APPEND - Arama Yolu Ayarlama

Transkript

APPEND
Arama Yolu Ayarlarma
AMAÇ
: okumak ya da yazmak için bir veri dosyası arandığında , dosyayı sadece çalışan
sürücü ve dizin de arar. Bu araştırma alanını genişletmek için APPEND komutu
kullanılır.
Dizilim
: append [sürücü:]\diziadı[;[sürücü:][\dizinadı]...][/x[:on::off]][/path:on:/path:off] [/e]
Bu dizilim veri dosyalarının aranacağı dizinlerin belirlemek için kullanılır.Araştırma birden çok
dizinde yapılacaksa ,dizin isimleri”;” işaretiyle birbirinden ayrılır.
append;
Daha önceden ayarlanmış araştırma yollarının tümünü iptal eder
append
Append komutu kullanılarak ayarlanmış araştırma yollarının isimlerini görüntüler.
append komutunun anahtarları:
/x[:on::off] Veri dosyalsrını araştırmak için APPEND ,program dosyalarını araştırmak için de path
komutu kullanılır . Eğer veri dosyalarının araştırılacağı dizinde program dosyaları da
varsa , her iki komutuda kullanmak yerine APPEND komutuna “/x”veya “/x:on”
anahtarını eklemek yeterlidir.”/x:off” anahtarı da veri dosyalarının araştırılacağı dizinde
program dosyalarının araştırılmamasını sağlar.
/path:on:/path:off
Bir dosyayı diskette aramak için dosyanın aranacağı dizin belirtilmişse
(BOLD.FON yerine C:WİNDOWS\BOLD.FON şeklinde )araştırmanın sadece bu d
dizinde (örneğimizde windows dizini) sınırlı kalması için “/path : off” anahtarı kullanırız.
“/Path:on anahtarı ya da bu anahtarları hiç kullanmamak araştırmanın tüm belirtilen
dizinlerde yapılmasına neden olur
/e
İlave edilen dizinlerin MS_DOS etrafında depolanmasına neden olur. Bu dizinler SET
komutu ile görüle bilir
•
Eğer assing komutunu kullanıyorsanız, append komutunu assing komutundan önce
kullanmalısınız.
Örnekler:
append c:\msdos;\lib ↵
Veya
append c:\msdos;d:\lib /x:on ↵
C:disketindeki MSDOS isimli dizinde ve D: disketindeki LIB isimli dizinde var olan veri dosyalarına
ve program dosyalarına erişmek için araştırma yolu ayarlanır.daha önceden ayarlanmış araştırma
yolu varsa , eskileri iptal edilir ve bu dizinlere araştırma yolu ayarlanır.
append c:\msdos ;d:\lib/x:off ↵
Belirtilen dizinlerde sadece veri dosyaları araştırılır
append ↵
Veri dosyalarının araştırılacağı yollar ekranda görüntülenir. Aşağıdaki görüntü karşınıza gelir
APPEND=C:\MSDOS;:LIB
append; ↵
Öneceden ayarlanmış araştırma yollarının tümü iptal edilir.
ASSIGN
Sürücü Atama
AMAÇ
: Bir sürücüyü tanımlayan harfi başka bir sürücüye atar.
Dizilim
: assign [x[=]y[...]]
x şu andaki sürücü adı
y sürücüye verilmek istenilen yeni ad.
Assign komutu bir program tarafından ihtiyaç duyulması haricinde ve özellikle backup, restore,
label, join, subst, print, komutlarından birinin kullanılması gerektiği hallerde kullanılmamalıdır.
Format ve Diskcopy komutları assign komutunun yaptığı değişiklikleri yok sayar.
Örnekler :
assign a=b ↵
Komutun uygulanmasından sonra A: komutu verildiğinde MS-DOS B sürücüsüne geçer.
assign a=b b=a ↵
Komutunun uygulanmasından sonra A: komutu verildiğinde MS-DOS B sürücüsüne, B: komutu
verildiğinde A sürücüsüne geçer. Sürücü işlemlerinin yerleri değişmiştir.
assign ↵
Daha önce yapılmış atamaların tümünü iptal eder.
ATTRIB
Nitelik Verme
Amaç
: Dosya niteliklerini görüntüler veya değiştirir.
Dizilim
: attrib [+r: -r] [+a: -a] [+s : -s] [+h : -h] [sürücü] \ dizinadı \ dosya adı [/s]
+r sadece okur dosya yapmak için,
-r okunur / yazılır dosya yapmak için,
+a arşiv dosyası yapmak için,
-a dosyanın arşiv niteliğini iptal için,
+s sistem dosyası yapmak için,
-s sistem dosyanın niteliğini iptal için,
+h ismi ekranda görünmeyen dosya yapmak için,
-h görünmeyen dosyayı normal hale getirmek için kullanılır.
/s
anahtarı altdizindeki dosyaları da işleme koyar.
Backup, restore, xcopy komutları uygun anahtarlar kullanıldığında sadece arşiv niteliği
olan dosyaları kopyalar.
Örnekler :
attrib *.* /s ↵
Bütün dosyaların (altdizindekiler dahil) nitelikleri görüntülenir.
attrib +r *.com
Uzantısı.com olan dosyalar sadece okunur (silinmez) nitelik kazanır.
attrib –r fiat.txt ↵
Fiat.txt dosyası okunur / yazılır (silinebilir) nitelik kazanır.
attrib +h ozel.not ↵
Ozel.not dosyasının ismi dosya listesinde görülmez.
attrib +a *.* ↵
Bütün dosyalar arşiv özelliği kazanır. Yedekleme esnasında bütün dosyalar yedeklenecektir.
BACKUP
Yedekleme
Amaç
: Bir ya da daha fazla dosyayı bir disketten diğerine yedekler.
Dizlim
: backup sürücü1:[\dizinaltı][dosyaadı] [sürücü2:] [/s] [/m] [/f:disketkapasitesi] [/d:tarih]
[/t:zaman] [L:[[sürücü:][\dizinadı]dosyaadı]]
sürücü1 yedeklemek istediğiniz disk sürücüsü
sürücü2 dosyaların yedekleneceği hedef sürücü
Backup komutun anahtarları:
/s
Altdizinleri de yedekler
/m
Yalnızca en son yedeklemeden sonra sonra değiştirilen dosyaları yedekler
/a
Yedeklenecek dosyaları yedekleme diskinde daha önce var olanlara ilave eder.
MS-DOS un 3.2 ya da daha önceki uyarlamasından backup kullanılarak yedekleme
yapılmış dosyalar varsa bu anahtar kabul edilmeyecektir.
/f:disketkapasitesi
Hedef disk daha önceden formatlanmadıysa formatlanmasını sağlar.
Disketkapasitesi
160K tek yüzlü, 5.25 inç disk
320K çift yüzlü, 5.25 inç disk
1.2M çift yüzlü, yüksek kapasiteli, 5.25 inç disk
/d:tarih
Olası değerler
160, 160K, 160KB
180, 180K, 180KB
320, 320K, 320KB
360, 360K, 360KB
1200, 1200K, 1200KB,
1.2, 1.2M, 1.2MB
720, 720K, 720 KB
1.44M çift yüzlü, yüksek kapasiteli, 3.5 inç disk 1440, 1440K, 1440KB,
1.44, 1.44M, 1.44MB
2.88M çift yüzlü, yüksek kapasiteli,3.5 inç disk 2880, 2880K, 2880KB,
2.88, 2.88M, 2.88MB
Verilen tarihten sonra değiştirilen en son dosyaları yedekler.
/t:zaman Verilen zamandan sonra değiştirilen dosyaları yedekler.
/L:dosyaadı
Burada verilen isimle dosya açılır. Bu dosyada yedekleme zamanı, yedekleme
tarihi, yedeklenen dosyaların listesi ve yedeklenen dosyaların bulunduğu yedekleme
diskinin numarası vardır. Eğer dosya ismini belirlemezseniz backup komutu disk
üzerindeki ana dizinde backup.log ismiyle bir dosya açıp, yukarıda bahsedilen bilgileri
bu dosyaya yazar.
Örnekler :
Backup c:\muhasebe\*.*/s a: ↵
Hardiskin muhasebe dizininde ve bu dizin altındaki tüm altdizinlerinde bulunan dosyaların
tamamını A sürücüsüne yedekler.
Yedeklenecek dosyaların tamamı bir diskete sığmıyorsa, disket dolduktan sonra MS-DOS sizden
ikinci (üçüncü, dördüncü...) disketi A sürücüsüne takmanızı ister.
Yedekleme yapılan diskette önceden var olan dosyalar silinecektir.
Backup c\muhasebe\*.dat a: ↵
Hardiskin muhasebe dizininde bulunan ve uzantısı .dat olan dosyaları A sürücüsüne yedekler.
BREAK
Durdurma
Amaç
: Control-C tuşunu kontrol eder.
Dizilim
: Break [on : off]
Çalıştırdığınız programa bağlı olarak işlemi durdurmak için Ctrl+C tuşunu kullanabilirsiniz. Komutu
break on’a ayarlarsanız MS-DOS, Ctrl+C tuşuna basılıp basılmadığını kontrol etmeye başlar.
Örnek:
Break on ↵
CHCP
Kod Sayfası Değiştirme
Amaç
: En son kod sayfasını değiştirir ya da görüntüler.
Dizilim
: chcp [nnn]
nnn kod sayfasının değeridir.
Değer
437
850
860
863
864
kod sayfası
Birleşik Devletler (varsayılan değer)
Çok dilli (birden fazla dilde)
Portekizce
Kanada – Fransızca
iskandinav
Örnekler :
chcp ↵
Aktif kod sayfasını görüntüler.
chcp 850 ↵
Kod sayfasını yeni verilen kod sayfasına değiştirir.
CHDIR
CD
Dizin Değiştirme
Amaç : Bir dizinden başka bir dizine geçmeyi sağlar.
Dizilim : Chdir [\dizinadı]
veya
cd [\dizinadı]
Chdir [.. ]
veya
cd [.. ]
Chdir
veya
cd
MS-DOS’un en çok kullanılan komutlarından biridir. CD komutunun kullanımı çok kolaydır
fakat, dizin yapısı iyi anlaşılmamışsa bir takım bir takım zorluklarla karşılaşılabilir. Bu durumda
dizin konusunu tekrar okumanın yararı olacaktır.
Örnekler :
cd ↵
Çalışılan dizinin adını görünrüler.
cd \ ↵
Diskin herhangi bir dizin veya altdizindeyken ana dizine geçer.
cd \ muhasebe ↵
herhangi bir dizinde iken muhasebe adındaki dizine geçer.
cd .. ↵
Çalışılan yer bir altdizin ise, bu altdizinin bulunduğu dizine geçer. Çalışılan yer bir dizin ise, ana
dizine geçer.
Muhasebe dizinin altında eski muhasebe isimli bir altdizin olduğunu varsayalım.
cd eskimuh ↵
Eğer muhasebe dizininde iseniz, eskimuh isimli altdizine geçer.
cd \muhasebe\eskimuh ↵
Hangi dizinde olursanız oluni muhasebe dizininin altındaki eskimuh altdizinine geçer.
CHKDSK
Çekdisk
Amaç : istenilen sürücüdeki diski çek eder.
Dizilim : chkdsk [sürücü:][\dizinadı\dosyaadı]]/f][/v]
Chkdsk komutu diskinizin durumunu gösterir. Herbir diskte hata kontrolü için arasıra chkdsk’i
çalıştırmalısınız. Eğer chkdsk’i çalıştırdığınız da bir hata bulunursa, chkdsk hata mesajı
görüntüler.
Chkdsk komutunun anahtarları :
/f
Diskteki hataları tesbit edip temizler.
Ten lost clusters found in 3 chains.
Convert lost chains to files (Y/N) ?
Y yi seçerseniz kayıp bilgiler filennnn.chk isimli (FILE0000.CHK, FILE0001.CHK,
FILE0002.CHK,...)dosya(lar) haline gelir. Chkdsk tamamlandığında bu dosya(lar)ın içeriklerinin
gerekli olup olmadığını kontrol edip silebilirsiniz . Eğer N yi seçerseniz kayıp kümelerin içindeki
bilgiler saklanmaz , fakat hata düzeltilir. /f anahtarı kullanılmazsa chkdsk diskinizde bulduğu
hatayı düzeltmez.
/v
•
Her bir dizindeki her bir dosya ismini diski kontrol ederek görüntüler.
Chkdsk subst ya da join komutlarının kullanıldığı sürücülerde çalışmaz.
Örnekler :
chkdsk a: ↵
A sürücüsündeki disketi çek et.
Bu komutu uyguladıktan sonra aşağıdakine benzer bir rapor durumu gelir.
Volume SELSUS
created 11-23-1991 1:23a
Volume Serial Number is 236F-14D2
730112 bytes total disk space (disket toplam kapasitesi)
466944 bytes in 14 user files ( dosya sayısı ve toplam uzunluğu)
10240 bytes bad sectors ( bozuk alanların miktarı)
252928 bytes available on disk (Disketteki boş alan)
1024 bytes in each allocation units
713 total allocation units on disk
247 available allocation units on disk
655260 total bytes memory (bilgisayarın toplam hafızası)
514288 bytes free (bilgisayarın boş alanı)
chkdsk c: > cek.rp ↵
Hardiski çek ettikten sonra durum raporunu cek.rp isimli dosyaya yazar.
CLS
Ekran Silme
Amaç
: Ekranı siler
Dizilim
: cls
Cls komutu çalışılan diskin ismini belirten harfi ve imleci ekranın sol üst köşesinde bırakarak
ekrandaki diğer görüntüleri siler.
Örnek :
cls ↵
COMMAND
Amaç
: Yeni komut işlemcisi başlatmak.
Dizilim
: Command [sürücü:][\dizinadı][ünite][/e:nnnn][/p][/c string][/msg]
Bu komut yeni komut işlemcisini başlatır. Yeni komut işlemcisine başladığınızda siz aynı zamanda
yeni komut çeşitlemenizi yaratırsınız. Bu yeni çeşitleme eski eş çeşitlemenin bir kopyasıdır. Her
durumda yeni çeşitlemeyi eskisini etkilemeden değiştirebilirsiniz.
Komut işlemcisi hafızaya iki parti halinde yüklenir. Geçici ve kalıcı. Bazı programlar
çalıştırıldığında command.com’un geçici hafızası üzerine yazarlar. Bu durumda command
işlemlerinin kalıcı bölümü disk üzerinde command.com’u arar ve böylece geçici bölüm yeniden
yüklenir. Geçici kısmın hafızaya yeniden yüklenmesine ihtiyaç varsa, sürücü: ve \ dizinadı komut
işlemine command.com’u nerede bulunacağını söyler.
Command komutunun anahtarları :
/e:nnnn
nnnn’in 160 dan 32768 bytes arasındaki alanını belirler. MSDOS bu numarayı bir
sonraki bölgesel paragraf sınırına kadar çevreler. Varsayılan değer 160 byte dır.
/p
İkinci komut işlemini hafızada saklar ve otomatik olarak önceki komut işlemine dönmez.
/c string
Komut işlemine string tarafından belirlenen komutu ya da komutların görevini yerine
getirmesini söyler ve daha sonra otomatik olarak önceki komut işlemine döner.
/msg
Hata mesajlarını hafızada tutar.
Örnek :
Command /chkdsk a: ↵
COMP
Dosya Karşılaştırma
Amaç
: Eşit uzunluktaki iki dosyayı karşılaştırıp farklarını listeler.
Dizilim
: comp[sürücü:][\diziadı\dosyaadı1][sürücü:][\dizinadı\dosyaadı2][/d][/a][/u][/n=sayı][/c]
Comp komutu bir dosya ya da dosyalar setini [\diziadı\dosyaadı1], ikinci bir dosya ya da dosyalar
seti [\dizinadı\dosyaadı2] ile karşılaştırır. Bu dosyalar aynı sürücüde ya da farklı sürücülerde
olabilir. Ayrıca aynı dizinde ya da farklı dizinlerde de olabilir. Karşılaştırma yapacağınız iki dosya
seti farklı sürücülerde olmak şartıyla aynı dizinde ve aynı isimlerde olabilir. Eğer sadece ikinci
seçenek için sürücü ismini yazarsanız comp\dizinadı\dosyaadı1 ve \dizinadı\dosyaadı2 nin aynı
olduğunu farzeder.
\dizinadı\dosyaadı2 seçeneğini atlarsanız comp bunlar için sizi uyayrır. İki seçenekten biri sadece
sürücüden ve dosya ismi olmayan bir dizinadından oluşursa comp dosya ismini *.*(bu işaret tüm
dosya adlarını içine alır) olarak kabul eder. Eğer karşılaştırmak istediğiniz dosyalar comp’un
olduğu diskten başka bir diskte ise comp komutunu seçeneksiz yazın. Comp\diziadı\dosyaadı
seçeneği için sizi uyardığında sadece doğru diski girip karşılaştırma yapılacak dosya isimlerini
yazınız. Comp ilerledikçe dizinadlarını ve karşılaştırma yapılacak dosya isimlerini görüntüler. Eğer
comp\dizinadı\dosyaadı2 seçeneğine uygun bir dosya bulunmazsa ya da dizin yolu geçersizse bir
hata mesajı gelir. Eğer \dizinadı\dosyaadı1 seçeneğine hiçbir dosya uymazsa comp her iki
dizinadı/dosyaadı seçeneği için sizi uyarır.
Karşılaştırma boyunca birbirine uygun olmayanlar dosyaları gösteren bir mesaj ortaya çıkar.
Bu mesaj dosyalarda birbirine uygun olmayan byteları ve byteların içindekilerini karşılaştırarak
gösterir. Bu mesaj aşağıdaki formata sahiptir;
Compare error at OFFSET xxxxxxxx
dosya1 = xx
dosya2 = xx
Bu formatta dosya1 yazılan birinci dosya ismi dosya2 ise yazılan ikinci dosya ismidir. On tane
dengi bulunmayan karşılaştırmadan sonra comp karşılaştırmayı duruduru ve şu mesajı görüntüler;
10 mismatches-ending compare
Eğer dosya ölçüleri değişikse comp aşağıdaki mesajı görüntüler :
Files are different size, do you wish to continue (Y/N) .
Karşılaştırmaya devam edebilirsiniz ya da bitirebilirsiniz. Eğer devam seçeneğini seçerseniz comp
daha kısa olan dosyanın sonuna ulaşana kadar karşılaştırmaya devam eder.
Uyumlu bir karşılaştırmadan sonra comp aşağıdaki mesajı görüntüler;
Files compare OK
İki dosya karşılaştırması bittikten sonra comp iki \dizinadı\dosyaadı seçeneğine uygun bir sonraki
dosya çiftine ilerler bu durum \dizinadı\dosyaadı1 seçeneğine uygun başka bir dosya
bulunmayana kadar devam eder. Comp bundan sonra aşağıdaki mesajı görüntüler:
Compare more files (Y/N) ?
Bu durumda iki dosya karşılaştırması daha yapılabilir ya da karşılaştırmayı bitirebilirsiniz. Eğer iki
dosya daha karşılaştırmak istiyorsanız Y’yi seçiniz. Comp bu durumda iki yeni path seçeneği için
sizi uyarır.
Bütün karşılaştırmalar için comp öncelikle her iki dosyanında dosya sonu işareti (ctrl+Z) içinde
olup olmadığına bakar. Eğer değilse comp şu mesajı verir:
EOF mark not found.
Comp komutunun anahtarları :
/d
Farklı karakterleri ASCII numaralarıyla gösterir.
/a
Farklı karakterleri ASCII karakteri olarak (ekranda görüldüğü gibi) gösterir.
/I
Farklı karakter(ler) bulunan satırların satır numaralarını gösterir.
/n=sayı
Karşılaştırmayı verilen sayı kadar satırda yapar.
/c
Karşılaştırma yaparken büyük küçük harf ayrımı yapmaz.
Örnek :
comp c: *.prg b: *. bak ↵
C sürücüsündeki uzantıları .prg olan ve B sürücüsündeki uzantıları .bak veya aynı isimde olan
dosyaları karşılaştırır.
COPY
Dosya Kopyalama
Amaç
: Bir veya daha fazla dosyayı başka bir yere kopyalar. Bu komut ayrıca dosyaları
birleştirir.
Dizilim
: Dosyaları kopyalamak için :
Copy[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı1[sürücü:][\dizinadı\dosyaadı2][/v][/a][/b]
Ya da
Copy [sürücü:]\dizinadı\dosyaadı1[/v][/a][/b][sürücü:][\dizinadı\dosyaadı2]
Dosyaları eklemek için :
Copy\dizinadı\dosyaadı1+\dizinadı\dosyaadı2[...]\dizinadı\dosyaadı
Eğer \dizinadı\dosyaadı2’yi belirlemezseniz kopyalama disk üzerindeki en son çalışan dizinde ve
sürücüye yaratılır. Bu kopya orijinal (\dizinadı\dosyaadı1) ile aynı isme, aynı zaman ve aynı tarihe
sahiptir. Eğer orijinal dosya en son çalışılan sürücüde ise ve \dizinadı\dosyaadı2’yi
belirlemiyorsanız copy komutu durur ve aşağıdaki hata mesajını verir;
File can not be copied on to it self 0 file(s) copied
Kopyalanmak istenen dosya sürücü ve dizinadı verilmemişse çalışılan sürücü ve dizinde aranır
bulunamadığında da MS-DOS hata mesajı verir.
File not found – dosyaadı
0 file(s) copied
Copy komutunun anahtarları :
/v
Hedef diskte yazılı bölümün tam olarak kayıt edildiğini doğrular. Bu anahtar
kullanıldığında işlem hızı yavaşlar.
/a
ASCII dosyalarını kopyalamanıza müsaade eder. Dosya ASCII değilse (dosynın
herhangi bir yerinde dosya sonu işareti varsa) dosyayı eksik kopyalar.
/b
Dosyanın tamamını kopyalar (Dosyanın çeşitli yerlerinde bir veya daha fazla dosya
sonu işareti bulunsa da).
Copy komutu anahtarları /a ve /b kaynak kaynak dosya ismi ya da hedef dosya isminin önünde
bulunmalarına göre değişik şekilde işlem görürler.
Kaynak dosya ismi önünde kullanılmadıkları zaman:
/a
Dosyanın ASCII dosyası gibi kullanılmasını sağlar. İlk dosya sonu işareti hariç
dosyadaki veri kopya edilir. Dosyanın, dosya sonu işaretinden sonra kalanı kopya
edilmez.
/b
Dosya sonu işareti dahil dosyanın tamamının kopya edilmesini sağlar.
Hedef dosya ismi önünde kullanıldıkları zaman:
/a
Dosyasonu işaretini dosyanın en son karakteri gibi eklemesine sebep olur.
/b
Bir dosyasonu karakterini eklemez.
Dosyaları bir araya getiriken geçerli anahtalar daima /a dır.
Örnekler:
Copy fiyat.txt a: ↵
Bulunduğunuz disk ve dizindeki fiyat.txt dosyası, A sürücüsündeki diskete kopyalanır. Eğer A
sürücüsünde iseniz, kendi üstüne kopya yapamayacağından hata mesajı verir.
Copy fiyat.txt a:sonfiyat.txt ↵
Fiyat.txt doyası, A sürücüsüne sonfiyat.txt olarak kopyalanacaktır.
Copy fiyat.txt yenifiyat.txt ↵
Bulunduğunuz disk ve dizindeki fiyat.txt doyası aynı yere aynı yenifiyat.txt ismiyle kopyalanır.
Dosyayı çiftlemiş olursunuz.
Copy fiyat.txt \yeniyıl ↵
Fiyat.txt dosyası yeniyıl isimli dizine kopyalanır.
Copy \eski\es-fiyat.txt ↵
Eski dizindeki es-fiyat.txt dosyası bulunduğunuz dizne kopyalanır.
Copy a:*.* c:\yeni ↵
A sürücüsüne taktığınız disketteki tüm dosyalar hardiskteki yeni isimli dizine kopyalanacaktır.
Dosya birleştirme :
Copy *.asm toplam.asm ↵
Uzantısı .asm olan bütün dosyaları toplam.asm olan dosyaya toplar.
Copy prog1.prg+prog2.prg ↵
Prog2.prg dosyası prog1.prg dosyasının sonuna eklenir.
Copy prog1.prg+prog2.prg sonprog.prg ↵
Prog1.prg dosyası ve prog2.prg dosyası, sonprog.prg isimli dosyasına toplanır.
CTTY
Amaç
: Standart giriş/çıkış (input/output) komutlarını bilgisayırın ekran ve klavyesinden bir
yardımcı üniteye çevirir.
Dizilim
: ctty ünite
Örnekler:
ctty aux ↵
Giriş/çıkış (I/O) komutlarını standart üniteden AUX port’a yöneltir.
ctty con ↵
Bilgisayarı eski durumuna döndürür.
DATE
Tarih Gösterme / Değiştirme
Amaç
: Tarihin ayarlanması veya ekrana verilmesi.
Dizilim
: date [mm-dd-yy]
Date [ay-gün-yıl]
Tarihi kendi terminalinizden veya toplu işlem dosyasından değiştirebilirsiniz. Eğer bir autoexec.bat
kullanıyorsanız, MS-DOS tarih için ekranda otomatik olarak bir yazı yazmayacaktır, bu durumda o
dosyaya bir date komutu ilave etmek isteyebilirsiniz.
Tarih yazarken sadece rakamları kullanınız; kullanabileceğiniz rakamlar şöyledir:
Ay için
Gün için
Yıl için
mm = 1-12
dd = 1-31
yy = 80-79 veya 1980-2079
Tarihi yazarken gün, ay ve yıl rakamlarını (-) tire ya da (/) taksim işaretlerini kullanarak birbirinden
ayırabilirsiniz. MS-DOS söz konusu ay ister 28-29 vaya 30, ister 31 gün çeksin, ay ve yıllar doğru
olarak değiştirilebilmek üzere programlanmıştır.
Tarihi girdiğiniz veya ekrana verdiğiniz mm-dd-yy formatını değiştirebilmeniz de mümkündür.
Config.sys dosyasındaki country komutu tarih formatını dd-mm-yy şeklinde avrupa standart
formatına da değiştirebilmenizi sağlar.
Örnekler:
date ↵
Bu komutu verdiğinizde aşağıdaki mesaj gelir:
Current date is weekday mm-dd-yy
Enter new date (mm-dd-yy):_
Burada weekday haftanın gününü işaret eder (Örnek olarak Salı). Gösterilen tarihi değiştirmek
istiyorsanız ENTER tuşuna basınız. Ya da date komutundan sonra belli bir tarihi yazabilirsiniz.
date 3-9-88 ↵
Bu durumda ENTER tuşuna bastıktan sonra Enter new date ifadesi görülmeyecektir.
DEBUG
Hata Bulma
Amaç
: Bir program test ortamı yaratarak hata saptamaya ve temizlemeye yarar.
Dizilim
: debug[dosyaadı[parametreler]]
Veya
Debug
Bu komut ayrı bir bölüm olarak kitapta geniş yer verilerek anlatılmıştır. Tüm debug komutlarını
DEBUG ana bulabilirsiniz.
DEL
ERASE
Dosya Silme
Amaç
: Belli bazı dosya kayıtlarının silinmesi.
Dizilim
: del[sürücü:]\diziadı\dosyaadı/p
veya
erase[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı/p
Bir dosyanın silinmesi o dosyanın diskte yazılı bulunduğu yerlerin serbest kaldığına dair
işaretlenmesidir. Yani dosyalar başlangıçta tam olarak silinmezler. Yeni bir dosya diske yazılacağı
zaman ilk olarak silinmiş dosya üzerine yazılır ve silinen dosyanın bilgileri tam olarak silinir.
Eğer bir dosya yanlışlıkla silinmişse başka bir dosya yazma işlemi yaptırmadan undelet komutu ile
kurtulunabilir. Daha fazla bilgi için undelete komutuna bakın.
Del komutunun anahtarları :
/p
Anahtarı herhangi bir silme olayı gerçekleştirilmezden önce del veya erase’in sizi
uyarmasını sağlar. Eğer bu anahtar seçilirse her dosya ekranda gösterilir veya size
dosya adı hatırlatılır.
delete (Y/N) ?
silinecek Evet mi, Hayır mı ?
Silme işlemini Y tuşu ile onaylar veya N ye basarak iptal edersiniz.
Del komutu size * ve ? jokerlerini kullanma olanağı verir ve böylece bir defada birden fazla dosya
silebilirsiniz. Bu metodla dosya silme işlemi oldukça rahat olmakla beraber tehlikeli de olabilir. Bu
yüzden jokerleri dikkatli kullanınız.
Şayet del*.* yazarsanız bu mesaj MS-DOS’a çalıştığınız dizindeki tüm dosyaları silmek istediğinizi
bildirecektir. Bu durumda MS-DOS ekranda :
Are you sure (Y/N) ?
Eminmisiniz (Evet/Hayır) ?
Sorusunu yazar.
Cevap olarak Y verirseniz, MS-DOS çalıştığınız dizindeki bütün dosyaları silecektir.
Örnekler :
del fiyat.bak ↵
fiayt.bak ismindeki bir tek dosyayı siler.
del fiyat.* ↵
Adı fiyat ve uzantısı herhangi bir şey olan tüm dosyaları siler.
del *.bak ↵
Adı herhangi bir şey olan ve uzantısı .bak olan tüm dosyaları siler.
del . ↵
del *.* ↵
erase . ↵
erase *.* ↵
Bu komutların hepsi de dizindeki tüm dosyaları siler.
del muhasebe ↵
Diskinizde muhasebe isimli bir dosya varsa silinir. Eğer muhasebe isimli bir dizin mevcutsa bu
dizin içindeki tüm dosyalar silinecektir. Bu ikinci halde MS-DOS;
All files in directory will be delated !
Are you sure (Y/N) ?
Dizinde bulunan bütün dosyalar silinecektir !
Eminmisiniz (Evet/Hayır) ?
sorusuyla sizden ikinci bir onay isteyecektir.
DIR
Dosya Listesi
Amaç
: Herhangi bir dizindeki dosyaların listesinin yapılması
Dizilim
: dır[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı][/p][/w][/a[[:]nitelik]][/o[[:]sıar]][/s][/b][/l]
Tek başına kullanılan dır komutu üzerinde çalıştığınız dizindeki bütün dosya isimlerini ve bu
dosyalara ait uzunluk, kayıt tarihi ve kayıt zamanı bilgilerini ekrana veya bir dosyaya listeler. Dır
ayrıca sürücnün kodunu ve seri numarasını da listede verir.
Eğer dır komutu ile bir sürücünün adını da dahil ederseniz (“B” gibi) o sürücü içerisindeki disketin
çalışılmakta olan dizindeki tüm girdilerin listesi çıkartılır.
Dır komutunun anahtarları:
/p
/w
Sayfa modunu seçer, ekran doldurulduğu zaman listeleme işlemi durur. Devam etmek
için bir tuşa basılır.
Dosya listesini sadece dosya isimlerini vererek ekrana beş sütun halinde sıralar. Daha
çok dosyayı bir arada görme imkanı verir.
/a[:]nitelik Sadece istenilen nitelikteki dosyaları görüntüler. Dosya nitelikleri için ATTRIB komutuna
bakınız.
/o[:]sıra
Dosyaları görüntülerken alfabetik sıraya, tarih sırasına göre veya uzunluklarına göre
sıraya koyar.
/s
Altdizinde bulunan dosyaları da gösterir.
/b
Sadece dosya isimlerini gösterir.
/l
Dosya isimlerini ekrana küçük harflerle yazarak gösterir.
Örnekler:
dir ↵
dir *.* ↵
Çalışılan dizindeki bütün dosyaları sonuna kadar kesintisiz olarak listeler.
dir a: ↵
dir a: . ↵
dir a: *.* ↵
A sürücüsünde bulunan disketin içerisindeki dosyaları listeler.
dir fiyat ↵
dir fiyat.* ↵
dir fiyat.??? ↵
Çalışan dizinde ismi fiyat olan tüm dosyaları listeler.
dir f* ↵
dir f*.* ↵
Çalışılan dizinde ismi f harfi ile başlayan tüm dosyaları listeler.
dir .txt ↵
dir *.txt ↵
Çalışılan dizinde uzantısı .txt olan tüm dosyaları listeler.
dir ??? ↵
Çalışılan dizinde ismi sadece üç harf olan dosyaları listeler.
dir f?? ↵
Çalışılan dizinde ismi sadece üç harf olan ve ismi f ile başlayan dosyaları listeler.
dir ?f? ↵
Çalışılan dizinde ismi sadece üç harf olan ve ikinci harfi f olan dosyaları listeler.
Bu örneklerle birlikte yukarıda listelenen anahtarlar tak başına ya da bir kaçı bir arada
kullanılabilir.
DISKCOMP
Disket Karşılaştırma
Amaç
: Kaynak sürücü içindeki disketin içeriği ile hedef sürücü içindeki disketinin içeriğini
karşılaştırılması.
Dizilim
: discomp[sürücü1:][sürücü2:][/1][/8]
Sürücü1 kaynak sürücü,
Sürücü2 de hedef sürücü anlamına gelmektedir.
Discomp komutunun anahtarları:
/1
Kulandığınız disket ve sürücüler çift yüzlü olsa bile discomp’un sadece disketinin ilk
yüzünü karşılaştırmasını sağlar.
/8
Disketlerde her iz’de 9 ile 15 sektör olsa bile, discomp’un ilk sekiz sektörü
karşılaştırmasını sağlar.
Eğer sadece bir sürücü belirlemişseniz discomp hedef sürücü olarak o hedef sürücüyü kullanır.
Kaynak ve hedef sürücüsü olarak aynı sürücüyü belirlemişseniz discomp bir sürücüyü kullanarak
mukayese yapar ve disketleri sırayla sürücüye yerleştirmeniz için size bilgi gönderir.
Şayet bütün işaretler aynı ise discomp şu mesasjı verir:
Compare OK
Karşılatırma sonucu: tamam
Şayet işaretler aynı değil ise discomp:
Comaper error
Karşılaştırma sonucu : Hata var
mesajını verir.
Ayrıca uyumsuzluğun tespit edildiği yüzün numarası (O veya 1) ile işaret numarasını gösterir.
Eğer hedef disketi kaynak sürücünün içindeki disket ile aynı tipte değil ise discomp şu mesajı
verir:
Drive types or diskette types not compatible
Sürücü veya disket tipleri uyumlu değil.
Discomp, karşılaştırmayı bitirince sizi şöyle bir mesajla uyaracaktır:
Compare another diskette (Y/N) ?
Başka disket karşılaştırılacakmı (Evet/Hayır) ?
Eğer Y tuşuna basarsanız discomp uygun diketleri sokmanızı ister veya bir sonraki karşılaştırmayı
yapar. Şayet N tuşuna basarsanız discomp sona erer.
Bazen iki disketin içeriği aynı olsa bile compare error mesajı gelebilir. Bu durum disketlerdeki
bilgilerin yerleşimleri farklı olduğundandır. Böyle bir durumda fc komutunu kullanın.
•
Discomp network altında assing, join veya subst komutlarının arkasından kullanılmaz.
Şayet kullanmaya kalkarsanız hata komutu verecektir.
Örnekler:
discomp a: a: ↵
Bilgisayarınız tek sürücülü ise komutu bu şekilde yazınız. MS-DOS size uygun sırayla disketi
yerleştirmeniz için mesaj verecektir.
discomp a: b: ↵
Bilgisayarınız iki sürücülü ise komutu bu şekilde yazıp disketlerinizi her iki sürücüye yerleştiriniz.
DISCOPY
Disket Kopyalama
Amaç
: Kaynak sürücünün içindeki disketi içeriği hedef disketin içindeki formatlı veya
formatsız bir diske kopya eder.
Dizilim
: discopy [sürücü1:][sürücü2:][/1][/v]
sürücü1 kaynak sürücü
sürücü2 ise hedef sürücüdür.
1 ve 2 nolu sürücüler aynı olabilir. Eğer hedef disket formatlanmamışsa discopy kopyalama
işleminden önce disketi formatlar. Bu komutla sadece disket kopyalanır. Hardiski
kopyalayamazsınız.
Discopy komutunun anahtarları :
/1
paramatresi bir diskin sadece bir yüzünü kopya edilmesini temin eder.
/v
Hedef diskette yazılı bölümün tam olarak kayıt edildiğini doğrular. Bu anahtar
kullanıldığında işlem hızı yavaşlar. Kopyalama işleminden sonta discopy size şu mesajı
iletir:
copy another diskette (Y/N) ?
Başka disket kopya edilecek mi (Evet/Hayır) ?
Şayet bu soruya cevap olarak Y basarsanız MS-DOS size kaynak ve hedef disketlerini sokmanız
için uyarı gönderir ve önceden belirlediğiniz sürücüler üzerinde müteakip kopyalama işlemini
yapar.
Discopy işlemini bitirmek için N’ye basınız.
Discopy yerine copy veya xcopy komutlarını kullanmak daha iyidir.
Örnekler:
discopy a: a ↵
Bilgisayarınız tek sürücü ise komutu bu şekilde yazınız. MS-Dos size uygun sırayla disketi
yerleştirmeniz için mesaj verecektir. Eğer bilgisayarın hafızası disket kapasiyesinden küçük ise bu
mesajlara uyarak diseketler “copy another diskette (Y/N)?” mesajı gelene takıp çıkarmanız
gerekecektir.
discopy a: b: ↵
Bilgisayarınız iki sürücülü ise komutu bu şekilde yazıp kopyalanacak disketi a sürücüsüne boş
disketi b sürücüsüne yerleştirn. Bir tuşa bastığınızda kopyalama işlemi başlar.
DOSKEY
Komut Ajandası
Amaç
: Bilgisayar açıldıktan sonra kullanılan her komutu hafızada tutar.
Dizilim:doskey[/reinstall][/bufsize=büyüklük][/macros][/history][/insert][:/overstrike][macroadı=[meti
n]]
Veya
doskey
Doskey komutunun anahtarları:
/reinstall
Önceden bir doskey programı yüklenmiş bile olsa yeni bir doskey kopyasını yükler.
/bufsize=büyüklük Doskey’in komutları ve makrolaro sakladığı aktif hafızayı belirler. Hazır değer
512 bayt, en düşük verilebilecek değer ise 256 bayt’tır.
/macros
Tüm doskey makrolarını listeler. / macros yerine /m kısaltması kullanılabilir.
/history
Hafızadaki tüm komutları listeler. /h şeklinde kısaltılabilir.
/insert:/overstrike
Yazdığınız yeni komut metninin eskisinin üstüne yazılmasını veya
yazılmamasını sağlar. /overstrike üstüne yazdırır, /insert eski dosyaya ekleme yapar.
Doskey’in hafızaya yüklediği eski komutlara tekrar erişebilmek için aşağıdaki tuşlar kullanılır:
Çağırma tuşları :
Yukarı ok
Aşağı ok
Pg up
Pg dn
Bir önceki komutu çağırır
Bir sonraki komutu çağırır
En eski dos komutunu çağırır
En yeni dos komutunu çağırır
Düzeltme tuşları :
Sol ok
Sağ ok
Ctr+sol ok
Ctr+sağ ok
Home
End
ESC
F1
F2
F3
F4
F5
F6
F7
Alt+F2
F8
F9
Alt+F10
İmleci bir sola kaydırır
İmleci bir sağa kaydırır
İmleci bir kelime sola kaydırır
İmleci bir kelime sağa kaydırı
Satır başına gelir
Satır sonuna gelir
Satır siler
Son olarak yazdığınız komutu tekrar çağırır
F2 ye bastıktan sonra yazacağınız bir karakterden itibaren hafızayı tarar ve
bulduklarını ekrana getirir.
Hafızada kalan bilgileri komut satırına ekler
Hafızada baştan başlayarak belirleyeceğiniz bir karaktere kadar olan tüm
karakterleri siler. Önce F4’e basınız sonrada karakteri giriniz.
Ekrandaki aktif komutu hafızaya kopyalar ve komut satırını siler.
O an ki komut satırı sonuna komut sonu karakterini koyar.
Hafızadaki tüm komutları doskey’in vermiş olduğu sıra numaraları ile birlikte
listeler.
Hafızadaki tüm komutları siler.
Bir komutun daha önce kullanılıp kullanılmadığını arar. Bu tuşa bastıktan sonra da
doskey’in aramasını istediğiniz komutun ilk veya ilk birkaç harfini giriniz. Doskey
bu komutu arayıp ekrana getirecektir.
Girdiğiniz komut numarasına ait komutu ekrana getiri.
Tüm makro tanımlarını iptal eder.
Insert tuşuna basarak dos komut satırındaki aralara eklemeler yapabilirsiniz. Ancak enter’a
bastığınızda doskey insert modundan çıkar. Gerektiğinde tekara insert’e basarak işlem
yapabilirsiniz.
Örnek:
doskey ↵
Bu komut verildikten sonra her kullanılan komut hafızada tutulacaktır. Yukarıda listesini verdiğimiz
tuşlar yarımıyla bu komutlara tekrar erişip onları kullanabilirsiniz.
devicehigh doskey ↵
Bir önceki örnekle aynı işi yapar. Doskey üst hafızaya yüklenir ve diğer programları çalıştırmak
için daha çok yer kalır.
Makro Yaratma
Bir makro tanımlarken aşağıdaki karakterleri kullanabilirsiniz:
$G veya $g
Çıkışın ekra yerine bir dosyaya yapılmasını sağlar. “>” işareti ile eşdeğer
taşır.
$G$G veya $g$g
Çıkışı bir dosyanın sonuna ekler.
$L veya $l
Girdinin klavye yerine bir dosyadan okunmasını sağlar.
$B veya $b
Makro çıkışını bir komuta gönderir. Komut sırasında kullanılan : işareti ile de
aynı işlemi yapabilirsiniz.
$T veya $t
Komut satırında komutları birbirinden ayırmada kullanılır.
$$
$ işareti basar.
$1-$9
Toplu işlem dosyalarındaki %1 işaretinin görevini yapar. Makroyu her
kullanışınızda bu değişkenin yerine dilediğiniz girdiyi yazabilirsiniz.
$*
Komut satırında makro isminden sonra gireceğiniz tüm karakterler yerine $*
komutunu kullanabilirsiniz.
Örnekler:
Bir formatlama işlemi için şu makroyu girebilirsiniz:
doskey f=format $1↵
Bu makroyu çalıştırmak için
f a: ↵
yazarız.
Bu komut, “FORMAT A:” komutuyla aynı işi görür.
Her gün aynı dosyaları “A:” sürücüsüne yedeklediğimizi varsayalım. Aşağıdaki makro hem
komutunuzu kısaltacak hem de dalgınlıkla yanlış komut vermenizi engelleyecektir.
doskey kopya=copy*.dat a: ↵
Bu makroyu çalıştırmak için
Kopya ↵
yazmamız yeterlidir.
Bu yeni komut uzantısı .DAT olan dosyamızı A: sürücüsündeki diskete kopyalar.
MS-DOS Komutu ile aynı isimde bir makro yaratmak için:
Bazen bir dos komutunun hem aynı anahtarlarla kullanmak isteyebiliriz. Bu durumda dos
komutuyla aynı ismi taşıyan bir makro yaratmak yararlı olacaktır. MS-DOS komutunu mu yoksa
aynı isimli makroyu mu çalıştırmak istediğinizi belirtmek için:
•
Makroyu çalıştırmak için makro komutunu uyarı komutunun hemen yanına boşluk
bırakmadan ayzınız.
•
Komutu çalıştırmak için komut ismi ile uyarı komutu arasında birkaç boşluk bırakınız.
DOSSHELL
Amaç
: MS-DOS Shell programını başlatır.
Dizilim
: DOSSHELL[/t:/g[res[n]]][/b]
Dosshell komutunun anahtarları:
/t
Dos shell’i text modunda çalıştırır.
:res[n]
Ekran yoğunluğunu ayarlar. “res” yerine -L,M,H- harflerinden birini “n” yerine de 1 veya
2 rakamı yazılır.
/b
Dos shell’i siyah beyaz olarak çalıştırır.
/g
Dos shell’i grafik modunda çalıştırır.
MS-DOS Shell kullanımı ayrı bir bölüm olarak kitapta kullanılmıştır.
EDIT
Metin Editörü
Amaç
: MS-DOS editörü çalıştırı. MS-DOS editör text dosyaları yaratır ve tekrar düzeltme
olanağı verir.
Dizilim
: edit[sürücü:][dizinadı]dosyaadı[/b][/g][/h][/nohi]
Edit komutunun anahtarları:
/b
Ekranın siyah beyaz veya renkli çalışmasını ayaralar.
/g
CGA ekranın hızlı çalışmasını sağlar
/h
Olabilecek en fazla sayıda satırın görüntülenmesini sağlar
/nohi
Yüksek yoğunluklu bir ekranın kullanılmasını sağlar
Edit komutu çalıştırmayı ve kullanılabilecek anahtarları anlatır. Şimdi editin kullanımını daha
detaylı olarak görelim.
MS-DOS Editör’ün Menüleri ve Menüleri Kullanma
Aşağıda MS-DOS editörün ekranını ve ana menüsünü görmektesiniz.
Ana menü satırına ulaşmak için “alt” tuşuna basmak yeterlidir. Ana menü ve alt menülerin
kullanımı aynıdır. Klavyenin sol tarafında bulunan sağ, sol, yukarı ve aşağı ok tuşalrı yardımıyla
seçeneklerden bir tanesi patlak konuma getirilir. Enter tuşuna basmakla o menünün yapacağı
işlemi başlatmış oluruz. “Esc” tuşu ise menüden çıkıp editör ekranına dönmemizi sağlar.
File
Edit
Search
Options
Untitled
Help
Şimdi alt menüleri tek tek görelim:
File (Dosya) Altmenüsü
File
Edit
Search
Options
New
Open...
Save
Save As...
Print...
Exit...
File altmenüsü diskten okuma – diskte yazdırma işlemlerini dosya yazdırmayı ve program çıkışını
içerir.
New
Yeni bir dosya açar.
Yeni dosya açılmadan önce bellekte bir dosya varsa bunun diskte kaydedilmesi
hakkında bir uyarı penceresi gelir. “TAB” tuşuna basarak istediğiniz seçerek gelin ve
“ENTER” tuşuna basın.
Yeni dosyanın ismi “UNTITLED” (isimsiz)’dir. Asıl dosya ismi dosya diske yaılırken
verilecektir.
Open...
Diskte varolan bir dosyayı açar ve MS-DOS editörün ekranına getirir.
Dosya seçimi için bir diyalog penceresi gelecektir. Bu pencereden açılacak dosya
seçilir. Dosya açma penceresinin aktif bölümleri arasında “TAB” tuşuna basarak
değiştirebilirsiniz.
Save
Hafızadaki (ekrandaki) dosyayı diskete yazar.
Dosyanın nereye ve hangi isimle yazılacağını soran bir diyalog penceresi gelir. Dosya
imini yazıp “ENTER” tuşuna basınız.
Save As... Hafızadaki dosyayı diske sizin vereceğiniz ikinci bir isimle tekrar yazar.
Print...
Hafızadaki dosyayı yazıcıya gönderir.
Karşınıza dosyanın tamamının mı yoksa seçilen kısmının mı yazılacağı soran bir
diyalog penceresi gelir.
Exit
MS-DOS editörü terk ederek MS-DOS komut satırına döner.
Edit Düzeltme Altmenüsü
File
Edit
Cut
Copy
Paste
Clear
Search
Options
Shift + Del
Ctrl+Ins
Shift+Ins
Del
Edit altmenüsü metnin bir kısmı üzerinde silme, kopyalama ve taşıma işlemlerini gerçekleştirir. Bu
menünün işlerlik kazanabilmesi için dosyanın bir kısmının işaretlenmiş olması gerekir.
Metnin bir kısmını işaretleyebilmek için bir parmak “SHIFT” tuşuna basılırken diğer parmak “sağ,
sol, yukarı veya aşağı ok” tuşlarına basarak bir kısım alanı parlatır. Böylelikle işlem yapılacak
metin seçilmiş olur.
Cut
İşaretlenmiş alanı daha sonra kullanmak üzere ara belleğe alır. Bu işlem “Shift ve DEL”
tuşlarına basılarak da yapılabilir.
Copy
Ara belleğe alınmış alanı imlacin bulunduğu yere kopyalar. Bu işlem “Ctrl ve ins”
tuşlarına birlikte basılarak da yapılabilir.
Paste
Ara belleğe alınmış alanı imlecin bulunduğu yere taşır. Bu işlem “Shift ve ins” tuşlarına
birlikte basılarak da yapılabilir.
Clear
İşaretlenmiş alanı siler. Bu işlem “del” tuşuna basılarak da yapılabilir.
Search (Arama) Altmenüsü
File
Edit
Search
Options
Find...
Repeat Last Find
Change
F3
Metnin içindeki belli bir kelimeyi aramak ve değiştirmek için bu altmenü kullanılır.
Find...
Dosya içinde bir kelimeyi aratmak için kullanılır.
Karşınıza bir diyalog penceresi gelir. Buraya aranacak kelime yazılıp “ENTER” tuşuna
basılır.
Repeat Last Find
Daha önce aratılıp buldurulan bir kelimeyi dosyanın kalan bölümünde de
aranması için bu seçenek seçilir. F3 tuşuna basmak yine aynı işlevi görür.
Change... Aratılan kelimenin aynı zamanda başka bir kelime ile değiştirilmesi istenirse bu seçenek
kullanılır. Karşımıza yeni bir diyalog kutusu gelir. Buraya ilk satıra aranacak kelime
ikinci satıra da bulunan kelimenin yerine konacak kelime yazılır “ENTER
tuşuna
basılır.
Options (Seçenekler) Altmenüsü
File
Edit
Search
Options
Display...
Help Path...
Display... Ekran görüntüsünün ayarlanması bu seçenekle yapılır.
Help path...
Buraya Help (Yardım) dosyasının bulunduğu dosya ve dizin adı yazılır.
MS-DOS Editörde Tuşların Kullanımı
Aşağıda anlatacağımız tuşlar imleci (cursor) metin üzerinde hareket ettirmek ve sayfa kaydırmak
amacıyla kullanılır.
Sol ok ←
İmleci bir karakter sola kaydırır.
Sağ ok →
İmleci bir karakter sağa kaydırır.
Aşağı ok ↓
İmleci bir satır aşağı kaydırır.
Yukarı ok ↑
İmleci bir satır yukarı kaydırır.
Geri tuşu ←
İmleci bir karakter sola silecek kaydırır.
Delete
İmlecin üstündeki karakteri siler.
Insret
Araya karakter girme modunu açar kapar.
Ctrl+A
İmleç bir önceki kelimeye kayar.
Ctrl+F
İmleç bir sonraki kelimeye kayar.
Home
İmleci satır başına çeker
End
İmleci satır sonuna çeker
Page Up
Bir önceki sayfayı ekrana getirir.
Page down
Bir sonraki sayfayı ekrana getirir.
Ctrl+Page up Sağdaki sayfayı ekrana getirir.
Ctrl+Page down Soldaki sayfayı ekrana getirir.
Ctrl+W
Sayfa bir satır aşağı kayar.
Ctrl+Z
Sayfa bir satır yukarı kayar.
Ctrl+T
İmlecin sağındaki kelimeyi siler.
Ctrl+Y
İmlecin bulunduğu satırı siler.
Enter
İmlecin sağındaki karakterleri bir alt satıra indirir. Eğer imlecin sağında karakter
yoksa boş satır açar.
Ctrl+N
İmlecin sağındaki karakterleri bir alt satıra indirir.
EDLIN
Satır Editörü
AMAÇ
: Eldin,ASCII formatında dosya yaratır ve bu dosyada düzeltme yapma imkanı
sağlar .Edlin aracılığıyla toplu işlem ve config .sys dosyalarını yaratıp, gerektiği
zaman da değişiklik yapabilirsiniz.
Dizilim
: edlin[sürücü:][dizinadı]dosyaadı[/b]
Edlin komut anahtarları:
/b
Birary doosya(alfabe karakterleri dışındaki karakterleri de içere)açma imkanı verir
Örnek:
Edlin caliştir.bat↵
Diskte bu isimde bir dosya yoksa edlin yeni bir dosya yaratacaktır.
New file(yeni dosya)
*-(edlin komut uyarısı)
.Eğer böyle bir dosya varsa, bu dosyayı açacaktır.
End of input file(dosya giriş sonu)
*-(edlin komut uyarısı)
Edlin konut uyarısından verebileceğiniz komutlar ve komutun yazılış şekli aşağıda
listelenmiştir:
?
yardım ?
line
satır düzeltme [satırno]
a
satır ekleme [n]a
c
i
dosyayı diske kayderek silme e
Araya satır yerleştirme [satırno]i
l
Satırların ekranda listelenmesi [satırno][,satırno]L
m
Satır aktarma [satırno,][+]satırno,satırnom
p
Dosyanın bir ekran sayfasını görüntüleme [satırno][,satırno]p
q
Diske kaydetmeden çıkış q
r
Metin yerleştirme [satırno][,satırno][?]rtext1 control+ztext2
s
Dosya içinde bir karakteri veya kelimeyi arama [satırno][,satırno][?]stext
t
Başka dosyadan metin aktarma [satırno]tdosyaadı
w
Satır yazma [n]w
Edlinde kullanılan metin düzeltme tuşları:
Edlin programında satır numarasını yazarak düzeltme işlemine girdiğimizde, düzeltilecek satır ve
onun altında boş bir satır ekrana gelir. Bu boş satırda , aşağıdaki tuşlar yardımıyla düzeltilmiş yeni
satırı oluşturabiliriz
F1
Bir üstteki satırın bir karakterini kopyalar. Kopyalama işlemi imlecin hizasında yapılır.
F2 Belli bir karaktere kadar kopyalama sağlar.F2 tuşuna bastıktan sonra bir harftuşuna
basarsanız,o harfe kadar olan kısım kopyalanacaktır.
F3
Staırın tamamını kopyalar.
F4
Belli bir karakterden sonrasını kopyalar
F5
Alttaki satırı silip imleci başa çeker,
Ins İmlecin hizasında araya bir karakter veya karakterler yerleştirir.Insert tuşuna bastıktan sonra
araya giribilecek karakterleri yazınız
Del
İmlecin hizasındaki bir karakterin aşağı taşınmasını engeller.yani karakter silinir.
Esc
Üzerinde çalışılan satırı iptal eder.
Geri tuşu Alt satırdaki son karakteri siler.
EMM386
AMAÇ:
Emm386, expanded-memory destekleyicisinin 803686 bilgisayarlarda veya daha
yüksek mikroişlemcisi bulunan bilgisayarda çalışıp-çalışmamasını sağlar
Dizilim:
emm386[onoff:auto][w=on:w=off]
Emm386
Emm386 komutunun anahtarları
on:off:auto
Eğer “ON” anahtarı kullanılırsa EMM386.EXE ünite sürücüsü aktif hale
getirir,eğer”OFF”a set edilirse EMM386.EXE ünite sürücüsü çalışmaz
eğer”AUOT”ya set edilirse EMM386.EXE ünite sürücüsünü auto moduna getirir.
w=on:w=off
Weitek coprocessor destekleyicisini olanaklı veya olanıksız kılar.
EMM386 sürücüsünün durumunu görmek için komutu anahtasız olarak vermek gerekir.
EMM386.EXE ünite sürücüsünü kurma.
Yukarıda açıkladığımız komutların işleyebilmesi için CONFİG:SYS dosyasına:
DEVICE=C:\DOS\EMM386.EXE
Satırının eklenmiş olması gerekir
EMM386.EXE ünite sürücüsünü ve emm386 komutunu kullanmak için bilgisayarınızın 80386 veya
daha yüksek işletim sistemine sahip olması gerekir.Eğer emm386 komutu 80386 veya daha
yüksek microişlemciye sahip olmayam bir bilgisayarda kullanmaya çalışırsanız MS_DOS
aşağıdaki mesaj görüntülenir
EMM386 drive not installed.
EXE2BIN
Amaç
: exe (executable) dosyalarını bınary formatlarına çevirir.
DİZİLİM
: exe2bin[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı1[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı2\dizinadı\dosyaadı1
girdi dosyası
\dizinadı\dosyaadı2 ise çıktı dosyasıdır
Bu komut.exe (executable) dosyalarını binary formatlarına çevirir. Eğer dizinadı1 için bir
genişletme istiyorsanız, .exe komutuna giremez. Girdi dosyası bir .bin dosya formatına dönüşür,
ve veri dosyasına (\dizinadı\dosyaadı2)yerleştirilir.
Şayet bir sürücü adı seçmezseniz , exe2bin girdi dosya ismini kullancaktır. Yani netice olarak veri
dosya isminde eğer bir dosya ismi genişletme seçmezsen,z exe2bin yeni dosyaya .bin
genişletmesini verecektir.
Exe2bin komutunu kullanırken bazı kısıtklamalar da vardır:girdi dosyası linker tarafından üretilen
geçerli .exe formatında olmalıdır;dosyanın kalıcı veya gerçek kod ve data kısmı 64K byte’tan daha
az olmalıdır; ve herhangi bir STACK segmenti bulunmamalıdır.
Başlangıç CS:IP exe dosyasında ister belirtilsin ister belirtilmesin exe2bin ile iki çeşit dönüşüm
yapmak mümkündür (CS:IP=Code Segment : Instuction Pointer).
.exe dosyasında şayet CS:IP belirlenmemişse, exe2bin , açık bir binary dönüşümü istediğinizi
sanacaktır.Şayet segment fixup’ları gerekiyorsa, exe2bin komutu sizi fixup değeri konusunda
uyaracaktır. Bu değer programın yüklenmiş olduğu tam segmenttir. Neticede ortaya çıkan
program ancak aplikasyonunuda belirttiğiniz tam hafıza adresinde yüklendiği zaman çalışacaktır.
Komut işlem birimi programı yükleyemez.
Şayet CS:IP0000:100H ise exe2bin bu dosyanın bir .com dosyası gibi çalışacağını
varsayacaktır,bu .com dosyasında ORG toplayıcı ifadesi tarafından 100H de düzenlenmiş talimat
pointer’ı vardır.(dosyanın ilk 100H byte’ı silinir). .com dosyasına segment yerleştirmenin mümkün
olması gerektiğinden burada herhangi bir fixup a yer yoktur yani Microsoft Macro Assembler el
kitabında açıklanan giriş şartlarını ele almalıdırlar.Düşüm tamamlanınca veri dosyasını bir .com
genişletme ile yeniden adlandırabilirsiniz. Böylece komut işlem birimi MS_DOS diskinizde verilen
.com programları çalıştıracaktır.
EXIT
Çıkış
Amaç
: Command.com programını çıkartarak, (eğer varsa) bir önceki seviyeye geri dönüş
yapar.
Dizilim
: exit
Şayet MS-DOS command programını yeni bir komut işleyiciyi çalıştırmak için kullanırsanız, exit
komutunu da eski komut işleyiciye geri dönmek için kullanabilirsiniz. Aynı şekilde, bir aplikasyon
programını işletirken, MS-DOS komut işleyicisini çıkartabilir, ve programınıza geri dönebilirsiniz.
Örnek :
exit ↵
EXPAND
Amaç
: Sıkıştırılmış bir MS-DOS 5.00 dosyasını çözer.
Dizilim
: expand[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı1[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı2
Ms-DOS programları daha az yer tutması için, orijinal disketlere sıkıştırılmış olarak kopyalanmıştır.
Sıkıştırılmış dosyalar çalıştırılamayacağı için, bunları çözmek gereklidir.
Install programı ile MS-DOS’u kurarken, program dosyaları otomatik olarak çözülürler. Dosyaları
tek tek çözüp kullanmak isterseniz veya bir dosya kazara diskten silindiğinde EXPAND komutunu
kullanarak, orijinal MS-DOS disketinden programı çözmek gerekir.
Bir dosyanın sıkıştırılmış olduğunu dosya uzantısına bakarak anlayabilirsiniz. Sıkıştırılmış dosya
isminin uzantısı “_” karakteri ile biter. Bu dosyalardan bir kaçını aşağıda görüyorsunuz:
Sıkıştırılmış dosya
DOSSHELL.CO_
EDLIN.EX_
KEYBOARD.SY_
EGAMONO.GR_
MONO_IN_
VGA.VI_
QBASIC.HL_
Çözülmüş dosya
DOSSHELL.COM
EDLIN.EXE
KEYBOARD.SYS
EGAMONO.GRB
MONO.INI
VGA.VID
QBASIC.HLP
GORILLA.BA_
GORILLA.BAS
Şimdi bu dosyaların nasıl çözüleceğini örnekleyelim.
Örnekler:
expand a:\dosshell.co_ c:\dos\dosshell.com
expand a:\keyboard.sy_ c:\dos\keyboard.sys
expand a:\gorilla.ba_ c:\dos\gorilla.bas
FASTOPEN
Amaç
: Sık sık kullanılan dosya ve dosya listelerini açmak için gereken zamanı azaltır.
Dizilim
: fastopen[sürücü:[=n][.....]]/x
veya
fastopen[sürücü:[=(n,m)][....]]/x
veya
fastopen[sürücü:[=([n],m)][....]]/x
n, fastopen’in çalışacağı dosya sayısını belirtir. 10 ile 999 arasındadır.
m, belirlenen sürücüdeki dosyalar için dosya genişletme girdilerinin sayısıdır. Eğer
çıkarılırsa, bu özellik sağlanamaz. 1 ile 999 arasında değişir.
Fastopen, hızlı giriş yapmak için bir disk üzerindeki dosya ve dosya listesinin durumunu
izler.Karmaşık bir dosya yapısı içerisine giriş yapmak zaman alıcı olabilir. Birkaç dosya kullanan
aplikasyonlarla işlem görüyorsanız (database aplikasyonu gibi) dosyaları açmak ve kapamak için
geçen zaman bilgisayarınızın performansı dikkate değer bir ölçüde düşecektir. Bir dosya veya
dizinin her açılışında, fastopen bunun adını be konumunu kaydeder. Fastopen ayrıca, dosyanın o
sürücü üzerindekifiziki konumunun bir haritasını da çıkartır. Bundan sonra, fastopenin kayıt etmiş
olduğu bir dosya veya dizin adı yeniden açılacak olursa, giriş süresi oldukça daha az olacaktır.
Fastopen, sadece hard disklerle çalışır, network üzerinde çalışmaz. Bir fastopen’i bir defada
azami dört hard disk ile kullanabilirsiniz. Her bir hard disk için, fastopen, n dosya ve dizinleri
inceleyecektir, burada n, 10 da+ 999’a kadar değişebilir. Bu değer verilmezse 10 kabul edilir.
/x
parametresi, cache’in (LIM 4.0) genişletilmiş hafıza içerisinde olduğunu gösterir. Bu
parametre ile aynı iyi neticeyi almak için, select komutunun varsayılan değerini
kullanınız.
Fastopen komutunu sadece bir kez çağırabilirsiniz. Şayet fastopen ayarını değiştirmek isterseniz,
yeniden ayarladıktan sonra makineyi kapatıp açınız.
Fastopen izlediği her dosya (n) için yaklaşık 48 byte’lık ve her dosya genişletme girdisi için (m) 16
byte’lık hafıza gerektiri.
Örnek:
Fastopen c:=100 ↵
Yukarıdaki komutu verdiğinizde MS-DOS 100 adete kadar dosyanın konumunu izler.
FC
Dosya Karşılaştırma
Amaç
: İki dosya veya iki dosya setini karşılaştırarak farkları ekranda gösterir.
Dizilim
: ASCII karşılaştırmaları için:
Fc[/a][/c][/L][/Lbn][/n][/t][/w][/nnn][sürücü]\dizinadı\dosyaadı1[sürücü:]\dizinadı
\dosyaadı2
Binary karşılaştırmaları için:
fc[/b][/nnn][sürücü:]\dizinadı\dosyaadı1[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı2
\dizinadı\dosyaadı1 karşılaştırmak istediğiniz birinci dosya,
\dizinadı\dosyaadı2 karşılaştırmak istediğiniz ikinci dosyadır.
Fc komutunun anahtarları
/a
Bir ASCII karşılaştırmasının verisini kısaltır. Farklılık gösteren tüm satırları ekranda
göstermek yerine fc sadece her farklılık setinin başladığı ve bittiği satırları gösterir.
/b
Her iki dosya arasında binary karşılaştırmasını zorlar. Fc, iki dosyayı herhangi bir
uyumsuzluk tespit ettiğindebunu eşitlemek, yani aralarında uygunluğu temin etmeye
çalışmaksızın byte-byte karşılaştırmasını yapar. Bu uyumsuzluklar şu şekilde yazılır:
xxxxxxxx: yy zz
Burada, xxxxxxxx byte çiftlerin dosyasının başlangıcındanalınan ilgili adreslerdir.
Adresler 00000000’de başlar; yy ve zz sıara ile \dizinadı\dosyaadı1 ile
\dizinadı\dosyaadı2 deki uyumsuzluk gösteren byte’lardır. /b parametresi .exe, .com,
.sys, .obj, .lib veya .bin dosyalarını karşılaştırırken kullanılır.
/c
Denkleştirme işleminin harflerinin durumlarına önem vermemesini sağlar. Bundan
sonra fc, dosyalardaki tüm farfleri büyükharf karakteri olarak ele alır.
/L
ASCII modundaki dosyaları karşılaştırır. Bu parametre, .exe, .com, .sys, .obj, .lib veya
.bin uzantısına sahip olmayan dosyaları larşılaştırırken kullanılır.
/Lb
Dahili satır buffer’ini n satırlarına yerleştirir. Dahili buffer’in varsayılan uzunluğu 100
satırdır. Bundan daha fazla ardıl, farklılıklar arzeden satıra sahip olan dosyalarda bu
karşılaştırma yapılmayacaktır.
/n
Bir ASCII karşılaştırması üzerinde satır numaralarını gösterir.
/t
Tabları ve boşlukları genişletmez. Başka bir değer vermezseniz, her tab 8 boş karakter
olarak tanımlanır.
/w
Karşılaştırma esnasında fc’nin boş karaktere (tablar ve boşluklar) basmasını sağlar.
Şayet bir satır, herhangi bir sırada bir sürü tab ve boşluklar ihtiva etmiyorsa, bu karakterler tek bir
boş karakter gibi kabul edilir. Dikkat ediniz, fc boş karaktere baskı yapmakla beraber, boş
karakteri görmemekte değildir. Buna iki istisna, boş karakterlerin bir satırda başlangıcı ve bitişidir,
ki bunlar da önemsenmez.
/nnn
fc nin dosyalar arasında bir farklılık bulunmasından sonra eşitlenmesi gereken satırların
sayısını belirtir. Dosyalarda eşlenen satırların sayısı bu rakamdan daha fazla ise fc eşlenen
satırları farklılıklar olarak ekranda gösterir.
Fc farklılıkları nasıl rapor eder ?
Fc, iki dosya arasındaki farklılıklarıi önce dosya adını ekranda vererek, sonra dosyalar arasında
farklılıkları gösteren satırları ve sonra da her iki dosyada eşlenen ilk satırı verir.
Dosyalar arasındaki eşlenecek satırların sayısı için varsayılan değer 2 dir. Şayet bu değeri
değiştirmek istiyorsanız, satır sayısını /nnn ile belirtiniz.
Örnekler
fc /a fiyat.txt yenifiat.txt ↵
fc /b mg.exe mp.exe ↵
FDISK
Hard Diski Hazırlama
Amaç
: Bir hard diskin MS-DOS’ta kullanmak üzere düzenlenmesi
Dizilim
. fdisk
Hard diskler, bölme adı verilen 1 veya 4 ayrı kısma ayrılabilirler. Bölmeler de hard diski bireysel
alanlara ayırırlar ve her bir bölme değişik birer işletim sistemi içerebilirler.
Hard diskinizi MS-DOS işletim sistemi için hazırlamak için, DOS bölmesi adı altında bir bölme
yaratmalısınız. Fdisk programı yardımıyla DOS bölmesi yaratılabilir. Eğer aşağıdakilerden
herhangi birini gerçekleştirmek istiyorsanız, fdisk’i kullanmalısınız:
•
•
•
•
•
•
•
Başlangıç DOS bölmesi yaratmak
Genişletilmiş DOS bölmesi yaratmak
Lojik DOS sürücüsü yaratmak
Aktif bölme belirlemek
Bir DOS bölmesini ya da lojik sürücüyü silmek
Bölme hakkında bilgi almak
Bilgisayar üzerinde başka bir hard diskin konfigürasyonunu tekrar etmek ya da değiştirmek.
Fdisk hard diskte var olan tüm dosyaların silinmesine yol açar.
Fdisk’i Çalıştırmak
Üzerine fdisk.exe bulunan disketi A sürücüsüne takıp, bilgisayarınızı çalıştırın. Fdisk yazıp enter
tuşuna basın. Fdisk ana menüsü karşınıza gelecektir (bir hard disk varsa 5. seçenek
görüntülenmez):
Disk Options
Current fixed disk drive: 1
Choose one of the following:
1.
2.
3.
4.
5.
Create DOS Partition or Logical DOS drive
Set Active Partition
Delete DOS Partition or Logical DOS drive
Display Partition Data
Sellect Next Fixed Disk Drive
Enter choice: [1]
Press ESC to return to DOS
Fdisk’ten çıkmak için veya alt menüden ana menüye dönmek için Esc tuşuna basınız.
Create DOS Partition or Logical DOS drive
Dos Bölmesi Yaratmak
Eğer ana menünün ilk seçeneğini tercih ettiyseniz ve hard diskiniz tamamiyle bölmelere
ayrılmışsa, fdisk aşağıdaki menüyü ekrana getirir. Eğer hiçbir genişletilmiş bölme yoksa, üçüncü
seçenek görüntüye gelmez:
Create DOS Partition
1.
2.
3.
Create Primary DOS Partition
Create Extended DOS Partition
Create Logical DOS Drive(s) in the Extended DOS Partition
Enter choice [1]
Press Esc to return to Fdisk Options
Başlangıç DOS Bölmesi Yarat
Genişletilmiş MS-DOS bölmeleri yaratmadan önce, ilk olarak bir başlangıç DOS bölmesi
yaratmanız gereklidir. Birçok durumda, tüm diskiniz için sadece bir MS-DOS bölmesine ihtiyaç
duyacaksınız.
Başlangıç DOS bölmesi yaratmak için, tercih edeceğiniz seçeneği gösteren bölümde zaten 1
bulunduğu için sadece ENTER’a basın.
Bir sonraki menü başlangıç DOS bölmesi yaratma işlemi içindir:
Do you wish to use the maximum size for a DOS partition and make the DOS partition active (Y/N)..............? [Y]
Press Esc to return to Fdisk Options
Tüm hard diskinizi MS-DOS için kullanmak istiyorsanız, fdisk programını bir kereye mahsus olmak
üzere başlangıç MS-DOS bölmesi yaratmak için kullanacaksınız. Eğer ki tüm hard diskinizi (2
gigabyte’a kadar) MS-DOS için kullanacaksanız, görüntülenen tercih olan Y’yi (Evet anlamında)
seçmek için ENTER’a basın.
Fdisk daha sonra aşağıdaki mesajı görüntüler:
System will now restart
Insert DOS diskette in drive A:
Press any key when ready.....
MS-DOS disketinizi A sürücüsüne takın ve MS-DOS’u tekarar çalıştırın.
Şimdi MS-DOS bölmenizi yaratmış bulunuyorsunuz, MS-DOS‘un kullanılabilmesi için bundan
sonraki adım hard diski formatlamak olacaktır. Bunu format/s komutuyla gerçekleştirebilirsiniz.
Format Komutunu okuyunuz.
Fdisk, subst veya join komutlarından sonra kullanılmaya çalışılırsa çalışmaz.
FIND
Veri Arama
Amaç
: Bir dosyada veya dosyalarda belli bir grup karakteri aramak.
Dizilim
: find[/v][/c][/n][/i]”string”[[sürücü:][\dizinadı\dosyaadı]...]
String aramak istediğiniz bir grup karakterdir.
Find, istenen dosyaları aradıktan sonra içerisinde istediğiniz karakterlerin bulunduğu satırları
ekranda gösterir.
Eğer \dizinadı\dosyaadı’nı çıkartırsanız, find bu durumda bir filtre gibi davranacak, MS-DOS
standart girdisinden okuyacak ve aranan karakterleri ihtiva eden satırları gösterecektir.
Find komutunun anahtarları:
/v
Aranan karakterleri ihtiva etmeyen tüm satırları gösterir.
/c
Dosyaların her birinde, bir uyum ihtiva eden satırların sayısını gösterir.
/n
Her satırın önüne o satırın dosyadaki satır numarasını getirir.
/i
Arama yaparken büyük harf ve küçük harf ayrımı yapmaz.
Örnek:
find “perakende fiyatı” fiyat.txt ↵
Fiyat.txt dosyasındaki perakende fiyatı yazan satırları gösterir.
FORMAT
Amaç
: İstenen sürücü içerisindeki diski/disketi MS-DOS dosyalarını kabul edecek şekilde
düzenler.
Dizilim
: format sürücü:[/v[:disketetiketi]][/q][/u][/f:disketkapasitesi][/b:/s]
veya
format sürücü:[/v[:disketetiketi]][/q][/u][/t:izler][/n:sektörler][/b:/s]
veya
format sürücü:[/v[:disketetiketi]][/q][/u][/1][/4][/b:/s]
veya
format sürücü:[/q][/u][/1][/4][/8][/b:/s]
Yeni alınan bir disket/diskin kullanılabilmesi için formatlanması gerekir. Eski disketleri formatlarken
disk üzerinde daha önceden bulunan bilgilerin silineceği unutulmamalıdır.
Format komutunun anahtarları:
/1
Floppy diskin tek yüzünü formatlar.
/4
Yüksek kapasiteli bir disk sürücüsü içindeki 5.25 inç, 360K, çift yüzlü bir disketi
formatlar
/8
Her iz’de 8 sektör formatlar
/b
Diske, MS-DOS 5.0 işletim sistemini kopya edebilmek için geniş bir boşluk bırakarak
formatlar.
/f:disketkapasitesi
Diketin formata göre büyüklüğünü belirler. Bu büyüklük şunlardan biri olabilir:
Disk tipi
1.2M çift yüzlü, yüksek kapasiteli, 5.25 inç disk
Büyüklük
160, 160K, 160KB
180, 180K, 180KB
320, 320K, 320KB
360, 360K, 360KB
1200, 1200K, 1200KB,
1.2, 1.2M, 1.2MB
720, 720K, 720 KB
1.44M çift yüzlü, yüksek kapasiteli, 3.5 inç disk 1440, 1440K, 1440KB,
1.44, 1.44M, 1.44MB
2.88M çift yüzlü, yüksek kapasiteli,3.5 inç disk 2880, 2880K, 2880KB,
2.88, 2.88M, 2.88MB
/n:sektörler
Her izdeki sektör sayısını belirler. Bu anahtar 3.5 inçlik bir diski belirlenen iz
sayısına kadar formatlar. 720kbyte diskler için bu değer 9 dur. (/n:9).
/q
Çabuk format. Formatlama işlemini hızlandırır.
/s
Varsayılan sürücüden, yeni formatlanan diske işletim sistemi dosyalarını kopya eder.
Eğer işletim sistemi çalışılan sürücüde değilse, format sizi uyararak çalışılan sürücüye
bir sistem diski koymanızı ister.
/t:izler
Disk üzerinde iz sayısını belirler. Bu anahtar, 3.5 lik bir floppy diski belirlenen iz
sayısına kadar formatlar. 720Kbyte ve 1.44 megabyte diskler için bu değer 80 olmalıdır.
(/t:80).
/u
Diskteki bilgilerin tamamı silinir. Unformat komutuyla diski kurtarmak mümkün değildir.
Unformat komutuna bakınız.
/v:disketetiketi Kullanılacak disk etiketini (herhangi bir isim verilebilir) belirler. Bu etiket diski
diğerlerinden ayırır ve 11 karakter uzunluğunda olabilir.
/n ve /t anahtarları /f anahtarı ile kullanılamaz.
Format komutu assign, join veya subst komutlarının kullanıldığı sürücülerle kullanmamalısınız,
ayrı ayrıca sürücüleri de bir network üzerinden formatlayamazsınız.
Bir Hard Diskin Formatlanması
Hard diskiniz daha önceden formatlanmışsa ya da (yeni diskler için) fdisk komutu ile bölümlenmiş
ise formatlama işlemine geçebilirsiniz.
Bir hard diski formatlarken, MS-DOS sizi, tüm bilgilerin silineceği konusunda uyarır.
WARNING ALL DATA ON NON_REMOVABLE DISK DRIVE X: WILL BE LOST
Proceed with Format (Y/N) ?
DİKKAT, TÜM DATA HARD DİSK’TE SÜRÜCÜ X: KAYBOLACAK (Bilgiler silinecek)
Formata devam mı (Evet/Hayır) ?
Şayet hard diskinizi formatlamak istiyorsanız Y yazıp, ENTER tuşuna basınız. Hard diskinizi
formatlamak istemiyorsanız, N yazıp ENTER tuşuna basınız.
Formatlama işlemi tamamlanınca, format, ekrana bir mesaj verir, bu mesajda toplam disk boşluğu,
kusurlu olarak belirlenmiş herhangi bir yer, işletim sistemi tarafından kullanılmış topla yer (/s
anahtarını kullandığınız zaman) ve dosyalarınız için kalan yer bildirilmektedir.
Disket Formatlama
format a:/s ↵
A sürücüsü içerisindeki bir disketi formatlamak için işletim sistemini buna kopya etmek için bu
komut verilir.
format a: ↵
format a:/v ↵
A sürücüsü içerisindeki bir disketi, bilgi disketi olarak kullanmak için formatlamak isterseniz bu
komutlardan birini yaznız.
format a:/4 ↵
format a:/4/v ↵
format a:/f360 ↵
Eğer disketiniz 360 Kb. Ve disket sürücünüz 1.2 Mb. İse komutu yukarıdaki gibi giriniz.
format a:/n:9/t:80 ↵
format a:/f:720 ↵
Eğer disketiniz 720 Kb. Ve disket sürücünüz 1.44 Mb ise komutu yukarıdaki gibi veriniz..
*** 360 Kb.’lik disketi 1.2 Mb.’a veya 720 Kb.’lik disketi 1.44 Mb.’a formatlamaya çalışmamalısınız.
Formatlanmış gibi görünse de; o diskete kaydelilen bilgiler kolayca kaybolur.
GRAFTABL
Amaç
: Harici karakter setinin grafik ekranda kullanılmasını sağlar.
Dizilim
: graftabl[xxx]
veya
garftabl/status
xxx bir kod sayfası tanımlama numarasıdır.
Geçerli Kod sayfaları şunları içerir (xxx):
Değer
437
850
852
860
863
865
kod sayfası
Birleşik Devletler (varsayılan değer)
Çok dilli (Latin I)
Slav (Latin II)
Portekizce
Kanada – Fransızca
İskandinav
/status] Aktif karakter setini ekrana verir.
GRAPHICS
Amaç
: Renkli veya grafik monitör adaptörü kullanılırken, bilgiyazara grafik ekranındaki
görüntüyü yazdırmanızı sağlar.
Dizilim
: graphics[type][[sürücü:][dizinadı][dosyaadı][/r][/b][/lcd][/printbox:std:/printbox:lscd]
Graphics komutu EGA ve VGA görüntü adaptörlerinin garfik görüntü modlarını
destekler.
Graphics komutunun anahtarları:
type
Bilgiyazarın özelliklerini belirtir.
/p
Renkli olarak zemini çizer
/r
Printer üzerinde siyah veya beyaz yazar (Ekranda görüldüğü gibi). Varsayım, siyahı
beyaz ve beyazı da siyah gibi yazmak içindir.
/lcd
CGA görüntü oranını kullanmak yerine LCD görüntü oranını kullanarak şekil çizer. Bu,
/printbox ifadesinin birinci operant (bilgisayarda kullanılan bilgi) ile eş olmalıdır.
/printbox:std:/printbox:lcd Yazıcı boyutunu seçer.
Ekrandaki printer’da yazmak için shift ve print screen tuşlarına aynı anda basmalısınız. Şayet
bilgisayar 320x200 renkli modta ise ve printer’in tipi color1 veya graphics ise graphics ekrandakile
dört gri tona kadar printer’a yazdıracaktır.
HELP
Yardım
Amaç
: MS-DOS 5.0 versiyonu komutları hakkında online bilgi sağlar .
Dizilim
: help[komutadı]
Komutadı Bilgi almak istediğiniz komutun adıdır. Eğer komut adı belirlemezseniz help komutu
MS-DOS 5.0 versiyonundaki tüm komutları kısa açıklamaları ile birlikte listeler.
Komutlar için online yardım almanın iki yolu vardır. Komutun adını help komutu satırında
belirleyebilirsiniz veya komutunun adı yazarak /? Tuşunu komutun yanına koyunuz.
Örnek:
Ağaıdaki komutlardan herhangi birini “dir” komutu hakkında bilgi almak için kullanabilirsiniz.
help dir
dir/?
JOIN
Amaç
: Bir disk sürücüsünü belli bir dizin adına birleştirir.
Dizilim
: join[sürücü:sürücü:dizinadı]
Veya
join sürücü:/d
Bir sürücüde bulunan boş bir dizini (dizin yoksa yeni bir dizin açılır) join komutu ile başka bir
sürücüye bağlayabilrsiniz. Bu durumda bağladığınız dizini geçmek için komut verdiğinizde ikinci
sürücüye geçersiniz. İkinci sürücünün adını yazdığınızda ise hata mesajı gelir.
Backup, chkdsk, diskcomp, diskcopy, fdisk, format, label, recover, restore ve sys komutları join
kullanılan sürücüde kullanılamaz.
Örnekler:
Join a: c: \yeni ↵
Bu komutu verdiğinizde hard diskte yeni adlı bir dizin varsa A sürücü ile birleşektir. Hard diskte
böyle bir dizilim yoksa bu isimde bir dizin açılır.
İşlemi gerçekleştirdikten sonra cd\yeni komutu verirseniz ekranda yeni dizine geçmiş gibi mesaj
gelmesine rağmen A sürücüsünün ışığının yandığını görürsünüz. Gerçekte A sürücüsüne
geçtiğiniz A: komutu verdiğinzde ise hata mesajı gelir.
join a: /d ↵
Bir önceki örnekte verilen komutun yaptığı işlemi iptal eder.
KEYB
Klavye Değiştirme
Amaç
: Bir klavye programı yükler. Klavyede normalde bulunmayan karakterleri
kullanabilirsiniz.
Dizilim
: [xx[,[yyy],[sürücü:[dizinadı]dosyaadı]]][/id:nnn]
xx iki harfli ülke kodu,
yyy karakter setini belirleyen kod sayfası
dosyaadı klavye düzenleme dosyasının adıdır. Şayet belirtilmemişse kullanılan
dosyayı keyboard.sys dir.
/ID:nnn ise kullanılan klavyeyi belirtir.
xx
be
cf
df
fr/120
gr
it/142
la
nl
no
po
sf
sg
sp
su
sv
uk/168
us
Ülke
Belçika
Kanada – Fransız
Danimarka
Fransa
Almanya
İtalya
Latin Amerika
Hollanda
Norveç
Portekiz
İsviçre, Fransız
İsviçre, Alman
İspanya
Finlandiya
İsveç
İngiltere
Birleşik Amerika
yyy
120
058
159
189/120
129
141/142
171
143
155
153
150
000
172
153
153
166/168
103
Kod Sayfası
437,850
863,850
865,850
437,850
437,850
437,850
437,850
437,850
865,850
860,850
437,850
437,850
437,850
437,850
437,850
437,850
437,850
Şayet herhangi bir seçenek kullanmadan kyb yazarsanız MS-DOS size aşağıda verdiğimize
benzer bir mesaj vererek o andaki klavye kodunu, bununla ilgili kod sayfasını ve ekranınızın
kullandığı kod sayfasını gösterir.
Current keyboard kod: uk kode page 437
Current cont kod page: 437
Klavye kodu : uk kodsayfası : 437
Ekran kod sayfası : 437
İstediğiniz zaman ctrl+alt+F1’e basarak keyb programının aktivitesini sonlandırabilirsiniz. Tekrar,
ctrl+alt+F2’ye basmak suretiyle değiştirdiğiniz klavyeye dönebilirsiniz.
Keyb komutunu MS-DOS komutu satırında girebilir veya config.sys dosyasına, install komutuyla
birlikte yazabilirsiniz.
*** IBM bilgisayarlarla birlikte verilen MS-DOS programları içinde türkçe klavye kullanmamıza izin
veren kod sayfası dosyaları vardır. Bunların ismi “keyboarf.sys” (klavye) ve “keyboarq.sys” (türkçe
q klavye) dir. Bu dosyaların birini “TR” anahtarları ile birlikte kullanabilirsiniz.
Örnek:
keyb tr,,\dos\keyboarf.sys ↵
Bir türkçe kullanıcıs için bu komutu yazınız.
LABEL
Disk Etiketi
Amaç
: Bir disk üzerinde etiket yaratır, değiştirir veya bu etiketi siler.
Dizilim
: label [sürücü:][disketiketi]
Etiket, bir disk için seçebileceğiniz bir isimdir. Label, 11 karaktere kadar yeni bir etiket yazar.
MS-DOS, bir diskin etiketini size dizin listesinin başında göstererek hangi diski kullandığınızı
açıklar.
Bir seri numarası varsa, label size bu sekiz karakterli numarayı da ekranda gösterir:
Volume serial Number in drive x is nnnn-nnnn
X sürücüsü içindeki seri numarası nnnn-nnnn’dir.
Şayet herhangi bir etiket seçmezseniz, label sizi şöyle bir mesajla uyaracaktır :
Volume in drive x is xxxxxxxxxxx
Volume serial Number is xxxx-xxxx
Volume label (11 characters, ENTER for none)?
X sürücüsü içindeki etiket xxxxxxxxxxx’dir.
Disk seri numarası xxxx-xxxx’dir
Disk etiketi (11 karakter, hiçbiri için ENTER)?
Disk etiketinin adlandırılması:
Bir etikette yan yana 11 karakter olabilir ve burada boşluklar da bulunabilir, ancak herhangi bir tab
bulunamaz.
İstediğiniz ismi yazın ve ENTER tuşuna basınız. Şayet etiketi silmek istiyorsanız ENTER tuşuna
basın. Label size şu mesajı gönderecektir:
Delete current volume label (Y/N)?
Mevcut disk etiketi silinecek mi (Evet/Hayır)?
Evet anlamında Y tuşuna basarsanız label disk üzerindeki disk etiketini silecektir. Aksi taktirde
etiket aynı şekliyle kalır.
Label, subst veya join komutlarıyla ilgili sürücüler üzerinde çalışmaz.
Bir disk etiketinde aşağıdaki karakterlerden herhangi birini kullanmalıyız:
&()*+,./:;?>=<[\]^:
Örnek:
label a:YENIDISK ↵
LINK
Amaç
: Obje haline getirilmiş dosyaları makine kodu formatına çevirerek icra edilebilir
program dosyaları (.EXE uzantılı dosyalar) haline getirir.
Dizilim
: link
veya
link objedosya[,[exedosyaadı][,[mapdosyaadı][,[kütüphanedosya]]]][anahtar][,]
veya
link@dosya adı
Microsoft 8086 obje birleştiricisi yani bu bölümde sık sık tekrarlayacağımız ismiyle link programı
microft macro assembler (MASM) veya herhangi bir yüksek seviyeye dil derleyicisi (c, pascal,
clipper derleyicileri gibi) tarafından obje haline getirilmiş dosyaları makine kodu formatına
çevirerek icra edilebilir program dosyaları (.exe uzantılı dosyalar) haline getirir.
Link orijinal kaynak dosyalarındaki komutları göz önüne alarak program kod ve verisini
birleştirerek program dosyası yaratır. Program çalıştırıldığında bir birine yapıştırılmış segmentlerin
oluşturduğu bu icra imajı direkt olarak belleğe kopyalanır. Program dosyasına kopylanan
segmentlerin sırası, bunların belleğe aktarımındaki sırayı belirler.
Link’i kullanmak için bir veya birden fazla obje dosyasının yaratılmış olması ve bunların eğer
ihtiyaç duyulmakta ise yine herhangi bir kütüphane veya dağarcık dosyası ile birlikte link
programının bilgisi olarak belirtilmesi gerekmektedir. Obje dosyası kullanıcının yazmış olduğu
sembolik programın bir derleyici tarafından kullanılan bilgisayar donanımının anlayabileceği komut
formatına çevrilmiş obje kodunu içeren dosyadır. Kütüphane veya dağarcık dosyaları ise standart
program modülleri içeren ve yazılımcının bu modülleri her defasında tekrar yazması yerine
istendiğinde bu modülleri başka programlar bünyesinde kullanımı için oluşturulmuş bir nevi hazır
obje kodu depolarıdır. Link’in özetle yaptığı ise obje dosyaları içindeki kod ve verinin birleştirilip
dış referansların çözümlenmesi için kütüphane dosyalarının araştırılıp elde edilen icra komutları
kümesinin bir dosya içine toplanmasıdır. MS-DOS bundan sonra bu dosya içindeki bilgilerden
yararlanarak yazdığınız ve link ettiğiniz programınızı uygun bir adresten başlayarak belleğe
yükleyecektir.
Link’in Kullanımı:
1. Link
Komut satırında link yazıp enter tuşuna bastığınızda aşağıdaki sorular size yöneltilir.
Object modules [.obj]:
Birden fazla obje dosya ismi belirtilirken her birinin arasına + koyun, obje dosyaları bir komut
satırına sığmıyorsa alt satıra geçmeden önce son karakter olarak + bulunması gerekmektedir.
Rangfile [dosyaadı.exe]:
Bu soruda dosya adı ile belirtilen yerde ilk girdiğimiz obje modülünün ismi yer alır. Değiştirmek için
yeni bir isim girebilir veya sadece entr’a basarak bu isim seçimini onaylayabilirsiniz.
Listfile [nul.map]:
Eğer istiyorsanız bu yolla .exe’nizin bir icra haritasını çıkartabilirsiniz. Harita veya liste dosyası
yaratmak için her hangi bir isim girin aksi taktirde hiçbir şey yazmadan bu bölümü pas geçin.
Libraries [.lip]:
Burada da dosya isimlerinin verilmesi obje dosyalarının verilmesiyle aynı mantığa dayanır. Birden
fazla kütüphane dosyası + ile bir birinden ayrılır. Eğer kütüphane dosyasına gerek duyulmuyorsa
hiçbir şey yazmadan enter’la karşılığı pas geçilir. Bundan sonra link .exe dosyasını yaratacaktır.
Dosya ismi girişlerinin hiç birinde uzantı kullanmaya gerek yoktur. Eğer gireceğiniz dosya ismi
başka bir dik sürücü veya başka bir dizin içinde ise dosyanın bulunduğu dizin adını belirtmelisiniz.
En az bir obje modülü ismi vermek kaydıyla sorunların herhangi birinde noktalı virgül (;) ile karşılık
verilmesi halinde link diğer soruları sormadan .exe’yi yaratır.
Örnek:
Link
↵
Object Modules [.OBJ]: krt1+krt2+krt3
Run File [KRT1.EXE]: Kartotext
List File [NUL.MAP]:
Libraries[.LIB]: c:\lib\clipper
↵
↵
↵
↵
2. link objedosya(ları)[,[exedosyaadı][,[mapdosyaadı][,[kütüphanedosya(ları)]]]][anahtar(lar)][,]
objedosyaları
Bir birine bağlayacağınız birden fazla olması halinde boşlulka bir birinden ayrılmış
olan dosya isimleri gurubudur.
exedosyaadı
.EXE dosyasına (program dosyası) vereceğiniz isim için ayrılan yerdir.
mapdosyaadı
Harita dosyanıza vereceğiniz isim için ayrılan yerdir. /map veya / linenumbers
anahtarlarının kullanımı halinde harita dosyası için bir isim girilmemiş olsa bile
Link bir harita dosyası yaratır.
kütüphanedosyaları Gerek duyulan, birden fazla olması halinde boşlukla biribirinden ayrılmış olan
kütüphane isimleri grubudur.
anahtar(lar)
Link’in operasyonunu kontrol için sunulan seçeneklerdir. Bunları komut satırının
herhangi bir yerinde kullanabilirsiniz.
Obje dosyalarından sonra noktalı virgül kullanımı halinde .exe dosyanız ilk obje dosyasının ismini
alır ve haritada dosyası yaratılmaz. Bu durumda kütüphane dosyasının ismi obje dosyası içinde
belirtilmemişse veya kütüphane dosyası bulunamamışsa Link işleme ara verip kütüphane
dosyasını sorar.
3. Link@dosyaadı dosya adı dosya isimlerini içeren bir dosyadır.
Link’e girilecek dosya isimlerini listesini içeren bir ASCII dosya yaratıp link komut satırında bu
dosya ismini vererek her fırsatta uzun uzadıya komut satırından bilgi girişi külfetinden
kurtulabilirsiniz. Link’in giriş bilgilerini istenilen dosyadan alması için dosya adının önüne (“@”)
işaretinin konulması gereklidir. Eğer bu dosya başka bir sürücü veya dizinde ise dizin adını
belirtmelisiniz. Bu dosyanın içeriği şöyle olmalıdır:
objedosyaları
[exedosyaadı]
[mapdosyaadı]
[kütüphanedosyaları]
Köşeli parantez içindekilerin bu dosya içinde yer alması isteğe bağlıdır. Bir satıra sığamayacak
kadar dosya ismi belirtiyorsanız bir sonraki satıra geçmeden önce + karakterini son karakter
olarak yazmayı ihmal etmeyiniz. Obje dosyalarından sonra noktalı virgülün kullanımı (”;”) bir
önceki dosya ismi girişi ve metodundaki sonucu doğuracaktır. Yani .exe’nin ismi ilk obje
dosyasının ismi olurken harita dosyası yaratılmayacaktır.
Örnek:
toplam.lnk dosyasını aşağıdaki gibi kullanırız:
[email protected] ↵
Object Modules [.OBJ]: KRT1 +
Object Modules [.OBJ]: KRT2 +
Object Modules [.OBJ]: KRT3
Run File [KRT1.EXE]: KART
Map File [NUL.MAP]:
Libraries [.LIB]: C:\LIB\CLIPPER
Link programının anahtarları:
/help veya /he
Link tarafından geçerli kabul edilen anahtarların listesini verir. Bu anahtar kullanılırken komut
satırında dosya ismi belirtilmemelidir.
/pause veya /p
Bu anahtar link’in .exe’yi yaratmadan önce ara verip size çalıştığınız sürücüdeki disketleri
değiştirme olanağı vermesini sağlar. Program dosyası yaratılmadan hemen önce aşağıdaki mesaj
verilir
About the generate .exe file
Change dikette in drive x: and press <ENTER>
Bu mesajdan sonra x: sürücüsündeki disketi değiştirip, ENTER tuşuna basın. Oluşturulan .EXE
dosyası bu yeni diskete yazılır ve işlem sonunda ilk disketin sürücüye tekrar takılması istenir.
Please replace original diskette in drive x: and press <ENTER>
/exepack veya /e
Bu anahtar, oluşturulacak icra dosyasını, birbiri ardına tekrarlanan 0 baytları yok ederek, minimum
boya indirger. Aynı zamanda, icra dosyasının yükleme-zamanı tablosunu optimum şekilde
düzenleyerek, ilerde maksimum hızda programın belleğe yüklenmesini sağlar. Bu anahtar her
zaman için disk yüzeyinden tasarruf etmeyebilir, bazen dosyaların boyu daha büyük olabilir.
Diskten tasarruf edilebilmesi için üretilen dosyada uzun uzadıya birbiri ardına tekrar edilen
baytların olması öngörülmektedir.
/map veya /m
Bu anahtar ise, oluşturulacak harita dosyasına program içindeki tüm tüzel sembollerin bir listesinin
dahil edilmesini sağlar.
/linenumbers veya /li
Bu anahtar, harita dosyasına kaynak program kodundaki her satırın başlangıç adreslerini
kopyalar. Bu adresler aslında kaynak program komutundaki her satırın ilk makine komutu
adresleridir.
/noignorecase veya /noi
Bu anahtar, sembol isimlerinde büyük/küçük harf ayrımını yapar.
/nodefaultlibrarysearch veya /nod
Bu anahtarla, daha önce obje modüllerin içine dahil edilmiş olan kütüphane isimlerine ait bilgileri
görmemezlikten gelebilir, Link!i sadece komut satırında belirtilen dizinlerde kütüphane aramaya
yöneltebilirsiniz.
/stack:boy veya /st:boy
Bu anahtarla, boy parametresiyle verilen sayıda bayt kadar program için yığın yaratabilirsiniz.
Program esnasında bir alt program, fonksiyon veya prosedürden bir diğerine dallanırken, dönüş
adresi ve dallanılan programın kullanacağı değişkenler bayt uzunlukları kadar yığına basılır ve alt
program işlemi için muhafaza edilmiş olur. Bunu göz önüne alarak programınızın ihtiyacını
karşılayacak şekilde yığın büyüklüğünü belirleyebilirsiniz. Boy için verilen değer onluk, sekizlik
veya onlatılık düzende verilebilir.
Örnekler
Link dosya /stack:512..: ↵ yığın boyu 512 bayt.
Link dosya /stack:0xFF..: ↵ yığın boyu 255 bayt (FFh).
Link dosya /st:30...:
↵ yığın boyu 24 bayt (8’lik düzende gösterim).
/cparmaxalloc:sayı veya /c:sayı
Bu anahtarla programın belleğe yüklenirken gerek duyulacak olan 16 baytlık maksimim paragraf
sayısını belirleyebilirsiniz. DOS bu sayı ile belirtilen bellek alanını programın yüklenmesi için tahsis
eder. Link normal olarak maksimum paragraf sayısı olarak 65535’i belirler eğer bellekte bu
büyüklükte bir alan yoksa bulunabildiği en uzun kesintisiz bellek bloğunu yükleme işlemi olarak
kullanır. Bu alanı kontrol ederek bellekte diğer programlara da yer açabilirsiniz.
Örnekler:
Link dosya /c:15...:
Link dosya /cparmaxalloc:0xff...:
Link dosya /c:030..:
↵ 15 paragraf tahsis edilir.
↵ 255 paragraf tahsis edilir (FFh).
↵ 24 paragraf tahsis edilir (8’lik düzende gösterim).
/high veya /h
Bu anahtar programın başlangıç adresini kullanılmayan bellek alanındaki en yüksek adres olarak
belirler. Aksi halde Link başlangıç adresi olarak en alçak adresi belirleyecektir.
/dsallocate veya /d
Bu anahtar, programın DGROUP’u (veri grubu) içindeki ilk baytı en yüksek ofsete koyar, yani
normalde DGROUP’un ilk baytı data segmentinin ilk ofsetinden başlarken veri baytları segmentin
sonundan başa doğru gider.
/overlayinterrupt veya /s:sayı
Bu anahtar, overlay yükleme modülünün kesme numarasını sayı olarak belirler. Normalde bu
anahtar kullanılmaksızın bu değer 3Fh’dır. Bu anahtar, overlay kullanımını sağlayan derleyiciler
tarafından yaratılmış obje modülleri ile kullanılmalıdır.
/segments:sayı veya /se:sayı
Link’in program başına ayıracağı bölüm sayısı 128’dir. Eğer programınız bu sayıdan fazlasını
kullanıyorsa bu anahtarla üst bölüm sayısı sınırını belirleyebilirsiniz. Bu sayıyı yine onluk, onaltılık
ve sekizlik düzende gösterebilirsiniz.
/dosseg veya /do
Bu anahtarla, Link icra programı içindeki tüm bölümleri MS-DOS segment-sıralamasına göre
düzenler. Bu sözü edilen sıralama şöyledir:
- CODE sınıfındaki tüm segmentler veya bölümleri icra programının en başına yerleştirir.
- DGROUP’a ait olmayanlar CODE’dan sonra yer alır.
- Dosya sonuna DGROUP üyeleri yerleştirilir.
LOADFIX
Amaç
: 64 Kb’tan büyük programların çalışmasını sağlar.
Dizilim
: loadfix[sürücü:][dizinadı]dosyaadı
[sürücü:][dizinadı]dosyaadı çalıştırılacak programın bulunduğu yer ve program
dosyasının adıdır.
Örnek:
“MUHASEBE.EXE” isimli bir programımız olduğunu varsayalım.
Programı çalıştırmak için aşağıdaki komutu yazalım:
Muhasebe ↵
Programımız çalışırsa sorun yok. Eğer çalışmazsa ve “Packed file corrupt” diye bir mesajla
karşılaşırsak komutu aşağıdaki şekilde vermemiz gerekir:
loadfixmuhasebe ↵
LOADHIGH
LH
Amaç
: Bir programı üst hafızaya (upper memory) yüklemek için kullanılır. Böylece diğer
programları çalıştırmak için daha fazla yer kalır.
Dizilim
: lh[sürücü:][dizinadı]dosyaadı[parametreler]
veya
loadhigh[sürücü:][dizinadı]dosyaadı[parametreler]
Parametreler yüklenen program için gerekli anahtar bilgileri içerir.
Bu komutu kullanabilmemiz için üst hafızayı yönetecek bir programı önceden yüklemiş olmanız
gerekmektedir. MS-DOS bu işlem için EMM386.EXE komutu kullanır. Ayrıca EMM386.EXE’yi
kurmadan önce HIMEM.SYS sistemini kurmuş ve CONFIG.SYS dosyasını buna göre değiştirmiş
olmanız gerekmektedir.
LOADHIGH komutu genellikle klavye düzenleyici, ekrana font yükleyen programlar, doskye, hesap
makinesi programlarımı gibi memoryde sürekli yer işgal eden programları üst hafızaya yüklemek
için kullanılır. Diğer uygulama programlarını üst hafızaya yüklemeye çalışmamalıdır.
Örnek:
lh doskey ↵
MEM
Hafıza Gösterme
Amaç
: Kullanılan ve geriye kalan boş hafızayı ekranda gösterir. Yerleştirme yapılan
bölgelerin, serbest bölgelerin ve yüklenen programların listesini yapar.
Dizilim
: mem[/program]
veya
mem[/debug]
veya
mem[/classify]
/program Hafızaya yüklenen programları ekranda gösterir.
/debug
Programları, dahili sürücüleri ve diğer program bilgilerini verir.
/classify
Yüklenen programların hafızadaki durumları hakkında bilgi verir.
Örnek:
mem /program ↵
Veri aşağıdaki dökümün benzeri olacaktır.
Adres
Address
000000
000400
000500
İsim
Name
Uzunluk
Size
000400
000100
000200
Tip
Type
Interput Vector
ROM Communication Area
DOS Communication Area
000700
I0
000030
System Data
001330
MSDOS
0013D0
System Data
002700
I0
System Data
DEVICE=
DEVICE=
FILES=
FCBS=
BUFFERS=
LASTDRIVE=
STACKS=
System Program
Program
-- Free -Environment
-- Free -Program
Environment
Program
-- Free --
009D00
MSDOS
0075F0
000470
005F40
0005D0
000100
000200
000100
000740
000040
009D50
00A6A0
00A6F0
00A800
00CCE0
0101C0
0102B0
0279B0
COMMAND
MSDOS
COMMAND
MSDOS
DOSKEY
MEM
MEM
MSDOS
000940
000040
000100
000090
001020
0000E0
0176F0
077A40
HIMEM
SMARTDRV
655360
652288
586048
1310720
0
196608
bytes total conventional memory
bytes available to MS-DOS
largest executable program size
bytes total contigous exended memory
bytes available contiguous extended memory
bytes available XMS memory
MIRROR
Amaç
:Bir veya birden fazla disk bilgisini daha sonra unformat ve undelete komutlarının
kullanabilmesi için kaydeder. Unformat komutu formatlanmış bir disketi undelete komutu ise del
komutu ile silinmiş dosyaları kurtarmak için kullanılırlar
Dizilim
mirror[sürücü:[...]][/1][/tsürücü[-girişler][...]]
Mirror[/u]
Mirror[partn]
O anki disket bilgilerini yazdırmak için sadece mirror komutu yeterlidir.
Mirror komutunun anahtarları:
/1
Disk hakkındaki en son bilgileri kullanır
/tsürücüsü[-girişler] Undelete komutu tarafından kullanılmak üzere belirtilen disk hakkındaki
bilgileri kaydeder.Girişler bölümüne istenirse 1’den 999’a kadar bir sayı girilerek disk bilgileri
dosyanın büyüklüğü sınırlandırılabilir.
Bir drğer verilmemesi halinde disk tipine göre aşağıdaki değerler hazır olarak kabul edilir.
Disk büyüklüğü
360 K
720 K
1,2 MB
1,44 MB
20 MB
32 MB
>32 MB
Girişler
25
50
75
75
101
202
303
/u
/t anahtarının işlevini iptal eder.
/partn
Harddiskin dosya bilgilerini diskete yazar
Dosya büyüklüğü
5 K
9 K
14 K
14 K
18 K
36 K
55 K
Örnek
Mirror a: ↵
Diskette kayıtlı dosyalar hakkındaki kurtarma bilgileri “MİRROR.FIL”isimli dosyaya yazılır.
MKDIR
MD
Dizin Yaratma
Amaç
:Yeni bir dizin yaratır.
Dizilim
:mkdir[sürücü:]dizinadı
Veya
Md[sürücü:]dizinadı
Mkdir sayesinde çok seyiyeli bir dizin yapısı kurabilirsiniz
Örnekler:
Md\musteri ↵
Ana dizini altında musteri adlı bir dizin yaratır
Md\musteri\borclu ↵
Musteri dizini altında borclu adlı bir dizin yaratır
Cd\musteri\borclu ↵
Sonra
Md bocrlu ↵
Musteri dizinine geçtikten sonra md komutunu kuldandığımızda yine musteri dizini altında borclu
adlı bir dizin yaratır.
MODE
Mode değiştirme
Amaç
:mode komutu birkaç farklı amaç için kullanılır.
Tüm ünitelerin veya tek bir ünitenin durumunu ekranda göstermek için.
Paralel porta bağlı bir bilgiyazarı (PRN,LPT1,LPT2 veya LPT3) her satırda 80 veya 132
karakter, her inçte 6 veya 8 satır yada her ikisini birden yazacak şekilde düzenler. Başka bir
görüntü seçmek için veya kullandığımız görüntü düzenini değiştirmek için kullanılır.görüntü
düzeninin değiştirilmesi derken , 40 sütun ile 80 sütun arasında bir görüntü seçilmesi siyahbeyaz ya da renkli bir görüntü seçilmesi görülen satır sayısının değiştirilmesi görüntünün bir
ekrana veya bunların herhangi bir kombinasyonuna odaklanmasını anlıyoruz .klavyenin yazma
hızının ayarlar.
Kod sayfa dönüştürme için kullanılan üniteleri hazırlar.
Bilgiyazar verisin parelel bir porttan seri portlardan birine gönderir böylece seri port sistemin
geçerli bilgiyazar portu haline getirir.
Mode komutunun bu kullanımlardan her biri için ayrı bir dizilimi olduğundan aşağıdaki bölümde
bunları tek tek açıklıyoruz.
Notlar:
Klavyenin veya görüntü modunun ayarlanması gibi bazı fonksiyonlar ancak ansi.sys sürücüsünün
config.sys dosyasına yerleştirilmesi durumunda işletilebilir.
Mode komutu ile yaptığınız değişikliklerin sürekli olarak aktif olmasını istiyorsak bilgisayarı her
açışta tekrar aynı işlemleri yapmamak için autoexec.bat dosyası içine yerleştirmekte fayda vardır.
Ünitelerin durumu
Amaç
:Ünitelerin durumunu ekranda gösterir.
Dizilim
mode[ünite][/status]
veya
mode
Mode komutunun kendisini yazmakla ekranda sisteminize takılı olan tüm üniteleri görebilirsiniz
/status
anhtarı sadece paralel bilgiyazarın durmlarını isterken kullanılır
Örnek:
Mode con ↵
Bilgiyazarın düzenlenmesi
Amaç
ayarlar
:paralel bilgiyazar portuna (LPT1,LPT2 veya LPT3)bağlı bilgiyazarların özelliklerini
Dizilim
:mode LPTn[:][c][,[l][,r]]
Veya
Mode LPTn(cols=c)(line=l)(retry=r]
Paralel bilgiyazar modları için PRN veya LPT1’i değişimli olarak kullanabilirsiniz. Mode komutu ile
paralel bir bilgiyazar için parametreleri tespit etmek için şu seçenekleri kullanabilirsiniz.
n
Bilgiyazar numarasını belirler:1,2 veya 3
c
Her saturda olacak karakterleri belirler:80 veya 132
l
Dikey yerleştirme ve her inçteki satırları belirler:6 veya 8
r
Zaman dolma hataları olduğu zaman yapılacak retry hareketini belirler.Bu seçenek
mode programının bir kısmının hafızada kalmasına tol açar.Şayet mode komutunu bir
network üzerinde kullanıyorsanız sürekli retry için r seçeneğini kullanmayınız.
Muhtemel değerler şöyledir:
E
Meşgul bir portun durum kontrolünden hatayı verir
B
Meşgul bir portun durum kontrolünden meşgul verir
R
Meşgul bir portun durum kontrolünden hazır verir
NONE
Herhangi bir retry hareketinin yapılmadığını gösterir
Mode komutu kullanılmadığı durumda kabul edilen değerler :bilgiyazar portu LPT1, her satırda 80
karakter ve her inçte 6 satır’dır.
Örnekler:
mode lpt2: 132, 8 ↵
mode lpt2: ,8 ↵
Seri port’un Düzenlenmesi
Amaç
:Seri haberleşme port’unun düzenlenmesini kontrol eder.
Dizilim
:mode COMm]:]b,[,p[,d[,s[,r]]]]
veya
modeCOMmbaud=b[data=d][stop=s][parity=p][retry=r]
E
Seri port parametrelerini ayarlamak için mode komutu ile aşağıdaki seçenekleri kullanabilirsiniz:
m
Asenkron haberleşme (COM) port numarasını belirler.
b
İletim hızının ilk iki digitini belirler:110,150,300,600,1200,2400,4800,9600, veya 19,200
p
Eşleelerin belirler:N(hiç) , O(anlamsız) , E(az) , M(işaret) , S(yer).Varsayılan değer E dir
d
Data bitlerinin sayısını belirler.5,6,7 veya 8.
s
Durma bitlerinin sayısını belirler:1,1.5 veya 2. Şayet baud oranı 110 ise kabul edilen
değer 2’dir aksi taktirde kabul edilen değer 1’dir
r
Ne tür bir retry hareketinin alınacağını belirler. Şayet mode komutunu bir network
üzerinde kullanıyorsanız devamlı retry için r seçeneğini kullanmayınız.
Seçenekler şunlardır:
E
Meşgul bir portun durum kontrolünden hatayı verir
B
Meşgul bir portun durum kontrolünden meşgul verir
R
Meşgul bir portun durum kontrolünden hazır verir
NONE
Herhangi bir retry hareketinin allınmadığını belirtir
Görüntü modunun ayarlanması
Amaç
: Aktiv video adaptörünü ve onun görüntü şeklini seçerek kullandığınız ekranı düzenler.
Dizilim
: mode display, n
veya
mode[display],shift[,test]
veya
mode con[:][cols=c][lines=]
Parametreleri görüntü için ayarlarken mode komutu ile şu seçenekleri kullanabilirsiniz.
display
Şu değerlerden birini belirler : 40, 80, BW40, BW80, CO40, CO80 veya MONO.
40 ve 80 rakamları her satırdaki karakter sayısını belirler.
BW ve CO ise renkli grafik monitörün adaptörünü belirtir, BW siyah_beyaz ve CO ise
renklidir.
MONO ise her satırda 80 karakter genişliğe sahip devamlı bir görüntüsü olan
monokrom bir görüntü adaptörünü belirtir.
shift
Renkli bir Grafik Adaptör /CGA) görüntünün sağa ya da sola çevrilmesini belirtir.
Burada geçerli değerler, sol için L ve sağ için R dir.
n
Görüntü üzerinde satırların sayısını belirler. Muhtemel değerler 25, 43 ve 50 dir. Tüm
adaptörler bütün bu hacimleri desteklemez.
c
Her satırdaki karakterlerin sayısını belirler. Muhtemel değerler 40 veya 80 dir.
test
Görüntüyü sıraya dizmenizi sağlar. Ayrıca ekranın doğru bir şekilde sıraya dizilip
dizilmediğini de bildirir.
Klavye Modunun Ayarlanması
Amaç
: Klavye yazım hızını düzenler.
Dizilim
: mode con[:][rate=r delay=d]
Yazım hızını düzenlemek için, hem hızı hem de gecikmeyi aynı anda seçmelisiniz.
r
Yazım ara zamanını belirler. Muhtemel değerler 1 ile 32 arasındadır.
d
Kendi kendine tekrar başlangıç gecikme zamanını belirler. Muhtemel değerler 1 ile 4 tür
(etkin değerler .25, .50, .75 ve 1 saniyedir).
Ekran Kod Sayfalarının Ayaralanması
Amaç
: Kod sayfalarını konsolunuz veya paralel bilgiyazarlar için yerleştirir ve ekrana verir.
Dizilim
: mode ünite codepage prepare=((yyy)[sürücü:][dizinadı]dosyaadı)
mode ünite codepageselect=yyy
mode ünite codepage refresh
mode ünite codepage[/stasus]
ünite
Kod sayfasını parametrelerken bunu destekleyecek üniteyi belirler. Geçerli ünite isimleri
CON, LPT1, LPT2 ve LPT3 tür.
yyy
Bir kod sayfasını belirler. Geçerleri kod sayfaları 437, 850, 860, 863 ve 865’tir.
dosyaadı MS-DOS’un belirlenen ünite için bir kod sayfası hazırlamakta kullanıldığı kod sayfası
bilgi (CPI) dosyasının adını tanımlar.
mode ünite codepage komutu ile kullanabileceğiniz 4 kelime vardır. Bunların her biri mode
komutunun farklı bir işlem yapmasını sağlar. Aşağıda bu kelimelerin her biri hakkında açıklamalar
bulacaksınız:
prepare
MS-DOS’a ait belli bir ünite için kod sayfaları hazırlanmasını söyler. O üniteyle bunu
kullanmazdan önce söz konusu ünite için bir kod sayfası hazırlamalısınız.
select
Belli bir ünite ile hangi kod sayfasını kullanmak istediğinizi belirler. Seçimi yapmazdan
önce bir kod sayfası hazırlamalısınız.
refresh
Bir ünite için hazırlanan kod sayfaları her hangi bir fiziksel veya diğer hatlardan dolayı
kaybolacak olursa bu kelime hazırlanan kod sayfalarını eski haline döndürür.
/statüs
Bir ünite için hazırlanan ve / veya seçilen mevcut kod sayfalarını ekrana verir. Dikkat
ediniz, aşağıdaki komutların ikisi de aynı neticeleri vermektedir:
mode con codepage
mode con codepage/statüs
Dolaylı Yazdırma
Amaç
: Veriyi paralel porttan seri haberleşme portuna düzelterek gönderir.
Dizilim
: modeLPTn[:]=COMn[:]
MORE
Akan Görüntüyü Durdurmak
Amaç
: Ekranda gösterilen verinin bir ekrana sığmaması durumunda her 24 satırda bir
görüntüyü durdurup bir tuşa basılmasını bekler.
Dizilim
: more<kaynak
veya
kaynak:more
Kaynak bir dosya veya komuttur.
More uzun dosyaların izlenmesinde yaygın bir şekilde kullanılır. Örneğin kaynak olarak dil
komutunu sort komutunu veya bir dosya ismini kullanabilirsiniz. More komutu bunun ardından
duracak ve ekranın dibinde –more—mesajını verecektir.
Başka bir bilgi ekranını görüntülemek için her hangi bir tuşa basınız. Sonra tüm bilgiyi okuyana
kadar tuşa basmaya devam ediniz. Girdi bilgisini ekranda görülene kadar tut.
NLSFUNC
Amaç
: Ülkeye özgü bilgileri yükler.
Dizilim
: nlsfunc[sürücü:][dizinadı]dosyaadı
dosyaadı, ülkeye özgü bilgileri içeren dosyayı belirtir.
Nlsfunc komutu genişletilmiş ülkeye özgü bilgilerin ve kod sayfa anahtarlarının kullanımını sağlar.
Dosya isminin kabul edilen değeri config.sys dosyasındaki country komutu ile belirlenir. Şayet
config.sys dosyanızda country komutu bulunmuyorsa MS-DOS ülkeye özgü bilgiler için ana
dizininizin içinde ki country.sys dosyasını kullanır.
nlsfun.exe’yi tespit etmek için config.sys dosyasındaki install komutunu kullanabilirsiniz.
PATH
Arama Yolu Ayarları
Amaç
: Komut arama yolunu ayarlar.
Dizilim
: path[sürücü:][dizinadı][;[sürücü:][dizinadı]...]
veya
path;
Bir komut arama yolunun maksimum uzunluğu 127 karakterdir. Yol komutu MS-DOS’a
programların hangi dizinlerden aranması gerektiğini söyler. .com, .exe, veya .bat uzantılı dosyaları
üzerinde çalıştığınız dizini aradıktan sonra yol ayarlanmış dizinlerde arar.
Örnek:
path c:\dos; c:\dbase ↵
MS-DOS programlarını dos dizinine bir database programını da dbase dizinine kopyaladığınızı
varsayalım. Yukarıdaki komutu verdiğinizde veya autoexec.bat dosyasını iave ettiğinizde hangi
dizin veya alt dizinde olursanız olun bu programlar çalışacaktır.
PRINT
Yazdırma
Amaç
: Bir metin dosyasını bilgiyazdırdan almak.
Dizilim
:
print[/d:ünite][/b:hacim][/u:değer1][/m:değer2][/s:değer3][/q:dosyasayısı][/t][süzürü:][\dizinadı\dosy
aadı][/c][/p]
Print komutunu ancak bilgiyazarın seri veya paralel portlarından birinde bağlı bilgiyazar veya
plotter (çizici) gibi bir ünite bağlı olması durumunda kullanabilirsiniz.
Print komutunun anahtarları:
/d:ünite:
Yazdırma ünitesinin adını belirler. Şayet /d seçerseniz, bu ilk parametre olmalıdır.
Varsayılan ünite PRN’dir. Paralel portlar için diğer muhtemel yazdırma ünitelerin isimleri
şöyledir: LPT1, LPT2 ve LPT3. COMX, seri bir portu gösterir, burada x, 1’den 4’e kadar
bir sayıdır.
/b:hacim Dahili buffer’in byte olarak hacmini belirler. Print komutunu hızlandırmak için /b değerini
arttırmalısınız. /b’nin minimum 512 ve değer verilmediği zaman kabul edilen değeri ise
1634’tür.
/u:değer1 Print komutunun bilgiyazarı bekleyeceği saat tiklerinin sayısını belirler. Eğer belirlenen
zaman dahilinde bilgiyazar müsait değil ise, iş görülmeyecektir. değer1 için geçerli
değerler 1’den 255’e kadardır. Değer verilmediğinde 1 kabul edilir.
/m:değer2 Bilgiyazarın bir karakteri vurmak için gereken saat tiklerinin sayısını belirtir. değer2 için
geçerli değerler 1’den 255’e kadar değişmektedir. Değer verilmediğinde 2 kabul edilir.
/s:değer3 Print komutunda MS-DOS programcısı tarafından kullanılan zaman aralığıdır. Geçerli
değerler 1’den 255’e kadardır. Değer verilmediğinde 8 kabul edilir.
/q:dosyasayısı Yazma sırasına dosyaların sayısını belirler. /q anahtarı için minimim değer 4 olup
makximum değer 32 kabul edilir ve değer verilmezse 10 kabul edilir. Dosya sayısını
değiştirmek için her hangi bir dosya ismi belirtmeksizin print komutunu girmelisiniz.
/t
Yazılmayı bekleyen tüm dosyaları siler.
/c
İptal komutunu çalıştırarak önceki dosya adını ve yazma sırasında bundan sonraki tüm
dosya adlarını siler. /c anahtarından evvel bir dosya adı belirlemeniz şarttır.
/p
Yazma modunu açarak, yazma sırasına önceki dosya adını ve takip eden dosya
adlarını ilave eder. /p anahtarından önce bir dosya adı belirlemeniz şarttır.
Her hangi bir seçenek verilmeksizin kullanıldığında print komutu yazma sırasında bulunanların bu
sıraya hiçbir şekilde etki etmeksizin ekranda gösterir.
/d, /b, /u, /m, /s ve /q anahtarları MS-DOS’u çalıştırdıktan sonra sadece print komutunu ilk kez
devreye sokarken kullanılabilir.
Örnek:
print fiyat.txt /c ↵
PROMPT
Komut Uyarısı
Amaç
: MS-DOS komut uyarısını değiştirir.
Dizilim
: prompt [[text][$karakter]...]
Bu komut MS-DOS sistemini prompt’unu değiştirmenizi sağlar. Eğer prompt komutunu kullanırken
yeni bir değer girmezseniz prompt çalışan sürücünün adını ihtiva eden değere ayarlanmış olur.
Özel prompt’lar ortaya çıkarmak için prompt komutuyla aşağıdaki karakterleri kullanabilirsiniz:
Şu promptları almak için
= karakteri
$ karakteri
içinde bulunduğunuz zaman
O günkü tarik
Üzerinde çalıştığınız sürücü dizini
Uyarlama numarası
Varsayılan sürücü
< karakteri
< karakteri
¦ karakteri
ENTER – LINEFEED
ASCII kod X’1B’ (escape)
Geri alan (backspace)(prompt satırına yazılmış bir
Karakteri silmek için)
Şu karakterleri yazınız
$q
$$
$t
$d
$p
$v
$n
$g
$1
$b
$$e
$h
Örnek:
prompt $P$G ↵
Bilgisayar normalde komut uyarısını c> veya a> şeklinde verir. Ayrıca o anda çalışan dizinin adını
göstermez.
Yukarıdaki komutu kalvyeden yazdığınızda ve autoexec.bat dosyasını ilave ettiğinizde bu uyarı
c:\> şekline dönüşür. Muhasebe isimli dizine geçtiğinizde c:\MUHASEBE> şeklinde görülür.
QBASIC
Amaç
: MS-DOS Qbasic programını çalıştırır. Qbasic program yazmayı ve bunları uygulanabilir makine kodlarına dönüştürmeyi sağlar.
Dizilim
: qbasic[/b][/editor][/g][/h][/mbf][/nohi][/run][sürücü:][dizinadı][dosyaadı]
Qbasic komutunun anahtarları:
/b
Renkli monitöre sahipseniz qbasic’i siyah-beyaz gösterir.
/editor
MS-DOS editörü çalıştırır.
/g
CGA monitörun en hızlı bir şekilde güncelleşmesini sağlar
/h
Ekranınızdaki görülebilecek maksimum satır sayısını gösterir.
/mbf
Yapı fonksiyonları (MKS$, MKD$, CVS ve CVD) MKSMBR$, MKDMBFS, CVSMBF ve
CVDMBF’ye dönüştürür.
/nohi
High-intencity video ile desteklenmeyen bir monitörü kullanmanıza olanak verir. Bu tuşu
COMPAQ laptop bilgisayarlarla kullanmayınız.
/run
Belirlenen basic programı görüntülenmeden önce çalıştırır. Dosya ismini belirtmelisiniz.
RECOVER
Bozuk Dosyaları Kurtarma
Amaç
: Disk üzerindeki bir veya birkaç sektörün bozulması veya hatalı olması halinde dosya
veya dosyalardaki okunabilir bilgileri kurtarır.
Dizilim
: recover[sürücü:][dizinadı]dosyaadı
veya
recover sürücü
Şayet chkdsk komutunuz disk üzerinde bir sektörün bozuk olduğunu haber verirse recover komutu
diskteki her dosyayı veya sadece bozuk sektöre sahip olan dosyayı düzeltmek için
kullanabilirsiniz.
Bozuk bir sektör bulunduğu zaman bu sektördeki bilgi, bozuk olmayan başka bir yere aktarılır.
Ana dizin sadece sınırlı sayıda girdi tutabileceği için alınan bazı dosyalar kaybolabilir. Eğer bir
diskteki tüm dosyaların geri alınması gerekiyorsa dosyaları tek tek alınız. Dosyaları alt dizine
almaya veya bütün diski bir anda kurtarmaya kalmayınız.
Bir alt dizini recover komut satırında belirtilmesi alt dizinin dosyaların saklandığı orijinal alt
dizinlerin yerini ana dizine alınmasına sebep olur. Recover komutu network üzerinde çalışmaz.
Subst veya join komutlarında kullanılan sürücüler üzerinde çalışmaz. Recover komutu backup
veya restore komutlarıyla çalışmaz.
Örnekler:
recover fiyat.txt ↵
Fiyat.txt dosyanız bozuk alanlar içeriyorsa bu komutu yazın. Dosya içindeki kurtarılabilecek
bilgileri file0001.rec dosyası içinde ana dizine yazılmış olarak bulacaksınız.
recover c: ↵
Hard diskin tamamını tarayıp kurtarılacak bilgileri kurtarır. Eğer hatalı dosya miktarı çoksa ve
diskteki boş alan azsa dosyaları bir önceki örnekte gibi tek tek kurtarmanız iyidir.
REN
RENAME
Dosya İsmi Değiştirme
Amaç
: Bir dosyanın ismini değiştirir.
Dizilim
: rename[sürücü:][dizinadı]dosyaadı1dosyaadı2
veya
ren[sürücü:][dizinadı]dosyaadı1dosyaadı2
dosyaadı1, dosyanın eski ismi
dosyaadı2, dosyanın yeni ismini belirtir
dosyaadı1 ile verilen dosyayı ren komutu diskte varsa dosyaadı2 ile değiştirecektir. Her iki dosya
adı seçeneğinde joker kullanabilirsiniz, fakat bu jokerleri dosyaadı2 de kullanırsanız ren benzer
karakterlerin pozisyonlarını değiştirmeyecektir.
Örnekler:
ren fiyat.txt eski-fi.txt ↵
fiyat.txt dosyası eski-fi.txt adını alır.
ren *.txt *.pub ↵
uzantısı .txt ile biten bütün dosyaların uzantıları .pub olur.
REPLACE
Dosya Yenileme
Amaç
: Aynı isimdeki dosyaları bir disk veya dizinden diğerine kopyalar.
Dizilim
: replace[sürücü:]\dizinadı\dosyaadı[sürücü:][\dizinadı2\dosyaadı2][/a][/p][/r][/s][/w][/u]
\dizinadı\dosyaadı, kaynak dizinadı ve dosya adıdır.
\dizinadı\dosyaadı, ise hedef dizinadı ve dosya adıdır.
Hedef dizindeki doyaları aynı ismi almış olan kaynak dizindeki dosylarla üzerine kopyalar. /a
anahtarını belirlediğiniz zaman replace kaynak dizindeki dosyaları hedef dizindeki dosyalara ekler.
Replace komutunun anahtarları:
/a
Hedef dizindeki mevcut dosyaların yerlerine yenilerini koymak yerine hedef dizine yeni
dosyalar ilave eder. Bu anahtarı /s veya /u anahatarları ile kullanamazsınız.
/p
Hedef dosyayı değiştirmeden veya bir kaynak dosya eklemeden önce size aşağıdaki
gibi bir mesaj göndererek uyarıda bulunur.
Replace filename ?(Y/N)
Dosya değiştirilecek mi (Evet/Hayır) ?
/r
Normal dosyaların yanında silinemez, dosyaları da değiştirir.
/s
Benzer dosyaları yerleştirme işlemini yaparken hedef dosyanın tüm alt dizinlerini
araştırır. Bu anahtar /a anahtarı ile zıttır. Replace kaynak dizindeki alt dizinleri asla
araştırmaz.
/u
Kaynak dizinde bulunan dosyalarda daha eski olan hedef dizin dosyalarını değiştirir. Bu
anahtar kaynak dosyanın kayıt, zaman/tarihin hedef dosyadakilerle karşılaştırır ve
yalnızca yenilenmesi gereken dosyaları yerleştirir.
/w
Kaynak dosyaları araştırmaya başlamadan önce bir disk sürmenizi bekler. Şayet bu
anahtarı belirtmezseniz yerleştirme ve dosyaların eklenmesi işlemi hemen başlar.
Örnek:
replace a:fiyat.txt c:\muhasebe ↵
a: sürücüsündeki fiyat.txt dosyasını muhasebe dizininde bulunan fiyat.txt dosyası üzerine
kopyalar.
RESTORE
Yedeklenmiş Dosyaları Geri Kopyalama
Amaç
: Backup programı kullanılarak yedeklenmiş dosyaları hard diske geri kopyalar.
Dizilim
: restore sürücü1:[sürücü2:][\dizinadı\dosyaadı][/s][/p][/b:tarih][/a:tarih][/e:zaman]
[/ı:zaman][/m][/n]
Restore komutu benzer veya benzer olmayan tipteki disklerden dosyaları
kopyalayabilir.
Restore komutunun anahtarları:
/s
Alt dizinleri de geri kopyalar.
/p
En son backup işleminden beri değişmeye uğramış olan veya sadece okuma amaçlı
olan dosya spesifikasyonu ile uyumlu durumdaki dosyaları geri kopyalamak için izin
verir.
/b:tarih
Tarihten önce veya tarihte değiştirilmiş olan dosyaları geri kopyalar.
/a:tarih
Tarih veya tarihte veya tarihten sonra değiştirilmiş olan dosyaları geri kopyalar.
/e:zaman Zamanda veya zamandan önce değiştirilmiş olan dosyaları geri kopyalar.
/ı:zaman Zamanda veya zamandan sonra değiştirilmiş dosyaları değiştirir.
/m
En son backup’tan sonraki değiştirilmiş dosyaları geri kopyalar.
/n
Hedef dosyada olmayan dosyaları geri kopyalar.
RMDIR
RD
Dizin Adı Silme
Amaç
: Bir dizinin adını diskten siler.
Dizilim
: rmdir[sürücü:]dizinadı
veya
rd[sürücü]dizinadı
İçinde dosya veya alt dizin bulunmayan dizinlerin adını siler. Dizin içinde sadece “.” ve “..”
karakterleri varsa içinde dosya yok demektir. Buna rağmen bazı dizinleri silmek istediğinizde dizini
silemezsiniz. Bu durumda ya dizinin yapısında bir bozukluk vardır ya da dizinde gizli dosya
bulunmaktadır. Gizli dosyaları açığa çıkarıp sildikten sonra dizini silebilirsiniz. Bir dizinin
içindeyken o dizinin adını diskten silemezsiniz. Önce cd.. komutu ile dizini terk etmeniz gerekir.
Örnekler:
Diskten müşteri isimli dizini çıkartmak istediğinizde sırayla şu işlemleri yapın:
cd müşteri ↵
del *.* ↵
cd.. ↵
rd müşteri ↵
SET
Amaç
: Programlarda daha sonra kullanılmak üzere hafıza bir karakter dizisi yerleştirir.
Dizilim
: set[değişken=[string]
MS-DOS bir set komutu aldığı zaman verilen karakter dizisini ve parametresinin hafızanın bir
bölümüne yerleştirir. Bu karakter dizisi MS-DOS için anlamsızdır. Fakat daha sonradan bir
program tarafından kullanılacaktır.
Örnek :
set lib=c:\lib ↵
Kullandığınız derleyicinin program kütüphanesine erişebilmek için böyle bir komuta ihtiyacınız
olabilir.
SETVER
Uyarlama Tablosu
Amaç
: MS-DOS 5.0 altında çalışmayan yada bozuk olan programları çalıştırır.
Dizilim
: setver[sürücü:dizinadı][dosyaadın.nn]
setver[sürücü:dizinadı][dosyaadı[/delete[/quite]]
dosyaadı Uyarlama yapılacak program dosyasının adıdır.
n.nn
çalışalack programın çalışacağı MS-DOS uyarlama numarasıdır.
Setver komutunun anahtarları:
/delete
Belirlenen program dosyası için versiyon tablosu girişini iptal eder. Bu tuş /d olarak
kullanılabilir.
/qiute
Versiyon tablosunun iptal edilmesi sırasında görülen mesajları gizler.
Setver farklı MS-DOS uyarlamalarında çalışan programlar için bir program ismi listesi ve
programın hangi MS-DOS uygulamasında çalışacağını belirten uyarlama listesi tutar. Bu listeye
program ismi ekleme ve çıkarma yukarda anlatılmıştır. Öncelikle setver’in aktivite gösterebilmesi
için config.sys dosyasına aşağıdaki satırı ekleyip bilgisayarı yeniden çalıştırmalıyız.
device=c:\dos\setver.exe ↵
Daha sonra setver’in uyarlama tablosuna program ismini ve uyarlama numarasını eklemeliyiz.
SHARE
Amaç
: Dosya paylaşımını ve kilitlenmesini tespit eder.
Dizilim
: share[/f:space][/l:locks]
Share normalde işlemler arasında paylaşılacak dosyaların bulunduğu ve network çevresinde
kullanılır. Şayet share tespit edilirse bir aplikasyonun tüm okuma ve yazma istekleri açılmış olan
dosyadaki dosya paylaşım koduna doğruluğu tespit edilir.
Şayet bir okuma veya yazma işleminin ortasında disk değiştirilse share yeni konulan diskin
sürücüde daha önce bulunan disk olup olmadığını belirlemek için disk etiketine bakar. Eğer disk
etiketi aynı değil ise MS-DOS geçersiz disk hatası mesajı gönderir, ve öndeki diskin sürücüye
konulmasını ister. Önceki disk sürüldüğü taktirde share okuma ve yazma işleminin başarıyla
tamamlanmasını sağlar.
Share komutunun anahtarları:
/f:space
Dosya paylaşım bilgilerinin kayıt edilmesi için kullanılacak olan MS-DOS hafıza bölümü
için byte’lar halinde dosya boşluğu tahsis eder.
/f anahtarı için değer verilmezse 2048 kabul edilir. Şuna dikkat etmek gerekir ki
\dizindı\dosyaadı için ortalama 20 byte ayrılır. Her açık dosyanın 11 byte ilavesi ile
birlikte bütün dosya adı genişliği için yeterli boşluk gerektirir.
/l:locks
Kullanacağınız kilit sayısını belirler. /l anahtarı içinb değer verilmediğinde değer 20
kabul edilir.
Örnek:
Share ↵
SORT
Sıralama
Amaç
: Girdiyi okur, bilgiyi sıralar ve daha sonra sıralanmış bilgiyi ekrana, bir dosyaya veya
başka bir araca yazar.
Dizilim
: [kaynak]¦sort[/r][/+n]
veya
sort[/r][/+n]<kaynak
Sort komutu belli bir sütundaki karaktere bir dosyayı alfabetik sıra ile dizmenize imkan tanıyan bir
filtre programıdır. Sort programı, ASCII kod tablosundaki sıraya göre sıralama yapar.
Sort komutunun anahtarları:
/r
Sıralama olayını ters çevirir; yani z’den a’ya ve 9’dan 0’a doğru dizer.
/+n
Dosyayı bu n satırındaki karaktere göre dizer. Eğer bu değişkeni belirlemezseniz sort
komutu dosyayı ilk satırdaki karaktere göre tanzim eder.
Bir kaynak belirlemediğiniz sürece sort filtre rolü oynar ve girdileri MS-DOS standart girdisinden
kabul eder.
Sort büyük harf ve küçük harf arasında ayrım yapmaz.
ASCII kod 127 üzerindeki karakterler country.sys dosyasından bulunan bilgiye ya da config.sys
dosyasındaki country komutu ile tanımlanan kod sayfasına bağlı olarak tanzim eder.
Örnekler:
sort<adres.adr ↵
Bu komut adres dosyamızı alfabetik sıaraya koyup ekranda görüntüler.
dir¦sort/+4 ↵
Dosya listesindeki ilk 4 karakterlerini dikkate alarak sıralar ve ekranda gösterir.
SUBST
Amaç
: Bir sürücü harfi ile dizin arasında bağlantı kurar.
Dizilim
: subst[sürücü:sürücü:dizinadı]
veya
subst sürücü:/d
Bir sürücü harfi ile dizin arasında bağlantı kurmanızı sağlar. Bu sürücü harfi daha sonra bir virtual
sürücüyü temsil eder. Çünkü sürücü harfini asıl fiziksel sürücüyü temsil ediyor gibi kullanabilirsiniz.
MS-DOS virtuel sürücüyü kullanan bir komut bulduğu zaman dizin adı ile sürücü harfinin yerini
değiştirir ve yeni sürücü harfinin fiziksel sürücüye aitmiş gibi davranır.
Subst komutunu seçeneksiz yazarsanız MS-DOS devredeki virtuel sürücülerin isimlerini gösterir.
Virtüel sürücüyü devraden çıkarmak için /d anahtarını kullanın.
Şu komutlar subst komutunda veya join komutunda kullanılmış sürücüler üzerinde kullanılmaz:
backup, format, chkdsk, label, diskcomp, recover, diskcopy, restore, fdisk, sys.
Örnek:
z: c:\yeni ↵
Bu komutu uyguladıktan sonra yeni dizinine tıpkı sürücü değiştirir gibi z: komutunu vererek
geçebilirsiniz. Aynı zamanda bu dizinine cd\yeni komutu ile de geçebilirsiniz.
z: c:\yeni/d ↵
Bir önceki komutla yapılan değişikliği iptal eder.
SYS
Sistem Dosyalarını Yerleştirme
Amaç
: MS-DOS sistem dosyalarını disk sürücüsünden hard diske transfer eder.
Dizilim
: sys[sürücü:][dizinadı]sürücü
Sys komutu bir dikstteki sitem dosyalarınızı yeni bilgilerle güncelleştirir. Sys komutundan sonra bir
sürücü harfi yazmalısınız. Transfer edilen dosyalar şunlardır: IO.SYS, MSDOS.SYS ve
COMMAND.COM.
Sys komutu, subst ve join komutu ile çalışan sürücüler üzerinde çalışmaz. Sys bir network altında
çalışmaz.
Örnek:
sys a: c: ↵
TIME
Zaman Gösterme / Değiştirme
Amaç
: Sistem tarafından bilinen zamanı görmenize ya da sistem zamanını değiştirmenize
imkan tanır.
Dizilim
: time[saat:dakika[:saniye[salise]]][a§p]
MS-DOS 24 saatlik dilimler halinde zamanı takip eder ve bir dosyayı değiştirdiğimizde vay yeni bir
doya açtığımızda bunlar dizine geçmek için zaman bilgisini kullanır. Time komutu tek başına
kullanıldığında o anki zamanı gösterir ve zamanı değiştirme imkanı verir. Öğleden önce için a,
öğleden sonra için de p anahtarını kullanınız.
Current time is hh:mm:ss:cc
Saat şu anda saat:dakika:saniye:salise
Enter new time
Yeni bir zaman giriniz
Şayet zamanı değiştirmek istemezseniz ENTER tuşuna basınız. Şayet zamanı değiştirmek
isterseniz 24 saatlik birim içinde yeni değerler giriniz. Eğer geçerli bir zaman girmezseniz MS-DOS
aşağıdaki mesajı verir ve geçerli bir zaman girmenizi bekler:
Invalid time
Geçersiz zaman
Enter nwe time
Yeni zaman giriniz
TREE
Dizin Listesi
Amaç
: Sürücüdeki dizin ve alt dizinleri her birinin adlarını şemamatik olarak ekranda gösterir.
Dizilim
: tree[\dizinadı\dosyaadı[/f][/a]
Dizin isimlerinin bulunması
Tree komutu her dizinin bütün dizin adının listesini verir. Eğer tek bir sürücü ismi belirtirseniz bu
sürücüdeki ana dizinden başlayarak bütün tree yapısı ekranda gösterirlir. Belli bir dizini
belirlerseniz, o dizinden başlamak üzere tree yapısı ekranda gösterilir.
Tree komutunun anahtarları:
/f
Her dizindeki dosyaların isimlerini ekranda gösterir.
/a
Kod sayfalarında mevcut olan grafik karakterlerin tree tarafından kullanılmasını sağlar.
Örnek:
tree/f ↵
TYPE
Dosya İçeriğini Gösterme
Amaç
: Bir metin dosyasının içeriğini ekranda gösterir.
Dizilim
: type[sürücü:]dosyaadı
Metin dosyasını değiştirmeden incelemek için typr komutu kullanılır.
Örnek:
type fiyat.txt ↵
Dosya ekrandan akarak geçer ve son sayfada durur.
type fiyat.txt¦more ↵
Dosya ekrana sayfa sayfa gelir. Her tuşa bastıkça bir sayfa atlar.
UNDELETE
Dosya Kurtarma
Amaça
: Del komutu ile silinen dosyaları geri çağırmak için kullanılır.
Dizilim
: undelete[[sürücü:][dizinadı]dosyaadı[/list§all][/dos§/dt]
Undelet komutunun anahtarları:
/list
Sadece kurtarılabilecek dosyaları listeler ancak kurtarma işlemi yapmaz.
/all
Sizden onay beklemeden mümkün olan tüm dosyaları kurtarır.
/dt
MS-DOS’un silinmiş olarak gösterdiği dosyaları kurtarır. Mirror dosyası kullanmaz.
/dt
Mirror komutuyla kaydedilmiş dosyaları kurtarır.
Örnek:
undelete c:\dos\*.*/list ↵
Dos dizinindeki silinmiş tüm dosyaları ekranda gösterir. Eğer silinmiş dosya varsa kurtarmak için
aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.
undelete c:\dos\*.*/all ↵
Dos dizinindeki silinmiş tüm dosyaları onay beklemeden kurtarır.
UNFORMAT
Disk(et) Kurtarma
Amaç
: Format komutuyla silinmiş bir diski kurtarmak için kullanılır.
Dizilim
: unformat sürücü:[/j]
unformat sürücü:[/u][/ı][test][/p]
unformat[/partn][/ı]
Unformat komutunun anahtarları:
/j
Komut satırında tek başına kullanılır ve mirro programında elde edilen bilgilerle disk
durumunun doğruluğu kontrol eder. Diski kurtarma işlemini yapmaz.
/u
Mirror dosyasını kullanmadan diski kurtarır. Disk tam olarak eski haline döndürülemez.
Ancak mirror programı ile disk bilgilerini kaydetmediyseniz bu anahtarı kullanınız.
/ı
Diskteki tüm dosyaları listeler.
test
Bilgilerin tekrar nasıl kurtarılacağını ve nasıl düzenleneceğini gösterir.
/p
Ekrana gelen mesajları yazıcıdan yazdırır.
/partn
Mirror komutu /partn anahtarı kullanılarak disk bilgileri PARTNSAW.FIL dosyasına
yazdırılmışsa bu anahtar kullanılarak diskteki bilgeler kullanılabilir.
Örnek:
unformat a:/u ↵
Mirro dosyası kullanmadan diskteki eski bilgileri kurtarmaya çaılışır.
VER
MS-DOS Uyarlama Numarası
Amaç
: MS-DOS uyarlama numarasını gösterir.
Dizilim
: ver
Kullandığınız MS-DOS uyarlamasının ne olduğunu öğrenmek isterseniz ver komutunu yazınız.
Uyarlama numarası ekranda görülecektir.
Örnek:
ver ↵
MS-DOS 5.00
VERIFY
Bozuk Dosya Kontrolü
Amaç
: Bir diske yazarken verify anahtarını anahtarını açar veya kapar.
Dizilim
: verify[on]
veya
verify[off]
Dosyalarınızın diske doğru yazılıp yazılmadığını kontrol etmek için bu komutu kullanabilirsiniz.
Bu komut copy komutundaki /v ile anahtarı ile aynı işi görür.
Örnek:
verify on ↵
VOL
Disk Etiketini Gösterme
Amaç
: Eğer varsa disk etiketini ve seri numarasını ekranda gösterir.
Dizilim
: vol[sürücü:]
Bu komut belirli bir sürücüdeki disk etiketini ekranda gösterir. Eğer sürücüyü belirtmezseniz MSDOS çalışan sürücüdeki disk etiketini gösterir.
Örnek:
vol c: ↵
2001 – 2002 2. DÖNEM
DÖNEM ÖDEVİ
Adı
Soyadı
Sınıf
No
Öğretmen Adı
Branş
Dönem Ödevi Konusu
Okulun Adı
: Enis Naci
: Doğan
: 9/O
: 3462
: Gönül Bedir
: Bilgisayar
: MS-DOS İşletim Sistemi Komutları
İşlem Yapılması ve Tarihçesi
: Kadriye Moroğlu

APPEND - Arama Yolu Ayarlama

Transkript

Benzer belgeler

btp 102 arasınav 2 cevaplar

Kapsamlı Dosya Desteği Gelişkin İşlevsellik Shell Extension

İçerik Listesi

Tam Metin(URL)

Hızlı Başlangıç Kılavuzu

adli bilgisayar inceleme uzmanlığı programı

Teknik Özellikler