european commıssıon

AVRUPA KOMİSYONU
İŞLETME VE SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
KOBİ’lerde rekabetçiliğin teşviki
BİLİRKİŞİ HEYETİ NİHAİ RAPORU
KÜÇÜK İŞLETMELER İÇİN MUHASEBE SİSTEMLERİ
- ÖNERİLER VE İYİ UYGULAMALAR
Kasım 2008
Yasal Uyarı
Bu proje Avrupa Komisyonu ve ulusal yetkililerin atadığı muhasebe alanında uzman bilirkişiler
tarafından, Avrupa Komisyonu İşletme ve Sanayi Genel Müdürlüğünün koordine ettiği Çok Yıllı
Girişim ve Girişimcilik Programı kapsamında yürütülmüştür.
Çalışma her ne kadar Komisyon görevlilerinin kılavuzluğunda ve Üye Devletlerin atadığı
bilirkişiler tarafından yapılmış olsa da, bu belgede ifade edilen görüşler Avrupa Komisyonu veya
Üye Devletlerin fikrini yansıtmak zorunda değildir.
Alındığı kaynağın bildirilmesi koşuluyla çoğaltma izni vardır.
Ek bilgi:
Avrupa Komisyonu
İşletme ve Sanayi Genel Müdürlüğü
Unit E.3: Zanaatkar, küçük işletme, kooperatif ve ortaklar
Faks: +32-2-299.81.10
E-mail: [email protected]
Diğer projelerle ilgili bilgiler:
Avrupa Komisyonu ile ulusal idareler tarafından müşterek yürütülen ve girişimciliğin teşvik
edilmesi konularına değinen diğer projelerle ilgili bilgiler aşağıdaki web adresinden temin
edilebilir:
http://ec.europa.eu/enterprise/entrepreneurship/support_measures/
İÇİNDEKİLER
YÖNETİCİ ÖZETİ
1. GİRİŞ
...........................................................................................5
.......................................................................................................7
1.1. Arka Plan........................................................................................................7
1.2. Proje amacı ve yöntemi..........................................................................9
1.3. Projenin sonucu...................................................................................10
1.4. Tanımlar ve bilgi kaynakları...........................................................10
2. PROJE KAPSAMI......................................................................................11
2.1. Birinci katman.........................................................................................................11
2.2. İkinci katman....................................................................................................11
2.3. Üçüncü katman.......................................................................................................12
3. FİNANSAL TABLO KULLANICILARI VE İHTİYAÇLARI..........................13
3.1. Kullanıcılar ...........................................................................................................13
3.2. İhtiyaçları ...........................................................................................................13
4. MUHASEBE SİSTEMLERİ......................................................................................14
4.1. İç Muhasebe ..........................................................................................14
4.2. Dış Muhasebe .........................................................................................14
4.3. Vergi muhasebesi ................................................................................................15
5. MUHASEBE ÇERÇEVESİ..............................................................................15
5.1. Muhasebe ilkeleri......................................................................................16
5.1.1. Nakit esaslı muhasebe........................................................................16
5.1.2. Tahakkuk esaslı muhasebe...................................................................16
5.1.3. Eşleştirme ilkesi ......................................................................16
5.1.4. Önemlilik kavramı............................................................................16
5.2. Dış finansal tablolara ait ilkeler.....................................................17
5.2.1. Doğru ve dürüst sunum ilkesi........................................................17
5.2.2. İşletmenin sürekliliği ilkesi..............................................................17
5.2.3. İhtiyatlılık ilkesi......................................................................17
5.2.4. Açılış bakiyesi ilkesi...........................................................17
5.2.5. Tutarlılık ilkesi..................................................................17
5.2.6. Ayrı değerleme ilkesi........................................................17
6. MUHASEBE İŞLEMLERİNİN KAYDI........................................... 18
6.1. Finansal kayıtlar .............................................................................................18
6.2. Çift girişli defter tutma..............................................................................18
6.3. Hesap cetveli .............................................................................................18
7. FİNANSAL TABLOLARIN BİLEŞENLERİ................................................19
7.1. Hedefler ........................................................................................................19
7.2. Türe göre Kar zarar hesabı.....................................................................19
7.3. Fonksiyona göre kar zarar hesabı.................................................................19
7.4. Bilanço ...................................................................................................20
7.5. Nakit akış tablosu.........................................................................................21
7.6. Diğer finansal tablolar...............................................................................21
8. İYİ UYGULAMALAR .................................................................................................21
8.1. Kullanıcılar ve ihtiyaçları.......................................................................................22
8.2. Muhasebe çerçevesi....................................................................................22
8.2.1. Tahakkuk esaslı muhasebe...................................................................22
8.2.2. Eşleştirme ilkesi......................................................................22
8.2.3. Doğru ve dürüst sunum ilkesi ........................................................23
8.3. Muhasebe işlemlerinin kaydı.............................................................23
8.3.1. Çift girişli defter tutma................................................................23
8.3.2. Hesap cetveli ...............................................................................23
8.3.3. Finansal kayıtlar...............................................................................23
8.4. Finansal tablolar........................................................................................24
9. SONUÇLAR .......................................................................................................24
BİLİRKİŞİ HEYETİ ÜYELERİ..........................................................................25
EKLER 1-12
YÖNETİCİ ÖZETİ
AB-27’de finansal olmayan işletme ekonomisinde 2005 yılı itibariyle yaklaşık 20 milyon işletme
bulunuyordu; bu işletmelerden %99.8’i KOBİ iken çoğunluğu mikro işletmelerdi. KOBİ dostu iş
çevresinin (Küçük İşletmeler Kanunu’nda olduğu gibi) hem Topluluk hem de Üye Devletler
düzeyinde Avrupa’da büyüme ve işler açısından önemli olduğu kabul edilmektedir. Tekstil, ağaç
ürünleri, metal ürünler, yayıncılık, inşaat ve mobilya yapımı gibi bazı kilit endüstrilerde, tüm
işlerin %70’inden fazlasına tekabül etmektedir.
İster büyük ister küçük işletme olsun bir işletmenin başarılı bir şekilde yönetilmesi için uygun
muhasebe bilgilerinin önemli olduğu kabul edilmektedir. AB düzeyinde, borsaya kayıtlı şirketler
için Uluslararası Muhasebe Standartları/Uluslararası Finansal Raporlama Standartları gibi bir
muhasebe mevzuatı bulunurken, kayıtlı olmayan sınırlı sorumlu şirketler için Muhasebe
Direktifleri gibi Dördüncü ve Yedinci Direktifler bulunmaktadır. Ancak, AB düzeyinde kayıtlı
şirket ya da sınırlı sorumlu şirket olmayan ve genelde küçük işletmeler olarak atıfta
bulunduğumuz işletmeler için uygulamada herhangi bir muhasebe mevzuatı yoktur. Uygun
muhasebe bilgilerinin küçük işletme sahipleri ve yöneticileri ile farklı hissedarları için taşıdığı
önemden dolayı, AB düzeyinde bir düzenleme bulunmaması durumunda Üye Devletlerde
uygulanan farklı muhasebe sistemlerinin incelendiği bir projenin bulunması gerektiği kabul
edilmiştir.
Bu projenin amacı küçük işletmelerin sahipleri, yöneticileri ve diğer hissedarlarına uygun finansal
bilgilerin sunulması için muhasebe sistemlerinin nasıl geliştirileceğine ilişkin görüşler ortaya
atmaktır. Bu da Üye Devletlerde küçük işletmelerin muhasebe sistemleri alanında görüşlerin
tanımlanması ve görüş alışverişi yoluyla gerçekleştirilebilir. Amaç hiçbir şekilde AB veya ulusal
düzeyde düzenlemeler ve idari yükler getirmek değildir, bu durum zaten küçük işletmeler için iş
çevresini sadeleştirme ve idari yükleri azaltma hedefine aykırı olacaktır; dolayısıyla AB
düzeyinde muhasebe mevzuatını değiştirme tasarıları bu projenin kapsamını aşmaktadır.
Projenin kapsamını tanımlarken, AB düzeyinde mevcut muhasebe mevzuatına ait üç katmanlı bir
model kullanmanın faydalı olacağı kabul edilmiştir. Bu projenin odak noktası olan küçük
işletmeler üçüncü katmana ait olarak tanımlanmıştır, örneğin şahıs şirketleri/tüccarlar ve sınırsız
sorumlu ortaklıklar gibi.
Küçük işletmelerde uygulanan muhasebe sistemlerine ilişkin Üye Devletlerden toplanan veriler
temelinde, ulusal idarelerin ve ticari işletmelerin bilirkişileri özel koşulları ve ihtiyaçlarına göre
küçük işletmeler için uygun kabul edilebilecek muhasebe sistemleri için aşağıda sıralanan iyi
uygulamaları ortaya koymuştur. Ancak, bu uygulamaların tamamının tüm işletmeler için faydalı
olamayacağı kabul edilmektedir, örneğin daha basit bir iş modelinde faaliyet gösteren firmalar bu
uygulamalardan sadece bir kısmını faydalı bulabilir, dolayısıyla her bir durum temelinde seçim
yapılması gerekecektir:
·
·
·
Satış yevmiye defteri, satın alma yevmiye defteri, kasa tahsilâtı defteri, çek ödemeleri
defteri, küçük kasa defteri, genel yevmiye defteri, defteri kebir, borçlu defteri, alacaklı
defteri ve bordro sistemi gibi en önemli finansal kayıtların tutulması. Böylece muhasebe
işlemlerinin doğruluğu ve güvenilirliği artacak bu da küçük işletmelerin finansal
tablolarına daha fazla girdi sağlayacaktır;
İşlemlerin düzenli kaydının çok daha iyi kontrol edilmesini sağlayacağı için çift girişli
defter tutulması;
Finansal tablolar için sadece ana başlıkları gösteren bilanço ve gelir tablosu gibi
basitleştirilmiş formatların kullanılması;
·
·
·
·
·
·
Düzenli olarak planlanmış nakit akış tablolarının hazırlanması;
İşletmenin finansal konumu, performansı ve finansal konumundaki değişimlerle ilgili
olarak nakit esaslı muhasebeye göre daha doğru ve bütünsel bir resim sunduğu için
tahakkuk esaslı muhasebenin uygulanması;
İşletmenin finansal performansının gerçeğe uygun bir sunumunu sağlamak için gelirlerin
giderlerle eşleştirilmesinin öneminden dolayı eşleştirme ilkesinin uygulanması;
Muhasebe bilgilerinin doğru ve tutarlı bir şekilde sunulmasını sağlamak için çok önemli
olmasından dolayı doğru ve dürüst sunum ilkesinin uygulanması;
Bir muhasebe yazılım paketinin değiştirilmesi sırasında bazı engelleri ortadan kaldırması
ve ayrıca finansal bilgilerin sağlanması için taksonomi girişini kolaylaştırması açısından
standartlaştırılmış bir hesap cetvelinin kullanılması, ve
Finansal bilgilerin farklı veya aynı amaçlarla (vergilendirme, istatistik, Basel II, bankalar
gibi) farklı veya aynı yetkililere sunulmasında idari bir basitleştirme anlamına gelen “bir
defaya mahsus” ilkesinin uygulanması.
1. GİRİŞ
1.1. Arka plan
Çalışan sayısı 250’den az, yıllık cirosu 50 milyon Euro’nun altında kalan ve daha büyük
işletmelerden bağımsız işletmeler olan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ’ler) Avrupa
ekonomisinin belkemiğini oluşturmaktadır. 2005 yılında AB-27 ülkeleri genelinde finansal
olmayan işletme ekonomisinde 2005 yılı itibariyle yaklaşık 20 milyon işletme bulunuyordu;
2
bu işletmelerden %99.8’i KOBİ iken çoğunluğu mikro işletmelerdi. KOBİ’ler AB-27
finansal olmayan işletme ekonomisindeki işgücünün % 67.11’ine tekabül etmektedir. KOBİ
dostu iş çevresinin hem Topluluk hem de Üye Devletler düzeyinde Avrupa’da büyüme ve
işler açısından önemli olduğu kabul edilmiştir. Tekstil, ağaç ürünleri, metal ürünler,
yayıncılık, inşaat ve mobilya yapımı gibi bazı kilit endüstrilerde, tüm işlerin %70’inden
fazlasına tekabül etmektedir.
İşletme ve kuruluşlardan gelen en yaygın şikâyetlerden biri işletmeler tarafından gözetilmesi
gereken çeşitli düzenleyici ve idari yükümlülüklerin sayısı ve karmaşıklığı üzerinedir.
KOBİ’ler daha büyük şirketlerle karşılaştırıldığında düzenleyici yükten çok daha fazla
mağdur olur, çünkü küçük işletmeler genelde yükümlülüklerini en etkili şekilde
yapabilmelerini sağlayacak yeterli finans ve insan kaynağına sahip değildirler. Genel olarak,
küçük işletme müdürlerinin hesaplarını kendileri idare etmesi gerekir. Ancak, muhasebelerini
farklı sebeplerle dışarıdan yaptırmayı da tercih edebilirler.
Normalde, küçük işletmelerin yasal hesapları işletme yönetimi için özellikle uygun kabul
edilmemekte ancak yöneticilerin çoğu yönetim danışmanlığı ya da ek inceleme desteği
almaktadır. Birçok küçük işletme bilgisayarlı ya da kısmen bilgisayarlı muhasebe sistemine
3
sahiptir ve bu da yönetim bilgilerinin sıklığı ya da bulunabilirliği ile pozitif ilişkiye sahiptir.
Bankayla ilişkilerin korunması bağlamında nakit kontrolü ve performansın izlenmesi önemle
vurgulanmaktadır. En yaygın şekilde kullanılan ve en faydalı finansal bilgi kaynakları farklı
4
şekillerdeki nakit akış bilgileri ve aylık/üç aylık yönetim hesaplarıdır.
1
1
Komisyonun mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin tanımıyla ilgili 6 Mayıs 2003 tarihli önerisi, Avrupa
Birliği
Resmi
Gazetesi
L124/36,
20.5.2003.
Daha
fazla
bilgi
için
bkz.
http://ec.europa.eu/enterprise/enterprise_policy/sme_definition/index_en.htm.
2 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-SF-08-031/EN/KS-SF-08-031-EN.PDF
3 How owner-managers use accounts (Şirket sahipleri-müdürleri hesapları nasıl kullanır), Jill Collins & Robin
Jarvis (ICAEW, 2000)
4 Financial information and the management of small private companies (Küçük özel işletmelerin finansal
bilgileri ve yönetimi), Jill Collis ve Robin Jarvis (Journal of Small Business and Enterprise Development, 2002)
Avrupa Birliği ve Üye Devletler küçük işletmeler için iş ortamını iyileştirmek üzere Küçük
İşletmelere yönelik Sözleşmeyi 5 kabul etmişlerdir. Her seviyedeki kamu yetkililerini bu
alandaki politikalar üzerine yaptıkları çalışmalardan elde ettikleri deneyimi paylaşmaya
teşvik ederek, her biri diğerleri için denenmiş olan örneklerden ders çıkarabilir ve böylece
kendi iyileşme sürecini hızlandırabilir. Katılımcı ülkeler ulusal kuralları ve AB kurallarını
basitleştirmek ve mümkün olan her yerde idari yükleri azaltmak için daha iyi bir mevzuat ve
düzenleme yapmayı taahhüt etmiştir.
Komisyon tarafından 25 Haziran 2008 tarihinde Küçük İşletme Kanunu üzerine Komisyon
Tebliği kabul edilmiştir6. Komisyon KOBİ’lerin yaşam döngüleri boyunca karşılaştıkları tüm
diğer sorunlara değinen kapsamlı bir somut faaliyetler grubu ile tamamlanması gereken bazı
kılavuz ilkeler önermiştir. Komisyon, Topluluk Lizbon Programının bir parçası olarak, Üye
Devletleri hedeflere ulaşmak için gereken her tür önlemi almaya davet etmektedir.
Muhasebenin küçük işletmelerin sahipleri ve müdürleri ile farklı hissedarları için bilgi
kaynağı olarak önemi açıktır. AB kapsamında farklı türde şirketler için muhasebe
mevzuatımız bulunmaktadır. AB’de borsaya kayıtlı şirketlerle ilgili olarak, AB tarafından
benimsenmiş Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS) / Uluslararası Finansal Raporlama
Standartlarımız (IFRS) bulunmaktadır (1606/2002 sayılı IAS Yönetmeliği (EC)7). Sınırlı
sorumlu şirketlerle ilgili olarak, AB düzeyinde Üye Devletler tarafından yerel GAAP (Genel
Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri) haline gelecek kendi ulusal muhasebe mevzuatlarına
dönüştürülecek Dördüncü Direktif (78/660/EEC) 8 ve Yedinci Direktif (83/349/EEC) 9
bulunmaktadır. Ancak, AB düzeyinde IAS Yönetmeliği ile Dördüncü ve Yedinci Direktifler
kapsamına girmeyen işletmeler için yürürlükte herhangi bir muhasebe mevzuatı yoktur, AB
düzeyinde düzenleme bulunmaması durumunda Üye Devletlerde uygulanan farklı muhasebe
sistemlerinin incelendiği bir projenin bulunması gerektiği kabul edilmektedir. 2
5
Küçük İşletmelere yönelik Avrupa Sözleşmesi, Santa Maria da Feira, 19-20 Haziran 2000.
http://ec.europa.eu/enterprise/enterprise_policy/charter/docs/charter_en.pdf adresinden online ulaşılabilir.
6 Komisyonun Avrupa Parlamentosu, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesine verdiği
“Önce küçük düşün” Tebliği (2008) 394, 19 Haziran 2008,
http://ec.europa.eu/enterprise/entrepreneurship/sba_en.htm
7 Uluslararası Muhasebe standartları uygulamasıyla ilgili 19 Haziran 2002 tarihli 1606/2002 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi IAS Yönetmeliği (EC)
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2002/l_243/l_24320020911en00010004.pdf
8 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/consleg/1978/L/01978L0660-20040501-en.pdf
9 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31983L0349:EN:HTML
1.2. Projenin amacı ve yöntemi
Son yıllarda muhasebe kuralları iş dünyasında giderek daha da önemli hale gelmiştir. IAS/IFRS
ile uluslararası sermaye piyasasına özellikle büyük anonim şirketlerin performansıyla ilgili daha
detaylı ve çok yönlü bilgiler sunmak amaçlanmaktadır. Bunun dışında, uluslararası muhasebe
alanında KOBİ’lere özel muhasebe standartları oluşturmak için başka projeler de mevcuttur.
Muhasebe Direktifleri (Dördüncü ve Yedinci Direktif gibi) ile özellikle sınırlı sorumlu şirketler
hedeflenmektedir. Bu grup AB’de önemli bir grup olmasına rağmen, en büyük işletme grubu hala
birçok örnekte AB düzeyinde herhangi bir muhasebe mevzuatı bulunmayan KOBİ’lerdir. Bunun
sonucu olarak, çok sayıda Üye Devlet bu işletmeler için kendi ulusal muhasebe mevzuatını (yerel
GAAP) geliştirmiştir (bkz. Ek 3). Bu da şahıs şirketleri ve sınırsız sorumlu ortaklıklar gibi küçük
işletmeler için farklı muhasebe mevzuatlarının oluşmasına sebep olmuştur.
Genelde ayrı bir maliyet muhasebesi veya işletme muhasebesi bulunmayan küçük işletmelerde,
finansal tablolar ve kayıtlar işletme sahiplerine ve müdürlerine bilgi sağlayabilmektedir. Genelde
iş kararlarının ilgili, kullanıcı dostu ve zamanında ulaşılabilir olması gereken yüksek kalitede
finansal bilgilerle desteklenmesi gerektiği belirtilmektedir. Uygun olduğu hallerde muhasebe de
küçük işletmelerin uymak zorunda kaldığı idari yükü temsil etmek yerine bir işi yapmak ve
yönetmek için aktif bir yürütme aracı olmalıdır.
Küçük işletmelerin muhasebe sistemlerinin sahipleri ve yöneticilerine işletmelerini rekabetçi bir
ortamda yönetebilmelerini ve başarısızlığı önlemek ve işleri büyütmek için bilinçli kararlar
alabilmelerini sağlamak üzere önemli finansal bilgileri sağlama gibi fonksiyonlarını yerine
getirebilmesi önemlidir. Ancak, küçük işletmeler ve yönetimlerinin belli ihtiyaçları ve özel
koşulları vardır, dolayısıyla gereksiz idari sorumluluklar yüklememek için muhasebe sistemlerinin
esnek olması gerekmektedir.
Küçük işletmelerin aynı zamanda faaliyet gösterdikleri yargı alanına bağlı olarak çok farklı ticari
ve mali kanunlar, istatistik amaçlı bilgi gereksinimlerine, Basel II. vb. uygulamalarına uyması
gerekmektedir. Bunun dışında, küçük işletmeler hangi muhasebe sisteminin kendi özel koşullarına
ve faaliyet gösterdikleri iş ortamına en uygun sistem olduğuna en iyi kendileri karar verebilirler.
Bu projede işletme politikası alanında açık koordinasyon yöntemi izlenmektedir. Amacı küçük
işletmeler için muhasebe alanında iyi uygulamaları belirlemek ve ulusal idarelerin bilirkişileri
tarafından ve iş örgütlerinin danışmanlığında mutabık kalınmış kilit konulara yüksek düzeyde
siyasi dikkatle odaklanmaktır.
1.3. Projenin sonucu
Bu projenin hedefi küçük işletmelerin sahipleri, yöneticileri ve diğer hissedarlarına uygun
finansal bilgileri sağlayabilmesi için muhasebe sistemlerinin nasıl geliştirileceğine ilişkin
görüşler sunmaktır. Bu da Üye Devletlerde küçük işletmelerin muhasebe sistemleri alanında
görüşlerin tanımlanması ve görüş alışverişi yoluyla gerçekleştirilebilir. Projenin amacı hiçbir
şekilde AB veya ulusal düzeyde düzenlemeler ve idari yükler getirmek değil aksine idari
yükleri ulusal seviyede azaltmak için öneriler getirmektir. Proje sonucunda, muhasebe
alanında küçük işletmeler için muhasebe sistemlerine ilişkin açıklamalar, rehberlik ve iyi
uygulamalar elde edilecek olup AB düzeyinde muhasebe mevzuatını değiştirme tasarıları bu
projenin kapsamını aşmaktadır.
1.4. Tanımlar ve bilgi kaynakları
Bu raporun amacına göre muhasebe sistemleri vb. gibi farklı kavramları tanımlamıyoruz. Bu
kavramlar literatürde ya da başka kaynaklarda zaten iyi bir şekilde belirtilmiş olup daha fazla
açıklama gerektirmemektedir.
Ancak, bu proje için aşağıdaki tanımlar üzerinde durulmuştur:
İşletme: İşletme yasal formu ne olursa olsun bir ekonomik faaliyetle uğraşan herhangi bir
oluşum olarak kabul edilmektedir. Buna özellikle zanaat ya da diğer faaliyetlerle uğraşan
serbest meslek sahibi kişiler ve aile şirketleri ya da düzenli olarak bir ekonomik faaliyetle
uğraşan ortaklıklar dâhildir.
Finansal tablolar: Finansal tablolar, bir işletmeye ait işlemlerin sınıflandırılması, ölçülmesi ve
kaydedilmesiyle ilgilidir. Bir hesap yılı sonunda işletmenin performansı ve durumunu
göstermek için şu finansal tabloların hazırlanması gerekmektedir: kar zarar hesabı10,
bilanço11, hesaplara ait dipnotlar ve nakit akış tabloları.
Finansal kayıtlar: Finansal tabloların hazırlanması sırasında kullanılan tüm belgeler ve
defterler (satış yevmiye defteri, satın alma yevmiye defteri, kasa tahsilat defteri, küçük kasa
defteri, genel yevmiye defteri ve borçlu defteri gibi).
KOBİ’ler Komisyonun 6 Mayıs 2003 tarihli önerisinde genel anlamda mikro, küçük ve orta
ölçekli işletmeler olarak tanımlanmıştır12. Muhasebe amaçlı olarak küçük ve orta ölçekli
kuruluşların tanımları Dördüncü Direktif (78/660/EEC); küçük kuruluşların Madde 11 ve orta
ölçekli kuruluşların Madde 27’ye dayanmaktadır.
3
10 Bazı ülkelerde gelir tablosu olarak da bilinmektedir.
11 Bazı ülkelerde finansal durum olarak da bilinmektedir.
12 Avrupa Birliği Resmi Gazetesi L124/36, 20.05.2003.
http://ec.europa.eu/enterprise/enterprise_policy/sme_definition/index_en.htm
Bu rapordaki temel bilgi kaynakları bilirkişi heyeti, ticari teşebbüsler ve raporun
dipnotlarında bahsedilen diğer resmi yayınlardır.
2. PROJE KAPSAMI
Projenin kapsamı, muhasebe mevzuatı AB seviyesinde düzenlenmeyen işletmelerden
oluşmaktadır, örneğin şahıs şirketleri/tüccarlar ve sınırsız sorumlu ortaklıklar gibi işletmeler.
Ulusal düzeyde, bazı Üye Devletler bu işletmelerin muhasebesini düzenlerken, bazı Üye
Devletler böyle bir düzenleme yapmamıştır. Projenin amacı Üye Devlet ya da AB
seviyesinde muhasebe düzenlemesi getirmek değil, küçük işletmelerin muhasebe
sistemlerinin ulusal seviyede iyileştirilmesi için iyi uygulamalara katkıda bulunmaktır.
Denetim konuları proje kapsamında değildir.
Bu projenin kapsamı belirlenirken, AB seviyesinde yürürlükte olan muhasebe mevzuatının
farklı türde şirketler/işletmelerin muhasebe gereksinimlerini belirleyen üç katmanlı bir model
kullanılarak sınıflandırılmasının faydalı olacağı düşünülmüştür. Bu model tamamlanmaya
çalışılmamıştır ancak AB seviyesinde muhasebe mevzuatıyla ilgili duruma ait genel bir
görünüm sunmaktadır (N.B. yasal durumun tüm yönleri modele dâhil edilmemiştir).
2.1. Birinci katman
Birinci katmanda AB tarafından konsolide hesaplar için benimsenmiş Uluslararası Muhasebe
Standartları (IAS) / Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) bulunmaktadır
(1606/2002 sayılı IAS Yönetmeliği (EC))13 kapsamına giren AB’de borsaya kayıtlı
şirketlerden oluşmaktadır. Yıllık hesapları oluştururken kayıtlı şirketler Üye Devletlerin
IFRS’leri yıllık hesaplara taşıma opsiyonunu kullanmamışsa yerel GAAP uygulamak zorunda
kalmaktadır. Bazı Üye Devletlerde bankalar ve sigorta şirketleri gibi borsaya kayıtlı olanlar
dışındaki şirketleri de dâhil etmek için mevcut imkânlar kullanılarak IAS Yönetmeliğinin
kapsamı genişletilmiştir.14
2.2. İkinci katman
İkinci katman Üye Devletler tarafından yerel GAAP (Genel Kabul Görmüş Muhasebe
İlkeleri) haline gelecek kendi ulusal muhasebe mevzuatlarına dönüştürülecek Muhasebe
Direktifleri olarak adlandırılan Dördüncü Direktif (78/660/EEC)15 ve Yedinci Direktif
(83/349/EEC)16 kapsamına giren sınırlı sorumlu şirketlerden oluşmaktadır. 4
13
Uluslararası Muhasebe standartları uygulamasıyla ilgili 19 Haziran 2002 tarihli 1606/2002 sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi IAS Yönetmeliği (EC)
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2002/l_243/l_24320020911en00010004.pdf
14 http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/docs/ias/ias-use-of-options_en.pdf
15 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/consleg/1978/L/01978L0660-20040501-en.pdf
Bazı şirketler tarafından IFRS’lerin kullanılmasının bu şirketleri büyük ölçüde Dördüncü ve
Yedinci Direktifleri kapsamının dışına taşıyabildiğini de belirtmekte fayda vardır.
2.3. Üçüncü katman
Üçüncü katman birinci ve ikinci katmanlardaki AB muhasebe mevzuatının kapsamına
girmeyen işletmelerden oluşmaktadır. Bu kalan işletme grubu söz konusu projenin bir
parçasını oluşturmaktadır. Bazı Üye Devletler işletmelerin bazılarını bu katmana dahil
etmek için Dördüncü ve Yedinci Direktifleri kendi inisiyatiflerine göre değiştirmişlerdir.
Ancak, AB seviyesinde bu işletmeler düzenlenmemektedir. Üçüncü katmana dâhil olan
işletmelerin ölçekleri ve yasal formları tam olarak belirtilmemektedir.
Bu proje için hedef kitleyi sadece üçüncü katman kapsamında yer alan küçük
işletmelere (mikro işletmeler de dâhil) indirgediğimizi belirtmemiz gerekir. Daha açık
ifade etmek gerekirse odak noktamız şahıs şirketleri/tüccarlar ve sınırsız sorumlu
ortaklıklar. Bir küçük işletme ölçeğini tanımlarken Dördüncü Direktifin 11. Maddesinde şart
koşulan eşik değerleri kullandık, çünkü tanım muhasebe amaçlı olarak kullanılmaktadır:
Madde 11
“Üye Devletler bilanço tarihlerinde aşağıdaki üç kriterden ikisini aşmayan işletmelere izin
verebilir:
- bilanço toplamı: EUR 4 400 000
- net ciro: EUR 8 800 000
- mali yıl süresince ortalama çalışan sayısı: 50”
Bundan böyle “küçük işletme” bu tanıma göre kullanılacaktır.
Komisyonun mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerle ilgili 6 Mayıs 2003 tarihli önerisi
muhasebe amaçlı olarak kullanılmamaktadır dolayısıyla bu projede de kullanılmayacaktır.
Ek 1’de bu projenin kapsamına giren küçük işletmelerin yasal formların her bir Üye Ülke
bazında genel görünümü ve eşik değerlerin Üye Devletlerde bu kategori için kullanılıp
kullanılmadığı verilmektedir. Ayrıca, Üye Devletlerin Muhasebe Direktifleri kapsamına
girenler dışındaki şirketleri/işletmeleri de dâhil etmek için Muhasebe Direktifleri kapsamını
kendi inisiyatiflerine göre genişletip genişletmediğine ilişkin de bilgi sunulmaktadır. 5
16
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31983L0349:EN:HTML
17 14 Haziran 2006 tarihli 2006/46/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifiyle tadil edildiği haliyle.
3. MALİ TABLO KULLANICILARI VE İHTİYAÇLARI
Projenin hedef kitlesinde yer alan işletmeler Dördüncü Direktifin (78/660/EEC)11.
maddesinde tanımlanan eşik değerlerine göre tüm ölçeklerdeki işletmeler olduğu için,
kullanıcılar ve ihtiyaçları da birbirinden çok farklı olacaktır. Dolayısıyla, her bir işletmenin
ana kullanıcılarının kim olduğuna ve ihtiyaçlarının neler olduğuna karar vermesi
gerekmektedir. Ek 2’de finansal tabloların kullanıcısı olan her bir Üye Devlet ve ihtiyaçları
özetlenmiştir. Sunulan verilere dayanarak, her bir işletmenin özel koşullarına tabi olmak
üzere küçük işletmeler için aşağıdaki olası kullanıcılar ve ihtiyaçları belirtilmiştir:
3.1. Kullanıcılar
Finansal tabloların amacı kullanıcılara faydalı bilgiler sunarak işletmenin gelişmesine
yardımcı olmaktır. Dolayısıyla finansal tabloların belirlenen kapsam dâhilindeki esas
kullanıcıları şöyle belirtilebilir:
•
•
•
•
•
•
İşletme sahipleri/yatırımcılar
Yönetim
Hükümet ve hükümet organları
Bankalar ve diğer kredi sağlayıcıları
Müşteriler/tedarikçiler
Çalışanlar
3.2. İhtiyaçlar
Bu kullanıcıların ihtiyaçları büyük bir olasılıkla şöyle olacaktır:
İşletme sahipleri/yatırımcılar
•
•
İşletmenin nasıl çalıştığının değerlendirilmesi
İşletmede risk değerlendirmesi ve işletmeyle ilgili elde tutma, satın alma (daha fazla
yatırım yapma gibi) ya da satma gibi kararların değerlendirilmesi
Karın dağıtılıp dağıtılamayacağının belirlenmesi
Yönetim
•
•
•
•
•
•
İşletmenin nasıl çalıştığının değerlendirilmesi
Nakit akışının yönetilmesi, borçlulardan vadesi dolan paraların tahsil edilmesi vb.
Olası finansal ihtiyaçların ortaya çıkarılması
Planlama, öntahmin vb. için finansal bilgilerin kullanılması
İşletme sahiplerine elde tutulacak ve paylaştırılacak kar oranı teklifinin verilmesi
İşletme sahibine ürün yelpazesi veya iş faaliyetlerinde değişiklik teklifi götürülmesi
Hükümet ve hükümet organları
•
•
Vergi yetkililerinin vergilendirme değerlendirmesi için bilgiye ihtiyacı vardır
İstatistikçilerin istatistiksel amaçlı bilgilere ihtiyacı vardır
Bankalar ve diğer kredi sağlayıcıları
•
•
Kredi kararlarında risk değerlendirmesi yapılması
İşletmenin nasıl çalıştığının değerlendirilmesi
Müşteriler/tedarikçiler
– İşletmeyle herhangi bir iş ilişkisine girilip girilmeyeceği ve/veya devam ettirileceğinin
değerlendirilmesi
Çalışanlar
– İşletmeyle istihdam ilişkisine girilip girilmeyeceği ve/veya devam ettirileceğinin
değerlendirilmesi
4. MUHASEBE SİSTEMLERİ
Küçük işletmelerde dış ve iç muhasebe ve vergi muhasebesi gibi farklı muhasebe sistemi türleri
olabilmektedir. Ek 3’de küçük işletmelerin muhasebe sistemi gerekliliklerine ilişkin Üye Devlet
bazında veriler özetlenmiştir. Bu verilere dayanarak, muhasebe sistemlerine ilişkin aşağıdaki
açıklamalar yapılmıştır:
4.1. İç muhasebe
Yönetim muhasebesi olarak da adlandırılan iç muhasebe, işletmenin şirket içi muhasebe
prosedürlerine ve kayıtlı muhasebe bilgilerine dayanmaktadır. İç muhasebe kuruluş içerisindeki
yöneticilere yönetim ve kontrol fonksiyonlarında daha iyi bir donanım sağlayacak bilinçli iş
kararları almaları için gereken ekonomik tabanı sağlamayı hedeflemektedir. Örneğin, yöneticiler
tedarik ettikleri farklı ürün ve hizmetlerin katkısını ya da karlılığını oluşturdukları kazanç ve
maliyetle kıyaslayarak değerlendirmek isteyebilir. Dış muhasebe bilgilerinin aksine iç muhasebe
genelde gizlidir ve bilgilere sadece yönetim tarafından erişilebilir. Küçük işletmeler ölçeklerinden
dolayı çoğu zaman iç muhasebe kullanmaz. İç muhasebe normalde ulusal mevzuat ile
yönetilmemektedir. Ancak, bazı Üye Devletlerde iç muhasebe küçük işletmeler için bile
zorunludur.
4.2. Dış muhasebe
Finansal muhasebe olarak da adlandırılan dış muhasebe finansal tabloların şirket sahipleri,
tedarikçiler, bankalar, hükümetler ve hükümet organları, müşteriler ve işletme dışından diğer
hissedarlar gibi karar alma mekanizmaları için hazırlanmasıyla ilgilidir. Finansal tablo formatları
için 7. bölüme bakınız. Dış muhasebede iç muhasebe sisteminden gelen muhasebe bilgilerinden
faydalanılır. Dış muhasebe hazırlanırken küçük işletmeler yerel GAAP ile yönetilebilir.
Bazı Üye Devletler küçük işletmeler için dış muhasebe kuralları ortaya koyarken bazılarında
herhangi bir muhasebe kuralı bulunmamakta ve kendi özel koşulları ve iş ortamları için hangi
muhasebe sistemlerini uygun bulacaklarına karar verme görevi işletmelerin kendisine
verilmektedir.
4.3. Vergi muhasebesi
Vergi muhasebesi normalde dış/finansal muhasebe sistemine dayanmaktadır. Vergi amaçlı kar ile
hesaplara göre kar arasında farklılıklar olabilir. Vergi yetkilileri genelde hesaplara göre karda ek
düzenlemeler yapılmasını talep eder bu da “vergi hesaplaması” yoluyla elde edilir. Hesaplara göre
kar ile vergi karı arasında çok yaygın görülen bu düzenlemelere ilişkin bazı örnekler:
•
•
•
•
Amortisman farkları
Tahakkuklar
Vergi amaçlı sayılmayan giderler
Vergisiz gelir
Bazı Üye Devletlerde, vergilendirme tahakkuk, gerçekleşmemiş gelir ve gerçekleşmemiş giderler
gibi tahakkukların işletmenin vergi hesaplamasından önceki sonuçlarına ekleneceği ek
düzenlemeler olması durumunda (işletmenin tahakkuk esaslı muhasebe kullanması durumunda)
nakit esaslı muhasebe sistemine göre yürütülmektedir.
5. MUHASEBE ÇERÇEVESİ
Muhasebe çerçevesi bir işletmenin dış finansal tablolarının hazırlanması ve sunulması için temel
oluşturan kavramlar ve ilkeleri belirlemektedir. Ancak işletme ölçeği veya farklı kullanıcıların
ihtiyaçları gibi unsurlardan dolayı bu ilkeler her zaman tüm Üye Devletlerdeki işletmelerde
uygulanan ilkeler olmak zorunda değildir. Dolayısıyla, her bir işletmenin hangi ilkeleri en önemli
kabul ettiği ve kendi özel koşulları ve iş ortamında uygulanabilir olduğuna karar vermesi
gerekmektedir.
Aşağıda sunulan ilkeler önem sırasına göre dizilmemiş, muhasebe ilkeleri veya dış finansal
tabloların oluşturulması ilkelerine göre sınıflandırılmıştır. Aşağıda açıklanan ilkelerin birçoğu
genelde Dördüncü Direktif kapsamının tamamen dışında yer alan ve Dördüncü Direktif
kapsamında bulunan işletmeler tarafından kullanıldığı için Dördüncü Direktife (78/660/EEC)
dayanmaktadır. Ek 4’te küçük işletmelerde ne tür bir muhasebe çerçevesinin uygulandığına ilişkin
her bir Üye Devlete ait genel görünüm verilmiştir. Her ne kadar Üye Devletlerdeki tüm küçük
işletmelerin aynı ilkeleri uygulamak istemeyeceğini belirtsek de, bu bilgiler temelinde bir küçük
işletmenin muhasebe çerçevesi için aşağıdaki ilkeler ve kavramlar tanımlanmıştır:
5.1. Muhasebe ilkeleri
5.1.1. Nakit esaslı muhasebe
İşletmenin mikro veya çok küçük bir işletme olması durumunda nakit esaslı muhasebenin
kullanılması daha uygun olacaktır. Bu durumda muhasebe ve ortaya çıkan finansal tablolar nakit
esaslı olarak hazırlanmaktadır. Nakit esası bir maliyet ya da gelirin ödenmiş ya da alınmış nakit
miktarı eşdeğerinde muhasebeleştirilmesi anlamına gelmektedir. Bazı Üye Devletler küçük
işletmelerin vergilendirmesi için nakit esaslı muhasebeyi kullanırken bazı Üye Devletler ise yerel
GAAP’lerinde mikro işletmelerin dış muhasebesi için yeterli olduğunu düşünmektedir.
5.1.2. Tahakkuk esaslı muhasebe
Finansal tablolar genelde tahakkuk esasına göre hazırlanmaktadır. Tahakkuk esaslı muhasebeye
göre gelir ve giderler şu şekilde kabul edilir:
• Gelir kabulü: Aşağıdaki koşulların her ikisi de karşılandığında gelir olduğu kabul edilir:
a. Gelir kazanılması. Ürün teslimi veya hizmet tedariki sonucunda gelir kazanılması durumu,
para alındığında değil kazanıldığında gelir oluştuğu kabul edilir.
b. Gelirin gerçekleştirilmiş olması veya gerçekleştirilebilir olması. Gerçekleştirilmiş olması nakit
alınması anlamına gelir. Gerçekleştirilebilir olması ise gelecekte nakit alınacağı beklentisinin
makul olması anlamına gelir.
•
Gider kabulü: İlgili ürün veya hizmet elde edildiğinde gider oluşmuş kabul edilir.
5.1.3. Eşleştirme ilkesi
Bazı Üye Devletlerde giderler kazançla eşleştirilir. Gider gelirle eşleşiyorsa bunlar ilgili gelir
kabul edilene kadar kabul edilmez. Örneğin, üretim işçilerine ödenen maaşlar gerçek ürünler
satılana kadar gider olarak kabul edilmez. Ürünler satıldığında, giderler satılan malların
maliyetinin bir bölümü olarak kabul edilir. Kazançla herhangi bir bağlantı kurulamıyorsa maliyet
cari dönemde gider olarak kaydedilebilir (ofis maaşları ve diğer idari giderler gibi). Bu ilke gerçek
karlılık ve performansın daha iyi değerlendirilmesine olanak tanımaktadır (kazanç elde etmek için
ne kadar harcandığını gösterir). Amortisman ise bir başka eşleştirme ilkesi örneğidir: bir duran
varlığın satın alma maliyeti gelir yaratması beklenen süreye yayılır. “Tahakkuk esaslı muhasebe”
bölümüne de bakınız.
5.1.4.Önemlilik kavramı
Muhasebede önemlilik kavramı finansal tablolarda sunulan bilgilerin optimize edilmesine
yardımcı bir bilgi özelliğidir. Önemlilik ile bilginin kullanıcının hükümleri ve karar alma
sürecinde herhangi bir etkisi olmayacak düzeyde ise atlanabileceği belirtilir.
5.2. Dış finansal tablolar ilkeleri
Birçok işletme için yukarıda, 5.1 maddesinde taslağı belirlenen ilkeler ek ilkeleri beraberinde
getirebilmektedir:
5.2.1. Doğru ve dürüst sunum ilkesi
Finansal tablolar işletmenin varlıkları, borçları, finansal pozisyonu, gelir ve giderlerine ait doğru
ve dürüst bir görünüm sunar. Doğru ve dürüst sunum uygulamasını desteklemek için muhasebede
muhasebe bilgilerinin doğru ve tutarlı bir şekilde sunulmasına olanak sağlayacak belli kavram ve
ilkeler benimsenmiştir.
5.2.2. Süreklilik ilkesi
Finansal tablolar kuruluşun sürekliliği olduğu yani yakın gelecekte faaliyet göstermeye devam
edeceği ve normal faaliyet sürecinde varlıklarını değerlendirip borçlarını tasfiye edebileceği
varsayımına dayanarak hazırlanır.
5.2.3. İhtiyatlılık ilkesi
İhtiyatlılık ilkesi aşağıdaki koşulları gerekli kılar:
•
•
Sadece bilanço tarihinde yapılmış (gerçekleşmiş) olan karlar dâhil edilir
Mali yıla ait tüm borçlar, mali yıl sonrasında ancak bilançonun düzenlenmesinden önce
ortaya çıkmış borçlar da dâhil olmak üzere, dahil edilir.
5.2.4. Açılış bilançosu ilkesi
Her mali yıla ait açılış bilançosu bir önceki mali yılın kapanış bilançosuna tekabül edecektir.
5.2.5. Tutarlılık ilkesi
Değerleme ve sunum yöntemleri bir mali yıl ile diğeri arasında tutarlılık olacak şekilde uygulanır.
Bu ilke yürürlükteki kural ve kanunlara uygunluk olarak da tanımlanabilir.
5.2.6. Ayrı değerleme ilkesi
Varlık ve borç kalemleri ayrı ayrı değerlenir, netleştirme genellikle yasaktır. Finansal bilgilere ait
tüm detaylar gösterilmeli ve örneğin bir borç varlıkla ya da bir gelir, giderle netleştirilmeye
çalışılmamalıdır.
6. MUHASEBE İŞLEMLERİNİN KAYDEDİLMESİ
Bir işletmenin muhasebe işlemlerinin muhasebe defterlerine kaydedilmesi gerekir. Bazı kayıtlar
faaliyetlerin günlük yönetimi ve kaçınılmaz idari yükümlülüklerin (vergilendirme gibi) yerine
getirilmesi açısından tüm işletmeler için önemlidir. Eksik kayıt tutmanın aksaklığın doğrudan
sebebi olmasa da küçük işletmelerde çoğunlukla aksaklıklar meydana getirdiği bilinmektedir.
İşletme kayıt tutma amacıyla farklı yöntemler kullanabilir. Ek 5’de muhasebe işlemlerinin
kaydıyla ilgili bazı bilgiler Üye Devlet bazında özetlenmiştir. Bu bilgiler temelinde aşağıdaki belli
başlı yöntemler belirlenebilir:
6.1. Finansal kayıtlar
Finansal kayıtlar Satış yevmiye defteri, satın alma yevmiye defteri, kasa tahsilatı defteri, çek
ödemeleri defteri, küçük kasa defteri, genel yevmiye defteri, defteri kebir, borçlu defteri, alacaklı
defteri gibi kayıtlardır. Çoğunlukla ayrı bir bordro sistemi de mevcuttur ve bordro işlemleri genel
yevmiye defterleriyle özetlenir. Ancak, tüm işletmelerde yukarıda sayılan finansal kayıtların
tamamı tutulmak zorunda değildir; işletmenin kendi ihtiyaçları yönünde karar vermesi gerekir.
İşletme hangi finansal kayıtların tutulması gerektiği konusunda bir hükme varırken bazı finansal
kayıtların Üye Devletler için zorunlu olup olmadığını da dikkate almalıdır. Ek 6 – 9’da bazı
finansal kayıt örnekleri verilmiştir.
6.2. Çift girişli defter tutma
Çift girişli defter tutma birçok Üye Devlette kullanılan bir uygulamadır. Çift girişli defter
tutmada, kaydedilen tüm işlemler için daima iki giriş gerekir. Bunun sebebi bir hesaptaki herhangi
değişikliğin bir başka hesapta da otomatik olarak bir değişikliğe sebep olmasıdır. Her iki
değişikliğinde kaydedilmesi gerekir. Bunların kaydedilme yöntemi alacak ve verecek girişleri
şeklindedir. Çift girişli defter tutmada, her bir işleme ait muhasebe toplam alacak tutarının toplam
verecek tutarına eşit olması gerektiği, yani birbirlerini dengelemesi ve daima eşit olması gerektiği
anlamına gelir. Ancak, bazı durumlarda mikro bir işletme olması ve işlemlerin çok fazla veya
karmaşık olmaması durumunda tek girişli defter tutma haklı çıkarılabilir.
6.3. Hesap cetveli
Bazı Üye Devletler muhasebe işlemlerinin kaydı için standartlaştırılmış bir hesap cetveli
uygulaması getirmiştir. Standartlaştırılmış hesap cetveli muhasebe bilgilerinin toplanmasını
kolaylaştırabilmekte ancak kullanıcıların farklı ihtiyaçlarını dikkate almayan esnek bir sistem
haline de gelebilmektedir. Günümüzde küçük işletmeler tarafından kullanılan birçok muhasebe
yazılım paketinde farklı muhasebe cetveli grupları kullanılmakta bu da işletme için bir yazılım
paketinden bir diğerine geçiş için engel oluşturabilmektedir. Tek tip kayıt kalemlerinden oluşan
tek tip bir hesap cetveli kullanılması işletmeler arası finansal bilgilerin karşılaştırılması için iyi bir
temel oluşturacaktır.
7. FİNANSAL TABLOLARIN BİLEŞENLERİ
7.1. Hedefler
Finansal tabloların hedefi, bir işletmenin finansal konumu, performansı ve finansal konumundaki
değişikliklerle ilgili bilgi sağlamaktır. Finansal tablolara ait bilgiler finansal kayıtlardan elde
edilir. Normalde finansal tablolar kullanıcılara ilgili tüm bilgileri sağlayamaz çünkü tablolar
tarihsel verileri yansıtır ve finansal olmayan bilgiler her zaman verilmez. Küçük işletmeler
Dördüncü Direktifin (78/660/EEC) 9, 23 ve 25’inci Maddelerine dayanan basitleştirilmiş finansal
tablolar kullanabilmektedir. Ulusal çerçevede küçük işletmenin ihtiyaçlarını esas alarak kendi özel
durumuna hangi finansal tabloların uygun olduğuna karar vermesi gerekmektedir. 10 – 12
numaralı Eklerde basitleştirilmiş finansal tablo örnekleri verilmiştir.
7.2. Türe göre Kar zarar hesabı
Bir küçük işletme örneğin inşaat sektöründe faaliyet gösteriyorsa, masraflarının türüne göre
sınıflandırılmış daha basit bir kar zarar hesabı uygulamasını tercih edebilir. Bu kar zarar hesabı
aşağıdaki başlıklardan oluşacaktır:
Net ciro
Stoklardaki değişim
Diğer işletme gelirleri
Ham maddeler
Diğer masraflar
Personel giderleri
Diğer işletme masrafları
Değer kaybı, amortisman
Finansman maliyetleri
Olağandışı gelir ve giderler
Kurumsal vergi / gelir vergisi
Mali yıla ait kar veya zarar
7.3. Fonksiyona göre kar zarar hesabı.
Küçük bir işletme, alternatif olarak masraflarının fonksiyonuna göre sınıflandırılmış daha basit bir
kar zarar hesabı uygulamasını tercih edebilir. Örneğin ticaret sektöründe faaliyet gösteren bir
küçük işletme bu formatı seçebilir. Kar zarar hesabı, aşağıdaki başlıklardan oluşacaktır:
Net ciro
Satış maliyeti
Brüt kar ya da zarar
Dağıtım maliyetleri
İdari harcamalar
Diğer işletme gelirleri
Diğer işletme giderleri
Değer kaybı, amortisman
Finansman maliyetleri
Olağandışı gelir ve giderler
Kurumsal vergi / gelir vergisi
Mali yıla ait kar zarar
7.4. Bilanço
Basitleştirilmiş bir bilanço aşağıdaki başlıklarda oluşacaktır:
VARLIKLAR
Duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar
Maddi duran varlıklar
Finansal varlıklar
Diğer elde tutulan varlıklar
Dönen varlıklar
Stoklar
Yarı mamuller
Satışlardan doğan alacaklar
Diğer borçlular
Yatırımlar
Nakit
Toplam varlıklar
BORÇLAR
Öz sermaye ve rezervler
Öz sermaye
Rezervler
Geçmiş yıl kar veya zararları
Mali yıl kar veya zararları
Karşılıklar
Cari olmayan borçlar 18
Banka kredileri
Cari borçlar
Ödenecek tutarlar
Diğer alacaklılar
Kısa vadeli banka kredileri
Diğer kısa vadeli borçlar
Tahakkuklar
Toplam borçlar
7.5. Nakit akış tablosu
Nakit akışlarının iyi yönetilmesi başarılı bir işletme için çok önemli kabul edilmektedir. Küçük
işletmeler çoğu zaman işleyen sermayeleri için finansmana ulaşma konusunda zorluklarla
karşılaşmakta, dolayısıyla nakit akış tahminleri işletmenin günlük işleyişinde önemli bir faktör
haline gelmektedir. Nakit tahminleri hazırlanmasında muhasebe sistemleri önemli bir rol oynar,
çünkü bilgi tabanı normalde muhasebe sistemleridir, dolayısıyla bu sistemler güvenilir
olmalıdırlar.
7.6. Diğer finansal tablolar
Bazı küçük işletmeler tarafından kullanılan diğer finansal tablolar finansal tablo hesaplarına
ilişkin notlar gibi tablolardır. Ancak, hesaplar üzerine çıkarılan kapsamlı notlar küçük işletmeler
arasında yaygın değildir.
8. İYİ UYGULAMALAR
Bu raporun 3–7’nci bölümlerinde küçük işletmeler açısından belirlenen muhasebe sistemleri göz
önünde bulundurulduğunda, küçük işletmelerde muhasebe sistemlerinin gelişmesi için aşağıdaki
iyi uygulamalar sunulmuştur. Amaç düzenleme ya da idari yük getirmek değildir. İyi uygulamalar
saptanırken “Önce Küçük Düşün” ilkesi dikkate alınmıştır. Bir noktayı belirtmemiz de fayda var;
bu iyi uygulamalar ile hiçbir şekilde muhasebe konularında Üye Devletlerin egemenliğine
müdahale etmek amaçlanmamaktadır. 6
18
Cari olmayan borçlar uzun vadeli borçlar olarak da bilinir.
8.1. Kullanıcılar ve ihtiyaçları
Küçük işletmeler için özellikle farklı kullanıcılar/hissedarlara finansal bilgi sunmak külfetlidir,
dolayısıyla farklı veya aynı amaçlarla (vergilendirme, İstatistik, Basel II, bankalar) farklı veya
aynı yetkililere finansal bilgi sunumunda mümkün olduğu sürece idari bir basitleştirme işlemi
uygulanmalıdır. Bu demektir ki bilgi sunumu sadece “bir defaya mahsus” ilkesi gibi bir ilkeyle
gerçekleştirilmelidir. Bu yüzden, Üye Devletler e-hükümet portallarının kullanımı için teşvik
edilmektedir. Piyasada bu amaçla XBRL (Genişletilebilir Ticari Raporlama Dili) gibi bazı
araçlar/taksonomi vardır.
Muhasebe konularında “Bir defaya mahsus ilkesi”nin uygulanması:
1. Bir ve aynı hesap dönemi boyunca işletmelerin Üye Devletlere ve farklı organlarına bazı
finansal bilgileri birden fazla kez sunmak zorunda kalmayacağı;
2. Herhangi bir gerekli güncelleme saklı kalmak kaydıyla işletmelerin Üye Devletlere başka bir
yolla alınmış bilgileri sunma zorunluluğunun kalmadığı anlamına gelmektedir ve
Bazı Üye Devletlerin kullanıcı dostu bir formatın temeli olarak XBRL kullanan küçük işletmeler
için çevrimiçi finansal raporlama uygulaması yapmak için projeleri bulunmaktadır.
8.2. Muhasebe çerçevesi
Büyük ve küçük işletmeler tamamen farklı şekillerde faaliyet gösterdiği için tüm işletmelerde aynı
muhasebe çerçevesini uygulamak mümkün değildir. Küçük bir işletme, büyük bir işletmenin daha
küçük versiyonudur. Bu durum göz önünde bulundurularak, burada sadece en önemli muhasebe
kavramları ve ilkeleri küçük işletmelerin uygun muhasebe sistemlerine karar verirken dikkate
alması gereken iyi uygulamalar olarak sıralanmıştır.
8.2.1. Tahakkuk esaslı muhasebe
Defter tutma işleminin tahakkuk esasına göre yapılması önerilmektedir. Tahakkuk esaslı
muhasebe işletmenin finansal konumu, performansı ve finansal konumundaki değişimlerle ilgili
olarak nakit esaslı muhasebeye göre daha doğru ve bütünsel bir resim sunmaktadır.
8.2.2. Eşleştirme ilkesi
İşletmenin finansal performansının doğru bir görünümünü sunmak için gelirlerle giderlerin
eşleştirilmesi gerektiği için defter tutma işleminde eşleştirme ilkesinin kullanılması faydalı
olacaktır.
7
19
Taksonomi raporların içeriği için standart bir tanımlama ve sınıflandırma sistemidir.
20 XBRL elektronik raporların düzenlenmesi ve veri alışverişi için XBRL (Genişletilebilir Ticari Raporlama
Dili) tabanlı internet yoluyla yapılan açık bir standarttır. İşletme bilgilerinin hazırlanması, incelenmesi ve
iletilmesi için fayda sağlar. Finansal verilerin tedariki ve kullanımına dahil olan herkes için maliyet tasarrufu,
daha yüksek etkinlik ve ileri düzeyde doğruluk ve güvenilirlik sağlar.
8.2.3.Doğru ve dürüst sunum
Finansal tablolar işletmenin varlık, borç, finansal konum, gelir ve giderlerine ilişkin doğru ve
dürüst bilgi sunmalıdır. Bu ilkenin uygulanması muhasebe bilgilerinin doğru ve tutarlı bir şekilde
sunulmasını sağlamak açısından çok önemlidir. Diğer ilkeler bu ilkenin sonucunda ortaya
çıkmaktadır.
8.3. Muhasebe işlemlerinin kaydedilmesi
8.3.1. Çift girişli defter tutma
Çift girişli defter tutma düzgün bir şekilde kaydedilmiş işlemlerin tek girişliye göre daha iyi
kontrol edilmesini sağladığı için küçük işletmeler tarafından uygulanabilir. Çift girişli defter tutma
muhasebe bilgilerinin kalitesini de arttıracaktır.
8.3.2. Hesap cetveli
Küçük işletmeler normalde dış ve iç muhasebeleri için standartlaştırılmış muhasebe yazılım
paketleri kullanırlar. Bu yazılım paketleri geliştirilirken yazılım sağlayıcıları tarafından tek tip
hesap cetvelinin kullanılması faydalı olacak, sonuç olarak e-hükümet portalları geliştirilerek
küçük işletmelerin raporlama yükleri hafifletilebilecektir (bkz. “bir defaya mahsus ilkesi).
Muhasebe işlemlerinin kaydı için standartlaştırılmış bir hesap cetveli kullanılması aynı zamanda
bir muhasebe yazılım paketinin değiştirilmesi önündeki engelleri kaldıracağı için küçük
işletmelerin hayatını da kolaylaştıracaktır. Tek tip bir hesap cetveli e-hükümet portalları
kullanımının teşviki için de faydalı olacaktır (bkz. Bölüm 8.1).
8.3.3. Finansal kayıtlar
Küçük işletmelerin en azından aşağıdaki finansal kayıtlar üzerinde durması gerekir:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Satış yevmiye defteri
Satın alma yevmiye defteri
Kasa tahsil defteri
Çek ödeme defteri
Küçük kasa defteri
Genel yevmiye defteri
Defteri kebir
Borçlu ve alacaklı defteri
Bordro sistemi
Bu finansal kayıtların tutulması muhasebe işlemlerinin doğruluğunu ve güvenilirliğini arttıracak
bu da küçük işletmelerin finansal tabloları için özel koşullarına ve iş ortamına bağlı olarak daha
fazla girdi sağlayacaktır.
8.4. Finansal tablolar
Küçük işletmeler bölüm 7’de verilen bilanço ve kar zarar hesabı gibi finansal tablolar için
basitleştirilmiş formatlar kullanabilir. İşletmenin faaliyet gösterdiği iş ortamına bağlı olarak, kar
zarar hesabı formatını türe göre veya fonksiyona göre olmak üzere seçebilir. Normalde finansal
tablolar vergi beyanının sunulması gereken dönemde yılda bir kez hazırlanır.
Tahmini bir nakit akış tablosu küçük işletmeler için çok faydalı olabilir çünkü bir küçük
işletmenin nakit yönetimi özellikle önemlidir. Nakit akış tahminleri kısmen işletmenin muhasebe
sistemlerinden elde edilen bilgilere dayanmaktadır. Nakit yönetimi, ekonominin gerileme
dönemine girdiği durumlarda özellikle önem kazanmaktadır.
Kredi müzakerelerinin hızlandırılması ve profesyonel hale getirilmesi için KOBİ-örgütleri ile
bankalar arasında sunulan bilgilerin şekli ve içeriği hakkında bağlayıcı standartlar üzerinde
anlaşmak faydalı olacaktır. Küçük işletmeler ve bankalar bilgilerin kapsamı ve kalitesi hakkında
şeffaflık kazanırlar. Banka kısa bir sürede (örn. 10 günde) karar alma garantisi verir. KOBİ-örgütü
kayıtların ve müzakerelerin hazırlanmasında küçük işletmelere destek verebilmektedir21.
9. SONUÇLAR
Üye Devletlerde küçük işletmeler için mevcut olan muhasebe sistemleri çok fazla çeşitlilik
göstermektedir. Herhangi bir şekilde muhasebe şartlarının olmadığı ve muhasebe şartlarının
küçük işletmeler için daha katı olduğu örnekler mevcuttur. Ancak, uygulama açısından tüm küçük
işletmelerin işletmeleri üzerine finansal kontrole sahip olmak için bir tür finansal kayda ihtiyacı
olacaktır. Bu raporda muhasebe sistemleri Üye Devletlerdeki küçük işletmeler açısından
özetlenmiş ve küçük işletmeler için muhasebe sistemlerinin nasıl geliştirileceğine dair bazı iyi
uygulamalar belirlenmiştir.
Bu raporun amacı muhasebe sistemlerinin küçük işletme sahipleri/yöneticilerine uygun finansal
bilgileri sunacak şekilde nasıl geliştirileceğine dair görüşler sunmaktır. Amaç ek düzenleme
getirmek değil küçük işletmelerin uygun muhasebe sistemine karar vermeden önce göz önünde
bulundurabileceği iyi uygulamaları belirlemektir. Ancak, bu öneriler hiçbir şekilde muhasebe
konularında Üye Devletlerin egemenliğine müdahale etmeyi amaçlamamaktadır. 8
21
Bavyera’daki (Almanya) karşılıklı tasarruf bankaları (Sparkassen) ve kooperatif bankalarıyla vasıflı zanaat
odaları girişimi, “kalifiye zanaat için hızlı kredi” - http://www.hwkno.de/76,0,627.html
BİLİRKİŞİ HEYETİ ÜYELERİ
Aşağıda sıralanan bilirkişilerin hepsi projeye aktif olarak katılmamıştır dolayısıyla bazı
katılımcı ülkelerle ilgili materyallerin bazıları tam olmayabilir.
Ulusal bilirkişiler
Avusturya
Sayın. Mag. Christian Mayer
Wirtschaftsprüfer, Steuerberater
Schwindgasse 7/6A
A-1040 Wien
Tel: +43 1 505 69 96
Faks: +43 1 505 69 96-4
E-mail: [email protected]
Sayın Mag. Christoph Zimmel
Gmc-unitreu
Wirtschaftsprüfungs- und Steuerberatungs GmbH
Schwindgasse 7/6
A-1040 Wien
Tel: +43 1 50 604-106
Faks: +43 1 50 604-190
E-mail: [email protected]
Belçika
Sayın Serge Rompteau
Belçika Muhasebe Standartları Komisyonu Bilim Sekreteri
North Gate III, Boulevard du Roi Albert II 16
B-1000 Brussels
Tel: +32 2 277 98 15
Faks: +32 2 277 61 74
E-mail: [email protected]
Sayın Jean-Pierre Maes
Belçika Muhasebe Standartları Başkanı
North Gate III, Boulevard du Roi Albert II 16
B-1000 Brussels
Tel: +32 2 277 61 75
Faks: +32 2 277 61 74 E-mail: [email protected]
Bulgaristan
Sayın Cornelia Ilieva
KOBİ Geliştirme Kıdemli Uzmanı
Bulgaristan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme Ajansı (BSMEPA)
1, Sveta Nedelya Sq.
BG- 1000 Sofia
Tel: +359 2 932 92 74
Faks: +359 2 932 92 64
E-mail: [email protected]
Kıbrıs
Sayın Panikos Tsiailis
Vergi ve yasal hizmetler başkanı
PWC Kıbrıs Julia House 3, Themistocles Dervis Street Po
CY-1066 Nicosia
Tel: +357 22 555 000
Faks: +357 22 5550 009
E-mail: [email protected]
Çek Cumhuriyeti
Sayın Irena Vavřinová, Ing.
Maliye Bakanlığı, Muhasebe ve Denetim Bölümü
Letenská 15
CZ-118 10 Prague 1
Tel: +420 257 044 417
Faks: +420 257 044 332
E-mail: [email protected]
Danimarka
Sayın Stig Windfeld
Özel danışman
Erhvervs- og Selskabsstyrelsen
Kampmannsgade 1
DK-1780 Copenhagen
Tel: +45 3330 7552
E-mail: [email protected]
Fransa
Sayın Jean-Charles Boucher
Yeminli Mali Müşavir ve Kayıtlı Denetçi
Tuillet Associés
160, boulevard Haussmann
F-75088 Paris
Tel: +33 1 40 73 87 87
Faks: +33 1 41 30 02 78
E-mail: [email protected]
Almanya
Sayın Andreas Günther
Federal Adalet Bakanlığı
Kurumsal muhasebe, sonuçların açıklanması ve yasal denetim bölümü
Mohrenstrasse 37
D-10117 Berlin
Tel: +49 30 18580 9338
Faks: +49 30 18580 9339
E-mail: [email protected]
Yunanistan
Ms. Eleni Vrentzou (PhD)
Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, Muhasebe ve Denetim Uzmanı
5-7 Nikis street
GR-10180 Athens
Tel: +30 210 333 2812
Faks: +30 210 333 2821
E-mail: [email protected]
Macaristan
Sayın Petra Sipos
Maliye Bakanlığı
Muhasebe Bölümü
Josef nandor ter 2-4
H-1051 Budapest
Tel: +36 1 327 5967
Faks: +36 1 327 2500
E-mail: [email protected]
İrlanda
Sayın Anne Brady
Anne Brady McQuillans DFK
Yeminli Mali Müşavirler ve Kayıtlı Denetçiler
Iveagh Court
Harcourt Road
Dublin 2
Tel: +353 1 478 6600
Faks: +353 1 475 0170
E-mail: [email protected]
İtalya
Sayın Arsenio Pica
Dottore Commercialista
Revisore Contabile
Via del Plebiscito 107
I-00186 Rome
Tel: +39 06 6990564
E-mail: [email protected]
Letonya
Sayın Laima Matisone
Riga Kırsal Destek Hizmetleri Bölüm Başkanı
Elizabetes Str. 57a-25
LV-1050 Riga
Tel: +371 70 27 287
Faks: +371 63 57 922
E-mail: [email protected]
Sayın Ruta Teresko
Riga Kırsal Destek Hizmetleri
Madonas Str. 27-93
LV-1035 Riga
Tel: +371 91 660 009
E-mail: [email protected]
Lituanya
Sayın Dalia Pranckenaite
Lituanya Muhasebeciler ve Denetçiler Birliği (LBAA) Temsilcisi
Denetim Müdürü
UAB Moore Stephens Vilnius
J. Kubiliaus g. 6-11
LT-082234 Vilnius
Tel: +370 68 682 490
Faks: +370 52 268 5932
E-mail: [email protected]
Lüksemburg
Sayın Norry Dondelinger
Yönetim Danışmanı
Meslek Odası
2, Circuit de la Foire Internationale
B.P. 1604 L-1016 Luxembourg
Tel: +352 426 767 257
Faks: +352 426 787
E-mail: [email protected]
Malta
Sayın Sharon Zammit
Kalite Güvence Birimi
Muhasebe Kurulu
Küçük İşletmeler Merkezi,
Marsa Sanayi Bölgesi,
Marsa MRS 3000 - Malta
Tel: +356 21228670
Faks: +356 21228671
E-mail: [email protected]
Hollanda
Sayın Hugo van den Ende
Ortak
PricewaterhouseCoopers
PO Box 90357
1006 BJ Amsterdam
Tel: +31 6 53 645 109
Faks: +31 20 568 4501
E-mail: [email protected]
Polonya
Sayın Malgorzata Szewc
Baş Uzman
Maliye Bakanlığı
Ul. Swietokrzyska 12
PL-00-916 Warsaw
Tel: +48 22 694 38 08
Faks: +48 22 694 32 60
E-mail: [email protected]
Portekiz
Sayın Antonio Almeida
Yönetmen
IAPMEI
Rua Rodrigo da Fonseca 73
P-1269-158 Lisboa
Tel: +351 21 383 60 60
E-mail: [email protected]
Sayın Isabel Cristina Ramos Gonçalves
Kurul Üyesi
Commission de Normalisation Comptable (CNC)
Rua Sotto Mayor n° 16 Esq.
P-8000 Faro
Tel: +351 96 625 19 85
E-mail: [email protected]
Romanya
Sayın Monica Bizon
Uzman
Kamu Maliyesi Bakanlığı
Bd. Libertatii, No 12, sektör 5
RO-Bucharest
Tel: +40 21 319 9306
Faks: +40 21 311 1886
E-mail: [email protected]
Slovakya
Sayın Anna Jencova
Euros
Kozmonautov 6
SK-040 12 Kosice
Tel: +421 90 464 7788
E-mail: [email protected]
İspanya
Sayın Enrique Ortega
Playa del la Lanzada 20
E-Las Rozas 28290
Tel: +34 916 301 725
E-mail: [email protected]
İngiltere
Sayın David Tyrrall
Yönetmen, Muhasebe Politikası
İş, İşletme ve Düzenleyici Reform Bölümü
1, Victoria Street
London, SW1H 0ET
Tel: +44 20 7215 3341
Faks: +44 20 7215 0235
E-mail: [email protected]
Ticari Kuruluşlar
Cooperatives Europe asbl
Sayın Marc Spyker
Square Ambiorix, 32
B-1000 Brussels
Belgium
Tel: +32 (0)2 280 16 09
Faks: +32 (0)2 235 28 69
E-mail: [email protected]
EFAA (Avrupa KOBİ Muhasebecileri ve Denetçileri federasyonu)
Başkan Sayın Federico Diomeda
Genel Sekreter Sayın Agnieszka Ostaszewicz
Rue Jacques de Lalaing, 4
B-1040 Brussels
Tel: +32 (0)2 736 88 86
Faks: +32 (0)2 736 29 64
E-mail: [email protected]
Avrupa Odalar Birliği
Sayın Typhaine Beauperin-Holvoet
Politika Danışmanı, AB İşleri
Avenue des Arts, 19 A/D
B-1000 Brussels,
Belgium
Tel: +32 2 282 08 80
Faks: +32 2 280 01 91
E-mail: [email protected]
UEAPME (Avrupa Esnaf Sanatkarlar, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Birliği)
Sayın Luc Hendrickx
Yönetmen, İşletme Politikaları ve Dış İlişkiler
Rue Jacques de Lalaingstraat 4
B-1040 Brussels
Belgium
Tel: +32 2 230.75.99
Faks: +32 2 230.78.61
E-mail [email protected]
ZDH (Alman Zanaatkarlar Birliği e.V.)
Handwerkskammer Niederbayern·Oberpfalz
Sayın Toni Hinterdobler
CEO Aşağı Bavyera ve Yukarı Palatin Kalifiye Zanaatkarlar Odası
Nikolastraße 10
D-94032 Passau
Germany
Tel: +49 851 53 01 102
Faks: +49 941 79 65 103
E-mail: [email protected]
Sayın Dirk Palige
ZDH Berlin Hukuk Departmanı Yönetmeni
Mohrenstraße 20/21
D-10117 Berlin
Germany
Tel: +49(0)30 206 19 350
Faks: +49 (0)30 206 19 -59 350
E-mail: [email protected]
Avrupa Komisyonu
Sayın Mikael Lindroos
İşletme ve Sanayi Genel Sekreteri
B-1049 Brussels
Tel: +32 2 2969367
Faks: +32 2 2998110
E-mail: [email protected]
Sayın Reinhard Biebel
İç Piyasa ve Hizmetler Genel Müdürlüğü
B-1049 Brussels
Tel: +32 2 2955480
Faks: +32 2 2921749
E-mail: [email protected]
EK 1
Ülke
Proje kapsamına giren küçük işletmeler hangileridir
Proje kapsamındaki küçük işletmeler
için eşik değerleri var mıdır
Muhasebe Direktifleri kapsamındakiler
dışında şirket ya da işletmeler eklemek
için Direktiflerin kapsamını genişlettiniz
mi (4’üncü Direktif, Madde 1, 7’inci
Direktif
Madde
4);
ne
ölçüde
genişlettiğinizi açıklayınız.
Hayır.
Avusturya
Şahıs şirketleri, sınırsız sorumlu ortaklıklar ve tüccarlar.
Belçika
Bulgaristan
Esnaflar, gerçek kişiler veya genel ve limited ortaklıklar
Küçük işletmeler çoğu zaman mikro işletme, küçük işletme ve orta
ölçekli işletme olan kendi hesabına çalışan girişimciler ya da ortaklıklar.
Kıbrıs
Çek
Cumhuriyeti
Veri yok.
3’üncü katmana ait işletmeler 563/1991 Coll. Sayılı MUHASEBE
KANUNUNU ve bu Muhasebe kanununun Maliye Bakanlığı
Kararnamesini kullanır. Yasada finansal tabloların nasıl hazırlanacağı
belirlenmekte ve muhasebe tutmanın kapsamı ve şekli ile EC mevzuatı
uyarınca
ispat
edilebilirlik
koşulları
öngörülmektedir.
Çek
Cumhuriyetinde 3’üncü katman grubuna dahil olanlar:
Gerçek kişiler – faaliyetleri için diğer yasal hükümleri kullanan
girişimciler ve gerçek kişiler, sanatçılar, sporcular gibi (serbest meslek
sahipleri).
Tüzel kişiler – bağımsız tüccarlar. Muhasebe kanununa göre 3’üncü
katman işletmelerini üç gruba ayırabiliriz: GRUP 1 – bir önceki takvim
yılına ait cirosu 1.000.000 EURO’dan düşük olan, sadece vergi ispatı
uygulayan (kayıtların sadece vergi amaçlı tutulması gibi) işletmeler –
gerçek kişiler. Muafiyetleri vardır.
GRUP 2 - bir önceki takvim yılına ait cirosu 1.000.000 EURO’nun
üzerinde olan, basitleştirilmiş muhasebe tutan ve muhasebe belgelerinin
yasal denetimini yaptırmayan işletmeler – gerçek kişiler. GRUP 3 –
muhasebe belgelerinin yasal denetimini yaptırmak zorunda olan ve tam
kapsamlı muhasebe tutan işletmeler – gerçek kişiler. 3’üncü ve 2’inci
GRUP işletmelerinin sınırlandırılması için kullanılan eşik değerleri
muhasebe belgelerinin yasal denetimini yaptırma zorunluluğudur.
Muhasebe belgelerinin yasal denetimini yaptırma zorunluluğu için eşik
değerleri: 1. Bilanço toplamı 1.379.000 EURO 2. Ciro 2.759.000 EURO
3. Çalışan sayısı 50. Bu proje aşağıda sayılan işletmeleri kapsamaktadır
1. Muhasebe Birimleri, 2. Tahvil ihraç etmeyen ticari şirketler, 3.
Finansal tablolarının denetimini yaptırma zorunluluğu olmayan
kuruluşlar, 4. Konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü olmayan
kuruluşlar ve 5. Finansal tablolarını xxxxxxx’ye (okunmuyor) göre
hazırlayan kuruluşlar
Tüzel kişiler – bağımsız tüccarlar daima çift girişli defter tutar.
GRUP 2 ve GRUP 3 ve tüzel kişiler – Ancak, bu işletmeler
düzenlenmemiştir AB düzeyinde, Çek Cumhuriyeti bu işletmeleri de
dahil etmek için 4’üncü ve 7’inci Direktifleri 563/1991 sayılı Muhasebe
Kanununa dönüştürmüştür.
Girişimcilerin 400.000 EURO’dan düşük
ciro için vergi amaçlı olarak gelir gider
tablosu hazırlaması gerekir, 220.000
EURO’dan düşük ciro içinse vergi götürü
olarak ödenebilir. Bu götürü işletme
koluna bağlıdır. Çiftçiler tarım alanının
parasal değerinin götürüsünü öder. Bunun
üzerindeki değerlerde ise çift girişli
muhasebe yapılır.
Evet. 620.000 EURO ciro
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler
Kanununa göre Mikro işletmeler: 1Ortalama bordro sayısı 10 çalışandan daha
az olan; ve 2- Yıllık cirosu 1.950.000
EURO’yu aşmayan ya da uzun vadeli
maddi varlıklarının değeri 1.950.000
EURO’yu aşmayan ve 3- Bağımsız olan
işletmelere karşılık gelir. Küçük işletmeler
1. Ortalama bordro sayısı 50 çalışandan
daha az olan; ve 2- Yıllık cirosu 9.750.000
EURO’yu aşmayan ya da uzun vadeli
maddi varlıklarının değeri 9.750.000
EURO’yu aşmayan ve 3- Bağımsız olan
işletmelere karşılık gelir. Orta ölçekli
işletmeler 1- Ortalama bordro sayısı 50
çalışandan daha az olan; ve 2- Yıllık cirosu
48.750.000 EURO’yu aşmayan ya da uzun
vadeli
maddi
varlıklarının
değeri
48.750.000 EURO’yu aşmayan ve 3Bağımsız olan işletmelere karşılık gelir.
Veri yok.
Çek İstatistik ofisi muhasebe birimleriyle
ilgili bilgi toplamakta ancak şirketleri
sadece
çalışan
sayısına
göre
sınıflandırmaktadır. (istatistik hizmeti
kullanımıyla ilgili 89/1995 Coll. Sayılı
kararname). Eşik değer yani çalışan sayısı
70/2001 sayılı Komisyon Yönetmeliğini
(EC) karşılamaktadır.
Danimarka
Şahıs şirketi ve sınırsız sorumlu ortaklık gibi bir yasal formu olmayan
ticari işletmeler veya kuruluşlar.
Hayır
Danimarka Muhasebe Direktiflerinin
kapsamını diğer iki grup işletmeyi de
dahil edecek şekilde genişletmiştir. Bu
gruplar: 1. Ticari vakıflar; 2. Sınırlı
sorumlu ticari işletmeler (Ciro <
14.000.000 DKK, bilanço < 6.000.000
DKK ve < veya = 10 çalışan eşik
değerlerine dayanarak ikinci işletme
grubunda muaf tutulma olasılığı vardır)
3’üncü
katmandaki
işletmeler
Danimarka Finansal Tablolarına uygun
olarak kendi kullanımları için ya 3’üncü
katman işletmeleri için olan ayrı
bölümü ya da Muhasebe Direktifleriyle
uyum
içerisinde
olan
bölümleri
izleyerek hesap hazırlamayı gönüllü
olarak tercih edebilir.
Fransa
Fransa’da “küçük işletmeler” kategorisi tanımlanmamıştır. 4’üncü
Direktifin 11’inci Maddesinde bahsedilen kriterlere dayanarak, 900.000
civarında kuruluş proje kapsamına girmektedir.
Ticari faaliyette bulunan tüm kuruluşlar
(gerçek ya da tüzel kişi) boyutu ne
olursa olsun tüm kuruluşlar için
uygulanan
Ticaret
Kanunu
ile
yönetilmektedir.
Ancak
istisnalar
vardır: (1) üç eşik değerinden (satışlar
Evet, bkz. Sütun 2
Evet; kooperatif şirketi
Veri yok
Veri yok
Evet, bir önceki takvim yılına ait cirosu
1.000.000 EURO’dan düşük olan gerçek
kişiler ve kooperatifler için.
≤ 534.000 EUR, toplam varlıklar ≤
267.000EUR, ve personel sayısı ≤ 10)
ikisini
aşmayan
kuruluşlar
için
basitleştirilmiş bilanço ve kar zarar
hesabı; (2) ticari faaliyet gösteren
gerçek kişiler satışlar belli eşik
değerlerinin
(malların
satışından
763.000 EUR, hizmet tedarikinden
230.000 EUR) altındaysa kayıtlarını
nakit esaslı olarak tutabilir ve yıl
sonunda alacak-verecek temeline göre
düzenleyebilir; (3) gerçek kişilerin
satışlar belli eşik değerlerinin (malların
satışından 763.000 EUR, hizmet
tedarikinden 230.000 EUR) altındaysa
çift girişli muhasebe sistemi kullanma
gerekliliği yoktur, bunun yerine satış ve
satın
alma
yevmiye
defterleri
tutabilirler.
Almanya
İlk olarak, şahıs şirketleri (Einzelkaufleute) proje kapsamına
girecektir.
Ortaklıklarla
(Personengesellschaften) ilgili
olarak,
Alman yasaları bir yandan Medeni Kanun kapsamındaki özel
ortaklıklar
(Gesellschaft
bürgerlichen
Rechts
–GbR)
için
sağlamaktadır. Bu ortaklıklar ticari olmayıp dolayısıyla muhasebe
gerekliliklerine tabi değildir. Bu aynı zamanda serbest meslek
gruplarında yer alan kolektif şirketler (Partnerschaftsgesellschaft)
için de geçerlidir. Öte yandan, iki farklı gruba ayrılan ticari
ortaklıklar da (Personenhandelsgesellschaften) vardır: sınırsız
sorumlu genel ticari ortaklıklar (offene Handelsgesellschaft – oHG)
ve sınırlı sorumlu limited ortaklıklar (Kommanditgesellschaft – KG).
her iki tip
ortaklık
da
vergi
amaçları dışında
muhasebe
gerekliliklerine tabidir.
Yunanistan
3’üncü
katman
işletmelerin
yasal
formu
işletmenin
yükümlülüklerine karşı tamamen sorumlu olan bir veya daha fazla
Alman ticaret kanununa göre, tüm
tüccarların (Kaufmann) defter tutma ve
bilanço ve kar zarar hesabından oluşan
yıllık hesapları hazırlama yükümlülüğü
vardır. Yasal tanıma göre, herhangi bir iş
yapan herkese tüccar denir. Bu bağlamda
eşik değerleri yoktur. Ancak tür ve hacim
olarak ticari olarak örgütlenmiş bir iş
faaliyeti gerektirmeyen ve Ticari Sicile
kayıtlı olmayan işletmeler için yukarıda
bahsedilen koşullardan bir muafiyet
mevcuttur. Ayrıca, Parlamentoda
müzakere edilmekte olan bir Kanun
Tasarısına göre
(Bilanzrechtsmodernisierungsgesetz),
mikro tüccarlar (cirosu 500.000 EURO’yu,
50.000 EURO’yu aşmayan şahıs şirketleri)
de ticari defetr tutma ve muhasebe
gerekliliklerinden muaf tutulacaktır. Çok
büyük şahıs şirketleri ve çok büyük ticari
ortaklıkların yıllık hesaplarını Muhasebe
Direktifleri kapsamına giren şirketlerle
aynı şekilde tutmaları yani hesaplara notlar
da eklemeleri gerekir. Bu işletmelerin
ayrıca yıllık rapor hazırlamaları da gerekir.
Bu bağlamda, şahıs şirketi ya da ticari
ortaklıkların çok büyük olarak kabul
edilmesi için eşik değerleri vardır: 65
milyon EURO bilanço, 130 milyon EURO
ciro, 5.000 çalışan.
Bir işletmenin 3’üncü katmanda
sınıflandırılması için öngörülen
endüstrilere ait olması ve belli bir gelir
seviyesine sahip olması gerekir.
Evet, başta çok büyük şahıs şirketlerine ve
çok büyük ticari ortaklıklara
Evet, Muhasebe Direktiflerinin kapsamı
Gerçek kişiler tarafından kurulmuş
ortaklıklar için genişletilmiştir.
İrlanda 3’üncü katman kapsamındakiler
dışında işletmeleri kapsamak için
Muhasebe Direktifleri kapsamını
genişletmemiştir.
Hayır
üyesi olan genel ortaklık ve şahıs şirketleri şeklindedir.
Macaristan
Gerçek kişiler tarafından kurulmuş sınırsız sorumlu bağımsız tüccarlar ve
ortaklıklar.
Hayır
İrlanda
Birçok işletme serbest meslek sahipleri gibi bağımsız tüccar olarak
faaliyet göstermekte ve sonuç olarak bu projenin kapsamına girmektedir.
Ayrıca, az sayıda kişiden oluşan şirketler ve bağımsız tüccarlar ortaklıklar
yoluyla faaliyet gösterir. İrlanda’daki ortaklıklar için 4’üncü Muhasebe
Direktifi (90/605/EEC) yönetmelikleri ve idari hükümleri uygulanır.
Şahıs şirketleri ve sınırsız sorumlu ortaklıklar.
Şu anda hizmetler için 35.000 EURO, mal
satışı için 70.000 EURO olan KDV kaydı
eşik değerleri dışında herhangi bir eşik
değeri yoktur.
Letonya
Şu işletmeler üçüncü katman kapsamına girer: çiftlikler, balık çiftlikleri,
şahıs işletmeleri, ve ticari faaliyet gösteren şahıslar.
Lituanya
Bizim görüşümüze göre proje kapsamı tüm katılımcıları sınırlı sorumlu
kamu şirketleri veya sınırlı sorumlu özel şirketler olan genel ortaklıklar
ve sınırlı sorumlu ortaklıklar dışında sınırsız sorumlu tüzel kişileri
kapsamaktadır.
Şahsi dükkan sahipleri / tüccarlar (« commerçant personne physique »),
genel ortaklıklar (“société en nom collectif”), sınırlı sorumlu ortaklıklar
(“société en commandite simple”) ve Ciro: < 100.000 EUR
Ancak, bahsedilen işletmelerin hepsi
üçüncü katman kapsamına girmez. Üçüncü
katman kapsamına girmek için belli
kriterleri yani bir önceki yıla ait ticari
faaliyetlerden doğan geliri 280.000
EURO’yu aşmayan çiftlik, şahıs işletmesi,
balık çiftliği, şahsi tüccarlar olma şartlarını
karşılamaları gerekmektedir. Dini
örgütlerin bir önceki yıla ait ticari
faaliyetlerden doğan geliri 35.000
EURO’yu aşamaz.
Sadece tüzel kişi olma yönünden
sorumluluk eşik değeri olarak kabul
edilmiştir.
İtalya
Lüksemburg
Malta
Hollanda
Polonya
Hayır
Evet, 100.000 EURO’nun altında ciro
Şahıs şirketleri/tüccarlar ve sınırsız sorumlu ortaklıklar gibi
düzenlenmemiş işletmeler.
Yasal formu olmayan kuruluşlar. Bu kuruluşlara örnek olarak (sınırlı
sorumlu) ortaklıklar ve tek sahipli işletmeler gösterilebilir.
Hayır
Bu projenin kapsamı 120.000 EURO eşiğine ulaşmış kuruluşları ve sınırlı
sorumlu ortaklıkları içerir. Bahsedilen eşik değerlerine ulaşmayan
işletmeler herhangi bir muhasebe sistemi kullanmadığı ve minimum
4’üncü Direktif kapsamı dışındaki
kuruluşlarla ilgili olarak, Muhasebe
Kanunun (4’üncü ve 7’inci Direktifleri
Hayır
Muhasebe gereklilikleri aslında aynıdır,
sadece finansal tablolar gibi raporlama
tabloları daha basitleştirilmiştir.
Hayır
Hayır
Evet, Muhasebe Direktiflerinin kapsamı
muhasebe mevzuatı pratikte neredeyse tüm
işletmeleri kapsayacak şekilde
genişletilmiştir. Örneğin, ciro 100.000
EURO’nun altında ise kapsam şahsi
dükkan sahipleri / tüccarları kapsayacak
şekilde genişletilmiştir.
Hayır
Hollanda Medeni Kanunu 2’inci Kitabı
(Muhasebe Direktiflerinden alınmış) özel
sınırlı sorumlu şirketler, sınırlı sorumlu
kamu şirketleri ve belli özel koşullar
altında (sınırlı sorumlu) ortaklıkları kapsar.
4’üncü Direktifin kapsamı anonim şirketler
dışındaki diğer işletmeleri ve limited
şirketleri yani cirosu 1.200.000 eşik
muhasebe gerekliliklerinin şart konması onlar için idari yük oluşturduğu
için kapsama alınmaz.
Portekiz
Comandita simples, ticaret kanunu kapsamına giren topluluk adları,
tüccarlar, kamu girişimleri, kooperatifler, Bütünleyici Gruplaşma
İşletmeleri ve Avrupa Ekonomik Çıkar Grupları, benimsemesi için özel
bir kanun çıkarılan veya çıkarılacak diğer kuruluşlar ve serbest meslek
sahipleri.
Romanya
İspanya
1. Miras amacı olmayan gerçek kişiler (sivil toplum kuruluşları
STK’lar), yani birlikler, vakıflar ve benzer örgütler, siyasi partileri
işveren sendikaları, işçi sendikaları, dini mezhepler ve miras
amaçlı olmayan faaliyetlerin yürütülmesiyle ilgili özel kanunlara
dayanarak kurulan diğer benzer oluşumlar. Bazı STK’lar ekonomik
faaliyetler göstermektedir. STK’lar bu faaliyetler için muhasebe
yönetmelikleri açısından ikinci katmanda şirket muamelesi
görmektedir.
2. Yürürlükteki mevzuatın mali hükümlerine göre vergi mükellefleri
özelliğine sahip gerçek kişiler, sırasıyla şu meslek grupları: doktor,
avukat, noter, mali denetçi, vergi danışmanı, uzman muhasebeci,
gayrimenkul danışmanı, mimar ve kanunlara göre bağımsız faaliyet
gösteren diğer düzenli meslekler ve vergi mükellefi olan diğer gerçek
kişiler.
1. Şahıs şirketleri 2. Özel yönetmeliklere göre girişimciler (mimar,
tasarımcı, veteriner ve cerrahlar). 3. Uzman ve yorumcular 4. Sanatçılar,
serbest girişimler, sporcular. Bu grup için herhangi bir sınırlama yoktur.
Çok küçük şirketler
İngiltere
Şahıs şirketleri ve sınırsız sorumlu ortaklıklar
Slovakya
dönüştüren) sadece kuruluşların Kanunun
gereklilikleri kapsamına girip girmediğini
belirleme amacıyla yıllık net cirosu
1.200.000 EURO’nun altında olma eşik
değerine atıfta bulunduğu
vurgulanmaktadır. Kanuna göre, gerçek
kişiler, gerçek kişiler tarafından kurulmuş
sivil ortaklıklar ve meslek ortaklıkları bir
önceki yıla ait net ciroları en az 120.000
EURO’ya eşitse Kanunu uygulamaları
gerekmektedir. 1.200.000 EURO
(Muhasebe Kanunu kapsamına girmeyen)
eşik değerine ulaşmayan gerçek kişiler,
sivil ortaklıklar, genel ortaklıklar ve
meslek ortaklıkları ise vergi hükümleri
uyarınca gelir kaydı ve vergi kesintisi
yapılabilir giderlerin kaydına dayalı olarak
vergi amaçlı basitleştirilmiş kanıt/kayıt
tutabilir.
Ticaret kanunu kapsamındaki tüccarlar için
satışları 149.639,36 EURO’yu aşmayan ve
satışlar dışındaki diğer gelirler için satışları
99.759,58 EURO’yu aşmayan işletmeler
bazı gerekliliklerden muaf tutulmaktadır.
Örneğin serbest meslek sahipleri.
Romanya’daki dini mezhep oluşumları ve
işletme sahibi birlikleri olmak üzere iki
kategorideki gerçek kişiler tek girişli
muhasebe uygulayabilir.
değerine ulaşan tüm sınırlı sorumlu
ortaklıklar ve gerçek kişiler, sivil
ortaklıklar, genel ortaklıklar ve meslek
ortaklıklarını kapsayacak şekilde
genişletilmiştir.
Evet, Comandita simples, ticaret kanunu
kapsamına giren topluluk adları, tüccarlar,
kamu girişimleri, kooperatifler,
Bütünleyici Gruplaşma İşletmeleri ve
Avrupa Ekonomik Çıkar Grupları,
benimsemesi için özel bir kanun çıkarılan
veya çıkarılacak diğer kuruluşlar için.
Bu gerçek kişiler için uygulanan muhasebe
yönetmelikleri zaten 4’üncü Direktif
hükümleriyle karşılıklı ilişkilidir.
Veri yok
IAS’ler mevzuatta aşamalı olarak
uygulanmaktadır.
İspanya’nın yönetmeliğinde tüm sınırlı
sorumlu şirketler finansal tablolarını
Ticaret Sicil Memurluğuna vermek
zorundadır. Diğer şirketlerin finansal
tablolarını ifşa etme zorunluluğu yoktur.
Bu ikinci tür şirketler için şirket iki koşula
uyduğu sürece (2.00.000 EUR ciro,
1000.000 aktif ve 10 çalışan) herhangi bir
eşik değeri yoktur. Bu şekilde,
basitleştirilmiş bir rejim elde etmek
mümkün olmuştur.
İngiltere bu katmanı tanımlamak için
sayısal eşik değerleri (ciro, varlık, çalışan
sayısı) kullanmamıştır. Bunun yerine yasal
durumuna göre sınıflandırma yoluna
gitmiştir, örneğin sınırlı sorumlu işletmeler
ilk iki katmanda sınırsız işletmeler ikinci
katmanda.
Evet, İspanyadaki Ticaret Mevzuatında
tüm şirketlerin Muhasebe Standartlarına
uyma zorunluluğu vardır (Genel Muhasebe
Planı). Bu standartlar muhasebe
Direktiflerinin adaptasyonudur ancak bu
tip şirketlerde finansal tablolar ifşa
edilmemektedir.
İngiltere Muhasebe Direktiflerinin
kapsamını 3’üncü katmana girmeyen diğer
3.2 milyon şirketi dahil edecek şekilde
genişletmemiştir.
FİNANSAL TABLO KULLANICILARI VE İHTİYAÇLARI
Ülke
Avusturya
Belçika
Bulgaristan
Kıbrıs
Çek
Cumhuriyeti
Danimarka
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan
İrlanda
İtalya
Letonya
Lituanya
Lüksemburg
Malta
Hollanda
Polonya
Portekiz
EK 2
Finansal tablo kullanıcıları kimlerdir, ihtiyaçları nelerdir?
Kullanıcılar vergi idareleri, bankalar, mahkemeler ve şirket sahipleridir.
Vergi idareleri (vergilendirme); şirket sahipleri (yönetim); kredi veren kuruluşlar (bankalar); kredi
sağlayıcıları; tedarikçiler ve hukuk mahkemeleri.
Finansal tablolar (ara, yıllık ve konsolide) finansal tablo hazırlayıcıları tarafından oluşturulur. Herhangi
bir gerçek kişi ya da uzman muhasebe işletmesi Muhasebecilik Kanunun gereklerine uymak koşuluyla
finansal tablo hazırlayıcısı olabilir. Bir sonraki yılın 30 Haziranı itibariyle, sınırsız sorumlu ortaklıkların
ortaklar genel kurulu ya da ilgili makam tarafından benimsenmiş yıllık finansal tablolarını ve yıllık
yönetim raporunu yayınlaması gerekmektedir; Ticaret kanununa göre sınırsız sorumlu olan ortaklıklar
bunları Ticaret Siciline bildirme amacıyla dolduracak ve sunacaktır. Finansal tablo kullanıcıları şirket
sahipleri, yöneticiler, vergi idareleri vb. olabilmektedir.
Veri yok
1. Yönetim ve şirket sahipleri – har tahsisi veya karar süreci için. 2. Hissedarlar – iştirak hisse senetleri.
3. Denetleme Kurulu – finansal tabloların onaylanması. 4. Denetçiler ve vergi danışmanları – denetleme
ve vergi ödemesi. 6. Finans ve kredi kuruluşları – finansal istikrar ve finansal ödeme gücü. 7. Diğerleri –
yatırımcılar, iş ortakları, rakipler ve çalışanlar.
Finansal tablo kullanıcıları paydaşlar ve hissedarlardır. Küçük işletmelerden bahsedersek finansal tablo
kullanıcıları şirket sahip(ler)i, banka ve kredi sağlayıcıları ve vergi idareleridir. Bir küçük işletmenin
finansal tablo ihtiyaçları işletmenin ekonomik yönetimi, banka(lar) tarafından denetim ve diğer
kontroller şeklindedir.
Şirket finansal tablolarının ana kullanıcıları kredi kuruluşları, vergi ve sosyal güvenlik yetkilileri,
yönetim ve mevcut şirket sahipleridir.
Kullanıcılar şirket sahipler, yöneticiler, vergi idareleri, borç konularında kredi kuruluşları ve iş
ortaklarıdır (tedarikçiler gibi). Kullanıcı sayısı ve yelpazesinin işletmenin ölçeği vb. gibi unsurlara bağlı
olduğunu kabul ediyoruz. İhtiyaçlar ise temel olarak işletmenin yönetimi, kar dağılımı, vergilendirme ve
ödeme gücü şeklindedir.
Kullanıcılar şirket sahipleri, vergi idareleri ve hükümet olup ihtiyaçlar kar, endüstri ve yatırımlar vb.
hakkında bilgidir.
Vergi idareleri ve finansal kuruluşlar.
Kullanıcılar şirket sahipler, yöneticiler, vergi dairesi (gelir idaresi), Aile ve Sosyal İşler bakanlığı,
Merkez İstatistik İdaresi, Sanayi, Ticaret ve İstihdam Bakanlığı, Bankalar/finans evleri, tedarikçilerdir.
İhtiyaçları fonksiyonlarına göre değişir.
Kullanıcılar şirket sahipler, yöneticiler, vergi idareleri, müşteriler ve tedarikçilerdir. Finansal tablolar
esas olarak işletmenin finansal (varlık ve borçlar) ve ekonomik (kar zarar) durumu hakkında net bir fikir
vermek için kullanılır.
Küçük işletmeler resmi finansal tablolar hazırlamadığı için, işletme sahipleri veya yöneticiler tarafından
kullanılmaz. Bu yüzden finansal tablolar çoğunlukla vergi teftişi amacıyla hazırlanır.
Kullanıcılar vergi idareleri, bankalar, şirket sahipleri ve diğer paydaşlardır, finansal tabloları
hazırlanmışsa Sicil Merkezine sunulması gerekir, böylece halka açık hale gelirler.
Küçük işletmelerde finansal tablo kullanıcıları şirket sahipleri/yöneticilerdir (ve vergi idareleri). Küçük
işletme sahiplerinin çoğunluğu muhasebe konusunda yeterli uzmanlığa sahip değilse, defter tutan kişi
kendisi finansal danışman olarak hareket eder.
Ana kullanıcılar şirket sahipleri (işletmenin nasıl faaliyet gösterdiğini değerlendirmek için), Hükümet
yetkilileri (vergi ve istatistik amaçlı), yönetim (performans ve finansal bilgiler), bankalardır (likidite
konumu).
Finansal tabloların ana kullanıcıları tabi ki şirket sahipleri-yöneticileri ve vergi idareleridir. 3’üncü
katman bir işletmenin vergi konumu doğrudan muhasebe sisteminin sonucundan çıkarılır. 3’üncü
katman işletmelerin finansmana ihtiyacı olduğunda genelde kredi sağlayıcısı / bankacı için finansal
bilgileri hazırlar. Bu durumda banka da tabi ki önemli bir kullanıcıdır. Ancak, bankacı normal şartlarda
finansal tahminler gibi ek finansal bilgiler talep edecektir. Şirket sahibi-yöneticisinin kişisel geliri
işletmenin sonuçlarına bağlı olduğu için şirket sahibi-yöneticinin işletmenin finansal konumu ve
karlılığını bilmesi gerekir.
Küçük işletmelerde finansal tabloların ana kullanıcıları: şirket sahipleri, vergi idareleri, yöneticiler,
bankalar, kredi tedarikçileri ve istatistik ofisleridir. Kullanıcıların ihtiyaçları kullanıcıların durumunu
yansıtır.
Vergi idareleri, bankalar ve yönetim.
Romanya
Slovakya
İspanya
İngiltere
Ekonomik faaliyet sonucu oluşan karın dağıtımı için kullanıcılar şirket sahipleri, vergi idareleri, işletme
yönetimi ve diğer kullanıcı kategorileridir.
Küçük işletme girişimcileri vergi beyanı amacıyla defter tutma işini yapmaktadır.
Kullanıcılar normalde bankalar, müşteriler gibi kredi kuruluşları olup yatırımcılar, kredi kuruluşları vb.
de sayılabilir. Bu kullanıcıların ihtiyaçları kamu istatistikleri için finansal durumun tespit edilmesidir.
3’üncü katman işletmeleri için herhangi bir finansal tablo zorunluluğu olmadığını düşünürsek, nasıl bir
kullanımın söz konusu olduğunu söylemek zordur. 3’üncü katmandaki daha küçük işletmelere ait
finansal tabloların dışarıdan kullanıcıları vergi idareleridir.
KÜÇÜK ŞİRKETLER İÇİN MUHASEBE GEREKLİLİKLERİ
EK 3
Ülke
Bilanço, gelir tablosu, muhasebe notları, yönetim
raporuna, vs ilişkin gereklilikler mevcut mu?
Söz konusu şirketler için indirgenmiş muhasebe
gereklilikleri mevcut mu?
Avusturya
Evet, şirketin cirosunun 400.000 EUR eşiğinden fazla
olması durumunda Avusturya GAAP’si (Çiftçiler ve özel
eksperler hariçtir)
Hayır
Belçika
Hayır
Bulgaristan
Bağımsız tüccarlar ve son 2 yılda aşağıda belirtilen
kriterlerden ikisine bağlı olarak göstergeleri aşmamış olan
sınırsız sorumluluklu ortaklıkların finansal tabloları, Ulusal
Finansal Raporlama Standartlarına (NFRS) göre
hazırlanmaktadır: 1. 31.12 itibariyle bilanço varlıkları: 4
milyon EUR, 2. İlgili yılda satıştan elde edilen net gelir: 7,5
milyon EUR; 3. İlgili yıldaki ortalama personel sayısı: 250
kişi. Yeni şirketler, kuruluş yılları ve takip eden yıl için
tablolarını KOBİ’ler için olan NFRS’ye göre hazırlarlar.
KOBİ’lere yönelik NFRS’ler Bakanlar Kurulu tarafından
hazırlanır ve AB mevzuatı ve ulusal kurallarla uyum
sağlamaktadır. Tablolar, şirketin varlık ve finansal
durumlarına, sonucunu ve nakit akışındaki ve
özsermayedeki herhangi bir değişikliğe ilişkin doğru ve adil
sonuçları göstermelidir. Bağımsız tüccarlar ve sınırsız
sorumluluklu ortaklıklar: 1. bin BGN cinsinden 31.12 tarihi
itibariyle mali tablolar; 2. bir takvim yılından daha az bir
süreyi kapsayan ara mali tabloları düzenlemelidir.
Veri mevcut değildir.
Olağan ve olağanüstü finansal tablolarının (GRUP 2)
denetlenme zorunluluğu olmayan şirketler, aşağıda belirtilen
muafiyetleri kullanabilir:
- Kısaltılmış bilançoların düzenlenmesi
- Kısaltılmış kar ve zarar hesaplarının düzenlenmesi
- Kısaltılmış muhasebe notlarının düzenlenmesi
- Kamusal olmayan - Ticaret siciline girişi yapılmamış
şirketler içindir
Ticari şirketler haricinde şirketlerin sadece kendi
kullanımları için hazırlanması planlanmamış yıllık raporları
gönüllü olarak hazırlamayı tercih eden şirketlerden küçük
olanlar için finansal tablolara yönelik yasal gereklilik
mevcut değildir. Bir şirketin yıllık raporu sadece kendi
kullanımına yönelik hazırlamaması durumunda şirket,
Finansal Tablolar Yasasındaki temel kuralları uygulamakla
yükümlüdür. Söz konusu muhasebe kuralları şunları
içermektedir: Yıllık raporlara ilişkin temel gereklilikler,
kalite gereklilikleri, temel varsayımlar, unsurlar,
sınıflandırma ve sunum, tahakkuk ve ölçüm artı açıklama.
Bir denetçinin veya muhasebe tecrübesine sahip bir kişinin
yasal olmayan tabloların hazırlanmasında yardımcı olması
durumunda söz konusu tablolar da aynı muhasebe kuralları
ve Kanunlardaki çerçeveye dayalı olmalıdır. Diğer
durumlarda ise yasal olmayan tabloların çerçevesi
vergilendirme kurallarıdır, ör. tahakkuk esası
kullanılmamaktadır.
Ticari faaliyet gerçekleştiren tüm şirketler (gerçek veya
tüzel kişi olsun) yıllık finansal tabloları (bilanço, kar ve
zarar hesabı ve notlar) oluşturmak zorundadır.
Evet, “çok küçük şirketlerin” üç yevmiye defteri (nakit
& banka, satın alım, satış) altında sadeleştirilmiş bir
muhasebe sistemine sahip olmalarına izin
verilmektedir. Çift kayıt usulü muhasebe sistemi,
muhasebe planı, diğer şirketler için tanımlanan yıllık
muhasebe formatlarını kullanma zorunluluğu mevcut
değildir. Yıllık hesapların denetleme zorunluluğu ve
yıllık hesapları yayınlama zorunluluğu yoktur.
Evet. “Basitleştirilmiş finansal raporlama kullanan
şirketler”, belirtilen kriterlerden ikisine bağıl olarak
mevcut veya önceki yılda göstergeleri aşmamış olan
şirketlerdir (bağımsız tüccarlar ve sınırsız
sorumluluklu ortaklıklar): 1. 31 Aralık itibariyle
bilanço varlıkları: 750.000 EUR; 2. İlgili yılda satıştan
elde edilen net gelir: 1,250 milyon EUR; 3. İlgili
yıldaki ortalama personel sayısı: 50 kişi. Yeni kurulan
ve basitleştirilmiş mali raporlama türü kullanan bir
şirketin durumu tespit edilirken belirtilen kriterlere
bağlı olarak sadece kuruluş yılındaki değerler dikkate
alınmaktadır.
Kıbrıs
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan
İrlanda
Alman ticari yasasına bağlı olarak her tüccar (Kaufmann),
defter tutmak ve bilanço ile kar ve zarar hesabını içeren
yıllık hesapları hazırlamak zorundadır. Ancak, şu anda
parlamentoda tartışılan Kanun Tasarısına göre
(Bilanzrechtsmodernisierungsgesetz) mikro tüccarlar (tek
sahipli şirket değeri (Şahıs şirketi) 500.000 EUR ciro
değerinden ve 50.000 EUR kar değerinden fazla olanlar)
ticari defter tutma ve muhasebe gerekliliklerinden muaf
tutulacaktır. Oldukça büyük ölçekli mal sahiplikleri ve yine
büyük ölçekli ortaklıklar, Muhasebe Yönetmeliği kapsamına
dahil olan şirketlerle aynı şekilde yıllık hesaplarını
hazırlayacaktır – yani, hesaplarda notlar da dahil olacaktır.
Bu şirketler, bir yıllık rapor hazırlamak durumundadır.
Yunan GAAP’sinin uygulanmasına ilişkin gereklilikler
mevcuttur, ancak bu bilgileri yayınlama veya denetletme
zorunluluğu yoktur.
Tek sahipli şirket durumunda bu tür yükümlülükler mevcut
değildir. Gerçek kişi tarafından oluşturulan sınırsız
sorumluluğa sahip bir ortaklık söz konusu olduğunda ise
basitleştirilmiş vergilendirmeye tabi olunması halinde bu tür
gereklilikler yoktur, ancak yerel GAAP’ye tabi olunması
durumunda ise Muhasebe Yönetmelikleri gereğince
gereklilikler söz konusudur.
Vergi beyanlarını doğru bir şekilde yapabilmek ve vergileri
ödemek için muhasebe kayıtları gereklidir. Tek sahipli
Söz konusu şirketler için yasal muhasebe
gerekliliklerinin olmaması durumunda, esas olarak
“muhasebe kayıtlarına” ihtiyaç duyan vergilendirme
(gelir vergileri, katma değer vergileri, işveren vergileri,
vs) gibi diğer gereklilikler mevcut mu ve bu “muhasebe
kayıtları” nasıl resmileştirilmektedir?
Cirosu 400.000 EUR altında olan girişimciler için
muhasebe ve ticari yasalardan ötürü herhangi bir gereklilik
mevcut değildir. Vergi yasaları için belirli gereklilikler söz
konusudur.
Vergilendirme, muhasebe kayıtlarına dayalıdır.
Veri mevcut değildir.
Veri mevcut değildir.
Şirketler (GRUP 3), muhasebe yasası tarafından
belirlenmiş içeriği ve plan değerlemesini
uygulayacaktır (Maliye Bakanlığı Muhasebe kanunu)
Veri mevcut değildir.
Muhasebe kanunu, cirosu 1.000.000 EUR değerinden az
olan şirketlerin kayıt tutmasını şart koşmamaktadır (GRUP
1). Bu şirketler, vergilendirilebilir gelir, KDV ve işveren
vergileri için kayıt tutmaktadır. Vergi yasası ve sosyal
güvenlik yasasına bağlı olan düzenlemeleri takip
etmektedirler.
Bu şirketler için yasal muhasebe gereklilikleri yoktur.
Tablolar hazırlanırken tabloların ulusal “GAAP”
uyarınca bazı kurallara uyması gerekliliğine dikkat
edilmelidir.
Her ticari şirket, işlemlerin girişinin yapılmak zorunda
olduğu “muhasebe kayıtlarından” oluşan bir muhasebe
sistemine sahip olmak zorundadır. Defterlerin ölçeği,
düzeni ve oranları şirketin ölçeğiyle ilişkilidir. “Muhasebe
kayıtları” vergilendirme amaçları için kullanılmakta,
bunun yanı sıra çalışanların stopaj vergileri, katma değer
vergileri için de esas alınmakta ve vergi beyanının (yasal
olarak talep ediliyorsa) ve / veya vergilendirmeye ilişkin
mali gelirin (gelir vergisi beyannamesinde verilmelidir)
esasını oluşturur.
Uygulanan basitleştirilmiş prosedürler şunlardır: (1) üç
eşik değerinden ikisini aşmayan şirketler için
basitleştirilmiş bilanço ve kar ve zarar hesabı (satış ≤
534.000 EUR, toplam varlıklar ≤ 267.000 EUR,
personel sayısı ≤ 10); (2) üç eşik değerinden ikisini
geçmeyen şirketler için mali tablolarındaki
basitleştirilmiş notlar (satış ≤ 7.300.000 EUR, toplam
varlıklar ≤ 3.650.000 EUR, personel sayısı ≤ 50).
Belirli şartlar altında basitleştirilmiş yönetim raporu
Muhasebe gereklilikleri, Muhasebe Yönetmeliği
kapsamına dahil olan şirketlerin yükümlülüklerine
kıyasla azaltılmıştır. Tek sahipli şirketler ve ticari
ortaklıklar (oldukça büyük ölçekli olanların
haricindekiler) mali tablo dipnotları ve yıllık rapor
hazırlamak durumunda değildir. Ayrıca, bilançonun
planına ilişkin detaylı bir spesifikasyon mevcut
değildir.
Uygulanmamaktadır.
Muhasebe gereklilikleri ve yayınlama bu şirketler için
sınırlandırılmıştır.
Gerçek kişi tarafından oluşturulan sınırsız sorumluluğa
sahip ve yerel GAAP’ye tabi olan ortaklıkların
yükümlülükleri, Muhasebe Yönetmeliğinin
gereklilikleriyle uyumludur ve basitleştirilmiş
vergilendirmeye tabi olan tek sahipli şirket ve ortaklık
durumunda hiçbir muhasebe gerekliliği mevcut
değildir.
Bu şirketlerin hesaplarını belirli bir kılavuza istinaden
hazırlama yükümlülüğü olmamasından ötürü maaş
Muhasebe gerekliliklerinin uygulanmadığı şirketlerin (ör,
Medeni Kanuna bağlı olan özel ortaklıklar, serbest meslek
sahipleri için hissedarlık ve gelecekte, mikro tüccarlar)
Alman vergi yasasına bağlı olarak vergilendirilebilir gelir
için net gelir yöntemini kullanmalarına izin verilmektedir.
Bu şirketler tarafından yerine getirilmesi gereken hem
muhasebe, hem de vergilendirme yükümlülükleri
mevcuttur. Vergilendirme, muhasebe girişlerine bağlıdır.
Gerçek kişi tarafından oluşturulan sınırsız sorumluluğa
sahip ve basitleştirilmiş vergilendirmeye tabi olan tek
sahipli şirketler ve ortaklıklar, vergilendirme bilgilerine
ilişkin ihtiyaçtan ötürü yayınlanmış faturalarının ve
vergilerinin kayıtlarını tutmak durumundadır. Kişisel gelir
vergisine maruz olan tek sahipli şirketler, gelir, gider ve
vergileri için “muhasebe kayıtlarını” tutmak
durumundadır.
Tek sahipli şirketlerde finansal tabloların hazırlanmasına
yönelik yasal gereklilik mevcut değildir. Ancak, tek sahipli
şirketler, yılsonunda gelir, gider, net kar, maaş masrafları ve
maliyeti, sermaye varlığı yatırımı ve banka hesap
bakiyelerini raporlamak durumundadır. Doğru bir şekilde
raporlama yapabilmek için tek sahipli şirketler veya
muhasebecisi belirtilenleri hazırlayacaktır: *Kar ve zarar
hesabı; *Bilanço; *Hesapların nasıl hazırlandığına ilişkin
ilgili dipnotlar; *Bordro sisteminden alınmış maaş bordro
raporları
Küçük şirketler (yıllık geliri 360.000 EUR’dan az olan tek
sahipli şirketler ve ortaklıklar) yıllık finansal tablolarını
resmi sicile vermek zorunda değildir. Aynı zamanda bu
şirketlerin indirgenmiş muhasebe gereklilikleri vardır (nakit
esaslı muhasebe). KDV mevzuatı şirketin ölçeğine
bakmaksızın KDV’den etkilenen alacak ve ödenecekler
hesapları için özel ve ayrı bir muhasebe kaydı istemektedir.
Şirketler, bilanço, gelir tablosu, muhasebe dipnotları,
yönetim raporu, vs hazırlamak zorunda değildir. Bu
şirketlerin muhasebe işlemleri Bakanlar Kurulu tarafından
düzenlenmektedir. Basit bir muhasebe sistemi mevcuttur –
nakit akış kaydına benzer gelir ve gider kayıtlarının
tutulması.
Yükümlülük mevcut değildir, ancak şirketlerin finansal
tablo hazırlamak istemesi durumunda Ticari Muhasebe
Standartları esas alınmalıdır.
bordrosunun yanı sıra bu şirketler için indirgenmiş
muhasebe gereklilikleri mevcuttur. İrlanda’da vergi
amaçları doğrultusunda kendinden değerlendirme
sistemi mevcuttur, ancak doğru vergilerin ödenip
ödenmediğinden emin olmak adına periyodik
denetimler gerçekleştirilmektedir.
şirketler vergi beyanlarını farklı devlet kurumlarına
iletmek durumundadır (ve vergileri ödemek); İrlanda
Maliyesi, Sosyal & Aile İşleri Departmanı, Merkezi
İstatistik Ofisi, Şirket, Ticaret ve İstihdam Departmanı,
Adalet Bakanlığı
Evet, yıllık finansal tablolarını vermek (resmi sicil)
zorunda değillerdir.
İtalya’daki KDV yasası şirketin ölçeğine bakmaksızın
KDV’den etkilenen alacak ve ödenecekler hesapları için
özel ve ayrı bir muhasebe kaydı istemektedir.
Yükümlülük mevcut değildir, ancak şirketlerin finansal
tablo hazırlamak istemesi durumunda yerel GAAP’ler
esas alınmalıdır.
Vergi amaçları doğrultusunda muhasebe gereklilikleri
vardır. Muhasebe kayıtları yerel GAAP’ye göre
yapılabilmektedir.
Lüksemburg
1. Tip şirketler: Şirketler, çift girişli muhasebe sistemini
kullanmak durumundadır. Yasa, standartlaştırılmış
muhasebe sistemi gerektirmektedir. Ancak, 1. tip şirketler,
bu talimatları uygulamak zorunda değildir. Kısaltılmış
bilanço ve kısaltılmış kar ve zarar hesapları hazırlamak
zorundadırlar. 2. tip şirketler: ticari yasa bu şirketlere
uygulanmadığı için söz konusu talimatları takip etmek
zorunda değillerdir. Ancak, aşağıda belirtilecek kriterlerden
birini karşılayan şirketlerin mali yasaya göre bir muhasebe
sistemi olmak zorundadır: * ciro > 50.000 EUR veya *şirket
varlığı (“fortune de l’enterprise”) > 12.500 EUR veya *zirai
varlık > 25.000 EUR veya *kar > 1.500 EUR veya *zirai
faaliyetten elde edilen kar > 1.500 EUR. Yukarıda belirtilen
kriterleri aşamayan şirketler, basitleştirilmiş muhasebe
sistemini kullanmaktadır (“masraflar – gelirler sistemi” : kar
= gelirler – masraflar).
1. tip şirketler: Ticari yasa, yasal muhasebe
yükümlülüklerini gerektirmektedir. 2. tip şirketler: Mali
yasa, “masraf – gelir sistemini” gerektirmektedir (birinci
ve ikinci soruya verilen cevaplara bakınız).
Malta
Gelir tablosu
1. tip şirketler: Yasa, 1. tip şirketlerin uymakla
yükümlü olmadığı standartlaştırılmış muhasebe
sistemini gerektirmektedir. 2. tip şirketler: Bir önceki
soruya verilen cevapta belirtilmiş olan şartları
sağlayamayan şirketler, belirli şartların yerine
getirilmesi halinde basitleştirilmiş muhasebe sistemini
kullanmaktadır (“masraflar – gelirler sistemi” : kar =
gelirler – masraflar). Bu şartlar şu şekildedir: 1)
Şirketin mali yasa gereğince “normal” muhasebe
sisteminin olmasına gerek yoktur (“une comptabilite
reguliere”) ve bu sistemi gönüllü olarak uygulamaz. 2)
Yılsonunda sabit varlıkların (“sabitleme”) dışında
varlıklar ve yükümlülüklerden ibaret olan net varlık
değeri ve hazine hesapları yılbaşındaki duruma kıyasla
belirgin bir farklılığa sahip olmamalıdır. 3) 2. maddede
belirtilen net varlıklar, yıl sonunda vergilendirilebilir
gelirin %150’sinden fazla olamaz.
Evet
Hollanda
Bu şirketler, şu anda Medeni Kanunla (Medeni Kanunun 3.
cildi) birleştirilmiş olan (önceki) Hollanda Ticaret
Kanununa tabidir. Buna cilde 3. tabakadaki şirketler,
oldukça sadece ve basit bir düzen olan varlık ve borçlarına
ait hesapları tutmakla yükümlüdür. Şirketler, Muhasebe
Yönetmeliğinden türetilmiş olan Hollanda Medeni Kanunun
2. cildine maruz değildir.
Muhasebe Yasasını uygulayan ve şu üç kriterden ikisini
aşmayan küçük şirketler: -ortalama yıllık istihdam: 50, toplam varlıklar – 2,5 milyon EUR eşdeğeri, - net ciro – 5
milyon EUR eşdeğeri. Bu küçük şirketler, bilanço, kar ve
zarar hesabı, mali tablo dipnotları içeren finansal
beyannamelerini bu beyannamelere bir giriş ve ilave notları
da dahil edecek şekilde hazırlarlar. Yıllık rapor (yönetim
raporu), nakit akış tablosu ve özsermayedeki değişim
tablosu hazırlamak zorunda değişlerdir. Küçük şirketlerin üç
kriterden ikisini aşmaması durumunda kısaltılmış finansal
tabloları hazırlamalarına olanak tanımaktadır. Söz konusu
üç kriter şunlardır: -ortalama yıllık istihdam: 10, -toplam
varlıklar – 2 milyon EUR eşdeğeri, -net ciro – 4 milyon
EUR eşdeğeri
Bilanço, gelir tablosu, muhasebe dipnotları, nakit akış
tabloları, sosyal hesap, yıllık rapor, hijyen/sağlık ve iş
güvenliği raporu. Şirketlerin tümü bu raporları düzenlemek
zorunda değildir, ancak ciro, işçi sayısına, vs bağlı olarak
farklı muafiyetlere maruzdurlar.
İtalya
Letonya
Lituanya
Polonya
Portekiz
Romanya
Çift girişli muhasebe sistemi uygulayan STK, bilanço, gelir
tablosu, muhasebe politikaları ve açıklayıcı notlardan oluşan
yıllık mali tabloların hazırlanmasına yönelik yasal
yükümlülük altındadır. Yılık mali tabloların eklerinde
yöneticilerin raporu olmak zorundadır. Tek girişli muhasebe
sistemi kullanan STK ise (muhasebe) finansal beyanname
düzenlemez “Vergi ödeyen” niteliğindeki gerçek kişilerin
ise yıllık finansal tabloları sunma yükümlülüğü yoktur.
Slovakya
Bilançonun yerini mülk ve ödenecekler tablosu almaktadır
ve gelir tablosunun yerini ise gelirler ve masraflar tablosu
Hesap tutulmasına yönelik belirli bir yasal muhasebe
gerekliliği söz konusu değildir.
Daha önceden belirtilen temel yükümlülüklere
uymaları yeterlidir.
Tüzel kişiliği olmayan şirketler, vergi amaçları
doğrultusunda yıllık gelir ve gider tablosu hazırlamak
durumundadır. Yıllık/çeyrek dönemlik esasta KDV
kapsamına girmektedirler. Ayrıca, NSO’ya istatistikleri
sunmak, personel sayısı, ödenen maaşlar ve ulusal
sigortaya ilişkin formları da iletmek durumundadırlar.
Evet, defter tutma yükümlülüklerine ilaveten bu şirketler,
vergi otoritelerinin gerekliliklerini yerine getirebilmek için
kayıt tutmak zorundadır. Gelir vergisi (kar üzerindeki
vergi) ve KDV durumunda olduğu gibi diğerlerinin
içindedir.
Küçük şirketlerin üç kriterden ikisini aşmaması
durumunda kısaltılmış finansal tabloları
hazırlamalarına olanak tanımaktadır. Söz konusu üç
kriter şunlardır: -ortalama yıllık istihdam: 10, -toplam
varlıklar – 2 milyon EUR eşdeğeri, -net ciro – 4
milyon EUR eşdeğeri. Küçük şirketler, yasal bir
denetçi tarafından finansal tablolarının denetlenmesi
zorunluluğundan da muaftır.
Gelir vergileri, KDV ve işveren vergileri hükümleri
gereğince bu şirketler, vergi yasası ve sosyal güvenlik
yasasına bağlı olarak ayrı bir düzenleme izlerler.
Muhasebe Kanunu bu hükümleri engellememektedir.
Evet, küçük şirketler için indirgenmiş gereklilikler söz
konusudur.
Sunulması gereken bilgiler (Sadece Limitet Şirketlerin
hesaplarını kaydettirmesi ve vermesi zorunludur – SA ve
Lda): KDV’nin 50. Maddesi: her yılın 31 Aralık tarihine
kadar ticari malların satın alımına ilişkin kayıt defteri
ve/veya tüketim defteri ve ham madde kaydı; ticari
malların Satış Kayıt Defteri ve/veya üretilmiş ürünlerin
kayıt defteri; verilen hizmetlerin Kayıt Defteri; yatırılmış
malların masrafları ve operasyonlarına ilişkin Kayıt
Defteri; ticari malların kayıt Defteri; ham maddeler ve
tüketimleri, üretilmiş ürünler ve diğer varlıklar. POC:
Bilanço, Gelir Tablosu, Dipnotlar, Nakit Akış Tabloları.
Ticari Topluluklar Kanunu: Yönetim Raporu; Limitet
Şirketler (SA), Sınırlı Sorumluluklu tüccarlar ve Ticari
Topluluklar Kanunun 262. maddesini aşan diğerlerin
denetlenen hesapları. Sosyal Hesap (10 kişiden fazla
çalışana sahip şirketler), Profesyonel Eğitime ilişkin Yıllık
Rapor (tüm müdürler), Hijyen/Sağlık ve İş Sağlığı Raporu
(9 kişiden fazla çalışana sahip şirketler)
Yukarıda belirtilen muhasebe gerekliliklerine ilaveten
finansal gereklilikler de söz konusudur (gelir vergisi,
KDV, maaş vergileri). Vergilendirme alanında kurulmuş
olan sistem, Romanya Mali Yasası dahilindedir.
Muhasebe düzenlemeleri açısından şunlar
uygulanmaktadır: 1. Çift girişli muhasebe uygulayan,
miras amaçlı olmayan (without patrimonial aim) kişiler
için muhasebe düzenlemeleri (bu kişilerin muhasebesi
tahakkuk esasındadır). 2. Tek girişli muhasebe
uygulayan, miras amaçlı olmayan (without patrimonial
aim) kişiler için muhasebe düzenlemeleri (bu kişilerin
muhasebesi tahakkuk esasındadır). 3. Vergi ödeyen
sıfatına sahip olan gerçek kişiler için muhasebe
düzenlemeleri (bu kişilerin muhasebe sistemi, nakit
esaslıdır)
Veri mevcut değildir
Girişimci, KDV ödeyen konumunda değilse masrafları
yüzdelerle uygulayabilir, ancak bu durumda sadece alınan
İspanya
İngiltere
almaktadır.
Evet, mali tabloları verebilmek için minimum bilgi miktarı
mevcuttur, ancak yayınlanmamıştır.
3. tabakada yer alan 3.2m şirketler için finansal tabloları
kapsayan yasal gereklilik mevcut değildir.
Evet, şirketin limitet şirket olmaması ve yıllık mali
hesaplarını sicil dairesine vermekle yükümlü olmaması
durumunda. Tüm durumlarda şirketin “satışlar ≤
5,700,000 EUR, toplam varlıklar ≤ 2,850,000 EUR ve
personel sayısı ≤ 50” olan üç eşik değerinden ikisini
geçmemesi durumunda basitleştirilmiş bilanço, kar ve
zarar hesabı ve mali tablo dipnotlarına sahip olma
hakkı mevcuttur. Şirketlerin satışlar ≤ 2,700,000 EUR,
toplam varlıklar ≤ 1,000,000 EUR ve personel sayısı ≤
10 olan üç eşik değerinden ikisini geçmemesi
durumunda bu sistem daha da basitleştirilmiş bir hal
alabilecektir.
Bu şirketler için doğrudan yasal muhasebe gerekliliği
mevcut değildir. Muhasebe tipi bilginin kullanımını
gerektiren vergilendirme ve KDV gerekliliği yoktur.
ödemelerin kaydını tutmakla yükümlüdür.
İspanya’da hiçbir gereklilik yoktur, ancak bunlar devlet
gereklilikleri değildir. Mali tablolar bu tipteki şirketler için
gereklidir, ancak bunların yayınlanmasına gerek yoktur.
Vergiler için vergi otoriteleri bilanço ve gelir tablosunu
istemektedir.
Bu şirketler, gelir vergisi ve (KDV için tescilli ise)
KDV’ye maruzdur. Bu amaçlar doğrultusunda gelir vergisi
iadesi ve/veya KDV iadelerine hak kazanmaktadırlar.
Gelir vergisi gerekliliği aşağıdakileri içermektedir: 1.
Şirket vergi iadesi formu; 2. Tamamlayıcı sayfalar; 3.
Hesaplar, hesaplamalar ve diğer ilgili bilgiler. Kabul
edilebilir hesaplar (3. madde işaretli) UFRS, İngiltere
GAAP’si veya FRSSE’ye göre olacaktır.
MUHASEBE ÇERÇEVESİ
Ülke
Avusturya
Belçika
Bulgaristan
Kıbrıs
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan
EK 4
Küçük şirketleri ilgilendiren muhasebe, ölçüm ve onaylama ilkeleri nelerdir (ör, gerçek
ve doğru görünüm ilkesi, ihtiyat, süreklilik, eşleştirme, nakit esaslı ve/veya tahakkuk
esaslı muhasebe)?
Gerçek ve doğru görünüm ilkesi, süreklilik ve ihtiyat ilgili olan ilkelerdir. 400.000 EUR
altında ciro değerine sahip olan şirketler için bu ilkeler geçerli değildir.
“Çok küçük şirketlerin” basitleştirilmiş muhasebe sistemine sahip olmasına izin
verilmektedir. Yıllık olarak “çok küçük ölçekli şirketler” eksiksiz envanter yapmak
zorundadır. İhtiyat, süreklilik gibi belirli ölçüm ilkeleri envanterle ilişkilidir. Envanter,
tahakkuk esaslı muhasebeye göre yapılmaktadır.
Muhasebe Kanununda belirtilen prosedür ve şirket yönetimi tarafından onaylanan bireysel
hesap planının akabinde süre giden muhasebe operasyonları düzenlenmektedir. Sınırsız
sorumluluklu bağımsız Bulgar tüccarlar ve ortaklıklar şu genel muhasebe ilkelerini
inceleyecektir: 1. Tahakkuk esası; 2. Süreklilik; 3. İhtiyat; 4. Eşleşen gelir ve masraflar; 5.
İçeriğin önceliği; 6. Mümkün olan durumlarda muhasebe politikasının önceki raporlama
dönemlerinden alıkonulması: farklı raporlama dönemlerinde muhasebe verilerinin ve
oranların kıyaslanabilirliğinin sağlanması. 7. Bireysel raporlama dönemlerinin bağımsızlığı
ve başlangıç bakiyesi ve kapanış bakiyesi arasındaki değer bağlantısı: her raporlama dönemi,
muhasebe açısından önceki ve takip eden raporlama dönemleriyle olan objektif bağlantısında
bağımsız olarak ele alınmalıdır ve cari raporlama döneminin başındaki finansal tablolarda yer
alan veriler, önceki raporlama döneminin sonunda belirtilen verilerle eşleşmelidir.
Veri mevcut değildir.
Tüm muhasebe şirketleri şu ilkeleri uygulamak durumundadır: 1. Muhasebe uygulama
yükümlülüğü (kapsamın basitleştirilmesi) 2. Gerçek ve doğru görünüm 3. Muhasebe
birimleri, hesaplarını eksiksiz ve kati bir şekilde, kapsamlı ve açık bir şekilde düzenlenmiş
olarak ve muhasebe kayıtlarının sağlamlığını gösterecek şekilde tutacaktır. 4. Süreklilik 5.
Kanıt/her muhasebe işlemi kanıtlanmalıdır 6. Mali yıl/muhasebe dönemi 7. Tahakkuk hesabı
8. Muhasebe işleminin (işlem) zamanı 9. Tutarlılık/muhasebe yöntemleri, bir mali yıldan
diğerine tutarlı bir biçimde uygulanmalıdır 10. Mahsubun yasaklanması 11. Her bir sınıf
varlığın değerlemesi (gerçek değer kullanmadan) 12. İhtiyat ilkesi 13. Zorunlu hesap
tablosu/hesap planı (basitleştirilmiş) 14. Her bir mali yıla ait açılış bilançosu önceki yılın
kapanış bilançosuyla eşleşmelidir.
Gerçek ve doğru görünüm sergilemek amacıyla listelenmiş ilkelerin tümü temel gereklilik ve
varsayımmış gibi ilgilidir. Vergilendirme kurallarını takiben sadece mali beyannamelerde
bulunan küçük bir şirketin doğru ve gerçek beyanname görünümü farklıdır. Bu durumda
şirket, muhasebe kurallarına pek itimat etmez, ancak vergilendirme kurallarını izler.
Ticari faaliyet gerçekleştiren tüm varlıklar (gerçek veya yasal kişi), aşağıda belirtilecek olan
başlıca muhasebe kavramlarına göre yıllık mali tabloları hazırlamak durumundadır: doğru ve
gerçek görünüm, alacaklar-ödenecekler esası, fiili maliyet anlaşması ve ihtiyat, tahakkuklar
ve süre giden kavramlar. İstisnalar da mevcuttur: (1) üç eşik değerinden ikisini aşmayan
varlıklar için basitleştirilmiş bilanço ve kar ve zarar hesabı (satışlar ≤ 534.000 EUR, toplam
varlıklar ≤ 267.000 EUR ve personel sayısı ≤ 10); (2) ticari faaliyetlerde bulunan gerçek
kişiler, kayıtlarını nakit esasında tutabilirler ve satışların belirli eşiklerin altında olması
halinde yılsonunda alacaklar-ödenecekler esasında düzenleyebilirler (ürünlerin satışından
763.000 EUR, hizmet sağlamadan 230.000 EUR); (3) gerçek kişiler, çift girişli muhasebe
sistemi kullanmak zorunda değildir ve bunun yerine satışların belirli eşik değerlerinin altında
olması halinde satış ve alım yevmiye defteri kullanabilirler (ürünlerin satışından 80.000 EUR
ve hizmet sağlamadan 32.000 EUR)
Almanya ticaret yasasına göre yıllık hesaplar, ilgili muhasebe ilkelerine göre hazırlanacaktır
(Grundsatze ordnungsmaißiger Buchführung – GoB). Her tüccar, şu ilkelere uyum sağlamak
durumundadır: raporlama tarihi, açık ve net düzenleme, eksiksizlik, mahsup yasağı, tutarlılık,
süreklilik, bireysel değerleme, ihtiyat (oransızlık, en düşük değer, gerçekleşme), fiili maliyet
muhasebesi, tahakkuk esaslı muhasebe. Eşleşen ilkeler, ilgili Alman muhasebe ilkelerine ait
değildir.
Süreklilik ve doğru ve gerçek görünüm en önemli ilkelerdir. Bu şirketler için de genel
muhasebe ilkeleri uygulanmaktadır.
Gerçek kişi tarafından gerçekleştirilen, sınırsız sorumluluğa sahip ve yerel GAAP’ye maruz
İrlanda
İtalya
Letonya
Lituanya
Lüksemburg
Malta
Hollanda
Polonya
Portekiz
Romanya
Slovakya
İspanya
İngiltere
olan ortaklıkların ilgili ilkeleri, Muhasebe Yönetmelikleriyle uyumludur. Kişisel gelir
vergisine tabi olan bağımsız tüccarların en ilgili ilkeleri ise nakit esaslı muhasebe ilkesidir.
Pek çok küçük şirketin kurtuluşunda nakit akış hesapları oldukça önemli bir yere sahiptir.
Prensipte yukarıda anlatılanların tümü ilgilidir. Ancak, en verimli sonuca sahip olan nakit
esaslıya karşın tahakkuk esaslı muhasebedir. 1 milyon EUR’dan daha az cirosu olan şirketler,
satış faturası esasından ziyade nakit makbuzu esasında KDV ödemeyi tercih edebilirler.
Uygulamada bazı şirketler nakit makbuzu esasın tercih ederken hesaplarını da satış faturası
esasına göre düzenlemeye devam etmektedir. İrlanda’da bağımsız tüccarların hesapları, yasal
denetim gerektirmez.
Fiili maliyet esasında tahakkuk esaslı muhasebe
Mevzuata göre muhasebe kayıtları ve vergi beyanları sadece küçük şirketler tarafından değil,
aynı zamanda ticari faaliyette bulunan bireyler tarafından da hazırlanmalıdır. En ilgili
muhasebe sistemi, nakit akış kayıt sistemine dayalı olan basit defter tutma yöntemidir.
Ancak, şirket cirosunun 280.000 EUR civarında olması durumunda ki bu rakam Letonya’da
bulunan küçük şirketler için oldukça büyük bir cirodur ve şirketin vergi ödediği dikkate
alındığında tahakkuk esaslı muhasebenin kullanımı daha doğru olacaktır. Bu durum daha
doğru bir defter tutma sistemi sağlamaktadır.
Finansal Tablolar Yasasına göre finansal tablo hazırlamayı tercih ederlerse yukarıda belirtilen
muhasebe ilkelerini de uygulamak durumundadırlar.
1. tip şirketler: 4. Yönetmelikte belirtilen ilkelerin aynısıdır (süreklilik ilkesi, ihtiyat ilkesi ..)
Tüzel kişilik kazanmamış şirketlerin ihtiyat, doğruluk ve gerçeklik, nakit veya tahakkuk
muhasebe esası gibi ilkelere uyması beklenmektedir.
Defter tutma yükümlülüğüne göre başlangıç noktası olarak süreklilik, tahakkuk hesabı ve
ihtiyat gibi temel ilkelerin dikkate alınması gereklidir.
Küçük şirketler, mali pozisyonlarına ve mali sonuçlarına ilişkin doğru ve gerçek görünüm
sağlayan uyarlanmış muhasebe ilkelerini uygulamak durumundadır. Olaylar, ekonomik
varlıklarına göre kaydedilmektedir. Ticari işlemlerin sınıflandırılması, amortisman ve itfa
masraflarını da içerecek şekilde varlıkların, borçların ve özsermayenin ölçümü, finansal
sonuçların belirlenmesi ve finansal tabloların hazırlanmasının takip eden yıllarda aynı şekilde
gerçekleştirileceği ve bu sayede elde edilen bilgilerin takip eden yıllarda kıyaslanabilir
olacağı varsayılarak ilkeler tutarlı esasta uygulanmalıdır. Süreklilik varsayımı söz konusudur.
Tahakkuk esaslı muhasebe ve eşleştirme ilkesi uygulanmaktadır. Fiili maliyet ve ihtiyat
ilkeleri uygulanmaktadır. Varlık, borç ve özsermaye kalemleri, gelir ve ilgili maliyetler,
olağanüstü kazançlar ve kayıpların değeri ayrı ayrı belirlenecektir. Mahsuba izin
verilmemektedir. Uygulanan muhasebe çözümlerindeki değişiklikler, mali tablo dipnotları,
bu değişikliklerin mali tablolara olan etkisine ilişkin bir açıklama gerektirmektedir.
Fiili maliyetler ve tahakkuk esaslı muhasebe kullanılmaktadır.
Muhasebe düzenlemesine göre bu sınıftaki şirketlere uygulanan muhasebe ilkeleri şunlardır:
süreklilik, yöntemlerin tutarlılık ilkesi, ihtiyat ilkesi, mali yılın bağımsızlığı ilkesi, varlık ve
borç kalemlerini ayrı değerleme ilkesi, fiziki varlığının bulunamaması ilkesi, mahsup etmeme
ilkesi. Bu şirketler, tahakkuk esaslı muhasebe kavramını ve nakit esaslı muhasebeyi
uygulamaktadır.
Yasal açıdan defterlerini çift girişli muhasebe sistemine göre tutmak zorunla olan yasal
şirketler için yukarıda belirtilen ilkelerin tümü geçerlidir. Yasaya uygun olacak şekilde
şartları yerine getiren şirket, denetlenmek ve belirtilen şekilde mali tablolarını yayınlamakla
yükümlüdür. Girişimcilerin çift girişli muhasebe sistemini uygulaması halinde söz konusu
şartları gerçekleştirme yükümlülüğü yoktur.
Tüm şirket türlerinin finansal beyannameleri için aynı amacı kullanmak zorunludur. Tüm
şirket türleri için Muhasebe Modeli aynıdır.
Gönüllü olarak muhasebeye yönelik yazılım sistemi/FRSSE tüpü yaklaşımı kullanan 3.
tabaka şirketler için muhasebe, ölçüm ve onaylama ilkeleri, yazılım sistemine gömülü olanlar
olacaktır, yani doğru ve gerçek görünüm, ihtiyat, süreklilik, eşleşme ve tahakkuk esaslı
muhasebe. Ayrıca bunlar 3. tabaka şirketleri de içeren tüm İngiltere şirketleri için
uygulanmakta olan İngiltere vergi çerçevesine gömülü olan ilkelerdir. Ancak, 3. tabakadaki
pek çok küçük şirket, nakit esaslı modele göre yönetilmektedir, böylece banka beyannamesi,
devam eden şirket yönetiminde tek başına en faydalı finansal beyanname olmaktadır.
MUHASEBE İŞLEMLERİNİN KAYDI
EK 5
Ülke
Avusturya
Belçika
Bulgaristan
Kıbrıs
Çek Cumhuriyeti
Danimarka
Küçük şirketler tarafından hangi
muhasebe kayıtları tutulmalıdır?
400.000 EUR civarında cirosu olan
şirketler, Avusturya GAAP’sine
göre çift girişli muhasebe sistemini
uygulamak durumundadır.
Gerçek ve doğru görünüm ilkesine
göre tüm operasyonlarının gecikme
olmadan kronolojik olarak kayda
geçirilmesinden dolayı “çok küçük
şirketler” belirli avantajlardan
faydalanırlar.
Yıllık mali tabloların şekli, yapısı
ve içerikleri uygulanmakta olan
muhasebe standartlarına göre
belirlenmektedir. KOBİ’ler için
olan NFRS’lere göre yıllık finansal
tablolarını hazırlayan ve sunan ve
basitleştirilmiş finansal raporlama
türü kullanan küçük şirketler
(bağımsız tüccarlar ve sınırsız
sorumluluklu ortaklıklar), özet
yıllık finansal tablo
hazırlayabilirler. Bu özet tabloların
formu, şekli ve içerikleri KOBİ’ler
için olan NFRS’lerde
tanımlanmıştır. Hafifletmeler:
Zorunlu finansal denetlemeye tabi
olmayan ve cari yılda satışlardan
elde edilen net gelir tutarı 50.000
EUR’yu aşmayan bağımsız
tüccarların yıllık mali tabloları,
sadece kar ve zarar hesabı
içerebilmektedir. Zorunlu finansal
denetlemeye tabi olmayan ve
önceki raporlama döneminde
satışlardan elde edilen net gelir
tutarı 25.000 EUR’yu aşmayan
bağımsız tüccarlar, özel defterler
tutarak yani, raporlama
dönemindeki finansal sonuçların
doğru ve gerçekçi bir şekilde
belirlenebildiği defteri kebir
vasıtasıyla faaliyetlerini
raporlayabilir ve sunabilirler.
Veri mevcut değildir
GRUP 2 ve GRUP 3 şirketleri, çift
girişli muhasebe sistemi, defteri
kebir ve yevmiye defteri
tutmaktadır. Sadece GRUP 2
şirketleri yevmiye defterlerindeki
hesaplarla defteri kebirdeki
hesapları birleştirebilirler. Alt
defteri kebirler ve bilanço dışı
hesaplar tutmak durumunda
değillerdir, bu nedenle sadece bir
defteri kebir tutulur.
Her ticari şirket, işlemlerinin
girişinin yapıldığı “muhasebe
Standartlaştırılmış hesap planı
mevcut mu?
Hesap planı mevcuttur ancak
zorunlu değildir.
Diğer şirketlere uygulanan hesap
planı mevcuttur, ancak “çok küçük
şirketler” için zorunlu değildir.
Evet
Veri mevcut değildir
Basitleştirilmiş hesap tutan
şirketler (GRUP 2), sadece grubun
hesaplarını içeren hesap listesi
hazırlayacaktır. Aynı zamanda
muhasebe yasamıza uyum
göstereceklerdir.
Hayır
Fransa
Almanya
Yunanistan
Macaristan
kayıtlarıyla” birlikte bir
muhasebeye sahip olmak
zorundadır. Defterlerin ölçeği,
düzenlemesi ve oranları şirketlerin
ölçeğine bağlıdır. “Muhasebe
kayıtları” vergilendirme amaçları,
çalışanların stopaj vergileri, katma
değer vergileri için kullanılmakta
ve vergi beyanının (yasal olarak
talep edilmişse) ve / veya
vergilendirilen mali geliri için bir
esas niteliğindedir (gelir vergisi
idesinde verilmelidir). Defter
Tutma Yasası, çift girişi defter
tutulmasını talep etmemektedir
(ancak normalde kullanılmaktadır)
ve Yasa, defteri kebir, yevmiye
defterlerine, vs yönelik özel bir
kural içermemektedir. Defter
tutmaya ilişkin genel gereklilik,
şirketin yapısı, ölçeği ve oranlarına
bağlı olarak “iyi ve kabul edilmiş
uygulamalara” göre düzenlenmiş
olması ve gerçekleştirilmesidir.
Gerçek kişilerin ticari faaliyetlerde
bulunması durumunda iki istisna
mevcuttur: (1) satışların belirli eşik
değerinin altında olması
durumunda (ürün satışlarından
763.000 EUR ve hizmet
sağlamadan 230.000 EUR) kayıtlar
nakit esaslı tutulabilir ve
yılsonunda alacaklar-ödenecekler
esasında düzenlenebilir; (2)
satışların belirli eşik değerlerinin
altında olması durumunda (ürün
satışlarından 80.000 EUR ve
hizmet sağlamadan 32.000 EUR)
çift girişli muhasebe sistemini
kullanma zorunluluğu yoktur,
bunun yerine işlemler, günlük satış
ve alım defterine işlenebilmektedir.
Defter tutma ve muhasebe
gerekliliklerinin yanı sıra ilgili
şirketler, şu dokümanları
saklamakla yükümlüdür: ticari iş
kayıtları (Handelsbücher), açılış
bilançosu, yıllık hesaplar ve defter
yapılan girişleri vurgulayan orijinal
kayıtlar. Dokümanlar, düzenli bir
şekilde tutulmalıdır. Saklama
süresi ise on yıldır.
Küçük şirketler, sadece gelir ve
giderlere ait resmi bir defter
tutabilirler.
Bağımsız tüccarlar ve gerçek
kişilerin yapmış olduğu ve
basitleştirilmiş vergilendirmeye
tabi olan sınırsız sorumluluklu
ortaklıklar, muhasebe kayıtları
Küçük şirketler, ticari faaliyetlerde
yer alan tüm kişiler için de geçerli
olan standartlaştırılmış hesap
planını kullanmakla yükümlüdür.
Hayır
Evet
Hayır
İrlanda
İtalya
Letonya
Lituanya
tutmakla yükümlü değildir. Kişisel
gelir vergisine tabi olan bağımsız
tüccarlar, nakit esaslı “muhasebe
kayıtlarını” (defteri kebir) tutmakla
yükümlüdür; gerçek kişi tarafından
gerçekleştirilen ve yerel GAAP’ye
tabi olan sınırsız sorumluluklu
ortaklıklar ise çift girişli defter
tutma sistemini uygulamak
durumundadır.
Yasal açıdan bağımsız tüccarların
çift girişli defter tutma sistemini
uygulama zorunluluğu yoktur.
Muhasebeci, çift girişli sistem
kullanacaktır. Şu nedenlerden ötürü
hesaplara gerek duyulmaktadır:
KDV, PAYE (Kazandıkça
Öde)/PRSI (Ödemeyle ilişkili
Sosyal Sigorta), Gelir vergisi,
Bankacılık. Bu raporların
hazırlanması için bağımsız tüccar
tarafından manüel olarak, hesap
tablosunda veya tercihen
bütünleştirilmiş muhasebe
paketinde tutulması gereken
kayıtlar şunlardır: -Günlük satış
defteri, -Günlük alım defteri, -Çek
ödeme defteri, -İşveren olması
durumunda maaş kayıtları. Ek
olarak, muhasebeci, sabit varlık
kaydı, nominal defteri kebir ve
girişi yapılan tüm kiraların
detaylarını tutacaktır.
Tüm şirketler, ilgili defterlerle
birlikte çift girişli defter tutma
sistemini uygulamaktadır ve
tahakkuk esaslı muhasebe ilkelerini
esas almaktadır. Mikro ölçekli
şirketler (yıllık geliri 360.000
EUR’dan az olanlar), nakit esaslı
muhasebe sistemini
uygulayabilirler.
Mevzuat uyarınca basit defter
tutma sistemi uygulanabilir olduğu
için şirketler, basit gelir ve gider
kaydı yapmakta ve envanter kaydı,
amortisman kaydı ve borçlularla
alacaklıların kaydı gibi diğer
kayırları da uygulayabilmektedir.
Şirketin tercihine bağlı olarak çift
girişli defter tutma sistemi de
uygulanabilmektedir. Bazı
şirketler, çift girişli defter tutma
sistemini uygulamaktadır
Muhasebeye ilişkin yasa hükümleri
gereğince şirketler, çift girişli
defter tutma sistemini uygulamak
ve tahakkuk esaslı muhasebeyi esas
almakla yükümlüdür. İşçi
çalıştırmayan ve KDV ödemeyen
Bilgisayarlı ve birleşik muhasebe
sisteminin uygulanması
durumunda standartlaştırılmış
hesap planı uygulanmaktadır. Bu
plan, kullanılan yazılım paketine
bağlı olarak değişiklik
gösterebilmektedir.
Yasalar uyarınca değildir. Ancak,
genel kabul görmüş teori ve
uygulamaya göre
gerçekleştirilmektedir.
Hayır
Evet, standartlaştırılmış hesap planı
kullanılmaktadır.
Lüksemburg
Malta
Hollanda
Polonya
Portekiz
şirketler, tek (çift değil) girişlerle
muhasebe kayıtlarının tutulabildiği
basitleştirilmiş muhasebe sistemini
kullanmayı tercih edebilirler.
1. tip şirketler: Bu şirketler, çift
girişli defter tutma sistemini
kullanmak durumundadır. Kayıtlar,
yevmiye defterinde tutulmalıdır. 2.
tip şirketler: Bazı şirketlerin
“masraflar-gelirler sistemi” olarak
adlandırılan basitleştirilmiş
muhasebe sistemini kullanmalarına
izin verilmektedir.
KDV gereklilikleri, vergi
amaçlarına ilişkin gelir tablosu ve
ulusal sigorta ve vergilerden elde
edilen devlet geliri gereklilikleri
nedeniyle satış ve alım
faturalarının kaydı tutulmak
zorundadır.
Daha önceden belirtilen
gerekliliklerin yerine getirilmesi
için şirketler, çift girişli defter
tutma sistemini uygulamak
durumundadır. Uygulamada nakit
(ve banka) giriş ve çıkışları ve
alacaklarla borçların kaydedilmesi
nedeniyle kısıtlanmaktadırlar.
Küçük şirketler, çift girişli defter
tutma sistemini uygularlar. Hesap
defterleri şunları içermektedir:
muhasebe girişleri; -yevmiye
defteri, -defteri kebir, -yardımcı
defter, -genel ve yardımcı defter
hesaplarının geçici mizanlarını
içeren faaliyetler (toplam giriş) ve
bakiyeler; varlık, borç ve öz
sermaye (envanter) listesi.
Sunulacak bilgiler (sadece Limitet
Şirketlerin hesaplarını
kaydettirmesi ve vermesi
zorunludur – SA ve Lda): Katma
Değer Vergisinin 50. Maddesi: Her
yılın 31 Aralık tarihine kadar ticari
malların satın alımına ilişkin kayıt
defteri ve/veya tüketim defteri ve
ham madde kaydı; ticari malların
Satış Kayıt Defteri ve/veya
üretilmiş ürünlerin kayıt defteri;
verilen hizmetlerin Kayıt Defteri;
yatırılmış malların masrafları ve
operasyonlarına ilişkin Kayıt
Defteri; ticari malların, ham
maddeler ve tüketimlerinin,
üretilmiş ürünler ve diğer
varlıkların Kayıt Defteri;. POC:
Bilanço, Gelir Tablosu, Dipnotlar,
Nakit Akış Tabloları. Ticari
Topluluklar Kanunu: Yönetim
1. tip şirketler: Bu şirketlere
uygulanan ticaret yasası,
standartlaştırılmış muhasebe
sistemini uygulamaktadır. 2. tip
şirketler: Bu şirketlere ticaret
kanunu uygulanmadığı için söz
konusu şirketlerin
standartlaştırılmış muhasebe
sistemini kullanma zorunlulukları
yoktur.
Hayır
Hayır
Hayır
Muhasebe konularına yönelik bir
personelin olmaması nedeniyle
genellikle dış muhasebe sistemleri
kullanılmaktadır. Vergilendirme
sorumlulukları ve sosyal
güvenlikle uyum sağlayacak
şekilde tasarlanmış bir muhasebe
sistemidir.
Romanya
Slovakya
İspanya
İngiltere
Raporu; Limitet Şirketler (SA),
Sınırlı Sorumluluklu tüccarlar ve
Ticari Topluluklar Kanunun 262.
maddesini aşan diğerlerinin
denetlenen hesapları. Sosyal Hesap
(10 kişiden fazla çalışana sahip
şirketler), Profesyonel Eğitime
ilişkin Yıllık Rapor (tüm
müdürler), Hijyen/Sağlık ve İş
Sağlığı Raporu (9 kişiden fazla
çalışana sahip şirketler)
Zorunlu bir yükümlülük olarak tüm
STK’lar (“çift girişli” muhasebe
uygulamak ve “tek girişli
muhasebe” uygulamak zorunda
olanlar), defteri kebir ve envanter
defterine sahiptir.
Çift girişli kayıt tutma yönteminin
tercih edilmesi durumunda bu
yöntem kullanılabilmektedir ve
gelirler ve masrafların bir kanıtı
niteliğinde olan ve vergi
mevzuatına göre kesin belirlenmiş
bir forma sahip olan tek girişli
kayıt tutma yönteminin ise yasalara
göre uygulanması zorunludur.
Diğer kayıtlar, finansal rapor,
mülkiyet beyanı (maddi varlık ve
maddi olmayan varlık),
ödenecekler tablosu ve alacaklar
tablosudur.
İspanya’da tüm şirketler bilgisayar
yazılım programlarını kullanarak
çift girişli muhasebe sistemini
uygulamaktadır.
3. tabakadaki şirketler, oldukça
geniş kapsamlı ölçekleri ve şirket
türlerini içermektedir. En geniş
uçta olanlar (azınlık) bilgisayarlı
çift girişli muhasebe sistemlerini
kullanmak durumundadır. Küçük
şirketlerin büyük çoğunluğu
orijinal dokümanları saklamaktadır
(ör, ödenecek ve alacak faturalar,
banka kayıtları, vs), ancak kendi
kendilerine herhangi bir hesap
yapmamaktadırlar – yani, pek çok
şirket, dış muhasebe hizmetlerini
kullanmaktadır. 3. tabakadaki
şirketlerin yıllık rapor hazırlaması
durumunda (ve bunu yapmak için
yasal bir yükümlülüğün olmaması
halinde) büyük ve orta ölçekli
şirketler, eksiksiz İngiltere
GAAP’sini kullanırken, 3.
tabakadaki küçük şirketler, “Küçük
Şirketler için Finansal Raporlama
Standardı” olarak adlandırılan
İngiltere GAAP’sinin daha sıkı bir
sürümünü kullanmaktadır.
Çift girişli muhasebe sistemini
uygulayan STK’lar için
uygulanmakta olan muhasebe
düzenlemelerinin tamamlayıcı bir
parçası olarak genel hesap planı
mevcuttur.
Evet
Evet
Hayır
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 6
SATIŞ YEVMİYE DEFTERİ
Tarih
Açıklama
Sayı
Brüt
€
KDV
€
Net
€
Mayıs
2008
2
4
7
10
16
16
17
21
21
22
24
25
25
28
29
31
Mary Jones
ABC Limited
Murphy Limited
Murphy Limited
ABC Limited
DEF Limited
Murphy Limited
ABC Limited
DEF Limited
DEF Limited
Peter Browne
ABC Limited
Peter Browne
Murphy Limited
Murphy Limited
Mary Jones
1001
1002
1003
23
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1.452,00
72,60
822,80
41,75
149,44
1.452,00
726,00
84,70
55,30
1.452,00
7.139,00
1.488,30
677,60
8.082,80
72,60
1.452,00
25.137,39
252,00
12,60
142,80
7,25
25,94
252,00
126,00
14,70
9,60
252,00
1.239,00
258,30
117,60
1.402,80
12,60
252,00
4.362,69
1.200,00
60,00
680,00
34,50
123,50
1.200,00
600,00
70,00
45,70
1.200,00
5.900,00
1.230,00
560,00
6.680,00
60,00
1.200,00
20.774,70
Dipnot:
Satış yevmiye defteri işletmenin yaptığı satışların güncel listesidir.
Liste satışın yapıldığı tarih, müşterinin kim olduğu, fatura numarası ve müşteriye mal olan
toplam veya brüt tutar arasındaki para miktarı, KDV unsuru ve işletmeye giren net tutar
kaydından oluşur.
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 7
SATIN ALMA YEVMİYE DEFTERİ
Tarih
Mayıs
2008
2
4
7
10
16
16
17
21
21
22
24
25
25
28
29
31
Açıklama
Sayı
Brüt
€
KDV
€
Net
€
Elektrik Kurulu
LM Limited
Moore Limited
Kırtasiye Limited
Cyclone
Moore Limited
Elektrik Kurulu
LM Limited
Kırtasiye Limited
Cyclone
Tandem Limited
John Burke
LM Limited
Moore Limited
Kırtasiye Limited
Telefon Şti.
15609
3456
345
23
5678902
456
15980
3589
45
5789023
16702
5
3602
503
52
53
510,75
3.097,60
822,80
41,14
116,16
1.161,60
481,24
919,60
55,30
67,76
52,03
2.500,00
677,60
791,34
72,60
310,17
11.677,69
60,75
537,60
142,80
7,14
20,16
201,60
57,24
159,60
9,60
11,76
9,03
117,60
137,34
12,60
53,83
1.538,65
450,00
2.560,00
680,00
34,00
96,00
960,00
424,00
760,00
45,70
56,00
43,00
2.500,00
560,00
654,00
60,00
256,34
10.139,04
Satış
maliyeti
€
Kira
€
Elektrik
€
Kırtasiye
€
Kargo
€
Telefon
€
450,00
2.560,00
680,00
34,00
96,00
960,00
424,00
760,00
45,70
56,00
43,00
2.500,00
560,00
654,00
60,00
6.174,00
2.500,00
874,00
139,70
Dipnot:
Satın alma işlemlerinin meydana geldiği anda kaydedildiği defterdir. Tüm satın almaların kronolojik kaydını sağlar.
195,00
256,34
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 8
KASA TAHSİLAT DEFTERİ
Tarih
Açıklama
Sayı
Brüt
€
KDV
€
Net
€
Mayıs
2008
2
4
7
10
16
16
17
21
21
22
24
25
25
28
29
31
ABC Limited
Mary Jones
Murphy Limited
DEF Limited
ABC Limited
Mary Jones
Murphy Limited
ABC Limited
DEF Limited
Mark Adams
Peter Browne
ABC Limited
Peter Browne
Murphy Limited
DEF Limited
Murphy Limited
983
670
956
564
992
1001
987
990
678
973
1010
997
1012
992
834
995
1.452,00
726,00
944,41
686,55
1.040,60
1.452,00
1.089,00
811,31
677,60
108,90
7.139,00
1.452,00
677,60
828,85
605,00
546,92
20.237,73
2.178,00
944,41
686,55
100456
100457
100458
3.581,60
100459
1.488,91
108,90
100460
100461
9.268,60
828,85
605,00
546,92
20.237,73
100462
100463
100464
100465
Dipnot:
Nakit işlemlerin meydana geldiği anda kaydedildiği defter.
Tüm kasa girdilerinin kronolojik kaydını sağlar.
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 9
ÇEK ÖDEME YEVMİYE DEFTERİ
Tarih
Açıklama
Sayı
Brüt
€
Alacaklar
€
2
Elektrik
Kurulu
LM
Limited
Gelir
Maaşlar
Kırtasiye
Limited
İşveren SW
Maliyetleri
Cyclone
Moore
Limited
Elektrik
Kurulu
Banka
Ücreti
Maaşlar
Gelirler
Cyclone
Tandem
Ltd.
Telefon Şti.
LM
Limited
Moore
Limited
Banka
Hizmet
Komisyonu
John Burke
DD
385,90
385,90
500230
60,50
60,50
500231
2.400,00
2.450,00
39,33
39,33
4
6
6
10
14
16
16
17
21
21
21
22
24
25
25
28
29
31
DD
DD
İşveren
SW
Maliyetleri
€
2.450,00
-
Banka
ücreti
€
Gelir
€
2.400,00
DD
537,50
DD
DD
89,54
822,80
89,54
822,80
DD
544,50
544,50
DD
15,00
DD
DD
500233
500234
2.290,60
2.400,00
116,16
157,30
116,16
157,30
500235
297,30
278,30
297,30
278,30
DD
822,80
822,80
DD
20,00
DD
2.500,00
16.228,02
DD
Ücretler
€
537,50
15,00
2.290,60
-
2.400,00
2.500,00
6.114,42
4.741,10
537,50
20,00
-
35,00
4.800,00
Dipnot:
Tüm çek ödemelerinin meydana geldiği anda kaydedildiği defterdir. Tüm çek ödemelerinin
kronolojik kaydını sağlar.
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 10
KAR ZARAR HESABI (fonksiyon olarak) 1.1 – 31.12.2007
€
Net Ciro
20.774,70
Satış Maliyeti
7.734,00
Brüt Kar
13.400,70
Dağıtım Maliyeti
1.245,45
İdari Giderler
9.278,64
Diğer işletme gelirleri
325,00
Amortisman
800,00
Finansman maliyetleri
120,00
Olağandışı gelir ve masraflar
450,00
Vergi öncesi kar
1.181,61
Kurumsal gelir vergisi
Mali yıl karı
147,70
1.033,91
Dipnot:
Kar zarar hesabı işletmenizin karlı bir iş faaliyetinde olup olmadığını gösterir.
Gelir ve giderleri Net ciro, Satış maliyeti, İdari giderler vb. gibi kategorilerde gruplandırır.
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 11
BİLANÇO 31.12.2007
€
VARLIKLAR
DURAN VARLIKLAR
Maddi duran varlıklar
DÖNEN VARLIKLAR
Hisse senetleri
Satış alacakları
€
12.500,00
6.800,00
15.460,00
22.260,00
Nakit
4.500,00
Toplam varlıklar
39.260,00
BORÇLAR
ORTAKLARIN SERMAYE VE REZERVLERİ
Ortakların sermayesi
29.030,00
Geçmiş yıl karı
650,00
Mali yıl karı
1.033,91
30.713,91
CARİ BORÇLAR
Ödenecek hesaplar
Diğer kısa vadeli borçlar
Tahakkuklar
Toplam borç
6.986,09
1.000,00
560,00
8.546,09
39.260,00
Dipnot:
İşletmenizin sahip olduğu (varlıklar) ve borçlu olduğu (borçlar) tutarların toplamını gösteren
rapordur. Ayrıca, varlıklar ile borçlar arasındaki fark olan işletme sermayesini de gösterir.
Bilanço işletmenizin genellikle mali yıl sonu olmak üzere belli bir zamandaki anlık
görüntüsünü verir.
ÖRNEK KOBİ RAPORU
EK 12
31 ARALIK 2007’DE BİTEN YILIN NAKİT AKIŞ TABLOSU
İŞLETME FAALİYETLERİNDEN GELEN NAKİT AKIŞLARI
Yıllık kar /(zarar)
Düzenlemeler:
Maddi olmayan duran varlıklar ile maddi duran varlıklar amortismanı
Maddi duran varlıkların elden çıkarma kazancı
Satış alacaklarındaki düşüş/(artış) ve diğer borçlular
Hisse senetlerinde düşüş/(artış) ve üretim aşamasındaki işler
Ödenecek hesaplarda düşüş/(artış) ve diğer alacaklılar
İşletme faaliyetlerinden gelen net nakit
800,00
100,00
200,00
-150,00
-300,00
1.683,91
YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELEN NAKİT AKIŞLARI
Ekipman satışından gelen getiriler
Ekipman satın alımları
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit
300,00
-500,00
-200,00
FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN GELEN NAKİT AKIŞLARI
Borçlardan (banka kredileri) gelen getiriler
Borçların (banka kredileri) geri ödenmesi
Ödenmiş temettüler
Finansman faaliyetlerinde kullanılan net nakit
NET NAKİT ARTIŞI/DÜŞÜŞÜ
YIL BAŞINDAKİ NAKİT
YIL SONUNDAKİ NAKİT
€
1.033,91
2.000,00
-1.000,00
-500,00
500,00
1.983,91
2.516,09
4.500,00
Dipnot:
Nakit akış tabloları işletmenin farklı faaliyetlerinden doğan net nakit akışlarını gösterir.
Nakit durumunun yıl içerisinde nasıl geliştiğine dair bir resim sunar.