Transfüzyona Bağlı Demir Yüklenmesi

Transkript

Transfüzyona Bağlı Demir Yüklenmesi
TRANSFÜZYONA BAĞLI DEMİR YÜKLENMESİ
Prof. Dr. Duran Canatan
SDÜ Tıp F. Pediatrik Hematoloji B.D.
XII. ULUSAL KAN MERKEZLERİ VE TRANSFÜZYON KURSU
05 KASIM 2009
ANTALYA
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
DEMİR METABOLİZMASI
kullanım
DIYET
Duodenum
Ort 1-2 mg/gün
kullanım
Plazma
transferrin
(3 mg)
kas
(myoglobin)
(300 mg)
dolaşım
Depo
demir
Karaciğer
(1,000 mg)
kemik
iliği
(300 mg)
İdrar, dışkı ve deri ile
(ortalama 1–2 mg/ gün)
Demir
kaybı
Andrews NC. N Engl J Med 1999;341:1986–1995
(hemoglobin)
(1,800 mg)
RES
makrofajlar
(600 mg)
Hem ve hem olmayan demir emilimi
Diyette demir:
Haem
Haem receptor
Ferrous iron
Apotransferrin
Ferric iron
Diferric transferrin
Haemopexin
ƒhem demiri (Fe+2)
ƒhem olmayan demir (Fe+3)
Diyette bulunan Fe+3, Demir
redüktaz enzimi ile Fe+2 şekline
dönüştükten sonra divalan metal
taşıyıcı - 1 (DMT1) ile duodenal
enterositlere girer.
ƒDemir eksikliğinde demir
redüktaz ve DMT1 artar iken,
demir fazlalığında azalır
ƒEmilimi takiben Fe+2 bir kısmı
enterositlerde ferritin olarak
depolanır
ƒGeri kalanı tekrar demir oksidaz
ile Fe+3 şekline dönüşür,
ferroportin yolu ile plazmaya
geçer, ferroportini ise hepsidin
kontrol eder.
Biliverdin
West AR, Oates PS. World J Gastroenterol. 2008;14:4101-10.
Demir metabolizması
Enterosit
Fe3+
makrofaj
Fe2+
DcytB
Tf- Fe3+
TfR1
Fe2+
Fe2+
Ceruloplasmin
DMT1
hepatosit
Ferroportin
Ferroportin
Fe3+
Transferrin
Tf- Fe3+
Fe2+
Hephaestin
Ferroportin
Fe3+
Fe3+
Ceruloplasmin
Transferrin
TfR1
Plasenta hücresi
Cu-oxidase
Transferrin
Ferroportin
Fe3+
Transferrin
Andrews NC. Blood. 2008.112:219-230. De Domenico, et al. Nat Rev Mol Cell Biol. 2008;9:72-81.
Demir dengesi :
Hepsidin demir eksikliği durumunda
azalır iken, demir fazlalığı
durumunda artar.
DEMİR
EKSİKLİĞİ
DEMIR
FAZLALIĞI
HEPSİDİN
Hepsidin düzenlemesi
Anemi
Yüksek Fe düzeyi
-
Fe2
Transferrini
TfR2
TfR1
Smad
Smad
Demir
ERK1/2
kompleksleri
+ + +
-
BMP = bone morphogenetic protein. TMPRRS6= transmembrane serine protease 6, matriptase-2. BMP= Bone morphogenetic protein
Darshan D, Anderson GJ. Biometals. 2009;22:77-87.
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
Demir fazlalık nedenleri
†
†
Kalıtsal demir metabolizması
hastalıkları
Düzenli transfüzyon gerektiren
hastalıklar
Kalıtsal demir metabolizması
hastalıkları
Herediter hemakromatozis
„
†
†
†
†
†
Tip
Tip
Tip
Tip
Tip
I - Klasik erişkin tip (HFE gen)
II a- Jüvenil hemokromatozis (HJV gen)
II b- Jüvenil hemokromatozis ( HMAP gen)
III – Erişkin tip (TFR2)
IV- Ferroportin hastalığı
Diğer genetik hastalıklar
„
†
†
†
†
†
†
Ferritin gen mutasyonu ( FTH ve FTL genleri)
Hipotransferrin ve atransferrinemia (TF gen)
Aserüloplazminemi (CP geni)
DMT1 gen mutasyonu
Gracie sendromu (Fellman Sendromu) (BCS1L geni)
Tip III – Erişkin tip (TFR2)
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Düzenli Transfüzyon gerektiren
hastalıklar
„
„
„
Azalmış Eritrosit yapım nedenleri
†
Aplastik veya hipoplastik anemiler
†
Myelodisplastik sendromlar
†
Kemik iliği infiltrasyon hastalıkları (Lösemi, nöroblastoma vb)
†
Kronik böbrek hastalığı
†
Kemoterapi süresince displastik eritropoezis
Artmış Eritrosit yıkım nedenleri
†
Edinsel nedenler
„
Mekanik nedenler
„
Konik yaygın damar içi koagülapati
„
Dev hemangioma
„
Kalb kapak defektleri
„
Antikorlar
„
Hipersplenizm
†
Kalıtsal nedenler
„
Membran defektleri
„
Enzim defektleri
„
Hemoglobin defektleri: Talasemiler ve anormal gemoglobinler
Kronik kan kayıpları
„
Gizli kanamalar
„
İdiopatik pulmoner hemosidrozis
„
Paroksismal nokturnal hemoglobinüri
„
Aşırı menstrual kanamalar ile seyreden koagülopatiler
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Yıllık Transfüzyon gereksinimleri
Mean number of transfusions
Mean amount transfused
200
30
25
160
24.3
20
140
21
17.8
19
120
17.5
100
15
80
12.5
10
60
40
5
Mean amount transfused in last
year (mL/kg)
Mean number of transfusions
in last year
180
20
0
Allpatients
patients
TM
All
(n = TM (n
= 937)
(N =1,744)
1,744)
(n = 937)
MDSMDS
(n = 341)
(n = 341)
AA
AA (n
= 116)
(n = 116)
RA RA
(n = 43)
(n = 43)
DBADBA
(n = 14)
(n = 14)
0
Cappellini MD, et al. Blood. 2008;112:[abstract 3880].
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
Transfüzyonda Demir Birikimi
1 mL pRBC = 1.08 mg demir
1 ünite = 200 mg demir
2Ü/AY
24 Ü/YIL
100 Ü /4YIL
20 gr demir
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica Acta 1790:694-701, 2009.
Demir yükleme oranları
β-Talasemi major
LIC (mg Fe/g dry wt)
50
Herediter
hemakromatozis:
homozigot
40
30
20
Herediter
hemakromatozis:
heterozigot
10
Normal
0
0
10
20
30
40
50
Yaş (yıl)
Olivieri NF, Brittenham GM. Blood. 1997;89:739-61.
Reaktif Oksidatif Stres (ROS )
Transferine bağlanan demir (TBI) ) toksik değil iken,
transferrine bağlı olmayan demir(NTBI) veya labil moleküler
komponenti labil plazma demiri (LPI) toksiktir ve zararlı
hidroksi radikallerin üretimine katılır
ROS
Lysosomes
Mitochondrial
damage
Lipid
peroxidation
Lipid peroksidasyon
Mitokondrial
harabiyet
DNA
damage
Respiratuar
enzim kaybı
Protein
damage
Lizozomal frajilite
Apoptozis
Kell DB. BMC Med Genomics. 2009;2:2.
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
Demir yükü ve organlarda birikimi
Demirin organlarda
birikimi
Hipofiz
Tiroid
Paratiroid
Normal
Demir fazlalığı
Kalb
30%
Transferrin saturation %
100%
Fe
Fe
Fe
Fe
Fe
Karaciğer
Pankreas
Gonadlar
Fe
Fe
Pietrangelo A:. Am J Hematol, 82:1142-1146, 2007.
TRANSFÜZYONDA DEMİR YÜKÜ
Demir yükü
Serum trasnsferrinin
kapasitesini aşar
Transferrine bağlanmayan
demir dolaşımda
Serbest radikallerin
ortaya çıkması ile doku
hasarına yol açar
Kalb
yetmezliği
KC fibrozis
siroz
Dokularda çökerek
organların fonksiyonlarını
bozar
Diabetes
mellitus
İnfertilite
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Gelişme
geriliği
Demir yükünün organlara etkisi
Hipofiz
→
Büyüme geriliği
Kalb
→
Kardiyomyopati,
Kalb yetmezliği
Karaciğer →
Hepatik siroz
Pankreas →
Diabetes mellitus
Gonadlar →
infertilite
Hipogonadizm,
TRANSFÜZYONDA DEMİR YÜKÜ
† Karaciğer demir
deposunun esas
yeridir.
† Aşırı demir
birikiminin esas
sekeli;
„ fibrozis,
„ siroz
„ hepatosellüler
karsinom
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica Acta,1790:694-701, 2009.
TRANSFÜZYONDA DEMİR YÜKÜ
† Kalbte, serbest
demir çok düşük
konsantrasyonlarda
kalb hücrelerinde
toksiktir.
† En genel formu
hemosiderotik
kardiyomyopatidir.
Endokrin komplikasyonlar
Tiroid
Hipofiz
Adrenal
Pankreas
Testis
Over
TRANSFÜZYONDA DEMİR YÜKÜ
†
†
†
†
†
†
†
Endokrin
komplikasyonlar
Pankreas bezinde demir
birikimi sonucu önce glukoz
tolerans testinde bozulma
arkasından diabetes
mellitus gelişmesi,
hipofiz bezinde demir
birikmesi kısa boyla
beraber büyüme hormon
eksikliği
Testis ve overlerde demir
birikimi puberte
gecikmesine ve
infertiliteye,
tiroidde birikim
hipotiroidiye,
paratiroidde birikim
hipoparatiroidiye,
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1adrenalde birikim adrenal 13,2009.
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica
yetmezliğine sebep olur
Acta,1790:694-701, 2009.
TRANSFÜZYONDA DEMİR YÜKÜ
†
†
Deride birikim bronz renkte
pigmentleşmeye ve erken
yaşlanma
Kemiklerde demir birikimi
yanında, kalsiyum fosfor
dengesinin ve D vitamini
metabolizmasının
bozulması
„ Osteopeni,
„ Osteoporoz
„ Fraktürlere yol açar,
„ Büyük eklemlerde
atropatiler
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica Acta,1790:694-701, 2009.
TRANSFÜZYONDA DEMİR YÜKÜ
† Yersinia ve Klebsiella
gibi olağan olmayan
enfeksiyonlar
görülmesi
† Patojenlerin direncinin
artması
† Humoral sistemde
zayıflama
† Hücresel sistemde
zayıflama
† Ayrıca hücresel
düzeyde fagositozun
azalmasına
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica Acta,1790:694-701, 2009.
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
DEMİR YÜKÜ TAYİNİ
† Demir yükü
tayininde
klinisyen testin
† klinik değerini,
† uygulanabilirliğini,
† invazivliğini,
† Validasyonunu,
† fiyatını düşünerek
karar vermelidir
Ferritin
Karaciğer demir yoğunluğu
(LIC)
Superiletken quantum
interferarans
cihazı
(SQUID)
MRI
Vermylen C. What is new in iron overload? Eur J Pediatr 167:377-381,2008
Demir yükünün tayininde yöntemlerin karşılaştırılması
İnvaziv
Fiyat
Sınırlama
Validasyon
Ferritin
Hayır
Düşük
İnfeksiyon,
Evet
İnflamasyon
LIC
Evet
Orta
Fibrozis,
Siroz
Evet
SQUID
Hayır
Yüksek
Uygulaması
kolay değil
Evet
MRI
Hayır
Yüksek
İdealist
personel
Evet
Yöntem
Vermylen C. What is new in iron overload? Eur J Pediatr 167:377-381,2008
Serum ferritin
Sickle cell anaemia (n = 37)
β-Thalassaemia major (n = 74)
24,000
„
„
„
„
en sık kullanılan,
her yerde yapılabilen,
invaziv olmayan,
en ekonomik,
Serum ferritin (µg/L)
† Serum ferritin düzeyi
12,000
8,000
4,000
0
0
4,000
8,000
12,000
16,000
Hepatic iron (µg Fe/g dry wt)
Wood J: Am J Hematol, 82:1132-1135, 2007.
Aydınok Y: Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173
Brittenham GM, et al. Am J Hematol. 1993;42:81-5.
Serum Ferritin
† Erkeklerde 300 ng/ml
† Kadınlarda 200 ng/ml
† 1000 ng/ml üzeri
demir yüklenmesi
† 2500 ng/ml üzeri ise
kardiyak demir yükü
açısından yüksek
risktir
† Ferritin akut faz
reaktanı
† inflamasyon ve
enfeksiyon
durumlarında artar,
† kronik karaciğer
hastalığında,
† malignansilerde,
† erişkin Stil hastalığında
† hemofagositik
sendromda artar
Wood J: Am J Hematol, 82:1132-1135, 2007.
Aydınok Y: Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173
NTBI ve LPI
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica Acta;1790:694-701, 2009.
NTBI ve LPI ölçümü
Depolanmış kan süresi arttıkça NTBI miktarının da arttığı
gösterilmiştir
Ozment CP, Turi JL: Biochimica et Biophysica Acta,1790:694-701, 2009.
NTBI ve LPI
† İtalya’da yapılan çok
merkezli çalışmada
174 talasemi majorlu
hastanın 145 inde
(83.3) NTBI yüksek
bulunmuş,
† Transferin saturasyonu
ve artmış kardiyak
siderosiz riski ile
pozitif korelasyon
gösterilmiştir.
Piga A. Et al.: J Hematol, 84:20-33, 2009.
Karaciğer demir yoğunluğu ölçümü
†
†
†
†
†
Karaciğerden alınan biyopsi
örneklerinden atomik
absorbsiyon veya emisyon
spektrometrisi ile kuru
karaciğerde ki demir oranı
ölçülür.
Bu yöntemin invaziv olması
nedeni ile hastaların uyum
sorunu yaşaması,
Her yerde ölçüm olanağının
bulunmaması,
orta ve ağır karaciğer fibrozisi
varlığında biyopsi örneğinin
fibrotik bantlara gelmesi
yanılgılara neden olabilir.
Karaciğer demir yükünü
sınıflamada
„ total demir skoru,
„ hepatosit demir skoru,
„ portal demir skoru
Ghugre NR et al. Am J Hematol, 84 :480- 483,2009
Ghugre NR et al. Am J Hematol, 84 :480- 483,2009
Karaciğer Demir Birikimi(LIC)
LIC mg /g d.w.
Demir birikimi
0.6-1.2
Normal
3.2-7.0
Hafif
7.0-15.0
Orta
>15
Ağır
Ghugre NR et al. Am J Hematol, 84 :480- 483,2009
Magnetik Rezonans Görüntüleme
( R2 MRI)
† 1.8 mg/g kuru
karaciğer ağırlığı
üzerindeki demir
düzeylerini
doğrululukla saptayan
bir teknik olarak
standardizasyonu ve
validasyonu sağlanmış
bir yöntemdir.
† Karaciğer demir
yoğunluğunun
3.2mg/g üzerinde
olması demir yükünü
gösterir
Mavrogeni S: Blood Transfus. 7(3):183 -7, 2009.
Karaciğer demir yoğunluğunu
gösteren diğer yöntemler
† Bilgisayarlı
tomografi (BT)
† Nükleer rezonans
skatering (NRS)
† Süperiletken
kuantum
interferans cihazı
(SQUID)
† Ancak BT nin
güvenilirliği az,
† NRS klinik
uygulaması
sorunlu,
† SQUID ise güvenilir
olmasına karşın
pahalı ve
uygulaması zor bir
yöntemdir.
Shander A, Capellini MD, Goodnough LT: Vox Sanguinis,1-13,2009.
Kalb demir birikimi
† Kardiyak T2*
MRI gradient
eko görüntüler
ile kalb demir
yoğunluğunu
saptamada
standardize ve
validiye edilmiş
bir yöntemdir.
Leung AW, Chu WC, Lam WW Lee V, Li CK: Pediatr Blood Cancer, 17:1-6,2009.
Kalb demir birikimi (T2*)
(T2*) ms
>20
Demir birikimi
Normal
Hafif
20-14
14-8
Orta
Ağır
<8
5 ms
6 ms
7 ms
8 ms
9 ms
11 ms
13 ms
Ghugre NR et al. Am J Hematol, 84 :480- 483,2009
15 ms
17 ms
Kalb demir birikimi
RV
LV
Liver
RV
LV
Liver
Bazı olgularda karaciğer demir yükü fazla iken kalb demir
yükü normal, bazı olgularda da karaciğer demir düşük iken
kalb demir yükü fazla bulunmuştur.
LV = left ventricle; RV = right ventricle.
Anderson LJ. Eur Heart J. 2001;22:2171-9.
Sunum akışı
†
†
†
†
†
†
Demir metabolizması
Demir fazlalık nedenleri
Transfüzyonda demir birikimi
Demir yükünün etkileri
Demir yükünün tanısı
Demir yükünün yönetimi
Demir yükünün yönetimi
† Demir birikimi ile komplikasyonlardan
kaçınmak için ferritin düzeylerini 5001000 ng/ml arasında tutmak gerekir.
† Serum ferritin düzeyi 15 yıl süre ile
izlenen talasemi majorlu hastalarda
„ 2500 ng/ml altında seyreden hastalarda
kardiyak hastalıksız yaşam oranı %91
iken,
„ 2500 ng/ml üstünde seyreden
hastalarda %20 dir.
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Şelasyon Tedavisinde Hedef
ƒ
ŞELASYONA BAŞLAMA
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
Düzenli transfüzyon programı 1. yılını tamamladığında
10 cc/kg 10 – 15 kez transfüzyonunu izleyerek
Serum ferritin 1000µg/L’e ulaştığında
Karaciğer demir yoğunluğu 3.2 mg/g’a ulaştığında
ŞELASYON TEDAVİSİNİN İZLEMİ
İzlem aracı
Amaç
İzlem aralığı
Serum ferritin
500 -1000 µg/L
3 ay aralarla
Karaciğer demir (R2
MRI)
3.2 -7.0 mg/g
d.w.
yılda 1-2 kez
Kalp (T2* MRI)
>20 msec
yılda 1-2 kez
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Demir yükünün yönetimi
† Geçerli tedaviler flebotomi ve demir
şelasyon tedavisidir.
† Flebotomi: Herediter
hemokromatozis gibi kalıtsal demir
yüküne bağlı durumlarda uygulanır.
† Anemi nedeni ile kronik transfüzyon
alan hastalarda kontrendikedir.
† Demir şelasyon tedavisi
Demir şelasyon tedavisi
İdeal demir şelatörü
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
†
Demir afinitesi ve spesifitesi yüksek,
metabolizması yavaş,
şelasyon etkinliği yüksek,
doku penetrasyonu iyi,
demirin geri salınımına izin vermeyen,
negatif demir dengesi sağlayan,
sadece demir uzaklaştıran,
demir bağımlı enzim sistemleri ile etkileşmeyen,
toksik olmayan,
yan etkileri kabul edilebilir,
hasta uyumu iyi ve kullanımı kolay olan şelatördür.
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
Şelasyonların gelişimi
Desferrioksamin(DFO)
Desferal ®, Novartis
1977
1967
Deferipron (DFP)
Ferriprox ®, ApoPharma
1989
Deferasirox (ICL670)
Exjade ®,Novartis
1998
Deferitrin
(GT56-52)
Genzyme
1960
1970
1980
Aydınok Y: Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve
Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
FDA
EMEA
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139,
2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
1990
Deneysel
2000
2010
Talasemide yaşam
Birth cohort
1960–1964
1965–1969
1970–1974
1975–1979
1980–1984
1985–1996
Survival probability
1.00
0.75
0.50
0.25
Log-rank test: p < 0.0001
0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Age (years)
Borgna-Pignatti C, 4th ISST Antalya, 2006.
Desferrioksamin: DFO
(Desferal®)
† Desferrioksamin altı
dişli (hekzadentate)
yapısı olan bir
moleküldür.
† Bir demir atomunu altı
koordinasyon alanından
bağlayarak stabil bir
demir - şelatör
kompleksi oluşturur.
HO
N
O
H
N
O
CH3
+
H3N
O
HN
O
N
OH
N
HO
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
O
Desferrioksamin: DFO
(Desferal®)
† Bu kompleks hidrofilik ve büyük ağırlıklı bir
molekül olduğundan emilimi yoktur
† yarılanma ömrü kısa (5-10 dk)
olduğundan cilt altı ve damar yolu ile
infüzyon tarzında verilir.
† Çocuklara 25-35 mg/kg/gün dozda
başlanır, yaş ilerledikçe doz artırılır ve
† erişkinlere 50-60 mg/kg/gün dozunda,
† haftanın yedi günü,
† 8-12 saat gidecek şekilde infüzyon yolu ile
verilir.
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
Deferipron:DFP
(Ferriprox ® , Kelfer® )
† DFP iki dişli
(bidenate) yapısında,
bir demir atomunun altı
koordinasyon alanının
bağlamak için üç DFP
molekülü gerekir,
† lipofilik yapıda küçük bir
molekül olduğundan
oral alınır, yarılanma
ömrü 47-134 dk
olduğundan üç
bölünmüş dozda
verilir.
O
OH
N
Me
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
Me
Deferipron:DFP
(Ferriprox ® , Kelfer® )
† Lipofilik olması nedeni ile dokulara
penetrasyonu yüksektir hücresel
düzeyde mitokondrialarda demirin
çözünmesine sağlar.
† DFP, 75-100 mg/kg/gün dozunda,
günlük doz üçe bölünerek verilir,
† tek başına her gün kullanıldığı gibi,
kardiyak sorunu olan ağır demir
yüklü hastalarda DFO ile kombine
edilerek kullanılır .
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
Deferasiroks:DFX
(Exjade® )
† DFX üç dişli yapıda
(tridentate)
olduğundan bir demir
atomunun altı
koordinasyon alanını
bağlamak için iki DFX
molekülü gerekir.
† Suda erime özelliği ve
yarılanma ömrünün
uzun (8-16 saat)
olması nedeni ile,
sabahları tek dozda
kahvaltı öncesi
alınması yeterlidir.
OH
O
N
Aydınok Y: Talasemide demir yükü ve şelasyon (Editörler) Canatan D, Aydınok Y:
Talasemi ve Hemoglobinopatiler:Tanı ve Tedavi. 2007 Antalya.sayfa:159-173.
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Capellini MD, Piga A. Curr Mol Med 8(7):663-674,2008.
N
N
Deferasiroks:DFX
(Exjade® )
Transfüzyon sayısı
(Eritrosit süspansiyonu)
Doz
2 ünite altında
(<7 ml/kg/ay)
10 mg/kg
2-4 ünite
(7-14 ml/kg/ay)
20 mg/kg
4 üniteden fazla
(>14ml/kg/ay)
30 mg/kg
„Aylık serum ferritin izlenerek ilaç dozunda ayarlamalar yapılabilir
„ Ferritin 500 ng/ml altına düşerse ilaç kesilir.
Demir şelatörlerinin özellikleri
O
H
H
O
Şelatör
DFO
DFP
DFX
mw
657
139
373
hidro/lipofilik
hidrofilik
lipofilik
lipofilik
Fe-şelatör
komp.
1:1
1:3
1:2
t1/2
20 dk
53-156 dk
8-16 saat
oral emilim (t
max)
-
45 dk
1-2 sa
doz
40-50 mg/kg
75-100 mg/kg
20-30 mg/kg
uygulama
8-12 sa s.c. inf.
3x1
1x1
sıklık
5-7 gün/hafta
her gün
her gün
demir atlım
%50-70 üriner
%30-50 fekal
üriner
fekal
Demir şelatörlerinin özellikleri
Desferrioksamin (DFO)
Deferipron (DFP)
Deferasiroks (DFX)
Alım yolu
Cilt altı veya damar yolu
Oral
Oral
Yarılanma
ömrü
20 dk
2-3 saat
8-16 saat
Demir atılımı
İdrar/dışkı
İdrar
Dışkı
Doz aralığı
20-60 mg/kg/gün
50-100 mg/kg/gün
20-30 mg/kg/gün
İzlem
Yıllık odiometri ve göz muayenesi
Aylık ferritin,
10 yaş üstü kardiak demir izlemi
Haftalık kan sayımı, aylık
ALT izlemi,
Aylık ferritin,
10 yaş üstü kardiak demir
izlemi
Aylık kreatinin ve ALT izlemi,
Aylık ferritin,
10 yaş üstü kardiak demir
izlemi
Avantajları
Uzun süreli deneyim
Demir depolarını yönetmede etkili,
kardiyak hastalıkta yoğun tedavi veya
DFP ile kombine tedavi
Oral alım
Emniyet profili iyi
Kardiyak demiri çıkarmada
etkili,
kardiyak hastalıkta DFO ile
kombine tedavi
Oral alım,
Günlük tek doz alımı,
24 saatlik etkisi,
Kardiyak demiri çıkarmada
etkili,
Bir çok hematolojik hastalıkta
kullanımı
Dezavantajları
Parenteral kullanımı
İşitme, Göz ve kemik toksisitesi,
Hasta uyumunun zayıf olması
75 mg/k günlük doz ile
negatif
demir
balansını
sağlayamaması,
Agranülositoz riski
Uzun süreli deneyim
olmaması,
Renal fonksiyon izlemi,
Tüm hastalarda yüksek
dozlarda negatif demir balansı
sağlayamaması
Özellikler
Demir şelasyon tedavisi
† Şelatörlerin hücre içindeki ve
plazmadaki serbest demiri etkisiz hale
getirmek için 24 saat süreli etkili
olması istenir.
† Şelasyon etkinliği
„ DFO :
„ DFP :
„ DFX :
%13
%4
%27
Porter J: Am J Hematol, 82:1136-1139, 2007
Sonuç olarak;
Demir metabolizması
Fe
Fe
Fe
Kalıtsal demir
metabolizması
HEPSİDİN
hastalıkları
DEMİR
Düzenli transfüzyon DÜZENLEMESİNDE
ANAHTAR
gerektiren hastalıklar
ROS
Lysosomes
Mitochondrial
damage
Lipid
peroxidation
DNA
damage
Protein
damage
Sonuç olarak;
Demir tayini
Karaciğer demir yoğunluğu
(LIC)
Ferritin
Superiletken quantum
interferarans
cihazı
(SQUID)
MRI
Sonuç olarak;
Demir şelasyon tedavisi
18
Desferrioksamin hastaların
yaşamını değiştirmiştir
17
Myocardial T2*
(geometric mean ± SEM)
DFP
16
DFO ve DFP
kombinasyonun
kalb demir atımında ki
yeri tartışmasızdır
DFO
15
14
13
12
DFP kardiyak demir atılımında etkilidir
BSL
6
12
DFX ile çalışmalar devam etmektedir
924 saat sürekli etki
9Tek dozda alımı
9Kalb demir atılımı azaltması
9Karaciğer demirini azaltma
9LPI kontrolu
9Güvenli kullanımı
Study 105
LPLV Jan 2008
Core & Extension
(5 years)
Study 106
Phase II
Core & Extension
(5 years)
LPLV Feb 2008
Study 108
Core & Extension
(5 years)
Phase III
Phase IV
Study 107
Core & Extension
(5 years)
Study 2402
Core & Extension
(3 years)
LPLV Dec 2008
LPLV Nov 2008
Study 2409
Core & Extension May’08; June’09
(2 years)

Benzer belgeler

talasemide demir yükü ve şelasyon

talasemide demir yükü ve şelasyon gradient echo görüntülerle kalp demir yoğunluğunu saptamada standardize ve validiye bir yöntemdir. MRI T2*’ın 20 milisaniye üzerinde bulunması, kalpte normal demir birikimini tanımlarken, 14 – 20 m...

Detaylı