18 2 2 mart 2012 tarihleri arasında

ĠCRA DAĠRELERĠNĠN ETKĠNLĠĞĠNĠNARTTIRILMASI PROJESĠ
YUNANĠSTAN ÇALIġMA ZĠYARETĠNE ĠLĠġKĠN RAPOR
(02-06.04.2012)
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
GĠRĠġ
A-ZĠYARETĠN AMACI
İcra hizmetlerinin etkililik ve verimliliğini artırmak üzere icra dairelerinin
kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesi amacıyla yürütülmekte olan proje kapsamında
İcra iflas sistemi konusunda en iyi uygulamaya sahip olan dört Avrupa Birliği üyesi
ülkeye (Almanya, Fransa, İspanya, Yunanistan) çalışma ziyareti düzenlenerek bu
ülkelerdeki icra sisteminin incelenmesi planlanmıştır. Bu kapsamda ilk ziyaret
02.04.2012 ile 06.04.2012 tarihleri arasında Yunanistan'a yapılmıştır.
B. KATILIMCILAR
1- Mustafa Kemal ÖZÇELİK (Personel Genel Müdürü)
2- Erol MUTLU (ABGM Genel Müdür Yardımcısı)
3- Osman ÇALIŞKAN ( KGM Genel Müdür Yardımcısı)
4- Cumhur RÜZGARESEN (Erzincan Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi)
5- Yaşar AKYILDIZ (Ankara Hakimi)
6- Adem KUL (Trabzon Cumhuriyet Başsavcısı)
7- Muzaffer AYDIN (Yargıtay Tetkik Hakimi)
8- Muhittin ÖZDEMİR (Gaziantep Hakimi)
9- Mehmet KAHARAMAN (BİDB Tetkik Hakimi)
10- Hüseyin YAVUZ (PGM Tetkik Hakimi)
1
C-ZĠYARET EDĠLEN YERLER VE YAPILAN GÖRÜġMELER
I-02.04.2012 Tarihinde Yapılan GörüĢmeler
1-European Public Law Organization (EPLO) Ziyareti
Heyetimizi, Merkez Müdürü Prof. Spyridon Flogaitis merkezde karşılamış, kısa
bir sunum yapmıştır. Bu çerçevede, EPLO'nun kuruluşu yaptığı işler üye ülkeler ve
Türkiye'nin davet edilmesine ilişkin bilgi verilmiştir. EPLO üyesi ülkeler: Yunanistan,
Sırbistan, İtalya, Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, Fransa, Romanya, Estonya,
Moldovya, Ukrayna, Bosna Hersek ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi olduğu anlaşılmıştır.
Türkiye'den, Bahçeşehir Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesinin EPLO'nun Yönetim
Kurulu üyeleri arasında olduğu belirtilmiştir.
2- SayıĢtay'ı Ziyaret
Heyetimizi, Sayıştay Başkanı Ioannis I. Karovakiris ile Başkan Yardımcısı ve
Sayıştay'ın AB temsilcisi birlikte karşılamıştır. Görüşmede Başkan tarafından
Sayıştay'ın tarihçesi, teşkilat yapısı ve icra sistemi ile ilgili şu hususlara yer verilmiştir:
Sayıştay 1833 yılında kurulmuştur. Mali işlere ilişkin yargılama ve denetim
görevi bulunmaktadır.
Sayıştayda Savcı rolü (encümen) bulunmaktadır. Sayıştay Savcılığı bağımsız bir
kurul olup ayrı bir teşkilatı bulunmaktadır. Dava açma hakkı vardır. Kamuda
çalışan tüm mali müfettişler üzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır.
-Yunanistan Sayıştay'ı İcra sistemi ile ilgili önemli bir deneyime sahiptir.
-Eski yıllarda icra sisteminde borçluya müsamaha gösterilme eğilimi mevcut iken
günümüzde bu eğilimin dürüst alacaklıları mağdur ettiği yönünde bir anlayış gelişmeye
başlamıştır.
-Yeni anlayış çerçevesinde Yunanistan'ın yaşadığı krizden sonra icra sisteminde
borçlu ile alacaklı arasındaki dengeyi sağlayacak bazı değişikler düşünülmektedir.
-Yunanistan'da özel hukuktan doğan alacaklar ile kamu alacaklarının (vergi dahil)
tahsili icra görevlileri aracılığıyla yapılmaktadır.
-Özel alacaklardan farklı olarak kamu alacakları için mahkemeden bir ilam
alınmaksızın icra takibi yapılmaktadır.
2
-Sayıştay'ın icra memurlarına yönelik bir denetim yetkisi bulunmamaktadır.
-Yunanistan İcra Kanununu detaylı bir kanun olması nedeniyle takiplerin
uzamasına neden olmaktadır.
II-03.04.2012 Tarihinde Yapılan Ziyaretler
1-Areios Pagos Ziyareti (Yargıtay)
Yargıtay Başkanı Rena Asimakopoulou ve Başsavcı Ioannis Spyridon Tentes ile
iki başkan vekili görüşmeye katılmıştır. Başkan, Yargıtayın tarihçesi hakkında geniş
bilgiler vermiş, mahkemenin adının mitolojik bir geçmişinin olduğunu ifade ederek
İstinaf sistemi bulunan Yunanistan'da Yargıtay'ın temyiz mahkemesi olduğunu
belirtmiştir. Mahkeme 1834 yılında kurulmuş, başkan, başsavcı 10 başkan yardımcısı,
14 başsavcı vekili ve 55 üyeden oluşmaktadır. Mahkemede 6 hukuk ve 2 ceza dairesinin
bulunduğu, dairelerin 5 kişilik heyetlerle toplandığı, ön raporu bir üye hakimin
hazırlayarak incelemeden 8 gün önce heyete sunduğu, bu raporun taraflara tebliğ
edildiği, tarafların bu rapora dayanarak davadan vazgeçebildikleri belirtilmiştir.
Mahkemenin bazı dairelerinin icra ve İflas uyuşmazlıklarına baktığı ifade edilmiştir.
Yargıtay'ın üyelerinden oluşan 11 kişilik bir kurulun tüm Hakimlerin tayin ve terfi
işlerine baktığı ayrıca 15 kişilik bir üst kurulun daha esaslı kararları verdiği, Başkan,
yardımcıları ve Başsavcının Bakanlar Kurulu tarafından atandığı belirtilmiştir.
Mahkemeye yıllık 5000 civarında dosya geldiği, bunların %50 oranında ceza ve
hukuk şeklinde ayrıldığı, her hakimin yıllık 100 civarında dosyaya baktığı belirtilmiştir.
Yargıtay'a seçilecek hakimin 30 yıllık bir tecrübesi olması gerektiği, bu üyeleri 11
kişilik heyetin seçtiği belirtilmiştir.
2-Devlet Konseyi (DanıĢtay) Ziyareti
Toplantıya Danıştay Başkan yardımcısı ve aynı zamanda 6. Daire Başkanı
Athanasious Rados ile diğer ilgililer katılmıştır.
Danıştay'ın 1928 yılında kurulduğu, bir başkan ile 10 adet başkan yardımcısının
olduğu, bu kişilerin 4 yıllığına üyeler arasından bakanlar kurulu tarafından seçildiği
ifade edilmiştir.
3
Danıştay dairelerinden birinin kamu alacaklarına ilişkin uyuşmazlıklara baktığı,
kamu alacaklarına ilişkin kanunun ayrıntılı bir kanun olmadığı ifade edilmiştir.
Danıştay'a 40.000 Euro'nun altındaki davalar getirilemediği, 40.000 Euronun
üzerindeki davalar için ayrıca davanın neden önemli olduğu açıklanması gerekmektedir.
İdari yargı teşkilatında adli yargı gibi ilk derece ve istinaf mahkemelerinin
bulunduğu belirtilmiştir.
Danıştay'da bir başkan, 10 başkan yardımcısı, 53 üye, 56 danışman hakim, 50
raportör hakim bulunduğu, Danıştayın 6 dairesinin bulunduğu (Sosyal güvenlik, vergi,
kamu görevlileri, çevreyi koruma vs) ve İdari yargı teşkilatında Hukuk fakültesi
mezunu olmayanların çalışmadığı belirtilmiştir.
III-04.04.2012 Tarihinde Yapılan Ziyaretler
1-Atina Ġstinaf mahkemesi Ziyareti
Heyetimiz, Atina İstinaf Mahkemesi Başkanı Ioannis Chamilothosis ve iki daire
başkanı tarafından karşılandı. Başkan tarafından Atina İstinaf Mahkemesi ve
Yunanistan'daki diğer istinaf Mahkemeleri hakkında bilgiler verildi. 1835 tarihinden
beri istinafın mevcut olduğu belirtildi.
Yerel mahkemelerin hukuk ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrıldığı sulh ve
asliye ayrımının bulunduğu, bir veya 3 hakimden oluştuğu, istinaf mahkemelerinde bazı
davalarda bir hakimin bazı davalarda ise 3 hakimin birlikte çalıştığı belirtildi.
İstinaf Mahkemesi Yönetiminin o mahkemede görev yapan hakimler tarafından
seçildiği, yönetimde savcıların bulunmadığı, savcıların ayrı bir teşkilatı olduğu ve
yönetimi ayrıca seçtikleri belirtildi. Atina istinaf mahkemesi 3 kişilik kurulu, istinaf
mahkemesi hakimleri tarafından seçilmektedir. İstinaf Mahkemesine hakim seçimi
Areios Pagos'daki 15 kişilik kurul tarafından yapılmaktadır.
Yunanistan'da 13 ayrı şehirde 13 ayrı istinaf mahkemesi bulunduğu, Atina istinaf
mahkemesinde 50 adet Başkan bulunduğu, ülke genelinde 70 adet yerel mahkemenin
olduğu belirtilmiştir.
4
Mahkemenin, istinaf üyeleri tarafından seçilen 3 kişilik bir hakimler heyeti
tarafından yönetildiği ve bu heyet tarafından hakimlerin hangi dairede çalışacağına
karar verildiği belirtilmiştir. Yetkiler kural olarak adli yılın başında bir yıllık olarak,
tercihler, uzmanlık ve ihtiyaç dikkate alınarak belirlenmektedir. Hakimler zaman zaman
rotasyona tabi tutulmaktadırlar.
Adli tatil tüm yargı teşkilatında 1 temmuzdan itibaren 15 eylüle kadar
uygulandığı, temmuz ayı ve eylül ayının 15 günü sadece ivedi işlere bakıldığı
belirtilmiştir.
Yunanistan'ın, Ceza ve İdare Mahkemelerinde yargılamanın uzun sürmesi
nedeniyle AİHM tarafından çok sayıda tazminata mahkum edildiği belirtilmiştir.
Atina İstinaf Mahkemesinde 200 Hakimin görev yaptığı, Atina İlk derece
Mahkemelerinde ise yaklaşık 400 hakimin bulunduğu belirtilmiştir.İstinaf mahkemesi
bazı ağır cezalık işlere ilk derece mahkemesi olarak bakmaktadır. İlk derece
mahkemelerinde bir hakim tarafından verilen kararlara istinafta da bir hakim tarafından
bakılmaktadır.
b. Noterler Birliği Ziyareti
Heyet Yunanistan Noterler Birliği başkanı Konstantino Blaxaki tarafından
karşılanarak noterlerin konumları hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Ayrıca Noterlerin
İcra Kanunundan kaynaklanan görevleri anlatılmıştır. Yunanistanda 3200 noterin
bulunduğu, Atina da 800 kişiye bir noter, ülke genelinde ise ortalama 3500 vatandaşa
bir noter, Fransa'da 8000 vatandaşa bir noter, Türkiye'de 60.000 kişiye bir noter
düştüğü belirtilmiştir.
Noterlerin Türkiye'den farklı olarak taşınmazların satışı işlemleri ve İcrada açık
arttırma ve paraların paylaştırılmasını yaptıkları, ayrıca düzenlediği belgelerin ilam gibi
icraya konulabildiği belirtildi.
Noterlerin sınırlı sayıda olduğu, bir bölgede yeni noter açılmasına istinaf
mahkemesinden bir kurulun karar verdiği, noter ücretlerinin devlet tarafından
belirlendiği, Adalet Bakanlığı tarafından noterlik sınavı yapıldığı, 2 sene avukatlık
5
yapmak gerektiği, 28
yaşını geçmiş 42 yaşını bitirmemiş olmanın zorunlu olduğu
belirtilmiştir.
IV-05.04.2012 TARĠHĠNDE YAPILAN ZĠYARETLER
1-Hakimler ve Savcılar Birliği Ziyareti
Birlikte heyetimiz aynı zamanda yüksek mahkeme üyesi olan birlik başkanı
Athanasiou Charalambo ve genel sekreter tarafından karşılanmıştır. Toplantıda Atina ilk
derece mahkemelerinin başkanı Eftichio Nikopoulos da yer almıştır. Birliğin amacı,
toplumdaki hukuk kültürünü artırmak, birliğe üye hakimlerin haklarını korumak
açısından sendikal faaliyette bulunmaktır.
Alınan bilgilere göre hakimler ve savcılar birliğine Yunanistan’daki bütün
hakimlerin üye olduğu, derneğin adli hakimleri temsil ettiği anlaşılmıştır. İlk dereceden
yüksek mahkemeye kadar bütün adli hakimlerin birliğe üye oldukları, ancak üyeliğin
zorunlu olmadığı ifade edilmiştir. Birliğin statüsünün Yunan Anayasasında yer aldığı
ifade edilmiştir.
Verilen bilgilere göre, Yunanistanda hakimlik sınavına girmek için Hukuk
Fakültesi mezunu ve avukat olup, 28 yaşını doldurmak gerekmektedir. Sınav yazılı ve
sözlü olarak iki aşamalı yapılmaktadır. Sınav Areius Pagos bünyesindeki 5 kişilik bir
kurul tarafından yapılmaktadır. Bu kurul hukuk fakültelerinden 2 profesör, 1 baro
temsilcisi, 2 Yüksek mahkeme üyesinden oluşmaktadır. Sözlü sınav aleni olarak
yapılmaktadır. Sözlü sınavın başarıya etkisi %30 dur. Sınav hukuk fakültesi
mezunlarının girdiği en zor sınavdır. Hakimlik sınavında Adalet Bakanlığının bir
etkisinin olmadığı, sınavı kazananların 1 yıl süre ile Selanikteki hakimler okulunda
eğitim aldığı, hakim okulundaki eğitimden sonra adayların 6 ay süreyle Atina ve
Selanik mahkemelerinde pratik eğitime devam ettikleri ifade edilmiştir.
Hakimlerin yüksek mahkeme üyeleri arasından kurayla atanan müfettişlerce her
yıl teftiş edildikleri, ayrıca mahkeme başkanlarının da hakimler hakkında rapor
hazırladıkları beyan edilmiştir.
Hakimlerin atama ve yer değişikliklerinin yüksek mahkemedeki 11 kişilik heyet
tarafından yapıldığı, istinaf ve yüksek mahkeme hakimlerinin atama ve yer
6
değişikliklerinin ise 15 kişilik heyetçe yapıldığı, meslek hayatı boyunca bir hakimin
birkaç farklı yerde çalıştığı, hakimler hakkındaki disiplin işlemlerinin yüksek
mahkemedeki kurulca yapıldığı, ancak ihraç kararının genel kurulca verildiği ifade
edilmiştir. Performans yetersizliği nedeniyle olmak üzere 3 yılda toplam 14 ihraç kararı
verilmiştir. 3 yılda 374 kişi hakkında disiplin işlemi yapıldığı belirtilmiştir.
İlk derece mahkemelerinde tüm hakimler tarafından ilk derece mahkemelerini
yönetmek için bir başkan seçildiği belirtilmiştir. Başkanlar hakimlerin terfilerinde görüş
bildirebilmektedir.
Hakimlerin maaşlarını belirleyen özel bir kurul vardır. Anayasaya göre hiçbir
memur, siyasetçiler hariç Areius Pagos başkanından fazla maaş alamaz.
2-b. Ġcra Görevlileri Birliği Ziyareti;
Birlik başkanı Dionysios Kriaris heyetimizi karşılayarak birliğin yapısı hakkında
bilgiler vermiş, Yunanistanda icra görevlisi olabilmenin şartlarını anlatmıştır.
AB üyesi ülkelerde icra görevlilerinin devletten maaş almadıkları yani klasik
anlamda kamu görevlisi olmadıkları anlatılmıştır.
Yunanistan genelinde 2065 adet icra görevlisi pozisyonunun olduğu ifade
edilmiştir.
İcra görevlilerini özerk olmasının faydaları ifade edilirken memurların devletten
maaş almamaları nedeniyle bütçeye ilave yük getirmedikleri, kendi adlarına
çalıştıklarından ne kadar fazla ve dikkatli iş yaparlar ise o oranda gelir elde ettikleri,
bunun sonucu olarak alacaklıların hızlı ve güvenli şekilde alacaklarına ulaştıkları
belirtilmiştir. Bu çerçevede yeterli gelir elde etmeleri, ayrıca disiplin cezalarının ağır
olması. dolayısıyla suistimal oranının düşük olduğu anlaşılmıştır.
İcra memurları hakkında disiplin soruşturmasının birlik tarafından yapıldığı, fiil
suç oluşturuyor ise hazırlanan raporun savcılığa sunulduğu ifade edilmiştir.
7
ĠKĠNCĠ BÖLÜM
YUNAN ĠCRA SĠSTEMĠ
A-YUNAN ĠCRA KANUNU
Yunanistanda İcra ve İflas Kanunu adı altında bir kanun mevcut değildir.
Almanyada olduğu gibi, burada da icra prosedürü Hukuk Muhakemeleri Kanununda bir
bölüm olarak, iflas prosedürü ise ayrı bir kanun olan Külli Takip Kanununda
düzenlenmiştir. İcra ve iflas takipleri birbirilerinden tamamen farklı prosedürlere
tabidir. Örneğin, icra takibi satış aşamasına kadar icra görevlileri, satış aşamasından
takibin sona erme aşamasına kadar noterler tarafından yürütülürken, iflas prosedüründe,
mahkeme iflasa karar verdikten sonra, tasfiye işlemlerini yürütmek için avukatlardan
tasfiye memuru tayin etmektedir. İflasta icra memurları veya noterlerin herhangi bir
görev ve yetkisi mevcut değildir.
B-YUNAN ĠCRA TEġKĠLATI
Yunansitanda icra teşkilatı icra görevlileri ve bunların oluşturduğu birliklerden
oluşur.
Yunanistan'da icra hizmetlerini yürüten kişiler, Türk sisteminden farklı olarak bir
memur olmayıp, atanmaları ve çalışma biçimleri olarak noterlere benzerler. Bu
görevliler, Yunanistanda kamu hizmeti ifa eden, ancak avukatlar gibi serbest olarak
çalışan kişiler olarak kabul edilirler.
İcra görevlisi olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olmak, yapılan yazılı
sınavda başarılı olmak ve 6 ay bir icra görevlisinin yanında staj yapmak gerekir. Yazılı
sınavın yanı sıra ayrıca sözlü bir sınav yapılmamaktadır. Stajını bitiren bu kişiler
emeklilik, istifa veya ölüm gibi nedenlerle boşalan yerlere atanırlar. Şu anda
Yunanistanda 2065 icra görevlisi bulunmaktadır. Bu sayı değişmez. İcra görevlileri
giderlerini kendilerinin karşıladığı özel bürolarında, maaşlarını kendilerinin ödediği
yardımcı elamanlarla (sekreter, katip vb.) birlikte çalışırlar. Yakın zamanda yapılmış
olan yeni düzenleme ile icra görevlileri ortaklık(şirket) olarak da çalışabilirler.
8
İcra görevlilerinin ücreti taraflarca ödenmektedir. İcra görevlisinin yaptığı
işlemler yazı ile kayıt altına alınmaktadır. İtiraz olduğunda taraflarca evrakın
incelenmesi mümkündür.
Mahkemeye bağlı çalışmakta, işlemleri hakkında mahkemeye itiraz edilmektedir.
İlk derece Mahkemesinin icraya ilişkin kararları rakam sınırı olmaksızın istinafa
götürülebilmektedir. Taraflar icra emrini kendi seçeceği bir icra görevlisine götürebilir.
Ancak bu memur ilamın alındığı yargı çevresi sınırlarında görev yapmalıdır.
Yunanistanda icra görevlilerinin üye oldukları İcra Görevlileri Birliği mevcuttur.
Bu görevliler de, avukatlar gibi bu birliğe üyelik aidatı öderler. Bu birlik icra
görevlilerinin denetimini yapar. Üyeleri olan icra görevlileri hakkında disiplin
soruşturması yapar ve gerektiğinde savcılığa suç duyurusunda bulunur.
B- ĠCRA TAKĠBĠNĠN KONUSU
I-Kamu Alacakları
Kamu alacaklarının tahsili 1974 tarihli özel bir kanunla düzenlenmiştir.
Kamu alacaklarının tahsiline ilişkin hususlar prensip olarak özel alacakların
tahsili usulüne tabidir. Ancak kamu alacağının tahsilinde mahkeme ilamına gerek
olmayıp alacaklı kurumun düzenlediği tahsil talebi icra memuru aracılığı ile borçluya
tebliğ edildikten sonra borçlu vergi mahkemesine itiraz edebilir. Süresinde itiraz etmez
ise borcu ödemesi gerekir. Aksi halde haciz prosedürü başlatılır.
Devletin Özel Hukuk ilişkisinden kaynaklanan alacakların tahsiline ilişkin
uyuşmazlıklar Türkiye'de olduğu gibi Adli yargıda görülür.
II-Özel Alacaklar
Özel alacaklar bir para alacağı olabileceği gibi para haricinde bir alacakta olabilir.
Para haricindeki bir edimin ifa edilmemesi halinde borçlu mahkeme kararı ile
tutuklanabilir. Ayrıca para cezası da verilebilir. Para cezası için ikinci bir mahkeme
kararına ihtiyaç vardır.
C-ĠCRA TAKĠBĠNĠN ÇEġĠTLERĠ
I-Ġlamlı Takipler
9
Yunan icra sisteminde kural olarak ilamlı icra takibi esastır. Bu yola başvurmak
için alacaklının elinde ilam veya ilam niteliğinde bir belgenin bulunması gerekir. İlamın
konusu, para, tahliye, malın teslimi vs. olabilir.
II-Ġlamsız Takipler
Yunan icra sisteminde kural olarak ilamlı icra takibi söz konusudur. Ancak
alacağın noter senedine bağlı olması halinde alacaklı mahkemede dava açmaksızın icra
takibi başlatabilir. Ayrıca alacağın kambiyo senedine bağlı olması halinde alacaklının
kambiyo senedine bağlı alacağı için mahkemede dava açıp açmama konusunda seçimlik
hakkı vardır. İsterse dava açarak bir ilam alabilir, isterse ilam almadan icra takibi
başlatabilir.
D-ĠCRA TAKĠBĠNĠN BAġLAMASI
I-Ġcra Görevlisinin Belirlenmesi ve Takip Talebi
Elinde bir ilam, noter senedi veya bir kambiyo senedi bulunan alacaklı ilk önce
takip prosedürünü başlatacak ve yürütecek olan icra görevlisini belirler. İcra görevlisi
alacaklı veya onun avukatı tarafından serbestçe tayin edilir. Takip talebi bu icra
görevlisine yapılır.
II-Ġcra Emrinin Gönderilmesi
Tayin edilen icra görevlisinin icra takibini başlatması ve borçluya ödeme emrinin
gönderilmesi için, alacaklının elinde olan ve alacaklı olduğunu gösteren belgenin büyük
bir önemi vardır. Bu belgeler, mahkeme ilamı, noter senedi, uzlaştırma veya sulh
kararları, yargılama giderlerini ödenmesine ilişkin mahkeme tutanakları, kambiyo
senetleri olabilir. Ancak alacaklının elinde hangi belge bulunursa bulunsun, ödeme
emrinin verilmesi için mahkemeye başvurulması gerekir. Alacaklının elindeki belgeyi
inceleyen mahkeme, icraya konulması için söz konusu belgenin üzerine icra emrini
yazar. Yani burada icra emrini vermeye yetkili mercii mahkemelerdir. Buradaki
mahkeme alacağın miktarına göre asliye veya sulh hukuk mahkemesi olabilir.
Alacaklı olduğunu gösteren ve mahkemeye sunulan belge bir mahkeme ilamı ise,
ödeme emri için kendisine başvurulan mahkeme, ilamın üzerinde bir inceleme
yapmaksızın, doğrulunu kabul ederek altına borçluya hitaben icra emrini yazar. Buna
karşılık alacaklının elindeki belge bir noter senedi, kambiyo senedi veya bir sözleşme
ise mahkeme bu belgeleri inceler. Daha sonra evrakın başına Yunan halkı adına bir
10
mühür basar ve evrakın altına icra edilmesi için 2. bir mühür basar ve ayrıca yan tarafa
da kolluğa icra işlemine yardımcı olması için emir verir.
Mahkeme tarafından onaylanan belgenin sureti borçluya gönderilir. Aslı icra
memurunun elinde kalır. Suretin borçluya verilmesini bizzat icra görevlisinin kendisi
yapar. Posta vasıtasıyla tebliğ yapılmaz. Söz konusu belgeler icraya konulmadan önce
borçluya gösterilerek borcunu ödemesi için 3 gün süre verilir. Bu 3 günlük süre içinde
borç ödenmezse takip başlatılır. Alacaklının takip sırasında ihtiyati haciz isteme yetkisi
vardır.
Borçlu gönderilen ödeme emrine itiraz edebilir. Bu itiraz icra emrini veren
mahkemeye yapılır.
Borçlu icra emrine uyarsa takip sona erer. Belgenin aslı borçluya teslim edilir. Bu
durumda takip dosyasını icra görevlisi saklar. İcra emrinin gereğinin yerine
getirilmemesi durumunda duruma göre icra görevlisi, haciz talebinde bulunabilir,
kayyım atanmasını talep edebilir veya borçlunun tutuklanmasını isteyebilir.
III-Borçlunun Ġcra Emrine Uymaması
1-Takibin Konusu Para Ġse
a-Haciz
Borçlu gönderilen icra emrine uymaması durumunda, söz konusu alacak bir para
alacağı ise haciz işlemleri başlatılır. Haczedilen malların taşınması ve kolay ve
masrafsız ise, haciz işleminden sonra borçludan alınarak yediemine teslim edilirler. Bu
özelliğe uymayan mallar yediemin sıfatıyla borçlunun elinde bırakılır.
Yunanistan icra sisteminde bazı malların haczedilmesi mümkün değildir.
Maaşların en fazla ¼ ü kesilebilir. Asgari olarak kişinin eline 1000 Euro geçmesi
gerekmektedir. Bu kapsamda özel hukuk alacaklarında kişilerin tek evi varsa bu ev
kesinlikle haczedilemez. Ancak bu ev
200.000 Euro'yu geçiyorsa haczedilerek
satılabilir. Bu kural Kamu alacaklarında ise uygulanmayarak tek evde olsa haczedilerek
satılıp tamamı borcun ödenmesinde kullanılır.
Haciz işleminin yapıldığı sırada icra memuru en az bir tane işlem tanığı
bulundurmak zorundadır. Yani burada haciz işleminin yapıldığının ve nasıl yapıldığının
üçüncü bir kişinin tanıklık etmesi gerekir.
11
İcra memuru tarafından haciz
işlemi yapıldıktan sonra icra takibi ile ilgili
belgeleri Notere teslim eder. Hacizden itibaren bir yıl içinde satış yapılmaz ise haciz
düşer. Haczin düşmesi malın serbest kalacağı anlamına gelmez.
b-SatıĢ
Konusu para dışında bir şey olan icra takiplerinde icra memurları takibin her
aşamasında görevli oldukları halde, konunun para olması durumunda, bu paraların tahsil
edilmesi için haczedilen malların satılması Yunan icra sisteminde noterler tarafından
gerçekleştirilir. Satışı yapacak noter icra memuru tarafından seçilir.
Noter, malın satış değerini, malın vergi dairesindeki değerini esas alarak belirler.
Taraflar belirlenen bedele mahkemede itiraz edebilirler. Haczedilen malların noterler
tarafından Sulh hukuk Mahkemesi duruşma salonunda çarşamba günleri 17:00 ile 18:00
saatleri arasında satışı yapılmaktadır. Açık artırma için gün belirlendikten sonra
borçlunun diğer alacaklılarına bu açık artırma ayrıca bildirilir. Açık artırmaya katılacak
olan üçüncü kişiler ihalenin başlama saati olan 17.00’ye kadar tekliflerini kapalı bir zarf
içinde vermeleri gerekir. Teklif veren bu kişiler ayrıca malın miktarı kadar teminat
yatırmak zorundadırlar.
Saat 17:00 ye kadar verilen teklifler herkesin huzurunda açılır. En yüksek teklifİ
veren iki kişi haricindeki diğer teklif sahipleri dışarı çıkartılır ve açık artırmaya sözlü
olarak en yüksek teklifi veren bu iki kişi ile devam edilir. Satış yapılamadığı takdirde 40
gün sonra tekrar satışa çıkar. Yüksek bedel nedeniyle üst üste 3 defa satılamaz ise malın
değerinin azaltılması konusunda mahkemeden karar alınır.
İhalenin usulüne göre yapılmadığı veya ihaleye fesad karıştırıldığı iddiasıyla
dava açılabilir. Bu davanın ihalenin yapılmasından itibaren 3 aylık süre içerisinde
açılması gerekmektedir. Aksi takdirde ihale kesinleşir.
Açık artırma bittikten sonra noter 15 gün içinde bir rapor hazırlar. Satılan malın
taşınmaz olması halinde bunu tapu dairesine gönderir. İhaleyi alan bedeli hemen yatırır.
c-Paraların PaylaĢtırılması
Paylaşım sırasında öncelik sırlaması olup buna göre dağıtım yapılır. Burada işçi
alacaklarının önceliği bulunmaktadır. Elde edilen paraların paylaştırılması için bir sıra
12
cetveli hazırlanır. Paraların paylaştırılması ile noterin görevi sona erer. Yeterli para
olmadığı için alacağına kavuşamayan alacaklıların bu alacağı 20 yıllık zamanaşımına
tabidir.
2-Takibin Konusu Paradan BaĢka Bir ġey Ġse
Takibin konusu ilamdan başka bir şey ise, bu durumda takibe noterler değil, icra
görevlileri devam ederler. Örneğin taşınmazın tahliyesini ve malın teslimini icra
görevlileri gerçekleştirirler. Takibin konusu tahliye ise 3 gün içinde tahliye emri
gönderir. Tahliye emri yerine getirilmezse memur eve gider, içindeki taşınırları tespit
eder ve yediemine teslim eder. Borçluya tekrar 10 gün süre verir. Eşyalar bu 10 günlük
sürede alınmazsa memur tarafından satılır, elde edilen miktar bankada depo edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ZĠYARET HEYETĠNĠN ĠZLENĠM VE ÖNERĠLERĠ
A-ĠZLENĠMLER
1- Ziyaret edilen kurumlar bu ziyarete çok önem vermiş, heyetimizi en üst
düzeyde
karşılamışlar,
Türk-Yunan
dostluğunun
önemine
klasik
protokol
konuşmalarının ötesinde vurgu yapmışlardır. Programlar belirlenen süreyi genellikle
aşmış, konuşmacılar Türkiyenin ekonomik, sosyal ve kültürel yönden yükselen bir
değer olduğuna vurgu yapmışlardır.
2- Yunan hukuk sisteminin genel olarak Alman ve Fransız sisteminden
etkilendiği, istinaf sisteminin uygulandığı, yargının Türkiye'dekine benzer şekilde çok
sorunlarının bulunduğu, bu anlamda yargılamaların çok uzun sürebildiği, AİHM
tarafından tazminata mahkum edildiği, Yunan halkının yargıya yeterince güven
duymadığı, yolsuzlukla mücadelede yargının yeterince etkili olamadığı tespit edilmiştir.
3- Yunanistan'daki ekonomik krizin yansımalarının yargı sistemine etkisi de açık
bir şekilde hissedildiği, örneğin Atina ilk derece mahkemelerinin fiziksel koşullarının
son derece yetersiz olduğu, hatta mahkeme başkanları dışındaki hakimlerin müstakil
odalarının bulunmadığı, kütüphanelerde toplu olarak çalıştıkları görülmüştür.
4- Hakim savcı sayısı itibariyle Avrupa ortalamasının üzerinde olduğu, toplam
adli yargıda 2803, idari yargıda 600 hakimin bulunduğu, buna karşılık yardımcı
13
personel sayısının yetersiz olduğu, bu durumun da hızlı ve etkili bir şekilde
çalışamamasına neden olduğu tespit edilmiştir. Adliyelerin idari işlerinin yönetiminin,
tüm hakimler tarafından seçilen bir başkan tarafından yürütüldüğü anlaşılmıştır.
5- Anayasa mahkemesi bulunmadığı, yargının en üst organının Areius Pagos
(Yargıtay) olduğu, bu mahkeme içinden mahkemenin başkanının başkanlığını yaptığı
bir heyetin Türkiye'deki HSYK'ya benzer bir fonksiyonu ifa ettiği, hakimlerin her yıl
teftişe tabi olduğu, müfettişlerin kadrolu olmayıp, yüksek mahkeme üyeleri arasından
kura ile seçilerek belirlendiği anlaşılmıştır.
6-Yunan icra sistemi Almanya’dan alınmış ve ayrıntılı hükümlerle düzenlenmiş
bir özelliğe sahiptir. Ayrıntılı hükümler içermesi nedeniyle takip sürecinin uzadığı
yönünde şikayetler olmakla birlikte, takip sonucunda tahsil oranının %80’i bulduğu
Yunan uzmanlarca ifade edilmiştir.
7-İcra takibinde haczin yapılması ile görevleri sona eren icra görevlileri,
noterlerin yaptıkları satış ve paraların paylaştırılması işlemlerinin de noterlerin değil,
kendileri tarafından yapılması için çalışmaktadırlar. Yapılmama nedeninin kendilerinin
lise mezunu olduklarından kaynaklandığını, ancak şu an yapılan değişiklikle icra
memuru olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olmak koşulu getirildiğinden ihale ve
paraların paylaştırılmasının da kendileri tarafından yapılması gerektiğini ileri
sürmektedirler.
8- Yunanistan'da toplam 2065 icra görevlisinin bulunduğu, bu sayının noterlere
benzer şekilde sınırlandırılmış olduğu, devletten maaş almadıkları, ancak kamu çalışanı
olarak algılandıkları ve
görevleri yönünden kamu görevlisine benzer şekilde
cezalandırıldıkları tespit edilmiştir.
9- Alacaklının istediği icra görevlisine müracaat ederek takip başlatabildiği, icra
görevlilerinin de istediği noterden satış talep edebildiği tespit edebilmiştir.
10-Yargıdaki iş yükünün piramit şeklinde olduğu, aşağıdan yukarıya doğru
azaldığı, en yüksek mahkeme olan Areios Pagos'un yıllık ortalama 5000 dosyaya
baktığı, raportör hakimin bulunmadığı, dosyaların bizzat üyeler tarafından okunduğu
tespit edilmiştir.
14
B-ÖNERĠLER
1- Hakim ve savcılara yönelik olarak kurulacak bir birliğin Yunanistan'da olduğu
gibi Anayasal bir kurum olarak düzenlenmesi, hakim savcıların tek çatı altında
örgütlenmesini sağlayacak, siyaset kurumuna karşı daha bağımsız ve güçlü hale
gelmesine neden olacaktır.
2-Türkiye'de de icra işlemlerinin noterler veya ihdas edilecek noterlere benzer
serbest meslek grubu tarafından yapılması tartışılabilir. İcra hizmetlerinin bu şekilde
daha etkili, verimli ve ekonomik olarak sunulabileceği kanaatine varılmıştır. Ayrıca bu
sistemin usulsüzlükleri asgari düzeye indirebileceği değerlendirilmektedir. İcra
görevlilerinin hukuk fakültesi mezunlarından olmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
3-İcra sisteminin özerk hale getirilmesi devlet açısından bir gelir kaybına neden
olmayacak, aksine görevliler ücretini iş sahiplerinden alacağı için devlet personel ve
işletme giderlerinden tasarruf edecek, öte yandan icra işlemlerinden alınacak harç
devlete gelir olarak dönecektir.
4- İcra teşkilatının özerkleşmesi düşünülür ise bu durumda ilamlı icranın kural,
ilamsız icranın istisnai olarak başvurulan bir takip sistemi haline getirilmesi zorunludur.
5- Kamu alacaklarının tahsilinin de özel alacakların tahsilinde görevli ve yetkili
olan icra görevlileri tarafından yapılması uygun olacağı değerlendirilmektedir.
15