RTA TEKNİK BÜLTEN

RTA TEKNİK BÜLTEN
Şubat 2013 Sayı:5
www.rtavet.com.tr
TİCARİ BROYLER CİVCİVLERİN ENFEKSİYÖZ BRONŞİT’E KARŞI AŞILANMASINDA BURSA
FABRICIUS’UN ETKİSİ
KANNAN GANAPATHY1, MATTHEW WILKINS1, ANNE FORRESTER1,
STEPHANE LEMIERE2 and RICHARD JONES1
1
University of Liverpool, Leahurst Campus Neston, South Wirral CH64 7TE, UK
2
Merial S.A.S., 29 avenue Tony Garnier, 69348 Lyon cedex 07 France
Özet
Bu yazıda, bursa Fabricius bütünlüğü bozulmamış veya küçülmüş Broyler civcivlerde virülent IBV’ye karşı oluşan
korunma ve immun yanıt değerlendirilmektedir. HVT+IBD vektör veya IBDV-antikor kompleks aşılarla aşılanan
grupların her biri IBV H120 ile 1 günlük yaşta ve IBV CR88 ile 13 günlük yaşta aşılanmıştır. IBDV ile aşılanmış
gruplardan biri ise kontrol grubu olarak ayrılmıştır. 7, 14, 21, 28, 35 ve 42 günlük yaşlarda, serum çıkarılması için kan
örnekleri alınmıştır (IBDV ve IBV serolojisi için). Her gruptan 5 adet civciv, bursanın vücut ağırlığına oranını
belirlemek için ötenazi edilmiştir. Ayrıca, Trachea, akciğerleri böbrekler, sekal tonsil ve rektum da IBV virüsünün RTPCR ile tespit edilmesi ve virüs izolasyonu için toplanmıştır. 35 günlük yaşta, her gruptan 10’ar hayvana virülent M41
veya virülent IB QX suşu KG3P ile çalenç yapılmıştır. 5 gün sonra, 5 kanatlı silyar skorun hesaplanması için, diğer 5
kanatlı ise çeşitli dokuların toplanması için ötenazi edilmiştir. HVT+IBD vektör aşısının yapıldığı grupta, IBDVaşılanmamış kontrol grubunda olduğu gibi bursanın bütünlüğün korunduğu görülmüştür. IBDV-antikor kompleks aşı
ile aşılanan diğer gruplarda bursanın belirgin derecede küçüldüğü görülmüştür. IBDV-kompleks aşı ile aşılanan
grupların bursa lezyon skorunun, 1 günlük yaşta aşılamadan 3-4 hafta sonra kötüleştiği görülmüştür. IBV çalenç
virüslerine (M41 veya QX) karşı klinik korunmada, IBDV aşılaması sonrası korunmada veya IBV humoral antikor
titreleri açısından farklılık görülmemiştir. Bursa bütünlüğü korunan civcivlerle, küçülmüş civcivler kıyaslandığında
asıl bulgu, bursa bütünlüğünün korunduğu civcivlerde aşı virüsünün tespitinin azalmış olmasıdır. Bu, civcivlerde
respiratorik hastalıkların azaltılması veya onlara karşı korunmada, aşı virüsünün uzaklaştırılmasında bursanın
önemini göstermektedir.
Giriş
Civcivlerde, IBDV hala oldukça önemli ve yaygın
İmmunsupresif bir patojendir ve önemli ekonomik
kayıplara neden olmaktadır (Eterradossi and Saif, 2008).
Dünyada hastalığın kontrolü için şeşitli IBDV aşıları ve
aşılama stratejileri uygulanmaktadır. Bu uygulamalara
rekombinant aşılar ve antijen-antikor kompleks aşılar da
dahildir (Bublot et al, 2007).
Bazı IBDV aşı virüsleri, aşılamadan birkaç hafta sonra
bursa Fabricius’un küçülmesine neden olmaktadır.
Aksine, HVT+IBD vektör aşı, IBDV virüslerine karşı
koruma sağlarken, bursa hasarına ya da küçülmesine
neden olmaz.
IBV, solunum sisteminde, böbrekte ve reprodüktif
sistemde ciddi hasarlara neden olan önemli bir
patojendir. Bu hasarlar sonucu üreticiler büyük kayıplara
uğrarlar (Cavanagh & Gelb, 2008). Canlı ve inaktif aşılar,
bu hastalığa bağlı kayıpları önlemek için tüm dünyada
kullanılmaktadır.
En
çok
kullanılan
aşılama
programlarından biri, H120 kullanımını takiben CR88
(793B-like) aşılarının uygulanmasıdır (Ganapathy et al.,
2009). Bu çalışma, bursa bütünlüğü korunan ve
küçülmüş ticari civcivlerde virülent IBV’lere karşı
immun yanıtı ve korunma etkinliğini değerlendirmek için
yapılmıştır.
Materyel ve Metod
Kuluçkahanede, Broyler civcivler 3 gruba ayrılmıştır.
İlk grup aşılanmamıştır ve bursa bütünlüğü korunan
civcivlerden oluşmuştur. İkinci grup SC yolla HVT+IBD
vektör aşı ile aşılanmıştır. Üçüncü grup ise IBDV-antikor
kompleks aşıyla aşılanmıştır ve bu grubun aşılamadan 34 hafta sonra bursa küçülmesi göstereceği
düşünülmüştür. Birkaç saat sonra, HVT+IBDV vektör aşı
ile aşılanan grubun yarısı 1 günlük yaşta IBV Mass H120
ile aşılanmıştır ve 13 günlük yaşta ise IB CR 88 aşısı ile
aşılanmıştır. Aynı işlem IBDV-antikor kompleks aşı ile
aşılanan gruba da yapılmıştır ( Tablo 1).
RTA Teknik Bülten
Tablo 1: Ticari broylerlerde, bursa Fabricius’un
araştırılması için deney planı
Grup
Aşılanmamış
HVT+IBD
IBDV-antikor
kompleks
IBV aşılamasına karşı gelişen yanıt üzerine etkisinin
Hayvan
sayısı
Aşılama
D1
D14
40
Yok
Yok
60
H120
CR88
60
Yok
Yok
60
H120
CR88
60
Yok
Yok
Aşılamadan sonraki 7, 14, 21, 28, 35 ve 42. günlerde kan
örnekleri (IBDV ve IBV serolojisi) alınmıştır, her gruptan
5 civciv bursanın vücut ağırlığına oranının hesaplanması
için ötenazi edilmiştir, ayrıca trachea, akciğerler,
böbrekler ve sekal tonsil de IBV’nin RT-PCR ile tespit
edilmesi ve virüs izolasyonu için toplanmıştır.
Aşılamadan sonraki 35. günde her gruptan 10 adet
kanatlıya virülent M41 veya virülent QX suşu KG3P ile
çalenç yapılmıştır. 5 gün sonra 5 kanatlı silyar skorun
belirlenmesi için ötenazi edilmiş, kalan 5 kanatlı ise
çeşitli dokuların toplanması için ötenazi edilmiştir. Bursa
bütünlüğü, bursa-vücut ağırlığı oranı (BBR) ve bursa
lezyon skoru ile ölçülmüştür.
Sonuçlar
21-28 günlük yaşta, BBR ve bursa lezyon skoru
sonucu, IBDV-antikor kompleks aşının uygulandığı
gruplarda bursanın küçüldüğü görülmüştür. HVT+IBD
vektör aşının uygulandığı gruplarda ise BBR ve bursa
lezyon skorunun, IBDV-aşılanmamış kontrol hayvanlarına
benzediği görülmüştür. IBV aşılarına veya IBDV aşılarına
karşı oluşan antikor yanıt ve virülent IBV M41 veya IBV
QX’e karşı gelişen koruma silyar skor ile ölçülüp
karşılaştırıldığında anlamlı derecede fark olmadığı
görülmüştür.
IBV antijenine sahip pozitif kanatlıların (RT-PCR veya
VI yöntemiyle) sayısının, bursa bütünlüğü korunan
gruba (HVT+IBD vektör aşısı ile aşılanan) kıyasla, bursa
küçülmesinin olduğu grupta (IBDV-antikor kompleks aşı
ile aşılanan) daha yüksek olduğu görülmüştür.
Tartışma
Bu çalışmada bursa küçülmesinin olduğu ve bursa
bütünlüğünün korunduğu kanatlılar, piyasada mevcut
ticari aşılarla aşılanmıştır.
BBR ve bursa lezyon skoruna dayanarak, bunun
doğruluğu kanıtlanmıştır. Her iki IBDV aşısı da iyi
derecede humoral antikor oluşumunu tetiklemiştir ve
gruplar arasında fark görülmemiştir. Bursanın durumuna
bakılmaksızın, IBV
aşılarına karşı oluşan humoral
antikor yanıt açısından, IBV ile aşılanan gruplarda
istatistiksel açıdan fark görülmemiştir.
Benzer şekilde, virülent M41 veya QX’e karşı silyar
korunma açısından fark görülmemiştir. 3-4 haftalık
yaştan itibaren bursa küçülmesinin, virülent IBV’lere
karşı silyar korunmada veya humoral antikor yanıt
üzerinde olumsuz etkisinin olmadığı görülmektedir.
Çeşitli dokularında IBV pozitif kanatlıların sayısı
açısından fark olduğu görülmüştür. Bursa bütünlüğü
korunan gruba kıyasla, bursa küçülmesinin olduğu
grupta daha fazla sayıdaki kanatlının, aşılamayı takiben
IBV açısından pozitif olduğu görülmüştür. Aşılamadan
28 gün sonra, bursa küçülmesinin olduğu gruplardaki
kanatlıların, aşı virüsünü etkili bir biçimde
uzaklaştırmada yetersiz kaldıkları tespit edilmiştir.
Hohms et al. ‘da (1988) belirtildiği üzere, IBDV
enfeksiyonunu takiben bursa hasarı dışında, Harder
bezindeki plazma hücrelerinin sayısı da azalmıştır. Lokal
immunitenin zayıfladığı da görülmüştür. Lokal
immunitenin, daha önce IBDV aşılaması yapılmış
broylerlerde özellikle 28 günlük yaştan sonra
respiratorik
aşıların
veya
patojenlerin
uzaklaştırılmasındaki rolü ise daha fazla araştırılmalıdır.
RTA Teknik Bülten
SPF CİVCİVLERDE CANLI NEWCASTLE HASTALIĞI, KANATLI METAPNEUMOVIRUS VE
ENFEKSİYÖZ BRONŞİT AŞI VİRÜSLERİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİM
S. LEMIERE3, F. AWAD1, 2, A. FORRESTER1, M. BAYLIS1,
R. JONES1 and K. GANAPATHY1
1 University of Liverpool, Leahurst Campus Neston, South Wirral, UK
2 University of Omar Al-Mukhtar, Faculty of Veterinary Medicine, Al-Bayda, Libya
3 Merial S.A.S., 29 avenue Tony Garnier, 69348 Lyon cedex 07 France
Özet
1 günlük SPF civcivlerin canlı kanatlı metapneumovirus (aMPV) , Newcastle hastalığı virüsü (NDV) ve
Enfeksiyöz bronşit virüsü (IBV) aşılarıyla eş zamanlı aşılanmalarını takiben aşıların arasındaki karşılıklı etkileşimleri
değerlendirilmiştir. Civcivler 8 gruba ayrılmıştır. Bir grup aşılanmamış kontrol grubu olarak ayrılmıştır. Diğer 7 grup
ise NDV, aMPV ve/veya IBV’ye (tek başına, ikili veya üçlü) karşı aşılanmıştır. RT-PCR tekniğiyle virüs tespiti
yapılabilmesi için belirli aralıklarla orofarengeal (OP) swab, kan ve doku örnekleri alınmıştır. Aşılamadan 21 gün
sonra civcivlerden kan alınmış ve her gruptan 10 civcive, virülent IBV veya aMPV ile çalenç yapılmıştır. Bu
çalışmadan elde edilen bulgular, aşılamayı takiben klinik bulguların görülmemesine ve IBV M41 ve virülent aMPV
alttip B’ye karşı sağlanan korumaya dayanarak bu aşıların eş zamanlı kullanılabileceğini gösterilmiştir. Bu çalışma
aynı zamanda, aMPV aşısı yapılmayan civcivlerin, 3 haftalık yaşta iken önemli klinik belirtiler gösterdiğini de ortaya
koymuştur.
Giriş
Newcastle
hastalığı
(NDV),
kanatlı
metapneumovirus (aMPV) ve Enfeksiyöz bronşit (IBV)
virüsleri, kanatlılarda solunum hastalıklarına nende olan
oldukça önemli virüslerdir. aMPV, IBV ve NDV’ye karşı
canlı kombine aşıların kullanımı da dahil olmak üzere
canlı ve inaktif aşıların kullanımıyla bu patojenlere bağlı
kayıplar azaltılmıştır. Bu virüslerin ilk olarak solunum
sisteminin epital hücrelerinde çoğaldığı bilinmektedir
ancak 3 canlı aşının eş zamanlı uygulanmasının koruyucu
immuniteyi tetikleme yeteneğini azaltacağı sanılmıştır.
NDV ve IBV’nin aMPV aşısının replikasyonunu
geciktirebileceği rapor edilmiştir (Cook et al., 2001,
Ganapathy et al., 2005). Bu çalışmanın amacı, SPF
civcivlerde canlı aMPV, NDV ve IBV aşıları arasındaki
etkileşimi incelemektir. Klinik solunum reaksiyonları,
virüslerin doku dağılımı, immun yanıt, patoloji ve çalenç
virüsüne karşı korunma incelenmiştir.
Materyal ve Metot
1 günlük SPF civcivler 8 gruba ayrılmıştır (Tablo
1). Kontrol (K) grubuna steril su (SS) enjekte edilmiştir.
Her civcive oküler (50 μl) ve oral yolla (50 μl) SS
verilmiştir.
Tablo 1. Civcivler rastgele 8 gruba ayrılmış ve NDV, aMPV ve/veya IBV’ye karşı immunize edilmişlerdir.
Gruplar / Aşılar
Civciv sayısı
Okülo-oral doz
NDV
40
5.5 log10 EID50/civciv
aMPV
40
5.5 log10 EID50/civciv
IBV
40
2.3 log10 TCID50/civciv
NDV+aMPV
40
Yukarıdaki gibi
NDV+IBV
40
Yukarıdaki gibi
aMPV+IBV
40
Yukarıdaki gibi
NDV+aMPV+IBV
40
Yukarıdaki gibi
Aşılanmamış kontroller
40
Yukarıdaki gibi
RTA Teknik Bülten
Belirli aralıklarla, RT-PCR için oro-farengeal swab
ve serolojik test için de kan örnekleri alınmıştır.
Aşılamadan 21 gün sonra her gruptan 10 civciv başka
izolasyon odalarına alınmış ve virülent aMPV alttip B ile,
her civcive 0.1 ml miktarda okülo-nazal yolla çalenç
yapılmıştır. Her gruptan diğer 10 civcive virülent IBV
M41 ile, her civcive 0.1 ml miktarda okülo-nazal yolla
çalenç yapılmıştır. Çalenç sonrası OP swablar ve kan
örnekleri toplanmıştır. aMPV çalencini takiben,
çalençden sonraki 13 gün boyunca her gün
gözlemlenmiş ve her civciv tek tek incelenerek klinik
belirtiler kaydedilmiştir (Jones et al., 1992). IBV çalenci
için, çalenç yapılmayan ve çalenç yapılan gruplardan 5’er
civciv silyar skor açısından incelenmiştir. Silyar
aktivitenin skorlanması daha önce Cook et al., 1999
tarafından açıklandığı gibi kaydedilmiştir. Her gruptan,
her örnekleme zamanındaki OP swab örnekleri
birleştirilmiştir ve virüs tespiti için kullanılmıştır. aMPV,
IBV ve NDV için RT-PCR işlemi, daha önce Cavanagh et
al., 1999, Aldous ve Alexander, 2001 tarafından
açıklandığı gibi yapılmıştır.
Sonuçlar
Aşılamayı takiben, aşılanmış ya da aşılanmamış
gruplarda
klinik
belirtiler
gözlemlenmemiştir.
Aşılamadan 3 ve 7 gün sonra NDV aşılı gruplardan RTPCR ile aşı virüsü tespit edilmiş ancak bu üç aşının da
beraber verildiği grupta tespit edilememiştir.
Sadece aMPV ile aşılanan grupta aşılamadan
sonraki 7 güne kadar aşı virüsü tespit edilmiş ancak IBV
ile beraber aşılananlarda aşılamadan sonraki 21 güne
kadar tespit edilmiştir.
IBV aşısı ise, tek başına veya diğer iki aşıyla
beraber uygulandığında da, çalışma süresince aşı virüsü
tespit edilmiştir.
Bunlara ek olarak serolojik test de yapılmıştır.
aMPV ile aşılı ve çalenç yapılmış grupta, aMPV
aşısı tek başına, ikili veya üçlü verilmiş olsa bile, klinik
belirti gözlemlenmemiştir. Aksine, aMPV aşının
yapılmadığı
gruplarda
önemli
klinik
belirtiler
gözlemlenmiştir. IBV çalencini takiben virülent M41 ve
QX virüslerine karşı % 100 silyar korunma tespit
edilmiştir.
Tartışma
Bu çalışma, SPF civcivlerde, aMPV, IBV ve NDV
aşılarının eş zamanlı uygulanabileceğini göstermiştir.
Aşılama sonrası dönemde herhangi bir reaksiyon
görülmemiştir. aMPV ile aşılı gruplar, virülent aMPV
çalencine karşı klinik olarak korunmuşlardır.
Silyar skor, tek başına ya da NDV veya aMPV
aşısıyla kombine şekilde IBV H120 aşısının yapıldığı
civcivlerim IBV M41 çalencine karşı tamamen
korunduklarını göstermiştir. Canlı aMPV (alttip B), NDV
(VG/GA) veya IBV (H120) ile eş zamanlı aşılamanın, IBV
veya aMPV’ye karşı sağlanan korunmayı etkilemediği
görülmüştür.
Aşı virüsünün tespiti açısından bakıldığında, IBV
aşısıyla veya IBV ve NDV aşısıyla beraber uygulanan
aMPV’nin tespitinin daha uzun sürelerde de mümkün
olduğu görülmüştür (aşılamadan sonraki 21 güne kadar).
aMPV’nin NDV ile beraber uygulandığında daha uzun
sürede de tespit edilebildiği daha önce Ganapthy et al.,
2005 tarafından rapor edilmiştir.
Benzer şekilde NDV de, sadece 3 canlı aşının
beraber uygulandığı grupta aşılamadan sonraki 7 güne
kadar tespit edilebilmiştir (Jones et al., 1992). Bu
bulgulara rağmen, bu grupların hiçbirinde klinik belirti
görülmemiştir ancak IBV ve aMPV’ye karşı çok iyi bir
korunma sağlanmıştır. NDV çalenci yapılmamıştır ancak
daha önceki çalışmalar (Ganapathy et al., 2007), HI
titresi log 4 ve üzeri olan civcivlerin virülent NDV’ye karşı
korunduğunu göstermiştir.