Isparta İli Doğa Turizmi Master Planı

Transkript

ISPARTA İLİ
DOĞA TURİZMİ MASTER
PLANI
2013-2023
Isparta İli Doğa Turizmi Master Planı 2013-2023
Sayfa 1
ÖNSÖZ
Günümüz teknolojilerinde meydana gelen değişimler neticesinde her alanda gelişmelerin
yaşandığı Dünya da turizm alanında da önemli değişimler yaşanmaktadır. Sahillerimizde ki
kum-güneş ağırlıklı geleneksel turizm anlayışı artık tamamen değişiklik göstererek , doğal
kaynakların en üst seviyede korunduğu , gelecek nesillerinde faydalanacağı şekilde
planlanmış alanlarda doğa turizmi tabanlı turizm anlayışı tercih edilir hale gelmiştir.
Son yıllarda eko turizm adıyla sıkça duyduğumuz turizm çeşidi orman kaynaklarına olan
talebi artırmıştır. Doğada yapılan turizm çeşitleri toplum içinde doğa bilincini ve saygısını
geliştirirken aynı zamanda da iyi bir gelir kaynağı yaratılarak yerel halkın ekonomik refahını
artırmak için fırsat niteliğindedir.
İnsan nüfusunun hızla artması, bilinçsizce tüketilen doğal kaynakların yok olması
sebepleriyle doğal kaynaklardan faydalanmanın bir plan dâhilinde yapılması kaçınılmaz
hale gelmiştir.
Bu çalışmanın amacı; Göller Bölgesi olarak adlandırılan ve Türkiye’nin en önemli tatlı su
kaynaklarına, doğal güzelliklerine, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa turizmi
potansiyeline sahip olan ISPARTA ilinde, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne
alarak doğal kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel
ilkeleriyle planlanarak doğa turizminin geliştirilmesini sağlamaktır. Bu plan ile Isparta ilinde
doğa turizminin geliştirilmesi için amaç, hedef ve stratejiler saptanarak yapılması gereken
projeler belirlenmiştir. Bu plan konu ile ilgili kurum ve kuruluşlar ile tüm paydaşların doğa
turizmi ile ilgili yapacakları faaliyetler ve yatırımlar için yol gösterici bir çalışma niteliği
taşımaktadır.
ISPARTA ili Doğa Turizmi Master Planının hazırlanmasında mesai dışında da gayret
göstererek emek harcayan tüm teknik personelimize katkılarından dolayı teşekkür ederim.
Sema ÜLKER
Isparta Şube Müdürü
Sayfa 2
ÇALIŞMANIN MAKSADI
Bu çalışma doğa turizmi ile ilgili genel bilgileri, Isparta ili düzeyinde yapılan veya
yapılabilecek doğa turizmi faaliyetlerini, arz-talep, aktüel ve potansiyel durumu, varılacak
hedeflerin seçilmesini ve hedeflere ulaşmak için strateji ve projelerin belirlenmesini
kapsamaktadır. Çalışma Isparta da doğa turizminin geliştirilmesi için Orman ve Su işleri
Bakanlığı 6.. Bölge Müdürlüğü Isparta Şube Müdürlüğünce belirlenen amaç, hedef, strateji
ve projeler ile birlikte genel sonuç ve önerileri de içermektedir.
Bu çalışma da Isparta İlinde özellikle korunan alan sayısının fazla olması sebebiyle tescilli
alanlarımızın tamamına yakınının Uzun Devreli Gelişme Planlarının bitirilmiş olmasından
dolayı
bu planlarda da önerilen aktivitelerde göz önünde bulundurularak doğa turizmi ile ilgili
yapılacak yatırım ve planlama çalışmalarına temel verileri sağlayacak şekilde hazırlanmaya
çalışılmıştır.
Sema ÜLKER
Isparta Şube Müdürü
Sayfa 3
KISALTMALAR
OSİ
: Orman ve Su İşleri Şube Müdürlüğü
DKMPGM : Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
İÖİ
: İl Özel İdaresi
İGSM
: İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü
ÜN
: Üniversiteler
İMEM
: İl Milli Eğitim Müdürlüğü
TEMA
: Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağm. ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı
ÇŞM
: Çevre Şehircilik Müdürlüğü
D
: Dernekler
Ky
: Kaymakamlıklar
Bld
: Belediyeler
THY
: Türk Hava Yolları
OGM
: Orman Genel Müdürlüğü
HEM
: Halk Eğitim Müdürlüğü
Mu
: Muhtarlıklar
STK
: Sivil Toplum Kuruluşları
İGTM
: İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
FKA
: Fırat Kalkınma Ajansı
OBM
: Orman Bölge Müdürlüğü
İJK
: İl Jandarma Komutanlığı
İSSM
: İl Sivil Savunma Müdürlüğü
TKDK
: Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
BAKA
: Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı
TBN
: Turist Bilgi Notu
SWOT
: Güçlü Yanlar, Zayıf Yönler, Fırsatlar ve Tehditler Analiz
AB
: Avrupa Birliği
AR–GE
: Araştırma ve Geliştirme
DPT
: Devlet Planlama Teşkilatı
DSİ
: Devlet Su İşleri
GPS
: Global Position System (Küresel Konum Belirleme)
HES
: Hidroelektrik Santra
UDGP
: Uzun Devreli Gelişim Planı
Sayfa 4
İçindekiler
1.
GİRİŞ ............................................................................................................................................8
1.1
DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ISPARTA VİLAYETİNDE
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ .......................................................................................8
2.
1.2
DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA ........................................9
1.3
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ ........................................................................ 10
1.4
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ, ........................... 12
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR .......... 14
2.1 KAYNAK ANALİZİ ................................................................................................................ 14
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar ........................................................................... 14
2.2 TURİZM POTANSİYELİ ........................................................................................................ 17
Turizm Arzı: ................................................................................................................................. 21
2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ ........................................................................................................... 22
2.3.1.
3.
Taşıma Kapasitesinin Elemanları; .......................................................................... 23
İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ......... 24
3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR ............................................................................................ 25
3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ ............................................................................................. 25
3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ .......................................................................................................... 25
3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM .......................................................................................... 26
3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ............................................................ 27
3.6 TARİHÇE ............................................................................................................................... 27
Yazılı Tarih Öncesi ................................................................................................................... 28
Yazılı Tarih ............................................................................................................................... 28
3.7 ISPARTA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ .......................................................................... 38
3.7.1. İlin Jeomorfolojik Özellikleri ........................................................................................ 38
3.7.1.1 Dağlar ............................................................................................................................ 38
3.7.1.2 Ovalar ............................................................................................................................ 40
3.7.1.3 Platolar .......................................................................................................................... 41
3.7.2. Jeolojik Özellikler ........................................................................................................... 41
3.7.3. İklim Özellikleri .............................................................................................................. 44
3.7.4. Hidroloji .......................................................................................................................... 45
3.7.4.1. Akarsular ...................................................................................................................... 45
3.7.4.2. Göller ............................................................................................................................ 47
3.7.4.3. İçme Suyu Kaynakları ................................................................................................. 52
Sayfa 5
3.7.4.4. Jeotermal Kaynaklar ................................................................................................... 52
3.7.5. Toprak Özellikleri .......................................................................................................... 53
3.7.6. Arazi Varlığı .................................................................................................................... 53
3.7.7. Orman Varlığı ................................................................................................................. 54
3.7.8. Flora-Fauna ve Hassas Yöreler ..................................................................................... 55
3.7.9. Yerleşim Alanları ............................................................................................................ 56
3.7.10. Nüfus .............................................................................................................................. 57
3.7.11. Tarım ve Hayvancılık ................................................................................................... 58
3.7.11. Sanayi ............................................................................................................................. 59
3.7.12. Altyapı, Ulaşım, Haberleşme ve Konaklama.............................................................. 60
3.7.13. Madencilik ..................................................................................................................... 60
3.7.14. Enerji ............................................................................................................................. 61
3.8. İLGİ GRUBU ve PAYDAŞ ANALİZİ ............................................................................... 61
İLDE FAALİYET GÖSTEREN DOĞA DERNEKLERİ VE PAYDAŞ KURUMLAR ............... 61
4.
ISPARTA İLİ DOĞA TURİZMİ ARZI .................................................................................... 62
4.1. ISPARTA’NIN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI) ........................ 62
4.2. Isparta ilinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi ........................... 62
4.3. Isparta İlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü Alanlar ................. 63
Milli Parklar ................................................................................................................................. 63
Tabiat Parkları ............................................................................................................................. 65
Tabiat Anıtları ............................................................................................................................. 69
Avlaklar ....................................................................................................................................... 72
Sulak Alanlar/Göller .................................................................................................................... 74
Baraj Gölleri ................................................................................................................................ 75
Seçkin Özellikli Diğer Sahalar ..................................................................................................... 77
Yaylalar ....................................................................................................................................... 77
Akarsular ..................................................................................................................................... 79
Kanyonlar-Uçurumlar ................................................................................................................. 79
Seyir Noktaları ............................................................................................................................ 79
Mağaralar.................................................................................................................................... 79
Yamaç Paraşütçülüğü.................................................................................................................. 83
Trekking Parkurları...................................................................................................................... 83
Kamp-Karavan Turizmi ................................................................................................................ 83
Absailing...................................................................................................................................... 83
Sayfa 6
Foto Safari ................................................................................................................................... 84
Bangicamping ............................................................................................................................. 84
Dağ Ekosistemleri ....................................................................................................................... 85
4.5 ISPARTA İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ ................................................................ 89
Isparta’nın doğa turizmi yönünden öne çıkan ilçeleri; ......................................................... 99
4.6.
ÖNE ÇIKAN ALANLAR .................................................................................................... 103
4.6.1. KIZILDAĞ MİLLİ PARKI ..................................................................................................... 103
4.6.2. KOVADA GÖLÜ MİLLİ PARKI ............................................................................................ 119
4.6.3. GÖLCÜK TABİAT PARKI ........................................................................................ 132
4.6.4. YAZILI KANYON TABİAT PARKI ........................................................................................ 148
4.6.5. BAŞPINAR TABİAT PARKI ...................................................................................... 163
4.6.6. EĞİRDİR GÖLÜ .......................................................................................................... 176
4.6.7. DAVRAZ DAĞI.................................................................................................................. 185
4.6.8. ZİNDAN MAĞARASI ......................................................................................................... 196
5.1 ISPARTA İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ ............................ 205
1.
SONUÇ VE ÖNERİLER ................................................................................................... 212
Sayfa 7
1. GİRİŞ
1.1DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ISPARTA
VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve
sağlıklı yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile
beraber yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda
veya dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin koruna alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir
proaktif ilişkiler içinde olmamız lüzumludur. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde
inisiyatifi eline alan kişi demek olup tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Doğa Koruma ve
Milli Parklar Genel Müdürlüğü taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin
geliştirilmesinde öncü olması doğru bir harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kuruluşlar korunan alanlar, doğal alanlar,
kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir bakış açısı ile
algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin yarattığı
olumsuz tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine karşı alternatif
çevre duyarlı turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir doğa turizmi ve
ekoturizm tabiatın korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıştır. Algılamadaki bu
değişiklik, doğal alanlar, korunan alanlar ve çevresinin bölgesel planlamasında turizme
ilişkin proje ve çalışmaların giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede turizm, zaman içinde
kırsal alanların kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğinin
korunmasında anahtar bir kelime haline gelmiştir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir
bakış açısı yaratılması, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında en önemli seçeneklerden
biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru şekilde
bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına
fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
Sayfa 8
1.2DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programının (UNEP)çevre konularına
ilişkin çalışmaları giderek artan bir etki yaratmıştır. Dünya Çevre Kalkınma Komisyonu’nun
1987 yılında tamamladığı çalışmalar sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir rapor
hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok
farklı yaklaşılması gerektiği bu raporda vurgulanmış olup, kalkınmanın ve insanlığın sahip
olduğu kaynakların sürdürülebilir olduğuna değinilmiştir. Raporda ortaya konan
“sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu
ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik kaynakların nadir ve eşsiz olduğu görüşüne
dayanmaktadır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir. Örneğin,
bir orman kereste imalatı için kullanılabilir, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım toprağı olarak
kullanılabilir, korunan alan olarak kullanılabilir. Alanın ve alanda yaşayan yöre halkının
özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise kesinlikle
uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru görülen seçenek
ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da yöre halkı ve diğer iş gruplarının bu
kaynakların sürdürülebilir kullanımı yaşam kalitelerini yükseltmek için ormandan hak iddia
etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya her zaman
ulaşılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemli olmaktadır. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının
anlamı da değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre
insanlarının varlığı ve faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın ve içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı,
turizm, ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta
enerji üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacaktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve
Sürdürülebilir Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir, bu kavramlar şu şekilde
açıklanabilir;
Kırsal alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili
etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla anılan insan
yerleşimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
Sayfa 9
Kırsal kalkınma kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik, toplumsal ve kültürel koşulları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabaların
devletin bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının
tümüyle kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam biçimde katkıda bulunmalarının
sağlanma süreci şeklinde tanımlanmıştır.
Kırsal alan kalkınması; Hem bir eğitim hem de örgütlenme işi olup kırsal alan, toplumun
gereksinimlerinin göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili planların
alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum
istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar,
beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler,
sosyal güvenlik çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke
planları ile bir bütünlük sağlamalıdır.
Sürdürülebilir kalkınma: Ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel sürdürülebilirlik
şartlarının tamamının sağlanması önemli olmaktadır.
Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında Fransız
vatandaşları tatillerinin %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaşının evinde,%26’sı
evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip olduklarını
ifade etmişlerdir. Kırsal alanlar ayrıca doğa için önemli role sahiptirler.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı
koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili
hususlardır.
1.3SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Sürdürülebilir kalkınma, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların sürdürülebilir
kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir kalkınma ile
bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve ziyaret edilen
yerlerin bugünkü ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup genişleterek karşılanması
amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel
bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün,
gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin
devamını içermektedir.
Sayfa 10
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre sürdürülebilir bir turizm
gelişimi;
Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve
uzun vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;
a. Biyolojik çeşitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. İstihdam kalitesi,
f. Sosyal eşitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm
arasındaki bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
Korunan alanlar turizme, turizm korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bir bileşendir.
Aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de turizm bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve
kültürün
bozulmaması
için
tedbirler
gerektirir.
Bu
tedbirlerin
neler
olacağının
“sürdürülebilir kırsal kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de lüzumludur.
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur. Turizmdeki büyümeyle beraber
sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan talep artmış ve turizm
ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de değişmiş ve çeşitlenmiştir.
Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü kültürel
değerler hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve faunası, özel
Sayfa 11
ekosistemler, doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir
seyahat deneyimi kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki, turizm
eşiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre
bilincinin arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araç olabilmektedir. Dolayısıyla
turizm sayesinde koruma çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra
ziyaretçiler ile yöre halkına yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması
ve uygulanması gibi hedeflere de ulaşılabilmektedir.
En önemli husus; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesi de gereklidir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline gelecektir.
İşte bu nedenle bu çalışmaya “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME
(MASTER) PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.
1.4 SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ,
Yukarıda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda turizm
söz konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi arasındaki
fark şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır.
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre halkı
katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir. Bu
yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı kurulur,
yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması için
kararlar ortak alınır ve karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre
halkının becerilerini, bilgisini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre
halkının, yerel otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz konusudur.
Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında olmalıdır. Bu
durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi faaliyetlerin
yapılabileceği gibi yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır, söz konusu
gruplar turiste konaklama imkânı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin korunmasında
da sorumluluk alacaklardır.
Sayfa 12
-Günübirlik
ziyaretçiler
yerine
uzun
süreli
konaklamaya
lüzum
duyan
turistle
hedefleniyorsa, doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler
ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile
sınırlı olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal sosyal ekonomik yapılar da aynı
zamanda turizmin temel kaynağı olmaktadır.
-Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve ülkemizde
doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir bakış açısına
dayandırılmasına esas olmalıdır.
-Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm doğayı koruma, kırsal
kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Hâlihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip olduğu
doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi de
önemlidir.
-Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi ve özgün bir destinasyon oluşturması için
gerçekçi beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar
yüksek turizm değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman
başarılı olabilir. Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu
alanlardan beklenen faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı
sayıda turist demektir. Bu sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemli
olmaktadır.
-Entegre doğal alan yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı ile
doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi
gruplarının etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa,
ilgi gruplarının etkin işbirliği oldukça önemlidir, planın herkes tarafından sahiplenilmesi
ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç vardır.
-Pazarlama
stratejiside Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir
parçası olup, kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar
Sayfa 13
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm destinasyonu yönetimi; yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu rekabete
açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir destinasyonu
rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir rekabetçi yaklaşımdır.
-İyi tanımlanmış amaçlarla ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı bütçe,
mali portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı
hazırlamak gereklidir.
-Ziyaretçinin izlenmesi ve ziyaretçi yönetim planı: Mademki doğa gibi hassas bir
sistemde çalışılıyor bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim
planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma
kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geribildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileştirilmesi) ve hizmetteki aksamaların doğadaki değişimlerin takibi için çok gereklidir.
Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere ulaşmak
garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.
2. SÜRDÜRÜLEBİLİR
ÇALIŞMALAR
DOĞA
TURİZMİ
GELİŞİMİNE
İLİŞKİN
2.1 KAYNAK ANALİZİ
Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması zorunludur. Bir alanın
sahip olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel
oluşturmaktadır. Bu kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin
etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi için
önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin tarımsal faaliyetleri
desteklemediği durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini
hem de kırsal olma özelliğini kaybedecektir.
Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm kaynaklarının mevcut durumuna
bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması gerekir.
2.1.1 Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
Sayfa 14
a. Doğal Kaynaklar: turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu
kaynakların hâlihazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi
turizm gelişimi için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir. Eşsiz
manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları konakladığımız
evin penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin Doğal Kaynakların Hâlihazırdaki Ekonomik Kullanımlarının Tanımlanması
Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların odunculuk amaçlı
kullanımı, nehirler ve göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji üretmek için
kullanımları gibi. Bu kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere sahiptir.
Bazıları ise sürdürülebilir değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun değildir.
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla
korunur. Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
İklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal güneş ışığı
saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin farklı
mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır.
Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti turizm
planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların envanter
çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve altyapı ile
tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b. Kültürel Kaynaklar: Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara
benzerlik göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar,
turistler tarafından yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi
konusunda farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa
korumaya verilen destek artacaktır.
c. Sosyo-Ekonomik Kaynaklar: Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin
bileşimini içermektedir. Bu konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı bir
çok farklı unsurlar içermesi ve bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması
mümkündür. Bölgenin kalkınma potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik
unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma
isteği gibi bazı unsurların turizm ile doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için
altyapı kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini
ortaya koymanın yanı sıra turizm gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme
Sayfa 15
suyu, donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı
olamayacaktır.
Altyapının farklı unsurları için şartlar, kalite ve gelecekteki durum değerlendirilmelidir.
Kaynak hâlihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? sorusu hem kaynağın turizm gelişimi
için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri ortaya koyabilmektedir.
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep
telefonlarının da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etütleri
içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve
tehlike içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
İnsan Kaynakları; Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm
gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi
nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır.
İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,
geleceğe odaklanma, çalışma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
Sayfa 16
-
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini
içeren sosyal yapı,
-
Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
kaynaklar ve yönetimleri,
-
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri,
yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
-
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları,
firma sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış
ilişkileri, sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile
ilişkili olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim
sunmaktadır. Analiz aynı zamanda; bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına yönelik bir
vizyon oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini
sağlayacaktır.
2.2 TURİZM POTANSİYELİ
Yüksek değerlere sahip doğal ekolojik sahalar her zaman yüksek turizm potansiyeli
içermezler;
- Bazı doğa parçaları araştırma yapan uzmanlara, iyi eğitimli ekoturistlere hitap etmektedir.
Bu alanlar sayıca az olduğu için de sınırlı bir turizm potansiyeli içerirler,
- Bazı doğal sahalar, erişim, güvenlik gibi nedenlerle turistler için elverişli olmayan yerlerde
bulunurlar,
- Ekolojik kaynakların kullanımlar karşısındaki duyarlılığı (taşıma kapasitesi), ziyaretçi
girişinde kısıtlamalara sebep olmaktadır,
Bir sahanın daha fazla turist çekebilmesi için ihtimalleri ortaya koyan turizm potansiyeli
önemli bir konudur. Turizm potansiyelinin tespiti için arz ve talebin ortaya konması gerekir.
Bu potansiyel sınırlıysa başarılı bir turizm girişimini başlatmak imkanı olmayacaktır.
Turizm ekonomik bir faaliyet olduğundan ancak turizm pazarında sürdürülebilirliği için bir
talebi karşılaması lüzumludur.
Sayfa 17
Turizme ilişkin motivasyon ve istekler değişkendir, kaynakların değeri aynı kalırken değişen
tüketici davranışları turizm potansiyelini etkilemektedir. Dolayısıyla turizm potansiyeli
tüketicinin bakış açısı (talebi) ile değerlendirilmelidir.
Turizm potansiyeline ilişkin veri toplarken, istatistiki veriler, anketler gibi yöntemlerle veri
elde edilebilir, ayrıca derinlemesine görüşmeler, katılımcı gözlemleme, olaylar üzerinde
çalışmalar ile veri elde etmek için kullanılan niteliksel araştırma metotları kullanılmaktadır.
Turizm potansiyeli için “turizm talebi” incelemesi aşağıdaki hususların tespiti ile yapılabilir;
-
Halen yapılan turizm,
-
Hâlihazırdaki turist miktarı,
-
Her bir ziyaretçinin günde harcadığı miktar,
-
Ortalama kalma zamanları,
-
Turist profili,
-
Dürtü analizi; hangi temel etmenlerin turistler için rol oynadığı,(doğa, kültür, sağlık,
güneş, vb.)
-
Benzer bir il veya saha ile kıyaslama yapılması, milli veya milletlerarası bir il ile
kıyaslama yapılması ve neden o ilin tercih edildiği,
-
Gelecekte rakip olacak iller hangileridir, nedeni,
“Turizm arzı” incelemesinde ise aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
-
İlimizde bir uluslararası havaalanı var mıdır veya yakın bir ilden yararlanma imkânı
makul müdür?
-
Alan ulaşım hangi araçlarla olur?(demiryolu, özel taşıt, genel taşımacılık, vd.), bunlara
yaklaşım nasıl olmaktadır (kötü, yeterli, iyi gibi),
-
Alana ulaşma durumu (kolay-rahat, çaba ile zor ve tehlikeli)
-
İle gelmek için yabancı turistler ülkemizden vize alıyor mu?
-
Sahamızın istikrarlı bir yönetimi var mı?,
Sayfa 18
-
Güvenlik ve ulaşım açısından ne gibi problemler yaşanabilir?
-
Alt yapı incelemesi; taşımacılık ağı, yerel yolun durumu(toprak, asfalt), anayolla
bağlantısı, demiryolu ağı, yerel genel taşımacılığın yaygınlığı, program, ücretler,
hat/duraklar, döngü patikaları, patikalar, yollar, işaret levhaları, genel enformasyon
levhaları, araç-otobüs park kapasitesi, bilgi alma, tercüme kolaylıkları,
-
Yiyecek içecek ve barınma; restoran sayısı, restoranların sınıflandırılması(iyi-sayısı, orta
iyi-sayısı vb.)
-
Hangi standartta yiyecek sunuluyor?(yüksek, yeterli, kötü)
-
İl ve çevresinde ne tür barınma alanları var? (otel, hotel, yatak kapasitesi, rota üstü
barınma kulübeleri, bungalov, parkları, kamp alanı, diğerleri),
-
Hangi standartlarda barınma sunuluyor? (yüksek, yeterli, kötü),
-
İlinizin seçkin özellikteki doğal alanlarının özellikleri (sundukları ile tek mi?, biraz farklı
mı?, diğer seçkin özellikli yerlere benziyor mu?),
-
Alan turist gezi rotasına girecek şekilde turistlerin ilgisini çekebilecek diğer sahalara
yakın mı? (diğer çekici sahalara yakın, orta derecede potansiyel, düşük veya yakında
böyle bir potansiyel bulunmamakta),
-
İlin alanlarında yaban hayatı; (bayrak tür, ilginç diğer türler, temsil edici yaban hayatı,
farklı yaban hayatı izleme aktiviteleri, yürüyerek, botla, gözlem noktası ile vb.),
-
Yaban hayatı izleme de tatmin edicilik durumu (garanti etme, genellikle, şans veya
mevsime bağlı),
-
Bölgedeki önemli yaban hayatının tanımı,
-
Yardımcı tesislerin durumu (rekreasyonel, spor, diğer; durumu: kötü-yeterli-iyi),
Kaynakların turizm potansiyelinin değerlendirilmesi;
-
Doğal değerler; (sahiller, sahil kayalıkları, kumullar, dağlar, ormanlar, korunmuş izole
olmuş alanlar, şelaleler, göller, nehirler, mağaralar, yaban hayatı, hayvan-kuş, deniz
canlıları, iklim, diğerleri),
Sayfa 19
-
Kültürel değerler; (tarihi binalar, tarihi yerler, anıtlar, arkeolojik yerler ve koleksiyonlar,
folklor ve gelenekler, el işleri, müzeler, sahne sanatları, sanayi mirası vb.)
-
Toplumun turizm potansiyeli; (insan kaynakları; aktif nüfusun büyüklüğü ve yapısı,
eğitim düzeyi ve profesyonel bilgi, beceriler, eğitimler, orijinal-karakteristik ve
geleneksel özellikleri, ekonomik faaliyetler-sanatlar profesyonel olmayanlar dahil, resmi
olmayan bilgi ve beceriler, turizm gelişimine yaklaşımlar, misafir severlik anlayışı,
hizmet eğilimleri, yerel kuruluş ve idareler ile yönetişim, alanın kültürü ve kimliği,
-
Ekonomik kaynakların turizm potansiyeli; (tarım, ormancılık, balıkçılık, sanayi ve diğer),
-
Altyapı; (su sistemleri, ulaşım ağları, sağlık imkânları, ulaşım terminalleri, enerji
kaynakları, kanalizasyon sistemleri, katı atık ve yok etme sistemi, caddeler/yollar,
güvenlik sistemleri vd.)
-
İş ve hizmet altyapısı; (fırınlar, kasaplar, bakkallar, süpermarketler, doğrudan satış yapan
çiftlikler, kiralık araç, servis istasyonları, taksiler, otobüsler, kiralık bisiklet, kiralık spor
malzemeleri ve bakımı, postaneler, bankacılık hizmetleri, doktorlar, dişçiler, eczaneler,
kafe ve restoranlar, ATM’ler, bankalar, diğer iş ve hizmetler.)
Turizm Talebi; turizmin mevcut durumunun incelenmesi;
Ziyaretçi; boş zamanlarını geçirmek için bir yere gelen kişi olarak tanımlanabilir, turist ise
alanda bir veya daha fazla gece konaklamaktadır. Her turist bir ziyaretçidir, ancak her
ziyaretçi turist değildir. Dolayısı ile turist ve ziyaretçi sayılarının ayrılması gerekmektedir.
Ziyaretçi ve turist ayrımı farklı talepleri sebebi ile yapılmak durumunadır, ayrıca her ikisinin
de farklı etkileri bulunmaktadır. Bir turistin ortalama harcaması alanda daha fazla zaman
geçirdiğinden, konaklamaya, ilave yiyecek ve içeceğe ödeme yaptığından genellikle daha
yüksek olmaktadır.
Turizme ilişkin mevcut durumun ortaya konabilmesi için;
-
Turist ve ziyaretçileri ayrı ayrı sayısı (yıllık, mevsimlik, aylık, haftalık, günlük),
-
Son on yılda turistlerin/ziyaretçilerin değişimi,
-
Ortalama kalış süreleri, konaklama ve ulaşım şekilleri önemlidir.
Sayfa 20
(Sürdürülebilir doğa turizm gelişme planımızda ana unsur turizm olduğundan; turizme
ilişkin veri kullanılamaz olduğu hallerde ikinci en iyi seçenek olarak ziyaretçilere ait veriler
üzerinden değerlendirme yapılması mecburiyeti doğmaktadır).
-
Turist başına ortalama harcama,
-
Grup hacmi ve düzeni,
-
Turistlerin ağırlıklı yaş grubu,
-
Yaptıkları faaliyetler,
-
Ziyaret edecekleri-ettikleri yere ilişkin seçimleri,
-
Memnuniyeti, deneyimleri ve para harcama şekilleri,
-
İkinci ziyaretlerin yüzdesi ve sayısı,
-
Kullanılabilir ilave veriler.
Talep incelemesinde ilimizi rakip olarak gördüğümüz veya bizimle rekabet eden benzer
il veya illerle karşılaştırmak faydalı ve yerinde olacaktır.
Turizm Arzı:
Konum Faktörü; Bir ilin başka turizm pazarları ile ilişkili olarak nasıl konumlandığını,
bir turistin alana ulaşmak için harcadığı zamanı, parayı/enerjiyi belirtir.
Bir saha ne kadar güzel olursa olsun, hedef grup tarafından kolayca ulaşılabilir değilse asla
başarılı bir turizm gelişimi sağlanamayacaktır. Yerel nüfusun değil turistin algılama durumu
dikkate alınmalıdır. Örneğin bakir alanları ziyaret etmekten zevk alan ve ilkel patika yollarla
ulaşılan yerleri ziyaret etmek isteyen turistler için düşünülen uzak mesafeler için alanın
sınırlı sayıda turist potansiyeli olacaktır.
-
Uzun mesafeden gelen turistler için hava alanına uzaklık çok önemlidir,
-
Tur operatörlerinin çoğu havayolu ulaşımını zorunlu görmektedirler, bu sebeple
bağımsız turistler veya tur operatörleri hedeflenebilir,
-
Tren, otobüs veya özel araçlarla erişim de konum faktörleri içinde önemlidir,
-
Alana ziyaret iklim şartları açısından da kısıtlı imkânlara neden olabilir,
Sayfa 21
-
İle özgü yapılan bürokratik işlemlerin bıktırıcılığı da önemlidir, sık sık güvenlik
birimleri tarafından kimlik sorulmak, aranmak gibi,
-
Turizm arzında; işaretlemeler, doğru yönlendirmeler, bilgiye ulaşma kolaylığı da önem
arz etmektedir. Haritalar, broşürler, internet imkânı, kılavuz ve rehberler önemli bir arz
faktörüdür.
-
Yiyecek içecek sunumu ve konaklama arzı; Sunumun ürün ve hizmet kalitesi, hijyenik
standartlar, özgünlük/otantik, yöresel olması, yer ve ürünlerin çeşitliliği, ortam ve
konukseverlik önemlidir.
-
Restoranların sınıflaması önceden yapılırsa turist için kolaylık olacaktır.
-
Konaklama tüm türleri içerebilmelidir, ürün ve hizmetlerin kaliteli olması, özellikle
hijyeniklik konaklamada çok önemlidir.
Doğal Alanın Kendine Has Özellikleri; Doğal alanların değer yaratması, kırsal kalkınmada
rol oynaması beklentisi de son yıllarda öne çıkan bir görüştür. Doğal alanların alternatif
kaynak kullanımına dönüştürülmesi için yapılan baskılar sonucu tehdit altında olduğu
yerlerde devamlılığını sürdürebilmeleri, diğer alternatif kaynak kullanımları karşısında
koruma ve kullanma dengesinin uzun dönemli ekonomik değerinin gösterilebilmesine
bağlıdır. Tabiat ve kültürel miras, yaban hayatının gözlemlenmesi, yöreye özgü özellikler ve
korunması gereken öncelikli türler, doğa ile ilgili çalışan ve doğanın kıymetini bilen ekoturistler için son derece önemlidir.
2.3 TAŞIMA KAPASİTESİ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı veya
bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları
tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre
boyunca destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer
etmenlerin (örn: iklim değişikliği, kirlenme vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma amaçlarını
tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir süre (yıl,
ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.
Sayfa 22
Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır.
Taşıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak
müspet etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir.
Kısaca Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin
aşılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan içinde tek
tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün birleşik
etkisidir.
2.3.1. Taşıma Kapasitesinin Elemanları;
Sosyal Taşıma Kapasitesi,
Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta olup yöre halkı üzerindeki olumsuz
etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki çatışmalardan kaçınılmasını içerir. Bu
unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır. Yöre halkı turizmi desteklemezse
kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun
değişimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin
ilişkileri, kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve
toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik Taşıma Kapasitesi;
Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm, ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer
sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel
ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani
temel kıstas; turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari turist
sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik Taşıma Kapasitesi;
Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin ziyaret edilen alandaki ekosistemler,
ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik
Sayfa 23
değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun süreli ve sistematik olarak izlenmesi
ve veri toplanması önemli olmaktadır.
İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi;
Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir zamanda müşteri olarak alınabilecek
ziyaretçi sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer
fiziki şartlar (doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları) ile turizm altyapısının kapasitesine
dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık, kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
NOT : (Fiziksel kapasiteyi değerlendirmek için aşağıdaki bilgiler gerekmektedir;)
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları: Kırmızı
liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe hassas
türler,
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa
koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları,
bölgeleme sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar, tesisler,
konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin
bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine
ilişkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve
göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi;
Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri
üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın kaldırabileceği maksimum ziyaretçi
sayısıdır.
3. İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
Sayfa 24
3.1 İLGİ GRUPLARI/PAYDAŞLAR
İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak fayda
sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz etkilenen
bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve amaçlarımıza
ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir.
İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya olmaları
gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara
ulaşmak için işbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün
olur.
3.2 İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kişiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taşımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
3.3 İLGİ GRUBU ANALİZİ
İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet
okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır,
sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın
Sayfa 25
kimler olduğunu ve hangi tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca
projenin farklı seviyelerinde destek temini için de son derece elverişli bir analizdir.
İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının
yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; şu adımlardan oluşur;
1. İlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,
4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının
gücünün tahmin edilmesi,
5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,
6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,
8. Paydaşların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya
konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,
11. Uygulama
(zaman
çizelgesinin
ve
hedeflerin
ortaya
konması,
iletişim
organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. İzleme ve geri bildirimin yapılması
3.4 TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli yaklaşım
uygulanması neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,
Sayfa 26
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın kültürel
mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi
yerel kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir.
3.5 YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve tüm ilgi
gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Bu işbirliği Valiye imzalatıldığı takdirde resmi bir dokümandır. Sürdürülebilir Doğa Turizmi
Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını, karar verme gibi hususları
düzenler.
3.6 TARİHÇE
Isparta ve yöresini içine alan kronolojik sıralama aşağıda verilmiştir.
MÖ 35000 - 12000 Üst Paleolitik Dönem
MÖ 12000 - 9000 Mezolitik Dönem
MÖ 3000 - 2000 Tunç Çağları
MÖ 2000 - 1200 Arzava Krallığı Dönemi
MÖ 1200 - 690 Frigler Dönemi
MÖ 690 - 652 Birinci Lidya Dönemi
MÖ 652 - 633 Kimmer – Sapardai Dönemi
MÖ 633 - 546 İkinci Lidya Dönemi
MÖ 546 - 334 Persler Dönemi
MÖ 334 - 301 İskender ve Diadoklar Dönemi
MÖ 301 - 216 Birinci Bergama Krallığı Dönemi
MÖ 216 - 188 Selökidler Dönemi
MÖ 188 - 129 İkinci Bergama Krallığı Dönemi
MÖ 129- MS 395 Roma Dönemi
395 - 1204 Bizans Dönemi
1204 Isparta’nın Anadolu Selçuklularınca Fethi
1301 Hamitoğulları Beyliği’nin Kurulması
1390 Isparta’nın Osmanlı Yönetimine Girmesi
1391 Hamitoğulları Beyliği’nin Sona Ermesi
1402 Timur’un Isparta Yöresini Ele Geçirmesi
1415 Çelebi Mehmed’in Isparta’yı Yeniden Osmanlı Yönetimine Bağlaması
1645 Kara Haydar’ın Ayaklanması
Sayfa 27
1899 Isparta Yöresinde Şiddetli Bir Deprem Olması
1912 Keçiborlu ve Eğridir’in İzmir-Aydın Demiryoluna Bağlanması
1914 Isparta Yöresinin Yeni Bir Depremle Sarsılması
Isparta’nın yerleşim tarihi, yazılı tarih öncesi bir dönem olan Üst Paleotik Dönem, yazılı
tarihi ise, Hititler’le başlamaktadır. Bugün il sınırları içinde kalan toprakların ve
yerleşmelerin o dönemdeki adları kesin olarak bilinmiyorsa da, yörenin Arzava Bölgesi
Sınırları içinde kaldığı kabul edilmektedir.
Isparta Adının Kökeni
Bugünkü Isparta’nın yerinde ya da yakınlarında ilkçağda Baris adlı bir kentin olduğu ve
Isparta adının Baris isminden geldiği düşünülmekte idi. Şehir ve civarında yapılan
araştırmalarda herhangi bir kent kalıntısı olmadığı tespit edilmiştir.
1948 yılında L. Robert, bulduğu bir yazıtla bu antik kentin Keçiborlu-Kılıç Kasabası
yakınında Fari’de olduğunu belirtmiştir. Isparta adının ilkçağdaki kökeni olarak Saporda adı
üzerinde durulmaktadır.
XIV. yüzyıl Arap kaynaklarında ilin bugün bulunduğu yöre Saparta olarak anılmakta,
Isparta adının bu sözcükten geldiği sanılmaktadır.
Yazılı Tarih Öncesi
Isparta ili Burdur’la birlikte Antik Dönemde Pisidia Bölgesi’ni oluşturmaktadır.
1944 yılında bölgede, Şevket Aziz Kansu yönetiminde yapılan araştırmalarda, ilin yaklaşık
olarak 15 km. kuzeyinde, Bozanönü Ovası’nın ortasında, Üst Paleolitik Dönem’e
tarihlenen Kapalıin Mağarası’na rastlanmıştır.
Aynı ekip tarafından Baladız ve İğdecik Köyü arasında tren yolu açılırken ortaya çıkan kum
tepeciğinde yapılan kazıda Mezolitik bir merkez ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar Isparta İl
sınırları içindeki en erken yerleşimlerdir. Neolitik Dönemde (MÖ 8.000-5.500) bölge
Anadolu’nun en önemli kültür bölgeleri arasındadır.
Yazılı Tarih
Arzava - Hitit Çatışmaları
Pisidia Bölgesi, MÖ 2000’lerde, Luvi ve Arzava topluluklarının yerleşim alanıdır. Gerek
Eski Hitit Krallığı, gerekse Hitit İmparatorluk Dönemi’nde süregelen çatışmalar sırasında
Arzava, çok sayıda küçük bölgeden oluşan bir konfederasyon yapısındaydı. MÖ1200’lerde,
Balkanlar üzerinden Anadolu’ya geçen ve Ege Göç Kavimleri adı verilen topluluklar,
Anadolu’nun siyasal görünümünü bütünüyle değiştirmişlerdir. Bu toplulukların önünde
tutunamayarak siyasal varlığı sona eren devletler arasında Arzava Konfederasyonu da yer
almıştır.
Frigler Dönemi
MÖ 1200’lerdeki göç olayının en güçlü öğesi Frig topluluklarıydı. Frigler, MÖ 1200-1100
arasında kuzeyde Bilecik ve Kastamonu’dan, güneyde Isparta’ya, batıda Manisa’dan
doğuda Kayseri’ye dek uzanan topraklara yayıldılar. MÖ VIII.yy’ın sonunda doğudaki
üstünlüğü Asurlara kaptıran Frigler, batıda Lidya üzerinde kurdukları egemenliği de
koruyamaz oldular. Bu dönemde, Karadeniz’in kuzeyindeki İskitler ’in Kafkaslar üzerinden
güneye sürdüğü Kimmer ve Sapardai toplulukları Anadolu’ya girdiler ve bu topluluklar
Sayfa 28
Isparta yöresine dek geldiler. Friglerin zayıflamasına denk düşen bu dönemde, Lidya’daki
Mermnad (Sshin) prensleri de, Friglere karşı ayaklandılar ve Kimmer-Sapardailerin
yardımıyla, Isparta yöresinde egemenliklerini ilan ettiler.
.
Lidyalılar Dönemi
MÖ 690’da, Frig egemenliğinin son bulmasıyla birlikte kurulan Lidya Devleti’nin
egemenlik alanı, Manisa’nın bir bölüm topraklarıyla Isparta, Burdur, Denizli ve Uşak
illerinin bulunduğu alanı kapsıyordu. Dönemin en önemli ticaret yolu olan ünlü “Kral
Yolu” Lidyalılarca yapılmıştı. Ancak, Lidya Devleti MÖ 652’deki Kimmer-Sapardai
saldırısına dayanamadı ve ağır bir yenilgiye uğradı.
Lidya topraklarını baştanbaşa yağmalayan Kimmer-Sapardailer, Isparta üzerinden Toroslara,
oradan da Kilikya’ya dek indiler. Ne var ki, Kimmer-Sapardai toplulukları, göçebe
topluluklardı. Bu nedenle, Isparta’daki yerleşik düzende güçlerini koruyamadılar ve MÖ
633’te doğudan gelen Med akınlarına dayanamayarak, güneye Suriye ve Filistin’e çekilmek
zorunda kaldılar.
Kimmerler’in çekilmesinden sonra, bölgede Tirha soyu, duruma yeniden egemen oldu.
Kimmerleri yenilgiye uğratan Med Kralı, Kimmerler geriye çekilince, Lidyalılarla karşı
karşıya kalmıştı. Bu iki güç arasında, beş yıl süreyle savaşlar oldu. Sonunda, MÖ 580’de
barış yapıldı. Böylece, Medlerin desteğini kazanan Lidya Devleti, Batı Anadolu’nun en
güçlü devleti durumuna geldi. Ticaret ve güzel sanatlardaki gelişme, bu dönemde en üstün
düzeye ulaştı. Ticaret ve güzel sanatlar, ülkede öyle çekici bir nitelik kazanmıştı ki, devlet,
savunmasını bile komşu ülkelerden getirttiği paralı askerlere bırakmıştı. Nitekim Pers
ordularına da böyle bir paralı asker ordusuyla yenildi ve kültürel zenginliklerle dolu, ancak
savunmasız Lidya Devleti de böylece sona erdi.
Pisidia bölgesinde Lidya hâkimiyetine işaret edecek herhangi bir arkeolojik delil
bulunmamaktadır. Muhtemelen Lidya Devleti Pisidia bölgesini siyasi olarak kapsamış
olmalıdır.
Persler Dönemi
MÖ 547 yılında Sardesi alarak Lidya Devletini yıkan Persler, MÖ 334 yılına kadar
Anadolu’ya hakim olmuş ve Lydia Devleti egemenliğindeki toprakları kontrolleri altına
almışlarıdır. Pisidia bölgesi de bu dönemde Pers egemenliğine girmiştir. Tarihi kaynaklarda
Pisidia adına ilk kez MÖ 5. yüzyıl sonunda rastlanır. Batı Anadolu satrabı Genç Kyros
Ağabeyi Pers Kralı II. Artakserkses’e (MÖ 405-359) karşı yapacağı seferin hazırlıklarını
gizlemek için Phrigia’ya yağma akınları düzenleyen Pisidialılara karşı ceza seferi hazırlıkları
içinde olduğunu bildirmiştir. Bu tarihi vesikalar içinde olan ilk Pisidialılar adıdır. Pisidia
topraklarına girmeyerek kuzeyinden geçen Kyros’un ordusu MÖ 401 yılında Kunaksada
yapılan savaşta ArtakserksesII’ye yenilmiştir. Bu savaşla Anadolu’daki Pers egemenliği
sarsılmıştır. Bağımsızlıklarını elde etmek isteyen Pers Valileri ve Mısır, Kıbrıs ve
Anadolu’nun bazı bölgeleri ayaklanmalara katılmışlardır. Pers Kralı ArtakserksesII’nin MÖ
386 yılında Greklerle yaptığı Antialkidas Antlaşması sırasında Mısır’da XXIX. sülale
firavunlarından
Akoris
(MÖ
393-380)
isyana
teşebbüs
etmek
isteyen
KaryasatrabıHekatomnos ve isyan halinde bulunan Kıbrıs Kralı I Euagoras’a her türlü
Pisidialılarla bir antlaşma yapmıştır. Bu antlaşma dahilinde ayaklanmaya Pisidialıların da
Sayfa 29
katıldığı bilinmektedir.
İskender Dönemi
MÖ 334’te, Çanakkale Boğazı’nı geçerek Ön Asya’ya giren Büyük İskender, Egekıyısındaki
kentleri teker teker ele geçirdikten sonra güneye indi; önce Likya’ya (Antalya’nın batısı),
ardından da Pisidya’ya (Göller Bölgesi) girdi. Pamfilya’ya yöneldi ve Akdeniz kıyısındaki
Perge, Side ve Aspendos kentlerini aldı. Buradan yine kuzeye yöneldi, ancak bugün Burdur
ili sınırları içinde kalan Sagalassos’ta yoğun bir direnişle karşılaştı ve kente zorlukla
girebildi. Bu güçlü direniş nedeniyle İskender, zaman yitirmemek için, Isparta’nın işgalini
Komutan Nearkhos’a bırakarak doğuya yürüdü.
Bergama Krallığı
İskender’in ölümünden sonra, komutanından biri olan Trakya Satrabı Lizimakos,
Trakya’dan Toroslar’a dek uzanan bütün Anadolu topraklarını ele geçirdi. Lizimakos,
Anadolu’daki egemenliğini kalıcı kılmak amacıyla Bergama’yı askeri bir üs durumuna
getirdi. Ancak, kente muhafız olarak bırakılan komutan, bir süre sonra bağımsızlığını ilan
etti. Böylece, Isparta yöresi, yeni kurulan Bergama Krallığı’nın egemenlik alanı içinde kaldı.
Bergama Krallığı Batı Anadolu’da egemenlik alanını genişletirken, Bergama Krallığı ile
Selökidler arasında sık sık çatışmalar oldu. Sonunda, Bergamalılar Isparta yöresinde
üstünlüğünü yitirdi.
Selökidler Dönemi
Akhaios’un yenilgisiyle birlikte, Isparta yöresi Selökid Devleti’nin egemenlik alanı içine
girdi. Ancak, MÖ 190’da Anadolu’da geniş bir saldırıya girişen Romalılar, III. Antiokhos’u
ağır bir yenilgiye uğrattılar. Antiokhos, Toroslar’a dek uzanan bütün Anadolu topraklarını
Romalılar’a bırakmak zorunda kaldı.
Yeni Bergama Egemenliği
Anadolu’da Roma egemenliği kesinleşirken, Bergama Krallığı Anadolu’nun paylaşılması
sırasında, Isparta yöresini kendi topraklarına kattı. Ancak, daha sonra, Isparta’nın güneyinde
yapılan savaşlarda Roma orduları kesin bir üstünlük sağladı ve MÖ129’da bütün Bergama
topraklarını istila etti.
Roma Dönemi
Roma’nın egemenliği altına girdiği yıldan MS III.yy sonlarına değin, Isparta yöresinin
siyasal görünümünde anılmaya değer bir gelişme olmadı. Bu dönemde, Isparta yöresi
Galatya, Likaoina, Pamfilyave İsauria ile birlikte, Roma’ya bağlı büyük bir vilayetti. Pisidia
bölgesinde özellikle İmparator Augustus döneminde Roma egemenliğinin simgesi olan
koloni kentleri kurulmuştur. Bunlar Antiokheia (Yalvaç), Kremna (Çamlık), Komoma
(Ürkütlü), Olbasa (Belenli), Parlais(Barla)’dır.
Bizans Dönemi
Roma İmparatorluğu’nun MS 395’te ikiye ayrılmasından sonra, Isparta yöresi, Doğu Roma
(Bizans) sınırları içinde kaldı.
Anadolu Selçukluları Dönemi
Sayfa 30
Roma İmparatorluğu’nun M. Ö. 395 yılında ikiye ayrılmasından sonra Bizans
İmparatorluğu’na bağlanan Isparta, VIII. ve IX. yüzyılda yapılan idari ayrıma göre bir eyalet
halini alıyor ve bir dini merkez niteliğini taşıyordu.
İslam ordularının akınlarının Anadolu’ya yoğunlaştığı son dönemlerinde Avasım Bölgesi’ne
yerleştirilen Türkler ve Selçuklu Devleti’nin kurulması Anadolu’nun geleceği için önemli
tarihi olayların başlangıcı olmuştur. Bu akınların sonunda kazanılan Malazgirt Meydan
Savaşı, Bizans gücünü kırarak, bütün Anadolu kapılarının Türklere açılmasına vesile
olmuştur. Malazgirt Savaşı’ndan sonra hızla Anadolu’ya yayılan Selçuklular, kısa sürede
Batı Anadolu’daki birçok yeri de ele geçirmişler; ancak, bu yörelerdeki Selçuklu egemenliği
uzun sürmemiştir. Gerek Bizans’ın güçlü savunması, gerek Haçlı Seferleri buralarda sürekli
bir egemenlik kurulmasına imkan vermemiş, ele geçirilen yerler Bizanslılar ’la Selçuklular
arasında birçok kez el değiştirmiştir.
II. Kılıç Arslan zamanında (1156-1192) yoğunlaşan Bizans-Selçuklu savaşları, 1176’da
Anadolu Selçukluları’nın Bizans ordusunu Miryakefalon’da büyük bir bozguna
uğratmasıyla dönüm noktasına varmıştır. Bu savaş sonrasında Uluborlu da ele geçirilmiştir.
Isparta yöresi tam olarak ancak 1204’te III. Kılıç Arslan’ın saltanatı sırasında
fethedilebilmiştir. I. Keyhüsrev (1204-1210) ve I. Keykavus (1210-1219) dönemlerinde
yöredeki Selçuklu egemenliği daha da pekişmiştir. Alaeddin Keykubad da (1219-1237),
Antalya yöresini bütünüyle ele geçirince bölgenin fethi tamamlanmış oldu. Ancak II.
Keyhüsrev döneminde (1237-1246) başlayan Moğol akınları, giderek Anadolu Selçuklu
Devleti’ni çökertince Batı Anadolu’da egemenlik yörede kurulan beyliklerin eline geçmiştir.
Beylikler Dönemi
XIII. yüzyıl başlarında Selçuklular’ın Isparta, Eğridir ve yalvaç yörelerine yerleştirdiği Teke
aşiretine bağlı Türkmenler, Anadolu Selçuklu Devleti’nin sona ermesinden kısa bir süre
önce bu yörede Hamitoğulları Beyliği’ni kurmuşlardır (1301). Beyliğin kurucusu
Feleküddin Dündar Bey beyliğe büyükbabasının adını vermiş ve önce Uluborlu’yu, daha
sonra da Eğridir’i beyliğin merkezi yapmıştır. Hamitoğulları Beyliği, kuruluşundan bir süre
sonra güneye doğru yayılarak, Gölhisar, Korkuteli ve Antalya’ya doğru genişlemiştir.
Antalya ve çevresi Dündar Bey’in kardeşi Yunus Bey’in yönetimine girince Hamidoğulları
Beyliği, Eğridir ve Antalya olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Isparta bu kollardan Eğridir’e
bağlanmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılışından sonra, Karamanoğulları Konya’yı
ele geçirmiş ve tüm uçlara egemen olmak istemişlerdir. Ama aralarında Hamitoğulları’nın
da bulunduğu uç beyleri bu girişime karşı çıkarak, sürekli savaşlarla bağımsızlıklarını
korumaya çalışmışlardır.
Dündar Bey XIV. yüzyıl başlarında oldukça güçlenerek Anadolu’daki öbür beyliklere oranla
üstün bir duruma gelmiştir. Ancak Anadolu beylerine İlhanlı egemenliğini kabul ettirmek
için 1314’te Anadolu’ya gelen Emir Çoban’a bağlılıklarını bildiren beyler arasında Dündar
Bey de yer alıyordu. Ama, 1324’te İlhanlılar’ın Anadolu Valisi Temürtaş, Hamidoğulları
Beyliği üzerine de yürümüş ve Antalya’ya sığınan Dündar Bey’i yakalatarak öldürtmüştür.
Temürtaş, Dündar Bey’in elindeki yerleri kendi yönetimi altına almış ve Antalya’yı da
Dündar Bey’in kardeşi Yunus Bey’in oğlu Mahmud’a vermiştir. Temürtaş’ın İlhanlı
Hükümdarı Ebu Said Bahadır Han’a karşı ayaklanarak Memlüklere sığınmasından sonra,
Sayfa 31
Dündar Bey’in oğlu Hızır Bey Anadolu’ya gelerek beyliğin yönetimini üstlenmiştir (1327).
Hızır Bey 1328’de ölünce yerine geçen kardeşi Necmeddin İshak Bey, Beyşehir ve Akşehir
yörelerini beylik topraklarına kattı. Yönetimde yeni düzenlemeler yaparak, ordusunu
güçlendirdi. Komşu beyliklere karşı savaş hazırlıkları yaptığı sırada ölünce, yerine Gölhisar
Beyi olan kardeşi Mehmed Çelebi’nin oğlu Muzaffereddin Mustafa Bey geçti. Onun
zamanında beylikler her bakımdan en güçlü dönemini yaşamıştır. Ölünce yerine oğlu
Hüsameddin İlyas Bey geçmiştir. İlyas Bey döneminde Hamidoğulları ile Karamanoğulları
arasında süregelen çatışmalar daha da arttı. Karamanoğulları İlyas Bey’in topraklarının bir
bölümünü işgal etti. Ama İlyas Bey, kaybettiği toprakları Germiyanoğluları Beyi Süleyman
Şah’ın yardımıyla geri aldı. İlyas Bey’in 1374’ten önce öldüğü sanılmaktadır. Çünkü bu
tarihte beyliğin başında oğlu Kemaleddin Hüseyin Bey bulunuyordu. Hüseyin Bey,
Karamanoğulları’nın saldırılarını ancak Osmanlılar’ın yardımıyla engelleyebileceği
düşüncesiyle, daha önce Eşrefoğulları’ndan alınan Yalvaç, Şarkikaraağaç, Beyşehir, Akşehir
ve Seydişehir yörelerini 1374’te 80. 000 altın karşılığında Osmanlılar’a sattı. I. Murad ile iyi
ilişkiler kuran Hüseyin Bey, Kosova Savaşı’nda Osmanlılar’a yardım etmek amacıyla oğlu
Mustafa Bey komutasında bir birlik göndermiştir. Ancak bu savaşta 1. Murad ölünce,
Karamanoğulları, Hamidoğulları’nın topraklarını bütünüyle ele geçirmiştir.
Osmanlı Döneminde Isparta
1390’da Karamanoğulları’nın üzerine yürüyen Yıldırım Bayezid, bu toprakları geri aldı.
Böylece kısa bir süre için Karamanoğulları’na geçen Isparta yöresi bütünüyle Osmanlı
yönetimine girmiştir. Kemaleddin Hüseyin Bey’in 1391’de ölmesiyle de Hamitoğulları
Beyliği sona erdi. Yıldırım Bayezid, Hamidili’nin yönetimini oğlu İsa Çelebi’ye bıraktıktan
sonra Antalya üzerine yürümüştür.
1402 Ankara Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin içine düştüğü bunalım döneminde;
Anadolu beylikleri, daha önce yitirdikleri toprakları yeniden ele geçirdiler. Bu arada
Timur’un torunu Mehmed Mirza’nın hapisten kurtardığı II. Mehmed Bey de
Karamanoğulları Beyliği’nin başına geçti. II. Mehmed Bey Karamanoğulları’nın egemen
olduğu yerlerden başka, Osmanlılar’a bağlı Isparta, Eğridir, Kırşehir ve Kayseri’yi de ele
geçirdi. Osmanlı Devleti Çelebi Mehmed’le yeni bir yönetime kavuştuktan sonra,
kaybedilen yerleri ele geçirmek için girişimlere başlandı. Çelebi Mehmed, Karamanoğlu II.
Mehmed Bey’i bir savaş sırasında esir aldı (1415). Böylece Isparta yöresi yeniden
Osmanlılar’a bağlandı ise de bir süre sonra yine Karamanoğulları’nın eline geçmiştir.
Karamanoğulları Beyliği’nin başına geçen İbrahim Bey, güçlendikten sonra Osmanlılar’a
verdiği yerleri geri almak için girişimlere başladı. Tek başına karşı çıkamayacağını
anlayınca da Sırplar ve Macarlar’la anlaştı. Bu anlaşmadan sonra Beyşehir ve Hamidili
yöresine saldırarak, Hamidili Sancak Bey’ini tutsak etti. Bu olay üzerine II. Murad, önce
Rumeli Beylerbeyi Sinan Paşa yönetiminde Macarlar üzerine bir kuvvet gönderdi.
Macarlar’ı etkisiz hale getirdikten sonra da İbrahim Bey’in üzerine yürüdü ve yanında
bulunan İsa Bey’i Karamanoğulları Beyi olarak ilan etti. Daha sonra, dönemin önemli bilim
adamlarından Mevlana Hamza, arabuluculuk yaparak İbrahim Bey’i bağışlattı. İbrahim Bey,
yine Beyliğin başında kaldı ve Osmanlılar’dan aldığı yerleri geri verdi.
XVI. yüzyıl başlarına kadar Isparta ve yöresinde önemli bir siyasal olay gelişmemiştir. XVI.
Sayfa 32
yüzyıl başlarından itibaren ise Osmanlı Devleti’ni uzun süre uğraştıran Şahkulu
Ayaklanması, Isparta yöresini de etkiledi. Burdur, Isparta, Gölhisar ve Sandıklı yöresine de
saldıran Şahkulu, buraları yağmaladı ve çok sayıda kişiyi öldürdü. Ayaklanma bastırılıp
Şahkulu öldürüldükten sonra (1511), Isparta ve Antalya yöresinde ele geçirilen Şiiler
Mora’ya sürülmüştür.
XVI. yüzyılın ikinci yarısından başlayıp giderek artan ekonomik bunalım, Osmanlı toplum
yaşamını önemli ölçüde etkilemiştir. Bu dönemde dünyadaki fiyat artışları, ülke dışına
yiyecek maddesi kaçırılmasına yol açmış, bu da Anadolu’da büyük bir yiyecek kıtlığına
sebep olmuştur. Bunun yanı sıra, ekonomik bunalım sonucu topraklarını bırakmak zorunda
kalan halk “levend” adı altında soygunculuk yapmaya başlamıştır. Isparta ve yöresi de bu
olaylardan oldukça etkilenmiştir. Bu dönemde suhteler (medrese öğrencileri) de gruplar
halinde Anadolu’nun çeşitli yerlerinde dolaşarak olaylar çıkarmış, soygunlar yaparak birçok
insanı öldürmüşlerdir. 1559’da İstanbul’dan Hamid Sancağı Kadısına gönderilen bir
fermanda, Isparta yöresinde dolaşan suhtelerin çıkardıkları olaylardan söz edilerek, bu
kişilerin yakalanıp cezalandırılmaları için Mirza Bey adlı bir kişinin görevlendirildiği
bildirilmektedir. Hamid Sancağı bu dönemde Ege Bölgesi’nden sonra suhte
ayaklanmalarının en çok görüldüğü yerdir. O kadar ki, 1558’de Şehzade Bayezid ile sefere
çıkan Hamid Sancak Beyi Mustafa Bey’e hemen sancaktaki görevine dönmesi bildirilmiştir.
Hamidili’ndekisuhte olayları 1572 sonrasında da aynı yoğunlukta sürmüştür. 1573’te Hamid
Sancağı’nda suhteler olay çıkarmış ve sancaktaki sipahiler bu kişilere yardım ederek
yakalanmalarını önlemişlerdir. Bu dönemde olayların yoğunlaşmasına karşın Kıbrıs’a
gönderilen sancak beyi, bir yazısında bu durumdan yakınmaktadır. Hamid Sancak Beyinin
Kıbrıs’a gitmesinden sonra yerine vekil olarak bıraktığı Hamza Bey’in raporlarından
öğrenildiğine göre, sancaktaki Beydili Köyü halkı Hüsam adlı bir suhteyi yakalayarak
sancak beyine teslim etmiş ve bunun üzerine 200 kişilik bir grup köyü basmaya
kalkışmışlarsa da sancak beyi ve sipahilerin çabaları karşısında başarısız kalmışlardır. 1574
baharında Anadolu askerlerinin sefere çağrılması, yöredeki suhte olaylarının da artmasına
neden olmuştur. Isparta ve yöresindeki suhte olayları 1587’de daha da kanlı bir biçime
bürünmüş, Hamid ve Teke sancaklarında zengin tımar ve zeamet sahiplerine saldırmaya
başlamıştır. Isparta’da Taşviran Köyü’nü basan suhteler burada 32 kişiyi öldürmüşlerdir.
Suhte ayaklanmalarının önlenememiş olması, aralarında Isparta’nın da bulunduğu birçok
kent halkının hükümete karşı büyük güvensizlik duymasına yol açmıştır. Ayaklanmaları
önlemek amacıyla il erleri serdarlarına, hatta çavuş ve subaşı gibi kişilere yetki verilmesi
suhtelerin daha fazla taşkınlık yapmalarından başka sonuç vermemiştir.
XVII. yüzyılda Isparta yöresini etkileyen önemli bir olay da Haydaroğlu ayaklanmasıdır.
1645’te, Isparta yöresinde ortaya çıkan Kara Haydar adında bir kişi soygunlar yaparak,
yöreyi uzun süre tedirgin etmiş, daha sonra da yakalanarak öldürülmüştür. Oğlu Mehmed,
babasının öcünü almak için Haydaroğlu adıyla yörede soygunculuğa başlamış, yakalanması
için de Eski Anadolu Valisi İbşir Paşa görevlendirilmiştir. Gerek İbşir Paşa, gerek daha
sonra görevlendirilen KüçükçavuşAhmed Paşa, Haydaroğlu karşısında başarısız
kalmışlardır. Ahmed Paşa, Haydaroğlu’nun en güçlü yardımcısı olan Katırcıoğlu’nun
adamlarınca öldürülmüş ve askerlerinden bir bölümü Haydaroğlu güçlerine katılmışlardır.
Bunun üzerine Haydaroğlu’nu yakalama görevi Ketencizade Mehmed Paşa’ya verilmiştir.
Haydaroğlu, Mehmed Paşa’yı öldürdükten sonra Afyonkarahisar üzerine yürüyerek kenti
yağmalamış, sonra Isparta üzerine yürümüştür. Bu dönemde Isparta Sancak Beyliği’ne Hacı
Sayfa 33
Sinan Paşazade Mehmed Paşa atanmıştır. Ama Mehmed Paşa kendi yerine mütesellimi
Abaza Hasan Ağa’yı göndermiştir. Haydaroğlu’nun kent yakınlarına geldiğini öğrenen halk,
haber göndererek ne istenirse vermeye hazır olduklarını bildirdiler. Bunun üzerine
Haydaroğlu Isparta halkından 3.000 kuruş vergi istedi. Kent halkı istenilen parayı toplamak
gerekçesi ile onu oyalarken, Abaza Hasan Ağa da savaşabilecek durumdaki kişilerden bir
güç oluşturarak, Haydaroğlu’na saldırdı ve yakalayarak İstanbul’a gönderdi.
Haydaroğlu’nun İstanbul’da idam edilmesinden sonra en güçlü adamlarından ve Isparta
yöresi Türkmenlerinden olan Katırcıoğlu, Haydaroğlu güçlerinin başına geçti. Bir süre
devlete karşı başkaldırışını sürdüren Katırcıoğlu, daha sonra isteği üzerine bağışlanarak
kendisine Beyşehir Sancağı verildi. Katırcıoğlu Karaman Valiliği ve Isparta Sancak Beyliği
görevlerinde de bulunmuştur.
XIX. yüzyıl başlarında Isparta bir veba salgını geçirmiştir. Bu salgın sonunda 200-300 kişi
hayatını kaybetmiştir. Aynı dönemde ilk kız rüştiyesi, ”İnas Rüştiyesi” adı altında açılmıştır.
Bu yüzyıl boyunca Isparta Sancağı, oldukça sakin bir dönem geçirdi.
Yapılan araştırmalar sonucu Göller Bölgesi’nin Türkiye’nin ikinci derece deprem sahası
içinde yer aldığı ortaya konmuştur. Dolayısıyla, Isparta’nın da merkezinde olduğu bu
bölgede tarihi süreç içerisinde şiddetli depremler meydana gelmiştir. Bilinen en önemlileri,
1875’te Dinar, 1899’da Isparta ve 1914’teki Burdur-Isparta en şiddetli depremlerdir. 3/4
Ekim 1914 gece yarısı, Alaşehir, Denizli, Burdur, Isparta, Eğirdir, Seydişehir ve Akşehir’i
kapsayan ve geniş bir alanı etkileyen 7.1 şiddetinde bir deprem meydana gelmiştir. Deprem,
en kuvvetli bir şekilde Burdur-Eğirdir gölleri arasında hissedilmiş, özellikle Burdur ve
Isparta ile bu iki şehir arasında kalan köylerde büyük zarara yol açmıştır. Arşiv vesikalarına
göre sarsıntılar yer yer en az altı gün sürmüştür. Bu deprem, Isparta sancağında büyük
yıkımlara sebep olmuştur. Isparta’da 3.700 binanın tamamen yıkıldığı, ayakta kalanların ise
oturulacak durumda olmadığı tespit edilmiştir. Bu arada şehir merkezinde çıkan yangında,
Pamuk Hanı, Kundakçıoğlu Hanı, 15 dükkan ve iki ev yanıp kül olmuştur. Depremin gece
meydana gelmesi, ölü sayısının artmasına sebep olmuştur. Isparta şehir merkezi ve
köylerinde enkaz altında kalarak ölenlerin sayısı 1.500, yaralananların sayısı ise 500 olarak
tespit edilmiştir. Yaklaşık 20.000 kişi bir anda sokak ortasında kalmıştır. Deprem ayrıca,
Keçiborlu Nahiyesi ile Kılıç, Senir, Çukur, Ali, Lağus (İlavus) Deregümü köylerinde büyük
tahribat yapmıştır.
Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ispartalılar bir taraftan depremde yıkılan evleri ve
kayıplarının telafisi ile uğraşırken diğer yandan da memleket genelinde olduğu gibi savaşın
açtığı zarar, yokluklar, hastalıklar ve benzeri sıkıntılarla uğraşmak zorunda kalmıştır.
Osmanlılar Dönemi’nde, Isparta, merkezi Kütahya olan Anadolu Eyaleti’nin bir sancağı
olmuş, XIX. yy’da ise, Konya Vilayeti’ne bağlanarak Hamid Sancağı’nın merkezi
durumuna getirilmiştir. Bu nedenle de bir dönem Hamidabad diye anılmıştır.
18.yüzyılın başlarında görülen “Celali İsyanları” ve bu ayaklanmaları izleyen
“günlerdeIsparta zarar görmüş ve Isparta-Akşehir hattı bu ayaklanmalar sonunda ekonomik
Sayfa 34
yönden gerilemeye başlamıştır. Soygun ve isyanlar Isparta yöresinde büyük sosyal ve
ekonomik çalkantılara sebebiyet vermiştir.
Şehirde, daha önce meydana gelen ayaklanmalar yanında, sık sık meydana gelen deprem ve
su baskınları gibi afetler de çeşitli zararlara yol açmıştır. 1780 yılında Gölcük krater gölünün
taşması ile meydana gelen büyük bir sel, Tekke ve Yaylazade mahallelerini tümüyle tahrip
etmiştir.
Milli Mücadele Döneminde Isparta
Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan
Mondros Antlaşması’nın 7. Maddesi doğrultusunda, galip ülkeler, daha önce kendi
aralarında yaptıkları gizli antlaşmalara göre çeşitli bölgeleri işgal etmeye başladılar. Bu
işgallere karşı Anadolu’nun hemen hemen her yerinde millî teşkilatların kurulduğu,
düşmana karşı topyekün bir ayaklanmanın millî bir galeyanın oluştuğu bu dönemde, millî
mücadele ruhunun filizlenip başarıya ulaşmasında Isparta’nın da olağanüstü hizmet ve
katkıları olmuştur.
Yunanlıların İzmir’e ayak bastığı duyulur duyulmaz, Anadolu’nun diğer yerlerinde olduğu
gibi Isparta ve kazalarında da olağanüstü bir heyecan oluşmuş, halt galeyana gelmiştir.
İzmir’in işgalinin ilk günü 15 Mayıs’ta bütün Yalvaçlılar İstanbul’da Sadrazamlığa işgali
kınayan protesto telgrafları gönderdiler. Bu telgrafta; “Biz namusumuz ile yaşayacağız,
namusumuz ile öleceğiz. Türk milleti zilletle yaşayamaz. Bu kadar hakir bir millete
katlanarak yaşamak isteyen bir Türk ve Müslüman düşünülemez. Biz daha ölmedik. Büyük
hakanımıza şanlı tarihimizin son kurbanı olacağız. Gayret borcumuz, ya İzmir ya ölümdür.
Vatan için ölmeye âmâdeyiz” deniyordu. Yine aynı gün Keçiborlu, Uluborlu ve
Şarkikaraağaç işgallere tepki göstermiştir.
İlçelerde bu gelişmeler meydana gelirken, Isparta’da millî mücadelenin öncülerinden olan
Hafız İbrahim (Demiralay), memleketi olan Gelendost’un Afşar nahiyesine gelerek, evinde
yörenin ileri gelenleriyle vatanın içinde bulunduğu durumu görüştü ve bu görüşmelerin
sonucunda; “İzmir’in işgali meselesini İstanbul Hükümeti’nin siyaset masası değil, ancak
Türk’ün kendi kuvvet ve silahı halledecektir” denilerek halk silahlı direnişe çağrıldı. Yine
Isparta’da millî mücadelenin önderlerinden olan ve o günlerde henüz 22 yaşında olan
Akkaşzâde Süleyman Turgut da Gençler Yükselme Cemiyeti Başkanı olarak Hafız
İbrahim’le birlikte bütün Ispartalıların hislerine tercüman olarak Isparta’da bir protesto
mitingi yapılmasına önayak oldular. 11 Haziran 1919’da Hükümet Konağı önündeki
meydanda 15.000 kişinin katıldığı büyük bir miting düzenlendi. Mitingde alınan kararlar
İtilaf Devletleri temsilcilerine ve Paris Barış Konferansına telgrafla bildirildi.
O günlerde İzmir’den gelen bazı Ispartalıların Yunanlıların yaptığı insanlık dışı mezalimi
anlatmaları üzerine halk büsbütün galeyana gelmiştir. Hafız İbrahim bu haberleri duyar
duymaz Isparta halkını cihada davet etti. Bu davet üzerine tüm ahali Isparta’da toplanmaya
başladı. İlk protesto mitinginin üzerinden daha 10 gün geçmeden 20 Haziran 1919 özellikle
şehrin pazarı olması münasebetiyle Çarşamba günü Isparta’da ikinci bir miting yapıldı.
Yaklaşık 18.000 kişinin katıldığı bu büyük mitingin öncekinden farkı silahlı bir toplantı ve
gösteri olmasıdır. Mitingin başlangıcından sonuna kadar, şehrin bütün camilerinin
minarelerinden tekbirler getirildi, halk Allah için cihada davet edildi. Oradakiler de bu
Sayfa 35
davete yemin ederek söz verdiler.
Mondros Mütarekesinden sonra Anadolu’nun diğer yerlerinde olduğu gibi Isparta’da da
cemiyetler kuruldu. Bunların başında Cemiyet-i İlmiye ve Gençler Yükselme Cemiyeti
geliyordu. Isparta’da milli hislerin uyanması, bilinçlenmesinde ve kamuoyunun oluşmasında
bu cemiyetlerin büyük rolü oldu. Bu cemiyetler düşmana karşı mücadele gündeme gelince
Isparta Millî Müdafaa-i Vataniye Heyeti adı altında faaliyet göstermeye başladı. Bu arada
İstanbul Hükümeti’ne sadık bazı mülkî idarecilerin milli yapılanmaya karşı olumsuz
davranışları da oluyordu. Bütün olumsuz gelişmelere rağmen Heyet-i Temsiliye’nin aldığı
olumlu tedbirler neticesinde 21 Eylül 1919’da Isparta Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti resmen
kuruldu. Aynı günlerde Isparta mutasarrıflığı İstanbul Hükümeti ile bağlantısını keserek,
Heyet-i Temsiliye’ye bağlandı. Bu bağlılık ve Isparta’daki milli teşkilat ve alt birimleri 27
Eylül 1919’da bir telgrafla Sivas’ta bulunan Mustafa Kemal’e bir rapor halinde bildirildi.
Mustafa Kemal Paşa da bir gün sonra gönderdiği cevapla Isparta Müdafaa-i Hukuk
Cemiyetini bu faaliyetlerinden dolayı taltif ederek başarılar diliyordu.
Artık Ekim 1919’dan itibaren Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Isparta’da tek otorite olarak her
türlü sosyal ve siyasi olayları kontrolü altına aldı. İlk aşamada batı cephesinde Yunanlılara
karşı mücadele eden milis kuvvetlerimize, ardından da daha sonra bölgeye gönderilen
düzenli birliklere maddi, manevi ve insan gücü olarak yardımlarda bulundu.
Isparta ve havalisinden toplanıp, cepheye gönderilen mücahitler cephede canla başla
mücadelelerine devam ederken Hafız İbrahim, Mustafa Kemal Paşa’nın izniyle Fevzi
Paşa’nın da isteği üzerine yeni bir kuvvet oluşturup, cepheye sevk etmek üzere
görevlendirildi. 1920 yılı Ağustos ayı başlarında Ankara’dan Isparta’ya gelen Hafız İbrahim
hemen hazırlıklara başladı ve üç gün içinde 100 süvari ve 200 piyadeden oluşan gönüllü
teşkilatı meydana getirdi. Bu kuvvete “Demiralay” adı verildi. Aynı zamanda Demiralay’ın
komutanlığını da üzerine alan Hafız İbrahim birliklerinin başında derhal cepheye hareket
etti. Cepheye hareket ederken TBMM’ne bir telgrafla bilgi verirken şu ifadeleri
kullanıyordu: “Cenâb-ı kâdir mukaddes gayemize bizi vasıl edinceye kadar silahlarımızı
düşman sinesinden ayırmayacağımıza yemin ve alayın bayrağı altında ruhumuzu teslim
etmeye imanımızla karar verdik”. Mustafa Kemal Paşa da Büyük Millet Meclisi adına
gönderdiği cevabi yazıda vatanın korunması konusunda gösterdiği hassasiyet ve
fedakarlığından dolayı Isparta sancağına teşekkür etti.
Demiralay, cepheye ulaştıktan sonra Sarayköy, Buldan-Güney-Çal cephelerinde düşmana
karşı mücadelesinde olağanüstü başarılar göstererek destanlar yazdı. Bu yüzden Batı
cephesindeki başarılar içerisinde Demiralay’ın ayrı bir yeri vardır. Başarılarından dolayı
TBMM ve Batı cephesi komutanlığının sürekli olarak takdirini toplamıştır. Demiralay, 2
Aralık 1920’de düzenli ordu içine alınmış ve 39. Piyade Alayı adıyla sonuna kadar millî
mücadelede yer almıştır.
Millî mücadelenin en şiddetli dönemlerinde Isparta, asker göndermenin yanı sıra cephenin
yiyecek ve giyecek ihtiyacının hemen hemen tamamını karşılıyor, yiyeceklerin bir kısmını
çoğu zaman halktan toplanan ayni yardımlarla sağlanıyordu. Düşman zulmünden kaçan
Aydın muhacirlerine, hatta Maraş cephesine, nerede ihtiyaç varsa oraya yapabildiği kadar
maddi yardımlar yapmıştır. Cephe gerisi hizmetleri içerisinde yaralı askerlerin bakımı ve
Sayfa 36
tedavisi de vardı. Etrafındaki cepheye yakın illerin hemen hepsinin düşman işgalinde veya
işgal tehdidinde bulunması sebebiyle cephe gerisi, lojistik hizmetler bakımından Isparta’yı
daha da ön plana çıkarmıştır. Bu maksatla oluşturulan hastane hizmetleri bugünkü, bölgenin
önemli ve tek asker hastanesinin de temelinin atılmasında önayak olmuştur.
Cumhuriyet Döneminde Isparta ve Atatürk
Isparta, Atatürk’ün Anadolu’da başlattığı Millî Mücadele’ye canıyla-malıyla tam destek
vermiş, tüm Ispartalılar Kuvay-i Milliye ile bütünleşmiştir. Milli Mücadeleye Mustafa
Kemal Paşa’nın safında giren Isparta, ilçeleriyle birlikte, 871 şehit, binlerce yaralı vermiş ve
Büyük Zafer’i içtenlikle kutlayarak, Cumhuriyet’e aydınlık kucağını açmıştır. Atatürk,
zaman zaman kendisini ziyarete gelen Isparta heyetine: “Sevgili Ispartalılara selamlarımı
götürünüz. Bir fırsatını bularak şehrinize geleceğim, çorbanızı içeceğim..” demekteydi.
Kendisini Antalyalılar da bekliyordu. Atatürk İzmir’den yola çıkarak, 5 Mart 1930 günü,
yanında Prof. Dr. Afet (İnan), İçişleri Bakanı Şükrü (Kaya), Ordu Müfettişi Fahreddin
(Altay) Paşa Emniyet Genel Müdürü Şükrü (Sökmensüer), Prof. Dr. İsmail Hakkı
(Uzunçarşılı) ve yaverleri olduğu halde Denizli’ye, 6 Mart 1930 sabahı da Eğirdir’e
ulaşmıştır. Burada Isparta Valisi Ekrem Bey, Isparta Milletvekilleri Hafız İbrahim
Demiralay ve Belediye Başkanı Mustafa Hilmi Çakmakçı ile görüşmüştür. Atatürk, Eğirdir
Gölü’nü ve Can Ada’yı çok beğenmiştir. Bunun karşısında daha sonra Can Ada’nın tapusu
Belediye Meclis kararıyla Atatürk’e verilmiştir. Atatürk, 6 Mart 1930 günü Kuleönü’den
Isparta’ya yolculuk yapmış ve saat 11.00 sularında Isparta’ya gelmiştir. Burada büyük ve
coşkulu bir şekilde karşılanmıştır. Bugünkü Atatürk Bulvarı üzerinden yürüyerek doğruca
Tümen Komutanlığı’na gelen Atatürk, buradan Valiliği ziyaret ederek, çeşitli heyetleri kabul
etmiş ve dertlerini dinlemiştir. Heyetlerin dilekleri arasında, Isparta’nın İzmir, Denizli,
Afyon demiryolu şebekesine bir an önce bağlanması sık sık dile getiriliyordu. Atatürk, daha
önce söz verdiği gibi, o gün öğle yemeğini Ispartalılarla birlikte yiyerek, Isparta’nın
sorunlarını dinlemeye devam etmiştir. Yemekten sonra Atatürk, saat 13.00’te Burdur’a
gitmek üzere Isparta’dan ayrılmıştır.
Sayfa 37
6 Mart 1930 tarihinde Atatürk Isparta’da.
6 Mart 1930 günü, Isparta’nın mutlu günlerinden birisi olması nedeniyle her yıl 6 Mart günü
Atatürk’ün Isparta’ya gelişini anmak üzere kutlamalar yapılmaktadır.
3.7 ISPARTA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
3.7.1. İlin Jeomorfolojik Özellikleri
Isparta ili arazisi, 3.zaman kıvrılmaları ve tektonik hareketleri sonucunda bugünkü şeklini
almıştır. İl arazilerini başlıca üç jeomorfolojik ana birime ayırmak mümkündür. Buana
birimlerden biri; Isparta ilinin çevresini doğal bir sınır gibi çevreleyen dağlık alanlar, bir
diğeri yörede yer alan ovalar ve son olarak da ovalarla dağlar arasında kalan az eğimli,
dalgalı arazilerden oluşan plato sahalarıdır. İl arazilerinin %68,4’ü dağlar, %16,8’i ovalar
ve %14,8’i platolardan meydana gelmektedir.
3.7.1.1 Dağlar
Isparta ve yöresinde yaklaşık 3.000 m.‘yi bulan, oldukça yüksek dağlar bulunmaktadır.
Bunlar genel olarak Batı Toroslar’ın uzantılarıdır. Antalya Körfezi’nin batısından ve
doğusundan kuzeye doğru sokulan bu sıradağlar, Isparta ilinin kuzeyinde daralarak, çalışma
alanının kuzeybatısında Karakuş dağları ve kuzeydoğusunda ise Sultan Dağları ismini
almaktadır. İli, Afyonkarahisar il sınırından ayıran Karakuş Dağları’nın güneye bakan
yamaçları, Senirkent Ovası’nı kuzeyden kuşatmış, dalgalı düzlük ve tepeliklerden
oluşmuştur. Güneybatıdan kuzeydoğuya doğru uzanan Karakuş Dağları’nın üzerindeki
tepelerden bazıları; Tekke Tepe (1.788 m.), Karlıkkayası Tepesi (1.708 m.), Toklu Tepe
(1.918 m.), Uyumaz Tepe (1.846 m.), Babageçiti Tepe ve Sağdöven Tepe’leridir (2.082 m).
Isparta ilinin kuzeydoğusunda, Konya iliyle doğal sınır oluşturan Sultan Dağları, mermer,
kuvarsit gibi başkalaşmış taşlardan meydana gelen Paleozoik bir kütle olup, kuzeybatı
güneydoğu doğrultuda, yaklaşık 100 km. uzunluğunda, Karakuş Dağlarına göre,biraz daha
yüksek bir dağ kütlesidir. Sultan Dağları’nın önemli yükseltilerini oluşturan tepelerden
bazıları ise; Gelincikana Tepe (2.610 m.), Başyurt Tepe (2.424 m.), Kömürcü Tepe (2.169
m.) ve Ağlayan Tepeleri’dir (2.224 m.).
Önemli yükseltilerinden biri de Barla Dağı’dır. Senirkent Ovası ile Atabey Ovası arasında
kalan Barla Dağı kütlesi, batı-doğu yönünde 40 km.uzunluğa sahiptir. Uluborlu’nun
batısından başlamak üzere, doğuya doğru yükselti artmakta, Gelincik Tepe’den sonra
Eğirdir Gölü’ne doğru yükseklikler azalma göstermektedir.
Isparta’daki önemli bir yükseklik olan Davraz Dağı, Mesozoik’e ait kalkerlerden oluşmuş
ve faylarla parçalanmıştır. Batıda Isparta Ovası’na, doğuda Kovada depresyonuna doğru
kademeli bir şekilde alçalmaktadır. Kuzeybatıda Eğirdir Gölü’ne doğru Yürlük Dağı, batıda
Küçük Davraz, güneydoğuda Asacak Dağı gibi isimlerle adlandırılan Davraz Dağı’nın en
Sayfa 38
yüksek noktası, 2.635 m. ile Ulparçukuru Tepe’dir. Eğirdir Gölü’nden Dereboğazı deresine
kadar uzanan Davraz Dağı üzerinde bulunan tepelerden bazıları; Kara Tepe (2.396 m.),
Çıkrıklı Tepe (2.013 m.), Kocakır Tepe (1.675 m.) ve Garkın Tepeleri’dir (1.736 m.).
Davraz Dağı’nın batısında, dağı Dereboğazı Deresi ile ayrılan başka bir dağ kütlesi de
Isparta Ovası’nın batı ve güneybatısında yer alan Akdağ’dır. Doğu-batı uzanışlı Akdağ’ın
en yüksek zirvesi 2.271 m.’dir.
Yine Akdağ üzerinde Isparta il merkezinin 5 km güneybatısında Pliosen yaşlı volkanik bir
kütle olan Gölcük krater gölü yer alır. Bu göl nedeniyle de buraya Gölcük volkanizması
denilmektedir.
Isparta İlinin önemli dağlarını gösterir harita.
Yöredeki başka bir dağ kütlesi de Eğirdir Gölü-Kovada depresyonu ile Beyşehir Gölü
arasında yer alan, Anamas (Dedegöl) Dağları’dır. Anamas Dağları, kuzey-kuzeybatı ve
Sayfa 39
güney-güneydoğu doğrultuda uzanmaktadır. Dağlar, kuzeyde 300-400 m.’lik düzlükten
sonra yükselir ve 2.000 m.’den sonra dalgalı bir düzlük görünümünü alır. Dağın en yüksek
yeri, 2.992 m. Yükseklikteki Dedegöl Dağı’dır (Dumont, 1976:26). Dedegöl zirvesi hem
Anamas Dağları’nın hem de Batı Torosların en yüksek noktasıdır.
Ayrıca çalışma sahasında, Sütçüler ilçe merkezinin doğusunda Kuyucak Dağları, Gelendost
Ovası’nın kuzeyinde, Eğirdir Gölü’nün doğusunda Kirişli Dağı, Eğirdir Gölü’nün
güneydoğusunda Dulup Dağı, Beyşehir Gölü’nün kuzeyinde Sürütme ve Kızıldağ'lar
bulunmaktadır. Bu dağlardan, Kuyucak Dağları, Dulup Dağı, Kızıldağ üzerinde Isparta ili
orman alanlarının bir kısmı yer almaktadır.
3.7.1.2 Ovalar
Isparta Ovası, esas olarak asıl Isparta Ovası ile daha kuzeyde yer alan Atabey (KuleönüBozanönü) Ovası’nı kapsamaktadır. Asıl Isparta Ovası, ortalama 1.000 m. yüksekliğe sahip,
kuzeybatı-güneydoğu yönlü elips biçimli bir ovadır. Ova, Savköy ile Çünür Mahallesi
arasında, 13 km., kuzeydoğu güneybatı yönünde Deregümü ile Aliköy arasında, 10 km.
kadar bir uzunluğa ve yaklaşık 100 km2 alana sahiptir (Çiçek, 1992a).Isparta Ovası, Akdağ,
Davraz Dağı, Hisartepe ve Karatepe ile çevrili, Darıdere ve Isparta Çayı gibi akarsuların
getirdiği alüvyonlarla oluşmuş verimli bir tarım alanıdır.
Atabey (Kuleönü-Bozanönü) Ovası, batı ve doğu doğrultusunda Gönen ile B.Gökçeli
arasında 27 km.,Gerges çiftliği ile Bozanönü arasında 12 km. uzunluğunda ve 210 km2.
alana sahip elips biçimli bir ovadır. Ortalama yüksekliği 950 m. olan bu ova, kendi
içerisinde halk tarafından çeşitli isimlerle adlandırılır (Ardos, 1985, Çiçek, 1992). Atabey
Ovası’nın, özellikle kuzey (Barla dağı) ve güneyi (Davraz dağı) oldukça yüksek dağlarla
çevrilmiş olduğu için bir kapalı havza karakterindedir.
Keçiborlu Ovası, Doğudan Söğüt Dağları, batıdan Kayı Dağı, kuzeyden Barla Dağı’nın
güneybatı uzantıları ve güneyden de Burdur Gölü ile çevrili olan ova, Senir ve Keçiborlu
ilçe merkezi arasında yer yer tepelik sahalarla yarılmıştır. Ova, Kılıç, Gölbaşı, Gümüşgün ve
Keçiborlu yerleşmelerinin arasında kalmış, batı, doğu ve kuzeyde yamaçlara doğru
taraçalarla kademelenmiştir.
Senirkent Ovası, Barla ve Kapı Dağı’nın kuzeyi ile Karakuş Dağları’nın güneyinde,
Uluborlu ve Senirkent ilçeleri arazilerini içine alan bir graben durumundadır. Batıdan
doğuya doğru yaklaşık 30 km. uzunluğunda, doğuda Eğirdir Gölü’ne doğru genişleyen
tektonik kökenli bir ovadır. Senirkent Ovası’nda, çevresindeki dağların eteklerinden ovanın
ortasına doğru alüvyonların kalınlığı artmakta ve ovanın ortasında alüvyon kalınlığı 70
m.’ye ulaşmaktadır (Ardos, 1977). Ortalama 950 m. yüksekliğe sahip olan Senirkent
Ovası’nda yer alan tek akarsu Pupa Çayı’dır. Çayın yatağı dar ve sığdır. Bu nedenle zaman
zaman sağnak yağışlar sonucu dere yatağı taşmakta ve taşkınlar sonucu Büyükkabaca ve
Yassıören yerleşmeleri ile Ortayazı köyüne ait tarım arazilerinin bir kısmı sular altında
kalmakta ve taşınan malzeme ova yüzeyine yayılmaktadır.
Eğirdir Gölü’nün doğusunda, iki tarafı faylar ve fay diklikleri ile sınırlı bir grabenetekabül
eden Gelendost Ovası, kuzeybatıda Kirişli Dağı, güneyde ise, Anamas Dağları ile sınırlıdır.
Sayfa 40
45 km² alana sahip olan ova, ortalama 930 m. yüksekliğe sahiptir. Gelendost Ovası, orta
kısmı hariç 150-200 m. kalınlığında alüvyonlardan oluşmuştur. Ovanın ortasında kuzeygüney yönlü bir antiklinal olan Aktepe yer alır. Ovayı, Eğirdir Gölü’ne dökülen Özdere
drene eder (Ardos, 1985).
Şarkikaraağaç Ovası,
Beyşehir Gölü’nün kuzeyinde yer alan ovanın,
kuzey ve
kuzeybatısında Sultan Dağları, batısında Anamas Dağları, güneyinde ise Kızıldağ ve
Karadağ bulunur. Ovanın drenajı, Deliçay ve kolları ile sağlanır. Şarkikaraağaç Ovası’nın,
Beyşehir Gölü’ne doğru bir uzantısı da Armutlu Ovası olarak adlandırılmaktadır.
Boğazova, Eğirdir Gölü’nün güneyinde, kuzey-güney yönünde, aşağı yukarı 20
km.uzunluğunda ve 1,5-2 km. genişlikte Kovada depresyonu yer alır. Antalya ekseni üzerine
yerleşmiş olan bu depresyon, tektonik kökenli bir polye veya bir koridor özelliği gösterir
(Atalay, 1982). Buraya yöresel ismiyle Boğazova denir. Batısında Barla Dağı, doğusunda
Anamas Dağları’nın yer aldığı Boğazova, Eğirdir Gölü’nden Kovada Gölü’ne doğru
eğimlidir.
Beyşehir Gölü’nün batısında Yenişarbademli Ovası, Keçiborlu Ovası’nın kuzeybatısında
Aydoğmuş ve Kozluca yerleşmelerini üzerinde bulunduran Aydoğmuş Ovası, Aksu ilçe
merkezinin batısında Yılanlı Polyesi ve ÇayköyPolyesi gibi bir çok irili ufaklı ova da
bulunmaktadır.
3.7.1.3 Platolar
Isparta’da, alüvyal ovalar ile yüksek dağlar arasında akarsular tarafından yarılmış az eğimli,
dalgalı düzlüklerin bulunduğu platolar yer almaktadır. En geniş plato alanı, Kumdanlı Ovası
ile Gelendost Ovası’nın kuzey ve kuzeydoğusu ile Sultan Dağları arasında kalan kesimdir.
Yukarıda adı geçen ovalar ve dağlar arasında az eğimli ve dalgalı yüzeylerden oluşan bir
etek düzlüğü yer alır. Bu düzlük, Sultan Dağları’ndan gelen Köydere, Oku Çayı, Sücüllü
Deresi, Karayer Dere, Harmanaltı Dere, Gökçek Dere, Buzacı Dere, Büğdüz Dere, Özdere
ve bu derelerin kolları tarafından parçalanmıştır.
Bir diğer plato alanı, Eğirdir-Kovada depresyonunun doğusunda, kuzeyde Yılanlı dere
vadisinin güneyinden başlamak üzere Sütçülerin güney ve doğusuna, Kuyucak Dağları’nın
batı yamaçlarına kadar uzanan sahadır. Bu saha, Kemer Dere, Gökpınar Dere gibi vadiler
tarafından parçalanmıştır. Bu plato sahasının kuzeyinde, Eğirdir Gölü’nün güneydoğusu ile
Anamas Dağları arasında Sarıidris dere tarafından parçalanmış bir platodaha vardır. Her iki
sahada da önemli bir alan orman ve fundalıklarla kaplıdır. İlin batısında, Keçiborlu Ovası
ile Söğüt Dağları arasında kalan saha diğer bir plato alanıdır
(Temurçin, 2004).
3.7.2. Jeolojik Özellikler
Isparta ilinin kuzeydoğu ve güneydoğusundaki dar alanlarda I. zaman, çok geniş bir alanda
yayılım gösteren II. zaman ve alanın doğu sınırı dışında il sınırlarına yakın kesimlerde
yoğunlaşan III. zamana ait kayaçlara rastlanmaktadır.
Sayfa 41
Jeolojik konumu bakımından, Isparta Büklümü’nün ortasında yer alan Isparta ili - Merkez
ilçesi, bölgesel tektonikten önemli ölçüde etkilenmiş olan II. zaman ve III. zamana ait yapı
üzerinde bulunmaktadır. İlçenin tamamına yakın kesimlerinde, ofiyolitik bir temel yer
almaktadır. Bu temel ile birlikte, yer yer ofiyolit kütleleri arasında ve üzerinde bulunan
Triyas-Jura yaşlı derin denizel kayaç istifleri ile II. zamanın büyük bir bölümünü kapsayan
sıkıştırılmış bir karbonat kayaç (kireçtaşı ve dolomit) istifi bulunmaktadır. İlçenin batı
bölümünde denizel kırıntılı ve karbonat kayaç istifleri görülmektedir. İlçenin güneydoğu
kesimlerinde, miyosen yaşlı sığ denizel kırıntılı kayaçlar, altta bulunan daha yaşlı kayaç
istifleri üzerinde gelişen engebeli bir erozyonal yüzeyi örtmektedir. III. zaman sonunda
bölgede faaliyet gösteren karasal volkanizmanın ürünleri olan volkanit ve piroklastik kayaç
serileri ise ilçenin batı-güneybatı bölümünde bulunmaktadır. Merkez ilçe sınırları
içerisindeki en genç oluşum ise günümüzde de halen çökelimi süren ve Isparta-Atabey
Ovası’nda yayılım gösteren IV. zaman alüvyonlardır.
Gönen ve Atabey ilçeleri, jeolojik bakımdan diğer ilçelere göre daha genç bir zemin
üzerinde yer almaktadır. İlçelerin kuzeyinde III. zamana ait denizel kırıntılı ve karbonat
kayaçlarla, karasal kökenli kayaç istifleri bulunmaktadır. Güney kesimlerinde ise, kuaterner
yaşlı alüvyonlar Isparta ve Eğirdir Gölü’ne kadar uzanan geniş bir alüvyon ovasının bir
bölümünü kaplamaktadır.
Isparta’nın Keçiborlu ilçesi, ofiyolitik kayaçlar ve II. zamana ait derin denizel karbonat
kayaç yüzeyleri içermesine karşın çoğunlukla alt tersiyer yaşlı denizel ve karasal kayaç
istifleri ile kuaterner çökellerinden oluşan bir jeolojik zemin üzerinde bulunmaktadır. EosenOligosen göl çökelleri ile ilçenin Burdur ve Isparta’ya doğru uzanan geniş bir kuşak
içerisinde yer alan IV. zaman alüvyon çökelleri gözlenmektedir.
Isparta ilinin kuzeybatısında yer alan Uluborlu, temelde II. zamana ait denizel karbonat
kayaç istiflerinin yaygın olarak gözlenmektedir. İlçenin en genç kayaçları ise ilçe
merkezinin de üzerinde bulunduğu D-B doğrultulu Hoyran Gölü ve Senirkent’e uzanan IV.
zaman alüvyon çökellerinden oluşmaktadır.
Uluborlu’nun doğusunda bulunan Senirkent, Mesozoyik yaşlı denizel karbonat kayaç
istiflerinin yaygın olarak gözlendiği temel üzerinde, ilçe merkezinin de üzerinde bulunduğu
D-B doğrultulu Hoyran Gölü’ne kadar uzanan IV. zaman alüvyon çökelleri yörenin en genç
kayaç istifidir. Senirkent’in kuzeydoğu komşusu olan Yalvaç’ın doğusunda,
Sultandağları’nın bir bölümüne karşılık gelen ve kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu olarak
yayılım gösteren I. zaman yaşlı şistler, yörenin en yaşlı jeolojik kayaçlarını oluşturmaktadır.
Eğirdir Gölü’ne açılan IV. zaman akarsu alüvyon çökelleri tarafından kesilen III. zaman
sonu kömürlü karasal çökelleri engebeli bir topografya üzerinde uyumsuz olarak yer
almaktadır. Eğirdir ilçesi, güneyinde yer alan II. zamana ait derin denizel çökel istifleri ile
ofiyolik kayaçların çoğunlukta olduğu karbonat kayaç serilerinden oluşan engebeli
topografya oluşturan kısmen yaşlı bir temel üzerinde kuzey-güney doğrultulu bir ova
içerisinde çökelen IV. zaman alüvyon çökellerini taşıyan bir jeolojik dağılıma sahiptir .
Eğirdir Gölü’nün doğusunda yer alan Gelendost ilçesi, güneyden kuzeye doğru gençleşen
bir stratigrafik istife sahiptir. İlçenin güneyinde, III. zaman karbonat kayaçlar, kuzeyinde ise
Sayfa 42
engebeli alanlar halinde ortaya çıkan ofiyolitler ve karasal çökeller bulunmaktadır. Yörenin
batısından kuzeydoğu yönüne doğru uzanan IV. zaman akarsu alüvyon çökelleri ilçenin en
genç birimleridir.
Beyşehir Gölü’nün kuzeyinde bulunan Şarkikaraağaç ilçesi, I. zamandan III. zamana kadar
değişen çeşitli kayaç topluluklarını kapsayan bir alanda yer almaktadır. İlçenin kuzeydoğu
kesiminde, kuzeybatı-güneydoğu yayılımlı I. zamana ait şistler bulunmaktadır.
Metamorfitler, yörenin Beyşehir Gölü’ne doğru olan orta kesimlerde aynı doğrultuda uzanan
ofiyolitik kayaçlarla birlikte temelde bulunmaktadır. III. zaman karbonat kayaçları, yöredeki
topografik yükselimleri oluşturmaktadır. İlçenin kuzey kesiminde bulunan ovalarda oluşan
IV. zaman alüvyonları, yörenin genç kayaç örtüleridir.
Şarkikaraağaç güneyinde yer alan Aksu ve Yenişarbademli ilçelerinin büyük bölümünü II.
zamana ait karbonat kayaçlar kaplamaktadır. Sadece Yenişarbademli’nin Beyşehir Gölü’ne
kıyısı olan doğu bölümünde yer alan III. zaman çökellerine ait kalıntılar ve göle açılan IV.
zaman akarsu alüvyonları gözlenmektedir.
Isparta ilinin güneyinde yer alan Sütçüler ilçesinde, içerisinde I. zaman yaşlı bloklarının da
yer aldığı II. zaman ait ofiyolitik kayaç kütleleri ile Kretase yaşlı kalın karbonat istifleri
geniş alanlarda yayılım gösterirler.
Isparta İli Jeoloji Haritası
Isparta İli Tektonik Haritası
Sayfa 43
Isparta ilinde Paleotektonik ve Neotektonik döneme ait tektonik etkilerle oluşan tektonik hatlar
bulunmaktadır. Isparta - Merkez, Eğirdir, Gelendost, Yalvaç, Şarkikaraağaç, Aksu, Yenişarbademli
ve Sütçüler ilçeleri sınırları içerisinde çoğunlukla alt mesozoyik derin denizel çökel katkılı ofiyolitik
kayaç kütleleri ile mesozoyik yaşlı çeşitli karbonat serileri arasında sınır oluşturmaktadır. Bu
bindirme-nap sisteminin yerleşiminin son evresi ve sonrasında, bir kısmında günümüzde de
hareketliliğin devam ettiği izlenen (deprem verileri ile) kuzey-güney, kuzeydoğu-güneybatı ve
kuzeybatı-güneydoğu yönlü ve çoğunlukla yanal atımlı fay sistemleri gelişmiştir. Isparta Açısı’nın
(Isparta Büklümü) doğu kanadını oluşturan Şarkikaraağaç, Aksu, Gelendost ve Yalvaç ilçe sınırları
içerisinde kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu bindirmeler bulunmaktadır. Neotektonik dönemde
bölgede gelişen kuzey-güney sıkışması nedeni ile ortaya çıkan kuzey-güney doğrultulu ovaları
oluşturan normal faylar, Eğirdir ve Sütçüler ilçelerinde yer almaktadır. Fay gölleri olan Eğirdir,
Hoyran, Burdur ve Beyşehir göllerini sınırlayan veya kesen ve çoğunlukla geç alpin tektonik
dönemini yansıtan kırık takımları ise bölgesel sıkışma ve makaslama kuvvetleri sonucunda oluşan
kuzeybatı-güneydoğu, kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu yanal atımlı fay takımları halinde IspartaMerkez, Keçiborlu, Uluborlu, Senirkent, Eğirdir, Gelendost ve Şarkikaraağaç yörelerinde yaygındır.
Deprem üretmeleri nedeniyle bu faylardan bir kısmının halen aktif oldukları belirlenmiştir. Burdur
Gölü doğusunu sınırlayan ve Bucak’a kadar uzanan kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu ve gölü
öteleyen kuzeybatı güneydoğu doğrultulu faylar üzerinde yoğunlaşan deprem verileri, bu yanal
atımlı fayların günümüzde de aktif olduklarını göstermektedir. Isparta-Merkez ilçesinde Kayıköy
fayı, Eğirdir fayları, ve Yalvaç fayı, bilinen diğer deprem üreten yanal atımlı faylardır. Sütçüler’de
de yakın zamanda kaydedilen deprem verileri, kuzey-güney doğrultulu olduğundan bu doğrultuda
uzanan ovaları sınırlayan normal faylarda da hareketliliğin sürdüğü anlaşılmaktadır.
3.7.3. İklim Özellikleri
Isparta, Akdeniz iklimi ile Orta Anadolu’da yaşanan karasal iklim arasında geçiş
bölgesinde yer almaktadır. Akdeniz kıyılarında görülen sıcaklık ve yağış özellikleri ile
karasal iklimin düşük sıcaklık ve düşük yağış özellikleri tam olarak gözlenmez. İlin
güneyinde (Sütçüler) Akdeniz, kuzeyinde (Şarkikaraağaç, Yalvaç) ise karasal iklimin
özellikleri gözlenir (Anonim, 2006).
Meteorolojik yöntemlerle yapılan araştırmalarda Isparta’nın iklim yapısı, soğuk-yarı kara
iklim tipi olarak belirlenmiştir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ilin kuzey bölümlerine göre
ılık ve yağışlı geçer. Kuzeydoğuya gidildikçe karasal iklim özelliklerini gösterir; kışlar
daha soğuk geçer. Kuzey bölgeler daha az yağış almaktadır (Anonim, 2006).
İl merkezinin uzun yıllar sıcaklık ortalaması 12 °C’dir. Yılın en soğuk ayları Ocak, Şubat
ayları olup, günlük ortalama sıcaklıkları 1,7–2,7 °C arasındadır. En sıcak aylar olan
Temmuz-Ağustos aylarında günlük ortalama sıcaklıkları ise 22,9–23,2°C arasındadır
(Anonim, 2006).
Sayfa 44
3.7.4. Hidroloji
Isparta il geneli alanında farklı boyutlarda yüzey (akarsu, göl, gölet, baraj, vb.) ve
Yer altı suyu (soğuk ve sıcak su kaynakları) kaynakları bulunmaktadır.
3.7.4.1. Akarsular
Isparta İli'nde bir çok mevsimsel dereler bulunmakla beraber, Aksu ve Isparta Çayları
ile Çukurca Deresi belli başlı yüzey sularıdır.
Aksu Çayı
Aksu Çayı, kaynaklarından en önemlisini Isparta’nın güneyinde yer alan Akdağ’ın kuzey
eteklerinden almakta ve yaklaşık 145 km. yol kat ettikten sonra Akdeniz’e dökülmektedir.
Yörede, debisi yüksek olan kaynak suları birleşerek gittikçe derinleşen bir boğazla
Isparta’ya doğru akmaktadır. Aksu Çayı’nın ana kaynağını oluşturan suya Belbaşı Suyu
adı verilir. Önce kuzeydoğuya doğru akarak Isparta’dan geçen su, yaz aylarında, Isparta
bahçelerinin sulanmasında kullanılmaktadır. Sonra, güneye yönelerek Akdağ ile Davraz
Dağı arasında dar ve derin bir boğaz olan Dere Boğazı’na girmekte ve Aksu adı altında
güneye doğru akışına devam ettirmektedir. Batıdan Minasin ve Kadınlar çaylarını,
doğudan Davraz Dağı’ndan çıkan Danyeri Çayı ile Çukurköy yöresinden gelen Çukurca
Çayı da yan dere olarak Aksu Çayı’na karışmaktadır. Boğazı çıktıktan sonra Ağlasun
Çayı’nıda alan ve suyu iyice bollaşan Aksu Çayı, il alanını terk etmeden önce doğudan
Kovada Gölü’nden gelen düden sularıyla birleşerek, önce Burdur, sonra Antalya il
alanlanına girer ve Akdeniz’e dökülür. Aksu Çayı’nın kaynaklarından en büyüğü Isparta
Deresi’dir.
Sayfa 45
Aksu Çayından Bir Görünüm
Isparta Çayı
Isparta Deresi’nin kaynağını, Dere Mahallesi’nde bulunan dere oluşturmaktadır. Bu dere
ilkbahar ve yaz aylarında bahçe sulamasında kullanılması ve alüvyonlu toprakların suyu
emmesinden dolayı kurumaktadır. Bu akarsu Isparta içinden geçer ve halı yıkama
tesislerinin atık sularını, tabakhanenin atık sularını, kanalizasyon suyunu ve çevredeki
iplik boyama ve mermer fabrikalarının atık sularını alarak 6 km. ileride güneye doğru
kıvrılır. Sav yerleşmesinin hemen üstünde, Işıklar mevkiinden çıkan, sebze ve meyve
sulamasında kullanılan Sav Pınarı’nı da alır, Davraz ve Akdağ kütlesi arasında
Dereboğazı adı verilen, içinden Isparta-Antalya yeni karayolu geçen dar ve derin vadiye
doğru sokulur.
Güneyden, Akdağ yamaçlarından kaynaklanan Darıderesi, bu suya Isparta çöplüğünün
bulunduğu mevkii geçerek karışır. Yaz aylarında Sav köyünden Direkli köyüne kadar su
akışı durur. Bunun sebebi yaz aylarında azalma gösteren kaynaklar, meyve sebze
bahçelerinin sulanması ve suyun önemli bir kısmının toprak tarafından çekilmesidir.
Isparta Deresi’nde kuvvetli akış Direkli köyü altlarında görülmeye başlar. Burada
güneyden, Akdağ’dan gelen meyilli araziden hızlı bir şekilde akan Eğrim Deresi Direkli
köyü altında Isparta Deresi’ni oluşturur. Eğrim kolu Isparta Deresi’nin en büyük
kaynağıdır. Dereboğazı istikametinde ilerleyen dereye yazları kuruyan birçok küçük
derenin karıştığı gözlenir. Kuzeyden Dereboğazı’nda Davraz Dağı’nın yamaçlarından
çıkan kuvvetli akış gösteren Darıören Deresi’ni alır (Kalyoncu, 1996). Daha sonra bu
akarsuya Çukurca ve Ağlasun Dereleri katılır ve Karacaören I Baraj Gölü’ne dökülür.
Her mevsim devamlı akan tek akarsu olan Isparta Çayı yaz aylarında 100 lt/sn., kış
aylarında ise 5-10 m/sn. civarında debiye sahiptir (İller Bankası etüd raporu, 1990).
Yıllık ortalama akımı 50x106m³/yıl olan Isparta Çayı Karacaören Barajını beslemekte ve
enerji üretim amaçlı kullanılmaktadır (Demer, 2008).
Çukurca Deresi
DavrazDağı’nın güney yamaçlarında, Çukur köyü üzerinde yer alan kayalık bir arazide
kaynak bulur. Bu bölgede, 8 tane küçük kaynağın birleşmesiyle akarsu oluşur. Bu
kaynaklar köylüler tarafından içme suyu olarak da kullanılmaktadır. Bu bölgeden itibaren
akarsu, Çukur köyü içerisinden geçer ve Çukur köyün alt kısımında yer alan alabalık
tesislerinin atıklarını da alarak, Dereboğazı Mevkii olarak adlandırılan yerin aşağı
kısmında Isparta Deresi ile birleşir. Bu birleşme yerinden önce Isparta Deresi, Isparta
ilinin atıklarını, Darıören ve Ağlasun Deresi’nin sularını alır. Çukurca Dere’nin
karışımıyla beraber su çatı mevkine doğru ilerler ve Karacaören Baraj Gölü’ ne dökülür.
Çukurca Dere’nin uzunluğu yaklaşık 15 km. olup, Isparta Deresi üzerinde yer alan
istasyonlarda katıldığında 20 km.’lik bir uzunluğa sahiptir.
Mevsimsel Dereler
Isparta il genelinde birçok irili ufaklı mevsimsel dereler bulunmaktadır. Bu derelerde
yüksek kotlara düşen karların erimesine ve yağışlı mevsimlerde düşen yağmur suları ile
birlikte akım gözlenmektedir. Kurak dönemin başlamasıyla birlikte genellikle Ağustos ve
Ekim ayları arasında derelerdeki akım azalmakta ve kurumaktadır.Isparta ve yöresinde
Sayfa 46
yer alan diğer akarsular ise, Darı Dere, Milas Deresi, Köprüçay, Değirmendere, Çaydere,
Hoyran Deresi, Gelendost Deresi, Değirmen Deresi, Şarkikaraağaç Deresi, Pupa Çayı,
Darıdere, Köprüsu, Milas Deresi, Kapı Deresi ve Yazılı Dere’dir.
3.7.4.2. Göller
Isparta ili Türkiye ve hatta Dünya’da, sınırlarında en fazla göl ve gölet bulunduran
illerden birisidir. Eğirdir, Beyşehir, Gölcük, Kovada ve Burdur Göllerinin tamamı ya da
bir kısımları il sınırları içinde yer almaktadır. (Bu kısım sulak alanlar başlığı altında
detaylı olarak verilmiştir.)
Eğridir Gölü
Eğirdir Gölü, Eğirdir, Senirkent, Yalvaç ve Gelendost ilçe sınırları ile çevrili bir göldür.
Deniz seviyesinden yüksekliği 929 m. olup (Bulut ve diğ, 2009), Dik kayalara, düz ve sığ
bir tabana sahip olan gölün Kuzey-Güney doğrultusundaki uzunluğu 48 km., kıyı
uzunluğu 150 km., en geniş yeri 16 km.’dir. Gölün ortalama derinliği 9-15 m.’dir.
Türkiye’nin tatlı su açısından Beyşehir Gölü’nden sonra ikinci en büyük tatlı su gölü olan
Eğridir, yaklaşık 5 milyon yıl öncesinde başlayan Pliyosen evresinde, bir çöküntü
havzasını dolduran, günümüzdeki Beyşehir ve Burdur Gölleri ile irtibatlı geniş alanları
kapsayan büyük bir göl durumundaydı. Grabenleşmeye (çökmeye) bağlı olarak gelişen bu
çöküntü havzasında, bir yandan göl sedimanları depolanırken, bir yandan, bu havzaya
boşalan geniş akarsu ağlarının getirdiği karasal kırıntılar depolanmaktaydı. Bu hızlı
taşınma geniş alanları kapsayan, göl suyunun yanlara doğru yayılma eğilimine ivme
kazandırırken, aynı zamanda yörede etkisini gösteren bölgesel yükselim, müşterek gölün
parçalanmasına ve bugünkü nihai konumlardaki uygun graben çanaklarında ayrı göller
olarak depolanmalarına ortam hazırlamıştır.
Göller Bölgesi’nin oluşum koşulları içerisinde, Eğirdir Gölü ile Kovada Gölü birlikte,
aynı graben çanağını paylaşan tek bir göl konumunda iken, çanağın içerisindeki Boğazova
Bölgesi karasal kırıntılar ile dolarak bugünkü morfolojik koşullar içerisinde iki ayrı göl
konumuna gelmişlerdir.
Sayfa 47
Eğirdir Gölü
Beyşehir Gölü
Beyşehir Gölü, Beyşehir ilçesinin batısında, Şarkikaraağaç ilçesinin güneyinde, Sultan
Dağları ve Anamas Dağları arasındaki tektonik çukurlukta yer alan ülkemizin en büyük
tatlısu gölüdür. Beyşehir Gölü, milli park, içme ve sulama suyu kaynağı, uluslararası
önemi olan A grubu sulak alan ve tarihi-kültürel zenginliği bakımından sit alanı
kapsamındadır. Beyşehir Gölü Özel Koruma Alanı kapsamında, Konya ve Isparta ili
sınırları içerisinde, yüz ölçümü yağışların çok fazla olduğu yıllarda (Örnek: 1981) 750
km²
, genelde ortalama 650 km², son yıllarda ise, 550 km²ye kadar düşebilen, Van ve Tuz
Gölleri’nden sonra, Türkiye’nin 3.büyük gölüdür. Anadolu’nun en büyük kapalı havzası
olan Konya Ovası’nın güney batısında yer almaktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 1.122 m.’dir. Kotu 1.120-1.125,5 m.
arasındadır. Ortalama derinliği çeşitli bildirimler olmakla birlikte, 8,5 m., boyu 44 km.,
eni 10-25 km. arasında, çevresi ise, 120 km.’dir (Babaoğlu, M., 2007). En geniş yeri
depresyon eksenine kabaca dik olan ve güneybatıda Kaşaklı Körfezi ile kuzeydoğuda
Çiftlik köyü arası olup, 26 km.’dir. Göldeki su düzeyinin 1.124,60 m. olduğu kabul
edilerek yapılmış olan derinlik ölçmelerine ve gölün muhtelif yerlerinde yapılan
iskandillere göre gölün fazla derin olmadığı ortaya çıkmıştır. En derin yerlerin, göl ün
doğu ve güneyine yakın kısımlarda olduğu görülür (1.117,80 m.); göl derinliği bu
kesimlerde 6 m.’yi geçmektedir.
Buna karşılık kuzey ve batıda göl daha sığ olup (1.118,80-1.120,80 m.), derinlik 3-5 m.
arasında değişmektedir.
Sayfa 48
Beyşehir Gölü
Gölcük Gölü
Gölcük Gölü bir krater gölü olup, göl merkezine ulaşan konik bir drenaj ağına sahiptir.
Gölün batimetri haritası incelendiğinde, sedimantasyonun zamanla artması ile krater
ortasında 1.346-1.350 kotları arasında yataya yakın bir göl tabanı gelişmiştir. Kıyıya
doğru göl tabanı dikleşek yayvan bir çanak görünümünü almıştır. Gölün yüzey alanı
1.387 m. kotunda, yaklaşık olarak 76 hektar civarındadır. Göl seviyesinin zamanla
değişimine bağlı olarak gerek yüzey alanı gerekse toplam su hacmi değişmektedir.
Gölcük Gölü
Kovada Gölü
Eğridir Havzası’nın güneyinde yer alan Kovada Gölü, Eğirdir Gölü’nün güneyinde
kuzey-güney doğrultusunda, 906 m. seviyesinde ve 9 km² yüzey alanına sahip tektonik
kökenli bir çöküntü gölüdür. Kovada Gölü’ndeki suların varlığı büyük ölçüde Eğirdir
Gölü’nün varlığına bağlıdır.
Önceleri Eğirdir ve Kovada Gölü arasındaki yaklaşık 11 metrelik hidrolik yük farkı
sebebiyle doğal olarak Boğazova Polye tabanından düzensiz yataklar oluşturarak Kovada
Gölü’ne ulaşmakta idi. Ancak 1968 yılında Kovada I ve II Hidroelektrik Santralleri’ne
Sayfa 49
suların direk verilmesi amacıyla bir by-pass kanalı inşa edilmiştir. Bu iletim kanalının
yapılmasının asıl nedeni; Eğirdir Gölü’nden doğal olarak Kovada Gölü’ne ulaşan suların
Kovada Gölü’nde bulunan düdenler ve buharlaşma sebebiyle yılda 60x106 m3 (Karanjac
v.d., 1977) kayba uğramadan hidroelektrik santrallere ulaşmasıdır. Ancak bu kanal söz
konusu tarihten sonra Kovada Gölü’nün sadece 77 km² lik kendi drenaj alanından
beslenme durumu ile karşı karşıya kalmasına sebep olmuştur. Bu beslenme miktarının
gölün kuruma tehlikesi ile karşı karşıya bırakmasını engellemek amacıyla by-pass
kanalının Kovada Gölü çıkış kanalı ile birleştiği yere bir regülatör ve priz yapılarak
Boğazova tahliye kanalının feyezan suları Kovada Gölü’ne verilerek gölün beslenmesi
yoluna gidilmektedir.
Kovada Gölü
Burdur Gölü
Burdur Gölü, Göller Bölgesi’nin en büyük gölleri arasında yer almaktadır. Kuşlar için
önemli bir konaklama merkezi görevi gördüğü için Türkiye’nin 13 Ramsar alanından
(uluslararası öneme sahip sulak alan) biri olarak tescillenmiş olup, aynı zamanda “yaban
hayatı geliştirme sahası” statüsüne sahiptir.
Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında bir geçiş zonunda yer alan Burdur Gölü, 20 yıl
öncesine kadar fazla dalgalanma göstermeyen bir su seviyesine sahip iken, 1987 yılından
itibaren sürekli su kaybetmeye başlamış, su kaybı 1987’den günümüze dek 1,65 km 3 .’ü
(hacminin yaklaşık ¼’ü) bulmuştur. Bu süreçte göl seviyesinde 9,5 metrelik alçalma
Sayfa 50
meydana gelmiştir. Göl alanı 1987’de 203 km² iken, günümüzde 146 km²ye kadar
düşmüş olup, gölün maksimum su derinliği 61 metreye düşmüştür (Ataol, 2010). ölün
ortalama derinliği 40 m., drenaj alanı 6.150 km², deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık
850 m. (Altındağ ve Yiğit, 2002)’dir. Göl suyu Na-Mg-(Cl)-SO4-HCO3 tipinde iyonik
baskınlığa sahiptir (Kazancı ve diğ., 1998).
Sayfa 51
Burdur Gölü
3.7.4.3. İçme Suyu Kaynakları
Isparta il genelinde gözlemlenen kaynaklar genellikle farklı jeolojik yaşlarda oluşmuş
kireçtaşı birimlerinden boşalan karstik kaynaklardır. Bu kaynaklardan bazıları şunlardır:
Yazılı Kanyon Kaynakları, Hatıllı Pınarı, Dere Kaynağı, Soğukkaynak Grubu, Kızlar
Kaynak Grubu (Kızlar 1,2), Sav Pınarbaşı Kaynağı, Ayazma Kaynağı, Akçapınar, Isparta
Çayı Kaynaklar Grubu, Ulupınar Kaynağı, Soğukpınar Kaynağı, Belceğiz Kaynağı,
Pınarbaşı Kaynağı, Milas Merkez Mesire Kaynakları, Barla Kaynakları, Aysu Su
Kaynakları ve Kartoz kaynak suyudur.
Isparta ilinde yukarıda belirtilen karstik kaynaklar dışında, en önemli ve halen kullanılan
içme ve kullanma suyu kaynakları ise, Eğirdir Gölü ve Darıderesi Göleti’dir.
3.7.4.4. Jeotermal Kaynaklar
3.7.4.4.1. Arslandoğmuş ve İçmeler Jeotermal Alanları
Alüvyon ve Alt-Orta Kambriyen yaşlı rekristalizedolomitik kireçtaşlarından oluşan
Çaltepeformasyonu sıcak sular için rezervuar oluşturmaktadır. İki lokasyonda bulunan
sıcak su çıkışları burada dolomitik kireçtaşı alüvyon veya şist arasındaki normal faylarda
görülmektedir. Aslandoğmuş kaynaklarının debileri 10 l/s. değerine kadar ulaşmaktadır.
3.7.4.4.2. İçmeler Jeotermal Alanları
İçmeler yöresinde sıcaklığı 22°C değerine kadar ulaşan sayısız sıcak su lokasyonları
bulunmaktadır. Özgür ve diğ. (2003) tarafından yapılan çalışmalarda İçmeler sıcak suları
Sayfa 52
Ca-Mg-Na-(SO4)-HCO3 tipi sular olarak adlandırılmıştır. Yüksek Na+(197 mg/l) ve
K+(33 mg/l) daha çok Sultan Dağı şistleri ile ilişkilendirilirken Ca2+(824 mg/l) ve
Mg2+(181 mg/l) Bağkonak formasyonu içinde bulunan dolomitik kireçtaşlarına ve yakın
çevredeki dolomit birimlerine dayandırılmıştır. Yüksek miktarda bulunan SO42-(1.450
mg/l) değerleri içmeler lokasyonu çevresinde bulunan barit yataklarına dayandırılmıştır.
27°C sıcaklığa kadar ulaşan Pınarbaşı sıcak suları Ca-HCO3 tipi sular olarak
adlandırılabilirler ve yüksek Ca2+ değerleri (37 mg/l) burada doğrudan rezervuar kayacı
olan kireçtaşlarına dayandırılmıştır.
İçmeler Jeotermal kaynağı-Arak Köyü – Şarkikaraağaç-Isparta
3.7.5. Toprak Özellikleri
İlde görülen, iklim ve jeolojik yapı farklılıkları ile vejetasyondaki çeşitlilik değişik
özelliklere sahip toprakların oluşumuna neden olmuştur. İl topraklarının önemli bir
kısmının ise sınıflandırılmadığı görülmektedir. I, II, III ve IV’üncü sınıf araziler, il
arazisinin 23’ünü oluşturmaktadır.
3.7.6. Arazi Varlığı
Isparta ili arazileri, niteliklerine göre tarım alanı, orman ve fundalık alanlar, çayır-mera
alanları, su yüzeyi ve çıplak kaya-moloz araziler şeklinde ayrılmaktadır.
Sayfa 53
İl arazilerinin, 251.282 hektarı (%28,1) tarım alanı; 353.959 hektarı (%39,6) orman ve
fundalık alan;
81.719 hektarı (%9,1) çayır-mera, 70.156 hektarı (%7,9) su
yüzeyi,124.365 hektarı (%13,9) çıplak kaya-moloz ve 11.826 hektarı (%1,4) tarım dışı
alanlardan oluşmaktadır.
Isparta ili arazi varlığı
3.7.7. Orman Varlığı
Isparta ilinde 300.595 hektarı iğne yapraklı ve 53.364 hektarı ise yayvan yapraklı olmak
üzere, toplam 353.959 hektar orman alanı bulunmaktadır. İlde ormanlık alanların oranı
tüm ilin %42,6’sını oluşturmaktadır. Türkiye genelinde ise bu oran %27 düzeyindedir.
İldeki ormanların
300.595 hektarı koru ormanı iken 53.364 hektarı ise baltalık ormandır.
Isparta ili orman varlığı
Sayfa 54
3.7.8. Flora-Fauna ve Hassas Yöreler
Flora
Isparta ili ve ilçelerinde yapılan arazi çalışmaları ve literatür taramalarına göre,Isparta ili
sınırları içerisinde; Eğreltiotları’ndan (Pteridophyta) 3 familya, 3 cinse ait 7 tür;Yarıaçık
tohumlu bitkilerden (Gymnospermae), 2 familya ve 3 cinse ait 7 tür ve alttür;Tohumlu
Bitkilerden (Angiospermae), 76 familya ait toplam 1.566 tür ve alttür seviyesinde bitki
tespit edilmiştir.
Fauna
Önemli alanlar içerisinde değerlendirilen Gölcük Gölü küçük bir krater göl olarak
meydana gelmiş olup kapalı bir durgun su ekosistemidir. Bu göl, ülkemize özgü endemik
bir balık olan Aphaniusanatoliae (dişli sazancık) türüne ev sahipliği yapmaktadır.
Eğirdir Gölü bir çok canlı grubu için önemli bir alandır. Bölge, özellikle kış aylarında, su
kuşları açısından ülkemizin en önemli göllerinden birisidir. Gölde yüksek sayılarda
elmabaş patka (Aythyaferina), tepeli patka (Aythyafilugula), Macar ördeği (Nettarufina)
ve sakarmeke (Fulicaatra) kışlamaktadır. Ayrıca saz kedisi (Felischaus) ve su samuru
(Lutra lutra) alandaki önemli memeli türleridir. Gölde yaşayan
Capoetapestai,
Pseudophoxinusanatolicus, Pseudophoxinusegridiri balık türleri endemik olup korunması
gereken fauna elemanlarıdır.
Kovada Gölü’nü de içine alan Aksu Çayı Vadisi özellikle su kuşları açısından önemlidir.
Aksu çayının yan kollarında yaşayan ve bölgesel ölçekte tehlike altında olan
Salmotruttamacrostigma bulunmaktadır. Nesli tehlike altında bulunan bir diğer tür olan
kızıl akbaba (Gypsfulvus) bölgede üremektedir. Ayrıca,
yaban keçisi
(Capraaegagrus)bölgedeki kayalık kesimlerde üremektedir.
Sultan Dağları’nın çok az bir kısmı Isparta il sınırlarına girmekle birlikte, bu bölgede
yayılış gösterdiği bilinen Viperaxanthina dar yayılışlı bölgesel bir türdür.Isparta il
sınırlarından doğarak güneye akan Köprüçay Vadisi bir çok kuş ve memeli türü için
önemli bir bölgedir. Bölgenin barındırdığı yüksek habitat çeşitliliği türlerin
çeşitlenmesinde de etkili olmuştur. Kuşlar için önemli olan alanda kızıl akbaba
(Gypsfulvus), yoz atmaca (Accipiterbrevipes), kaya kartalı (Aquilechrysaetos), yılan
kartalı (Circaetusgallicus) gibi yırtıcılar üremektedir. Yine alanda Akdeniz biyomuna
özgü kızıl kiraz kuşu (Emberizacaesia) ve zeytin mukalliti (Hippolaisolivetorum), gibi
türlerin yanı sıra ortanca ağaçkakan (Dendrocoposmedius) ve Anadolu sıvacısı
(Sittakrueperi) bulunur. Vadi içindeki mağaralarda Blasiusnalburunlu yarasası
(Rhinolophusblassi), büyük nal burunlu yarasa (Rhinolophusferrumequinum) ve
uzunkanatlı çöl yarasası (Miniopterusschreibersii) yaşamaktadır.
Dedegöl Dağları’nda kaya kartalı (Aquilechrysaetos) üremektedir. Ayrıca yarasa türleri
için de önem taşıyan alanda, nesli küresel ölçekte tehlike altında olan uzun ayaklı yarasa
(Myotiscapaccinii) yaşamaktadır. Bölgede Akdeniz biyomuna özgü ve dar yayılışlı
olanLacertadanfordi isimli kertenkele alandaki önemli sürüngen türüdür.
Beyşehir Gölü kuşlar için önemli bir üreme ve kışlama alanıdır. Alanda alacabalıkçıl
Sayfa 55
(Ardeolaralloides), küçük balaban
(Nycticoraxnycticorax) üremektedir.
(Ixobrycchusminutus)
ve
gece
balıkçılı
3.7.9. Yerleşim Alanları
Sayfa 56
3.7.10. Nüfus
513681
600000
382844
500000
434771
448298
411245
400000
Kırsal
300000
Kentsel
200000
Toplam
100000
Toplam
Kentsel
0
1985
1990
2000
Kırsal
2010
2011
Isparta İlinin yıllara göre nüfus dağılımı
500000
400000
300000
200000
Kırsal
100000
Kentsel
0
Toplam
Kırsal
Isparta ili ve ilçelerinin 2011 yılı nüfus durumu
Sayfa 57
3.7.11. Tarım ve Hayvancılık
Tarım ve hayvancılık sektörü sektörel dağılımda belirgin bir ağırlığa sahip olup, ilk sırada
yer almaktadır. Isparta ilinde çalışanların %53,8’i bu sektörde istihdam edilmektedir.
Tarım ve hayvancılık sektörünün en fazla orana sahip olduğu ilçeler %85,9 ve %85,2 ile
Gelendost ve Sütçüler; en az orana sahip olduğu ilçe ise, %19,4 ile Merkez ilçedir.
İlimizde üretilen önemli tarım ürünlerinden bazıları elma, yağ gülü ve kirazdır. Isparta
denince bitkisel üretimde öncelikli yeri elma almaktadır. 20.672 hektarda üretilen
609.929 ton elma, sağladığı gelirle bölge ekonomisi içinde önemli bir yer tutmaktadır.
44218 dekar alanda üretilen 24818 ton kiraz da bölge ekonomisinde önemli bir yere
sahiptir. Isparta; kozmetik sanayinin en önemli hammaddesi olan gülyağı, gülsuyu ve
konkret üretimi ile sadece ülkemizde değil dünya piyasalarında da tanınmaktadır. Isparta
yağlık gülde 18.528 dekarda 7.109 ton üretimle Türkiye’de birinci sıradadır.
Isparta ilçelerindeki Yağ gülü üretimini gösterir grafik
Sayfa 58
İlimizde büyük baş hayvancılık, küçükbaş hayvancılık, arıcılık ve balık yetiştiriciliği
yapılmaktadır.
3.7.11. Sanayi
Isparta ilinde, 2 organize sanayi bölgesi ile dağınık olarak yer seçmiş sanayi tesisleri
bulunmaktadır.
İlde tarım aletleri, taşıt imalat ve onarım sanayinde: pulluk, radyatör, çapa makinesi, set
makinesi, tarım aletleri, zirai ilaçlama makinesi, tarım aletleri yedek parçası, damper
imalatı ile çocuk bisikleti imalatı yapılmaktadır. Makine imalat ve metal işleme
sanayinde; kampana ve disk torna tezgahları, komple mandıra tesisatı, gül yatağı üretim
tesisleri, kalorifer kazanı, hidrolik pres, palet zımpara ve freze tezgahları, forklift
makineleri, güneş enerji sistemleri, metal el halısı tezgahları, el halısı makas ve kirkitleri,
alüminyum ve bronz döküm işleri, madeni büro malzemeleri, tel çivi, çelik çatı, yüksek
gerilim panosu, takım çantası, kaset somya, fenni tavuk kafesi, patent dirsek, soba,
termosifon, demir ve alüminyum doğrama, panjur ve kepenk gibi mamuller
üretilmektedir. Bunların yanında akümülatör, pülverizatör, römork, plastik torba ve
bidon, polietilen ambalaj çuvalı, optik gözlük camı imalatı, boya ve incelticisi imal
edilmektedir. Bunların yanı sıra il merkezinde, el dokusu yün halı, makine halısı, gülyağı
ve kozmetik mamulleri, çeşitli kereste, ağaç kaplama, yonga levha, modüler mutfak ve
mobilya imalatı, çeşitli ahşap mamuller, su ürünleri, çimento, büz, briket, mermer
fayansı, yün ipi, pamuk ipi, akrilik iplik ve boyaması, konfeksiyon ve yan mamulleri,
deri, gön, kösele, ayakkabı, karma yem, kolalı içecekler, un ve unlu mamuller üretimi ve
ticareti önemli yer tutmaktadır.
Isparta Valiliği 2011 yılı brifing raporu verilerine göre; Isparta’da tekstil sanayi son
yıllarda kumaş, trikoj ipliği, battaniye, konfeksiyon ve yan sanayi imalatı olarak gelişme
göstermektedir. 2010 yılı içinde, pamuk ve yün ipliği, el örgü ipliği ve konfeksiyon
ihracatında 32.130.455 USD döviz girdisi sağlanmıştır.
Dericilik sektöründe, deri organize sanayi bölgesinde yıllık yaklaşık 2,5 milyon adet
küçükbaş hayvan derisi işlenerek, ayakkabı astarı (meşin) ve yüzlük deri (vidala) üretimi
yapılmaktadır. Yalvaç ilçesinde ise, yaklaşık 50 adet iş yerinde 250 ton büyükbaş ve
50.000 adet küçükbaş hayvan derisi işlenmektedir.
Gıda sektöründe un ve unlu mamuller, meşrubat, meyve suyu ve konsantresi, su ürünleri,
süt mamulleri üretimine yönelik sanayi kuruluşları ağırlık taşımaktadır. 2010 yılında
üretilen flato balık, meyve suyu ve konsatntresi, meyve ve sebze kurusu, kuruyemiş, toz
içecek ihracatından 35.706.624 USD döviz temin edilmiştir.
Orman ürünleri sektöründe, 2010 yılı içerisinde yonga levha, melamin kaplı yonga levha,
tüfek dipçiği ihracatından 13.682.057 USD döviz girdisi sağlanmıştır. Madencilik
sektöründe, 2010 yılı içerisinde öğütülmüş barit, olivin tuvenan, çimento, klinker ve
mermer ihracatından 81.459.319 USD döviz elde edilmiştir. Gül ürünleri sektöründe,
2010 yılı içerisinde, başta gül yağı olmak üzere, toplam7.869.539 USD döviz elde
edilmiştir.
Dünya’nın yıllık 3 ton gül yağı ihtiyacının %65’i Isparta ilinden; Türkiye’deki gül yağı
üretiminin ise, %80’i Isparta, %15’i Burdur’dan karşılanmaktadır.
Sayfa 59
3.7.12. Altyapı, Ulaşım, Haberleşme ve Konaklama
İlçe ve il merkezi Isparta belediyesi, ilçenin orta kesiminde bulunmaktadır. 2011 yılı
nüfusu 192.093 kişidir. Kentsel ve sosyal altyapısı ve modern yapılaşmasıyla Anadolu’da
hızla gelişen ve nüfusu düzenli olarak artan bir il merkezidir.
İlde mevcut 174 adet ve bunların 132 adet bağlıları ile beraber 306 adet kırsal yerleşim
bulunmaktadır. Bu yerleşimlerde 98 adeti şebeke sistemli, 9 adeti ferdi fosseptik olmak
üzere toplamda 105 adet kanalizasyon altyapısı bulunmaktadır. Ayrıca 25 adet doğal
arıtma tesisi yer almaktadır.
Kent, Akdağ’ın kuzey eteklerinde kurulmuştur. Afyon-Antalya karayoluna ve İzmirAydın-Eğirdir demiryoluna yakınlığı ile kolay ulaşılabilir bir kenttir (bu demiryolu
güzergahı halen ulaşıma kapalı olup, rehabilitasyon projesi kapsamındadır). Ispartalılar
Antalya iline turizm
ve rekreasyon amaçlı olarak giderken, Antalyalılar da Isparta’da konut edinebilmektedir.
Isparta Merkez, il merkezi niteliğine bağlı olarak, bir ticaret ve hizmetler merkezi olarak
gelişmiştir. Merkezde, bir ilde olması gereken tüm kamu ya da özel kurum ve kuruluşlar
ile hizmetler bulunmaktadır. İl merkezi, üniversite birimleri ile sosyal yapıdaki değişimin
en belirgin olduğu yerleşimdir. Bununla birlikte, Merkez çok hızlı bir kentleşme
olgusundan korunabilmiş, mekânsal gelişimi kontrol edilebilir boyutlarda kalmış bir
yerleşimdir.
İl içindeki ve bölgesindeki önemli noktalara yakın ve kolay ulaşılabilir olması, beldede
ticaret alt sektörünün gelişimine ivme kazandırmıştır. Sanayi sektörünün de geliştiği
kentte, bir Deri İhtisas Organize Sanayi Bölgesi, iki adet küçük sanayi sitesi ve başka
birçok sanayi tesisi yer almaktadır.
İl genelinde haberleşme altyapısı olmayan yerleşim birimi yoktur.
İlde işletme ve yatırım belgeli 13 otel, belediye belgeli 34 adet otel ve belediye belgeli 21
pansiyon bulunmakta olup toplam yatak kapasitesi 3841 adettir.
3.7.13. Madencilik
Madencilik ile taşa ve toprağa dayalı sanayi alanında mermer, çimento, barit ve pomza
üretiminde de önemli gelişmeler olmuştur. Eğirdir, Gelendost ve Yalvaç’ta linyit yatakları
bulunmaktadır. İlde, ayrıca, mermer rezervleri de bulunmaktadır ve son yıllarda mermer
ocakları işletmeye açılmaya başlanmıştır. Bu alanda, 2010 yılı itibariyle kayıtlı 45 firma
bulunmakta olup gün geçtikçe bu sayı hızla artmaktadır. Üretilen bu blok mermerler ihraç
edilmekte olup ülke ve il ekonomisine önemli gelir sağlamaktadır.
Sayfa 60
3.7.14. Enerji
Enerji Nakil Hatları ve Elektrik
İl genelinde elektrik altyapısı mevcuttur. 380 ve 154 kW’lik ana iletim hatları ile taşınan
elektrik tüm yerleşim birimlerine daha düşük hatlarla ve elektrik şebekeleri ile
İletilmektedir.
Doğal Gaz Boru Hatları
Isparta ili sınırları içinde kalan BOTAŞ Doğal Gaz Boru Hattı güzergâhı, BOTAŞ Genel
Müdürlüğü’nün verilerinden işlenmiştir.
Ayrıca, TOROSGAZ Isparta Burdur Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. tarafından gönderilen iletim
hatları da bulunmaktadır.
Isparta ilinde işletme halinde 5 adet hidroelektrik santrali bulunmaktadır. Bunlar; Kovada
I ve II, Çayköy, Sütçüler ve Yaylabel HES’leridir.
T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından lisans verilen RES’ler şunlardır:
Uluborlu-Kütüklü Tepe, Kılınçlağın Dağı, Binarmutlar Tepe, İnhisar Mevkii, Sarıbuğday
Tepe, Tepelce Tepe, Kıble Tepe ve Mualluk Tepe Mevkii RES
3.8. İLGİ GRUBU ve PAYDAŞ ANALİZİ
İLDE FAALİYET GÖSTEREN DOĞA DERNEKLERİ VE PAYDAŞ KURUMLAR
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Davraz Doğa Koruma ve Turizm Derneği
GÖLDOSK Doğa Sporları Kulübü
ISTUDAK (Isparta Turizm Tanıtma ve Doğa Sporları Kulübü Derneği
SÜDAK( Süleyman Demirel Üniversitesi Doğa Sporları Kulübü Derneği)
DAKADOS (Davraz Kartalları Doğa Sporu Derneği
Sayfa 61
4.
ISPARTA İLİ DOĞA TURİZMİ ARZI
4.1. ISPARTA’NIN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ (DOĞA TURİZMİ ARZI)
Isparta ili, Kültür ve Turizm Bakanlığının “Türkiye Turizm Stratejisi 2023” çalışmasında
belirlenen 9 tematik gelişim bölgesinden birisi olan; “VI. Göller Bölgesi – Eko Turizm
Gelişim Bölgesi” içerisinde yer almaktadır.
Eko turizm ilk olarak, “turizmde sürdürülebilirlik” yaklaşımı ile birlikte gündeme gelmiştir.
Uluslararası Eko turizm Topluluğu eko turizmi; çevreyi koruyan ve yerel halkın refahını
gözeten, doğal alanlara karsı duyarlı seyahat olarak tanımlamaktadır. Eko turizm, doğaya ve
ekolojiye saygılı olduğu kadar çekim bölgesindeki kültürel dokuya saygılı olan bir turizm
anlayışını ifade etmektedir. Eko turizm, doğa temellidir; yerel halkın refahını destekler.
4.2. Isparta ilinin Doğa Turizmi (Arzı) Değerleri ve Bilinirlik Değerlendirmesi
Değerin bilinirliği; Bölgesel seviyede B, Ülke seviyesinde T, Milletlerarası seviyede: M
Sayfa 62
4.3. Isparta İlinde Doğa Turizmi Amaçlı Kullanılan ve Koruma Statülü Alanlar
Milli Parklar
Adı
Kızıldağ Milli Parkı
Kovada Gölü Milli
Parkı
-
-
-
-
-
-
-
İlçesi
Şarkikaraağaç-Yenişarbademli
Eğirdir
Bilinirlik
T
B
Kızıldağ Milli Parkı’na ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Kızıldağ Milli Parkı’nın ülkemizde - Milli park alanının büyük bir
tanınırlığının olması,
bölümünün SİT sınırları dahilinde
Kızıldağ MP’nin Uzun Devreli
olması
Gelişim Planı’nın olması,
- Beyşehir Gölü’nü besleyen suyun
Hem orman ve hem de sulak alan
başka amaçlarla kullanımı ve kirliliği
ekosistemlerini birlikte barındırıyor - Park çevresinde yasayan yerel halkın
olması
parka olan ilgi eksikliği
Yüksek bir peyzaj ve rekreasyon - Kızıldağ Milli Parkı’nın binalarının
değerine sahip olması
eskimiş durumda oluşu
Milli parkın ulaşım yönünden - Park içerisinde (büyük kısmında) cep
avantajlı konumu,
telefonlarının çekmemesi
Kızıldağ Milli Parkı’nın kuzey - Devlete bağımlı kırsal yapının olması,
yamaçları doğal saf “mavi sedir’’ - Milli park civarında insan kaynağının
olarak da bilinen sedir ormanları ile
yaşlı olması,
kaplı olması,
Dedegöl Dağının kuzeydoğusunda
bulunan Türkiye’nin en uzun
mağarası olarak bilinen Pınargözü
Mağarası’nın bulunması,
Sindel, Küre, Karamık, Körkuyu,
İncebel, Malanda yaylalarının milli
park sınırları içerisinde olması ve
yaylalarda yılın belli dönemlerinde
konaklayan Honamlı yörükleri,
Endemik bitki türü bakımından
zengin oluşu ve botanik tur
güzergahları için elverişli oluşu,
Fırsatlar
Tehditler
Turizm merkezlerine yakınlığı
- Kızıldağ MP’nin deprem kuşağı içinde
Yakın çevresinde pek çok korunmuş
oluşu
alan, kültürel ve turistik değer - Doğa turizmi konusunda yetişmiş
bulunması
eleman eksikliği
Günübirlik rekreasyonel kullanıma - Alana giriş ve çıkışların denetim altına
uygun Beyşehir Gölü kıyı şeridi,
alınamamış olması
Endemik bitki türü bakımından - Göle ulaşan evsel, tarımsal ve
zengin oluşu nedeniyle mevcut
endüstriyel kirlilikler neticesinde
yürüyüş parkurlarının botanik tur
gölün kirliliği
güzergahı olarak da kullanılabilme - Yaz aylarında yangın riski,
fırsatı,
- Yaz aylarında Pınargözü ve Çay
Sayfa 63
-
-
-
-
-
-
-
-
Karayaka köyü plaj alanı
Mada adası tekne turu güzergahı
Yakın çevresinde Orman Fakültesi, Su Ürünleri Fakültesi; Biyoloji ve
Jeoloji Mühendisliği Bölümleri de
bulunan bir üniversitenin bulunması
Uluslararası katılımla her yıl
gerçekleşen Dedegül zirvesi tırmanışı
yılın diğer aylarına da yayılarak
planlanabilecek
nitelik/
zorluk
şartlarına sahip olması,
Bütün Göller Yöresi’ni kuşbakışı
izleme olanağı sağlayacak olan balon
ile gezi etkinliği
Büyük sivri tepeden Beyşehir Gölüne
doğru yamaç paraşütü yapma imkanı,
Coğrafi bilgi sistemlerinin gelişmesi
Deresi’nin su seviyesinde azalma ve
debisindeki düşme,
Korunan sahalara yerel yöneticilerin
korunan alan değil de turizm alanı
olarak bakmaları
Kovada Gölü Milli Parkı’na ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Kovada Gölü Milli Parkı’nın Uzun - Ortasından karayolu geçiyor olması
Devreli Gelişim Planı’nın olması,
- Alana giriş ve çıkışların denetim altında
olmaması
ekosistemlerini birlikte barındırıyor - Gölü besleyen suyun başka amaçlarla
olması
kullanımı ve kirliliği
Yüksek bir peyzaj ve rekreasyon - Park çevresinde yasayan yerel halkın
Flora ve fauna bakımından zenginliği
- Isparta ve Antalya’dan parka geliş
Türkiye’nin önemli kuş alanlarından biri
yollarının dar, kıvrımlı ve tehlikeli
olması ve parkta kus seyri icin pozisyon
olması
alacak uygun yerlerin varlığı
- Park içerisinde (büyük kısmında) cep
Alanın korumaya elverişli konumu ve
doğal sınırlarla çevrili oluşu
- Devlete bağımlı kırsal yapının olması,
Günübirlik rekreasyonel
kullanıma - Milli park civarında insan kaynağının
uygun Kovada Gölü kıyı şeridi,
yaşlı olması,
Planlanan yürüyüş parkurlarının aktif
olarak kullanılıyor olması,
Sınırları içinde yerleşim yerleri ve tarım
alanlarının bulunması,
Fırsatlar
Tehditler
Aziz Paulus patikasının alanın içinden - Kovada kanalı ile göle ulaşan evsel,
Sayfa 64
-
-
-
-
geçiyor olması,
Kırsal turizm potansiyelinin yüksek
olması
Ziyaretçi
Tanıtım
Merkezi’nin
tamamlanarak hizmete sunulmuş olması,
Doğa yürüyüşleri için tesis edilmiş
yürüyüş parkurları
Endemik bitki türü bakımından zengin
oluşu nedeniyle mevcut yürüyüş
parkurlarının botanik tur güzergahı
olarak da kullanılabilme fırsatı,
UDGP da tekne tur güzergâhlarının
belirlenmiş olması,
Yakın çevresinde Orman Fakültesi, Su
Ürünleri Fakültesi; Biyoloji ve Jeoloji
Mühendisliği bölümleri de bulunan bir
üniversitenin bulunması
Bütün Göller Yöresi’ni kuşbakışı izleme
olanağı sağlayacak olan balon ile gezi
etkinliği
Kara tepeden Kovada Gölü’ne doğru
yamaç paraşütü yapma imkanı
Yazılı Kanyon Tabiat
Parkı
Gölcük Tabiat Parkı
Başpınar Tabiat Parkı
-
-
-
Kara tepeden Kovada Gölü’ne doğru
yamaç paraşütü yapma imkanı
Tabiat Parkları
Adı
-
-
tarımsal ve endüstriyel kirlilikler
Alana giriş ve çıkışların denetim altına
Yaz aylarında yangın riski,
korunan alan değil de turizm alanı olarak
bakmaları
Kovada Kanalı’nın sularının bir by-pass
kanalı
ile
Kovada
Hidroelektrik
Santralleri’ne verilmesi sonucu Kovada
Gölü’nde seviye düşümlerine neden
olması
İlçesi
Bilinirlik
Sütçüler
M
Isparta Merkez
Aksu
T
B
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı’na ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Uluslararası Tanınırlık
- Isparta ve Antalya’dan parka geliş
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı’nın Uzun
Devreli Gelişim Planı’nın olması
olması
Parkın topografik yapısı (Karstik - Tabiat Parkı içerisinde bir rehberin
kanyon, negatif eğimler, çapır bir arazi
olmayışı,
Sayfa 65
-
-
-
-
-
-
-
-
yüzeyi ve farklı lapya şekilleri)
ekosistemlerini birlikte barındırıyor
olması
Yüksek bir peyzaj ve rekreasyon
Dağcılık (duvar tırmanışı) çalışmaları
için kanyon duvarlarının çok uygun
olması
Alanın korumaya elverişli konumu ve
doğal sınırlarla çevrili oluşu
Tarihi yazıtlar
Tarihi kral yolu
St. Paul yolu
Globularia hedgei H.Duman bitki
türünün kanyon için tek nokta endemiği
olması
Fırsatlar
alan, kültürel ve turistik değer bulunması
Ürünleri Fakültesi, Biyoloji, Jeoloji
Bölümleri de bulunan bir üniversitenin
bulunması
Turizm merkezlerine yakınlığı
Aziz Paulus patikasının alanın içinden
geçiyor olması
olması
Ekolojik gelişmeye yönelik uygulamalar
(Tabiat parkı Yaban Keçisi doğal yaşam
alanı içerisinde kalmaktadır.)
parkurlarının botanik tur güzergahları
olarak
da
kullanılmasında
fırsat
oluşturması,
-
-
-
Park çevresinde yasayan yerel halkın
Milli park civarında insan kaynağının
yaşlı olması,
Park içinde dere kenarı boyunca gecen
su borusunun bir görsel leke olması ve
bundan dolayı görsel kaliteyi düşürmesi
Park içerisinde ve Çandır’ın büyük
kısmında cep telefonlarının çekmemesi
Tehditler
Yaz aylarında yangın riski, kolay ve
hararetle yanabilen kızılcam ormanları
Tarihi yazıtların zarar görme riski
Yaz aylarında Yazılı Dere’nin su
seviyesinde ve debisindeki azalma ve
dere içinde su yutanların varlığı
Gölcük Tabiat Parkı’na ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Gölcük Tabiat Parkı Uzun Devreli - Park çevresinde yasayan yerel halkın
Gelişim Planı’nın olması
Gölcük Gölü; Nemrut Kalderası ile - Isparta ve Burdur’dan parka geliş
birlikte Türkiye’nin iki kalderasından
biridir.
olması
Hem orman ve hem de sulak alan - Park içerisinde (büyük kısmında) cep
Sayfa 66
-
-
-
-
-
-
-
olması
Alanın korumaya elverişli konumu,
Gölcük Gölü Tabiat Parkı’nın geleneksel
yerel müşteri kitlesinin olması,
Tabiat Parkında mevcut rekreatif
faaliyetler dışında, dağcılık ve yürüyüş
gibi aktivitelerin gerçekleştirilebilmesi
potansiyeli
Alan içerisinde günübirlik kullanım
tesislerinin bulunması
Fırsatlar
(Ör:Sagalassos Antik Kenti)
Turizm merkezlerine (Antalya) yakınlığı
Eğlence-dinlence ve turizm aktivitelerin
çeşitliliğini arttıracak yatırımlara uygun
olması,
bulunması
Doğa yürüyüşleri için tesis edilmiş
yürüyüş parkurları
olarak
da
kullanılmasında
fırsat
oluşturması,
Gölün sportif balıkçılığa açık olması
Bütün Göller Yöresi’ni kuşbakışı izleme
olanağı sağlayacak olan balon ile gezi
etkinliği
-
-
-
-
Devlete bağımlı kırsal yapının olması,
Tehditler
Gölcük Gölü’nün volkanik kökenli
olması nedeniyle tekrar faaliyete
geçebileceği ihtimali,
Doğa turizmi konusunda yetişmiş
eleman eksikliği
Turizm yatırım taleplerinin ölçüsüz
olması ve yönetim planına aykırı olması,
bakmaları
Tabiat Parkı sınırları içerisindeki
derelerin ve kaynak sularının kaynağında
içme suyu amaçlı ıslah edilmiş olması
nedeniyle kaynakla göl arasındaki dere
yataklarındaki sucul yaşamı tehdit
etmesi
Sayfa 67
-
-
-
-
-
Başpınar Tabiat Parkı’na ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Hem orman ve hem de sulak alan - Başpınar Tabiat Parkı’nın Uzun Devreli
Gelişim Planı’nın olmaması
olması
- Isparta’dan parka geliş yollarının dar,
kıvrımlı ve tehlikeli olması
- Tabiat Parkı içerisinde bir rehberin
olmayışı,
Kesintisiz bütün yıl boyunca akan dere
- Park çevresinde yasayan yerel halkın
Su, hava ve yapay ses kirliliğinin
olmaması
- Milli park civarında insan kaynağının
Parkta yerleşim yerlerinin olmaması
yaşlı olması,
- Alanın ziyaretçi taşıma kapasitesi
üzerinde kullanılması
- Altyapı çalışmalarının tamamlanmamış
olması
Fırsatlar
Tabiat Parkı’nın günün koşullarına
uygun
uygulanabilir
UDGP’nın
yapılmasını sağlamak
bulunması
Turizm merkezlerine (Antalya) yakınlığı
olması
Eğlence-dinlence ve turizm aktivitelerin
çeşitliliğini arttıracak fırsatlara sahip
olması
-
Tehditler
Alana giriş ve çıkışların denetim altına
Yaz aylarında Sorgun Deresi’nin su
seviyesinde ve debisindeki azalma
Yaz aylarında yangın riski,
bakmaları
Sayfa 68
Tabiat Anıtları
No
Adı
1
2
3
4
Barla Sedir Ağacı Tabiat Anıtı
Söğüt Yaylası Ulu Ardıç Tabiat Anıtı
Çatal Çam Tabiat Anıtı
Kapıderesi Toros Sediri I Tabiat Anıtı
Kapıderesi Toros Sediri II Tabiat
Anıtı
Kapıderesi Toros Sediri III Tabiat
Anıtı
Küçükkapı Sedir Ağacı Tabiat Anıtı
Tota Dağı Anadolu Kestanesi Tabiat
Anıtı
Yaz Ihlamur Ağacı Tabiat Anıtı
Yalnız Ardıç Tabiat Anıtı
Kırıntı Köyü Çınar Ağacı Tabiat Anıtı
Kırıntı Köyü Doğu Çınarı Tabiat Anıtı
Tota Dağı Ardıç Ağacı Tabiat Anıtı
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Gövde
Yaş
Boy
Çevresi
Bilinirlik
(Yıl) (Metre)
İlçesi
(Metre)
320
15
5,70
Eğirdir
B
1000
27
7,85
Sütçüler
B
700
22
8,73
Sütçüler
B
655
20
4,94
Senirkent
B
614
20
6,80
Senirkent
B
682
22
5,80
Senirkent
B
740
22
5,40
Senirkent
B
190
12
3,14
Sütçüler
B
320
500
200
450
10
13
21
12
16
3,39
6,34
9,73
5,97
4,71
Sütçüler
Senirkent
Eğirdir
Eğirdir
Sütçüler
B
B
B
B
B
Sayfa 69
Sayfa 70
1- Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı
Adı
İlçesi
Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma
Alanı
Eğirdir
Bilinirlik
M-T
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nda Tabiatı koruma alanı; bilim ve eğitim
bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler,
türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması
gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat
parçaları olarak tanımlanmıştır. Isparta ilinde Eğirdir İlçesi Sınırları içerisinde Yukarı
Gökdere Köyü Mevkiinde 1300 hektar büyüklüğünde endemik bir tür olan kasnak meşesi
bulunan Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı mevcuttur.
Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı
Sayfa 71
-
-
-
-
-
-
Isparta İli Tabiatı Koruma ve Tabiat Anıtları sahalarına ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma alanı ve
- Tabiatı koruma alanlarının meri
Tabiat Anıtlarının tek elden yönetilmesi
mevzuat gereğince sadece bilim ve
Kasnak Meşesinin endemik bir tür olması,
eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere
her mevsim ayrı bir güzel görsellik
ayrılmış olması
sergilemesi
- Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma alanını
Tabiat anıtlarının sayı olarak çok ve tür
1. Derece Doğal Sit Alanı olması tesis
bakımından çeşitli olması
yapılamaması,
Deneyimli olan milli park yöneticileri
- Tabiat anıtlarının il genelinde değişik
Tabiat anıtlarının ulaşım yolarına yakın
yerlerde bulunması
olması
- Konaklama tesislerinin uzak olması ve
Tabiat anıtlarının kendi türleri bakımında
yörede yakın tesis yapmak için
görsel olarak peyzaj değerinin yüksek
yatırımcıların bulunmaması,
olması
- Devlete bağımlı kırsal yapı,
Sedir ağaç türünde bulunan tabiat
- Tabiat anıtlarının etrafının koruma
anıtlarının yaklaşık 2000 metrede alpin
bandı içerisine alınamaması
zonunda yaşamını sürdürebilen ender
- Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma
bireylerden olması
alanının biyo kaçakçılık yönünden
Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma alanı
cazip olması
içerisinde 218 bitki türü içermesi
Fırsatlar
Tehditler
5 adet tabiat anıtının aynı bölgede
- Bazı anıt ağaçların yol güzergahları
birbirine yakın olması doğa turizmi
üzerinde olması nedeniyle
açısından fırsat oluşturması,
yapılabilecek yol genişletme
Tabiat anıtlarının ulaşım yolarına yakın
çalışmaları
olması
- Anıt ağaçların biyotik ve abiyotik
Doğa gezisi ve inanç turizm güzergahları
zararlılara karşı dirençlerinin zayıf
üzerinde olması
olması
Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma alanının
- Kaçak kesim
bilimsel laboratuar nitelik taşıması
-
Tabiatı Koruma Alanı ve Tabiat Anıtları değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında
güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve
tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
Avlaklar
Adı
Aksu Örnek Avlağı
Bozanönü Örnek Avlağı
Güneykent Devlet Avlağı
İlçesi
Aksu
Merkez
Gönen
Bilinirlik
T-M
T-B
B-M
Sayfa 72
Aksu Örnek Avlağı 1
-
-
Isparta İli Avlaklar SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Av turizmi deneyimi,
- Av turistlerinin avlaklara yakın yerlerde
Çok çeşitli yaban hayvanlarını
konaklama imkanlarının yetersiz oluşu,
barındırması,
- Yetişmiş profesyonel av kılavuzlarının
Zorlu kış aylarında yaban hayatına yem
olmaması,
desteği yapılabilmesi imkanlarının olması, - Avlak potansiyelinin (taşıma
Kaçak avcılığın fazla olmaması,
kapasitesinin) altında avcı gelmesi,
Sahaların her yıl envanterlerinin
- Koruma ve kontrol teşkilatının yetersiz
yapılması,
olması, yönetim için yeterli sayıda
Yaban Domuzu varlığının ve trofe
personel bulunmaması,
kalitesinin yüksekliği
- Av ve yaban hayatı bölümlerinden
Avlak sayısının arttırılması imkanı, uygun
mezun olan elemanların kurumumuzda
sahaların mevcudiyeti.
istihdam edilmemesi,
Bozanönü ÖA. ulaşım yönünden avantajlı - Yönetim planlarının olmaması,
konumu ve yakında havaalanı bulunması
- Isparta Süleyman Demirel Havaalanının
Antalya havaalanının Isparta iline yakın
yeterli kapasiteyle çalışmaması
oluşu
Fırsatlar
Coğrafi bilgi sistemlerinin gelişmesi,
-
Tehditler
Ekonomik kriz sebebi ile turist sayısının
Sayfa 73
-
Mali imkanların teknolojik gelişimleri
takip ve satın alma için yeterli olması
Avlak şirketlerinin kurumsallaşma
çabaları,
Yaban Hayvanı (yaban domuzu)
populasyonundaki artış,
Ücretsiz/ücretli tanıtım fırsatlarının
olması,
Mevcut yaban hayvanlarının tamamen
doğal şartlarda yetişmiş olması.
-
-
azalması,
Envanter giderlerinin çok yüksek olması
sebebi ile mali külfet,
Gelir-gider dengesinin bazen negatif
olabilmesi,
Kullanılan envanter yöntemlerinin,
alandaki popülasyon tespiti için çok
sağlıklı veri sağlamaması,
Arazi yapısının engebeli, sık orman
dokusu ve diri örtü ile kaplı olması,
Av turizmine ve av yaban hayatı değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü
yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve
tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
1- Av turistlerinin konaklama ihtiyacının nitelikli pansiyon ve benzeri küçük kapasiteli
butik otellerle giderilmesi iyi bir çözüm olacaktır,
2- Butik otel/pansiyon tarzı yapıların köylerde yapılmasının teşvik edilmesi önemli
kırsal kalkınma için uygun olacaktır, bu oteller yayla turizmi ve diğer turizm
çeşitlerinin de konaklama altyapısını temin edeceklerdir.
3- Yerel profesyonel av kılavuzu ihtiyacının 6. Bölge Müdürlüğü imkanları ile eğitim
yapılarak giderilmesi, eğitilenlerin seyahat acentelerinde staj imkanlarının olması,
yabancı dil eğitimini konuşma seviyesinde almaları faydalı görülmektedir,
4- Isparta İl Şube Müdürlüğünün yaban hayatı bölümü mezunu personel bakımından
güçlendirilmesi,
5- Avlaklarda av sayısının artırılması için doğada av üretimi metodlarının tatbiki,
6- Zorlu kış aylarında av kaynağına yem takviyesinin daha da arttırılması,
7- Avlaklarımızın ve av kaynağının fuarlar, avcılık ve yaban hayatı ile ilgili tv
kanallarında, av dergileri ve benzeri kaynaklarda tanıtılması, yerli ve yabancı av
turizmi acenteleri ile görüşme yapılarak tanıtılması,
8- Av turizmi uygulamalarında köy tüzel kişiliklerine aktarılan katılım paylarından, yöre
insanının ve yerel derneklerin de pay almasına dayalı mevzuat ve uygulamanın
geliştirilmesi,
Sulak Alanlar/Göller
Adı
Eğirdir Gölü
Beyşehir Gölü
Burdur Gölü
Kovada Gölü
Gölcük Gölü
İlçesi
Eğirdir-Senirkent-Yalvaç-Gelendost
Keçiborlu-Gönen
Eğirdir
Merkez
Bilinirlik
M
M
M
M
T
Sayfa 74
Baraj Gölleri
Adı
KARACAÖREN
BARAJI
ULUBORLU BARAJI
SORGUN BARAJI
SÜCÜLLÜ BARAJI
İlçesi
Sütçüler
Bilinirlik
T
Uluborlu
Aksu
Yalvaç
B
B
B
Sayfa 75
Isparta İli Sulak Alanlar ile İlgili Doğa Turizmi SWOT analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Sulak alanlarla alakalı bir Şube Müdürlüğü
bulunması,
-Bölgede
mevcut
diğer
turizm
destinasyonlarına
ilave
olarak
bazı
etkinliklere (olta balıkçılığı, kuş gözlemi
gibi) imkan sunması,
-İl’deki sulak alan sayısının fazlalığı
nedeniyle alanları kullanan kuş türü ve
popülasyonunun fazlalığı
- Bazı sulak alanların içme suyu kaynağı
olarak kullanılması,
- Sulak alanlar çevresinde ağır sanayinin
bulunmaması
- Eğirdir ve Kovada Gölü koruma-yönetim
çalışmalarının (EKOBİR) aktif olarak
yürütülmesi
-Dereler üzerine yapılan HES’lerin belirlenen
çevresel akış miktarlarını alıcı ortama
bırakmamaları
-Madencilik faaliyetlerinin sulak alan
ekosistemini
ve
görselliğini
olumsuz
etkilemesi.
-Derelerin yakınlarındaki yerleşim alanlarının
katı ve sıvı atıklarıyla kirletilmesi,
Fırsatlar
Tehditler
- Çok sayıda sulak alana sahip olması
nedeniyle
doğa
turizminin
farklı
aktivitelerine uygun potansiyele sahip
olması
-Isparta’nın sanayiden çok tarım kenti
olması,
-Önemli turizm merkezlerinden Antalya
iline yakın olması,
-Sulak alanlarla ilgili çevre bilincinin
gelişmesi,
-Doğa
eğitimleri
ile
çocukların
bilinçlendirilmesi,
-Üniversitenin bilgi kaynağı olarak varlığı
ve bu konuya önem vermesi.
- Kamu kurumlarının sulak alanların
korunması noktasında bilinçli ve sorumlu
hareket etmesi,
- Tarım politikalarının, modern sulama
tekniklerini desteklemesi
-Yeni HES ve madencilik projeleri,
-Sulu tarımının artması, aşırı gübre ve su
kullanımı,
-Bölgede çok sayıda baraj yapılması
nedeniyle Sulak alanlarda alan ve sayı
bakımından azalma gözlenmesi,
- Sulak alan havzalarındaki modern sulama
tekniklerinin
yeterince
yaygınlaşmamış
olması
Sayfa 76
Sulak Alan değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha da
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
-İç Sular ve kıyılarda Sportif balıkçılığa uygun yerlerin İl Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğü ile Orman ve Su İşleri İl şube Müdürlüğü tarafından detaylı olarak planlanması
gerekmektedir.
-Sportif olta balıkçılığı yapılabilecek sahalar ele alınarak, bu sahalara sulak alan ekosistemini
bozmayacak uygun nitelikli sportif balıkçılık iskeleleri yapılması gerekmektedir.
-Sulak alanlara ait bilgilendirme ve bilinçlendirme broşürleri basılarak yerli ve yabancı
ziyaretçiler ile yerel halkta farkındalığın oluşturulması gerekmektedir.
- Aktif kuş gözlem topluluklarının sulak alanlarda yapılacak sayım çalışmalarına katılmasının
sağlanması gerekmektedir.
- Sulak alan çevresinde yaşayan yöre halkının ekonomik ve kültürel kalkınmasını desteklemek
amacıyla sulak alana bağımlı doğa turizmi faaliyetlerinde yöre halkının teşvik edilerek
uygulamalara dahil edilmesi gerekmektedir.
Seçkin Özellikli Diğer Sahalar
Yaylalar
Adı
Tota Yaylası
Söğüt Yaylası
Zengi Yaylası
Sorgun Yaylası
Kuvvet Alanı Yaylası
Kötürnek Yaylası
Çayır Alanı Yaylası
Ketenlik Yaylası
Sultan Dalan Yaylası
Cennet Taşı Yaylası
Beşoluk Yaylası
Çayır Yaylası
Alaseti
Çanakçı Yaylası
Farı Yaylası, Taşoluk yaylası
Hoyran Yaylası
Emirgan ve Avşar Yaylaları
Findos, Kışla ve Gelincik Yaylaları
Kurucaoluk Yaylası, Camili Yaylası,
Belova Yaylası, Belkuyu Yaylası Oluklacı
İlçesi
Sütçüler
Sütçüler
Sütçüler
Aksu
Şarkikaraağaç
Şarkikaraağaç
Şarkikaraağaç
Şarkikaraağaç
Şarkikaraağaç
Şarkikaraağaç
Şarkikaraağaç
Yenişarbademli
Uluborlu
Uluborlu
Keçiborlu
Senirkent)
Yalvaç
Merkez İlçe
Eğirdir
Bilinirlik
B
B
B
T
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
Sayfa 77
yaylası
Beşkuyular
Melikler
Senitli yaylası
Eğirdir
Yenişarbademli
Aksu
T
T
Isparta İli Yaylaları SWOT Analizi
Güçlü Yönler
- Çok sayıda yaylanın bulunması,
- Yaylaların geniş sahalarda olması
- Turizm için kullanılabilir nitelikte
olanların varlığı,
- Yaylaların çok sayıda turizm çeşidine
imkan veriyor olması,
- Yayla evlerinin pansiyon ve benzeri
kullanımlar için uygun özelliklerinin
olması,
- Aktif yaylacılığın azalsa da devam
ediyor olması,
- Yolların mevcudiyeti,
- Söğüt Yaylasının Yazılı Kanyon’a,
Karacaören Barajı’na ve Antalya’ya
yakın olması,
- Söğüt Yaylasının bol su kaynağının
olması,
- Beşkuyular Yaylası’nın, Kovada Gölü
Milli Parkı, Davraz Dağı Kayak
Merkezi, Eğirdir Gölü ve St. Paul
güzergahına yakın olması
- Sorgun Yaylası’nın Zindan
Mağarası’na yakınlığı
Fırsatlar
- Yaylalarda konaklama için basit
kampçılık imkanlarının mevcudiyeti,
- Yaylaların mevcut turizm
destinasyonlarına yakın ve av turizmine
uygun yerlerde bulunması,
- Misafir sever köylülerimizin turizmin
başlatılması için sıcak bakışları,
- Dağ ve Yaylalara yönelik turizm
faaliyetlerinin kıyılara yönelik turizm
etkinlikleriyle aynı destinasyonda
birleştirilebilmesi
Zayıf Yönler
- Yaylacılığın azalma trendine girmesi,
- Geleneksel yaylacılık kültürünün
azalması,
- Yeni neslin yaylacılık faaliyetlerine ilgi
göstermemesi
- Mülkiyetle ilgili yönetim meseleleri,
- Yayla yollarının bakım istemesi, arazi
araçlar dışındakilerin ulaşımının çok zor
olması,
- Bazı yaylalarda elektrik olmaması,
- İnsan kaynağının çok az olması, eğitim
seviyelerinin düşüklüğü,
-
-
Tehditler
Yaylacılığın bazı yaylalarda tamamen
ortadan kalkması, yaylacılık kültürünün
yok olma riski,
Yaylalardaki bazı su kaynaklarının isale
hatları ile köylere alınmış olması,
Eski yolların bazı yaylalarda bakımsızlık
sebebi ile daha da bozulması,
Yaylaların bazılarında düzensiz yapıların
yapılması,
Sayfa 78
-
Söğüt yaylasında çim kayağına uygun
alanların olması
Yaylalar ve Yayla değerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha da
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
1- Yaylalara yakın olan evlerin turizme uygun olanlarının tespit edilerek öncelikle
sahiplerinin teşvik edilmesi, bu gerçekleşemezse av köşkü olarak kullanılmak üzere
seyahat acentelerinin buna teşvik edilmesi,
2- Yaylaların tamamında atlı, yürüyüş ve bisikletli gezi rotalarının tespit edilerek
işaretlenmesi işlerinin Kaymakamlıklarca öncelikli olarak yaptırılması,
3- Yaylacılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi için ilgili kurumlarca koordineli olarak
gerekli çalışmalar başlatılmalıdır.
4- Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla yarar sağlamasına
dayalı uygulamaların geliştirilmesi,
Akarsular
Adı
Köprüçay
Pınargözü Çaydere
Isparta Çayı
Pupa Çayı
Sücüllü deresi
Değirmendere
Gelendost Deresi
Şarkikaraağaç deresi
İlçesi
Aksu-Sütçüler
Yenişarbademli
Merkez
Uluborlu-Senirkent
Yalvaç
Eğirdir-Sütçüler
Yalvaç-Gelendost
Şarkikaraağaç
Kanyonlar-Uçurumlar
Adı
Yazılı Kanyon
Köprüçayı Kanyonu
Yaka Kanyonu
İlçesi
Sütçüler
Sütçüler
Aksu
Bilinirlik
M
M
B
Seyir Noktaları
Adı
Akpınar Köyü
İlçesi
Eğirdir
Bilinirlik
B
Mağaralar
Adı
Pınargözü Mağarası
İlçesi
Yenişarbademli
Bilinirlik
M
Zindan Mağarası
Aksu
Bilinirlik
T
T-B
B
B
B
B
B
B
M
Sayfa 79
Cıv Mağarası
Aksu
B
Damlataş Mağarası
Eğirdir
B
Erenler Mağarası
Aksu
B
Gümüş İni Mağarası
Aksu
B
Güvercinlik Mağarası
Keçiborlu
B
İnönü Mağarası
Eğirdir
B
Kadı Deliği Mağarası
Sütçüler
B
Kapıkaya Mağarası
Merkez
B
Karataş Mağarası
Yenişarbademli
B
Kuz Mağarası
Sütçüler
B
Ayı İni Mağarası
Yalvaç
B
Sorgun Mağarası
Aksu
B
Uluborlu Obruğu
Uluborlu
B
Öşekçi Mağarası
Şarkikaraağaç
B
Yazılı Kanyon / Çandır-Sütçüler-Isparta
Sayfa 80
Isparta İli Akarsular, şelaleler, Kanyonlar-Uçurumlar, Mağaralar ile İlgili Doğa
Turizmi SWOT analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Zindan Mağarasının Turizm amaçlı
uygulama projelerinin hazırlanmış olması
-Mağaraların farklı amaçlarla ziyaret
edilebiliyor olması (Görsellik, bilimsel vb.)
- Pınargözü Mağarası, Yazılı Kanyonun ve
Köprü Çayının dünya ve ülke çapında
tanınır olması,
-Yöre halkının turizm aktivitelerine olumlu
bakmaları ve bire bir içinde yer almaları,
-Ulaşımın kolay olması,
-Karstik yapı elemanlarının görselliklerinin
yüksek olması,
-Pınargözü mağarasının haritalandırılma
çalışmalarının devam ediyor olması,
-Yerel yönetimlerin sürekli desteklemeleri,
- Doğa turizmi potansiyeli aktivitelerine
yönelik uygulama planının olmaması,
- Toplumdaki turizm algısının deniz turizmi
ile sınırlı olması,
-Yapılacak doğa turizmi aktivitelerinin
bütüncül bir yaklaşımla ele alınmaması,
-Bazı alanlar birden fazla kurumun
sorumluluk alanında kaldığından yetki
karmaşasının oluşması,
-Profesyonel kanyon, dağ ve mağara
kurtarma timi olmaması,
-Bölgede kanalizasyon sularının derelere
verilmesi,
-Mağaraların doğal yapısının korunmasında
(Sarkıtların kırılması, içinde ateş yakılması
vb.) karşılaşılan problemler,
-Mağaraların dağınık bir coğrafyada ve
ulaşımın zor olması nedeniyle koruma
çalışmalarının zorlaşması,
-Keşif yapacak yetkin yeterli eleman
olmaması,
-Statüsü olmayan karstik yapılarla ilgili
turizm yatırımı yapmak için yasal imkanların
kısıtlı olması
Fırsatlar
Tehditler
-Mağaralarda, kanyonlarda, şelalelerde ve
akarsularda birçok farklı aktivitenin
yapılabilir olması (Rafting, traking,
görsellik, fotoğrafçılık, kaya tırmanışı,
piknik vb)
-Üniversitenin bilgi kaynağı olarak varlığı,
-Pınargözü Mağarası, Yazılı Kanyon,
Kovada ve Gölcük Gölleri gibi oluşumların
tescilli
korunan
alanlar
içerisinde
bulunması,
-Süleyman Demirel Üniversitesi Mağara
Araştırmaları
Topluluğu
(SDÜMAK),
Göller Bölgesi Doğa Sporları ve Hobi
Kulübü Derneği (GÖLDSK) ve Doğa
Sporları Kulübü Derneği gibi STK’ların
bulunması,
- Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel
-Mağaralarda, kanyonlarda ve akarsularda
yapılacak aktivitelerle ilgili bir planın
olmamasından,
gelişi-güzel
yapılan
aktivitelerden dolayı kirlilik meydana
gelmesi ve doğal yapının tahrip edilmesi,
-Akarsularda tarımsal, içme suyu amaçlı su
alma ve HES projesi taleplerinin artması,
-Halkın çok fazla sondaj kuyusu açması
nedeniyle yer altı suyu miktarının azalması
ve akarsuları besleyen kaynaklardaki su
seviyesinin düşmesi,
- Define arayıcılar tarafından mağaraların
tahrip edilmesi,
-Yarasa gübresi ticareti tehdidi,
- Kanyon ve mağaralarda güvenlik önlemleri
alınmadan gerçekleştirilecek aktivitelerdeki
kaza riskinin yüksek oluşu,
Sayfa 81
Müdürlüğü bünyesinde Mağara Koruma
Şube Müdürlüğünün bulunması
Köprüçay Kanyonu / Sütçüler - Isparta
Kanyon, Mağara ve diğer Karstik değerlere dayalı doğa turizmi uygulamalarında
güçlü yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık
ve tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik
kararlar;
1-Isparta’nın göller ve güller diyarı olmasından dolayı tanıtım avantajlarını kullanarak
kanyon mağara ve diğer karstik değerlere dayalı turizm faaliyetleri desteklenerek ve bu
konuda yapılacak olan yatırım ve gelişim imkânlarına katkı sağlayacaktır.
2-Yürüyüş rotalarının belirlenmesi ve gerekli olan yerlere bilgilendirme, yönlendirme ve
tanıtım tablalarının konulması gerekmektedir.
3-Diğer doğa ve kültür turizmi aktivitelerinin bütüncül bir yaklaşımla ele alınması
4-Bölge Müdürlüğünce planlanan Milli Park Alan Kılavuzluğu eğitimi çalışmalarının
hayata geçirilmesi,
5-Olası kazalara karşı profesyonel kurtarma timlerinin kurularak aktif hale getirilmesi,
6-Mağara ekosistemi bozulmamış ve estetik değere sahip olanların tespit edilerek
öncelikli olarak turizme kazandırılması,
7-Mağaraların kullanımında ekolojik sürdürülebilirlik ilkelerine dikkat edilmesi,
Sayfa 82
8-Kırsal kalkınma maksadıyla, yöre insanının faaliyetlerden daha fazla pay almasına
dayalı uygulamaların geliştirilmesi, yöre insanının müspet fayda temin edebilmesine
yönelik düzenlemelerin ilgili kurumlarca yapılmasının sağlanması,
9-Üniversitelerle işbirliği sağlanarak, mağaraların jeolojik yapısı, faunistik ve floristik
varlıkları, hidrojeolojik yapıları vb. konularda araştırılmalarının yapılarak verilerin
derlenmesi,
Yamaç Paraşütçülüğü
Adı
Senirce (Başlangıç)
Eğirdir (ileri)
İlçesi
Merkez
Eğirdir
Trekking Parkurları
Adı
Eğirdir-Akpınar Köyü(8km)
Eğirdir-Oluklacı Yaylası ( 5 km.)
Yukarı Gökdere Yol Çatı-Kovada
Gölü Milli Parkı (10 km.)
Kovada Gölü MP Yürüyüş Patikaları
Aşağı Gökdere,-Arbeterum (Ağaç
Müzesi) - Su Çatı- Gökbüvet
Kanyon- Çandır Yazılı Kanyon (30
km) kamplı
Aksu Zindan Mağarası-Aksu İlçe
Merkezi (3 km.)
Eğirdir-Bedre plajı-Altınkum plaj
tesisleri (8 km.)
Kesme-Asarcık-Çukurca (kamplı, 5
km.)
Kamp-Karavan Turizmi
Adı
Bedre Koyu Özel İdare Tesisleri
Altınkum Plaj Kamping Tesisleri
(Mavi bayraklı)
Eğirdir Can Ada
Kızıldağ MP Çadırlı Kamp Alanı
Absailing
Adı
Yazılı Kanyon
Eğirdir Sivri Dağı
Dedegöl Dağı
Bilinirlik
B
B
İlçesi
Eğirdir
Eğirdir
Eğirdir
Bilinirlik
B
B
B
Eğirdir
Sütçüler
B
M
Aksu
B
Eğirdir
B
Sütçüler
B
İlçesi
Eğirdir
Eğirdir
Bilinirlik
B
B
Eğirdir
Şarkikaraağaç
İlçesi
Sütçüler
Eğirdir
Yenişarbademli
B
T
Bilinirlik
M
B
M
Sayfa 83
Foto Safari
Adı
Yazılı Kanyon
Eğirdir Akpınar Köyü
Men Tapınağı,
Pisidia Antiocheia'sı
Aşağıtırtar Kaya Mezarlıkları
Eğirdir Gölü
Kızıldağ Milli Parkı
Melikler Yaylası
Tota Yaylası
Bangicamping
Adı
Sütçüler-Kesme
Beydilli
arası
İlçesi
Sütçüler
Eğirdir
Yalvaç
Yalvaç
Yalvaç
Eğirdir
Yenişarbademli
Sütçüler
İlçesi
Eski Sütçüler
Bilinirlik
M
B
M
M
B
T
T
B
B
Bilinirlik
B
Isparta İli Doğa Yürüyüşleri, Yamaç Paraşütü ve Absailing Rotaları SWOT analizi
Güçlü yönler
-
-
Aziz Paulus patikasının uluslararası
tanınırlığının olması
Uluslararası katılımla her yıl düzenlenen
Dedegül Zirvesi doğa yürüyüşleri
Doğa derneklerinin düzenli olarak halka
açık doğa yürüyüşleri organize etmesi,
Rota tespitlerinde alternatifin bol olması
amaca
uygun
yürüyüş
parkuru
seçilebilmesi,
Yabancı
turistlerin
inanç
turizmi
kapsamında doğa yürüyüş yapmaları,
Zayıf yönler
-
-
-
Bazı rota güzergahlarının uzun ve zorlu
olması nedeniyle çok fazla tercih
edilmemesi,
Tabela ve işaretlemelerin henüz
tamamlanamamış olması,
Rotalar üzerinde belirli noktalarda
konaklama, WC ve Su ihtiyacını
giderecek noktaların bulunmaması,
Köylerde insan kaynağının zayıf
olması,
Yeterli düzeyde rehber olmayışı,
-
-
-
Fırsatlar
Rotaların tespiti için gönüllü çalışmayı
talep eden grupların bulunması,
Bugüne kadar yapılan çalışmalar sebebi
ile STK’ların bu konulardaki deneyimi,
oluşu
nedeniyle
mevcut
yürüyüş
parkurlarının botanik tur güzergâhları
olarak da kullanılabilmesi,
Kaymakamların bu tür çalışmaları yapma
yönünde istekli olmaları,
Mevcut destinasyonlara rota eklenerek
Tehditler
- Bisiklet
yollarındaki
sahipsiz
köpeklerin saldırıları,
- Rotalarda katı atıkların sorun teşkil
etmesi,
- Rota güzergahlarındaki endemik bitki
türlerinin biyo kaçakçılık tehdidine
açık olması
Sayfa 84
-
zenginleştirilme imkânı,
Aziz Paulus patikası güzergâhlarında
uygun alanlarda çadırlı kamp alanları, ev
pansiyonculuğu
vb.
tesislerin
yapılabileceği,
Yaya, Atlı ve Bisikletli Doğa gezilerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin
daha da geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
-
-
-
Mevcut başarılı rotalardaki uygulamanın başarı faktörlerinden faydalanarak yeni
rotaların da aynı mantıkla yapılması,
Biyo kaçakcılık vakalarına karşı yöre halkının bilinçlendirilmesi,
Rotalarda kırsal hayatın değerlerine ve bu kültürün sürekliliğine azami dikkat
gösterilerek, kırsal sahalardaki insanlarımızın bu etkinlikten en yüksek seviyede fayda
temin etmelerinin sağlanması,
Alan kılavuzluğu sisteminin özellikle korunan alanlar içerisindeki rotalarda etkin
olarak uygulanması,
Mevcut rotalar üzerinde manzara seyir noktalarında ilgili kurumlarca dinlenme ve seyir
terasları yapılması,
Rotalarda güvenliğin temini için özellikle tehlikeli rotalarda erken uyarı, alan kılavuzu
vb. hizmetlerin verilmesinin gerektiği, tehlike anında ne yapmaları gerektiği
bilgilendirmelerinin yol boyunca yer verilmesi, (ilk yardım bilgileri panosu, ve telefon
numaraları vb.),
Rotalar üzerinde kişilerin satınalma ihtiyaçlarını gidermek üzere köylü
vatandaşlarımıza öncelik vererek uygun yerlerde basit satış noktalarının yapılmasının
Kaymakamlıklarca gerçekleştirilmesi
Dağ Ekosistemleri
Adı
Dedegül Dağ Ekosistemi
Davraz Dağ Ekosistemi
İlçesi
Yenişarbademli
Isparta
Bilinirlik
B
B
Dedegül Dağ Ekosistemi SWOT analizi
Güçlü yönler
-
-
Hem orman, hem sulak alan hemde alpin ekosistemlerini birlikte barındırıyor olması
Yüksek bir peyzaj ve rekreasyon değerine
sahip olması
İlgi çekici kalker ve karstik yer şekillerinden oluşan jeolojik morfolojik
özelliklere sahip olması,
Uluslararası katılımla her yıl düzenlenen
Zayıf yönler
Dedegül’e ulaşım imkanlarının zor ve
yolda geçen sürelerin uzun olması
sebebiyle
tercih
edilmesini
azaltmaktadır,
Turizm
konaklaması
için uygun
altyapının
henüz
oluşmaması,
konaklamaya
uygun
tesisler
bulunmaması,
Sayfa 85
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Dedegül Zirvesi doğa yürüyüşleri
Dedegöl Dağının kuzeydoğusunda bulunan
15 km den uzun olduğu tahmin edilen ve
Türkiye’nin en uzun mağarası olarak
bilinen Pınargözü Mağarası’nın bulunması,
Dedegöl dağında 1996 yılında keşfedilen
Kuyu kuyu mağarası 832 m. lik derinliği
(1231 m. uzunlukta) ile dünyada en derin
mağaralar içinde 125. ülkemizde ise 3.
sırada bulunması,
Orta ve Batı Toroslar’ın 2987 m.
yükseklikle zirvesini oluşturan Dedegöl
Dağı, bu dağın yamaçlarında 10 ay eksik
olmayan kar örtüsü,
Rota tespitlerinde alternatifin bol olması
amaca
uygun
yürüyüş
parkuru
seçilebilmesi,
Yerli turistlerin de artan nispette tespit
edilen güzergahları tercih etmeleri,
rotalardan duyulan memnuniyet,
Rotaların Isparta ilinin kaynak değerlerini
ortaya koymada başarılı olması,
Kızıldağ Milli Parkı Pınargözü Günübirlik
Kullanım Alanı’nı içerisinde barındırması,
Fırsatlar
oluşu
nedeniyle
mevcut
yürüyüş
olarak
da
kullanılmasında
fırsat
oluşturması,
Dedegül dağından Kızıldağ Milli Parkı
Pınargözü Günübirlik kullanım alanı
istikametinde
yürüyüş
parkurları
planlanmış olması,
Trekking (doğa yürüyüşü) güzergahları
boyunca dağ bisikleti iniş yarışları
yapılabilecektir.
Uzun sureli kamplı tırmanma etkinlikleri
dışındaki bütün tırmanma teknikleri alanda
uygulanabilir,
Uluslararası katılımla her yıl gerçekleşen
Dedegül Zirvesi Tırmanışı yılın diğer
aylarına da yayılarak planlanabilecek
nitelik/zorluk şartlarına sahiptir.
Halatlı uçuş (Fantasticable) etkinliği
yapılabilir.
Balon Etkinlik Alanı (Tüm göller
bölgesini havadan görebilme imkanı
olması)
Yamaç Paraşütü Etkinlik Alanı
-
-
Rotaların bazıları pek benimsenmemesi,
uzun ve yorucu bulunması,
Atlı geziler için köylerde at/katır
bulmanın zorluğu,
Tabelalara zarar verilmesi,
Köylerde insan kaynağının zayıf olması,
Yeteri düzeyde rehber olmayışı,
Tehditler
Bisiklet yolarında köpeklerin saldırıları,
Rotalarda katı atıkların sorun teşkil
etmesi,
Sayfa 86
-
Kamp Alanları
Macera
oyun
planlanmıştır.
alanları
etkinlikleri
Dedegöl Dağı
Davraz Dağ Ekosistemi SWOT analizi
-
-
-
Güçlü yönler
Tescilli turizm alanı olması
Davraz Karlıyayla Kış ve Dağ TurizmiDoğa Sporları Merkezi Gelişim Planına
sahip olması
Davras Dağı’nda yer alan kayak merkezi
olarak kış turizmine hizmet etmektedir.
Turizm alanı içerisinde 3 adet otel
bulunmaktadır.
Vali başkanlığında tüm kamu kurumların iş
birliği ile altyapı çalışmaları devam
etmektedir.
İklim özellikleri bakımından her türlü spor
etkinliği için elverişli koşullara sahiptir.
Özellikle yerli ve yabancı futbol
-
Zayıf yönler
Altyapı çalışmaları henüz istenilen
seviyede olmaması,
Atlı geziler için köylerde at/katır
bulmanın zorluğu,
Tabelalara zarar verilmesi,
Köylerde insan kaynağının zayıf olması,
Yeteri düzeyde rehber olmayışı,
Tesislerdeki cafe, wc vb. ünitelerinin
yoğun kullanım dönemlerinde yetersiz
kalması.
Sayfa 87
-
-
-
-
-
kulüplerine kamp – antrenman olanağı
tanımaktadır.
Yakın çevresinde korunan alanların
bulunması,
Fırsatlar
Davraz
dağından
korunan
alanlar
istikametinde
yürüyüş
parkurları
planlanmış olması,
Davras Dağı ile Kozaağacı Yaylası
arasında önerilen trekking (doğa yürüyüşü)
güzergahları boyunca dağ bisikleti iniş
yarışları yapılabilecektir.
Uzun sureli kamplı tırmanma etkinlikleri
dışındaki bütün tırmanma teknikleri alanda
uygulanabilir,
Halatlı uçuş (Fantasticable) etkinliği
yapılabilir.
Balon Etkinlik Alanı
Yamaç Paraşütü Etkinlik Alanı
Kamp Alanları
Macera
oyun
alanları
etkinlikleri
planlanmıştır.
-
-
Tehditler
Küresel İklim Değişikliğine bağlı olarak
kar
yağısının
azalması,
iklim
şartlarındaki olumsuz değişim,
Hakim rüzgar yönünün etkisiyle kar
miktarındaki azalma,
Otlatma faaliyetleri,
Sabit
acil
müdahale
ekibinin
bulunmaması
Kamp alanları çevresinde yeterli orman
örtüsünün olmayışı.
Davraz Kayak Merkezi
Sayfa 88
4.5 ISPARTA İLİNDE DOĞA TURİZİM ÇEŞİTLERİ
Farklı kültür ve uygarlıkların doğduğu yer olarak birçok tarihi kalıntı ile dolu olan Anadolu
toprakları, Dünyanın tarih ve doğa müzesidir. Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgeleri
arasında önemli bir coğrafi noktada yer alan Isparta, Anadolu’nun tarihi geçmişinden
nasibini bolca almıştır. Tarih boyunca sürekli olarak yerleşim görmüş olan Isparta birçok
uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bu sebepten dolayı sadece doğasıyla değil, tarihi
güzellikleriyle de gelişmeye hazır bir turizm potansiyeline sahiptir (Durgun, 2006). Tarihi ve
kültürel kalıtımı, doğal ve fiziksel çevre değerleri, yaz ve kış turizmi açısından son derece
elverişli iklimi, Eğirdir ilçesindeki kıyı şeridi üzerindeki doğal koyları ve plajları, yöreye
özgü gelenekleri ve folkloru ile bir doğa, tarih ve kültür kentidir.
Ayrıca yörenin çok zengin ve kendine özgü bir mutfak kültürü, bölgeye özgü geleneksel
giyim çeşitleri ve bölgesel el sanatları eski önemlerini kaybetseler de halen turistlerin
dikkatini çeken turistik ürünlerdir.
Bölgede uluslararası turizme katkıda bulunabilecek değerde çeşitli günler ve festivaller
bulunmaktadır (Akova, 2005). Bunlar yerel turizm açısından da oldukça önemlidir. Bu
festival ve şenliklerden, Isparta Gül, Halı, Kültür ve Turizm Festivali, Davraz Kar Festivali,
Antiocheia Kültür ve Sanat Festivali, Eğirdir Kültür ve Turizm Festivali ve Eğirdir
Uluslararası Dağcılık Şenliği ve Süleyman Demirel Üniversitesi Bahar Şenlikleri en
önemlileri olarak sayılabilir. Eğirdir’e bilhassa etrafında bulunan çeşitli yükseklikteki dağlar
da ilginç bir görünüm kazandırmaktadır. Göl ve çevresinde yamaç paraşütçülüğü, rüzgar
sörfü, kamp-karavan turizmi, kuş gözlemciliği, trekking, orieentering yapılmaktadır. Eğirdir
Gölü’nün suyu, tatlı su balıklarının yaşamasına elverişli olması amatör ve profesyonel balık
avcılığı imkânını sağlamaktadır.
Isparta ili sahip olduğu topografik yapısı, dağları, ırmakları, gülleri ve kanyonları ile ayrıca
bu değerleri örten orman yapısı ile Antalya’nın arka bahçesi olarak sahip olduğu bu
değerleri Antalya’ya gelen turistlere ve büyük şehirlerde oturan doğaseverlere sunmaktadır.
Isparta’daki turizmin daha iyi tanıtılabilmesi için Antalya turizmi ile entegrasyon çalışmaları
yürütülmektedir.

















Kuş ve Yaban Hayatı Gözlemciliği
Endemik Bitki Gözlemciliği
Foto Safari
Doğa Yürüyüşü (Trekking)
Hedef Bulma (Orienteering)
Kaya Tırmanışı (Absaling)
Kamp ve Karavan Turizmi
Kayak Turizmi
Su Sporları(Su altı dalış, akarsu vb. turizm)
Bisiklet Turizmi
Yamaç Paraşütü:
Yayla ve Festival Turizmi
Mağara Turizmi
Av Turizmi
Bisiklet Turizmi
Botanik Turizmi
Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi
Sayfa 89
Isparta Yöresi Doğa Turizm Etkinlikleri ve Potansiyeli

İpek Yolu: Tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması ve ipek yolu üzerinde gezilerin
düzenlenmesi uluslararası turizm organizatörleri tarafından yeni ele alınan bir projedir.
1994 yılında Turizm Bakanlığınca Türkiye’den geçen ipek yolu üzerindeki han ve
kervansaraylara ilişkin ön çalışmalar yapılmıştır. Bu ön etütlere göre turizmine elverişli 11
adet kervansaray belirlenmiştir. İpek yolu projesinin temelleri tur güzergâhı üzerinde
bulunan kervansaray ve hanların çağdaş bir turizm işlevine kavuşturulması düşüncesine
dayanmaktadır. Tarihi ipek yolunun bir bölümü Dinar- Isparta- Eğirdir- Gelendost
üzerinden Konya’ya devam etmektedir. Bu nedenle Gelendost ilçesinde bulunan Ertokuş
Kervansaray’ının restorasyon çalışmaları başlatılmıştır (Durgun, 2006).
 Kuş ve Yaban Hayatı Gözlemciliği: Kovada Gölü Milli Parkı, Kasnak Meşesi Tabiatı
Koruma Alanı, Çandır Baraj çevresi, Eğirdir Gölü Hoyran kısmı, Burdur Gölü’nün
Keçiborlu ilçesinin sınırları, Beyşehir Gölü’nün Y.Bademli ve Ş.Karaağaç ilçelerini
kapsayan alanlar kuş gözlemciliği için elverişli olup, her yıl bu bölgelere genellikle
İngiltere ve Fransa’dan kuş gözlemcileri gelmektedir (Anonim, 2006). SütçülerDeğirmendere ve Çandır- Küçüksu’da Kızıl akbaba, Eğirdir gölü-Kemer damları ve
Eğirdir gölü- Boyalı köyü özellikle su kuşları gözlemciği için uygun alanlardır
(Gündoğdu, 2001). Ayrıca Sütçüler-Müezzinler ve Aşağıgökdere-Karanlıkdere’de Yaban
keçisi gözlemi için çok uygundur (Gündoğdu, 2006).
 Endemik Bitki Gözlemciliği: Isparta’da endemik bitki gözlemciliği kasnak Meşesi
Tabiatı Koruma Alanı, Kovada Gölü Milli Parkı Alanı, Dedegöl Dağları etekleri, Çandır
Sayfa 90
Yazılı Kanyon Tabiatı Koruma Alanı, Sarp dağ etekleri ve Çandır Söğüt Yayla’sında
yapılmaktadır (Anonim, 2006).
 Foto Safari: Geniş alanda fotoğraf çekilecek alanlar için; Kovada Milli Parkı, Sütçüler
Çandır Yazılı Kanyon Tabiat Parkı, Eğirdir Yukarı Gökdere Köyü, Kasnak Meşesi
Tabiatı Koruma Alanı, Eğirdir Akpınar Köyü, Yalvaç Men Tapınağı, Yalvaç Pisidia
Antiocheia’sı, Yalvaç Aşağı Tırtar Köyü Kaya Mezarları, Hoyran Gölü, Ş.Karaağaç
Kızıldağ Milli Parkı, Y.Bademli Melikler Yaylası ve Sütçüler Tota Yaylası tercih edilen
alanlardır (Anonim, 2006).
Eğirdir Gölü
Sayfa 91
 Trekking: Özü, dağ, bayır, orman demeden; doğal hayatın zorluklarına da göğüs gererek
belirli noktalara yürümek (bazen de tırmanmak) olan Trekking sporu, günlük yaşamın
sıkıntılarını doğada eritmek isteyenler için özel bir alternatiftir. Isparta’da trekking
parkurlarını; Eğirdir-Akpınar Köyü (8 km), Eğirdir Oluklacı Yaylası (5 km), Yukarı
Gökdere Köyü- Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı (10 km), Kovada Gölü çevresi,
Aşağı Gökdere- Arberetum- Su Çatı- Gökbüvet Kanyon- Çandır Yazılı Kanyon (30 km),
Sütçüler Batı İstikameti- Roma Harabeleri, Söğüt Yaylası- Yangın Kulesi- Akçal Tepesi,
Aksu Zindan Mağarası-Aksu İlçe Merkezi, Yakaören Tepesi- Gelincik Tepesi, EğirdirBedre Plajı-Altınkum Plaj tesisleri, Kasımlar-Fındık Kesme (kamplı) ve Kesme-AsarcıkÇukurca (Kamplı) olarak sıralayabiliriz (Anonim, 2006).
 Orienteering (Hedef Bulma): Doğal ve kültürel mekânlarda, çıkış, kontrol noktaları
(hedefler) ve varış arasındaki en uygun rotayı seçerek, özel olarak hazırlanmış harita ve
pusula yardımı ile koşarak, yürüyerek veya kayak, bisiklet, kano gibi çeşitli araçlarla
harita üzerine çizilmiş rotayı en kısa zamanda geçme ve yolculuk etme etkinliğidir
(Özaltın ve Gül, 2006). Orienteering etkinliği için, Gölcük Gölü çevresi, Kovada Milli
Parkı Alanı ve çevresi, Kasnak Meşesi Alanı, Davraz Dağı, Çandır Yazılı Kanyonu ve
çevresi, Eğirdir Sivri Dağı Akpınar köyü Isparta’nın en ideal alanlarıdır.
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı
 Absaling (Kaya Tırmanışları): Kaya tırmanışı dışında kanyon ve kayalık bölgelerden
iple iniş faaliyeti yapılmaktadır. Çandır Yazılı Kanyonunda, Eğirdir Sivri Dağında,
Kovada Gölü Milli Parkında günübirlik turlarla, bir program dâhilinde, genellikle
pansiyon işletmecileri tarafından organize edilerek yapılmaktadır (Durgun, 2006).
Sayfa 92
Dedegöl dağı
 Kamp ve Karavan Turizmi: Bölgenin doğal değerleri araba ve karavan ile seyahat eden
turistler için önemli bir tercih sebebidir. Ancak, yörede çok basit şekilde düzenlenmiş
kamping sahaları olmakla beraber bunların sayıları ve hizmet düzeyleri yeterli değildir.
Az bir yatırımla geliştirilecek kampingler, yörenin tanınması ve turistlerin bölgeye daha
sık gelmelerine yardımcı olacaktır. Kamp alanları için düzenleme çalışmaları özellikle
Eğirdir ve Beyşehir gölleri kıyılarında düzenleme yapılmaktadır. Ayrıca, Eğirdir Bedre
Koyu Özel İdare Tesisleri, Eğirdir Altınkum Plaj Kamping Tesisleri, Eğirdir Can Ada,
Eğirdir Kovada Milli Parkı, Çandır Yazılı Kanyon girişi, Gölcük Gölü Turizm Merkezi
ve Kızıldağ Milli Park alanları kamp ve karavan turizmine açıktır (Anonim, 2006).
 Kayak Turizmi: Isparta için kış turizminin merkezi Davraz Kayak Merkezidir. İl
merkezine uzaklığı 26 km olan bu merkez, uygun coğrafi yapısı ile her seviyedeki
kayakçılara hitap etmektedir. 4 km’ye ulaşan uzun parkurlar bulunan Davraz Kayak
Merkezinde Kuzey Disiplini, Alp Disiplini, Tur Kayağı, Snow Board, Tele Mark
yapılmaktadır (Anonim, 2006). Kayak merkezinde saatte 1000 kişiyi taşıyabilen 1211 m
uzunluğundaki telesiyej, 624 m uzunluğunda teleksi, 300’er metrelik 2 adet babylift, 3
adet dağ kafeteryası, 2 otel bulunmaktadır. Davraz dağı kayak turizmine elverişli olduğu
kadar dağ yürüyüşleri gibi kış turizmine imkân veren parkurlarda bulunmaktadır (Ülker,
1998).
Sayfa 93
Davraz Kayak Merkezi
 Suya Dayalı Turizm: Isparta ilinde su sporlarını yapmaya en elverişli yer Eğirdir
gölüdür. Paraşüt, jet ski, su bisikleti, su kayağı, banan vs. faaliyetler Eğirdir Kale önü
liman mevkii, Yeşil ada çevresi, Can Ada önü, Kale arkası, Derya Restoran önü,
Dolmabahçe park önü, Yazla Plaj mevki, Altınkum Plaj kamping mevkii ve Bedre Özel
İdare Turistik Tesisleri plaj kamping mevkii alanlarında yapılmaktadır. Eğirdir gölünde
yapılan başka bir su sporu ise Sbuka “su altı gözlemciliği” sporudur. Bir başka su sporu
olan rafting için ise Sütçüler Çandır çevresinde uygun akarsular bulunmaktadır.
 Bisiklet Turizmi: Bütün dünyada hızla yayılan yeşil turizm anlayışına paralel olarak
ülkemizde de bisiklet turları son yıllarda seyahat acenteleri tarafından doğal güzelliklere
sahip kırsal alanlarda düzenlenmektedir. Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü,
turizmin çeşitlendirilmesi, ülke genelinde yaygınlaştırılması ve bölgesel sosyo-ekonomik
gelişmeye katkı sağlaması amacı ile çeşitli projeler yürütmektedir. Bisiklet turizmi bu
amaçları destekleyen turizm türlerinden biridir. Bisiklet turları yapmaya uygun
bölgelerde bisiklet turlarının yapılacağı parkurların tespiti ve bu parkurların üzerinde
gerekli düzenlemelerin yapılması amacı ile Turizm Bakanlığı tarafından bir çalışma
başlatılmıştır. Turizm Bakanlığı’nca bisiklet tur güzergâhlarını tespitinde göz önünde
bulundurulacak kriterler belirlenmiştir (Anonim, 1994). Bu kriterler dikkate alınarak
Isparta il turizm müdürlüğünce Eğirdir ve çevresine yönelik olarak hazırlanan bir haftalık
ve on beş günlük tur güzergâhları ve programları hazırlanmıştır.
Sayfa 94
 Yamaç Paraşütü: Isparta’da Single ve Tandem uçuşları şeklinde yamaç
paraşütçülüğünün yapıldığı elverişli alanlar bulunmaktadır (Aslan, 2001). Yamaç
paraşütçülüğü Eğirdir ilçesinde Karatepe mevkiinde 550–650 metre kuzey ve 350 metre
güney, Akpınar köyü 250 metre kuzeydoğu, Eğirdir sivrisi 1700 metre kuzeydoğu ve
Davraz dağı kış sporları turizm merkezi 1800 m doğu pistlerinden yapılmaktadır.
Senirkent İlçesi
Sütçüler İlçesi
Şarkikaraağaç İlçesi
Uluborlu İlçesi
Yalvaç İlçesi
Yenişarbademli İlçesi
34
12
7
6
12
34
20
10
15
30
x
Canyoning/kanyon
yürüyüşü (C)
x
Mağaracılık (M)
x
Dağ bisikletçiliği (DB)
Keçiborlu İlçesi
6
Gönen İlçesi
27
Gelendost İlçesi
22
Eğirdir İlçesi
Atabey İlçesi
Değerler toplamı
Rafting (R)
Aksu İlçesi
Aktivite/değer
Merkez İlçesi
Eğirdir Akpınar Köyü
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sayfa 95
Denizel değerler (DS)
Dağ-yayla gezisi imkanı (
DG)
Peyzaj
güzelliği/fotosafari (PF)
x
Yaylada konaklama /
kamping (YK)
Düzenlenmiş doğa gezisi
rotası(DGR)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Tabiata uyumlu kırsal
miras gezisi(KMG)
x
x
Pansiyonculuk(P)
x
x
x
x
Aktif yaylacılık(AY)
x
x
x
Kuş gözlemciliği
imkanı(KuG)
Sportif olta balıkçılığı
imkanı(SOB)
x
x
Milli park vb
sahalar(MP)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Milli park vb. nde
konaklama(MPK)
x
Aktif kış sporları
merkezi(KSM)
x
x
X
x
x
x
x
x
x
Kış sporları
potansiyeli(KSP)
x
x
Kır havasında şehir
merkezleri(KHŞM)
Kelebek gözlemciliği
imkanı(KeG)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Estetik şelale bulunan
yerler(EŞ)
Estetik göl/baraj olan
yerler(EGB)
x
x
Botanik gezilerine uygun
saha(BOG)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sayfa 96
Tescilli avlak sahası
(AvS)
x
x
x
x
x
Yabana hayatı geliştirme
sahası(YHGS)
Garantili yaban hayatı
gözlemi(GYHG)
x
x
İzole ilginç
ekosistemler(İE)
x
x
x
x
x
x
Çim kayağı(ÇK)
x
Sualtı Yaşamı Gözleme
İmkanı (SAG)
x
Bakir Küçük Koylar
(BKK)
x
x
x
x
Ormanaltı florası tanıma
gezi imkanı(Mantar ve
benzeri dahil) (FGİ)
x
x
x
x
Endemik Bitkilerin
Gözlemi (EBG)
x
x
x
x
Köy Pazarları(Orman
meyvelerinden reçel
marmelat, kurutulmuş
meyve satılması
kaydıyla) (KP)
x
x
x
x
Çayır şeklinde
gruplanmış dağ çiçekleri
gezisi (görselliği yüksek
olacak) (DÇG)
x
x
x
x
x
Doğal taşlardan tabiat
tarihi gezisi(Gezi
sırasında en az 10-15
değişik taş türü ve
jeomorfolojik yapılar
tanıtılmalıdır) (DTTTG)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Bakir doğa parçaları
keşif gezisi(Bakir vadi ve
bakir orman gibi gizli
kalan değerleri keşfetme
gezileri) (BDPKG)
x
Gastronomi gezisi (Gezi
günü belirlenir. Gezi
x
x
x
Sayfa 97
günü ziyaretçilerle
yöresel yemekler
yapılarak yedirilir) (GG)
Dokusu bozulmamış
kırsal miras gezisi
(köyler) (KMG)
x
Yayla gezisi imkânı (Ya)
Yaya gezi imkânı (Y)
x
x
x
x
x
x
Tarihi eserler, sit alanı
(Ts)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Şelale görme imkânı (Ş)
Peyzaj değeri yüksek
yerler, fotoğrafik yerler
(P)
x
Mağara gezisi (Mğ)
Motorlu gezi imkanı (M)
x
Jeolojik ve jeomorfolojik
değerler (Jm)
x
Kanyon görme imkanı
(Cn)
Botanik gezisi imkanı
(Bt)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Bakir orman gezisi (Bo)
Atla geziye uygun (At)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sayfa 98
Isparta’nın doğa turizmi yönünden öne çıkan ilçeleri;
- Sütçüler İlçesi,
Sütçüler ilçesi, Isparta ilinin güneyinde yer almaktadır. 1118 km2.’lik bir alandan oluşan
ilçe, Eğirdir, Aksu ile Antalya’nın Serik ve Manavgat, Burdur’un Bucak ve Konya’nın
Derebucak ve Beyşehir ilçeleri ile komşudur. 1938 yılında ilçe statüsü kazanmıştır.
İlçe toprakları dağlık ve engebeli alanlardan meydana gelir. Doğusunda Dedegül Dağı, orta
ve güneyinde Kuyucak Dağı yer alır. Dağlar arasında kalan küçük düzlükler yayla
görünümünde olup; kullanılabilir arazi ile tüm ilçe yüzölçümünün %20’sini oluşturmaktadır.
Sütçüler ilçesinde başta Yazılı Kanyon Tabiat Parkı olmak üzere, 5 adet Tabiat Anıtı ve
Yaban Keçisi Yaşam Alanı bulunmaktadır. İlçe inanç turizmi kapsamında (St. Paul ve Kral
Yolu) yoğun talep almaktadır. Ayrıca av turizmi, dağcılık ve trekking faaliyetleri açısından
önemli potansiyele sahiptir.
Sayfa 99
-Eğirdir İlçesi
İlçe merkezi Eğirdir, ilçenin orta kesiminde yer almaktadır. Beldenin 2011 yılı nüfusu
17.197’dir. Kent, gölün güney kıyısında, göle doğru uzanan Kaleburnu Yarımadası üzerinde
kurulmuştur.
Davraz Kayak Merkezi’ne yakınlığı kent için bir avantaj olup, yaz ve kış sporlarını bir arada
yapma olanağı tanımaktadır.
Göl üzerinde bulunan ve anakaraya bağlanmış olan Yeşilada, lokantalar, pansiyonlar ve
tarihi yapılarıyla kentin en turistik bölgesidir. Yine bu ada ile anakara arasında kalan Can
Ada ise, piknik ve rekreasyon alanı olarak düzenlenmiş bir çekim noktasıdır. Kentin bazı
noktalarında elverişli plajlar da mevcuttur. Diğer yandan, Eğirdir Gölü’nün içme suyu rezerv
alanı olması, koruma kuşakları nedeniyle turizm yatırımları oldukça sınırlıdır.
Kentte bulunan en önemli tarihi değerler Eğirdir Kalesi, Hızırbey Camii, Dündarbey
Medresesi, Eğirdir Kervansarayı, Aya Stefanos Kilisesi’dir.
İlçede; Kovada Gölü Milli Parkı, Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı, 2 adet Tabiat Anıtı,
Türkiye’nin içilebilir nitelikte ikinci büyük tatlı su kaynağı olan Eğirdir Gölü
bulunmaktadır. İlçede su sporları (yelken, rüzgar sörfü, yüzme, kano vb.), dağcılık, trekking,
kuş gözlemciliği, foto safari, gastronomi vb. doğa turizmi alternatifleri yapılabilmektedir.
Kovada Gölü MP
Sayfa 100
-Yenişarbademli İlçesi
Yenişarbademli ilçesi, Isparta ilinin güneydoğusunda yer almaktadır. 326 km2.’lik bir
alandan oluşan ilçe, Aksu, Şarkikaraağaç ve Sütçüler ile Konya’nın Beyşehir ilçeleriyle
komşudur. 1991 yılına dek Şarkikaraağaç ilçesine bağlı bir belde iken, bu tarihte ilçe statüsü
kazanmıştır.
İlçenin üç tarafın yüksek dağlarla, doğusu ise Beyşehir Gölü ile çevrilidir. İlin en yüksek
dağı olan Dedegöl, ilçe sınırları içine girmektedir. Geneli dağlık ve engebeli arazilerden
oluşan ilçenin dağlık kesimleri ormanlarla kaplıdır. Yerleşimler, göl kıyısındaki kısıtlı
düzlüklerde toplanmış olup, tarım arazileri de bu kesimlerdedir.
Yenişarbademli ilçesinin tamamına yakını Kızıldağ Milli Parkı sınırları içerisinde
kalmaktadır. Dedegül Dağı, Pınargözü Mağarası, Türkiye’nin içilebilir nitelikte birinci
büyük tatlı su kaynağı olan Beyşehir Gölü ilçe sınırları içerisinde kalmaktadır. Ayrıca saf ve
karışık ormanları, orman altı flora zenginliği; endemik bitki gözlemi, foto safari ve doğa
yürüyüşü açısından zengin çeşitlilik sunmaktadır.
Kızıldağ MP Pınargözü GBKA
Sayfa 101
-Aksu İlçesi
Dedegöl Dağları eteklerinde kurulmuş olan kent, tarımsal nitelikli ve yayla karakterinde bir
yerleşmedir. Elma ve gül yetiştiriciliği ile besicilik yapılmaktadır. İlçe merkezi olmasına
karşın, coğrafi konumundan ötürü gelişimi sınırlı kalmış, hizmetler sektörü ağırlık
kazanmamıştır. Meslek Yüksek Okulu, kente hareket katan en önemli kamusal kullanımdır.
Tarım ve sulama alanları, kentin gelişmesinde en önemli fiziksel eşiklerdir. Yerleşim,
karayolu boyunca doğu-batı doğrultusunda gelişme eğilimindedir.
İlçede; Başpınar Tabiat Parkı, Sorgun Yaylası, Zindan Mağarası ve Yaka Kanyonu
bulunmaktadır. Bu alanlar av turizmi, dağcılık ve trekking faaliyetleri açısından önemli
potansiyele sahiptir.
-Şarkikaraağaç İlçesi
Şarkikaraağaç ilçesi, Isparta ilinin doğusunda yer almaktadır. 803 km2.’lik bir alandan
oluşan ilçe, Eğirdir, Yalvaç, Yenişarbademli, Gelendost ile Konya’nın Akşehir, Doğanhisar
ve Hüyük ilçeleriyle komşudur. 1863 yılında ilçe statüsü kazanmıştır.
Sultan Dağları, Anamas Dağları gibi dağlarla çevrili olan ilçede, yerleşimler orta kesimdeki
geniş ovada toplanmıştır. Güneydeki Beyşehir Gölü’nün bir kısmı ilçe sınırları içindedir.
Dağlık alanlarda ve gölün çevresinde ormanlık alanlar bulunmaktadır.
Sayfa 102
İlçede; Kızıldağ Milli Parkı’nın Saf Sedir Ormanlarının bulunduğu önemli bir kısmı ilçe
sınırları içerisinde kalmaktadır. Sedir ormanları sağlık turizmi açısından astım ve akciğer
problemi olan hastalar için şifa kaynağıdır.
Kızıldağ MP Mavi Sedir Ormanları
4.6. ÖNE ÇIKAN ALANLAR
4.6.1. KIZILDAĞ MİLLİ PARKI
Kızıldağ Milli Parkı, içinde bulundurduğu doğal ve kültürel kaynak değerleri açısından, bölgesel ve
ülkesel ölçekte son derece önemli bir konumda bulunmaktadır. Kızıldağ Milli Parkı, ilk olarak
09.05.1969 tarihinde, 2316 hektar büyüklüğünde ‘’ mavi sedir ormanı’’ olarak da bilinen Kızıldağ
mevkii. Milli Park ilan edilmiş ancak, 11.01.1993 tarihinde Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü olan
Beyşehir gölünü içine alacak şekilde alan genişletilerek 59400 ha.’ a çıkarılmıştır.
Kızıldağ Milli Parkı, Isparta İli Yenişarbademli ve Şarkikaraağaç ilçeleri sınırları içerisinde
bulunmaktadır. Milli Park, Isparta kent merkezine 121 km. uzaklıktadır. Park, Isparta-Konya
karayolu ile ülke ulaşım ağına bağlanmaktadır. Parkın, Akdeniz Bölgesi’nin en önemli turizm
merkezi olan Antalya’ya uzaklığı 276 km, Ankara’ya 414 km, İzmir’e 503 km ve İstanbul’a 578
km’dir.
Sayfa 103
İSTANBUL
578 KM
ANKARA
414 KM
İZMİR
503 KM
ISPARTA
KONYA
156 KM
KIZILDAĞ MİLLİ PARKI
ANTALYA
276 KM
Şekil 1. Milli Parkın Türkiye İçindeki Yeri
Milli Park’ın Türkiye ve Bölge İçindeki Önemi
Alanın Milli Park ilan edilme nedenleri arasında; dağlık arazi yapısı, içerisinde karaçam, sedir,
göknar, ardıç ve meşe türleri bulunan doğal orman alanları, zengin bitki örtüsü, geleneksel yaylacılık
faaliyetleri ve zengin peyzaj kaynak değerleri sayılabilmektedir. Milli Park içerisinde bulunan sedir
ormanlarının bulunduğu alan, dünyanın oksijen değerleri açısından en zengin bölgelerinden biri olma
özelliğini de taşımaktadır.
Sayfa 104
Kızıldağ MP Mavi Sedir Ormanları
Akdeniz Bölgesi orman kuşağından, İç Anadolu step bölgesine geçiş zonunda yer alan milli park,
ilgi çekici kalker ve karstik yer şekillerinden oluşan jeolojik morfolojik özelliklere sahiptir. Orta ve
Batı Toroslar’ın 2987 m. yükseklikle zirvesini oluşturan Dedegöl Dağı, bu dağın yamaçlarında 10 ay
eksik olmayan kar örtüsü alanın en önemli görsel peyzaj değerlerindendir.
Dedegöl Dağının kuzeydoğusunda bulunan 15 km den uzun olduğu tahmin edilen ve Türkiye’nin en
uzun mağarası olarak bilinen Pınargözü Mağarası ve buradan çıkan Çay Dere akarsuyu, adalarda
bulunan Kudabadat Sarayı, Kız Kulesi ve Kilise Adası milli parkın doğal ve kültürel kaynak
değerleri arasındadır.
Pınargözü Mağarası civarında keşfedilmemiş birçok mağaranın bulunma olasılığı yörenin jeolojik
açıdan zengin olduğunu göstermektedir. Mağaranın başlangıcı ve bitişi arasında 720 mt’ lik kot farkı
bulunmaktadır. Mağaranın keşfi tam olarak bitirilememiştir. Diğer yandan Dedegöl dağında 1996
yılında keşfedilen Kuyu kuyu mağarası 832 m. lik derinliği (1231 m. uzunlukta) i ile dünyada en
derin mağaralar içinde 125. ülkemizde ise 3. sırada bulunmaktadır.
Sayfa 105
Pınargözü Mağarası
Melikler Yaylasından Dedegöl Dağı’nın Görünüşü
Sayfa 106
Yaylalar aynı zamanda yılın belli dönemlerinde kampçılık içinde kullanılmaktadır. Milli Park
içerisinde Sindel, Küre, Karamık, Körkuyu, İncebel, Malanda yaylaları aktif olarak kullanılmakta
olup bu yaylalarda geleneksel olarak konaklayan Honamlı Yörükleri milli parkın önemli kaynak
değerleri arasındadır.
Dağcılık faaliyetleri için 1840 m yükseklikteki Büyüksivri Tepe, Günübirlik rekreasyonel kullanıma
uygun Beyşehir Gölü kıyı şeridi, doğa turizmi açısından önemli potansiyele sahiptir.
Flora: Göle bakan yamaçlardaki karaçam, ardıç ormanları, iç bölgelerde kalan karaçam, sedir, toros
göknarı, titrek kavak, ardıç, meşelerden oluşan saf veya karışık ormanlar ve dereboyu vejetasyonları
hâkimdir. Milli Park sınırları içerisinde alt flora olarak; Karamuk, laden, yabani gül, böğürtlen,
boyacı sumağı, geven gibi çok yıllık bitkilerin yanında tam tespiti yapılmamakla birlikte 80’den
fazla tıbbi ve aromatik otsu bitki türü mevcuttur. SDÜ tarafından yapılan tesbite göre genel sahada
tesbit edilen 1200 taksondan 201’i endemiktir. 35 ‘e yakın mantar çeşidi bulunmaktadır.
Sayfa 107
Fauna: Beyşehir Gölü, Ramsar Sözleşmesi su kuşları ve balık kriterlerine göre uluslar arası
öneme sahip bir sulak alandır. Beyşehir Gölü ve göle karışan derelerde Cyprinuscarpio (Sazan),
Carassiusauratus (Havuz balığı), Aterina boyeri (Gümüş balığı), Tincatinca (Kadife),
Leicuscuscephalus
(Tatlısu
kefali),
Chondrostomabeysehirense
(Kababurun),
Pseudophoxinusbattalgili (Yağ balığı), Alburnus akili (Gökçe balığı), Gobiogobiomicrolepidotus
(Dere kayası-yağlıca), Capoetapestai (Siraz balığı), Stizostedionlucioperca (Sudak),
Atherinaboyeri (Gümüş balığı), Cobitisbilseli (Çöpçü balığı) gölde bulunan balık türleridir.
Gobiogobiomicrolepidotus(Dere kayası-yağlıca) ve Pseudophoxinusbattalgili (Yağ balığı)
Beyşehir Gölü havzasında endemiktir.
1- Kızıldağ Milli Parkı GBKA ve Çadırlı Kamp Alanı: Kızıldağ ’ın kuzey yamaçları doğal saf sedir
ormanları ile kaplıdır Eşsiz manzara güzelliği ve sık dokulu sedir alanları içerisindeki ahşap ve prefabrik
bungalov evleriyle yerli ve yabancı turistlerin en çok ilgi gösterdiği bir yerdir.. Beyşehir Gölünden esen
güney rüzgârları, Bebik Pınarı Vadisi ve yer tutan mevkilerinden geçerek sedir ormanlarına ulaşmakta,
burada yoğunlaşan hava ormanın ürettiği oksijenle birleşerek serin, rutubetli ve bol oksijenli temiz bir hava
akımı oluşturmaktadır. Bu sebeple, özellikle; astım, solunum yolu hastalıkları (akciğer, bronş, bronşit
hastaları) tarafından tercih edilmektedir. Öyle ki 15 gün alanda bir fiil kalan ziyaretçilerin bol oksijenden
saçlarında sararma başlamaktadır. Bu nedenle ‘’ mavi sedir’’ olarak da bilinen bu orman eşsiz manzara
keyfinin yanında şifa kaynağıdır.
Kızıldağ Milli Parkı Bungolov Alanı
Sayfa 108
2-Pınargözü Günübirlik Kullanım Alanı ; Yenişarbademli ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır.
Buraya ulaşım Isparta- Aksu- Yenişarbademli ilçeleri güzergâhından 100 km ile Şarkikaraağaç ilçesi
üzerinden 60 km sağlanmaktadır. Doğal güzellikleri ile eşsiz bir alan olan bu bölgede eşsiz orman
ekosistemi, anıt niteliğinde ağaçların çokluğu, eşsiz manzara seyri önemli doğal kaynak değerleridir.
Pınargözü GBKA aynı zamanda su kaynağı açısından Dedegöl Dağı’na tırmanan dağcılar içinde önemli
bir noktadır.
Pınargözü kaynağı (Hizar deresi-Yenişarbademli)
3- Dedegül Dağ Ekosistemi; Dedegöl Dağları Türkiye’nin önemli karstik alanlarından biridir.
Beyşehir Gölü'nün batısında kuzey-kuzeybatı güney-güneydoğu doğrultusunda uzanan Anamas
Dağları'nın en yüksek yeri 2992 m. ile Dedegöl Dağı'nın zirvesidir. Bu dağın çevresinde, Kartal Tepe
(2987 m.), Karçukuru Tepe (2935 m) gibi yüksek tepeler bulunmaktadır.
Dedegöl Dağı
Sayfa 109
Dedegöl dağındaki yüksek kayalar yırtıcı kuşlar için önemli bir üreme ve beslenme alanıdır. Farklı
ağaç türü, strüktür ve flora kompozisyonuna sahip meşcerelerden oluşan farklı tipteki orman
alanlarında çeşitli kuş ve memelilerin barınmasına uygun habitatlar ortaya çıkmaktadır. Dedegöl
Dağı aynı zamanda çevredeki su kaynakları açısından da zengindir. Böylece habitat mozaikleri kısa
mesafede değişen tür çeşitliliğine yol açmaktadır. Bu nedenle doğa tutkunları tarafından tercih
edilmektedir.
Dedegöl Dağı
Turizm Bakanlığı tarafından belirlenen ve onaylanan bir tırmanma parkuru başlamaktadır.
Yaklaşık 10 km uzunluğundaki güzergah üzerinde, Senit Yaylası, Melikler Yaylası,
Pınargözü Mağarası ve günübirlik kullanım alanı ile Dedegöl Dağı görülmektedir.
Melikler Yaylası
Sayfa 110
Dağcılık kulüplerinin organizasyonu çerçevesinde her yıl mayıs ayının sonunda, Dedegöl Dağı’nın
eteklerindeki Melikler yaylasında dağcılık şenlikleri yapılmakta ve burada çadır kurup konaklamakta
ve dağa tırmanmaktalar.
Kızıldağ Milli Parkı’nın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu
aktiviteler;
- Kuş Gözlemciliği
- Yürüyüş ve Sırt Çantalı Geziler
- Bisiklet Gezileri,
- Atlı geziler,
- Yaban Hayatı Gözlemciliği (fauna gezileri),
- Doğa Gezileri,
- Bakir Orman Gezileri,
- Fotosafariler,
- Botanik gezileri,
- Ekosistem Tabanlı Doğa Eğitimi Programları,
- Bilimsel turizm,
- Aile/Yerli Turistler,
- Enteresan Peyzajlara geziler (jeoturizm),
- Köy ortamında ev pansiyonu konaklaması, çitlik turizmi,
- Köy ürünleri satın alma,
Kızıldağ Milli Parkı Alanı’nın Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları:
-
Yüksek kalitede küçük ölçekli hizmetler, yerli ve yabancı konuklara iyi bilgi ve
açıklamalar içeren, iyi yönetilen Doğa Turizmi köyleri ağı oluşturmak;
-
Nitelikli Alan Kılavuzları yetiştirmek,
-
Nitelikli konaklama yerlerinin oluşmasını teşvik etmek;
Sayfa 111
-
Rotalar: Yürüyüş ve dağ bisikleti patikalarından oluşan bölgesel bir ağ kurmak, Doğa
ve kültür gezileri için önemli rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara ulaşım ve
bilgilendirme planı geliştirme.
-
Ulaşım: İl merkezinde ile bağlantılı servislerin olması;
Kızıldağ Milli Parkı Alanının Turizm Talebi Değerleri
Halihazırdaki ziyaretçi sayısı
10.000 kişi, sağlık turizmi ve doğa sporları maksatlı gelen
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Alanda para harcayacak tesis ve hizmet sınırlı
Bireysel gezginler: % 10
Eşler: %20
Aileler: %40
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya
gelmesi şeklinde): %20
Diğerleri: %10
1- Sağlık Turizmi
2- Doğa Gezileri,
3- Fotosafariler,
4- Kırsal Miras Gezileri,
5- Botanik gezileri,
6- Yaban Hayatı Gözlemciliği (fauna gezileri),
7- Bakir Orman Gezileri,
8- Doğa Eğitimi Programları
Kazdağı Milli Parkı ile kıyaslanabilir özelliklere sahiptir.
Gelişlerinin ilk on sebebi:
Kıyaslanabileceği bir saha
Kızıldağ Milli Parkı Alanının Turizm Arzı Değerleri
Ulaşılabilirlik
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Altyapı
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Anayollara bağlantı
Orta derecede yakın; 3,5 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(x)
Toplu taşıma
(x)
Diğerleri
(x)
(Bisiklet, motosiklet,
yürüyüş, atlı vb.)
Yetersiz
X
Yeterli
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati: Alana ulaşım
kolaydır
İyi
Açıklama
X
X
Sayfa 112
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
X
X
X
X
X
X
Var ve yenileri oluşturuluyor
Yapılıyor, yer yer tamam,
Yapılmakta
X
Yapılmakta,
X
X
Yeterli değil,
X
GBKA içerisinde 1 adet kır
kahvesi, 1 adet fırın
mevcuttur.
Sahanın kendine has özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Var
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Var
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Var
Kızıldağ Milli Parkı’nın
kuzey yamaçları doğal saf
“mavi sedir’’ olarak da
bilinen sedir ormanları ile
kaplı olması,
Dedegöl
Dağının
kuzeydoğusunda bulunan
Türkiye’nin
en
uzun
mağarası olarak bilinen
Pınargözü Mağarası’nın
bulunması,
Alandaki yüksek oksijen
miktarı nedeniyle sağlık
turizmi açısından tercih
edilmektedir.
Dedegül zirvesine heryıl
düzenlenen
uluslararası
katılımlı
yürüyüş/tırmanma
Sindel, Küre, Karamık,
Körkuyu,
İncebel,
Malanda yaylalarının milli
park sınırları içerisinde
olması ve yaylalarda yılın
belli
dönemlerinde
konaklayan
Honamlı
yörükleri,
Dedegöl dağında 1996
Sayfa 113
yılında keşfedilen Kuyu
kuyu mağarası 832 m. lik
derinliği
(1231
m.
uzunlukta) ile dünyada en
derin mağaralar içinde
125. ülkemizde ise 3.
sırada bulunması,
Alan
turist
ziyaret
döngüsüne
girecek şekilde
turistlerin ilgisini
çekecek
diğer
alanlara
yakın
mı?
Endemik bitkiler,
Mantarlar
Doğal Kaynakların Potansiyeli
Kaynak adı
Var
Dağlar
X
Ormanlar
X
İzole alanlar
Şelaleler
Göller
Nehirler
Yaylalar
Mağaralar
Yaban hayatı
Memeli
Kuşlar
Kelebekler
İklim
Peyzaj dokusu
Kanyonlar
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Tabiatla uyumlu
kültürel miras
X
1
X
X
Milli Park içinde ve yakın
çevresinde
bulunan
adalarda
bulunan
Kudabadat Sarayı, Kız
Kulesi ve Kilise Adası,
Evet
201 tür
35’e yakın tür
2
3
X
4
5
Açıklama
Peyzaj, Jeomorfoloji,
Peyzaj değeri, ekolojik
değer
Mada adası
X
X
X
X
X
X
X
X
Çeşitlilik öne çıkar
Yazılı Kanyon Tabiat
Parkı
X
X
X
1-5 arası değerlendirme şekli;
1) İnsanlar sahayı özelikle bu kaynak için ziyaret ederler, çekirdek üründür,
2) Kaynak alanı ziyaretçiler tarafından mutlaka ziyaret edilir,
3) Alanda kaynağın olması ziyaretçi deneyimine katkı sağlar,
4) Herhangi bir farklı şey sunmaz,
5) Turizm için ilginç değil,
Sayfa 114
Kızıldağ Milli Parkı’nın Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme şekli: 1- Tamamen
sağlanabiliyor, 2- genel olarak sağlanıyor, 3- veri yok,, 4- çoğunlukla sağlanamıyor
5- Hiç sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay
X
alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para
X
yatırımı yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
X
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve
X
önerileri ele alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
X
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
X
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
X
İyi bir işbirliği içindeler
X
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
X
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
X
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
X
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
X
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
X
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm
X
gelişiminden sonra gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
X
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya
X
çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek
X
veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
X
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
X
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra
X
zarar görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
X
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
X
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
X
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı
X
oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
X
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
X
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
X
Turizm hayat kalitesini artırıyor
X
Sayfa 115
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi verilerini değerlendirme sonuçları;
1- Kızıldağ Milli Parkı sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşamamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme yönelik hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi
yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı,
sağlanmalıdır.
kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı
4- Turizm sosyal hayata etkisi olmadığından yerel halkın planlama içine sokulması
gerekmektedir.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Genel
etkiler
Kamping&piknik Menfi
Korunan alan
üzerindeki
etki
Katı atıklar
Etki
Kabul
Kabul
Kabul edilebilir
edilebilir edilemez
ancak;
Katı atıklara ait
çözümler gerekir.
Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
Ahşap Hediyelik
eşyaların
satılması,
Su sporları
Müspet
Olta balıkçılığı
Müspet
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Müspet
Müspet
x
Doğa yürüyüşü
Müspet
x
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
x
Bilimsel geziler
Müspet
x
Menfi
Tehlike
içermekte
Balık türleri
yeterli
x
x
Sadece belirtilen
yerlerde yapılırsa
Yöre yemekleri öne
çıkmalı
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde
ve kurallara uygun
olarak
Alan kılavuzu
eşliğinde,
Ekolojik taşıma kapasitesi verilerini değerlendirme sonuçları;
1- Kızıldağ Milli Parkı’nda özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
2- Kuş Gözlemciliğini daha etkin kılmak için doğa okulları açılmalı, alanda sürekli bir
rehber bulunmalıdır.
3- Orman içi mevcut yürüyüş parkurları tur güzergahları rehabilite edilerek halkın
hizmetine sunulacaktır.
Sayfa 116
4- Müspet olarak ele alınan faaliyetler taşım kapasitesinin altında olduğundan
artırılması ve izlenmesi alakalı tedbirler alınacaktır.
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmiştir.
1- tamamen doğru , 2- genel olarak doğru, 3- veri yok,, 4- çoğunlukla yanlış
5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar
veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana
gelmektedir
Korunan alanımızın suları gözle görünür şekilde
kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak
kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
X
4
5
X
.
X
X
X
X
X
X
Ekolojik göstergelerin değerlendirmesiyle;
1- Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
2- Özellikle kumul alanlarda patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara
sebep olabileceği, uyarı, işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların
çözülebileceği,
3- Turistlerin yaban hayatını rahatsız az da olsa ettikleri, bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
4- Netice olarak, Kızıldağ Milli Parkı’nda henüz ekolojik göstergeler henüz önemli bir
tehlike işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, işaretleri
tabelalar, bilgilendirme ve uyarmalar ile iyi bir ziyaretçi yönetim programı yapılarak
bu olumsuzluklar önlenebilecektir.
Fiziki/idari taşıma kapasitesi incelemesi ve değerlendirmesi aşağıya alınmıştır;
1-Akıcı,yeterli2- iyi, 3- fena değil, 4- kötü, 5- çok kötü
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Kapasite 1 2 3
X
X
4
5
Sayfa 117
Korunan alan içindeki toplu
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban
hayatı
noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
X
X
X
X
X
X
X
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
izleme Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapıla değerlendirme;
1- İdaremiz personel yönünden yeterli donanıma sahip değildir, takviye edilmelidir,
2- Saha içindeki geziler için paket turlar oluşturulmalıdır, özel sektörün teşviki
lüzumludur,
3- Alan kılavuzlarının sahada görev alması bilgi ihtiyacını da çözecektir,
4- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
5- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların karşılanması için altyapı çalışmalarına ağırlık
verilmelidir,
6- Personelin donanımı arttırılmalıdır.
7- Yöre halkı teşvik edilmelidir.
Sayfa 118
Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise alandaki köy halkının alana
gelen ve köy içini kullanan ziyaretçilerden rahatsız oldukları görülmektedir. Bunun sebebi
alanın milli park olarak yüksek koruma gerektiren bir yapıya sokulduktan sonra alanda
balıkçılık faaliyetlerinin ve gölden faydalanımların ortadan kaldırılması, özel mülkiyetteki
arazilerin kullanımında kısıtlamalar olması önemli bir husus olarak görülmektedir. Tapulu
arazilerin alan tescili dışına çıkarılması ve köylünün gölden yararlanabileceği bir balıkçılık
modelinin bulunması bu etkiyi yumuşatabilir.
Taşıma kapasitesinin tüm yönleri ile incelenmesini müteakip genel değerlendirmesi şu
şekilde yapılabilir;
1- Taşıma kapasitesine ulaşılmamıştır, ekosistem ve korunan alan turizmden kısa
vadede zarar görecek durumda değildir,
2- Toplum Milli Parkla ilgili beklentilere sahiptir, bu beklentilerin turizmin artışı ile bir
bölümünün gerçekleşmesi mümkündür,
3- İnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz
özellikler taşımaktadır,
4- Isparta ili Kuş Gözlemciliği ve doğa eğitim tabanlı turizm aktivitelerinin gelişerek
ilin turizm potansiyelini arttırmasını ve turizm 12 aya yayılmasını beklemektedir.
4.6.2. KOVADA GÖLÜ MİLLİ PARKI
1. Alanla İlgili Genel Bilgiler
Kovada Gölü ve çevresi, 03.11.1970 yılında Milli Park ilan edilmiştir. Milli Park alanının
büyük bölümü Eğirdir ilçesi, bir bölümü de Sütçüler ilçesi sınırları içinde kalmaktadır. Park alanı
içinde Kırıntı Köyü’nün tamamı, Yuvalı Köyü Bahçıvanlar Mahallesi, Alisarıncı ve Zamkadın
mezraları, Akbelenli Köyü Denizaltı Mahallesi ve Karadiken Köyü Yenimahalle Mahallesi
bulunmaktadır. Toplam alanı 6.534 hektar olan Milli Park alanının 790 hektarlık kısmı göl yüzeyidir.
Kovada Gölü’nün meydana gelişi Batı Toroslar’da görülen karstik göllere benzer. Havzaya
düşen yağmur sularının fiziksel ve kimyasal aşınmasına eklenen tektonik yer hareketleriyle
şekillenen göl, tektonik bir polyedir. Eğirdir Gölü’nün güneye doğru uzantısı olan Kovada Gölü,
sonradan aradaki dar vadinin alüvyonlarla dolması sonucunda bugünkü şeklini almıştır. Kovada
Gölü Milli Parkı jeomorfolojik yapısı ve barındırdığı doğal kaynaklarıyla bölgesel ve ülkesel ölçekte
önemli bir konumdadır.
Sayfa 119
2 Alanın Doğa Turizmi Değerleri
1992 yılında Kovada Gölü ve çevresi, 1626 hektar büyüklüğünde bir alan, 1. Derece Doğal
Sit ilan edilmiştir. Milli Park alanı günümüzde açık hava rekreasyon alanı olarak kullanılmaktadır.
Doğal değerleri, Milli Park’ın ana kaynak değeri olan açık hava dinlenme ve kullanma potansiyeline
katkıda bulunmaktadır. Sahanın meydana gelişini hazırlayan karst morfolojisi, bakir doğanın
araştırılması, yürüyüş, manzara seyretme, tırmanma ve kampçılık imkanı sağlamaktadır. Kovada
Gölü’nün güneydoğu kıyısında, Denizaltı-Bağcağız mevkiinde Geç Roma Dönemine ait yoğun
tahribata uğramış kalıntılar ve keramik parçaları yer almaktadır. Bu kalıntılar sit alanı olarak koruma
altına alınmamıştır. Bu bölgede, oldukça küçük bir alan 25.07.2007 tarih ve 1773 sayılı karar ile 1.
Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak tescil edilmiştir.
Kovada Gölü Milli Park sınırı, güneyde Kınalı Tepe ile Torlu Tepe arasındaki vadiden Abkel
Tepe’ye, daha sonra doğuda Türkmen Dağı eteklerinden Mıhlıardıç mevkiinde bulunan Aluç
Tepe’ye, kuzeyde Aşağıkızılkuyu mevkiinde bulunan Armutlusori Tepe’den Sortusivri Tepe’ye
oradan da batıda Gazelli sırtlarına ulaşır.
Kovada Gölü
Sayfa 120
Milli Parkı en önemli kaynak değerleri Orman ve Göl ekosistemleridir. Kovada Gölü’nün
deniz seviyesinden yüksekliği 908 metre, yüzölçümü 790 hektar, kıyı uzunluğu 18.800 metre ve
derinliği 6 metredir. Kovada Gölü’nde balık türleri ; Stizostedion lucioperca (Sudak), Cyprinus
carpio (Sazan), Carassius gibelio (Gümüş Havuzbalığı), Tinca tinca (Kadife).
Eğirdir gölünün taşkın sularının, kontrollü olarak Kovada gölüne boşalması amacıyla, 1952 yılından
sonra Eğirdir gölü güneyinden Kovada gölüne kadar, Boğazova vadisi boyunca bir su iletim kanalı
açılmıştır. Daha sonra Kovada gölü batısındaki düşü (kot) farkından yararlanılarak Kovada I ve
Kovada II hidroelektrik santralleri yapılmış ve 1960 yılında hizmete girmiştir.
Ormanlık alanlar değişik türlerin oluşturmuş olduğu topluluklardan oluşmaktadır. Başlıca
türler ise Pinus brutia Ten. (Kızılçam), Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe, Abies
cilicica (Ant. & Kotschy) Carr. subsp. isaurica Coode & Cullen (Göknar), Quercus pubescens Willd. +
Juniperus excelsa M.Bieb. + Juniperus oxycedrus L. subsp. Oxycedrus, Quercus pubescens Willd.
Pinus nigra Arn. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe + Juniperus excelsa M.Bieb. + Juniperus
oxycedrus L. subsp. Oxycedrus’dır.Milli park sınırları içerisinde 2 adet anıt ağaç statüsünde çınar ağacı
bulunmaktadır.
Kovada Gölü Seyir Noktası
Milli Park içersinde 75 familyaya ait 259 cins, 361 tür, 44 alttür ve 10 varyete tespit
edilmiştir. Çalışma alanından tespit edilen bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı ise; Iran-Turan
42, Avrupa-Sibirya 14 ve Akdeniz 41 şeklindedir. 264 tür birden fazla fitocoğrafik bölgeye ait ya da
fitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler grubundadır. Kovada Gölü Milli Parkı sınırlarında 28 endemik
bitki türü tespit edilmiştir. Endemik türler ve tehlike kategorileri; Abies cilicica subsp. isaurica (
Köknar, LC), Alyssum pateri subsp. pater, (Kuduz otu, LC), Arenaria acerosa (Kum otu, LC),
Dianthus anatolicus (Karanfil, LC), Minuartia anatolica var. arachnoidea (Minuatya, LC),
Paronychia argyroloba (Dolama otu, NT), Alcea apterocarpa (Hatmi, LC), Astragalus mesogitanus
(Geven, LC), Astragalus vulnerariae (Geven, LC), Colutea melanocalyx subsp. melanocalyx
(Patlangaç, EN), Genista involucrata (Katırtırnağı, LC), Bupleurum sulphureum (Tavşankulağı, LC),
Eryngium kotschyi (Çakırdikeni, LC), Haplophyllum telephioides (-, LC), Ferulago platycarpa (-,
Sayfa 121
LC), Asperula stricta subsp. monticola (Asperula, LC), Cirsium sintenisii (Deve dikeni, LC),
Helichrysum arenarium subsp. aucheri (Ölmez otu, LC), Tanacetum cadmeum subsp. cadmeum
(Solucan otu, LC), Tripleurospermum calllosum (-, LC), Asyneuma linifolium subsp. linifolium (-,
LC), Linaria genistifolia subsp. confertiflora (Nevruz, LC), Phlomis armeniaca (Kudus ada çayı,
LC), Wiedemannia orientalis (-, LC), Origanum sipyleum subsp. sipyleum (Mercanköşk, LC),
Thymus sipyleus subsp. sipyleus (Kekik, LC), Euphorbia falcata subsp. macrostegia (Sütleğen, LC)
ve Gladiolus anatolicus (Gladiol, LC) dir. IUCN kriterlerine göre alandan tespit edilen türlerin
dağılımı ise; 338 LC, 1 EN ve 1 NT şeklindedir.
Kovada Gölü
Kovada Gölü Milli Parkı sınırları içerisinde varolan kuş türlerini belirlemek amacıyla yapılan
çalışmalara yörede 167 kuş türü, 8 Memeli hayvan, 13 sürüngen türünün varolduğu belirlenmiştir
varlığı belirlenmiştir. Bern Sözleşmesi Koruma Listelerine göre yapılan değerlendirme sonucu
alanda saptanan kuş türlerinden 116’sı Ek-II’ye, yani “Mutlak Koruma Altındaki Türler” listesi’ne
girmekte; 44 kuş türü Ek-III’e, yani “”Koruma Altındaki Türler” Listesi’ne girmekte, kalan 7 kuş
türü ise her iki listede de yer almamaktadır.
Alan sahaya gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin günübirlik tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek
şekilde düzenlenmiştir. Düzenlenen bu kısımda Giriş Kontrol Ünitesi, Bekçi Evi, 2+2 li WC, Satış
Standı, Satış Büfesi, Yağmur Barınağı ve otopark bulunmaktadır.
Sayfa 122
Gggg
Giriş Kontrol Ün ites i
Ahşap Bilgilendirme tabelaları
Ahşap İskele
Sayfa 123
Alanın genelinde 3 ayrı hatta olmak üzere 8+000 mt yürüyüş patikası bulunmaktadır. Toplam 3+000
mt lik iki ayrı kovada gölü manzaralı patika en yakın hakim tepelere çıkmaktadır. 5+ 000 mt lik
diğer patikanın küçük koyu dolaşan bölümü kısa mesafeli, büyük koyu dolaşan bölümü ise uzun
mesafeli bir parkur olarak hazırlanmıştır. Bu bölümde alana gelen yerli ve yabancı ziyaretçinin özel
durumlarına ve zamanlarına göre keyifli bir doğa yürüyüşü yapmalarına imkân tanınmaktadır. Küçük
parkuru görsel manzarayı göl seviyesinde hissettiren bir ahşap iskele ile büyük parkuru ise hem
orman hem gölü manzara seyir kulesinden izlemeyebilme imkânı verilmiştir.
Tanıtım ve Yönlendirme Tabelaları
Manzara Seyir kulesi
Sayfa 124
Manzara seyir kulesine çıkan ziyaretçiler için Kovada Gölü, göle bakan yamaçlardaki orman
ekosistemi ve göl ekosisteminin manzara keyfi inanılmazdır. Dört mevsim parkurların tamamında
dolaşma imkanı vardır ve doyumsuz güzellikler içerisinde bu parkuru tamamlayabilmenin hazzını
yaşamak gerekmektedir. Özelikle parkur boyunca mevcut orman ekosistemi ve alt flora çeşitliliğinin
yanında anıt niteliğindeki ulu çınarların varlığı yüzyıllardır yaşayan bu ağaçların her birinin farklı bir
hikâyesinin oluşu ve bunu gözlemleyebiliyor olmanın hazzı doyumsuzdur. Yürüyüş patikalarının
tamamında İngilizce ve Türkçe olarak hazırlanmış yönlendirme ve bilgilendirme tabelaları ile
Latince ve Türkçe olarak hazırlanmış bitki tanıtım tabelaları bulunmaktadır. Her mevsim doğayı
hissetmek isteyen tüm kişilerin gezmesi tavsiye edilir.
İdare ve Tanıtım Ziyaretçi Merkezi
3. Kovada Gölü Milli Parkı’nın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler;
- Atlı geziler,
- Doğa Gezileri,
- Fotosafariler,
Sayfa 125
- Botanik gezileri,
- Kırsal Miras Gezileri,
- Bilimsel turizm,
- Köy ortamında ev pansiyonu konaklaması, çitlik turizmi,
- Köy ürünleri satın alma,
4.
-
Kovada Gölü Milli Parkı Alanı’nın Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları:
Yüksek kalitede küçük ölçekli hizmetler, yerli ve yabancı konuklara iyi bilgi ve açıklamalar
içeren, iyi yönetilen ekoturizm köyleri ağı oluşturmak;
-
-
Nitelikli konaklama yerlerinin oluşmasını teşvik etmek;
-
Rotalar: Yürüyüş ve dağ bisikleti patikalarından oluşan bölgesel bir ağ kurmak, Doğa ve kültür
gezileri için önemli rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara ulaşım ve bilgilendirme planı
geliştirme.
-
Kovada Gölü Milli Parkı Alanının Turizm Talebi Değerleri
Halihazırdaki ziyaretçi sayısı
5.000 kişi, doğa sporları maksatlı gelen
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Alanda para harcayacak tesis ve hizmet sınırlı
Eşler: %25
Aileler: %40
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde): %20
Diğerleri: %10
9- Günübirlik piknik
10- Doğa Gezileri,
11- Fotosafariler,
12- Kırsal Miras Gezileri,
13- Botanik gezileri,
14- Yaban Hayatı Gözlemciliği (fauna gezileri),
15- Bakir Orman Gezileri,
Geliş sebepleri:
Sayfa 126
Kıyaslanabileceği bir saha
Kovada Gölü Milli Parkı Alanının Turizm Arzı Değerleri
Ulaşılabilirlik
Alana Ulaşım
Altyapı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Orta derecede yakın; 3,5 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(x)
Toplu taşıma
(x)
Diğerleri
(x)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş,
atlı vb.)
Yetersiz
X
Yeterli
İyi
kanaati: Alana ulaşım kolaydır
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
Yapılıyor, yer yer tamam
X
Yeterli değil,
X
X
X
Yeterli değil,
X
GBKA içerisinde 1 adet kır
kahvesi, mevcuttur.
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Yok
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Var
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek
Var
Evet
167 kuş türü gözlenebilmesi
Her mevsim
birbirinden
güzel eşiz manzara sunması
Estetik Ziyaretçi Tanıtım
Merkezinin bulunması
Milli Park Eğirdir İlçesi ve
Yazılı
Kanyon
Tabiat
Parkına yakındır.
Sayfa 127
şekilde turistlerin
ilgisini
çekecek
diğer
alanlara
yakın mı?
Endemik bitkiler,
28 tür
Mantarlar
Bilinmiyor
Kaynak adı
Var
Dağlar
X
Ormanlar
X
İzole alanlar
Şelaleler
Göller
Nehirler
Yaylalar
Mağaralar
Yaban hayatı
Memeli
Kuşlar
Kelebekler
İklim
Peyzaj dokusu
Kanyonlar
Tabiatla uyumlu
kültürel miras
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1
X
X
2
3
4
Açıklama
değer
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
6) İnsanlar sahayı özelikle bu kaynak için ziyaret ederler, çekirdek üründür,
7) Kaynak alanı ziyaretçiler tarafından mutlaka ziyaret edilir,
8) Alanda kaynağın olması ziyaretçi deneyimine katkı sağlar,
9) Herhangi bir farklı şey sunmaz,
10) Turizm için ilginç değil,
Kovada Gölü Milli Parkı’nın Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme şekli: 1- Tamamen sağlanabiliyor, 2- genel
olarak sağlanıyor, 3- veri yok,, 4- çoğunlukla sağlanamıyor
5- Hiç sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç, istek ve önerileri
ele alınıyor
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 128
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden
sonra gelişme gösterdi
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
5- Kovada Gölü Milli Parkı sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşamamaktadır.
6- Ekonomik beklentiler ve turizme yönelik hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi
gerekir,
7- Ekonomik kaynak ayrılmalı,
kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı
sağlanmalıdır.
8- Turizm sosyal hayata etkisi olmadığından yerel halkın planlama içine sokulması
gerekmektedir.
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Genel
etkiler
Menfi
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Su sporları
Müspet
Müspet
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Müspet
Menfi
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Katı atıklar
Kabul
edilebilir
Tehlike
içermekte
Balık sağlık
açısından
tehlikeli
x
x
x
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Katı atıklara ait
Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
Alt yapı çalışmaları
tamamlanarak kirlilik
önlenmesi
Sadece belirtilen
çıkmalı
Sayfa 129
Doğa yürüyüşü
Müspet
x
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
x
Bilimsel geziler
Müspet
x
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun
olarak
Alan kılavuzu
eşliğinde,
5- Kovada Gölü Milli Parkı’nda özellikle katı atık ve zirai ilaç kirletmesi sorunu
görülmektedir.
6- Kuş Gözlemciliğini daha etkin kılmak için doğa okulları açılmalı, alanda sürekli bir rehber
bulunmalıdır.
7- Orman içi mevcut yürüyüş parkurları tur güzergahları rehabilite edilerek bakımlı hale
getirilmeli.
8- Müspet olarak ele alınan faaliyetler taşım kapasitesinin altında olduğundan artırılması ve
izlenmesi alakalı tedbirler alınacaktır.
5- Hiç yok
veriyor
gelmektedir
Korunan alanımızın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
6- Yürüyüş patikası dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
7- Turistlerin yaban hayatını rahatsız az da olsa ettikleri, bunun da etkin denetim, alan kılavuzu,
uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
8- Evsel ve endüstriyel atıksuların ve tarımsal atıkların göl sistemlerine karışması sonucu
kirlenme meydana gelmektedir.
9- Netice olarak, Kovada Gölü Milli Parkı’nda Evsel ve endüstriyel atıksuların ve tarımsal
atıkların göl sistemlerine karışması sonucu, atıklar içerisindeki azotlu ve fosforlu bileşikler,
sucul canlılardan özellikle alglerin aşırı artışına neden olmaktadır.
Yöre halkını
bilinçlendirme eğitim ile iyi tarım uygulamalarına geçilmelidir böylece olumsuzluklar
önlenebilecektir.
Sayfa 130
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Yer
Kapasite 1
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Ticaret
Tedarik
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
2 3
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
8- İdaremiz personel yönünden yeterli donanıma sahip değildir, takviye edilmelidir,
9- Saha içindeki geziler için paket turlar oluşturulmalıdır, özel sektörün teşviki lüzumludur,
12- Personelin donanımı arttırılmalıdır.
13- Yöre halkı teşvik edilmelidir.
Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise herhangi bir problem yaşanmadığı
görülmektedir.
Taşıma kapasitesinin tüm yönleri ile incelenmesini müteakip genel değerlendirmesi şu şekilde
yapılabilir;
Sayfa 131
5- Taşıma kapasitesine ulaşılmamıştır, ekosistem ve korunan alan turizmden kısa vadede zarar
görecek durumda değildir,
6- Toplum Milli Parkla ilgili beklentilere sahiptir, bu beklentilerin turizmin artışı ile bir
bölümünün gerçekleşmesi mümkündür,
7- İnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz özellikler
taşımaktadır,
8- Isparta ili Kuş Gözlemciliği ve doğa eğitim tabanlı turizm aktivitelerinin gelişerek ilin turizm
potansiyelini arttırmasını ve turizm 12 aya yayılmasını beklemektedir.
9- Evsel ve endüstriyel atık suların ve tarımsal atıkların göl sistemlerine karışması sonucu
meydana gelen kirliliğin önlenmesi gerekmektedir.
10- Kovada Gölü Su seviyesinin devamlı kontrol altında tutulması gerekmektedir.
4.6.3. GÖLCÜK TABİAT PARKI
Tabiat Parkı ülke ulaşım ağına Isparta kent merkezinden dağılan yollarla
bağlanmaktadır. Isparta ile Tabiat Parkı arasındaki ulaşım 12 km uzunluğunda asfalt bir
yolla sağlanmaktadır. Tabiat Parkından Burdur ’a ulaşım Isparta-Burdur dağ yoluyla
mümkündür. Gölcük Tabiat Parkı’nın bu yola uzaklığı 5 km’dir.
Gölcük Gölü ve çevresi, 1991 yılında Bakanlık Olur’u ile Tabiat Parkı ilan
edilmiştir. 23.11.1994 tarihinde revizyon çalışması yapılmış olup, 28.04.2000 tarihinde de
bugünkü sınırına ulaşmıştır. Bakanlar Kurulu’nca 19/11/2008 tarihinde Gölcük Tabiat Parkı
olarak tefrik edilmiştir. 5.925 hektar büyüklüğündeki Gölcük Tabiat Parkı jeomorfolojik
yapısı ve barındırdığı doğal kaynaklarıyla bölgesel ve ülkesel ölçekte önemli bir konumda
yer almaktadır. Gölcük Gölü ve çevresi Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kurulu tarafından 28.07.1992 tarihinde 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak belirlenmiştir.
Ayrıca bu alan için 1998 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığınca Turizm Merkezi kararı
getirilmiş, ancak bu karar 2000 yılında Danıştay tarafından iptal edilmiştir.
Gölcük Gölü Sonbahar
Sayfa 132
Bitki örtüsü, yaban hayatı, jeolojik ve jeomorfolojik yapısı ve peyzaj zenginlikleri,
alanın Tabiat Parkı ilan edilmesinde etken olan kaynak değerleridir.
Kuzey batısında Gelincik ve Yakaören Köyleri, güney doğusunda ise Darıdere Köyü
bulunmaktadır Güneyinde ve güneybatısında Burdur İli sınırlarına komşudur. Küçük bir
krater gölü olan Gölcük Gölü deniz yüzeyinden 1378 metre yükseklikte olup, yüzölçümü 76
hektar ve kıyı uzunluğu ise 3.647 metredir. Gölcük Gölü çevresinde Ulukız Tepe (1566 m),
Kirazlı Tepe (1653 m) ve Pilav Tepe (1551 m) yer almaktadır. Tepelerle çevrili göl yaklaşık
1100 hektarlık kapalı bir havzadır. Daireyi andıran gölün çapı 1500 metre, derinliği ise yer
yer 32 metredir.
Nemrut kalderası ile birlikte ülkemizin iki kalderasından (patlama krateri) biridir.
Batı Anadolunun tek kalderasıdır. Gölcük Kalderasının volkanik karakterde olması patlama
sonucunda oluşan volkan konisinin korunmuş olması, bu nedenle bilimsel araştırmalar
yönünden önemli olması nedeniyle korunması gereken bir yerdir.
Çok sayıda Volkan Konisinin bulunması, önemli Jeolojik özellikleri bünyesinde
barındırması, Krater Gölü ve çevresinin ağaçlandırma sonucu orman örtüsü ile birlikte
peyzaj niteliği kazanması, Yörenin Yaban Hayatı Habitatının yüksek değerde olması, Göl ve
çevresinin Kuşların beslenme Üreme ve konaklama alanı olması nedeniyle Sulak alan
özelliği taşıması, manzara seyri açısından parka hakim gözlem noktalarının bulunması, Sidre
ve Pir Efendi Türbeleriyle önemli kültürel değerleri bünyesinde barındırması alanın Tabiat
Parkı ilanında etken olan kaynak değerleridir.
Sayfa 133
Tabiat Parkı içerisinde tespit edilmiş olan omurgalı türlerinin 114’ü, uluslararası
sözleşmeler kapsamında korunması gereken türlerdir. Alanda tespit edilen 124 omurgalı
türünün 102’si kuş türleridir. 102 kuş türünün barınmak, konaklamak ya da göç amaçlı
tercih ettikleri bir alandır Tabiat Parkı alanı için elde edilmiş sayı, Türkiye’de bugüne kadar
kaydedilmiş olan kuş türleri sayısının 1/5’i kadardır. Kısacası, Gölcük Tabiat Parkı önemli
sayılabilecek bir kuş alanıdır. Alanda yılkı atlarının varlığı ve izleme keyfi de çok önemlidir.
Flora:
Gölcük Tabiat Parkı’nda; 46 familyaya ait 140 cins, 217 tür, 13 alttür ve 3 varyete
tespit edilmiştir. Alanda tespit edilen bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı ise; IranTuran 38 (%17,5), Avrupa-Sibirya 16 (%7,4) ve Doğu Akdeniz 28 (%13), Akdeniz 19
(%8,7) ve Öksin 1 (0,4) şeklindedir. 115 tür (%53) ise birden fazla fitocoğrafik bölgeye ait
ya da fitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler grubundadır. IUCN kriterlerine göre alanda tespit
edilen türlerin tehlike kategorilerinin dağılımı ise; 214 LC, 2 VU, 6 EN, 8 NT ve 2 DD
şeklindedir. Gölcük Tabiat Parkı sınırları içerisinde 58 de endemik bitki türü tespit
edilmiştir.
Gölcük Gölü ve çevresi, Pürenli Ova ve yakın çevresi ile Darı Deresi’nin geçtiği vadi
endemik bitki türleri ve flora çeşitliliği açısından önemli alanlardır.
Sayfa 134
Alandaki Rekreasyonel Kullanımlar Gölcük Tabiat Parkı ziyaretçilerin botanik gezileri,
doğa yürüyüşleri, bisiklet turları, koşu, fotoğraf çekimi, böcek ve hayvanları inceleme, kuş
gözlemciliği, piknik, deniz aktiviteleri gibi rekreasyonel ihtiyaçlarına cevap verebilecek
Zengin orman altı bitki varlığı, akdeniz bitki örtüsü ve karaçam ormanları ve jeolojik
yapısı nedeniyle bölgeye gelen grupların her mevsim mutlaka ziyaret ettiği bir alandır.
Sayfa 135
Gölcük Gölü
Alanda gölü korumak amaçlı olarak 4000 mt yürüyüş ve bisiklet yolu İl Özel İdaresi
katkılarıyla açılarak doğayla uyumlu olarak insanların doğal bir ortamda doğa yürüyüşü
yapmalarına imkân yaratılmıştır. 10 ayrı noktada bilgilendirme ve tanıtım olanağı da
sağlayan giriş takıları yaptırılmıştır.
Günübirlik Kullanım Alanı mümkün olduğunca doğal malzeme kullanılarak ıslah
edilmeye çalışılmıştır. Mevcut yollar 4000 mt ye yakın doğal kayrak kaplama ile
döşenmiştir. Alanda alana gelen ziyaretçilerin küçük çocukları için doğayla uyumlu olarak
ahşap emprenyeli malzeme kullanılarak çocuk oyun grubu yaptırılmıştır. Ziyaretçilerin
tuvalet ve su ihtiyaçlarının karşılanması için mevcut tesislerin bakım ve onarımları
yaptırılmıştır. Bu tesislerin de ıslah çalışmaları hep ahşap ve doğal taş malzeme kullanılarak
gerçekleştirilmiştir. Ahşap emprenyeli malzemeden kameriyeler, pergolalar, oturma
bankları, satış birimleri ve otoparklar yaptırılmıştır.
Sayfa 136
Gölcük Gölü etrafında bulunan volkanik tepecikler eşsiz manzara güzelliklerine ve
seyrine sahiptir. Bu alanda 2 ayrı noktada fotoğraf çekim imkanı bulunmaktadır. Alanın
Günübirlik Kullanım Alanı içerisinde ki baskıyı azaltmak için faklı bir bölge olan Pilav
Tepe’ye 3000 mt mesafede doğa içerisinde kuş sesleri arasında yürüyüş patikasından çıkış
imkanı sunulmuştur. Bu mevkide eğer zirveye ulaşılabilirse inanılmaz manzarayı görme
imkanı bulunmuş olacaktır. Yolun başlangıcında bilgilendirme panosu ve otopark vardır.
Alanın 1. derecede doğal sit alanı olması sebebiyle konaklama imkânı
bulunmamaktadır. Ancak Isparta merkezine yakınlığı ve 500 mt. Mesafede Milas mesirelik
alanında konaklama imkânı sunulması sebebiyle konaklama sorunu bulunmamaktadır.
Bunun dışında alan içerisinde günübirlik kullanım alanları mevcuttur. 2 adet kırgazinosunda
da kahvaltı ve yeme içme ihtiyaçları giderilebilir.
Sayfa 137
Kuş Gözlem Kulesi
Gölcük Tabiat Parkının Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu
aktiviteler;,
- Atlı geziler,
- Doğa Gezileri,
- Fotosafariler,
- Botanik gezileri,
- Bilimsel turizm,
Sayfa 138
Gölcük Tabiat Parkının Doğa Turizm Yönetimi Amaçları:
bilgilendirme planıgeliştirme.
- Ulaşım: İl merkezinde ile bağlantılı servislerin olması;
Gölcük Tabiat Parkının Turizm Talebi Değerleri
-
Halihazırdaki ziyaretçi 30.000 kişi, Gölcük Gölünü görüp gezmek ve kuş
sayısı
gözlemlemek maksatlı gelen
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin ilk on
sebebi:
Alanda para harcayacak tesis ve hizmet var
Eşler: %10Aileler: %50
Diğerleri: %10
Günübirlik piknik, deniz aktiviteleri
Doğa gezileri,
Manzara seyir, Fotoğraf Çekimi
Doğa Eğitimi Programları
Yaban Hayatı ve Kuş Gözlemciliği (çok nadir)
Botanik gezileri,
Sayfa 139
Kıyaslanabileceği bir
saha
Nemrut Kalderası ile kıyaslanabilir özelliklere sahiptir.
Gölcük Tabiat Parkının Turizm Arzı Değerleri
Ulaşılabilirlik
Alana Ulaşım
Antalya havaalanına 129 km, Isparta Havaalanına 36 km
uzaklıkta
Özel taşıt
(x)
Toplu taşıma
(x)
kanaati: Alana ulaşım
Diğerleri
(x)
kolaydır.
(Bisiklet, motosiklet,
Ancak toplu taşıma aracı ile
ulaşım bulunmamaktadır.
Ulaşım için problemler: Gölün güneyinde bulunan toprak yol bozulduğu için sadece
yaz aylarında arazi araçları ile gidilebilmektedir. Kışın bu alanda yürüyüş parkuru da
zorludur.
Altyapı
Yetersiz
Yerel ağ(toprak,
asfalt)
Yerel genel
taşımacılık
Programlar
X
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Restoranların
durumu
Yemek standartları
İyi
Yeterli
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
Alanın Uzun Devreli Gelişim
Planı yapılmış
Giriş ücreti var
X
X
Düzenlemeler devam ediyor
X
Yeterli değil,
X
2 adet kır gazinosu mevcut
X
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
2
Günübirlik alan içinde
Yerel
Yeterli standartta yemek sunanlar: 1 adet
Sayfa 140
Barınma imkanları
Oteller
Hosteller
Yatak&kahvaltı oteli
Rota üstü kulübeler
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
Kuruluş sayısı
Kategori
-
Yatak Sayısı
-
-
Durum
Var
Açıklama
Batı Anadolunun
tek kalderasıdır
Volkan konileri
Nitelik
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
Var
Sayfa 141
Alan turist ziyaret
ilgisini çekecek diğer
alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl
varlıklar
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Diğer ilginç
yaban hayatı
Burdur Gölü Kuş
Gözlem turizmi
Sagalosos Kültür
turizmi
Yaban domuzu
Sakarmeke.
karabatak
Kuş gözlemciliği ve
fotosafari
etkinlikleri ile
Burdur Gölüne
benzer.
Yaban hayatı
varlığı özel bir
zenginlik içerir.
58 tür
50’den fazla tür
Endemik bitkiler, var
Kelebekler
var
Memeliler
Kuşlar
Açıklama
Garanti edilen türler
var mı?
X
X
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
X
X
X
X
Sincap,
Tavşan,Tilki,
Yaban domuzu,
Yırtıcı ve ötücü
orman kuşları
Yaban domuzu ve
tavşan
Kurt , sakarmeke ve
karabatak türleri ile
gececiler
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Alanda bulunan
tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Yetersiz
yeterli
X
Durum açıklaması
Uzun Devreli
Gelişme planına
göre yapılabilir.
iyi
X
X
Kaynak adı
Dağlar
Var
X
1
Ormanlar
X
X
İzole alanlar
Şelaleler
Göller
X
X
2
X
3
4
5
Açıklama
değer
X
X
Sayfa 142
Nehirler
Yaylalar
Mağaralar
Yaban hayatı
Memeli
Kuşlar
Kelebekler
İklim
Peyzaj dokusu
Kanyonlar
Tabiatla uyumlu
kültürel miras
X
X
X
X
X
X
-
X
X
X
X
X
X
X
Tabiata uyum için
yapılan kumul
ağaçlandırması
İnsanlar sahayı özelikle bu kaynak için ziyaret ederler, çekirdek üründür,
Kaynak alanı ziyaretçiler tarafından mutlaka ziyaret edilir,
Alanda kaynağın olması ziyaretçi deneyimine katkı sağlar,
Herhangi bir farklı şey sunmaz,
Turizm için ilginç değil,
Gölcük Tabiat Parkının Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme şekli: 1- Tamamen sağlanabiliyor, 2- genel olarak sağlanıyor, 3- veri
yok,, 4- çoğunlukla sağlanamıyor 5- Hiç sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
x
alırlar
x
X
x
X
X
X
X
X
x
x
X
X
X
X
Sayfa 143
çıktı
veriliyor
oluyor
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x
x
x
X
1-Gölcük Tabiat Parkı sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşamamaktadır.
2-Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi
gerekir,
3-Ekonomik kaynak ayrılmakta ve alt yapı yatırımları yapılmakta, kaynakların saha
koruma ve turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmaktadır.
4-Turizm Isparta için müspet etkiler yapmış, kültür ve tabiatın korunmasına imkan
sağlanmıştır.
Etki
Faaliyet
Genel
etkiler
Ahşap Hediyelik Müspet
eşyaların
satılması,
Dağcılık,trekking Müspet
Su sporları
Müspet
Korunan alan
üzerindeki
etki
Katı atıklar
Kabul
Kabul
edilebilir edilemez
X
X
Kabul edilebilir
ancak;
Katı atıklara ait
Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
X
X
X
Sayfa 144
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Müspet
Sadece belirtilen
Günübirlik
ziyaretçiler yemek
ihtiyaçlarını
genelde yanlarında
getirdikleri yiyecek
ve içeceklerden
karşılamaktadırlar.
Bu konuda alanda
düzenli
rekreasyonel
alanlarının
oluşturulması
gerekmektedir.
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde
ve kurallara uygun
olarak
Alan kılavuzu
eşliğinde,
X
Müspet
X
Doğa yürüyüşü
Müspet
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
Bilimsel geziler
Müspet
X
X
X
1-Gölcük Tabiat Parkında özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
2-Orman içi güzergahlar oluşturulmalı bu güzergahlar dışına çıkılmamalıdır.
3-Günübirlik ziyaretçiler taşıma kapasitesinin üstünde olduğundan sayının sınırlanması,
yeni sahaların açılarak talebin karşılanması gerekir, bu meyanda çalışmalar devam
etmektedir
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeleraşağıdaki şekilde incelenmiştir.
5- Hiç yok
1
2
3
4
5
X
veriyor
x
gelmektedir
.
X
Sayfa 145
Korunan alanımızın suları gözle görünür şekilde
kirlenmektedir
X
X
kullanılabilir
x
X
x
1-Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
2- Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği
3-Turistlerin yaban hayatını rahatsız az da olsa ettikleri, bunun da etkin denetim, alan
4-Netice olarak, Gölcük Tabiat Parkında henüz ekolojik göstergeler henüz önemli bir
tehlike işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, işaretleri tabelalar,
bilgilendirme ve uyarmalar ile iyi bir ziyaretçi yönetim programı yapılarak bu
olumsuzluklar önlenebilecektir.
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Yer
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Kapasite 1
2 3
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
yok
yok
Tedarik
X
Sayfa 146
Ticaret
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Yeterlilik durumu
Patika ağı
Yaban hayatı izleme
noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
X
X
X
X
X
X
yok
yok
yok
yok
X
X
1-İdaremiz personel yönünden yeterli donanıma sahip değildir, takviye edilmelidir,
2-Tabiat Parkının yönetim planı mevcuttur. İmar Planı onaylandıktan sonra gerekli
tesislerle ilgili yatırımlar yapılacak ve ziyaretçi ihtiyaçları karşılanacaktır Saha içindeki
geziler için paket turlar oluşturulmalıdır, özel sektörün teşviki lüzumludur,
3-Alan kılavuzlarının sahada görev alması bilgi ihtiyacını da çözecektir,
4-Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
5-Ziyaretçi merkezi acilen açılmalıdır.
6-Personelin donanımı arttırılmalıdır.
Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise kayda değer herhangi bir
problem yaşanmadığı görülmektedir.
1-Taşıma kapasitesine ulaşılmamıştır, ekosistem ve korunan alan turizmden kısa vadede
zarar görecek durumda değildir,
2-Kurumlar özellikle Tabiat Parkı ile ilgili beklentilere sahiptir, bu beklentilerin turizmin
artışı ile bir bölümünün gerçekleşmesi mümkündür,
3-İnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz
4-Isparta ili Kuş Gözlemciliği ve doğa eğitim tabanlı turizm aktivitelerinin gelişerek ilin
turizm potansiyelini arttırmasını ve turizm 12 aya yayılmasını beklemektedir.
Sayfa 147
4.6.4. YAZILI KANYON TABİAT PARKI
Yazılı Kanyon, 05.09.1989 tarihinde Bakanlık Olur’u ile Tabiat Parkı ilan edilmiştir. 600
hektar büyüklüğündeki alanın Tabiat Parkı ilan edilmesinde, jeomorfolojik yapısı, bitki
örtüsü, yaban hayatı ve arkeolojik değerleri göz önünde bulundurulmuştur.
Tabiat Parkı, orman alanlarının büyük bölümünü oluşturduğu bitki örtüsü ve eşsiz manzarası
ile halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun bir tabiat parçasıdır. Park’ın bitki örtüsünü
kızılçam, meşe, kızılağaç, çınar, yabani ceviz, ardıç, harnup, defne, akçakesme, pırnal
meşesi, zakkum, sandal, erguvan, karaağaç ve Akdeniz maki türü oluşturmaktadır. Ayrıca
içinde barındırdığı arkeolojik değerleriyle birlikte daha ayrı bir önem kazanmaktadır. Alanda
Yazılı Kaya Hitabesi ve Tapınak, Psidia (Adada) harabelerinden Aspendos’a giden taş
döşeme kral yolu, tarihi mağara bulunmaktadır. Bu arkeolojik değerler, alanı yabancı
turistlerin ilgi odağı haline g Yazılı Kanyon Tabiat Parkı Batı Akdeniz Bölgesi’nde Isparta
İli Sütçüler İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. 600 hekar büyüklüğündeki Tabiat Parkı,
Isparta kent merkezine Isparta-Antalya (Dereboğazı) güzergahından 69 km, Isparta-Eğirdir
güzergahından 84 km, Antalya kent merkezine ise 130 km uzaklıktadır. Tabiat Parkı, Isparta
İlinin güneybatısında bulunan Sütçüler İlçesinin güneybatısında 37° 27' 22" - 37° 29' 37"
kuzey enlemleri ve 30° 54' 16" - 30° 58' 26" doğu boylamları arasında yer almaktadır.Yazılı
Kanyon Tabiat Parkı Isparta Sütçüler İlçesi’ne 8 km, Isparta kent merkezine Isparta-Antalya
(Dereboğazı) güzergahından 69 km, Isparta-Eğirdir güzergahından 84 km ve Antalya kent
merkezine 130 km uzaklıktadır. Tabiat Parkı ülke karayolu ulaşım ağına Sütçüler İlçesi ve
Isparta kent merkezinden dağılan yollarla bağlanmaktadır.
Yazılı Kanyon jeolojik olarak Kretase yaşlı kalın kireçtaşlarının meydana getirdiği kırıklar
boyunca gelişen karstlaşma sonucu oluşmuştur. Devamlı akan Değirmendere Çayı, kanyon
içinde irili ufaklı girintiler (cepler) yaratmıştır. Bitki örtüsüyle doğal zenginliği sergileyen
Sayfa 148
kanyonun içinde Aksu Çayı’nın bir kolu olan Yazılı Dere akmaktadır Yaz aylarında suyu
azalan, kış aylarında su seviyesi yükselen bu derenin iki yönünde yer alan kaya yüzeylerinde
akar suyun bıraktığı izler çok belirgindir
Yazılı Kanyon Yazılı Dere
Yörede etkili Pliosen ve sonrası yükselim ve kireçtaşı anakayanın özellikleri
Aksu’nun açtığı vadinin kanyon özelliğinde olmasını sağlamıştır. Kanyonun en derin yeri
Tabiat Parkı’nın giriş kısmında bulunur Bu kısımda kanyon derinliği 400 – 500 m
civarındadır.
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı’nın karasal ekosistemi içerisinde en önemli ekosistem
tipi orman alanlarıdır. Bununla birlikte kayalık ekosistem de orman ekosistemi ile birlikte
tabiat parkı’nın bir diğer önemli yaşam ortamıdır. Tabiat Parkı’nın arazi yapısının çok sarp
olması ve derin kanyon içermesi kanyon içi ve üst bölgelerdeki bitki ve hayvan çeşitliliği
açısından önemli farklılıkları da içerebilecek özellikler taşımaktadır. Sucul ekosistem ise
akıntılı su özelliğindeki Yazılı Deresi ile temsil edilmektedir ve su debisi özellikle yaz
aylarında çok azalmaktadır.
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı içerisindeki tarihi yol ve arkeolojik değerlerin bulunduğu
alan Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 26.10.2005
tarih ve 656 No’lu karar ile 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilmiştir.
Sayfa 149
Güneyde Perge kentinden başlayıp kuzeyde Adada’ya bağlanan ve Roma
Dönemi’nde kullanılan antik yol, Yazılı Kanyon’un içinden geçmektedir. Anılan yol, Yazılı
Dere’nin taban düzleminden 6-10 m daha yüksekte olup karstik kayalara oyulmuştur.
Genişliği yer yer 1.5 m.yi aşan ve Yazılı Dere’nin iki yönünde de izlenebilen patika
görünümlü yol, Aziz Paulus tarafından misyonerlik çalışmaları sırasında kullanılmıştır.
Eski Yunan alfabesi kullanılarak yazılan ve adını kanyona da veren ve Epiktetos’un şiiri
olarak bilinen bu yazıtlar M.S. 50 yılı civarına tarihlenmektedir.
Asya ve Avrupa arasında köprü konumunda bulunan Anadolu Yarımadası, günümüzde
olduğu gibi eski çağlarda da bölgeleri birbirine bağlayan büyük kervan yollarıyla donatılmıştır
Anadolu’yu enine boyuna geçen bu yollar, devletlerin iletişim kanalları haline gelmiştir. “Kral Yolu”
veya “Kervan Yolu” şeklinde tanımlanan bu yolların batıdaki durak yerleri değişiktir.
Sayfa 150
Anadolu’nun kervan yolları
Pisidya Bölgesi’nin orta ve doğu kesiminde antik yollar
Flora:
Yazılı Kanyon Tabiat Parkı sınırları içinde yapılan çalışmalara göre 16 familya ve 41 cinse
bağlı 63 endemik takson bildirilmiştir. Yazılı Kanyon Tabiat Parkında toplam 76 kuş türü
belirlenmiştir. Yazılı Kanyon Tabiat Parkı sınırları içerisinde 54 tür tespit edilmiştir. Tespit
Sayfa 151
edilen türlerin fitocoğrafik bölgelere dağılımı; İran-Turan 4, Avrupa-Sibirya 3 ve Akdeniz
18 şeklindedir. 29 tür birden fazla fitocoğrafik bölgeye ait ya da fitocoğrafik bölgesi
bilinmeyen grubundadır. Alan içerisinde 12 adet de endemik bitki türü tespit edilmiştir.
Endemik bitki türlerinden 2’si (Globularia hedgei H.Duman, Verbascum pumiliforme Hub.Mor) sadece Yazılı Kanyon’da, 4’ü (Stachys antalyensis Y. Ayaşlıgil & P.H. Davis,
Pseudophleum gibbum (Boiss.) M. Doğan, Bupleurum davisii Snogerup, Geranium
glaberrimum Boiss. & Heldr.) de sadece Yazılı Kanyon ve yakın çevresinde bulunmaktadır
Bu eşsiz Tabiat Parkı’nda kızılçam (Pinus brutia), kızılağaç, meşe(Quercus sp.), çınar
(Platanus orientalis), ardıç (Juniperus sp.), ceviz (Juglans regia), pırnal meşesi (Quercus
ilex), defne (Laurus nobilis), zeytin (Olea sp.), sandal (Santalum album), mersin (Myrtus
communis), alıç (Crataegus sp.), zakkum (Nerium oleander), katırtırnağı (Spartium
junceum), sakız (Pistascia sp.) gibi bitkilere rastlanmaktadır. Fauna
Tabiat Parkı içerisinde tespit edilmiş olan omurgalı türlerinin 91’i, uluslar arası sözleşmeler
kapsamında korunması gereken türlerdir. Alanda tespit edilen 99 omurgalı türünün 76’sı kuş
türleridir. Domuz, yaban keçisi, tilki, porsuk, tavşan, sincap, kartal, kızıl akbaba, güvercin,
keklik gibi hayvanlarda parkın faunasını oluşturmaktadır.
Alanda bulunan Yazılı Dere altı balık türünü barındırmaktadır. Bu türler; Anguilla
anguilla (Yılan Balığı), C. Carpio (Sazan), C. antalyensis (Siraz, Bıyıklıbalık), C. gibelio
(Gümüş Havuzbalığı), N. angorae (Çamurbalığı) S.t. macrostigma (Alabalık) dır.
Alandaki Rekreasyonel Kullanımlar Yazılı Kanyon Tabiat Parkı ziyaretçilerin botanik
gezileri, doğa yürüyüşleri, bisiklet turları, koşu, fotoğraf çekimi, böcek ve hayvanları
inceleme, kuş gözlemciliği, piknik gibi rekreasyonel ihtiyaçlarına cevap verebilecek
Yazılı Kanyon Yürüyüş Patikaları
Sayfa 152
Zengin orman altı bitki varlığı, akdeniz bitki örtüsü ve karaçam ormanları ve jeolojik
yapısı nedeniyle bölgeye gelen grupların her mevsim mutlaka ziyaret ettiği bir alandır. Yazılı
Kanyon Tabiat Parkı’nda ilave kaynaklar su varlığı, bitki örtüsüdür. Ayrıca alanın en önemli
rekreasyon ve turizm kaynağı Yazılı Kaya ve Kral Yolu’dur Bu arkeolojik değerler Tabiat Parkı’na
ziyaretçi çeken başlıca kaynaktır. Yürüyüş parkurunun başında dik kayalar arasında başlayan demir
köprülerden geçilerek kral yolunun başına ulaşılır.
Yazılı Kanyon Tabiat Parkının Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu
aktiviteler;,
- Adrenalin gezileri(Kaya Tırmanıcılığı v.b.)
- Atlı geziler,
- Doğa ve kültür Gezileri,
- Fotosafariler,
- Botanik gezileri,
- Bilimsel turizm,
Yazılı Kanyon Yazılı Dere
Sayfa 153
Yazılı Kanyon Tabiat Parkının Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları:
-
Rotalar: Yürüyüş patikalarından oluşan bölgesel bir ağ kurmak, Doğa ve kültür gezileri
için önemli
rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara ulaşım ve
bilgilendirme planı geliştirme.
Nitelikli konaklama yerlerinin oluşmasını teşvik etmek
Yazılı Kanyon Tabiat Parkının Turizm Talebi Değerleri
Halihazırdaki ziyaretçi
sayısı
50.000 yerli kişi ve 11 bin yabancı turist ziyaret Yazılıkanyonu gezmek
ve kuş gözlemlemek maksatlı gelen
Para harcama
Ziyaretçi Profili
şeklinde): %20
Diğerleri: %10
Günübirlik piknik,
Kültür ve Doğa gezileri,
sebebi:
Sayfa 154
saha
Botanik gezileri,
Saklıkent ile kıyaslanabilir özelliklere sahiptir.
Yazılı Kanyon Tabiat Parkının Turizm Arzı Değerleri
Ulaşılabilirlik
Alana Ulaşım
Antalya havaalanına 110 km, Isparta Havaalanına 100 km uzaklıkta
Özel taşıt
(x)
Ziyaretçinin Genel ulaşım kanaati:
Toplu taşıma
(x)
Alana ulaşım kolaydır.
Diğerleri
(x)
Ancak toplu taşıma aracı ile ulaşım
bulunmamaktadır.
atlı vb.)
Ulaşım için problemler: Isparta Antalya ulaşım yolundan Yazılı Kanyon Tabiat Parkına giden yol
ayrımından itibaren yol virajlı ve dardır .
Altyapı
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Restoranların durumu
Yemek standartları
Barınma imkanları
Oteller
Hosteller
Yetersiz
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
Alanın Uzun Devreli Gelişim Planı
yapılmış
Giriş ücreti var
X
X
Düzenlemeler devam ediyor
Yeterli
X
X
X
X
X
Yeterli değil,
X
Turizme uygun nitelikte yetersiz
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
2
Çandır Köyü İçerisinde
Yerel
Kategori
Kuruluş sayısı
Yatak Sayısı
Orta
-
1
-
20
-
Sayfa 155
Bungalov tarzı
Kamp alanı
-
-
-
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
Nitelik
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Durum
Var
Açıklama
Tarihi Yazıt Ve Kanyon
Var
Yaban hayvanı
gözlenebilmesi
Eğirdir Su Turizmi
Sagalosos Kültür
turizmi
Su sporları fotosafari
etkinlikleri ile Burdur
Gölüne benzer.
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı
Yaban Keçisi
Endemik bitkiler,
var
12 tür
Kelebekler
var
30’den fazla tür
Yaban hayatı varlığı özel
bir zenginlik içerir.
Sayfa 156
Memeliler
Kuşlar
Garanti edilen türler var
mı?
X
X
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
X
X
X
X
Tatmin edici yaban
Yetersiz
X
X
X
Yeterli
Açıklama
Sincap, Balıklar
orman kuşları
Yaban domuzu ve
tavşan
Yaban Keçisi Kızıl
Akbaba
İyi
Durum açıklaması
Uzun Devreli
Gelişme planına göre
yapılabilir.
Sayfa 157
Kaynak adı
Dağlar
Var
X
1
Ormanlar
X
X
İzole alanlar
X
X
Şelaleler
Göller
Nehirler
Yaylalar
Mağaralar
Yaban hayatı
Memeli
Kuşlar
Kelebekler
İklim
Peyzaj dokusu
Kanyonlar
Tabiatla uyumlu
kültürel miras
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
2
X
3
4
5
Açıklama
değer
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yazılı Kanyon Tabiat Parkının Taşıma Kapasitesi Analizi
Değerlendirme şekli: 1- Tamamen sağlanabiliyor, 2- genel olarak sağlanıyor, 3- veri yok,, 4- çoğunlukla
sağlanamıyor 5- Hiç sağlanamıyor
Göstergeler
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri
ele alınıyor
1
2
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 158
görmemiştir.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1-Yazılık Kanyon Tabiat Parkı sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden alanın
küçük ve 1. derece Arkeolojik Sit Alanı olması nedeniyle problem yaşanmaktadır.
gerekir,
4-Turizm
için müspet etkiler yapmış, kültür ve tabiatın korunmasına imkan
sağlanmıştır.
Etki
Faaliyet
Genel
etkiler
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Kamping&piknik
Menfi
X
Ahşap Hediyelik
Dağcılık,trekking
Müspet
X
Müspet
X
Su sporları
Menfi
X
Müspet
X
Normal spor
Müspet
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Katı atıklara ait
Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
Tehlike arz
etmektedir. Gerekli
önlemlerin alınması
gerekir.
Tehlike arz
etmektedir
Yasal mevzuat uygun
olduğu takdirde.
Sadece belirtilen
Sayfa 159
etkinlikleri
Yeme içme
Günübirlik
ziyaretçiler yemek
ihtiyaçlarını genelde
yanlarında
getirdikleri yiyecek
ve içeceklerden
karşılamaktadırlar.
Bu konuda alanda
düzenli rekreasyonel
alanlarının
oluşturulması
gerekmektedir.
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
kurallara uygun
olarak
Alan kılavuzu
eşliğinde,
X
Doğa yürüyüşü
Müspet
X
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
X
Bilimsel geziler
Müspet
X
1-Yazılı Konyon Tabiat Parkında özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
etmektedir.
5- Hiç yok
1
2
3
X
gelmektedir
X
X
5
X
veriyor
4
X
X
X
X
Sayfa 160
4-Netice olarak, Yazılı Konyon Tabiat Parkında henüz ekolojik göstergeler henüz
önemli bir tehlike işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, işaretleri
tabelalar, bilgilendirme ve uyarmalar ile iyi bir ziyaretçi yönetim programı yapılarak bu
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Yer
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Ticaret
Tedarik
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Yeterlilik durumu
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
Patika ağı
Aktiviteler
Çalışanlar
Kapasite
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yok
Yok
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yok
Yok
Yok
Yok
X
X
X
X
X
X
Sayfa 161
2-Tabiat Parkının yönetim planı mevcuttur. Peyzaj Uygulama Planı onaylandıktan sonra
gerekli tesislerle ilgili yatırımlar yapılacak ve ziyaretçi ihtiyaçları karşılanacaktır Saha
içindeki geziler için paket turlar oluşturulmalıdır, özel sektörün teşviki lüzumludur,
5-Ziyaretçi merkezi acilen açılmalıdır.
özellikler taşımaktadır.
Sayfa 162
4.6.5. BAŞPINAR TABİAT PARKI
11.07.2011 tarihinde Tabiat Parkı olarak ilan edilmiştir. Başpınar Mesire Yeri, Aksu
İlçesi’nden Sorgun Barajı’na çıkan yol üzerinde yer alır. Ulaştırma Bakanlığı, Karayolları
Genel Müdürlüğü, 13. Bölge Müdürlüğü’nden edinilen veriler doğrultusunda; söz konusu
yolun karayolları sınırı dışında ‘orman yolu’ niteliğinde olduğu bilinmektedir (EK 1).
Başpınar Mesire Yeri, Sorgun Barajı’na 3 km. uzaklıkta konumlanmıştır. Isparta-Aksu arası
uzaklık 60 km., Aksu-Başpınar Mesire Yeri arası 7 km.dir. Mesire Yeri arkeolojik açıdan
bölge için önemli bir değer olan Zindan Mağarası’na 3 km. mesafededir. 39,5 ha alana
sahiptir
Başpınar Tabiat Parkı, Greenwich başlangıç meridyenine göre 310 061 40.1426711 –
Doğu boylamı ile, Ekvator’a göre 370 491 58.8555911 Kuzey enlemi arasında yer alır.
Tabiat Park Yeri Aksu İlçe’sine uzaklığı 7 km dir. Parkın Yeri’nin doğu sınırından
Aksu-Sorgun Barajı orman yolu geçmektedir. Parkın konumu, uydu görüntüsü destekli
olarak aşağıda gösterilmiştir. Tabiat Parkı Yeri sınırları kırmızıyla işaretlenmiş, üç adet
pınarın bulunduğu ve Mesire Yeri’ne adını veren Başpınar odağı işaretlenmiştir. Mesire
Yeri’nin kuzey, güney ve batısı ormanlık alandır.
Başpınar Tabiat Parkının Yeri’nin uydu fotoğrafı destekli konumu
Sayfa 163
Başpınar Tabiat Parkı Yerinin Isparta ili ve Aksu ilçesine göre konumu
Sayfa 164
Isparta İli Aksu İlçesi, Isparta İl Merkezi’ne 62 km olup, Aksu’ya Eğirdir-Isparta
karayolunu takiben, Eğirdir İlçe Merkezi’nden 4 km. sonra sağa doğru Aksu-Sütçüler yol
ayrımından dönülerek 22 km sonra ulaşılabilir. Başpınar Tabiat Parkı Yeri’nin çevredeki en
yakın yerleşme olan Aksu İlçe’sine uzaklığı 7 km.dir. Aksu İlçesi Merkezi’nden Zindan
Mağarası’na kadar olan kısım 4 km. asfalt yol, Zindan Mağarası’ndan sonra, tabiat parkına
kadar ulaşan ve parktan devam ederek Sorgun Barajı’nda son bulan 3 km.lik yol; stabilize
toprak yol şeklindedir.
Başpnar Tabiat Parkının yer aldığı Isparta/ Aksu İlçesi adını aldığı Anamas
Dağları’nın eteklerinde kurulmuştur. İlçenin yüzölçümünün büyük bir bölümü dağlıktır. Batı
Toroslar dağ silsilesi üzerinde bulunan Aksu, yayla ve dağ turizmine oldukça elverişlidir.
Günümüzde de devam etmekle birlikte 30- 40 yıl öncesinden beri yoğun şekilde Antalya
İli’nin Serik İlçesi civarından Aksu Yaylaları’na büyük ve küçükbaş hayvanları ile
‘Yörükler’ gelmektedir. Aksu İlçesi, büyük şehirlerin gürültülü ortamından ve kirli
havasından uzaklaşarak tertemiz havası, tabii güzellikleri, her biri oksijen deposu
durumunda olan vadileri ve pırıl pırıl pınarlarıyla büyük oranda Antalya/ Serik Bölgesi’nden
olmak üzere her yıl yaz mevsiminde çok sayıda ziyaretçi almaktadır.
Yörükler arasında geleneksel hale gelen her yaz mevsiminde yoğun olarak yaşanan
bu ziyaretçi akını ilçenin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısını etkilemektedir. Bahsedilen
ziyaretçiler yaklaşık üç aylık bir sezonu kapsayan bu ziyaret dönemi için konaklama
ihtiyaçlarını iki temel şekilde karşılamaktadırlar. Bunlardan birincisi bölgede müstakil ev
yapmak, ikincisi ise özellikle Başpınar Tabiat Parkı civarında yoğunlaşan şekilde çadır
kurarak konaklamak şeklindedir. Yoğun olarak görülen çadırda konaklama gelişigüzel ve
plansız bir şekilde olmaktadır. Özellikle Köprüçay’ın kenarına kurulan çadırlar kontrolsüz
Sayfa 165
bir şekilde, su kaynağını kirletmektedir. Çevre koruma değerleri açısından ciddi anlamda
olumsuzluk yaratan bu kullanım, aynı zamanda görüntü ve hijyen açısından da
olumsuzlukları yanında getirmektedir.
Kuruluş yeri itibari ile Toroslar üzerindeki Tabiat Parkı yerinin iklimi Akdeniz iklimi
ile İç Anadolu Bölgesi kara iklimi arasında bir geçiş alanı özelliğini yansıtır. Yazları serin ve
kurak, kışları kar yağışlı ve soğuk geçer. Yaz sıcakları kısa sürelidir. Sonbahar ve ilkbahar
mevsimleri genelde yağmurludur. Kış mevsiminde kısa süreli don olaylarına rastlanır.
Flora:
Başpınar Tabiat Parkı ve yakın çevresi dağlık bir arazi yapısına sahip olduğundan orman ve
çalılarla kaplıdır. 1000-1800 m. arasında değişen yüksekliklerde; Karaçam, Saçlı meşe,
Titrek kavak, Ardıç ağaçlarının oluşturduğu ormanlık alanlarda az sayıda da olsa; Ihlamur,
Dişbudak, Çınar ve Sedir ağaçlarına da rastlamak mümkündür. 1400 m. ye kadar, Karağan,
Tesbih, Karaağaç ve Dikenli çalı’lardan oluşan çalılıklar, Aksu İlçesi yüzölçümünde önemli
bir yer işgal etmektedir. İlaç ve gıda sanayiinde ham madde olarak kullanılan kekik türleri,
salep ve çeşitli mantarlar, yöre halkı tarafından toplanıp satılmaktadır. Bunların yanında
kurutulduktan sonra kaynatılıp içecek olarak kullanılan ve bazı hastalıklar için şifa olduğuna
inanılan Bozçay’la, Arı çiçeği, Karabaş otu, Kedi kuyruğu gibi bitkiler mevcut olup, her yıl
belirli zamanlarda yöre halkı tarafından toplanıp kurutularak kullanılmaktadır. Tabiat Parkı
ve yakın çevresinin başlıca flora türleri;
Sayfa 166
Pinus nigra (karaçam), Cedrus libani (sedir), Pinus brutia (kızılçam). Craetegus orientalis
(alıç), Armaniaca vulgaris (kayısı), Malus sylvestris (elma), Rose centifolia (gül), Salix
babylinica(salkım söğüt), Sultan Söğüdü, Populus nigra (karakavak), Polygola anatolica
(poligola), Rumex tuberosum (labada), Amaranthus retroflexus (tilkikuyruğu), Berberis
crataegina (Kadıntuzluğu), Capsella bursa pastoris (çobançantası), Raphanus raphanistrum
(yabani turp), Dianthus calocephalus (Yabani karanfil), Silene compacta (nakıl),
Tragopogon longirostris (yemlik), Anthemis cotula (papatya), Arbutus andrachne (sandal),
Arbutus unedo (kocayemiş), Qercus coccifera (kermes meşesi), Lamium amplexiae
(ballıbaba), Ocimum basillicum (fesleğen), Thymus zygioides (kekik), Lathrus sativus
(mürdümük), Trifolium campestre (üçgül), Vicia gracca (fiğ), Medicago orbicularis (yonca)
Sayfa 167
Alandaki Rekreasyonel Kullanımlar Başpınar Tabiat Parkı ziyaretçilerin yayla turizmi
botanik gezileri, doğa yürüyüşleri, bisiklet turları, koşu, fotoğraf çekimi, böcek ve
hayvanları inceleme, piknik gibi rekreasyonel ihtiyaçlarına cevap verebilecek potansiyele
sahiptir.
Başpınar Tabiat Parkının Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu
aktiviteler;,
- Yayla Turizmi
- Fotosafariler,
- Botanik gezileri,
- Bilimsel turizm,
Sayfa 168
Başpınar Tabiat Parkının Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları:
-
-
Rotalar: Yürüyüş patikalarından oluşan bölgesel bir ağ kurmak, Doğa ve kültür gezileri
için önemli rotalar ve noktalar belirleme ve bunlara ulaşım ve bilgilendirme planı
geliştirme.
Nitelikli konaklama yerlerinin oluşmasını teşvik etmek
Başpınar Tabiat Parkının Turizm Talebi Değerleri
sayısı
10.000 yerli kişi ve turist ziyaret yarla turizmi ve piknik için
gelmektedir
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Alanda para harcayacak tesis ve hizmet var. Yeterli değil
Eşler: %10 Aileler: %55
şeklinde): %20
Diğerleri: %10
Yayla Turizmi
Günübirlik piknik,
Kültür ve Doğa gezileri,
Gelişlerinin ilk sekiz
sebebi:
Sayfa 169
saha
Botanik gezileri,
-
Başpınar Tabiat Parkının Turizm Arzı Değerleri
Ulaşılabilirlik
Alana Ulaşım
Özel taşıt
(x)
Ziyaretçinin Genel ulaşım kanaati:
Toplu taşıma
(x)
Alana ulaşım kolaydır.
Diğerleri
(x)
Ancak toplu taşıma aracı ile ulaşım
bulunmamaktadır.
atlı vb.)
Ulaşım için problemler: Aksu ulaşım yolundan Başpınar Tabiat Parkına giden yol ayrımından
itibaren yol stabilize, virajlı ve dardır .
Altyapı
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yemek standartları
Yetersiz
Yeterli
İyi
Açıklama
X
X
X
X
Alanın Uzun Devreli Gelişim Planı
yapılmamış
Giriş ücreti var
X
X
X
X
X
X
Kullanıma alanı sınırlı
X
Yeterli değil,
X
Turizme uygun nitelikte yetersiz
X
Kategori
Sayısı
Açıklama
Turistik
1
Aksu İlçesi İçerisinde
Yerel
Barınma imkanları
Kategori
Kuruluş sayısı
Yatak Sayısı
Oteller
Hosteller
-
-
-
Sayfa 170
Bungalov tarzı
Kamp alanı
-
-
-
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
Tatmin edici yaban
mı?
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Nitelik
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Durum
Yok
Açıklama
Yok
Yaban hayvanı
gözlenebilmesi
Eğirdir Su Turizmi
Zindan Mağarası
Zindan Mağarasına Yakın
ve Eğirdir Üzerinden
gelineceği için Su Sporları
için gelen turistleri
çekebilir.
Bayrak türler
hayatı
-
Endemik bitkiler,
-
Bilinmiyor
Kelebekler
-
-
-.
Memeliler
Kuşlar
X
X
X
X
-
-
Yetersiz
X
X
X
Yeterli
Açıklama
Sincap, Yırtıcı ve
ötücü orman kuşları
Yaban domuzu ve
tavşan
-
İyi
Durum açıklaması
Uzun Devreli
Gelişme planı
yapılmasına müteakip
plana göre yapılabilir.
Sayfa 171
Kaynak adı
Dağlar
Var
X
1
Ormanlar
X
X
İzole alanlar
-
Şelaleler
Göller
Nehirler
X
Yaylalar
X
X
Mağaralar
X
X
Yaban hayatı
Memeli
Kuşlar
Kelebekler
İklim
X
X
X
X
X
Peyzaj dokusu
Kanyonlar
Tabiatla uyumlu
kültürel miras
X
X
X
2
X
3
4
5
Açıklama
değer
X
X
İçerisinden pınar
çıkmaktadır
Sorgun Yaylasına Çok
yakın
Zindan Mağarasına çok
yakın
X
X
X
X
Yayla turizmi için çok
uygun
X
X
X
Başpınar Tabiat Parkının Taşıma Kapasitesi Analizi
Göstergeler
ele alınıyor
1
2
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 172
görmemiştir.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1-Başpınar Tabiat Parkı sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden alanın küçük
nedeniyle problem yaşanmaktadır.
gerekir,
4-Turizm
için müspet etkiler yapmış, kültür ve tabiatın korunmasına imkan
sağlanmıştır.
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Genel
etkiler
Menfi
Ahşap Hediyelik
Su sporları
Müspet
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Müspet
Doğa yürüyüşü
Müspet
Menfi
Müspet
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Katı atıklar
Kabul
edilebilir
X
X
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Katı atıklara ait
Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
X
X
X
X
X
Balık
bulunmamaktadır
Sadece belirtilen
çıkmalı
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Sayfa 173
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
Bilimsel geziler
Müspet
kurallara uygun
olarak
Alan kılavuzu
eşliğinde,
X
X
1-Başpınar Tabiat Parkında özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
etmektedir
5- Hiç yok
veriyor
gelmektedir
1
2
3
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
2-Yürüyüş patikası dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği,
uyarı, işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
4-Evsel ve endüstriyel atıksuların ve tarımsal atıkların akarsu sistemlerine karışması
sonucu kirlenme meydana gelmektedir.
5-Netice olarak, Başpınar Tabiat Parkı’nda yayla turizmi ve piknik yapanların
atıklarının çevreyi kirlettiği alanın küçük olması nedeniyle taşıma kapasitesinin az
olduğu; iyi bir ziyaretçi yönetim programı yapılarak, uyarı levhaları ve kontrol ile bu
bu olumsuzluklar önlenebilecektir.
Sayfa 174
Eğirdir Gölü
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Yer
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Ticaret
Tedarik
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Yeterlilik durumu
seçenekler
Patika ağı
Aktiviteler
Kapasite 1
2
3
4
X
X
5
X
X
X
X
X
X
X
X
Yok
Yok
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yok
X
Sayfa 175
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
Çalışanlar
Yok
Yok
Yok
X
X
X
X
X
2-Tabiat Parkının yönetim planı yapılmamıştır. Plan ve alt planlar yapılarak devreye
sokulmalıdır.
5-Ziyaretçi merkezi acilen yapılmalıdır
7- Park sorunu alan dışında çözümlenmelidir.
özellikler taşımaktadır.
4.6.6. EĞİRDİR GÖLÜ
1.
Alanla İlgili Genel Bilgiler
Eğirdir ilçesine sınır komşusu olan Isparta Merkez İlçe, Atabey, Senirkent, Gelendost
ve Ş.Karaağaç İlçeleri içinde 35 höyük üzerinde Geç Neolitik (MÖ 8000-5500), Erken
Kalkolitik (MÖ 5500-4500) ve Tunç çağ (MÖ 3000-1200) dönemlerine ait malzemelerin
bulunması Eğirdir ilçesinin de bu tarihi dönemlerden geçtiğini göstermektedir. MÖ l88-133
yılları arasında Bergama Krallığının elinde bulunan bölge, MÖ l30’da Romalılar tarafından
ele geçirilerek, MÖ 102-49 yılları arasında Kilikia Eyaleti içine alınmış, daha sonra Asia
Eyaletine bağlanmıştır. Roma İmparatorluğunun MS 395 yılında parçalanmasıyla Doğu
Roma İmparatorluğu (Bizans) sınırları içinde kalmıştır. Prostanna, Limnai (Hoyran) ile
birlikte Hristiyanlığın önemli merkezleriydi.
Sayfa 176
Eğirdir Gölü
Eğirdir ve çevresi 1204 yılında çevredeki şehirlerle birlikte Anadolu Selçuklu
Devletinin eline geçti. Ortaçağda, Mısır’la ticaret ilişkisini sağlayan Antalya limanından
Anadolu içlerine giden yol üzerinde önemli bir konaklama ve ticaret merkezi haline gelen
Eğirdir şehir merkezinin 3 km güneyinde, göl kıyısında Anadolu Selçuklu
kervansaraylarının en büyükleri arasında yer alan Eğirdir hanı 1237 yılında Selçuklu Sultanı
II.Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmış, ancak kısa bir süre sonra geçirdiği büyük
bir yangın sonucu kullanılamaz hale gelmiştir. Eğirdir bu özelliğinin yanı sıra XII. yüzyılın
son yarısıyla XIII. yüzyılda ilmi ve sosyal hareketlerin canlı olduğu ve bununla ilgili
müesseselerin (medrese, tekke, mevlevihane vs.) bulunduğu şehirler arasında yer almıştır.
Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılmasının ardından Feleküddin Dündar Bey
tarafından 130l yılında Hamitoğulları Beyliği kurulunca bu beyliğin Uluborlu’dan sonra
13l0 yılında ikinci merkezi Eğirdir olmuştur. Beyliğin kurucusu bu şehirde imar
hareketlerine girişmiş ve kendi adına izafetle buraya Felekabad adını vermiştir. Eğirdir
1390 yılından sonra Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı hakimiyeti altına alınmıştır.
Cumhuriyet döneminde Eğirdir' de meydana gelen büyük olaylardan birisi de 4
Mayıs 1959 daki büyük yangındır. Bu yangından sonra Eğirdir yeni baştan imar edilmiştir
Eğirdir gölünün, deniz seviyesinden yüksekliği 917,7 m olup, kuzey-güney uzanımlı
büyük bir çöküntü alanının Kuzey sınırında sarp ve dar vadide yer alan vadi gölüdür. Dik
kayalara, düz ve sığ bir tabana sahip olan gölün kuzey-güney doğrultusundaki uzunluğu 48
km, kıyı uzunluğu 150 km, en geniş yeri 16 km’dir. Kemer boğazı, doğu-batı doğrultusunda
daralma göstererek yaklaşık (göldeki su sevisine bağlı olarak farklılık arz etmekte) 1,8
km’lik mesafe ile gölün iki bölümlü görünüm almasına neden olmaktadır. Eğirdir gölü’nde
Kemer boğazının kuzeyinde yer alan bölümü Hoyran, güneyinde yer alan bölümü Eğirdir
bölümü olarak bilinmektedir.
Eğirdir Gölü’nün güneyinde yer alan önemli yükselti Eğirdir Sivrisidir. (1730 m.)
Gölün batısında bulunan diğer bir yükselti ise Barla Dağı’dır.
Sayfa 177
2.
Seçkin Doğa turizmi değerlerine ait bilgiler,
Eğirdir gölü su kuşları açısından da büyük öneme sahip bir alandır. Doğa Derneği’nin
2007 kuş sayımlarında bir günde 168 bin kuş sayılmıştır. Bu rakam Beyşehir Gölü’nden
ve hatta dünyaca önemli bir sulak alan kabul edilen Burdur Gölü’nden dahi yüksektir.
Eğirdir Gölü kenarında Kurumumuz tarafından yaptırılan kuş gözlem kulesi su kuşları
ve göçmen kuşların gözlenmesi için uygun bir noktadır.
Saz kedisi göl çevresinde belirtilen alanlarda sıklıkla görülebilmektedir. Bu özelliğinden
dolayı foto safari gibi bir amaçla yöre halkının da katılımının sağlanacağı gelir getirici
bir unsur olarak planlamaya açılabilir.
Eğirdir Gölü, bölgede kışlayan küçük karabatak, Macar ördeği, Elmabaş Patka, Tepeli
Patka, Sakarmeke ile Önemli Kuş Alanı (ÖKA) statüsü kazanmıştır.
3.
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler,
Eğirdir Gölü su sporları yapmaya elverişlidir. Bunun ilk örneği 27-30 Haziran 1997
tarihlerinde Eğirdir Gölü’nde düzenlenmiş olan Akdeniz Kupası Yelken Yarışları’dır.
Akdeniz Kupası Yelken Yarışları’na Akdeniz grubuna dahil, Mersin, İskenderun,
Adana, Antalya, Burdur ve Eğirdir takımları katılmış olup, yarışmalar sonucunda ilk iki
dereceye giren takımlar, Türkiye elemelerine girme hakkını kazanmışlardır. Bu tür
organizasyonların devam ettirilerek Uluslararası boyutlara taşınması sağlanabilir.
Paraşüt, jettaki, su bisikleti, su kayağı, banana v.s. faaliyetler Eğirdir Kaleönü liman
mevkii, Yeşilada çevresi, Can Ada önü, Kale arkası, Derya Restoran önü, Dolmabahçe
park önü, Yazla Plaj mevkii, Altınkum Plaj-kamping mevkii ve Bedre Özel İdare
Turistik Tesisleri plaj-kamping mevkii alanlarında plaj emniyet dubaları dışında
yapılabilir.
Eğirdir Gölü
Sayfa 178
Eğirdir gölünün batısında yer alan Akpınar mevkii önemli bir manzara seyir noktası
olup doğa fotoğrafçılığı için de önemli bir noktadır.
Eğirdir Gölü
Göl çevresinde Eğirdir’in değişik noktalarında toplamda 10 civarında jeep safari
parkuru bulunmakta olup dönüşümlü olarak jeep safarisi yapılmaktadır.
3-Sahanın Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları,
Alanın mevcut turizm potansiyelinin arttırılması, Bölgesel düzeyde tanınırlığı olan
Eğirdir Gölünü uluslararası düzeyde tanınırlığını sağlamak, Eğirdir Gölünün temizliği
alana özel bir değer ve güzellik katmakta olup bu güzelliklerin yeni turistlerin de
beğenisine sunabilmek.
4.
Önümüzdeki 3 yıl için Turist artış öngörüsü,
Eğirdir Gölünde yapılacak su sporlarının uluslararası düzeydeki tanıtılması, doğa
yürüyüşü ve gözlemciliği, yamaç paraşütü, jettaki, su bisikleti, su kayağı, banana gibi
turizm faaliyetleri ve gölün temizliği ön plana çıkarılarak ve 2012′de Eğirdir’e gelen
turist sayısını her yıl yüzde 5 artırılmsı öngörülmektedir.
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırdaki
sayısı
ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: 5.000 kişi
Ziyaretçi(konaklamayanlar) : 10.000 kişi
Sayfa 179
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az 30 TL harcama yapılmaktadır
Eşler: % 20 Aileler: % 75
şeklinde): % 20
Diğerleri: % 80
17- Doğa Gezileri,
18- Fotosafariler,
19- Yaban Hayatı ve Kuş Gözlemciliği (fauna gezileri),
20- Su Sporları
22- Adrenalin gezileri (kaya tırmanıcılığı vb.)
Beyşehir Gölü
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın
Uluslararası Orta derecede yakın; 2 saat
Alana Ulaşım
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X )
Diğerleri
(X)
atlı vb.)
Ziyaretçinin
Genel
ulaşım
kanaati: Alan Isparta Konya
karayolu üzerinde bulunmakta
olup ulaşım kolaydır. Ayrıca
toplu
taşıma
da
kullanılabilmektedir.
Ulaşım için problemler: Ulaşım problemi yoktur.
Yetersiz
Altyapı Analizi
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel
yer
işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar
için
park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yeterli
X
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yeme içme konaklama analizi
Kategori
Sayısı
Açıklama
Sayfa 180
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Turistik
15
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar: 3
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 15
Kötü standartta yemek sunanlar :1
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
İYİ
Hosteller (Misafirhaneler)
İYİ
İYİ
İYİ
Bungalov tarzı
Orta
Kamp alanı
İYİ
İYİ
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Nitelik
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere
benzer
olanlar
Var-Yok
Var
Var
Var
Alan
turist
ziyaret
döngüsüne
girecek
şekilde
turistlerin Evet
Alandaki
Neler?
7 Renkli Görselliğe
sahip olması
Göl içerisinde 2 adet
doğal ada bulunması.
Manzara seyir
terasları, doğa
Yürüyüş parkurları,
Su kuşu varlığı
Kovada Gölü Milli
Parkına,
Yalvaç Psidia Antik
Kenti,
Kasnak Meşesi
Tabiat Koruma
Alanı
yabanıl Bayrak türler
Tatlı Su İstakozu, Saz Kedisi
Sudak, Sazan, Levrek
Diğer ilginç yaban Yaban Keçisi
Kınalı Keklik,
hayatı (fauna)
Su Kuşları,
Ak Kuyruklu Kartal,
Ötücü Kuşlar,
Yırtıcı Kuşlar
varlıklar
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin
edici
yaban Memeliler
Kuşlar
Açıklama
Sayfa 181
Garanti edilen türler var X
mı?
Genellikle
ihtimali
Şans veya
bağlı olanlar
X
rastlanma X
X
mevsime X
X
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
X
Yetersiz
Yeterli
İyi
X
X
X
Yalıçapkını, Bahri,
Balıkçıllar, Balaban,
Sakarmeke, Martılar
Su
tavuğu
gibi
Önemli Kuş Alanı
(ÖKA) Statüsünde
Akkuyruklu
kartal
Saz kedisi
Karabatak,
Macar
Ördeği, Su çulluğu
Elmabaş
patka,
Tepeli
patka
ve
Leylek vb.
Gölün
Hoyran
Kısmında
Kuş
Gözlem Kulesi
Durum Açıklaması
Can ada, Eğirdir
Gölü, Altınkum plajı,
Kovada Gölü MP
GBKA,
Akpınar
Seyir Terası, Taşevi
plajı
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel
Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
X
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç, istek ve önerileri
ele alınıyor
2
3
4
X
X
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 182
görmemiştir.
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Faaliyet
Kamping&piknik
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Menfi
Etki
Korunan alan Kabul
Kabul
üzerindeki etki edilebilir edilemez
Katı/Sıvı
atıklar
X
Ahşap Hediyelik
Su sporları
Rafting
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Müspet
Kabul
ancak;
edilebilir
Göl
çevresindeki
yerleşim
yerlerinin
katı ve sıvı atıkları
için
deşarj
izni
verilemediğinden
atıkların
taşınarak
bertaraf
edilmesi
gerekmektedir.
X
Müspet
Müspet
Yok
Müspet
Müspet
X
X
Müspet
Müspet
Yok
Müspet
Müspet
X
X
Müspet
X
X
X
X
Sayfa 183
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
veriyor
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
1
2
X
3
4
5
X
X
X
X
X
X
X
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Gölde turizmden dolayı flora ve faunada bir değişim gözlenmemiştir.
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı,yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yer
Kapasite 1
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Yeterlilik durumu
2 3
X
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 184
Aktiviteler
Çalışanlar
Seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
X
X
X
X
X
X
X
4.6.7. DAVRAZ DAĞI
Davraz Dağı
Sayfa 185
Davraz Dağı, 2635 m zirve yüksekliği ile, Akdeniz Bölgesi’nin Göller Yöresi’nde,
Eğirdir ve Kovada Gölleri arasında yükselen ve Isparta Ovası’nı kuşatan, kayak turizmine
açık dağ kütlelerinden biridir.
Davraz'ın etrafında Gelincik Dağı (2808 m), Dedegöl Dağları Dipoyraz Doruğu
(3007 m), Sultan Dağları Gelincikana Doruğu (2612 m) yükselmekte. Davraz kayak
merkezinin de bulunduğu dağın en yüksek noktası 2635 metre ile Ulparçukuru Tepesidir.
Göller Yöresi’nin doğal ve kültürel değerlerinin merkezinde yer alan Davras Dağı,
aynı zamanda kent merkezine yakınlığı ve ulaşım olanakları yönünden turizm ve rekreasyon
etkinlikleri için uygun ortam sunmaktadır. Günümüzde, kar kalitesi ve doğal güzellikleri ile
kış turizmine hizmet eden dağ, 17.02.1995 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla Kış Sporları
Turizm Merkezi olarak ilân edilmiştir. Bu özellikleriyle Isparta İlinde ön plana çıkan alanın
topografik yapısının çeşitliliği, görsel peyzaj zenginliği ve her türlü spor etkinliğine uygun
ortam sağlayan iklim özellikleri dikkate değerdir. Kayak Merkezi, Kulovası Yaylasında
Davraz Dağı’nın kuzey yamacında yer alır. Kayak Merkezinin alanı, tek önemli akarsuyu
Ardıçdibi Deresi’dir. Hakim bitki örtüsünü, çam, ardıç, sedir ve otsu bitkiler oluşturur.
Davraz Kayak Merkezi, Antalya’ya yakınlığı ve gelişmeye müsait konumu nedeniyle
ayrı bir avantaja sahiptir. Davraz’ın coğrafi özellikleri, kayak dışında diğer doğa sporlarının
da yapılmasına imkân tanımaktadır.
Ulaşım
Davraz Dağı-Karlıyayla Kış Sporları Turizm Merkezi, uygun coğrafi yapısı ile her
seviyedeki kayakçılara hitap eden ve son yıllarda hızla gelişen Türkiye’nin en gözde kayak
merkezlerinden birisidir. Mükemmel yol ve ulaşım kolaylığı ile sadece Türkiye’nin değil
Avrupa, Rusya, Ukrayna ve Ortadoğu ülkelerinden de yoğun ilgi görmeye başlamıştır.
Kışın hiçbir zaman kapanmayan ulaşım, asfalt yol ile sağlanmaktadır.
Isparta Şehir Merkezine
Isparta Havalimanına
Eğirdir Şehir Merkezine
Antalya Havalimanına
Antalya İl Merkezine
: 26 km
: 50 km
: 23 km
: 125 km
: 140 km uzaklıktadır.
Mekanik Tesisler
Kayak merkezinde saatte 1000 kişiyi taşıyabilen 1211 m ve saatte 800 kişiyi
taşıyabilen 936 m uzunluğunda 2 adet telesiyej, ayrıca saatte 800 kişiyi taşıyabilen 624 m
uzunluğunda bir adet teleski (T-Bar) ile 300’er metrelik 2 adet babylift vardır.
1211 m uzunluğundaki birinci telesiyej, iki kişilik iskemlelidir ve 1674 m.de başlayıp, 1961
m.de sona ermektedir. 936 m uzunluğundaki ikinci telesiyej ise, iki kişilik iskemlelidir ve
1961 m.de başlayıp, 2150 m.de sona ermektedir. Kayak Merkezinin 3. mekanik tesisi olan
624 m.lik T-Bar ile de, 1961 m.den 2150 m.ye kayarak çıkılabilmektedir.
Davraz Dağı Kış Sporları Turizm Merkezi ; dağcılık sporuna gönül verenlerin, zirve
yüksekliği 2637 m olan Davraz Dağındaki yeni gözde mekanını teşkil etmektedir. Doğal
dokunun yumuşaklığı ve mükemmel kar kalitesi ile yeni öğrenenlere ve amatör kayakçılara
tehlikesiz rotalar, profesyonel kayakçılara ise gönüllerince kayabilecekleri 6 km'ye ulaşan
benzersiz parkurlar sunmaktadir. Saatte 1000 kisi taşınabilen 1211 m ve saatte 1000 kişiyi
taşıyabilen 936 m uzunluğunda iki telesiyej ile doyumsuz Eğirdir Gölü manzarasını
izleyerek 8 dakikada ulaşılan dağ evi kafeteryasında dinlendikten sonra; Kuzey Disiplini,
Sayfa 186
Alp Disiplini Tur Kayağı, Snowboard, Dağcılık, Botanik Gözlemcilik ya da Trekking
aktivitelerinden dilediklerini gerçekleştirebilirler
Davraz Dağı
Pistler
Kayak Merkezinde Eğirdir Gölü’nün harika manzarası eşliğinde kayak yapılabilir.
Davraz Kayak Merkezinde, doğal dokunun yumuşaklığı ve mükemmel kar kalitesi ile yeni
başlayan kayakçılara tehlikesiz rotalar, profesyonel kayakçılara ise gönüllerince
kayabilecekleri, ortalama 8 ila 10 km.ye ulaşan benzersiz parkurlar bulunmaktadır. Kayak
pistlerinin rakımı, mevcut mekanik tesislerle ulaşılabilen 1650 m ile 2150 m arasında
değişir. Ayrıca çığ ve kaybolma tehlikesi olmaması kayakçılar için büyük bir avantajdır.
Davraz’ın pistleri, amatör veya profesyonel tüm kayakçılara kuzey disiplini, alp
disiplini, tur kayağı ve snowboard yapma imkanı sunmaktadır.
Kayak Merkezinde toplam 12 pist vardır. 12 Pistin toplam uzunluğu 23.500 m.dir
Sayfa 187
Mavi renkli pistler yeni başlayan kayakçılar için uygundur.
Mavi pist adedi
: 2 adet
Toplam Uzunluğu
: 4.000-4.500 m
Eğimleri
: % 12-15
Kapasitesi
: 750 kayakçı.
Kırmızı renkli pistler orta düzeyli kayakçılar için uygundur.
Kırmızı pist adedi
: 8 adet
Toplam Uzunluğu
: 15.000 m
Eğimleri
: % 15-25
Kapasitesi
: 1.200 kayakçı.
Siyah renkli pistler ise usta kayakçılar için uygundur.
Siyah pist adedi
: 2 adet
Toplam Uzunluğu
: 4.000 m
Eğimleri
: % 25 üzeri
Kapasitesi
: 300 kayakçı.
Konaklama ve Diğer Hizmetler
Kayak Merkezinde, 3 adet dağ kafeteryası, 4 yıldızlı ve 280 yatak kapasiteli, S.
Demirel Üniversitesi’nin 84 yatak kapasiteli, ayrıca 55 yatak kapasiteli bir oberj olmak
üzere 3 adet otel tesisi vardır.
Kayak Merkezine 8 km uzaklıkta ve Davraz’ın giriş kapısı olan Çobanisa Köyü’nde
de, doğaya uygun 24 yatak kapasiteli, Davras Dağ Evleri adıyla bilinen bir adet pansiyon yer
almaktadır. Ayrıca Eğirdir ve Isparta’da bulunan otellerden de faydalanılmaktadır.
Sirene Davras Oteline ait yarı olimpik kapalı yüzme havuzu, fitness merkezi, spor
merkezi, konferans salonları, oyun salonları, disko, bilardo salonu ve tenis kortu
bulunmaktadır. Ayrıca 2 tane Sirene Davras Oteline, 2 tane de İl Özel İdaresine ait olmak
üzere 4 adet futbol sahası bulunmaktadır
Kayak Merkezinde kayak antrenörleri, sağlık hizmetleri ve kayak malzeme odası
sezon boyunca kayak severlere hizmet etmektedir.
1950 m. de bulunan kafenin terasında oturarak, telesiyejle gelenleri, kayanları ve
aşağıda rengi gün boyunca değişen Eğirdir Gölü’nü seyredebilirsiniz. Bir snowboardcuyu
beyaz bir deniz üzerinde kayan bir sürat motoru gibi S çizerek yamaçtan aşağı indiğini
seyredebilirsiniz.
Sayfa 188
Davraz Dağı
Alternatif Turizm/Spor İmkanları
Davraz Dağı’nda, yazın futbol, dağcılık, dağ bisikleti, trekking, yamaç paraşütü, jeep
safari gibi spor dallarında kamp ve turizm amaçlı faaliyetler yapılabilmektedir. Davraz,
Türkiye’nin profesyonel ve amatör futbol kulüpleri tarafından kamp merkezi olarak tercih
edilmektedir.
Isparta’da Single ve Tandem uçuşları şeklinde yamaç paraşütçülüğünün yapıldığı
elverişli alanlar bulunmaktadır. Bu maksatla çevre illerden Isparta’nın değişik yerlerine
gelen hava sporcuları her geçen gün artmaktadır. Yamaç paraşütçülüğü Davraz Dağı Kış
Sporları Turizm Merkezi’nde 1.800 m doğu pistlerinden yapılmaktadır. Uçuş pist alanlarına
araçla ulaşım imkânları mevcut olup, Single ve Tandem uçuşları yapılmaktadır. Tandem
uçuşları için kalkış ve iniş alanları; Davraz Dağı Kayak Evi doğu yakasından Kul
Ovası’nadır.
Flora
Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı kategorisine giren Davras Dağı, “Endemik”
bitki türleri açısından oldukça zengindir. Yükselti farkının çok olduğu engebeli bir arazi
yapısına sahip olması, ayrıca habitatlar üzerinde hem Akdeniz hem de İç Anadolu
iklimlerinin çakışması bölge bitki örtüsünde çeşitliliğin artmasına sebep olmuştur
Koru ve bozuk koru orman alanlarında baskın meşcere türünü, inceleme alanının
güney, kuzey ve doğu kesimleri kaplayan karaçam Pinus nigra ssp. Pallasiana, ardıç
Juniperus excelsa ve sedir Cedrus libani örtüsü oluşturmaktadır.
Endemik türler; Astragalus microcephalus, Astragalus prusianus, Artemisia
campestris, Astragalus heldreichii, Asyneuma compactum, Tragopogon olympicus,
Sayfa 189
Valeriana oligantha, Asperula stricta, Paronychia davisii, Omphalodes luciliae, Aubrieta
canescentis, Muscari bourgaei, Arenaria ledebouriana olarak sıralanabilir.
Davraz Dağı Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler;
- Kış Sporları,
- Doğa Yürüyüşü, Trekking
- Dağ Bisikleti Gezileri,
- At ile geziler,
- Dağcılık,
- Yamaç Paraşütü
- Fotosafariler,
Davraz Dağı Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları:
bilgilendirme planıgeliştirme.
- Ulaşım: İl merkezinde ile bağlantılı servislerin olması;
Davraz Dağı Turizm Talebi Değerleri
-
sayısı
Para harcama
Ziyaretçi Profili
sebebi:
saha
Ziyaretçi sayısı net olarak bilinmemekte birlikte özellikle kış
aylarında yöre ve çevre illerden gelen ziyaretçiler tarafından yoğun
olarak kullanılmaktadır.
şeklinde): %20
Diğerleri: %10
Kış sporları,
Doğa gezileri,
Uludağ,Palandöken.
Davraz Dağı Turizm Arzı Değerleri
Ulaşılabilirlik
Alana Ulaşım
Özel taşıt
Toplu taşıma
(x)
(x)
kanaati: Alana ulaşım kolaydır.
Sayfa 190
Diğerleri
(x)
Özel taşıt
atlı vb.)
Ulaşım için problemler: Toplu taşıma araçları bulunmamaktadır
Altyapı
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
X
X
X
X
X
X
X
x
x
X
X
x
Sayısı
Kategori
Açıklama
Turistik
6
Kayak Merkezi içinde
Yerel
Barınma imkanları
Oteller
Hosteller
Bungalov tarzı
Kamp alanı
Açıklama
X
Yemek standartları
İyi
Yeterli
Kuruluş sayısı
Kategori
-
Yatak Sayısı
3
-
419
-
Durum
yok
Açıklama
Nitelik
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yok
var
çığ ve kaybolma
Sayfa 191
Alan turist ziyaret
Alandaki yabanıl
varlıklar
tehlikesi olmaması
yerlere benzer
olanlar
Evet
Eğirdir Gölü, Gölcük
Tabiat Parkı
Bayrak türler
hayatı
Y.Domuzu
Yılan kartalı
Endemik bitkiler,
var
Kelebekler
var
Tatmin edici yaban
mı?
X
X
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Sahadaki tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
X
X
X
X
VAR
Yetersiz
Yaban hayatı varlığı
özel bir zenginlik
içerir.
Kuşlar
Memeliler
Doğa yürüyüşü ve
fotosafari etkinlikleri
Açıklama
Sincap, Tavşan,Tilki,
Yaban domuzu,
orman kuşları
Yaban domuzu ve
Tilki
Kınalı keklik,kurt ile
gececiler
yeterli
Durum açıklaması
iyi
x
x
x
Kaynak adı
Dağlar
Var
X
Ormanlar
X
İzole alanlar
X
Şelaleler
Göller
Nehirler
Yaylalar
Mağaralar
Yaban hayatı
Memeli
Kuşlar
Kelebekler
İklim
X
X
X
X
X
1
X
2
3
4
X
5
Açıklama
değer
X
X
X
X
X
X
Sayfa 192
Peyzaj dokusu
Kanyonlar
Tabiatla uyumlu
kültürel miras
X
-
X
Davraz Dağı Taşıma Kapasitesi Analizi
Göstergeler
ele alınıyor
görmemiştir.
1
2
3
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 193
9- Davraz Dağı sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşamamaktadır.
10- Sahanın ulusal ve uluslararası tanıtımının yapılması gerekmektedir. Bu tanıtımın
sonucunda bölgedeki turizm canlanacak yurt içi ve yurt dışından turistlerin
gelmesiyle birlikte yöre halkı rehberlik, hediyelik eşya satışı, pansiyonculuk gibi
hizmetleri vermesiyle birlikte önemli oranda gelir elde edecektir.
11- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi
gerekir,
Etki
Faaliyet
Kamping&piknik
Genel
etkiler
Menfi
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Katı atıklar
x
Ahşap Hediyelik
Müspet
Müspet
x
Kış Sporları
Su sporları
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Müspet
yok
yok
Müspet
x
Müspet
Müspet
x
x
Yaban hayatı
gözlemi
Müspet
x
Bilimsel geziler
Müspet
x
Kabul
edilemez
Kabul edilebilir
ancak;
Katı atıklara ait
Planlı ve yasal
üretime dayanmalı
Alt yapı tesislerinin
yapılması ve
parkurların
belirlenmesi.
x
Sadece belirtilen
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
kurallara uygun
olarak
Alan kılavuzu
eşliğinde,
9- Davraz Dağında özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
5- Hiç yok
1
2
3
4
5
X
Sayfa 194
veriyor
X
gelmektedir
.
X
X
X
X
X
X
13- Netice olarak, Davraz Dağında henüz ekolojik göstergeler henüz önemli bir tehlike
işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, işaretleri tabelalar,
bilgilendirme ve uyarmalar ile iyi bir ziyaretçi yönetim programı yapılarak bu
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Yer
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Kapasite 1 2 3
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 195
Patika ağı
Yeterlilik durumu
Yaban hayatı izleme noktaları Sayısı ve uygunluğu
Aktiviteler
seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Çalışanlar
Yeterli sayıda
Donanımlı
X
X
X
X
Yok
Yok
Yok
Yok
X
X
14- Davraz Dağı Gelişim planı mevcuttur. Saha içindeki geziler için paket turlar
oluşturulmalıdır,
Taşıma kapasitesinin tüm yönleri ile incelenmesini müteakip genel değerlendirmesişu
11- Taşıma kapasitesine ulaşılmamıştır, ekosistem ve alan turizmden kısa vadede zarar
görecek durumda değildir,
12- Kurumlar özellikle Davraz Dağı ile ilgili beklentilere sahiptir, bu beklentilerin
turizmin artışı ile bir bölümünün gerçekleşmesi mümkündür,
13- İnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir.
14- Doğa eğitim tabanlı turizm aktivitelerinin gelişerek ilin turizm potansiyelini
arttırmasını ve turizm 12 aya yayılmasını beklemektedir.
4.6.8. ZİNDAN MAĞARASI
1. Alanla ilgili genel bilgiler (konum, tarihi, topoğrafik özellikler, yükseltiler,
Isparta-Zindan Mağarası arasındaki mesafe 64 km’dir. Aksu ilçesinin 2 km kuzeydoğusunda
Aksu Çayı vadisindedir.Çay kıyısını takip eden ve daha yukarıdaki yaylalara giden yol Zindan
Mağarası’nın önünden geçer. Otobüs dahil her türlü araçla bu yoldan Zindan Mağarasına
ulaşılabilir.
Zindan Mağarası Romalılardan bu yana bilinen ve kullanılan bir mağaradır. Yerinin çok
uygun olması nedeni ile belki Romalılardan önce de kullanılmış olması muhtemeldir.
Zindan mağarası Aksu ilçesinin sınırları içerisinde olmasından dolayı zengin bir tarihi
geçmişe sahiptir.
Aksu İlçesinin bilinen tarihi M.Ö. 2000’li yıllara uzanmaktadır. Bugünkü Aksu İlçesinin
Akcaşar Mahallesi’nin üstünde bulunan Antik Kent, Timbriada M.Ö. 2000 yıllarında Arzava
Krallığına bağlı Pisidia bölgesinin önemli bir şehridir. Pisidia bölgesi Arzava krallığına
bağlı iken sırasıyla Friğler’in, Lidyalılar’ın, Persler’in büyük İskender’in ve Romalıların
hükümranlığınagirmiştir. Timbriada Romalılar döneminde en parlak dönemini yaşamıştır.
Sayfa 196
Yörede bulunan sikkelerin, mezar taşlarının ve heykellerin incelenmesinden M.Ö. I. Ve II.
Y.Y.’da sikke basıldığı ve önemli bir yerleşim kenti olduğuanlaşılmaktadır.Tarihi Roma
köprüsü ve Antik kentlerin konumu gözönüne alındığında Timbriada ve Eveymoden
bölgesinin Romalılar döneminde savunması kolay, ticaret yolu üzerinde önemli bir merkez
olduğu anlaşılmaktadır. Adada (Karabavullu)’dan gelip Zarzila (Kasımlar) üzerinden
Anabura (Enevre)’ye giden ticaret yolu Aksu üzerinden geçmektedir.
Roma imparatorluğunun ikiye ayrılması (395) ile Bizans (Doğu Roma) toprakları içinde
kalan Aksu yöresi Akrotiri (Eğirdir) Pisikoposluğu’na bağlı bir yerleşim alanı olarak
varlığını sürdürmüştür. Emeviler’in İstanbul’a kadar ulaşan akınları sırasında kısa bir süre
Müslüman Arapların hükümranlığına giren Aksu yöresi 1080 yılında Anadolu Selçuklu
Devletinin bir toprak parçası olmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti’nin Moğollara yenilmesi
ile başlayan beylikler döneminde merkezi Eğirdir olan Hamit oğulları beyliğine bağlanan
Anamas yöresi Hamit Oğulları beyliğinin Osmanlı sınırlarına katılması ile Konya sancağına
bağlı Eğirdir kazasının bir nahiyesi olarak varlığını sürdürmüştür.
1478-1501-1522-1568 yıllarında gerçekleştirilen tahlillerin yer aldığı defterde, Anamas’ ın
Eğirdir’e bağlı bir nahiyesi olarak kaydedildiği görülmektedir. XVI. Yüzyılda ulaşım
şartlarının zor olmasına rağmen Anamas’ın bazı köylerinde Pazarlar kurulduğu
bilinmektedir. XVI. Yüzyıldan sonra Anamas yöresinde göç oba hayatı yaşayan yörüklerin
oldukça yoğun bir nüfusa sahip olduklarını yapılan araştırmalar ortaya koymaktadır.
Zindan Mağarası Girişi
Sayfa 197
Mağaranın toplam uzunluğu 765 m kadardır. Zindan Mağarası, mağara tipleri arasında, yatay ve
yan aktif bir mağara tipi özelliğine sahiptir. Zindan Mağarası’nın bulunduğu Göller Bölgesi
yurdumuzun en yoğun karstikleşmiş alanlarından birisidir. Bu yörede kireç taşları diğer kaya
birimleri ile karşılaştırıldığında yayılım alanı yönünden birinci sırada yer alır. Bu çevrede en yaygın
ve kalın kireçtaşları kretase ve jura yaşlı olanlardır. Bunlar aynı zamanda çok saftır ve bundan
dolayı da şiddetli karstlaşmıştır. Zindan Mağarası karstlaşmaya uygun bir formasyoniçinde yer yer
önemli kırıklar üzerinde gelişmiştir. Bu formasyonun kalınlığı 100-300 m kadardır. Mağaranın
kırıklarına isabet eden kısımlarında tavan yüksekliği 15-20 m’ye ulaşmaktadır. Zindan Mağarası
genellikle kuzey-güney yönünde uzanan kırıklar üzerinde gelişmiştir. Bazen bu kırıkları dike
yakın açılarla kesen kırık sistemleri takip eder. Buna bağlı olarak Zindan Mağarası bölüm bölüm
dirsekler yapar. Zindan Mağarası’nın geniş ve düzgün ağzı Aksu Çayı’ndan 12 m daha
yukarıdadır. Düzgün bir tünel profili gösteren ağız 8 m yüksekliğinde ve 12 m genişliğindedir.
Hemen girişten sonra mağara iki dirsek yaparak kuzeye yönelir. Bu kısımda taban toprak ve küçük
kaya blokları ile kaplıdır. Tavan 20 m ye kadar yüksektir ve burası yaz kış yarasa kolonilerinin
barındığı bölümdür. 50 ila 105 m arasında kısa, dar ve basık tüneller vardır. Buralarda yürünemez.
Taban sulu ve çamurdur. Zindan Mağarası içinden kış ve bahar aylarında kuvvetlenen, yaz
aylarında zayıflayan bir yeraltı deresi akmaktadır. Mağaranın sonundan çıkan su, mağara içinde
300-400 m aktıktan sonra düdenlerde kaybolmaktadır.
2.
Seçkin Doğa turizmi değerlerine ait bilgiler,
Yarı aktif olan mağara, içinde değişik Damlataş, Akmataş, Kenartaş ve yer altı deresinin
oluşturduğu aşınım ve birikimlere sahiptir. Bazı kesimlerinde ise minyatür kanyonlar
oluşmuştur. Mağaranın sonunda “Hamam” diye isimlendirilen kısımda tabanda mozaik
biçimli kalsit kristalleri en özgün şekillerdir. Yapılan analizler sonucunda mağara içinde
akan suyun Zindan mağarasının yakınındaki Başpınar suyuna özdeş, kalsiyum ve
mağnezyum değerlerinin yüksek olduğu ve cildi güzelleştirici etkisinin olduğu ortaya
çıkmıştır. Mağara girişinde siyah, beyaz ve kırmızı taş tesseradan yapılmış Eurymedon
(Köprüçayı Tanrısı) başı, iki yanında yunus motifi, altta ve üstte kanatlı uçan erkek motifleri
olan mozaik bulunmaktadır. Zindan Mağarası önündeki Eurymedon Kutsal Alanı, Timbriada
Antik kentine bağlı bir alandır. Mağara civarında yapılan kazılardan elde edilen bilgilere
göre erken Helenistik dönemden itibaren yazıtların içeriğinden ise M.S. 1 ve II yüzyılda
kutsal alanın yapıldığı tespit edilmiştir. Kutsal alan erken dönemlerde açık hava tapınağı
şeklinde kullanılmış olmalıdır. Açık Hava Tapınağı, mağaranın önünden alt kısımdaki
yürüme zeminine kadar basamaklı inşa edilmiş fakat zaman içinde birtakım değişikliklere
uğramıştır. Bu günkü arkeolojik veriler tapınağın Roma döneminde yoğun mimari yapılaşma
geçirdiğini göstermiştir. Bu kutsal alan uzun yıllar önemini korumuştur. Roma döneminde
kutsal alanın önünde Eurymedon köprü çayı üzerine kesme taşlardan yapılmış olan Roma
Köprüsü, tek tonoz kemerli bir köprüdür. Köprü kemerinin her iki yanındaki kemer kilit
taşları üzerine tanrı Eurymedon’un portre - büstü oyulmuştur.
Sayfa 198
Zindan Mağarası İçinden Bir Görünüm
Zindan Mağarası arkeolojik özelliklerinin yanı sıra mağara ekosistemi açısından içinde
yarasa kolonileri ve kör örümcekleri barındırmaktadır. Ayrıca sarkıt ve dikitler mağarada
görsel bir güzellik oluşturmaktadır. Bu açılardan bakıldığında zengin bir turizm
potansiyeline sahiptir. Turizm potansiyeli iyi değerlendirilirse yöre halkı için iyi bir gelir
kaynağı oluşturacaktır.
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler,
Zindan Mağarası gerek tarihi özellikleri ve görsel güzellikleri, gerekse mağaranın yatay
yönde ilerlemeye imkan tanımasıyla mağara bilimiyle uğraşanlar açısından cazip bir yer
olmaktadır, birkaç dar yeri dışında insanların rahatça yürüyebilecekleri genişlik ve yüksekliğe
sahip olması, içinde yer yer damlataş oluşumlarının bulunması ve mağarayı süslemesi, içinden
küçük bir derenin akması, mağaraya çok ilginç doğa görünümü vermektedir. Mağara içinde yer
alan renkli ışıklı taşlar ve mikroklimatik ortamda ayrı bir nitelik kazandırmaktadır
3.
Sahanın Doğa Turizmi Yönetimi Amaçları,
Alanın mevcut turizm potansiyelinin arttırılması, bölgesel düzeyde tanınırlığı olan
Zindan Mağarasının uluslararası düzeyde tanınırlığını sağlamak, Zindan Mağarasının turizm
potansiyelini artırarak yeni turistlerin de beğenisine sunabilmek.
4.
Önümüzdeki 3 yıl için Turist artış öngörüsü,
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Sayfa 199
Halihazırdaki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: 5000 kişi
sayısı
Ziyaretçi(konaklamayanlar) :1500 kişi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin
Sebebi
İlk
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel
kurutulmuş veya konserve ürünler alınarak para ödeme
şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az 15 TL harcama yapılmaktadır
Eşler: %20 Aileler: %50
Diğerleri: %10
5
1- Mağaracılık (Speolojık) Faaliyeti
3- Arkeolojik Kalıntılar
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Alana Ulaşım
Toplu taşıma
(X )
Diğerleri
(X)
(Bisiklet,
motosiklet,
Ulaşım için problemler: Ulaşım problemi yoktur.
Yetersiz
Altyapı Analizi
Yerel
ağ(toprak,
asfalt)
Yerel
genel
taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel
yer
işaret
levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yeterli
X
İyi
Açıklama
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sayfa 200
Yeme içme konaklama analizi
Kategori
Sayısı
Açıklama
Restoranların
durumu
Turistik
Yerel
X
Yemek Standartları
Mağara yakınında alabalık tesisleri bulunmakta ve yerel
nitelikte hizmet sunmaktadır.
Barınma imkanları
Kategori
Kuruluş Sayısı
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Eğirdir İlçesinde
konaklanabilir
Hosteller
Orta
(Misafirhaneler)
İyi
Bungalov tarzı
Kamp alanı
İyi
İyi
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Nitelik
Var-Yok
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama Var
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere
benzer
olanlar
Alan turist ziyaret
döngüsüne
girecek
şekilde
turistlerin Evet
Neler?
Mağaranın içinde, yer altı
deresinden kaynaklanan
sular, sarkıt, dikit ve
mağara
incileri
bulunmaktadır.
Roma
ve
Bizans
döneminde bu mağaranın
ağzı kapatılmış ve bir çeşit
sığınak veya gizli ibadet
yeri olarak kullanılmıştır.
Bizans
kaynaklarında
buradan Eurymedon açık
hava mabedi olarak söz
edilmiştir.
Foto
Başpınar
Tabiat Trekking,
Yaban
Parkı,
Pınargözü safari,
Hayatı
Gözlemi
Mağarası, Dedegül
Dağı,
Sorgun
Yaylası
Sayfa 201
Alandaki
varlıklar
yabanıl Bayrak türler
1.
Diğer
ilginç 1.Yarasa
yaban
hayatı
(fauna)
2.
2.
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme şekli: 1- Tamamen
Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
1
2
3
4
5
X
alırlar
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
çıktı
X
veriliyor
X
X
X
X
X
X
X
oluyor
X
X
X
X
Sayfa 202
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Faaliyet
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Ahşap Hediyelik
eşyaların
satılması,
Su sporları
Rafting
Normal
spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban
hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Etki
Korunan alan Kabul
Kabul
Kabul
üzerindeki
edilebilir edilemez ancak;
etki
Katı atıklar
edilebilir
Katı atıklar için
çözüm gereklidir.
X
Müspet
Müspet
Yok
Yok
Yok
Yok
Katı atıklar
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
Müspet
İzlemeye esas olan Ekolojik Göstergeler aşağıdaki şekilde incelenmelidir.
1- Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok,
1
veriyor
gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
kullanılabilir
2
X
3
4
5
X
X
x
X
X
X
X
EkolojikTaşımaKapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
Sayfa 203
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesiİncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı,yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Altyapı
Park girişi
Bilgi imkanları
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban
hayatı
noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Yer
Kapasite 1 2
x
taşıma araçları
Park etme
X
akış
X
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Yeterlilik durumu
izleme Sayısı ve uygunluğu
Seçenekler
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
3 4
X
x
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: ( Göstergeler; turistlerle kavga olayları var mı? Sürekli mi?
Turistler hakkında genel kanı-Olumlu/olumsuz vb. göstergeler)
Turistler genellikle belli bir eğitim seviyesinde olduğundan Yöre halkının turistlere bakışı
genellikle olumludur.
Sayfa 204
1Taşıma kapasitesine ulaşılmamıştır, ekosistem ve korunan alan turizmden kısa
vadede zarar görecek durumda değildir
2İnsanların beklentilerinin yönetilmesi gereklidir, bazı beklentiler uygulanamaz
3Isparta ili Kuş Gözlemciliği ve doğa eğitim tabanlı turizm aktivitelerinin gelişerek
ilin turizm potansiyelini arttırmasını ve turizm 12 aya yayılmasını beklemektedir.
4.7. ISPARTA İLİ VE İLÇELERİNİN KIYASLAMA YÖNTEMİ İLE KISA
DEĞERLENDİRMESİ
(BENCHMARKING ÇALIŞMASI)
Karşılaştırma yöntemi, kapsam dahilindeki unsurun benzerleri ve rakipleri ile arasındaki
farkı görmesi ve daha ilerlemesine itici güç olması amaç edinilerek verimlilik arttırma
yöntemidir.
Karşılıklı bilgi alışverişi olarak değerlendirilen bu yöntemde, kopyalama değil, kendi
ürünlerimize yönelik ilham almak, uyarlamak hedeftir. Gelecek eğilimlerini şimdiden görüp,
müşterinin isteklerini şimdiden karşılamaya hazırlıklı olmayı gerektirir.
Karşılaştırma yapılan ilçenin/ilin başarılı oluğu hususta takip ettiği yolun ilçemizde/ilimizde
alınabilirliği araştırılmaktadır.
BENCHMARKING YÖNTEMİ İLE DOĞA TURİZMİ POTANSİYELİ
YÜKSEK OLAN BAZI İLÇELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Sonraki bölümde verilecek doğa turizmi stratejilerinde yapılan detaylı karşılaştırmaların
sonuçlarına göre stratejik faaliyetler oluşturulmuştur.
BÖLÜM 5
5.1 ISPARTA İLİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ STRATEJİLERİ
GELİŞTİRME, PLANLAMA ve EĞİTİM STRATEJİLERİ
GPES1: Doğa ile uyumlu sürdürülebilir doğa turizmine yönelik yatırımların arttırılması.
GPES2: Bu planda öngörülen doğa turizmi potansiyeli bulunan alanlardaki alt planların yapılması.
GPES3: Doğa turizmi türlerinin (kış turizmi, kaya tırmanışı, yaban hayatı gözlemi, doğa yürüyüşü,
yelken vb.) tüm yıla yayılacak şekilde planlanması.
Sayfa 205
GPES4: Doğa turizmi potansiyelinin yüksek olduğu ilçelerde ve alanlarda, doğa turizminin yerel
kalkınmada güçlü bir araç olarak öne çıkarılması.
GPES5: Doğa Turizmi yapılan/yapılacak alanlarda kurumlararası işbirliğinin sağlanması.
GPES6: Doğa Turizmi yapılan/yapılacak alanlardaki ilgi gruplarının eğitim ve bilinçlendirilmesi.
TANITIM STRATEJİLERİ
TS1: Doğa turizmi faaliyetlerinde/alanlarında ulusal ve uluslararası ölçekte markalaşmasının
sağlanması.
TS2: Doğa turizmi sektöründe doğa ile uyumlu sürdürülebilir turizm sertifikasyon sisteminin
oluşturulması.
TS3: Toplumun farklı kesimlerine yönelik yöresel ürün alternatiflerinin geliştirilmesi.
TS4: Doğa turizmi faaliyetlerinin yapılacağı alanlardaki ender doğal, tarihi ve kültürel yapının
tanıtılması.
ZİYARETÇİ YÖNETİMİ STRATEJİLERİ
ZYS1: Koruma ilkeleri ve ziyaretçi yönetim kriterleri doğrultusunda sürdürülebilir ziyaretçi
yönetiminin sağlanması.
ZYS2: Doğa turizmine konu olan alanların taşıma kapasitelerinin hesaplanması.
İZLEME STRATEJİLERİ
İS1: Doğa Turizmi Etkinliklerinin olumlu/olumsuz etkilerinin izlenmesi.
Sayfa 206
KAST
AMONU SÜRDÜRÜ-2023
Orman ve Su İşleri Bakanlığı 10. Bölge Müdürlüğü/SİNOP
Eylem No
Öncelik
GELİŞTİRME, PLANLAMA VE EĞİTİM
Amaç: ilgili paydaşların doğa turizmi açısından kapasitelerini geliştirmek ve sürdürülebilir doğa turizmi hedeflerini planlamak
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi İşbirliği ortakları
Başlangı
ve
ç tarihi
kuruluşlar
1
2
Yerel Halkın
Eğitimi
Doğa Turizmi Faaliyetleri gerçekleştirilen korunan alanlar
içerisinde kalan yerleşim yerlerinde yerel halkı doğa turizmi
konusunda eğitmek.
OSİ
2
2
Çocukların
Eğitilmesi
Doğa Turizmi Faaliyetleri gerçekleştirilen korunan alanlar
içerisindeki yerleşim birimlerindeki okul çağındaki çocukları
doğa ve doğa turizmi konusunda eğitmek.
3
2
Farkındalık
ve Bilinç
Artırımı
Süresi
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
2
0
2
1
Bütçesi ve Finans
2 kaynağı
0
2
3
Başarı
Göstergesi
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü
Kurs
Sayısı
OSİ
Kültür ve Turizm Müd.,
MEB,
STK’lar,
Üniversiteler
STK’lar,
Üniversiteler,
MEB,
Kaymakamlıklar
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü,
STK’lar
Kurs
Sayısı
Doğa Turizmi aktivitelerinin yoğun olarak gerçekleştirildiği
alanlarda uyarıcı, eğitici levha ve tabelalar koymak.
OSİ
STK’lar
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü
Tanıtıcı
Materyali
n Çeşidi
ve Miktarı
Eğitim
Sayısı
207
4
2
Personelin
Eğitilmesi
Doğa Turizmi Faaliyetleri gerçekleştirilen korunan alanlarda
görevli personeli, kapasitelerini arttırmaya yönelik eğitmek.
OSi
DKMP Genel
Müdürlüğü,
Üniversiteler
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü
STK’lar
5
2
İşletmecileri
n Eğitimi
Doğa Turizmi aktivitelerinin gerçekleştirildiği korunan alanlar
içerisindeki işletme sahiplerini ve personelini eğitmek.
OSi
2014
2
Yabancı Dil
Eğitimi
Yabancı turistlerin yoğun ilgi gösterdiği alanlardaki personelini
ve yöre halkını yabancı dil konusunda eğitmek.
Valilik,
MEB,
DKMP Genel
Müdürlüğü,
STK’lar
MEB
Kurs
Sayısı
6
7
2
Yöresel
Ürünlerin
Geliştirilmesi
Doğa turizmi alanlarında, yerel el sanatlarının devamlılığını
sağlamaya ve yöresel ürünlerin üretilmesine yönelik kurslar
açmak.
OSİ,
MEB (HEM)
2014
Valilik,
Kaymakamlıklar
Kurs
Sayısı
8
3
Her odak noktasına yapılacak olan Alt planlar için gerekli olan
alansal verileri (yaban hayatı, peyzaj, jeoloji vb.) toplamak.
OSİ
2015
DKMP Genel
Müdürlüğü
Alan
çalışmala
rı sayısı
9
2
Doğa
Turizmi
Kaynak
Yönetimi
Taşıma
STK’lar,
Üniversiteler,
Kültür ve Turz. Müd.
Valilik,
Kaymakamlar,
OSİB
Valilik,
STK'lar,
Üniversiteler,
Muhtarlar,
Üniversiteler,
STK’lar,
Korunan alanlardan elde edilecek alansal veriler doğrultusunda
OSİ
Üniversiteler
2014
DKMP Genel
Kapasite
2014
Sayfa 207
Kurs
Sayısı
KAST
Kapasitesi
Analizi
Alt Planlar
alanlardaki taşıma kapasitesi analizlerini yapmak.
Elde edilen veriler doğrultusunda öngörülen odak bölgelerdeki
uygulama alt planlarını gerçekleştirilmek
OSİ
İlgi grupları
Korunan alanlar içerisinde doğa turizmi faaliyetlerinin
tanıtımına ve bilinçlendirmeye yönelik irtibat büroları kurmak,
ilgi gruplarına bilgilendirici broşür, afiş vb. materyaller vermek.
Doğa Turizmi faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı korunan
alanlar çevresindeki köylerde geleneksel doğa turizmi şenlikleri,
festivali vb. organizasyonlar gerçekleştirilmek.
OSİ
OSİ
10
3
11
2
İrtibat
Noktaları
12
2
Şenlik ve
Festivaller
13
2
Doğa
Turizmi
Haritası
Doğa Turizmi Aktiviteleri veya Aktivitelerin gerçekleştirildiği
alanlara yönelik, ihtiyaç ve talepler doğrultusunda farklı
temalara sahip doğa turizmi haritalarını hazırlamak
OSİ
14
3
Yöresel
Mimari
Doğa turizmi yapılan korunan alanlarda restorasyonu gereken
ya da yenisi planlanan yapı ve tesislerin doğa turizmi kültürüne
ve yöresel mimariye uygun projelendirmek.
OSİ
15
3
Pansiyon
Ağları
Doğa Turizmi faaliyetlerinin gerçekleştirildiği korunan alanlar
içerisinde kalan köylerdeki doğa turizmine uygun yöresel
mimariye sahip evlerin doğa turizmi için pansiyona
dönüştürülmesi ile ilgili örnek projeleri teşvik etmek.
OSİ
16
2
Atık yönetimi
Doğa Turizmi yapılan korunan alanlar içerisinde ve çevresinde
kalan köylerdeki atık sorunlarının tespiti ve gerekli görülen
alanlar için atık yönetim planlarını yapmak.
OSİ
17
1
Kurumlarara
sı İşbirliği
İl’deki Doğa Turizmi Faaliyetlerinde kurumla arası işbirliğini
sağlanmasına yönelik çalıştaylar düzenlemek.
18
1
Plan
Uyumları
Korunan alanlarda gerçekleştirilen/potansiyel doğa turizmi
aktivitelerinin Yönetim Planı, UDGP vb. plan hükümlerine
entegre etmek.
OSİ
Isparta
Valiliği
OSİ
19
3
Rehabilitasyo
Korunan alanlar içerisinde yoğun kullanıma maruz kalan
OSi
Müdürlüğü
Analizleri
2015
DKMP Genel
Müdürlüğü
Alt Plan
Sayıları
Kültür ve Turizm
Müdürlüğü
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
Muhtarlıklar, STK’lar
Kültür ve Turizm Müd.
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
STK’lar
2014
DKMP Genel
Müdürlüğü,
İrtibat
Noktası
Sayısı
Şenlik ve
Festival
Sayısı
2014
DKMP Genel
Müd.,
Kültür ve Turizm
Müd.
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
STK’lar
DKMP Genel
Müdürlüğü
Harita
Sayıları
Girişimciler
Pansiyon
Sayısı
Valilik,
Belediyeler
Atık
Yönetimi
Plan
Sayısı
Toplantı
Sayısı,
Protokol
Entegre
Edilen
Plan
Sayısı
Plan
Belediyeler,
Mimarlar Odası
208
İl Özel İdaresi
BAKA
Çevre ve Şehircilik
2016
Müd.,
Kültür ve Turizm Müd.
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
Muhtarlıklar,
STK'lar
2014
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
Çevre ve Şehircilik
Md.
2013
İlgi grupları
Üniversiteler,
DKMP Genel
Müd.
2013
DKMP Genel
Müd.
2015
DKMP Genel
Sayfa 208
Proje
Sayısı
KAST
n Planı
20
2
Risk
Haritaları
alanları belirlemek, ihtiyaç duyulan alanlar için rehabilitasyon
planları yapmak.
Korunan alanlardaki mevcut doğa turizmi aktivitelerinin alan
bazlı ya da aktivite bazlı risk, zorluk derecelerini gösterir
haritaların hazırlamak.
STK’lar
OSİ
Eylem No
Öncelik
TANITIM
Amaç: Mevcut doğa turizmi ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi ve tanıtımının yapılması
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi
ve kuruluşlar
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
Kültür
Envanteri
Ulusal ve
Uluslar
arası
seviyede
tanıtım
Ürün satış
merkezleri
Tur
operatörleri
ne saha
tanıtımı ve
doğa turu
destinasyon
ları
Katılımcı
Yönetimi
Doğa Turizmi potansiyeli olan ve faaliyetlerin gerçekleştirildiği
korunan alanlar içerisinde kalan yerleşim alanlarındaki kültürel
kaynak değerlerinin tespitini yapmak, harita, broşür, afiş vb.
materyallerle tanıtımlarını yapmak.
Korunan Alanların ve faaliyetlerin yerelde, ulusal ve uluslar
arası seviyede tanıtım materyallerin basımını ( WEB sitesi, yeterli
miktarda broşür, rota haritası, CD, tanıtım filmi vb.) yapmak.
OSi
Favori ilçelerde yöre insanının ürettiği ürünlerin satışına yönelik
yeterli miktarda satış yerlerinin oluşturulması için yöre halkını
üretim ve satış için teşvik etmek.
Özel
Girişimciler,
Muhtarlıklar,
Tur operatörlerine korunan alanları gezdirerek tanıtmak,
görüşlerini almak, isteklerini değerlendirmek, destinasyon
şekillendirmelerini yapmak.
Korunan alan ziyaretçilerinin beklentilerini ve verilen
hizmetlerden memnuniyetlerini periyodik olarak ölçmek için
anketler yapmak.
OSi
Üniversiteler,
STK’lar,
Kültür ve Turizm Md.
2014
İşbirliği ortakları
Süresi
Başlangı
ç tarihi
Dernekler,
Üniversiteler,
Kültür ve Turizm
Müd.
Dernekler,
Kültür ve Turizm
Md., Üniversite,
Valilik
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
2014
2
0
2
1
Müd.
Sayısı
DKMP Genel
Müd.
Harita
Sayısı
Bütçesi ve
Başarı
Göstergesi
2 Finans kaynağı
0
2
3
DKMP
Müd.
209
Genel
2014
DKMP
Genel
Md.,
Valilik,
Belediyeler
OSi,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
2014
Girişimciler
OSİ
Kültür Turizm Müd.,
STK’lar
2014
DKMP
Müd.
Genel
OSİ
STK’lar,
Üniversiteler
2014
DKMP
Müd.
Genel
Sayfa 209
Hazırlanan
materyal
sayısı
Anket
Sayısı
KAST
6
2
7
2
8
3
9
2
Fuar,
Sempozyum
lar,
Festivaller
Doğa köyü
ve Doğa
Beldesi
Yeni
ürünler ve
Ürün
geliştirme
Yıl Sonu
Bülteni
Fuar ve sempozyumlar da aktif katılımlarla standlar oluşturmak.
OSİ
Belediyeler,
Dernekler,
2014
İl içerisinde doğal güzellikleri, mimari tarzı ve yaşam stillerini
korunmuş belde ve köyleri doğa köyü, doğa beldesi olarak
planlanmak ve tanıtılması için etüt çalışmaları yapmak.
Yeni ürünlerin geliştirilmesi, yeni dizaynlar, yerel kültür
elemanlarının figüre edilmesi, bilinmeyen veya kaybolmaya yüz
tutmuş, yöresel yemekleri, yöresel el sanatlarının sunulabilir hale
getirilmesi bunların kataloglar halinde basımını sağlamak.
Her yıl başında bir önceki yıl Korunan alanlarda gerçekleştirilen
doğa turizmi faaliyetlerini ve gerçekleştirilen etkinlikleri
(yarışma, fuar, kutlama, kamp, vb.) tanıtan yıllık doğa turizmi
bültenleri hazırlamak.
OSİ
Muhtarlıklar,STK,
BAKA,
Kaymakamlıklar
Dernekler,
Üniversiteler,
Kültür ve Turizm
Müd.
Kültür ve Turizm
Müd.
Valilik,
STK’lar
2014
OSİ
OSİ
DKMP
Müd.
Genel
2015
DKMP
Müd.
Genel
2014
DKMP
Müd.
Genel
210
Sayfa 210
KAST
ZİYARETÇİ YÖNETİMİ VE İZLEME
Amaç: Doğa turizmi faaliyetlerinin izlenmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi, izlemenin yapılması, raporlama, değerlendirme ve geri bildirimlerin yapılması.
Süresi
Bütçesi ve
Finans
kaynağı
Başarı
Göstergesi
2013
DKMP Genel
Müdürlüğü
İzleme
Kayıtları
DSİ Isparta Bölge
Müdürlüğü
2013
İzleme
Kayıtları
Isparta Orman
Bölge
Müdürlüğü
OSİ
2013
Her yıl sonunda, Doğa Turizmi Master Planı uygulamalarının
gerçekleşmesinin raporlamak.
Doğa Turizmi Gerçekleştirilen korunan alanlardaki ekosistemlerin
aktivitelere verdiği ekolojik tepkileri izlemek, belirlemek ve
raporlamak.
Doğa Turizmi yapılan korunan alanlardaki ekonomik
parametreleri (gelir) izlemek ve raporlamak.
OSİ,
Valilik
OSİ
OSİ
6.
Müdürlüğü
STK’lar,
Üniversiteler
DKMP
Genel
Müdürlüğü, DSİ
Genel
Müdürlüğü
Orman
Genel
Müdürlüğü,
DKMP
Genel
Müdürlüğü
DKMP
Genel
Müdürlüğü
DKMP
Genel
Müdürlüğü
OSİ
STK’lar,
Üniversiteler
2014
DKMP
Genel
Müdürlüğü
İzleme
Kayıtları
Korunan alanlara gelen ziyaretçilerle ilgili parametreleri (yaş,
eğitim, cinsiyet, meslek vb.) tespit, izlemek ve raporlamak.
OSİ
STK’lar,
Üniversiteler
2014
DKMP
Genel
Müdürlüğü
İzleme
Kayıtları
Yapacak kişi
ve kuruluşlar
İşbirliği ortakları
Doğa Turizmine konu olan alanlarda av turizmi, yaban hayatı
gözlemi vb. aktivitelere konu olan türleri izlemek.
OSİ
-
Doğa Turizmi potansiyeli olan Yaban Hayatı Yaşam Alanları
içerisinde kalan su kaynaklarını izlenmek.
OSİ
Yaban Hayatı Yaşam Alanları içerisinde kalan orman ekosistemini
izlemek.
Yaban
Hayatının
İzlenmesi
Su
Kaynakları
nın
İzlenmesi
Habitatları
n İzlenmesi
Öncelik
Açıklama
Eylem No
Eylem
1
1
2
1
3
1
4
2
Raporlama
5
2
6
2
7
2
Çevresel
etkilerin
izlenmesi
Ekonomik
etkilerin
izlenmesi
Ziyaretçi
Sayılarının
İzlenmesi
Başlangıç
tarihi
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
2
0
1
9
211
Bölge
2014
2014
Sayfa 211
2 20
0 23
2
1
İzleme
Kayıtları
İzleme
Kayıtları
İzleme
Kayıtları
KAST
1. SONUÇ VE ÖNERİLER
Doğa Turizmi; bölgenin kendine ait olan doğal ve kültürel mirasını harekete geçirmesi, girişimciliğin teşvik edilmesi, bölgenin gelir ve
istihdamını artırması, yaşamsal standartların iyileştirilmesi bakımından bölgesel kalkınmanın odak noktasıdır. Sosyal, ekonomik ve fiziki
açılardan gerçekleştirilecek etkili bir planlamayla ve yerel önceliklerin de ayrıntılı bir şekilde analiz edilmesiyle doğa turizmi, bölgelerarası
dengesizliğin giderilmesinde ve bölge kalkınmasında yararlı bir sektör durumundadır.
Bir ülkenin veya bölgenin tarihi değerlerini, folklorunu, el sanatlarını, dinlenmeye yönelik potansiyelini, coğrafi avantajlarını, dini
kurumlarını tanıtmaya ve bu yolla bölge kalkınmasına katkı sağlayan sektör doğa turizmidir.
Isparta İli’nin Turizm Merkezi olan Antalya İline yakın olması doğa turizmi aktiviteleri açısından yüksek potansiyel içermektedir. Ancak
ulaşım, turizm bilincinin halk tarafından yeterince kavranmamış olması bu ilin doğa turizmi bakımından gelişmesine olumsuz yönde etki
etmektedir. İlin coğrafi konumu, tarihi mirası, doğal kaynakları, kültür gibi birçok bakımdan zenginliğinin tanıtılması gerekmektedir. Kamu ve
özel sektör, politika araçları arasında doğa turizmine de yer vermelidirler. Ayrıca bölge insanlarına
212 turizm bilincini geliştirecek seminer, yerel
medya programları vs. aktiviteler ile turizmde bölgesel girişimlerin güçlenmesi desteklenmelidir.
Isparta ili için yapılan bu doğa turizmi master planı bazı eksikliklerine rağmen yeni bir perspektifle hazırlanmış modeldir. İçindeki doğa
turizmi ile ilgili derli toplu bilgiler doğa turizmi konusunda yapılacak yeni çalışmalar için önemli bir kaynak niteliğindedir.
Sayfa 212
KAST
Isparta İli için hazırlanan doğa turizmi master planı ile ilgili olarak; Doğa Turizmi potansiyelinin yüksek olduğu bölgelerde potansiyeli
daha da geliştirmek için aşağıdaki hususlar planlanmaktadır.
 Tanıtım, bilgilendirici, açıklayıcı materyallerin sağlanması pazarlama etkinlikleri
 Otel ve pansiyon işletmenlerine yeşil işletme eğitimi verilerek farkındalık oluşturmak,
 Bölgesel Turizm Organizasyonlarına (Korunan alanları ile birlikte ) entegrasyon,
 Kamuoyu çevre bilinçlendirme kampanyası,
 Yerel Hizmetlerin sunumu: konaklama, yöresel yiyecekleri sunan lokanta, yerel ve parkla ilgili eşyalar satan perakende satış yerlerini
artırma;
 Alan Kılavuzlarını geliştirici eğitim programları uygulama,
 Köy Turist Bilgi Noktaları (TBN) kurulması
213yıllık program geliştirme,
 Etkinlikler, sanat ve el sanatları pazarları ve düzenli günlük geziler için belirli tarihleri olan
 Alanda bir dağ bisikleti patikası ağı ve köylerde bisiklet kiralama yeri oluşturma,
 Özel kuş gözlem ve yaban hayatı iz sürme programlarının geliştirilmesi,
 Yol boyunca bilgilendirme/açıklama panolarının yerleştirilmesi,
 Doğa turizmi katılımcı sayısını arttırmak için slogan geliştirmek,
 Eğlence-dinlence ve turizm aktivitelerin çeşitliliğini arttıracak önlemler almak
 Yerel doğa dernekleri ile işbirliği içerisinde AB, WWF, GEF, FAO, gibi uluslar arası örgütlerden yönetim ve finansman bakımından
destek alınabilecek projeler üretmek,

Mada adası ve Kovada Gölü Tur Güzergâhlarında tekne turları gerçekleştirilmesi.
Sayfa 213
KAST
214
Sayfa 214
KAST
HAZIRLAYAN
………….. İli Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü
KONTROL EDEN
…………. Bölge Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü
Uygun Takdim
……….……… Bölge Müdürü
..………………….
Vali Yardımcısı
Doğa Turizmi Master Planının uygulanması UYGUNDUR
215
……………….
VALİ
Sayfa 215
KAST
KAYNAKLAR
Kızıldağ Milli Parkı UDGP
Kovada Gölü MP UDGP
Gölcük TP UDGP
Başpınar Mesire Yeri Gelişim Planı
1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı
Isparta Kültür Turizm Müdürlüğü(Resmi İnternet Sitesi)
216
Isparta Belediyesi (Resmi İnternet sitesi)
Eğirdir Gölü Yönetim Planı
Gülistan YENER, SDÜ, Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Dağ Bisikleti Rotası Eylem Plan Modeli; Isparta
Örneği, Bitirme Ödevi, 2012
Sayfa 216

Isparta İli Doğa Turizmi Master Planı

Transkript

Benzer belgeler

Terörizmle Mücadele Eğitim ve Tatbikat Merkezi Komando Eğitim Alayı

Turizm Akademisyeni, Mezunu ve Öğrencisi! Mesleki Yeterlilik

71490862-010.06.02 Konu ıHijyen ve çevre

Siz hiç uçan balık gördünüz mü?

Haberi Devamı İçin Tıklayınız

2015_Reklam_Bilgilendirme _Raporu

Özeti için tıklayınız.

08.05.2013 TÜRKİYE –B.A.E DUBAİ BÖLGESİ SAĞLIK TURİZMİ

ELMA KURDU OBASI