Ses Temelli Katma Değerli Servisler

Sayın Selen Çimen,
Sayın Canan Erşen
Tarih: 19.10.2010
Sayı : 10-074
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Yeşilırmak Sk. No:16 06430
Demirtepe/Ankara
İlgi : “Numaralandırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı”na ilişkin
MOBİLSAD Görüş ve Önerileri
Sayın Selen Çimen, Sayın Canan Erşen,
Mobil Servis Sağlayıcı İş Adamları Derneği olarak katma değerli servisler sektörünü temsilen öncelikle
SES temelli katma değerli servisler ve servislerde mevcut durumu aktarmak, akabinde numara
yönetmeliği ile ilgili görüşlerimizi takdirlerinize sunmak istedik.
Ses Temelli Katma Değerli Servisler
Mevcut durumda ‘katma değerli servisler’ olarak nitelendirilen İstanbul yol ve trafik bilgi servisi, bilgi
danışma servisleri, astroloji servisleri, hastane randevu servisleri, hukuki ve tıbbi danışmanlık
servisleri, arkadaşlık ve sohbet hattı servisleri, TV ve radyo bilgi yarışma servisleri, logo ve melodi
servisleri, oyun servisleri, çocuklara yönelik masal servisleri ve bayanlara yönelik yemek tarifleri ve
pratik bilgiler servisleri ile benzer özelliklerde pek çok sesli servis verilmektedir.
Katma değerli servisler temel olarak GSM-PSTN-GMPCS üzerinden verilmekte olup, yakın zamanda
internet platformundan da ürün ve hizmet verilmeye başlanacaktır. Tüketiciye verilen SES temelli
servisler ülkemizde lisanslı faaliyet gösteren operatörlerin bu hizmetler için ayrılmış numara
blokları üzerinden verilmektedir. SMS temelli servisler için 4 karakterli numaralar, SES temelli
servisler için ise operatöre göre farklı numara yapıları kullanılmaktadır.
Hali hazırda bu hizmetleri Turkcell 757 xxxx-802, Avea 757 xxxx, Vodafone 757 xxx ve 0546 3xx
xxxx, Türk Telekom 444 xxxx,Thuraya şirketi 0522 310 xxxx ve Globalstar şirketi ise 0 592 211 xxxx
numara grupları altında vermektedir. Bu operatörler ile birlikte sözleşmeli olarak katma değerli
servisleri geliştiren, tanıtımını yapan ve servisleri son kullanıcıya sunan iş ortakları da servislerini
Operatörler üzerinde tanımlı numara bloğu üzerinden vermektedir.
Katma Değerli Servisler ve Ekonomik Büyüklük
Türkiye’de gerek yurt içinde gerekse yurt dışında bulunan abonelere verilen tüm servislerin ekonomik
büyüklüğü 778 milyon TL değerindedir. Bu ciro üzerinden operatörler ve 3. parti şirketler 300 – 350
milyon TL civarında vergi vermektedir. Katma değerli servis sektöründe operatörler ile sözleşmeli
olarak ürün ve hizmet geliştiren 3. parti şirket sayısı 200’ün üzerindedir.
Katma değerli servis sektöründe ortalama 30.000-35.000 kişi çalışmaktadır. Bu şirketlerin bir kısmı
üniversitelerin teknoloji parklarında veya serbest bölgelerde AR-GE çalışmaları yapmaktadır. Yurt
dışındaki operatörlerden hizmet alan Türk abonelere verilen gerek SMS tabanlı gerekse SES tabanlı
servisler ile yurt dışına ürün ve hizmet İHRACATI yapılmaktadır.
Ses Temelli KDS’lerle ilgili mevcut durum
Temel olarak 1992 yılında Türk Telekom alt yapısını kullanarak, ardından 2000’li yıllardan itibaren de
Telsim-Vodafone, Turkcell, Avea ve Globalstar şebekeleri üzerinden verilen tüm katma değerli
servisler mevcut yasalara uygun olarak verilmektedir.

Tüm servisler 3. parti şirketler tarafından operatörlere sunulmakta, operatörler bu servisleri
reklam, tüketici, içerik, tarife, süre, şekil ve hizmet kalitesi açılarından değerlendirip uygun
olması halinde bunu abonelerine sunmaktadır.

İşletmeciler verilecek her servis için 3. parti şirketlerle aralarındaki sözleşmelere uygun olarak
ürün ve hizmet kalitesini denetleme ve kontrol yetkisine sahiptir.

Servislerde meydana gelecek herhangi bir aksaklık derhal düzeltilir. Verilen tüm servislerde
en büyük hassasiyet abone için gösterilir.

Kurum düzenlemesi olmamasına rağmen tüm servislerde servis süreleri abone
mağduriyetlerine karşılık sınırlandırılmıştır.

Bazı operatörlerde servisler verilmeye başladığından bu yana, bazı operatörlerde ise Bilgi
Teknolojileri ve İletişim Kurumunun düzenlemesine ilişkin olarak 2008 Ekim ayından itibaren
‘Servis Fiyat Bilgi Anonsu AOC’ okunmaktadır. Aboneler bu anonsun akabinde servis ile ilgili
fiyat bilgisini ÜCRETSİZ dinledikten sonra servisi almaya devam edip etmeme hakkına
sahiptirler.

Tüm servislerin gazete, dergi, TV ve radyo ve sms reklamları yürürlükteki kanunlara uygun
olarak yapılmakta ve işletmeciler tarafından sürekli denetlenmektedir. Servis veren tüm
şirketlerin servislere ilişkin olarak aboneleri bilgilendirmesi olası tüm sorulara cevap vermesi
için 7*24 hizmet veren MÜŞTERİ HİZMET telefonları bulunmaktadır.

Bu telefon numaraları tüm ilanlarda özellikle belirtilmektedir. Buna ilişkin olarak ayrıca
işletmecilerin ‘ÇAĞRI MERKEZLERİ’ de bulunmaktadır. Tüm abonelerin istek ve şikâyetlerine
gerek işletmeciler gerekse 3. parti şirketler mükemmelen hizmet vermektedirler. Herhangi bir
abone şikâyetine mahal vermemek için servisi veren tüm taraflar azami dikkati
göstermektedir.

Bugün verilmekte olan servislere ilişkin olarak herhangi bir işletmeciden servis alan abone
katma değerli servislerden faydalanmak istemezse hizmet aldığı işletmeci ile veya hizmeti
veren işletmeci ile temasa geçerek bilgi vermesi halinde telefonunu bu servislere
kapatabilmektedir.
Numaralandırma Yönetmeliği Taslağının Sektöre Etkileri
Mevcutta durum bu iken 09 Nisan 2009 tarihinde kurumunuz tarafından çıkarılan yeni
‘NUMARALANDIRMA YÖNETMELİĞİ TASLAĞI’nın 5. maddesinin c bendinde konuya ilişkin
getirilmek istenen düzenleme ile ilgili görüşlerimiz aynı dönemde tarafınıza bildirilmiştir.
Önerilen düzenleme ile,

Yaklaşık 6 yıldır verilentüm servisler mevcut yapısının dışına çıkacaktır. Bugün işletmeciler
tarafından yetkilendirilmiş şirketler tarafından verilen geniş bir alana yayılmış tüm servisler
son bulacaktır.

Temel ticaretin devamı zarar görecektir.

BTK tarafından düzenleme ve denetleme imkânı ortadan kalkacak, elde edilen gelirler ve
üretilen vergi kaybolacak, yaratılan istihdam zaman içinde son bulacak, tüm bu ticaret yurt
dışından hizmet veren işletmeci ve şirketlere kayacaktır. Bugün bile taslak henüz
yayınlanmışken, faaliyet gösteren yerli ve yabancı bazı şirketler kullanmakta oldukları yerli
işletmecilerin numaralarını yabancı işletmecilerin numaraları ile değiştirmeye başlamışlardır.

BTK tarafından katma değerli servislerin 900’lü bloğa taşınması halinde kısaca ifade etmeye
çalıştığımız sıkıntılar ile birlikte başka muhtelif sıkıntılar da doğacaktır. Bu sıkıntıların bir kısmı
900’lü numara bloğundan Türk Telekom’un hizmet verdiği yıllarda yaşanmıştır. Bugün tüm
işletmecilerin bu bloktan servis vermesi, işletmeciler arasında yeniden bu bloklar için ara
bağlantı anlaşması yapmak, tarife çıkarmak gerekliliği gibi zamana bağlı sorunlar
doğuracaktır. Bahsi geçen sorunlar sebebi ile fiili durumda operatör altında çalışan 900’lü
servis numarası yoktur ve bu sebeple 6 Şubat tarihinde Canlı Sohbet servisi veren firmaların
ticareti bitmiştir.

Bir diğer önemli konu da 900’lü bloğun toplum nezdinde sadece sohbet hatları için
kullanılıyor olarak algılanıp, hafızalarda neredeyse tek bir servisle ilişkilendiriliyor olmasıdır.
Bu sebeple bu bloktan verilen servisler farklı olsa bile aboneler 900’lü bloktaki servisleri
aradıktan sonra fatura detayında bunların görünmesinden ciddi rahatsızlık duyacaktır. Bu
rahatsızlık servislerin gelirini önemli derecede etkileyecektir.
Mevcut yapı’da,

Gerek PSTN hatları gerekse GSM hatları abonelik sözleşmelerinde de ifade edildiği gibi alınan
telefon hatları kişinin-kurumun sorumluluğu altındadır.

Servislere yönelik yapılan tüm aramalar abonelerin bilgi ve istekleri dahilinde yapılmaktadır.
Servislerin başında ÜCRETSİZ dinlenen fiyat bilgi anonsu da tüketiciyi ayrıca
bilgilendirmektedir.

Mevcut yapının BTK tarafından düzenlenerek korunması, gerekirse işletmecilerin kendi
numara blokları içinde katma değerli servisler için ayıracakları yeni numara blokları
üzerinden mevcut servislerin verilmeye devam etmesi halinde, elde edilen ticari büyüklüğün
artarak devam etmesi sağlanacaktır.

Yeni düzenlemeye sebep olduğu düşünülen abonelerin istemedikleri servislere telefonları
kapatabilmeleri imkanı da bu şekilde işletmeciler tarafından sağlanmış olacaktır. Mevcut
kullanılan numaralara gerek işletmeciler gerekse 3. parti şirketler bugüne kadar
milyonlarca liralık teknoloji, tanıtım, istihdam ve içerik yatırımı yapmışlardır. Tüm bu
yatırımların yok sayılıp tekrarlanması neredeyse imkansız olacaktır.
Numaralandırma Yönetmeliği ile ilgili
27/06/2009 tarih ve 27271 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yeni numaralandırma
yönetmeliği kapsamı içinde 2009 yılı kasım ayında bazı düzenlemeler yapılmıştır. Numaralandırma
Yönetmeliğinde yapılan düzenleme ile “9” ile başlayan alan kodunun kullanımı sabit hat
operatöründen alınıp kurum bünyesinde talep eden şirketlere verilmek üzere tanzim edilmiştir.
Bu düzenlemeyi takip eden süre içinde kurul kararı ile mevcutta farklı numara grupları üzerinden
verilen muhtelif bazı servisler 0900 alan kodu ile başlayan numara grubu üzerinden verilmek üzere
06. 02. 2010 tarihinde kapatılmıştır.
0900 alan kodu için yapılan bu düzenlemeyi takiben kurumdan 0900 alan kodu içinden numara temin
eden operatör şirketler de bulunmaktadır.
24. 11. 2009 tarih ve 2009/TK-08/603 sayılı kurul kararının 5. maddesi içinde ifade edilen abonelerin
YAZILI talebi ile bu servislere açık hale getirilmesi ibaresinden kaynaklı olarak aradan geçen 8 ay
içinde hiçbir operatör tarafından hiçbir servis verilememiştir. İlgili karardaki bu ibare kaldıkça
geçmişte verilen ve bugün verilmekte olan hiç bir servis verilemeyecektir.
Bu sebeple 2009 kasım ayında alınan kurul kararı ile 0900 alan kodu için yapılan düzenlemenin, yeni
yapılan düzenleme ile kapsamı genişletilmekte ve buna ek olarak kurum tarafından belirlenecek diğer
katma değerli servisler ibaresi ile de ucu son derece açık bir halde bir düzenleme yapılmaktadır.
Kasım ayında yapılan düzenlemenin sonuçları bu kadar net olarak ortada iken, yeni bir düzenleme ile
canlı sohbet servislerin yanı sıra diğer tüm servisleri de kapsayacak şekilde bir düzenleme yapılması
bu sektörde faaliyet gösteren tüm 3. parti şirketlerin kapatılması anlamına gelecektir.
Daha önce yapılan düzenleme ile 3. parti şirketlerin gelirlerinde %85’lere varan kayıplar yaşanmış,
operatör şirketlerin gelirlerinde de kayıplar söz konusu olmuş, yaratılan istihdam ve devletin vergi
gelirlerinde kayıplar meydana gelmiştir. Bu düzenleme sonucunda sektör oyuncularının geriye
kalan işlerinin de kapatılması söz konusu olacaktır.
Kasım ayında canlı sohbet servisleri için yapılan düzenleme ile meydana gelen servislerin
kapanmasını takiben daha önce de defalarca ifade ettiğimiz gibi bu servisler yurt dışındaki operatör
şirketler tarafından verilmeye devam etmektedir. Servislerin yurt dışı operatör şirketleri üzerinden
verilmesinden tüm taraflar zarar görmektedir.
Bunun sonucunda 3. parti şirketler daha fazla yatırım yaparak daha az gelir yaratmak durumunda
kalmış, operatör şirketler bu ticaretten minimum faydalanmış, devletimiz son derece ciddi bir vergi
gelirini kaybetmiş, tüketiciler ise, yapılan tüm düzenlemeler tüketici menfaatleri için yapıldığı iddia
edildiği halde, aynı servisleri kendi ülkelerinde verilen servislerden 10-15 kat pahalıya almak
durumunda kalmışlardır.
0900 alan kodu için yapılan düzenlemenin sonucunda konuya vakıf olan tüm taraflar zarar görmüştür.
Düzenlemenin yapılmasına konu olan tüm gerekçeler bugün maalesef anlamını kaybetmiştir. Piyasa
gerçeği sanılandan çok farklıdır.
Bu sebeple yeni yapılacak olan düzenleme ile mevcutta yerleşik operatör şirketler üzerinden verilen
servislerin düzenlenmesi değil ne yazık ki kapatılması söz konusu olacaktır. Hali hazırda olduğu gibi
bahsi geçen servisler de yurt dışı operatör şirketlerin servis numaraları üzerinden verilmeye
başlanacaktır.
Görüş ve Önerilerimiz
MOBİLSAD olarak görüş ve önerilerimiz aşağıda bilginize sunulmaktadır.

Mevcut işletmeciler numara blokları içinde istedikleri bir numara grubunda servis/hizmet
vermeye devam edebilmeliler.

İhtiyaç olması halinde operatörlerin ses temelli servisler için bloke ettikleri numara grupları
içersinde servisler kategori bazlı gruplandırılabilir. Örneğin 0546 3xx ile başlayanlar canlı
sohbet, 0546 4xx ile başlayanlar hikaye vb gibi

Meclis gündemine gelen dilekçede olduğu gibi istemeyen aboneler hizmet aldığı operatör
veya hizmeti veren operatör ile temasa geçerek servis numaralarına hattını
kapatabilmeliler. İşletmeciler arasında oluşturulacak bir ortak kara liste veritabanıyla bunun
çözümü son derece kolay olacaktır. İstemeyen abone tüm yönlerde alınacak kısa SMS
numarasına ücretsiz SMS göndererek veya 0800’lü ücretsiz bir numarayı arayarak bu talebini
iletebilir.

Katma değerli servisler Avrupa ortalamasına göre az konuşan ülkemiz aboneleri için toplam
trafik rakamını etkileyen servislerdir. Bu sebeple kurum tarafından, rekabetin de sağlanması
koşuluyla, ekonomiyi büyütmek üzere geliştirilerek devamı için çeşitli düzenlemelere ihtiyaç
vardır.

Temel var olan ticaretin devam etmesi, herhangi bir sebeple kesintiye uğramaması, oluşan
ekonomik büyüklüğün, devletin vergi gelirinin, yaratılan istihdamın göz önünde
bulundurulması yapılacak düzenlemeler için temel teşkil etmelidir.

Kurumun yapacağı tüm düzenlemelerde konuya taraf olan tüm kişi ve kurumların düşünce ve
görüşleri yazılı olarak aldığı gibi imkan olması halinde interaktif olarak karşılıklı bir görüşme
ile alması ve bunlardan istifade etmesi önemlidir.

Kasım 2008’de yapılan ihale ile verilen 3G frekans kullanım haklarına ilişkin olarak yaz
aylarında hizmet vermeye başlayacak olan işletmeciler bugün 2G’de var olan katma değerli
servislerini teknoloji ile destekleyerek devam edeceklerdir. Yapılacak olan bu düzenleme
milyonlarca dolarlık yatırım yapılan 3G katma değerli servislerini de olumsuz yönde
etkileyecektir. Unutulmamalıdır ki 2007 yılından bugüne kadar pek çok işletmeci ve şirket 3G
servisleri için içeriklere milyonlarca dolar yatırım yapmıştır. 3G servislerinde zaman kaybından
sonra bir de numara grupları değişimi olması halinde tüm servisler zarar edecektir.
Yönetmelik ile ilgili görüş;


İlgili yönetmeliğin “(c) Katma değerli elektronik haberleşme hizmet numaraları: Bu
numaralar Kurum düzenlemelerine göre” Kurum tarafından işletmecilere blok veya
münferit olarak tahsis edilir. Tahsis yapılan işletmeci kendisine tahsis edilen
numaralardan abonelerine ikincil tahsis yapılabilir” bendiyle ilgili olarak görüşlerimiz
şöyledir:
o
Yapılan düzenlemelerde tüketicilerin menfaatleri göz önüne alınmakla birlikte
katma değerli hizmetlerin tümü için (SMS de dahil) daha geniş / ayrıntılı
düzenlemeler oluşturulması, sektörde mevcut olan yapıda ılımlı düzenlemeler
yapılması, mevcut ticari yapının, sektörel rekabet ve gelişmenin korunması
gerekir.
o
Daha öncesinden de iki kez denenen ancak ülkemiz için uygulanabilir olmadığı
görülen 900’lü numaraların bir kez daha uygulanmaya çalışılması bu alandaki
mevcut ticaretin sekteye uğramasına yol açacağından, yeniden denenmemesini
önermekteyiz. Bu alanda operatörlerin ve 3. parti işletmecilerin tecrübelerinin ve
görüşlerinin mutlaka dikkate alınması gerektiğine inanmaktayız
Numaralandırma Yönetmeliğinde Değişiklik yapılmasına dair yönetmelik Madde 1’de b
bendindeki “Canlı sohbet, önceden kaydedilmiş hikâye, arkadaşlık hattı, tanışma hattı ve
benzeri her ne ad altında olursa olsun cinsel içerik ihtiva eden uygulamalar, sadece 900
alan kodu altında bulunan numaralardan verilir” önerisi ile ilgili görüşlerimiz şöyledir;
o
Operatörlerin ve 3.parti şirketlerin iki kişilik sohbet hatlarında içerik ile ilgili
müdahil olmaları mümkün değildir.
o
Telefon hattı üzerinde iki kişinin ne konuştuğunu bilmek ve buna müdahale
etmek suçtur. Bugün var olan Telekom şirketleri hatları üzerinden iki kişinin
ne konuştuğunu bilmek ilgili şirketin ne görevi ne de sorumluluğu vardır.
o
Söz konusu değişiklik önerisinde içerikten dolayı niyet okuma durumu söz
konusu ve bu bir müdahaledir.
24.11.2009 tarihli kurul kararındaki YAZILI ibaresine ilişkin olarak Kurum yeniden bir düzenleme
yapmadığı sürece yapılan tüm düzenlemeler KAPATMA-YASAKLAMA kararı olacaktır. Ülkemizde
YouTube ve Google örnekleri üzerinden internet alanında yaşanan sıkıntılar ve tüketici şikayetleri ,
yasakçı bir algı oluşturabilecek tutum ve kararlarlahızla büyümekte olan katma değerli servisler
sektöründe de yaşanmamalıdır.
Mobil Katma Değerli Servisler alanında faaliyet gösteren Operatör ve Servis Sağlayıcılar yıllarca bu
sektöre yatırım yapmış, istihdam yaratmış, vergi vermiş ekonomik birer değerdir. Bu ekonomik
değerimizin büyüyerek devamı, AR-GE yatırımlarının dünya milletleri ile yarışabilmesi ve uluslararası
Apple, Microsoft, Oracle, Google gibi şirketler ile yerli yatırımcılar olarak mücadele edebilmemiz için
Kurumun desteklerine ihtiyacımız vardır. Oysa yapılacak olan bu düzenlemeden bu servislerden gelir
elde eden tüm yerel, uydu, ulusal televizyon kanalları da ciddi zarar edeceklerdir.
Hepimiz bu ülkenin birer değeriyiz ve temel amacımız daha ileriye ve daha iyi gitmek olmalıdır. Bu
sebeple ifade etmek isteriz ki bu son düzenleme yıllar içinde oluşan tüm yatırım ve ticareti yurt dışına
kaçıracak, ülke yatırımcısını üzecek ve bu ülkeye yatırım yapmayı düşünen yabancı yatırımcıyı
korkutacaktır.
Konu ile ilgili görüş ve önerilerimizin değerlendirilmesi ricası ile,
Saygılarımızla,
Prof. Dr. Kerem Alkin
MOBİLSAD Yönetim Kurulu Başkanı