport fotokopisi (ilk üç sayfa ve giriş vizesi taşıyan sayfa )
• 4 adet fotoğraflar;
• 2 adet gelir pulu, her biri 10 TND’dir
•Tunuslu biri ile evlilik sözleşmesinin bir kopyasını veya farklı ırklardan oluşan evlilik durumunda
eş kimlik kartı.
•Bir yenileme talebi için sağlanacak belgeler:
• 3 adet fotoğraf ve
•eski ikamet kartının orijinal belgesi.
Kaynak: Sanayi ve İcat Teşvik Ajansı ( Apii )
www.tunisieindustrie.nat.tn
17
3.Şahsi eşyaların ve araçların ithali (girişi)
3.1 Şahsi eşyalar
Mesleği sebebiyle Tunus’ta ikamet alan bir yabancı şahsi eşya ve malzemelerini (mobilya) sokma hakkına
sahiptir. Malzemeler hiç bir şey ödemeden ya da gümrüğü ve vergileri taksitlerle ödenerek geçirilebilir.
Onlar, gümrük müsaadesi ve uygulanabildiği yerlerde dış ticaret belgesinin sunulması gerçekleşmeden
ödeme amacıyla atılamazlar.
Kişinin durumuna göre Tunus vergi yasası, kişinin yararlarını ve yararlanma süreçlerini düzenler.
3.2 Özel Araçlar
İkamet iznine sahip olsun
olmasın herhangi bir yabancı
mesleki
faaliyetleri
çerçevesinde motorlu aracını
yaş ve motor gücü dikkate
alınmadan vergiden muaf
olarak ülkeye sokma hakkına
sahiptir.
49 santimetre küpten büyük
motorlu aracı sürmek için
''Diptyque'' isimli gezme (sürüş)
izni gereklidir ve sınırda Tunus
gümrüğü tarafından 3 aylığına
verilir. Sonra 3 defa daha
yenilenebilir ancak bunun için
ilk uzatma da yol vergisinin
ödenmesi gerekir. Bu iznin
bitiminde araç yurt dışına
çıkarılmalıdır.
Gümrüksüz araç yenilenmesi mümkündür.
Muafiyet şemasında müsaade edilmiş araçlar
(Régime de Franchise) şunlar tarafından sürülebilir:
 Kişinin kendisi
 Eşi,
 Temsilcisi veya usulünce gümrüğün yetkilendirmesiyle
kiralanmış bir şoför
Kaynak: Tunus gümrükleri
www.douane.gov.tn
Tunus gümrükleri açısından yol izni uzaktan da alınabilir,
Sadece çevrimiçi form( form online)u doldurunuz, onaylatınız
ve çıktısını alınız. Tunus’a girişte gerekli belgeleri gümrük
ofisine veriniz.
(E-SERVICES bölümü, Tunus gümrük web sitesi)
www.douane.gov.tn
4.Döviz girişi - çıkışı - bozdurma
Yabancılar bu konuda da hürriyete sahiptirler ancak toplam değeri 25,000 TND'ye ulaşan veya bu miktarı
geçen tüm döviz girdileri-çıktıları belirtilmelidir.
Ödemelerini yapmak için ikameti olmayanlar dövizini saklama hakkına sahiptir.
5,000 TDN'yi geçen bir değerle giren bir dövizi çıkartmak isteyen ikameti olmayanlardan tekrar Tunus'a
girdiğinde gümrükte usulünce onaylanmış bir girdi bildirgesinin doldurması istenir.
İkameti olmayanlar delile ihtiyaç olmadan 5,000 TND' den az parayı çıkartabilir. Bu miktardan fazla ise
belirtilen paranın usulüne uygun sokulduğunu gösteren bir faturayı (gümrük bildirgesi ve/veya bankanın
verdiği dönüştürme slipi) göstermelidir.
Kalan dinarların yeniden dönüştürülmesi bu paranın düzenli olarak sokulduğunu gösteren bir faturanın
(gümrük bildirgesi ve/veya bankanın verdiği dönüştürme slipi) getirilişine kadar bekletilebilir.
18
BÖLÜM 4:BİR ŞİRKET KURMA
BÖLÜM 4:
BİR ŞİRKET KURMA
1. Bir proje beyanını yayınlama
2. Bir şirket kurmak için yasal prosedürler
2.1 Apii Tek Durak Noktasın da bir şirket kurmak için prosedür
2.1.1 Limitet Şirketi veya Tek – Üyeli Limitet Şirketi ( SARL / SUARL )
kurma
2.1.2 Limitet Şirketin kurulması ( SA )
2.2 Sermaye gereksinimleri
2.3 Kayıt maliyetleri
2.3.1 Vergi Dairesi'ne Kayıt ücretleri
2.3.2 Özel rejimler için Ücretler
2.3.3 Ticaret Siciline Kayıt ücretleri
2.3.4 Mahkeme Siciline Kayıt ücretleri
2.3.5 Jort için Yayın ücretleri
3. Çevresel Yükümlülükler alanında ki taahhütler
3.1 Çevresel Etki Değerlendirmesi ( ÇED ) (İng:EIA)
3.1.1 Bir ÇED' e tabi Projeler
3.1.2 Teknik şartnamelere tabii Projeler
3.1.3 Bir ÇED' in İçeriği
3.1.4 ÇED sunumu ve cevap için son tarihler
3.2 Risk Değerlendirmesi ( RA )
3.2.1 Bir RA' ye tabi Projeler
3.2.2 Bir RA İçeriği
3.3 Enerji Denetimi ( EA )
3.3.1 Bir EA' ya tabi Projeler
3.3.2 Bir EA İçeriği
19
BÖLÜM 4: Bir şirket kurma
1. . Bir proje beyannamesi
Yatırım tasarısının depozitosunun ( parasının) bir belgesi sektörüne bağlı olarak ilgili alanıyla beraber
verilmiştir.
AJANS
SEKTÖRLER VE FAALIYETLER
Tarımsal Kalkınma Bölgesel Komisyonları
(CRDA)
Tarımsal Yatırım ve Tanıtım Ajansı (APIA)
Balıkçılık ve Tarım
Sanayi ve İcat Teşvik (APII) Ajansı
Tek Durak Noktası
VEYA
Çevrimiçi www.tunisieindustrie.nat.tn
Gıda işleme sanayi, tarım ürünleri işleme ve
tarımsal projelerle
irtibatlandırılmış
balıkçılık
ürünleri.
Tarım, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği ile ilgili
hizmetler
İmalat sanayi
Kamu işleri
Ulaşım
Eğitim ve öğretim
Mesleki eğitim
Kültürel üretim ve endüstriler
Gençlik sosyal ve çocuklar kaput destek
Sağlık
Çevre koruma
Gayrimenkul ilerlemesi
Diğer finansal olmayan hizmetler
Tunus Milli Turizm Ofisi (ONTT)
Sanatkârlar Milli Bürosu (ONAT)
İhracatı Geliştirme Ajansı (CEPEX)
Ticari Tek Durak Noktası
Turizm dâhil olmak üzere turizm taşımacılığı
El Sanatları ve sanatlar
Uluslararası ticaret
2.Yasal Süreç
Şirketin yasal oluşumunu hızlandırmak için Tunus Devleti Sanayi ve İcat Ajansı
( APII ) içinde bir tek durak noktası oluşturmuştur. Bir yer ve pencereyle bu ofis şirket kaydı ve tasarı bildiri
belgelerini sunma yetkisi verilmiş çeşitli Devlet kurumlarını bir araya getirir. Tek durak noktasında ki
görevliler, Tek-Üyeli Limitet Şirketi (SUARL),Limitet (güvenilirlik)Şirketi (SARL) veya Limitet Şirketi (SA)
kurmak için gerekli yasal süreci uygular; belgeleri alır, işleme koyar vb.
20
2.1 APPI Tek Geçiş Noktası'nda bir şirket kurmak için gerekli süreç

Yatırım Geliştirme Ajansı'ndan önceki süreçte tanımlanan sektör veya faaliyete göre bir tasarı bildiri
belgesi elde etmek
 Vergi Dairesi yasaları ile beraber tasarı bildiri belgesini dosyalamak
 açılış bildirisini dosyalayın ve Vergi Dairesinden bir vergi tanımlama numarası almak.
 Zabıt kâtibine şirketi kaydettirmek.
 ''Kayıt Talebi'' ni JORT (Tunus resmi gazetesi)'ta yayınlatma
 Gümrük Kod Numarası edinme.
 Tüm yabancılar için iş izni alma.
 Yabancı yatırımcılar ve /veya iş geliştiriciler için oturma izni alma.
Not: Şirketin durumuna göre yukarıda adımlardan bazıları değişebilir.
2.1.1 Tek-Üyeli Limitet Şirketi (SUARL),Limitet (güvenilirlik)Şirketi (SARL) Kurma
Yeterlilik: Yatırım Teşvik Kanunu tarafından düzenlenen sektör ve faaliyetler
Dâhil olan Bölümler:
 Vergi Dairesi: (Eğer iş önceden yetki almayı gerektiriyorsa) Tasarı bildiri belgesi kaydı ve ortaklık
kanunları
 Vergi Kontrol Masası: Vergi tanımlama kartı
 Mahkeme zabıt katibi: İş kayıt birimine kaydolma
 Tunus Devleti Resmi Baskı Ofisi: JORT’ ta yayınlanma
NOT: Sürecin başında Vergi dairesinden bir vergi pulu alınmalı
Süreç ve verilecek belgeler
SÜREÇ
AJANS
Bir şirket kaydı Vergi
dairesi
ZAMAN
Hızlı
BELGELER
 Tasarı bildiri belgesi (3 adet)
 Şirketin ortaklık durumuna ait belge ve en az 4 tanesinin
asıl olması (10 tane )
 Tüzüklerin bunu kabul etmeyeceği durumlarda anlık
yönetici ataması yapma (4 tane asıl)
Not: Bir ayni katkı durumunda, Tüzükler bir giriş
denetçisi tarafından gerçekleştirilen bir değerlendirme
durumu içermelidir.


Bildiri ve vergi
tanımlama
kartı
Vergi
teftişi
Hızlı





Zabıt katibine
sunma
Zabıt
kâtibi
Hızlı


Katkı (prim) miktarı 3,000 TND' yi geçmezse
katılımcılar/ortaklar
çoğunluk
oyuyla
denetçi
çağırmamayı seçebilirler.
Tüzükler fonlarla desteklenmiş (güvenmiş) kurumların
referansını ihtiva etmektedir.
APII 'de imzalanacak başvuru kartı
Yöneticinin veya (varsa) temsilcisinin geçerli bir
pasaport sureti, eğer yerel yönetici ise kimlik kartı
Ticaret şirketleri için Tüccar kartı
Merkez ofisine dair kira sözleşmesi (1 suret)
Şirket adres bildirisi (1 suret)
Başkan veya temsilcisi tarafından imzalanana başvuru
formu (2 suret)
Tasarı bildiri belgesi (2 suret)
21






Yayınlama
(JORT)
JORT
Hızlı
Ticaret Kaydını
kaydolma
Zabıt
kâtibi
Hızlı




Tüzükler (2 asli suret)
Tüzüğün açık belirtilmediği durumlarda şirketin yönetici
seçme zabıtları (2 asli suret)
Vergi bildirimi ve vergi tanıtım kartı (2 suret)
Adres belgesi – merkezi gösteren kira belgesi ile beraber
(2 suret)
Kullanılmışsa acente, vekil pasaportları, yoksa yönetici
pasaportları (2 suret). Yerli bir acente veya yönetici ise
kimlik kartı (2 suret)
Eğer başvuran yasal temsilciden farklı kimse ise ya da
sahip/yatırımcı yurtdışında ise noter onaylı vekâlet (1
suret)
Metin. (Hem Arapça hem Fransızca)
Vergi Kimlik kart ve no 'su (1 suret)
Yayıncının (reklamcının) kimliği (1 suret)
JORT' a yapılmış Ödemelere ait fiş (1 suret)
Kaynak: (APII)
www.tunisieindustrie .nat..tn
Not: üstteki listenin güncellenmiş hali ve indirme için APII web sitesi: ww.tunisieindustrie.nat.tn.
2.1.2
Limitet Şirketi Kurma (SA)
Yeterlilik: Yatırım Teşvik Kanunu'nun belirlediği (halka açık olsun olmasın) limitet şirketler
Birimler:
 Vergi Dairesi: tasarı bildirim belgesi kaydı (eğer ön izin gerekiyorsa) ve tüzükler
 Vergi denetimi: vergi kimlik no alma.
 Zabıt kâtibi: ticaret kaydı.
 JORT' ta basım
Not: SÜRECİN BAŞINDA VERGİ DAİRESİNDEN VERGİ PULU ALINMALI.
BELGELER VE SÜREÇ
SÜREÇ
AJANS
TÜZÜK
Zabıt
PROJESININ
kâtibi
SUNUMU
YAYINLAMA(JO IORT
RT)
SERMAYE,
ÖDEME FIŞI
BILDIRISI
Vergi
dairesi
ZAMAN
Hızlı
GEREKLI BELGELER
 Tasarı bildirim belgesi (1 suret)
 Sahipler tarafından imzalanmış tasarı tüzüğü (1 suret)
Hızlı

4 saat










Yayınlanmış yazının daktilo edilmiş hali (Arapça ve
Fransızca)
Yayıncının (reklamcının) kimliği (1 suret)
Tasarı bildirim belgesi (2 suret)
10 asıl suret, üye ve ödeme bildirimlerini ihtiva eden 2
asıl liste
Zabıt kâtibinden alınmış geçici tüzük sunumuna dair bir
fatura
JORT yayınlama notunun 1 sureti
(JORT)'ta ve yazıyı yayınlayan günlük gazetenin 1 sureti
Üye ve ödeme takviminin listesinin 10 sureti
Her bir üyelik bülteninin 1 sureti
FOBRODI 'nin yatırımcının kar ettiğine dair kararına ek
olarak ödemeyi gösteren Gerekli fonlara ait (onaylanmış)
banka bildirimi
Yatırımcının ya da temsilcinin, acentenin pasaportu (1
22
suret). Yerli ise kimlik kartı (1 asli suret)
Eğer yatırımcı yurt dışında ise Vekâlet belgesi (ana
yatırımcının noter onaylı imzası) (1 suret)
 Ayni katkı durumunda kayıtlı bir muhasebeci tarafından
tüzüğe ek olarak şirkette değerlendirilmeye alınmalıdır.
Tüzüğe, denetçi raporu eklenmeli.
Not: Sermaye formunun üyeli k belgesi ve bildirgesi kurucu
kişi tarafından belirtilen faaliyet içinde formalize edilmeli
(resmileştirilmeli) ve bu da Alıcıya verilmeli
 Oluşturucu genel kurul (4 suret) ve ilk Yönetim Kurulu
Toplantısı (10 asli suret) zabıtları

CGA VE 1’INCI
BD
ZABTLARININ
KAYDI
VERGI
TANIMLAMA
KARTI VE
NUMARASI
Vergi
Dairesi
Hızlı
Vergi
kontrol
Masası
Hızlı
 APII 'de imzalanacak başvuru formu
 Yönetici pasaportu ve gerekli ise acente pasaportu (1
suret),yerel yönetici ise kimlik kartı
 Tüccar kartı, eğer ticari ise
 Faaliyet ve faaliyet eki olarak merkeze ait kira kontratı (1
suret)
 Şirket adres kontratı
KESIN KAYIT
Zabıt
kâtibi
Hızlı
YAYINLAMA
(JORT)
IORT
Hızlı
KAYDIN
ONAYLANMASI
Zabıt
kâtibi
Hızlı
 Yönetici veya temsilcisi tarafından doldurulmuş ve
imzalanmış 2 form.
 Tasarı bildirim belgesi (2 suret)
 Kayıtlı şirket zabıtları (2 asli suret)
 Genel Oluşum Toplantısı ve ilk Yönetim Kurulu
toplantısının zabıtları (2 asli suret)
 Üyelik ve ödeme bildirimi (2 asli suret)
 Ayni katkı da heyet üyesinin raporunun 2asli sureti
 Başvuranların/Üyelerin Listesi 2 asli suret)
 Vergi Belirleme Kartı ne Numarası (2 suret)
 Yasal temsilci ve şirket mührünü taşıyan Şirket adres
belgesi (1 suret)
 Adresle beraber merkez kira sözleşmesi (2 suret)
 Sahip/CEO'nun pasaport sureti, yabancı ise temsilcisinin
geçerli bir pasaport sureti, eğer yerel yönetici ise kimlik
kartı (2 suret).
 Kimlik kartı yâda dış denetçi ise Mesleki Kart (2 suret), ya
da zabıt kâtibinin son 3 ay içinde yayınladığı ticari işlem
kayıt çıktısı (2 suret)
 Yasal temsilciden farklı ise noter onaylı vekâlet belgesi
 Metin (daktilo edilmiş ve mevcut hali) (Arapça ve
Fransızca)
 Yayıncının (reklamcının) kimliği ve yabancı ise pasaportu
(1 suret) (Tasarı ilanının ödeme (depozito) belgesinin
referansları
 Resmi fatura JORT (1 suret)
Kaynak: İcat ve Sanayiyi Geliştirme Ajansı
www.tunisieindustrie.nat.tn
Not: üstteki listenin güncellenmiş hali ve indirme için APII web sitesi: www.tunisieindustrie.nat.tn
23
2.2 Sermaye Gereksinimleri
Tunus yasası, Limitet Şirketi ( SARL )veya Tek – Üyeli Limitet Şirketi (SUARL ) şeklinde olan şirketlerden alt
sermaye sınırı istemez.
Limitet şirketi için (SA),ASGARİ SINIR yatırımcılara açık davet yapmadığında 5,000 TND iken açık davet
yaptığında 50,000 TND 'dir. Her iki durumda da asgari sermaye gereksinimi nominal (yazılı) değeri 1 TND'
den aşağı olmayan hisseler arasında paylaştırılmalıdır.
2.3 Kayıt Masrafları1
2.3.1 Vergi Dairesinde Kayıt Ücretleri
Şirketin tüzüklerini ve sermaye artışını kaydetmek sabit olarak 150 TND' dir.
Şirketin esasları olmayan tüzüklerin isteğe bağlı kaydı sayfa/kopya başı 20 TND ile ücretlendirilir.
2.3.2 Özel durum ücretlendirmeleri
Sadece ihracat yapan firmalar tüm şirket kayıt ücretlerinden muaftır. Tün diğer şirketler (SUARL, SARL, ya
da SA), 150 TDN' lik üyelik ve masraf ücreti Vergi Dairesine ödenmelidir. Bu, sadece ihracat yapan firmalar
hariç hepsi için geçerlidir.
2.3.3 Ticaret Kaydında Kayıt Ücreti (ticari tasarılar)
Ticari şirketler için Zabıt Kâtibinde kayıt 15 TND’dir. Her bir hesap bildirimi için ek 5 TND vergi pulu
gereklidir.
2.3.4 Ticaret Kaydında Kayıt Ücreti (Sınai tasarılar)
Sınai şirketler için Zabıt Kâtibinde kayıt 15 TND dir.
2.3.5 JORT' ta yayın ücreti
Bu ücret metin uzunluğunu göre değişir; genel olarak 61 TND ile 250 TND arasındadır.
JORT' un sağladığı kalıbı kullanmakta başarısız olanlar için ücret 2.372 TND' dir (satır başı);6 sözcük bir satır
oluşturmaktadır.
1
Vergi ve gümrük kartları ücretsizdir
24
APII Tek Durak Mağazası şirketlerin birleşmesi için çeşitli yardım hizmetleri sağlamaktadır:
 Geliştiricileri (girişimcileri) kabul etme
 Yatırım projesinin sunulması kanıtlayan sertifikanın hazırlanması ve hemen teslimi
 Şirketin kuruluşu için formalitelerini geliştirenin adına performans gösterme
 Diğer hizmetler ( sekreterlik görevleri, tercüme, vb )
 Tunus'ta yatırım ortamı hakkında yardım ve bilgi
 Projenin beyanı için formaliteleri
 Yatırım Teşvik Kanunu'nun Vergi prosedürlerinin mali avantajlarını elde etmek için
prosedürler
 Sosyal Güvenlik hukuk düzeni için üyelik
 Kendi kendine çalışan işçileri birleştirme
 10.İş sözleşmesinin vizeye tabi olmadığını gösteren belge
 Yabancı işveren belgesi: geliştirici, yönetici, CEO
 Yabancı işçi belgesi
 Yabancı işçi için iş sözleşmesi
 Gümrük kod numarası
 Rehin veya rehin-değil sertifikası
 Rehin sözleşmesinin sunulması
 İyileştirme yasalarının mevduatı
 Diğer belge türleri kaydı
 orijinal belgelerin kopyalarını ve imzayı yetkili kılma;
 Tunus Cumhuriyeti Resmi Gazete'si ( JORT ) basımı
 Rehin veya rehin-değil senedi
 Rehin sözleşmesinin sunulması
 Değişiklik eylemlerinin mevduat
 Diğer belge türleri kaydı
 İmzanın ve orijinal belgelerin kopyalarının belgelendirilmesinin resmileştirilmesi;
 Tunus Cumhuriyeti Resmi Gazete'si (JORT) yayını...
3.ÇEVRESEL ZORUNLULUKLARA BAĞLILIK 2
3.1 Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED)
Çoğu sınai, zirai ve ticari tasarı da çevreye verilen zararı önlemek için tam bir Çevresel Etki
Değerlendirmesi (ÇED) kanunen gereklidir. Özel durumlarda belge bazen sektör ve faaliyetin türüne göre –
özet bir tanım ve görülebilir çevresel etkilere kadar- daraltılabilir.
ÇED 'in amacı tasarının iktisadi, toplumsal ve çevresel yönlerini birleştirmek ve tasarının daha büyük
çevrede etkisini en aza indirecek tedbirleri tanımlamaktır. Bu belge Çevre Bakanlığının ve diğer onaylayan
makamların şu konuda onay verdiğini gösterir:
 tasarının çevreye zararı yoktur ve
 gerektiğinde ajanslar tasarının muhtevasına ve hususiyetlerine dair bir emir yayınlayabilirler.
2
Bu bölüm ayrıntılı olmamakla beraber çoğu zorunluluğu kapsar
25
3.1.1 ÇED’e tabi Tasarılar
ÇED' e tabi projeler, iki kategoride listelenmiştir:
 Kategori A
 Günde 20 tonu aşmayan bir kapasitesi olan ev ve benzeri atık yönetimi tesisleri,
 inşaat malzemeleri, seramik ve cam için işleme ve imalat tesisleri
 İlaç oluşturan veya üreten tesisler
 Demir-dışı metalleri imalat tesisleri
 Metallerin işlenmesi için tesisler
 Petrol ve doğal gaz arama ve çıkarma projeleri
 Üretimi yılda 3.000.000 tonu geçmeyen kum, kil, mermer ocakları
 Maya ve şeker üretim tesisleri
 Dokuma, kumaş-boyama, örme ve kot yıkama ve ürün tamamlama tesisleri
 Alanları 5 hektar geçmeyen sanayi bölgelerinin geliştirilmesi
 5 ve 20 hektar arasında bir arsa alanı olan kentsel gelişim projeleri
 10 ve 30 hektar arasındaki alana sahip turizm bölgelerinin geliştirilmesi
 Mineral lifler üretim tesisleri
 Gıda sanayi, tarımsal ürün işleme ve üretim tesisleri
 mezbahaneler
 Araba, kamyon veya onların motorlarının imalatı veya üretimi için tesisler
 Donanma tersanesi projeleri
 Uçakların üretimi ve bakım için tesisler
 Kabuklu deniz ürünleri yetiştirme tesisleri
 Arıtma tesisleri
 Deniz suyu tedavisi ve Balneoloji Tesisleri
 300 yatak kapasiteli Oteller
 Karton ve kâğıt ürünleri üreten tesisler ve
 Elastomer ve peroksit üretim tesisleri.
 Kategori B
 Günde en az 500 ton kapasiteli karbon veya killi şiltten elde edilen petrol üreten ham petrol ve gaz
rafinerileri ve gazlaştırma ve sıvılaştırma tesisleri
 300 megavat elektrik üretimi
 Günde 20 tonun üzerinde bir kapasite ile ev ve benzeri atık yönetimi tesisleri
 Tehlikeli atık bertaraf tesisleri
 Çimento, kireç ve alçı üretimi için tesisler
 Tehlikeli, sağlıksız ve uygunsuz kuruluşların listesine göre Sınıf 2' nin altına düşen kimyasal ürünler,
böcek ilacı, boya ve cila
 Çelik tesisleri / bitkiler
 Yıllık 3.000.000 tondan fazla kum, mermer ve kil ocakları
 Kâğıt hamuru ve selüloz üretimi ve işlenmesi için tesisler
 Demiryolları, otoyollar, ekspres yollar, köprüler ve kavşak inşaat projeleri
 2.100 metreyi aşan pistli havaalanlarının inşaat projeleri
 Balıkçılık projeleri, ticari limanlar ve marinaların inşası
 5 hektar aşan sanayi bölgelerinin geliştirilmesi
 20 hektarı aşan Kentsel konut projeleri
 30 hektarı aşan Turist projeleri
 Gaz ve ham petrol taşımacılığı için donatım tesisleri
 Kentsel atık su arıtma tesisleri;
 Endüstriyel atık su arıtma tesisleri
 Koyun Postu ve koyun derisi tabaklama tesisleri
 Arıtılan atık suyun suladığı tarımsal projeler
26






Büyük barajların inşaatı
Kategori A' da belirtilmeyen Su Kültürü projeleri
İçme suyu olan kentsel ortamlar sağlamak için arıtma tesisleri
1.000 yatak kapasitesine aşan Tatil köyleri projeleri
Mineral ya da mineral olmayan ürünleri çıkarma, işleme veya temizleme tesisleri
fosfat ve fosfat türevlerini arıtma tesisleri.
3.1.2 Teknik Şartnamelere Tabi Projeler
Çevre Bakanlığı / ANPE ( Çevre Koruma için Ulusal Ajans )' nın onayını almak zorunda olan teknik
şartnamelere tabi projeler şunlardır:
 5 hektarı geçmeyen kentsel konut projeleri ve 10 hektarı geçmeyen turizm alanları
 Okullar ve eğitim tesisleri için projeler;
 Taşıma kanallarının veya su transferlerin kurulumunu içeren projeler;
 Yukarıda belirtilmeyen ve hassas ya da doğal alanlara (yasal koruma altında ) zarar vermeyen enerji
nakil projeleri,
 Daha önce belirtilmeyen kıyı planlaması projeleri , ;
 Yağ presleme tesisleri (yağ fabrikaları ) ;
 Hayvansal ve bitkisel yağların çıkarılması için tesisler;
 Hayvan yetiştiriciliği olarak sınıflandırılan tesisler;
 Daha önce belirtilmeyen tekstil tesisleri
 Büyük metal parçaları damgalama ve kesme için tesisler;
 Depolama ve petrol dağıtım tesisleri, ya da araç yıkama istasyonları;
 Nişasta üretim tesisleri;
 Geleneksel taş ocakları;
 Gaz veya kimyasalların depolanması için tesisler;
 Kazan işleri, tank – rezervuar ve diğer sac metal parçalar yapımı;
 Giysiler ve battaniyeler için su kullanan çamaşırhane;
 Havza gölleri ve
 Eczacılık ürünleri imalatı tesisleri
3.1.3 Bir ÇED 'in Muhtevası
Çevresel Etki Değerlendirmesi ( ÇED ), Çevre Koruma Milli Ajansı
( ANPE ) tarafından onaylanmış, onların sözleşme şartları üzerine tesis edilmiş ve Milli Standardizasyon ve
Sınai Mülkiyet Enstitüsü ( INNORPI ) tarafından belirlenmiş sektörel şartlarla uyumlu bir şirket tarafından
gerçekleştirilmelidir.
ANPE tarafından onaylanmış akredite danışmanlık firmalarının listesi kendi merkez büroları ya da yedi
bölge ofislerinden birinde mevcuttur.
Çevresel Etki Değerlendirmesi maliyetinden yatırımcı sorumludur. ÇED ’in muhtevası, projenin çevre
üzerindeki potansiyel etkisini belirtmeli ve en azından aşağıdakileri ihtiva etmelidir:
 Projenin ayrıntılı açıklaması;
 Projeden etkilenebilecek doğal unsurlar ve kaynaklar dâhil olmak üzere site ve çevresinin ilk
durumunun bir analizi;
 Projenin çevre üzerindeki-özellikle yasal koruma altındaki ormanlar, doğa rezervleri, tarihi yerleri,
hassas veya korunan alanlar, milli parklar ve kentsel parklar gibi bitki ve hayvan mevcudiyetinin,
doğal kaynakların- doğrudan ve dolaylı öngörülebilir sonuçlarının tahlili
 ( bu tedbirlerin ilgili potansiyel maliyetlerine ek olarak) geliştiricinin projenin çevre üzerindeki
olumsuz etkilerini azaltmak, dengelemek veya yok etmek için sunduğu önlemler
 Proje için kapsamlı bir çevre yönetim planı.
27
3.1.4 ÇED’in sunumu ve Cevap için Son Tarih
Yatırımcı, ANPE’ ye ya (ÇED) EIA 'nın 3 kopyasını ya da ANPE 'nin onayladığı anlaşmaların 1 örneğini
sunmalıdır. Buna ek olarak, EIA ’yı onaylayan her acente için de raporun 1 kopyası gereklidir.
ANPE, A sınıfında listelenen EIA faturasını reddetme noktasında 21 iş gününe sahiptir. B sınıfındaki bir
tasarı iççin bu 3 aydır. Bu süre geçince kabul edilmiş sayılır.
Eğer alan yasal olarak korunmuş ormanlar, doğa rezervleri, tarihi yerler, hassas alanlar, korunan alanlar,
milli parklar ve / veya şehir parkları, farklı tür hayvan ve bitki mevcudiyeti gibi alanlar ise A Kategorisindeki
işlem süresi 21 günden 3 aya çıkarılabilir.
3.2 Risk Değerlendirmesi (RA)
Muhtemel sağlık ve güvenlik tehlikeleri üzerinde ki teknik çalışma olan RA' nın amacı yangın, patlama,
işçilerin sağlık ve güvenliği, panik ve temel endüstriyel kazalar gibi muhtemel riskleri önleme araç ve
ölçülerini ortaya koymaktır.
Riskleri ve çözüm yollarını tanımlamalıdır. Kaza riskine dair önleyici ölçüleri, işleri açıklamalı ve kazaların
insan, mal ve çevre üzerinde ki etkilerini sınırlandırmalıdır.
RA (bir genişletmeyi ve diğer düzenlemeleri takip eden) alandaki ve mekânda ki herhangi bir değişiklikte
ve her 5 yılda bir güncellenmektedir.
3.2.1 RA (Risk Değerlendirme) Konuları
Tehlikeli, sağlıksız, uygun olmayan ve benzeri sınıflandırmaları tabi olan tasarılar RA zorunluluğuna tabiidir.
Tasarının sınıflandırılması tehlikenin boyutuna ve faaliyetlerin muhtemel olumsuz etkisine göre yapılır. Bu
tür, 3 sınıfa ayrılır.3
Tehlikeli, sağlıksız, uygun olmayan ve benzeri sınıflandırmalara tabii tutulan tasarılar ve şirketler için RA
zaruridir ve bunlar Kategori 1 ve 2 de gösterilir.
 Kategori 1
Bu kategori kent merkezlerinden uzak olan ve özel yerleşim alanlarını ihtiva eder. Özellikle, bu
kategoriye girer projeler şunlardır:
 Klor ağartma maddesi de dâhil olmak üzere, alkali hipoklorit imalatı;
 organik peroksitlerin (miktar ≥10 ton); saklanması ve kullanımı
 klor kullanma ve saklama ( miktar ≥ 4.000 kg olarak ).
 Kategori 2
Kategori 2 yerleşim alanı ve evleri yakınında olan ve olumsuzluğu, tehlikeyi önlemek için güvenlik
önlemlerinin alındığı zaman işlemlerin gerçekleştirilebileceği tasarıları ihtiva eder.
Bu özellikle güvenlik, sağlık, personel sağlık, halk sağlığı, ya da tarım nedenleriyle olsun olmasın tehlike
kaynağı atölye, fabrika, depo ve şantiyeler ve inşaat alanlarıyla alakalıdır.
Bu kategoriye giren projeler
 plastik, kauçuk, elastomerler, boya, vernik, sentetik reçine veya yapıştırıcılar (500 m3’e eşit ya da
fazla) gibi maddeleri depo eden
 suyla irtibata geçtiğinde ( 50 tondan fazla 200 tondan az) toksik gaz salan maddeleri ve
hazırlıkları üreten, kullanan ve depo eden
 klorosülfürik asidi (50 tona eşit ya da daha büyük) kullanan ve depo eden işlerdir.
3
2 Mart 20101 JORT N°18 'si (uzun bir liste)
28
 Kategori 3
Üçüncü kategori kamuoyunun sağlığı üzerinde veya yakın yerleşim toplulukları üzerinde ciddi sakınca
oluşturmayan projeleri ihtiva eder. Bu tür projeler, amacı sadece toplum güvenliğini sağlamak olan,
faaliyetin konut toplulukları üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamak için olan idari denetime bağlıdır ve
genel gereksinimlere tabidir.
3.2.2 Bir RA İçeriği
Bir RA için olan asgari gereksinimler Tunus kanunlarıyla sabittir ve aşağıdakileri içerir:
 Çalışmanın genel sunumu ve özeti;
 Projenin çevresinin ayrıntılı bir açıklaması;
 Bir projenin, tesislerinin, çalışma yöntemlerinin ve faaliyetlerinin tanımı
 Projenin tehlike ve risk analizlerinin belirlenmesi;
 Olumsuz sonuçlarını sınırlamak için alınacak önlemler;
 Çevre üzerindeki etkisi;
 Kaza durumunda prosedür ve müdahale araçları
 Güvenlik için önemli unsurları tanımlama.
3.3 Enerji Denetimi (EA)
EA' nın amacı iktisadi sektörlerde sera gazı etkilerini azaltmayı ve enerji tasarrufunu arttırmayı
hedefleyen 3 mekanizma üzerine kuruludur: yasal sistem, teşvik sistemi ve kurumsal sistem
EA' ya hâkim süreçler aşağıdaki adım ve şartları özelleştiren bir dizi düzenlemeye tabidir:
 Her 5 yılda bir her bir şirket için EA zorunludur. EA denetleyici bir uzman tarafından yapılmalıdır,
tamamlanmalıdır;
 şirket bu uzmanla yazılı bir anlaşma yapmalı ya da enerji değerlendirilmesi yapılmalı; ANME (Milli
Enerji Muhafazası Ajansı) 'nin belirlediği kurallarla uyumlu bir rapor hazırlamalı.
 İmzadan önce anlaşma onay için iki taraf tarafından ANME' ye sunulacaktır;
 Muhtevası Tunus Kanunu ile belirlenen AE raporu şirketin tesislerinde ki enerji performansını
ilerletmek için tavsiyeleri sunmalı, sunulan faaliyetlerin maddi değerini ve faaliyet tasarısının
değerlendirmesini sağlamalı.
EA onayı verilir verilmez şirket EA faaliyet tasarısını uygulamalı. ANME’ nin sağladığı herhangi bir fayda
ancak EA kabul edildikten sonra ve şirket ile ANME arasındaki bir kontrat imzalandıktan sonra gerçekleşir.
EA 'ya tabi olmayan ve enerji verimliliği ölçülerine, yenilenebilir enerji ve enerji dönüştürülmesine yatırım
yapmak isteyen şirketlerden aynı süreçleri takip ederek gönüllü bir EA uygulaması beklenir.
3.3.1 EA 'ya tabii tasarılar
Düzenleyici çerçevede, zorunlu Enerji Denetime tabi şirketlerin iki türü vardır:
 800 TOE' ye eşit veya daha büyük toplam enerji tüketimi olan sanayi kuruluşları
 500 TOE' ye eşit veya daha büyük toplam enerji tüketimi olan ulaşım, ticari, hizmet ve konut
sektörlerinde ki şirketler.
Ayrıca, aynı düzenleyici çerçeve, endüstriyel, ticari, hizmet ve konut sektörlerinde ki yeni projelerin tabi
olduğu aynı düzenleyici koşulları ortaya koymaktadır. EA, proje uygulamasının öncesinde olmalı ve ANME’
ye danışılarak yapılmalıdır. Şu durumlarda EA yapılmalıdır:
 800 TOE' ye/yıllık eşit veya daha büyük tasarlanmış enerji tüketimi var ise
 Hizmet ve konut projeleri için tasarlanmış enerji tüketimi 200 TOE/ yıllık eşit veya daha büyük ise.
EA anılan sebeplerden dolayı zorunludur, ihlaller 20,000 ila 50,000 TND arasında değişen bir para cezası ile
cezalandırılır.
29
3.3.2 Bir EA Muhtevası










İlk defa bir enerji denetim yapmak isteyen şirketler için EA şunları içermelidir:
Enerji tüketimi açısından projenin temel özellikleri ve tasarının bir tanımı;
Tesisin enerji performansının bir değerlendirmesi;
Enerji kullanımının kontrolü, izlenmesi ve yönetimi için örgütsel sistemin değerlendirilmesi;
Önerilen eylemlerin bir ekonomik değerlendirmesi eşliğinde tesisin enerji performans düzeyini
artırmak için bir faaliyet planı
Enerji denetimi yapan şirketler için düzeltilmiş EA, aşağıdakileri içerir:
Bir önceki denetimden bu yana enerji kullanımının değişim tanımı;
Bir önceki denetim ve sonuçlarından bu yana yürütülen ana faaliyetleri özeti;
Enerji tüketimi ve benimsenen örgütsel sistem alanında yapılan önceki değerlendirmelerin
güncellemesi ve
Eylem
planına
ve
gelişimine
yeniden
odaklanmak
için
olan
öneriler.
30
BÖLÜM 5: BİR TASARIYA BAŞLAMA: ALTYAPI VE LOJİSTİKLER
BÖLÜM 5:
BİR TASARIYA BAŞLAMA: ALTYAPI VE
LOJİSTİKLER
1. Arazi ve binalar
1.1 Sanayi ve hizmet toprakları ve binaları
1.2 Arazi ve turizm tesisleri
1.3 Tarım arazileri
2. Üretim faktörleri
2.1 Elektrik
2.2 Gaz
2.3 Su
2.4 Sanitasyon (Sağlık Hizmetleri, hıfzıssıhha)
2.5 Telekomünikasyon
3. Taşıma
3.1 Deniz taşımacılığı
3.2 Hava taşımacılığı
3.3 Demiryolu taşımacılığı
3.4 Karayolu Taşımacılığı
3.5 Nakliye hizmetlerinde ki anlaşmalar
31
BÖLÜM 5:BİR TASARIYA BAŞLAMA: ALTYAPI VE LOJİSTİKLER
1. Arazi ve binalar
1.1 Sınai ve hizmet arazileri ve binaları
Sınai ve hizmet tasarılarıyla oluşturulan alan
ve/veya binaları alma noktasında Tunus
yabancı yatırımcılara izin vermiştir. Bu ancak
şunların yardımıyla gerçekleşir:
 Sınai Alan Ajansı (AFI)
 bölgesel konsüller
 Tunus özel vatandaşları
Yabancı yatırımcılar için sınai alandaki/serbest
alandaki alan ve/veya yapılmış binaları sınai ve
ticari tasarılar için alma noktasında izin vardır
ve devletten alınacak bir ön-izne gerek yoktur.
Bununla beraber, yatırım açısından Bakanlık
tarafından onaylanmış birleştirilmiş tasarılar
için de ön izin
Tunus'ta 2.300 hektarlık bir alanı kapsayan
AFI tarafından oluşturulan 83 bölgenin dâhil
olduğu toprakları üzerinde dağılmış yaklaşık
yüz sanayi bölgesi vardır.
Endüstriyel arazi için artan talebi karşılayacak
şekilde yeni sanayi bölgeleri düzenli olarak
planlanmaktadır.
Yüksek hizmet kalitesi ile operasyonel olan iki
faaliyet parkı vardır: Bizerte ve Zarzis-Djerba
Tunus' da 10 rekabetçilik kümelerinin yanı
sıra çeşitli özellikleri olan 13 siber park vardır.
gerekmez. ununla beraber bu alanların dışında ,alan ve binalar Tunus hükümetinden ön izin almalıdırlar.
1.2 Turizm alanları ve binaları
Yatırımcılar turizm amacıyla yer almak için:
 Turist bölgeleri için Turizm Alan Ajansıyla (AFT)
 Tunus'ta ki şahsi mülk sahipleriyle irtibata geçmelidir.
Yabancı yatırımcılar için iktisadi tasarılar geliştirmek için turizm bölgelerinde yapılmış binaları/alanı almak
veya kiralamak Devletin ön-iznine tabi değildir.
1.3 Tarım Alanları
Yabancılar tarım alanı almaya yetkili değilse de tarım alanları %66 'yı geçmemek şartıyla Limitet Şirketleri
tarafından kiralanabilir ve yönetilebilir.
Devlet arazisi 25 yıla kadar kiralanabilir.
Tarım alanını kiralamak ve yönetmek için, yabancı bir yatırımcı şunlarla irtibata geçebilir:
 Bakanlık
 Şahıslar
32
2.Üretim Etmenleri
2.1. Elektrik
Elektrik şu aralıkta mevcuttur:
Değişen akım frekansı
Düşük Voltaj
Orta voltaj
50 Hz
220 / 380 V (± 10%)
30 kV (± 7%) Tunus boyunca esas
10 kV ve 17 kV bazı bölgelerde
Tunus'ta Tunus Elektrik ve Gaz şirketi (STEG) elektriğin, gazın ve lpg 'nin dağıtımından mesuldür. STEG
Akdeniz'deki rakiplerine göre çok vasıflı hizmet sunar. Elektrik ücretleri teknik alet, sağlanan enerji türü,
kullanım şekli, zaman, kullanıcının mevcut ağa göre yeri gibi bir dizi etmene bağlıdır.
Sağlayıcı:
www.steg.com.tn
2.2 Gaz
STEG doğalgaz ve LPG ' nin tek üreticisi ve dağıtıcısıdır. Tunus’ta gaz seviyeleri aşağıdaki ölçülerdedir:
Basınç seviyesi
Akış Hızı (saat başı kalori ile)
Alçak
LP1
50 ve 100 thm/saat
C45≤ 300 thm/ay
(≤ 30 m3/ay)
300<C≤600 thm/ay
C>600 thm/ay
(>60 m3/ay)
LP2
160 - 8,000 thm/saat
Orta
MP1
1,000 - 4,000 thm/saat
MP2
6,000 - 30,000 thm/saat
Yüksek
HP1
10,000- 30,000 thm/saat
HP2
≤2,000 TOE/ay
>30,000 thm/saat
>2,000 TOE/ay
LP1:Ev, küçük sanayi ve hizmet kullanıcıları için
LP2:Düşük basınç gerektiren büyük hizmet ve endüstriyel kullanıcılar için
MP1, MP2, HP1ve HP2: 30,000 thm /saat basınç hızına ihtiyaç duyan geniş ölçekli kullanıcılar için
Gaz fiyatı bağlantı türü, tüketim, metre boyutu ve diğer teknik hususiyetlere göre değişir.
www.steg.com.tn
2.3 SU
Bu hizmet Ulusal Su İşletme ve Dağıtım Şirketi (SONEDE) tarafından sağlanır. Bu şirket dağıtım, bakım,
tesis yenileme, işleme ve dağıtımdan sorumludur.
Su fiyatı artıcıdır ve turizm hariç farklı amaçlarla kullanılabilir. Miktar, vasıf ve metre (küp) miktarına göre
değişir.
24 saat yüksek kalite, güvenli ve temiz su vardır. Dağıtımdan önce SONEDE, Sağlık Bakanlığı
düzenlemelerine uyumlu olarak ve WHO (Dünya Sağlık Örgütü) kıstaslarına göre çifte bakteri tahlili yapar.
www.sonede.com.tn
4
C: tüketim
33
2.4 Sağlık (Sanitasyon, Hijyen)
Milli Sağlık Ajansı (ONAS, Ulusal Sağlık Bürosu) kanalizasyon ve hıfzıssıhha ağını yönetirken su koruma ve her türlü
kirlilikle mücadeleden de sorumludur.
%90 kanalizasyon ağıyla ONAS sanayi atıklarının kirletmesini şu şekilde kontrol etmeye çalışır:
 kirletici sanayi atıklarını kontrol etme

10 laboratuarda periyodik tahlil yoluyla atık sanayi suyunu önceden temizleme
Teşvikler


atık su önceden temizlenme istasyonu ve kanalizasyon sistemine bağlanma standartları olan
Tekstil yatırımları için sağlık vergisinin %50 düşürülmesi
Endüstriyel ve turizm işlerinin bağlanma imkânları (bağlantı tesisleri) ücretlerini bir kaç taksitte
ödeyebilme imkânı. Bu ölçü sebebiyle, bu şirketler bir anda peşin ödemek yerine 8 yıllık bir
sürede ödeyebilirler.
Kaynak: Milli Sanitasyon (Hıfzıssıhha) Bürosu (ONAS)
www.onas.nat.tn
2.5 İletişim
Tunus iletişim noktasında bölgenin en gelişmişlerindendir. Sabit hat altyapısı, cep telefonu ve uydu
iletişimi hizmetleri 3 milli şirket (Tunisia Telecom, Orange Tunisia and Tunisiana) tarafından
gerçekleştirilir. ISP’ler (10'dan fazla resmi ve özel işletimci) ses, video ve bir dizi diğer gelişmiş iletişim
seçenekleri gibi yerel ve uluslararası hizmetler sunar.
Ağlar tamamen modern ve dijitaldir. ADSL, ATM, SDH, fiber optikler ve diğer kablosuz bant aralığından
oluşurlar ve hem ses hem de veri aktarımında yüksek kapasite ve hıza sahiptirler. Bu teknoloji yabancı
yatırımcılara dünyanın herhangi bir yeriyle makul iletişim imkânı sunar.
Şirketler: www.tunisietelecom.tn
www.tunisiana.com
www.orange.tn
3.Ulaşım
3.1 Deniz Ulaşımı
7 ticaret limanı La Goulette, Rades,
Bizerte, Sousse, Sfax, Gabes, Zarzis 'dır ve
Shkira'da bir petrol terminali vardır.
Çeşitli faaliyetler olan bu limanlar
stratejik yerleşimleriyle farklı gemi
türlerine ev sahipliği yapar.
Bazı taşıma şirketleri tam-servis taşıma
(nakil, konteynırlar, yük ve geleneksel
kargo) hizmeti sunarlar.
Rades Tunus'ta ilk konteyner limanıdır,(ana olarak
yük vagonu trafiği) onun konteynır trafiği ve (raylı)
ünitelerine sahip olduğu için ulusal nakliye
zincirinde önemli bir mekan işgal eder.
Kaynak: Ticaret limanı ve Liman Yönetimi (OMMP)
www.ommp.nat.tn
34
Tunus Denizcilik Şirketi (CTN) özel deniz taşımacılığı ve Akdeniz'de düzenli rotalarda hizmet veren en
büyük taşıma şirketimizdir. Buna ek olarak CTN çok-modelli hizmet, kısaltılmış lojistik hizmeti ve yerel ve
Avrupa'da ki ofisleri arasında taşıma
hizmeti vermektedir.
Haftalık sefer sayıları (Arabalı vapur dâhil) Akdeniz
Birçok yük taşıcıları Tunus'ta taşıma
ve Kuzey Avrupa'da bazı limanlara doğru
hizmeti sunar. DHL, FedEx, UPS gibi
uluslar arası taşımacılık şirketlerinin yerel
Marsilya
10
ofisleri
malzemeleri
uluslararası
Seta
1
noktalara ulaştırır. Tam ve genel kargoda
Genes
7
yük hacim ya da tonaj tarafından
Barcelona
7
hesaplanır. Konteynırlar ve çekilen yük
Livorno
2
,düz (linear) metre ile hesaplanır.
La Spezia
1
Malta
5
Tunus'ta nakliye oranları tartışılabilir ve
GioaTauro-İstanbul-İzmir
1
yük, boyut, malzemenin türü, müşteri
Gioa Tauro-Hera Klion (Grece)
1
sadakati, rota gibi birçok etmen fiyata
Cartagena Ayda
2 sefer
etki eder. İhracat ücretleri genel olarak
GioaTauro-İskenderiye
1
ithalat ücretlerinden düşüktür.
GioaTauro-Le Piree
1
Rotterdam
3.2 Hava Taşımacılığı
Bremen
1
Rouen
1
Tunus'un 9 uluslararası havalimanı vardır:
Antwerp
Tunis-Carthage (Kuzeydoğu), Tabarka
1
(Kuzeybatı), Enfidha, Monastir ve Sfax
Kaynak: CTN & diğer şirketler
(Doğu Kıyısı ve merkez), Djerba
(Güneydoğu),
Tozeur
ve
Gafsa
(Güneybatı) ve Gabes (Güneydoğu).En
büyüğü Tunis-Carthage'dir.
Tunus- Carthage havalimanı kargo terminalinde TUNISAIR (milli taşıma şirket) , yabancı havalimanları,
sertifikalı acenteler, yük taşıyıcıları, gümrükler ve Sivil Havacılık ve Havalimanları (OACA) vardır.
Terminalde Tunus’a malların ithalinin verimli transferinin kolaylaştırılması için TUNISAIR ithalat ajansı,
gümrükler ve OACA'yı barındıran tek-durak masası vardır.
3.3 Ray Taşımacılığı
Ray taşımacılığı 2,167 km' yi ve tüm ülkeyi kapsar. Milli Tunus Ray Yolları Şirketi (SNCFT) tek tren yolu
işletmecisidir. SNCFT hem yolcular hem de yük taşıma bazında güvenilirdir.
Yapı malzemesi, yeşillikler ve hububatlar, gıda ürünleri ve fosfat-demir-çinko ve kurşun gibi hacim
minerallerini ihtiva eden yaklaşık 12 milyon tonluk madde her yıl taşınır.
Deniz, kara ve demiryolu arasındaki irtibata ve bunların gelişmişliğe olan katkısına inanan SNCFT taşıma
şirketleri, yük taşıma acenteleri, deniz nakliyecileri, yol nakliyecileri ve bazı 40 kadar üretici ile bazı
ortaklıklar kurmuştur.
3.4 Yol Taşımacılığı
20000 km döşenmiş asfaltı ve 360 km milli anayol ağını ihtiva eder.
Anayol ağı temel Tunus şehirlerini ve kasabalarını birbirine bağlar ve bunlar:
 Tunis – Sfax, Southbound
 Tunis – Bizerte, Northbound
 Tunis – MedjezElbab, Cezayir'le Kuzeybatı sınırı
Ortalama yol ulaşımı kilometre başı ton başı 0.070 ve 0.080 TND’dir. Mesafe arttıkça fiyatlar düşebilir.
Yol taşımacılığı konusundaki hürriyet sebebiyle taşıma şirketleri rekabet için fiyatları düşürme noktasında
35
hürdürler.
3.5 Taşıma Hizmetinde Anlaşmalar
Gümrük, yol dönüşümü, demiryolu-havayolu ve deniz yolu konularında, çok modelli taşımacılıkta ve liman
taşımacılığında Tunus birçok anlaşma imzalamıştır.
Bunlar:
 CMR Anlaşması uluslar arası mal taşımacılığı ile ilgilidir ve 1956 Mayısında imzalanmıştır. Diğer
şeylere ek olarak bu anlaşma taşımacılık şartlarını ve taşıma şirketinin sorumluluklarını düzenler.

IRT Anlaşması (IRTlogları yoluyla Ululuslararası Mal Nakliyesi Anlaşması) 1975 Kasımında
imzalanmıştır ve ödenebilir gümrükleri ve gümrük vergilerini kapsayacak gerekli garantileri transit
ülkelerine sağlar. Uluslar arası yollarda malların aktarımını kolaylaştırmayı amaçlar.

COTIF Anlaşması Mayıs 1980'de imzalanan ve uluslar arası demiryolu taşımacılığıyla ilgili olan bu
anlaşma uluslar arası demiryolu nakliyesinde hükümetler-arası düzenlemenin temelidir. Bu anlaşma
yolcu ve malların demiryoluyla nakledilmesi için yasal bir ortak çerçeve sağlar.

Arab-Magrib Birliği ülkeleri arasında yolcu ve mal nakli için bir konvansiyon 23 Temmuz 1990'da
imzalandı.
Tunus Avusturya, Belçika, Mısır, İspanya, Finlandiya, Fransa, İtalya, Almanya, Macaristan, Ürdün,
Lüksemburg, Polonya, Portekiz, Birleşik Krallık ve Kuzey İrlanda, İsveç ve İsviçre ile ikili anlaşmalara
sahiptir.
36
BÖLÜM 6: İŞ VE MESLEKİ EĞİTİM
BÖLÜM 6:
İŞ VE MESLEKİ EĞİTİM
1. İş
1.1. Tunus İşçi yönetmeliği
1.2. Tunuslu personel tutma
1.2.1. Personel sözleşmeleri
1.2.2. Tunusluları istihdam için teşvikler
1.3. Yabancı personeli işe alma
2. Çalışma şartları
2.1. Tunus'ta maaşlar
2.2. Çalışma programları
2.3. Çalışma izni
2.4. Sözleşme feshi
3. Mesleki eğitim
37
BÖLÜM 6: İŞ EĞİTİMİ VE MESLEKİ EĞİTİM
1. İş
1.1. Tunus İşçi yönetmeliği
Tunus işçi pazarı 1966 İşçi Kanunuyla düzenlendi. Tazminat, ayrımcılığa karşı koruma, işle ilgili kazaları
önleme noktasında hem yerli hem yabancı işçilerin haklarını korur. Yasa ayrıca mesleki eğitim konusunda
hükümleri de ihtiva eder.
İşçi Kanunu bugünkü uluslar arası işçi koşulları ve uluslar arası anlaşmalarla uyumludur.
1.2. Tunuslu personel tutma
Tunus'ta hızlı eğitilebilir ve yeni yetenekler kazandırılabilir eğitimli bir iş gücü vardır. Bir çok genç, vasıflı
olan ve farklı alanlarda yetenekleri olan mezunlar iş dünyasının farklı alandaki ihtiyaçlarını karşılar.
Tunuslu işçi tutmak ücretsiz ve rekabet arttırıcıdır. İşçi almak için yatırımcı ANETI'ye (İşe Alma Ve Kendi
İşini Kurmak İçin Milli Ajans ),BNEC ( Milli Yönetici ve Mezunları İşe Alma Bürosu )'ye ve özel işçi tutma
danışmanlarına başvurabilir.
1.2.1 İşçi Tutma Anlaşmaları
İşçi Kanunu bu konuda farklı seçenekler sunar:
 Sürekli Sözleşme (PC)
Bu ortak bir kanun sözleşmesidir. Belirsiz bir süre sözle ifade edilir ya da yazılır. Deneme süresi zorunlu
değildir ama işçinin türüne göre değişiklik gösterir:
 Teknisyenler/Temsilciler için 6 ayda bir yenilenebilir
 Denetçilerde 9 ayda bir yenilenebilir
 Yöneticiler için 1 yılda 1 yenilenebilir
 Sabit-Dönem Sözleşmeleri (FTC)
En fazla 4 yıllıktır ve buna yenilemeler de dâhildir. Bu sürenin ötesinde ki işe alma deneme süresi olmadan
süreklidir.
 Geçici İş Sözleşmesi
İşe almada aracılık yapma tanınmış ve düzenlenmiş bir faaliyettir. Bu tür bir sözleşme bir şirketi
yöneticileri olmadan işçi alma hakkına sahip kılar.
 Part-time Sözleşme (CTP)
PC'ler ve FTC' ler part-time olabilir; en verimli çalışma süresi (part-time için) şirketin normal çalışmasının
%79'unu geçemez.
1.2.2 Tunuslu bir işçiyi işe alma için teşvikler
İşe almayı teşvik için Tunus yönetimi işverene ek (tazminat) faydalarını ve destek ödemelerini sunar.
 Mesleki Hayata Giriş Stajı (SIVP)
En az 6 aylık veya dengi yüksek eğitim gören Tunuslu ilk defa iş arayanlar bu programdan yararlanabilir.
38
Bu program 1 yılı geçemez ancak İstihdam Bakanlığı sıra dışı durumlarda aynı şirkete ek bir 6 ay verebilir
ve başka bir şirkette ikinci bir staja izin verebilir. Bu stajın toplam süresi 18 ayı geçemez.
Bu sözleşme boyunca ANETI aylık 150 TND' yi katılımcıya öder.
Buna ek olarak, ev sahibi şirkette en az aylık 150 TND ödemelidir.
Ev sahibi, şirketle anlaşarak stajyerler ek eğitim dönemlerine staj esnasında kabul edilebilirler. ANETI ev
sahibi şirkette veya resmi-hususi eğitim etkinliğinde ek eğitim dönemleri düzenleyebilir ve eğitim
masrafının en fazla 200 saatini taşır (öder).
Bir şirket, programa dâhil olmak için yeni bir başvuru dosyası yapmadan önce son 3 yılda stajını
tamamlamış tüm eğitimcilerin %50'sini işe almadan yeni SIVP' leri alamaz.
Bu programın yararı önceden yapılmış İstihdam Bakanlığının yardıma muhtaç kişi kaydına ve Mesleki
Hayata Başlama Stajı anlaşmasının imzalanmasına tabiidir.
 Yüksek Eğitim Mezunları Entegre Etme Sözleşmesi
Yüksek eğitimli olan ya da eşdeğer diploması olan ve mezuniyetinden sonra işsizlik süresi 3 yılı geçenler
Yüksek Eğitim Mezunları Entegre Etme Sözleşmesinden yararlanabilir.
Yüksek Eğitim Mezunları Entegre Etme Sözleşmesi, ev sahibi şirket, öğrenci ve ANETI arasında özel eğitim
programı amacıyla en fazla bir yıllık olarak düzenlenebilir.
Özel eğitim programı ya ev sahibi şirketinde ya da resmi-özel bir eğitim kurumunda olabilir. ANETI
sözleşme boyunca en fazla 400 saatlik eğitim ücretini öder.
Sözleşme süresi boyunca öğrenci aylık 150 TND alır. Buna ek olarak, ev sahibi şirketinin bulunduğu
valiliğin dışında olan bir öğrenci sözleşme süresince ek 50 TND alır. Ev sahibi şirketi sözleşme sırasında 150
TDN' den az olmamak üzere öğrenciye ek aylık ödeme yapmalıdır.
Ev sahibi şirketi Yüksek Eğitim Mezunları Entegre Etme Sözleşmesini tamamlayan muhtaçları işe almakla
yükümlüdür. Bu şartlara uyulmayan şirketler son sözleşmeleri bittikten sonra en az art arda arada iki yıl bu
programdan yararlanamaz.
Böyle bir öğrenciyi istihdam eden şirket 1,000 TND istihdam primi alır. Bu prim iş başladıktan bir yıl sonra
işe alma tarihinden itibaren geçerlidir. Böyle bir durumdan yararlanmak isteyen bir şirket bu amaçla
sunulan formla uyumlu olarak istenilen gencin işe alındığının istihdam sözleşmesiyle ve önceden belirtilen
sürede maaş ödendiğine dair delille desteklenmiş bir dosyayı BNEC 'e yetkili mahkemeye vermelidir.
Yüksek Eğitim Mezunları Entegre Etme Sözleşmesinde ki yeni işe alınmışlara ödenen maaşlara yönelik
işveren sosyal sigorta primlerine milli istihdam fonundan ödenen destekten özel sektör işadamları
aşağıdaki tablonun gösterdiği şekilde 7 yol boyunca faydalanırlar:
Ödenen primler (işe alınma tarihinden beri)
1. ve 2. Yıl
Yıl 3
Yıl 4
Yıl 5
Yıl 6
Yıl 7
100%
85%
70%
55%
40%
25%
Böyle bir durumdan yararlanmak isteyen bir şirket bu amaçla sunulan formla uyumlu olara bir başvuru
dosyasını BNEC' e yetkili mahkemeye vermelidir. Başvuru gerekli belgelerle desteklenmelidir.
39
İlgili danışma komitesine başvurulduktan sonra yetkili mahkeme yöneticisinin kararıyla bu imkân sağlanır.
Yetkili mahkeme, ANETI ofisinin başı bu kararı şirkete göndermekle vazifelidir.
Bu programdan faydalanma Yüksek Eğitim Mezunları Birleştirme Sözleşmesi imzalandıktan sonra ilgili
ANETI ofisine yararlanan şirketin ön kaydıyla mümkündür.
 Mesleki Uyum ve Entegrasyon Sözleşmesi
Bu Sözleşmenin amacı, yüksek eğitimli olmayan kişilere, vasıflı eleman olmadığı için boş kalan bir sektörde
ki vasfı öğretmektir.
Bir şirket bu sözleşmeden şahsi olarak ya da teknik merkezlerle, mesleki kuruluşlarla, ticaret ve sanayi
odalarıyla, mesleki kurum ve kuruluşlarla yararlanabilir.
Yukarıda belirtilen etkinliklerle ve şirketin kabul ettiği eğitim faaliyetiyle uyumlu olarak ANETI 400 saate
kadar eğitim masrafını karşılar. Bu özel eğitim bir ev sahibi şirket tarafından, kamusal olarak ya da özel bir
eğitim kurumunda gerçekleştirilebilir.
Mesleki Uyum ve Entegrasyon Sözleşmeleri host (faaliyeti gerçekleştirecek şirket) şirketi ile öğrenci
arasında en fazla bir yıl olarak gerçekleştirilir.
ANETI sözleşme süresince öğrenciye aylık 80 TND öder. Şirkette sözleşme süresince en az 50 TND öder.
Host şirketinden bu eğitimi tamamlayanları istihdam etmesi beklenir. Bunu yapmayan şirketler, yaptıkları
en son sözleşmeden sonra 2 yıl bu imkândan faydalanamazlar.
Bu sözleşmeden faydalanmak için ANETİ'ye önceden kayıt olmalı ve bu sözleşmeyi imzalamalıdırlar.
 İş Pazarı Yeni-Entegrasyon Sözleşmesi
Bu sözleşmenin amacı, işini kaybetmiş kişilerin özel bir şirkette önceden tanımlanmış bir işin vasıflarını
kazanmalarıdır.
Yararlanabilecek kişiler şunlardır:
 Çalıştıkları şirketler ani veya yasadışı bir şekilde kapanan ya da işlerinin iktisadi ve teknik sebepler
dolayısıyla kaybeden devamlı işçiler
 Çalıştıkları şirketler ani veya yasadışı bir şekilde kapanan ya da işlerinin iktisadi ve teknik sebepler
dolayısıyla kaybeden; işten çıkarıldıkları şirkette en az 3 yıl çalışmış olan devamlı olmayan işçiler
Bu sözleşme iş arayanla host şirketi arasında en fazla bir yıllıktır. ANETI, host şirketinin en fazla 200 saatlik
hazırladığı bu sözleşmenin masrafını karşılar.
ANETİ sözleşme boyunca öğrenciye aylık 200 TDN öderken host şirkette 50 TND öder.
Host şirketinden bu eğitimi tamamlayanları istihdam etmesi beklenir. Bunu yapmayan şirketler, yaptıkları
en son sözleşmeden sonra 2 yıl bu imkândan faydalanamazlar.
Bu sözleşmeden faydalanmak için ANETİ' ye önceden kayıt olmalı ve bu sözleşmeyi imzalamalıdırlar.
 İşe Alma ve Dayanışma Sözleşmesi
Bu sözleşmenin amacı, çeşitli sınıflarda iş arayan kişilerin bölgesel ve yerel amaçlar çerçevesinde iş gücüne
dâhil olmasını kolaylaştırmak, onları değişen iş pazarı şartlarına uyumlu hale getirerek istihdam
sağlamaktır. Bu eğitimi alan yüksek eğitim ve dengi mezunlar en fazla 3 yıl boyunca aylık 150 ile 200 TND
arası maaş alırlar. Yukarda belirtilenlerden daha düşük eğitim seviyeli olan aylık en fazla 130 TND alır ve
süresi de bir yılı geçmez.
Bu sözleşme gereğince masraflar karşılanır. Aylık 300 TND 'yi geçmeyen masraflar bu düzenlemelerle
görevli kişilere 1 yıl boyunca ödenir.
Bu sözleşmeden faydalanmak için ANETİ 'ye önceden kayıt olmalı ve bu sözleşmeyi imzalamalıdırlar
40
 İstihdam Destek Kontrolü
Bu program, Yatım Teşvik Kanunu çerçevesinde çalışan özel sektör birimlerinin ANETI' ye üye olan
Tunuslu, ilk defa çalışacak vatandaşları almaya teşvik amaçlıdır.
Bu Sözleşmeden yararlanma, İş Kanunu'na uygun bir şekilde en az bir yıllığına devamlı işçi sözleşmesiyle
ilk defa işe başlayacak bir kişiyi istihdam etmeye bağlıdır.
Bu programdan yararlanma 1 yılı geçemez ancak ANETI yüksek-değerli ve bilgi-yoğunluklu faaliyetlerde
faaliyet gösteren şirketlerde istihdam edilen işçiler için aynı şirkette süreyi ek 1 yıl daha uzatabilir.
Bu sözleşme işverenlere şu hakları sunar:
 Şartlarla ve İstihdam Bakanlığının ve Maliye Bakanlığının ortak kararıyla belirlenmiş en fazla maaş
miktarına uyumlu olarak işçinin maaşının (limit olarak ) %50'si ödenebilir.
 İşçiye ödenen maaş çerçevesince istihdam süresince Milli İstihdam Fonu işverenin sosyal güvenliğe
ödediği miktarı (primi) karşılayabilir.
Bir şirket yukarıda belirtilen iki fayda ile aynı amaçla yapılmış başka plan ve araçlardan yararlanamaz.
İşçilerin sayısı, ödenen maaş ve sorulan diğer bilgileri ihtiva eden bir belge Milli İstihdam Fon’un da
hazırlanıp İstihdam Bakanlığı'na verildikten sonra yukarıda sayılan masraflar Milli Sosyal Güvenlik Fonu'na
(CNSS) ödenir.
1.3 Yabancı işçi istihdamı
Tamamen ihracata yönelik bir şirkette (işçi veya işveren olarak) çalışma iznine sahip olmak için
yabancıların sunması gereken belgeler










İstihdam Bakanlığından bir istek
Yabancı bir yöneticiyi istihdam Beyanı
Beyan mevduatı belgesi fotokopisi
Vergi Kimlik Kartı Kopyası
Pazar sözleşmesi veya Tüzüğü fotokopisi (işverenler için)
Ticaret Sicili Asli belgesi (işverenler için)
Yatırım personeli için Ulusal Sosyal Güvenlik Fonu'na bildirilmiş ücretlerin son
durumuna dair beyanın fotokopisi
Pasaport geçerliliği sayfasının fotokopisi
-Deneyimi ispatlayan sertifikalı derecelerin ya da belge (ler)in fotokopisi (leri) veya
ana şirket tarafından verilen geçici görevlendirme belgesi
her biri 1 TDN olan 2 vergi pulu.
Dosya, İstihdamdan Sorumlu Bakanlık Merkez Sicil Memurluğu'na ya da Bölgesel
Müdürlüklerinden birine veya internet yoluyla APII Tek Durak Noktası'nda ki temsilcisine
verilebilir.
Kaynak: İstihdam ve Mesleki Eğitim Bakanlığı
www.emploi.gov.tn
Tunus 'ta çalışmak isteyen yabancılar
a)çalışma sözleşmesine sahip olmalı ya da
b)İstihdam Bakanlığı'nın verdiği bir işte çalışmıyor belgesi ve ''Tunus'ta maaşlı olarak çalışabilir'' ibareli
geçerli bir oturma iznine sahip olmalıdır.
 Eğer gerekli vasıflara sahip bir Tunuslu varsa yabancı istihdamı gerçekleştirilmez. Bir yıldan fazla
olmamak üzere yenilenebilir şekilde bu sözleşmeler yapılır. Eğer yabancılar kendi şirketlerinde
41




çalışıyorlarsa tüm istihdam sözleşmeleri yenilenebilir ve ilgili birimlerin onayladığı geliştirme
tasarılarında görev alabilirler.
İstihdam sözleşmeleri ve yenilemeleri İstihdam Bakanlığı'nda onaylanmalıdır. Şekli ve şartları Bakanlık
tarafından belirlenmiştir.
Tamamen ihracata yönelik birimler her bir iş için 4 yabancı yönetici ve denetleyici istihdam edebilir.
Bundan ötesinde işler İstihdam Bakanlığı'nın önceden onayladığı istihdam programlarıyla uyumlu
olmalıdır.
İşe alındığında yabancı işçilerin şu hakları vardır:
toplam gelirin %20'sini vergi olarak ödeme
 şahsi eşyalarını ,(her bir kişi için) bir aracını ülkeye sokma ile ilgili vergilerden ve gümrükten
muafiyet
2.Çalışma Koşulları
2.1 Tunus'ta Maaşlar
Komşu ülkelerle ve Gelişmiş devletlerle karşılaştırıldığında Maaşlar Tunus'ta biraz daha düşüktür. Maaşlar
genellikle şu şartlarla belirlenir:
-özel sektörün toplu anlaşmalarıyla
-asgari ücrete uyumlu olarak işçi-işveren görüşmesiyle
ASGARİ ÜCRET
(SMIG)
Saat
40 saat
48 saat
Ücret
259.479 TND
301.808 TND
Saat Ücreti
1 497 mili
1 451 mili
Asgari Tarım İstihdam Ücreti (SMAG)
Saat
Günlük Ücret
Oran (genel)
10.608 TND
Özel İşçi
10.199 TND
En fazla 619 millim teknik ayrıntı dâhil
Vasıflı
11.253 TND
En fazla 1,163 millim teknik ayrıntı dâhil
KAYNAK: 20 Eylül 2012 Tarihli 2012‐1981 ve 1982 Kanunu
(JORT)
www.jort.gov.tn
2.2 İş Takvimi
Tunus'ta iş 5 gündür ve en güncel iş takvimi şöyledir:
 Devlet görevlileri, yerel yönetimler ve idari nitelikteki kamu kuruluşları için
Kış dönemi
Pazartesi-Perşembe 08.30 'dan 12.30, 13.30 dan 5: 30 'a.
Cuma: 8.00 'dan 1.00 'e ve 2.30 'dan 5.30 'a.
42
Yaz dönemi ve Ramazan ayı
İdari zamanlama 8.00 / 8.30 dan 2.00 / 02.30’a değişir.
 Özel kurumlar için ( Çalışma programları genellikle kurumdan kuruma değişir )
Kış dönemi
Pazartesi'den Cuma’ya 08.00-12.00 ve 02.00-06.00
Yaz dönemi ve Ramazan ayı
Yaz ve Ramazan Pazartesi'den Cuma’ya 07.00-01.00
Yukarıda ki normal haftalık çalışma saatlerinin ötesindeki Fazla mesai için, haftalık maaş; taban artı
aşağıdaki oranlara göre belirlenir:
 Haftada 48 saat tam zamanlı çalışmak için : % 75;
 Haftada 48 saatin altında tam zamanlı çalışma için: 48 saate kadar % 25 ve bundan sonra %50, Part
time % 50
2.3 Tatil Günleri
Yasal olarak zorunlu ücretli izin olarak kabul edilen tatiller 9 tanedir:
 1 Ocak: Yılbaşı
 20 Mart: Bağımsızlık Günü
 1 Mayıs: İşçi Bayramı
 25 Temmuz: Cumhuriyet Günü
 Değişken zaman: Ramazan Bayramı için 3 gün
 Değişken zaman: Kurban Bayramı için 2 gün.
İşlerinin gerekleri nedeniyle bu günlerde tatil yapamayan işçiler % 100 maaş artışı hakkına sahiptir






Ücretsiz izin olarak beş gün de vardır:
14 Ocak: Gençlik ve Devrim Günü
9 Nisan: Şehitler Günü
13 Ağustos: Kadınlar Günü
Mevlit için 1 gün
Hicri Yeni Yıl için 1 gün.
Tunus'ta işçilerin yıllık izni yılda 12 ile 30 gün arasında değişmektedir.
2.4 Sözleşmenin Sona Ermesi
Devamlı bir sözleşme, işçinin istifası veya işverenin işten çıkartması ile hemen bitirilebilir. İstifa belgesinin
yazılı ve imzalı olmalı, işçi ayrılma sebebini bildirmeli. İşten çıkartma yasal olarak geçerli bir sebebe
dayanmalı. Şahsi sebeplerden ya da işle ilgili (mali ve teknolojik sorunlar) sorunlardan kaynaklanabilir.
(Kötü davranma dışında) İşverenin bir sabit zamanlı sözleşmeyi iptalinde işveren sözleşmenin kalan kısmı
için işçiye ücretini ödemelidir.
3.Mesleki Eğitim
Tunus'ta mesleki eğitim ya kamusal kurumlar ( Eğitim Merkezi ve Teknik Eğitim Merkezleri'ni işleten Tunus
Mesleki Eğitim Ajansı (ATFP) GİBİ) ya da Bakanlıktan izinli özel kurumlar tarafından verilir.
43
TUNUS MESLEKİ EĞİTİM ALANLARI
Tunus'ta, mesleki eğitim alanları yüksek katma değer sektörleri ile geleneksel sektörleri
kapsar:
 Tarım
 İnşaat, kamu ve yardımcı işler (ahşap ve mobilya, atık su, soğutma ve klima ...)
 Tekstil ve giyim
 Deri ve ayakkabı
 Genel mekanik ve çelik yapı
 Elektrik, elektronik
 Ofis işleri
 Ulaştırma, araç sürüş ve bakım, kamu ve tarım iş edavatı
 Sanat ve zanaat
 Tarım ürünleri sanayisi
 Diğer hizmetler ve sanayiler.
Kaynak: Eğitim ve Mesleki Eğitim Bakanlığı
www.edunet.tn
Tunus genelinde bulunan tüm ekonomik sektörleri kapsayan 451 uzmanlık için 212 eğitim merkezi vardır.
Tunus'taki mesleki eğitim faaliyetleri eğitimin çeşitli türleri geliştirmek için ve niteliksel bir yaklaşım
sağlamak amacıyla çeşitlendirilmiştir. Bu türler şunlardır:
 Temel eğitim kursları (kalıcı, değişken (mevsimlik) ya da çıraklık )
 Kendi isteği ile şirketler tarafından sözleşmeli eğitim kursları
 Sürekli Eğitim ve Mesleki İlerleme Milli Merkezi ( CNFCPP ) ile işbirliği içinde sürekli eğitimler.
Kanunlar ve düzenlemeler şirket içinde devamlı bir eğitimi teşvik eder. Bu amaçla, destek mekanizmaları
eğitimi teşvik durumundadır. Bu ulusal çabaya katılan şirketler devletten iki şekilde mali yardım
alabilirsiniz:
 Temel eğitim yardımı, eğitim maliyetlerinin % 50'sini oluşturan masrafı karşılama
 Sürekli eğitim yardımı şunları kapsar:
 mesleki eğitim vergilerinde indirim (ihracatçı olmayan İşletmeler için )
 Milli Sürekli Eğitim Programı kapsamında mali destek
 Teknolojik yeterliliği teşvik etmek için 250,000 TND 'ye kadar eğitim maliyetinin % 25’ine kadar
ödeme.
44
Bölüm 7: SOSYAL GÜVENLİK
Bölüm 7:
SOSYAL GÜVENLİK
1. Sosyal güvenlik sistemi
2. Sosyal Katkılar (Sosyal Güvenlik Primleri)
3. Sosyal güvenlik muafiyetleri
4. Sağlık sigortası
5. İkili sosyal güvenlik anlaşmaları
45
BÖLÜM 7: SOSYAL GÜVENLİK
1. Sosyal güvenlik sistemi
Tunus sosyal güvenliği işsizlikte dâhil çalışanlar için geçerli olan hemen hemen tüm riskleri kapsar. S.G,
hemen hemen tüm işçilere şamildir ve mesleki sınıflandırmaya göre değişim gösterir:
 Tarım dışı sektörler için genel bir plan, bir tamamlayıcı emeklilik planı ve kendi kendini istihdam planı;
 Tarım sektörü için işçileri ve yöneticileri kapsayan ayrı planlar.
Tunus'ta Sosyal Güvenlik Birimleri



Milli Emeklilik ve Sosyal Sigorta Fonu (CNRPS): Memurlar ve kamu sektörü çalışanları
için koruma sağlamadan sorumlu
Milli Sosyal Sigorta Fonu (CNSS): Özel sektör (işçiler ve çeşitli sektörlerde kendi
hesabına çalışanlar) işçileri için sosyal güvenlik sağlar.
Milli Sağlık Sigortası Fonu (CNAM): kamu ve özel sektör de ki sağlık yardımlarını, iş
kazaları ve mesleki hastalıklarından kaynaklanan zararlar için tazminat planlarını
hastalık yardımlarının sağlanmasını sağlar.
Kaynak: Sosyal İşler Bakanlığı
www.social.tn
Personel istihdam eden işverenlerin, Milli Sosyal Sigorta Fonuna ( CNSS ) üye olması ve onları işe alma
tarihinden itibaren bir ay içinde istihdam ettiği personelin isimlerini bildirmesi gerekmektedir. İşveren
bunu başaramazsa, çalışanın kendisi / kendini kayıt hakkına sahiptir.
Bir CNSS dosyayı açmak için gerekli belgeler şunlardır:
 Her durumda:





İşverenin imza ve kaşesi ile üyelik başvuru
İşverenin bir imza ve kaşe ile personelin yazılı listesi;
Yetkili yargı birimindeki iş denetçisine sunulan çalışma saatleri;
Binaların, alanın ve aracın üzerinde işverenin durumuna dair onaylanmış kopya ya da, son kira
makbuzu ile kira makbuzunun fotokopisi
İşverenin ve eğer yabancı ise yasal temsilcinin ikamet izninin bir fotokopisi; Tunuslu ise kimlik kartının
bir kopyası.
 Uygun bir şekilde:


Ticaret Sicili Asli Belgesi;
Patentin tasdikli kopyası;

Faaliyetini yürütmek için yetki aldığının tasdikli kopyası;



İşletmek için verilen iznin tasdikli kopyası;
Şirketin tüzüğünün tasdikli kopyası; Resmi Gazetede ( Jort ) yayınlandığı yazının kopyası;
(Tüzükte belirlenmiş değilse ) İşi yasal temsilci ile yapmak istediğine dair kararın tasdikli kopyası ve
Resmi Gazete'de ( Jort ) yayınlanan bu kararın kopyası;
İşletmenin yönetim sözleşmesinin tasdikli kopyası ve Resmi Gazete'de ( Jort ) yayınlanan bu
sözleşmenin kopyası;

46


Teşvikler hakkında ki kararın tasdikli kopyası
Yatırım beyan dosyalama belgesinin tasdikli kopyası.
Üyelik 5 TND ücrete tabi olarak ilgili CNSS ofisinde yapılır.
2. Sosyal Katkı (Sosyal Güvenlik Primleri)
Sanayi sektöründe sabit işveren katkısı:
 Sosyal Güvenlik ( CNSS ) için işveren primi % 16,5
 özel devlet fonları % 0,5
 Sosyal Konut Teşvik Fonu ( FOPROLOS ) primi % 1
 Sanayi kurmak için Mesleki Eğitim Vergisi ( TFP ) % 1
Profesyonel Eğitim Vergisi diğer sektörler için % 2’dir.
Tarım sektörü için, işveren tarafından ödenecek sosyal güvenlik prim oranı % 7,7'dur.
3. Sosyal güvenlik muafiyetleri
Sosyal güvenlik primleri zorunlu olmakla birlikte, bazı durumlarda muafiyetler vardır:
 Sadece İhracat yapan şirketler FOPROLOS ve TFP’den muaftır;
 Bölgesel kalkınma alanlarında yapılan sanayi ve hizmet sektörlerinde yatırımlar aşağıdaki gibi sosyal
güvenlik primlerinden muaftır:

Bölgesel kalkınma için öncelikli alanlarda faaliyetin ilk on yılında % 100

Bölgesel kalkınma alanlarının 2. Grubundaki faaliyetin ilk beş yılın da % 100 ve sonra ki beş
yıl içinde ( % 80 , % 65 , % 50 , % 35 ve % 20 ) azaltılması

Bölgesel kalkınma alanlarının 1. Grubundaki faaliyetin ilk beş yılın da % 100
 Yükseköğretimde en az iki yıl eğitim görmüş Tunuslu çalışanları yüksek değerli sektörlerde istihdam
eden şirketler değişken bir göstergeye göre yedi yıl boyunca bordro vergilerinden tamamen muaftır;
 Yeni destekleyiciler beş yıl için bordro vergilerinden % 50 muaftır;
 Yatırım Teşvik Kodunun desteklediği sektörlerde faaliyet gösteren ve yeni takımları oluşturan şirketler
ile
 Yatırım Teşvik Kodunun desteklediği sektörlerde yükseköğretimin en az dört yıllık yüksek eğitimli
Tunusluları çalıştıran şirketler.
4. Sağlık Sigortası
Sağlık sigortası planı zorunlu bir çekirdek birimi ve isteğe bağlı ek planları ihtiva eder.
Bu durum, Ulusal Sağlık Sigorta Fonu ( CNAM ) tarafından yönetilmektedir.
Yönetim, tamamlayıcı emeklilik sigorta şirketleri ve tamamlayıcı sağlık sigortası planlarından sorumludur.
Prim oranı % 6.75 olarak belirlenmiştir ve aşağıdaki gibi dağıtılır:
 % 2.75 çalışan tarafından ödenir;
 % 4 işveren tarafından ödenir.
Emeklilik sahipleri % 4 oranında ödeme yapar. Bir kararname prim tabanını ve uygulamanın farklı
aşamalarını sabit olarak belirtir.
Temel plan, kamu ve özel sağlık sektörlerinde bakım hizmetlerinin maliyetlerini kapsamayı garanti eder.
47
5. İkili sosyal güvenlik anlaşmaları
Tunus'a gelen kendi vatandaşlarının yararına birçok ülke ile Tunus ikili anlaşma imzalamıştır. Bunlar
Belçika, Fransa, Hollanda, Lüksemburg, Almanya, İtalya, Libya, Fas, Avusturya, Mısır, İspanya, Cezayir ve
Portekiz’dir. Tunus ayrıca 1991 yılında Arap Mağrip Birliği devletleri arasında imzalanan sosyal güvenlik
sözleşmesinin üyesidir.
Bu sözleşmeler Tunus gurbetçi işçilerin haklarını garanti eder ve sosyal güvenliğin aşağıdaki dallarını
kapsamaktadır:
 Sağlık sigortası - annelik - ölüm;
 Aile yardımları;
 Yaşlılık, sakatlık ve hayatta kalma ve
 İş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta
48
BÖLÜM 8: VERGİLER
BÖLÜM 8:
VERGİLER
1. Şahısların vergilendirilmesi
2. İş vergilendirmesi
3. K.d.v
4. Şirket muhasebesi
5. Tunus ile imzalanan anlaşmalar
49
1. Şahısların Vergilendirilmesi
Uluslararası sözleşmelere ve özel anlaşmalara tabi olarak gelir vergisi herhangi bir kişi tarafından ödenir:
 Bir önceki yıl kazanılan tüm gelirler ile ilgili Tunus'ta mukim olan kişi,
 Tunus’ta kazandığı gelirle uyumlu olarak Tunus vatandaşı olmayan kişi
Gelir vergisi, her yıl 1 Ocak'ta ödenir.
Aşağıdaki kişiler mukim olarak kabul edilir:
 Tunus kendine ait mutat ikamete sahip kişi,
 Asli ikameti değilse yılda en az 183 gün Tunus’ta sürekli veya süreksiz bir şekilde yaşayan kişiler.
Aşağıdaki gelir kaynakları vergiye tabi gelir olarak kabul edilir:
 Mülkiyet gelirleri,
 Sermaye ve menkul sermaye iratları,
 Endüstriyel ve ticari kazançlar,
 Ticari olmayan mesleklerden elde edilen kar,
 Çiftliklerin ve balıkçılığın karı,
 Maaşlar ve sigortalar, yıllık tahsisatlar ve
 Kaynak ülkede vergisi verilmeyen yabancı kaynaklardan elde edilen gelir dâhil diğer gelirler.
Bireyler için yıllık net gelire uygulanan ölçek:
 1.500 TND' e kadar % 0
 1,500.001 ile 5000 TND arası % 15
 5,000.001 ile 10,000 TND arası %20
 10,000.001 20,000 TND arası % 25
 20,000.001 ile 50,000 TND arası %30
 50.000 TND 'den fazla % 35
Vergi ödemesine bakılmaksızın yıllık geliri 20.000 TND’ yi aşan kişilerden % 1 oranında (en fazla yıllık 2,000
TND' e kadar) gelir vergisine tabi bireylerin Genel Tazminat Fonu ( CGC )'na bir telafi ücreti ödemesi
gerekir.
Bu ücret, gelir vergisi ödenmesi için kurulan prosedürlerle aynı prosedürler altında ve aynı anda ödenir. Bu
ücret, gelir vergisinden düşülmez.
Düzenli dağıtılan temettüler gelir vergisinden muaftır.
Yatırım Teşvikleri Kanunu uyarınca sadece ihracat yapan şirketler ve ülke sınırları dışında ki kurumlar
tarafından işe yabancı personel, brüt maaşlarının % 20’sinden sabit vergi ödeme seçeneğine sahiptir.
2. İş vergilendirmesi
Standart kurumlar vergisi oranı % 30'dur. Bununla birlikte, bu oran faaliyetin sektörüne bağlı olarak
değişebilir. Finans, petrol, gaz ve telekomünikasyon sektörlerinde % 35 oranında vergilendirilir iken tarım
ve balıkçılıkta % 10 oranında vergilendirilir.
Ancak, Yatırım Teşvik Kodu, gelirlerin bir sınıfında indirimlere veya belli gelir şekillerine düşük oran
uygulanmasına izin verir:
50
 İşin ilk 10 yılı boyunca
Toplam Kar indirimi:
 Tamamen ihracat şirketleri için,
 Tarımsal projeler için,
 Bölgesel kalkınma öncelikli alanlarında faaliyet gösteren şirketler için ve sonraki 10 yılda gelirin
%50'sinden indirim
 Bölgesel gelişme alanlarının ikinci grubunda faaliyet gösteren şirketler için.
 İlk beş yıl boyunca
Bölgesel kalkınma alanlarının birinci grubunda faaliyet gösteren şirketler için toplam kar kesintisi.







 % 10 vergi oranı
destek faaliyetleri (eğitim, öğretim, eğitim... ) ;
çevreyi korumak için yapılan faaliyetlere yatırımlar ve
tam muaf olduğu 10 yıllık dönemin bitiminden sonra sınırsız bir süre için sadece ihracat yapan
şirketler.

İadeler
% 35 ile% 100 arasında değişen Gelirler ve yeniden yatırımda kullanılan kazançlar, Bazı durumlarda
Şahısların gelirlerinin %60'ına ve şirketlerin gelirlerinin %20'sine ayarlanmış en az vergiye tabidir
Şahsın ve şirketin gelir vergisine taalluk eden gelir ve net karla ilgili yasal olarak sınırlandırılmış olarak
üyelerin vergi rahatlaması (vergi hafifletilmesi )
Belli sınırlar içinde dâhili olarak yeniden yatırım yapan kurumlara yönelik vergi azaltmaları
Düzenli olarak şirketler ve gerçek kişiler tarafından dağıtılan temettülerden ve kar paylarından şahsi
gelir vergisinin ve şirket vergisinin muafiyeti
Sadece ihracat yapan şirketlere yönelik vergi muafiyeti tasarılarına ek olarak, Tunus Yasaları Bölüm 1:
Tunus'ta Yatırım ve faydaları- Kutu 2 sayfa 14 – 'de belirtilen bölgesel kalkınma alanlarında yatırımla ilgili
olarak önemli vergi ve diğer mali teşvikleri sağlar.
İhracat odaklı şirketler gelir vergisinden muaf iken, özellikle stopaj ve sonuçların raporlanması gibi diğer
vergi yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekir.
3. Katma değer vergisi
Tunus’ta, KDV tüm endüstriyel üretim faaliyetlerine, el sanatlarına ve hizmetlere uygulanır iken tarım,
uluslararası hava ve deniz taşımacılığı vb alanları ihtiva eden bazı belirli hizmet ve ürünlere yönelik
faaliyetler KDV'den muaftır.
51
UYGULANAN KDV ORANLARI
KDV ORANI:
 % 6:
 Tıbbi faaliyetlere ait ilaçlar
 Konserve
 Yerel el sanatları ve bu sektörde kullanılan hammadde ürünleri...
 Başkaları adına bireylerin ve tarım ürünlerinin taşıma işlemleri.
 % 12:
 Bilgi teknolojisinde verilen hizmetler ve bilgi işlem hizmetleri için olan
makineler
 Otel hizmetleri ve turistik hizmetlerinin listesi (deniz suyu tedavi ve
hidroterapi, yiyecek-içecek hizmeti)
 Ekipman mallar (listeye göre)
 Ev içi kullanım için düşük voltajlı elektrik ve tarım malzeme ve işleminde
kullanılan düşük ve orta gerilimli elektrik
 Benzin ve doğal gaz dışındaki yakıtların belirli türleri, tarım ve balıkçılık
ürünleri dışındaki taşıma işlemleri.
 % 18: Bu standart orandır. Bu oran, başka bir oran verilmeyen işlemler için
geçerlidir.
Kaynak: Maliye Bakanlığı
www.impots.finances.gov.tn
Diğerlerinin yanında aşağıdakilerde K.D.V'ye tabidir.
 İthalat,
 El sanatları dâhil fakat tarım ve balıkçılık ürünleri hariç sanayi üretimi
 Hizmetler,
 gıda ürünleri hariç toplu satım,
 Yıllık cirosu en az 100.000 TND (şu anda idare onayına tabi olan gıda, ilaç ve eczacılık ürünleri KDV’den
muaftır) olan perakendeci
 Mesleki faaliyetler.
Alımlarda ödenen KDV satışta toplanan KDV'den mahsup edilir (düşürülür) .
4. Şirket muhasebesi
Tunus muhasebe sisteminin iki ana bileşeni vardır: Kavramsal çerçeve ve muhasebe standartları. Bunlar:
 Finansal tablolar ve muhasebe prosedürleri sunumu için genel bir standart;
 Genel faaliyetleri gösteren teknik standartlar
 Bazı sektörlere özel sektörel standartlar ve uygun durumlarda mali tablolar ve muhasebe prosedürleri
sunum işlemleri.
52
TUNUS VERGİLENDİRME GENEL KURALLARI





Şirketlerden Genel dergi, bir büyük defter ve döküm kaydı tutması ve periyodik bir
dengenin kurulması istenir. Genel dergi ve döküm kaydı bu amaçla yetkilendirilmiş
mahkeme ve diğer otoriteyle numaralandırılmalı ve onunla başlamalı.
Şirketlerden bilanço tablosu, gelir tablosu ve nakit akım tablosu gibi mali bildirimlerin
yanında bir önceki mali yılın verilerine karşılaştırılması amacıyla bir sunumu ihtiva eden
mali durum notları istenir.
Yıllık mali tablolar ve mali yılın Yönetim Kurulu raporuna ek olarak:
 hisselerini halka arz yapan şirketler Mali Piyasası Kurulu ve Borsaya bunu
bildirmeli, yıllık mali tablolarını günlük bir gazete yayımlamalı;
 listelenmiş şirketler dönemin kapatılmasını takip eden ayda yarı - yıllık
durumlarını yayınlarlar;
 bankalar Tunus Merkez Bankasına aylık arz ve fon akım tablosunu; 3 aylık gelir
bildirimi beyanını sunar;
 Değişken sermayeli yatırım şirketleri üç ayda bir portföylerinin ayrıntılı bir
dökümünü yayınlarlar.
Şirketler yıllık mali dönemi kapattıktan sonraki üç ay içinde onaylanmak üzere yıllık mali
durumlarını hissedarlarının onayına sunmalıdır.
Aksi Maliye Bakanı tarafından onaylanmadığı sürece, bütçe yılı takvim yılıdır, Ocak
ayının 1'inden 31 Aralık'a kadardır.
5. Tunus tarafından imzalanan anlaşmalar
Tunus ile imzalanan anlaşmaların tam listesi Bölüm 2: yatırım koruması teminatları, sayfa 16 'da
verilmiştir.
53
BÖLÜM 9: GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET
BÖLÜM 9:
GÜMRÜK VE DIŞ TİCARET
1. Gümrük
1.1. Gümrük vergileri
1.2. Gümrük Kodu
1.3. Genel Usul
1.4. Tamamen ihracat şirketlerinin usulü
1.5. Kısmen ihracat odaklı şirketlerin usulü
1.6. Tunus ile imzalanan anlaşmalar
2. Dış ticaret
2.1. İthalat ve ihracat işlemleri
2.2. Tunus ile imzalanan anlaşmalar
54
1. Gümrük
1.1 Gümrük Vergileri
Genel olarak Tunus'ta vergiler %0 ile %36 arasında değişirken sadece ihracat yapan şirketler faaliyetleri
için gerekli olan malzemeleri ücretsiz (gümrüksüz) bir şekilde getirmek hakkına sahiptir. Ödeme makbuzu
yerine geçecek şekilde gümrük bildirimini yaptıklarında vergi ve gümrükten muaftırlar.
Ek olarak, ihracat yapan şirketler faaliyetleri için gerekli olan ham maddeleri ve yarı-tamamlanmış
ürünleri ücretsiz (gümrüksüz) bir şekilde getirmek hakkına sahiptir. Ödeme makbuzu yerine geçecek
şekilde gümrük bildirimini yaptıklarında vergi ve gümrükten muaftırlar.
1.2 Gümrük Kodu
Yurtdışı ticaret faaliyetleri yapmak için gümrük kimlik numarası olan ve ''Gümrük Kodu'' olarak
isimlendirilen kodu almak mecburidir. Bunu bölgelerde ki gümrüklerden ve APII'nin Tek Durak Noktası
(Merkezi)'nden alabilirler. Kod numarası hemen verilir ve Gümrük Kodu Kartları başvurudan sonra yaklaşık
1 hafta içinde verilir.
Online başvuru: www.douane.gov.tn.
1.3 Genel Usul
Herhangi bir ithal veya ihraç mal için Gümrük bildirimi ithalatçı/ihracatçının kendisi tarafından ya da izinli
bir gümrük aracısı tarafından yapılabilir. Bu bildirim değer, fiyat listesi (mal listesi) sınıflandırması, asıl ülke
ve malın üretildiği ülke gibi mala ait bilgileri ihtiva eder.
Tunus Dünya Ticaret Örgütü ve Avrupa Birliği'nin antlaşmaları ve yabancı ticaretin özgürleşmesi ile
uyumlu olarak Ticaret Bakanlığının ithalat iznine tabi, serbest ticaretten hariç tutulmuş çok kısa bir ürün
listesi haricinde ithal edilen malların %95'in den çoğu gümrükten muaftır. Bu ürünler genel olarak ürün
güvenliği, toplum düzeni, sağlık, bitki ve hayvan mevcudiyeti, sağlık ve ahlak sınıflandırmaları altındadır.
1.4 Tamamen İhracat Yapan Şirketlerin Usulü
Gümrük Kanununda sadece tamamen ihracat yapan şirketlerle ilgili bir gümrük usulü vardır. Bu usul
(hüküm),aslen ihracat için olan ürünlerin üretim ve işlemesinin gümrük kontrolü olan, ithal ürünler için
vergi ve gümrük olmadığı alanlarda yapılmasına izin verir.
Yatırım Teşvik Kanunu'nun şartlarına göre, sadece ihracat yapan endüstriyel şirketler, önceki yılda
(vergisiz) üretilmiş ürünlerin en fazla %30' unu Tunus’ta satmasına izin verir.
Bu şirketler ürünlerinin tamamen ihraç eden yada dışarıda hizmet veren, yada dışarıda kullanılması için
Tunus'ta üreten şirketler olarak ele alınır. Ayrıca, sadece yukarıda bahsedilen şirketlerle yada iktisadi
faaliyet parklarında yada Tunus'ta yerleşik olmayan mali kurumlarla çalışan şirketlerde böyle
değerlendirilir.
Sadece İhracat Yapan şirketler
Bu şirketler ürünlerinin tamamen ihraç eden yada dışarıda hizmet veren, yada dışarıda kullanılması
için Tunus'ta üreten şirketler olarak ele alınır. Ayrıca, sadece yukarıda bahsedilen şirketlerle yada
iktisadi faaliyet parklarında yada Tunus'ta yerleşik olmayan mali kurumlarla çalışan şirketlerde
böyle değerlendirilir.
55
Yerel Pazar da satış yapmak dış ticarete ve dış ticarette mal değişimi şartları ve gereklerine tabi olduğu gibi
yerel pazarda satılan son ürünü üretmek için kullanılan ithal edilmiş girdilerin gümrük ödemelerine ve
ithalat vergisine de tabiidir. Bu usulle ürünlerini yerli pazarda satmak isteyen şirketler Gümrük dairesine
şunları dosya halinde vermek gerekir:
 önceki yılda ihracat edilen ürünlerin hasılatını, yada yeni kurulan şirketlerde önceki yılın şirket bilanço
tablosu ile beraber bir başvuru belgesi
 (gümrük usulü #899 altında 'VA' formu) ürünü listeleyen bir transfer belgesini ve buna sahip olan iş
girişimine sahip bir gümrük bildirimi. Bu belge dış ticaret ve alışverişi tamamlamak için kullanılabilir.
 (gümrük usulü #417 altında 'C' VE 'CF' formu) yerel markette satılmak için üretilen bitmiş ürünlerde
kullanılan girdilerin ithalatına dair olan vergiler ve gümrüklerin ödenmesinde kullanılan bir gümrük
beyanıdır. Bu bildiri, tam olarak ürünün türünü ve onda kullanılan girdileri gösteren ve Sanayi
Bakanlığı'nın ilgili birimleri tarafından sağlanan teknik bir dosya ile beraber olmalıdır.
Tam ürünlerin, ham maddelerin, yarı-bitmiş ürünlerin ithalatı, iş için gerekli malzemelerin ve ürünlerin
nakliyesi vergi ve gümrükten muaftır; dış ticaret ve alışverişin formaliteleri uygulanmaz.
İthalat ve ihracat yapmak için sadece ihracat yapan şirketler fabrikaya en yakın gümrük ofisinde
yerleştirmeyi tamamlamalılar. Buna ek olarak, ihracat-işleme usulünden faydalanan şirketler gümrük
kontrolüne tabidir. Gümrük yönetimi bu işleri sürekli gümrük kontrolüne tabi tutabilir ancak (ki bununla)
şirket tarafından yerel pazardan alınmış ve ihraç edilmiş ithal malların hareket kaydını tutan, şirket
yöneticisinin tüm şartlara uyup uymadığını kontrol eden bir gümrük yetkilisi devamlı surette şirketten
sorumludur.
1.5 Kısmen İhracat-Eksenli Olan Şirketler için Usul
Yerel markette faaliyet gösteren şirketlerin temel ürünleri, yarı-tamamlanmış ürünleri ve ham maddeleri
ithal etmesi; ithal ve ihraç mallar üzerindeki teknik kontrole uygun olarak vergi ve gümrükleri ödemesine,
dış ticaret ve alışveriş kontrol formalitelerini tamamlamalarına bağlıdır.
Gümrük Yasaları bu tür şirketlere tüm şartlara uyması için gümrük vergi ve ödemelerine ait geniş bir
yelpazeye sahip gümrük prosedürleri sunar.
1.6 Tunus'un imzaladığı Anlaşmalar
Tunus gümrüğü hem ilgili milli kanunlara hem de uluslar arası koşullara uymaktadır.
Gümrük hizmetleriyle ilgili uluslararası antlaşmalar genel olarak şu yerlerde yayınlanır:
 160'dan fazla ülkeyi bir araya getiren, gümrük süreçlerini ve usullerini harmanlayan, üye ülkelerin
uluslar arası ticaret imkânları arasında ki ilişkilerini geliştirmek için çalışma noktasında sorumlu olan
Dünya Gümrük Örgütü'nün çalışmaları
 Gümrük vergileri ile ilgili olan ve olmayan engelleri ortadan kaldırmayı amaçlayan Dünya Ticaret
Örgütü'nün çalışması
 B.M,UNCTAD vb. gibi diğer uluslar arası kurumların karar ve çalışması
 Tunus ve Fas, Ürdün, Mısır, Libya, Kuveyt, Cezayir, Moritanya, Filistin, Suriye, Sudan, Senegal, Nijer ve
Türkiye gibi diğer ülkeler arasındaki ikili veya bölgesel anlaşmalar
2.Dış Ticaret
Genel olarak bazı kesin yasak olan ve kısa bir listeyle gösterilebilecek hassas ürünler dışında tüm ürünler
serbestçe ithal edilebilir ve ihraç edilebilir.
Mali düzenlemeler ve İthalat/İhracat işlemleri dış ticaret yasası veya bunlarla ilgili son fatura sayesinde
yapılmıştır.
56
2.1 İthalat-İhracat Süreçleri
Serbestçe ithal-ihraç edilen ürünler için: sadece ihracat yapan şirketlerin ürettiği ürünler için ve ayrıca
iktisadi alandaki şirketlerin ithalatı için gerekli olan ürünler. İthalat, ön fatura ekseninde onaylanmış bir
aracı bankayla gerçekleştirilir.200 TND ' yi geçen ihracat satışları onaylanmış bir aracı bankayla ödenmiş
bir son fatura ortaya koymalıdır.
Ücretsiz ithalat-ihracat usulünden hariç tutulan ürünler için:


Onaylanmaya ihtiyaç duymayan: İthal etme, onaylanmış bir aracı banka yoluyla tamamlanmış
ithalat ödeme yerleştirme (ödeme) süreciyle tamamlanır.
Onaylamaya tabi olan: ticari sözleşmenin eşlik ettiği ve onaylanmış aracı ile ödenmiş bir başvuruyu
ihtiva eder. Bu ithal etme yetkisi 12 ay (ödemeyle) ve 6 ay (ödemesiz) geçerlidir ve çoklu ithalat ta
dâhil içerdiği ürünlerin ithalatına izin verir.
İthalat ve ihracat Ticaret Bakanlığı’nın verdiği izne tabidir.Başvurular TradeNetwebsite (Tunus'ta dış ticaret
için eşsiz bir site: www.tradenet.com.tn) yoluyla başvuruları Bakanlığa gönderen yetkilendirilmiş bir aracı
ile elektronik olarak yapılır.İlgili birimin inceleme ve değerlendirmesi sonrası,Bakanlık kararını verir ve
sonucu onaylanmış aracıya elektronik olarak gönderir.Aracı başvuranı bilgilendirir ve eğer sonuç müspet
(olumlu) ise, yetkilendirilmiş aracı (ithalatçı ve ihracatçı başka bir aracıyı kullanmak istemediği sürece)
ödeme (yerleştirme) ile (işlemlere) devam edecektir.
DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ İÇİN DÜZENLEYİCİ ŞARTLAR
 Ön izne tabi dış ticaret işlemleri için düzenleyici rejim, özellikle şunlarla ilgilidir:




serbest ticaret rejimi dışında ki ürünler: ağırlıklı olarak güvenlikle, kamu düzeni,
sağlığa uygunluk, bitki ve hayvan mevcudiyeti, sağlık ve ahlak ile ilgili
kullanılmış veya yenilenmiş ürünler,
gümrük kotaları kapsamında gümrük vergilerinin azaltılmasına sahip ürünler,
serbest ticaret rejimi dışında ürünlerin yerel pazarda tüketim için ayrılan % 30
içindeki tüketim için piyasaya sürülenlerin dışında tamamen ihracatçı firmaların
satışları...
 Ticaretin düzenlenmesi noktasında hiç bir formalite gerektirmeyen ve diğerlerinin
yanında aşağıdaki şeylerle ilişkisi olan dış ticaret işlemlerinin düzenleyici rejimi:
 Ticari belgeleri sunma ile onaylanmış serbest ithalat ve amaç için mutabakat
değişimi sağlandığında aksayan parçaları değiştirmek için dış üreticiler tarafından
bağışlanmış (verilmiş) yedek parçalar
• değerin (ithalatçı başına) yıllık 100,000 TND'yi geçmemesi şartına ve ticari eşyanın
pazarlanmamasına tabi olarak; endüstriyel, zirai, sanatsal ve otel faaliyetlerinin bir
parçası olarak ithalatçının mesleki bir kullanım için tuttuğu (sakladığı) yedek parçalar,
ham maddeler ve yarı-tamamlanmış ürünler
• Tedarikçinin bedava olarak yenilemeyi kabul ettiği eksikliklerle veya istekle uyumlu
olmayan mallar
Kaynak: Ticaret ve El Sanatları Bakanlığı
www.commerce.gov.tn
2.2 Tunus ile imzalanan anlaşmalar
Tunus tarafından imzalanan sözleşmelerin tam listesi Bölüm 2'de yer almaktadır: yatırım koruma garantisi,
sayfa
16.
57
BÖLÜM 10: FİNANSAL SİSTEM
BÖLÜM 10:
FİNANSAL SİSTEM
1. Finansal sisteme genel bakış
2. Finansal sistemin yapısı
2.1. Tunus Merkez Bankası
2.2. Ticari bankalar
2.3. Yatırım bankaları
2.4. Offshore bankalar
2.5. Yatırım şirketleri
2.6. Kiralama şirketleri
2.7. Faktöring şirketleri
2.8. Yatırım fonları ( OPC )
2.9. Finans Piyasası Kurulu ( CMF )
2.10. Menkul Kıymetler Borsası ( BVMT )
2.11. Borsa Acentesi
2.12. Tunus Merkez Emanet Güvenliği ( STICODEVAM )
2.13. Sigorta şirketleri
2.14. Emeklilik fonları
58
BÖLÜM 10: MALİ SİSTEM
1. Finansal sisteme genel bakış
Tunus mali düzeni, yasanın öngördüğü gibi, mali görevleri ve yetkileri üç kuruma tevdi eder:
 Bir düzenleyici kurum olarak hizmet veren Finans Piyasası Kurulu ( CMF )
 Mali piyasa yönetiminden sorumlu Tunus Menkul Kıymetler Borsası ve
 Tazminat ve mevduatlardan sorumlu Tunus Merkez Emanet Güvenliği ( STICODEVAM ) .
Bu yapı içinde, hisse senedi yatırımları bir borsa acentesi aracılığıyla bir hisse emrinin aktarılmasıyla başlar
ve bononun (tahvil, security, menkul kıymet) ya da ona eş bir değerin teslimatı ve yatırılması ile
sonuçlandırılmaktadır . Hisse senedi yatırım sürecindeki farklı aşamalar, üç kurum arasındaki elektronik ağ
vasıtasıyla tamamlanır.
2. Finansal sistemin yapısı
Tunus’ta, finansal sistem aşağıdakilerden oluşmaktadır:
2.1 Tunus Merkez Bankası ( BCT )
Tunus Merkez Bankası ( BCT )'nın temel amacı fiyat istikrarının korunmasıdır. Bu sebeple aşağıdakilerden
sorumludur:
 Para politikası ayarı,
 Para arzını kontrol ve ödeme sistemlerinin verimli çalışmasını sağlamak ve onların kararlılığını,
dayanıklılığını, etkinliğini ve güvenliğini garanti,
 Kredi kuruluşlarını denetlemek ve
 Finansal sistemin güvenlik ve istikrarının korunması.
Devlet adına, Tunus Merkez Bankası Tunus Cumhuriyeti içinde tek yasal arzedici olarak banknot ve metal
paraları basma yetkisine sahiptir.
2.2 Ticari bankalar
21 ticari banka vardır. Bunların rolleri, diğerleri arasında, aşağıdakileri içerir:
 Dönem ve şekilden bağımsız olarak farklı ekonomik aktörlerden mevduat toplanması,
 Tüm şekillerde kredi verilmesi,
 İş sahasında çalışanlar adına uluslararası ticaret işlemlerinin sağlanması,
 Nakit ve döviz hizmetlerinin sağlanması ve
 Belirli koşullar altında kaynak (öz sermaye) edinimi.
2.3 Yatırım bankaları
Tunus'ta 2 yatırım bankası vardır ve danışmanlık hizmetleri, sermaye yönetimi, finansal yönetim, finansal
mühendislik sağlamanın yanında şirketlerin oluşturulmasını, geliştirilmesini, kurulmasını kolaylaştırmaya
matuf tüm hizmetleri sağlamaktadırlar.
2.4 Offshore bankalar
8 Offshore banka şu hizmetlerden sorumludur:
 Süresi (uzunluğu) ve şekli ne olursa olsun mukim olmayanlardan mevduat toplama,
 her tür ikamet etmeyenlere kredi sağlama,
59
 Yasaların imkân verdiği nispette mukimlere ve normal olarak mukim olmayanlara döviz işlemlerinin
sağlanması
 Akredite edilmiş aracı olarak yerleşik müşterileri için dış ticaret işlemlerini ve döviz bozdurma işlerinin
sağlanması
 Belirli koşullar altında, Tunus Dinarı olarak mevduat toplama ve krediler verme.
2.5 Yatırım şirketleri
Yatırım şirketleri Finansal Piyasası Kurulu ve Tunus Merkez Bankası'nın önerisi üzerine Maliye Bakanı
tarafından onaylanır. Şirketlerin sermaye tabanını güçlendirmek ve finansal piyasayı genişletmek amaçlı
olan yatırım şirketleri, üç kategoriye ayrılır:
 Değişken Sermayeli Yatırım Şirketleri ( SICAV ), amacı: listelenen şirket hisselerini satın alma yoluyla
menkul kıymet portföylerini yönetmek ve bonoların altını imzalamak;
 Sabit Sermayeli Yatırım Şirketleri ( SICAF ) , genel amacı: mevcut şirketlerin veya ticarete yeni
başlayanların sermayelerinden kar elde etmek
 Risk Sermayeli Yatırım Şirketleri ( SICAR ) ,amacı: KOBİ'ler ile bölgesel kalkınma alanlarında ki şirketlerle
ve buna ek olarak yükselme sürecinde ki şirketler arasında ki eşitliği kuvvetlendirmek.
2.6 Kira şirketleri
Tunus’ta, taşınır ve taşınmaz malların satın alınmasını finanse eden ve iktisadi bir oyuncu olarak
kira pazarındaki böyle bir malı mesleki kullanıma sunan 9 kiralama şirketleri bulunmaktadır.
2.7 Faktoring şirketleri
Tunus'ta uygun finansal yönetim tekniklerini kullanarak müşterinin mali hesaplarını yönetmekten (asli
olarak) sorumlu 2 faktoring şirketi vardır. Onlar, onların hesapları için borçlarının iyileşmesini de sağlarlar.
2.8 Yatırım fonları ( OPC ler )
OPC şirketler ve bireylerden oluşan bir müşteri tabanı adına, bononun veya borcun toplu portföylerini
yönetir. Bunlar 2'ye ayrılır:
 Devredilebilir bonoların OPC leri
 Güvene alınmış borç fonları.
2.9 Finansal Piyasası Kurulu ( CMF )
CMF bonolara yatırılmış tasarrufların korunmasını sağlayan bağımsız bir otoritesidir.
Bu bağlamda iş görmesini engelleyen yönlendirmeleri önlemek için piyasaların düzenini ve bunların
düzgün işleyişini sağlar.
Ayrıca, finansal raporlama ve düzenleme ihlalleri cezalarından sorumludur.
Bu hedefleri gerçekleştirmek için, yasa CMF' ye şu yetkileri sağlamaktadır:
 Kendi yetki alanlarındaki düzenlemelerin verilmesi,
 Düzenlemelerin uygulanmasını ve piyasaların işleyişini takip
 Yatırım fonlarının ve borsa acentelerinin onaylanması,
 -Yatırımcı hakkında sunulan bilginin gözden geçirilmesi ve
 Mesleki yükümlülüklere uyma noktasında ekonomik oyuncuların başarısız olması açısından veya kanun
ve yönetmeliklerin ihlali açısından kesilen cezaların ilgili makamlara sunulması ya da uygulanması
2.10. Menkul Kıymetler Borsası ( BVMT )
Özel bir sektör olarak, borsa acenteleri tarafından eşit ve münhasır tutulan bir sermayeye sahip kamu
limited şirketi olarak kurulan Tunus Menkul Kıymetler Borsası, ciro etme ve tescil işlemlerini (zapta
60
geçirme) ihtiva eden borsanın düzenlenmesinden sorumludur. Bu seçenek, piyasanın uzmanlar tarafından
yönetilmesini sağlamayı amaçlar.
2.11 Borsa Acenteleri
Müşterileri adına veya kendi adına tek yasal yetkili acente olan borsa acenteleri Borsa Acenteleri Örgütü
olarak bilinen ve mesleki çıkarlarını muhafazadan sorumlu bir topluluğun çatısı altında bir araya gelmiştir.
Dernek borsa acentelerinin çıkarlarını savunmaktan sorumludur:
 İş ile ilgili konularda danışmanlık hizmeti vermek
 Finans piyasasının gelişimine ilişkin önerilerde bulunmak ve
 Garanti Piyasası Fonu ( FGM ) verilmesini.
2.12. Tunus Merkez Emanet Güvenliği ( STICODEVAM )
STICODEVAM tahvillerin saklanması, temizlenmesi ve teslimi / yerleştirilmesi konularından sorumlu bir
meslekler arası şirkettir:
 Parasız hesaplar arası malvarlığı transferleri için bir menkul muhasebe sisteminin kurulması yoluyla
Borsa'da işlemlerin uygun olarak düzenlenmesi,
 Tahvillerin el ile (manuel olarak) işleme sokulmasından kaynaklanan maliyetleri ve riskleri azaltma
 Bono satışının ve kıymetlerinin ödenmesinin eş zamanlı hale getirilmesi
2.13 Sigorta şirketleri
Sigorta şirketleri katılımcılar arasında yasa ile garanti altına alınmış tüm risklere karşı ikili yarar üzerine
bina edilmiş bir sistemi kurmayı amaçlar.
Tunus’ta sigorta işi şekli ne olursa olsun (özel veya çok şubeli, onn shore yada offshore) Maliye
Bakanlığına yapılan bir başvurudan sonra bakanlığın vereceği izne bağlıdır.
2.14 Emeklilik fonları
Tunus'ta çalışanların veya kendi-işinde çalışanların emekli maaşlarını ödemek için mali destek alan ve
kamu kuruluşu olan 3 emeklilik fonu vardır.
61
BÖLÜM 11: DÖVİZ SİSTEMİ
BÖLÜM 11:
DÖVİZ SİSTEMİ
1. Döviz sisteminin İlkeleri
2. Alternatif değişim sistemi
3. Ödeme Araçlarının İhraç Ve İthali
4. Sermaye işlemleri
5. İş gezileri için ödenekler
6. Yabancı para birimi cinsinden veya dönüştürülebilir dinar
hesapları
6.1. Mukim olmayan (ların) hesaplar
6.2. Resident (Mukim olanların) hesapları
62
1.Döviz sisteminin İlkeleri
IMF Tüzüğü'nün (1993) 8. Maddesinin hükümlerini kabul eden Tunus, Dış Ticaret Yasası'nda şart
koşulduğu şekliyle dış ticaretini düzenlemektedir. Ticaret seçenekleri Avrupa tarzıdır.
Ticaret düzenlemeleri şu esaslara dayanır:
 Tunus Dinarı döviz kuru off shore bankaları da ihtiva eden yetkili birimler arasındaki döviz piyasasında
serbestçe belirlenir.
 Tunus Merkez Bankası ( BCT )piyasaya müdahale eder ve sadece referans amacıyla bir sonraki güne ait
para ve banknot için bankalar arası döviz kurunu yayımlar .
 Ürün ve hizmetlerin ithalatçıları ve ihracatçıları döviz ve banknotun bankalar arası döviz kuru
dalgalanmalarına karşı kendilerini koruyabilirler .vadeli oranları ekonomik oyuncular ve meslektaş
banka arasında serbestçe müzakere edilir.
 Yetkili aracılar, yerleşik müşterilerini mal ve hizmetlerdeki işlemlerden ve yürürlükte olan döviz kuru
düzenlemeleri ile uyumlu olarak gerçekleştirilen mali işlemlerden kaynaklanan döviz kuru risklerine
karşı korumak amacıyla kendileri için para opsiyonlarını ( döviz / Dinar ) oranlama (belirleme)
konusunda izinlidirler.
 Yetkili aracılar , kendi ikamet eden müşterilerinin işlemleri ile ilişkili döviz kuru riskine karşı korunmak
için birbirleriyle kur ihtimalleri (döviz ya da Dinar)ni gerçekleştirebilirler.
 Geçerli operasyonları bakımından transfer hürriyeti , daha önce döviz ithal ederek yatırılmış
sermayenin likitleşmesinden yada satışından oluşan kar ve gerçek net ilerlemektedir.
 Yurtdışı ile Tunus arasındaki fonların hareketi Ya Merkez Bankası ya da BCT Müdürü (Yöneticisi) 'nin
teklifi üzerine Maliye Bakanı tarafından onaylanan aracı bankalar olan yetkilendirilmiş bankalar
tarafından gerçekleştirilmelidir.
 Tüm özel (şahsın kendisi) ve tüzel kişiler yetkili bir bankada Tunus topraklarında tutulan yabancı
tahvillerini (security) ve döviz olarak kontrol altında tutulan kendi yabancı banknotlarını,çeklerini ve
borçlanma araçlarını yatıracaklardır . Normalde yurt dışında ikamet eden bireyler Tunus'ta kalışları
sırasında oluşan temel masraflarını karşılamak için düzenli olarak ithal ettiği parayı elinde tutma
konusunda izinlidir.
Genel Para Kur Usulü ve Mukim olma
Tunus'ta döviz genel rejimi ikamet ettikleri yere göre bireylere uygulanır ve iki sınıftır:
 Aşağıdaki gibi tanımlanan mukim olanlar:
 Tunus'ta ki kendi kurumları için Tunuslu ya da yabancı tüzel şahıslar,
 Tunus'ta mukim Tunus uyruklu gerçek kişiler
 2 yıldan fazla zamandır Tunus'ta olan ve işlerinin merkezi ülkemizde olan Tunus'ta
mukim yabancı uyruklu kişiler. Bu kişiler Tunus'tan nihai olarak ayrılırken kendi ikamet
statülerini kaybederler.
 Aşağıdaki gibi tanımlanan mukim olmayanlar:
 Yurtdışındaki kurumları açısından Tunuslu ya da yabancı tüzel şahıslar,
 Tunus dışında ikamet eden yabancı uyruklu gerçek şahıslar,
 Kalış süresi ne olursa olsun Tunus'ta hizmet veren yabancı kamu görevlileri,
 Tunus uyruklu olan iki yıldan fazla bir zamandır yurtdışında yaşayan ve faaliyetlerinin
merkezi o ülkede olan doğal şahıslar.
Kaynak: Tunus Merkez Bankası
www.bct.gov.tn
63
2.Alternatif Kur Sistemi
Merkezleri yurt dışında olan Tunus'ta ki kurumlar olarak yada Tunus Yasaları altında halka açık limitet
şirketleri olarak oluşturulmuş ve genel olarak mukim olmayanlarla çalışan mali kurumlara ve bankalara ''
mukim-olmayan'' statüsü verilir (sunulur).
Bununla beraber, bu statü Yatırım Teşvik Yasası çerçevesinde kurulmuş yada Bizerte ve Zarzisbusiness
faaliyet parkında yerleşik olan sadece ihracat şirketleri tarafından ve şirket sermaye fonlarının en az
%66'sını dönüştürülebilir dövize ithal etmek için araçlara sahip olan uluslar arası ticaret şirketleri
tarafından da sermayeleri yabancılara yada mukim olmayan Tunuslulara ait olduğunda bu statü seçilebilir.
Mukim olmayan şirketler vergilerini yada yurtdışındaki ürünlerini ülkelerine geri gönderme noktasında
herhangi bir zorunluluğa tabi değildir ve mukim olmayanlarla ilgili işlemlerinde tam bir değişim hürriyetine
sahiptir. Buna ek olarak, mukimlerin işlemlerinden oluşmuş gelirler ve kaynakları tarafından dinar olarak
finanse edilmiş gelirler BCT tarafından onaylandıktan sonra transfer edilebilir. Tunus’ta hizmet ve ürün
almaya taalluk eden tüm miktarları ve ücretleri, ayrıca cezaları, ödemeleri ve mukimlere dağıtılan
temettüleri (divident) yabancı dönüştürülebilir Dinar hesaplarıyla ödemeliler.
Tunus'ta ki yönetim ve düzenlemeden kaynaklanan döviz masraflarıyla başa çıkmak için şirketler hesaptan
çekilen çıktılar (debit output, borç çıktısı)dan beslenmesi gereken Dinarlardan oluşan bir rezerv (koruma
hesabı, tahsis edilmiş bir hesap) oluşturma yetkisine sahiptir. Bununla beraber, bu kurumlar bunu mukim
müşterilerinin oluşturduğu Dinar vergileri yoluyla başarabilir.
3.Ödeme Araçlarının İthalat ve İhracatı
Tunus'ta Dinarları yasal ödeme aracı olarak ithal ve ihraç etmek kesinlikle yasaktır. Bununla beraber,
mukim olmayan turistler sınırsız olarak yabancı birimdeki yabancı banknot, çek vb araçları ülkeye
sokabilirler.
Değeri 25,000 TND 'yi bulan ve aşan tüm ülkeye sokulmuş (ithal edilmiş) dövizler, ülkeye girişinde yada
aktarılmasında (işleme sokulmasında) gümrüğe sunulması gereken bir döviz bildirimine tabiidir. Ötesi,
Eğer yabancı bir kura veya Dinar hesabına yatırılacaksa ya da mukim olmayan turistler 5,000 TND 'yi geçen
bir miktarı tekrar ülke dışına çıkarmayı amaçlıyorlarsa bunu gümrüğe bildirmelidirler.
Döviz olan yabancı banknotların ya da turist çeklerinin ıslahı yetkilendirilmiş aracılarca (Otelciler, restoran
sahipleri, seyahat acenteleri, el sanatları mağaza, vb ) , vasıflı gümrük memurlarınca ve yetkili bir aracının
atadığı şahıslarca garanti edilir.
Döviz ithalat beyannamesinin geçerliliği giriş tarihinden itibaren Tunus'ta kalış süresine eşittir, ama bu
süre en fazla üç ay olabilir. Bu bildiri, sadece tek bir yolculuk için geçerlidir.
Mukim olmayan turistler miktar konusunda hiçbir sınıra tabi değildir:


Dönüştürülen miktar 5,000 TND altında ise para transferi üzerine kendilerine verilen bir değişim
(dönüştürme) fişinin ibrazı yoluyla
5.000 TND üzerinde ise gümrüklerde bildirme yada belirtilen fişin ibrazı ile .
Mukim olmayan turistler aynı zamanda soktukları paranın kullanılmayanını tekrar dışarı çıkarabilirler:
 Yeniden ihraç edilecek tutar - 5.000 TND 'den daha az ise makbuz veya yazılı delil olmadan,
 Sonuncusu dışarıdan çek , kredi transferi , havale veya diğer borç şekilleriyle alındıysa yada eğer
yabancı bir hesaptan döviz şeklinde gelmesi durumunda dövizin çıkarılmasına yetki veren bir fiş ibrazı
ile
 İhraç edilecek miktar fiziksel olarak denizaşırı ülkelerden getirilip ülkeye sokulduysa ve 5,000 TND 'ye
eşit ya da ondan daha fazla ise değişim fişinin yada gümrük bildiriminin ibrazı üzerine .
64
4. Sermaye işlemleri
Yatırım Teşvik Kodu yerleşik ve yerleşik olmayan yabancılar için Kanun çerçevesinde üstlenilen projelerin
yatırımı için hürriyet sunar. Mukim olmayanlar döviz ithali yoluyla yatırımların satılması veya
likitleştirilmesi şeklinde olan işlem (transfer) garantisinden faydalanır.
Mukim olmayan yabancı uyruklular, söz konusu edinimler açısından bir şirketin sermayesinde hissesi
%50'nin altındaysa oy hakkı veya şirket hisselerini kazandıran Tunus menkullerini satın alma şeklinde
Tunus'ta kurulu şirketlere yatırım yapma noktasında hürdürler.
Onların ihtiyaçlarını karşılamak için, mukim işletmeler finansal kurumlar için yılda 10 MTND’ye ve diğer
işletmeler için 3 MTND'ye kadar serbest bir şekilde yabancı para veya Dönüştürülebilir Dinar Dinarı borç
sözleşmesi imzalayabilir.
5.İş Gezileri İçin Ödenek
Mesleki faaliyetleri sırasında yurtdışına giden fiziksel ve tüzel mukim kişiler iş seyahati için ödeneği alma
imkânına sahiptir. Bunlar, aşağıdakileri içerir:

İhracatçı iş seyahati için ödenekler bir yıllık 500.000 TND sınırıyla ihracat kazançlarının % 25'ine
sabittir.

Yurtdışında gerçekleştirilen sözleşmelere bağlı iş gezileri için olan ödenekler,bu ödeneği tutanın
yada onun işçisinin denizaşırı ülkelere gitmesi yada böyle sözleşmelerin sözleşme parasının bir
kısmının sözleşmenin imzalandığı ülkede şahsi ve diğer masraflar için harcanmaması durumunda
herhangi bir ön izne ihtiyaç duymaz.Ön izin olmadan tahsis edilen en yüksek meblağ, ödeneğin
istendiği sözleşmenin tutarının Pazar değerinin %15'idir.

İthalatçı iş seyahati için ödenekler onaylanmış aracılarda mevcuttur : ( 1 ) harcanan miktar 5.000
ve 50.000 TND arasında olduğu zaman önceki yıl içinde yapılan tüm ithalat işlemleri için en fazla
5,000 TND ( 2 ) harcanan miktar 50.000 TND'nin üzerinde ise miktar % 10'dan fazla olamaz ki bu da
en fazla (tavan fiyatı) 50.000 TND 'dir.

Diğer etkinlikler için olan iş seyahati için olan ödenek,yetkilendirilmiş aracılar tarafından
Tunuslular' a ve yabancı şahıslara ve (sadece bazı faaliyetler için ) iş gezileri için daha fazla ödenek
(ya da hiç ödenek) alamayan ; Tunus'ta kurumları olan tüzel kişilere ön izinsiz tahsis edilir. Miktar,
önceki yılın cirosu 10.000 ve 30.000 TND arasında değişenler için 2000 TND ve cirosu 30.000 TND
aştığında en fazla 30.000 TND olarak bir önceki yılın cirosunun % 8 'si olarak belirlenir.

(İş) Geliştiricilerin iş seyahati ödeneği, tasarılarının gerçekleştirilmesi yurtdışına seyahat gerektiren
yeni proje geliştiricilere ve Tunus'ta kurumları olan Tunuslu ve yabancı tüzel kişilere yetkili aracılar
tarafından rahatça verilir.Miktarı 15.000 TND 'dir ve proje süresi boyunca sadece bir kez verilir.
6. Yabancı para birimi cinsinden hesaplar veya dönüştürülebilir Dinar
hesapları
6.1 Mukim olmayanların hesapları

Yabancı para birimi cinsinden olan hesaplar veya dönüştürülebilir Dinarı Hesapları yurt dışında bir
gezi için ya da Tunus'ta ödeme yapmak için tüm döviz alım ağırlıklı işlemlerde serbestçe kullanılabilir.
65

Yurtiçi mukim olmayanların hesaplarla, geçici olarak Tunus'ta olan yabancı uyrukluların gelirlerini
Dinar olarak elde etmesi amaçlanır.

Özel Dinar hesapları sözleşmenin Dinar olarak ödenebilecek kısmını ve yerel harcamaların kapsamına
giren şeyleri ödemek için Tunus’ta pazar çıkarları olan yabancı; mukim olmayan şirketler tarafından
açılabilir.

Geçici hesaplar (askıdaki hesaplar), kendi sahipleri nedeniyle gelirlerini Dinar olarak alır ve nihai
hedefi Tunus Merkez Bankası ( BCT ) tarafından henüz kararlaştırılmamıştır.

Sermaye hesapları fonlar alır ve sahipleri herhangi bir transfer (işlem) garantisinden mahrumdur.
6.2 Mukim Hesapları

Yabancı para cinsinden olan iş hesaplarına %50'ye kadar sahipleri tarafından döviz yatırırlar ve temel
olarak bu hesaplar debit (borç) hesabının açılmadığı faaliyetlerle ilgili olan cari işlemlerin
düzenlenmesini temin için kullanılır.

Dönüştürülebilir Dinarlı iş hesapları döviz geliri olan mukimler içindir.

Dönüştürülebilir Dinarlı özel ihracat – kar hesapları ihracattan kar eden herhangi bir mukim birey
tarafından ya da ihracattan kar yapan mukim tüzel kişiliklerin sermayelerinde hissesi bulunan bir
mukim şahıs tarafından açılabilir. Gayrimenkul dışında yurtdışından gelir elde etme durumunda ve
yurtdışına çıkmak için herhangi bir döviz transferinde serbestçe ücretlendirilirler.

Dönüştürülebilir Dinarlı hesaplar veya Döviz hesapları gelirden biriktirilen para ödemeleri veya
yabancı mal varlığı artması ve BCT' ye bildirilen döviz şeklindeki mal varlığı için kullanılır. Özellikle
yurtdışında ki bir gezi veya yurtdışına yapılacak herhangi bir ödeme için kullanılır.
66
BÖLÜM 12: FİKRİ MÜLKİYET
BÖLÜM 12:
FİKRİ MÜLKİYET
1.Genel bakış
2. Buluşları koruma
3. Marka koruması
4.Tunus ile imzalanan anlaşmalar
67
1.Genel Bakış
Tunus'ta, fikri mülkiyet Milli yasayla ve ilgili uluslararası anlaşmalar tarafından korunmaktadır
Tunus’ta Endüstriyel Mal Varlığı
Endüstriyel Mal Varlığı patentleri, ticari ve hizmet markalarını, endüstriyel tasarımları,
tümleşik devrelerin düzen tasarımlarını, şirket isimlerini ve coğrafi işaretleri kapsar.
2 Sınıfa ayrılır.

Yeni tasarımlar: yararcı şekilli (patentler ve tümleşik devrelerin düzen tasarımlarını)
ya da süsleme karakterli tasarımlar (endüstriyel tasarımlar ve modeller),

Ayırıcı hususiyetler: markalar ve coğrafi işaretler.
Kaynak: Milli Standardizasyon ve Endüstriyel Mar Varlığı Enstitüsü
www.innorpi.tn
Endüstriyel tasarımlar ve modeller Milli Standardizasyon ve Sınai Mülkiyet Enstitüsü ( INNORPI )'ne dosya
ile iletilir ve korumanın niteliğine bağlı olarak belli bir süre için geçerlidir:
 Buluş patenti için 20 yıl
 ticari markalar için yenilenebilir 10 yıl ve
 ya da endüstriyel tasarımlar için 5,10 veya 15.
2.
Buluşları koruma
Tunus'ta, yeni keşifler ve buluşlar patent ile korunmaktadır. Bununla birlikte, yaygınlaştırılması hukuka ya
da ahlaka aykırı olacak buluşlar, kredi veya finansman programları ve planları patent lendirilebilir olamaz.
Buluş eğer gıda ürünleri ya da ilaçları ile ilgili ise patent ürünlerin kendileri için verilemez, ancak bunların
üretimi ile ilgili özel işlemler için verilebilir.
Ancak, Fikri Mülkiyet Hakları üzerindeki WTO anlaşması ya da TRIPS uyarınca, INNORPI ilaç gibi kimyasal
tarım ürünleri ile ilgili patent başvurularının başvurularını kabul eder.
Bir patent başvurusunun (dosya) INNORPI' ye iletilmesi mühürlü bir zarf içinde doğrudan veya posta
yoluyla başvuru sahibinin kendisi tarafından veya onun temsilcisi tarafından da icra edilebilir.
Tunus buluş patent mevzuatı Paris Sözleşmesi'ni imzalayan 174 ülkenin birinin tüm vatandaşları için
geçerlidir.
Tunus, Tunus topraklarında onların buluşlarını koruma amacıyla bu yabancı uyruklu kişilere Paris
Sözleşmesi'nin özel faydalarını ve milli bir hizmeti sunar. Müsadere cezası durumunda Patent sahipleri,
patentlerini korumak için yayınlanma senesinin tekrarlanması üzerine düzenli olarak taksitlerini
ödemelidirler.
3. Marka koruması
Tunus’ta, yasalar ticari markaları ve tescilli hizmet markalarını korur. Bir ticari marka veya hizmet markası
tescil edilirse, sahibi ya da yetkili kullanıcısı dışında hiçbir şirket ya da kişi bunu kullanamaz. Bunu ihlal
edenlere karşı İhlal Yasaları kullanılabilir.
Bir marka tescil koruması 15 yıllıktır. Bu dönem, yeni bir kayıt ile her zaman süresiz olarak yenilenebilir.
Ticari marka veya hizmet markası sahibi lisansı altında ürünün kullanımına, müzakeresine veya onun
hakkında başkalarına yetki verme hakkına sahiptir.
68
Figüratif (şekilsel) parçalar ihtiva eden yada onlardan oluşan ticari markaların sınıflandırılmasına; ticari
markaları kaydetmek amacıyla ürün ve hizmetleri uluslar arası bir usulle sınıflandırmaya çalışan Nice ve
Viyana Anlaşmalarını Tunus Devleti kabul etmiştir.
Bir simgeyi veya markayı yenilerken veya dosyasını oluştururken, bazı belgeler gereklidir:
 Kare olarak 10 cm'yi aşmamak şartıyla 5 kopya
 INNORPI ( sitede yapılan ödeme )'ye dosyalama ücretlerinin ödenmesini gösteren bir makbuz
 Ticari markanın kullanılacağı ürün ve / veya hizmetlerin bir listesi .
 Bir temsilci için gerekirse vekaletname ve
 Gerekirse başvuranın yurt dışında daha önceki bir dosyalama için öncelikli hak iddia ettiğini gösterir bir
belge.
4.Tunus ile imzalanan anlaşmalar
Fikri mülkiyete yapılan saldırıları dikkate alarak patentlerle bilimsel keşifleri korumanın önemini kavrayan
devletimiz, bu alanda iyi tanımlanmış bir yasal ve mali çerçeve çizmişlerdir.
Bu politikanın bir parçası olarak Tunus, Dünya Fikri Mülkiyeti Örgütü ( WIPO ) ( Kasım 1975 ) üyesidir.
Çeşitli uluslararası anlaşmaların ve fikri mülkiyet haklarının korunması konusunda olan çoğu uluslararası
sözleşmelerin üyesidir:
 Patent Korunması için Paris Sözleşmesi
 Ticari markalar ve lisansların korunmasına ilişkin Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı
Sözleşmesi
 Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkez ( ICSID ) üyesi.
ENDÜSTRIYEL MÜLKIYETIN KORUNMASI TUNUS TARAFINDAN IMZALANAN ANTLAŞMALAR
ENDÜSTRİYEL MÜLKİYETİN KORUNMASI İLE İLGİLİ ANTLAŞMALAR
Endüstriyel mülkiyetin korunması için Paris Sözleşmesi
Temmuz 1984
Olimpiyat sembolünün korunmasına ilişkin Nairobi Antlaşması
Mayıs 1983
Markaların uluslararası tescili ile alakalı Madrid sözleşmesi ve ona ilişkin
Temmuz 1992
protokol
ULUSLARARASI KAYIT SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ ANTLAŞMALAR
Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Tescili Hakkında Lahey Sözleşmesi
Ekim 1930
Menşe adları korunması ve uluslararası tescili için Lizbon Anlaşması
Ekim 1973
Patent İşbirliği Anlaşması (PCT )
Aralık 2001
Patent Prosedürü Amacıyla Mikroorganizmaların (Küçük işletmelerin)
Ağustos 2003
Saklanmasının Uluslararası Tanınmasına ilişkin Budapeşte Anlaşması
SINIFLAMAYA AİT ANTLAŞMALAR
Kayıt amacıyla mal ve hizmetlerin uluslararası sınıflandırılmasına ilişkin Nice
Mayıs 1967
Anlaşması
Markaların figüratif unsurlarının uluslararası bir sınıflandırmasını yapan Viyana
Ağustos 1985
Anlaşması
Kaynak: Uluslarası Standardizasyon ve Endüstriyel Mülkiyet Örgütü
www.innorpi.tn
69
Tunus'ta Yasal Çerçeve
Tunuslu yasal çerçeve Parlamento, yürütme kararnamesi ve bakanlık emirleri tarafından kabul edilen
mevzuattan kurulmuştur. Bu kılavuzun hazırlanmasında kullanılan yasaların listesi aşağıda sunulmuştur:
Yatırım Teşvik Yasası
Ticaret Kanunu
Gümrük Kodu
İş Kanunu
Ticaret Şirketleri Kodu
Katma Değer Vergisi Kanunu
Yerel Vergi Kodu
Kişisel Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunu
Sivil ve Ticari Usul Kanunu
Tahkim Kodu
Sözleşmeler ve Yükümlülükleri Kodu
Gayrimenkul Kodu
Ceza kanunu
Su Kanunu
Sigorta Kanunu
Kamu Muhasebesi Kanunu
Deniz İş Kanunu
Deniz Ticareti Kanunu
Denizcilik Nakliye İdari Polis Şifresi
Döviz ve Dış Ticaret Kanunu
Damga Vergileri Kodu
Mali Hakları ve Usul Kanunu
Hidrokarbonlar Kodu
Maden Yasası
Mukim Olmayan Mali Hizmetler Yasası
70
FIPA - TUNISIA, başarı da ortağınız
Yabancı Yatırımı Teşvik Ajansı olan " FİPA – Tunus (FIPA –TUNISIA) ", Kalkınma ve Uluslararası İşbirliği
Bakanlığı himayesinde. 1995 yılında kurulmuş bir kamu kuruluşudur. Bu kurum, yabancı yatırımcılara
gerekli desteği sunmaktan ve Tunus'ta yabancı yatırımı teşvikten sorumludur.
FIPA-Tunisia ve yurtdışında ki ofisleri şu hizmetleri sağlar:

Tunus'ta yatırım fırsatları hakkında ve FDI için neden Tunus'un ayrıcalıklı bir bölge olduğunun
temel sebepleri hakkında bilgilendirme. Tunus ekonomisi ile ilgili bütün bilgiler, insan
kaynakları, altyapı, yatırım teşvikleri, çeşitli dillerde hazırlanmış geniş bir yazılı belge
yelpazesinde sunulmaktadır.

Özellikle yatırımcıların ihtiyaçlarını karşılamak için ön tanıtım programı ve irtibat hizmetleri
yoluyla Tunus içinden veya dışından kişilerle iletişim kurma, uluslararası bir boyut arayışı içinde
ki işletmeler için en tatmin edici Tunus teklifini sunmak,

projeler, coğrafi konum, yatırım sistemleri ve finansman araçlarının başarısı için en uygun
koşullar hakkında danışmanlık

Yatırımcının araştırma ziyaretlerinde ve tasarılarının farklı aşamalarında Tunus 'da yatırımcıya
eşlik etmek. İstenilen faaliyet alanına ve yatırımcının alakasına göre onları Tunuslu iş adamları
ve kurumları ile irtibata geçirecek bir program FIBA yöneticileri tarafından gerçekleştirilir.

Tunuslu kuruluşlarla, farklı bakanlıklarla ve bölgesel makamlar aracılığıyla sürekli yardım
sağlamak; şahsi takiplerle işletmelerin sürdürülebilirliğini geliştirmeye destek vermek.
FİPA - Tunisia merkezleri ve şubeleri:
Tunus
Rue Salaheddine El Ammami
Centre Urbain Nord
1004 Tunus
Telefon: (216) 71 75 25 40
Faks: (216) 71 23 14 00
E-posta: [email protected]
Ayrıca:
Brüksel
31/33, rue Montoyer, Bte 4
1000 Brüksel
Telefon: (32-2) 512 93 27
Faks: (32-2) 511 17 57
Cologne
Hohenstaufenring 44-46
50674 Köln
Telefon: (49-221) 240 33 46 - 240 33 47
Faks: (49-221) 240 34 46
71
İstanbul
Ataköy 5. Kısım Novus Residence
E2, Bloc N° 38 Bakırköy, İstanbul
Telefon: (90-212) 661 41 30
Faks: (90-212) 661 41 34
Londra
63-66 Hatton Garden
Londra EC1N 8LE
Telefon: (44-207) 430 13 15
Faks: (44-207) 430 14 00
Madrid
Avenida Alfonso XIII, 68
Madrid-28016, İspanya
Telefon: (34-91) 510 48 47
Faks: (34-91) 510 48 95
Milan
Via M. Gonzaga, 5
(Piazza Missori)
20123 Milan
Telefon: (39-02) 80 92 97 - 80 92 98
Faks: (39-02) 80 93 53
Paris
8, rue de la Bienfaisance
75008 Paris
Telefon: (33-1) 45 22 68 57
Faks: (33-1) 45 22 68 53
Tokyo
3-6-6KudanMinami, Chiyodaku
Tokyo 102 – 0074 Japonya
Telefon: (81-3)511 66 22
Faks: (81-3)511 66 99
Tunus yabancı yatırımcılar kılavuzu Tunus'ta faaliyetlerini gerçekleştirebilecek yabancı şirketler için geçerli
temel kuralları sunar.
Bu kılavuz; hukuki yönler, istihdam ve yatırım faydaları hakkında iş kararlarını kolaylaştırmak için genel
çerçeveyi ve temel bilgileri sunar.
Bu bilgiler ayrıntılı değildir ve FİPA – Tunisia bu belgenin içeriğinden sorumlu tutulamaz.
72

3.Mesleki Eğitim

Transkript

Benzer belgeler

Sayı 31 - Fethiye Ticaret Odası

MSC Splendida ile Batı Akdeniz 7 gece Türk

tunus

ortadoguda yenı duzen - Hasan Tahsin Fendoğlu Yeni Anayasa ve

Ortadoğu`nun Krizi: Arap Baharı ve Demokrasinin Geleceği

TUNUS ÜLKE RAPORU

Tunus İnsan Hakları Raporu`nu PDF Olarak - İstanbul

28.08.2015 Kamuyu Aydınlatma Platformu http://www.kap.gov.tr

günlük bülten

döviz cinsi portföy