BÖLÜM 4

Transkript

BÖLÜM 4

KALİTE GÜVENCE VE STANDARTLAR
BÖLÜM 4
Dik
KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ VE ISO 9000 SERİLERİ
ISO 9000 bir kalite sistemi oluşturulması için izlenmesi gerekli yolu gösteren ve
oluşturulmuş kalite sistemlerini de değerlendirmekte kullanılan, kalite yönetim sistemi ile
ilgili standardlardır. ISO-9000, Uluslar arası Standartlar Örgütü'nün(ISO) yayınlamış
olduğu kalite güvencesi sistem standardıdır. Bu standard ürünlerin sağlaması gereken
özellikleri değil, ürünlerin üretildiği sistemin sağlaması gereken şartları tanımlamaktadır.
ISO 9000'den 9004'e kadar olan beş standardın revize edilmiş halleri 1994 yılında
yayınlanmıştır. Bu revizyon ilk baskının yapıldığı 1987 yılından beri yapılan ilk revizyon
olduğundan , birinci aşama revizyon olarak adlandırılmaktadır.
Birinci aşama revizyonlarının temel amacı dökümanların kendi arasında oluşan
uyumsuzlukların ve terminolojik aksaklıkların giderilmesidir. ISO/TC 176 mevcut
durumda ISO çalışmaları yürüten firmaları etkilemeyecek şekilde daha geniş kapsamlı
revizyonlar üzerinde çalışmalarını sürdürmektedir. ISO bünyesinde faaliyetlerini
sürdüren TC 176 komitesi; 1987'de yayınlanan ilk revizyonun uygulanmasında ortaya
çıkan sorunları araştırılmış, geniş bir katılımla ISO 9000:1994 versiyonu doğmuştur.
1994 yılında yayınlanan ilk revizyon olup, bir seri standarttan oluşan büyük bir
dökümandır. İkinci revizyon
2000 yılında gerçekleştirilmiştir. Şu an geçerliliği olan
standard serisi ISO 9000:2000'dir.
ISO Standardlar serisinde 2000 yılında gerçekleştirilen revizyonun amacını ve
içeriğini anlayabilmemiz için öncelikli olarak revizasyondan önce ISO 9000 Standardları
serisinde yer alan standardları açıklamakta fayda bulunmaktadır.
ISO 9000 (ANSI/ASQC Q9000-1-1994); Kalite Yönetimi ve Kalite Güvence ve
Standardları & Seçim ve Kullanım Kılavuzları
ISO 9001(ANSI/ISO/ASQC Q9001-1994): Tasarım, Geliştirme, Üretim, Kurulum
ve Serviste Kalite Güvence için Kalite Sistemleri&Modeli
78
Dik
ISO 9002 (ANSI/ISO/ASQC Q9002-1994): Üretim, Kurulum ve Serviste Kalite
Güvence için Kalite Sistemleri&Modeli
ISO 9003(ANSI/ISOASQC Q9003-1994): Son Muayene ve Testte Kalite Güvence
için Kalite Sistemleri&Modeli
ISO 9004(ANSI/ISO/ASQC Q9004-1-1994): Bir kalite sisteminin ISO 9001, ISO
9002, ISO 9003
Standardlarına göre belgelendirme gereksinimlerini tanımlayan
spesifikasyonları içeren Kalite Yönetim ve Kalite Sistem Elementleri & Kılavuzları. ISO
9001 ve 9002 arasındaki fark ISO 9001 tasarım ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili
gereksinimleri de kapsarken, ISO 9002'in tasarımla ilgili olmayışıdır. Diğer tüm
gereksinimler birbirinin aynısıdır. ISO 9003 ise sadece son muayene ve test işlemlerini
uygulamaktadır.
TS-EN-ISO 9001 standardı Uluslararası Standard Organizasyonu(ISO) tarafından
ululararası Standard olarak yayınlanan ve halen Avrupa Topluluğu ülkeleri ile birlikte
birçok ülkede Belgelendirme modeli olarak uygulanmakta olan bir uluslar arası Kalite
Yönetim Standardıdır ve 8 Kalite Prensibine dayanmaktadır.Bunlar;
•
Müşteri Odaklılık: Kuruluşlar müşterilerine bağlıdırlar, bu nedenle müşterinin
şimdiki ve gelecekteki ihtiyaçlarını anlamalı, müşteri şartlarını yerine getirmeli ve
müşteri beklentilerini de aşmaya istekli olmalıdırlar.
•
Liderlik: Liderler, kuruluşun amaç ve idare birliğini sağlar. Liderler, kişilerin,
kuruluşun hedeflerinin başarılmasına tam olarak katılımı olduğu iç ortamı
oluşturmalı ve sürdürmelidir.
•
Kişilerin Katılımı:Her seviyedeki kişiler bir kuruluşun özüdür ve bunların tam
katılımı yeteneklerinin kuruluşun yararına kullanılmasını sağlar.
•
Proses Yaklaşımı:Arzulanan sonuç, faaliyetler ve ilgili kaynaklar bir proses olarak
yönetildiği zaman daha verimli olarak elde edilir.
79
•
Dik
Yönetimde Sistem Yaklaşımı: Birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak
tanımlanması, anlaşılması ve yönetilmesi, hedeflerin başarılmasında kuruluşun
etkinliğine ve verimliliğine katkı yapar.
•
Sürekli İyileştirme: Kuruluşun toplam performansının sürekli iyileştirilmesi,
kuruluşun kalıcı hedefi olmalıdır.
•
Karar Vermede Gerçekçi Yaklaşım: Etkin kararlar, verilerin analizine ve bilgiye
dayanır.
•
Karşılıklı Yarara Dayalı Tedarikçi İlişkileri: Bir kuruluş ve tedarikçileri birbirlerinden
bağımsızdır ve karşılıklı yarar ilişkisi, her ikisinin artı değer yaratması yeteneğini
takviye eder.
ISO
9000
KALİTE
YÖNETİM
SİSTEMİ
STANDARDI
2000
YILI
REVİZYONU
İlk olarak 1987 yılında yayınlanan ve daha sonra 1991 ve en son olarak da 1994
yılında revize edilen ISO 9000 kalite güvence standardı 2000 yılında revize edilmiştir.
Bu revizasyon işlemleri ISO'ya bağlı 176 no'lu teknik komite tarafından yürütülmektedir.
1980'li yılların sonunda ürün bazında standartlarla çalışmanın belirlenen kalitede
üretimde sürekliliğin sağlanmasında yeterli olmadığı anlaşılmış ve kaliteyi yönetmenin
ve bunu sağlamak için sistemin şart olduğu anlaşılarak, ISO tarafından 1987 yılında ISO
9000 serisi Kalite Güvence Sistem standartları yayınlanmıştır. Böylelikle işletmede yer
alan ve kaliteyi doğrudan etkileyen tüm fonksiyonlar sistem içerisine alınmak sureti ile
belirlenen kalitede sürekliliğin sağlanması yoluna gidilmiş, hem iç hem de dış
müşterilerin tatmininin artırılması hedeflenmiştir. ISO 9000 serisi standartlar kuruluşlara
sektör ayırımı olmaksızın gerek üretim, gerekse hizmet sektöründe uygulanabilir bir
model olarak yayınlanmıştır. 2000 revizyonunda getirilen yeniliklerle bu uygulama daha
pratik hale getirilmektedir.
80
Dik
ISO standartları, etkinliğinin ölçülerek revizyona tabi tutulacak konularının
belirlenmesi amacı ile her yıl gözden geçirilmekte ve her beş yılda bir revize
edilmektedir. ISO 9000:2000 revizyonu da dünyada kalite alanındaki çalışmalar ve
uygulanmakta olan ISO 9000 serisi standartlardan elde edilen geri beslemelerle köklü
bir takım değişikliklerle yayınlanmıştır. 1994 revizyonunda standardın uygulayıcıları
arasındaki mevcut kabul düzeyi ve kültürel uyum sorunları araştırılarak, yeni standardın
esnek ve gelişime açık bir yapıya sahip olması hedeflenmiştir. Bu amaçla 2000
revizyonu hazırlanırken diğer sistem standartları ile uyumlu olması, uygulaması kolay,
dokümantasyonu artırmayan, kolay anlaşılır ve sürekli gelişim esas alınmıştır.
TEMEL DEĞİŞİKLİKLER:
1) Standart sayısı
ISO 9000: 2000 revizyonundaki en önemli değişiklikler standart serisinin sayısında
olmuştur. Toplam 27 adet olan 1994 versiyonu seride yer alan standart sayısı 4 temel
standarda indirilmiştir.
- ISO 9000:2000 Kalite Yönetim Sistemleri- Temel Kavramlar ve Terimler
- ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemleri- Şartlar
- ISO 9004:2000 Kalite Yönetim Sistemleri- Performans İyileştirme Kılavuzu
- ISO 19011:2000 Kalite ve Çevre Yönetim Sistem Denetimleri İçin KurallarISO 9001 ve 9004 standartları birbirleri ile uyumlu bir çift standart olarak geliştirilmiştir.
ISO 9001 kuruluşun müşteri ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini göstermesi için gereken
Kalite Yönetim Sistem isteklerini daha açık ifade etmektedir. Bunun yanı sıra ISO 9004,
9001 standardının isteklerinin karşılaması konusunda sistemi geliştirici bir yol
göstericidir.
2) Yapı
ISO 9000: 2000 versiyonunun yapısında önemli değişiklikler yapılarak standardın 20
maddesi 5 ana bölüm halinde düzenlenmiştir.
81
Dik
Bunlar;
Bölüm 4 - Kalite Yönetim Sistemi
Bölüm 5 - Yönetimin Sorumluluğu
Bölüm 6 - Kaynak Yönetimi
Bölüm 7 - Ürün ve/ veya Hizmetlerin Gerçekleştirilmesi
Bölüm 8 - Ölçme, Analiz ve İyileştirme
Ayrıca standardın 7. maddesi kapsamında yer alan herhangi bir işlem ya da ürün/hizmet
sistemde yer alan ürün / hizmet kalitesini, müşteri tatmini ve yasal gerekleri karşılama
yeteneğini etkilemediği takdirde Kalite El Kitabında belirtilmek koşulu ile sistem dışında
tutulabilecektir. ISO 9000: 2000 revizyonu ile 1994 revizyonunda yer alan ISO
9001,9002,9003 standartları yürürlükten kaldırılmıştır. ISO 9001 kapsamında olmayan
faaliyetler muafiyet olarak belge kapsamında belirtilmek sureti ile belgelendirme
yapılabilecektir.
3) İçerik
- 2000 revizyonu içeriği Toplam Kalite yolculuğu için ilk adım olacak şekilde
kurgulanmıştır.
- Kuruluşun uygulamadaki gerçek modelleri esas alınarak oluşturulmuştur.
- Kalite Güvence Sistemi adı Kalite Yönetim Sistemi olarak değiştirilmiştir.
- ISO 9001 ve 9004 birbiri ile uyumlu bir çift standart haline getirilerek kuruluşların
yalnızca belgelendirilmesi değil, Toplam Kalite Yönetimine geçiş için bir yapı
öngörülmektedir. (yalnızca müşteri tatmini değil, diğer tüm ilgili tarafların tatmini
hedeflenmektedir.)
- Sürekli iyileştirmeyi açıkça şart koşmaktadır ayrıca "planla, yap, kontrol et ve uygula"
döngüsü revize standartlardaki en önemli değişikliktir.
- Tepe yönetimi olarak tanımlanan üst yönetimin sistem içindeki sorumluluğu
genişletilmektedir.
-
Kalite ile ilgili personelin eğitiminin yanı sıra yetkinliği açıkça ifade edilmektedir.
82
Dik
- Kalite ile ilgili faaliyetlerin etkin olarak gerçekleştirilmesi amacı ile kuruluş içi iletişim
ayrı bir madde olarak yer almaktadır.
- 1994 versiyonunda tanımlanan müşteri ihtiyaçlarının karşılanmasının ötesine geçilerek
müşteri tatmininin artırılması açıkça bir madde olarak ifade edilmektedir.(Toplam kaliteye
geçiş adımı olarak değerlendirilebilir)
-
Müşteri
memnuniyetini
sağlayacak
süreçlerin
ölçülebilmesi,
izlenebilmesi ve
sürekliliğinin sağlanabilmesi amacı ile kuruluşların süreç yaklaşımını esas alarak
süreçleri ve diğer süreçlerle ilişkilerini sistemde tanımlamaları gerekmektedir.
- Kuruluşun Kalite Yönetim sistemini sürekli geliştirebilmesi için gerekli metotlara sahip
olması ve bunu sistemde uygun şekilde tanımlamış olması gerekmektedir.
- Sürekli iyileştirme için müşteri tatmininin ölçülmesi gereklidir.
ISO 9000:2000 standartlar serisi bir kuruluşun, müşterinin ihtiyaçları ile yasal
gereklilikleri sağlamak sureti ile müşteri tatmininin artırılabilmesi için Kalite Yönetim
Sisteminin hangi şartları sağlaması gerektiğini ifade etmektedir.
Revize standartlardaki değişiklikleri özetlemek gerekirse;
- Sürekli iyileştirme,
- Müşteri tatmininin ölçülmesi,
- Süreç yaklaşımı,
- Dokümantasyonda azalma,
- ISO 14000 Çevre Yönetim Sistem standartları ile uyumluluk,
- Toplam Kalite Yönetimine yönlenme,
- Verimliliğin ölçülmesi ve sistemin kuruluşa katma değerinin belirlenmesi,
- Tepe yönetimin sistemdeki sorumluluğunun artırılması
olarak ifade edilebilir.
Globalleşen dünyada pazar payının korunması ve daha önemlisi artırılması için
kuruluşların müşteri ihtiyaçlarını karşılamakla yetinmemeleri ilaveten müşteri tatminini
sağlayacak ürün / hizmet üretmeleri gerekmektedir. Bunun sağlanmasında karşımıza
çıkan en doğru araç ise kuruluş yapısına uygun bir Kalite Yönetim Sistemi kurulması ve
83
Dik
sürekliliğinin sağlanması, iyileştirilmesidir. ISO 9000:2000 revizyonu standartlarda
belirtilen gereksinimler 1994 revizyonuna göre, toplam kalite felsefesine bir adım
yaklaşarak çıtayı daha yukarıya çekmiştir.
TS-EN-ISO 9000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
Artık bugünün dünyası çok küçülmüş, enformasyon, teknoloji ve iletişim alanındaki
büyük gelişmeler toplumları kıyasıya bir rekabete ve her geçen gün yeni gelişmelerin
yaşandığı ekonomik bir yarışa itmiştir. Mevcut dünya düzeninde ayakta kalabilmek , tüm
sektörlerde müşteri ihtiyaç ve beklentilerine uygun mal ve hizmet üretiminin
sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir. Bu da ancak, kuruluşlarda, tasarım aşamasında
başlayarak üretim , pazarlama ve satış sonrası hizmetlere kadar tüm aşamaları
kapsayan ve sürekli gelişmeyi hedefleyen Kalite Yönetim Sisteminin uygulanmasıyla
olacaktır. Günümüzde Kalite Yönetim Sistemi konusunda ISO 9000 Kalite Sistem
Standardları 1987 yılında yayımlandığı tarihten itibaren en fazla ilgiyi ve uygulama
alanını bulan milletlerarası Standardlar haline gelmiştir.
TS-EN-ISO 9000 Kalite Standardları Serisi, etkili bir yönetim sisteminin nasıl
kurulabileceğini, dokümante edilebileceğini ve sürdürebileceğini göz önüne sermektedir.
TS-EN-ISO 9001:2000 standardı şu bölümlerden oluşmaktadır:
1.KAPSAM
1.1 Genel; Standart, kuruluşun tutarlı olarak ürün/servisi sunabileceğine dair
yeteneğini göstermesi için kullanılacak Kalite Yönetim Sisteminin gerekliliklerini
tanımlamaktadır. Kalite yönetim sistemi gereklilikleri uygulamalrı ve sürekli
iyileştirme
ve
uyumsuzlukların
önlenmesi
hedeflemektedir. Müşteri gerekliliklerinden ,
84
ile
müşteri
memnuniyetlerini
Dik
müşteri memnuniyetine doğru bir geçiş sözkonusu olmaktadır. Tam olarak
uygulanmalıdır, ancak faaliyetlere göre kapsam daraltması yapılmalıdır.
1.2
Kapsamın Daraltılması; Ürün veya servisin yapısından veya müşteri
gerekliliklerinden kaynaklanan kapsam daralması olabilir. Ancak kapsam daralması
ürün/servis üretme yeteneğini etkilememelidir. Daraltma madde 7 çerçevesinde
yapılabilir, kapsam dışı kalan bölümler Kalite El Kitabında mutlaka anlatılmalıdır.
Kapsam daraltma sırasında yasal zorunluluklara mutlaka uyulmalıdır. Ayrıca kontrol
altında tutulan pazarlar için yapılan adaptasyonlar da kapsamın dışına çıkabilir.
2.ATIF YAPILAN STANDARDLAR
ISO 8402(1994) ve ISO(2000), kalite Yönetim Sistemleri- Esaslar ve Sözlük ile
yer değiştiriliyor.
3.TERİMLER VE TARİFLER
Tedarikçi zincir terminolojisi getirildi.
4.KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
Kalite Yönetim Sistemi Prosedürleri;
•
Sistem Prosedürleri
•
Ürün/servisin uygunluğunun sürdürülmesine ilişkin prosesler için prosedürler
•
Talimatlar
5.YÖNETİM SORUMLULUĞU
5.1 yönetimin taahhüdü
Yönetim müşteri gereklerinin karşılanmasının öneminin bilincini yaratmalı ve
sürdürmelidir. Kalite Politikası , hedefleri ve kalite planları oluşturulmalıdır ve bu
doğrultuda Kalite Yönetim Sistemi'ni oluşturmalıdır. Kalite Sisteminin işlerliğini ve
85
Dik
etkinliğini görmek amacıyla yönetim sistemi gözden geçirilmelidir ve gerekli iyileştirmeye
veya gelişmeye açık noktalara kaynak ayırmalıdır.
5.2 müşteri odaklılık/ müşteri gereklilikleri
1) Müşteri gereksinim ve beklentilerinin saptanması
2) Kuruluşun gereksinimleri
3) Müşterinin güveni
5.3 yasal gereklilikler
Kuruluş, ürün/servisin kalitesine ilişkin yasal gereklilikleri tanımlamalı ve bunlara
erişmek için dökümanta edilmiş prosedür oluşturmalıdır.
5.4 kalite politikası
Kalite Politikası; kuruluş ve müşterilerinin gereksinimlerine uygun olmalı,
gereksinimlerin karşılanması ve sürekli iyileştirme için kararlılık göstermeli, kalite
hedeflerinin hazırlanması ve gözden geçirilmesi için esasları içermeli, kuruluş içinde
iletişimin anlaşılması ve uygulanması sağlanmalı, uygunluğunun sürdürülmesi için belirli
aralıklarla gözden geçirilmelidir.
5.5planlama
5.5.1 kalite hedefleri
Uygun her birim ve seviyede kalite hedefleri oluşturulmalı, bu hedefler kalite
politikası ve sürekli iyileştirme kararlılığı ile tutarlı olmalı, ürün/servis ve ilgili proses
gerekliliklerinin karşılanması için gerek duyulanları içermelidir.
5.5.2 kalite planlama
Belirlenen kalite hedeflerine ulaşmak için gerek duyulan faaliyet kaynakları
tanımlamalı ve planlanmalı , plan ve /veya planlar Kalite Yönetim Sistemi ile tutarlı
86
Dik
olmalı ve sonuçları dökümante edilmelidir. Kalite planı ve planları gerekli proseslerii ,
varsa Kalite Yönetim Sistemi kapsamında yapılan daralmayı, proseslerin ve kaynakların
gerçekleştirilmesini ve doğrulama faaliyetleri, kabul kriterleri ve kayıtları içermelidir.
Planlama organizasyonel değişikliğin kontrolünü ve değişiklik sırasında Kalite Yönetim
Sisteminin korunmasını sağlamalıdır.
5.6. kalite yönetim sistemi
5.6.1 genel
Kalite politikasının uygulanması, hedeflere ulaşılması ve ürün uygunluğunun
sağlanması amacıyla Kalite Yönetim Sisteminin kurulması
5.6.2 sorumluluk, yetki ve iletişim
Roller ve birbirleri ile olan ilişkileri, sorumluluklar ve yetkiler tanınmalı ve kalite
yönetiminin etkinliğini koruyabilmek için gerek duyulan organizasyonel serbesti
getirilmelidir.
5.6.3 yönetimin temsilcisi
Kalite
Yönetim
Sisteminin
kurulmasındaki
sorumluluk
kaldırıldı.
Yönetim
temsilcisinin sunduğu rapor iyileştirme gereksinimlerini de içerecek şekilde hazırlanacak.
Yönetim Temsilcisine müşteri gereksinimleri ve isteklerinin tüm organizasyonda
anlaşılmasının sağlanması sorumluluğu getirildi.
5.6.4. iç haberleşme
Kalite yönetim sistemine ve etkinliğine ilişkin olarak değişik birim ve seviyeler
arasında iç haberleşmenin kurulması ve yürütülmesi için dökümante edilmiş bir prosedür
olmalıdır.
87
Dik
5.6.5 kalite el kitabı
Kalite El Kitabı, Kalite Yönetim sistemi elemanları ve birbirleri ile olan ilişkileri
ifade edecek şekilde hazırlanmalıdır. Eski satndarda göre kapsamı daha dar
tutulmuştur.
Kalite El Kitabında doğrudan sistem prosedürleri referans olarak
gösterilmelidir.
5.6.6 döküman kontrolu
Sistem prosedürleri gerekliliği getirilmektedir. Sistem içerisinde yer alan
dökümanlar
gerek
duyuldukça
gözden
geçirilmeli
,
güncellenmeli
ve
tekrar
onaylanmalıdır. Dökümanlar kolayca okunabilecek yapıda olmalı, tanınabilir olmalı ve
kolay ulaşılabilir olmalıdır. Dış kaynaklı dokümanlar ise tanımlamalı ve kayıt altına
alınmalıdır.
5.6.7 kayıt kontrol
Kayıtların alıcıya gösterilebilirliği , sözleşmede belirtildiği takdirde kaldırılmış
durumda, sistem prosedürü oluşturma zorunluluğu var
5.7 yönetimin gözden geçirmesi
Mevcut standard ile hemen hemen aynı, ancak yönetimin gözden geçirilmesi
gündemi genişletilip, gündem açıkça belirtilmiştir; Yönetimin gözden geçirilmesi;
* İç denetimler
* Müşteriden alınan geri besleme
* Proses performansı ve ürün uygunluk analizleri
* Önleyici ve düzeltici faaliyetlerin durumu
* Bir önceki yönetimin gözden geçirmesi sonuçlarının izlenmesi
* Değişen ortama uyum
Yukarıda gündeme uygun şekilde yapılan toplantı sonuçları ise
alanlarda yapılacak çalışmaları içermelidir.
•
Kalite yönetim sisteminin iyileştirilmesi,
88
aşağıdaki
Dik
* Proses, Ürün ve /veya Servis denetimleri,
* Kaynak gereksinimleri
6.KAYNAK YÖNETİMİ
6.1 kaynakların sağlanması
Kalite yönetim sisteminin kurulması ve sürdürülmesi için kaynakların saptanması
ve sağlanması gerekir.
6.2 insan kaynakları
6.2.1 personel atama
Kalite yönetim sistemi kapsamındaki sorumluluklara sahip personel uygun eğitim,
öğrenim, yetenek ve deneyim temelinde uzman olmalıdır.
Uzmanlık yorumu açık
bırakılmıştır. Bu madde ile, hedefe önem verilmektedir.
6.2.2 uzmanlık, eğitim ve bilinç
Sistem prosedürü mutlaka oluşturulmalıdır. Uzmanlık ve eğitim gereksinimlerinin
saptanması gerekir. Bu doğrultuda gerekli eğitimler sağlanmalıdır. Belirlenmiş aralıklarla
eğitimlerde geri besleme alınarak etkinlikleri değerlendirilmelidir. Öğrenim, eğitim,
yetenekler ve deneyimin uygun kayıtları tutulmalıdır. Her bir birim ve seviyede çalışan
personelin aşağıdaki alanlarda bilinç sahibi olmasının sağlanması için dökümante
edilmiş prosedürler oluşturulmalıdır.
- Kalite Yönetim Sistemi ve Kalite Politikası ile uyum içerisinde çalışmanın önemi,
-
Yaptıkları işlerinin kalite üzerindeki gerçekleşen veya potansiyel etkisi,
- İyileşen performansın yararları,
- Kalite Politikası, prosedürler ve Kalite Yönetim Sisteminin uygulanmasındaki
rolleri ve sorumlulukları,
-
Prosedürlerin uygulanmaması durumunda ortaya çıkabilecek olası sonuçlar.
89
Dik
6.3 alt yapı
6.3.1 bilgi
Proseslerin kontrol altında tutulması ve ürün/servisin uygunluğunun sağlanması
için gerekli iç bilginin saptanması gereklidir. Bilgi yönetimi, erişilmesi ve korunmasının
sağlanması için dökümante edilmiş sistem prosedürleri oluşturulmalıdır.
6.3.2 iç yapı
Ürün/servisin uygunluğunun sağlanması için gerekli iç yapının tanımlanması,
sağlanması ve sürdürülmesi gereklidir. Bunun için;
* Çalışma alanları ve ilgili araç-gereç,
* Ekipman, donanım ve yazılım
* Uygun Bakım
* Destek hizmetleri sağlanmalıdır.
6.4 çalışma ortamı
Ürün veya hizmetin uygunluğunun sağlanması için gerekli çalışma ortamına ilişkin
insani ve fiziksel faktörlerin tanımlanması ve uygulanması gereklidir. Bunun için;
* Sağlık ve emniyet şartları
* Çalışma Yöntemleri,
* İş ahlakı,
* Çalışma çevresi kesin olarak belirlenmelidir.
7.ÜRÜN GERÇEKLEŞTİRME
7.1 ürün gerçekleştirmenin planlanması
Ürün veya hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli prosesler , sıraları, birbirleri ile
olan ilişkileri belirlenmeli, planlanmalı ve uygulanmalıdır. Kalite planlama faaliyetlerinin
çıktıları gözönüne alınmalıdır. Prosesler kontrollü şartlar altında gerçekleştirilmeli ve
müşteri gerekliliklerini karşılayan çıktılar üretmelidir.
90
Dik
Kuruluş her prosesin ürün/servis gerekliliklerini
karşılamaktaki yeteneği
üzerindeki etkisini saptamalıdır. Proseslerin tutarlı bir şekilde gerçekleştirilmesi için
gerek duyulan uygun yöntem ve uygulamalar izlenmeli, kontrol kriter ve metodları
belirlenmelidir.
Proseslerin uygun ürün/servisin üretilebilmesi için uygulanabilirliği
doğrulanmalı, proseslerin planlanan çıktılara ulaşılabilecek şekilde çalışmaya devam
etmesini sağlamak için ölçme, kontrol ve izleme faaliyetleri
belirlenmeli ve
uygulanmalıdır. Etkin operasyon ve kontrol için gerekli bilgi ve veriler sağlanmalı, proses
kontrol ölçüm sonuçları saklanmalıdır.
7.2 müşteri ile ilişkili prosesler
7.2.1 müşteri gereksinimlerinin tanımlanması
Müşteri gereksinimlerinin tanımlanması için bie proses oluşturulmalı ve bu proses
aşağıdakileri belirlemelidir.
•
Ürün/hizmet için müşteri gerekliliklerinin tam olmadığı
•
Belirlenmeyen ancak amaca uygunluk için lazım olan gereklilikler,
•
Ürün/servise ilişkin yasal gereklilikler ,
•
Ürün/servisin bulunabilirliği, dağıtım ve desteğine ilişkin müşteri gereklilikleri.
7.2.2 müşteri gereksinimlerinin gözden geçirilmesi
Tanımlanan gereklilikler ürün/servisin gerçekleştirilmesine karar verilmeden önce
gözden geçirilmelidir.
7.2.3 müşteri ile iletişim
Müşterilerin
gerekliliklerini
karşılamak
için
gerekli
iletişim
düzenlemeleri
uygulanmalıdır. İletişim gereklilikleri aşağıdakiler gözönüne alınarak hazırlanmalıdır.
•
Ürün/servis bilgisi,
•
Talep ve siparişlerin işlenmesi
•
Müşteri şikayetleri ve bunlara karşı yapılan çalışmalar,
•
Ürün/servisin performansına ilişkin olarak müşteriden alınan geri besleme
91
Dik
7.3 tasarım ve geliştirme
Bu maddedeki değişiklikler mevcut maddeyi açıklamaya yöneliktir.
Tasarım ve Değişiklik; Planlanan aşamaları gözden geçirmeleri, doğrulama ve
geçerlilik çalışmalarını açıkça göstermelidir. Olası doğrulama faaliyetlerini gösteren
notlar taskalta kaldırılmıştır.
Tasarım ve Geliştirmenin Geçerliliği; Ortaya çıkan ürünün, müşterinin planladığı
şekilde kullanılabilmesi için, gerekli özellikleri karşılama yeteneğinin olup olmadığının
test edilmesi gerekmektedir. Mümkün olduğunda pazara sunulmadan önce yapılmalıdır.
Bu mümkün değilse kısmi geçerlilik testleri olabildiğince geniş kapsamlı olarak yapılmalı
ve sonuçlar kayıt altına alınmalıdır.
Değişiklik Kontrolu; Tasarım değişiklikleri uygulanmadan önce onaylanmalıdır.
Aşağıdaki noktalarda değişikliğin etkileri belirlenmelidir:
•
Tasarım ve geliştirmenin elemanları arasındaki ilişkiler,
•
Ürün/servisin değişik parçaları arasıındaki ilişkiler,
•
Mevcut ürün/servis ve sevkıyattan sonraki ürün/servis operasyonları,
•
Doğrulama ve yeterlilik çalışmalarının tekrarlanma gereksinimi,
Değişiklik ve izleyen faaliyetler kayıt altına alınmalıdır.
7.4 satın alma
7.4.1Tedarikçi satın alınan ürünün belirlenen şartlara uymasını sağlayacaktır.
Tedarikçi, kalite sistemi ve özel kalite şartları dahil satın alma sözleşmesinde yeralan
şartları karşılayabilecek yeterlilikte taşeron firmaları değerlendirmelidir.
7.4.2 satınalma bilgileri
7.4.3 satın alınan ürünün doğrulanması
Doğrulama faaliyetleri düzenlenmelidir. Sevkıyattan önce doğrulama yapılmalıdır.
92
Dik
7.5 üretim ve hizmetin sağlanması
7.5.1 genel
Üretim ve servis operasyonları, ilk sevkıyattan sonrakiler dahil planlanmalı ve
kontrol edilmelidir. Planlama ve kontrol aşağıdaki faaliyetleri kapsamalıdır;
•
Üretim ve servisin spesifikasyonları,
•
İş spesifikasyonları,
•
Uygun ekipmanın kullanımı ve bakımı,
•
Uygun çalışma çevresi
•
Uygun ölçme ekipmanının kullanımı,
•
Uygun doğrulama ve kontrol faaliyetleri,
•
Serbest bırakma ve sevk etme yöntemleri.
7.5.2 tanımlama ve izlenebilirlik
Kaliteyi etkileyen parçaların tanımlanması ve bu doğrultuda izlenebilirliğin
sağlanması
7.5.3 müşteriye ait varlıklar
Kuruluş tarafından gözetim altında tutulan veya kuruluş tarafından kullanılan
varlıklar
korunmalıdır.
Bu tür
varlıkların tanımlanmasının,
doğrulanmasının
ve
depolanmasının ve bakımının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Müşterinin temin ettiği
entellektüel varlıklar da bu kapsamda ele alınmalıdır.
7.5.4 taşıma, ambalajlama, depolama, koruma ve sevkıyat
Bu standard ile mevcut standard daha da basitleştirilmiş t.r. Ürünün/servisin
sevkine
ilişkin
gereklilik
eklenmiştir.
Belirlenen
tüm
faaliyetler
pozitif
olarak
tanımlanmadan , ilgili dökümanlar hazırlanarak yetkililerce onaylanmadan ürün/servis
sevk edilemez/sunulamaz
93
Dik
7.5.5 proseslerin geçerliliği
Çıktıları hemen veya ekonomik olarak doğrulanmayan prosesler(özel) belirlenmeli
ve geçerlilikleri kontrol edilmelidir. Geçerlilik çalışmaları tanımlanmalı ve aşağıdaki
faaliyetleri içermelidir.
•
Prosesin ön kontrolu,
•
Ekipman ve personelin nitelendirilmesi
•
Spesifik prosedür ve kayıtların kullanımı,
•
Geçerliliğin tekrar kontrolu,
Proses, ekipman ve personelin geçerlilik kontrol kayıtları saklanmalı ve
korunmalıdır.
7.6 izleme ve ölçme cihazlarının kontrolü
2000 revizyonundan önceki durum büyük ölçüde korunmuştur. ISO 10012'ye
yapılan atıf kaldırılmıştır, Ek olarak özel yazılım geliştiriliyorsa tasarım gereklilikleri
izlenmeldir.
8.ÖLÇME, ANALİZ VE İYİLEŞTİRME
8.1 genel
kalite yönetim sistemi, prosesler ve ürün/hizmet gerekliliklere uygunluğunun
sağlanması için ölçme, kontrol, analiz ve iyileştirme tanımlanmalı, planlanmalı ve
uygulanmalıdır. Ölçme ve kayıtlar için tip, yer ve zamanlama tanımlanmalı . Ölçümlerin
etkinliği periyodik olarak değerlendirilmeli ve kuruluş uygun istatistiksel teknikleri
tanımlamalı ve kullanmalıdır. Verilerin analizi ve iyileştirme faaliyetlerinin sonuçları
yönetimin gözden geçirmesi için girdi oluşturmalıdır.
94
Dik
8.2 izleme ve ölçme
8.2.1 sistem performansının ölçüm ve kontrolü
Kalite yönetim sistemi performansının ölçümü için prosesler belirlenmeli ve
uygulanmalıdır. Müşteri memnuniyeti sistem çıktısının bir ölçüsü olarak kullanılmalıdır. İç
denetimler yürüyen sistemin uygunluğunun değerlendirilmesi aracı olarak kullanılmalıdır.
8.2.2.1 müşteri memnuniyetinin ölçülmesi
Kuruluş müşteri memnuniyetini veya memnuniyetsizliğini gösteren bilgiyi kontrol
altında tutmalıdır. Bu bilginin ve verilerin elde edilmesi ve kullanılması için yöntemler ve
ölçüler tanımlanmalıdır.
8.2.1.2 iç denetimler
Revizyondan önceki maddesi ile aynı, ancak düzeltme ve kuvvetlendirmeler var.
İç denetimler kalite yönetim sisteminin standarda uygunluğunu doğrulamalıdır. Yapılan
denetimlerde önceki denetim sonuçları da ele alınmalıdır. Dökümante edilmiş bir sistem
prosedürü oluşturulmalı ve bu prosedür şu noktaları kapsamalıdır;
* Kapsam, sıklık ve yöntemler,
* Sorumluluklar,
•
Denetimin yapılması, kayıtlar ve raporlama
8.2.2 proseslerin ölçüm ve kontrolu
Müşteri gerkliliklerinin karşılanması için gerekli proseslerin ölçüm ve kontrolünde
uygun yöntemler izlenmelidir. Prosesin amacına ulaşması için süregelen şartların devam
ettiği gösterilmelidir ve ölçüm sonuçları proseslerin mevcut durumunu korumak için
kullanılmalıdır.
95
Dik
8.2.3 ürün/servisin ölçümü
Bu madde revizasyonla sadeleştirilmiştir. Ancak şu değişiklikler yapılmıştır;
Gerekli ölçüm ve kontrol faaliyetlerinin sonuçları ve kabul kriterleri kayıt
edilmelidir. Geri çağırma prosedürü kaldırılmıştır.
8.3 uygun olmayan ürünün kontrolü
Genel olarak Bir önceki düzenlemenin benzeridir. Ancak şu değişiklikler
yapılmıştır;
Sözcüklerde; Yeniden işleme/tamir yerine düzeltme/ayar sözcüğü getirilmiştir.
Ürün/servisi
gerektiğinde
düzeltmek/ayarlamak.
gerektiğinde
doğrulama
faaliyetleri belirlenmeli ve uygulanmalıdır.
8.4 veri analizi
Kalite <yönetim Sisteminde iyileştirmelerin yapılabileceği alanları belirlemek
amacı ile gerekli veriler hazırlanmalı ve analizi için dökümante edilmiş prosedürler
oluşturmalıdır.
Uygun kaynaklardan veriler toplanmalı ve veriler bilgi sağlamak üzere analiz
edilmelidir. Bu analiz ile;
•
Kalite yönetim sisteminin uygunluğu, etkinliği ve yeterliliği ölçülmeli
•
Proses operasyonlarına ilişkin göstergeler oluşturulmalı,
•
Müşteri memnuniyeti ölçülmeli
•
Müşteri gerekliliklerine uyum araştırılmalı
•
Proses, ürün/servis karakteristikleri incelenmelidir.
8.5 iyileştirme
8.5.1 genel
Kuruluş sürekli olarak kalite yönetim sistemini iyileştirilmelidir. Sistem prosedürü
sürekli iyileştirmenin kolaylaştırılması için aşağıdakilerin kullanımını tanımlanmalıdır;
* Hedefler
96
Dik
* İç denetim sonuçaları
* Verilerin analizi,
* Düzeltici ve önleyici faaliyetler,
* Yönetimin gözden geçirmesi,
8.5.2 Düzeltici faaliyetler; Varolan maddeye ek olara, düzeltici faaliyetlerin kayıt
edilmesi gerektiği ve sevkedilen uygunsuz ürünler için düzeltici faaliyetler getirilmesi
gerekliliği vurgulanmalıdır.
8.5.3 Önleyici Faaliyetler; Varolan maddelere ek olarak önleyici faaliyetlerin
kayıt altına alınması gerekliliği vurgulanmıştır.
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜNÜN SİSTEM BELGELENDİRME
FAALİYETLERİ
TS-EN-ISO 9000 standardları dört temel standardtan oluşmaktadır. Bunlar;
TS-EN-ISO9000:2000:KALİTEYÖNETİMSİSTEMLERİTEMELKAVRAMLAR,TERİMLER
TS-EN-ISO 9001:2000 KALİTE YÖNETİM SİSTEMLERİ-ŞARTLAR
TS-EN-ISO 9004:2000 KALİTE YÖN.SİS.-PERFORMANSININ İYİLEŞTİRİLMESİ İÇİN
KILAVUZ
EN-ISO 19011:2000 KALİTE VE ÇEVRE TETKİKİ İÇİN KILAVUZ'dur.
NEDEN TS-EN-ISO 9000
•
Kuruluşta kalite anlayışının gelişimini,
•
Karın, verimliliğin ve Pazar payının artmasını,
•
Etkin bir yönetimi,
•
Maliyetin azalmasını,
97
•
Çalışanların tatminini,
•
Kuruluş içi iletişimde iyileşmeyi,
•
Tüm faaliyetlerde geniş izleme ve kontrolü,
•
İadelerin azalmasını,
•
Müşteri şikayetinin azalması, memnuniyetin artmasını sağlayan,
Dik
Ulusal ve uluslar arası düzeyde uygulanabilen bir yönetim sistemi modeli olduğu için
bizim açımızdan önemlidir
TS EN ISO 9000 Kalite Standardları Serisi, Uluslararası Standard Organizasyonu
tarafından yayınlanan ISO 9000 Kalite Standardları Serisi'nin tam bir çevirisidir.
Bu standardlar kuruluşların uygulayacakları kalite sistemlerinde ne gibi şartlar
arandığını belirtir. Bunlar, sadece birkaç kuruluşun değil, Türk sanayisini oluşturan tüm
kuruluşların yerine getirebilecekleri ve ihtiyaç duyabilecekleri genel şartları içeren
uygulanabilir standardlardır.
TS EN ISO 9000 belgesi almak isteyen kuruluşlar;
•
Yeni pazarlara girmek,
•
Firmanın / ürünlerin tanıtımında avantaj elde etmek,
•
Piyasadaki konumu güçlendirmek,
•
Rekabet imkanını artırmak, gibi amaçları güdebilirler.
.
TSE ISO'nun üyesi ve Türkiye'deki tek temsilcisidir. Bu temsilcilikle TSE, ISO'nun
yürütmekte olduğu standard hazırlama çalışmalarına, TSE bünyesinden veya sanayiden
uzmanlarla birlikte katılmakta ve katkıda bulunmaktadır.
98
Dik
Aynı standartlar AT (Avrupa Topluluğu) tarafından 1988 yılında EN 29000 standartları
olarak kabul edilmiştir.
EN (Europeane Norm), Avrupa Standardlarının kısaltmasıdır. EN Avrupa Birliğinde
standardlar arasında harmonizasyonu sağlamak için oluşturulmuştur. EN çalışma
sisteminde her ülkenin ağırlıklı oy hakkı olup, ülkeler arasında oylar eşit dağılmamıştır.
ISO 9000 standartları TSE tarafından 1988'de TSE 6000, 1991'de de TSE/ISO 9000
standartları olarak kabul edilmiştir. 1994 yılında ISO 9000'de yapılan değişiklik aynı
yıldan itibaren TSE tarafından da uygulanmıştır.
BELGELENDİRME
Hizmet sektörünün farklı alanlarında bir çok firma ISO 9000 kalite belgesi almıştır
ve almaktadır. Banka, finans, sigorta şirketleri, otel, sanayi ve ticaret il müdürlükleri,
sanayi odaları, turizm şirketleri, Askeriyenin bir çok bölümünde Orduevleri Müdürlükleri,
Personel Müdürlüğü, Harp Okulları, bu belgeyi almışlardır.
Belgeler üç yıllığına verilmekte olup belgelendirmeyi yapan kuruluş tarafından yılda
bir kez ara denetimler yapılmaktadır. Bu denetimlerde sisteme uygun olarak çalışılıp
çalışılmadığı denetlenir.
Belgelendirme yapan kurumlardan ise TSE, BVQI, SGS, RWTUV, TUV SUDWEST
sayabiliriz. Ülkemizde 1990 yılından beri belgelendirme işini TSE yapmaktadır. Ayrıca
yapılan ikili anlaşmalar çerçevesinde Almanya'dan DQS, İngiltere'den SGS Yarsley,
Fransa'dan AFAQ, İtalya'dan IMQ ve CESI, Danimarka'dan DS, Avusturya'dan ÖQS,
Norveç'ten NCS ve diğer ülkelerin ilgili kuruluşları ile ortak belgelendirme faaliyetleri
gerçekleştirilmektedir.
Türkiye'de telekomünikasyon sektörünün tedarikçisi konumunda olan bir çok
firma da ISO 9000 Kalite Güvence Sistemi belgesine sahiptir.
99
Dik
Telekomünikasyon işletmeciliği yapan Şirketler olarak ise Avrupa'da;
BT, Deutche
Telecom, Alcatel, France Telecom, PTT Post BV (NL), Swisscom, Telecom Italia,
Telefonica Espana Avrupa Kalite Yönetim Vakfının üyesidir
ve EFQM'in İş
Mükemmeliyetçiliği Modelini benimsemişlerdir.
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN FAYDALARI
•
Şirket personeli arasında insan ilişkileri geliştirilerek, iletişimin artması
sağlanır.
•
Bölümler arası koordinasyon güçlenir.
•
Takm ruhu ve çalışmaları geliştirilir.
•
Uygulanan eğitimler sonucu, nitelikli personel gücü artar.
•
Yeni işe girmiş bir personel, yapacağı işi, yazılı dokümanları okuyarak
öğrenebilir.
•
Motivasyon artar, çalışanların moralleri yükselir ve böylece huzurlu bir iş
ortamı sağlanır. Çalışan memnumiyeti artar.
•
Sorunlar zamanında ve oluşmadan önlenir.
•
Yerinde ve zamanında karar alma mekanizması işletilir.
•
Öneri sistemi getirileceği için, çalışanların fikirlerinin yönetime ulaştırılması
sağlanır.
•
Firma kültürü olumlu yönde gelişir ve herkes aynı lisanı konuşur.
•
Etkin bir yönetim sağlanır.
•
Maliyet ve zamandan tasarruf sağlar.
•
Müşteri şikayetleri azalır.
•
Önleyici faaliyetler sonucu olarak daha az servis-bakım yapılır.
İadeler azalı
100
Dik
BİR KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ NASIL KURULUR, HANGİ AŞAMALRI İÇERİR
Kalite yönetiminin sağlanabilmesi için kuruluş içinde belirli bir organizasyonel
yapının hazırlanması gereklidir. İşte kalite güvencesi sistemi bu yapının kapsamındaki
değişik kaynaklara ait ilişkilerin (personel, donanım vb) sorumlulukların, çalışma
yöntemleri, prosedür, iş akış şemaları ve görev tanımlamalarının dökümanlarla
tanımlanmasıdır. Kalite Güvence Sistemlerinin yetkin bir biçimde kurulup işletilebilmesi
için bu gerekliliklerin birbirlerini hiyerarşik olarak izlenmesi gerekir. İyi bir kalite sistemi,
taleplerin en ekonomik düzeyde karşılanması, yasal ve teknik gerekliliklerin yerine
getirilmesi, pazar araştırmasından servise kadar tüm süreçte kalitenin sağlanması ve
sürdürülmesine imkan sağlayacak şekilde olmalıdır.
Bir kalite Güvence Sisteminin organizasyonu için aşağıda belirtilen konuların
açıklığa kavuşturulması gereklidir. Bu noktanın aydınlatılması, Kalite Güvence
Sisteminin kuruluş amacı, kapsamı, ilgli sorumluluklarıi kaynakları vb konulara açıklık
getirilmesi açısından önem kazanmaktadır.
Bir kalitegüvence sistemi niçin belgelendirilmek istenmektedir?
Hangi standard referans alınacaktır?
Çalışmaların sorumlusu kim olacaktır?
Sistem hangi ürün veya ürünleri kapsayacaktır?
Fabrikalar
veya
fonksiyonlarının
yerleri
farklı
ise
koordinasyonu
nasıl
sağlanacaktır?
Kalite güvence sistemine geçiş nasıl olacaktır?(Bütün fabrikalar aynı anda mı,
birer birer mi?)
Yan sanayi var mı, varsa sisteme nasıl dahil edilecektir?
Kalite güvencesinin uygulanması için gerekli kuruluş yapısı , sorumluluklar,
prosedürler va kaynaklar olarak tarif edilebilecek olan kalite sisteminin etkin bir yapıya
sahip olabilmesi için , kaliteye doğrudan veya dolaylı olarak katkıda bulunan faaliyetler
tanımlanarak döküman haline getirilmeli ve aşağıda belirtilen şartlar sağlanmalıdır.
101
Dik
Genel ve özel kalite sorumlulukları açık ve net olarak tanımlanmalıdır. Kaliteye
katkısı olan her faaliyete ilişkin sorumluluk ve yetkiler açık olarak belirlenmeli; yetki ve
sorumluluk, belirlenen kalite hedeflerinin istenilen etkinlikte gerçekleştirilmesine olanak
verecek nitelikte olmalıdır. farklı faaliyetler arasındaki ilişki kontrolü ve koordinasyon
şekli tanımlanmalıdır. Yönetim, kuruluş içi kalite güvencesi ve gerektiğinde kuruluş dışı
kalite güvencesinden sorumlu olacak yetkiliyi seçebilmeli; bu şekilde yetki verilen kişiler
, belirtilen sitemin kurulmasında mevcut ve olabilecek kalite problemlerinin belirlenmesi
ve çözüm veya önlemlerin başlatılması üzerinde önemle durulmalıdır.
Kalite Güvence Sistemi ile ilgili olan kuruluş yapısı, işletmenin genel yönetimi
içerisinde açık olarak belirlenmelidir. Yetki sınırları ve iletişim tanımlanmalıdır. Yönetim,
kalite politikalarının yerine getirilmesi ve kalite hedeflerine ulaşılmasında esas olan tyeterli ve uygun kaynakları temin etmelidir. Bu kaynaklar; insan gücü ve uzmanlığını
tasarım, geliştirme, imalat ve muayene teçhizatını , enstrümantasyon ve bilgisayar
programını , kapsayabilir. Yönetim, personelin yeterliğini sağlamak için gerekli uzmanlık,
tecrübe ve eğitim seviyesini belirlemeli; işletme kaynaklarının planlı ve zamana bağlı
olarak tahsisi için yeni ürün, proses ve hizmetlerle (yeni teknolojiyi de kapsayan ) ilgili
pazar durumu ve hedeflerini etkileyen kalite faktörlerini tanımlamalıdır. Ayrıca bu
kaynakları ve tecrübeleri kapsayan program ve çizelgeler , işletmenin tüm hedefleri ile
uyumlu olmalıdır.
Kalite Sistemi, kaliteyi etkileyen tüm faaliyetlerin yeterli ve sürekli olarak
kontolünün yapılabileceği şekilde oluşturulmalıdır. Yönetim sistemi, problemlerin
oluşmasına engel olmak amacıyla hataların düzeltilmesinin yanı sıra önleyici faaliyetlere
önem verilmelidir. Etkili bir kalite sistemine ilişkin farklı faaliyetleri koordine eden işletme
prosedürleri, kalite politikaları ve hedefleri yerine getirmek, temin, üretim ve satış gibi
çeşitli faaliyetlerin hedef ve performansını ortaya koymalıdır. Bütün bu yazılı prosedürler
basit, belirgin ve anlaşılabilir kılacak şekilde şeffaf olmalı; kullanılacak metotları yerine
getirilecek olan kriterleri açıkça belirtmelidir.
102
Dik
Ancak, sıralanan bu şartları sağlayabilen bir kalite sisteminde, kalitenin güvence
altında olduğunu söyleyebilmek olasıdır. Başarılı bir sistemde olması gerekenleri açıkça
izah ettikten sonra biraz da sistem kurulurken izlenmesi gereken yöntemlerden
bahsetmek yerinde olacaktır. Kalite Güvence Sistemi kurulurken aşağıdaki sürecin
izlenmesi sistemden daha iyi neticeler alınmasına imkan verecektir.
1. Üst ve Orta Düzey Yönetim İçin kalite Eğitimi
Burada kesin olarak şunu unutmamak gerekir ki; üst yönetimin benimsemediği bir
şeyi personelin benimsemesi mümkün değildir. Bunun için çalışmalara başlamadan
önce başta tepe yöneticileri olmak üzere tüm yöneticilere sistem ve yapılması gereken
faaliyetler hakkında eğitim verilmelidir. Çünkü Kalite Güvence Sistemi'nin kurulması ve
beklenen yararın elde edilmesinde üst ve orta düzey yönetime önemli görevler
düşmektedir. Bu nedenle üst ve orta düzey yönetime verilecek eğitim daha kapsamlı ve
uygulamaya yönelik olmalıdır.
2. Organizasyon
Şirketin büyüklüğüne ve faaliyet alanına bağlı olarak bir organizasyon
gerçekleştirilmelidir. Mamul ve proses sayısı ile hedeflenen kalite düzeyi projenin
kapsamını belirleyecektir. Projeyi genel müdüre bağlı bu konuda bilgi ve deneyime sahip
bir üst düzey yöneticinin yürütmesi tercih edilmelidir. Bu sorumlu yöneticinin tipik olarak
vaktinin yarısından fazlasını bu çalışmaya ayırması sağlanmalıdır. Her departmanda en
az bir kişi kendi biriminde bu konu ile sorumlu tutulmalıdır. Sadece bu iş için yeni eleman
istihdam edilmesi işyerindeki mevcut elemanların bu işleri bir ek görev alarak
üstlenmeleri tercih edilmelidir. Bazı kuruluşlar sistemin kurulması işini tamamen bir
danışmana devretmektedirler. Böyle bir uygulama ilk zamanlarda verimli görünmesine
karşın ileriki aşamalarda çeşitli sakıncalar doğurmaktadır.
103
Dik
3. Kalite Politikasının Oluşturulması
Sistem
kurma
çalışmalarının
en
önemli
adımı
kalite
politikalarının
oluşturulmasıdır. Politika 3 ile 5 yıl değiştirilmeyecek ve işletmenin kaliteye uzun erimli
bakışını yansıtacak şekilde hazırlanmalıdır. Uzun vadeli olarak düşünülmeyen bir
politikayı gerçekleştirme olasılığı oldukça düşüktür. Oluşturulan kalite politikası her
çalışana duyurulmalı ve verilen eğitimlerle anlatılmalıdır. İşletme girişine, imalathaneye
kısaca çalışanların karşılaşabileceği her bölüme asılmalı ve politikanın anlaşılması
sağlanmalıdır.
4. Ön Değerlendirme
Kalite
güvence
sisteminin
kurulmasına
başlarken
yapılması
gereken
faaliyetlerden bir de " iç denetim " uygulanarak mevcut durumun değerlendirilmesidir. Bu
ön değerlendirme sonuçalrına göre sistem geliştirme projesi şekillendirilecek ve
aksaklıklar daha net bir şekilde anlaşılmış olacaktır.
5. Kalite Master Planının Hazırlanması
Kalite master planı, kalite sistemi kurulması çalışmalarının yönlendirilmesi ve
planlanan işlemlerin uygun zamanlarda yapılıp yapılmadığının kontrol edilmesi
açısından önem arzetmektedir. Bunun için ön değerlendirmede ortaya çıkan öncelikler
ışığında kapsamlı bir plan yapılır. Bu planda safhalar ve yapılacak işin mahiyetinin
yanısıra görevler ve tahminlerin hangi zaman aralığında gerçekleşmesi gerektiği ay ve
yıl bazında belirtilir.
Bu planda çalışanların benimseyeceği ve ulaşma yollarının da tarif edildiği kalite
hedefleri de belirtilmelidir. Kalite hedefi ulaşılması gereken performans düzeyidir.
6. Kalite Kampanyasının Başlatılması
Kalite güvence sistemi kurma çalışmalarının bir kampanya şeklinde yürütülmesi
oldukça yararlıdır. Düzenlenecek bu kampanya tüm çalışanların ilgi ve dikkatini çekecek,
katılımcılıklarını arttıracak , bazı etkinliklerle desteklenmelidir.
104
Dik
7. Personel İçin Kalite Eğitimi
Kaliteyi etkileyen en önemli unsurlardan bir tanesi de işletme çalışan personelidir.
Personel
için
işletme
içinde
onların
anlayacağı
biçimde
eğitim
programları
hazırlanmalıdır. Sorun çözümünde üreticilik yönlerinin geliştirilmesi ve sorunun
kaynağına inilmesi için " çalışma grupları" başka bir ifade ile " Kalite Kontrol Çemberleri"
kurulmalı ve kalite güvence sistemi ile ilgili kavramlar anlatılmalıdır.
8. İş Akış Diyagramlarının Hazırlanması
İşletme politikaları ve hedefleri belirlendikten sonra iş akış diyagramları
hazırlanmalıdır.
Burada amaç;
Kalite güvence sistemlerinin uygulama alanlarını belirlemek,
Prosedür ve talimat uygulama alanını belirlemek
"İç Müşteri" anlayışı oluşturmak,
Geri veri noktalarını belirlemek,
Personel eğitimi olarak kullanmaktır.
9. Döküman Hazırlama ve Yayın Değişikliği Prosedürü İle Döküman
Hazırlama Kuralları Talimatının Hazırlanması
Talimatlar, prosedürle, formlar ve tüm dökümanların hazırlanmasında firma
genellikle farklılığa ve karmaşaya yol açmamak için döküman hazırlama yayın ve
değişikliği prosedürü ile döküman hazırlama kuralları talimatı oluşturulmalıdır. Döküman
hazırlama yayın ve değişikliği prosedürünün hazırlanmasındaki amaç ; kalite sistem
dökümantasyonunun hazırlanması, yürürlüğe konması ve revize edilmesi, ayrıca onay
ve yürülük yetkisinin kimlere ait olduğunun tanımlanmasıdır. Bu işlemler tamamlandıktan
sonra projeyi yürüten grubun nezaretinde gerekli dökümanlar standardlarda belirtildiği
gibi her bölümün ilgililerinin de bilgi ve görüşleri alınarak hazırlanır.
105
Dik
10. Uygulamanın Değerlendirilmesi
Yapılan plandaki hedeflere ulaşıp ulaşılmadığı zaman içerisinde periyodik olarak
değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmenin nasıl yapılacağı , kimlerin katılacağı ve
değerlendirme sonuçlarının nasıl uygulamaya dönüştürüleceği ayrıca yapılacak
toplantılarda belirlenir ve ilgililere duyurulur.
11. İç Denetim
Sistemin tüm bireylerde ve bütün öğeleri ile uygulandığına kanaat getirildiğinde
bir iç denetim uygulaması yapılır. Bu denetimin amacı kuruluşun dış denetime hazır hale
gelip gelmediğinin belirlenmesidir. Denetim kuruluş içerisinden eğitim verilen kişiler
tarafından bir bölümün diğer bir bölümü denetlemesi şeklinde gerçekleştirilebilir. Bu
denetime genel müdürde katılır. Bütün birimleri kapsaması hedeflenir. Ancak çok büyük
ve faaliyetler çok aşamalı ise genel müdürün tüm denetimlere katılması mümkün
olmayabilir.
12. Dış Denetim
Kuruluş içi denetim sorunlarını değerlendirir, eksiklikler veya yanlışlıklar varsa
düzeltilir, böylece sistem kurularak dış denetime hazır hale getirilmiş olur. Daha sonra
dış denetim yapılarak sistemin tarafsız bir gözle incelenmesi gerekir. Dış denetim,
müşteri tarafından düzenlenilebileceği gibi bir denetçi tarafından da gerçekleştirilebilir.
Belgelendirme için yapılacak denetimler belli bir prosedüre tabidir.
13. Gelişme
Kalite Güvencesi Sistemlerinde prosesin kontrol altına alınmasını garanti etmek
için imalat prosesinin atölye düzeyindeki kritik tüm birleşme noktalarında ayrı ayrı ,
kontrol şemaları kullanılır. Bu yolla makine performansının sürekli zaman içinde tahmin
edebilir olması sağlanabilir. Standardlar kurulabilir ve prosesin bu standardlara uygun
olması için gerekli düzenlemeler operatörler tarafından yapılabilir.
106
Dik
KALİTE GÜVENCE SİSTEMİNİN DENETLENMESİ(AUDİT)
AUDİT(TETKİK): Kalite Tetkiki, kalite ile ilgili faaliyetlerin ve sonuçlarının ,
planlanan düzenlemeler uyup uymadığının, bu düzenlemelerin etkili olarak uygulanıp
uygulanmadığının ve amaca ulaşmak için uygun olup olmadığının sistematik ve tarafsız
olarak incelenmesidir. Audit, belirlenmiş yöntem , talimat, spesifikasyon , norm, kural,
program ve diğer dökümanların mevcudiyetlerinin ve etkin bir şekilde kullandıklarının
somut
deliller
,
muayene,
kontrol
ve
değerlendirme
yöntemleri
vasıtasıyla
belgelendirilmesidir denilebilir.
Kalite tetkikleri dört ana grupta toplanabilir; kalite sistemi kalite tetkiki, proses
kalite tetkiki, ürün kalite tetkiki, hizmet kalite tetkiki
Auditin safhaları; Planlama/hazırlama, gerçekleştirme, raporlama, tekrarlama
işlemidir.
KALİTE EL KİTABI VE HAZIRLANIŞI
Kalite el kitabı bir işletmenin “Kalite Vitrini” olarak tanımlanabilir. Herhangi bir mağazaya
alışveriş için gelen bir müşteri, öncelikle vitrine bakar, vitrinden tatmin olursa mağazaya
girer ve istediği ürünü daha yakından inceleyerek alış-veriş işlemini bitirir. Bir işletmenin
ya da kuruluşun kalite el kitabında, mevcut ve potansiyel hizmet alıcıları için kullanıma
uygunluk kriterlerini karşılayacak yöntemler açıklanır ve böylece alıcı işletmenin kalite el
kitabını inceledikten sonra işletmenin denetimini yaparak kaliteye olan bağlılığını ve
uygulamalarını doğrular Bu bağlamda kalite el kitabı bir kuruluşun kaliteyi güvence altına
almak için kullandığı yöntemleri genel olarak açıklar. Bir başka ifadeyle bir kalite el
kitabında kaliteyi güvence altına almak için “ne” yapılması gerektiği açıklanır. İlgili
faaliyetlerin yapıldığı yerlerde olması gereken detaylı prosedürler ve talimatlarda ise
kaliteyi güvence altına almak için “ne” yapılması gerektiğine ek olarak o faaliyete ait
daha detaylı uygulamaların açıklamaları yer almaktadır.
Kalite el kitabının ilk amacı, sistemin uygulanması ve bunun sürekliliğinde kalıcı
bir referans olarak hizmet ederken Kalite Güvence Sistemi’nin yeterli tanımının
107
Dik
yapılmasını temin etmektir. Kalite el kitabı kapsamında değişiklikler, tadilatlar revizyon
veya ekler yapmak için yöntemler geliştirilmeldir.
Kalite el kitabı, ürün kalitesini destekleyen tüm departmanların faaliyetleri için,
standardlara uygun olarak hazırlanmış prosedürler tarafından desteklenir. İşçilere rehber
oluşturmak amacıyla kaliteye ait detaylı planlar ve çalışma talimatları hazırlanır. Tüm bu
talimatlar, kalite kontrol amaçlarına uygun faaliyetlerin sonuçlarını içeren ve analizlere
baz oluşturacak kayıtlar, standart formlar, gerekli görülen düzeltici faaliyetler tarafından
desteklenir.
Kalite el kitabı ile ilgili olarak yukarıdaki gibi yer alan bu gereklilik,
belgelendirmeye esas diğer standardlara yer almamaktadır. Ancak gerek belgelendirme
kuruluşları, gerekse müşteriler işletmelerin kalite el kitabı hazırlamalarını bir koşul olarak
öngörmektedir. Kalite el kitabı bir standard gerekliliği olarak hazırlanmasının yanında
aşağıda açıklanan bazı önemli yararlar da sağlamaktadır.
Yönetim, personel, müşteriler ve tedarikçiler arasında kalite amaçlarına uygun çift
yönlü bir iletişim sağlar.
Uygun bir örgüt imajı oluşturarak müşterilerin güvenini kazanmayı ve kesin
tanımlanmış olan anlaşmaya dahil tüm taleplerin karşılanmasını sağlar.
Etkin bir kalite güvencesine uygun malzeme temini için tedarikçileri zorlar.
Böylece giriş kontrol işlemlerini azaltmasını sağlar.
Kalite el kitabı, çalışanların sürekli olarak kalite programındaki sorumluluklarının
bilincinde olmasını sağlayan çok yararlı bir yönetim aracıdır.
Organizasyonel yapı ve çeşitli faaliyet gruplarının sorumluluklarını tanımlar ve
kaliteyi ilgilendiren tüm konularda, çeşitli kademeler arasında yatay ve dikey haberleşme
kanalları oluşturur.
Dokümantasyonlar sistemi çeşitli kademelerden oluşur ve bir üstteki sırayı
destekleyen her bir kademe daha detaylı hale gelmektedir. Dökümantasyon sisteminin
en tepesinde kalite el kitabı vardır.
Kısaca kalite güvence sisteminin elemanlarını
tanımlar . Prosedürler ve talimatlar ise, yapılan iş ile ilgili olarak; “Ne” gerçekleştirilecek,
108
Dik
“Nerede” gerçekleştirilecek, “Kim” gerçekleştirecek, “Nasıl” gerçekleştirilecek, “Ne
zaman” gerçekleştirilecek, “Neden” gerçekleştirilecek, gibi sorulara cevap veren
dokümandır. Prosedür, talimatlar ve destek dokümanları işi yapan kişilerin bilgi ve
deneyimlerinden yararlanılarak onlar arasından gönüllülerin katılımıyla hazırlanırsa daha
verimli neticeler alma imkanı sağlanacaktır.Kalite el kitabı özenle ve çok dikkatli bir
şekilde hazırlanmalı ve kaliteyi ilgilendiren konularla direkt olarak ilgilenen tüm grup ve
kişilere ait bilgileri içermelidir.
109
Dik
KALİTE EL KİTABI
Politikalar, hedefler ve kalite sistemi
KALİTE SİSTEM(GÜVENCE) PROSEDÜRLERİ
Bölümler Arası İlişkiler, Sorumluluklar, İş Akışları, Kaliteyi Etkileyen
Faaliyetler Nasıl Gerçekleşiyor, Kimler Tarafından Ne Zaman
KALİTE GÜĞVENCE İŞ TALİMATLARI
Bölümlerin Detaylı Talimatları, Çalışma Talimatları, Operasyonel Talimatlar,
Teknik Spesifikasyonlar, Çizimler, Test/Kontrol
Talimatları...
Formlar, kayıtlar, tablolar
KALİTE EL KİTEBININ HAZIRLANMASI
Bir kalite el kitabını hazırlamak için en iyi yol sıfırdan başlamak veya eğer varsa
halen mevcut olanı değerlendirilmektedir. Kalite el kitabının gerçek karakteristiği ,
belgelediği kalite sistemine göre değişir. Örneğin , kapasitesi sınırlı küçük bir
organizasyon el kitabını tek bir kılasör içinde muhafaza edebilir. Daha büyük ve/veya
karmaşık organizasyonlar , firma, bölümler veya uzmanlık alanları için (tasarım,üretim ve
110
Dik
iş talimatları) ayrı kalite el kitaplarına ihtiyaç duyabilirlerç Kalite el kitabının
geliştirilmesinde özen ve dikkat göstermek gereklidir. Çünkü bir kalite sisteminin
tetkikinde ilk adım , kalite el kitabının gözden geçirilmesi olacaktır. Bu tetkikte tetkikçi,
sistemin bekleneni karşılayamadığı sonucuna varacak olursa , firmanın ISO-9000’e kayıt
şansı çok küçük olacaktır.
Kalite sisteminde ilk adım dökümanları hazırlamaktır. Doküman hazırlamaya,
kalite el kitabı ve prosedürleri yazmakla başlanır.
Kalite el kitabı organizasyonun kalite politikasının nasıl başladığını gösteren bir
dökümandır. Hacimli olmamalı, sadece yol gösterici olmalıdır. Genelde işletmeler kalite
el kitabı içinde işletmenin bütün faaliyetlerini gösterme eğilimdedirler. Oysa bu bir
yönetim el kitabı değil, kalite el kitabıdır. Kalite el kitabı amaçları başarmak için , kalite
yönetim sistemlerinin nasıl çalıştığını , nelerin yapıldığını , ihtiyaç duyulduğunda gerekli
dökümanlara nasıl ulaşılacağını gösteren bir dökümandır. Yani politikaları, prosedürleri
ve uygulamaları içerir.
Kalite el kitabı yazmanın bir standardı yoktur. Her organizasyonun kendi
dökümantasyon sistemine uygun bir kalite el kitabı yazılmalıdır. İşletmenin gerçek
sistemlerini ve politikalarını tanımlamalıdır. Kalite el kitabı yazımında organizasyonun
büyüklüğü de önemlidir. Binlerce kişinin çalıştığı bir organizasyonda bölümlere veya
fonksiyonlara göre kalite el kitabı yazılabilir.
Kalite el kitabı yazımında önce faaliyetler gruplandırılır ve gruplar sınıflandırılır.
Sonra standard gerekleri bu gruplara tahsis edilir. Organizasyonun kalite el kitabı,
standardı bir şablon gibi yansıtabilir. Veya yönetim fonksiyonları ve faaliyetleri altında
gruplandırabilir.
Kalite el kitabının yapısı organizasyon ve prosesteki değişiklikleri içeren bir
şekilde hazırlanır. Bu yüzden sayfa, sayfa ve sayfaları çıkarılıp takılabilen bir sistemle
yazılması uygun olur veya varsa düzeltmeler bilgisayarda da yapılabilir. Kalite el kitabı
yazarken sistemin standard gereklerini karşılayıp karşılamadığı da görülmüş olur.
Sistemin aksayan yönlerini düzeltmek için neler yapabileceğimizi araştırırız. Eğer küçük
111
Dik
bir değişiklik yapılacaksa , el kitabına ilave yapılır, yok eğer büyük bir değişiklik varsa o
sayfa yenisiyle değişitirilir.
Geniş bir üretim grubunun bir bölümüne ait bir kalite el kitabı aşağıdakileri içine
almalıdır:
-
Kalite El Kitabının Güvenirliliği
-
Dağıtım Listesi
-
Kalite Politikası
-
Kitabı barındıranların değişiklikleri kaydetme sorumluluğu
-
Terimler ve Tanımlar
-
Organizasyon Şeması
-
İşlemlerin blok diyagramları
-
Bölüm 1: Yönetimin Sorumluluğu
-
Bölüm 2: Kalite Sistemi
-
Bölüm 3: Sözleşmenin gözden geçirilmesi
-
Bölüm 4: Satın alma
-
Bölüm 5: Müşterinin temin ettiği ürün kontrolu
-
Bölüm 6: Ürün tanımı ve izlenebilirliği
-
Bölüm 7: Proses Kontrolü
-
Bölüm 8: Muayene ve Deney
-
Bölüm 9: Muayene, ölçme ve deney techizatı
-
Bölüm 10: Muayene ve Deney Durumu
-
Bölüm 11: Uygun olmayan ürün kontrolu
-
Bölüm 12: Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler
-
Bölüm 13: Taşıma, depolama, ambalajlama, muhafaza ve sevkıyat
-
Bölüm 14: kalite kayıtları
-
Bölüm 15: İç Kalite Denetimi
-
Bölüm 16: Eğitim
-
Bölüm 17:İstatistiksel Teknikler
112
Dik
KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ KAPSAMINDAKİ KAVRAMLAR TERİMLER VE
TANIMLAR
YÖNETİME İLİŞKİN KAVRAMLAR
AKREDİTASYON: Gerekli bilgi ve yetkilerle donatılmış bir üst organ tarafından
bir mümessil, servis, birey veya operasyonel grubun belirlenen konularda (sistem,
personel, ürün, labaratuar...) belgelendirme yetkisine ha,z kılınması
SİSTEM: Birbirleriyle ilişkili veya etkileşim halindeki elemanların oluşturduğu
nesne
KONFİGÜRASYON: Sistem elemanlarının düzenlenmesi
YÖNETİM: Politika ve amaçların oluşturulmasına ve bu amaçlara ulaşılmasına
yönelik koordineli faaliyetler.
ÜST YÖNETİM: Kuruluşu en üst seviyede yöneten veya kontrol eden kişi veya
grup.
YÖNETİM SİSTEMİ : Politika ve amaçların oluşturulması ve bu amaçlara
ulaşılmasına yönelik sistem
NESNE ( OBJECT): İdarak edilebilen veya akla yatkın olan herşey.
ŞART: Belirtilen ihtiyaç veya beklentiler
BELİRTİLEN ŞART: Belirtilen ihtiyaç veya beklentiler.
KALİTE ŞARTI: Nesnenin toplam karakteristiği ve bu karakteristiklerin değerleri.
KABİLİYET(YETERLİLİK): Nesnenin, ürünü, bu ürünün şartını yerine getirecek
şekilde gerçekleştirilebilmesi
KALİTE: Pratik; İhtiyaçların ve beklentilerin karşılanması,Teknik; İhtiyaçlarla ve
beklentilerle ilgili nesnenin doğası(kalite karakteristikleri)
DERECE: Aynı fonksiyonel kullanıma sahip nesnelerin değişik kalite şartlarına
verilen kategori veya seviye
113
KALİTE
YÖNETİM
SİSTEMİ;
Kalite
Dik
politikasının
ve
kalite
amaçlarının
oluşturulması ve bu amaçlara ulaşılmasına yönelik sistem.
KALİTE YÖNETİMİ; Kalite yönetim sisteminde kullanılan proseslerin tümü.
TOPLAM KALİTE; Kuruluşun tamamını kapsayan kalite yönetimi
KALİTE POLİTİKASI: Üst yönetim tarafından resmi olarak ifade edilen kuruluşun
kaliteye ilişkin genel niyetleri ve yönüdür. Kalite politikası kalite amaçları için çerçeve
görevi görmelidir.
KALİTE AMACI; Kaliteyle ilgili ulaşılmak istenen şey.
* Politikadan kaynaklanır,
* Değişik seviyelerde belirlenir,
* Kalite amaçları operasyonel seviyede kantitatif olmalıdır.
KALİTE PLANLAMASI; Kalite yönetiminin kalite politikasını, kalite amaçlarını ve
kalite
şartlarını
oluşturmaya
ve
yorumlamaya
odaklanmış
ve
bunların
nasıl
gerçekleştirileceğini belirleyen parçasıdır.
TASARIM; Şartları bir dizi ürün karakteristiğine dönüştüren proses.
KALİTE KONTROL: Kalite şartlarını yerine getirmeye odaklanmış kalite
yönetiminin bir parçası
KALİTE GÜVENCE; Uygun kalite şartlarının yerine getirilmesi için güvencenin
sağlanmasına odaklanmış kalite yönetiminin parçası
KALİTE İYİLEŞTİRMESİ: Kalite yönetiminin etkinliğinin ve veriminin arttırılmasına
odaklanmış kalite yönetiminin bir parçası
KURULUŞA İLİŞKİN KAVRAMLAR
TEDARİKÇİ: Ürünü tedarik eden
İLGİLİ TARAF: Kuruluşun başarısıyla ortak ilgisi olan grup veya kişi
114
Dik
PROSES VE ÜRÜNLE İLGİLİ KAVRAMLAR
PROSES: Kaynakları kullanarak girdileri çıktılara dönüştüren faaliyetler sistemi.
ÜRÜN: Prosesin sonucu
ÇALIŞMA ORTAMI: Kişinin, altında faaliyet gösterdiği şartlar
UYGUNLUKLA İLGİLİ KAVRAMLAR
ÖNLEYİCİ
FAALİYET:
Potansiyel
uygunsuzlukların
nedenlerinin
ortadan
kaldırılması için yapılan faaliyetti
DÜZELTİCİ
FAALİYET:Mevcut
uygunsuzlukların
nedenlerinin
ortadan
kaldırılması için yapılan faaliyettir.
Not: Düzeltici faaliyet, uygunsuzluğun tekrarının önlenmesi içindir. Önleyici
faaliyet uygunsuzluğun oluşmadan önlenmesi içindir.
TETKİKLE İLGİLİ KAVRAMLAR
TETKİK: Belirlenen konuyla ilgili şartların ne derecede yerine getirildiğinin
sistematik ve objektif olarak belirleme faaliyetidir.
BİLGİYE YÖNELİK KAVRAMLAR
DÖKÜMAN: Bilgi içeren ortam
PROSEDÜR: Bir faaliyetin yürütülmesi için belirlenmiş yöntem
KALİTE EL KİTABI: Kuruluşun kalite yönetim sistemini tanımlayan döküman
KALİTE PLANI: Spesifik durumlarda uygulanacak kalite yönetim sisteminin
elemanlarını açıklayan doküman
115
Dik
KAYNAKÇA:
ŞİMŞEK, Muhittin, Sorularla Toplam Kalite Yönetimi ve Kalite Güvence
Sistemleri, Alfa Yayınları, İstanbul, 2000
ŞİMŞEK, Muhittin, Toplam Kalite Yönetimi, Alfa Yayınları, İstanbul, 2001
ÇETİN, Canan, AKIN, Besim, EROL, Vedat, Toplam Kalite Yönetimi ve Kalite
Güvence Sistemi, Beta Yayınları, İstanbul,2001
BAĞRIAÇIK, Atilla, Örnek ISO 9000 Kalite El Kitabı, Bilim Teknik Yayınevi,
Eskişehir,1995
HALİS, Muhittin, Paradigmadan Uygulamaya Toplam kalite Yönetimi ve ISO 9000
Kalite Güvence Standardları, Beta Yayınları, İstanbul,2000
ŞALE,İsmail, Toplam Kalite Uygulamaları, Seçkin Yayınevi, Ankara,2001
ESİN, Alp, ISO 9001:2000 Işığında Hizmette Toplam Kalite, Metsu Yayınları,
Ankara, 2002
Standardizasyon ve Kalite, TSE yayını, İstanbul, 1995
116

BÖLÜM 4

Transkript

Benzer belgeler

1.1 Kalitenin Öncüleri - Endüstri Mühendisliği Bölümü

Kalite`de büyük ödül Bilim İlaç`ın

kalite yönetimi

işlemler yönetimi

Quality management systems — Requirements

Standardizasyon

Türk Yargı Sisteminde Toplam Kalite

Prosedürler - Çanakkale 112

kalite ve toplam kalite yönetimi