Turkish - Review into the events of 16

Transkript

BAKAN’A SUNULAN RAPOR
GÖÇMENLİK VE SINIR KORUMA BAKANLIĞI
MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİ'NDE 16 -18 ŞUBAT 2014 TARİHLERİ ARASINDA OLAN
OLAYLARIN İNCELEMESİ
ROBERT CORNALL AO
23 MAYIS 2014
Aşağıdaki İngilizce "MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİ'NDE 16 -18 ŞUBAT 2014 TARİHLERİ
ARASINDA OLAN OLAYLARIN İNCELEMESİ" raporunun Türkçe diline çevirisi, yetkin bir
çevirmen tarafından en iyi bilgisi dahilinde çevrilmiştir. Yardımcı olması için verilen bu
raporun çevrilmiş hali ile ilgili herhangi bir sorunuz olursa, lütfen Göçmenlik ve Sınır Koruma
Bakanlığının resmi belgesi olan orijinal İngilizce rapora başvurun.
MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİ'NDE 16 -18 ŞUBAT 2014 TARİHLERİ ARASINDA OLAN OLAYLARIN İNCELEMESİ
MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİ'NDE 16 -18 ŞUBAT 2014 TARİHLERİ ARASINDA OLAN
OLAYLARIN İNCELEMESİ
İÇİNDEKİLER
YÖNETİCİ ÖZETİ ................................................................................................................................................3
1. BÖLÜM GÖREV.......................................................................................................................................... 14
2. BÖLÜM. MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİNDE HUKUKİ VE İDARİ DÜZENLEMELER.............................. 15
4. BÖLÜM. METODOLOJİ............................................................................................................................... 22
5. BÖLÜM 16-18 Şubat 2014 ÖNCESİ ............................................................................................................ 25
6. BÖLÜM 16 Şubat 2014 Pazar .................................................................................................................... 38
7. BÖLÜM 17 -18 ŞUBAT 2014, PAZARTESİ - SALI ......................................................................................... 44
8. BÖLÜM REZA BARATI'NİN ÖLÜMÜ VE DİĞER AĞIR YARALANMALAR ...................................................... 58
9. G4S'İN GÖRÜŞ BEYANI .............................................................................................................................. 65
10. BÖLÜM DEĞERLENDİRME ....................................................................................................................... 75
11. BÖLÜM TAVSİYELER: ............................................................................................................................... 80
12. BÖLÜM SONUÇ ....................................................................................................................................... 96
13. BÖLÜM TEŞEKKÜRLER ............................................................................................................................. 97
1
Manus Bölgesel Işlem Merkezi'nde 16 -18 Şubat 2014 Tarihleri Arasında Olan Olayların
İncelenmesi Görev Tanımı
16 Şubat 2014 Pazar gününden 18 Şubat 2014 Salı gününe kadar Manus Bölgesel İşlem Merkezi'nde (BİM)
şiddet, mala zarar ve gözetim altındaki bir kişinin ölümünü içeren iki önemli olay meydana geldi.
Gözetim altında kalanlardan bazıları, PYG Polisi tarafından tutuklandı ve olaylar sırasında bazı kişiler saha
dışında bazıları ciddi olmak üzere tıbbi müdahale gerektirecek kadar yaralandı. Olaylar Manus BİM'de
uzun süredir devam eden protestoların doruk noktası idi.
Göç ve Sınır Koruma Bakanlık Sekreteri Martin Bowles PSM, olayları çevreleyen ve olaylara yol açan
önemli konularda, özellikle de aşağıda belirtilen noktalarda soruşturma yapılması ve rapor hazırlanması
için bir inceleme başlatmıştır.
Bu İnceleme:
• gerçekleri tam olarak belirlemek;
• bu gerçeklerin, sonuç olarak gerçekleşecek herhangi bir eylem için tüm yetkililerin kullanımına hazır
olmasını sağlamak;
• bakanlığa, gelecekteki olayların yönetiminde yardımcı olması için yapılabilecek her türlü iyileştirme
önerilerinin sağlandığından emin olmak için başlatılmıştır.
Bu inceleme PYG Hükümeti ile işbirliği içinde yapılacaktır.
Buna aşağıdakilerin değerlendirilmesi dahil, ancak bunlarla sınırlı değildir:
•
•
•
•
•
•
güvenlik ihlalleri
merkezde güvenlik yönetiminde ve olayın yönetiminde roller ve sorumlulukların netliği
önceki gelişmelerle ilgili istihbarat ve önce sakin ve daha sonra şiddetli protestoya neden olan faktörler
kilit paydaşlar ve hizmet sağlayıcı tepkisinin uygunluğu
hizmet sağlayıcıların merkez içindeki protesto faaliyetini yönetme yeteneği
tesis için risk teşkil edenler de dahil olmak üzere sığınmacıların yönetimiyle ilgili prosedüre ilişkin
konular,
• gerekli görülen diğer konular.
İnceleme ile elde edilen olası bir suç faaliyetine ilişkin herhangi bir kanıt ilgili mercilere sunulacaktır.
İnceleme merkezde ilgili düzenlemeleri güçlendirmek ve gelecekte benzer herhangi bir olayın tekrarını
önlemek için tavsiyelerde bulunabilir.
İnceleme hemen başlayacak ve Nisan 2014 tarihine kadar veya müzakere edilen diğer tarihlerde Göç ve
Sınır Koruma Bakanlığı Sekreterine rapor verilecek ve 31 Mart 2014 tarihinde de bir ilerleme raporu
sunulacaktır.
MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİ'NDE 16-18 ŞUBAT 2014 TARİHLERİ
2
ARASINDA OLAN OLAYLARIN İNCELEMESİ
YÖNETİCİ ÖZETİ
Manus Bölgesel İşlem Merkezi
Manus Bölgesel İşlem Merkezi, PNG (Papua Yeni Gine) Hükümeti tarafından atanmış bir
yöneticinin kontrolü altındaki Lombrum Deniz Üssündeki bir Papua Yeni Gine bölgesel işlem
tesisidir. Avustralya, Merkezdeki beslenme, barınma, sağlık ve garnizon (güvenlik, beslenme,
temizlik, koruma) hizmetleri sunanları çalıştırmaktadır ve Merkezin tüm sabit ve sürekli
masraflarını karşılamaktadır.
Avustralya Hükümeti ve garnizon hizmet sağlayıcısı, G4S Avustralya Pty Ltd arasından
sözleşmeye göre güvenlik güçlerinin %50'sinin PNG vatandaşı olması veya yerle bir şirket
tarafından sağlanmış olması gereklidir. Diğer hizmetler için (beslenme, temizleme ve çevre
temizliği) bu gereksinim %75'tir.
Merkez, başlangıçta erkekler, kadınlar ve çocukları barındıran geçici, düşük emniyetli deniz
ötesi işlem merkezi olarak 2012 yılının sonunda tekrar açıldı. Ancak, 19 Temmuz 2013
tarihinde önemli bir politika değişikliği oldu ve Başbakan Kevin Rudd, Manus adasına
gönderilen sığınmacılarının mülteci oldukları belirlenirse Avustralya'da değil PNG'de
yerleşeceklerini duyurdu.
Duyurunun ardından:

Manus Merkezi'ndeki sığınmacılar başka bir yere aktarıldı.

Yeni politika gereği ilk sığınmacılar Merkez'e 1 Ağustos 2013 tarihinde geldi ve

Merkez'deki sığınmacı sayısı hızla, bir yerleşkedeki 350 ile 400 adamdan
araştırma kapsamındaki olayların olduğu tarihte dört yerleşkedeki (Delta,
Foxrot, Mike ve Oscar yerleşkeleri) 1340 bekar yetişkin erkek sığınmacı
sayısına ulaştı.
3
Bu Merkez'in yapısındaki çok önemli bir değişiklikti ve bununla ilgili riskte arttı.
2013 Ağustos ayından önce, Manus Merkezi'ndeki sığınmacılar, sığınma talepleri kabul
edilirse Avustralya'ya gitmelerinin sadece bir zaman sorunu olduğunu bildikleri için büyük
oranda kurallara uyumu davranıyorlardı. Şimdi, sığınmacıların asla Avustralya'ya
gitmeyecekleri bilerek çok sayıda sığınmacı Merkez'de barınacaktı.
Anlık yanıtlar
Politikadaki değişiklik anında yanıt gerektirdi.
Pratikte, Merkez'deki tesisler yeni gelenlerin barınması için hızla artırıldı. Ağustos 2013 ayının
sonunda, Oscar yerleşkesi yerleşime hazırdı ve bu yılın sonunda tamamlanan ve yerleşime
açılan Mike yerleşkesinin inşaatı için zemin hazırlanıyordu.
Ancak 5 Ağustos 2013 tarihindeki resmi emrin yayınlanmasın takiben bakım görevi periyodu
hemen kesintiye uğradı ve 7 Eylül 2013 tarihindeki seçime kadar politikada ve finansal
sorunlarda önemli bir ilerleme olmadı.
Yeni atanan Göçmenlik ve Sınır Koruma Bakanı 18 Eylül 2013 tarihinde Etkin Sınırlar
Operasyonunu uygulamaya koydu. Operasyonun bir parçası olarak, Korgeneral Angus
Campbell, DCS AM tarafından komuta edilen Ortak Ajans Görev Kuvveti 14- 18 Ekim 2013
tarihleri arasında gerçekleştirilen Manus Merkezi'nde bir Güvenlik Kuvveti İncelemesi
gerçekleştirdi.
Hükümet, Görev Kuvvetinin değerlendirmesini kabul etti ve önerilerini karşılamak üzere fon
ayırdı. Görev Kuvveti, temel güvenlik risklerini kapsayan aylık risk önleme ve azaltma
çalışmaları yaptı.
Eylül 2013 tarihinden bu yana Hükümet, sığınmacı durumunun belirlenmesi ve yeniden
yerleştirme işlemi ve Merkezi etkileyen diğer önemli konuların çözülmesinde PNG Hükümet
ile aktif olarak birlikte çalışıyordu.
Bu birlikte çalışma, Avustralya Göçmenlik ve Sınır Koruma Bakanı ve Dışişleri Bakanı ve PNG
Dışişleri ve Göçmenlik Bakanı ve Adalet Bakanının katıldığı Avustralya Ortak Bakanlık
Forumunda PNG hükümeti aylık toplantılarla resmileştirildi. Üçüncü Bakanlık Forumu 8
Mayıs 2014 tarihinde Moresby limanında gerçekleştirildi.
4
Bu İnceleme
Bu İnceleme; düzenli protestoların uzamasını takiben Manus Bölgesel İşlem Merkezi'nde
16-18 Şubat 2014 tarihleri arasında gerçekleşen iki önemli olaya neden olan ve bunların
etrafındaki temel sorunları araştırmak ve rapor etmek için başlatılmıştır.
Bu olaylar, şiddet, sığınmacılardan birinin ölümü, tıbbi müdahale gerektiren diğer
yaralanmalar, Merkez'deki mala zarar ve Papua Yeni Gine polisi tarafından birkaç
sığınmacının tutuklanmasını içeriyordu.
26 Ocak 2014 tarihinden sonraki gelişmeler
Çok sayıda sığınmacı protestolara ve şiddet eylemlerine katılmadıklarını İncelemeye
söylediklerini dikkate almamız önemlidir. G4S, 17-18 Şubat 2014 tarihleri arasında
gerçekleşen protestolarda sadece yaklaşık 400 kişinin ya da sığınmacı %30'u, protestolarda
yer aldığı tahminiyle yukarıdaki tavsiyemizi onaylamıştır.
G4S tarafından hazırlanan istihbarat raporları, Avustralya Gününden sonra Merkez'deki
gerilimin arttığını gözlemledi ve 16, 17 ve 18 Şubatta olan ciddi protestoları ve şiddeti tam
olarak tahmin etmiştir. Aynı zamanda istihbarat brifinglerinde, bazı sığınmacıların beklenen
olaylarda kullanmak için basit silahlar hazırlıyor oldukları rapor edilmiştir.
Biriken gerilim, tüm dört yerleşke topluluk liderleri ve PNG ve Avustralya göçmen
görevlileri arasında 16 Şubat 2014 Pazar günü gerçekleştirilen bir toplantıyı takiben
patlama noktasına erişti.
Toplantıda, sığınmacı durum belirlemesi, zaman çizelgeleri ve yeniden yerleştirme
prosedürleri hakkında sığınmacılar tarafından sorulan sorulara resmi cevaplar verildi. 12 gün
bekledikten sonra sığınmacılar Pazar günü yapılan toplantıda yeni bir bilgi verilmediği ve
sorularına tatmin edici cevaplar verilmediğin hissettiler.
Pazar, 16 Şubat 2014
Toplantıyı takiben sığınmacılar hayal kırıklığı ve kızgınlığı o gece Oscar yerleşkesinde
karmaşaya ve şiddete ve Foxtrot ve Mike yerleşkelerinde şiddetli protestolara neden
oldu.
Akşam yemeği teslimatı sırasında kapılar açıldığında Oscar yerleşkesinden yaklaşık 30 ila 35
göçmen kaçtı fakat gardiyanlar tarafından yakalanıp geri getirildi. G4S gardiyanları Oscar
yerleşkesine de girdi ve sığınmacılar saldırarak fiziki yaralanmalara ve bazı mal hasarına
neden oldu.
Sığınmacıların biri yerleşkeye geri getirildiğinde, boğazında 10 ila 12 santimetre yatay
kesiğe yol açarak boynunu kesen, kimliği belirlenemeyen bir PNG vatandaşı G4S gardiyanı
tarafından
arkadan
saldırıya
uğradı.
Kurtarılan
göçmen
çok
şanslıydı
5
çünkü her ne kadar kesik yarası açık yaraya neden olarak deriye nüfuz etmiş olsa da dahili
bir hasara yol açmamıştı.
Sekiz göçmen tutuklandı ve protestolara katılmaları nedeniyle PNG polisi
tarafından suçlandı.
Pazartesi - Salı, 17- 18 Şubat 2014
Pazartesi günü Merkezdeki hava gergindi fakat gün boyu protesto olmadı. O gün bazı
görevliler yerleşkelere girmek istemediler ve hizmet sağlayıcılar bunu yapmalarını zorunlu
tutmadı. Salvation Army (Kurtuluş Ordusu), yardım hizmet sağlayıcı, kantinler açtı fakat
herhangi bir program gerçekleştirmedi.
Daha fazla sorun çıkması beklendiği için G4S, aynı gün olabilecek muhtemel olayları azaltmak
için önleyici tedbirler aldı. Bu adımlar, tekerlekli bidonların her saat boşaltılarak mobil yangın
konteynırı olarak kullanılmamasını ve çok gerekli olan konteynırlar, araçlar, dosyalar diğer
şeylerin Merkez'den çıkarılmasını içeriyordu.
17 Şubat 2014 gecesi, Mike, Oscar ve Foxrot yerleşkelerinde (Delta yerleşkesindeki
sığınmacılar protestolara katılmadı) bazı sığınmacıların katıldığı şiddetli bir protesto
oldu. Kargaşa başlamadan önce gerekli olmayan görevliler Merkezden uzaklaştırıldı.
Şiddetli protesto, tel örgülerin yıkılmasına, mal zararına ve hem sığınmacıların hem de
hizmet sağlayıcı görevlilerin yaralanmasına neden oldu.
G4S Olay Yanıt Ekipleri (IRT olarak biliniyorlar) ayaklanmayı kontrol etmek, sığınmacıları
korumak ve Merkez'e ve altyapısına zararı engellemek için ellerinden geldiği kadar çok
çaba gösterdi. Ancak IRT'nin silahları yoktu. Sadece kişisel koruma ekipmanları vardı
(kasklar, elbiseler ve kalkanlar). Yerleşke tel örgüleri aşılınca ve onları iten çok büyük
sayıda sığınmacıyla karşı karşıya kaldıklarına yapabileceklerinin bir sınırı vardı.
Mike yerleşkesinin ana girişindeki hattı tutan IRT sonunda Pugwash yolu üzerinden
(Merkezin dışındaki yol) 1. Kapıya geri çekilmek zorunda kaldı. Mobil askeri birlik, Kraliyet
Papua Yeni Gine Jandarmasının bir birimi, Merkezin dışında kalıcı olarak konuşlandı,
Foxtrot ve Mike arasındaki yeşil bölgedeki kapıların yanında kaldı.
Mobil askeri birlik, Merkez'e dışardan gelecek tehditlere karşı sorumluydu ve içerideki
kargaşaya karşı değildi fakat İnceleme, Polis Kuvvetinin bir üyesinin makul bir gerekçe
olmadığı sürece bir ayaklanmayı bastırmamasının PNG'de bir suç olduğunu belirtmek ister.
IRT, G4S'e herhangi bir uyarı veya onlarla bir düzenleme yapmadan terk ettikten sonra,
mobil birlik tel örgüleri aşarak Mike yerleşkesine girdi. G4S'ün bu noktada herhangi bir olay
yanıt ekibi artık yoktu.
6
İnceleme, sığınmacıların söylediklerine, tıbbi raporlara, kurşun deliklerinin gözlemlenmesine
ve daha sonra ne olacağını tanımlamak için karmaşanın doğal sonuçlarına dayanmaktadır.
PNG vatandaşları ve birkaç yabancı (bazıları hizmet sağlayıcı çalışanları olarak teşhis edildi),
mobil birliği takip ederek Mike yerleşkesine girdi ve sığınmacıları dövmeye başladı. Çok
kısa bir süre sonra, Foxrot ve Mike yerleşkeleri arasındaki tel örgüde duran G4S IRT (tel
örgü yıkılmıştı), yerleşkeye giren PNG vatandaşları kontrol edemiyordu.
PNG vatandaşları ve bazı yabancılar ve polis, Mike'daki yatakhanelere girdiler ve
sığınmacıları döverek ve sürükleyerek dışarı çıkardılar. Bazı sığınmacılar Merkez'in para
birimi olan sigaraları vererek dayaktan kurtulduklarını bildirmiştir. sığınmacılar aynı
zamanda içeri girenlerin kendi kişisel eşyalarını çaldıklarını da bildirdi.
Polis İdari alana düşen bir biber gazı attı ve kargaşayı kontrol etmekte hiç bir etkisi olmadı.
Mobil askeri birlik de sayısı bilinmeyen atış yaptı, bunlardan bazıları yaklaşık göğüs hizası
yüksekliğinde binaların duvarlarına girdi ve bazıları da oturulan binalara isabet etti.
Polisin müdahalesinin sonucu, Mike'daki ayaklanma uzun süre devam etmedi ve G4S
yerleşkeye tekrar girebildi, bir şekilde düzeni sağladı ve birkaç yüz metre ötedeki Bibby İşlem
Merkezi'ndeki görevli barınma yerinde kurulan acil müdahale noktasına yaralanmış kişilerin
aktarılmasına yardımcı olabildi.
Aynı anda G4S Foxrot ve Oscar yerleşkelerindeki durumu tekrar kontrol altına alabildi.
Ayaklanma sabahın erken saatlerinde sona erdi ve G4S çalışanları gece boyunca
sığınmacıları yerleşkelere geri getirmek ve yatakhaneler kullanılamaz durumda olduğu için
acil uyuma yerleri yapmakla uğraştı.
İnceleme ekibi olarak, ayaklanma sırasında G4S IRT'lerinin cesurca davrandığını ve çok
sayıda sığınmacısının zarar görmesini önlemek için önemli ölçüde risk aldığını belirtmek
isteriz. Kargaşaya karışan üç yerleşkedeki olaylara katılmayan yüzlerce sığınmacısını
kurtardılar ve Bravo ve Charlie yerleşkelerine veya yakındaki Deniz üssüne güvenli bir
şekilde götürdüler.
Bu olayları takiben, hizmet sağlayıcılarının PNG vatandaşı olan çalışanlarının yerleşkelere
girmesine izin verilmedi ve Merkez'in normal çalışmasına henüz dahil edilmediler.
Yaralanmalar
En ağır yaralanan kişi Reza Barati'dir. Barati, birkaç saldırganın vahşice dövmesi
nedeniyle ciddi beyin hasarı almış ve birkaç saat sonra da ölmüştür.
7
İncelemede, Barati'ye saldırılmasını tanık olmuş bir görgü tanığı ile görüşüldü. Salvation
Army tarafından işe alınan kimliği bilinen bir PNG vatandaşının saldırıya liderlik ettiğini
söyledi ve dediklerini doğrulayacak çok sayıda başka görgü tanığının ismini verdi.
Diğer iki ciddi yaralanmada, bir sığınmacısı yediği dayaktan sağ gözünü kaybetti ve bir
başkası sol kalçasına giren kurşunla vuruldu.
Barati ve diğer iki adam acil durum müdahale merkezinde tedavi edildi ve yakındaki
Lorengau şehrindeki hastaneye gönderildi.
16-18 Şubat 2014 tarihleri arasında tıbbı servis sağlayıcı International Health and Medical
Services Pty (uluslararası sağlık ve tıbbı hizmetler - IHMS) ltd. şirketi, kırılmış kemikler ve
yırtılma dahil çok farklı yara almış en az 69 sığınmacısını tedavi etmiştir. Daha özel tıbbi
tedavi için sekiz hasta Port Moresby'ye gönderilmiş ve biri de Avustralya'ya gönderilmiştir.
Bazı transfer edilenler, şüphesiz bazı ufak yaralanmalara maruz kaldı fakat tıbbi tedavi
görmedi. Bazı sığınmacılar, yaralandıklarını fakat kişisel nedenlerden dolayı IHMS'ye
gitmemeye karar verdiklerini söylemiştir. Araştırmanın yapıldığı yaralanmaları takip eden
günlerde başka kişiler de özellikle travma sonrası stres bozukluğu için tıbbi tedavi almak için
başvurdular.
Bu olayları takiben hemen IHMS ek iş yükü ile başa çıkmak için başka dokuz
psikolog danışmanını görevlendirdi.
Her ne kadar servis sağlayıcı çalışanlarının bazılarında fiziksel yaralanmalar olsa da
bunlardan sadece biri G4S tarafından ciddi olarak tanımlanmıştır.
Katkıda Bulunan Faktörler
16-18 Şubat 2014 tarihleri arasında gerçekleşen olaylar Merkezdeki artan gerilim ve
aşağıdaki nedenlerden kaynaklanan sığınmacıların hayal kırıklığı ve huzursuzluğunun
sonucudur:

Papua Yeni Gine'ye getirildikleri için duydukları öfke

Sığınmacı oldukları tespit edilirse Avustralya'da
yerleştirilmelerini öngören politikaya duydukları öfke.

Sığınmacı durum belirlenmesi işlemindeki gecikmeden dolayı yaşadıkları hayal
8
değil
PNG'de
kırıklığı ve bu belirlemenin tamamlanmasının muhtemel zamanı hakkında
yeterli bilginin olmaması

Özellikle Manus Merkezi'nde ne kadar tutulacakları dahil olmak üzere
gelecekleri hakkındaki belirsizlikten kaynaklanan başka öfke ve hayal kırıklığı
ve

PNG'de yerleştirilmelerinin kendileri ve aileleri için ne anlama geldiği hakkında
yeterli bilginin olmaması nedeniyle yaşadıkları hayal kırıklığı.
Bu temel nedenler, bazı sığınmacılar ve Merkez'deki bazı PNG vatandaşları ve yerel
topluluktaki bunları destekleyenleri arasında gelişen sürtüşmelerle daha da büyümüştür.
Bazı sığınmacıları, Merkez'de görevli PNG vatandaşlarına saygısız ve ırkçı şekilde davranmış
ve ülkelerini eleştirmiştir. Bu sığınmacıların gitgide artan bir şekilde saldırgan bir şekilde
sataştıklarını ve transfer edilenler ve PNG vatandaşları arasında karşılıklı tehditlerin
savrulduğu (hem Merkez çalışanları hem de tel örgü hattında toplanan yerel halk) raporu
hazırlayanlara bildirilmiştir. Vatandaşlar bu provokasyona cevap vermiş ve bazıları
sığınmacılara boğaz kesme hareketi yaptıkları rapor hazırlayanlara söylenmiştir.
Başka diğer önemli faktörler de olaylar sırasında ve ikinci gece yaşanan kargaşalık
süresinde kontrolün kaybedilmesine katkıda bulunmuştur:

Merkez'deki fiziksel güvenlik düzenlemeleri (yetersiz tel örgü, yetersiz
aydınlatma ve kameraların olmaması), uyumsuz davranan çok sayıdaki
sığınmacının idare edilmesi için gereksinimlere uygun değildi ve

Lorengau'da konuşlanmış Kraliyet Papua Yeni Gine Jandarmasının ve
Manus RPC'deki konuşlandırılmış mobil askeri birliğin rolü ve
sorumluluklarının açık olmaması ve bunların eylemlerinin G4S ile
koordinasyon eksikliği.
16 Şubat 2014 günü öğleden sonra yapılan toplantı tüm bu faktörleri patlama noktasına
getirmiştir. Bu toplantı ve kendilerine verilen cevaplardan memnun olmayan sığınmacılar,
takip eden olayların son katalizörü olmuştur.
16-18 Şubat tarihindeki olaylara yol açan nedenler veya katkıda bulunan faktörlerin bir araya
gelmesi dikkate alındığında;
Her ne kadar hizmet sağlayıcılarının çalışanlarının bazıları işverenlerinin talimatına aykırı
olarak ve iş akitlerini çiğneyerek kendi inisiyatifleriyle suç işlemiş olsalar da, Merkez'deki
bakanlık görevlileri ve servis sağlayıcılar gerginlik büyürken ve olaylar artarken doğru
9
şekilde davranmışlardır.
Ölüme, yaralanmaya, kişisel mala zarara veya mala zarara neden olan saldırıların
sorumluluğu, yabancı ülke çalışanları ve sığınmacılar dahil olmak üzere saldırganlara aittir.
Bu konular mümkün olduğu yerlerde polis tarafından araştırılmalı ve eldeki deliller hareket
biçimini desteklediğinde soruşturulmalıdır. İnceleme, Manus Bölgesindeki polis
soruşturmasının önemli ölçüde ilerlediğini bilmektedir.
Eğer farklı şekilde ele alınsaydı daha az yaralanmaya ve hasara neden olabilecek veya dahil
olan taraflardan biri veya daha fazlasına olaylardan sorumlu olarak suçlamak için tek bir
faktörü belirlemek imkansızdır.
Eğer mobil askeri birlik Merkez'in dışında kalmış olsaydı ve sonra sığınmacılar PNG
vatandaşları tarafından taciz edilmeseydi ve bazı yabancı ülke çalışanlar tel örgüyü
aştıklarında polis ile birlikte Mike yerleşkesine girmeseydi olayların farklı gelişeceği
tartışılabilir. Ancak bu sonuç, 17-18 Şubat 2014 tarihleri arasındaki olaylar, kontrol
edilmeseydi nasıl gelişeceği hakkında önemli ölçüde spekülasyona açıktır.
Gelecekte tekrar edecek bu tür olayların engellenmesi için en iyi önlem, Merkez'deki
gerginliğin tehlikeli seviyeye erişmesine katkıda bulunan faktörleri minimize etmek veya
ortadan kaldırmak ve eğer herhangi bir kargaşa meydana gelirse Merkez'in risk
değerlendirmesi ile en uygun fiziksel güvenliğin sağlanması için altta yatan nedenlerin
tümünün çözülmesinden geçmektedir. İncelemenin tavsiyeleri bu sorunların çözümünü
araştırmaktadır.
Soruşturma
Soruşturma sırasında, İnceleme’de bakanlık ve servis sağlayıcı yetkilileri ve çalışanları ile
görüşmüş ve olayla alakalı yüzlerce rapor ve diğer belgeyi dikkate alınmıştır.
İnceleme’de, her bir yerleşkenin topluluk liderleri ile dört tane iki saatlik soru ve cevap
oturumu gerçekleştirilmiş, dört transfer edilenle birebir görüşülmüş ve 300 transfer
edilenden fazla kişiden veya kişi adına 270 yazılı kişisel ifade alınmıştır.
Diğer Hükümet eylemi
Bakanlık yetkilileri, sığınma taleplerini incelerken PNG yetkililerine yardımcı olmuş ve
yönlendirmiştir ve ilk değerlendirme bildirimleri 28 Nisan 2014 tarihinden başlayarak
iletilmiştir.
PNG yeniden yerleştirme politikaların ve prosedürlerinin gelişimi ilerlemektedir.
2013 Aralık ayında Hükümet, Yıl Ortası Ekonomik ve Mali Öngörü işlemine Manus
10
Bölgesel İşlem Merkezi için önceki kısa vadeli finansal ayarlamalarını düzenlemiştir.
Bakanlık şu anda, cari yıl ve daha sonraki yıl tahminleri için fonları önemli ölçüde
artırmıştır.
Finansal kesinlik ve destek, Bakanlığın, Ortak Ajans Görev Kuvvetinin Güvenlik Kuvveti
İncelemesi ile paralel olarak Merkez'e önemli ölçüde fiziksel altyapı iyileştirmelerini
tamamlayabilmesini sağlayacaktır.
Altyapı iyileştirmeleri, geliştirilmiş tel örgü, daha iyi aydınlatma, kameralar, lojistik merkezin
sığınmacıların yaşam alanı dışına yerleştirilmesi, iyileştirilmiş kalma koşulları ve Manus
RPC'de yeni bir tıbbi merkez kurulmasını ve Doğu Lorengau'da değerlendirme sonrası
kalınacak yeni bir yaşam yerleşkesi kurulmasını içermektedir.
2014 Mart ayında Hükümet, hem Manus hem de Nauru Bölgesel İşlem Merkezleri'nde tek,
entegre servis sağlayıcı altında, önemli garnizon, güvenlik ve yaşam hizmetlerinin yönetimini
ve bunların sorumluluğunu bir araya getirmiştir.
TAVSİYELER
1. Tavsiye: 16-18 Şubat tarihleri arasında gerçekleşen olayların
Kraliyet Papua Yeni Gine Jandarması tarafından yapılan soruşturmasını devam
ettirmek ve desteklemek için,
İnceleme aşağıdaki bilgilerin RPNGC'ye verilmesini tavsiye etmektedir:
 Yasadışı saldırıya uğradıklarını veya soruşturma kapsamındaki olaylar
sırasında meydana gelen yasadışı saldırılara şahit olduklarını belirten
sığınmacıların iddialarını içeren sığınmacıların geri bildirimleri
 Sığınmacılar (gizlenmiş) ve*(gizlenmiş) yapılan görüşmelerin tutanakları
 IHMS tıbbi görevlileri ile yapılan görüşmelerin kayıtları.1
2. Tavsiye: Sığınmacıların barınmasının ve bazı durumlarda 16-18 Şubat 2014
tarihleri arasında yaşadıkları fiziksel ve psikolojik yaralanmaların Transfield Services
tarafından yönetilmesine yardımcı olmak için İnceleme, sığınmacıların gizliliğini
korumak ve her bir sığınmacının kişisel bilgilerinin gizliğini korunması kaydıyla
aşağıdaki bilgilerin Transfield'e aktarılmasını tavsiye edilir.
1

Tüm sığınmacıların Geri Bildirim Formlarının İnceleme Tarafından Yapılan
Özeti

İnceleme’nin sığınmacılardan aldığı tüm geri bildirim formları

İncelemenin dört yerleşkenin her birindeki topluluk
gerçekleştirdiği soru ve cevap oturumlarının özetleri ve
Bu bilgi 7 Mayıs 2014 tarihinde Port Moresby'deki Kauba Polis Komiser Yardımcısına verilmiştir
11
liderleri
ile

IHMS tıbbi görevlileri ile yapılan görüşmelerin kayıtları.
3. Tavsiye: PNG sığınmacıların durum belirlenmesi ve yeniden yerleştirilmeleri ve alınma
prosedürlerini hızlandıracak güncel önlemler ve diğer başka inisiyatifler
mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde uygun yardımla gerçekleştirilmesi tavsiye edilir.
4. Tavsiye: Papua Yeni Gine Hükümetinden, garnizon ve güvenlik önlemlerinin şu
anda Avustralya'da olduğu gibi benzer yetki ile hareket edebilmesini sağlaması
istenmelidir.
5. Tavsiye: Transfield Services (ve Wilson Güvenlik), RPNGC bölge polisi ve mobil askeri
birliğin, Manus Bölgesel İşlem Merkez'indeki kanun ve düzeni sağlamadaki (garnizon
güvenliğini sağlayanın kontrolü ötesindeki olaylarla başa çıkmak için gerekli prosesin
anlaşması ve kullanılacak kuvvetin seviyesi dahil olmak üzere) ilgili rollerini ve
sorumluluklarını açık bir şekilde oluşturmaları ve anlamaları tavsiye edilir.
6. Tavsiye: Bakanlığın, Manus Bölgesel İşlem Merkezi'ndeki işlerdeki riskleri incelemesi
ve risk yönetim prosedürlerini ve Merkezin fiziksel güvenlik altyapısını güçlendirmeye
devam etmesi tavsiye edilir.
7. Tavsiye: Bakanlığın, hizmet sağlayıcıları ve sığınmacılar arasındaki güven ve
işbirliğinin yeniden tesis edilmesi için servis sağlayıcıların değişimi nedeniyle ortaya
çıkan fırsattan en azami şekilde yararlanmak üzere Transfield Services şirketini
teşvik etmesi ve inisiyatiflerini desteklemesi tavsiye edilir.
8. Tavsiye: Transfield, 16-18 Şubat 2014 tarihleri arasında sığınmacılara saldıran
çalışanları belirlemesi için 2. Tavsiyede verilen bilgiyi dikkatlice incelemesi ve eğer
böyle ise bunlarla uygun şekilde ilgilenmesi (işten atma dahil) tavsiye edilir.
9. Tavsiye: Bakanlığın ve Transfield Services'ın bu raporun 11.7 maddesinde verilen
birkaç teklif dahil olmak üzere transfer edilenlerle iletişimi iyileştirmeleri tavsiye edilir.
10. Tavsiye: Bakanlığın, Bölgesel İşlem Merkezi ve buranın Manus topluğuna getirdiği
faydalar hakkında yerel halkı tam olarak bilgilendirmek için kapsamlı ve sürekli bir
topluluk irtibat bürosu kurması tavsiye edilir.
11. Tavsiye: Transfield'ın Merkez'deki koşullar ve yapılabilecek iyileştirmeler hakkında
diğer raporlarda belirtilen tavsiyeleri dikkate alması ve uygun olan yerlerde uygun
gördüğü yaşam koşulları iyileştirmelerini gerçekleştirmesi tavsiye edilir.
12. Tavsiye: Transfield, olaylar sırasında kaybolan veya çalınan kişisel eşyaların yerine
konulması için sığınmacılara yardımcı olması tavsiye edilir.
13. Tavsiye: Transfield'in, PNG vatandaşı çalışanların kişisel becerilerini geliştirmek
ve gelecekteki işlerini iyileştirmek için kapsamlı ve sürekli bir eğitim programı
gerçekleştirmesi tavsiye edilir.
12
1 Bu
bilgi 7 Mayıs 2014 tarihinde Port Moresby'deki Kauba Polis Komiser Yardımcısına verilmiştir
13
16-18 ŞUBAT 2014'TE MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİNDE MEYDANA GELEN OLAYLARIN İNCELEMESİ
1. 16-18 ŞUBAT 2014 TARİHİNDE MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİNDEKİ OLAYLARA
İLİŞKİN İNCELEME
1. BÖLÜM GÖREV
Göçmenlik ve Sınır Koruma Bakanı, Sayın Milletvekili Scott Morrison 21 Şubat 2014'te bu bağımsız
İncelemeyi duyurdu.
Bakanın duyurusunun ardından, Göçmenlik ve Sınır Koruma Bakanlığı Sekreteri Martin Bowles
PSM, tarafından İncelemeyi yapmakla görevlendirildim.
İnceleme uzun süreli düzenli protestoların ardından 16-18 Şubat 2014 tarihinde Manus Bölgesel
İşlem Merkezi'nde meydana gelen iki önemli olay öncesindeki ve etrafındaki önemli meseleleri
araştırmak ve rapor hazırlamak üzere başlatıldı. Olaylar şiddet, sığınmacıların birinin ölümünü,
tıbbi müdahale gerektiren diğer yaralanmaları, Merkezdeki maddi zararları ve sığınmacılardan
birkaçının Papua Yeni Gine polisi tarafından tutuklanmasını içeriyordu.
İnceleme derhal başlatıldı.
31 Mart 2014 tarihine kadar istenilen ilerleme raporu Manus Adası'ndan dönüşümün ardından 25
Mart 2014 tarihinde Sekreterliğe teslim edildi. İnceleme Mayıs 2014'te tamamlanmıştır ve Görev
Tanımı uyarınca tavsiyeler içermektedir.
Bakanlık İnceleme süresince bana kolaylık ve yardım sağlamıştır. Özellikle de, beş bakanlık
memurundan oluşan bir ekip bana yardımcı olmuştur.
14
2. BÖLÜM. MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİNDE HUKUKİ VE İDARİ
DÜZENLEMELER
2.1 Hukuki düzenlemeler
Önceki Hükümetin Manus Bölgesel İşlem Merkezi’ni yeniden açma kararı dönemin Başbakanı
Milletvekili Julia Gillard ve Göçmenlik ve Vatandaşlık Bakanı Milletvekili Chris Bowen tarafından 8
Eylül 2012 tarihinde duyurulmuştu. Basın açıklamasında şunlar belirtilmiştir:
“Başbakan Julia Gillard ve Göçmenlik ve Vatandaşlık Bakanı Chris Bowen bugün Avustralya ve
Papua Yeni Gine'nin Manus Adasındaki bölgesel işlem merkezi konusunda bir Mutabakat Zaptı
imzaladığını açıklamıştır.”
Papua Yeni Gine Bağımsız Hükümeti ve Avustralya Hükümeti arasında imzalanan sığınmacıların
Papua Yeni Gine'ye Nakli ve Değerlendirilmesi ve İlgili Konulara dair Mutabakat Zaptının amacı
Asya-Pasifik bölgesinde insan kaçakçılığı ve yasadışı göçe karşı ortak işbirliği sağlamaktı. Bu
anlaşmanın bir parçası olarak, Papua Yeni Gine, Manus İli veya Papua Yeni Gine'de başka bir
yerde, bir gözetim merkezine ev sahipliği yapmayı kabul etmişti.2
Sığınmacıların Manus Adasına nakledilme işlemi ilk kez 21 Kasım 2012 tarihinde gerçekleşti. Bu
tarihten başlayarak Temmuz 2013 tarihine kadar, Bölgesel İşlem Merkezi, çeşitli zamanlarda, tek
yetişkin erkek ve aileleri ağırladı.
Manus Bölgesel İşlem Merkezinin kullanımını düzenleyen politika 19 Temmuz 2013 tarihinde
Başbakan Kevin Rudd ve Peter O'Neill'in Avustralya ve Papua Yeni Gine arasındaki İnsan
Kaçakçılığı ile Mücadele Ek İkili İşbirliği Bölgesel Yerleşim Düzenlemesi’ni imzaladığında değişti.
Yeni politikayı duyuran basın açıklaması :
“Bugünden itibaren vize olmaksızın tekneyle buraya gelip sığınma isteyenler asla Avustralya'ya
yerleştirilmeyecektir. Bugün Papua Yeni Gine ile imzalanan düzenleme -Bölgesel Yerleşim
Düzenlemesi - kapsamında - izinsiz gelenler değerlendirme için Papua Yeni Gine'ye gönderilecek
ve bir mülteci olduğu takdirde oraya yerleştirilecektir.
Bu politika değişikliğinin bir sonucu olarak, Papua Yeni Gine'de bulundukları sıradaki
davranışlarından dolayı cezai yaptırımla karşı karşıya kalan 26 kişi dışındaki Manus Bölgesel İşlem
Merkezi'ndeki sığınmacıların tamamı 25 Temmuz 2013 tarihine kadar Avustralya'ya nakledildi.
Bu 26 kişi daha sonra Avustralya'ya nakledildi.
2
12. Paragraf
15
6 Ağustos 2013 tarihinde, belirli kişilerin, Papua Yeni Gine'ye nakledilmesi, değerlendirilmesi ve
yerleşimi ve Bölgesel Yerleşim Düzenlemesini destekleyen ilgili konulara ilişkin olarak Papua Yeni
Gine Bağımsız Devleti Hükümeti ve Avustralya Hükümeti arasında bir Mutabakat Zaptı
imzalanmıştır. Bu Mutabakat Zaptı 8 Eylül 2012 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptının yerini
almıştır.
2013 Mutabakat Zaptı şunlar belirtilmektedir:
Taraflar, Avustralya Sığınmacıların gündeme getirebilecekleri sığınma taleplerini değerlendirmek
üzere sığınmacıları Papua Yeni Gine'ye Nakledeceği ve Papua Yeni Gine'nin mülteci olduklarına
karar verdiği bu Sığınmacıları yerleştireceği bir , değerlendirme ve yerleştirme düzenlemesini
öngören şu ortak mutabakata varmışlardır.3
Mutabakat Zaptı ayrıca şunu da belirtmektedir:
•
Papua Yeni Gine Manus eyaletinde bir İşlem Merkezi veya İşlem Merkezlerine ev sahipliği
yapacaktır ve bu Mutabakat Zaptının amacına uygun olarak Papua Yeni Gine'de başka İşlem
Merkezlerine ev sahipliği yapabilir.4
•
Papua Yeni Gine, Papua Yeni Gine'de çeşitli yerlerde, toplum-temelli düzenlemeler gibi diğer
düzenlemeler altında da sığınmacıları barındırabilir5ve
•
Papua Yeni Gine Hükümeti, bu Mutabakat Zaptı kapsamında, Papua Yeni Gine'ye girenlerden
mülteci olduklarına karar verdiği Sığınmacıların Papua Yeni Gine'de yerleşmelerini sağlamayı
taahhüt eder.6
Mutabakat Zaptı, bu Mutabakat Zaptı çerçevesinde tahakkuk eden tüm Masrafları Avustralya
Hükümetinin üstleneceğini öngörmektedir. 7
Bölgesel işlem ve yeniden yerleştirme politikası 2013 Eylül ayındaki federal seçimler öncesinde iki
büyük parti tarafından da desteklenmiştir.
Seçimlerden sonra gelen Hükümet, aşağıdakiler de dâhil olmak üzere, sınır koruma politikasında
önemli bir dizi değişiklik yapmıştır:
•
Revize İdari Düzenlemeler uyarınca göç ve sınır koruma bir Bakanlık bünyesine alınmıştır ve
•
Göç ve Sınır Koruma Bakanı 18 Eylül 2013 tarihinde Korgeneral Angus Campbell DCS, AM
yönetiminde, bir Müşterek Görev Gücü Kuruluşu tarafından yönetilen, askerin liderliğindeki
Egemen Sınırlar Operasyonu adlı bir sınır güvenlik operasyonu gerçekleştirmiştir.
3
4
5
6
7
Sayfa 2
11. Paragraf
12. Paragraf
13. Paragraf
6. Paragraf
16
Deniz aşırı işlem ve yeniden yerleştirme politikası Egemen Sınırlar Operasyonunun bir bileşeni
olarak devam etmiştir. 30 Eylül 2013 tarihinde Egemen Sınırlar Operasyonu güncellemesinde,
Bakan Morrison şunları söylemiştir:
Deniz aşırı programa bu desteği sağlamaya devam ederken, hükümetin politikasına uygun olarak,
tekneyle yasa dışı yoldan gelerek Avustralya'ya yasa dışı girmek isteyen hiç kimse Avustralya'ya
yerleştirilmeyecektir. İşlem görecekleri ve bir mülteci olduklarına karar verildiği takdirde
Avustralya dışında bir ülkede yaşayacakları Manus Adası veya Nauru'ya nakledilecekler.
Bu pozisyon 11 Aralık 2013 tarihinde Canberra'da Parlamento'da gerçekleştirilen 22. Papua Yeni
Gine - Avustralya Bakanlar Forumu ardından açıklanan aşağıdaki Bildiri ile güçlendirilmiştir. Bu
bildiride, Avustralya Hükümeti Bölgesel Yerleşim Düzenlemesi konusundaki kararlılığını yinelemiş
ve özellikle Bölgesel Yerleşim Düzenlemesini uygulanmasıyla, Papua Yeni Gine'nin bölgedeki insan
kaçakçılığı ile mücadelede güçlü liderliğini memnuniyetle karşılamıştır.8
2.2 İdari düzenlemeler
6 Ağustos 2013 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptı taraflar arasında kararlaştırılması gereken,
Mutabakat Zaptının amaçlarını gerçekleştiren idari tedbirleri öngörmektedir.9
Ancak, başka tedbirler kararlaştırılmadığı için, 23 Nisan 2013 tarihinde PYG Hükümeti ve 30 Nisan
2013 tarihinde Avustralya Hükümeti adına ilk Mutabakat Zaptı kapsamında imzalanan İdari
düzenlemeler yürürlükte kalmıştır.
İdari Düzenlemelerin 3. Bölümü Manus Adası Geçici Bölgesel İşlem Merkezi'ndeki Düzenlemeleri
ortaya koymaktadır. Önemli hükümler şunlardır:
3.1 Merkez Avustralya tarafından kurulacak ve sözleşmeli servis sağlayıcıları tarafından
desteklenen İdareci tarafından yönetilecektir. Sözleşmelerin yönetimi Avustralya Hükümeti
sorumluluğunda olacaktır.
3.8 PYG 1978 Göç Yasası bölüm 15D uyarınca PYG Dışişleri ve Göçmenlik Bakanı, bu Kanunun
amaçları doğrultusunda Merkezi Yönetmek üzere bir memur tayin edecektir.
3.9 Yönetici, Merkezin günlük yönetimi ve kontrolünü bir İşletme Müdürüne devredecektir.
3.10 Avustralya Hükümeti, Merkezin yönetim ve kontrolüne yardımcı olmak için İşletme
Müdürüne yardımcı olmak üzere Avustralyalı bir memuru Koordinatör olarak atayacaktır.
3.11 Avustralyalı Koordinatör tüm Avustralyalı yetkililer ve hizmet sağlayıcıların yönetiminden
sorumlu olacaktır. Bu sorumluluk, tüm yüklenicilerin sözleşmelerinde belirtilen standartlarda
hizmet sunmalarını sağlanmasını da içerecektir. Bu İşletme Müdürü ile yakın işbirliği içinde
yapılacaktır.
8
9
16. Paragraf
9. Paragraf
17
Soruşturma kapsamındaki olayların olduğu zamanda, İdareci PYG Baş Göç Sorumlusu Mataio
Rabura, İşletme Müdürü Jeffrey Kiangali ve İşletme Müdür Yardımcısı da Wilson KUVE idi.
Avustralya Koordinatörü Anthony Kneipp bir bakanlık memuru idi.
Manus BSİM yeniden açıldığında, Avustralya Hükümeti aşağıdaki hizmet sağlayıcılar ile sözleşme
yapmıştır:
•
Koruma ve güvenlik dâhil olmak üzere işletme ve bakım hizmetleri için G4S Avustralya Pty
Ltd ile 1 Şubat 2013 tarihli bir sözleşme (ve G4S sözleşmesinde yer alan yerel personel
istihdam gereksinimlerini karşılamak için bazı güvenlik hizmetlerini Loda Security firmasına
vermiş, Surest firmasından yemek hizmetlerini ve Spic 'in Span firmasından da temizlik
hizmetlerini almıştır).10
•
Ekim 2012'den itibaren yürürlükte olan bir ara Anlaşma ve bunu izleyen, Nauru ve Manus
Bölgesel İşlem Merkezlerine nakledilen insanlar için sosyal yardım ve destek hizmetleri
sağlamak üzere Salvation Army (New South Wales) Property Trust ile 1 Şubat 2013 tarihinde
yapılan bir sözleşme ve;
•
12 Eylül 2012 tarihinden itibaren yürürlükte olan bir ara Anlaşma ve bunu izleyen Nauru ve
Manus Bölgesel İşlem Merkezlerine nakledilen insanlar için sağlık hizmetlerini sağlamak
üzere International Health and Medical Services Pty Limited ile 29 Ocak 2013 tarihinde
yapılan bir sözleşme.
Yeniden açıldığında Manus Bölgesel İşlem Merkezi'nde bazı aileler de ağırlandığı için, Hükümet
ayrıca Save the Children Australia ile bir ara Anlaşma yapmıştır. Bu anlaşma 10 Ekim 2012'den
başlayarak, tüm kadınların ve çocukların Merkezden çıkarıldıktan sonra sona erdiği 31 Temmuz
2013 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır.
2014 Şubat ayındaki olaylar zamanında, hizmet sağlayıcılar arasında bir geçiş gerçekleşiyordu.
29 Ocak 2014 tarihinde, Transfield Services (Australia) Pty Ltd, deniz aşırı işlem merkezlerini
yönetmek üzere Göç ve Sınır Koruma Bakanlığı ile sözleşmesinin geçici olarak uzatılacağını
açıklamıştır. Transfield zaten Nauru'da hizmet sağlamaktaydı. Şimdi Manus Adasındaki (vaka
yönetimi, güvenlik ve koruma dâhil) sosyal yardım ve garnizon hizmetlerinden de sorumlu
olacaktır. Avustralya Hükümeti, 25 Mart 2014 tarihinde Transfield Services ile yeni bir sözleşme
yapmıştır.
Sosyal yardım hizmetlerinin Salvation Army'den Transfield Services firmasına devri 17 Şubat 2014
tarihinde başlamıştır. Transfield Services bu hizmetler için tam sorumluluğu 22 Şubat 2014
tarihinde üstlenmiştir.
10
Sözleşmeye göre G4S şu asgari seviyelerde doğrudan veya yerel işletmelerle alt sözleşmeler yoluyla yerel
personel alması gerekmektedir: Güvenlik% 50 ve diğer garnizon hizmetleri % 75.
18
Garnizon ve güvenlik hizmetlerinin G4S'ten Transfield Services firmasına (ve alt-yüklenici Wilson
Security) devri 10 Mart 2014 tarihinde başlamış ve Transfield, 28 Mart 2014 tarihinde tam
sorumluluğunu devralmıştır.
Bu düzenlemeler sonucunda, Manus BSİM'in günlük işletmesi PYG ve Göç ve Sınır Koruma
Bakanlığı memurları tarafından koordine edilen hizmet sağlayıcılar tarafından yönetilmektedir. Bu
işbirliğine dayalı düzenleme Merkezde yapılan düzenli toplantıların kayıtlarına ve idari kaygılar ve
zaman zaman meydana gelen olaylar için verilen birleştirilmiş yanıtlara yansımaktadır.
2.3 Papua Yeni Gine Polisi ile yapılan düzenlemeler
Papua Yeni Gine'de güvenlikten Kraliyet Papua Yeni Gine Polis Teşkilatı (PYGPT) sorumludur.
PYGPT, Manus eyaletinin başkenti Lorengau'da yerel polis bulundurmaktadır. Eyalet polisi
Bölgesel İşlem Merkezi de dâhil olmak üzere, Manus Adası'nda günlük güvenlikten sorumludur.
Bölgesel İşlem Merkezi'nde zaman zaman ortaya çıkan kolluk faaliyeti arama emirlerinin
yürütülmesi ve saldırılar ve maddi hasar gibi suç soruşturmasını içermektedir.
PYGPT ayrıca Bölgesel İşlem Merkezi'nde bir seyyar tim de konuşlandırmıştır. Bu timin rolü ve
sorumlulukları bu Raporun ilerleyen bölümlerinde ele alınmıştır.
Manus Adası'nda konuşlanmış güvenlik güçlerinin niteliği ve sayısı hakkındaki kararlar PYGPT
sorumluluğundadır. Bu pozisyon 21 Şubat 2014 tarihinde düzenlenen bir basın toplantısında
Bakan Morrison tarafından açıklanmıştır:
PYG polisiyle düzenleme, Avustralya Hükümeti'nin Port Moresby'deki PYG Polisine ödeme yapması
şeklindedir. Manus Adasına kimin ve ne kadar kuvvetin intikal ettirildiği süreci, Avustralya
Hükümeti'nin değil PYG Polisinin işidir ve ödemeleri ve diğer işler Port Moresby'deki PYG Polisi
tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu düzenlemeler bu şekilde yapılmıştır. Onların nerede
bulundurulduğu ve ne kadar yakında konuşlandıkları, PYG Polis yetkisi altında belirlenen
konulardır.
3. BÖLÜM
MANUS BÖLGESEL İŞLEM MERKEZİ
(Merkezin konumu yaygın olarak Manus Adası olarak tanımlansa da) Manus Bölgesel İşlem
Merkezi Los Negros Adası üzerindeki Lombrum Donanma Üssü'nde yer almaktadır. Los Negros
Manus eyaletinin bir parçasıdır ve dar bir nehrin genişliğinde su ile ayrılmış olarak Manus Adası ile
bitişiktir.
Merkez yerel havaalanından yaklaşık yarım saatlik mesafededir. Merkeze giden yol farklı onarım
aşamalarındadır ve çoğu bölümünde çukurlar ve tamamlanmamış yerler nedeniyle yüksek veya
19
sabit hızda seyahate izin vermemektedir. Merkeze giderken bazen Bismarck Denizi kenarını takip
ederek seyrek ormanlık alandan geçilir.
Eyalet başkentinden Merkez'e yolculuk yaklaşık 40 dakika sürmektedir. Manus'dan Los Negros
Adası'na geçtiğinizde, Lorengau'dan gelen yol havaalanından gelen yol ile birleşir.
Bu yüzyıl başlarında Manus Merkezi, Avustralya Hükümeti tarafından geçici bir işlem merkezi
olarak kullanılmış ve o zaman için başka bir kullanımı olmadığından daha sonra kapatılmıştı.
Merkez 2012 sonlarında yeniden açıldığında, PYG Hükümeti ile yapılan düzenleme burasını,
sığınmacıların işlemlerinin yapılacağı, mülteci olduklarına karar verilirse yeniden Avustralya'da
yerleşime tabi tutulacakları geçici, düşük güvenlikli merkez olarak öngörüyordu11.
G4S ile yapılan 1 Şubat 2013 tarihli sözleşmenin 1.1.5 sayılı çizelgesi
Bölgesel İşlem Merkezleri düşük güvenliklidir ve buralara sığınmacılar için belirli bir düzeyde
özgürlüğe izin verir. Yerel toplum ile ilişkileri teşvik edilecektir.
Bakanlık bu konularda pozisyonunu belirlerken, Sığınmacıların yerel topluluklar içinde istihdamı,
PYG vatandaşları ile ilişkileri ve Sığınmacılardan yüksek riskli olanların yönetiminin dikkate
alınması gerekir.
Sonuç olarak, sığınmacılar yöredeki kasabaları ziyaretleri veya yüzme gezileri gibi gezilerde yer
alabiliyordu ve Merkezdeki fiziksel güvenlik düzeyi bir kara gözaltı merkezinde olması
gerektiğinden dikkat çekici düzeyde daha azdı.
Bu fark, gelenler tarafından kısa sürede fark ediliyor. İstenildiğinde bir grup insan tarafından
kolayca yıkılabilecek iki metreden daha az yüksekliği olan tek, zincir bağlantılı çitler vardır. Hiçbir
CCTV kamera yoktur. Sığınmacılar arasında kötü davranışları olan ya da çeşitli nedenlerle normal
konaklama yerinden daha uzakta bulunma ihtiyacı olanlar için sınırlı ayırma olanağı
bulunmaktadır. (Elektrik güç kaynağı gibi) anahtar altyapı tesisatı gözetim altındakilerin
bulunduğu yerleşke içinde yer almaktadır ve liste uzayıp gitmektedir.
Nauru Bölgesel İşlem Merkezi'ndeki kargaşa ile ilgili raporunda, Keith Hamburger AM şu
gözlemde bulunmuştur:
Başarılı olmak için, 'açık merkez' kavramı, orada barındırılan insanların koşullara büyük ölçüde
uyum sağlamasına bağlıdır. İnceleme için sağlanan kanıtlardan anlaşıldığı kadarıyla, Nauru BSİM
için bir 'açık merkez' işletme hedefi üzerine karar verirken GSKB memurlarının merkezin bir Gözaltı
Merkezi değil İşlem Merkezi olması anlayış vardı. Bu merkezin, insan kaçakçıları ve sığınmacı
sorununa Bölgesel Çözümün bir parçası olduğu anlayışındaydılar.12
Gözetim altındakilerin uyumlu olması ihtiyacı hakkında aynı gözlem Manus Merkezi için de
geçerlidir. Manus Merkezi'nde güvenlik düzeyi hakkında endişeler Bakanlık için KPMG tarafından
ve Wilson Security için C5 Management Solutions tarafından üstlenilen yeni risk
değerlendirmeleri ile de desteklenmektedir.
11
Önerilen sürekli tesisin inşasını beklemektedir
Nauru İncelemesi 2013- Nauru Bölgesel İşlem Merkezi'nde 19 Temmuz 2013 Olayı ile ilgili Raporu ve
İnceleme Bulguları, 8 Kasım 2013, sayfa 13
12
20
İnceleme aynı zamanda Transfield Services ile yapılan yeni sözleşmenin G4S sözleşmesinde 1.1.5
Programına benzer bir hüküm içermediğini belirtmektedir. Bunun yerine, Transfield sözleşmesi
şöyle diyor:
Nauru'da 19 Temmuz 2013 tarihinde meydana gelene benzer büyük kargaşalardan hasar riskini
azaltmak için mevcut sahalardaki güvenlik altyapısı iyileştirilecek ve güvenlik düzenlemeleri
geliştirilecektir. Hizmet Sağlayıcının güvenlik iyileştirmelerini desteklemek ve Denizaşırı İşlem
Merkezinde gerilimi azaltacak politikalar ve işlemlere yer vermesi beklenmektedir. 13
Eylül 2012'de Manus tesisinin yeniden açılışının duyurulmasının ardından, Avustralya Savunma
Kuvvetleri acil olarak Merkezi yeniden kurmak için görevlendirildi.
Mevcut tesislerin bazıları onarıldı ve kullanılabilir bir duruma getirildi. Konaklama için ordu
çadırları kuruldu. Merkezde konaklama olmaması nedeniyle Bakanlık ve hizmet sağlayıcı personeli
19 Temmuz 2013 sonrasında kısa bir süre için biraz açıkta demirlemiş olan HMAS Choules'de
(birkaç yüz kişi için yaşam alanlarına sahip bir BAY Sınıfı Havuzlu Çıkarma Gemisi) kalıyordu.
Temmuz 2013'te, aileler Manus Adasından başka yere nakledildiler ve Bölgesel İşlem Merkezi'nde
sadece yetişkin bekar erkekler bırakıldı. Erkekler daha önce Aile yerleşkesi (şimdi Foxtrot) olan
yerleşkeye taşındı.
2013 Ağustos ayı sonlarında, şimdi Oscar yerleşkesi olarak bilinen duvarları olan konaklama
önceden Merkezin içinde antrenman için kullanılan futbol sahası üzerine inşa edilmişti. Tek
Yetişkin Erkek yerleşkesi tarafından işgal edilmiş alan 2013 yılı sonlarında tamamlanan yeni Mike
yerleşkesinin yapımına hazırlık için temizlenmişti.
Merkezdeki inşaatın çoğu bir seyyar işgücünü barındırmak için madencilik ve inşaat gibi
sektörlerde yaygın olarak kullanılan modüler, konteyner tarzında inşa edilmiştir.
Özetle, Manus Bölgesel İşlem Merkezi'nde 15 Şubat 2014 itibariyle dört gözetim yerleşkesi vardı:
• Delta yerleşkesi 252 erkek barındırıyordu
• Foxrot yerleşkesi 329 erkek barındırıyordu
• Mike yerleşkesi Red Seas adlı bir şirket tarafından bir Avustralyalı madencilik yerleşkenin
tasarım ve standartlarında inşa edilen yeni bir tesiste 417 erkek barındırıyordu ve
• Oscar yerleşkesi Toll Logistics tarafından yeni inşa edilen, ayrı duş ve tuvalet blokları olan, sert
duvarlara sahip bir yerleşkeydi ve 339 erkek barındırıyordu.
Yönetim alanları, görüşme odaları, sağlık kliniği, bir personel yemekhanesi ve iki küçük yerleşke
de (Charlie ve Bravo) vardır. Charlie yerleşkesi gözetim altındakilerden anavatanlarına dönmeye
karar verenleri barındırmak ve Bravo yerleşkesi de çeşitli amaçlarla (sağlık kliniğine bitişik bir
bekleme odası olarak da) kullanılmaktadır.
Charlie yerleşkesindeki üç kişiyle birlikte toplam 1340 kişi vardı.
13
Program 1, Bölüm l. Paragraf 1.1.4
21
Merkezde hiçbir personel konaklamamaktadır. Merkeze gelen kısa süreli ziyaretçiler ile birlikte
Bakanlık ve hizmet sağlayıcı personeli birkaç yüz metre uzaklıkta iskeleye yanaşan Bibby Progress
adında üç katlı konut tipi mavnada yaşamaktadır.
4. BÖLÜM. METODOLOJİ
İncelemenin başlangıcında, aşağıdaki gibi uygulanan dört bölümlük bir araştırma planı hazırladım:
•
Birinci Aşama (24 Şubat - 11 Mart 2014) idari düzenlemelerin sonuçlandırılmasıyla ilgiliydi;
(durum raporları, istihbarat raporları, günlük raporlar, tıbbi raporlar ve medya unsurları gibi)
Bakanlıktan elde edilebilen ilgili belgeleri öncelikle değerlendirme; ilk sorgulamalar ve
görüşmeleri yapma; Port Moresby ve Manus Bölgesel İşlem Merkezini ziyarete hazırlanma
•
İkinci Aşamada (12 - 18 Mart 2014), İncelemede ilgili Bakanlar ve Port Moresby'de
yetkililerle14 ve Manus Merkezi'nde gözetim altında tutulanlar, Bakanlık ve hizmet sağlayıcı
personeli ile görüşüldü
14
Bu inceleme 16-18 Şubat 2014 tarihinde gerçekleşen olaylarla ilgili birkaç soruşturmadan biridir. PYG
tarafından yürütülen diğer soruşturmalar arasında Baş Göç Sorumlusu tarafından yürütülen bir inceleme,
Kraliyet Papua Yeni Gine Polis Teşkilatı tarafından yürütülen cezai soruşturmalar ve bir adli soruşturma
bulunmaktadır. Tekrarı veya çakışmayı önlemek için, her iki Hükümet bu İncelemenin bulgularının
Avustralya ve PYG arasında paylaşılmasını kabul etmiştir.
22
•
Avustralya dönüşünde, Üçüncü Aşama (19 Mart-4 Nisan 2014) görüşmelerin
sonuçlandırılması; İncelemeye sağlanan belgelerin gözden geçirilmesi; soruşturmada daha
başka hatları izleme ve bu raporun hazırlanmaya başlamasını içermektedir ve;
•
Dördüncü Aşamada (5 Nisan 2014 den tamamlanıncaya kadar), İnceleme ekibi soruşturma
sırasında toplanan tüm malzemenin değerlendirmesini tamamladı ve ayrıca PYG Bakanları ve
yetkilileriyle toplantılar gerçekleştirdi. Ben de Kuvvet Güvenlik İncelemesi ve 8 Mayıs 2014
tarihinde Port Moresby'de benim de katıldığım Üçüncü Bakanlar Forumu için düzenlemeler
hakkında Göç ve Sınır Koruma Bakanı ile konuştum.15 Bundan sonra Rapor kesinleşti ve
Sekreterliğe teslim edildi.
5 Mart 2014 günü, soruşturmaya konu olaylar sırasında Manus Bölgesel İşlem Merkezi'nde görev
yapan hizmet sağlayıcılara mektup yazdım: G4S Australia Pty Ltd, International Health and
Medical Services Pty Limited ve The Salvation Army (New South Wales) Property Trust.
Bu mektuplarda, Merkezde kendi personelleri ile görüşmeleri kolaylaştırabilecek üst düzey
memurun adını ve 16 -18 Şubat 2014 olayları sırasında görevde olan ve olayları birinci elden
anlatabilecek personelin bir listesini sunarak İnceleme konusunda işbirliği yapmalarını istedim.
Ayrıca, IHMS'den (Uluslararası Sağlık ve Tıbbi Hizmetler kuruluşu) olaylardan kaynaklanan
yaralanmalarda, yaralanma türü ve biliniyorsa nedenleri dahil kişilere yapılan müdahalelerin
ayrıntılarını vermelerini istedim.
Hizmet sağlayıcıları, İnceleme için olaylar hakkında yazılı sunuş yapmaya ve İşlem Merkezi'nde
ilgili düzenlemelerin güçlendirilmesi ve benzer olayların ortaya çıkma olasılığını azaltmak ya da
önlemek için öneriler ortaya koymaya davet edildi.
Aynı çerçevede, Merkezde 22 Şubat 2014'e kadar sosyal yardım ve vaka yönetimi hizmetlerini ve
28 Mart 2014 tarihine kadar güvenlik hizmetlerini (alt yüklenicisi Wilson Security eliyle)
devralmamış olsa bile, Transfield Services firmasına da yazdım.
Ayrıca:
• İstediği takdirde Bakanlığı da bir sunum vermeye davet ettim ve
• Mülteci Eylem Koalisyonu'ndan Ian Rintoul'u iki kez telefonla arayarak kendisinin veya
arkadaşlarının bildikleri, Manus Merkezi'ni ziyaretim sırasında konuşmamın yararlı olacağı
gözetim altındaki kişilerin isimlerini önerip önermeyeceklerini sordum, ama bu isteğime bir
yanıt alamadım.
İnceleme sırasında bana verilenler:
• 16 Nisan 2014 tarihinde G4S'den gelen resmi bir sunuş
• Salvation Army ve Transfield Services firmasından kısa sunuşlar
15
Bakanlar Forumu Göç ve Sınır Koruma Bakanı ve PYG'li meslektaşı tarafından mülteci statüsü belirleme
ve iskan süreçleri ve ilgili konulardaki uygulamaları gözden geçirmek üzere oluşturuldu. Forum ayda bir
toplanmakta ve Bakan ve Dışişleri Bakanı Julie Bishop ile birlikte PYG Dışişleri ve Göç Bakanı ve Adalet
Bakanı ve Başsavcı katılmaktadır.
23
• IHMS'den talep edilen ayrıntılar ve
• Sığınmacı Statüsü Belirleme, İade, Gönderme ve İskan Bölümü'nden yazılı brifing.
Olaylarla ilgili olarak İnceleme'ye verilen bilgilerin büyük bölümü resmi görüşmeler, bir ilgili
Merkezin incelenmesi ve diğer kayıtlar, gözetim altındakilerle soru-cevap seanslarından ve
aşağıda belirtilen geri bildirim formlarından geldi.
PYG'de gerçekleşen toplantılar özel önem taşımaktadır.
Manus Bölgesel İşlem Merkezi bir PYG tesisi olduğundan, Papua Yeni Gine Hükümeti 16 -18 Şubat
2014 tarihinde meydana gelen olaylara ilişkin yapılan çeşitli soruşturmalarla yakından ilgilidir.
Sonuç olarak, bu İncelemeler hakkında kilit Bakanlar ve yetkililerle bir araya gelmek ve bilgi
vermek önemliydi.
11 Mart 2014 tarihinde Canberra'da iken PYG Baş Göç Sorumlusu ve Merkez Yöneticisi Mataio
Rabura ile bir araya geldim. Port Moresby'de 13 Mart 2014'de, Dışişleri ve Göç Bakanı Sayın MV
Rimbink Pato OBE; Adalet Bakanı ve Başsavcı, MV Sayın Kerenga Kua; Başbakanlık Genelkurmay
Başkanı Isaac Lupari ve Emniyet Müdür Yardımcısı Simon Kauba ile bir araya geldim.
İnceleme ekibi Bakanlık görevlileri ve hizmet sağlayıcının personel ile bir dizi görüşmeler yaptığım
Manus Bölgesel İşlem Merkezi'ni 14 -18 Mart 2014 tarihinde ziyaret etti. Ayrıca Manus
Merkezinde PYG'nin İşletme Müdür Yardımcısı Wilson KUVE ve Lorengau'da Manus Eyalet Valisi
Yönetim Danışmanı ile bir araya geldim.
Gözetim altında tutulanlarla dört şekilde bir araya geldim.
Birincisi, bu İnceleme ile ilgili olarak bana özel bilgileri verebilecek dört kişi ile görüşme yaptım.
Bunlar arasında Reza Barati'ye yapılan saldırının görgü tanığı olan ama Avustralyalı avukatı
olmaksızın polise konuşmayı reddeden biri ve 16 Şubat 2014 akşamı Oscar yerleşkesinde boğazı
kesilen biri de vardı. Gözetim altındakilerle toplantılar sadece bir tercüman varken yapılmıştır.
İkincisi, dört konaklama yerleşkesinin her birinde, gerekli tercümanlar ile birlikte her bir dil
grubunu temsil eden topluluk liderleri ile dört adet, ikişer saatlik soru-cevap oturumları
gerçekleştirdim. Bu oturumlara (her birinde yaklaşık sekiz tercüman dahil) 18 ila 24 kişi katıldı.
Üçüncüsü, bu oturumlarda, geri bildirim formları dağıttık ve orada gözetim altında bulunanlardan
kendi kişisel anlatımlarını vermek istedikleri takdirde formu doldurmalarını ve bana geri teslim
etmelerini istedim. Ayrıca yerleşkedeki diğer gözetim altında tutulanlara da formu vermeleri
istendi. Sonuç olarak, Manus Adası'ndan ayrılmadan önce İnceleme ekibine çok sayıda geri
bildirim formu verildi. İnceleme 300'den fazla sığınmacıdan 270 (geri bildirim formlarından
bazıları birkaç kişi veya topluluktan geliyordu) anlatım ya da yorumu dikkate aldı.
Son olarak, sığınmacıların daveti üzerine, sadece binalarda dışarıdan incelendiğinde belirgin
mermi delikleri değil aynı zamanda bina içi ve yatak odalarındaki mermi izleri ve deliklerini
gösterdikleri Mike yerleşkesini inceledim.
24
Görüşme kayıtlarında belirtildiği gibi, G4S görevlilerinin isteği üzerine, diğer kişilerin (Weber
Shandwick'ten Alistair Nicholas ve PYG'de, Ashurst Lawyers'dan Bill Neill) de hazır bulunduğu
çeşitli toplantılar yapılmıştır.
İnceleme ekibinin iki üyesi gözetim altında tutulanların topluluk liderleri ile dört toplantının
yapılmasında bana yardımcı oldu. Ayrıca bu dört toplantının ve G4S Göçmenlik Hizmetleri Genel
Müdürü Chris Manning ile yaptığım görüşmenin notlarını hazırladılar.
Tüm telefon konuşmalarını teke tek (hoparlöre vermeden) yaptım ve her görüşme bittikten sonra
derhal görüşmenin yazılı bir kaydını hazırladım.
Sığınmacılarla yapılan görüşmeler hariç, (iletişim güçlükleri nedeniyle) görüşmenin taslak kayıtları
(gerektiğinde düzeltme veya değişiklik), mümkünse gerçek bir kayıt olarak onaylanması için
görüşülen her kişiye teslim edildi.
29 ve 30 Nisan 2014 ile 6 ve 7 Mayıs 2014'te PYG'li Bakanlar ve üst düzey yetkililerle toplantılarda
İnceleme bulguları ve önerilerini özetledim. 8 Mayıs 2014 tarihinde Üçüncü Bakanlık Forumuna
katıldım Raporumla ilgili ayrıntılı bilgi verdim.
Bu toplantıların tamamı Port Moresby'de yapıldı.
Şunu belirtmek önemlidir: görüştüğüm insanlar tarafından ve onların geribildirim formlarından
bana söylenenleri rapor ettim. Ancak, İnceleme için mevcut tüm diğer bilgilerle karşılaştırıp
tartmak dışında bireysel anlatımların dürüstlük veya doğruluğunu test etme arayışına girmedim.
5. BÖLÜM 16-18 Şubat 2014 ÖNCESİ
16 -18 Şubat 2014 tarihinde gerçekleşen olaylara yol açan olayları ele almadan önce, iki önemli
noktayı belirtmek gerekmektedir.
5.1 Sığınmacıların tamamı bu olaylarda yer almamıştır
Birinci nokta sığınmacıların şüphesiz tamamı Manus Bölgesel İşlem Merkezinde geçirecekleri
zamanın uzunluğu ve (mülteci olduklarına karar verildiği takdirde) gelecekte yerleşim almaları
konusunda endişe ederken, mevcut durumlarına tepki konusunda birlik olmuş durumda
değildirler.
25
Bunun yanında, farklı ulusal ve etnik gruplardan gelen sığınmacılar arasında kültürel, davranışsal
ve yaklaşım farklılıkları vardır ve bu durum aralarında gerginlikler, anlaşmazlıklar ve husumete yol
açmıştır.
Buradaki sığınmacıların çoğu 16 -18 Şubat 2014 tarihinde meydana gelen olaylara protestolara
katılmamış veya desteklememiştir. Çoğu bu üç gün boyunca meydana gelen kargaşanın parçası
olmak istememiş ve yer almamıştır. Bazıları sadece protesto ve karışıklıklarda yer almıştır ama
bunu diğer sığınmacıların tehdit ve zorbalıkları nedeniyle yapmışlardır.
Delta yerleşkesindeki sığınmacılardan hiçbiri önemli olayın olduğu gece (17-18 Şubat 2014) de
dâhil olmak üzere olaylarda yer almamıştır.16
Bazı sığınmacılar (Saat 1702'de Oscar yerleşkesindekiler de dâhil) 17 Şubat 2014 tarihinde gün
boyunca G4S korumalarına yaklaşmış, bulundukları yerleşkeden alınarak güvenli bir yere
götürülmelerini istemiştir. Diğerleri o geceki olaylar sırasında şiddetten uzak kalmak için o gece
G4S korucularından yardım istemiş ve almışlardır.
Bazı sığınmacılar olaylar sırasında beladan uzak durmak için kendi odalarında kalmış ama yine de
saldırıya uğramıştır.
Bu farklı tutumlar, İnceleme ekibinin Manus Bölgesel İşlem Merkezi'ni ziyareti sırasında verilen
geri bildirim formlarında yapılan yorumların aşağıdaki örneğinde görülebilir.
Olaydan önce herkes protestodaydı, ben çok korkuyordum ve gergindim ve ben bir odada
oturdum çünkü protestoya katılmak istemedim.... Ama 16 Şubatta sorun başladığımda ben
odadaydım sonra çıkıp memur bana yemekhaneye gitmemi söyledi. Ben oraya gittim. Çok
korkmuştum ve memur benden kartı aldı ve beni Bravo'ya getirdi. Sabah 04:00'e kadar oradaydım
ve geri Oscar'a geldim. Sonra 17 Şubatta Mike'te sorun başladığında yine gece Bravo'ya gittim.
Ateş başladığında, memurlar "oval" yere götürdüler. Ben birkaç saat orada kaldım. Oradan geri
geldiğimde, Oscar'a girmeden önce memura öfkeli insanlar nedeniyle Oscar'da güvende
olmadığımı söyledim. Memurlar beni Charlie yerleşkesine getirdi ve 7 Martta Delta'da benim için
bir yer ayarladılar ve ben buraya geldim: _________________________ Delta Yerleşkesi
Kaza gününden önce, G4S ve TSA ile konuştuk17 ve onlara protesto hareketinin bir parçası değiliz
dedik. TSA bize protestonun bir parçası olmadığımızı belirten dilekçe yazmamızı söyledi ve G4S
olay çıkması durumunda odalarınızda kalın dedi. Biz dilekçede yazdığımız gibi talimatlara
uyuyoruz ve ayrıca olay sırasında gün boyunca odada kaldık: _________________________, Mike
Yerleşkesi, 20 sığınmacı tarafından imzalanmıştır (Tekne numaraları verilmiştir)
16
17
Anthony Kneipp görüşme dökümüne bakınız, sayfa 4, satır 2 -3
Salvation Army
26
Olay gününde, ben odamda kaldım; protestolara hiç katılmadım, ne de başka bir kimse tarafından
uyarıldım. Sadece odada kaldım ve güvenliğimi düşündüm çünkü bu beni ilgilendirmiyordu:
_________________________Delta Yerleşkesi
Bildiğiniz gibi, Manus'taki son olaylar ile ilgili olarak, hepimiz Avustralya ve Gine'ye karşı gelen ve
kendilerine yardım etmemizi isteyen zorba insanların baskısı altındaydık. Ben onlarla birlikte
almayı reddettim ve onlar da odama girdi ve tüm ev aletlerime hasar verdiler:
_________________________, Delta Yerleşkesi
Burada kendimizi güvende hissetmiyoruz. Kantin, tuvalet, sınıf vb korkudan hiçbir yerde
yürüyemiyoruz. Diğer ülke insanlarıyla konuşmaktan gerçekten korkuyoruz. Burada meydana
gelen ayaklanmalara katılmadığımız için, diğer ülkelerden insanlar bize çok kızgın:
___________________________, Foxtrot Yerleşkesi
Ben istikrarsız bir ülkeden göç ettim ve Avustralya hükümetinin beni Manus'ta herhangi bir
saldırıya uğramamam için yardım etmesini istiyorum; çünkü burada bir sürü zorba insan var sık
sık Avustralya ve Gine'ye karşı çıkmak için kendilerine yardım etmemi istiyorlar ve isteklerine
uymazsam beni öldürmekle tehdit ediyorlar: _________________________, Delta Yerleşkesi
5.2 Sığınmacılar ve Merkezde çalışan PYG vatandaşları arasındaki husumet
İkinci nokta sığınmacılarla Merkez'de çalışan PYG uyruklular arasında bu dönemde artan
düşmanlık olmasıdır.18
Görüşülen hiç kimsenin iki grup arasındaki bu artan gerginlik için net bir açıklaması yoktur.
İnceleme'ye önerilen olası bazı katkıda bulunan faktörler aşağıda belirtilmiştir.
Sığınmacıların (özellikle İranlılar) bakış açısından bakıldığında, onlar terk ettikleri ülkeden daha
düşük bir yaşam standardı ve daha düşük ekonomik fırsatları olan gelişmekte olan bir ülke olarak
gördükleri PYG'de olmak istemediler.
Sığınmacılarla yaptığım toplantılarda, bazıları PYG'yi aşağılayıcı şekilde konuştu. Suç oranı ve AIOS
olayları hakkında görüşlerini bildirdiler ve PYG kabul edilmeyeceklerini veya bu toplumda
güvende olmayacaklarını söylediler. En az bir sığınmacı PYG'yi 'barbar bir ülke' olarak adlandırdı.
______________________________ (Tl olarak adlandıracağım kişi) dedi ki:
Ama Avustralya Hükümeti bizi % 70'den fazlası HIV, % 65 Tüberküloz, sıtma ve diğer hastalıklar
olan bir ülkeye getirdi. Hala kabileler halinde yaşıyorlar ve başkenti, tüm dünyanın ikinci güvensiz
kenti.
_______________________________ şöyle dedi:
18
İncelemenin, bu düşmanlık hakkında görüşmelerden ve G4S sunuşundan bilgiler elde ettiğini belirtmek gerekir.
Ancak, İnceleme tarafından ele alınan G4S istihbarat değerlendirmelerinde bir sorun olarak tespit edilmemiştir.
27
... Avustralya Hükümeti, olası sonuçlarını düşünmeden, bizi halkının iyi bir tarihsel arka planı
olmayan ve yabancılarla yaşam kültürü eksik ve fakir insanları olan bir ülkeye gönderdi.... İlk
çözüm, böyle bir geçmişi olan insanlar - 100 yıl önce yamyamlardı.... kısa bir sürede eğitilmeli ve
yabancılarla birlikte yaşama kültürünü öğrenmelidir; ve AIDS, hırsızlık ve yağmanın bu ülkeden
temizlenmesi gerekir...
Bu sığınmacılar kendilerinden daha az eğitimli ve daha az kalifiye oldukları için Merkez'de
istihdam edilen PYG vatandaşlarına tepeden bakıyordu. PYG vatandaşları bugünkü durumlarıyla
ilgili hayal kırıklığının bir odak noktası haline gelmişti.
Üst düzey bir G4S yetkilisine göre, PYG vatandaşlarına saygısızca davranarak ve şu örnekte olduğu
gibi, düzenli olarak onlara göre detaycı davranarak kendi görüşlerini sergiliyorlardı:
•
Üniformalarındaki rozetleri ve ekipmanları çekerek
• Merkez kaçak mal getirme konusunda onları şantajla tehdit ederek ve
•
Oda temizlenirken yere çöp dökerek. 19
Görüşülenlerden bir dizi insan, İranlıların diğer sığınmacılara ve PYG vatandaşlarına karşı üstünlük
taslayan tutumlarını yorumlarken onları Merkezin zorbaları olarak nitelendiriyordu. Konuştuğum
bazı insanlar, İranlıların PYG vatandaşlarına karşı ırkçı bir tutum sergilediğini söyledi.
Bir hizmet sağlayıcı çalışanı bana İran ve Iraklı sığınmacıların PYG vatandaşlarına karşı özellikle
ırkçı bir tutum (örneğin ağaçlarda sallananlar ve yamyamlar gibi ifadeler kullanılmasından söz
ederek) sergilediğini söyledi.
Başka bir hizmet sağlayıcı personel ile yaptığım görüşme kayıtları bu gözlemleri kaydediyor:
İranlıların bazıları ırkçı bir şekilde davranıyor ve PYG vatandaşlarına tepeden bakıyor ve bunun çok
iyi farkına varmalarını sağlıyor. Yerliler bu tutumu ve kendilerine ve ülkeye saygısızlık olarak
görüyor. Yerliler, sığınmacılar PYG'de olmak istemiyor ama PYG de onları orada istemiyor
görüşündeydi.
İranlıların bazıları Merkezdeki zorba diğer etnik gruplara zorbalık uyguluyor ve görüşülen kişi,
bunun zorbalığa maruz kalan diğer sığınmacılarda önemli sıkıntıya neden olduğuna inanıyor.
Yerliler ve sığınmacılar arasında oluşan düşmanlık sonucunda 17 Şubat 2014 tarihindeki olaylara
PYG uyrukluların tepkisi sadece mesleki değil, aynı zamanda kişiseldi.
G4S Güney Pasifik Bölge Müdürü Darren Boyd, aynı fikirdeydi:
Merkez'deki İranlıların genellikle yerleşke içinde zorba gibi davrandığı şeklinde, Manus BİM içinde
birçok kişi tarafından ifade edildiğini duyduğu ortak bir algı var. Bu da, raporlarda, diğer
19
G4S memuru CD ile görüşme kaydına bakınız
28
sığınmacıların 'başına dikilmek' ve sık sık diğer Sığınmacılara ve PYG vatandaşlarına bir üstleri gibi
davrandıkları ve ırkçı bir tutum sergiledikleri şeklinde yansıtıldı.20
PYG uyrukluların gözünden bakıldığında, bu saygısız muameleye içerliyorlardı ve yukarıda
belirtildiği gibi, eğer sığınmacılar PYG'de olmak istemiyorlarsa, o zaman onlar da sığınmacıları
orada istemiyordu. Bazı sığınmacılar, PYG vatandaşlarının bu davranışa cevap olarak, geldikleri
yere geri dönmelerini söylediklerini, onlara karşı boğaz kesme işareti yaptıklarını ve kendilerine
saldırmakla tehdit ettiklerini söylüyordu.
Manus zengin bir Eyalet değildir ve birçok yerel insan zor koşullarda yaşamaktadır. İnceleme
ekibine söylendiğine göre bazı PYG vatandaşları sığınmacılara günde üç öğün hazır yemek
verilmesine ve tıbbi bakımdan yararlanmalarına ve onlardan daha iyi fiziksel şartlarda yaşamaları
olgusuna içerlemiş olabilirdi.
Sebep ne olursa olsun, bu husumet Avustralya Gününden itibaren Merkezde giderek gerginleşen
atmosferin bir parçası oldu. Bu ortam 17 Şubat 2014 tarihinde bazı sığınmacıların özellikle
saldırgan ve saygısız davranışı yüzünden şiddetlendi21 ve iki grup arasındaki antipatiyi ateşledi ve
G4S'den Darren Boyd'un görüşmede söylediği gibi, gerçekleşen kavganın seviyesini ve şiddetini
artırdı.22
5.3 Olaylardan önceki dönem
Bu çerçeveye karşılık, doruk noktasına 16 -18 Şubat 2014 tarihinde ulaşan huzursuzluk Noel'de bir
af olacağı şeklinde yaygın söylentinin olduğu 2013 Aralık yılında da başlamış olabilirdi. Görünüşe
göre, sığınmacıların affının onları Avustralya'ya getirmesi bekleniyordu.
G4S 2014 Ocak Aylık İstihbarat Raporu şöyle kaydediyordu:
Sığınmacılar Avustralya Hükümetinin politikasında değişim olabileceğini belirten bir haber aldı. Bu
bilgi, Manus Adası Bölgesel İşlem Merkezine23 vatanlarındaki aileleri ile teması olan Sığınmacılar
tarafından aktarıldı. BMMYK ve Uluslararası Af Örgütü açıklamasına gösterilen medya ilgisi
(Raporların resmi açıklaması öncesi ve sonrasında) bir değişiklik ihtimaline daha da ağırlık verdi.
Belirli kültürlerden gelen sığınmacılar bu unsurları bir araya getirdi ve Noel affı için ihtimal
konuşuldu.24
Anthony Kneipp Kasım 2013-23 Şubat 2014 arasında Bakanlığı'n Merkez Koordinatörü oldu.
İnceleme'ye şunları söyledi:
Anladığım kadarıyla, bu söylenti karada başladı... ve ben bunun büyük bir kısmının, sığınmacıların
geldiği ülkelerin çoğunda kültürel bir şey olduğunu düşünüyorum. Bu ülke yönetimlerinin, önemli
günlerde, özellikle dini bayramlarda af çıkarması alışılmadık bir durum değil... 25
20
21
Görüşmenin kaydını, sayfa 3'te görebelirsiniz
Bu davranışın ayrıntıları bu Raporun 7. Bölümü ve başka bir yerde de ortaya konmuştur
22
Görüşmenin kaydını, sayfa 2'te görebilirsiniz.
23
Manus Adası Bölgesel İşlem Merkezi
Sayfa 4
Görüşme dökümü, sayfa 3, satır 4 -7
24
25
29
Bakan Morrison 26 Eylül 2013 tarihinde Merkezi ziyaret ettiğinde ve sığınmacıların vatanlarına
dönünceye ya da Avustralya dışında bir ülkeye yerleşene kadar Merkezde kalacakları konusunda
net bir mesaj vermiş olmasına rağmen bu söylenti devam etti.
Salvation Army Bölgesel İşlem Merkezi Sözleşmeli Müdürü, sosyal yarım memurları ve vaka
yöneticilerinin söylentileri bastırmak için çaba harcadığını söyledi. Sığınmacılara Bakanın mesajını
tekrarladılar ama bu mesaja inanılmadığını hissettiler.
Sözleşmeli Yönetici, görüşmede, o zamanlar sığınmacılar arasında genel huzursuzluk havasına
katkıda bulunan başka faktörler de olduğunu dile getirdi:
•
En önemlisi, mülteci statüsünün belirlenme süreci ile ilgili zamanlama veya PYG'de
yerleşmenin kendileri ve aileleri için ne anlama geleceği hakkında hiçbir bilgi yoktu ve
•
Merkez'de en uzun zamandır kalan sığınmacıların yakın zamanda, görünüşe göre geçici
olmaktan ziyade kalıcı bir tesis olarak yeni v sağlam Mike yerleşkesine nakledilmesi,
sığınmacılarda orada süresiz olarak kalacakları izlenimi verdi.
Endişe, tatminsizlik ve gerginliğe neden olan bu faktörlere ek olarak, Sözleşmeli Yöneticisi, kişisel
görüşüne göre, başka iki konunun daha bu duruma kısmen katkıda bulanabileceğini ifade etti:
•
İlk olarak, yerleşkeler arasındaki konaklama standartlarında farklılıklar bulunmaktadır
(örneğin, sadece bazı yerleşkelerde, bazı alanlarda klima bulunmaktadır; sadece bazılarında
internet ve telefona doğrudan erişim vardır; Delta yerleşkesi doğrudan güneş ışığına az
erişimi olan sıkışık bir yapıdaydı ve diğerleri), ve
•
İkincisi, sığınmacılar 13 Aralık 2013 tarihinden itibaren Salvation Army sözleşmesinin sona
ereceğini biliyordu ve yeni bir sosyal yardım ve vaka yönetimi hizmet sağlayıcısı atanması
2014 Şubat ayı ortalarına kadar açıklanmamıştı ve bu konu durumları hakkında daha fazla
belirsizlik yaratıyordu.
Af söylentisinin devamı gelmese de, İnceleme için görüşülen kişiler arasında, Merkezde
Avustralya gününe kadar Noel döneminde sükûnet olduğu yönünde genel bir mutabakat vardı. Bu
süre içinde kıvılcımları azaltma stratejileri arasında daha fazla film gösterme, oyun ve diğer
etkinlikler için ek erişim, ek gölgelik inşaatı ve Merkezden uzağa geziler bulunuyordu.26
İnceleme sırasında gözden geçirilen Aralık ve Ocak sonu arasındaki günlük ve diğer raporlar,
Günlük Raporun Merkezin güvenlik derecelendirmesinin Sarı ve ruh halinin orta gergin olduğunu
kaydettiği 31 Ocak 2014 tarihine kadar, Merkezin riski düşük veya Yeşil tehdit notunu
koruduğunu teyit ediyordu2728
26
Bakınız G4S 2014 Ocak Aylık İstihbarat Raporu sayfa 6:
27
Yeşil renk Merkezin sakin, protesto veya şiddetli huzursuzluk için sınırlı potansiyel olduğunu, ancak böyle bir davranışın
yakın olduğunu öngören bir istihbaratın olmadığını göstermektedir.
30
Ancak neden sadece Avustralya Gününün soruşturma kapsamındaki olaylara götüren uzun süreli
protesto döneminin başlangıcı olduğu belli değildir. Görüşülenler Merkezde gerginliğin bu
tarihten sonra belirgin şekilde arttığını söylemiştir.
G4S Ocak 2014 Aylık İstihbarat Raporu Avustralya Günü protestolarıyla ilgili şunları kaydetmiştir:
Gerçek gösteriler kötü planlanmış ve kendiliğinden oluşmuş görünüyordu.
Afişler29 eksikti ve sığınmacılar kendileri yürüyüşü Oscar yerleşkesinin merkezi ile sınırlamıştı.
Başka hiçbir yerleşke katılmamıştı ve diğer yerleşkelerin desteğini elde etmek için hiçbir girişimde
bulunulmamıştı.30
Sayın Kneipp şöyle dedi:
Yani Avustralya Günü'nde Oscar yerleşkesinde sakin bir protesto vardı. Bazı sığınmacılar bir araya
geldi ve özgürlük için şarkı söylediler... nispeten küçük bir sayı idi.31
G4S Aylık İstihbarat Raporu şöyle diyordu:
Ek girişimler arasında Göç ve Sınır Koruma Bakanlığının tüm paydaşlar ile birlikte belirlenen
liderler ile planlı toplantıları da vardı32. Bunlar, sadece bir akşam olayındaki bir kayma ile
huzursuzluğun yatay seyir izlemesiyle sonuçlanmıştır. Delta yerleşkesi katılmayan tek yerleşke
oldu. Daha fazla kargaşa planlandığı Bakanlıkla yapılan toplantıdan çıkan sonuçlara bağlı olarak
ayın 15'i ile 20'si ile ilgili bir zaman çizelgesi sunulduğunu gösteren bilgiler vardır.33
Sayın Kneipp ilk gösteriden sonra, protestoların günlük bazda devam ettiğini doğruladı:
Evet, günlük hale gelmişti ve ikindi, ilk başta öğleden sonra yaklaşık 3.00'te başlamıştı sonra
öğleden sonra 5.00'e ve sonra da akşam 9.00 ve 10.00 arasına kaymıştı... Protestolar devam
ettikçe tabii ki kendi şikayetlerini seslendirmeye başladılar ve sonra yatak çarşaflarını afiş gibi
kullandılar.... Çarşaf 'onlara özgürlük' gibi duygular uyandırmaktaydı.34
Giderek gerginleşen atmosferin bir sonucu olarak, protestoların arkasında endişeleri anlamak
üzere Merkez yöneticileri ve sığınmacı topluluğunun liderleri arasında 5 Şubat 2014 tarihinde bir
toplantı düzenlendi. Bu endişeler PYG Göçmenlik ve Vatandaşlık Hizmetleri Kurumu ve Göç ve
Sınır Koruma Bakanlığının 12 gün içinde cevap vermesi için 11 soruda toplandı.
5 Şubat 2014 için Günlük Rapor e-postasında, Merkez Koordinatör Yardımcısı Katrina Neuss,
Bakanlığa şunu yazdı:
28
Sarı renk Merkezde orta gergin hava ve biraz endişe olduğunu ve istihbaratın protesto veya şiddetin muhtemel olduğunu
ama illa da yakın olmadığını göstermektedir
29
Yani, çarşafa yazılı afişler
30
Sayfa 5
31
32
Göç ve Sınır Koruma Bakanlığı
33
34
Sayfa 6
Görüşme dökümü, sayfa 4, satır 40-42 ve sayfa 5, satır 19-25
31
... sorularını kaydetmek ve üst makamlara aktarmak için bugün topluluk liderleri ile bir araya
geldik. Bu soruların kısa bir özeti yanıtlanmak üzere Canberra'ya iletildi.
G4S istihbarat raporları, sığınmacılar sorularına cevaplar beklerken 12 Şubat 2014'e kadar
yükselen gerginlik ve protestoları kaydetmektedir.
3-9 Şubat 2014 için haftalık istihbarat değerlendirmesi şunları kaydediyor:
9 Şubat'ta Oscar yerleşkesinde, kaçak mal, potansiyel silah aramak ve MBİM genelinde gerginliğin
azalmasına yardımcı olmak üzere özel bir arama yapıldı. Bir dizi çakmak ve şüpheli yasadışı ilaç
dahil kaçak unsurlar ortaya çıkarıldı ama silah olarak kullanılabilecek hiçbir öğe bulunamadı.
Arama aksaksız yürütüldü ve o yerleşkedeki davranışsal beklentiler için parametreleri yeniden
belirlemeye yardımcı oldu. Bunun aynı zamanda MBİM genelinde olumlu bir etkisi olması
beklenmektedir.
10 Şubat 2014 için G4S İstihbarat Değerlendirmesi şunları kaydetti:
İstihbarat, Oscar yerleşkesindeki sığınmacıların sorunlarına çözüm üretmekte başarısız olduğu
takdirde, Göç ve Sınır Koruma Bakanlığı toplantısından (05/02/2014) sonraki günlerde
karışıklıklarda bir tırmanma olacağını ileri sürmektedir..... Çeşitli kaynaklardan gelen bilgiler
gösteriyor ki gösteriler devam edecek ve büyük bir olayla sonuçlanacaktır. İki haftalık bir zaman
çizelgesi muhtemelen önemli olarak tanımlanmıştı ve böylece 17/18 Şubat 2014' öncesindeki
günler özellikle odak noktası olmaya devam ediyordu.35
17 Şubat 2014'ü hazırlayan dönemde, G4S personeli daha sonra kargaşa çıkması durumunda silah
olarak kullanılabilecek malzemeyi azaltmak için yerleşkelerden gevşek kayalar ve taşları
temizlendi.36
Mike yerleşkesi soru ve cevap oturumunda, sığınmacılar, olaylardan yaklaşık bir hafta önce
kayaların ve taşların uzaklaştırılmasını doğruladılar.
12 Şubat 2014 günü için G4S İstihbarat Değerlendirmesi şunları37 kaydetti:
... ayrıca Oscar yerleşkesindeki personelden sığınmacıların 16,17 ve 18 Şubat günlerinde şiddet
yabancı ülke personeline şiddet uygulamayı hedefleyeceği yolunda bilgi de rapor edildi. Bu bilgiye
göre kendilerini silahlandırma ve şiddet uygulama niyetindeydiler. Ayrıca henüz kararlaştırılmamış
bir sonuç için çitte gedik açmak niyetindeydiler. Dahası, yerleşkede personele karşı söz konusu
olayların tırmandırılacağı zamanda bir dizi şifreli çağrıyı da koordine etmek niyetindeydiler. Bilgi,
Polis Özel Görev Gücü'nün pek ala da farkında olduğunu ve ölümcül güç ile karşı karşıya olma
düşüncesinin onları rahatsız etmediğini gösteriyor. Bu bilgilerin iyi niyetini doğrulamak için devam
eden acil bir iş var.
35
Sayfa 3
36
G4S memuru AB ile görüşme kaydına bakınız
37
Bu istihbarat değerlendirmesi 11 Şubat 2014 tarihlidir ama aslında 12 Şubat 2014 ile ilgili olduğu anlaşılıyor
32
Günlük raporlar ve G4S İstihbarat Değerlendirmesinde 13,14 ya da 15 Şubat 2014 tarihinde hiçbir
protesto kaydı yoktu.
2014 Şubat ayının ilk yarısında bir sığınmacı ve bir hizmet sağlayıcının karşı karşıya geldiğine dair
birkaç G4S Olay Raporu vardır. Bunlardan biri Avustralya'da medyanın biraz dikkatini çekti ve
Bakan bu İncelemenin o olayı da araştıracağını ifade etti.
Söz konusu olay, 14 Şubat 2014 tarihinde gerçekleşti. Olayın Aşağıdaki özeti MI0570 numaralı
Olay Raporuna dayanmaktadır38:
14 Şubat 2014 Cuma günü yaklaşık saat 1230'da, sığınmacı --------------------------------------- ----Oscar yerleşkesi yemekhanesindeydi. PYG uyruklu Eurest personelinden öğle yemeğini almak için
yemek dağıtım tezgahının önünde duruyordu39 ve G4S memuru ----------------------------- onların
hararetli bir tartışmayla meşgul olduklarını gözlemledi.
--------------------------- sığınmacının üzerinde yemek servis edilen bir masayı yana ittiğini, personele
doğru ileri uzandığını ve yüzüne tokat attığına tanık oldu. Personel derhal misillemede bulundu ve
sıkılı yumruğuyla sığınmacının sol çenesine bir kez vurdu.
--------------------------- müdahale etti. Yüksek, net bir sesle şöyle seslendi: 'Yeter! Kesin şunu!', ve
kollarını dolayarak sığınmacıyı yakaladı. Daha sonra sığınmacıyı yemekhaneden dışarı çıkardı ve
kendisine çenesinin sol tarafında küçük bir kesik için müdahale edilmesi için tıbbi kliniğe götürdü.
Personel herhangi bir tıbbi müdahale istemedi ama yüzünde acı hissettiğini belirtti.
Adamların ikisi de olaylarla ilgili çelişkili sözlü anlatımlarda bulundu ve olayın nedeni ile ilgili
olarak yazılı ifade vermeleri için teşvik edildi. Personel Oscar yerleşkesinden uzaklaştırıldı ve bir iç
soruşturmanın konusu oldu. Sığınmacı başlangıçta tecrit edildi ama ardından davranışlarının G4S
personeli tarafından izleneceği Oscar yerleşkesine döndü.
(16 Şubat 2014 sabahı da dahil olmak üzere) bu zamanlar ortaya çıkan diğer iki küçük yemek
olayında yemek porsiyonlarının miktarı ile ilgili anlaşmazlıklar söz konusuydu.40
5 Şubat 2014 tarihindeki toplantının ardından, PYG Göçmenlik ve Vatandaşlık Hizmetleri Kurumu
ve
Bakanlık
çalıştı
ve
sığınmacıların
sorularına
yanıtlar
oluşturdu.
G4S bu yanıtlar açısından kendilerine danışılmadığını söyledi..
15 ve 16 Şubat 2014 için G4S İstihbarat Değerlendirmelerinin her ikisi de şunları kaydetti:
38
Olay Raporundan alınan alıntının ilişkili kişilerin kişisel bilgilerini kaldırmak için değişikliğe uğradığını belirtmek
gerekir.
39
Yemek hizmet sağlayıcısı
40
Bakınız MI0567 ve MI0577 numaralı G4S Olay Raporları
33
Manus BİM içinde, protestoların tırmanması için en olası katalizör 05/02/2014 günü yapılan
toplantıda sığınmacılar tarafından sorulan sorulara Göç ve Sınır Koruma Bakanlığı /PYG
tarafından verilen cevaplardır; toplantının 16 Şubat 2014'te yapılması planlanmıştır.
İstihbarat Değerlendirmesinde belirtildiği gibi sığınmacılarla yapılan takip toplantısı 16 Şubat 2014
tarihinde gerçekleşti.
Bakanlık ve PYG ICSA, Merkez İşletme Müdürü Jeffrey Kiangali'nin sığınmacılara yanıtları vermek
için uygun kişi olduğunu konusunda anlaştı.
Plan şuydu: o hazırlanmış cevapları okuyacak ve toplantı sona erecekti. Sorular ve yazılan
cevaplar aşağıda belirtilmiştir.
SIĞINMACILARIN SORULARINA YANITLAR
1. Mülteci işlemi için bir süreç var mıdır? Nedir?
Kısaca, süreç aşağıdakileri içerir:
a. Sığınmacıyla ilk görüşmeler - siz ve yolculuğunuz hakkında bilgi almak için
b. Talep Yardım Sağlayıcısı Görüşmeleri - iltica taleplerinizin belgesini hazırlamada
size yardım için
c. Mülteci Statüsü Belirleme görüşmeleri - Sizin bir mülteci olup olmadığınızı
değerlendirmesi için PYG Hükümetine yardımcı olmak üzere daha fazla bilgi
edinmek için
d. İnceleme - taleplerinizin bağımsız değerlendirmesi ve mülteci olmadıkları
değerlendirilen insanlar için ilk değerlendirmenin gözden geçirilmesi
e. Kararlaştırma - PYG Dışişleri ve Göç Bakanı tarafından mülteci statüsüyle ilgili
nihai karar.
Mülteci olduklarına karar verilen insanların PYG'de yerleşmesine izin verilecektir.
Mülteci olmadıkları belirlenen İnsanlar kendi ülkelerine veya uzun süreli ikamet hakkına sahip
oldukları başka bir ülkeye geri dönmek zorundadır.
2.
Burada ne kadar kalacağız?
Her zaman PYG'den ayrılmakta ve kendi ülkenize veya uzun süreli ikamet hakkına sahip olduğunuz
başka bir ülkeye dönmekte özgürsünüz. IOM41 size bu konuda yardım edebilir.
Eğer kalmayı seçerseniz, bu uzun bir süreç olacaktır. Manus Bölgesel İşlem Merkezi'nde ne kadar
süre kalacağınıza dair kesin bir zaman aralığı yoktur. Geliş sırasına göre talepleriniz
değerlendirilecek ve bu mülteci talep sürecinde kimseye herhangi bir tercih hakkı verilmeyecektir.
3.
Özgürlüğümüze ne zaman kavuşacağız?
34
Her zaman PYG'den ayrılma ve kendi ülkenize veya uzun süreli ikamet hakkına sahip olduğunuz
başka bir ülkeye dönme özgürlüğünüz var. IOM size bu konuda yardım edebilir41.
Eğer PYG'de kalmayı seçerseniz, PYG yasalarına göre, sığınma taleplerinizle ilgili işlemler ne kadar
zaman alırsa o kadar Merkez'de kalmanız gereklidir. Bunun uzun bir süreç olması muhtemeldir.
30 günlük karantina süresinin ardından, Merkez dışındaki refakatle yapılan faaliyetlere çıkmanıza
izin verilecektir.
4.
midir?
Diğer ülkelerde mülteci kabul edilmiş olan sığınmacılara işlemlerde öncelik verilecek
Hayır. Geliş sırasına göre talepleriniz değerlendirilecek ve bu sığınma talebi sürecinde kimseye
herhangi bir tercih hakkı verilmeyecektir.
Eğer başka bir yerde mülteci statüsü verilmiş ise, belgeleriniz doğrulama için BMMYK'ya
iletilecektir. Eğer başka bir yerde mülteci statüsü verilmiş ise bunu Talep Yardım Sağlayıcısına
bildirmelisiniz.
Eğer bir mülteci olarak değerlendirildiğiniz ülkede uzun süreli ikamet hakkınız varsa, bu ülkeye
geri dönmekte özgürsünüz.
5.
Neden hiç PYG ortaklığı yok?
Merkez, Avustralya Hükümetinin işletme ve finansman desteği ile PYG kanunlarına göre PYG
Hükümeti tarafından yönetilmektedir. PYG Hükümet yetkilileri her zaman mevcuttur ve genel
yönetimi ve Merkezin kontrolünü sürdürmektedir.
Benim dikkate almamı gerektiren herhangi bir sorunuz varsa, hizmet sağlayıcıları aracılığıyla bana
bunları iletmekten çekinmeyin.
6.
Bazı sığınmacılarla bir süre önce görüşülmüştür. Bizimle ilgili süreçte neler oluyor?
Neden bekliyoruz?
Mülteci Statüsü Belirleme süreci karmaşık ve uzundur. Bunun ne kadar süreceğinin kesin zaman
çerçevesi yoktur. Geliş sırasına göre talepleriniz değerlendirilecek ve bu mülteci talep sürecinde
kimseye herhangi bir tercih hakkı verilmeyecektir.
Her zaman PYG'den ayrılmakta ve kendi ülkenize veya uzun süreli ikamet hakkına sahip olduğunuz
başka bir ülkeye dönmekte özgürsünüz. IOM size bu konuda yardım edebilir.
7.
Manus'ta bize karşı kim sorumludur, PYG mi Avustralya mı? (Darwin'e gelen
sığınmacılar)
41
Uluslararası Göç Örgütü
35
Manus BİM PYG kanunlarına göre kurulmuştur ve Merkezin işletilmesi, yönetimi ve kontrolünden
PYG Hükümeti sorumludur.
Avustralya Hükümeti IHMS, Salvation Army ve G4S gibi sözleşmeli hizmet sağlayıcıları da dahil
olmak üzere, finansman ve işletme desteği sağlamaktadır.
8.
Göç Bakanlığı medyanın gelip bizimle görüşmesine neden izin vermiyor?
Burada bulunan tüm insanların gizlilik, kimlik ve onurunu korumak için Merkez'e erişime sıkı
kontroller konulmuştur.
9.
Avustralya Hükümeti bizim ruh sağlığı sorunlarımız için sorumluluk alacak mıdır?
Manus BİM'den Papua Yeni Gine Hükümeti sorumludur. Bununla birlikte, Avustralya Hükümeti
sağlık ve ruhsal sağlık hizmetleri sağlamak da dahil olmak üzere, Manus BİM'de insanlara hizmet
sunmak için uygun eğitimli ve deneyimli hizmet sağlayıcıları ile sözleşme yapmıştır. Genel ve ruh
sağlığınızın iyi olması için sorumluluk almak ve bunu hekiminizle işbirliği içinde yapmanız
önemlidir. Size sağlanan hizmetler bunu yapmanıza yardımcı olmak için vardır.
10.
Playfair avukatı42 üçüncü bir ülke seçeneği olduğunu söyledi. Neden bu diğer ülkelere
gönderilmiyoruz?
Sığınmacı oldukları anlaşılan insanların PYG'de yerleşmesine izin verilecektir.
Ne PYG ya da Avustralya Hükümeti ne de BMMYK (UNHCR) mülteci olduğu anlaşılan insanların
üçüncü bir ülkeye yerleşimini düzenlemek için yardımcı olacaktır. PYG'ye yerleşmek istemeyen
sığınmacılar bağımsız olarak kendilerini yerleşim için kabul etmeye istekli bir üçüncü ülke
arayabilir. Her zaman PYG'den ayrılmakta ve kendi ülkenize veya uzun süreli ikamet hakkına sahip
olduğunuz başka bir ülkeye dönmekte özgürsünüz. IOM size bu konuda yardım edebilir.
11. İnsan haklarımıza neden saygı gösterilmiyor?
PYG Hükümet, BM Mülteciler Sözleşmesini imzalamıştır ve PYG insan haklarınıza saygılı kararlıdır
ve sizin talepleriniz değerlendirilirken sizin için uygun emniyet, güvenlik ve bakım düzenlemelerini
sağlamak da buna dahildir.
Tüm haklar sorumluluklarla birlikte gelir: PYG yasalarına uymak herkesin sorumluluğudur. Eğer
PYG yasalarını ihlal ederseniz, bu yasaları çerçevesinde muamele edilirsiniz.
Ayrıca hatırlatmak isterim ki, Merkez'deki tavır ve davranışınız sizinle ilgili Sığınmacı Statüsü
Belirleme sürecinde dikkate alınacaktır. Eğer herhangi bir suçtan suçlu bulunursanız, bu
değerlendirmeniz üzerinde bir etkiye sahip olabilir.
42
Mülteci talep tavsiye sağlayıcısı
36
Bu cevapları vermek için yapılan toplantı 14:30'da başladı ve Mike yerleşkesi yemek salonunda
gerçekleştirildi. Tüm yerleşkelerden sığınmacılar temsil edildi için, (tercümanlar dahil) yaklaşık 70
kişinin katıldığı büyük bir toplantı oldu.
Bir G4S muhafızı toplantıya düzen getirdi ve ne olacağını açıkladı. Sonra Sayın Kiangali toplantıda
hitap etti. Sessiz sakin konuşan biriydi ve tercümanlar ne dediğini iletirken konuşma şamata
arasında onu duymak zordu. Sayın Kiangali hazırlanmış cevapları iletmeyi bitirdiğinde,
cevaplamak için çaba gösterdiği bir soru yağmuruna tutulmuştu.
Bazı durumlarda, Sayın Kiangali'ye dinleyicilerden gelen soruları cevaplamasına yardım etmek için
Bakanlık'tan Katrina Neuss tarafından bir not verildi ki bu da (bazı sığınmacılara göre) Merkez'de
Avustralya'nın rolü hakkında belirsizliğe yol açtı. Yanıtlar görünüşe bazı karışıklıklara neden oldu
çünkü açık değildi, yanlış anlaşıldı ya da yanlış aktarıldı.
Ancak, sığınmacılar, sığınmacı işlemlerinin uzun bir zaman alacağı ve muhtemelen dört yıla kadar,
belirsiz bir süre için Manus BİM'de olmayı bekleyebilecekleri şeklindeki ana mesajı iyi anladılar.
Toplantı G4S tarafından kamerayla filme alındı ve ben o görüntüleri izledim. Söylenenlerin çok azı
duyulabiliyordu ama sığınmacıların vücut dili açıkça toplantı ilerledikçe daha da heyecanlı
olduklarını gösteriyordu. Soru ve cevap oturumunda, sığınmacılar bir anda birkaç soru soruyor ve
ayakta ve onun dikkatini çekmek için Sayın Kiangali'ye ellerini sallıyorlardı. Bu aşamada, toplantı
hiçbir amaca hizmet etmiyordu ve işletme temsilcileri çekildi.
Bayan Neuss görüşmede toplantının sonuçlarını şöyle tarif etti:
Jeffrey onlarla meşguldü ve o onlara istedikleri cevapları vermiyordu... bu da taşkınlıklarını daha
da arttırdı. Ben Jeffrey'den soruları kesmesini ve ayrılmasını istemeye çalışıyordum çünkü ne
olduğunu seziyordum. Temelde anlattılar - bazı sığınmacılar kadar çenemi kapatmamı söyledi
çünkü Avustralya göçmenlik bakanlığındandım ve benim konuşmaya hakkın yoktu. Onlar Sonunda Jeffrey soruları kesmeyi kabul ettiğinde- 'özgürlük' şarkısını söylemeye başladı ve biz işte
o zaman ayrıldık.43
Bu toplantının sonucu olarak sığınmacıların hoşnutsuzluğunun temel nedeni sorularına tatmin
edici cevaplar alamamasıdır. Bazıları yorumda bulunu, şöyle ki, yanıtları almak için 12 gün
beklemişler ve şimdi 5 Şubat 2014'te bildiklerinden daha fazla hiçbir şey bilmiyorlardı. Diğer
durumlarda, Bakan Eylül 2013'te bunu açıkça söylese ve hizmet sağlayıcılar Bakan'ın ziyaretinden
sonraki dört ay boyunca bu mesajı tekrarlamasına rağmen, seçeneklerinin sadece eve dönmek
veya PYG'ye yerleşmek olduğunu kabul etmeye hazır değildi.
Bu toplantıya sığınmacıların kötü reaksiyonu o gece ve ertesi gün takip eden olaylara yol açtı.
Toplantıdan sonraki sorun olasılığının artan güvenlik hazırlıklarına yol açıp açmadığı
sorulduğunda, Sayın Kneipp şöyle cevap verdi:
43
Görüşme dökümü, sayfa 3, satır 29-35
37
Olmuştu. Özellikle G4S'ün olayların tırmanmaya devam edeceği konusunda ciddi endişeleri vardı
ve bunu yönetebilecek bir konumda olmak için kendi bünyesinden 130 Port Moresby bazlı
personelin arasında nakledilmesini istedi ve bu Ulusal Büro ile müzakere edildi, çünkü bunun
maliyete etkileri vardı ve kabul edildi.44
Artan güvenlik hazırlıkları hakkında daha fazla bilgi bu Raporda Bölüm 9.3 'te belirtilmiştir.
Ayrıca yapılan görüşmede, G4S Bölge Genel Müdürü Sayın Boyd tarafından belirtilen aşağıdaki
noktalardan söz etmek gerekir:
•
Olay sığınmacılar tarafından iyi planlanmıştı ve şiddetli protestolar, 16 Şubatta
sığınmacıların sorularına verilen cevaplar ve cevapların kendilerine verilme şekli
tarafından tetiklenmiştir. Sorun beklentisiyle bazı silahlar hazırlamışlardı: bilenmiş çelik
çubuklar, yatakların ayakları, fanlardan alınmış bilenmiş bıçaklar, kayalar ve ağırlıklı su
şişeleri. Bay Boyd, G4S'in Merkezde silah aramak için hiçbir yetkisi olmadığı ve bunun
sadece polis arama emriyle yapılabileceği noktasını vurgulamıştır45 ve
•
Sığınmacılar ve PYG vatandaşları arasındaki husumet 16 -18 Şubat 2014 tarihinde
olayların nedeni değildi ama meydana gelen şiddeti arttırdı.
6. BÖLÜM 16 Şubat 2014 Pazar
En başında belirtmek gerekir ki, 16-18 Şubat 2014 olaylarının raporlarında ortaya konan ayrıntılar
bazen tutarsız veya eksiktir. Raporlamada değişiklik gösteren konular şunlardır:
•
44
45
Olayların gerçekleştiği kesin zaman ve yer
Görüşme dökümü, sayfa 11, satır 36 - 40
Görüşmenin kaydı, sayfa 2
38
•
Hizmet sağlayıcı personel, sığınmacı, polis ve ilgili diğer PYG uyrukluların kimliği ve sayısı
•
Yaralı sayısı ve yaralanma türü ve ölçüsü ve
•
Belirli olaylarla ilgili diğer ayrıntılar
•
Ayrıntılardaki tutarlılık eksikliği aşağıdaki nedenlerle anlaşılabilir:
•
16 -18 Şubat 2014 tarihindeki olayları çevreleyen karışıklık
•
Olayların meydana gelme hızı ve Merkezin tamamında aynı anda meydana gelen olayların
sayısı ve
•
Bu olaylarla ilgili her bireyin sahip olduğu sınırlı gözlem veya farkındalık.
Bu inceleme açısından ne bu bireysel farklılıkları bağdaştırmak mümkündür, ne de gereklidir,
çünkü mevcut kanıtların bütünü son derece tutarlıdır ve olayların resmi kayıtlarıyla
desteklenmektedir.
Sığınmacılarla toplantı 16 Şubat 2014 tarihinde 16:00 civarında sonuçlandı. Sığınmacılar kendi
yerleşkelerine döndü ve diğer sığınmacılara toplantının sonucunu açıkladı.
G4S 2014 Şubat Aylık İstihbarat Raporu şöyle kaydediyordu:
Bu toplantıya katılan sığınmacılar tarafından sorulan sorulara verilen cevaplar topluluk
temsilcileri tarafından pek iyi karşılanmadı toplantıya katılan sığınmacılar yerleşkeye döndüğünde
Oscar yerleşkesinde protesto eylemi başladı.
Ardından Oscar yerleşkesinin çitinde delik açma da dahil saat 18.18'de karışıklıklar tırmandı
ve Mike ve Foxtrot yerleşkelerine de yayıldı. G4S personeli olaylara karışmayan sığınmacıları
olayların alevlendiği Oscar yerleşkesinden alarak protesto etmek istemeyenleri güvenli bir yere
almak için kullanılan Bravo ve Charlie yerleşkelerine götürdü.
İnceleme için görüşülen bir G4S memuru şunları söyledi:
Sığınmacılar Oscar yerleşkesinden çıktığında genç ve korkmuş bazı PYG vatandaşlarıyla karşı
karşıya geldiler. Sığınmacılar onları yararak geçti ama sonra PYG uyruklular saldırıya geçti.
Sığınmacıları yakalayarak onlarla boğuştular; ellerine sopa aldılar ve tehdit ettiler ancak
vurmadılar ve geri yerleşkeye sürüklediler. 46
MI0580 numaralı G4S Olay Raporu kayıtları:
Pazar günü saat yaklaşık 1750'de47 Oscar yerleşkesindeki G4S Güvenlik ve Emniyet
Görevlileri Yeşil Kod çağrısı yaptı. Bu çağrı Pugwash yolunda olan G4S Emniyet Güvenlik Danışman
46
47
G4S memuru CD ile görüşme kaydı
Kod Yeşil - Kaçış - Kaçmaya Teşebbüs
39
----------------------------- tarafından doğrulandı48. Yaklaşık 30 - 35 sığınmacının Oscar yerleşkesinin
Güney tarafındaki suça katıldığı bildirildi.
Birkaç G4S personeli ve seyyar Polis timi yeşil koda cevap verdi ve Pugwash yolunda 7
sığınmacıyı yakalamayı başardı. G4S memurları ve polis memurları sığınmacıları Golf üç
kapısından Oscar yerleşkesine geri sokmayı başardı.... 6 Sığınmacı sağlık kontrolünden geçti ve49
Polis tarafından gözaltına alındı.
Bayan Neuss İncelemeye, Bibby'ye gitmek üzere İdari alandaki Bakanlık ofisini terk ettiğinde, iç
yolda başka bir Bakanlık memuru ile birlikte50 sağlık kliniği önünden geçtiğini söyledi. Bu noktada:
Sonuna vardığımızda döndük - döndük çünkü bazı yüksek sesli bağırışımalar duyduk ve
sandalyeler ve kayalar ve eşyaların (Oscar yerleşkesi) çitin üzerinden geldiği işte o zamandı ve o
anda yerel halktan çok sayıda insan gördüm - Yerel G4S memurları, vatandaşlar ve bir sürü şeyler
atıyor, çitlere doğru koşuyordu ------------------------- ve sonra çevrede yaşayan, Merkeze koşan yerli
halktan çok sayıda insanı durdurmak zorunda kaldım çünkü hepsi büyük sopalar, borular ve
benzer malzeme ile silahlanmıştı ve kavgaya girmek istiyorlardı ve biz - biz gerçekten onları
kavgaya karışmalarını engellemek zorundaydık.51
Durum, G4S'ün yerel halktan istihdam ettiği personelin ellerinde büyük sopa ve borularla ön
kapıdan Merkez'e girdiğinde tırmandı. Sığınmacılar bu tehdide cevap vermek için ileri fırladığında,
G4S yabancı personelinin PYG vatandaşlarını çevre çitin dışındaki otoparka ve sığınmacıları
yerleşkeye geri döndürme girişiminde bulunduğu bildiriliyor. Birden fazla tanık BİM'e girilen PYG
vatandaşlarının üniformalı G4S memurları ve diğer PYG yerlilerden oluştuğunu bildirdi.
Bir dizi görgü tanığı PYG vatandaşlarının da, Oscar yerleşkesindeki odalara girdiğini, pencere ve
kapıları kırdığını ve sığınmacılara kaldıkları yerde saldırdıklarını bildirdi.
Delta yerleşkesi Oscar yerleşkesinin tam karşısındadır. Delta'da kalan bir grup sığınmacı İnceleme
için şunları söyleyen bir geri bildirim formu verdi:
Size bildirmek isteriz ki, 16 Şubat 2014'te akşam yemeği için Delta yerleşkesi arkasında kuyrukta
beklerken akşam saat yaklaşık 6'da pek çok insanın sebep olduğu büyük bir gürültü duyduk ve
Delta yerleşkesinin 1 No.lu Kapısına koştuk. Oraya vardığımızda G4S üniformaları giyen, ellerinde
demir çubuklar, tuğla parçaları ve taş parçası olan çok sayıda PYG vatandaşının Oscar
yerleşkesine girerek masum sığınmacıları dövdüğünü gördük. PYG halkından daha fazla insan
yolda toplanıyordu ve dışarıdan tuğla ve taş parçalarını atıyorlardı. Kurbanların kaderini görünce
biz de korku içinde bağırdık ve bunun bir sonucu olarak bize de tuğla ve taş parçaları fırlatmaya
başladılar. Bu kötü durum yaklaşık bir saat sürdü. Bir süre sonra, olaylar yatıştığında Oscar
yerleşkesinde birçok kişinin yaralandığını gördük. Onları bu halde görünce çok panikledik ve bu
nedenle geceyi büyük panik içinde geçirmek zorunda kaldık.
48
49
50
51
Merkez dışındaki ana yol
IHMS tarafından
Charlie yolu
40
İnceleme benzer bildirimlerde bulunan bir dizi geri bildirim formu aldı. Oscar yerleşkesinden --------------------------- 'dan böyle tek bir rapor geldi:
16 Şubat'ta çok sayıda G4S ve PYG aniden saldırarak yerleşkesine girdiğinde ben Oscar
yerleşkesinin bir alanında yürüyordum. Onları gördükten sonra odama gittim ve içeriden G4S'in
taşlar ve büyük metal çubuklarla sığınmacılara saldırdığını görebiliyordum ve benim odam da
şiddetle ve herhangi bir neden olmadan saldırıya uğradığında - odamın penceresini kırdılar. Bu
olaydan sonra normal olarak uyuyamıyorum ve uykuya dalsam bile kâbuslar görüyorum ve
uyanıyorum...
Mike ve Foxtrot yerleşkesinde de kargaşa çıktı. MI0580 numaralı Olay Raporuna göre:
Oscar yerleşkesinden saat 1821De52 Siyah kod çağrısı geldi. Yaralı sığınmacı (TBC) daha ileri tedavi
için X-ray Oscar yerleşkesinden Foxrot yerleşkesine götürüldü.
Mike ve Foxtrot yerleşkesi gözetmeni Sığınmacıların kışkırtıldığını ve G4S personeline kızdıklarını
bildirdi.
Saat 2100'de sığınmacıların Foxtrot yerleşkesinden Yeşil Bölgeye (GZ) girmesini durdurmak için
Yeşil Bölgeye 2x Olay Müdahale Ekibi konuşlandı. Foxtrot sığınmacıları renkli çelik çiti aşağı
çekmeyi başardı. IRT sığınmacıların GZ alanına geçişini durdurmayı başardı. Sığınmacılar IRT'ye
bazı maddeler aynısını (çöp, çöp kovaları, kayalar, sandalyeler, masalar) attı.
IRT, öfkeli sığınmacıları yerleşkenin merkezine itti ve güvenli bir savunma hattı oluşturdu.
Sığınmacılar geri çekildi ve Alpha 6 kapısına doğru hareket etti.
İnceleme için mevcut tüm kanıtlara göre, çok açıktır ki 16 Şubat 2014 akşamı:



52
53
Yaklaşık 30 ila 35 sığınmacı Oscar yerleşkesinden kaçmış ancak polis ve diğer PYG
vatandaşlarının desteklediği G4S muhafızları tarafından yakalanmış ve geri getirilmiştir.
Toplam sekiz sığınmacı polis tarafından gözaltına alınmış ve cezai suç ile itham
edilecekleri ve birkaç gün boyunca gözaltında tutulacakları Lorengau Polis karakoluna
nakledilmiştir53
Oscar yerleşkesinde hem yerleşkeden içeri hem de dışarı fırlatılan kayalar ve diğer
nesneler ve mülkiyete hasar veren şiddetli bir isyan vardı

G4S muhafızları ve diğer PYG uyruklular kargaşayı bastırmak için Oscar yerleşkesine girdi
ve bunu takip eden şiddet ortamında bir dizi sığınmacı şiddetli yaralandı

Şiddetli çatışmalar hem Foxtrot hem de Mike yerleşkesinde meydana geldi. Fokstrot
sığınmacıları bir çiti aşağı çekti ama IRT tarafından yerleşkesine dönmeye zorlandı

Herhangi bir kargaşa esnasında Merkez için merkezi bir komuta noktası olan Acil Kontrol
Organizasyonu54, bu olay süresince faaliyetteydi ve
Siyah Kod- Ciddi Yaralanma / Ölüm
Altı sığınmacı saat 2000'de ve sonraki iki sığınmacı saat 2151'de polis tarafından gözaltına alınmıştır
41

Sonunda, Sayın Kneipp şöyle dedi: Yani yerel halk taş atıyordu ve geri çekildi ve sonra
sığınmacılar sakinleştirildi ve eyleme son verdi ve yataklarına gittiler. Sanırım gecenin
sonunda G4S görevlileri küçük paketlerdeki yemekleri yiyordu çünkü protesto... akşam
yemeğini geciktirmişti ve onlar yemek yememişti bu yüzden beslenmeleri için fırsat oldu
ve daha sonra onlar da yataklarına gitti. Yaralılar tedavi edildi ve... Acil Kontrol
Organizasyonu dağıldı.55
İnceleme Dijital Ses ve Görüntü Kayıt Usulüne ilişkin Bakanlığın Bölgesel İşlem Yönergelerinin
şunları öngördüğünü kaydetti:

Garnizon hizmet sağlayıcısı, mümkün olduğunca, (diğer şeylerin yanı sıra) güç
kullanımının planlandığı ve hizmet sağlayıcı personelinin eylemleri için kanıtların
gerekebileceği tüm olayların ses ve görsel kayıtlarını alması gerekir ve

Bir video kamera veya kayıt cihazı, her vardiya başında hizmet sağlayıcı personeline tahsis
edilecektir.
Ancak, 16 Şubat 2014 tarihindeki olayın hiçbir görsel ya da ses kaydı yoktur.
IHMS sağlık merkezinde 25'den fazla yaralıya müdahale etmiştir ancak bazı hastalarda tercüman
eksikliği ve yaralarına hızlı müdahale nedeniyle ayrıntılar kaydedilmemiştir.
On sekiz yaralı için daha uzun tıbbi tedavi gerekli olmuş ve bunlardan beşi geceyi sağlık
merkezinde geçirmiştir.56 Yaralanmalar kırık kemikler, kesikler ve yırtıklar, bilinç kaybı, akciğer
kontüzyonu ve vücudun çeşitli yerlerinde ağrı şeklindedir. IHMS sıyrık, kesik ve morarma gibi
yaralanmalar için beş G4S memurunu tedavi etmiştir.
16 -18 Şubat 2014 döneminde Merkezdeki klinikte görevli olan ama kısa bir süre sonra
Avustralya'ya geri gelen iki IHMS personeli ile görüştüm.
Bir sağlık görevlisi bana:
... sığınmacılardan bazılarının yaralarının kurbanların yüzüne, arkasına ve kollarının sağ tarafına
dayaktan kaynaklandığını söyledi. Bu yaralanmaların kurbanların kendilerine vurulduğu zaman
kaçmakta ya da aşağı çömelmiş halde kaldırdığı kolunun arkasında yüzünü ve başını korumak için
çalışıyor olduğunu gösteriyordu.
O gece........................ 'nın (ben Bay T2 olarak adlandırıyorum) maruz kaldığı bir ciddi yaralanma
10 ila 12 cm boyun kesisi olarak tanımlanıyordu. Manus Merkezi'nde Bay T2 ile görüştüm. Bir
54
O zamanki AKO PYG, ICSA, Bakanlık, Salvation Army ve IHMS üst düzey temsilcilerinden oluşuyordu ve
G4S başkanlık ediyordu
55
56
Bakınız Sağlık Hizmetleri Müdürü tarafından hazırlanan bir IHMS raporundan doğrudan alınan bilgileri
içeren MIQ58Q sayılı G4S Olay Raporu
42
tercüman aracılığıyla bana kendisi ve diğer 14 sığınmacının57 gıda arabasının yemeği getirmesi için
açıldığında Oscar yerleşkesi kapısından dışarı koştuklarını söyledi.
Niyetlerinin kiliseye gitmek58 ve İsa Mesih’ten kendilerine yardım etmesi için dua etmek
olduğunu59 ama G4S muhafızları tarafından yakalanarak darp edildiğini söyledi. T2 her bir
kolunun G4S memurları tarafından nasıl tutulduğunu ve Oscar yerleşkesine geri getirildiğini tarif
etti. Bu olayın hala gün ışığı olduğu için, 18:00 civarında gerçekleştiğini tahmin ediyordu.
Bu noktada, bilinmeyen bir kişi kolunu Bay T2'nin sol omuzuna koydu ve boğazını sağ kulağının
altından neredeyse sol kulağının hizasına kadar kesti. Görüşme sırasında T2'nin boğazının
üzerinden büyük ve hiç şüphesiz kalıcı bir iz gözlemledim.
Sayın T2 kendisine saldıranın G4S tarafından işe alınan bir PYG vatandaşı olduğuna inanıyor çünkü
saldırganın derisinin rengini görebilmiş ve sol kolunun yakasından G4S bir üniforması olduğunu
tespit etmesi mümkün olmuştu. Ayrıca, yerleşkedeki diğer sığınmacıların da saldırıya tanık
olduğuna inanıyor.
Sayın T2 doğal olarak yarı baygındı ve ne olduğundan emin değildi ama her yerde kan vardı.
Kendisiyle görüşmenin dökümünde sonra neler olduğunu, bitişik IHMS kliniğine nasıl
götürüldüğünü ve aldığı tedaviyi tanımlıyor.
Aşağıdaki alıntı görüşülen sağlık görevlisinin olay anlatımıdır:
Merkeze geldiğinde ilk gördüğü şey yerde boğazı bir yandan diğer yana kesilmiş bir adamdı.60
Birinin şahsın boğazının bir demir levhanın köşesiyle kesilmiş gibi göründüğünü söylediğini duydu.
İlk izlenimi şahsın hayatta kalma şansının fazla olmayabileceği yönünde iken, daha yakından
incelediğinde kesiğin ölümcül olacak kadar derin olmadığı için çok şanslı olduğunu ortaya çıkardı.
Ayrıca Sayın T2'yi tedavi eden doktorla da konuştum ve bu alıntı kendisiyle yaptığım görüşmenin
kaydından alınmıştır:
Bu adam 16 Şubat 2014 tarihinde IHMS kliniğine alınan ilk yaralı idi.
Adamın yarası dramatik görünüyordu ama nihayetinde aslında bir cilt yarasıydı. O gece kırık,
şiddetli sarsıntı ve kafa derisinde derin yırtıklar da dahil olmak üzere diğer daha ciddi
yaralanmalar vardı.
Doktor adamın IHMS kliniğine getirildiğinde, ter içinde, dehşete kapılmış ve ölüm korkusu
yaşadığını söyledi. Yara çok büyük görünüyordu - boğazının tamamında 10 ila 12 santimetre
genişliğinde yatay yarık ve her yerde kan vardı. Yara karotis artere ve trakeaya yakındı.
57
Resmi raporlar toplam rakamı 30-35 sığınmacı olarak belirtiyor
Lombrum Deniz Üssü içinde çeşitli dini hizmetler için kullanılan, belli bir mezhebe bağlı olmayan bir
kilise var
59
Görüşme dökümü, sayfa 2, satır 19
60
Sayın T2
58
43
Ancak, yara temizlendiği zaman sadece bir deri hasarı olduğu belli oldu. Deri tabakası açık
kesilmişti ama başka hiçbir şeye dokunulmamıştı.
Bir serum takıldı, başka bir IHMS doktoru yarayı dikti ve hastaya antibiyotik verildi.
Tedavi eden doktor adamın klinikte ne kadar kaldığını hatırlamıyor ama enfeksiyona karşı
korumak için yakın izlemeye almışlardı.
Yara çok iyi iyileşti. Adamın boynunda uyuşma tıbbi olarak tedavi edilemez olan çok küçük deri
sinirlerinin kesilmesinden kaynaklanıyor. Umarım zaman içinde iyileşir ve uyuşma kaybolur.
7. BÖLÜM 17 -18 ŞUBAT 2014, PAZARTESİ - SALI
G4S 17 -18 Şubat 2014 tarihinde gerçekleşen olayların kronolojik sıralamasını hazırladı.
Bu belge Acil Kontrol Organizasyonu (AKO) toplandığında Pazartesi günü saat 1347'de başlayan
13 saati aşan bir süreyi kaplayan bu olaylara G4S 'perspektifinden kapsamlı bir bakış sunuyor.
Kronolojik Sıra AKO olay günlüğüne dayanmaktadır. Görüşme kayıtları, istihbarat raporları, olay
raporları, o gece maruz kalınan yaralanmalara ilişkin IHMS raporları ve Bakanlık, G4S, IHMS ve
Salvation Army memurlarından alınan bilgilerle desteklenmektedir.61
Resmin tamamını görmek için, görüşme dökümleri, geri bildirim formları ve sığınmacılardan
alınan diğer bilgileri dikkate almak gereklidir.
Birlikte ele alındığında, bu malzeme bu iki gün içinde meydana gelen çok sayıda münferit olayı
kaydeden yüzlerce sayfa belgeyi oluşturmaktadır. Bu Bölüm İncelemenin olan bitenle ilgili
anladıklarını özetlemektedir.
Bu analizin ilk bölümü Bakanlık görevlileri ve hizmet sağlayıcıları yapılan resmi kayıtlar ve yapılan
görüşmeler ve onlar tarafından sağlanan bilgiye bakmaktadır. İkinci kısım sığınmacılarla yapılan
görüşmeler ve onlar tarafından sağlanan bilgi ile ilgilenmektedir.
61
9. Bölümde daha fazla ayrıntı verilmiştir
44
17 Şubat 2014 Pazartesi sabahı, Merkezdeki atmosfer sessiz ve sakindi ama Sayın Kneipp şöyle
söyledi:
Pazartesi günü sabah kalktık ve bazı planlama işlerini yapmaya başladık çünkü yine bir şeyler
olacağına, şiddetli protestonun devam edeceğine dair kuvvetli şüphemiz vardı.... G4S ve Salvation
Army yerleşkelere kendi yerel, ulusal personeli göndermemeye karar verdi... ve IHMS beklenmedik
durumlar için hazırlık başlattı... tüm ihtimal planlamasını iki defa kontrol etti. 62
Bu hazırlıklar, G4S'ün olay müdahale ekiplerini gerektiğinde dağıtım için hazır tutmasını; büyük
ölçüde önceki günkü olaylardan kaynaklanan yaralanmalarla meşgul olan sağlık merkezindeki
mevcut kapasitenin değerlendirilmesini ve tüm kuruluşların istihbarat raporları hakkında bilgi
almasını sağlamayı da kapsıyordu.63
Bu 17 Şubat 2014 istihbarat güncellemesinde, G4S 'istihbarat düzenleyicisi şunları kaydetti:

SSO doğrudan kaynaktan, bu akşam Mike yerleşkesinde başlayacak, Oscar'a
geçmeden önce Foxtrot'ta yayılacak şiddetli kargaşa olacağını öne süren bir bilgi aldı

Bu bilgiye göre, bu geceki olay daha tehlikeli olacaktı çünkü İranlılar bütün günü bu
geceki faaliyetleri planlamakla geçirecekti.

İranlılar G4S'nin PYG vatandaşlarıyla mücadele edebilmek için metal çubuklar ve
tahta ile kendilerini silahlandırmak niyetindeydi

Tüm yerleşkelerdeki sığınmacılar yerlilerin gelip kendilerine saldırmasından
korkuyordu – korkuları, işler kızıştığında onları savunmak için yeterli yabancı personel
olmamasıydı - TSA64 .
G4S kronolojisi, gerginliğin, faaliyetlerini yürütmek için gelen Salvation Army personelinin
düşmanca bir tutumla karşılandığı saat 13.47 civarında Mike yerleşkesinde artmaya başladığını
bildiriyor.
Hem G4S ve hem de Salvation Army yerel olarak istihdam edilen personeli Merkeze
göndermemeye karar verdi. Salvation Army Sözleşmeli Müdürü ile görüşme kaydı:
Hizmet sağlayıcıların gündüzleri her zamanki yaklaşımla iş yapmayı benimsemesi gerektiği
önerilirken; Sözleşmeli Müdür TSA personelinin güvenliği için endişeliydi. Bazıları kendilerini
güvensiz hissetti... Ayrıca yerleşkede büyük husumet olduğunu kaydetti.
62
63
İhtiyati tedbirlerle ilgili daha fazla bilgi için Bölüm 9.3 'e bakınız
64
TSA Salvation Army anlamına gelir
45
Psychare (TSA'nın sözleşmeli danışmanı) ile görüştükten sonra, o gün çalışmaya istekli olmayan
personele Bibby'de kalmalarını tavsiye etti ve bazıları öyle yaptı. İşbaşı yapan 20 kadar subay
kantinlerde çalıştı (sigara vb. temin) ama TSA o gün herhangi bir program ya da faaliyette
bulunmadı.
Saat 15.24 ve 15.48 arasında, G4S personeli, PYG vatandaşı çalışanların katılmamasını isteyen
sığınmacılarla Foxtrot yerleşkesinde görüşmeler yaptı. 65
Saat 16.44'te, Oscar yerleşkesinde PYG'ye Ölüm anlamına geldiği anlaşılan şarkı söylenmeye
başladı ancak diğer yerleşkelerin sakin olduğu bildirildi. G4S olay kronolojisi Oscar yerleşkesindeki
sığınmacıların önceki gün yapılan protestolara katılmayan Delta yerleşkesine saldırma tehdidinde
bulunduğu bildirdi.
Saat 17.00 civarında günlük kayıtları:
Oscar'ın önceki tarihteki protesto eylemine katılmadığı için Delta yerleşkesine saldırı tehdidi.
Ekteki yazılı görüş şöyle diyor: Oscar yerleşkesi, Delta yerleşkesini baskınla tehdit ediyor.
MI0580 sayılı Olay Raporu saat 17.02'de bir grup sığınmacının protesto eylemine dahil olmak
istemedikleri için Oscar yerleşkesinden dışarı çıkarılmak istediğini kaydediyor.
Kilit olmayan tüm hizmet sağlayıcılar saat 17.12'ye kadar yerleşkelerden çıkarıldı66 ve sonra
Bibby'ye veya yerel halktan personel kendi evlerine gitti.
Günlük 17.34'te daha fazla sığınmacının koşu ayakkabısı giymiş olduğunu kaydedilmiştir.
İstihbarat açısından, koşu ayakkabısı, sığınmacıların sorun çıkarmaya hazırlanıyor olmasının bir
göstergesidir. Ancak, sığınmacılar, İnceleme'ye, o gece saldırıya uğrayacaklarına inandıklarını ve
kaçmaya hazırlandıklarını söyledi.
Aynı zamanda (17:34) protestolara katılmak istemeyen çok sayıda sığınmacı Bravo yerleşkesine
transfer edilmişti.67
Karanlık basmadan önce bir noktada, bir güç gösterisi olarak Bakanlığın onayı ile Mike ve Foxtrot
yerleşkeleri arasındaki yeşil bölge boyunca iki polis köpeği yürütüldü.68
Yaptığımız görüşmede, G4S'ten Chris Manning'e sığınmacıların (özellikle İranlılar) PYG
vatandaşlarına saldırgan dil ile alay edip etmediklerini ve onlara kibirle davranıp
davranmadıklarını sordum.
65
Bakınız MI0580 sayılı Olay Raporu
66
Bu kesin zamanlama konusunda bazı sorular olabilir. Bakanlığın 9 sayılı durum raporu daha sonra, I7.47'de
olabileceğini belirtiyor
67
Bakınız Bakanlığın 9 sayılı durum raporu
68
Bakınız Chris Manning ve Darren Boyd ile görüşme kayıtları
46
Şunları söyledi:
Sığınmacılar 'S... PYG" diye alay ediyordu ve cinsel organlarını teşhir ediyordu. Sadece bunu
duydum. Önemli düzeyde kışkırtma vardı ama PYG'li muhafızlar ve sığınmacılar arasında açıkça
bir güvensizlik vardı.69
17-23 Şubat 2014 için G4S haftalık istihbarat değerlendirmesi şunları belirtiyor:
Mike yerleşkesi protestocuları Merkez dışındaki personeli sözlü ve fiziksel saldırıya teşebbüs
ediyordu. BİM dışındaki personele taş ve kayalar atılıyordu ve protestocular Papua Yeni Gine
vatandaşlarına 'S. .. PYG', 'S. .. seni babun' ve 'Dövüş, Dövüş PYG' diye bağırarak hakaret etmeye
çalışıyorlardı.
Görüştüğüm bir hizmet sağlayıcı PYG'nin muhafazakâr bir toplum olduğu gözlemini belirtti. Yerel
vatandaşların 'S. PYG' gibi şarkılardan ve yerel halktan kadınlara saldırı tehditlerinden şok
olacaklarını ve çok rahatsız olduklarını söyledi. Yerliler bu saygısız davranıştan dolayı büyük
ölçüde kızgındı.
Bakanlığın 9 sayılı durum raporuna göre
Saat 18.05'te G4S sığınmacılarda Oscar yerleşkesinde bir araya geldi. Sığınmacılar bir gün önce
polis tarafından gözaltına alınan 8 kişinin o gece OPC'ye dönmesini yoksa gece yarısı harekete
geçeceklerini belirttiler. G4S sığınmacılara PYG Polis ile irtibat halinde olduğunu ve o polisteki
işlemlerin ertesi gün tamamlanmasının ve 8 sığınmacının dönmesinin muhtemel olduğunu söyledi.
Sığınmacılara, gösterilere devam etmeleri halinde kendilerinin de cezai suçlamayla
karşılaşacaklarını söylediler.
G4S, sığınmacıların görüş alanından çıkmak için, yerel personelin saat 18.07'de Pugwash'da,
Merkez dışındaki ana yolda toplanmalarını istedi.
Saat 18.39'da Mike yerleşkesinde ışıkların (çoğunlukla dış ışıklar) kesildiği ancak altı dakika içinde
geri geldiği bildirildi. Gece boyunca birkaç kez, bazen sığınmacıların sabotajı sonucu ve bazen
başka nedenlerle, Merkezin farklı bölgelerinde ışıklar kesildi. Örneğin, saat 19.41'de
aydınlatmadaki kesintine Foxtrot yerleşkesindeki dağıtım kutusuna müdahale eden sığınmacıların
neden olduğu bildirildi. Başka bir kez, bir jeneratör devre dışı kaldı çünkü bir filtre, düşük kaliteli
yakıtın kirliliği nedeniyle tıkanmıştı ama bu aksaklık derhal düzeltildi.70
Saat 19.00'da, Merkezi'n dışında K9 birimleri ve dört polis köpeği ile birlikte 46 seyyar polis
memuru vardı. Hizmet sağlayıcılar yerleşkelere yemek teslimatını düzenliyordu.
69
Görüşme dökümü, sayfa 3
70
Bakınız Chris Manning'in görüşme kaydı, sayfa 4.
47
G4S kronolojisi saat 21.25'te Mike yerleşkesinden Foxtrot yerleşkesine boş bir su şişesi içinde bir
mesaj atıldığını kaydetti. Raporda, sığınmacılar üzerinde aşırı miktarda koşu ayakkabısı olduğu
belirtilerek ve gündüz vardiyası muhafızlarını göndermeme tavsiye edilerek, bunun yemeklerden
sonra olası protesto eylemi için ilk tetikleyici olduğu tahmininde bulundu.
Saat 21.41'de Pugwash jeneratörleri durduğunda ışıklar gitti ve G4S hemen Mike yerleşkesinde
sopalı ve taşlı maskeli sığınmacıları fark etti. Bu zamanda, yeşil bölgeye yaklaşan maskeli adamları
caydırmak için köpek biriminin yeşil bölgeye girmesi tavsiye edilmiştir. Köpekler fırlatılan taş
yağmuru içinden yürütüldü ve bunlar köpek takımının hemen çekilmesine neden oldu.
Sığınmacılar çiti aşarak Mike ve Foxtrot yerleşkeleri arasındaki yeşil bölgeye geçti. Bazı G4S
personeli kayalar ve sopalarla saldırıya uğradıkları yeşil bölgenin sonuna sıkıştılar.
Bir G4S olay müdahale ekibi Pugwash'dan yeşil bölgeye girdi ve diğer uçta mahsur kalan
memurlara ulaşmak için sığınmacıları yararak geçti. Etraflarında bir çember oluşturdular ve kalkan
ve kasklarının korumasında, geriye güvenli ana yola geçmek için zorladılar.
Çitler delindiği için, IRT boşluğu tıkamaya çalıştı ama atılan taşlar ve kalkanlarına gelen sopa veya
metal çubuk darbeleri nedeniyle bunu sürdüremedi. G4S 'kronolojisine göre, saat 2200
olduğunda birden fazla delik açıldığı için çitteki boşlukları kapatmak imkansız hale gelmişti.
Chris Manning kendisiyle yapılan görüşmede IRT'nin sadece kişisel koruyucu malzemeleri (kask,
giyim ve kalkanlar) olduğunu vurguladı.
G4S kronolojisi saat 21.51'de Delta yerleşkesindeki sığınmacıların kendilerinin PYG uyrukluların
yerleşkeye girmesinden korktuklarını için korunmak amacıyla olduğunu belirterek, eğreti
silahlarla silahlandıklarının görüldüğünü bildiriyor. Saldırıya uğramadıkları için, Delta yerleşkesi
protestolar ve şiddete hiçbir şekilde katılmadı.
Saat 2200 civarında Mike ve Foxtrot'ta ışıklar yoktu. Sığınmacılar çitleri geçmiş ve Foxtrot'tan
gelen silahlı sığınmacılar Mike yerleşkesine girmişti. Oscar yerleşkesinde, sığınmacılar, bu
İncelemeye ifade edilen bir görüşe göre yangın beklentisiyle, yatak şiltelerini parçalıyordu.
22.18 olduğunda, sığınmacılar IRT bariyerini geçmiş ve Mike yerleşkesinin kontrolünü almışlardı.
IRT Golf (yani, kapı) 7'ye çekildi. 22.37'de, IRT Mike yerleşkesinden dışarı çıkarıldı ve Pugwash da
yeniden bir araya geldi.
G4S Bibby'deki tüm yabancı SSO (güvenlik) personelini Merkez'de göreve geri çağırdı.
Mike'da ışıklar 22.20'de geri geldi. Sonraki yarım saat ya da biraz daha fazlasında Kronolojik Sıra
şöyle devam ediyor:

Mike yerleşkesinden G4S 'IRT üzerine çok sayıda fişek atıldı
48

Foxtrot'daki sığınmacıların Mike'taki kulübelere zorla girerek daha fazla eğreti silah
aradıkları ve yerden çit direklerini söktükleri gözlendi

Mike yerleşkesindeki konaklama ve kantin bölgesinde bulunan sığınmacılar her şeyi
yağmalıyor ve parçalıyordu

Bir muhafız kulübesi ayaklanan sığınmacılar tarafından yıkıldı ve tahrip edildi

IHMS personeli Bibby iskelesine taşınmak ve orada bir acil triyaj merkezi kurmak için
hazırlık yaptı ve

Oscar yerleşkesinde özgürlük tezahüratları yeniden başladı.
Bu arada Acil Kontrol Organizasyonunun iki gruba bölünmesi kararı alındı. G4S ve İşletme Müdür
Yardımcısı Wilson KUVE Merkez'de kalacak AKO'nun geri kalanı Bibby'ye kaydırılacaktı.
Katrina Neuss şöyle açıklıyor:
Muhtemelen saat 10.30 civarında gerçek komuta dairesinden ana giriş kapısı dışında bir minibüs
olan bir seyyar komuta ofisine tahliye edildik. Orada 45 dakika ile bir saat arasında kaldık. Bende
bir telsiz vardı ve neler olduğunu duyabiliyordum. Durum daha da kötüleşti. Ardından Pugwash'ın
dışındaki IHMS'e taşındık.... belki on dakika boyunca orada oturduk.71
22.48'de, G4S olay müdahale ekibi (IRT) PYG seyyar timi Mike yerleşkesi dışında bırakarak, Golf
1'e çekildi. G4S memuru AB ile görüşme kaydı notları:
G4S personelinin Mike yerleşkesinden çekilmesi üzerine, AB yeşil bölge yakınındaki kapıda
toplanan polise konuştu ve onlara IRT ve G4S personelinin çekildiğini söyledi. Bunları şu anlamda
söylemişti: 'Sığınmacılar yol üzerine gelirse, bu durumla başa çıkmak zorunda kalacaksınız.72
Darren Boyd görüşmesinde bulunan G4S'ten Andrew Dewsnap73, (konuşmanın asıl tarafı
olmamasına rağmen) şunları söyledi:
AB seyyar polisin silahlandığını görünce G4S'ün onların silah kullanmasını istemediğini söyledi.
Cevap şu anlamdaydı: 'Tamam ve biz anlıyoruz ki yerleşkeye (Mike) girmiyoruz'.74
Chris Manning de benzer bir anlam çıkardı. Dedi ki:
71
Görüşmenin kaydı, sayfa 1 AB kendi fikrince, Mike'tan çıkarken yaptığı açıklamanın hiç bir zaman olay
için yetkinin resmi olarak devredildiği şeklinde yorumlanamayacağını söyledi. AB ayrıca seyyar timin
herhangi bir şekilde olaya dâhil olması ve kullanacakları taktikler konusunda endişeli olduğunu söyledi
73
Genel Danışman ve Şirket Sekreteri
74
Bakınız Darren Boyd ile görüşmenin kaydı, sayfa 4
72
49
Seyyar polisin Merkez'e girmesi için hiçbir izin verilmedi. Kapılar kilitli olduğundan polisin çitin
üzerinden geçtiğini anlıyorum. G4S polisle irtibat memuru aracılığıyla, 'Silahlarınızı ortadan
kaldırın' diye istekte bulunduk - silahların tanıkları olmuştur. Mesaj bu şekilde iletilmiştir –
‘Yerleşkeye
girmeyin'.
75
O gün polis komutası ile planlama gerçekleşmiştir.
Ancak, MI0580 sayılı G4S Olay Raporu şunları belirtiyor:
Yaklaşık 22.48'de, OB Mike yerleşkesinde kanun ve düzenin yeniden tesis edilme sorumluluğunun
artık Seyyar Time ait olduğunu bildirdi.
Bu raporda, OB, bu Raporda AB olarak geçen Mike yerleşkesindeki IRT'nin lideridir. MI0580 yanlış
bir kayıt olabilir çünkü G4S memuru AB'nin seyyar timin şimdi Mike yerleşkesinde kanun ve
düzeni yeniden tesis etmekten sorumlu olduğunu düşünmektedir ama bu kendisinin ve üst düzey
G4S yöneticilerinin İnceleme için yaptığımız görüşmelerde verdiği bilgilerin tam tersidir.
Bu anda, IHMS Bibby'ye yerleşiyordu ve 2330- 2300 civarında yaralılar gelmeye başladı.
Kronolojik Sıra 23.22'de Mike yerleşkesinin çevresinde ateş edildiğini belirtiyor.
Bayan Neuss şöyle devam etti:
IHMS'nin tahliye edildiğini fark ettim. Tüm personeli ve tüm tercümanları dışarı çıkardılar ve sonra
da silah sesleri duydum. Silah seslerini duyulur duyulmaz aşağı Bibby'ye götürüldük.... Başlangıçta
tak tak şeklindeydi ama ardından daha sık duyulmaya başladı ve biz etrafta durmadık. Derhal
taşındık. Ama Bibby'ye vardığımızda herkes silahların ateşlendiğini biliyordu çünkü Bibby'de onları
duyabiliyordunuz.76
Polisin Mike yerleşkesine ne zaman girdiğine ilişkin kayıt yok ama kronoloji polisin saat 23.27'de
Mike yerleşkesinde görüldüğünü kaydediyor ve bu İnceleme için G4S sunumu Mike yerleşkesinde
bu anda (kronoloji tarafından onaylanmış olarak) şiddet olduğunu kaydediyor.
Kronoloji 23.29'da Foxtrot'tan Mike kapısında bir G4S IRT ile sığınmacıların karşı karşıya kaldığını
belirtiyor. 23.30'da, IRT lideri hemen bitişik alana (yani Mike yerleşkesi) dağılmış olan ulusal IRT
üyelerinin kontrolünü kaybettiğini bildirdi.
Ayrıca 23.30'da, Oscar yerleşkesinden 150 sığınmacı (Oscar ve Delta yerleşkeleri arasındaki)
Route Charlie ortasındaydı ama G4S İdari bölgeye ve Foxtrot'a girmelerini önlemek için derme
çatma bir engel oluşturdu.
75
Görüşmenin kaydı, sayfa 3
76
50
G4S Kronolojik Sıra, Golf 1'de Foxtrot'tan çoklu tahliye gereklilikleri, mevcut personelin asgari
düzeyi ve Golf 1'de tıbbi müdahale koordinasyonu nedeniyle günlük kayıtlarının saat 23.37'de
durduğunu belirtiyor.
Günlük saat 00.35'de artı 200 sığınmacının futbol sahasına tahliye edildiğini belirterek yeniden
başlıyor. Kayıtlar 00.58'de G4S personelinin Mike yerleşkesine yeniden girdiğini ve yaralı
sığınmacılara yardımcı olduğunu belirtiyor.
Merkezin başka bir yerinde, sığınmacılar Foxtrot yerleşkesine girmeye çalışıyordu ve 00.56
itibariyle durum kötüleşiyordu.
Kronolojik Sıralı kayıtların geri kalanı protestoları bitirmek ve Merkez genelinde bir şekilde düzeni
sağlamak biraz daha zaman alsa da sona erdiği 18 Şubat 2014 Salı saat 02.40'da olayların hız
kestiğini kaydediyor.
Ancak, G4S'ün MI0580 sayılı Olay Raporu, polis yerleşkedeki isyanı bastırıp geri çekildikten sonra,
yaklaşık 23.30'da G4S personelinin Mike yerleşkesine nasıl yeniden girdiğini ve yaralıları tahliyeye
başladığını kaydediyor.
Bu rapor, polisin 2330 civarında geri çekildiğini belirtmektedir ama bu kesinlikle doğru bir tahmin
olmayabilir.
MI0580 sayılı Olay Raporu şöyle diyor:
Mike yerleşkesindeki tüm sığınmacılar korkmuş ve şaşkın görünüyordu. G4S personelin
yönetiminde tüm sığınmacılar sorunsuz olarak Mike yerleşkesinin yemekhanesine taşındı. Yaralı
sayısına bağlı olarak yaralıların daha fazla triyaj için Mike yerleşkesinde 2 x IHMS personeli
konuşlandırıldı.... G4S Merkez Müdür Vekili Perera Mike yerleşkesindeki hasarı değerlendirdi ve
tüm sığınmacıları Mike yerleşkesi içindeki rekreasyon alanlarında barındırmayı öneriyor.... Mike
yerleşkesi sığınmacı konaklama alanları, MAI - MA8 binaları, binalara verilen hasar seviyesi
nedeniyle konaklamaya elverişsiz olarak ilan edildi.... Mike yerleşkesindeki tüm sığınmacılar
yerleşke yataklarına alındı. Mike yerleşkesi sığınmacıları 3 x televizyon salonu, internet telefon
odaları, dinlenme alanı ve dinlenme alanında konakladı. Yemek odasında hiçbir sığınmacı
kalmadı.
G4S memurları tarafından sağlanan bilgiler ayrıca Mike, Oscar ve Foxtrot yerleşkesinden
protestolara katılmayan birçok sığınmacıyı doğrudan yaralanmalardan nasıl koruduklarını ve aynı
zamanda şiddetten güvenliğe çekilmelerine nasıl yardım ettiklerinin ayrıntılarını vermektedir.
Birçok durumda, bu sığınmacılar önce Bravo ve Charlie yerleşkelerinde tutuldular ve daha sonra
Merkezin doğu sınırına hemen bitişik Deniz Üssü futbol sahasına götürüldüler.
Sayın Dewsnap bana o personel ile yaptığı tartışmalara dayalı iki çok özel örnek verdi.
51
Bir IRT kargaşadan uzak güvenli bir yere gitmek isteyen sığınmacıların tahliye edilmesine yardımcı
olmak için güney ucundan Foxtrot yerleşkesine girdi.
IRT üç aşamada ilerledi. İlk önce sığınmacılar IRT koruyucu bariyerin arkasından çıktığında tuttuğu
yemekhaneye gitti; emredildiğinde, IRT tekrar tuttuğu P Blok'a ilerledi ve nihayet emir
doğrultusunda çitin yeşil bölgenin sınırında olduğu Foxtrot 1'e yöneldi ve orayı tuttu. Ateş edildiği
için, tim yere yapışarak kendini korudu.
IRT'ye yeşil bölge çit hattının ötesine gitmesi için talimat verilmedi. Ancak, IRT'nin bazı üyeleri bu
noktayı tutmak için talimata aykırı olarak böyle yaptı. Bu, silah seslerini duyduktan ve polis ve PYG
uyrukluların Mike yerleşkesinde görülmesinden sonra olmuş görünüyor.
Polis Mike'a girdikten sonra, bir dizi G4S muhafızı sığınmacıları konaklama bloklarının hemen
önündeki açık voleybol sahasına sürdü ve çevrelerinde bir koruma halkası oluşturdu. Cesurca ve
kendiliğinden hareket ettiler. Bunu yaparken, Mike'taki sığınmacıları koruma çabasıyla kendileri
için büyük bir kişisel risk aldılar. Ardından G4S muhafızları sığınmacıların aralarında güvenli bir
şekilde daha iyi bir koruma sunan yemekhane salonuna hareket edebilmesi için (bir seferde
yaklaşık 20 sığınmacı) iki koruyucu hat oluşturdu. Bu eyleme katılan muhafızlar 15-20 yabancı ve
beş PYG uyrukludan oluşmaktadır.
Sonuçta korunmaları için yemekhaneye Mike yerleşkesinden tahliye edilen 304 sığınmacı vardı
(sayım yapılmıştır). GM Vekili bu noktada sığınmacıları arka kapıdan dışarıya ana yola alarak ve
sonra yaralıları Bibby'nin bitişiğindeki iskelede oluşturulan acil tıp merkezine alarak, acil triyajın
koordinesine yardımcı olarak kontrolü aldı. 77
17 -18 Şubat 2014 tarihindeki olaylar için hiçbir ses ve görüntü kaydı yapılmadı. G4S bunun
sebebini şöyle açıkladı:
•
İlk olarak, kargaşayı kaydetmeye çalışan bir memur saldırıya uğrardı ve
•
İkincisi, bir IRT üyesi, daha yüksek bir öncelik olan koruyucu kalkanı tutarken bir kamera
tutamaz ve kullanamazdı.
Şimdi sığınmacılar tarafından İnceleme'ye sağlanan malzemeyi değerlendirmeye geçiyorum.
Bunu yapmadan önce, şu ön noktaları belirtmekte yarar var:
•
77
15 Şubat 2014 tarihinde Merkezde Toplam 1.340 sığınmacı konaklıyordu
Darren Boyd ile görüşme kaydı, sayfa 4 - 5
52
•
G4S Foxtrot, Mike ve Oscar yerleşkelerinden, bazıları muhtemelen diğer sığınmacılar
tarafından protestoya zorlanmış ve gözdağı verilmiş 100'den fazla sığınmacının 17-18
Şubat 2014'te meydana gelen protestolarda yer aldığını tahmin ediyor
•
Sonuç olarak, sığınmacıların yaklaşık %70-75'i protestolara katılmadı
•
Bazı sığınmacıların kavgacı tutumu en azından kısmen önceki gece yani 16 Şubat 2014'te
Oscar yerleşkesinde sığınmacıların PYG vatandaşları tarafından yaralanmalarına bir
tepkiydi
•
G4S IRT memurları ciddi ve şiddetli saldırılara maruz kaldılar ama onların aldıkları
yaraların şiddetini azaltan koruyucu giysileri vardı
•
16 -18 Şubat 2014 tarihleri arasında IHMS tarafından müdahale edilen ciddi
yaralanmaların tamamına sığınmacılar maruz kalmıştı ve bu yaralar bir dayak, sık sık
şiddetli bir dayak ve Reza Barati örneğinde olduğu gibi ölümcül bir dayak ile sonuçlarıyla
tutarlı idi.
Ayrıca şunu da unutmamak gerekir ki, sığınmacılar sık sık G4S vatandaşlarından söz etmektedir
ama bu ifade sadece muhafızları değil ama hazır yemek servisleri, temizleyiciler veya bahçıvanlar
gibi diğer taşeron PYG ulusal personelini de içerebilir. Sığınmacılar ayrıca Merkezde istihdam
edilen tüm PYG vatandaşlarını (Salvation Army tarafından istihdam edilen vatandaşları dahil) ve
yakında yaşayan Manus halkını kapsayacak şekilde basitçe yereller ve vatandaşlardan söz
etmektedir. Bazı durumlarda, özellikle G4S vatandaşı muhafızlar açısından, sığınmacılar oldukça
kesin kanıya sahiptir çünkü onları Merkezdeki yerleşkelerden tanımaktadırlar. Diğer durumlarda,
bu durum açık değildir ve bu anlaşılabilir bir durumdur. Sonuç olarak, sığınmacılar bu geniş
terimleri kullanırken kastedilenin tam olarak kim olduğunu belirlemek zor olabilir.
Bu soruşturma sırasında, aynı durum ya da olayın farklı taraflara göre oldukça farklı
yorumlanabiliyor olmasından büyük şaşkınlık yaşadım. Örneğin:
 Önceden de belirtildiği gibi, sığınmacılar koşu ayakkabılarını giydiğinde istihbarat
değerlendirmesi sorun yaratmaya hazırlanıyor oldukları yönündeydi, ama onlar saldırıya
uğramaları ve kaçmak zorunda kalmaları halinde kendilerini korumak için hazırlandıklarını
söylediler
 G4S potansiyel mühimmatı yerleşkelerden uzaklaştırmak için taş ve kayaları toplayıp
aldığında, sığınmacılar bunu, saldırıya uğradıkları zaman kendilerini savunmasız
bırakmaya çalışmak olarak görüyordu ve
 İstihbarat değerlendirmesi, sığınmacıların sorun çıkarmak için derme çatma silahlar yaptığı
şeklindeyken, sığınmacıların bunları saldırıya uğrarlarsa veya uğradıklarında bir tür
koruma olarak görüyordu.
53
İnceleme tarafından yapılan iki saatlik görüşmenin bir saatine katılan Bay T1 olarak adlandırdığım
sığınmacı. Kargaşanın olduğu o gece Mike yerleşkesindeki sığınmacıların neden Foxtrot
yerleşkesine zorla girmeye çalıştıklarını açıkladı:
... çocuklar yerlilerin kendilerine saldıracağını anladı -Foxtrot'tan çocuklar ve Mike yerleşkesinden
çocuklar - aradaki çiti geçmeye çalıştılar, çünkü biliyorsunuz, Foxtrot'la Mike yerleşkeleri arasında
bir çit var... aradaki çiti kırmaya çalıştılar... yerlilerin saldırısı karşısında daha fazla sayıda bir
arada olmak, kendilerini daha iyi korumak için Mike yerleşkesine gitmeye çalıştılar.
Sığınmacıların bildirdiğine göre, PYG seyyar timi Mike yerleşkesine girdiğinde, birkaç yabancı G4S
muhafızı yanı sıra sayısı bilinmeyen PYG vatandaşı da onlarla birlikte geldi.
Sığınmacılar ile görüşmelerimim boyutunu daha önce açıklamıştım. Bu istişarelerin tamamında,
anlattıkları birbiriyle tutarlı olmuştur. Özet olarak şunları söylediler:
 Sığınmacılar, kargaşaya katılmış olsun ya da olmasın, PYG polisi, vatandaşları ve birkaç
yabancı tarafından dövüldü (ama açıkça sığınmacılar tarafından belirlenen, sadece bir
yabancı --------------- G4S muhafızı olan ----------)
 Bazıları kendi yatak odalarında, yatağın altında bile saklandığını ama davetsiz misafirlerin
gelip kendilerini yatağın altından dışarı sürüklediklerini ve dövdüklerini söylüyordu
 Odalarında saldırıya uğrayan sığınmacılardan şanslı olan bazıları, ellerinde varsa, sigara Merkez'in para birimi - vererek dayaktan dokunulmazlık satın almayı başardı
 Davetsiz misafirler yatak odalarını terk ettiklerinde, orada kalanlara ait kişisel eşyaları da
yanlarında götürdüler
 Sığınmacılardan bazıları bu saldırılar hakkında resmi şikayette bulundu ama hiçbir şey
yapılmadı
 Birçoğu yeni saldırıların korkusu içinde yaşıyor ve bu korku uyumalarına engel oluyor ve
 Bazı durumlarda, özellikle kargaşa ve silah sesleri, önceki travmayı canlandırmış ve travma
sonrası stres bozukluğuna katkıda bulunmuştur. Bu bağlamda, 16-18 Şubat 2014
sonrasında IHMS'nin TSSB yakınması olan hastalarda artış ile başa çıkmak için ilave dokuz
hekim koymasını önemli buluyorum.
Aşağıda İnceleme'ye verilen bilgilerden birkaç örneği aldım ama yerleşkenin topluluk liderleri ile
yaptığım dört soru cevap oturumu, belirli sığınmacılarla yaptığım görüşmelerin dökümleri, 270
artı geri bildirim formu, IHMS'nin tıbbi personel tarafından müdahale edilen yararlıların niteliği ile
54
ilgili kayıtları ve Reza Barati'ye yapılan saldırının görgü tanığı anlatımı sığınmacıların anlattıklarını
desteklemektedir.
----------------------------------------------; Mike yerleşkesi) İncelemeye aşağıdaki bilgileri içeren bir geri
bildirim formu verdi:
Ancak, o gece, G4S kuvvetleri ile siyah muhafız üniformalı insanlar ve Manus halkından insanlar
odama daldılar. Onlara birçok defa hasta olduğumu ve ciddi bedensel sorunlar yaşadığımı
söylesem de, umursamadılar ve bana sürekli hakaret ettiler. Daha sonra, kafamın kırılmasıyla, sol
gözünde bir kan pıhtısı, gözlerimin altında morluk, sağ kolumda yırtık ve hasar ve sol omzumda
ciddi hasar ile sonuçlanan çok ağır şekilde dayak attılar.... Ayrıca MP4 çalarımı ve güneş
gözlüğümü ve diğer bazı şeyleri çaldılar.
----------------------------------------------; Mike yerleşkesi) şöyle dedi:
G4S şirketinin yerli muhafızları büyük taşlarla ve birkaç kez çubuklarla vurarak odamın pencere
camlarını kırdılar ve su borusu ile yüzüme ve başıma vurdular.... yerel yöneticiler de dolabımdan
eşyalarımı (hoparlör, iPod, MP3 çalar, iki flash bellek, üç RAM vb) çaldılar.
Onlara isyanla ilgim olmadığını söyledim... beni dinlemediler ve 8 kadar muhafız beni öldüresiye
dövdüler... ve üzerimde ve sırtımda 3 sandalye kırdılar ve ellerindeki borularla sırtıma vurdular...
bana küfrettiler ve 'Orospu çocuğu, özgürlük istiyorsun. Al sana özgürlük, orospu çocuğu '' gibi
kötü sözlerle bana hakaret ettiler. Ayrıca polis de onlarla birlikteydi... Avustralyalı muhafız
seyrediyordu ve en azından beni bırakmaları için bile çaba sarf etmediler...
17
Şubat
gecesi
dövüldüm
ve
pek
çok
eşyam
çalındı.
Bu nedenle, birkaç kez şikayet yazdım ve PYG Polisi şikayetinizi işleme koyacak şeklinde cevap
aldım. Olay gecesi Polis ve G4S tarafından yaralandım ve tüm eşyalarım çalındı. Bu olaylardan kim
sorumlu? Kimse maruz kaldığım dayak, fiziksel yaralanmalar ve travmalar için cevap vermiyor.
----------------------------------------------; Foxtrot yerleşkesi) şöyle dedi:
... G4S ve PYG Polisi yerleşkesine saldırdığında ve koridor girip aniden odanın kapısını açtığında,
odamda yatakta oturuyordum... ve ateş açtı (mermi) başımın üstünden geçti ve beni odadan
çekip çıkardı ve beni dövmeye ve yumruklamaya başladı ve kapının kasasına sarılı ellerime silahın
kabzası ile vurmaya başladı...
Delta yerleşkesinden bir sığınmacı iki saatlik soru-cevap oturumunda şöyle dedi (ama bu sözlerin
kulaktan dolma olduğunu unutmayalım):
55
Mike yerleşkesinde 10 paket sigara verenleri dövmediler. Çünkü orada, sigara bir çek defteri
gibidir. Bir sigara... sadece bu. Onlara sigara verirseniz size hiçbir şey demezler. Bu kendimizi
saydırmak için elimizdeki tek şey ve 1 paket, 2 paket, 3 paket. Mike'ta 5 veya 6 paketten daha
fazla verenleri dövmediler.
Mike yerleşkesinden imzalı ama kimliği tanımlanamayan ifadede şöyle denildi:
... Polis, yerli halk, G4S odalara gitti ve onları korkutmak için camları kırdı ve hayatlarını
kurtarmak için sigara istedi... ve bizim sürüyle eşyamızı çaldılar: Kulaklık, G-Shock saat, iPod...
ayakkabılarım...
Mike yerleşkesinden Bay T1 İncelemeye şunları söyledi:
Ancak halk arka çitte duruyordu. Onlar (yerli halk) kendi (sığınmacıların) odalarına gitti ve bazı
kilitleri ve odaların pencerelerini kırdılar ve hayatlarını kurtarmak için sigara istediler ya da
sürüyle eşyamızı çaldılar. Kendim, kulaklığımı kaybettim, MP3 çalarımı kaybettim, iPod'umu
kaybettim, saatimi ve ayakkabılarımı kaybettim.
Diğer birçok benzer ifade, sığınmacıların İncelemeye verdiği geribildirim formlarında bulunabilir.
IHMS'nin Canberra'daki Ulusal Ofisteki bakanlık memurları için hazırlanan Manus Adası
Güncellemesi, 0330,18 Şubat 2014, şunları bildiriyordu:
Sağlık ekibi Bibby Progress'in karşısında ikincil bir toplu kaza sahası oluşturdu ve orada yaralıları
inceledi ve sınıflandırdı. Eldeki rakamlar 77 hasta gördüğümüzü göstermektedir. Bunlardan, 40'ı
kaldıkları yerlere taburcu edilmiştir.
Kalan 37 kişiden 22'sinin küçük yaraları vardı, 13'ü ciddi yaralıydı, birinin durumu kritikti ve biri
Sidney yerel saatiyle 04.00'de öldü.... Ciddi yaralanmalar arasında bilinç kaybı ile birlikte açık ve
kapalı kafa yaralanmaları ve kalçada bir kurşun yarası da bulunuyordu. Bunlardan dokuzu CT
taraması ve muhtemel başka nöroşirürji incelemesi gerektiriyordu. Kritik hasar bilinç kaybı ile
birlikte muhtemel bir bazal kafatası kırığıdır.
Salvation Army Sözleşmeli Müdürü ile görüşme kaydı:
Salı günü Merkez'de atmosfer çok dingin, neredeyse ürkütücüydü. TSA o gün yerleşkelara gitmedi
ama silah seslerinin 'sığınmacıları ölümüne korkuttuğu' yorumunu yaptı.
18 Şubat 2014 tarihinde Merkez'de hastalarla konuşan İşkence ve Travma Mağdurları Yardım ve
Rehabilitasyon Hizmetleri'nin iki çalışanı ile bir araya geldim. Mike yerleşkesinde:
56
... tüm erkeklerin şok geçirmiş halde ve sersemlemiş ve şaşkın vaziyette kendi odalarından dışarıya
baktığı bir savaş bölgesini andıran bir sahne gördüler... STTARS hastaları ve diğerleri hem fiziksel
yaralanmalar (kırık burun, şiddetli morarma, kesikler, çıkık diz ve eller, kafa yaralanmaları) hem
de duygusal sıkıntılara destek aramak için her ikisine de yaklaştı.... Adamlar güvenlikleri
konusunda korku, G4S ve PYG yerel halkı/G4S ve polise karşı ve Avustralya Hükumetine karşı öfke
ve destek ve kısa sürede aileleriyle iletişim kurma ihtiyacını dile getirdi.
Son olarak, 16 Mart 2014 tarihinde Mike yerleşkesinden topluluk liderleri ile yaptığım iki saatlik
oturumdan sonra, beni, binaların hem dışında hem de içindeki mermi delikleri veya işaretlerini
göstermek için yerleşkelerini ziyaret etmeye davet etti. Ben de öğleden sonra 4:30'da öyle
yaptım.
Bay T1 benim asıl rehberim oldu ve gördüklerim şunlardır.
İlk olarak Mike yerleşkeının açık alanlarındaki binaların duvarlarındaki kurşun delikleri
gösterilmiştir. Pugwash üzerindeki yerleşkenin ana kapısı yakınında:

Yerleşkeye girer girmez hemen sağdaki binanın duvarında kurşun delikleri

Açık rekreasyon alanının çatı cephesinde bir mermi deliği ve

Yerleşkeye girer girmez hemen soldaki binanın duvarında kurşun delikleri
Binaların duvarlarındaki mermi delikleri orta boylu bir adam için yaklaşık göğüs hizasında idi.
Yerleşkenin arka kuzey batı köşesinde, yani MA 1 ve MA 2 adı verilen konaklama bloklarının
arkasında, bina yapısında, biri de merdiveni destekleyen bir çelik kirişe saplanmış olan kurşun
delikleri vardı. Bir mermi deliği göğüs hizasındaydı ve başkası yerden yaklaşık bir metrenin
yaklaşık üçte ikisi yükseklikteydi.
Bu dış muayeneden sonra, üst kata (MA 2) alındım ve daha fazla kurşun delikleri gösterildi. Bir
yatak odasındaki delikler bir merminin, pencere pervazının alt solundan (alttakinin üstünde ve üst
ranzanın altında) binaya girdiğini ve yukarıya doğru yatay bir çizgi üzerinde odada yoluna devam
ettiğini ve odanın diğer (kuzey) tarafındaki üst ranzanın üstünden duvardan çıktığını gösteriyordu.
Sonra bitişik yatak odasına götürüldüm ve merminin o odanın tavanına gömülü olduğu yeri
gördüm.
Bu ilk iki odanın sakinlerinden biri, olaylar sırasında o pencerenin yanında - tam da merminin
yolunda - olduğunu ve dışarıda neler olup bittiğine baktığını söyledi. O hâlâ orada daha uzun süre
kalmış olsaydı, vurulmuş olabileceği olasılığı ile sarsılmış durumdaydı.
57
MA 1 ve MA 2'deki yatak odaları ve yatak odalarından dışarı açılan kapılar arasında, metal ızgara
geçit yolu vardı. Alt seviyede (MA 1), yerleşkenin arkadan geçiş yolu boyunca duvarlarda, ateş
edilen merminin yol açtığı işaretleri olduğu söylenen bir dizi iz gösterildi.
Özellikle zemin katta bir odaya götürüldüm. Odanın kapısının polis yerleşkeye girdikten sonra açık
olduğu ve bir noktada dik açıyla geçidin içine uzandığı söylendi. Rehberim - bir av tüfeği
saçmalarının izleri olduğu söylenen ve görünen - kapının üstündeki kaba hat boyunca üç ve
aşağıda diz seviyesinde iki göçüğü işaret etti.
8. BÖLÜM REZA BARATI'NİN ÖLÜMÜ VE DİĞER AĞIR YARALANMALAR
Şubat 2014'ün 16. ila 18. günleri arasında kalan dönemde, IHMS'de (Uluslararası Sağlık ve Tıp
Hizmetleri) en az 69 kişi tedavi edildi. Hafif şekilde yaralanan başkalarının da olduğu şüphesiz
olmakla beraber bu kişiler tıbbi müdahalede talebinde bulunmadılar. Yaralı oldukları bildirilen
bazı sığınmacılar çeşitli şahsi kaygılar nedeniyle IHMS kliniğine gitmemeyi tercih ettiler.
Soruşturulmakta olan olayları takip eden günlerde, bilhassa travma sonrası stres bozukluğu
(TSSB) nedeniyle başka kimseler de tedavi görmek için başvurdular. Manus Merkezinde
görüşülen kıdemli IHMS personeli, TSSB'den mustarip hastalarla başa çıkabilmek için 18 Şubat
2014'ten hemen sonra 9 adet psikiyatrist eklendiğini söyledi.
Daha fazla uzmanlık gerektiren tıbbi tedavi için sekiz hasta Port Moresby'ye, bir hasta ise
Avustralya'ya gönderildi.
Bunlara ek olarak, İnceleme için geribildirim formu vermiş olan sığınmacıların birçoğu uyumada
zorluk çektiklerini, kabus gördüklerini ve güvenliklerinden, başka bir saldırı olmasından
korktuklarını söylediler. Bazı hastalarda bu anksiyete öyle bir seviyeye ulaşmış durumda ki artık
geceleri değil sadece gündüzleri uyuyabildiklerini bildirdiler.
Yaralıların büyük bir bölümü ve ağır yaralıların tümü sığınmacılardı. Aralarındaki en
ağır dört vaka şunlardı:

Yaralanma neticesinde ölen Reza Barati (Tekne numarası FRT067)

Sağ gözünü kaybeden [Sansürlenmiş]

Kalçasından vurulan [Sansürlenmiş] ve
58

Boğazı kesilen Bay T2.
Bay T2'nin yaralanmasına ilişkin detaylar bu Raporun 6. Bölümünde verilmiş bulunmaktadır. Diğer
yaralanmaları çevreleyen koşullar aşağıda belirtilmiştir.
8.1 Reza Barati
Bay Barati, Mike yerleşkesinde yaşayan İranlı genç bir erkekti. Yaklaşık iki metre boyundaydı ve o
topluluktaki en göze çarpan sığınmacılarda biriydi. Mike'tan arkadaşları bana kendisinin son derece
nazik bir insan olduğunu söylediler.
17 Şubat 2014 gecesi yaşanan kargaşada, Bay Barati birkaç kişi tarafından saldırıya uğradı ve Bay
T3 olarak adlandıracağım [Sansürlenmiş] bu saldırıya tanık oldu. Bay T3, kendisinin ve Bay
Barati'nin Endonezya'dan aynı gemiyle geldiklerini ve arkadaş olduklarını söyledi.
Bay T3 ben kendisiyle görüştüğüm sırada Papua Yeni Gine (PYG) polisiyle saldırı hakkında
konuşmamıştı çünkü bana şöyle dedi:
“Kendimi güvende hissetmiyorum. Beni öldürmek istediklerini düşünüyorum.”78
Bay T3 daha önceden ancak Avustralyalı avukatı (PYG'de avukatlık yapmamaktadır) kendisine eşlik
ettiği takdirde polise ifade vereceğini bildirmişti ancak Bakanlık, bu amaçla Manus'a gelmesi için
ödeme yapmayı reddetti.79
Yine de, Bay T3 kaydedilen bir görüşmede benimle açıkça konuştu. Bana verdiği bilgiler aşağıdaki
şekildedir.
Konut bloku MA 6'da yaşıyor. Odası üst seviyede ve yerleşkenin merkezi bölgesine bakan odalar
arasındaki geçidi boylu boyunca görebiliyor. Binaların dışında birinci katta sahanlığı olan metal bir
merdiven var. Bu olaylar patlak verdiğinde, Bay T3 odasının açık kapısından izliyordu.
O sırada, odada kendisiyle beraber başka tanıklar da vardı. Bay T3, görüşme sırasında bana verdiği
el yazısı notla bu tanıklardan üçünün kimliğini açıkladı: [Sansürlenmiş].
78
Görüşme metni, Sayfa 19, satır 16
Bunu müteakip, Departman, Port Moresby'de avukatlık yapan Avustralyalı bir avukatın Manus'a gelerek 14 Nisan
2014'te başlayan hafta Bay Barati'nin ölümü hakkında Bay T3 ve 10 başka mülteci ile yapılacak görüşmelere katılmasını
finanse etti. mülteciler polis görüşmelerinde kaygılanacak bir şey olmadığını gördüklerinde, 18 mülteci daha avukat
istemeden görüşmeye geldi.
79
59
Tanıklardan [Sansürlenmiş]'in, bu İnceleme için verdiği geribildirim formunda aşağıdaki beyanda
bulunan [Sansürlenmiş] olduğu düşünülüyor:
Odamın penceresinden arkadaşımın öldürülmesini gördüm. Nasıl vahşice öldürüldüğünü
gördüm. O geceden beri akli durumum da iyi değil. Uyuyamıyorum, her zaman stresliyim,
kabuslar görüyorum, hep korkuyorum.
[Sansürlenmiş], geribildirim formunda şunları söyledi:
... oda arkadaşımın öldürülmesini gördüğüm için psikolojik acı çekiyorum.
İncelemeye ayrıca [Sansürlenmiş] tarafından bir geribildirim formu verildi. Kendisi şunları dile getirdi:
Reza Barati'nin önümde öldürüldüğünü gördüm. 'MOBO Mangası' (MOBO Squad) ve G4S
arkadaşımızın kafasına taş ve sopalarla vurdular, biz ise onu kurtaramadık.
Bay T3, isyan çıktığında Bay Barati'nin ilk başta internet odasında olduğunu, Mike yerleşkesinde
silahlar ateşlendikten sonra ise Reza Barati'nin odasına gitmek üzere merdivenlerden çıktığını
gördüğünü söylüyor. Bay Barati, Salvation Army ile çalışan ve kendisi tarafından [Sansürlenmiş]
olarak bilinen bir PYG vatandaşı tarafından takip ediliyordu.
[Sansürlenmiş]'in kimliği [Sansürlenmiş] olarak belirlendi ve Salvation Army kendisini çalıştırdıklarını
teyit etti. Merkezi ziyaret ettiğimde, ana giriş kapısının dışında, Bibby'ye giden minibüsün kalktığı
durakta [Sansürlenmiş]'i gösteren bir ilan vardı. İlanda, hiçbir koşul altında bu adamın Merkeze
girmesine izin verilmemesi gerektiği yazıyordu.
Bay T3 şöyle devam etti:
Evet, ta kendisi; o (Bay Barati) üst kata çıkmaya çalışırken, bu adam kafasına iki kere çok
uzun bir sopayla vurdu ve odanın kapısında, merdivenlerden çıkmaya çalışırken daha da
aşağıya düştü. Aşağı düştüğünde, 10'dan fazla görevli memur kendisinin yanından geçti ve
hepsi gelip kafasına tekme attılar. Bu memurların yüzlerinden tanıyorum. O gece çalışan bu
memurların yüzleri varsa hepsini tanıyabilirim; aralarında PYG yöre halkı, PYG güvenlik
görevlileri ve Avustralyalı insanlar vardı. Hepsini tanıyorum. Sonra, en sonunda, (Bay Barati)
aşağıdayken, tüm o memurlar, isyan donanımları vardı... ve dışarıdan gelen yöre halkı,
çünkü bize kim saldırdıysa arka duvardan, Mike'ın arka duvarından gelerek saldırdı. Çitleri
kırdılar, çitin üstünden atladılar ve gelip bize saldırdılar, güvenlik görevlileri de önden
saldırdı. (Bay Barati) düştüğünde, oradan geçen tüm güvenlik görevlileri kafasını
tekmelediler, sonuncusuysa, PYG yöre halkından birisi [Sansürlenmiş], adam [Sansürlenmiş],
kafasına kocaman bir taşla vurdu.80
80
Görüşme nüshası, sayfa 3, satır 6 -18
60
Bay Barati'nin merdivenlerin tepesinden Mike yerleşkesindeki merkezi açık alana nasıl geri geldiği
net değil.
Bununla beraber, G4S İşletme Müdürlerinden Dinesh Perera olaya bu noktada dahil oldu. Kendisi
görüşmesinden alınan bu kayıtta neler yaptığını açıklıyor:
Bay Perera ve bir başka G4S görevli memuru, 23.26'da silah seslerini duyduklarında Foxtrot
yerleşkesinin ana giriş kapısındaydılar. Ana yol boyunca uzanan Mike yerleşkesine geri
döndüler ve ana giriş kapsının sol tarafındaki çitlerin kırılmış olduğunu gördüler.
Yerleşkenin dışında birtakım yaralı sığınmacılar vardı. Kötü şekilde yaralanmış gibi görünen
bir çiftin durumu inceleyip kendilerini IHMS'ye gönderdiler.
Daha sonra giriş kapısını açıp Mike'a gittiler. Sığınmacılar konutların dışında, yemek
salonunun çevresinde, yerde oturuyorlardı.
Reza Barati, yemek salonunun yakınında, yerdeki bir battaniyenin üzerinde yatıyordu. İlk
yardım ehliyeti olan Bay Perera, Reza Barati'nin nabzını kontrol etti, yüzünü tokatladı ve
adını seslendi ama bir karşılık alamadı. Bay Barati'yi bir IRT koruyucu kalkanın üzerine
yerleştirip yerleşkenin dışında bulunan bir hizmet aracıyla doğrudan IHMS'ye gönderdiler.
81
Bay Barati Bibby'nin yanındaki rıhtımda bulunan acil durum triyaj merkezine vardığında, önceki
gece Bay T2’yi tedavi etmiş olan aynı IHMS sağlık personeli tarafından muayene ve tedavi edildi.
Sağlık memurunun görüşme kaydında Bay Barati hakkındaki şu bilgiler yer almaktadır:
Triyaj merkezinde Bay Barati'nin tedavisiyle aralıklı olarak yardımcı oldu. Bay Barati,
getirildiği sırada yaşıyordu ancak sağlık personeli kendisinin nasıl yaralandığını
gördüğünde yaşamayacağını anlamıştı..
Bay Barati'nin kafatasının sol tarafında bir çatlak vardı ve kafası parçalanmıştı... Yüzündeki
yaralar ve göçükler, (sadece kafatasına olan darbe değil) çok şiddetli dövüldüğünü
gösteriyordu.
Tedaviyi yapan doktorun görüşme kaydında aşağıdaki gözlemler eklenmektedir:
Bay Barati rıhtımdaki acil durum triyaj merkezine getirildiğinde, doktor, nefes aldığını,
kalbinin çarptığını ve kan basıncının iyi olduğunu gözlemledi.
81
Görüşme kaydı, sayfa 2 - 3
61
Bununla beraber, gözbebekleri sabitti, büyümüştü ve ışığa tepki vermiyordu; bu, beyinde çok
yüksek basınç olduğunu ve feci bir kafatası yaralanması gerçekleştiğini gösteren çok kötü bir
işaretti. Kafatasında açık bir kırık vardı...
Hastanın kafatasının arkası, harici olarak yerin üstüne kanıyordu ve sağlık personeli bu
kanamayı durdurdu.
Hastanın nefes alabilmesi için hava yollarının açık kaldığından emin olmak üzere bir hemşire
hastanın yanında kaldı zira beyindeki basınç nefes almasını fiilen durdurabilirdi. Doktor ilk
olarak intübe etmek amacıyla hastanın ağzından bir tüp soktu. Bunu yaparken burnun ve
boğazın arka tarafında iç kanama vardı ve bu doktorun görüşünü tamamen kapatıyordu; bu
nedenle, doktorun prosedürü kör bir şekilde gerçekleştirmesi gerekti. Bu girişim başarısız
olduğunda, doktor hastanın hava yolunu emniyet altına almak üzere boğazından bir boru
geçirmek için boğazda bir kesik açma kararı aldı. Bu işlem başarıyla gerçekleştirildi ve Bay
Barati'nin durumu prosedür boyunca stabil kaldı.
Bay Barati, başka bir IHMS doktorunun ve bir hemşirenin eşliğinde ambülansla hastaneye
götürüldü. Ambülansta, hastanın kalp atışı dakikada 80'den, 60'a ve sonra 40'a düşerek
hastanın kalp krizinden ölmesine neden oldu; tedaviyi yapan doktor, bunun ağır beyin
yaralanmasının sonucunda meydana gelen intrakranyal basınç artışına klasik bir sekonder
tepki olduğunu söyledi.
Tedaviyi yapan doktorun görüşüne göre, Bay Barati, mesela Sidney'de olmuş ve o şehirdeki
en iyi tıbbi müdahaleyi görmüş olsaydı dahi bu yaralanma neticesinde hayatta kalamazdı.
8.2 Sağ gözünü kaybeden sığınmacı
Uzmanlar tarafından tıbbi müdahalede bulunulması için Manus Merkezi'nden götürüldüğü için
PYG'de gözünü kaybeden adamla görüşemedim.
İnceleme için elimizde bulunan tek bilgi, kendisinin 17 - 18 Şubat 2014 gecesi meydana gelen
yaralanmalarının kapsamıyla ilgili.
Bu adam IHMS'nin acil durum triyaj merkezine geldiğinde, kendisine Bay Barati'ye bakan
pratisyen hekimler yardımcı oldu.
Sağlık memurunun görüşme notlarında şunlar belirtiliyor:
Sağ gözünü kaybeden adam tıbbi müdahale için triyaj merkezine getirildi. Sadece
gözlemleyerek mağdurun bir sopayla veya demir bir çubukla dövülmüşe benzediğini söyledi.
Mağdurun yüzü inanılmaz derecede şişmiş, kırmızı ve kanlıydı.
62
Tedaviyi yapan doktorun görüşme kaydında aşağıdaki gözlemler eklenmektedir:
Mağdur getirildiğinde, doktor hastanın yüzünün sağ tarafının aşırı derecede şişmiş,
derisinin davul gibi gerilmiş olduğunu, mor ve siyah çürükleri olduğunu gözlemledi.
Sağ gözü şişme nedeniyle kapanmıştı. Hasta çok acı çekiyordu ve büyük stres altındaydı.
Muayenede, doktor adamın gözünden ziyade ciddi bir beyin hasarı olmasından
kaygılanıyordu.
Doktor, hastanın acı seviyesinin, optik siniri ezip söz konusu gözde görüş kaybına yol
açabilecek olan bir retro orbital hematom geçirmiş olduğunu gösterebileceğinden
kaygılanıyordu. Öyleyse, doktorun basıncı gidermek için gözün yanındaki kantusta bir
yarık açması gerekecekti.
Doktor gözü zorla açtığında akan kan ve pigmentli madde, hastada global yırtılma olduğunu
gösteriyordu... Bunun anlamı, yanal yarık açmanın artık klinik öncelik taşımadığıydı.
Hastanın acısını tedavi ettiler ve hasta Lorengau'daki hastaneye gönderildi. Tedaviyi yapan
doktor da hastayla birlikte gitti.
Doktor, yaralanmalara keskin olmayan bir nesneyle gerçekleştirilen şiddetli bir dayağın
yol açmış olduğunun net olduğunu söyledi.
8.3 Kalçasından vurulan sığınmacı
Gezici Polis mangası Mike yerleşkesine girip ateş etmeye başladığında, [Sansürlenmiş] kalçasından
vuruldu. Manus Merkezi'ni ziyaret ettiğimde [Sansürlenmiş] hala Port Moresby'de tedavi görmekteydi,
bu nedenle kendisiyle görüşmedim.
Bununla beraber, elimizde bulunan bilgiler ışığında, görünüşe göre bu yaralanmanın nasıl
gerçekleştiğini kimse görmemişti ancak bazı sığınmacıler yaralandığının farkına vardıklarında
kendisine nasıl yardımcı olduklarını bildirdiler.
IHMS sağlık memuru bana şunları söyledi:
Vurulan adam triyaj merkezine taşındığında, kendisine yardım etmekte olan adamlar
'Silahla vuruldu! Silahla vuruldu!" diye bağırıyorlardı.
IHMS hemen yaranın hayati tehlike oluşturmadığını tespit ettiler, temel tedavileri
uyguladılar ve hastayı hastaneye sevk ettiler.
Tedaviyi yapan Doktor [Sansürlenmiş] hakkında aşağıdaki gözlemleri gerçekleştirdi:
63
Bu adamı rıhtımdaki triyaj merkezine getiren G4S güvenlik görevlileri içeri girerken 'Kurşun
yarası!" diye bağırıyorlardı. Hasta acı çekiyordu fakat acısı aşırı değildi. Hasta kendisine ne
olduğunun tam olarak farkında değildi ama muayene sonucu sağ üst kalçasında 2
santimetrelik görünür bir delik olduğu görüldü. Kendisi bir süre gözetim altında tutuldu ve iç
kanama olmadığı görüldü. Sağlık personeli hastaya serum taktı, intravenöz sıvı verdi ve
kendisini yatırarak üstüne battaniye örttü. Hastaya önce bir hemşire refakat etti, klinik
olarak stabil olduğu netleşince ise bir Salvation Army çalışanı bu görevi devraldı.
Daha sonra, doktor bu hastayla ve gözünü kaybeden adamla birlikte Lorengau hastanesine
gitti. Kullandıkları araç, arka kabinin her iki tarafı boyunca maksimum beş kadar insan
alabilen dört tekerlekten çekişli bir araçtı. Hastanın durumu çok stabildi ve hasta yaklaşık bir
saat süren yolculuk boyunca ağrı ve acı şikayetinde bulunmadı.
Lorengau'da çekilen röntgen, adamın leğen kemiğinde metal parçacıklarının varlığını doğruladı.
Klinik olarak, o sırada herhangi bir önemli organın veya kan damarının zarar görmemiş olduğu
anlaşıldı, çok şanslıydı.
Daha sonra, hasta daha kapsamlı tıbbi müdahale için Port Moresby'ye nakledildi.
Port Moresby'de gerçekleştirilen birkaç prosedür sonrasında, kurşunun [Sansürlenmiş]'in leğen
kemiğinde bırakılmasına karar verildi zira herhangi bir rahatsızlığa yol açmıyordu, uzun vadede bir
sağlık sorunu tehlikesi yoktu ve kurşunun çıkarılmaya çalışılması birtakım tıbbi güçlükler içeriyordu.
[Sansürlenmiş]'in doğrudan (kazara veya kasıtlı olarak) mı yoksa seken kurşunla mı vurulduğu
şüpheliydi. İnceleme için [Sansürlenmiş]'in röntgenlerinin birer kopyası alındı ve Avustralya Federal
Polisi'nin (AFP) bu tipte en başarılı incelemelerin kurşun vücuttan çıkarılmış olduğunda yapıldığını
belirtmiş olmasına karşın bu kopyalar AFP'deki adli tıp uzmanlarına gönderildi.
AFP, İnceleme için, 3 Nisan 2014'te Adli Tıp Ateşli Silah ve Alet İşaret İnceleme Uzmanının aşağıdaki
tavsiyesini sundu:
Röntgen görüntüleri uzakta ve büyütüldüğünde çok pürüzlü çıkıyor.
Görüntülerin kalitesi ve çekildikleri açılar nedeniyle, bu merminin vücuda girmeden önce bir
yüzeyden sekip sekmediği konusunda herhangi bir görüş bildiremiyorum.
64
8.4 Diğer saldırılar
Bu Raporda daha önce de belirtildiği gibi, İnceleme için Bakanlıkın çeşitli dillerden
İngilizceye çevirdiği 270 geribildirim formu sunuldu.
İncelemede, sığınmacılardan alınan tüm geribildirim formlarının bir listesi derlenmiştir ve
bu listede aşağıdakiler işaretlenmiştir:
*
Ceza gerektiren suça veya suçlara maruz kalmış olan sığınmacılerin suçlamalarını içeren
tüm geribildirim formları,

Diğer sığınmacılara karşı işlenen ceza gerektiren suçlara tanık olduklarına dair sığınmacı
beyanlarını içeren tüm geribildirim formları.
Bilhassa, listede gurbetçi bir G4S güvenlik görevlisi olan [Sansürlenmiş]'e karşı yapılmış olan
birtakım saldırı suçlamaları bulunmaktadır.
İşaretlenen tüm bu geribildirim formlarından ve ilgili diğer materyallerden oluşan bir klasör, 7
Mayıs 2014 tarihinde Port Moresby'de Papua Yeni Gine Kraliyet Polis Teşkilatı'na teslim
edilmiştir.82
9. G4S'İN GÖRÜŞ BEYANI
G4S, İnceleme için 16 Nisan 2014 tarihinde G4S'in görüşüne göre olayın temel nedenleri ve
17 Şubat'taki sonuçlarına ilişkin kapsamlı bir liste içeren uzun bir görüş beyanında
bulundu.83 Bunlar:
82
83

sığınmacıları Avustralya'ya yeniden yerleştirilmeleri fırsatını ortadan kaldıran politika
değişikliği ve 16 Şubat 2014 tarihli toplantıda bu politikanın etkilerinin sığınmacılara
aktarılış şekli

sığınmacıların alabilecekleri durumlarına ilişkin bilgiler üstündeki sınırlamalar

sığınmacıların sığınmacılik durumu tespitlerinin işlenmesindeki gecikmeler
Bkz. Tavsiye 1
Bkz. Görüş Beyanı, sayfa 7 ve 8, daha ayrıntılı bilgi için sayfa 25 - 37
65

Yeni sığınmacıların gelmesiyle çok sayıda bekar yetişkin erkeğin ve sınırlı imkanların
bulunduğu Merkez'deki fiziksel ortam

sığınmacılar zor kullandıkları bir durumla başka çıkılması için yetersiz güvenlik altyapısı;
amacına uygun olmayan çitler, su, elektrik ve kanalizasyon gibi stratejik lojistik kaynakların
düzenlemelerinde zafiyet, yetersiz erişim kontrolü altyapısı, CCTV olmaması ve güvenilmez
aydınlatma

G4S'in, kıyı Avustralya'daki göç alıkoyma/gözaltı tesislerindeki pozisyonun aksine,
sığınmacılerin derme çatma silah ve mermileri biriktirmemelerini sağlamak için arama
yetkisi kullanmak veya güç kullanmak için yasal yetkilerinin olmaması

G4S'in gezici polis mangası üzerinde herhangi bir yetkisi yoktu. G4S gezici polis mangası
tarafından ateşli silahların kullanılmasıyla ilgili kaygılarını belirtmişti, 17 Şubat gecesi polisin
Mike Yerleşkesini çevreleyen çitleri aşıp yerleşkeye girmek için gerçekleştirdiği eylemler
beklenmedik ve öngörülemezdi, G4S'in ise polisin bu olayları körüklemesini önlemek için
herhangi bir imkanı veya yetkisi yoktu,

Altyapı sınırlamalarının azaltılması için uzman personelin gerektiği bir ortamda G4S'in
sözleşme gereği, tercihen yerel ticari işletmeler aracılığıyla olmak suretiyle en az %50 yerel
Manus personeli çalıştırması gerekliliği. Taşeron güvenlik personelinin sıradan ayrılıp polisle
beraber Mike Yerleşkesine girdikleri saptanırsa, G4S'in bakış açısından bu tamamen
beklenmedik ve öngörülemezdi ve eğitimlerine, aldıkları talimatlara ve görevlerinin
kapsamına aykırıydı. G4S, bu yöndeki polis soruşturmalarının devam etmekte olduğuna,
polis soruşturması için her açıdan işbirliğinde bulunduklarını ve bulunmaya devam
edeceklerine dikkat çekiyor.
G4S değerlendirmesi işbu İnceleme ile elde edilen bulgularla ve erişilen sonuçlarla genel olarak
tutarlı.84
G4S değerlendirmesi konumunu destekleyen önemli miktarda bilgi sağlayan 18 ek içermektedir.
Değerlendirme ve ekleri bu İnceleme ile doğrudan alakalı birkaç konuya değinmektedir:

Risk değerlendirmeleri

Bakanlıka yapılan bildirimler
84
Bununla beraber, Bölüm 11.3'te madde işaretli listedeki sondan bir önceki madde ve Bölüm 11.10’da madde
işaretli listedeki sonuncu madde ile ilgili yorumlara bakınız.
66

Olaylardan önce alınan ihtiyati tedbirler

16-18 Şubat 2014 olayları

RPYGC gezici mangasının rolü, ve

17-18 Şubat 2014’teki olayın sonuçları.
Bu konular aşağıda nitelendirilmiştir.
9.1 Risk Değerlendirmeleri
Mart 2013’te G4S’den Chris Manning Bakanlık’a ve bir Müşterek Görev Kuvveti Ajansı85’na Öğrenilen
Dersler NA86 ve Villawood başlıklı bir sunum yaptı. Konu sunuma ait power point slaytları G4S
değerlendirmesi Ek 8’de yer almaktadır.
Sunumda, Avustralya İnsan Hakları Komisyonunun 31 Mayıs 2011 tarihli bildirisinde sığınmacı
taleplerinin işlenmesindeki gecikmeler ve ilerleme hakkındaki bilgi eksikliğinin tutukluların
sinirlenmesine ve endişelenmesine, alıkoyma merkezinin ise gergin ve patlamaya hazır bir noktaya
gelmesine, nispeten daha küçük olayların hızla tırmanabileceği bir hale gelmesine sebep olduğu
belirtilmiştir.
Bu arka plan karşısında G4S aşağıdakileri tavsiye etmiştir:
Zincirli kapılar ve tel örgüler GGM87’lerde, bilhassa yüksek güvenlikli GGM’lerde,
kullanılmamalı fakat hasara ve ihlallere karşı ilave güvenlik sağlamak için daha dayanıklı
tel örgüler ya da sağlam malzemeler kullanılmalı.
Manus Bölgesel İşlem Merkezi’ndeki fiziki güvenlik kısıtlamaları ile ilgili bu mesaj birkaç
defa yinelenmiştir.
2013 ortalarında merkezden ailelerin çıkartılması önerildiğinde, G4S 23 Mayıs 2013 tarihli
(Ek 10) resmi bir Sadece Bekar Yetişkin Erkekler için Güvenlik Risk Değerlendirmesi
hazırladı. O zaman, Merkez’in yaklaşık 400 erkek sığınmacıya kalacak yer sağlaması
düşünülmüştü.
Açıkçası 400 güçlü-kuvvetli bekar erkek yetişkin için olan bir tesisi yönetmenin 400 erkek,
kadın ve çocuklu bir tesisi yönetmekten daha fazla riski vardır.
Öngörülen en yüksek risklerden biri İsyan/arbededir ve önerilen anahtar kontroller:
85
Noel Adası
Bunun Operasyon Egemenlik Sınırı Müşterek Görev Kuvveti Ajansı olmadığına dikkat ediniz
87 Göçmen Gözaltı Merkezi
86
67

Lokal Polisle birlikte hareket edin ve Polis’in yasayı uyguladığından emin olun

Çevredeki güvenlik çitini güçlendirin (açılı üst bölgesi Yönetim alanına geçişi zorlaştıracak 12
ft tahkimatlı tel örgü yerleştirin)

Merkez etrafındaki güvenlik ışıklandırmasını iyileştirin.
Risk durumu, politikanın denizaşırı işlemden işleme değiştirilmesinin ve PYG’de 19 Temmuz 2013’te
açıklanan yerleştirme ve bunu takip eden altyapı kontenjanı artırılmaksızın sayıları artan
sığınmacıların barınmasını sağlamak için yapılan genişletmenin ardından risk durumu dramatik
olarak değişti.88
Değerlendirmesinde, G4S yeni politika ile ilgili olarak şunları söyledi:
… Merkez’in düzeni ile güvenlik profilini dinamik olarak değiştirdi ve sığınmacılar arasındaki
tansiyonu artırdı. G4S’nin Bakanlık’a bu değişimin güvenlik sonuçları ile ilgili görüşünü
aktarması için fırsatı olmadı.89
G4S Bakanlık’a güncel bir risk değerlendirmesi sundu.
26 Temmuz 2013’te, Chris Manning Bakanlık’ın Denizaşırı Hizmetler Bölümüne G4S’nin Manus
Adası’nda verdiği hizmetler için revize teklif talebine karşılık bir yazı yazdı (Ek 6). Yazı talebe ilişkin
arka planı şu sözlerle açıkladı:
24 Temmuz 2013’te, Bakanlık G4S’yi Manus Adası’ndaki mevcut hizmetlerin İzinsiz Deniz
Girişlerinin 5 Ağustos itibariyle 11 hafta içerisinde 1160 ve 22 hafta içerisinde 1400 olması
hedefini gerçekleştirmek adına genişletilmesi üzere teklif vermesi için davet etti. 90
Bu teklif edilen artış Manus Merkezi’ndeki geçici düşük güvenlik boyutunda büyük bir artışa
tekabül etti ve bununla ilgili olan risk de dolayısıyla arttı.
G4S teklifi aşağıdaki kısmı da içeriğine aldı:
9.2.Lojistik Merkezi. Diğer bir önemli teklif de genişlemenin ve uzaktaki sahanın zorluklarını
karşılayacak bir Lojistik Merkezi kurulmasıdır. Bu alan önemli stratejik lojistik demirbaşlarını
bulunduracağından bütünsel ve daha dayanıklı bir duvara ihtiyaç duyacaktır.
Yazı, G4S’nin sığınmacıların kaldığı alanın ortasında bulunan ters ozmos su üretim ünitesi gibi kritik
demirbaşların bulunduğu yerler ile ilgili önemli kaygılarını ortaya koydu. 91
G4S 10 Ocak 2014’te aşağıdaki yorumları içeren ilave bir risk değerlendirmesi (Ek 11) hazırladı.
88
Değerlendirme, sayfa 9
Sayfa 12
90
Sayfa 1
91
Sayfa 6, Paragraf 7.1
89
68
MADIM92 sığınmacıları ağırlıklı olarak fiziksel olarak fit ve güçlü, yüksek bir yüzdesi 35 yaşın
altındadır. Askeri personelden profesöre farklı geçmişleri vardır. Çoğu eğitimli, hayli zeki,
kendini açıkça ifade edebilen ve iki dil bilen kişilerdir. Tutarlı bir biçimde Avustralya
anakarasına yerleşmeye ve Avustralya’da ikamet etmeye motive olmuşlardır. Bireysel risk
seviye ortalamaları düşüktür, ancak Merkez içerisinde bir araya geldiklerinde istikrarı ve
bölümler arasındaki uyumu azaltıp karmaşayı ve saldırganlığı artıran gruplar da
bulunmaktadır.
Bölümlerin çok az ortak yönü vardır. Yapısı, tesisleri, yerleşimi ve emniyet/güvenlik riskleri
birinden diğerine büyük ölçüde değişir. Bu durum yerleşke içerisinde çok farklı emniyet ve
güvenlik taktiklerinin gerekmesine yol açar. Yerleşkelerin ayrıca sürekli dalgalanan tansiyon
seviyeleri vardır. Bu dalgalanma faktörü olayların önceden tahmin edilmesini ve
engellenmesini zorlaştırır.
Sığınmacıların yeterli motivasyona ulaştıklarında kurulu güvenlik altyapısının büyük
çoğunluğunu ihlal edebilecek beceride olması son derecede muhtemeldir. Kurulu ve hatta
yeni tamamlanmış Mike yerleşkesindeki tel örgüler halihazırda amaca uygun inşa
edilmemiş ve genel olarak nüfus kontrolü ve grup ayrımı için yetersizdir. Sığınmacıların
standartların altındaki bu tel örgüleri ihlal etmemelerinin ana nedeni olarak halihazırda
bunu yapmaya motive olmamaları olarak değerlendirilmektedir. Tel örgü ihlali yapmaya
kararlı olduklarında mevcut tel örgülere sığınmacıların hareketini kontrol etmek adına
güvenilemez.93
Özetle, G4S 1400 yetişkin bekar erkeğin düşük güvenlikli geçici bir merkezde Bakanlık ile birlikte
barındırılmaları ile ilgili kaygılarını geçtiğimiz aylarda birkaç defa dile getirdi.
9.3 Bakanlık’a Yapılan Bildirimler
G4S değerlendirmesinin ekleri şirketin Avustralya Günü’nden sonra artan kaygılarını kayıt altına
almaktadır.
30 Ocak 2014’te Chris Manning Bakanlık’a aşağıdakileri e-mail ile göndermiştir:
Adadaki güvenlik durumu ile ilgili gittikçe artan bir şekilde kaygılanıyorum. Bildiğiniz üzere,
barışıl protestoların yapılması sayesinde huzurlu birkaç gün gün geçmişti ve onlar huzur
içindeydi, ama istihbaratın şimdi edindiklerine göre ileride gelişen başka şeyler olabilir.
Bakanlık’ın POM’dan94 Manus’a durağanlığımızı ve olay cevap kabiliyetimizi güçlendirecek ve
gerektiğinde Bibby için fazladan koruma sağlayacak ilave 30 koruma için kısa sürede onay
vermesini öneriyorum. Eğer gerekirse biz de bunu 72 saat içerisinde ilave 100 koruma ile
takviye edebiliriz. 95
92
Manus Adası Denizaşırı İşlem Merkezi
Sayfa 6
94
Port Moresby
95
Ek 12
93
69
Daha sonra aynı gün, Bay Manning Bakanlık’a (farklı bir memura) başka bir e-mail gönderdi. Tel
örgülerin aşağı indirileceği ve yangın çıkarılacağını öne süren en güncel istihbarata istinaden, dedi
ki;
Bu ekstra güvenlik görevlilerini talep etmemizin nedeni güvenlik alt yapısının çok zayıf
olmasıdır.. Bu kötü altyapı riskini azaltmanın tek yolu “adam duvar” oluşturacak önemli
ölçüde artırılmış personel kadrosudur… 96
Bakanlık Ada’daki talebi ve Ulusal Ofis seviyesini değerlendirdi ve derhal ilave koruma personelini
onayladı. 97
2 Şubat 2014’te, G4S Manus Adası RPC Bölgesel Genel Müdür Yardımcısı, Bakanlık’ın Merkez
Koordinatörü Anthony Keipp’a e-mail attı:
Son dönemde görüştüğümüz üzere inanıyorum ki Bakanlık’ın sığınmacıların protesto
eylemlerinin olduğu şu yerleşkelerdeki her protestoda dile getirilen isteklerine/taleplerine
yanıt vermesinin zamanı gelmiştir.
Mevcut Sığınmacı protesto eylemi daha fazla program ve aktivite ihtiyacı, yaşadıkları koşullar
ya da şu an ellerinde olan imkanlar ile ilgili değildir. Aksine, protesto eylemi DIBP ve PYG ICSA
arasındaki yerleştirme için yapılan sığınmacı başvurularına ne olduğu ile ilgili iletişim ile
alakalıdır. Sığınmacılar bana ve ekibime birçok defa, Avustralya’ya gitmeyeceklerini
anladıklarını söylediler; bu Mesajlaşma işe yaradı. Bilmek istedikleri, şimdi, PYG’de iskan
edilecekleri zaman mı, yoksa, seçenler için, eve gidebilecekleri zaman mı? Hiçbir sayıda P&A
veya seferin sığınmacıların buradan ne zaman çıkacakları gibi basit bir soruya ilişkin yanıt
alma isteklerini azaltacağını düşünmüyorum. 98
E-mail’in ekinde G4S’nin sürekli olarak gördüğü talepleri özetleyen bir komite üyesinin talebi
yer almaktaydı, şöyle ki:
 Yasal personele erişim eksikliği (anekdot olarak, bazı sığınmacılar üç ay önce
görülmüşlerdi ve o zamandan sonra hiçbir şey)
 Göçmenlik personeline erişim eksikliği (RSD işlemini gerçekleştirmek için)
 Başvurularına ne olduğu ve cevapları ne zaman alabilecekleri zaman dilimi ile ilgili bilgi eksikliği
Size ve PYG ICSA’ya mümkün olan ek kısa sürede sığınmacılar ile anlamlı bir diyalog kurmanızı
ve yöneltilen sorulara somut cevaplar sunmanızı ısrarla tavsiye ediyorum. Somut yanıtlar
veremeseniz de, inanıyorum ki, diyalog hareketinin kendisi uzun bir süre mevcut tansiyonu
iyileştirecek ve bu sayede Merkez’in emniyeti ve güvenliğine yönelik riskleri oluşturan tansiyonu
96
Ek 13
Sekreterliğe yapılan 4 Şubat 2014 tarihli departman bildirisi şunları içerir: Haftasonunda Manus Adası’na ilave 30 koruma
gönderdik ve 4 Şubat Salı günü çarter seferi ile gelecek Departman’ın karşılama desteği ile 100 adet takviyemiz mevcut. Ek 1’e
bakınız
98
Ek 9
97
70
azaltacaktır.
G4S diyor ki:
İlk olarak, Bakanlık gerekli davranış biçiminin protestolar durana kadar sığınmacılar ile
müzakereleri reddetmek olduğuna inandı, fakat nihayetinde Bakanlık G4S’nin fikrine katıldı
ve böylelikle sığınmacı komitesi liderleriyle bir toplantı99 düzenlendi.100
9.4 Olaylardan önce alınan ihtiyati tedbirler
G4S değerlendirmesi şiddet içeren muhtemel bir olaya ilişkin (tel örgülerin aşağı indirilmesi veya
yangın çıkarılması) ilk istihbaratın elde edildiğinde birkaç ihtiyati tedbirin alındığını
detaylandırmaktadır.101 Alınan tedbirler aşağıdakileri içermektedir:

İstihbarat toplanmasını güçlendirme

İtfaiye ekipleri yangın söndürme teknikleri ve yangında ilk yardım konularında eğitildi

Tekerlekli çöp tenekeleri mobil yangın konteynerleri olarak kullanılmalarını engellemek için
her saat boşaltıldı

Depolama konteynerlerinin tümü ve önemli olanları alandan uzaklaştırıldı.

Güvenli Kasa konteynerlerinin içindekiler Bibby içinde veya başka bir yerde emniyet altına
alındı.

Merkezin dışında yalnızca 6 gerekli ve derhal olarak ihtiyaç duyulan araç bırakıldı
(ambulans medikal klinikte, iki yangın söndürme aracı ve üç adet 4 çeker araç)

Olay müdahale ekipleri merkez etrafında 8’li, 16’lı ve 32’li gruplar halinde yayılma talimi
yaptı

PYG vilayet polisi ile koordinasyonu sağlamak için başarısız denemeler yapıldı ve

Yönetim binalarından gereksiz dosyalar ve nesneler kaldırıldı ve personel gerekli olması
halinde acil durum tahliyesi için hazırlandı.
16-18 Şubat 2014 tarihli istihbarat raporlarının Değerlendirme notları detaylıydı, kapsamlıydı ve
doğru olduğu kanıtlanmıştı.
99
Bu, 5 Şubat 2014’teki toplantıdır
100
71
9.5 16 – 18 Şubat 2014 Olayları
G4S değerlendirmesi kısaca 16 Şubat 2014’te sığınmacılarla yapılan görüşme ardından meydana
gelen olayları özetlemektedir.
Aşağıdaki bilgiler daha önce bu raporda ortaya konulan açıklamaları tamamlamaktadır.
Bu sığınmacılar Oscar yerleşkesinden firar ettiklerinde Yeşil Alarm (Firar) verildi. Bu Mike’taki
sığınmacılar tarafından duyuldu ve bunların büyük bir bölümü hemen protestoya başladı. Sayıca
200’den fazla olan bu grup, ağza alınmaz sloganlar attılar ve mesaileri bittiği için Merkez’den
ayrılan lokal temizlikçi personele ırkçı söylemlerde bulundular. Sloganlar ‘Sk…m PYG’yi’, ‘Ananızı
sk….m’ ve diğer ağza alınmaz terbiyesiz ve ırkçı söylemleri içeriyordu…
O akşam daha sonra, Foxtrot sığınmacıları iç tel örgüyü kırdılar fakat Mike bölüğü kapısından
girmelerine IRT tarafından engel olundu. IRT ayrıca Yeşil Alan’a (Mike ve Foxtrot bölükleri
arasındaki alan) başarılı bir hamle gerçekleştirdi ve sığınmacıları Foxtrot’a geri püskürttü.
Akabinde Mike yerleşkesindeki tansiyon sığınmacıların birbirlerine ve tüm bu üç harici tel
örgünün dışında yer alan PYG milliyetçileri ile lokal köylülere taş atmaları şeklinde yükseldi.
G4S lokalleri ve milliyetçileri sınır tel örgüsünün ardına uzaklaştırmak için ekstra güvenlik
görevlisi gönderdi ve Merkez yavaşça normale geri döndü. 102
17-18 Şubat 2014 olayları G4S kronolojisinde ciddi manada belgelenmiştir ve bu raporun önceki
kısımlarında geniş olarak incelenmiştir.
G4S değerlendirmesi aşağıdaki ilave noktalara değinir:

Olaylar genel olarak İranlı bekar erkek sığınmacıların diğer sığınmacılar ve Merkez personeli
üzerinde devamlı ve gayrimeşru bir saldırı gerçekleştirmelerinin bir sonucudur. Esasında, bu
sığınmacılar ciddi manada yaralama ve öldürme özelliği bulunan el yapımı silahlar üretiyor ve
bulunduruyorlardı. Bunlar, keskinleştirilmiş metal kazıkları ve korumasız sığınmacılara ve
personele atılacak büyük taşları içeriyordu. G4S’nin bunu önleme kabiliyeti, sığınmacı
yatakhanelerinde arama yapmasını sağlayacak yasal güç eksikliğinden engellenmişti. 103

Mike bölüğündeki çevre tel örgüsünün polisin gezici mangası tarafından aşılması ve içeride PYG
milliyetçileri ve lokal köylüler tarafından takip edilmelerinin hemen ardından meydana gelen
şiddetin sığınmacıların yaralanmasına ve Reza Berati’nin ölümüne yol açtığının farkında
olunması önemlidir. 104

Sığınmacılar ve G4S personelinin talihsiz ve üzücü yaralanmaları devam ederken merkezdeki
deneyimli G4S yönetiminin ve birçok G4S güvenlik personelinin profesyonelliği ve cesareti
102
104
103
72
olmasaydı sonuç hiç kuşkusuz ki çok daha kötü olurdu105 ve

G4S’nin bu hareketi hiç kuşku yok ki büyük sayıda sığınmacınin yaralanmasını engellemiştir.
Birçok G4S memuru sığınmacıları korumak için fevkalade cesaret ve kendi personelini önemli
derecede riske atacak şekilde hareket etti. İsyanın ardından bu günlerde birkaçına ‘bizi
korudunuz’ ve ‘bizi kurtardınız’ gibi yorumlar yapan sığınmacılar tarafından ulaşıldı ve kişisel
olarak teşekkür edildi. 106
Değerlendirme birçok G4S memurunun kişisel riski göze alarak cesurca davrandığını ve çok sayıda
sığınmacınin güvenli alana alınarak ve olaylar sırasında alınan diğer önlemler sayesinde zarar
görmelerinin önüne geçildiğini kabul eder.
9.6 RPYGC Gezici Mangası’nın Rolü
Merkez’deki gezici manganın yayılmasının arka planına dikkat etmek önemlidir.
G4S değerlendirmesi şöyle der:
Polis gezici mangası Manus’a ilk olarak Manus’un bir göçmenlik merkezi olarak yeniden açılmasına
karşı lokal toprak sahipleri tarafından hava alanı ve tesise ulaşan yollarda yapılan protestolara karşı
Kasım 2012’de getirildi. Toprak sahipleri havaalanı pistini kapattı ve yolları bloke etti ve bunun
neticesinde polis de gezici mangasını sahaya ulaşımı yeniden açması için göndermesine sebep oldu.
Polis gezici mangası lokal polis değildi fakat bir paramiliter elit polis birliğiydi ve ağır derecede
silahlıydı.
Toprak sahibi protestosu gezici manganın varmasının ardından dağıldı. Ancak, gezici manga
Merkez’i dış tehditlerden korumak ve devamlı işletilmesini garanti altına almak için tesisin civarında
kaldı. 107
Önceden belirtildiği gibi, Merkez içerisindeki genel polisiye faaliyetler Lorengau’da bulunan bölgesel
lokal polisin sorumluluğu altındaydı.
Değerlendirme G4S’ye yazılı bazı sorular sundu. G4S lokal polis rolü ile ilgili olan bu sorulardan ikisini
aşağıdaki gibi yanıtlamıştır:

Polis Gezici Mangası Merkez’in dışından gelebilecek müdahaleleri önlemekten
sorumluydu. Lokal Polis ise yasaların uygulanmasından sorumluydu (saldırıların
soruşturulması, saldırılara katılmaktan şüpheli olanların tutuklanması ve itham edilmesi
105
Gönderim, sayfa 25
107
Değerlendirme, sayfa 784 106
73
vb.), fakat

Merkezde 17-18 Şubat 2014’te lokal polisin varlığı yoktu.
Başka bir soruya cevaben, G4S değerlendirmeye şunları söyledi:
AKO108 içerisinde gezici mangadan destek istemek gibi bir bahis yer almamaktadır. G4S
daha önce Bakanlık’a yazmış ve gezici manganın ‘ciddi bir olayda bilinmez bir nicelik’ olması
ve hafifleyen dengesiz durumlar için düzgün bir şekilde eğitilmediği ile ilgili kaygılarını dile
getirmişti.
Bu sebeple, G4S’nin görüşü Polis Gezici Manga’sının Merkezin dışında yer alması
gerektiğiydi. G4S’nin Merkez’in dışında meydana gelebilecek olayları yönetecek herhangi bir
yetkisi bulunmamaktadır ve dolayısıyla bununla polisin ilgilenmesi gerekmektedir.
G4S PYG polisine devretmek gibi bir kararı alabilecek tek yetkinin PYG’nin Göçmenlik Şefi ve Manus
RPC’nin Yöneticisi’nde bulunduğunu ekledi.109
Olaylar soruşturulurken bulunan Merkez tarafından yetkilendirilmiş hiçbir bölgesel polisin
olmadığını ve lokal polisin herhangi bir olayda isyanlarla başa çıkmak için gerekli donanıma sahip
olmadığı ve gerekli eğitimi almadığını söyledi.
Ancak, tek sorumluluğu Merkezi dış tehditlerden korumak olduğu söylenen azımsanmayacak
sayıda gezici manga gücü vardı.
Değerlendirme, gezici manganın rolünün bu şekilde anlaşılması PYG Ceza Yasası 1974’te ortaya
konan bir isyanı bastırmaya yönelik yasal zorunluluğunun göz ardı edilebileceğini belirtir ve bu
raporun ilerleyen bölümlerinde tartışılmıştır. 110
Gezici manga herhangi bir uyarı veya G4S ile bir hazırlık yapmadan tel örgüyü Mike’a doğru aştı ve
o yerleşkedeki kargaşayı zor kullanarak bastırdı.
Bunu yaparken, gezici manga Mike yerleşkesine girebilmek için Merkez’in dışındaki insanlar için
yolu açmış – ki bu bir dış tehdittir – ve sığınmacıların anlattığına göre, Reza Barati’yi öldürdü,
sığınmacılara saldırdı ve sığınmacıları yaraladı ve onların kişisel eşyalarını çaldı.
Eğer gezici manga Merkez’in dışarısında kalsaydı - ve PYG milliyetçilerini de dışarıda tutsaydı tabi ki
– ve Mike yerleşkesine göz yaşartıcı gaz kapsülleri atıp havaya uyarı ateşi açarak karışıklığı
bastırmak gibi diğer önlemlere başvursaydı bile daha az yaralanma ile 17-18 Şubat olaylarının daha
barışçıl sonuçlanacağını tespit edebilmek pek mümkün değil.
108
Acil Kontrol Organizasyonu
Değerlendirme G4s’nin gezici manga ve bölgesel polis arasındaki sorumluluk paylaşımı yorumunun belki de çok katı
olduğunu belirtir: Bölüm 11.3’e bakınız
110
Bölüm 11.3’e bakınız
109
74
9.7 17-18 Şubat 2014 olayının sonuçları
Bu bölüm, isyan vuku bulduğunda Noel Adası ve Manus Adası’nda görev alan birisinin yaptığı
gözlemleri içerir. Gözlem Manus yaralılarının sayı ve ciddiyeti ile Noel Adası karışıklığı
karşılaştırıldığındaki farkın ne kadar çarpıcı olduğunu ortaya koymuştur.
Durumun birçok seviyede tamamen farklı olduğunu yanıtlamak adına bu yorumu G4S’ye ekliyorum.
Mukayeseyi reddetmesinin temelleri şunlardır:

Noel adasında herhangi bir dış yabancı polis gücü ve destekleyici yerel halk yoktu

Noel Adası Merkez’inin çok güvenli bir çevre tel örgüsü ve kapalı devre televizyonu vardı ve
amaca uygun özel olarak inşa edilmiş bir tesisti.

Noel Adası’nda kalanlar arasında olmak istemeyecekleri bir ülkeye değil de eninde sonunda
Avustralya’ya yerleşmek gibi bir beklenti vardı ve bu yüzden protestolar orada alı konulma
sürelerine göre sınırlıydı

Noel Adası’nda çalışan ciddi olarak farklı etnik ve kültürel kökene sahip lokal personel yoktu

Manus Adası’nda lokaller, sığınmacıların öfkeleri ve hayal kırıklıklarından doğan ve iki
grup arasındaki sosyal gerginliğe yol açan sözlü tacizin hedefi haline gelmişti ve

Noel Adası’nda olay müdahale timi bulunmamaktaydı ve ne diğer sakinleri ne de mülkü
korumaya muktedir herhangi bir başka bir opsiyon yoktu. AFP Kuzey Batı noktasında
zamanında yer almamıştı. Bu yüzden Noel Adası’ndaki sakinler herhangi bir korku ve
müdahale olmaksızın serbestçe dolaşmış ve istedikleri gibi isyan etmiş ve bunun
sonucunda milyonlarca dolarlık hasara sebep olmuşlardır. Hatta buna rağmen, yine bazı
personel ve sakinler yaralanmışlardır. Sonuç olarak, Manus Adası tesisinde meydana
gelen hasar maksimum 400.000 $’dır 111.
10. BÖLÜM DEĞERLENDİRME
Bu değerlendirme 16-18 Şubat 2014 olayları bağlamında, asıl gerekçelerin ne olduğunu belirlemek,
bu gerekçeleri ilgili otoritelere sunmak ve gelecekte olabilecek olayların yönetilmesini iyileştirmeye
yönelik tavsiyelerde bulunmak için hazırlanmıştır.
Olaylar o zaman mevcut olan şartlarda birkaç gün içerisinde vuku bulmuştur. Olaylar aynı zamanda,
Manus Bölgesel İşlem Merkezi için politikanın, altyapının ve gelecek planlamasının sürekli ve hızlı bir
şekilde geliştirilmesi arka planına karşı da meydana gelmiştir.
Görev Tanımının gereksinimlerini yerine getirmek için, tavsiyeler oluşturulurken olayların içinde vuku
bulduğu hem yakın gerçeklerin hem de daha geniş arka planın hesaba katılması gerekmektedir.
10.1 16-18 Şubat 2014 Olayları
16-18 Şubat 2014 tarihlerinde meydana gelen olaylara nedenler ve bu üç gün boyunca vuku bulan
111
Değerlendirme bu maliyet tahmininin doğruluğunu teyit etmemiştir
75
hadiseler bu raporun önceki bölümlerinde tanımlanmıştır.
Bu tanımlama ayrıca G4S’nin Manus Bölgesel İşlem Merkezinde tutulan yaklaşık 400 sığınmacının
protestolarda ve nihayetinde soruşturma altında olan hadiseler boyunca şiddet olaylarında aktif
olarak katıldığını öngörmesine rağmen olayların neden meydana geldiğini de açıklar.
Değerlendirmenin sağlanan bilgiler ışığındaki analizi olayların temel sebeplerinin aşağıdakiler
olduğunu doğrular:

Sığınmacıların Papua Yeni Gine’ye götürülmelerine olan öfkeleri

Eğer sığınmacı oldukları ortaya çıkarsa Avustralya değil de Papua Yeni Gine’de
yerleştirilecekleri yönündeki politikaya olan öfkeleri

Sığınmacı statülerinin belirlemesi işlemi sırasında yaşanan gecikmeler ve bu belirleme
işleminin ne zaman sonuçlanacağı hakkındaki bilgi eksikliğinin yarattığı hayal kırıklığı

Özellikle Manus Merkezinde ne kadar tutulacaklarını da içeren gelecekleri hakkındaki
belirsizlikten ortaya çıkan öfke ve hayal kırıklığı ve

Papua Yeni Gine’de yerleştirilmenin onlara ve ailelerine ne ifade edeceği ile ilgili bilgi
eksikliğinden doğan hüsran.
Bu temel nedenler bazı sığınmacılar ile Merkez’de çalışan Papua Yeni Gine vatandaşları ve onların
lokal destekçileri arasında gelişen sosyal gerginlik ile daha da kötüleşmiştir. Bu sosyal gerginlik
olaylar yaşanırken oluşan şiddetin seviyesi ve Reza Barati’nin ölümünü de içeren meydana gelen
ciddi yaralanmalar için büyük bir nedendi.
Olay sırasında kontrol kaybına ve ikinci geceki kargaşanın uzunluğun olmasına sebep olan başka
temel sebepler de vardı:
 Merkezdeki fiziksel güvenlik düzenlemeleri büyük sayıda uysal olmayan sığınmacınin
yönetilmesine ve bulundurulmasına uygun değildi ve,
 Güvenlik servis sağlayıcısının Merkez’deki büyük bir kargaşanın kontrolünü kaybettiğinde
Lorengau’da bulunan Bölgesel Papua Yeni Gine Kraliyet Polis Teşkilatı ile Manus BİM’de
konuşlu gezici manganın görev teslim ve geri iadesine ilişkin işlem ve zamanlama ile ilgili
görev ve sorumluluklarının açık ve net olmaması.
16 Şubat 2014 öğleden sonrasında Merkez’in Operasyon Müdürü ve tüm dört yerleşkedeki halk
liderleri arasında yapılan toplantı tüm bu faktörleri bir noktada topladı. O toplantı – ve
sığınmacıların kendilerine verilen cevaplardan tatmin olmayışları - sonraki olayların katalizörüydü.
16-18 Şubat 2014 olaylarına neden olan sebepler kombinasyonu veya tetikleyici faktörler göz önüne
76
alınacak olursa, servis sağlayıcılar tarafından görevlendirilen bazı münferit kişilerin ceza gerektiren
suça teşebbüs etmelerine, kendilerine işverenleri tarafından verilen talimatlara aykırı bir biçimde
kendi inisiyatiflerinde davranmalarına ve iş akitlerinin dışına çıkmalarına rağmen, Merkez’deki
Bakanlık memurları ve servis sağlayıcıları tansiyon arttıkça ve olaylar duruldukça buna uygun olarak
hareket etmişlerdir.
Ölüme, yaralanmaya, kişisel mülkün zayi olmasına ya da zarar görmesine veya herhangi PYG
yasalarının çiğnenmesine sebebiyet veren saldırıların sorumluluğu gurbetçileri ve sığınmacıları de
içeren saldırganlara aittir. Bu olaylar polis tarafından incelenmeli ve gerekiyorsa, kanıtlar davranış
biçimini ispat ediyorsa yargıya intikal ettirilmelidirler.
Daha az yaralanma ve hasarla sonuçlanacak faktörleri ayırt etmek ya da suçu direkt olarak
taraflardan birine ya da diğerine paylaştırmak mümkün değildir.
Gezici manga Merkezin dışında kalsaydı, sonrasında sığınmacılar, Mike yerleşkesine tel örgüyü
açtıklarında manga ile birlikte giren PYG vatandaşları tarafından saldırıya uğramayacak olacakları
tartışılabilir. Fakat, bu çıkarım eğer Mike yerleşkesindeki karmaşa polis müdahalesi ile
durdurulmasaydı ve kontrolsüz olarak devam etseydi 17-18 Şubat olayları nasıl gelişirdi ile ilgili
kayda değer bir yorumun yapılmasını gerektirir.
Bu tip olayların gelecekte meydana gelmesini önlemenin en iyi yolu tüm bu temel teşkil eden
sebepleri minimize etmekte hatta Merkez’deki tansiyonun tehlikeli bir noktaya gelmesini tetikleyen
gerçeklerin ortadan kaldırılmasında ve herhangi bir olay olduğunda fiziksel güvenliğin Merkez’in risk
değerlendirmesi ile daha iyi bir biçimde örtüşmesini sağlamakta yatar.
Buna karşın, değerlendirme, artırılmış güvenlik önemli olmakla birlikte, yükseltilmiş güvenlik
önlemleri sığınmacıların 16-18 Şubat 2014 olaylarına neden olan görünen belirtilerini
hedefleyecektir ama sebeplerini değil.
10.2 Politika, Altyapı ve Gelecek Planlaması
16-18 Şubat 2014 olaylarını tetikleyen faktörlerin çoğu zaten risk olarak tanımlanıştı ve düzeltici
eylemler alınmıştı ya da alınmaktaydı.
Bakanlık ve servis sağlayıcılar Başbakanlar Rudd ve O’neil’in 19 Temmuz 2013 tarihli açıklamasından
sonra çok hızlı hareket etmeliydi.
Yeni politikanın tüm gereksinimlerini karşılamak için tüm tarafların üzerinde baskı vardı. Örneğin,
G4S’nin Bölgesel Yönetim Müdürü, Darren Boyd, Değerlendirmeye şöyle dedi:
G4S’e Manus Merkezi için Başbakan Rudd tarafından 19 Temmuz 2013’te duyurulan
politika ile ilgili herhangi bir değişiklik bildirisi verilmemişti. Şirkete mümkün olan en kısa
sürede Merkez’e verdiği garnizon hizmetini kapasiteyi 400’den 1400 sığınmacıya
77
yükseltecek şekilde artırması için bir teklifte bulunulmuştu. 112
Bildirinin o zamanında, Oscar yerleşkesi tamamlanmamıştı ve Mike yerleşkesinin inşaatı ise
henüz başlamamıştı. Bakanlık merkezin 2013’teki mevcut boyutuna hızlıca gelişmesine
nezaret etti.
Ancak, Başbakan yeni işlem ve yerleştirme düzenlemesini ve bunun derhal yürürlüğe girmesi
gerektiğini duyurduğunda, PYG yürürlüğe koyacak gerekli politikalara, prosedürlere ve yasalara sahip
değildi.
Ek olarak, Merkezin temel fonksiyonları için bütçe temini 30 Haziran 2014’e onaylanmıştı.
Bakanlık ve servis sağlayıcılar sayıları hızla artan sığınmacıların acil konaklama taleplerine
odaklandığında, askıda olan sığınmacı durumu belirlemesine yönelik önemli bir ilerlemenin
kaydedilmediği ve Eylül 2013 seçimleri için parlamentonun tatile girmesinden önce yerleşim
politikalarının ve altyapı planlamasının yapılmadığı görülüyordu.
Yeni seçilmiş Avustralya Hükümeti’nin Operasyon Egemenlik Sınırları üzerindeki sınır korumasına
yönelik büyük hassasiyeti Manus Merkezi ve PYG hükümeti ile işbirliği ilişkisi üzerinde düzenli ve
yakın ilgi doğurdu.
Göçmenlik ve Sınır Koruma Bakanı Port Moresby’e ve Manus Adasına ilk gezisini 26-28 Eylül 2013’te
gerçekleştirdi. Bu toplantının amacı PYG Başbakanının Avusturalya Hükümetinin işlem ve yerleştirme
politikası üzerine olan devam eden taahhütlünü ve sığınmacı statü belirlenmesi ile ilgili ilerlemeyi
konuşmak ve Avustralya’nın Doğu Lorengau’da teklif ettiği geri-değerlendirme konaklama
hazırlıklarının gerekliliğini tartışmaktı.
Bakan PYG’ye Kasım 2013’te, 11 Aralık 2013’te ve Şubat 2014’ün sonunda Merkez güvenliği,
konaklama ve yerleştirme gibi konularla ilgili ilerleyen ziyaretlerde bulundu.
İşlem ve yerleştirme politikalarını ve diğer konuları beraber yürütmek ve izlemek için 113, PYG ve
Avustralya her ay toplanan bir Bakanlar Kurul’u oluşturdu. Avustralya’dan Bakan Morrison ile Bakan
Bishop ve PYG’den de Bakan Pato ve Bakan Kua katıldı. Bu toplantıların üçüncüsü Port Moresby’de 8
Mayıs 2014’te yapıldı.
Operasyon Egemenlik Sınırlarının bir parçası olarak, Bakan Manus Merkezinde 14-18 Ekim 2013’te
gerçekleştirilen Harekat Güvenlik Değerlendirmesi yapması amacıyla General Angus Campbell
önderliğinde Müşterek Görev Harekat Bürosunu görevlendirdi.
Bakan 5 Kasım 2013 tarihli değerlendirmeyi kabul etti ve Görev Gücü içerisinden devam eden
yürütme ve takip etme programı kurdu.
Görev gücü Bakan’a Manus RPC’deki güvenlik risklerini hedefleyen aşağıdaki önemli aktiviteleri
112
113
Görüşme tutanağı, sayfa 1
Ayrıca bölüm 11.2’ye bakınız
78
içeren aylık risk iyileştirme güncellemelerini sunar:

Ulaşım kontrollerinin iyileştirilmesi, kişisel güvenlik gereksinimleri ve olay yönetimi

Merkezdeki yetkili işlemlerin aranmasını hızlandıracak ve acil olayları yönetecek
beceriyi kuran PYG Hükumeti ile olan görüşmeler ve

Altyapı, koşullar ve güvenlik iyileştirmeleri.
Hükümet aşağıdakilerin finansmanının sağlanmasını onayladı:

İyileştirilmiş tel örgü, daha iyi ışıklandırma ve KDTV ve

Lojistik merkezinin sığınmacı yerleşkeleri dışarısına yeniden yerleştirilmesi.
2013 sonlarında, Avustralya hükümeti Manus ve Nauru Bölgesel İşlem Merkezleri için anahtar
garnizonun, güvenliğin ve sosyal hizmetlerin izlenebilirliğini ve yönetimini tek bir bütünleşmiş
hizmet sağlayıcısı altında, Transfield Services, konsolide etme kararı aldı. Salvation Army ve G4S ile
mevcut bulunan ve sırası ile Şubat ve Mart 2014’te dolan kontratlar yenilenmedi.
Yönetimsel seviyede, Bakanlık Papua Yeni Gineli karşıtlarına PYG’nin sığınmacı durumu belirleme
memurlarına destek olacak ve kendi değerlendirmelerini yaparak ve birincil sığınmacı kararlarını
alacak danışmanları sağlayarak yardım ediyor.
Artırılmış fonlama özel altyapı iyileştirmelerinin (konaklama, tesisler, su, enerji, yardımcı tesisler,
personel konaklaması ve yeni tıbbi merkezi içeren) inşaat ve tamamlanma masraflarını
karşılamaktadır.
Bu finansal belirlilik Bakanlık’a uzun vadeli planlama ve Lombrum Deniz Üssü’ndeki merkezin
azımsanmayacak oranda genişletilmesi ve Doğu Lorengau’da PYG’deki yerleştirilmesi beklemede
olan sığınmacıların geri-değerlendirme konaklamalarını sağlayacak inşaat gibi önemli sermaye
harcamaları yapma fırsatı vermektedir.
79
11. BÖLÜM TAVSİYELER:
Referanslar ışığında bu Değerlendirme:

Değerlendirmenin elde ettiği herhangi bir muhtemel cezai aktiviteye ilişkin kanıtları ilgili
otoritelere sunmak

Gelecekteki olaylara yardımcı olacak ve yönetilmesini sağlayacak iyileştirmeler üzerinde açık
tavsiyelerde bulunmak ve

Merkez’deki ilgili düzenlemeleri güçlendirmek ve benzer olayların gelecekte yaşanmasını
önlemek için tavsiyelerde bulunmak.
16-18 Şubat 2013 olaylarına sebep olan nedenlerin hiçbirisinin bu olaylar sonuncunda çözüme
kavuşmadığının farkına varılması önemlidir. Sebepler ve buna eşlik eden öfke ve hayal kırıklığı hala
mevcut fakat sığınmacıların PYG’de (ya da muhtemelen başka bir üçüncü bölgesel ülkede ama
Avustralya’da değil) yerleştirileceği politikasında herhangi bir değişiklik olmasa bile şimdi olaylara
neden olan sebepleri çözmek adına olabildiğince çabuk adımlar atılıyor.
Bu bölüm aşağıdaki konuların Referans Koşulların gereksinimlerini sağlamak adına atılabilecek
adımlar üzerine olan tavsiyeleri içermektedir:

Değerlendirme tarafından ortaya konulan kanıtların ilgili otoritelere sunulması

Sığınmacı statü belirleme ve yerleştirme işlemi ilerlemesi

Papua Yeni Gine Kraliyet Polis Teşkilatı ile karşılıklı etkileşim

Güvenlik risk değerlendirmelerine yanıt verme

Servis sağlayıcıların önerdiği değişikler ile avantajı maksimize etme

Servis sağlayıcı personeli istihdam etme

Mülteciler ile daha sağlıklı bir iletişim kurma
80

Toplumla daha iyi bir ilişki kurma

Mülteci refahı ve koşulları

Personel eğitimi ve

Diğer değerlendirmelerin ve raporların gözden geçirilmesi
Bu konuların her biri aşağıda irdelenmiştir.
11.1. Değerlendirme tarafından elde edilen kanıtların ilgili otoritelere sunulması
Açık bir şekilde görülüyor ki sığınmacıların Bay Barati’nin ölümünün getireceği cezalar olacağı
yönünde güçlü beklentileri bulunmaktadır ve bunun yerine getirilmesindeki gecikmeler adalete olan
inançlarının zayıflamasına yol açacaktır.
RPYGC tarafından düzgün bir şekilde araştırılabilecek başka saldırılar da mevcuttur (özellikle bu
raporda Bölüm 8’de tanımlanan yaralanmalara sebep olan saldırılar).
Değerlendirme PYG polisine yardımcı olacak ve ilgilenebilecekleri çok miktarda bilgili bir araya
getirmiştir.
Mart sonundaki incelemelerinde, Değerlendirmeye gurbetçi bir G4S koruması (sansürlendi)
tarafından işlenen muhtemel saldırılar hakkında bilgi verilmiştir.
Yaklaşık aynı zamanda, G4S Bakanlık’a [sansürlenen] ile ilgili acilen PYG Polisine gönderilen
iddaalardan haberdar olduğunu belirtti. Buna karşın, [Sansürlenen] kişi [Sansürlenen] polis
tarafından ifadesine başvurulmadı.
Değerlendirme cezai suçlar ile ilgili elde ettiği tüm bilgilerin PYG polisine iletilmesi gerektiğini
söylemektedir.
Değerlendirmede, Nisan 2014 sonunda, bazı PYG polis detektiflerinin Manus adasındaki sığınmacılar
ile yaptığı görüşmelerin iyi gittiği de yer almaktadır.
Tavsiye 1: Papua Yeni Gine Kraliyet Polis Teşkilatı’nın araştırmasının 16-18 Şubat 2014’te
meydana gelen olayların aydınlatması için, Değerlendirme PYGKPT’na aşağıdaki bilgilerin
verilmesi gerektiğini tavsiye eder:

Sığınmacılar hakkında inceleme altında olan olaylar sırasında cezai bir saldırının sanığı
ve tanığı olmaları ile ilgili iddialara temel olan 145 tane sığınmacı geri bildirimi

Sığınmacı Bay T2, Bay T3 ve [Sansürlenmiş} ile yapılan görüşmelerin transkriptleri, ve
81

IHMS Tıbbi Personeli ile yapılan görüşmelerin kayıtları114
Değerlendirmenin edindiği bilgiler sığınmacıların refahını ve bazı durumlarda, 16-18 Şubat 2014
olayları sırasında yaşadıkları fiziksel ya da psikolojik zararı yönetmek için Transfield Services için de
ilgi çekici olacak ve yardım edecektir.
Değerlendirme 2: sığınmacıların refahını ve bazı durumlarda, 16-18 Şubat 2014 olayları
sırasında yaşadıkları fiziksel ya da psikolojik zararı ‘yönetmek’ adına Transfield Services’e
yardım etmek için, Değerlendirme aşağıdaki bilgilerin Transfield’e bireysel olarak
sığınmacıların gizliliğini ve mahremiyetini koruması koşulu ile aşağıdaki bilgiler verilmelidir:

Değerlendirme’nin Sığınmacı Geri bildirim Formlarının Özeti

Değerlendirmenin sığınmacılardan edindiği tüm geri bildirimler

Değerlendirmenin dört yerleşkeden topluluk liderleriyle gerçekleştirdiği sorular ve
cevaplar bölümünün özeti ve

IHMS tıbbi ekibi ile yapılan görüşmenin kaydı.
11.2 Sığınmacı statüsü belirleme ve yerleştirme işlemi ilerlemesi
Sığınmacıları sığınmacı statüsü belirlenmesi ve Papua Yeni Gine’de yerleştirilmeleri hakkında
daha iyi bilgilendirmek ve bu işlemleri hızlandırmakla alakalı adımlar halihazırda atılmaktadır.
Bu kademelerin her biri ile ilgili mevut durum aşağıda belirtilmiştir.
Sığınmacı Statü Belirlenmesi – mevcut durum
Sığınmacı giriş izni vermek için nitelik belirleme işlemi:

114
Bir ön sığınmacı görüşmesi
Bu bilgi 7 Mayıs 2014’te Port Moresby’deki Yardımcı Komiser Polis Kauba’ya verilmiştir
82

Koruma talebi yardımını ifade etmek ve koruma başvurusu yapmak için bir koşul

Ön talep değerlendirmesin takip ettiği koruma taleplerini değerlendiren bir sığınmacı statü
belirleme görüşmesi

PYG göçmenlik bürosu tarafından sığınmacıya bir ön değerlendirme bildirimi

Eğer ön değerlendirme olumlu ise, PYG Dış İşleri ve Göçmenlik Bakanlığına son kararın
verilmesi için bildirilir ve

Eğer ön değerlendirme olumsuzsa, sığınmacı tekrar gözden geçirilmesi için PYG Dış İşleri ve
Göçmenlik Bakanlığına son kararın verilmesi için başvurabilir.
Bakanlık Değerlendirmeye 6 Mayıs 2014’te şunları söyledi:

387 sığınmacı hala sığınmacı görüşmesine ihtiyaç duyarken Sekiz yüz altmış şekiz sığınmacı
halihazırda bir sığınmacı görüşmesi yapmıştır.

868 sığınmacının 333 tanesi bireysel koruma talebi tavsiyesi ve yardımı görüşmesi yapmıştır
(CAPs görüşmeleri olarak bilinen). Dokuz yüz yetmiş iki sığınmacı hala CAPs görüşmesine
ihtiyaç duymaktadır. Şimdi bir CAPs sağlayıcısı CAPs vitrin servisi vermektedir ve iki CAPs
sağlayıcısı da Manus merkezinde görüşmeler yapmaktadır. Bir dahaki CAPs görev gücünün
Manus BİM’nde 13-21 Mayıs 2014’te yapılması planlanmaktadır ve

333 sığınmacıdan 82 tanesi koruma taleplerini değerlendirmek adına sığınmacı durum
belirleme görüşmesi yapmıştır.
3 Nisan 2014’teki müşterek medya bildirisinde, Göçmenlik ve Sınır Koruma Bakanı Hon Scott
Marrison MP ve Dış İşleri ve Göçmenlik Bakanı Hon Rimbink Pato MP aşağıdakileri söylemiştir:
Bakanlar PYG Kabinesi tarafından sığınmacılara yapılan değerlendirmelerinin ilk kısmının bir ay
içerisinde sunulmasına olanak sağlayan kararı sevinçle karşıladı.
Manus Bölgesel İşlem Merkezindeki ilk değerlendirme bildirimleri 28 Nisan 2014 ile başlayan hafta
teslim edildi. 14 Mayıs 2014’te 18 yüklenici bildirimlerini aldı (sekizi olumlu ve onu negatifti). Bu
başvurulardaki son kararlar PYG Dış İşleri Bakanlığı tarafından yapılacaktır.
Yukarıda belirtildiği gibi, sığınmacı belirleme süreci önceki olumsuz değerlendirme önermesinin fayda
incelemesine olanak sağlar. 3 Nisan 2014 basın açıklamasında Bakan Morrison ve Bakan Pato şunların
da altını çizdi:
Öncelikli olarak sığınmacı olmayanlar için değerlendirilen yeniden gözden geçirme sürecinin
gelişimi Nisan ayında devam ve tamamlanması nedeniyle oldu.
Papua Yeni Gine olumsuz sığınmacı durumu belirlemelerine karşı temyizi gözden geçirmek için fayda
inceleme paneli oluşturuyor.
83
Bakan Morison ve Dışişleri bakanı, saygıdeğer Milletvekili Julie Bishop sığınmacı statüsü belirlemesi ve
Manus merkezinde ikame ettirilenlerin yeniden yerleştirme sürecini hızlandırmak için PNG Dışişleri ve
Göç Bakanı ve adalet bakanı ve başsavcı ile aylık olarak buluşmaktadır.
Yeniden yerleştirme- mevcut durum
Avustralya ve Papua Yeni Gine hükümetlerinin kararlaştırılan politikası sığınmacı konumunda Bölgesel
Yeniden Yerleştirme Düzenlemesi uyarınca Papua Yeni Gine ye transfer edilen herkesin Papua Yeni
Gine ye yeniden yerleştirilmesidir. Hiç kimse Avustralya’ya yeniden yerleştirilmeyecek.
Şimdiye kadar düzenleme uyarınca Papua Yeni Gine ye transfer edilen hiç kimse, Papua Yeni Gine’ye
yeniden yerleştirilmedi.
Papua Yeni Gine deki yerleştirme hizmetleri sığınmacılara Papua Yeni Gine toplumuna başarılı bir
şekilde yerleşmesinde ihtiyaç duyacağı bilgi ve becerileri sağlama onların aktif ve bağımsız katılımcı
olmaya yardım edecek ilk ihtiyaçlar tabanlı kullanılabilir destek sağlayacaktır.
Bu girişimlerin uygulama zamanlaması Papua Yeni Gine hükümetinin meselesidir.
Papua Yeni Gine hükümeti sığınmacı yerleşiminin ulusal sığınmacı yerleşimi politikası nihayete
erdirildikten sonra devam ettirilmesine karar verdi. Bu politika Papua Yeni Gine sosyal politika
uzmanlarını kapsayan Uzman Bir Panel tarafından geliştirilmektedir.
Papua Yeni Gine deki herhangi bir yerleşim hareketi Uzman Paneli ve Papua Yeni Gine hükümetinin
ulusal sığınmacı yerleştirme politikasının nihai haline göre raporlandırılmış bulgularına bağlı olacaktır.
Uzaklaştırma - mevcut durum
Ayrıca şunun da altını çizmek istiyorum ki PYG hükümeti zorunlu göçe izin veren yasalara sahipken
Avustralya da zorunlu göçü destekleyen belgelenmiş süreçler ve ikili ilişki eksikliği vardır.
Bölgesel yeniden yerleştirme düzenlemesindeki sınır dışı etmeme ilkesi göz önüne alındığında, PYG
hükümeti sığınmacıları zorla oradan kaldırmadan önce BM sözleşme hükümleri altındaki sığınmacıların
işkence iddialarının yersiz olduğunu sağlamak zorunda kalacak.
Taşınma gerçekleşmeden önce bir sürecin kurulması gerekmektedir:
•
Kimlik onayı ve oturma izni
•
Seyahat belgelerinin alınması
•
Hava yoluyla seyahat onayı alma ve
•
Bu nakledilenlere güvenlik ve sağlık desteği sağlamak.
Bu nedenle huzuru getirecek bu düzenlemeler yapılırken başarısız sığınmacıların merkezde ikame
etmeye devam etmesi olasıdır.
Noel adası göçmen ıslah evindeki ve Villawood ıslah evindeki (31.08.2011) olayların bağımsız
84
incelenmesinde Allan Hawke AC ve Helen Williams AO bu riski not etti:
Çoğu tutuklu itaatkâr kalmayı ya da barışçıl bir şekilde protesto etmeyi tercih eder. Fakat
birincil safhada olumsuz kararlar alan ya da temyizleri reddedilen ve göç statü şartlarında
kaybedecek bir şeyi olmayan sayısı artan bir grup tutuklu vardır. Olumsuz tutum sergileyen her
iki grup bir IDC115 in iyi düzenine önemli bir risk sergilemektedir.
Hawke-Williams raporu aşağıdakileri önerir:
GVB’nin116 hükümete olumsuz tutum sergileyen tutukluların özellikle sığınmacı konumunda
olmayanların yönetimine dair seçenekler içeren bir tavsiye geliştirmesi önerilir ama
kaldırmanın olduğu yerler sorunludur.
Tavsiye 3: Değerlendirme, PYG sığınmacı statüsü belirlemeleri ve yeniden
yerleştirme ve kaldırma süreçlerini nihayete erdirme işini hızlandıracak mevcut
ölçümlerin ve diğer herhangi girişimleri uygun yardımla mümkün olan en kısa surede
uygulamasını tavsiye eder.
11.3 Papua Yeni Gine Polisiyle ilişki
Garnizon ve güvenlik hizmeti sağlayıcısı bakanlıkla yaptığı sözleşme hükümleri gereği sığınmacıların
güvenliği ve Manus Bölgesel İşlem Merkezindeki güvenliğin tüm yönlerinden sorumludur.
Fakat güvenlik hizmeti sağlayıcısı sınırlı güçlere sahiptir. Örneğin, G4S beyanında taleplerini belirtir:
G4S nin nefsi müdafaa ve diğerlerini savunma dışında arama ve güç kullanma yetkisi yoktur.
Bu durum 1958 göç yasasının güç kullanımına tutukluların kaldırılmasına ve arama
yetkililerinin arama gücünü kullanmasına izin verdiği kıyı tutuk evlerinin (Noel adası dâhil)
tersidir.117
Sonuç olarak, G4S Lorengau’da PYG kraliyet polis teşkilatının bölgesel şubesiyle yakın bir şekilde
çalışmak zorunda kaldı (örneğin bir emir almak ve kaçak ya da üstünkörü silahlar için merkezden arama
emri çıkarmak).
Bu durum Avustralya’da bir şekilde farklıdır.G4S’nin belirttiği gibi güvenlik sağlayıcısı arama yetkisi ve
kanunla düzenlenen yetkiler dâhil gücünü geliştirdiği kanuni yetkilere sahiptir.
G4S şunları belirtmektedir: eğer o bu güçlere PYG de sahip olmuş olsaydı olayların provoke edildiği ve
sıkıntı yaşanan yerlerdeki kimliği belirlenmiş protesto gruplarının liderlerinin soruşturma altında yer
değiştirme fırsatına sahip olabilirlerdi. Fakat ayrıca sunuda soyluyor ki hareket iki tarafı keskin bir kılıç
olabilir bazı durumlarda kalan sığınmacılar arasında huzursuzluğu tırmandırabilir.
Tavsiye 4: Papua Yeni Gine hükümetinin günümüzde Avustralya’da var olanlar gibi
garnizonlar ve güvenlik sağlayıcıları için benzer kanuni yetkileri yürürlüğe koyması
istenmektedir.
İnceleme, G4S mobil ekip ve yerel polis sorumlulukları arasında 17-18 Şubat 2014 deki olay gibi önemli
ve acil durumlarda açık bir belirginlik eksikliği olduğunu kaydetti.
115
Sayfa 141
Bakanlığın eski ismine atıfta bulunuyor, Göç ve Vatandaşlık Bakanlığı
117
116
85
PYG mobil ekiplerinin rolünün merkezi diş tehditlerden korumak olduğu genel olarak anlaşılırken o G4S
nin ya da anlaşması olmadan 17 Şubat 2014 merkeze girmeye karar verdi. İnceleme bu kararın nasıl
alındığı ya da mobil ekiplerini içeri girmeye kim tarafından yetkilendirildiğini haberdar değil.
Bölgesel polis ve mobil ekipler arasındaki belirlenmiş ayrım yapay ve yanlış yönlendirici olabilir.
Bölgesel polis ve mobil ekiplerin doğası ve amacı arasında açık farklılıklar bulunurken onların her ikisi de
PYG kraliyet polis teşkilatının bölümleridir. Bu durum acil durumlarda ve bölgesel polisin yokluğunda
mobil ekibin PYG kraliyet polisi tarafından Mike yerleşkesindeki ayaklanmayı bastırmak için yasal olarak
yetkilendirilmiş olabilir.118
10 Şubat 2014 tarihli G4S ve teşkilat arasındaki bir e-mailde G4S mobil ekiple yapmış olduğu yakın
tarihli bir toplantının özetini yayınladı. E-mailde aşağıdakiler yer aldı:
[Sansürlenmiş] onların özetle önceliğinin merkezi diş tehditlere karşı korumak olduğunu
belirtti. Fakat iç tehditler için mobil ekip kadrosuna istihdam iznin silsile yoluyla takip
edilmesi gerekir. (bölgesel polis komutanı-PPC) tarihsel olarak, PPC ile iletişimler sıklıkla
açılmayan ya da dönülmeyen telefonlar yüzünden problemlidir. Olayın meydana gelme hızı
göz önüne alındığında mobil ekibi zamanında sevk etmenin kazandırabileceği avantaj izin
alınmasındaki gecikme nedeniyle durumun tehlikeli olabileceği tahmin edilebilmektedir.
Şunu belirtmek de ayrıca önemlidir, 1974 PYG Ceza Yasasına göre:
• Makul bir mazereti olmaksızın kendi mahallesinde devam eden isyanda görevini yapmayan
bir polisin 2 yılı asmayan bir hapis cezasıyla görevi kötüye kullanmaktan suçlu sayılır.119
• ‘İsyan’ : iki ya da daha fazla kişinin ortak bir amaç doğrultusunda toplanıp mahallede makul
seviyede huzuru tehdit eden ya da diğerlerini provoke edecek şekilde davranmaları
manasına gelir.120 ve
• Bir isyanda polis güçlerine yardım etme yeterliliğine sahip bir kimse herhangi bir mazereti
olmaksızın bunu yapmaktan kaçındığında bir yılı asmayacak şekilde hapiste cezalandırılır.121
Roller ve sorumluluklar hakkındaki bu belirsizlik mümkün olan en kısa surede açıklığa
kavuşturulmalıdır.
Tavsiye 5: Transfield hizmetleri (ve Wilson Security) RPYGC kraliyet polis gücü bölgesel
polisi ve mobil ekibi açık bir şekilde kendi rollerini ve sorumluluklarını hukuk ve düzenin
devamı doğrultusunda Manus Bölgesel İşlem Merkezi (garnizon güvenlik sağlayıcının ve
kullanılacak kuvvet seviyesinin kontrolün dışında olduğu olayların devir teslimi
surecindeki anlaşmada dahil) içerisinde kurmakta ve anlamaktadır.
11.4 Güvenlik riski değerlendirilmelerine yanıt
Manus Bölgesel İşlem Merkezi geçici olarak Kasım 2012 de yeniden acildi, PYG’deki sığınmacıları
işlemden geçirmek için düşük güvenlikli merkez.
118
PYG Ceza Yasasının koşulları göz önüne alınınca, bir üst makama ihtiyaç duyulmamış olabilir.
Bölüm 203
120
Bölüm 63
121
Bölüm 204
119
86
•
İlk olarak, Merkez yeniden açıldığında PYG ile yapılan düzenlemeler onun düşük güvenlikli
bir merkez olacağını öngörmüştü ( bu raporun 3. Bölümünde tartışıldığı gibi )
•
İkinci olarak merkez izole bir yerde kurulmuştur.
•
Üçüncü olarak merkez erkekleri kadınları ve çocukları barındırıyordu ama Haziran 2013 un
sonuna kadar merkezde yalnızca yaklaşık olarak 350-400 bekar yetiksin erkek sığınmacı
vardı, ve
•
Son olarak, ve en önemlisi bu sığınmacılar sığınmacı olarak kabul edilenlerin alınıp
Avustralya’da yeniden yerleştirileceklerini biliyordu.
Bu faktörler o zaman düşük riskli bir değerlendirmeye götürebilirdi ve bu düşük değerlendirmenin
doğru olduğu kanıtlandı. Kasım 2012 ve Haziran 2013 arasında bazı protestolar olmasına rağmen (o
zamanlar Manus adasında sığınmacılar merkezi terk ettiğinde ) 16-18 Şubatta gerçekleştiği gibi
şiddetli protestolar yoktu.
İki önemli faktör 2013 un ikinci yarısında bu risk değerlendirmesini etkiledi:
•
19 Haziran 2013 de açıklanan yeniden yerleştirmeyle alakalı politika değişikliği ve
•
Yılsonuna kadar tamamı bekâr yetişkin erkek olan 400ten 1300 sayısı seviyelerine çıkan
merkezde ikame ettirilen sığınmacı sayısında ki artış.
G4S merkezdeki sığınmacıların sayısının artmasına binaen görevlilerinde sayısının arttığı söyledi fakat
bu değişen durumları karşılamada güvenlik açısından belli bir artış olmadı.
G4S merkezdeki daha güçlü tel örgüler, daha iyi aydınlatma, kapalı devre televizyon gibi bazı güvenlik
iyileştirilmeleri için bastırdı, ama bu istekleri kabul edilmedi ya da henüz uygulanmadı.
Bakanlık kapalı devre televizyon isteğini reddetti çünkü Manus adası ve Nauri’deki merkezlerin düşük
güvenlikli işlemler için uygunsuz olduğu değerlendirildi fakat Ağustos 2013 de iç tel örgülerin
iyileştirilmesi için fon kabul edildi ve fon akabinde dış taraftaki çitler içinde tahsis edildi.
Bakanlık son zamanlarda KPMG’yi açık deniz işlemleri ve yeniden yerleştirme işlemlerinin risk
değerlendirmesini üstlenmesi için görevlendirdi. KMPG bulgularını bakanlığa özetledi fakat raporunu
henüz teslim etmedi.
KPMG, merkezi yüksek riskli, dinamik politikalı ve operasyonel bir çevre olarak kabul etti ve
operasyonel gerçekleri yansıtmak için daha fazla statik güvenlik sistemlerinin (örneğin kapalı devre
televizyon, dış alan güvenliği, giriş çıkışlar için monitörlü takip) tanıtımı tavsiye etmesini
beklenmektedir.
Ek olarak Wilson Security Manus merkezindeki görevi devralma beklentisi çok detaylı bir risk
değerlendirmesi yürütmek için C5 yönetim çözümleriyle angaje oldu.
C5 yönetim çözümleri incelemeyi anlattı ki bu yerel toplum ve acil hizmetler arasındaki bağı içeren
anahtar riskleri: (altyapı ve eğitim) değerlendirdi.
87
Bu önceliklerin ilki güvenlik açısından baskın noktaları belirlemek için yerel paydaşlarla proaktif bir bağa
ihtiyaç duyar. O ayrıca yerel polis ve acil servis hizmetleriyle bilgi değiş tokuşu yapmak ve yüksek
risklerle nasıl başa çıkabileceklerini anlamak için yakın ilişkiyi de içerir.
Altyapı sorunları dış alan çevre çitlerini kapsar; Merkezi düzeni; (devralan bileşikleri dışında) kritik
altyapı konumlandırma ve CCTV kapalı devre televizyon.
İnceleme de bazı seviyelerde açıklık sağlamanın mümkün olduğu söylendi fakat yine de gerek
duyulduğunda merkezdeki bölümleri kilitleyip güvenliği sağlamak mümkün.
Eğitim kriz anında acil durum müdahale ekiplerinin krizin doğasına bağlı olarak okulda iyi bir şekilde
öğrendikleri uygulanan çeşitli kriz planlarına da içeren eğitimini kapsar.
Hawke-Williams ve Hamburger raporlarında bulgular ve önermelerle birlikte alınan bu risk
değerlendirme projeleri deniz işletme merkezlerinin yönetimi ve risk yönetimiyle ilgili riskin yeniden
değerlendirmesindeki görevi yapması için bakanlığa zamanında bir fırsat sunuyor.
Bakanlık Değerlendirmeye kapsamlı bir yeniden risk değerlendirmesi yapmasını tavsiye etti.
Tavsiye 6 : Bakanlık, Manus Bölgesel İşlem Merkezindeki yürütmeyle alakalı riski gözden geçirmeli ve
risk yönetim prosedürlerini ve merkezin fiziksel altyapı güvenliğini güçlendirmeye devam etmeli.
11.5 Hizmet sağlayıcıların değişmesiyle önerilen avantajın en üst düzeye çıkarılması
16-18 Şubat 2014 de meydana gelen olaylara katkı sağlayan ana etkenlerden biri sığınmacılar ve
hizmet sağlayıcılar arasındaki ilişkinin bozulmasıydı. Her ne kadar saldırılar protestolara, isyan ve
kışkırtmalara bir yanıt olsa da, sığınmacıların inancı doğruluğu kanıtlanmış şekilde yerleşkeden
saldırılacağıydı.
Sonuç olarak, sığınmacılar ve hizmet sağlayıcıları arasındaki güven ve işbirliği bu olaylardan sonra o
kadar düşük bir düzeye düştü ki PYG vatandaşlarının güvenlik endişeleri yüzünden sığınmacı alanına
girişlerine izin verilmedi.
Olaylar Manus Bölgesel İşlem Merkezindeki hizmet sağlayıcılarında büyük bir değişim aynı zamana denk
geldi.
Transfield Services şimdi Salvation Army ve garnizon hizmetlerinden (güvenlik ve koruma dahil) refah
ve durum yönetimi hizmetlerini devraldı.
Zamanlama rastlantısalken bu değişiklikler alan transfer hizmetlerine merkezin yönetiminde bu
değerlendirmede araştırılan olayların sorumluluğu belini bükmeden yeni bir başlangıç yaratma imkanı
sunmuş oluyor.
Transfield bana dedi ki Transfield’in süreç yönetme ve ıslahevleri deneyimi birleştirilmiş hizmetlerin ayrı
sağlayıcılar yoluyla sürdürülen bölgesel hizmetlerden daha iyi çalıştığını belirtiyor.
Mantıksal olan şudur ki birleştirilen hizmet refah ve güvenlik profesyonellerinin bazen rakip
yaklaşımları daha iyi dengeler. Ayrı hizmetlerle baskın bir hizmet sağlayıcısı yönetim yaklaşımlarını
çarpıtabilir
Transfield yapısı şudur, o sözleşmedeki hizmetleri sağlayacak tüm yetkilere sahip bir Merkez Operasyon
88
müdürü atar. Bu görev Manus BİM deki göreve sıra ile yapacak iki deneyimli müdür arasında paylaşılır
ve böylece bu seviyede sabitlik sağlamaktadır. Refah hizmetleri müdürü ve güvenlik müdürü Transfield
merkezi operasyon müdürüne rapor verir.
Refah hizmetleri müdürü ve güvenlik müdürü ile yaptığım söyleşiler aşağıdaki iki girişim gibi olumlu bir
başlangıç yaptığını gösterir.
Refah Hizmetleri Müdürü her iki toplulukta da topluluk liderleri ile kendi başkanlığında aylık istişare
komiteleri tesis eder.
Güvenlik müdürü olaylardan sonra uzunca bir süre G4S nin Amber’in risk oranlamasını yürüttüğünü
düşündüğünü söyledi. Bu, yaklaşık 5 haftadan daha uzun süre bir sonra Transfield garnizon hizmetlerini
28 Mart 2014’te devraldığında hala Amber’di. Transfield‘in ilk işi Cuma günü oranlamayı derhal yeşile
çevirmek oldu.
Deneyimli birleştirilmiş hizmet sağlayıcısının değişimi sığınmacılar ve merkezini daha etkili tüm
yönetimi için daha uyumlu ve etkili hizmet sağlamayla sonuçlanması gerekir.
Tavsiye 7: Bakanlık hizmet sağlayıcıları ve sığınmacılar arasındaki güven ve işbirliğini
yeniden sağlamak için hizmet sağlayıcıların değişimiyle sunulan fırsatını en üst düzeye
çıkarmak için Transfield hizmetleriyle sağlanan girişimleri teşvik etmeli ve
desteklemelidir.
11.6 Hizmet sağlayıcı personelin işe alımı
Anlaşma uyarınca, Transfield hizmetleri yerel insanları işe almak zorunda ya da çalışma talimatını
karşılayan ve yerel işçilerin aşağıdaki oranlarını sürdürecek yerel işadamlarıyla anlaşma yapmak
zorundadır.
•
Güvenlik-%45
•
Yemek-%50
•
Temizlik-%75 ve
•
Bahçıvanlık-%75.
Anlaşılır bir biçimde, Transfield (ve Wilson Security) eski hizmet sağlayıcısı G4S ve Salvation Army ile
eskiden bağlantısı olan bazı işçileri işe aldı.
Ama soruşturma altındaki olaylar boyunca sığınmacılarla bu bazı eski işçiler ve PYG vatandaşları ciddi
saldırılara maruz kalabilirlerdi. Şu da olasıdır ki eğer herhangi bir şekilde bu olursa onların olaya dahil
olması sığınmacılarca iyi şekilde bilinir.
Bu durumlarda, Transfield için PYG vatandaşlarını yerleşkelerdeki hizmetlerin hükümlerine yeniden
dahil etmede zorluk yaşayacaktır. Bu ayrıca Transfield’i sığınmacıların siniriyle ve Transfield görevi
devralmadan önce meydana gelen olaylardaki adaletsizlik duygularıyla nedeniyle lekeleyebilir.
Tavsiye 8: Transfield dikkatli bir şekilde önerme 2 kapsamında 16-18 Şubat 2014’de
89
sığınmacılara saldırıda kimliği saptananların bu işte isteyerek olup olmadığını tespit
etmek için kendisine sağlanan tüm bilgileri gözden geçirmektedir. Eğer öyleyse işten
çıkarma dâhil uygun bir şekilde ilgilenilmelidir.
11.7 Sığınmacılarla daha iyi iletişim
4 yerleşkedeki topluluk liderleriyle yapılan toplantılarda, sabit bir söylem bu doğrultuda gerçekleşti;
Sorularımıza cevap almak için 12 gün bekledik ama sonra yeni hiçbir şey söylenmedi. Biz zaten
soruları sorduğumuzda bu cevapları biliyorduk. Bizi hiçbir şey için bu kadar uzun süre
bekletmekteki amaç neydi?
Wilson Security Kontrat Müdürü röportajda geçerli bir noktadan bahsetti. O en iyi yaklaşımın soru
soranın istediği cevap olmasa bile bu sorulara ivedilikle cevap verilmesi gerektiği söyledi. Cevabı
ertelemenin yalnızca farklı ve daha iyi bir cevap olabileceği beklentisini arttırdığını ve cevap
olmadığında öfkeyi ve hayal kırıklığını arttırdığını söyledi.
Fakat daha önce bahsedildiği gibi sığınmacıların bu konuda istedikleri cevap politikanın değişmesi ve
onların Avustralya’ya girebilmesiydi ve bu onların asla alamayacakları bir cevaptı.
Yine de sığınmacıların sorularına cevap takip edilen süreç hakkında en azından zamanlama ve başlangıç
yönleri bakımından daha fazla bilgi sağlayabilirdi.
Sığınmacılar değerlendirmede şunu belirttiler: onların öğrenmek istedikleri başka bilgilerde var:
aileleriyle yeniden bir araya gelebilecekler mi, orada çalışıp çalışamama durumu. PYG den bir yere
seyahat edip geri gelebilecekler mi ve dahası.
16 Şubat 2014 den beri sığınmacıların ilk 11 sorusunu dolu dolu cevaplamak için merkez yöneticisi
Mataio Rabura nın geçenlerde sığınmacılara onlara yönelik süreci açıklayan videoyla seslenmiştir.
Merkezde konuşulan tüm dillerin olduğu farklı altyazılar içeren ayrı videolar hazırlandı.
İnceleme sırasında açığa çıkarılan bazı iletişim meseleleri şunlardır:
•
Formel iletişi resmi yazıyladır böylece onların açıkça sığınmacıların alabileceği (bazı
durumlarda, yanlış bilgi, ve) diğer çelişkili bilgilere karşı resmi tavsiye olduğu
anlaşılmaktadır. sığınmacılar kendi dillerinde aldıkları bazı bildirilerin düz kâğıtta
sunulduğunu söylediler. Onlar göç ve vatandaşlık hizmetleri yetkisinde olmadıklarından
onlarda resmi bir iletişime sahip olup olmadıklarını bilmiyorlar.
•
Resmi iletişimde iletilen mesajların bireysel sığınmacıların hizmet sağlayıcılarıyla olan yüz
yüze olan münasebetlerinde aynı terimsel tarzda düzenli ve tutarlı bir biçimde
desteklenmesi gerekmektedir.
İnceleme bakanlığın her yerleşkeye resmi mesajların ve diğer faydalı bilgilerin zaman zaman ilanı için
uyarı panoları koymayı gözden geçirebileceğini tavsiye eder. Uyarı panolarının Perspex kapta
korunması gerekmektedir.
Transfield her yerleşkedeki liderlerle aylık görüşmeler yaparak iletişimi geliştirmede iyi bir başlangıç
yakaladı.
Bir diğer pratik ölçüm Değerlendirmenin dikkatine son Uluslararası Af Örgütü raporuyla geldi ve bu
saatlerle ilgilidir. Rapor dedi ki:
90
Uluslararası Af Örgütüne konuşan çoğu tutuklu G4S çalışanları tarafından kapıdan çevrildikleri
ya da çok uzun süre bekletildikleri (bazen bir saatten daha fazla) ve bu yüzden randevu
saatlerini ve medikal kontrolleri kaçırmalarından dolayı şikâyetçi oldu. Bu iddialar IHMS ve
zihinsel sağlık çalışanları tarafından desteklendi. Renate Croker randevuları kaçıranların
öncelikli olarak uyuyakalan ve randevularını unutan insanlar olduğunu söyledi. Yerleşkelerde
saat olup olmadığı sorulduğunda hiç saat olmadığını itiraf etmek zorunda kaldı: pilleri birkaç
hafta önce bitmişti ve saatler kaldırılmıştı. 122
Yerleşkelerde saat olmamasını açıklayan herhangi iyi bir sebep yoktur. Saatsizliğin hizmet sağlayıcıları
ve sığınmacılar için gereksiz sıkıntılara yol açabileceği ihtimalini kaldıracaktır.
Mültecilerle iletişim konusunda son bir nokta var.
Sığınmacılara bu raporun kamuya açık bir versiyonunun olacağını söyledim. Onların bundan bir şekilde
haberdar olmadan hiç şüphesi olmamasına karşın, raporun halka açık versiyonu çıkar çıkmaz Transfield
tarafından onlara ulaştırılacağının söylenmesi onlar için bir başka iyi niyet göstergesi olabilir.
Tavsiye 9: Bakanlık ve Transfield Hizmetleri, bu raporun 11.7 kısmında belirtilen belirli uygulamalar
dahil, sığınmacılarla iletişimi geliştirmelidir.
11.8 Daha iyi topluluk iletişimi
Manus varlıklı bir bölge değil. İşlem merkezi bölgenin en büyük işidir. Merkez bölgeye ekonomik
hareketlilik, iş ve Avustralya yabancı yardım fonu getiriyor. Böylece yerel insanların merkeze değer
vermesi ve desteklemesini umabilirsiniz.
Aynı zamanda, PYG vatandaşlarının merkeze olan kırgınlığı ya da en azından bazı sığınmacılara olan
tavırları 16-18 Şubat 2014 de sığınmacılara karşı ciddi bir saldırıda yer almalarına yol açan faktörlerden
biri olabilir ve merkeze karşı operasyon baskını olasılığını arttırmış olabilir.
Ek olarak, İncelemede merkeze yakın yaşayan bazı bölge insanının eğer sığınmacılar merkezden kaçarsa
neler olabileceği konusunda korktuğu ve bazılarını soruşturma altındaki olaylarda yer alma konusunda
etkilemiş olabileceğini tartışılmıştır.
Eğer orada kapsamlı bir toplum irtibat programı herhangi bir kırgınlık ya da olumsuz tutumlar ele
alındığında bulunursa sığınmacıların gelecekteki güvenlik ve Merkezin düzenli yönetiminin yararına
olacaktır.
Bazı toplum işleri çoktan yapıldı ama 16-18 Şubat 2014 olayları göz önüne alındığında İnceleme Manus
toplumuyla bütünleştirmek için alınması gereken daha yoğun çabalar olduğu ve İşlem merkezinin
Manus bölgesine getireceği direk faydalardan yerli halkın haberdar edilmesi için bir araçtır.
Tavsiye 10: Bakanlık yerel halkı Bölge İşlem Merkezi ve onun Manus topluluğuna direkt
faydaları konusunda tam manasıyla bilgilendirmek için kapsamlı ve sürekli bir toplum
iletişim programı uygular.
11.9 Sığınmacı Refahı ve Şartları
İncelemenin doğrudan sığınmacılardan aldığı ve merkez hakkındaki çeşitli raporlardan alınan geri
122
Sayfa 48
91
dönütte her bir yerleşkedeki bu hizmetlerin eşit oranda ulaşılabilirliği dâhil uygun hizmetler hakkında
ilgi öne sürüldü.
Bazı örnekler şunlardır: telefon ve internet: tuvalet ve duş sayısı: rekreasyon alanı eksikliği: özel hayat
eksikliği ve aşırı kalabalık: güneş ve yağmur koruması eksikliği: sınıf sayısı ve dini faaliyetleri yerine
getirme alanı.
Manus merkezinde hesaba katılan bazı pratik kısıtlamalar var. Örneğin merkez Lombrum deniz
üssündeki günümüzde rekreasyon alanını kısıtlayan kısıtlı bir alanı kullanmakta halbuki bitişikteki
donanma üssündeki futbol alanını kullanma fırsatları var.
Merkezdeki hoşnutsuzluğun olaylar zamanında diğer etkenlerin sonucu olduğu aşikârken, sığınmacılara
uygun yaşam koşulları ve manalı aktiviteler sağlamak esenlik ve ruhsal sağlık açısından önemlidir ve
çünkü merkezdeki tansiyon seviyesini güvenlik açısından azaltır.
2013 ün sonlarında yayımlanan Manus Bölgesel İşlem Merkezindeki halk sağlığı sağlık hizmetlerine
erişim İncelemesinde, bakanlığın baş tıp memuru ayrıca şunu not etti: tansiyonun yükselmesini
sağlayan sorunlar şunları içerir: rekreasyon alanı eksikliği; aşırı kalabalık; temizlik ve telefon ve
internete erişim eksikliği.
Baş tıp görevlisi şunları tavsiye etti:
Sığınmacı esenlik durumları önemli ve acil hareket gerektirmektedir – bu aşırı kalabalık,
hijyen ve anlamlı etkinliklere erişimi içermektedir. 123
Göç gözaltı ağındaki intihar ve kendine zarar verme raporunda, Milletler topluluğu ve göç
denetmeni manalı etkinliklerin önemini vurguladı:
Bay Neave dedi ki:
Deneyimlerimizde, etkinliklerin çeşitliliği, sürekliliği ve sürdürülebilir olması sağlıklı ve yapıcı
bir gözaltı çevresi oluşturmak için önemli bir etkendir.124
Denetmen ayrıca aşırı kalabalık konusunu da göz önüne getirdi. Aşırı kalabalığın hem tutuklular hem de
çalışanlar üzerinde etkisi olduğunu vurguladı çünkü hem çalışan hem de tutuklu açısından çalışanlar için
iyi bir düzen konusunda tutuklular için iyi davranış konusunda baskı hissetmesine neden oluyor.
Transfield merkezde şimdiden bazı refah değişiklikleri yaptı.
Bireysel olarak bu ölçümlerin bazıları küçük gözükebilir ama toplu halde genel atmosfere bir gelişme
katmalıdır.
Değişiklikler şunlardır:
• Yeni bir eğitim programı oluştrumak
• İç kapılardaki kilitleri kaldırmak. Bu kapılar açık değil fakat bu sembolik hareket sığınmacılara
güven duygusu gösterecek.
• Çitlerdeki bezleri kaldırmak böylece sığınmacılar tellerin ötesini görebilecek ve
•
123
124
Delta yerleşkesinden küçük gruplar alarak kumsalda ve suda biraz yürütmek
Tavsiye 6
Paragraf 7.39
92
Kendi risk değerlendirmesinde, KPMG uygun davranışları teşvik ve ödüllendirmek için teşvik esaslı,
katmanlı konaklama seçenekleri önerdi. Bu önerme Transfield’in sığınmacılar için mümkün olan her
yerde kendini yönlendirme yaklaşımıyla uyumludur.125
Diğer önermeler incelemelerin bazılarında ileri sürüldü ve raporlar bölüm 11.11 de listelendi.
Tavsiye 11: İnceleme, Transfield’ın şartlar ve merkezde ve pratik uygulamaların uygun
görüldüğü refah gelişmelerinde mümkün olan geliştirmeler hakkında diğer raporlarda
yapılan önermeleri göz önüne almasını önerdi.
Sığınmacıların refahı hakkında göz ününe alınmayı hak eden son bir nokta var.
İnceleme de verilen geri dönüş formlarında, bazı sığınmacılar kişisel malzemelerinin olaylar sırasında
çalındığını rapor etti. Bu malzemeler şunlardı: saatler, mp3 çalarlar, ayakkabılar ve dahası. Hiç şüphesi
sığınmacılar bu yerine yenisini koyamayacakları malzemelere çok değer veriyordu.
İnceleme bu çalınan ya da kaybolan eşyaların yerine yenisi konması konusunda bazı çabalar olması
gerektiğini göz önüne aldı.
Kimin tam olarak neyi kaybettiğini bilmenin bir yolu olmayacağından çalındığı söylenen eşyaları
yenilemek uygun olmayacaktır.
Fakat, Transfield için olaylar sırasında eşyasını kaybettiğini ya da çalındığını söyleyen her hangi bir
sığınmacıya sığınmacı harcamalarından kaybolan ya da çalınan eşyaları yenileyerek yardım etmek
mümkün olabilir. (Merkezin sistemiyle ya da diğer uygun ödeme şekilleriyle)
Başlangıç noktası olarak, Transfield formlarda eşyasını kaybettiğini ya da çalındığını söyleyen
sığınmacılarla ilgilenebilir.
Tavsiye 12: Transfield olaylar sırasında kişisel eşyalarını kaybeden ya da çaldıran
sığınmacılara yardım eder.
11.10 Personel eğitimi
Manus bölgesinde iş olanakları ve bu işçilere daha iyi bir gelecek sağlamak için PYG vatandaşlarının
yüksek oranda istihdamı servis sağlayıcıları sözleşme yükümlülüğünde tasarlanmıştır.
Vatandaşların merkezde işe alınması ayrıca toplumun merkeze olan kızgınlığını azaltmaya katkıda
bulunacak ve sığınmacıların orada ikame etmesini sağlamada yardım edecektir.
İnceleme şunu gösteriyor ki bazı PYG vatandaşları için bu onların ilk işidir. Diğerlerin geçmişte yalnızca
kısıtlı iş imkânları olmuş olabilir ve Manus BİM deki gibi görevleriyle doğrudan alakalı olmayabilir.
Şunu takip eder ki kapsamlı ve sürekli personel eğitimi Transfield için anahtar sorumluluktur.
Transfield politika ve prosedürlerine ve özellikle pozisyonların teknik gereksinimleri talimatının yanı
sıra, bu eğitim davranış standartları, kültürel farkındalık ve bazı çalışanlar için, liderlik becerilerinin
geliştirilmesini içermelidir.
125
Transfield Services’in 14 Nisan 2014 tarihli raporuna bakınız
93
Tavsiye 13: Transfield PYG uyruklu personeline onların profesyonel becerilerini
geliştirmek ve onların gelecekteki başarı şansını geliştirmek için kapsamlı ve sürekli bir
eğitim programı uygular.
11.11 Diğer İncelemeler ve raporlar
Bu Değerlendirmenin yürütmesinde ve bu önermelerin formasyonlarında, Değerlendirme takımı diğer
değerlendirme ve raporları göz önüne aldı, onlar da bu raporda referans gösterildi.
Göz önüne alınan değerlendirmeler ve raporlar şunlardır:
•
Nauru Bölgesel İşletme Merkezinde 19 Temmuz 2013’te meydana gelen olaylara dair detaylı
rapor ve değerlendirme bulguları (8 kasım 2013): Keith Hamburger AM
•
Noel adasındaki göç ıslah merkezi ve Villawood göç ıslah merkezindeki olayların bağımsız
incelenmesi (31 ağustos 2011:) Allan Hawke AC and Helen Williams AO
•
BMMYK Papua Yeni Gine Manus adası görevi - 15-17 Ocak 2013
•
BMMYK Papua Yeni Gine Manus adası gözlem görevi - 11-13 Haziran 2013
•
BMMYK Papua Yeni Gine Manus adası gözlem görevi - 23-25 Ekim 2013
•
BMMYK Nauru Cumhuriyeti görevi - 3-5 Aralık 2012 raporu
•
BMMYK Nauru ziyareti 18-20 Mart 2013 geçici gelişme raporu
•
Manus Bölgesel İşlem Merkeziyle alakalı ikinci ICRC insanı kaygılar raporu - 31 Ağustos 2013
•
Manus Bölgesel İşlem Merkeziyle alakalı üçüncü ICRC insanı kaygılar raporu - 20 Şubat 2014
•
Nauru’daki bölgesel işlem merkezine insancıl gözlem ziyareti - 20-23 Mayıs 2013: Avustralya
Kızılhaç’ı
•
Bu insanları parçalıyor: Papua Yeni Gine Manus adasındaki Avustralya sığınmacı işlem
merkezinde insan hakları ihlalleri, Aralık 2013: Uluslararası Af Örgütü
•
Göç tutuklu ağında intihar ve kendine zarar verme, Mayıs 2013: Milletler Topluluğu ve Göç
Denetmeni
•
Manus Bölgesel İşlem Merkezi’nde cinsel saldırı ve diğer ciddi saldırı iddialarına dair
94
değerlendirme, (Eylül 2013): Robert Cornall AO
•
Manus Bölgesel İşlem Merkezi’nde halk sağlığı ve sağlık hizmetlerine erişim değerlendirmesi:
Bakanlığın şef sağlık memuru ve
•
Sığınmacılar üzerine uzman panel raporu- Ağustos 2012.
Değerlendirme, bu raporlar arasında yüksek oranda tutarlılık olduğunu ortaya koydu..
Her biri farklı odak noktalarına sahipken bazı benzerlikler çarpıcıdır. Ortak bir bağ iltica belirleme
sürecinde önemlidir: iddiaların zamanında çözümü, ses iletişimi, sığınmacılarle manalı meşgaleler ve
yaşam şartlarının iyileştirilmesi.
19 Temmuz 2013 yılında Nauru bölgesel işlem merkezindeki olaylar üzerine Bay Hamburger tarafından
hazırlanan rapor hem Nauru hem de Manus adasındaki olaylara yönlendiren durumlardaki benzerlik
göz önüne alındığında önemli bir yardımcıydı.
Özellikle Bay Hamburger Nauru’daki isyanın sebepleri olarak şunları kaydetti.
•
Sığınmacı statüsü belirleme sürecindeki gecikme
•
Bir toplantıda yardım sağlayan iddialarla verilen bilgilerin yanlış anlaşılması
•
Sığınmacıların giderek kendi gelecekleri hakkındaki belirsizlikleri ve sığınmacı statüsü belirleme
işlemleri için tarihler civarında netlik eksikliğinden dolayı hayal kırıklığına ve devam eden kızgın ruh
hali ve sığınmacılara karşı kesik ve yanlış mesajlar.
•
Sığınmacı (Bölgesel İşlem Merkezi) 2012 Yasası’nda öngörüldüğü gibi yönetimsel önlemlerin
tümünün başarısızlığı. Bu başarısızlık Nauru BİM de yönetimsel ve operasyonel kumanda
konularında belirsizlik yarattı ve;
•
Yalnızca uyumlu sığınmacı nüfusu için uygun çok az fiziksel güvenlikli açık merkez
Bay Hamburger’in önermeleri, bu Değerlendirmede ortaya çıkan önermeleri formüle etmede göz
önünde bulunduruldu.
Bu İnceleme ayrıca Noel Adası Göç Islah Merkezi ve Villawood Göç Islah Merkezindeki Olayların
Bağımsız İncelenmesi‘ni de ayrıntılı olarak göz önüne aldı.
95
Bir ıslah merkezinde asayişi sağlamak için gerekli olan unsurların tanımı özellikle ilgi noktası oldu.126
Bu unsurlardan bu Rapor’un başka bir bölümünde de bahsedildi.
İnceleme takımı ayrıca Komitenin internet sayfasında 9 Mayıs 2014’te yayınlanan Manus BİM’deki
olayları Senato Hukuk ve Anayasa İlişkiler Komitesi Soruşturmasına sunmasını da göz önünde
bulundurdu.
12. BÖLÜM SONUÇ
Bu Değerlendirme, 16-18 Şubat 2014 Manus Bölgesel İşlem Merkezinde meydana gelen olayların
etrafındaki gerçekleri mümkün olduğunca belirledi.
Bu olaylar sığınmacı protestolarıyla başladı ve güvenlik hizmeti sağlayıcının kapasitesinin çok uzağında
olduğu kanıtlanan büyük bir rahatsızlıkla sonuçlandı ve Papua Yeni Gine Kraliyet Polisinin ve merkezde
konuşlandırılan mobil ekiplerin müdahalesiyle bastırıldı.
Birkaç yetkisiz PYG vatandaşı ve yabancı da olaylarda yer aldı. Sonradan meydana gelen şiddet
olaylarında Reza Bareti öldürüldü, çok sayıda sığınmacı ciddi yaralar aldı ve büyük bir grup tıbbi
müdahale gerektiren fiziksel ve ruhsal yaralar aldı.
Bazı G4S muhafızları da kavgada yaralandı ama en çok zarar gören sığınmacılar oldu. Bu
değerlendirmede gözüküyor ki saldırıların büyük bir kısmı özellikle sığınmacılara olan olaylar sırasında
yaşandı. Polis araştırmaları devam etmekte ama henüz hiçbir tutuklama yapılmadı.
Bu değerlendirmede toplanan deliller PYG polisine sunulmuştur. Bunun en azından Bay Barati’nin
ölümü ve diğer ciddi yaralanmalarla sonuçlanan saldırıların araştırılmasına yardımda bulunabileceğini
umuyoruz.
Soruşturma kapsamındaki olayların süregeldiği zamandan beri, Merkez’in güvenli ve doğru şekilde
idare edilmesi için hizmet sağlayıcılar ile sığınmacılar arasında var olması gereken güven tam olarak
bozulmadıysa da, açıkça görülüyor ki çok düşük bir düzeye ulaşmıştı.
Güveni yeniden tesis etmek gibi önemli bir görev mevcut ki böylece merkez etkili biçimde çalışabilsin ve
sığınmacılar kendilerini Manus Adasında ikame ederken güvende hissedebilsinler.
Transfield Services bunu başarmada ve merkezi normal düzenine ve güven algısına yeniden inşa edecek
gerçekçi bir anlayışa sahip gibi görünüyor.
Bu güveni PYG de tesis etmede olaylar sırasında işlenen saldırılardaki polis incelemeleri ve gerçek
kişilerin tutuklanması önemli bir rol oynayacak.
Bu Değerlendirme şu sonuçların çıkarıldığı tavsiyelerde bulunuldu.
126
Bkz. 5 – 11. sayfalar
96
Geleceğe bakıldığında, bu Değerlendirme tarafından yapılan ana tavsiye PYG Hükümeti ile Göçmenlik
ve Vatandaşlık Hizmetleri Kurumunun, Avustralya'dan tüm uygun destek ve yardımı alarak mümkün
olduğunca çabuk sığınmacı belirleme ve yeniden yerleşim süreçlerini hızlandırması gerektiğidir.
Rapor, aradaki zamanda sığınmacıların sürdürülen süreç hakkında ve davaya nasıl başvuracakları ve
nasıl etkileyecekleri konusunda tamamen ve düzenli şekilde bilgilendirilmeleri gerektiğini önerdi.
Diğer öneriler PYG polisi, Merkez'in risk yönetimi ve fiziki güvenlik altyapısı, sığınmacıların refahı, daha
iyi iletişim, topluluk irtibatı ve personel eğitimi ile etkileşime yönelik bir dizi konuyla ilgilidir.
Bu Raporun çoğu kısmında detaylı olarak anlatıldığı üzere, tavsiyelerde belirtilen tekliflerin çoğuna
uygun olarak çalışmalar şimdiden başlatılmıştır.
13. BÖLÜM TEŞEKKÜRLER
Bu Değerlendirme boyunca, Papua Yeni Gine bakanlarından ve üst düzey yetkililerinden, G4S,
Uluslararası Sağlık ve Tıp Hizmetleri, Salvation Army, Transfield Services’den ve Wilson Security’den
gönüllü işbirliği aldım.
Onların geçmiş ve günümüz çalışanları 16-18 Şubat 2014 meydana gelen olayları ve olayları çevreleyen
durumları hakkında kendi bildiklerini açık şekilde konuştular.
Çok sayıda sığınmacınin röportajlarda ve soru cevap kısımlarında yer almasından ya da kişisel geri
bildirim formlarını doldurmasından dolayı çok memnunum. Onların katkıları, olayların nasıl ve neden
yapıldığına dair kapsamlı bir anlayış elde etme konusunda en önemli unsur oldu.
Değerlendirmede ayrıca çok fazla ilgili belgelerden ve soruşturma sırasında elde edilen diğer
malzemelerden yardım alındı.
Port Moresby’deki Avustralya Yüksek Komisyonu Port Moresby’de İncelemeye değerli katkılar sağladı.
Onların hepsine katkılarından dolayı teşekkür ediyorum.
Son olarak Değerlendirme ekibinin sıkı çalışmasını ve bu raporun hazırlanmasındaki ve soruşturma
süresince özverili desteklerini takdire şayan olarak görüyorum.
ROBERT CORNALL AO
23 Mayıs 2014
97

Turkish - Review into the events of 16

Transkript

Benzer belgeler

ilaveler (banner alti).indd

18 Ocak

Akkök Şubat 2016 Bülteni

Sevgililer romantik bir yemekle 14 Şubat`ı kutladı! Hediye tercihleri

Türk-Amerk_mektup-ubat .indd

broşür - FOL Sinema Topluluğu

Türk Dış Ticaret Bankası A

Şubat Ayı Tarih Bülteni

Günlük Bülten - Asya Yatırım

2015-2016 Bahar Yarıyılı Lisans Önlisans Akademik Takvimi