Mezopotamya`da Kadın Olmak_pdf

E T KİNLİK
6
MEZOPOTAMYA’DA KADIN OLMAK
Sümerli Ludingirra’nın annesine
mektubundan bir bölüm:
Eğer anamı tanımıyorsan, sana onun özelliklerini vereyim:
Adı Şat-İştar’dır (?)….
Işıltılı bir kişi…
Güzel bir Tanrıça, hoş bir gelin,
Gençliğinden beri kutsanmıştır.
Enerjisiyle, kayınpederinin evini çekip çevirir.
Kocasının Tanrısına hizmet eden,
Kralların sözünü yabana atmayan biridir o.
(Kramer, Samuel N., Tarih Sümer’de Başlar, Kabalcı
Yayınları , 1999, s. 402)
Kay n a k 2 :
Mezopotamya
özdeyişlerinde kadın:
Bir kadına ya da çocuğa bakmayan kişinin/Burnuna yular takılmamıştır.
Karım tapınakta/Anam ırmak kenarında/ Ben de
burada açlıktan ölüyorum.
Sevinçli bir yürek, gelin/Kederli bir yürek, güvey
Evde huzursuz bir kadın/Derde dert katar.
Çöl matarası insanın hayatıdır/Pabuç insanın
gözüdür/ Karısı insanın geleceğidir/Oğul insanın sığınağıdır/ Kız insanın kurtuluşudur/Gelin
insanın baş belasıdır.
(Kramer, Samuel N., Tarih Sümer’de Başlar, Kabalcı
Yayınları , 1999, s. 154-157)
Kay n a k 3 :
Hammurabi Kanunları’nda
aile hukuku
128. Bir adam bir kadını karı olarak alır ancak aralarında herhangi bir ilişki söz konusu olmazsa, bu
kadın o adamın karısı olmaz.
129. Bir adamın karısı başka bir adam ile basılırsa
(suçüstü halinde) her ikisi de bağlanır ve suya atılır
ancak koca karısını, kral da kölelerini affedebilir.
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I
N İ L G Ü N
Y A M A N
K a yn a k 1 :
130. Bir kişi, henüz erkek olarak bilinmeyen, hâlâ
babasının evinde yaşayan ve onunla uyuyan başka
bir adamın karısına (nişanlı ya da çocuk annesi)
tecavüz ederse, bu adam öldürülür; ancak kadın
masumdur.
46
138. Bir adam kendisine çocuk vermeyen karısından ayrılmak isterse ona babasının evinden getirdiği çeyizi ve başlık parasını verir ve ondan sonra
onun gitmesine izin verir.
133. Bir kimse savaşta esir alınırsa ve evinde geçimi
sağlayacak şeyler olduğu halde karısı evini ve bahçesini terk edip başka bir eve giderse, bahçesine
bakmadığı ve başka bir eve gittiği için yasal olarak
suçlu bulunur ve nehre atılır.
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 46
142. Bir kadın kocası ile kavga ederse ve ona “Benim için uygun biri değilsin” derse bu peşin hükmünün nedenlerini ileri sürmek zorundadır. Eğer
kadın suçsuzsa ve onun payına düşen bir hatası
yoksa, buna karşılık kocası onu terk etmiş ve ihmal
etmişse, o zaman bu kadına hiçbir suç ithaf edilemez, çeyizini alır ve babasının evine geri döner.
143. Eğer kadın masum değilse ve buna rağmen
kocasını terk etmiş, evine bakmamış ve kocasını
ihmal etmişse bu kadın suya atılır.
148. Bir adam bir kadın alır da kadın hastalığa yakalanırsa ve adam ikinci bir kadın almak isterse
hastalığa yakalanan karısını boşayamaz, bunun
yerine onu inşa ettiği bir eve yerleştirir ve yaşadığı
sürece ona yardım eder.
153. Bir kadın başka bir adamın hesabına her ikisinin eşlerini öldürürse, suça katılan çiftlerin her
ikisi de kazığa oturtulur.
(http://tr.wikisource.org/wiki/Hammurabi_
Kanunlar%C4%B1 ve www.algul.av.tr/hukuki_bilgiler_
word/hammurabi_kanunlari.doc)
03.11.2014 12:00:30
Babam bana seninle evleneyim diye mektup yazdı. Gelmene izin versin diye babana seninle ilgili
bir mektup ve hizmetkârlarımı yolladım. Senden
mektubumu okur okumaz babandan (izin) istemeni ve hizmetkârlarımla birlikte buraya gelmeni istiyorum. Yalnızım, bana hizmet edecek,
masamı kuracak kimsem yok. Hizmetkârlarımla
birlikte gelmezsen Vaşuşana’dan genç bir kızla
evleneceğim. Dikkat et. Sen ve hizmetkârlarım,
gecikmeden gelin!
(Mieroop, Marc Van De, Antik Yakındoğu Tarihi,
Dost Kitabevi, 2006, s. 124)
K a yn a k 6 :
Yemek pişiren kadın
Babil’de aile
Evlilikler ailenin büyükleri arasında ayarlanıyor, anlaşıldığı kadarıyla gelinin annesi bu işte
önemli bir rol oynuyordu. Evlilik iki aşamada
gerçekleşiyordu. Çocuklar daha çok küçükken
ebeveynler onları birleştirmek için anlaşıyor, anlaşma yazıya dökülüyor ve damat adayının ebeveyni gelin adayının ebeveynine başlık parası
ödüyordu. İki sözlü kendi evlerinde kalıyor, diğerini ziyaret etme hakkına sahip oluyordu. Evlenme çağına geldikleri zaman ikinci aşamaya geçiliyordu. Damat adayının ailesinin hazırladığı bir
ziyafette bir araya geliyorlardı. Bu şölende başını
örtmesi şart koşulan geline kutsal yağ sürülmesi ritüelin bir parçasıydı. Gelin başörtüsünü bir
daha hiç çıkarmayacak, böylece evli bir kadın olduğunu herkese göstermiş olacaktı. Neden sonra
genç kadın, taşınır ve taşınmaz mallardan olan
drahomasını alıp ailesinden ayrılıyor, kocasının
ailesinin evine gidiyordu.
Ele geçirilen belgeler tanrılara adanmış soylu
kızların varlığından söz ediyor; onlar manastır
benzeri yerlerde topluca yaşıyor, ticaretle hatta
toptancılıkla geçiniyorlardı. Tapınağa adanmış
olmak kızların evlenmelerini değilse bile, en
azından çocuk sahibi olmalarını yasaklıyordu.
(Bottero, Jean, Kültürümüzün Şafağı Babil, Yapı Kredi
Yayınları, 2006, s. 80-82)
K a yn a k 7 :
Dokumacı kadın
(Ali, Daud, Macdonald, Fiona, Oakes, Lorna, Steele, Philip,
Great Civilizations of the East, Select Editions, s. 37)
U Y G A R L I Ğ I
Asur mektubu
Puzur-Assur der ki, Nuşatum’a deyin:
K a yn a k 5 :
M E Z O P O T A M Y A
K a yn a k 4 :
47
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 47
03.11.2014 12:00:33
K a yn a k 8 :
Asurlu kadın
N İ L G Ü N
Y A M A N
Aile
K a yn a k 9 :
K a yn a k 1 0 :
Lagaş’ın yüksek sınıfından kadın
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I
Penceredeki kadın (Asur)
K a yn a k 1 1 :
48
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 48
03.11.2014 12:00:38
ÇALIŞMA SORULARI
Yukarıdaki belgelerden yararlanarak:
1. Mezopotamya’da “kadının
toplumdaki konumu”nu saptayarak
maddeler haline yazınız.
2. Çağdaş demokratik toplumlarda yerleşik
temel hak ve özgürlükler açısından
Mezopotamya’da kadının konumunu tartışınız.
KAYNAKLAR
Ali, Daud, Macdonald, Fiona, Oakes, Lorna, Steele, Philip, Great
Civilizations of the East, Select Editions, s. 37
Bottero, Jean, Kültürümüzün Şafağı Babil, Yapı Kredi Yayınları,
2006, s. 80-82
Kramer, Samuel N., Tarih Sümer’de Başlar, Kabalcı Yayınları ,
1999, s.154-157, 402
Mieroop, Marc Van De, Antik Yakındoğu Tarihi, Dost Kitabevi,
2006, s. 124
Asurlu kadın
K a yn a k 1 4 :
Polos giyen kadın
U Y G A R L I Ğ I
Ur Kraliçesi Shubad
Kay n a k 1 3 :
M E Z O P O T A M Y A
Kay n a k 1 2 :
49
http://tr.wikisource.org/wiki/Hammurabi_Kanunlar%C4%B1;
erişim tarihi 21.08.2014
www.algul.av.tr/hukuki_bilgiler_word/hammurabi_kanunlari.
doc
DKIH I-uygarliklar tarihi.indd 49
03.11.2014 12:00:40