indir - kocaelimakine.com

Transkript

TMMOB
MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
PLASTİKLER
DÜNYASI
Genişletilmiş 2. Baskı
Hikmet YAŞAR
Kimya Yüksek Mühendisi
Mayıs 2001 Ankara
Yayın No :
-
142/2 Baskı
TMMOB
MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
Sümer Sokak 36/1-A 06440 Demirtepe / ANKARA
Tel : (0-312) 231 31 59
Fax: (0-312) 231 31 65
e-mail : [email protected]
http://www.mmo.org.tr
Yayın No: 142 / 2. Baskı
ISBN : 975-395-443-3
Bu yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası'na attir. Kitabın hiçbir bölümü
değiştirilemez. MMO'nın izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb.
yollarla kopya edilip kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir.
Mayıs 2001 Ankara
Dizgi
Muazzez POLAT (MMO Merkez)
Basımevi
Özkan Matbaacılık Ltd. Şti.
(0 312)229 59 72-74
ili
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PROJE TASARIMI
5 4 . 1 . Gelişme Süreci, Tasarımda Genel Yaklaşım:
Plastik alanında 1940'tan beri görülen hızlı ilerlemenin dikkate değer en
önemli özelliği, tutarlı analitik tasarım teknolojisinden yoksun olunmasına rağmen (basınç altındaki verimin önceden söylenebilmesi gibi)" çok geniş bir alanda
uygulama bulmuş olmasıdır. İstisnalar dışında bu uygulamalar, yıldırıcı denemeler, yanlışlıklar ve hatta bazen acıyla geçiştirilmiştir. Plastik piyasasının tamamının düşük ve önemsiz verime ihtiyaç gösteren uygulama alanlarına dönük olmasına rağmen özellikle şu son 30-40 yıl içinde gelişen ve eski sınırlarını zorlayan
bugünkü plastiklerin uygulama alanları çok daha yüksek ve tüm gelişmeleriyle
mükemmel diyebileceğimiz bir verim ihtiyacı göstermektedir.
Tasarım teknolojisi hakkında amaca ulaşmak üzere anlatılmak istenen, malzeme seçimi işleminde hayati önem taşıyan bütün özelliklere sahip olarak verimin en hassas biçimde dile getirilmesidir.
Tarihi süreç içinde plastikler tutarlı bir tasarım ve malzeme seçimi olmaksızın gelişmiş, belirli bir yere gelinmiştir. Ancak bugün ise bahis konusu madde seçimi ve tutarlı tasarıma ihtiyaç iyice benimsenmiştir. Geçmişte bu teknoloji maliyeti azaltma amacıyla uygulanmış ise de şu son birkaç yıl içinde iki eğilim bu
konuya yeni bir bakış zorunluluğu getirmiştir. Bunlardan biri ürün güvenirliliği,
yani kalitesi üzerinde giderek artan üstelemedir. Özellikle çok yüksek ve çok düşük sıcaklıklarda plastiklerin yarış içinde bulundukları metallere göre mekanik
dayanım ve katılıkları daha zayıftır. Bu nedenle plastikler üst sınırlarının elverdiği şekilde tasarımlanarak kullanılırlar. Dolayısıyla sözü edilen sınırların gerçek
çevre koşullarındaki sayısal değerlerinin bilinmesi giderek artan bir önem kazanmaktadır. Diğer unsur enerji tasarrufudur. Metal parçaların kullanıldığı motorlu
araçlarda değişik malzeme olarak plastik kullanılması, hafifleme dolayısıyla daha az yakıt sarfını gerçekleştirmektedir.
Tasarımcı veya üretim görevlisi için tasarım özelliklerinin tam olarak tanımlanabilmesi, bir gerilme analizinden boyut hesaplanmasına kadar birçok bilginin
açıklık kazanmasıyla mümkündür. Bu ve buna benzer özelliklerin temel madde
veya malzeme seçimlerinde en çok ihtiyaç duyulan önemli nitelikler olduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Ancak metallerin bile analiz edilemeyen birçok nitelikleri (bünyesel gerilmeler gibi) vardır. Bu bakımdan yukarıda konu edilen verimle ilişkili bazı özelliklere güvenmek zorunda kalıyoruz. Plastiklerde bu özellikler
tasarım denklemlerinde kullanılabilenlerle birlikte "Mühendislik özellikleri"
adını alır. Bu özellikler darbe, yorulma, çekme dayanımları ile ısısal ve kimyasal
dirençler, dielektrik özellikleri ve benzer çeşitli durumlardan ibarettir.
Yalıtkanlık, aşınma dayanımı hafiflik ve karmaşık parçaların kolayca üretilmesi bakımlarından metallere üstün olmakla beraber, plastik tasarımlarında sıcakta yaşlandırma, elektriksel özellikler (statik elektrik dahil), optik berraklık
ve bunun koşullara göre devamlılığı, gaz ve buhar geçirgenliği, alevlenebilirlik,
PLASTİKLER DÜNYASI
171
1*
. 1 * ••''
talaşlı işlenebilirlik gibi hususlar dikkate alınmalıdır. Özellikle karmaşık parçaların üretiminde kalıpta büzülmeden oluşacak farklı yapısal gerilmeler çok
önemli olup, kullanılan plastiğin literatür özelliklerinden sapan dayanıksızlıklara neden olur. Bunu en aza indirmede iyi bir kalıp tasarım ve üretimi yanında gerekirse biçimlendirme yönteminin seçimi de büyük etken olur. Birçok yüzeyin
fazla cidar kalınlığı ile birleştiği bir özel tekne yapımında "Döner Kalıplama" biçimlendirme tekniğinin uygulanması güzel bir örnektir. Bu sayede gerilmelerden
eser kalmaz.
54.2. Tasarım ve Üretim
Bir ürün veya parçanın plastikten yapılabilmesi için önce şu hususlar mevcut
olmalıdır:
54.2.1. Plastiklerle İlgili Genel Bilgiler:
Bu bilgiler çeşitli kuruluşlardan veya literatürden sağlanabilir. Bu eserin de ilgili bölümleriyle son kısımlarında bir kısım bilgiler metin ve çizelgeler halinde
verilmiştir.
Plastiklerle ilgili bilgilerin içeriği onların mekanik, fiziksel, kimyasal, ısısal,
elektriksel, optik ve diğer özellikleri ile onların biçimlendirilmeleri, talaş kaldırarak işlenebilmeleri, yapıştırma, kaynak, kaplanabilme, markalanabilme ve benzeri özelliklerdir. Plastiğin fiyatı, satın alınabilme kolaylığı, depolama koşullan
ve teknik güvenliğe ait özellikleri de önemli bilgiler arasındadır.
Yukarıda bahis konusu edilen nitelikleri karşılayan bir plastik seçimi yapılırken malzemenin herhangi bir durumu ve statik özellikleri yanında basınç altında, sıcak ve soğuk koşullarda, açık hava ve ışın etkisinde, kimyasal ve korozif ortam etkisinde işlev azalmaları da ürün veya parça kullanım koşullarına göre göz
önünde tutulmalıdır.
Şekil 29'da bazı plastiklerin sürünme kopma dayanım eğrileri, Şekil 30'da çok
yüksek mol kütleli YYPE borunun kopması, Şekil 31'de bazı termoplastların zamanla esneklik modüllerinin değişimi, 32'de çeşitli malzemelerde gerilme fonksiyonu olarak kopma süreleri, Çizelge 45'de fiyatlar, 46'da genel seçim bilgileri,
Çizelge 48'de korozyon bilgileri görülmektedir.
54.2.2. Üretilecek Parça veya Komple ile İlgili Bilgiler:
Parçanın tanınması anlamına da gelebilecek bu bilgiler başlıca aşağıda belirtilenlerden ibarettir.
a- Parçanın büyüklüğü (birim malzeme vb. açısından), fiziki hali ve biçimi, rengi, ölçüler, cidar kalınlık ve değişimleri, toleranslar.
b- Çeşitli özellikler ve kullanım işlevleri, kullanım ortamı, birim piyasa fiyatı,
birim üretim maliyeti, satış karı vb.
172
Şekil 29.Bazı Plastiklerin Sürünme Kopma Dayanımları
Açıklamalar
A- SAN-23°C'de
B-EP, kalıp mlz. 120°C'de
C- PA, %30 cam elyaflı, kuru, 120°C'de.
D- PBT, %30 Cam elyaflı, 150°C'de
E- PF, mineral dolgulu, 120°C'de
F- Asetal, 80°C'de
G- PS, darbe dayanımlı, 23°C'de.
H- Alkid, kalıplama mlz. 120°C'de.
Şekil 29 incelendiğinde, SAN, EP, PA ve PBT'ın nispeten daha yüksekte (gerilme ve zaman olarak) koptuğu görülmektedir.
I
İLiH.
C. S 6 -
\
*••»
C> K'Ct C i C t ' t c r
7 30. Çok Yüksek Mol Kütleli PE Borunun Değişik Sıcaklıklarda Kopma Zamanlan
173
i Uz
W.
A) Vinil Kopolimer,
B) Sert PVC,
C) PMMA,
D) PC
E) Sert
F)PP
Şekil 31. Bazı Plastiklerin Esneklik Modüllerinin Değişimi
49*0"
- ,
-"' . -
Al om.
-—~—
BüBass
'i
—
m.
- ,2,
S3
t
ti
ekatrapola3yon
E7
£
s
1: Alüminyum alaşımı,
2: CTP, termoplast, kuru
3: CTP, termoplast, nemli
'
-.
"
L
f'tir>
—
•'
"
•
—
^
—
^s
_
mı»
--—
A
:
PMMA
B
C
0
E
:
:
:
:
Sert PVC
Vinil kopolimer
Polipropilen
Kurşun
«
E
1
\t>
\CO
1060
lOCC'C
(o'
,
Şekil 32. Çeşitli Malzemeler tçin Uygulanan Gerilmenin Fonksiyonu Olarak Kopma Süreleri
174
Miti',,
Eğrilerin durumu incelendiğinde termoplast ürünlerin kopmalarının birbirine
yakın seyrettiği, cam lifi pekiştirmesiyle daha yüksek gerilme değerlerine dayanabildiği anlaşılmaktadır.
Kısa süreli deneylerden ekstrapolasyonla oldukça güvenilir uzun süreli dayanım değerleri bulunabilir.
54.2.3. Tasarım Faktörleri ve Seçimler:
Üretilecek parçalarda kullanılacak plastiklerin yukarıdaki şekillerde görülen
özellikleri ve bilinen literatür özellikleri tasarımlarda göz önünde bulundurulmakla beraber parçanın işlevi açısından bütün faktörler (her türlü mekanik zorlamalar, kimyasal ve çevre koşullan, elektriksel ve ısısal etkenler vb.) muntazam
bir şekilde incelenerek, gerekli güvenlik payları da verilerek seçimler ve konstrüksiyonlar yapılmalıdır. (Bak. Şekil 33).
- Mekanik Faktörler:
Termoplast, termoset plastiklerle bunların çeşitli dolgu maddelileri ve liflerle
pekiştirilmiş tipleri mekanik bakımdarf çok büyük bir dağılım gösterirler.
Çekme dayanımı ve basma dayanımının yüksek olması istenen ürünler olarak
akrilik, epoksi, poliamid, poliester (termoplast), poliimid, poliasetal, polikarbonat, stiren akrilonitril, termosetlerden de üre formaldehit reçinesi akla ilk gelenlerdir. Lif pekiştirmesi bu dayanımı daha da arttırır.
Çekme dayanımı yanında darbe dayanımı söz konusu olursa akrilik plastiğin
darbe dayanımlı tipi, epoksi, poliester (termoplast), poliamid (oldukça iyi), poliimid
ve polikarbonat yerine göre iyi plastikler sayılır. Çekme dayanımı gerekmeden darbe dayanımı yüksek olan ve akla ilk gelen plastikler, polietilen (yy), Akrilonitril butadien stiren, plastikleştirilmiş PVC, selüloz plastikleri, PP kopolimeridir.
Bu arada çekme dayanımında olduğu gibi cam lifi ve diğer pekiştiricilerin darbe dayanımını önemli ölçüde arttırdığını belirtelim.
Esneklik de plastik tasarımında önde gelen mühendislik özelliğidir. Esneklik
modüllerinin düşük olduğu plastiklerde gerilmeler altında büyük değişiklikler
görülür. Bunu önlemek üzere esneklik modülleri nispeten yüksek olan akrilik,
aromatik poliamid, PA/PI kopolimeri, poliimid, poliester, selüloz asetat plastikleri, dolgulu olanlarını kullanmak kaydıyla da fenolik, melamin ve üre-formaldehit reçinelerini tasarımlarda düşünmek mümkündür. Termoplastların da dolgularına göre, örneğin %30'a kadar cam lifi alması halinde esneklik modülleri ilk değerlerinin üç misline kadar çıkabilmektedir. Bu dolgu, plastiğin ayrıca boyut kararlılığını da arttırmaktadır.
Sürünme dayanımının yüksek olarak istenildiği mamul tasarımlarında akrilik,
akrilonitril butadien stiren, poliimid, polikarbonat, sert PVC gibi ürünler seçilebilir. Cam lifi veya diğer lif pekiştirmelerinde de sürünme modülü değişimi ile
ürün kalitesi yükselir.
175
Cidar kalınlığı köşeler ve kesitler bakımından:
Genel kural homojen cidar kalınlığı uygulanmasıdır. Keza birçok hallerde aşırı kalın cidarlardan (özellikle enj. kalıplamada) kaçınılmalıdır. Örnekler:
YANLIŞ
Kesit çok kalın: plastik sarfı çok ürünün soğuma ve
olgunlaşma süresi uzun, enjeksiyonda yüzey kırışıklığı ve iç gerilmeler oluşur.
DOĞRU
ti
Et kalınlığı az: cidar kalınlığı homojen ham madde sarfı az,
yeterli dayanıklıdadır. Ürün soğuma ve olgunlaşma süresi
daha kısadır.
1$
Cidar kalınlığı her yerde aynı değil
taban çok kalın
Daha kalın flanş: Dayanıklılık homojen değil, ham
madde israfı var.
Keskin köşeler: Kalıbın dolmasını güçleştirir, dayanıklılık azlığı verir, iş parçalarının kalıptan çıkarılmasını güçleştirir.
Homojen cidar kalınlığı ve aynı dayanıklılık
Homojen flanş kalınlığı: Destekle dayanıklılık artışı, az ham
madde. Köşelerin yuvarlak oluşu kalıbın iyi dolmasını,
parçaların kolay çıkmasını sağlar, ürün dayanıklığını arttırır.
İff.
t
Kalın çerçeve: Homojen olmayan dayanıklılık
Homojen kalınlıkta çerçeve: Homojen dayanıklılık
Şekil 33. Basınç Kalıplama ve Enjeksiyon Kalıplama îçin Ürün Tasarımlarında Dikkate
Alınması Gerekli Hususlar.
176
ıı, \
Kalıplamada parçaya metal koymak:
Bu işlemde genel kural, kalıplanan parçaların içine koyulacak metalik parçalar yeteri büyüklükte olmalı, metal parçaların yüzeylere
fazla yakın olmadan gerilmeye ve çekmeğe karşı koyacak şekilde yerleştirilmeleri gereklidir.
DOĞRU
YANLIŞ
Metal çok küşük ise sağlam tutunamaz ve
sıkışamaz.
Metal yeteri uzunlukta ise sağlam tutunur ve sıkışır.
Vida Konstrüksiyonları:
Plastik vida veya civata tepeleri yarık olmamalı, zorlandığında kırılmaması ve yalama olmaması için gömme kanallı olmalıdır. Oişi
vidalar yüzeye kadar çıkmamalıdır.
yüzey
altında
kalmış
diş ise
hasara
uğramaz.
Tutamak Noktaları:
Tutamak tespit noktaları çok sağlam olmalı, keskin kenarlardan ve kesitin değiştiği yerlerde oyuklardan kaçınılmalıdır. Tespit yerleri
içte değil dışta olmalıdır.
Kesit tedrici değişirse zor kırılır
Keskin kenarlı tutamak kolayca kırılır.
N
N
s
;\^ *\ \Vr>\\
V
vida tepesi tutamağa çok yakın, kırılma kolaylaşır.
vida tepesi tutamaktan yeteri uzaklıkta kırılma
güçleşir.
177
Kesit değişimi bakımından:
Genel kural kesit değişimi tedrici olmalıdır.
YANLIŞ
r~—o
y
DOĞRU
kesitte ani
değişim
yapılırsa:
Dayanıklılık
az ve ürün
kırılgan olur.
6
Harf basma:
Parça üzerine kabartma yazı (kalıba oyarak) kolay yazılırsa da çabuk
hasar görür.
"
Renkli oyma harflendirme yapılabilir.
En iyisi oyma yüzey Özerine kabartma harf yapmaktır. Böylece harfler
aşınmaya karşı korunurlar.
Büyük yüzeyler: Bu tür ürünlerde genel kural olarak iç ve dışa kuşak
yapılır veya bombe verilir kuşaklar büyük dayanıklılık sağlar.
Kuşak yerine kap bombeli yapılırsa dayanıklığı daha da çok olur.
178
i
Termoplast parça herhangi bir yöntemle biçimlendirildikten sonra talaş kaldırmak suretiyle işlenecek ise buna en uygun olanlar nispeten sert malzemelerdir. YYPE; PA; PC, PS gibi plastikler ve diğerleri Çizelge 22 ve 23'e göre kolayca
işlenebilirler. Termoset ürünler ise problem getirmeden çok daha rahat bir şekilde talaş kaldırmayla işlenebilirler.
- Fiziksel ve Kimyasal Faktörler:
Bir plastiğin tasarımda saydam olmasa gerekiyorsa bunlar polistiren, akrilik,
polikarbonat, selüloz plastikleri, saydam poliamid gibi ürünlerden seçilebilir.
Açık hava koşullarına direnç, optik berraklık (ve darbe dayanımı) gerektiğinde polimetil metakrilat (plexiglass) çok verimli olur (bu ürün ayrıca boyut kararlılığına da sahiptir). Polikarbonat da çok iyi mekanik özellikler yanında optik kaliteye sahiptir. Polistiren, selüloz nitrat ve poliamid gün ışığından etkilenir. Örnek:
Eski yıllarda üretilen gönye, cetvel gibi kırtasiye malzemelerinin selüloz nitrattan üretilmeleri ve kimyasal kararlılıklarının yetersiz olmaları nedeniyle nitröz
gazlarının ayrılması ve ortamdan dışarı çıkamayarak ürünü sarartması gibi. Şimdi ise akrilik plastikler kullanıldığından malzemeler yıllarca berrak kalmaktadır.
İstenilen tonda homojen boyanabilme de önemli bir özelliktir.
Sürtünme katsayısının küçüklüğü de tasarımlarda, özellikle kaymalı yatak*5?apımında çok önemli olabilmektedir. Poliasetal, poliamid ve fluorlu plastiklerin
sürtünme katsayıları çok düşüktür. Ürün ayrıca nispeten sıcak ve korozif ortamda kullanılacak ise "Fluorlu plastikler"in ayrıcalığı vardır. Bu sınıfın belirgin örneği de politetrafluor etilen (ticari adı teflon olabilir) dir. Örnek: Bir fosfatlama tesisinde fosfatlanacak parçaları içerisinde bulunduracak ve sıcak kimyasal madde
banyolarında dolaştıracak olan tamburların kaymalı yatakları Teflon'dan yapılmaktadır.
Çelikhanelerde hadde yatağı olarak kullanılan poliamid bloklarını da ağır koşullarda basma dayanımının yüksekliği ve iyi bir kayma yüzeyi göstermesi bakımından örnek olarak verebiliriz.
Plastik yoğunlukları bazı istisnalarıyla genelde 1 g/cm3 dolaylarındadır. Poliamidde 1.5, fluorlularda 2, cam lifi dolgulularda da 1.5-2.5 g/cm3 kadar olabilmektedir. Piyasada malzemeler kg olarak satıldığından parçanın metal ya da plastikten yapılması ile maliyeti yoğunluk tarafından doğrudan etkilenmektedir.
Kimyasal maddelere direncin konu olduğu yerlerde genelde tavsiye edilecek
plastikler, furan, ionomer, fluorlular, polietilen, polipropilen, polivinil klorid, poliester (termoset), polifenilen oksit ve sülfon polimerleridir. Bunlardan fluorlular,
sülfon polimerleri ve polifenilen oksit ayrıca, sıcağa da dayanıklıdır.
Kendi türünden dispersiyonla plastiklerin yapıştırılması onların çözücülerden
etkilenmesiyle mümkündür. Tasarımda bu özellikteki plastikler selülozik, polistiren, SAN, ABS, vinil asetat, PMMA gibi ürünler arasından seçilebilir. Aksine çözücülere dayanıklı plastikler konu olduğunda poliamid, polietilen, fluorlular, polipropilen, poliasetal, poliimid, epoksi ve termosetlerden fenolik, melamin, üreformaldehit reçineleri düşünülebilir.
179
- Isısal Faktörler
Tasarımda gerekli görülen nitelik "sıcağa direnç" ise akla gelen plastikler fluorlular, sülfon, poliimid ve silikon plastikleridir. Isıya direnç yanında ikinci,
üçüncü özellikler de istenebilir. Seçim de buna göre yapılır.
Fluorlu polimerlerden PTFE'in 260°C sıcaklıkta, poliimidin (termoset) 350°C
sıcaklıkta devamlı olarak kullanılabildiğini tekrar hatırlatmış olalım. Bu alanda
çalışmalar sürdürülmekte olup bazı plastiklerle 500°C'de kısa süreli kullanımlar
gerçekleştirilmiştir. (Polibenzimidazol).
Özellikle termoplastların mekanik özellikleri sıcaklıkla değişim göstermektedir. Projede plastiklere ait kullanım üst sıcaklığı bu bakımdan büyük önem taşımaktadır. Çizelgelerden alınacak olan yük altında eğilme sıcaklığı plastiklerin tasarımında başvurulacak ısısal özelliklerden biridir.
Plastiklerin ısısal genleşme katsayıları metallerinkine göre yaklaşık on defa
daha büyük olduğu dikkate alınarak tasarımlar yapılmalıdır. Birçok plastik parça
temas halinde iken çalışma sıcaklıklarının dalgalanması halinde boyutsal değişimler ve bu arada oluşacak gerilmeler olumsuz durumlara neden olabilir.
- Diğer Faktörler:
Dielektrik direnci plastiklerin üretimde kullanımları için pek önemli özellikleridir. Bu hususta yaygın plastikler PE, PP, PVC, akrilik, PI, PS, PA 6.6, poliasetal, poliester, üretan, fluorlu polimerler dielektrik direnci çok yüksek ürünler olarak bilinmektedir.
Dielektrik kaybı (1000 devirde) plastiklerde genel olarak küçüktür, fakat
PTFE, PE, PP, PS, ABS, PPO, SI, Sülfon gibi plastiklerde son derece küçüktür.
Yanıcılık özellikleri de plastiklere göre değişmektedir. PTFE, PI, MF gibi plastikler yanıcı değildir. Yanabildiği halde tutuştuktan sonra kendiliğinden sönenlere örnek olarak PA 6.6, PA 6.12, PPO, PC, Sülfon, PVC (sert), CA, SI, MPE verilebilir. Yanmasını yavaş olarak sürdürenler Asetal, ABS, CA, EP, PF, PE, PMMA, PP,
PS ve plastikleştirilmiş PVC'dir.
Plastiklerin su absorbsiyonları genelde küçük ortalama değerlerde bulunursa
da PTFE, PE, PP, Poliester (cam dolgulu) de çok az, CA, CAB, PA 6.6 plastikleştirilmiş PVC-UF plastiklerinde nispeten fazladır.
Son olarak fiyatların da tasarımlarda önemli bir etken olduğunu belirtelim.
Plastik fiyatları plastiklerin türlerine, her ülkenin üretim ve ticari koşullarına
bağlı olarak değişir.
Yurdumuzda 1990 yılı PETKlM kuruluşumuzca üretilen PE, PP, PS ve PVC
fabrika fiyatları 1.2-1.5 $/kg olmakla beraber serbest piyasada biraz daha yüksek
rakamlardan satılmaktadır. Daha geniş bir bazda plastiklerin birbirlerine göre pahalılık dereceleri AYPE = 1 alınarak Çizelge 45'te bilgi edinilmek amacıyla verilmiştir.
Tasarımda kalite ve parça işlevi dikkate alınarak maliyet düşürülmeli, aksine
hata yapmamalıdır.
180
w
Çizelge-45. Bazı Plastiklerin Yaklaşık Fiyat Farklılıkları
(AYPE = 1 alınarak)
Plastik türü
Bağıl fiyat
Akrilik
Akrilonitril butadien stiren
1.8
3
Amino
3.2
Epoksi
4.7
Fenolik
2.2
Poliamid 6.6
9
Poliamid-Kevlar kompozit
Poliamid-Poliimid Kopolimer
25.8
73
Poliasetal
6.5
2.1
Poliester
Polieter sülfon
60-70
Polietilen (AY)
1
Polietilen (YY)
Polipropilen
Polisülfon
Politetrafluor etilen
Polivinilklorid
Silikon
• 1.5
2.6
22.7
32-40
1.5-25
7
Kalıp Yapım Teknikleri:
Plastik kalıpçılığında amaca göre çeşitli malzemeler kullanılarak değişik yapım teknikleri uygulanmaktadır. Bunlardan yaygın olanlar aşağıda verilmiştir.
a) Soğuk Döğme (forging):
Kullanılan malzeme düşük karbonlu yumuşak çeliktir. Bir soğuk iş takım çeliğinden (Special K, veya 2601 nolu alaşım) yapılmış hassas kalıpta döğülen düşük
karbonlu kalıp taslağı varsa talaşlı işlemleri de yapılarak sertleştirmek (yüzeysel)
amacıyla sementasyona verilir. Su verme ile de 59-60 Rockwell C sertliğine getirilir. Yüzey parlatma, birleştirme ve kontrol ile işlem tamamlanır.
Bu şekilde tamamlanan kalıbın en önemli özelliği yüksek kalıplama basınçlarına oldukça dayanıklı olmasıdır.
Bazı hallerde yüzeysel çatlamalara tamamen engel olmak için krom nikelli
malzeme de kalıp yapımında kullanılmaktadır. Normalde Plutonic 151, PLMA/2,
PLMA/5, H49, Imperial R.I.O (1.4460), R.I.A., CD, Alloy C (1.2080), W.P 5, Motor
235 gibi malzemeler (Alman çelik anahtarından bunlarla ilgili bilgiler alınabilir.)
yeterlidir.
181
0
0
0
-
0
0
0
0
-
0
-
+
+
0
0
-
-
0
0
0
+
-
-
0
-
-
0
+
-
+
0
-
0
0
-
+
-
-
+
-
0
+
+
+
+
0
0
0
+
-
+
0
0
0
0
0
0
-
-
0
0
-
0
-
0
0
+
-
+
-
+
-
0
+
+
+
+
0
+
+
+
0
0
+
Etil selüloz
0
+
Fenolik
+
0
-
Fluorokarbon
(FEP)
Melamin
0
Alevlendirme
-
+
0
Suya direnci
0
-
0
Asetal
Havaya direnci
0
0
Epoksi
Kimyasal direnç
Sertlik
0
ABS
(kalıplama mlz)
Sıcakta kullanım
Darbe dayanımı
N.
Çekme
dayanımı
Plastik cinsi
Katılık
Özellikler
Fiyat
\.
Talaş kaldırmaya
yatkınlık
Çizelge-46. Genel Özelliklerine Göre Plastik Seçimleri
Poliamid
-
+
0
Polietilen (A.Y)
+
+
-
Polietilen (Y.Y)
+
+
-
-
+
-
Poliimid
-
-
+
+
-
+
Polikarbonat
0
0
0
0
+
+
0
0
0
0
0
PMMA
0
+
+
+
-
0
0
0
+
0
-
PCTFE
-
+
0
0
0
0
0
+
+
+
+
Polipropilen
+
+
0
0
-
0
0
+
-
+
+
Polistiren
+
+
+
+
-
+
-
-
-
0
-
Polisülfon
-
+
+
0
0
+
0
+
0
0
0
PTFE
-
-
-
-
0
-
PVC
+
0
0
+
+
-
+
0
0
0
PVDC
0
+
0
-
-
+
0
+
0
0
0
PVDF
-
+
0
0
-
0
+
+
0
0
Selüloz asetat
0
+
0
+
0
+
0
-
0
-
0
Selüloz asetobutirat
0
+
0
0
0
+
0
-
0
-
-
Silikon
-
-
-
-
-
-
0
0
+
0
0
SAN
+
0
+
+
-
+
0
-
-
0
-
Üre-Formaldehit
0
+
+
+
-
+
-
-
0
0
0
+ kullanıma uygun,
182
- tavsiye edilmez
+
0 birçok hallerde yeterli
b) Berilyum-Bakır Alaşımından İşleyerek:
Plastik kalıpçılığında Be-Cu alaşımı birçok avantajları bakımından tercih edilmektedir:
- Sertlik değeri yeteri yükseklikte olabilir,
- Isısal iletkenliği çok iyidir, bu nedenle plastik kalıplamada hızlı çalışma
mümkün olur,
- Korozyon direnci yüksektir, kullanılmadığı zamanlar depoya kaldırılan kalıbın greslenmesine gerek kalmaz,
Dezavantaj olarak da elektrolitik kaplama yapılmamış ise kalıplar vinil plastiklerinden etkilenebilirler.
Aşağıda Be-Cu alaşımından yapılmış kalıp malzemesinin özellikleri görülmektedir:
Çekme dayanımı:
77.5-139 kgf/mm2
Uzama:
% 1-6
Isısal genleşme katsayısı:
0.000017/°C
Isısal iletkenlik, 20°C'de:
800-900 Btu/ft2.h.inç.°F
(. 0.04744-0.05337 kcal/cm2.cm.h.°C)
Ürün döküm sertliği (işlenişiz):
7-12 Rc
Isıl işlem sonu (300-340°C'de 2-3 saat tutulup havada soğutulması ile): 20-25 Rc
c) Diğerleri:
Bunlar elektro-erozyon tezgahında çelik kalıp malzemesinin işlenmesi ki
kalıplanan plastik yüzeylerine dekoratif matlık verir, çinko malzemeden (üretim
kolaylığı ve korozyon direnci), Elektro biriktirme uygulamalarıdır.
Kalıplarda Büzülme (kalıp çekmesi) Payları:
Kalıplama sonucunda büzülme, kalıptan çıkan ürünün boyutları ile ürünün
içerisinde kalıplandığı kalıp boşluğunun boyutları arasındaki farktır. (Boyut ölçmeleri oda sıcaklığında yapılmalıdır.) Soğuyan plastik ürün kalıp ölçülerine göre
biraz daha küçüktür. Plastik niteliklerine göre değişen bu pay kalıp yapımında
dikkate alınmalıdır. Fluorlu plastikler, poliamid, poliasetal, polietilen, polipropilen, termoplast poliester, poliüretan (termoset döküm sıvısı), polistiren gibi plastiklerde büzülme değerleri yüksek, ABS, akrilik, poliamid-lmid (kopolimer), poliester (termoset, alkid), poliimid, polifenilen oksit, polivinil klorid gibi plastiklerde düşük değerlerdedir. Ayrıca plastik hammadde bünyesine katılan cam lifi veya lif parçacıkları, karbon lifi, alüminyum tozu gibi dolgu maddeleri de büzülme
değerlerini önemli ölçüde azaltır. Çizelge 4 incelendiğinde yaygın kullanılan plastikler için büzülme değerleriyle dolgu maddelerinin bu değerleri etkilemeleri ayrıntılı olarak görülebilir.
183
İ • K
Kalıplarda Koniklik:
iş parçalarının kalıptan kolay çıkarılması, yüzeylerin hasara uğramaması için
erkek ve dişi kalıp parçalarına belirli bir koniklik verilir. Özellikle erkek takım
formu üzerine plastik malzemenin soğuma sırasında büzülmesi söz konusudur.
Koniklik değeri her yüz için genelde l°dir. Kalıp bileşenlerinin toleransları bu
miktardaki konikliği bazen engellemektedir. Büyük boyutlarda da konikliğin miktarı biçimlendirilmiş ürün fonksiyonunu bozabilir. Zorunlu hallerde azaltılmış
taslak açıları (1/2 veya 1/4°) kullanılır. Kalıplarda konikliğin yanı sıra toleranslar
da çok önemlidir. Takım yapım toleransları firmalara göre değişmekte ise de genelde ± 0.05 mm'dir. Ancak 300 mm'ye kadar kalıp bileşenlerinde özel bir istek
yok ise bu tolerans değeri ± 0.013 mm (bileşen başına) alınabilir. Keza daha büyük
kalıp parçaları yapımı ile ısısal faktörlerin ağırlıklı olduğu (genleşme gibi) durumlarda bu toleranslar koşullara göre ayarlanmalıdır. Örneğin 500 mm uzunluğunda
bir kalıp parçası 20°C'den 70°C'ye çıkarıldığında 0.3 mm kadar uzayabilir.
Düşey yüzeylere verilen konikliğin, oyukların büyüklüğünü arttırırken erkek
formların büyüklüğünü azaltacağı göz önünde bulundurulması gereken bir husustur.
Ürün tasarımı ile sıkı bir bağlılığı olan kalıp yapımında köşeler, kenarlar, kesitler, vida durumları vb. için Şekil 33'teki örnekler belirli bir fikir vermektedir.
Kalıplarda Besleme Kanalları, Girişler ve Lüleler:
Besleme kanalları enjeksiyon cihazı lülesinin erimiş plastik malzemeyi akıtmak üzere kalıba dayandığı ağız kısmı ile kalıptaki ürün boşluğuna malzemenin
girdiği (Giriş) yer arasındaki yollardır. Bunlara bazen "Yolluk"ta denilmektedir.
Kanallar tek ürün enjeksiyonunda bir, iki ya*da daha fazla ürün enjeksiyonunda
şekilde görüldüğü üzere birden fazladır. Ana dağıtım kanalına birincil, tali kanallara da ikincil kanal adı verilir. Biçimlendirilecek ürün nitelikleri ile plastik türlerine bağlı olarak kalıp ağzı, kanalları ve girişler değişik olur. Şekil 34'te çok kullanılan kanallarla giriş çeşitleri görülmektedir.
Plastik malzemelerde viskozite değerleri büyük ölçüde sıcaklığa bağlıdır. Her
enjeksiyon işleminde kanal sistemindeki ısı kaybı yüzünden de viskozite değişebilir. Bu ısı kaybı kanal uzunluğu ve enjeksiyon hızı ile doğrudan bağıntılıdır. Bu
kayıp, kanal boyu uzadıkça artacağından zorunlu hallerde kanal çapının değiştirilme durumu doğar. Dairesel kanallarda akan malzeme miktarı kanal çapının 4.
kuvvetiyle doğru orantılı olduğundan çapta az bir büyütme akış kolaylığını önemli derecede arttıracaktır. Dörtgen kanallarda genişlik derinliğin en az 4 katı ise dairesel kanallara benzer durum doğar. Bu halde malzeme akışı kanal derinliğinin 3.
kuvveti ile doğru orantılıdır. Basınçtaki düşme kanal uzunluğunun 1.25 kuvveti
ile doğru orantılı olduğundan kanal boylarının kısa alınmasında yarar vardır.
Enjeksiyon kalıplamalarda girişler dökümün en kalın yerinden açılır, (kalıptan
çıkacak olan ürünün en kaim bölgesi). Bu şekildeki bir besleme ile malzeme gi184
derek ince kısımlara daha kolay ulaşır. Ancak buna ek olarak akış ve kaynak hatları (eriyik halde farklı yollardan gelen plastik malzemenin birleşmesi), gaz kapanları gibi diğer akış etkenleri de göz önünde bulundurmalıdır.
Giriş çeşitleri aşağıdaki gibi incelenebilir: (Bk. Şekil 34)
- Tam (dolu) Girişler:
Kesit alanları daha fazladır. Bütün termoplast malzemeler bu tip girişlerle beslenebilir. Bunlar kabarcık ve büzülmeyi en az düzeye indirdiği gibi kaynak yeri
kusurlarını da çok azaltır. Başlıca kullanıldığı yerler yüksek viskoziteli plastikler
(akrilik ve ABS gibi), büyük ve derin biçimlendirmelerde, engebeli parçaların üretiminde ve doğrudan girişli iki parçalı kalıplardır. Doğrudan girişli kalıplarla kova, çanak, radyo kabinleri, tepsi ve kapı gibi ürünler biçimlendirilir. Bu girişler
kolay akan malzemeler için küçük çaplı, zor akan malzemeler için de büyük çaplı olarak tasarımlanırlar.
- Daraltılmış Girişler:
Bu girişler genellikle hem kenar hem de merkez beslemede kullanılabilirler. Serbest akan malzemeler için uygundur. Viskoz malzemeler için pek uygun değildir.
Daraltılmış girişlerin başlıca avantajları, akış bittikten sonra malzeme burada hemen donar ve çevrim zamanını azaltır, girişin erken donmasıyla sıkışma ve
gerilmeler (bu bölgede) azalır, giriş kısmındaki çapaklar ürün çıkarıldıktan sonra kolayca ve temiz bir şekilde yok edilebilir. Bu da ek işçiliğin azaltılması demektir.
- iğne Girişler:
Daraltılmış girişlerin çapı 0.76 mm'den az olduğunda bunlar iğne giriş adım
alır. Genellikle polistiren gibi serbest akan malzemeler için kullanılır. Ürün üzerinde çok az giriş izi bırakır. Yaygın halde üç tabakalı kalıplarda kullanılır.
- Fan (yelpaze) Girişler:
Şekil 34'te görüldüğü gibidir. Tepsi gibi hem düz hem de ince dökümler için
kullanılır.
- Disk Girişler:
Kalıplamanın besleme noktası etrafında simetrik olduğu (boru gibi), yayvan ya
da basık çember şeklindeki ürünleri biçimlendirmede kullanılır. Dökümün bir
noktadan yapıldığında tam karşıda kaynak hatları oluşumunun istenmediği durumlarda da kullanılan bir konstrüksiyondur.
- Halka (çember) Girişler:
Boru ya da tüp şeklindeki parçaların üretilmesinde kullanılırlar. Disk girişlere
göre iyi sonuç alınırsa da işin çıkarılması zordur.
185
i
MV
Giriş
Ana dağıtım
kanalı (yolluk)
Kalıp
bo?lufiu Kalıpta besleme düzeni
10»
"A
Dökümün
devamı
Tam (dolu) giriş
Disk'giriş
Fan giriş
Yolluk
kalıp boşluğu,. _ , / .
"Yolluk
Özel küresel
radyüs
Engel takozu
Jet önleyici düzen
Çatlama önleyici düzen
K. Boşluğu
Ağız
YYPE için cidar kalınlığı
1/21
Kalıp boşluğu
arttırılması
Daraltılmış girişli kalıp
Şekil 34. Kalıplarda Besleme Kanalları ve Girişler
186
- YYPE Girişleri:
Şekil 34'te görüldüğü üzere girişin tam karşısındaki kalıp cidar kalınlığı arttırılmıştır. (Normale göre 1/3 oranında daha fazla). Büyük gramajlı parçaların biçimlendirilmesi için avantajlıdır. Zira simetrik ve homojen kalıp dolumunu sağlar. YYPE ve diğer poliolefinlerle yapılacak küçük kalıplamalarda giriş çapı 0.76
ila 1.52 mm, büyük gramajlı ve kalın parçaların biçimlendirilmesinde de 2.30
mm'den büyük olmalıdır.
- Çoklu Girişler:
Gerilmelere neden olabilecek büyük veya düz parçaların üretilmesinde, uzun
yolluklu kalıplarda ve erken soğumanın olabileceği durumlarda çoklu girişlerin
kullanımı üretimi kolaylaştırır.
Lüle'ler:
Enjeksiyon cihazının kalıp ağzına dayandırılarak cihazdan kalıba erimiş plastik malzemeyi sevk eden kısmıdır. Birçok çeşidi olmasına rağmen yaygın kullanılanların başlıcaları küresel burunlular ve düz burunlulardır. Lülelerin genel biçimleri, boyutları enjeksiyon cihazının büyüklüğüne ve tipine göre değişir. Verilen bir kalıbı doldurmak üzere seçilen lüle, kalıp ağzından biraz daha küçük çıkışa sahiptir. Küresel burunlular hemen hemen bütün kalıplamalarda kullanılan
uygun bir tiptir. Dezavantajı, lüleyi kalıp ağzı ile karşı karşıya tutan ağzın kısmen
kapanmasına neden olabilecek sıvama yapmasıdır. Düz burunlu lüle kullanımı
bu sıvamayı engellerse de biraz daha fazla ısı transferine gerek gösterir. Aynı zamanda düz burunlu lülelerde sızıntı daha fazladır. Şekil 35'te lüle çeşitleri görülmektedir.
Düz ve küresel burunlu standard lüleler dışında belirli koşullar için uzun lüleler tasarımlanmıştır. Şekilde görüldüğü üzere kalıp ağzının alın plakasından
içeride olduğu hallerde kullanılan bu lüleler enjeksiyon cihazının plastikleştirme
kapasitesini arttırdığı gibi lülenin ısıtılması ve alın plakasından itibaren içeri giren kısmının yalıtılması ile de ağız ve yolluklarda ısı ve basınç kayıplarının az olmasını sağlayarak verimi ve kaliteyi yükseltirler.
Yine şekil 35'te görülen Naylon için özel tasarımlanan lülede de malzeme viskozluğunu azaltıcı ısıtıcılar bulunmaktadır. Sızıntının kontrol altına alınması ve
iyi bir akış bu sayede mümkün olur. Lüle ucunda donan malzemenin temizlenmesi de lüle deliğine verilen ters koniklikle sağlanır.
54.3. Kusurlu Tasarımlanmış Ürün Örnekleri
- Çöp Bidonu Olayı:
Bir büyük şehrimiz belediyesince caddelere büyük, kare kesitli, yaklaşık 1 m
yükseklikte çöp bidonları koydurulmuştur. Tasarım olarak Avrupa'daki koşullara uygun, iyi bir malzemeden (dallanmış zincir PE) döner kalıplama ile sağlam görünümlü olarak üretilen bu bidonlar 2 yıllık bir kullanımla kapak ve ağız kısımPLASTİKLER DÜNYASI
187
D
D+0.8 I
_ t
Ka aâzı
"f
Küresel burunlu lüle
Silindir
Düz b. lüle
1.0 ila 1.5 mm
'
Isıtma bantları
Uzatmalı (küresel b.) lüle
H
Isıtma
bantları
Naylon lülesi
Şekil 35. Yaygın Kullanılan Lülelerin Basit Şemaları
larından büyük hasar görmüşlerdir. Bu ürünün mevcut tasarımıyla ülkemiz koşulları için hor (kötü) kullanma faktörü dikkate alınmamıştır. Zira kullanıcılar
kültür düzeyi ve iş disiplini bakımından Avrupadakiler gibi değildir. Dolayısıyla
bazen tekme ile devrilen, düşürülen bu bidonların kısa zamanda kullanım dışı olması mukadderdi. Aynı ürünün üst tarafı örneğin 3 mm yerine 5 mm (hiç değilse yukarıdan itibaren 10 cm. lik bir çevre) yapılsa, hatta çelik bir çember yerleştirilse idi daha dayanıklı olması mümkün olurdu. Keza kapak ve menteşeler de
dayanıklılık arttırıcı bir biçimde yapılabilirdi.
- Şişirme Bidonlar:
İçerisine çeşitli sıvılar koyulmak üzere genellikle PE türlerinden üretilen
kulplu bidonlar tasarruf amacıyla yeteri miktarda malzeme kullanılmadığında
özellikle köşelerde cidar incelmeleri görülmekte ve kolaylıkla bu zayıf yerlerden
delinerek veya yırtılarak kullanım dışı olmaktadır. Bu üretim türü için yeteri kadar malzeme kullanmak, hatta şişirme tür PE tercih edilmek suretiyle sorunu
çözmek mümkündür.
- Otomotiv Sanayi:
Otomotiv sanayinde kullanılan birçok parçanın üretilmesinde de tasarım
kusurları, (özellikle yerli üretimde) görülmektedir.
Arka sinyal lamba koruyucuları: Çok defa ucuz, kristal PS'den yapıldığı için
küçük darbelerle dahi kırılmakta veya çatlamaktadır. PS yerine bu üretim için
darbe dayanımı yüksek akrilik veya polikarbonat türü bir plastik kullanıldığında,
188
H
bunlar hafif parçalar olduğundan arabaların fiyatı yanında önemli bir maliyet
artışı getirmeyecek, buna mukabil kalite de yükselecektir.
Yine bu sanayi dalında kullanılan plastik vida başları, kaput destek pimleri,
kapı tutamakları için çok defa kalitesiz plastik malzeme kullanılmaktadır. Kapı
içi kaplama pimleri de böyledir. Çabuk koptuğundan kaplamalar kalkık hale gelmektedir. Yine bu sanayi dalında numara plakaları saydam plastik levha ile kaplanarak korunmak istenmektedir. Halbuki ürün kısa zamanda tozlanarak rakamların okunmasını engellemektedir. Burada da çelik sac yerine alüminyum kullanıp wash primer ve iyi bir boya ile kaplanmalı, yazılar yazılmalı, plastik levha da
kullanılmamalıdır.
Elektrik Malzemeleri:
Priz, üçlü fiş gibi ürünlerde kontaklar son zamanlarda, TS 40 istekleri dışında
çelik sacdan yapılarak çinko ya da pirinç kaplanmaktadır. Zamanla kaplama gidince direnç büyümekte ve kontaklar oksitlendikçe daha da büyüyen direnç aşırı
ısınmaya neden olarak suçsuz plastiği yakmaktadır. Tamamen porselen malzeme
kullanılarak (40-50 yıl önceleri) priz yapmanın günümüzde maliyet ve üretim
güçlüğü bakımından bir anlamı olmamakla beraber priz ve üçlü fişlerde kaliteyi
yükseltmek üzere kontak malzemelerinin değiştirilmesi (sert pirinç şerit gibi) ve
kullanılan fenolik, melamin gibi plastiklerin de yanma direnci arttırılmış olanlarının seçimi kaliteyi ve kullanım güvenliğini arttıracaktır.
Elektrikle ısınan saç bigudileri üretiminde de gövde çok defa YYPE'den yapılmakta, termokromi olayıyla sıcaklık kontrol altına alınmakta ise de yine kullanımda insan faktörü ile bazen fazla ısınan parçalar zamanla kırılıp ufalanmaktadır. Sıcağa karşı dirençli malzeme kullanılarak ve otomatik termostat düzeni ile
ürüne kalite kazandırmak mümkündür.
Saç kurutma cihazlarında fan ve direnç devreleri iyi akuple edilmelidir. Aksi
halde örneklerde görüldüğü üzere yalnız direnç devresi çalışarak cihaz tahrip olmaktadır.
- Okul Eşyası:
Çantalar birçok defa vinil filmle kaplanmakta, kullanım koşulları içinde sert
yerler veya cisimler çanta yüzeyini kolayca hasara uğratmaktadır. Vinil film kaplama yerine piyasada örnekleri bulunan ABS polimer levhalardan yararlanılarak
sağlam çanta yapımı uygun olacaktır.
Cetvel, gönye, iletki gibi kırtasiye eşyası da ucuzluk ön plana alınarak kristal
PS'den yapılmaktadır. Bu ürünlerin gramajı ve satış fiyatları dikkate alındığında
akrilik, polikarbonat gibi plastikerin kullanımı, kaliteyi yükseltecek fakat maliyeti pek fazla etkilemeyecektir.
- Çeşitli Ev Eşyası:
Melamin yemek tabakları ardarda kullanım sonucu kısa zamanda yüzeyinde
çatlaklar oluşması, bu çatlakların mikroorganizma barındırmaya yatkın olması
189
bakımından sağlığa uygun olmamaktadır. Soğuk ve dolaylı gıdaların sunulması
için tepsiler veya büyük sebze, meyva tabaklan üretimiyle melaminin ve diğer
plastik kapların gıda sanayinde kullanımı sınırlanmalıdır.
Çatal kaşık ambalajları konusunda yeterli kalite çok defa görülmemektedir.
Uluslararası kalitede üretim yapan, hatta defalarca madalya alan çatal kaşık üretimcisi bir büyük firmamızın ürünlerinin satış tezgahlarında çatlak, kenarları kırılmış kalitesiz plastik kutularda sunulduğu sık sık görülmekte ve insanı düşündürmektedir.
Döşeme malzemesi olarak kullanılan vinil süngerler kolayca ezilmektedir.
Bunlardan biraz daha iyi olmakla beraber poliüretan elastomer malzeme de ihtiyaca sınırlı bir çözüm getirmektedir. Yurdumuzda üretilmemekle beraber kapalı
hücre A.Y. polietilen köpük malzeme bu amaç için insan sağlığı ve konforu bakımından çok daha elverişlidir. Büyük bir pazarı bulunan bu ürünün ülkemiz ilgili
kuruluşlarınca üretimi yerinde olacaktır. Ürün çeşitli özellikteki türleriyle ambalajlama ve yalıtım için de değerli bir malzemedir.
Çeşitli ev eşyalarından elbise askıları, bıçak sapları gibi ürünlerde de kalitesiz
malzeme kullanımı ve kusurlu biçimlendirmeler görülmektedir.
Tornavida sapının, vida sökerken avucumda parçalanması durumu da ilgi çekici bir olaydır.
54.4. Plastikler İçin Teknik Güvenlik
Bina ve iş yerlerinde ham madde, malzeme, tesis, tezgah ve diğer hususlardan
kaynaklanan, can, mal ve işgücü kaybına sebep olacak durumları önlemek ve verimli çalışmak için alınan önlemlerin tamamını "Teknik Güvenlik" diye tarif
edebiliriz.
Her işletmede bir güvenlik organı bulunması şarttır. Bu güvenlik organında,
- îdari önderlik
- Sorumluluğun paylaştırılması
- Kişisel sorumlulukların çalışan herkes tarafından kabulü
- Güvenli çalışma şartlarının oluşturularak devam ettirilmesi
- Güvenlik eğitiminin ve belgelendirmenin tesisi
- Bir kaza kayıt sisteminin işlerlik kazanması
- Tıbbi ve ilk yardım sistemi
- Güvenlik yönergelerinin hazırlanması ve asılması,
gibi hususların var olması ve devam ettirilmesi gerekmektedir.
Plastiklerle ilgili teknik güvenliği aşağıdaki konularda inceleyebiliriz.
Yangından Korunma:
Her plastiğin belirli bir yanma özelliği vardır. Çok kolay, adeta parlayarak yananlar olduğu gibi orta şiddette, yavaş, çok yavaş yananlar ve yanmayanlar da
mevcuttur. Selüloz nitrat esaslılar barut gibi kolayca ve şiddetli bir şekilde yanar190
lar. Akrilik, epoksi, furan, PE, PS, vinil asetat ve benzerleri yavaş yanan plastiklerdendir. Alkid kalıplama bileşimi, allil, selüloz asetat, melamin (dolgusuz), PA,
PVC, PVDC ve poliester normal şartlarda yanıcı olmakla beraber yanmalarını devam ettiremezler. Ancak bu grup büyük yangınlarda artık bırakmayacak şekilde
tamamen yanabilirler.
Dolgulu melamin, dolgulu fenolik, fluorlu plastikler, silikonlar ve sülfon plastikleri hiç yanmayanlar grubuna girerler.
Plastiklerin bu şekilde tariflenen yanma özellikleri göz önünde tutularak depolama ve işletme şartlarında gerekli önlemler alınmalıdır. Büyük depoların yangınlarında söndürme sırasında koruyucu malzeme ile gaz maskesi bazen yeterli
olmayıp solunum (oksijen tüpü vs.) teçhizatını da gerektirebilir. Söndürmede B
grubu söndürücüler kullanılmalıdır.
Zehirlilik, Zararlılık:
Halojenli çözücülerle halojenli plastik tozları çok zararlıdır. Bu zararlı etkiler
iyi bir havalandırma ve dökülüp saçılmaları önlemekle mümkün olur.
Kaynakla Çalışmalar:
Koruyucu malzeme kullanılır. Mamul hasarı vermemeye dikkat edilmelidir.
Artıkların Atılması:
Çok temiz, termoset ürün koçanlarının ileride kullanılmak üzere biriktirilmesi, özellikle, organik peroksidi karışımların metal kaplarda, günde en az bir defa
atelyeden uzaklaştırılması gerekir. Keza nitro selüloz parçacıklarının da hızlı
yanma özelliği göz önünde tutularak fazla biriktirilmeden usulünce imhası, veya
lak haline getirilerek değerlendirilmesi uygun olur.
Diğer Plastiklerin Durumu:
- Amino reçineleri:
Daha çok üretim sırasında formaldehit'e maruz kalma tehlikesi vardır. Bu gaz
cildi tahriş eder, egzamaya neden olabilir. Bunların talaşlı işlemeleri sırasında da
çıkan tozlar zararlı olduğundan havalandırma yapılmalıdır.
- Fenolikler:
işleme sırasında (kalıplama) az miktarda fenol çıkar ki bu da kokusuyla belli
olur. Zararlı olduğundan havalandırma yapılmalıdır.
- Poliesterler:
Stiren buharları fazla olduğunda göz ve solunum yollarını tahriş edebilir.
Hızlandırıcı aminler de kostik yanıklara neden olabilir. Havalandırma iyi
olmalıdır.
- Epoksi Reçineleri:
Sertleştirici amin yanıklar yapabilir. Eldiven giymelidir.
191
ih î
- Poliüretan:
İzosiyanat monomeri deri ve solunum yollarını tahriş eder. TDI için MAK 0.1
ppm'dir. Köpük bozunması pek tehlike değildir.
- Polivinil klorid:
Toz halinde, solunduğunda çok zararlıdır, kanser yapabilir. Doğrama atelyelerinde koruyucu malzeme kullanılmalıdır.
- Silikon:
Zehirlilik derecesi çok azdır.
- Polietilen:
Fizyolojik bakımdan inert kabul edilirse de antioksidan ihtiva ettiğinde bunlar vücutça çekilebilir. Gıda maddeleriyle temasta bu durum dikkate alınmalıdır.
Tozları solumak son derece zararlıdır. Kansere neden olabilir.
- Polistiren:
Polietilen gibidir.
• Akrilonittil (vinil siyanür):
Sürenden daha zehirlidir, 8 saatte MAK 20 ppm'dir. Stiren ve akrilonitril polimerize olduktan sonra inerttir.
- Poliamid:
Zehirli değildir, ancak termik bozunma ile zehirli maddeler çıkarabilir.
- Selüloz Plastikleri:
Fizyolojik bakımdan inerttir.
- Akrilikler:
Fizyolojik bakımdan inerttir. (akr. reçineden diş mlz. yapılır.)
- Fluorokarbon Plastikleri:
Fizyolojik bakımdan inerttir. Piroliz (ısıyla bozunma) ürünlerinden fluorlu
hidrojen ve bir seri perfluoridli hidrokarbonlar burun ve boğaz yanması, titreme,
ateş ve vücut ağrıları gibi rahatsızlıklar verir. Bu plastikler 200°C'nin üstünde ısıtılmamalıdır. Teflonlu mutfak malzemeleri dikkatle kullanılmalıdır. Kopan parçalar vücutça tolere edilememektedir.
Bunların dışında "işçi sağlığı ve iş güvenliği" tüzüğü ile 7/7551 sayılı tüzük
hükümleri ve diğer yasal yayın gerekleri atelye ve iş yerleri için uygulanmalıdır.
192
MALZEME
A K R İ
ABS
L O N İ T R İ L
B U T A D İ E N
S T İ R E N
ÖZELLİKLER
orta değerde darbe
yüksek değerde
%20 cam. elyaf
%20 karbon
güç yanabilir
%40 Alüminyum
dayanımlı
darbe. day.
dolgulu
elyaf dolgulu
yaprakçıklı, iletken
kgf/cm2
422-527
309-443
773
1125
(ABS+PVC)
407
N/cm2
4136-5165
3028-4341
7575
11025
3989
2891
1.62-3.25
3.25-5.03
0.65-0.76
0.541
5.68
1.08
R 107-115
R 85-106
M 85
-
R-100
R 107
5-25
5-70
3
1
-
5
93-104
96-102
102
103
-
100
-
-
-
-
-
-
8-10
9.5-11
2.1
-
4.6
4
65-105
-
-
-
-
1.03-1.06
1.01-1.05
1.22
1.21
1.61
350-500
350-500
460
500
-
Opak
-
-
-
-
ÇEKME DAY.
MEKANİK
o
o
z
<
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
295
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
EĞİLME SICAKLIĞI, °C
18.5 atm yüklemede
ISISAL
33
ISIL İLETKENLİĞİ
10" 4 cal-cm/sn.cm2. °C
GENLEŞME KATSAYISI,
Doğrusal, x10" 5 /°C
ISIYA KARŞI DAY. °C
(kullanım sıc, en çok)
FİZİKSEL KİMYASAL
m
Çizelge-4. Plastiklerin Önemli Özellikleri
ÜRETİM
TEKNİĞİ
>
en
BAĞIL YOĞUNLUĞU
DİELEKTRİK DAY., 3.175 mm
Levhada, V/mm
OPTİK HAL
D (sararır)
GÜN IŞIĞI DİRENCİ
KUVVETLİ ASİTLERE DİRENCİ
1.14
-
E (az)
E (az)
-
E
E
E
E
D
KUVVETLİ BAZLARA DİRENCİ
D
D
D
D
D
BİÇİMLENDİRME TÜRÜ
ı,c
I,C
ı,c
I
I
I
BİÇİM. Basıncı, kgf/cm2
560-1750
560-1750
1054-2108
-
-
-
BİÇİM. Sıcak ğı, °C
C:170, 1:180-200
C: 170,1:180-200
C, I: 176-260
221-260
-
232-288
KALIP ÇEKMESİ, %
0.4-0.9
0.4-0.9
0.2
0.05-0.3
0.3-0.5
0.1
D: dayanır,
E: etkilenir,
C: basınç kalıplama,
T: aktarma kalıplama,
I: enjeksiyon,
E: ekstrüzyon
Çizelge-4. Plastiklerin Önemli Özelliklen (Devamı)
MALZEME
t
AKRILIK
ÖZELLİKLER
AKRİLONİTRİL
Isıya dayanımlı
EPOKSİ
kalıplama mlz.
kalıpl.mlz.
kalıplama mlz.
kalıplama mlz.
cam elyafı
mineral dolg.
Novalac.tür.cm
dolgusuz
ely.yük.day
kgf/cm2
773
633
350-1400
280-700
1260-1890
280-910
N/cm2
6889
6203
3430-13720
2744-6860
12348-18552
2744-8918
0.16-2.60
0.81 -2.60
0.16-5.41
0.16-2.71
13.53-18.39
0.11-0.541
M, 95-105
M, 72-78
M 100-112
M115
M 116
M 80-110
3-5
3-4
4
-
88-104
73
225-500
225-500
>400
115-550
4.5
6.2
4-10
4.35
-
4.5
50-60
66
11-50
20-60
-
45-65
75-85
60-88
110
110
120-260
95
BAĞIL YOĞUNLUĞU
1.16-1.19
1.15
1.6-2.0
1.6-2.1
1.84
1.11-1.40
400-500
220-240
250-400
250-400
380-400
300-500
MEKANİK
ÇEKME DAY.
DARBE DAY. jul/cm
izod)
Rockwell
SERTLİK
Shore-Barool
UZAMA, %
EĞİLME SICAKLIĞI °C
ISISAL
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
10"4 cal cm/sn, cm 2 , °C
Doğrusal, x 10"5/°C
ISIYA KARŞI DAY. "C
co
T;
r—
m
ÜRETİM
TEKNİĞİ
>
(kullanım sıc. en çok)
3-6
Levhada, V/mm
OPTİK HAL
-
opak
opak
opak
saydam
D
D
D
D
D
D
E
E
D
D
D
D
E
E
D
D
D
D
I, C, E'
C, E'
I, C
I, C
T,C
-
703-2110
1400
70-350
70-210
175-350
-
BİÇİM. Sıcaklığı, °C
I: 250, C 200, E200
160-173
140-180
140-165
140-165
-
KALIP ÇEKMESİ, %
0.4-0.7
0.2-0.5
0.1-0.8
0.2-1
0.02
0.1-1
Jt£
>
m
33
Çizelge-4. Plastiklerin Önemli Özellikleri (Devamı)
ALKID, Termoset
ÖZELLİKLER
MALZEME
T3
o
o
levha, darbe
dayanımlı
levha, alaşım
(akrilik PVC)
levhalık
kalıplama mlz.
PMMA
kalıplama mlz.
MMA-Stiren kopo
limer, kalp.mlz.
kgf/cm2
270-630
457
457
562-773
492-773
703
N/cm2
2646-6174
4478
4478
5507-7575
4821-7575
6889
0.16-0.27
0.76
8.11
0.16-0.22
0.16-0.32
0.16
E 98
M 61
R 99-105
M 80-100
M 68-105
M 75
-
40-140
100
2-7
2-10
3
176-270
77
71
71-102
73-99
96-100
12-25
-
-
4-6
4-6
4-5
-
50-90
50-90
60-80
50
65
65-80
75-85
1.17-1.20
1.17-1.20
1.09
450
ÇEKME DAY.
MEKANİK
DARBE DAY. jul/cm
izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
ISISAL
10' 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
Doğrusal, x10" 5 / °C
55
1.6-2.3
-
350-450
-
>400
450-550
400-500
OPTİK HAL
-
opak
opak
opak
saydam
-
D
D
D
D
D
D
E (az)
E
E (az)
E (az)
E (az)
E
E (az)
E
E
E
E (az)
E
I, C, T
döküm
döküm
döküm
I,C
I,C
140-1400
-
-
BAĞIL YOĞUNLUĞU
FİZİKSEL
KİMYASAL
Levhada, V/mm
ÜRET
TEKN
2-5
100
in
AKRİLİK
Kalıplama mlz.
BİÇİM. Sıcaklığ
, °c
I: 137-200
"
C, T: 133-176
KALIP ÇEKMESİ, %
0.3-1
-
-
703-1406
703-2110
1:162-260
1:155-260
C: 149-218
C: 149-204
0.1-0.8
0.4-0.7
FENOÜK
ÖZELLİKLER
MALZEME
10
FLUORLU PLASTİKLER
odun unu
cam elyaflı,
asbest dolgulu
dolgulu
ısıya day.
ısıya day.
kgf/cm2
350-630
490-1260
315-525
N/cm2
3430-6174
4802-12348
0.11-0.32
dolgusuz
polikloro trifluor
polltetra
etilen
fluoretilen
350-630
316-421
140-351
3087-5145
1430-6174
3097-4126
1372-3440
0.27-9.74
0.14-1.9
0.13-2.16
1.35-1.46
1.62
M, 100-115
E 54-101
M 105-115
M 93-120
R 75-95
UZAMA, %
0.4-0.8
0.2
0.1-0.5
1.5-2
80-250
200-400
149-188
176-315
149-260
73-83
258 (4.6 At. yük)
250 (4.6 At.
ÇEKME DAY.
DARBE DAY. jul/cm
MEKANİK
izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
Shore, 50-55
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
ISISAL
BAĞIL YOĞUNLUĞU
FİZİKSEL
>
KİMYASAL
O)
i—
ÜRETİM
TEKNİĞİ
4-8
8-14
6-22
3.5
4.7-5.3
6
3-4.5
0.8-2.1
1.4
6.8
-
-
100-120
175
175
75
199
260
137-146
1.69-2.0
1.45-2.0
1.24-1.32
2.1-2.2
2.14-2.2
260-400
1(40-400
100-360
250-400
500-600
480
"
OPTİK HAL
opak
opak
opak
opak
opak
opak
E (az)
E (az)
E (az)
E (az)
D
D
E
E
E
D
D
E
E
E
I, C
I, C
I, C
E
E
-
m
o
o
z
Levhada, V/mm
yükte)
BİÇİM. Basıncı, kgf/cm 2
140-1400
70-1400
70-105
1:165-205
1:165-200
1:165-200
C:135-210
C: 149-210
C: 149-204
0.4-0.9
0.1-0.4
0.4-0.9
KALIP ÇEKMESİ, %
D
D
ı,c
sinterleme
1054-4218
140-350
1:260-315
-
C: 237-288
-
1-1.5
3-6
cn
m
X
FLUORLU PLASTİKLER, (Devam)
ÖZELLİKLER
MALZEME
>
PTFE, % cam
elyaftı
o
o
z
>
kgf/cm2
FURAN
IONOMER
abset
kalıplama ve
selülozik
dolgulu
ekstrüzyon mlz.
dolgulu
dolgulu
MELAMİN FORMALDEHİT
cam elyaf
140-190
235-506
210-315
175-380
350-910
350-910
1372-1862
2303-4959
2058-3087
1715-3724
3430-8918
3430-8918
1.46
1.19-3.25
-
3.79-8.66
0.11-0.22
0.32-9.74
-
-
R110
R53
M 115-125
M 115
Shore D 60-70
Shore D 75-79
-
-
200-300
12-400
-
300-500
0.6-1
0.6
"
210-302
93-100
176-200
190-204
ÇEKME DAY.
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
MEKANİK
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
(4.6 At. yükte)
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
ISISAL
10' 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
Doğrusal, x 10"5/ °C
BAĞIL YOĞUNLUĞU
FİZİKSEL
ÜRET
TEKN
KİMYASAL
10
PVDF
Levhada, V/mm
8-10
2.4-4
-
5.7-6.6
6.5-10
10-11.5
7.7-10
10.6-14.3
-
10-17
4-4.5
1.5-2.8
260
150
-
-
100-120
100-120
2.2-2.3
1.75-1.78
1.75
0.93-0.96
1.47-1.52
1.5-2.0
320
260-280
-
400-450
270-400
130-370
opak
opak
siyah
saydam
opak
opak
D
D
D
D
E (az)
E (az)
D
D
D
D
E
E
D
D
D
D
E
E
sinterleme
I,C,E'
C
I,C,E'
I,C,T
C
210-560
70-350
70-350
140-1400
560-1400
1400-5600
-
l,C:230-280
135-149
C: 136-176
T:150
136-176
E: 204-260
I,E: 230-260
l,C:130-170
2-3
0.3-1
0.15-5
OPTİK HAL
BİÇİM. Sıcaklığ °C
KALIP ÇEKMESİ, %
1.82-2.0
0.1-0.6
MALZEME
ÖZELLİKLER
POLİAMİD
POLİAMİD-İMİD
PA &12
PA 11,
PA 12
PA 66, %40
Enj. kalıplama
Enj.kalıplama ve
Enj. kalıplama mlz.
AL tozlu
PA saydam,
%30
Mlz.
ekstrüzyon mlz.
iletken
kopolimer
cam elyaflı
kgf/cm2
616
560
560-630 a , 560 b
420
532-980 a -910 b
1981
N/cm2
6037
5488
5488-6174, 5488
4116
5214-9604,8918
19414
0.54 a , 0.76 b
0.97 a
1.1-2.97a
1.35a
0.81 a -0.97 b
1.1
MEKANİK
ÇEKME DAY.
DARBE DAY. jul/cm
izod)
Rockwell
R114
a
R 108
a
a
R106-109 ,105
b
R114
a
M93
a
E94
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
18.5 atm. yüklemede
ISİSAL
ISI İLETKENLİĞİ
Doğrusal, x 10*5/°C
m
33
o
o
ÜRETİM
>
TEKNİĞİ
T3
BAĞIL YOĞUNLUĞU
Levhada, V/mm
OPTİK HAL
300 a
70-150 a ,250 b
5-6
191
120-125a
274
a
5
-
54
5.2
8
5.2-7.3
-
10
10
2.2
2.8
1.8
120
120
120
120
120
140
1.06-1.08
1.03-1.05
1.01-1.02
1.48
1.12-1.19
1.57
400a
425 a
450 a
350a
560
52-54
a
4a
a
82
a
300 a
4
opak
opak
opak
opak
saydam
opak
solgunlaşır
solgunlaşır
solgunlaşır
-
solgunlaşır
solgunlaşır
E
E
E
E
E
E
D
D
D
E
D
D
1
I,E'
I,E
I
I
I,C
70-1050
70-1050
70-1050
700-1400
350-1400
1050-2800
232-288
270-310
248-319
KALIP ÇEKMESİ, %
—
150 a ,300 b
a: Kuru kalıplanmış, % 0.3 nemli.
1.1
I: 199-272
1:183-272
E: 199-246
E: 176-246
1.2
0.3-1.5
b: 50 nisbi nemde kondisyonlanmış.
1:315-354
C: 329-340
-
0.4-0.6
0.0-0.2
MALZEME
ÇizeIge-4. Plastiklerin Önemli Özellikleri (Devamı)
co
POLİAMİD 6
ÖZELLİKLER
dolgusuz
600
kgf/cm2
o
o
POLİAMİD 6/6
%30-35
yüksek darbe
cam elyaflı
dayanımlı, kopolimer
1120-1680
dolgusuz
%33 cam elyaflı
molibden sülfidli
525-770
770-840
1540-1960
959
ÇEKME DAY.
5880
10976-16464
5145-7546
7546-8232
15092-19208
9398
0.32-0.54
1.24-1.62a,2.9b
0.97 kopmaz
0.43-
1.1-1.2a,1.4-1.6b
2.43
R 120 a , M83 a
M 100 a
R119 a
MEKANİK
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
0.54 a ,1.14 b
izod)
R 119 a
M 96 a , M78 b
R81-110 a
30-100 a ,300 b
3-6 a , 6-7 b
150-270a
60 a ,300 b
3-4 a ,5-7 b
15 a
68-85 a
210-216a
45-54
75 a
252-254 a
127 a
5.8
5.8-11.4
-
5.8
5.1-11.7
-
8.0-8.3
2-3
-
8
1.5-2
5.4
120
140
-
150
150
150
1.12-1.14
1.35-1.42
1.13-1.15
1.37-1.38
1.15-1.17
440 a
360 a
Rockvvell
SERTLİK
_
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
10"* cal cm/sn, cm 2 , °C
ÜRETİM
TEKNİĞİ
10
BAĞIL YOĞUNLUĞU
400
Levhada, V/mm
_
a
400-450
a
1.08-1.17
450
a
600
a
opak
opak
opak
opak
opak
opak
D.solgunlaşır
D.solgunlaşır
D.solgunlaşır
D.solgunlaşır
D.solgunlaşır
D.solgunlaşır
E
E
E
E
E
E
D
D
D
D
D
D
I,E'
I
I,E'
I
I
I
70-1400
210-1400
70-1400
70-1400
350-1400
350-1750
226-275
250-288
232-390
272-325
272-298
260-315
KALIP ÇEKMESİ, %
0.5-1.5
0.3-0.5
0.8-1.8
0.8-1.5
0.4-0.6
0.7-1.8
OPTİK HAL
'
MALZEME
ÇizeIge-4. Plastiklerin Önemli Özelliklen (Devamı)
ÖZELLİKLER
POLİARİLAT
POLİARİLETER
enj. kalıplama
dolgusuz
POLİASETAL
homopolimer
kopolimer
ve ekstrüzyon mte.
kgf/cm2
%20 cam elyaflı,
%21 PTFE1İ
homopolimer
polimer
597
-
618-682
527
682
6056-6684
5165
6684
2.22-2.97
4.33
0.65-1.24
0.54-0.81
0.43
0.38-0.65
M, 85-100
R117
M 92-94
M 78
M 90
M 78
-
ÇEKME DAY.
N/cm2
MEKANİK
DARBE DAY. Jul/cm
izod)
Rockvvell
SERTLİK
-
-
-
-
-
50-65
80
13-75
40-75
7
15-22
169-174
149
124-127
110
157
100
4.3
7.14
5.5
5.5
-
-
6.2-6.3
6.5
10
8.5
3.6-8.1
7.5
>100
-
80,120 kısa süre
100-130
130-140
100-120
1.21-1.22
1.14
1.42
1.141
1.56
1.54
400-465
430
500
500
490
400
OPTİK HAL
-
-
opak
-
-
-
D
E
-
kireçlenir
-
-
-
E
-
-
•E
-
E
-
-
I.E"
I
I
350-1400
700-1400
700-1400
1:315-398
285-310
0.4-0.7
Shore-Barcol
UZAMA, %
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
ISISAL
10' 4 cal cm/sn, c m 2 , °C
BAĞIL YOĞUNLUĞU
FİZİKSEL
KİMYASAL
"D
I—
>
23
o
o
ÜRET
TEKN
m
5851
Levhada, V/mm
I
I
I
700-1400
700-1400
700-1400
191-241
180-230
175-246
188-210
2.2.5
2
0.9-1.2
2-2.5
.
E:315-340
KALIP ÇEKMESİ, %
0.6-0.9
m
ÖZELLİKLER
MALZEME
"O
>
POLIASETAL
POLİBUTİLEN
%30 karbon
ekstrüzyon mlz.
PBT, dolgusuz
elyafı
33
o
o
POLİESTER, Termoset
dökümlük,
dökümlük,
rijid
esnek
kgf/cm2
527
267-309
649-758
576
420-914
350-2100
N/cm2
5165
2617-3028
6360-7428
5645
4116-8957
3430-20580
0.38
kopmaz
0.13-0.35
0.43-0.54
1.1-2.2
21.6-167.7
-
-
M 94-101
M 68-78
-
-
ÇEKME DAY.
MEKANİK
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore D 55 65
-
-
Barcol 50-75
Shore D 84 94
1.5
300-380
50-300
50-300
<2
40-310
160
54-60
38-41
50-85
60-204
5.2
3.6
4.2-6.9
-
12.8-15
6.5
6.-9.5
100-120
100
100
1.53
0.910-0.925
1.34-1.39
-
>450
OPTİK HAL
Shore-Barcol
UZAMA, %
18.5 atm yüklemede
ISI İLETKENLİĞİ
ISISAL
10' 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
1.31-1.38
1.10-1.46
1.01-1.02
-
420-550
250-400
350-500
-
opak
saydam
saydam
saydam
saydam
-
E
D
D
D
D
-
E
D
D
D
E
-
D
E
E
D
E
I
I,C,E
I
I
döküm
döküm
FİZİKSEL
KİMYASAL
-
BAĞIL YOĞUNLUĞU
r^ÜRET
TEKN
-
-
-*
POLIESTER, Termoplast
PET, dolgusuz
Levhada, V/mm
700-1400
700-2100
700-1400
280-700
-
-
176-204
l,E':143-210
288-315
223-274
-
-
KALIP ÇEKMESİ, %
0.3-0.5
2-2.5
1.5-2
C: 149-176
a: Kuru kalıplanmış, % 0.2 nemli.
0.3-2.6
b: 50 nisbi nemde kondisyonlanmış.
-
MALZEME
POLİESTER,
ÖZELLİKLER
POLİESTER, Termoset
POLİETİLEN, A.Y.
Termoset (alkid)
cam elyafı
cam elyaf
cam
homopolimer,
homopolimer,
kopolimer, (etilen
parçacıklı
dokulu
dallan, zincirli
doğrusal
vinil asetat)
kgf/cm2
1050-2100
210-703
2100-4200
84-320
133-280
155-280
N/cm2
10290-20580
2058-6889
20580-41160
823-3136
1303-2744
1519-2744
1.1-11
0.81-8.7
2.7-16.2
kopmaz
0.54-4.87
kopmaz
-
-
-
--
-
Barcol 50-80
Barcol 50-80
Barcol 60-80
Shore D44-50
_
Shore D17-45
1-5
1
1-2
100-650
100-950
300-750
>204
>202
>202
40-44 (4.6 atm
-
-
-
-
MEKANİK
ÇEKME DAY.
DARBE DAY. jul/cm
izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
18.5 atm yüklemede
SI İLETKENLİĞİ
-
-
-
8
2-5
2-3.3
1.5-3
10-22
>100
>100
>100
80-100
90-100
107
BAĞIL YOĞUNLUĞU
1.35-2.30
1.65-2.30
1.50-2.10
0.917-0.932
0.918-0.935
0.922-0.943
350-500
345-420
350-500
450-1000
-
620-760
opak
opak
opak
opak
opak
opak
D
D
D
E
E
E (az)
E (az)
E (az)
E (az)
D
D
D
E (az)
E (az)
E (az)
D
D
D
fırça, püskürt,
döküm
fırça, püskürt
I,E'
I,E'
I,C,E'
-
-
-
10" 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
>
ÜRETİM TEKNİĞİ
m
3J
D
O
Z
I>
yükte)
Levhada, V/mm
OPTİK HAL
BİÇİM. Sıcaklığ , °C
KALIP ÇEKMESİ, %
;
0.02-0.2
0.1-1.2
0.02-0.2
•
-
16-20
350-1050
350-1050
70-1400
I: 150-230
1:176-260
I.E: 175-210
E: 122-230
E: 230-315
C: 93-149
1.5-5
-
0.7-3.5
m
Çizelge-4. Plastiklerin Önemli Özelliklen (Devamı)
MALZEME
en
-ı
POLİETİLEN. Y.Y
ÖZELLİKLER
POLİFENİLEN OKSİT
POLİFENİLEN
SÜLFİD
33
O
O
kgf/cm
2
çapraz bağlı,
düşük çekme
yüksek çekme
kablo derecesi
dayanımlı
dayanımlı
homopolimer
kopolimer
225-316
175-302
105-218
548
674
667
2205-3097
1715-2960
1029-2136
5370
6605
6537
0.22-2.2
1.73-2.43
-
2.2-2.7
2.7
0.27
R115
R 119
R123
dolgusuz
MEKANİK
ÇEKME DAY.
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
jzod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore D66-73
Shore D63-65
Shore D33-57
.
10-1200
170-800
180-600
50
60
1.2
79-90
68-70
38-78
82-100
112-129
-
11-12
-
3.8
5.2
6.9
5.9-11
7-11
-
38-68
33-59
49
125
120
110
-
>110
-
BAĞIL YOĞUNLUĞU
0.952-0.965
0.947-0.955
1.09-1.40
1.09-1.10
1.06
1.30
450-500
-
620-760
400
500-550
380
opak
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
ÜRETİM
TEKNİĞİ
Doğrusal, x10- 5 /°C
O
UJ
Levhada, V/mm
.
opak
opak
opak
opak
opak
E
E
E
E (az)
E (az)
D
D
D
D
D
D
D
D
OPTİK HAL
D
D
D
D
D
I,E*
I,E'
E'
I,E'
I,E'
I
84-105
-
-
84-1400
984-1400
350-1050
I: 190-260
125-150
1:204-315
I: 204-315
315-327
E': 215-260
E': 216-274
KALIP ÇEKMESİ, %
I,E':176-260
E': 190-246
1.5-4
1.5-4
2.5
0.5-0.7
0.6-0.8
POLIIMID
MALZEME
ÖZELLİKLER
kgf/cm2
POLİKARBONAT
dolgusuz
%50 cam
yüksek
düşük
%30 cam
%40 karbon
termoplast
elyaftı, termoset
viskoziten
viskoziteli
elyafh
elyafh
738-1200
450
668
668
1335
1687
7232-11760
4410
6546
6546
13083
16533
0.81
3.03
8.66
7.57
1.1
1.1
E 52-99
M 118
M 70
M 70
M 92
-
ÇEKME DAY.
MEKANİK
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
-
-
-
8-10
-
110
110
3-5
1.6
276-356
349
133
133
145
145
2.3-2.6
8.5
4.7
4.7
5.2
-
4.5-5.6
1.3
6.8
6.8
2.2
-
300
350
130
130
140
140
1.36-1.43
1.60-1.70
1.20
1.20
1.40
1.38
560
450
380
380
475
-
opak
opak
saydam
saydam
opak
opak
D
D
D
E çok az)
E(çok az)
E(çok az)
D
D
E (az)
E
E
E
E
E
E
E
E
E
C
I,C,T
I
I
I
210-350
210-700
700-1400
560-1050
700-2100
I
-
325-365
I,T: 199
293
273
293-343
304-327
0.5-0.7
0.5-0.7
0.1-0.2
1.5-2
Shore-Barcol
UZAMA, %
18.5 atm yüklemede
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
BAĞIL YOĞUNLUĞU
FİZİKSEL
r~
>
KİMYASAL
m
o
o
ÜRETİM
TEKNİĞİ
7K.
I—
Levhada, V/mm
OPTİK HAL
_
C:237
KALIP ÇEKMESİ, %
0.2
H
7\
ı—
m
30
POLİPROPİLEN
ÖZELLİKLER
MALZEME
en
homopolimer
%40 cam
POÜSTİREN (ve kopolimerleri)
kopolimer
elyaflı
o
o
%30 karbon
homopolimer,
elyaflı
homopolimer
ısıya day.
kgf/cm2
316-420
597-1050
280-386
478
365-527
500-576
N/cm2
3097-4116
5851-10290
2744-3783
4684
3577-5165
4900-5645
0.22-0.54
0.76-1.1
0.54-11
0.92-2.05
0.19-0.24
0.22-0.24
R 80-102
R 102-111
R 50-96
R 50-85
M 60-75
M 75-78
-
-
100-600
2-4
200-700
0.5
1.2-2.5
2.0-3.5
50-60
149-154
46-60
51-56
76-94
93-103
2.8
8.4-8.8
3.5-4.0
-
3.0
3.0
8.1-10
2.7-3.2
6.8-9.5
8.3-10
5.0-8.3
6.8-8.5
105-127
127
-
>105
65
71
0.900-0.910
1.22-1.23
0.890-0.905
1.04
1.04-1.05
1.04-1.05
600
500
600
800
500-575
500-525
MEKANİK
ÇEKME DAY.
DARBE DAY. jul/cm
|izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
10" 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
Doğrusal, x 10' 6 / °C
BAĞIL YOĞUNLUĞU
Levhada, V/mm
opak
opak
opak
opak
saydam
saydam
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D (önlem ile)
E (az)
E (az)
D
D
D
D
E (az)
E (az)
D
D
D
D
D
D
I,E'
I
I,E'
I
I.C.E1
I,C,E'
700-1400
700-1750
700-1400
350-1400
350-1400
I: 204-288
260-288
I: 204-288
183-244
I,E': 176-260
I,E': 176-260
C: 149-204
C: 149-204
0.4-0.7
0.4-0.7
OPTİK HAL
ÜRET
S
TEKN
I .'5
_
E: 204-260
KALIP ÇEKMESİ, %
1-2.5
E: 204-260
0.3-0.5
2.-2.5
0.1-0.3
MALZEME
POLİSTİREN VE KOPOLİMERLERİ (devam)
ÖZELLİKLER
kgf/cm2
SELÜLOZ PLASTİKLERİ
homopolimer,
kopolimer,
kopolimer,
kopolimer, ısı
selüloz
selüloz
kauçuk
stiren-metil
stiren-akrilonitril
day. %20
nitrat
asetat
modifiyeli
metakrilat
190-435
570-680
700-836
752-843
490-560
140-630
1862-4263
5586-6664
6860-8193
7370-8261
4802-5488
1372-6174
0.51-1.89
0.11-0.16
0.22-0.32
1.13-1.41
2.7-3.79
0.54-4.22
1.50-82
M 72-80
M 80, R83
-
R 95-115
R 34-125
cam elyafı
MEKANİK
ÇEKME DAY.
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
izod)
Rockvvell
SERTLİK
-
-
-
-
-
UZAMA, %
20-65
2.1-3.0
2-3
1.4-1.9
40-45
6-70
76-96
96-99
101-104
112-113
140-160
111-195
-
-
3.0
-
5.5
4-8
-
4.0-7.2
6.5-6.8
2.0
8.0-12
8.0-18
-
65
71
85
60-70
80-105
1.03-1.06
1.09-1.13
1.07-1.08
1.21-1.22
1.35-1.40
1.22-1.34
-
-
425
-
300-600
250-600
OPTİK HAL
opak
saydam
saydam
opak
saydam
saydam
E (az)
E (az)
E (az)
E (az)
sararır
D
E (az)
E (az)
E (az)
E (az)
E
E
D
D
D
D
E
E
I,E"
I
I.C.E1
I
C
ı,c
700-1400
350-1400
350-1400
560-2240
1:176-274
190-246
I,E': 176-260
218-288
140-350
BİÇİM. Sıcaklığ ,°C
85-120
I: 167-250
4
2.5-3.5
0.3-0.5
0.3
-
Shore-Barcol
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
10 - 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
r~
co
m
33
o
C"
z
BAĞIL YOĞUNLUĞU
Levhada, V/mm
ÜRETİM
TEKNİĞİ
T3
(kullanım sıc. en cok)
C: 127-215
KALIP ÇEKMESİ, %
0.3-1
m
3J
O
O
MALZEME
ÇizeIge-4. Plastiklerin Önemli Özellikleri (Devamı)
co
SİLİKON
ÖZELLİKLER
kgf/cm2
z
PLASTİKLERİ
SÛLFON
PLASTİKLERİ
mineral dolgulu
polisülfon, ısıya
polisülfon,
Esnek, RTV,
veya cam
day., termoplast
%30 cam
Poliarilsülfon
polietersülfon
termoset
elyaftı, termoset
elyaflı
termoplast
termoplast
25-70
280-457
-
667-690
-
630
245-686
2744-4479
-
6537-6762
-
6174
0.13-4.33
0.16
0.65
0.59
0.87-6.49
0.87
M 80-90
-
M 69
M 90-100
-
M 88
-
-
ÇEKME DAY.
•<
MEKANİK
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
İSISAL
ISI İLETKENLİĞİ
10' 4 cal cm/sn, c m 2 , °C
ÜRETİM
TEKNİĞİ
BAĞIL YOĞUNLUĞU
Levhada, V/mm
-
-
-
-
-
50-100
1.5
60
30-80
>260
174
176
204
202
7.18
16
6.2
-
-
3.2-4.4
2-5
3
5.6
2.5
3.1-4.9
5.5
175-200
200-260
148
160
148
148
0.99-1.5
1.80-2.05
1.24-1.25
1.46
1.29-1.37
1.37
550
200-400
425
370-380
400
opak
opak
opak
opak
opak
opak
D
D
D
D
D
D
E
E
D
D
D
D
E
E
D
D
D
D
C
OPTİK HAL
-
C
I,E'
I
I,E'
I
70-420
350-1400
700-1400
350-1400
700-1400
I: 327-398
354-413
I: 329-427
310-398
137-182
E: 315-371
KALIP ÇEKMESİ, %
0.0-0.6
0.0-0.5
0.7
E: 327-398
0.1-0.3
0.7-0.8
0.7
8
UJ
POLİÜRETAN
ÖZELLİKLER
UJ
ÜRE FORMALDEHİT
döküm sıvısı,
doymamış
% 10-20 cam
% 30 karbon
termoset
polimer, termoset
elyaftı
elyaflı, iletken
12.5-703
703-773
337-457
386-914
886-984
122.5-6889
6889-7575
3303-4479
3783-8957
8663-9643
13.5 (tam esnek)
0.22
7.57 kopmaz
5.79
0.13-0.22
-
-
R 45-55
-
M 110-120
Shore A 10, D90
Barcol 30-35
_
100-1000
3-6
3-48
22
<1
değişik
88-93
46-54
81.03
27-143
5
*
-
-
7-10
10-20
-
34
-
22-36
>100
>100
>100
>100
120
BAĞIL YOĞUNLUĞU
1.10-1.50
1.05
1.22-1.36
1.34
1.47-1.52
300-500
600
~
300-400
kgf/cm2
alfa selüloz dolgulu
ÇEKME DAY.
MEKANİK
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
>
Levhada, V/mm
opak
opak
opak
siyah
opak
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D
E
E
E
E
E
E
E
E
E
E
C
-
I
I
I,C,T
7-350
-
560-770
560-770
140-1400
85-120
210-232
207-230
I,T: 135-150
2
0.7-1.0
0.1-0.2
OPTİK HAL
o
o
2
5 3 BİÇİM. Basıncı, kgf/cm
ÜRET
TEKN
m
C: 143-160
KALIP ÇEKMESİ, %
0.6-1.4
MALZEME
en
-ı
POLIVINILDEN KLORID
ÖZELLİKLER
kgf/cm 2
a
o
VİNİL PLASTİKLERİ VE KOPOLİMERLERİ
kopolimer,
PVC, %15 cam
vinil
PVC,
vinil,bitural,
termoplast
elyaftı
formal
klorine
esnek
harman
246-350
668
700-840
527-630
35-210
450-490
2411-3430
6546
6860-8232
5165-6174
343-2058
4410-4802
0.22-0.54
0.54
0.43-0.76
0.54-3.03
değişik
0.54-6.49
M 60-65
R 118
M 85
R 117-122
A 10-100
R 106-110
PVC/akrilik,
ÇEKME DAY.
2
MEKANİK
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
10' 4 oal cm/sn, cm 2 , °C
BAĞIL YOĞUNLUĞU
DIELEKTRIK DAY., 3.175 mm
Levhada, V/mm
-
-
-
_
160-240
2-3
5-20
4-65
150-450
35-100
54-65
68
66-76
94-112
-
74-85
3
3.7
3.3
-
19
6.4
6.8-7.6
-
6.8-7.9
82
80
65
80
-
-
1.65-1.72
1.54
1.20-1.40
1.49-1.58
1.05
1.26-1.35
400-600
600-800
490
350
480
opak
opak
saydam
saydam
saydam
saydam
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D (soğuk)
D
D
D
D
D
I,C,ET
I
I,C
I,C
I,C
I,E'
350-2100
560-1750
700-2100
1050-2800
35-210
140-210
I:,E' 149-204
133-207
I: 149-176
I: 176-204
I: 137-160
I: 183-199
C: 149-204
C: 218-228
C: 121-171
E':199-210
0.1-0.3
0.3-0.7
OPTİK HAL
ÜRET
TEKN
2
5 ."o BİÇİM. Basıncı, kgf/cm
C: 127-176
KALIP ÇEKMESİ, %
0.5-2.5
0.1
-
MALZEME
O
TERMOPLAST
ÖZELLİKLER
poliolefin
poliester
ELASTOMERLER
PU-Poliester,
PU-Poliester,
PU-Polieter,
PU-Polieter,
sertlik az ve
çok sert
sertlik az ve orta
çok sert
orta derecede
kgf/cm 2
derecede
46-140
140-450
232-590
280-770
105-475
420-500
451-1372
1372-4410
2274-5782
2744-7546
1029-4655
4116-4900
kopmaz
2.11 kopmaz
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Shore A 65-92
Shore D 40-72
150-300
170-550
410-620
110-550
475-1000
340-425
-
-
-
-
-
-
4.5-5.0
3.6-4.5
-
-
-
-
13-17
9-19
-
-
-
-
-
-
>100
>100
>100
>100
0.88-0.90
1.16-1.25
1.17-1.25
1.15-1.28
1.10-1.20
1.14-1.21
600-650
400-460
-
-
470
470
OPTİK HAL
-
opak
opak
opak
opak
-
D
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D (önlem ile)
D (önlem ile)
-
D
E
E
E
E
D
-
E
E
E
E
I,C
I,E'
I,E'
I,E'
I,E'
I,E'
MEKANİK
ÇEKME DAY.
N/cm2
DARBE DAY. jul/cm
(izod)
Rockvvell
SERTLİK
Shore-Barcol
UZAMA, %
ISISAL
ISI İLETKENLİĞİ
10" 4 cal cm/sn, cm 2 , °C
c/j
o
o
z
ÜRETİM
TEKNİĞİ
>
BAĞIL YOĞUNLUĞU
Levhada, V/mm
280-1330
420-1050
56-98
56-98
42-84
70-98
BİÇİM. Sıcaklığı, "C
I,C: 204-246
I: 171-248
1:193-233
1:210-426
1:176-221
1:204-223
E': 182-250
E: 188-210
E: 188-210
E: 182-210
E': 193-226
KALIP ÇEKMESİ, %
0.5-2
-
-
0.3-1.4
-
-
Çizelge-9. Plastiklerin Kimyasal Özellikleri
işlem ve Özellikler
Malzeme
Kimyasal Kondisyonlama
Reaktif
AKRİLONİTRİL
BUTADIEN STİREN
>
gj
Tür
Ticari Adı
Thermocomp.
Acfa
Asetik asit
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°c
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
100
21
7
yok
-6
%30 cam takviyeli, Tuz asiti
10
21
7
yok
-15
Enj. mlz.
Sülfat asiti
10
21
7
yok
-5
Amonyum hidroksit
100
21
7
yok
-18
Deterjan
10
82
3
çözünür
-33
100
82
3
çözünür
-
100
21
7
yok
-69
Karbon tetraklorid
80
3
yüzeysel çatl.
-
5
22
365
yok
+1
Tuz asiti
10
22
180
etkilenir
-
Sülfat asiti
3
22
365
yok
+2
10
22
180
yok
-2
10
22
365
yok
-2
Deterjan
100
82
180
renksizleşir
+3
Benzen
100
48
180
yok
-17
Benzin, 93 ok.
100
48
180
yok
-11
Karbon tetraklorid
100
22
365
yok
+2
Aseton
100
22
365
yok
-17
Etanol
95
22
365
yok
-6
Asetik asit
5
22
365
yok
0
Tuz asiti
10
22
90
etkilenir
-
Sülfat asiti
30
22
182
etkilenir
-
Nitrat asiti
10
24
275
etkilenir
-
Sodyum hidroksit
10
22
365
etkilenir
+1
Derin 500
A
S
E
Nitrat asiti
Sodyum hidroksit
A L
100
Asetik asit
T
Celcon, kopolimer
Benzen
Benzin
Deterjan
100
60
275
yok
Benzen
100
60
275
yok
-11
-6
-3
Benzin
100
22
820
yok
Karbon tetraklorid
100
22
365
yok
211
Çizelge-9. Plastiklerin Kimyasal Özellikleri (Devam)
İşlem ve Özellikler
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
EPOK
Fiberite
Asetik asit
5
Sİ
E 2748-MC
Tuz asiti
10
Enj. mlz.
Sülfat asiti
3-35
Nitrat asiti
10
Sodyum hidroksit
PTFE
Teflon 100
10
22
100
Trikloretilen
100
"
Heptan
100
«
Etanol
95
Tuz asiti
20
Sülfat asiti
30
Nitrat asiti
yok
-
hafif yüzey. etk.
-
"
yok-hf.etk.
-
»
hafif yüzey. etk.
-
180
«
Benzen
11
«
u
-
yok
«
«
-
hf. renksizleşme
-5
1/3
-
«
100
»
-
yok
-5
70
il
11
-
Sodyum hidroksit
20
«
»
Karbon tetraklorid
100
Kayn.
Teflon 160
Asetofenon
(1
202
MC- Ex,
Anilin
II
184
Benzaldehit
«
180
Brom
22
Karbontetraklorid
76
Klorsülfon asiti
7
«
151
-
-
+6
renksiz
-10
-
hafif renksiz
(1
-
renksiz
+1
yok
-10
renksiz
-5
II
-
-7
hafif renksiz
-4
yok
«
-6
hafif renksiz
-9
-15
120
Klor
Ferri klorid
25
100
»
Freon 113
100
»
47
»
99
»
Nitrobenzen
«
210
Perkloretilen
«
122
Fosfat asitli
conc.
100
yok
«
68
hafif renksiz
-9
110
yok
-15
izooktan
Sulfuril klorid
Toluen
212
%
100
«
-5
-7
•I iil
Malzeme
ReaKKf
Tür
Ticari Adı
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
POLİ-
Zytel 10
Asetik asit
5
22
90
(tip 6.6)
Sülfat asiti
30
22
30
etkilenir
«
-
AMİD
2.5-5
22-76
10-5
yok etkilenir
-
Nitrat asiti
10
22
60
etkilenir
-
Perklorat asiti
10
23
-
çözünür
-
Sodyum hidroksit
10
70
30-365
yok etkilenir
-
Formaldehit
38
22
14
yok
-
Formik asit
90
22
100
22
-
»
-
100
50
365
yok
-
Hidrojen peroksit
(5)
44
30
etkilenir
-
Toluen
100
50
"
365
"
yok
»
-
21
«
7
«
-52
"
-60
Tuz asiti
Heksafluoro
izopropanol
Karbontetraklorid
Aseton
Thermocomp
Asetik asit
PF-1006
Tuz asiti
(tip 6)
Sülfat asiti
%30 CTP Enj. Mlz. Amonyum hidroksit
Lehim fluksu, Kester
10
çözünür
-54
"
100
..
Deterjan
2
Klorlu su
100
-50
-41
1544
"
"
-18
-42
Hidrolik yağı
-6
Mısırözü yağı
+4
0
Keten (bezir) yağı
Motor yağı
-10
Etilen glikol
-2
-17
Benzin
"
Metanol
Zytel 151-L
Benzen
tip 6/12
Metilizobutilketon
-
22
-27
90
-
14
-
213
K
ÇizeIge-9. Plastiklerin Kimyasal Özellikleri (Devam)
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
Zytel 151-L
Nafta
(devam)
n.Butanol
%
100
«
97
Fosfat asiti
5
-
etkilenir
-
Potasyum karbonat
20
97
«
45
yok
-
Rilsan Besno-TL
Benzin
100
22
30
hafif kabarma
-
(tipli)
Hidrolik yağı
22
32
yok
(ester bazlı)
93
32
hafif kabarma
Hidrolik yağı
22
32
yok
(petrol bazlı)
93
32
Tuz asiti
22
3
«
Nitrat asiti
Sülfat asiti
yok
50
11
»
45
"
-
-19
-
II
-
«
II
-
u
100
365
yok
Ril. P30-TL
Etil esatat
u
22
3
hafif kabarma
(tip 11)
MEK peroksit
conc.
II
u
MEK
100
Metilen klorid
u
Toluen
u
FENO- Durez 13856
Aseton
LİK
Heptan
•
Aseton
-
II
«
365
yüzey etkileme
-
«
II
yok
-
u
-
Etanol
Etil asetat
Etilen diklorid
-
5
100
Benzen
Karbon tetraklorid
u
u
-
u
İt
(1
214
-
50-95
H
-
100
İ(
İ
-
u
u
-
Heptan
Tuz asiti
-
II
Terebentin
Asetik asit
-
II
Trafo yağı
Fiberite Fm 1132
r
-75
çözünür
Freon 12
Rilsan P20TL
-
10
yüzey etk.
-
Vt
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
Fiberite
Madeni yağ
100
FM-1132
Nitrat asiti
10
(devam)
Oleik asit
100
22
«
-
30
parçalanır
-
365
yüzey etk.
-
«
yok
-
hf. etk.
-
yok
-
100
«
"
«
Asetik asit, buzlu
114
90
100
91
yüzey etk.
-
38
yok
-
Anilin
»
100
90
"
yüzey etk.
-
Benzaldehit
«
71
200
yok
-
hf. büzülme
-
Allil klorid
Kloroform
52
90
Dietilen glikol
»
71
218
hf. şişme
-
Dietil keton
«
-
5
90
»
renksizleşme
Dimetil formamid
100
«
yok
-
100
71
200
etkilenir
-
"
100
180
hf. yüz etk.
-
101
yok
-
"
Klorsülfon asiti
Epiklorhidrin
Butil alkol
Benzen
"
Aseton
0100,
Amonyum hidroksit conc.
4101,4102,4103
Benzen
Karbon tetraklorid
Deterjan
Dietil eter
-
yok
10
Aset Anhidrit
4121,4127
-
35
Su
Shell,
yok
yüzey etk.
Sülfat asiti
Toluen
PB
365
Sodyum hidroksit
Trikloretilen
Haveg 4120
Kimyasal Direnç
Sıc.
100
»
71
200
22
«
180
«
»
"
Formaldehit
36
Heptan
100
30
-12
7
»
şişer
-17
-
-27
180
II
*
u
7
yok
-
ince çatlak
+5
yok
-
-
-19
215
Malzeme
Reaktif
Tür
PB
Ticari Adı
Shell...
(devam)
Adı
Tuz asiti
Hidrojen peroksit
dayanımı
değişimi
%
%
36-40
22
180
yok
+1
"
II
-
3
şişme
-
conc.
»
30
-
-14
Zeytin yağı
100
«
180
yok
-
«
-14
22
180
etkilenir
-
"
25
65
conc.
100
u
Amonyum hidroksit
«
Amonyum hidroksit
10
-
7
85
Potasyum hidroksit
Asetik asiti
"
"
Fosfat asiti
7
şişme
-18
21
«
-9
«
yok
«
83
«
3
«
çatlama
«
-52
-
100
«
21
7
-
-24
3
«
yok
-25
10
83
«
-
-9
100
"
21
«
7
yok
Benzin
Tuz asiti
10
Karbon tetraklorid
Deterjan
Etilen glikol
Metanol
100
"
-19
-5
"
*
«
-14
-12
Sülfat asiti
10
Asetik asit
5
22
360
-
-6
100
(I
II
-
-27
II
-
-74
-
-4
-
-1
-
-
-
-5
Aseton
PBT
Amonyum hidroksit
(termoplast)
Benzen
Hidrolik yağı
Karbon tetraklorid
Deterjan
216
değişikliği
Nitrat asiti
Hidrolik yağı
ESTER 3300,3210
gün
»
Benzen
Celanex
°c
Derişim
«
Toluen
POLİ-
Çekme
"
Sülfat asiti
DF-1006
Gözlem
«
Mineral yağ
Thermocomp
süre
100
Metanol
PC
Kimyasal Direnç
Sıc.
10
100
"
"
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
P.Es.
Celanex
Dietil eter
100
22
360
-
-4
(devam)
Etanol
95
83
24
-
-50
Etilen glikol
50
22
-3
100
360
"
-
Benzin
-
-2
Tuz asiti
10
Mineral yağ
100
«
Perkloretilen
"
83
24
-
-96
360
-
-4
Su
100
"
38
60
-
-3
22
7
«
-
-1
-
-2
-
-2
Hidrojen peroksit
3
Nitrat asiti
10
Fenol (sulu)
5
Anilin
Antifiriz
100
»
Dimetil formamid
Etilen diklorid
set
-
-2
-
-20
365
hafif şişme
-
50
28
-
22
365
"
yok
«
hafif şişme
-
"
"
-
Üzüm suyu
50
7
hafif lekeler
-
Metanol
22
365
"
yok
-
etkilenme
-
yok
conc.
"
Portakal suyu
100
50
7
Sodyum hidroksit
10
22
365
Nitrat asiti
Termo-
-32
22
Etanol
ESTER
-0.5
-
1
1602-Z
Aropol 7240
-
180
40
Dioksil ftalat
PBT
-20
Sülfat asiti
Gafite
Tenite 6
«
"
Sodyum hidroksit
POLI-
o/
-
Asetik asit
25
70
-
+4
Karbon tetraklorid
100
25
-
-3
-
-14
-
-28
Tuz asiti
Nitrat asiti
15
5
70
«
217
Çizelge-9. Plastikleiin Kimyasal Özelliklen (Devam)
Malzeme
Kimyasal Kondisyoniama
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
P. Es.
Aropol 7240
Sodyum hidroksil
5
25
-
-75
T.set
(devam)
Sülfat asiti
25
70
-
+7
Toluen
25
-
+3
Su, damıtık
100
«
-30
25
70
«
-
Asetik asit
«
-
-35
Tuz asiti
15
«
«
-
-25
Nitrat asiti
5
-
-25
-
-28
Hetron 700
Sodyum hidroksit
PE.yy
11
365
25
Sülfat asiti
25
70
-
-2
Toluen
100
25
«
-
-70
Hatco,
Asetik asit
25
14
"
-
-7
GR 14042,
Benzin
100
25
-
+12
12293, 12311
Tuz asiti
15
70
-
+1
»
-
+8
-
-15
Nitrat asiti
5
Sodyum karbonat
10
Sülfat asiti
25
Su, damıtık
100
«
Hostalen
Asetik asit
GF 4760,
Aseton
GM 5010,
Kromik asit
u
-
-9
II
»
-
+4
20
55
-
-
60
ı*
-
-
80
u
u
renksizleşme
-
GR 7255 P
Tuz asiti
hepsi
u
-
-
GUR
Nitrat asiti
50
«
»
renksizleşme
-
Sülfat asiti
50-98
(i
«
«
-
«
yok
-
22
«
365
«
yok
"
-
u
-
şişme
-
yok
-
Toluen
100
Tenite, PE
Asetik asit
A.Y ve O.Y
Aseton
100
Amonyum hidroksit
10
u
11
100
«
»
«
II
Karbon disülfıd
Etil asetat
218
Kimyasal Direnç
5
-
fe:
II
ili
Çizelge-5. Plastikleiin Kimyasal Özelliklen
Malzeme
Kimyasal (ondisyonlama
Reaktif
Tür
PE,
Ticari Adı
Tenite
AY, OY
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
Formaldehit
35
Gliserin
100
22
»
365
«
30
«
«
«
-
100
»
»
«
-
2
«
•
10
«
»
«
-
«
II
-
Hidrojen peroksit
Zeytinyağı
Sodyum karbonat
Sodyum hidroksit
-
-
Sülfat asiti
30
Kloroform
100
«
»
»
şişme ve çarpıl.
-
«
-
şişme
-
Motor yağı
Nitrat asiti
Toluen
Terebentin
conc.
100
"
"
Etilen diklorid
«
65
90
Amonyum hidroksit
28
26
II
Benzen
100
Asetik asit
Kromik asit
25
Dietil eter
100
«
Etanol
Etilen glikol
Tuz asiti
yok
-
renksizleşme
-
şişme
-
«
-
II
Karbon tetraklorid
37
Motor yağı, SAE 10 100
it
u
Benzin (uçak)
Marlex, YY.
yok
Nitrat asiti
70
Sodyum hidroksit
50
Sülfat asiti
36
«
-
-
-1
-
+1
-
-6
-
-12
-
0
-
-9
-
0
48
-
-3
65
-
0
26
-
-4
-
+2
-
0
-
-5
48
II
219
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°c
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
Kinel 5504
POLİ-
CTP
Asetik asit
50
25
7
100
yok
-
10
"
hf.yüzey etki.
-
JP-4 yakıt
100
60
yok
-
Nitrat asiti
10
7
hf.yüz.etk.
-
II
-
Aseton
Termo
Amonyum hidroksit
plastik
Sodyum hidroksit
Sülfat asiti
"
Kinel 5505
Asetik asit
50
grafit dol.
Aseton
100
Amonyum hidroksit
10
"
Sodyum hidroksit
Sülfat asiti
lamine
Asetik asit
Amonyum hidroksit
Ryton
II
-
«
u
-
5
hf. yüz. etk.
-
8
«
«
II
-
«
"
100
10
Kerosen (gazyağı)
100
Nitrat asiti
7
Sodyum hidroksit
10
yok
-
hf.yüz.etk
-
II
yok
-
II
hf.yüz.etk.
-
II
"
II
-
yok
»
«
«
93
«
1
«
100
«
u
«
II
II
Butil eter
II
«
II
Kloroform
İt
LEN
Anilin
Brom, gaz
28
-
100
Asetik Asit (buzlu)
Amonyum hidroksit
-
»
Freon
SÜLFİD
220
'•
«
Trikloretilen
POLİ-
«
"
Sülfat asiti
FENİ-
-
"
Tuz asiti
Toluen
yok
hf.yüz.etk.
II
M
«
-
Nitrat asiti
Kerimid 601
hf.yüzey etki.
u
İMİD
u
-
-
0
-
0
-
-4
-
-36
-
0
-
-13
Pil;
Çizelge-5. Plastiklehn Kimyasal Özelliklen (Devam)
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
süre
Gözlem
Çekme
°C
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
%
Ryton
Benzin
100
(devam)
Tuz asiti
37
93
-
1
»
-
0
100
«
«
-
-12
60
55
»
-
<50
-
-
İt
etkilenir
>50
Dioksan
PP
Kimyasal Direnç
Sıc.
Hostalen
Asetik asit, buzlu
PPH 1050
Amonyum hidroksit
30
38
PPK1060
Benzen
PPN 1060
Butil asetat
100
»
60
«
«
20
60
PPR1070
Karbon tetraklorid
PPT1070
Kromik asit
50
PPU 1080F
Dibutil ftalat
100
100
n-Heptan
60
Hidrojen peroksit
30
Sodyum hipoklorid
20
«
"
"
-
-
etkilenir
>50
-
-
-
<50
«
etkilenir
>50
«
hafif etkilenir
-
180
yok
-
365
etkilenir
-
Nitrat asiti
50
Sülfat asiti
98
"
Shell 5220
Asetik asit
50
80
5520, 5550
Asetik asit, buzlu
100
50
5820, 5824
Karbon bisülfid
-
22
Karbon tetraklorid
100
60
100
Deterjan
27
22
Etanol
50
30
-
-
yok
-
30
şişme
-
100
yok
-
hafif etkilenir
-
yok
-
çarpılma
-
Etil eter
100
Tuz asiti
10
60
Tuz asiti
35
22
Izo propanol
100
21
Limon suyu
"
50
109
22
123
yok
»
-
Portakal suyu
Süt
"
»
"
Etilen glikol
0
«
30
-
221
Çizelge-5. Plastiklerin Kimyasal Özelliklen (Devam)
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
PP
Shell 5220
Adı
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°c
gün
değişikliği
dayanımı
Derişim
değişimi
%
PS
Fenol sulu
SÜL
FON
222
.
yok
«
-
«
22
110
•
-
60
«
30
şişme
-
262
yok
-
22
30
II
-
60
Sodyum karbonat
doygun
80
Sodyum hidroksit
30
Soya yağı
100
Terebentin
u
Sirke
-
Şarap
•
30
«
-
Thermocomp
Asetik asit
100
21
7
-
-30
CF1006,
Amonyum hidroksit
10
3
-
-60
%30 CTP
Benzen
100
83
«
çözünür
-
Hidrolik fren yağı
100
21
7
Karbon tetraklorid
100
83
3
Deterjan
10
Etilen glikol
«
•
Heptan
100
«
21
Tuz asiti
10
Metanol
çatlamalar
-
-
-31
-
-15
7
çözünür
-
83
3
-
-22
100
"
ti
II
-
-79
-
-16
Sülfat asiti
10
21
7
-
-30
Thermocomp
Asetik asit
100
"
-
-10
1006
Amonyum hidroksit
10
83
-
-23
%30 CTP
Benzen
100
U
Motor yağı
POLİ-
%
renksizleşme
5
Karbon tetraklorid
u
Deterjan
10
II
"
3
"
u
çözünür
-
-
-47
-
-14
Benzin
100
21
7
-
-55
Tuz asiti
10
83
3
-
-19
Metanol
-
-14
Motor yağı
100
»
«
°
-
-2
Sülfat asiti
10
21
7
-
-13
Çizelge-5. Plastiklerin Kimyasal Özelliklen (Devam)
Malzeme
Reaktif
Tür
POLİ
Ticari Adı
Udelp1700
Adı
Etanol
SÜL-
Etil asetat
FON
Etilen glikol
PTFE
Teflon 6,6c, 6H,
Çekme
değişikliği
dayanımı
değişimi
%
%
95
22
7
«
yok
-
şiş ve yumuş.
-
yok
»
-
sararma
-
yok
«
-
Tuz asiti
10
"
110
«
Makina yağı
100
Nitrat asiti
40
60
7
«
Sodyum hidroksit
5
22
110
Sülfat asiti
40
99
1
hepsi
100
365
"
200
0.33
-
(1
II
-
«
«
21
»
7
«
II
«
-
-40
2
-
-24
100
-
+5
-
-40
-
-18
Amonyum hidroksit
7A, 7B, 7C, 8
Tuz ve nitrat asiti
Sülfat asiti
Asetik asit
«
100
Amonyum hidroksit doygun
last
Hid. Fren yağı
Mısırözü yağı
Deterjan
Etilen glikol
100
«
Benzin
100
10
(1
Metanol
100
II
"
Sülfat asiti
10
Asetik asit
50
(kalıplama ve
Aseton
ekst.)
Asetil klorid
Amonyak, susuz
«
100
-
»
-
-
-20
-
-16
+7
-
-52
-
-16
-
-15
-9
21
-
-30
"
-
-21
yok
-4
»
-8
-
-11
14
"
•
-
-
100
Kral suyu
-
«
Tuz asiti
Motor yağı
Kynar 460
Gözlem
gün
Derişim
termop- 1006, %30 CTP
PVDF
süre
°C
»
8A, 9A, 9B, 62
Thermocomp TF
Sıc.
100
«
Sodyum hidroksit
PU,
Kimyasal Direnç
»
223
Malzeme
Reaktif
Tür
Ticari Adı
Adı
Kynar 460
Benzen
(devam)
n-Butanol
Kimyasal Direnç
Sıc.
süre
Gözlem
Çekme
°c
gün
değişikliği
dayanımı
değişimi
Derişim
%
100
«
%
21
«
Karbon tetraklorid
-
-5
Dietil eter
-
-10
«
-
-27
«
«
-
-8
-
-5
-
-6
Tuz asiti
20
Nitrat asiti
70
Sodyum hidroksit
50
"
-
-6
Thermocomp
Asetik asit
100
7
-
-18
BF 1006
-
-27
% 30 CTP
Hid. Fren yağı
100
Mısır özü yağı
"
Etilen glikol
«
»
Benzin
«
»
Tuz asiti
10
"
Metanol
100
Sülfat asiti
Trosiplast
W 7510,1001,
SW 1056
«
II
II
II
"
10
22
Motor yağı
100
"
Sodyum hidroksit
10
-
Benzin
3
çözünür
-
-
+4
-
-11 ,+5
çözünür
-
-
-15
-
-82
-
-26
-
-12
yok
-15
90
-
30
-5
65
1
yumuşar
-
Sülfat asif
22
30
yok
-5
II
65
1
yumuşar
-
II
224
-7
Dioksan
Motor yağı
VİNİL
»
-8
-
II
Etanol
SAN
14
-
II
II
n
<Ll
Çizelge-47. Plastik Konulu Türk Standartları (1998 Yılı)
Standart No
TS 90
TS 201
TS 274
TS 275
TS 418
TS 624
Konusu
Gerilme Özellikleri
Sert PVC Plastik Borular
Sert PVC İçme Suyu Boruları ve Ekleme Parçaları
Sert PVC Pis Su Boruları ve Ekleme Parçaları
Polietilen Borular
PVC Yer Döşemeleri
Elastik Yer Döşemeleri, Vinilden Yapılmış, Destekli
Plastiklerin Kimyasal Maddelere Karşı Dirençlerinin Tayini
Plastikler, Deney ve Kondisyonlama İçin Standart Atmosfer Şartları
Termoplastik Yalıtkan Şeritler
Plastiklerin Charpy Darbe Dayanımı Tayini
Plastiklerin İzod Darbe Dayanımı Tayini
Termoplast Maddelerden Deney Parçalarının Basınç Kalıplama ile
Hazırlanması
Termoplast Maddelerden Deney Parçalarının Enjeksiyon Kalıplama ile
Hazırlanması
TS
650
TS
TS
710
720
TS
TS
TS
TS
859
1004
1005
1148
TS
1149
TS
TS
TS
TS
1168
1178
Plastiklerle İlgili Terimlerin Sembolleri
Vinil Klorür Homo ve Kopolimerlerinin Tanımlanması
TS
TS
TS
TS
TS
1179
1181
1224
1323
1326
1397
1398
TS
TS
TS
TS
1399
1400
1404
1408
Poliamidlerde Erime Noktası Tayini
Basma Sertlik Değerinin Dürometre ile Tayini
Katı Elektriksel Yalıtkanların Dielektrik Kayıp Katsayısının Ölçülmesi
Termoplastların Erime Akış Hızının Tayini
Sertlik Değerinin Tayini, Rockvvell Metodu
Dielektrik Delinme Gerilimi ve Dielektrik Dayanımı Tayini
Plastiklerin Çekme Özellikleri Tayini
Sert PVC Boru Ekleme Parçaları
Yük Altında Eğilme Sıcaklığının Tayini
Polipropilen
Termoset Maddelerden Deney Parçalarının Basınç Kalıplama ile
Hazırlanması
Plastikler, Tekstil Terimlerinin Tarifi
Optik Deneyler için Kalıplama Metoduyla Numunelerin Hazırlanması
TS
TS
TS
TS
1699
1720
1801
1818
TS
TS
1825
1947
Plastikler, Vicat Yumuşama Sıcaklığı Tayini
Dekoratif Lamine Levhalar, Yüksek Basınçta Sıkıştırılmış
TS
2102
Melamin, Sanayide Kullanılan
PVC Reçinelerinin Tanımlanması
Plastiklerin Yoğunluk ve Nisbi Yoğunluk Tayin Metotları
225
Çizelge-47. Plastik Konulu Türk Standartları (1998 Yılı) (Devamı)
Standart No
TS 2171
Konusu
Sert PVC Kanalizasyon Boru ve Ekleme Parçaları
TS 2193
Isı Yalıtma Malzemeleri, Sert Köpük PS'ten Yapılmış
TS 2294
TS 2380
Üre-Formaldehit Kalıplama Karışımları
Plastikler, Terimler ve Tanımlanmaları
TS 2412
Melamin-Formaldehit Kalıplama Karışımları
Vinil Klorür Kopolimer Reçinelerinin Kısa Gösterilişi
TS 2505
TS 2538
TS 2770
TS 2772
TS 2992
TS 3112
TS 3126
PVC Nemli Yer Buvatları
Halatlar, 3 Kollu, Devamlı PE Lifli
TS 3423
TS 3435
Darbeye Dayanımlı Polistirenlerin Tanımlanması
PS Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri, Tanımlama
TS 3460
TS 3538
Amorf Termoplastik Kalıplama Malzemeleri
Plastik Armatürler
TS
TS
TS
TS
Polietilen Ağır Hizmet Torbaları
Poliester Lifli Halat Özellikleri
Poliamid
Fenolik Kalıplama Karışımları
3545
3779
Selüloz Asetattan Yapılan Gözlük Çerçeveleri
Deney Parçalarının Makina ile İşlenerek Hazırlanması
3782
3783
Polietilen Filmler
Cam Elyafı ile Pekiştirilmiş, Reçine Bağlayıcılı Levhaların Deneyler İçin
Hazırlanması
Çok Amaçlı Deney Parçalarının Hazırlanması
Plastik Şırıngalar
TS 3861
TS 3971
Plastik İlaç Ölçü Kaşıkları
TS 4240
TS 4266,4267 Nylon Lifler, Fırçalarda Kullanılan
Vinil Klorür Homo ve Kopolimerleri, Gösterilişleri
TS 4410
TS 4437
TS 4810
TS 4935
TS 4941
TS 5015
TS 5077
Plastik ilaç Kapları
Plastik İlaç Kapları, Yarı Katı İlaç Şekilleri İçin
Plastik İlaç Kaplan, Göz Damlaları için
Plastik Numune Alma Metodları
Plastik Çanta Bidonları, Akaryakıt vb. İçin
Plastik İlaç Ölçü Kadehleri
Akrilik Dişler, Diş Hekimliğinde Kullanılan
TS 5096
TS 5146,5147 Tıbbi Numune Kapları
226
TS 5341
Polistiren Kalıplama Karışımları
TS 5358
Sert PVC Profiller, Pencere ve Kapı İçin
TS 5372
TS 5373
TS 5374
Konusu
Yalıtıcı Şerit, Poliester, Termoset Yapıştırıcılı
Yalıtıcı Şerit, Poliester, Yapıştırıcısı Termoset Olmayan
Yalıtıcı Şerit PVC, Yapıştırıcısı Termoset Olmayan
TS 5376
TS 5378
Yalıtıcı Şerit, PA, Yapıştırıcısı Termoset Olan
Yalıtıcı Şerit, PC, Yapıştırıcısı Termoset Olmayan
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
PE Borular, Dış Çap ve Boru Et Kalınlıkları Toleransları
PVC'den Ayakkabı Tabanları ve Topukları
PE Borular, Taşıma ve Depolama Kuralları
Plastik Kovalar
Polietilen Kalıplama Karışımları
Polipropilen Kalıplama Karışımları
PVC Filmler, Tarımda Kullanılan
Standart No
5451
5548
5572
5605
5610
5611
5914
TS 5927
TS 6451
Melamin Mutfak Eşyaları
ABS Levhalar
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
6453
6899
6905
6955
6997
7182
7234
7239
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
7240
7316
7334
7483
7553
7554
7638
7640
7901
Metilmetakrilat, MMA
Plastik Çubuklar, YYPE'den Yapılan, Genel Amaçlı
Plastik Levhalar, YYPE'den Yapılan, Genel Amaçlı
Kuru Film Şeklinde Kaplanmış PTFE
Polikarbonat Levhalar
Sicimler, Ziraatte Kullanılan Poliolefinden Yapılan
PS Karolar-İç Mekan Duvar ve Tavanlar İçin
Polivinil Klorür
Metil Metakrilat Kalıplama Karışımları
Isı Yalıtım Malzemeleri, PS Köpükten Yapılmış
Lamine Al Folyolar, Yapıştırıcılı
Polietilen Kalıplama ve Ekstrüzyon Malzemeleri
Ambalaj Bandı, PP Film Bantlar
Ambalaj Bandı, PVC
Polietilen
PVC Sandaletler
Polistiren Kalıplama ve Ekstrüzyon Malzemeleri
TS 7904
PTFE Levhalar
TS 7905
TS 7906
PTFE Çubuklar
PTFE Bantlar
TS 8762
TS 8788
Ambalaj Yastıklama Malzemeleri, PS Köpük
Plastikler, Cam Elyafla Takviye Edilmiş Termoseting Plastikler, Deney
Metotları
227
,-f-"
k
Konusu
Standart No
TS 9346
Toluen Diizosiyanat, Üretan Köpük Üretimi İçin
TS
9347
Plastikler, PS Ekstrüzyon ve Kalıplama Maddeleri
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
9363
Polietilen Ekstrüzyon ve Kalıplama Maddeleri
9405
Vanalar, Termoplastikten, Bağlantı Referansları
9409
9410
Plastikler, Stiren Maleik Anhidrit Polimerleri
9411
Plastikler, Termoplast Elastomer Eter Ester (TEEE)
9412
Plastikler, Asetal (POM) Ekstrüzyon ve Kalıplama Maddeleri
9413
Plastikler, Polifenilensülfür (PPS) Takviyeli ve Dolgulu Enjeksiyon
bl
Plastikler, Termoplastik Poliester (TPES) Maddeleri
I
%
Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
9466
Sert PVC ve Klorlanmış PVC (CPVC) Hamurları
9945
Polietilen, Tıp Alanında Kullanılan
9946
Polipropilen, Tıp Alanında Kullanılan
10298
Plastikler, Esnek Köpük Malzemeler, Bağlı Üretan Esaslı
10342
Polietilen Torbalar, Genel Amaçlı
10483
10484
Plastikler, Melamin Fenolik Kalıplama Maddeleri
Polimerik Malzemeler, Gözenekli, Esnek, PU Köpük, Yük Taşıyıcı
Uygulamalar İçin
TS
TS
TS
TS
TS
TS
10659
10660
Plastikler, Kılıflı Esnek Köpük Yastıklar, Üretan Esaslı, Evlerde Kullanılan
10710
Plastikler, Haşere Telleri
10711
Banyo Panelleri, Plastikten
10734
Esnek Köpük Malzemeleri, PVC'den Yapılan
10755
TS 10757
TS 10758
TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
228
PVC Tıp Alanında Kullanılan
H
Köpük Malzemeler, Sert PU ve Poliizosiyanürat, Boru ve Cihazların Isı
Yalıtımında Kullanılan
Plastikler, PMMA Levhalar, Dökümle imal Edilen
t "T
Plastikler, PMMA Levhalar, Eritme -Ekstrüzyon Kalenderleme İle İmal
10759
Edilen
Polifenilen Eter (PPE) Kalıplama Maddeleri
10760
Plastikler, PTFE Reçine
10763
Plastikler, Film, Döküm PTFE Reçineden
10764
Plastikler, Rijit PVC Hamurları, Yapı Malzemeleri Yapımında Kullanılan
10766
10767
Selüloz Asetat Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri
Selüloz Propiyonat Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri
10768
Etil Selüloz Kalıplama Ekstrüzyon Maddeleri
Çizelge-47. PlastikKonulu Tmk Standartlan (1998 Yılı) (Devamı)
Standart No
Konusu
TS
10769
Polivinilden Klörür Kalıplama Maddeleri
TS
10770
TS
10883
Polyester Termoset Kalıplama Maddeleri
Kaplama Levhaları, Sert PVC, Bina Dış Kaplaması İçin
TS
10884
TS
TS
10885
10886
TS
10887
TS
10981
Kaplama Levhaları (Soffitler), Sert PC, Bina İç Yüzeyleri İçin
Plastikler, PTFE Sudaki Dispersiyonları
Plastikler, Polikarbonat (PC) Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri,
İşaretle Gösterme
Plastikler, PC ve PC Kopolimeri, Dolgusuz ve Takviyeli Kalıplama
ve Ekstrüzyon Maddeleri
Plastikler, Sert Köpük Plastikler, Binaların Isı Yalıtımı için
Püskürtmeyle Uygulanan PU Köpük
TS
11091
TS
11416
TS
TS
TS
TS
11417
11449
11512
11568
TS
11844
TS
12009
TS.EN 198
TS.EN 263
TS.EN 277
TS.EN 438
Poliamid, Enjeksiyon ve Ekstrüzyon Maddeleri
Plastikler, SAN Kopolimerleri Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri
Polietilen, Filmler, Genel Amaçlı
Polibutilen Plastikler Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri
CAB Kalıplama ve Ekstrüzyon Maddeleri
Plastikler, Çubuklar ve Levhalar, Düşük ve Orta Yoğunluklu PE'den
Yapılan, Genel Amaçlı
Tekstil Mamulleri, Döşemelik Kumaşlar, Vinil veya PU Kaplı
Reçineler, Üre Formaldehit
Banyo Küvetleri, Akrilikten Yapılan
Dökme Akrilik Levhalar
Torbalar, Gıda Yardımlarının Taşınması için, PP Kumaştan Olanlar
Dekoratif Lamine Levhalar, Yüksek Basınçta Sıkıştırılmış
TS.EN 696
TS.EN 697
TS.EN 699
Halatlar, Genel Amaçlı, Poliamid Lifli
Halatlar, Genel Amaçlı, Poliester Lifli
Halatlar, Genel Amaçlı, Polipropilen Lifli
TS.EN 700
TS.EN 765
Halatlar, Genel Amaçlı, Polietilen Lifli
Torbalar, Gıda Yardımları İçin Poliolefinden
TS.EN 787
Torbalar, Gıda Yardımları için Polietilenden
TS.EN 788
Torbalar, Gıda Yardımları İçin Kompozit Filmden
TS.EN 1450
TS.EN 60264
TS.EN.ISO-7327
TS.EN.ISO-10082
Plastik Botj Sistemleri Cam Elyaflı, Termosetten
Sargı Tellerinin Ambalajlanması, Makaralar
TS.ISO-8096
Lastik veya Plastik Kaplı Dokumalar, Giyim Eşyası için
Epoksi Reçineler İçin Sertleştirici ve Hızlandırıcılar
Plastikler, Fenolik Reçineler, Tarifler ve Deney Metotları
229
i-ît.
iÜ
Çizelge-48. Koiozif Maddelere Kaişı Plastik Seçimi
Korozif Madde
Plastik Cinsi (dayanabilen)
Asit ve anhidritler:
Akrilik asit
Aset anhidrit
Asetik asit
FF, PHE
FF, PE-TFE, PFA, PHE
ABS, Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PC, PE,
PE -TFE, PES-tp, PES-ts, PPA, PHE, Pl-tp, PI-PPS, PP, PPO,
PPS, PS, PSB, PSU, PU-tp, PVDF, SAN
Benzoik asit
NYL
NYL
Borik asit
Butirik asit
NYL
Formik asit
Ac, CA, CAB, NYL, PHE, PP, PVDF
Ac, CA, CAB, EP, FF, NYL, PE, PBD, PE, PE-TFE, PFA, PHE,
Fosforik asit
PI-PPS, PP, PPS, PS-B, PVDF
NYL
Flikolik asit
PHE, PE-TFE
Hidrobromik asit
Acr, PE, PE-TFE, PFA, PP, PVDF
Hidrofluorik asit
ABC, Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FEP, FF, Mel, NYL, PAI,
Hidroklorik asit
PB,PC,PE, PE-TFE, PES-tp, PES-ts, PFA, PHE, Pl-tp, Pl-ts, PIPPS, PP, PPO, PPS, PS, PSU, PTFE, PU-tp, PVDF, SAN, PVC
PE-TFE, PFA, PVDF
Kral suyu (HNO3 + 3HCI)
NYL, PFA, PHE
Klorsülfon asiti
NYL, PHE, PAI, PE, PE-TFE, PFA, PP, PVC
Kromik asit
PES-tp
Kromik asit anhidriti
CA, CAB, NYL
Laktik asit
PVDF
Metan sülfonik asit
PHE, PVDF
Monoklor asetik asit
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FEP, FF, Mel, NYL, PAI, PB, PBD,
Nitrik asit
PE, PE-CTFE, PE-TFE, PES-tp, PES-ts, PP, PFA, PHE, PI-TP,
PS-B, PSU, PTFE, PVDF
PVDF
Nitrik+Sülfürik asit
PP, PHE
Oksalit asit
Ac, Acr, CA, CAB, EP, Mel, PAI, PE, PES-tp, PHE, PP
Oleik asit
Oleum (dumanlı sülfürik asit) PE, CTFE
NYL
Perklorik asit
PP, PHE
Propiyonik asit
Ac,
Acr, CA, CAB, CAP, PAI, PE, PES-tp, PP
Sitrik asit (limon asiti)
CA, CAB
Stearik asit
ABS, Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FEP, FF, Mel, NYL, PAI, PB,
Sülfürik asit
PBD, PC, PE, PE-TPE, PES-tp, Pl-ts, PFA, PES-ts, PHE, Pl-tp,
PI-PPS, PP, PPO, PPS, PS, PSU, PS-B, PTFE, PU-tp, PVDF
230
Çizelge-48. Korozif Maddelere Karşı Plastik Seçimi (Devam)
Korozif Madde
Tannik asit
Tartarik asit
Triklor asetik asit
Alkoller:
Allil alkol
Benzil alkol
Butil alkol
Diaseton
Etanol
CA, CAB
CA
PE, TFE-PFA
Furfuril alkol
İzoamil alkol
İzopropanol
Metanol
Oktil alkol
Siklo heksanol
Tetrahidro furfuril alkol
Aldehitler:
Asetaldehit
Benzaldehit
Butiraldehit
Formaldehit
Furfural
Amidler:
Dimetilformamid
Formamid
Üre
Aminler:
Anilin
Butilamin
Dubitil amin
Dietilamin
Dietilentriamin
Dimetilanilin
Etilendiamin
Metilanllin
Tributilamin
Trietanolamin
Trietilamin
PE
FF, PE-TFE, PFA, PHE, PVDF
CA, CAB, FF, NYL, PE, PHE, PPS, PVDF
PVDF
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PB, PE, PES
tp, PHE, PP, PSU, PVDF
PHE
Ac, FF, PHE
Acr, CA-CAB, PE, PES-tp, PP
ABS, Ac, Acr, CAP, FF, NYL, PAI, BP, PBD, PC, PE, PECTFE, PES-tp, PHE, PP, PPO, PS, PSU, PU-tp, PVDF, SAN
FF
PE, PVDF
FF, PHE
FF
CAB, FF, PFA, PHE
Ac, FF, NYL
CA, CAB, CAP, NYL, PB, PE, PHE, PP, PVDF
PHE, PVDF
Ac, Acr, FF, PAI, PE-TFE, PES-tp, PFA, PI-PPS
FF
PVDF
Ac, CA, CAB, FF, PHE, PE, PE-TFE, PES-tp. PFA, PP, Pl
PPS, PPS, PVDF
Ac, PE-TFE, PFA, PVDF
PE, TFE
FF, PHE, PVDF
PVDF
PVDF
PE-CTFE, PFA
PE-TFE
PE-TFE
CA, FF
Ac, PVDF
231
Korozif Madde
İnorganik bazlar:
Amonyak
Amonyum Hidroksit
Kalsiyum hidroksit
Potasyum hidroksit
Sodyum hidroksit
Tetrametil amonyum hid.
Esterler:
Amil asetat
Butil asetat
Butil akrilat
Butil format
Dibutil ftalat
Dibutil sebekat
Dioktil ftalat (DOP)
Dimetil ftalat
Etil asetat
2-Etil heksil sebekat
Metil asetat
Metil Salisilat
Eterler:
Butil eter
Butil karbitol
Etil eter (di)
Diizopropil eter
Dioksan
Glikoller:
1,4-Butan diol
Dietilen glikol
Etilen glikol
Propilen glikol
PVDF
ABS, Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, NYL, PAI, PB, PC, PE, PETFE, PES-tp, PFA, Pl-tp, PP, PPO, PPS, PS, PSU, PTFE, PUtp, PVDF, SAN
Ac, CAB
PB, PE-TFE, PES-tp, PSU
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, DAP, FEP, EP, FF, NYL, Mel, PAI,
PB, PBD, PE, PE-CTFE, PE-TFE, PES-tp, PES-ts, PFA, PHE,
Pl-tp, PI-PPS, PP, PPS, PS-B, PSU, PTFE, PVDF, V
PVDF
A
*
PE
PE, PE-TFE, PFA, PP, PVDF
PVDF
FF
PE, PPS, PP
Ac, Acr, PAI, PES-tp
PAI, PB, PES-tp, PP
PFA, PVDF
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PE, PE-TFE,
PES-tp, PHE, PP, PSU, PVDF
Acr
FF, PHE
PE
*
FF, PI-PPS, PPS
Ac
Ac, Acr, CA, CAB, FF, PAI, PB, PE, PES-tp, PHE, PP, PVDF
CAB
Ac, PFA, PI-PPS, PPS, PVDF
PES-tp
CA, CAB, FF, PHE
ABS, Ac, CA, CAB, NYL, PHE, PB, PC, PE, PES-tp, PP, PPO,
PS, PSU, PU-tp, PVDF, SAN
CAB
Halojen ve bileşikleri:
Asetil klorid
Allil klorid
232
FF, PHE, PVDF
FF, PHE, PVDF
Mk:,
i:
.. "
Korozif Madde
Benzen sülfonil klorid
Benzoil klorid
Benzil klorid
Benzil diklorid (Benzal kld.)
Brom (sulu)
Butil bromid
Butil klorid
Butil merkaptan
Karbon tetraklorid
Klor (sulu)
Kloraseton (mono)
Klorbenzen
Kloroform
Klorfencl
Dikioretilen
Epiklorhidrin
Etilkloroformat
Etilen dibıomid
Etilen diklorid
Freon
Heksafluoro izopropanol
İyod (solventte)
Metil allil klorid
Metil kloroform
Metilen klorid
Oktil klorid
Perkloretilen
Ftaloly klorid
Sulfur diklorid
Sulfuril klorid
2.2.3.3. Tetrafluoropropan
1.1.1. Trikloroetan
Trikloretilen
Alifatik hidrokarbonlar:
Diizobutilen
Heptan
Heksan
FF, PHE, PVDF
FF, PHE, PE-TFE
FF, PHE, PVDF
PHE
NYL, PE-CTFE, PE-TFE, PFA, PP, PI-PPS, PPS, PVDF
PVDF
FF, PHE, PVDF
PVDF
ABS, Ac, ACR, CAP, DAP, EP, FEP, FF, Mel, NYL, PAI, PB,
PC, PE, PE-TFE, PES-tp, PES-ts, PFA, PHE, PP PPO, PS,
PS-B, PSU, PTFE, PVDF
CA, CAB, NYL, PE, PE-TFE, PP, PFA, PVDF
FF
CA, CAB, FF, PHE, PE, PI-PPS, PP, PPS, PVDF
CA, CAB, CAP, FF, NYL, PHE, PE, PE-TFE, PI-PPS, PP, PPS
PHE
PE-TFE
PHE, PVDF
FF
FF, NYL
Ac, Acr, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PE, PES-tp, PHE, PP, PVDF
CA, CAB, DAP, FEP, NYL, PE-TFE, PES-tp, Pl-tp
NYL
CA-PAl-PES-tp, PP
FF, PHE
NYL, PVDF
CA, CAB, FF, NYL, PHE, PE-TFE, PES-tp, PFA, PVDF
FF, PHE
Ac, FF, PES-tp, PFA, PVDF
PE, TFE
PVDF
PE-TFE, PFA
NYL
Acr, FF, PSU
CA, CAB, EP, FF, Mel, PE-CTFE, PES-tp, PHE, Pl-tp, PVDF
PVDF
ABS, Ac, Acr, CA, CAB, CAP, DAP, EP, FF, Mel, NYL, PB, PC,
PE, PES-tp, PHE, PP, PPO, PS, PSU, PU-tp, SAN
PAI- PE-CTFE, PES-tp
233
Korozif Madde
izooktan
Kerosen (gazyağı)
Ligroin
Madeni yağ
Acr, PAI, PES-tp, PFA, PP
Ac, Acr, CA, CAB, FF, PAI, PES-tp, PHE, Pl-tp, PP
PP
Ac, CA, CAB, EP, Mel, NYL, PAI, PB, PBD, PE, PE-TFE, PES
tp, PFA, PHE, PP
PVDF
PVDF
FF, PHE
Oktan
Okten
Terebentin
Aromatik hidrokarbonlar:
Benzen
BTX (benzen-toluen-ksilen)
Dekahidronaftalin
Etil benzen
Nafta
Stiren
Sikloheksan
Tetrahidro naftalin
Toluen
Ksilen
Çeşitli inorganikler:
Hava
Buffer çözeltisi
Azot dioksit
Kükürt dioksit
Su (deiyonize, destile)
Ketonlar:
Aseton
Asetofenon
Sikloheksanon
Dietil keton
Diizobutil keton
Metil etil keton
Metil izobutil keton
Pentil aseton
Çeşitli
M t*:.
PVDF
Ac, NYL, PES-tp
PVDF
CA, CAB, NYL
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PB, PE, PECTFE, PE-TFE, PES-tp, PHE, Pl-tp, PP, PVDF
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, DAP, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PB, PE,
PE-CTFE, PE-TFE, PES-tp, PHE, Pl-tp, PP-PVDF, FEP,
PE-TFE, PFA, PVDF
FEP, PE-TFE, PFA, PVDF
FF, PE-TFE, PFA, PVDF
FF, PHE
FF, PHE, PVDF
Ac, CAB, CAP, FF, NYL, PBD, PE-TFE, PES-tp, PFA, PS-B,
PVDF
FF, NYL, PP, PVDF
Acr
organikler:
Asetonitril
234
ABS, Ac, Acr, CA, CAB, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PB, PC, PE,
PE-CTFE, PE-TFE, PHE, PES-tp, PP, PPO, PS, PSU, PVDF
PES-tp
PP
FF
CA, CAB, FF, NYL, PE, PE-TFE, PFA, PVDF
CAB, FF
FF, NYL, PE, PVDF
PE, PE-TFE
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, DAP, EP, FF, Mel, NYL, PAI, PB,
PBD, PE, PES-tp, PES-ts, PFA, PHE, Pl-tp, PP, PS-B, PVDF
Acr, CA, CAB, CAP, EP, FF, PE, PHE, PI-PPS, PP, PPS
FF.PVDF
i'l
i"
Û%
Af
Korozif Madde
Akrilonitril
Benzonitril
Karbon disülfid
Sellosolv
Kreozot
Krezol
Dimetil sülfoksit
Etilen siyanhidrin
Etilen siyanhidrin
Furan
Gliserin
Hidrojen peroksit
FF, PHE, PVDF
PPS
CAB, CAP, PE, PP, PVDF
CA, CAB, FF, PE, PP
CA, CAB
NYL, PE-TFE, PFA
FF, PHE,, PE-TFE, PFA
FF
FF
PVDF
CA, CAB, CAP, PE, PP
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, EP, Mel, NYL, PAI, PB, PE, PE-TFE,
PES-tp, PFA, PHE, PP
Hidrojen sülfid
CA, CAB, NYL
NYL
Metiletil keton peroksit
FF, PFA, PHE, PP, PPS, PVDF
Nitrobenzen
NYL, PVDF
Nitrometan
NYL
2-Nitropropan
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, NYL, PAI, PE, PES-tp, PHE, PPS,
Fenol
PVDF
PVDF
Propilen oksit
Ac,
PE-TFE, PHE, PVDF
Piridin
PE-TFE,
PFA
Tetrahidro furan
Tiyofenol-klorbenzen, 60/40 PHE
FF
Toluen diizosiyonat
İnorganik tuzlar:
Şap, adi
Alüminyum klorid
Amonyum klorid
Amonyum nitrat
Antimon triklorid
Baryum klorid
Kalsiyum klorid, hipoklorid
Kalsiyum tiyosiyanat
Kromil klorid
Bakır 2 klorid
Bakır sülfat
Bakır sülfid
Bakır 1 klorid
Demir 3 klorid
CAB, FF, NYL
NYL, PPS, PVDF
Ac, Acr, CA, CAB, NYL, PPS
CA, CAB
NYL
NYL
CA, CAB, CAP, NYL, PE, PP
NYL
PVDF
NYL
CA, CAB, PP
NYL
CA
CA, CAB, PE-TFE, PFA, PP, PVDF
235
•A
•
Çizelge-48. Korozif Maddelere- Karşı Plastik Seçimi (Devam)
Korozif Madde
Kurşun arsenat
Lityum bromid
Lityum klorid
Cıva 2 klorid
Fosfor oksi klorid
Fosfor triklorid
Potasyum bikarbonat
Potasyum karbonat
Potasyum klorid
Potasyum siyanid
Potasyum dikromat
Potasyum permanganat
Potasyum Tiyosiyanat
Gümüş nitrat
Silisyum tetraklorid
Sodyum bisülfat
Sodyum borat
Sodyum bromat
Sodyum karbonat
Sodyum klorid
Sodyum siyanid
Sodyum hipoklorid
Sodyum nitrat
Sodyum silikat
Sodyum sülfid
Sodyum tiyosülfat
Kalay klorid
Tiyonil klorid
Çinko klorid
CAB, Ac
CAB
Ac
CA
FF, PHE, PE-TFE
PE-TFE
NYL
NYL
CA, CAB, NYL
FF, PHE
PP
Ac, CA, PHE, PP
NYL
CA, CAB
PE-TFE
PBD, PS-B
PHE
Ac
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, FF, NYL, PAI, PE, PES-tp, PHE,
Pl-tp, PP
Ac, Acr, CA, CAB, CAP, FF, NYL, PAI, PE, PES-tp, PP
CA
Ac, Acr, CA, CAB, PAI, PBD, PES-tp, PVDF, PHE, PP,
PI-PPS, PPS, PS-B
CA, CAB, NYL
CA-CAB
FF, PPS
Ac
NYL
PHE
CA, CAB, PE-TFE, PFA
Organik tuzlar:
Sodyum metilarsenat (mono)
Sodyum palmitat
Tributil fosfat
Trikrezil fosfat
FF, PHE
PP
PFA
PP
Kozmetik ve ticari bileşimler:
Diş macunu vb.
Dezenfektan
Beyazlatıcı
236
CA, CAB
CA, CAB, PAI
ABS, Ac, CA, CAB, NYL, PC, PE, PP, PES-tp, PPO, PS,
PSU, PU-tp, SAN
•
•
•
.
«
Korozif Madde
Temizleyici
Deterjan
Sabun çözeltisi
Antifiriz
Kafur
Mürekkep
Foto tespit banyosu
Mobilya cilasi
Ayakkabı cilası
Lehim pastası
Mum (Wax)
Su yumuşatıcı
Kolonya
Saç kremi
Saç toniği
Ruj
Traş kremi
Badem yağı ve ekstraktı
Hindistan cevizi yağı
Limon ekstraktı
Kafuryağı
Karanfil yağı
Limon yağı
Nane yağı
Vanilya ekstraktı
Bahçe ve çiftlik kimyasalları
Gıda maddeleri:
Bira
Ketçap
Çikolata şurubu
Kola hulasası
Kahve (hazırlanmış)
Üzüm suyu
Limon suyu
Süt
Melas
Hardal
Margarin
Portakal suyu
Portakal suyu konsantresi
ES-tp
ABS, Ac, CA, CAB, NYL, PAI, PB, PC, PE, PES-tp, PP,
PPOY, PS, PSU, PU-tp, SAN
Ac, PAI, PE, PES-tp, PP
Ac, NYL, PES-tp
PE
CA, CAB, CAP, PES-tp
CA, CAB
CAB
CA
ABS, NYL, PC, PE, PES-tp, PU-tp, SAN
CAB
PES-tp
CA, CAB
CA, CAB
CA, CAB
CA, CAB, PES-tp
CA
PP
PE, PP
PP
PP
CA, PP
CA, CAB, PP
PP
PP
Ac, CA, CAB
CA, PE, PP
CA, PES-ts
CA, CAB
CA, CAB
CA, CAB, PAI, PES-tp, PP
CA, CAB
CA, CAB
CA, CAB, PP
PAI
CA, CAB, PAI, PES-ts
CA, CAB
PES-tp, PP
CA
237
Çizelge-48. Korozif Maddelere, Karşı Plastik Seçimi (Devam)
Korozif Madde
Çay, hazırlanmış
Domates suyu
Sirke
Şarap
Yakıtlar:
Mazot
Fuel oil
Benzin
CA, CAB, PES-tp, PP
PAI
PP
PP
Jet yakıtı
JP-4 yakıtı
Çakmak yakıtı
FF, PB, PE, PP
FF, PB, PE, PP
ABS, Ac, CA, CAB, CAP, NYL, PAİ, PC, PE, PES-tp,PES-ts,
PHE, PI-PPS, PP, PPO, PPS, PS, PSU, SAN, PU-tp,V
CA, CAB, DAP
Pl-tp
CA, CAB
Hidrolik akışkanlar ve yağlar:
ASTM yağları
Fren yağı
Hidrolik sıvısı
Güç iletim sıvısı
Kuvvet çifti yağı
Trafo yağı
Gres
Yağlama yağı
Makina yağı
Motor yağı
Mil yağı
NYL, Pl-tp
ABS, Ac, CAB, NYL, PAI, PC, PE,, PES-tp, PP, PPO, PS,
PSU, Pu-tp, SAN
CA, CAB, DAP, NYL, PE, PE-TFE, PES-tp, PP
Ac, PES-tp
PP
CA, CAB, DAP, EP, PAI, PE, PES-tp, PHE, PP
Ac, PES-tp
PES-tp, PHE, PP, PSU
NYL
ABS, Ac, CA, CAB, CAP, NYL, PC, PS, PES-tp, PP, PPO,
PS, PSU, PU-tp, SAN, V
PE, PP
li.'
(
'
İM.
Boya ve solventleri:
Lak tineri
Boya
Terebentin
Acr
CA, CAB
PHE, PP
Nebati yağlar:
Sofra yağı
Hindistan cevizi yağı
Mısırözü yağı
Pamuk yağı
Keten tohumu yağı
Zeytin yağı
Yerfıstığı yağı
Soya yağı
Diğer nebati yağlar
238
PE, PP
PE, PP
Ac, NYL, PB, PC, PE, PES-tp, PP, PPO, PS, PSU, PU-tp,
PVDF, SAN
PAI, PES-tp, PP
ABS, Ac, CAB, NYL, PC, PE, PES-tp, PP, PPO, PS, PSU,
PU-tp, SAN
PAI, PB, PE, PES-tp, PP
PB, PP
PP
ABS, CAB
Ü
m.,,
İ'
Çizelge-49. Plastiklerin TicariAdları ve Yapımcı Firmalar
Plastik türü
Ticari Adı
Firması
Diğer Bilgiler
ABS
Abson
Mobay, ABD
Bexan
Bx Plastics,
Genel amaçlı
«
ingiltere
Cyolac L
Borg-Warmer,
Çok yüksek darbe dayanımlı, enj. malz.
L-P-1183, Tip 5,6
Cyolac LS
ABD
"
Çok yüksek darbe dayanımlı,
ekstrüzyon mlz. Tip 6
Cyolac DH
Cyolac T
»
Sıcağa karşı dirençli, Tip 1,2
Cyolac HM
»
Çok parlak iş verir, Tip 2
Cyolac KJT
«
Genel amaçlı
Kralastic MH
Alev geciktiricin
Kralastic K2938
USS. Chem. ABD
"
Lustran
Monsanto, ABD
Genel amaçlı, Tip 1,2,3,4,
Novodur
Bayer, Almanya
Genel amaçlı,
Pavikral
ANIC Spa, İtal,
Polyflam
Schulman, ABD
Resti ran
SIR, italya
Sihinkolac
Mitsubishi,
Genel amaçlı, L-P-1183 Tip 1,2
Alev geciktiricili
Japonya
Thermocomp
LNP, ABD
Genel amaçlı
AF 1004
Thermofil
Thermofil, ABD
Terluran
BASF, Almanya
%20 cam lifli
Toyolac
Toyo Rayon,
% 10-40 cam lifli
Japonya
ABS/EPDM
Urtal
Monteshell, italya
Arrhadur
Elf Atochem
Lastilac
Lati Eng. SpA
Novaloy
Novated Pl.
Polylac
Chi Mei Corp.
Ronfalin
DSM Resins
Saxerol
Eli. Chem W.AG
Sniasen
Nyltech-it.
3130,3150,
Occidental
3160
Chem, ABD
Genel amaçlı
239
Çizelge-49. Plastiklerin Ticari Adları ve Yapımcı Firmalar (Devam)
Plastik türü
ABS/PC
Ticari Adı
Firması
Lastilac 09-11
Lati Eng.
Bayblend,
Mobay, ABD
Diğer Bilgiler
«
MC 2500
ABS/
Mindel
ABD
Polisülfon
ABS/PVC
Union Carbide
Cycovin KAB
Borg-Warner ABD
KAF - K 29
Schulman, ABD
Polyman 509
ABS/SMA
Cadon 100 (seri)
Monsanto, ABD
AKRİLİK
Acronal
BASF, Alm.
(PMMA)
Acrylite
CY/RO, ABD
Diakon LG
ICI, Americas
AKRİLİK
"
Electroglas
Glasflex, ABD
Genel amaçlı, dökümlük
Lucite
Dupont, ABD
Döküm ve ekstrüzyon mlz.
Perspex
ICI, Ing.
Plexidur
Rohm and Haas
ASTM D 788, L-P-507
PMMA
Genel amaçlı döküm malz.
ABD
Plexigum N
Plexiglass
1-300, S 300,
Genel amaçlı döküm mlz.
USS Chem ABD
Genel amaçlı döküm mlz.
GPA
Acrypoly
ChiMei Corp.
Acryrex
ıı
Altuglas
ElfAto. SA , •
Asterite
ICI Acrylics
4
Dispersiyon mlz.
Avron
AKRİLİK/
Bulana
Neftochim
Elyaf
Cyrolite
Rohm CmbH
Metakrilat Butadien Stiren
Optix
Plaskolite Inc.
DKE-450
Sumitomo corp.
PVC
Kydex
Rohm and Hass
Vinidur
BASF AG
AKRİLİK/
PET
240
Darbe dayanımlı
of Americas
Ropet
Kopolimer, Vinil-Akrilik
»
Plastik türü
Ticari Adı
Firması
Diğer Bilgiler
ASETAL
Delrin 500
Dupont, ABD
"
Genel amaçlı, ASTM D2133, L-P-392
Custom Cpdg.
ABD
% 20 PTFE dolgulu
ASTM D 2948, cam lifli
Delrin 150
Delrin 570
Fluorofil
Genel amaçlı, % 20 cam lifli
Formaldafil
Fiberfil, ABD
Hostaform C
Ticana Werke
ThermocompKF
LNP, ABD
Ultraform
Erta Eng. Plastic,
(Hoechst) Alm.
% 30-40 cam lifli enj. mlz.
ABD
Ekatel H
Kunstoff GmbH
Latan
Lati Eng. SpA
Lucel
Lucky Ltd.
Sniatal
Nyltech. it
Kematal
ASETAL
Celcon M 90
KOPOLİMER
Lupital
Celanese, ABD
Genel amaçlı, ASTM D 2133, L-P 392
Mitsubishi Gas
Chem Co. İne
ASETAL
Celcon C 400
ELESTO-
Delrin T 500
Darbe dayanımlı
MER
Delrin ST 100
Dupont, ABD
"
DİALLİL
Plaskon
Plaskon, ABD
Genel amaçlı döküm mlz. ASTM D 1636
FTALAT
Durez
Occidental ABD
Poly-Dap
US Prolam
Cam lifli
Genel amaçlı, ASTMD 1636
Sumikon
Sumitomo
Genel amaçlı, MIL-M-14
Bakelite, ABD
Genel amaçlı
EPOKSİ
Fiberite E
Fiberite, ABD
(termoplast)
Plaskon
Plaskon, ABD
Genel amaçlı, ASTM D 3013
Polyset
Morton, Ing.
Toz, plastik kaplama için MİL-M-24325
Araldit (seri)
CIBA, isviçre
MİL-A-8623, döküm, yapıştırma
Cyclevveld
Chrylesler, ABD
Epon VIII
Shell, ABD
"
Epicote
Eposir
Grilonit
Soc. italia
Resin
EMS Chemie
Sumikon
Sumitomo, ABD
Duroxyn
Albert, Alm.
241
i,,',!- .
Plastik türü
Ticari Adı
EPOKSİ
Novalac
Firması
Diğer Bilgiler
Sıcağa karşı dirençli
KOPOLİMER
FENOLİK
Alberit
Chem. VVerke,
Termoset kalıp tozu
Albert
Albolit
Dechsler
Bakalite
Bakelite
Amberlite
-
Dekorit
Raschig
•
Mi?
Fiberite, seri
Fiberite, ABD
Foundrez
-
Haveg, seri
Haveg, ABD
İdonit
Bakelite
11
Plaskon
Plaskon
II
Resinol
Allied Resinous
"
prod. ABD
Resinox
Monsanto, ABD
II
Rogers
Rogers, ABD
II
Sirfen
Soc. İt. resine
İt
Supraplast
Süd West. Chem
»
Trolen
DAG,ALM.
II
Trilit
»
•
Trolitan
Trolon
FEB
»
Methylon
Occidental
Plyophen
"
II
Thermocomp
LNP-ABD
% 20 cam lifli enj. mlz. ASTM D 149
Teflon 100
Dupont, ABD
Enj. mlz. ASTMD149
FLUORO
Chemelec
Us Gasket Co.
PLASTİK,
Fluoroflex
resistoflex Corp.
çeşKli
Fluoron
Stokes Molded
Prod.
Fluorothene
Carbide and
Carbon Co.
Gaflon
Appareils Gachot
Genetron
Allied Chem.
Hostaflon TF
Hoechst, Alm
Vidar
Solvay SA
PVDF Bileşimli
Elf At. SA
PCTFE "
Voltalef
242
w
•I ir;TM3TT,
Çizelge-49. Plastiklerin Ticari Adları ve Yapımcı
Firmalar (Devam)
Plastik türü
Ticari Adı
Firması
Diğer Bilgiler
FURAN
Haveg 61
Furesir
Haveg, ABD
Soc. İt. Resine
Sıvı, termoset mlz.
IONOMER
Formion
Surlyn
A. Schulman Inc.,
ABD
Döküm ve ekstrüzyon mlz.
MELAMİN
Cibanoid
Ciba, İsviçre
Mapienal
Casella
Plaskon
Allied Chem.
Melit
Melmex
SIR, İt.
Fiberite,
2015, 2840
Melsir
Fiberite
Termoset kalıp mlz. MIL-M-14
Pelenco
Soc. I. Resine
Plastic Eng. ABD
«
Pressal
Henkel, Alm
Resimene
Monsanto
Uformit
Röhm and Haas
Ultrapas
DAG, Alm
Us Prolom
DupontSA
POLİAMİD
Termoset kalıp tozu
Bip Plastic Ltd.
Us Polly
Adell AS 10
Adell, ABD
Enj. ve ekst. mlz.
Akulon
Ashlene
Schulman
Orange prod. ABD
«
Capron
Allied, ABD
MIL-M-19887
MIL-M-20693
Celanese 1000
MIL-M-14
Celanese
MIL-P-22096
L-P-395
Custom Resine
ABD
L-P-410
Durethan
Bayer, Alm.
L-P-1125
Fosta
Grilamid
Amer. Heechst
-
ISO R 1874
Custom 401
Blok mlz.
Lamigamid
-
Grilon (PA6)
Emser Ind. ABD
Enj ve Eks. mlz.
Maranyl
Minlon 108, 40,
ICI Americas
Dupont
«
Nyafil (11,12)
Fiberfil
Enj. ve eks. mlz.
Rilsan (11,12)
Aquitane Chem
mineral dolgulu enj. ve eks. mlz.
(PA 66)
ABD
Sniamid (6)
Snia Viscosa İt.
243
Plastik türü
Ticari Adı
Thermocomp, PF
1006(6,66)
Firması
LNP, ABD
Diğer Bilgiler
%30 cam lifli enj. mlz.
Ultramid A
(PA 66)
Bayer, Alm.
Enj. ve Eks. mlz.
Ultramid B
(PA6)
"
Ultramid S
(PA6.10)
Vestamid 12
Vydyne (66)
VVellamid
Zytel, seri
PA6:211
PA 66: 42,101, 70,
POLİAMİD
244
-
II
Monsanto
Welman, ABD
Dupont, ABD
Çeşitli amaçlar için
71, 105, 133,408
Grivory GV
EMS Che, AG
Cam Lifli
Jonylon
Bip Plast. Ltd.
PA 6 ve 6.6
Latamid 6
12
Lati Eng. SpA
PA6
PA12
66
Nyfamid
Orgamide
Polynil
Radiflam
PA/IMID
POLİAMİD,
(Aromatik
elyaf)
POLIESTER
(Termoplast)
II
Poly. S. Corp.
Elf At. SA
Nilit Ltd.
Radicin O.SpA
PA6.6
PA 6 ve 66
PA6
PA 6 ve 66
PA66
Radilon A
Radilon S
11
Stanyl
DSM Resins
Tramid
Trogamid
PA 6.12: 158
Torlon
Sam Yang Co.
PA6
Huels AG
Dupont, ABD
Amoco, ABD
PA6
Kevlar, seri
Fenilon
Ecdel
Celanex 3300
Gafit1400
kodapak
Dupont, ABD
Sovyet Rusya
Eastman Chem
Celanese, ABD
Doku ve birleşik mlz. yapımı
S ı reste r
SIR, italya
Tenite, 6 PRO
Valox, seri
Eastman, ABD
G.E. Pitt. ABD
Amite
DSM Resins
"
G.A.F., ABD
Eastman, ABD
PA6
Çeşitli amaçlar için
MIL-M-46179
Elastomer
% 30 cam lifli PBT
PBT bileşiminde
PET, PBT
Çizelge-49. Plastiklerin Ticari Adlan ve Yapımcı Firmalar (Devam)
Plastik türü
POLIESTER
(Termoset)
POLİETİLEN
A.Y.
POLIETİLEN
Y.Y.
Ticari Adı
Aropol 7240
Fiberite S642
Hatco, seri
Hetron, ser
Haysite 270
Hytrel
Laminac 4116
Novex
Stamylan (LD)
Neopolen
Saxoreo
Fertene
Lupolen
Petrothene
Riblene
Petilen
Sirtene
Norchem
Tenite
Trolen
Chemplex (HD)
Carlona (HD)
Hostalen G
Lupolen
Firması
Ashland, ABD
Fiberite, ABD
USS, Polyester
Ashland, ABD
Haysite, ABD
Dupont, ABD
Cyanamide
co. ABD
Soc. İt. Resine
Silmar, ABD
Dupont SA
Sam Yang Co.
ECP E. Group
PBT Kuns. GmbH
ICI Americas
Shell, Ing.
Chemplex, ABD
Eastman, ABD
UsChem, ANIC
SPA İt.
BP Chem Ltd.
DSM Resins
BASF AG
Ellenburger
Montecatini. İt.
BASF, Alm.
US Chem.
ANIC SPA- İt.
PETKİM
Soc. İt. Res.
Northern, ABD
Eastman, ABD
DAG, Alm.
Chemplex, ABD
Shell, Ing.
Hoechst, Alm.
BASF, Alm.
Manolene
Marlex
Paxon
Alcudid
Finathene
Normande Fr.
Philips, Hpll.
Allied, ABD
Repsol G.SA
Fina Chem. SA
Sırester
Silmar
Mylar
Tripet
Vivypak
Ekadur
Alkathene
Carlona (LD)
Chemplex (LD)
Epolene
Eraclene
Diğer Bilgiler
MIL-M-14
Film
PET
Şişirme mlz.
MIL-C 9660, 19547, 27072, 43103
"
REA-PE- 44, 22, 23, 200
Köpük mlz.
Levha
245
Plastik türü
Ticari Adı
Hilene
Lacktene
PE, Çeşitli
Firması
Vinmar Inc.
Elf At. SA
Stamylan HD
DSM Resins
Eltex
Fortiflex
Solvay SA
Soltex, ABD
Rotene
Sholex
Vestolen A
Grex
Polythene
Monteshell, İt.
Shove Denko, J.
Hüls, Alm.
Rigidex
Süper Dylan
Suprathen
Diğer Bilgiler
Grace Chem, ABD
ICI, Ing.
Bristish Res.
Koppers co. ABD
Kaile and co.
Allied, ABD
G.E., ABD
PE/CTFE
Halar
PE/PBT
PE/TFE
Valox815
Tefzel
PFA
Teflon 340, 350
Novimide
P-105A
Qx-13
P1-4701
Isochem, ABD
Ciba G. Isv.
ICI, Ing.
Dupont, ABD
Kerimid
Kinel 5504
Rhone Poulene ABD
Rhodia
MIL-P-13949, MIL-G-55636
Polypenco
Ultem 1000
Polimer corp.
Mika dolgulu kalıplama mlz.
POLİETER
G.E. Pitt.
İMİD
PI/PPS alş.
Tribolon xT
Fluorocarbon, ABD
Lexan
Makrofol
Makrolon
G.E. Pitt. Abd
Bayer, Alm.
ASTM D 2473, 2848
Merlon
Polycarbofil
Mobay, ABD
Fiberfil, ABD
AMS 3628
Thermocomp, DF
LNP, ABD
L-P-393
1008
Carbotex
Civierasilver
Ekalon
Forex EPC
Latilen
Lupilon
PBT Kunstoff.
Airex AG
Lati Eng. SpA
MitsubishiGas
Sinvet
Suntop
Enichem Pol.
POLİİMİD
termoset
POLİKARBONAT
246
Dupont, ABD
İstemli termoplast
Enj. ve ekst. mlz.
"
Polram Ltd.
Yapıştırıcı
Köpük levha
Ondüle levha
ti
Plastik türü
PC/ABS
Alş.
PC/PE Alş.
PC/SMA
PC/PET
elastomer
POLIPROPİLEN
Ticari Adı
Suntuf
Trirex
Xantar
Radiblend
Firması
Poiram Ltd.
Sam Yang Co.
DSM Resins
Lexan EM
Merlon T 70
Arloy 1000
Xenoy 1000, 2000
3000
Amoco 1016
Arco
Exxon
Gulf
Pro-Fax, seri
Hostalen PPN
G.E., ABD
Mobay, ABD
Arco, ABD
G.E., ABD
Mariex
Norchem NPP
Profax, seri
Propathene
POLIBUTİLEN
POLİPROPİLEN
OKSİT
Shell 5,6,7
Adflex
Adstif
Appryl
Buplen
Daplen
Eltex
Hostacom
Isplen
Latene
Moplen
Novolen
Snialene
Stamyland P
Stamyroid
Technoprene
Trilen
Duraflex
Rexene
Tenite 4240
Noryl
Thermocomp
Diğer Bilgiler
Ondüle levha
Raclicin O. SpA
Amoco, ABD
Arco, ABD
Exxon, ABD
Fülf Oil, ABD
ASTMD2146, 2583
L-P-394
Hercules, ABD
Amer. Hoechst
Philips, Holl.
Northerm Pet. ABD
Hercules, ABD
ICI Americas
Shell co. ABD
Chi Mei Corp.
"
Düşük Esneklik modüllü
Yüksek
"
"
Elf At. SA
Neftochim
Polymore GmbH
Solvay SA
Takviyeli
Repsol Q.SA
Lati Eng. SpA
Montel it.
BASF AG
Nyltech İt.
DSM Resins
"
ECP Enichem
Sam Yang Co.
Shell Chem. Co.
Mobil, ABD
Eastman, ABD
G.E. ABD
LNP, ABD
Modifye
Cam takviyeli
247
i.
Plastik türü
POLİSTİREN
POLITETRAFLUORETİLEN
PTFE/
PROPİLEN
POLİÜRETAN
248
Ticari Adı
Thermofil
Laril
Afcolene
Amoco GH
Carinex
Cosden
Dylene
Fostarene
Luran
Lustrex
Petren
Polysar
Polystirol
Rexene
Schulman
Styrafil
Styroper BR
Sinoflex
Thermocomp,
CF-1004
Thermofil, seri
Bapolen
Bustren
Ediştir
Gedexcel
Rigi pore
Scopyrol
Styropor
Vestyron
Algaflon
Halon G 80
Hostaflon TF
Fluon
Soraflon
Teflon, seri
6, 7, 8, 9
Teraflon
Aflas
Actol
Durethan U
Firması
Thermofil, ABD
Lati Eng. SpA
Pechiney
Amoco, ABD
Shell, Ing.
Cosden, ABD
Arco, ABD
Amer, Hoechst
BASF, Alm.
Monsanto, ABD
PETKİM
Polysar, ABD
BASF, Alm.
Mobil, ABD
Schulman, ABD
Fiberfil, ABD
BASF, Alm.
Mazzucchelli,
LNP, ABD
Thermofil, ABD
Bamberger-C.
Neftochim
Enichem Gr.
Elf, At. SA
BP Chem I.
Buna AG
BASF AG
Huels AG
Monteshell
Allied, ABD
Hoechst, Alm
ICI, Ing.
Rhone Poulene,
ABD
Dupont
Diğer Bilgiler
ff"
ASTMD 703, MİL-P-19644
«t
H
P.P.C. 850
HSF-13
İt.
A20FG-100, YI30FG-0700
w,
î
köpük mlz.
köpük mlz.
ASTMD 1457 Sinter Mlz.
ASTM D 1457
s't
ASTMD 1457
Nitto Chem Jap.
Asahi Glass co.
Jap.
Allied, ABD
Bayer, Alm.
Plastik türü
POLIVINIL
KLORİD
Ticari Adı
Daltocell
EStane
Flexocel
Hytrel
Lockfoam
Moltopren
Diprane
Texin
Thermocomp,
TF-1008
Ultramid U
Urafil
Vibrathane
Afcodur
Benvic
Bakelite,
OMDA 2201
Borden V.C.
Breon
Carina
Corvic
Decker
Dacovin
Diamond PVC
Dural
Ekavyl, Halvic
Geon
irvinil
Lonzaht
Kohinor
Lucolene
Mipolam
Petvinil
Rhodopas
Rucon
Sicron, seri
Solvic
Ravinil
Tenneco
Vestolit
Firması
ICI, Ing.
Goodrich, ABD
Baxenden, Alm.
Dupont, ABD
Bofors, İsveç
Bayer, Alm.
Kemira Poly.
Mobay, ABD
LNP, ABD
BASF, Alm.
Fiberfil, ABD
Uniroyal, ABD
Pechiney, Fr.
Solvay, Belç.
Union Carbide
ABD
Borden, ABD
British Geon
Shell, Ing.
ICI, Ing.
Scott Bader, Ing.
Diamond
Shamrock, ABD
Diğer Bilgiler
MIL-l-4997
% 40 cam lifli enj. mlz.
ASTMD1784
L-P 335, 375, 535, MIL-C-17, 572
L-P-375, 535, MIL-C 17, 572
Alpha, ABD
Kuhlman Fr.
British Geon
Great Americas
Lonza electric
Pantasote ABD
Pechiney, Fr.
DAG, Alm.
PETKİM
Rhone Poulene ABD
Ruco Div. ABD
Modecatini, İt.
Solvay, Belç.
ANIC Spa İt.
Tenneco
İletken PVC levha
Chem W Hüls. Alm.
VVacker Chem
249
Plastik türü
PVC/CPE
Alş.
POLİVİNİLİDEN
FLUORİD
STIREN
AKRİLONİTRİL
Ticari Adı
Vinnol
VVelvic
Vinoflex
Vipla
Viplavil
Gary PVC
Lucorex
Mipoplast
Mistique
Norvinyl
Novoblend
Oxy
Scovinyl
Thermaflo
Vicom
Viniran
Hostalit
Kynar
Solef
Vidar
Hylar
Acrylafil J40/35
Lustran
Restil
Thermocomp, BF
Cellidor ASV
Cellit
Çellon
Ecarit
Ecaron
Rhodoid
Tenite 007
250
Amer. Hoechst
Evode Plas.
Elf At. SA
HT Troplast AG
BF Goodrich
Hydro Plast
Novatec"
Occidental
Buna GA
Evode Plas.
EVC Comp.
BASF AG
Diğer Bilgiler
I]
Kablo mlz.
Teknik film
Şişe mlz.
PVC Süspansiyonu
Ayakkabı mlz.
Modifiye
ABD
Penvvalt, ABD
Soltex, ABD
Solvay S A
Ausimont SpA
Fiberfil, ABD
Monsanto, ABD
Soc. İt. Resine
LNP, ABD
Dow, ABD
Chi Mei Corp.
i*
*1
İt
RG Sloane mfg.
Foraflon
1006
Tyril 867
Kibisan
Lastil
Luran
SELÜLOZ
ASETAT
Firması
İCI, İng.
BASF, Alm.
Montecatini, İt.
»
%35 cam lifli enj. mlz.
% 30 cam lifli enj. mlz.
Genel amaçlı
Lati Eng. SpA
BASF AG
Bayer, Alm.
"
DAG, Alm.
Cellüloid Fab.
Speyer, Alm.
«
Rhone Poulene
ABD
Eastman, ABD
Plastik türü
Ticari Adı
Firması
SELÜLOZ
ASETO
Çellon
Hercose
DAG, Alm.
Hercules Povvder,
ABD
BUTİRAT
SELÜLOZ
BUTİRAT
SİLİKON
Diğer Bilgiler
Tenite 239, 264
Cellidor B
Eastman, ABD
Bayer, Alm.
Hercose C
Hercules Pow.
Tenite II
Silicones
Eastman, ABD
GE, Dow.,
Siyinthane
Syinthane Taylor,
Fiberite,
Union Carbide
ABD
SÜLFON
Elastosil
Wacker-Chemie
Thermatech
Si. Product
ICI Americas
ICI 200 P
ICI 300 P
Norplex
Mindel B 390
Polieter sülfon (%40 cam lif)
u
Norplex, ABD
Union Carbide
Modifiye polisülfon
ABD
Thermocomp GF
LNP, ABD
% 30 cam lifli polisülfon
1006
UREFORMALDE-
HİT
Victrex
ICI Americas
Polieter sülfon
Udel
Hypalon
Mindel
Union Carbide
Polisülfon
Klorsülfon PE
Polisülfon
Polietersülfon
Radel A
Carbalit
Amoco Chem
11
Bakelite, ABD
Kaurit 285
Plastoplas
BASF Alm.
Plaskon
Plaskon, ABD
Resimene
Monsanto, ABD
Siritle
Soc. it. Resine
Synthane
Synthane Taylor,
ASTM D 705
(cam lifi dolgulu)
ABD
Urecol
Üre reçinesi
BASF, Alm.
Meltaş, Polisan,
Farglas
DİĞER
Kalıptozu
Scarab
BIP Plastic
Lupiace
Mitsubishi Gas
Modifiye Polifenilen eter
Modar
ICI Acrylics
"
Optema
Exxon Chme.
EMA Kopolimer
Akrilik reçine
251
Plastik türü
Ticari Adı
Firması
Diğer Bilgiler
DİĞER
Platabond
Elf At. SA
PA Kopolimer (Hot Melt)
PolyG
Radel R
Olin Corp.
Amoco Chem
PPS
Ryton
Phillips Pet.
fi
Sinkal
Enichem Pol.
ABS, ECP
Polieter poliol (PU için)
Stamylan UH
DSM Resins
UHMVVPE
Tedimon
ECP Enichem
İzosiyanat (PU için)
Tedlar
Dupont SA
Tribit
Sam Yang Co.
PVF
PBT
Tvvaron
Viniclur
•
BASF AG
Aramid mlz.
Vlnil Akrilik Kopolimer
Fortron
PPS
Celstran
Takviyeli Polimer
Celazole
Polibenzimidazol, PBI
Compel
Takviyeli Polimer
Fiberod
II
A
(-160, +425°C, kısa süre 750°C)
252
II
Grilesta
EMS Chemie
Kopoliester, Toz Kaplama
Hyflon
Ausimont SpA
PFA
Kadel
Amoco C.SA
Poliketon
Lucalon
Elf. At. SA
Klorine PVC
Lupol
Lucky Ltd.
Poliolefin
•1 IIIIIIE
Çizelge-50. SI, Uluslararası Ölçü Birimleri
Büyüklüğün Adı
Uzunluk
Kütle
Zaman
Elektrik akım şiddeti
Termodinamik sıcaklık
Işık şiddeti
Madde miktarı
Alan
Hacim
Frekans
Yoğunluk (kütle yoğ.)
Hız
Açısal hız
İvme
Açısal ivme
Kuvvet
Basınç (mekanik gerilme)
Kinematik viskozite
(yoğunluk)
Dinamik viskozite
(yoğunluk)
İş, Enerji, Isı Miktarı
Güç
Elektrik miktarı
Potansiyel farkı, (gerilim)
elektromotor kuvvet
Elektrik alan şiddeti
Elektrik rezistans (direnç)
Elektrostatik kapasite
(sığa)
Manyetik akı
Elektrik indüktansı
Manyetik akı yoğunluğu
Manyetik alan şiddeti
Işık akısı
Işık şiddeti (luminance)
Aydınlatma şiddeti
Dalga sayısı
Entropi
Birimi
Sembolü
Temel Birimler
metre
kilogram
saniye
Amper
Kelvin
Kandil
Mol
Türetilmiş Birimler
metre kare
metre küp
Hertz
kilogram/metreküp
metre/saniye
radyan/saniye
metre/saniyekare
radyan/saniyekare
newton
pascal
Eşdeğer Birim
m
kg
s
A.
K
cd
mol
m2
m3
Hz
kg/m3
m/s
rad/s
l/s
m/s2
rad/s2
N
Pa
kg. m/s2
N/m2
metrekare/saniye
m2/s
nevvton. saniye/m.kare
Joule
watt
coulomb
volt
N.s/m2
J
W
C
V
volt/metre
ohm
Farad
V/m
n
F
N/C
V/A
A.s/V, C/V
vveber
henry
tesla
Amper/metre
Lümen
kandil/metrekare
Lux
l/metre
Joule/Kelvin
Wb
H
T
V.s
V.s/A
Wb/m2
N.m
J/s
A.s
W/A, J/C
A/m
İm
cd/m2
lx
l/m
J/K
cd. sr
İm/m2
253
Çizelge-50. SI, UluslararasıÖlçü Birimleri (Devamı)
Birimi
Sembolü
Özgül entropi
(özgül ısı kapasitesi)
Isı geçirgenliği
Işıma yoğunluğu
Radyoaktivite
Radyasyon dozu (absorbe
Temel Birimler
Joule/Kilogram/kelvin
J/Kg.K
VVatt/metre. Kelvin
VVatt/steradyan
Becquerel
gray
W/m.K
W/sr
Bq
Gy
edilen doz)
Radyasyon dozu oranı
Radyasyon dozu eşdeğeri
Konsantrasyon
Akım yoğunluğu
Elektrik yükü yoğunluğu
Elektrik akı yoğunluğu
Enerji yoğunluğu
gray/saniye
Sievert
mol/metreküp
Amper/metrekare
Coulomb/metreküp
Coulomb/metrekare
Joule/metreküp
Gy/s
Sv
mol/m3
A/m2
C/m3
C/m*
J/m3
Exposure
(x ve gamma ışınları)
Coulomb/kilogram
C/kg
Isı akısı yoğunluğu
Geçirgenlik (manyetik)
Geçirgenlik (elektrik)
Elektrik iletkenliği
Isı iletim katsayısı
Isınma ısısı (ısı kapasitesi)
Molar enerji
Watt/metrekare
henry/metrekare
farad/metre
siemens
vvatt/metrekare kelvin
Joule/kelvin
Joule/mol
metreküp/kilogram
nevvton. metre
W/m2
H/m
F/m
S
W/m2.K
J/K
J/mol
m3/kg
Büyüklüğün Adı
Özgül hacim
Kuvvetin momenti
Joule/mol.kelvin
Joule/mol.kelvin
Molar entropi
Molar ısınma ısısı
Yüzey gerilimi
Sıcaklık
E
Düzlem açı
Katı açı
254
nevvton/metre
celcius derecesi
B i r i
k
radyan
steradyan
m
N.m
J/mol.K
J/mol.K
N/m
°C
1 e
rad
sr
Eşdeğer Birim
l/s
J/kg
J/kg
0°C=273,16 K
r
SI Birim Sistemlerinde Ön Ekler:
Katları
Askatları
Değeri
Adı
Sembolü
Değeri
10™
Egza
E
Adı
Desi
Sembolü
d
Santi
c
m
1015
Peta
P
10-1
10-2
10 1 2
Tera
T
10- 3
Mili
109
106
Giga
Mega
G
M
10-6
Mikro
10-9
Nano
10 3
102
Kilo
k
10-12
Piko
Hekto
h
-10-15
Femto
P
f
10
Deka
da
10-1 8
Atto
a
H
n
255
ALFABETİK DİZİN
A:
A.Y (3)
Addition(12)
Akma (3)
Akma hızı (38)
Akrilik elyaf (100)
Akrilonitril butadien stiren (8, 13, 97)
Akrilonitril metil metakrilat (8)
Akrinonitril stiren akrilat (8)
Aktarma kalıplama(3)
Amino reçineleri (146, 148)
Ana grup (3)
Antioksidan (3, 26)
Antistatik (3, 25)
Aramiel elyafı (160)
. *
B:
Baekeland(lO)
Bakelit(lO)
Barcol sertliği (46)
Basınç kalıplama (3, 48)
Basınçta ısı ile biçimlendirme (3, 66)
Biçimlendirme (48, 52, 73)
Bileşik kalıp (3)
Birleşik malzeme (3, 158, 167)
Bor elyafı (162)
Boyutsal kararlılık (3)
Bozulma (3)
a
C, Ç
Cam elyafı (160)
Condensation (12)
Condensation (6)
Çapraz bağlantı (3)
Çekme gerilmesi (3)
Çözünürlük (19, 20)
D:
Dallanmış polimer (4)
Darbe deneyi (34)
Depolama ömrü (4)
Dielektrik dayanımı (4, 45)
Dielektrik sabiti (18)
Dispersiyon (4)
Dolgu maddesi (4, 22, 63)
Dolum kapasitesi (4)
Doymamış poliester (8)
256
,1
Döküm kalıplama (61)
Döner döküm kalıplama (4, 53)
Döner kalıplama (4, 51)
E:
Ekströzyon (62, 64; 77)
Elektrostatik yük (46)
Elyaf (151, 159, 163)
Emülsiyon (4)
Enjeksiyon kalıplama (4, 53)
Epoksi, epoksit (7, 139, 142)
Erastomer(4, 151, 156, 158)
Esneklik modülü (4)
Etil selüloz (7, 156)
Etilen etil akrilat (8, 9)
Etilen propilen (8)
Etilen vinil asetat (8)
F:
Fenol-formaldehit (7)
Fenolk plastikler (142, 146)
Film çekme (64)
Fışkırtma (62)
Fluorokarbon plastikleri (101)
Furan plastikleri (106)
G:
Geçirgenlik (41)
Gerilme deneyi (32)
Granül (4)
H:
Hibrid (4)
Hızlandırıcı (4)
Homopolimer (4, 7,13)
U
Isıl geçirgenlik (46)
Izosiyanat (148)
J:
Jel (4)
K:
Kalenderleme (5)
Kalıp (4, 49, 52, 55,181, 187)
Kalıp çekmesi (4)
Kalıp eğimi (5)
Kalıpsız ekstrüzyon (5)
Kalite kontrolü (26)
Karboksimetil selüloz (7)
257
Karbon elyafı (160)
Katılma (12)
Katmanlı malzeme (5)
Kaydına (25)
Kaynak (80, 82)
Kazein (7)
Kırılganlık (40)
Kohezyon enerjisi yoğunluğu (16, 18)
Komonomer (5)
Kondisyonlanma (47)
Kopolimer (5,13)
Korozif maddelere plastikler (230, 238)
Köpük plastik (5, 68, 129, 131,149)
Köpük yapıcı (26)
Kresol-formaldehit (7)
Kristallon plastik (5)
Kür (5)
L:
Laminat (5)
Lif sarma (67)
Lüle (5)
M, N:
Markalama (85)
Melamin formaldehit (146)
Melamin-formaldehit (7)
Modifiye (5)
Monomer (5)
Novalac (142)
S/i; "
iS.
O, Ö:
Organosol (5)
Ön polimer (5)
P:
Parizon (5)
Pekiştirici (23)
Pekiştirilmiş plastik (5)
Perfluoretilen propilen tetra-fluoroetilen (8)
Plastijel (5)
Plastik (3, 5)
Plastik alaşımı (5, 13)
Plastik kaplama (89, 135, 141, 151)
Plastik özellikleri (14)
Plastik özellikleri çizelgesi (193, 210)
Plastik sembolleri (6, 7)
Plastik standartları (225, 229)
Plastiklerin bulunuş yılları (11)
Plastiklerin kimyasal özellikleri (211, 224)
Plastikleştirici (5, 24)
Plastikleşiriciler (8)
258
A
r
,*ü î
Plastisol (5)
Poli-4 Metal penten (3, 7)
Poliakrilamid(lOl)
Poliamid(7, 107, 110)
PoliasetalfllO, 111)
Poliasetilen(19)
Polibuten (7)
Polibutilen (7, 112)
• Polibutilen tereftalat (7, 116)
Polidiallil ftalat (7)
Poliester(112, 117)
Polieterimid (117)
Polietilen (7, 118, 121)
Polietilen oksit (7)
Polietilen tereftalat (7, 116)
Polifenilensülfid(121)
Poliheteroarilen elyafı (163)
Poliimid(121, 123)
Poliizobutilen (7, 12)
Polikaprolaktam (12)
Polikarbonat (7,123,125)
Polikloro trifluoretilen (7)
Polimer (5,7)
Polimerizasyon derecesi (11)
Polimetil metakrilat (7, 99)
Polioksimetilen (7)
Polipropilen (7, 125, 127)
Polipropilen oksit (7)
Polipropilen sülfon (7)
Polisiloksan (152)
Polistiren (7, 12, 127, 131)
Politetrafluor etilen (7, 102)
Poliüretan (7, 148, 151)
Polivinil alkol (7)
Polivinil asetat (7)
Polivinil butiral (7)
Polivinil formal (7)
Polivinil karbazol (8)
Polivinil Klorid (7, 12,13,132,135)
Polivinil pirolidon (8)
Poliviniliden fluorid (7)
Poliviniliden klorid (7, 135, 137)
Proje tasarımı (171, 190)
R:
Reçine (5)
Renklendirici (23)
Resole(144)
S S*
Safir elyafı (162)
Santrifüj döküm (6, 61)
Saran polimerleri (135)
Selüloz asetat (7,155)
259
Sfe
Selüloz asetat, butirat (7, 156)
Selüloz asetat propiyonat (7, 156)
Selüloz nitrat (7, 154)
Selüloz propiyonat (7)
Seramik elyafı (163)
Sertlik deneyi (35)
Silan(152)
Silikon (8; 152)
Silikon yağı (153)
Siyanoakrilat (100)
Stiren akrilonitril (131, 132)
Stiren Baterdien (8)
Stiren lalfa metil stiren (8)
Stiren maleik anhidrit (8)
Sülfon polimerleri (137, 139)
Sürünme (6, 15)
Sürünme modülü (6, 17)
Süspansiyon (6)
Şişirme kalıplama (4, 60)
Şişme deneyi (42)
m\
•
T:
Tablet(4)
Talaşlı işleme [77)
Teknik güvenlik (190, 192)
Termoplast (6)
Termoset (6, 14)
Ticari plastikler (239, 252
Tornalama verileri (79)
U,Ü:
Ultraviyole dengeleyici (25)
Uluslar arası birimler (253, 255)
Uzama (6)
Üre formaldehit (146)
Üre-formaldehit (8)
V:
Vinil
Vinil
Vinil
Vinil
klorid etilen (8)
klorid metil metakrilat (8)
klorid vinil asetat (8)
klorid/viniliden klorid (8)
Y:
Yakma deneyi (31, 40)
Yapıştırıcı (6, 82, 85)
Yaşlanma deneyi (41)
Yoğunluk (43)
Yoğuşma(6, 12, 14)
Yorulma (6)
Yorulma (46)
Yumuşama sıcaklığı (37)
Yüksek polimer (6)
YY (6)
260
;«**•.,
ı %
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
John H. PEERY, Chemical Engineers' Handbook.
Simonds ELLIS, Handbook of Plastics.
A.B. GLAVILL, E.N. DENTON, Injection Mould Design Fundametals.
Erik OBERG, Franklin D. Jones and H.L., HORTON, Machinery's Handbook.
Frank H. LAMBERT, Moulding of Plastics.
V.E. YARSLEY, Plastics Applied.
MC. GRAW, Hill PUBLICATIONS, Plastics Encyclopedia, 1969, 71-72, 80-81
ve 83-84 Yılları Ciltleri.
John WİLEY and Sons, INC., Textbook of Polimer Science.
Türk Standardları Enstitüsü, Türk Standardları.
TÜBİTAK, Bilim ve Teknik
Hikmet YAŞAR, Plastikler Dünyası (I. Baskı).
261

indir - kocaelimakine.com

Transkript

Benzer belgeler

Aşının yan etkileri Common reactions to vaccines