Rapora ulaşmak için tıklayınız.

MOBİLSAD
Temmuz 2010
www.mobilsad.org.tr
İçindekiler
Önsöz ............................................................................................. 3
MOBİLSAD Hakkında ...................................................................... 3
Amacımız.................................................................................................................................................................................3
Hedeflerimiz ..........................................................................................................................................................................4
Pazar Büyüklüğü ............................................................................. 5
Katma Değerli Servisler Pazar Büyüklüğü ........................................ 6
İnteraktif Servislerle ilgili MOBİLSAD görüş ..................................... 8
İnteraktif Servislerin ücretlendirilmesi ..........................................................................................................................8
Yönetmelik .......................................................................................................................................................................... 10
Milli Piyango İdaresinde KDS Departmanının oluşturulması............................................................................... 10
Milli Piyango İdaresi ile MOBİLSAD arasında yakın işbirliği oluşturulması ..................................................... 10
Sonuç ........................................................................................... 11
Önsöz
Bu rapor, katma değerli servisler sektörünün sağlıklı gelişimini sağlamak, sektörün ülkeye olan
katkılarını artırmak ve tüketicilerin hak ve özgürlüklerini korumak doğrultusunda hareket eden
MOBİLSAD derneğini, bulunduğu pazarı, mevcut durumu aktarmak üzere hazırlanmıştır. Raporun ilk
bölümünde MOBİLSAD tanıtımı, amaç ve hedefleri ele alınmakta, ikinci ve üçüncü bölümlerinde ise
katma değerli servisler ve interaktif servisler sektörünün pazar büyüklüğü aktarılmaktadır. Dördüncü
bölümde ise Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü ile ilgili sektörü ilgilendiren kararlar ve konuyla
ilgili MOBİLSAD’ın değerlendirmeleri, görüş ve önerileri sunulmaktadır.
MOBİLSAD Hakkında
3 Eylül 2009 tarihinde 50 katma değerli servis sektör temsilcisinin görüş birliği ve kurucu üyelerin
çalışmaları ile kurulma hazırlığına başlanan “Mobil Servis Sağlayıcı İş Adamları Derneği” 9 Kasım
2009’da resmen kurulmuş ve 11 Aralık 2009 tarihinde 25 firmanın katılımı ile ilk MOBİLSAD Genel
Kurulunu gerçekleştirmiştir.
Amacımız
Mobil Servis Sağlayıcı İş Adamları Derneği olarak amacımız, haberleşme, bilişim ve medya sektöründe
“mobil teknoloji platformu” üzerinden katma değerli servis, ürün, hizmet ve teknoloji üreten ve
geliştiren işletmeciler arasında,
Yakın dayanışma ve işbirliğini oluşturmak
Hizmet kalitesini ve verimliliğini yükseltmek
Sektör etik kurallarını belirlemek ve üyeler arasında işler hale getirmek,
Sektörün rekabet koşulları içinde çalışmasına katkı sağlamak,
Sektörde yer alan şirketlerin ortak çıkarları doğrultusunda ulusal ve uluslararası platformlarda
yaşanan sorunların çözüm yollarını aramak,
Ulusal ve uluslararası pazarlarda sektör algısını güçlendirerek sektör oyuncularının dünyaya
açılmaları ve dış pazarlarda rekabet edebilmelerini sağlamak,
Sektörün büyümesi için düzenleyici kamu birimleri ve operatörlerle ilişkileri geliştirmek
ve bu amaçla uyarıcı ve yol gösterici çalışmalarda bulunmak, sektör oyuncularını ve son kullanıcıları
bilinçlendiren, yönlendiren ve liderlik eden bir sivil toplum kuruluşu (STK) olmaktır.
Hedeflerimiz
Katma değerli servis sektöründe hizmet kalitesinin ve verimliliğinin artırılması,
Son kullanıcının bilinçlendirilmesi,
Dernek içerisinde oluşturulan özdenetim mekanizması ile servis kalitesinin artırılması,
Dernek logosunun kaliteli içerik, servis ve hizmeti işaret edecek şekilde konumlandırılması ve
pazarın regüle edilmesi,
Yenilik ve yaratıcılığın teşvik edilmesi,
Kurumsallaşmanın sağlanması,
Sektördeki istihdamın artırılması,
Mobil Servisler Tüketici Bilgilendirme Platformu ile tüketicilerin mobil servislerle ilgili
bilinçlendirilmesinin sağlanması,
Katma değerli servisler alanında ürün, hizmet, içerik ve teknoloji ihracatında lider dünya
ülkelerinden biri olmaya katkıda bulunulması olarak belirlenmiştir.
Pazar Büyüklüğü
Türkiye telekomünikasyon pazar büyüklüğü 20,7 milyar TL’dir. Bu pazarda mobil gelirler 13 milyar
TL, bunun içinde katma değerli servislerin payı ise 778 milyon TL’dir. ¹
Katma değerli servis sektöründe operatörler ile sözleşmeli olarak ürün ve hizmet geliştiren 3. parti
şirket sayısı 200 civarındadır ve sektörde yaklaşık 36.000 kişi istihdam edilmektedir. 3. parti
şirketlerin bir çoğu araştırma, geliştirme ve inovasyon faaliyetlerinin odak noktası olan üniversitelerin
teknoloji parklarında veya serbest bölgelerde araştırma geliştirme faaliyetlerini sürdürmektedir.
TÜBİTAK, Avrupa Birliği, EURAKA, ITEA2 gibi inovasyon faaliyetlerini destekleyen kurul ve kuruluşlarla
ortak projeler geliştirmektedir. Yurt dışındaki operatörlerden hizmet alan Türk abonelere verilen
gerek SMS tabanlı gerekse SES tabanlı servisler ile yurt dışına ürün ve hizmet ihracatı yapılmaktadır.
Sektör oyuncularının ülke ekonomisine sağladığı katkılar aşağıda bilginize sunulmuştur.
Teknoloji parkları veya serbest bölgelerde devam eden AR- GE faaliyetleri
İnovasyon faaliyetlerini destekleyen TÜBİTAK, Avrupa Birliği gibi kurul ve kuruluşlarla ortak
projeler
Yurt dışındaki operatörlerden hizmet alan Türk abonelere verilen SMS ve SES tabanlı
servislerle yurtdışına ürün ve hizmet ihracatı
Uygulama pazarı için ürün/servis/hizmet geliştirme ve ihracatı
3G ve yakınsama ile beraber yeni servis/ürün geliştirme konusunda ivme
Türkiye’de faaliyet gösteren operatör şirketlerin yurt dışı yatırımlarında içerik-hizmet
sağlayarak ürün-hizmet ihracatı
TÜRKSAT bünyesindeki TV kanallarına içerik servisleri tanıtımı için yıllık ödenen frekans kira
bedeli
ÖİV’den kaynaklı ikincil vergi geliri oluşumu
Farklı meslek grupları için (edisyon şirketleri, içerik üreten sanatçılar) katma değer üretimi
Bu ilerlemenin devamının sağlanması, araştırma, geliştirme faaliyetlerine destek veren, genç
mühendisleri istihdam eden, teknoloji, içerik, servis yaratan bu şirketlerin devamlılığının
sağlanmasında yatmaktadır. Sektörün 3G ve yakınsama ile beraber ivme kazandığı şu günlerde alınan
ve alınacak kararlar tüm sektörü ve ekonomiyi çok yakından etkilemektedir.
MOBİLSAD gündemini, düzenlemeler ve düzenlemelerden kaynaklı kullanım zorluklarına karşı
alınabilecek önlemler, sektörümüzde nitelikli işgücü istihdamında ve AR-GE yatırımlarında
düzenlemeler sonucu meydana gelen azalmaya karşı yapılabilecekler, sektörümüzün sağlıklı
gelişimine ve tüketici haklarının korunmasına odaklanan MOBİLSAD Davranış Tüzüğü ile Tüketici
Bilgilendirme Platformu hazırlıkları ile katma değerli servisler alanında yazılım ihracatının
artırılması oluşturmaktadır.
Kaynak 1:T ürkiye Elektronik Haberleşme Sektörü, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu, 2010 Yılı 1. Çeyrek Ocak - Şubat - Mart,
http://www.tk.gov.tr/Yayin/pv/ucaylik10_1.pdf
Katma Değerli Servisler Pazar Büyüklüğü
Interaktif Servisler Operatörlerin Katma Değerli Servisler alanında Oyun, Logo/Melodi, Chat,
Infotainment servisleri ile beraber yer alan ana kategorilerden biridir. 13 milyar TL’lik mobil
telekomünikasyon pazarındaki gelir dağılımı aşağıda bilginize sunulmaktadır.
Mobil işletmecilerin gelirlerinin büyük bir kısmını (yaklaşık %83) konuşma gelirleri oluştururken,
SMS gelirleri toplam gelirin %8’ini, data gelirleri ise %3’ünü ve Katma Değerli Hizmetler ise
%6’sını oluşturmaktadır.
Katma Değerli Hizmetler alanındaki gelirler 778 milyon TL’dir ve bu gelirin %50’sine yakını
Operatörler %50’si de Operatörlere servis sağlayan 3.parti şirketler tarafından sağlanmaktadır.
3.parti firmaların temsil ettiği pazarın büyüklüğü 389 milyon TL’dir.
Katma Değerli Servisler ile ilgili genel tanımlamalar aşağıda bilginize sunulmaktadır;
“Katma Değerli Servisler”, Operatör şebekesi üzerinden abonelere sunulan oyun, yarışma,
oylama, bilgi, eğlence ve benzeri etkinliklerdir. Operatör GSM Şebekesi üzerinden Operatör
abonelerine sunulacak olan ve temel GSM servislerinin dışında kalan her türlü
IVR/SMS/WAP/WEB/USSD/GPRS vs bazlı içerik kapsayan veya kapsamayan uygulamaları veya
her türlü yazılım ve donanım Katma Değerli Servisler’in tümünü ifade eder.
“İçerik”, Katma Değerli Servisler kapsamında abonelere gönderilecek olan her türlü
(yönlendirmeler ve bilgilendirmeler dahil, logo, melodi,oyun,yarışma,oylama,bilgi,eğlence ve
bu sayılanlarla ile sınırlı olmaksızın servislerde yer alan diğer mesajlar) mesajdır. Katma
Değerli Servisler’de kullanılan yazılı, sesli veya sesle ilintili ve görsel materyalleri ifade eder.
“İnteraktif Medya ve Bilgi Katma Değerli Servisler”, Operatörün GSM şebekesi üzerinden
mobil kanallar üzerinden Operatör abonelerine sunulan IVR ve/veya SMS/MMS tabanlı
oylama, yarışma, çekiliş gibi interaktif KDS’leri ifade eder.
“İnteraktif Medya Katma Değerli Servisler”, Operatörün GSM Şebekesi üzerinden, TV, radyo
kanalları gibi Medya kanalları üzerinden Operatör abonelerine sunulan IVR ve/veya
SMS/MMS tabanlı oylama, yarışma gibi interaktif KDS’leri ifade eder.
Şu an pazarda aktif olarak faaliyet gösteren 20’nin üzerinde servis sağlayıcı bulunmaktadır. Son
yıllarda yabancı girişimcilerin özellikle ilgi gösterdiği bu segmentte uluslarararası düzeyde büyük
ölçekli 3 gurup Türkiye’de yatırım gerçekleştirmiştir.
Sektör, mobil GSM operatörleri tarafında regüle edilmekle beraber, mobil servisler dolaylı olarak
Sanayi Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığına bağlı ilgili birimler tarafından denetlenmektedir.
İnteraktif Servislerle ilgili MOBİLSAD görüş
İnteraktif servislerin gelişimi ve bu alanda yaratılan gelirlerin tüketici hakları göz ardı edilmeden
artırılması ve tüketicilerin servisten sorunsuzca ve eşit olarak faydalanabilmesi için interaktif
servislerle ilgili Milli Piyango İdaresinin değerlendirmesi amacıyla görüşlerimiz aşağıda bölümler
halinde dikkatinize sunulmuştur.
İnteraktif Servislerin ücretlendirilmesi
İnteraktif servislerin sunulması ve Milli Piyango İdaresince onayı sırasında sıklıkla karşılaşılan konu
servis kurgusu konusudur. Bu durumlarla ilgili Milli Piyango idaresinden talep edilen izinlerin
verilmesine yönelik kriterlerinin ve kapsam başlıklarının neler olması gerektiği ile ilgili görüşlerimiz
aşağadaki gibidir;
SMS Kampanyaları: Milli Piyango İdaresi mobil kurgularda gönderilen SMS’i bir posta yolu
olarak değerlendirmektedir oysa söz konusu çeşitli tarifelerde SMS ler GSM operatörleri için
bir üründür. Dolayısıyla kullanıcıların operatörün belirlediği bir tarifeden SMS göndererek
operatör tarafında bir gelir yaratması bu ürünün kullanımına ilişkindir. Özel tarifeli SMS
kampanyalarının bu anlamda değerlendirilip, kullanıcılar arasında çekilişler düzenlenmesine
olanak sağlanması gerektiğini düşünüyoruz.
Mobil İçerik kampanyaları: Kullanıcının “x sayıda SMS” göndererek katılacağı ve kazanma
şansına sahip olacağı kurgularda, her gönderdiği SMS e karşılık kendisine bir içerik indirme
hakkı verilir. Kullanıcı, mobil faydayı bu içeriği almakla sağlarken aynı zamanda teşkil edilen
kampanyaya katılma hakkı kazanır. Katılımcının satın aldığı içeriği indirme ve kullanma
tercihi katılımcıda olmalıdır. Kampanya teşkil edenin böyle bir sorumluluğu olmamalıdır.
Abonelikli Kampanyalar: Kullanıcının herhangi bir mobil servise abone olarak belli bir süre
için sahip olduğu kısıtlı mobil faydayı arttırmak için ek olarak SMS göndererek abonelik
ücretinin dışında ekstra ücretlenebilmektedir. Buradaki kullanımı arttırmak amacıyla
operatör veya servis sağlayıcı abonelere yönelik kampanya düzenleyebilmelidir.
Bilgi, Eğlence Yarışma Kurguları ve Kampanyaları: SMS ile Bilgi, eğlence yarışma
uygulamalarında sorulan soruya cevap vererek ilerlenen ve sonunda en çok doğru cevap
verenin/en hızlı cevap verenin/doğru tahmin edenin kazanacağı kurgularda yarışmayı tertip
eden operatörün veya servis sağlayıcının ödüller ve organizasyon için bir gelir sağlaması
zorunluluğundan SMSler özel tarifeden ücretlendirilebilmelidir.
Ayrıca, tüm bu servislerin geneline yönelik kampanya uygulamalarında aşağadaki husuların yeniden
düzenlenmesi sektörümüzün gelişimi için çok büyük bir önem taşımaktadır;
Ödül ve çekiliş şansı mekanizmasında –eşitlik ilkesi çerçevesinde- artan şans değerleri
verilebilmelidir.
İçerisinde günlük, haftalık ve aylık ödüllerin kazanılabildiği kampanyalarda, farklı
kurgulardan ve farklı kanallardan kazanılan puanlar/çekiliş hakları birbirine
eklenebilmeli ve kampanya sonundaki büyük ödül için hepsi hesaba katılabilmelidir.
Bunların toplanmaması kuralından dolayı kampanya içerisinde kampanya yapmak
zorunluluğu kaldırılmalıdır.
Şu an bir kampanya döneminde 3’ten fazla çekiliş yapılamaması durumu
kampanyaları kısıtlamakta, etkisini azaltmaktadır.
Yurtdışında; İtalya, Yunanistan ve Brezilya gibi konuyla ilgili yasal düzenlemeleri Türkiye ile birebir
benzer özellikler gösteren ülkelerde yukarıda bahsi geçen uygulamalar başarıyla uygulanmakta ve
sorunsuzca çalışmaktadır.
Mobil Kampanya yapan tüm oyuncular Milli Piyango İdaresi ile çalışmaktadır. Kurgularda sıklıkla çıkan
sorunların engellenmesi için ortak bir terminoloji kullanmanın gerekliliğine ve de mevcut
yönetmeliğin günümüz teknolojik gelişimlerine uygun olacak şekilde revize olması gerektiğine
inanıyoruz. Bu amaçla Mobil Katma Değerli Servisler alanında kullanılan kavramlar aşağıda bilginize
sunulmaktadır.
Mobil Servis: GSM operatörleri alt yapısında özel tarifeli SMS numaraları veya IVR
numaraları aracılığıyla verilen kullanıcıya fayda sağlayan hizmetlerdir.
Mobil Fayda: GSM abonesinin, operatörünün mobil servisleri aracılığıyla sağladığı hayatı
kolaylaştırıcı, bilgi ve eğlence amaçlı sağladığı tüm faydadır.
Interaktif Kurgu: Yarışma, oylama, görüş bildirme, vs gibi mobil servislerdir.
Premium Ücretlendirme(Özel Tarife): Mobil Servislerin ücretlendirilmesinde kullanılan
yüksek bedelli ücretlendirmedir.
Yönetmelik
4 Ekim 2006 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Karşılığı
Nakit Olmayan Piyangolar ve Çekilişler Hakkında Yönetmelik( http://www.millipiyango.gov.tr/kanunyonetmelik14.html)
ile 320 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 41’inci Maddesi olan Piyango Tertip ve Çekiliş
Düzenleme Hakkı (http://www.millipiyango.gov.tr/knocizinkararname.html) günümüzdeki mobil interaktif
uygulamalar için yetersiz kalmaktadır.
Kontor/TL geçişinin de sağlandığı ve 3G ile beraber birçok farklı servis uygulamasının başladığı
teknolojinin ve tüketici beklentilerinin hızlı bir şekilde çoğaldığı günümüzde Milli Piyango İdaresinde
oluşturulacak bir grup ile bu alanda servis sağlayan firmaların ve MOBİLSAD’ın bir araya gelmesi ile
mevcut YÖNETMELİK üzerinde çalışacak bir çalışma grubunun kurulması ve çalışma grubunun
görüşleri doğrultusunda yönetmeliğin revizyonunun sağlıklı olacağı görüşündeyiz.
Milli Piyango İdaresinde KDS Departmanının oluşturulması
Interaktif servislerde Pazar büyüklüğü göz önüne alındığında 200’e yakın servis sağlayıcı firma ile
mobil interaktif servislerin sunumu konusunda Milli Piyango İdaresinde oluşturulacak tek bir “Katma
Değerli Servis Departmanı” nın faydalı olacağına söz konusu departman ile süreçlerin çok daha iyi ve
mobil sektöre uygun biçimde hızlı yürütüleceğine ve tüketiciye fayda sağlayacağına inanıyoruz.
Milli Piyango İdaresi ile MOBİLSAD arasında yakın işbirliği
oluşturulması
Milli Piyango İdaresinin, Bakanlar Kurulu'nun özelleştirmede lisans devri ya da hizmet alımı
yöntemlerinden birini kabul etmesi halinde altyapının yenilenmesi için harekete geçeceğini ve cep
telefonlarının da kullanılacağı elektronik oyun uygulamasına geçileceğini takip ediyoruz.
Söz konusu yeniden yapılanma ve elektronik oyun uygulamaları ve mobil’e geçiş aşamasında sektör
olarak her türlü desteği ve katkıyı vermeye hazır olduğumuzu belirtmek isteriz.
Sonuç
Mobil sektörde faaliyet gösteren firmalarla Milli Piyango İdaresi içerisinde oluşturulacak bir Katma
Değerli Servisler Departmanının işbirliği ile sektörün tüketici beklentilerini ve teknolojinin hızını
yakalayacak şekilde sağlıklı büyüyeceğine inanıyoruz.
MOBİLSAD olarak sizlerle her türlü görüş alışverişinde bulunmaya ve sizlerle yapılacak çalışmalarda
destek olmaya hazır olduğumuzu bir kez daha belirtiriz.