Çıralı Gezi Rehberi - SS Ulupınar Çevre Koruma Geliştirme ve

T.C.
GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI
ANTALYA İL MÜDÜRLÜĞÜ
Çıralı
Gezi Rehberi
‘‘ÇIRALI’DA EKO TATIL’’ Projesi
‘‘ÇIRALI’DA EKO TATIL’’ Projesi Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı tarafından proje no
TR61/14/TRZMK/0013 ile desteklenmiştir. Proje Antalya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğü liderliğinde S.S.Ulupınar Çevre Koruma Geliştirme ve İsletme Kooperatifi
ortaklığı ile 05.08.2014-05.05.2015 tarihleri arasında Antalya İli Kemer İlçesi Çıralı
Mahallesinde yürütülmüştür.
Proje çerçevesinde; Agro-Eko Turizm potansiyelinin ortaya çıkarılması, Çıralı’da
ekolojik tarımın yaygınlaştırılması, ve ekolojik ürünler ile Agro-Eko Turizmde marka
olması hedeflenmiştir. Ayrıca bu proje ile Kemer İlçesi Çıralı mahallesinde Agro-Eko
turizm faaliyetleri ile yörede hem turizm hem de tarım hizmetleri sunularak bölgede
mevcut olan turizm ve tarım potansiyelinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Proje
kapsamında üretici ve işletmecilere, eko turizm ve ekolojik tarım konularında eğitimler
verilerek ekolojik tarım yönetimiyle üretilen ürünler ve sürdürülebilir eko turizm
faaliyetleri ile Çıralı’nın turizmde marka olmasının sağlanması amaçlanmıştır. Bunun
yanında ekolojik ürünlerin pazarlanması için proje ortağı kooperatifin internet sitesinin
düzenlenmesi, ekolojik ürünlerin tanıtımı ve pazarlanması için teşhir evinin ve pazar
yerinin oluşturulması planlanmıştır. Projede; ekoloijk tarım ve eko turizm konusunda
panel, Çıralıdaki üretici, işletmeci ve kadınlara yönelik eko turizm ile ilgili eğitimler ile
turizm firmaları ve tur operatörlerine yönelik Çıralı’nın turizm ve ekolojik ürünlerinin
tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.
Proje kapsamında eko turizm ve ekolojik tarım tanıtım broşürleri ile proje bilgilendirme
notları hazırlanarak üretici, işletmeci, tur rehberi, tükeci ve basına dağıtılmıştır.
Hazırlanan bu Çıralı Gezi Rehberi ile ‘‘ÇIRALI’DA EKO TATIL’’ projesi ve Çıralı’da
eko turizm konularında gerçekleştirilen faaliyetler sunulmuştur.
1
“Eco Holiday in ÇIRALI” Project
“Eco Holiday in ÇIRALI” Project was supported by West Mediterrenean Development
Agency, Turkey, in 2014 with project number of TR61 / 14 / TRZMK / 0013. The Project was
carried out between 05.08.2014 and 05.05.2015 by Antalya Provincial Directorate of Ministry
of Agriculture, Food and Livestock as a Project leadership and SS. Ulupinar Environmental
Protection, Development and Operation of Cooperative as partnership in Çıralı, District of
Kemer, Province of Antalya.
In the framework of the project; it was aimed to reveal of Agro-Eco Tourism potential of
Cirali, to disseminate of ecological agriculture in Çıralı and to be a brand in Agro-Eco tourism
with their ecological products.
Within the Project activities, ecological products produced by ecological farming and
sustainable ecologic tourism are introduced to growers and operators by providing trainings
subjects on eco tourism and ecological products. In addition to this activities, it was planned
to prepare of Project partner’s web site for marketing of ecological products, to be created
exhibition area and market place for promoting and marketing of ecological products. In
the Project, panel on ecological agriculture and ecotourism, training activities related of eco
tourism for producers, womans and operators and promotional and informational activities
related to tourism firms and tour operators were carried out. Also, project brochures and
information notes related to eco-tourism and ecological agriculture were prepared and
delivered to producers, operators and tour guides.
In this prepared Cirali Travel Guide, “Eco Holiday in Cirali” Project and activities carried out
in eco tourism issues were presented.
2
Çıralı’ya Hoşgeldiniz
Çok şanslısınız! Şu an,yüzyıllardır pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış,eşsiz doğal
güzelliklere sahip Çıralı’dasınız.Bu tatilde gezecek,görecek çok şeyiniz var.Bu rehber size
etrafı gezerken eşlik temek üzere Ulupınar Kooperatifi tarafından hazırlandı.Kılavuzda
yer alan güzergahların çoğu yüzyıllardır kullanılan,antik güzergahlardır.Bu güzergahlarda
yürürken hem doğayı ham tarihi tüm zenginliğiyle keşfedeceksiniz.Ancak;siz gene
de elimde kılavuzum var kimseye ihtiyacım yok demeyin,bu yolları birde Çıralı halkına
sormadan,onların anlatacağı hikayeleri dinlemeden gezmeyin.
Genel Bilgi
Antalya’nın Kemer ilçesine bağlı Ulupınar Köyü’nün kıyıya açılmış bir uzantısıdır
Çıralı.Kuzey,güney ve batıda Tahtalı Dağı,Yanar Dağı,Omurga Dağı ve Masa Dağı ile
kuşatılmıştır.Doğusunda ise Akdeniz uzanır.Şimdi bir ova olan Çıralı,bir zamanlar Çıralı
Körfezi’nin önünün bir kıyı dili ile kapanması sonucunda önce lagün şeklini almış,daha
sonra alüvyonlarla dolarak bugünkü hale gelmiştir.Ova ve deniz arasında kalan kumsal
ise güneyde Olimpos Burnu ile kuzeyde Karaburun arasında 3250m boyunca kesintisiz
uzanır.Bu kumsal dünyada nesli tükenmekte olan iribaş deniz kaplumbağalarının
(Caretta caretta)üreme kumsalıdır.Aynı zamanda kum zambağı gibi nadir bitkiler de bu
kumsallarda yetişir.
Ulupınar Köyü’nün 900 m. yukarısında doğan 13 km’lik Ulupınar Çayı Çıralı Ovası ve
sahilinin asıl mimarisidir.İçinden aktığı vadi yer yer 1000 metre derinliği bulur ve hakim
bitki örtüsü çınar ağaçlarıdır.
Çıralı’nın genel bitki örtüsüne bakıldığında birçok nadir ve endemik türe rastlanır.
Bunlar arasında peygamber çiçeği, kimera ayı kulağı,gri tüylü sığır kuyruğu,topuz
dikeni,sert tüylü emzik otu,testere dişli kayışkıran sayılabilir.Ayrıca iris,çiğdem,yabani
orkide,anemon,düğün çiçeği, sıklamen de Çıralı’da yetişir.Çıralı sahili fıstık çamlarına da
ev sahipliği yapar.
Çıralı denince birçok insanın akılına önce Yanartaş gelir.Yanartaş,Yanartaş,Yanar Dere
Vadisi’nin güney yamacında,üç ayrı yerde çıkarak yana doğal gaza yöre halkının verdiği
isimdir.Burada dağdan fışkıran doğal gaz ilkçağlarda olduğu gibi kendiliğinden ya da bir
kibritle tutuşturulduğunda hiç durmadan yanar.
Olimpos,Olimpos(Göksu)Deresi’nin mansabına yakın kesiminde vadinin iki yakasında
kurulmuş olan Likya Bölgesi’nin en büyük kentlerinin biridir.Kuruluşu Helenistik
Döneme kadar giden Olimpos,M.Ö.100 yıllarında Likya Birliği’nin önemli kentlerinden
biri haline gelmiştir.Kent doğu-batı yönünde yaklaşık 600 m.,kuzey-güney yönünde
250 m. genişliğinde bir alana yayılmıştır.Olimpos aynı zamanda Hıristiyanlığın da erken
yayıldığı kentlerden birisidir.Kent 7. ve 8.yüzyıllardaki Arap istilalarından sonra,9.yüzyıldan
16.yüzyıla kadar Cenevizli tüccarların üssü haline gelmiştir.Barbaros Hayrettin Paşa’nın
Akdeniz’de Türk egemenliğini sağladığı 16.yüzyıldan sonra,kent tamamen terk edilerek
harabe haline gelmiştir.
3
Tüm bu doğal ve arkeolojik değerlere sahip Çıralı 1. 2. ve 3. Derecede Doğal ve Arkeolojik
Sit statüleri ile koruma altındadır. Ayrıca; Çıralı Olimpos-Beydağları Milli Parkı sınırları
içerisindedir. Ancak bu koruma statülerine karşın Çıralı birçok Akdeniz beldesi gibi aşırı
bir insan kullanımı baskısı altındadır. Çıralı’nın plansız yapılaşma ve turizm baskısına yenik
düşmesini engellemek, doğal, kültürel ve tarımsal değerlerini korumak ancak hepimizin
göstereceği bir parça özen ve koyacağı katkı ile olacaktır.Çıralı’da amaç ekoturizm anlayışı
çerçevesinde bir turizmin gelişmesidir.Ekoturizm ‘‘doğal bölgelere yapılan, doğal çevre
korumayı ve yöre insanının ekonomik durumunu iyileştirmeyi amaçlayan sorumlu
seyahat’’ olarak tarif edilmektedir. (Ceballos-Lascurain, H 1996) Burada turist,bulunduğu
bölgenin korunması,doğal kaynaklarının sürdürülebilir kalkınma prensibi çerçevesinde
kullanımı ve yerel kültürlerin yok olmamasına özen gösterir. Bu noktada ekoturizm; doğa
yürüyüşleri, hobi amaçlı bitki ve yaban yaşamı araştırmaları,avcılık,su sporları,kış sporları
gibi doğal ortamlar üzerinde yapılan etkinlikleri kapsayan ‘‘doğa turizmi’’nden ayrılır.
Doğa turizminde doğal çevrenin ve doğal kaynakların korunmasına yönelik bir endişe
olmak zorunda değildir. Elinizdeki rehberde size 11 gezi yolu tanıtılıyor.Bu yolların bir
kısmı Likya Yolu’nun parçalarını oluşturuyor. Doğayla barışık,keyifli geziler dileriz.
Bu rehberi okuyan ben gezilerim sırasında;
•
Doğaya karşı sorumlu olduğumu unutmamaya
•
Canlıların yuvalarına dokunmamaya ve onları vurmamaya
•
Bitki toplamamaya
•
Yöre insanına saygı ile yaklaşmaya
•
Hiçbir şekilde çöplerimi oraya buraya atmamaya
•
Evime dönerken yanımda yalnızca çektiğim fotoğrafları götürmeye
Söz veriyorum!
4
Welcome to Çıralı
You are very lucky!You are in Çıralı,which has been the home of various civilizations in
history and also the home of magnificient natural beauty.You can enjoy many places,different
activities during your stay here.This guidebook has been prepared by Ulupınar Cooperative to
accompany and guide you during your visit.The trails and the paths specified in this guide
have been used since ancient times.When you are trekking on such a taril,you will not only
enjoy natural beauties but also breathe a part of history.This guide will help you with providing
ideas and planning your trips.Still,Çıralı people have been a part of this nature and history,so
please ask one of them and listen to the stories of these trails while enjoying one of the trails.
You may also need their help in some of the trails,where history is trying to take its part over
nature.
Background
Çıralı is an extension of Ulupınar village towards the sea.It lies within the borders of
Kemer town in the city of Antalya.It has been surrounded by the Tahtalı Mountain ,Yanar
Mountain,Omurga Mountain and Musa Mountain inthe North,South and west.On the
east lies the Mediterranean.Çıralı was formed by the closing of the Çıralı bay with a spillway
channel.It first became a lagoon,then was filled with alluvials and became a plain.The beach
that lies beween the plain and the sea extends for 3250 meters(2.01 miles) uninterrupted
between the Olimpos headland in the south and Karaburun in the north.This beach is the
nesting and breeding site of endangered loggerhead sea turtles(Caretta caretta).It is also
possible to see rare flora such as Pancratium maritium that grows on this beach.Ulupınar
Stream that is born 900 meters away from Ulupınar village is the real architect of the Çıralı
plain and beach.The valley that the Ulupınar Stream flows through reaches a depth of 1000
meters at certain points and the valley is covered with plane trees.You canfind many rare and
endemic flora species such as Centaurea dichroa,Phlomis chimera,Echinops onopordum ve
Onosma strigosissimum.Moreover,iris,wild orchid,anemone,buttercup and cyclamen are
other flora that grow in Çıralı.Çıralı beach is also the home of Stone pine(Pinus pinea)
Yanartaş is almost synonymous with Çıralı.Yanartaş is the local name fort he natural gas
that comes to surface from three close but different points on the southern slope of Yanar
Stream valley.The natural gas burns naturally uninterrupted since the ancient times.
Olimpos city was set up on both sides of the valley towards the source of the Olimpos
(Göksu) Stream and it was the biggest ancient city in Lycia region.It dates back to Hellenistic
Age,and it became an important city of the Lycia Union in 100 B.C The city extends almost
600 meters in east-west direction and 250 meters in North-south direction.Olimpos is also
one of the important cities during early Christendom,as Christianity diffused very early in
the area.After the Arab invasions during the seventh and eighth centuries,the city became
a headquarters fort he Cenovan traders between the 9th and 16th centuries.After sixteenth
century,when Barbaros Hayrettin Pasha,the head of the Ottoman navy, established Turkish
hegemony in the Mediterranean,the city was left to its own and to ruin.
5
Çıralı is under conservation due to these natural and archaeological beauties and values:It
has 1 st and 3rd Degree Natural Site area and Archaeological Site status.Moreover,Çıralı lies
within the borders of Olimpos –Beydağları National Park.Despite such conservation status.
Çıralı is under threat due to extensive human use like other Mediterranean beauties.We can
all contribute to the conservation and long term sustainability in Çıralı in the protection of
natural,cultural and agricultural values,so tahat it will not be destroyed under the pressures of
unplanned construction and mass tourism.
Our mission is to develop ecotourism concept in Çıralı so as to protect it.Ecotourism can be
defined as responsible tourism to natural areas,with the goal of improving the local livelihoods
and protecting the natural environment(Ceballos-Lascurain,1996) Ecotourists feel responsible
for long term natural sustainability of the region they visit and they follow sustainable
development principles during their tarvels and respect local cultures.In this sense,ecotourism
is different from nature tourism,which covers activities such as trekking,wild life research as
a hobby,hunting,water sports and winter sports,where tourists are not expected to have a
responsbility towards conservation of nature and natural resources.
The quide that you handle introduces 11 touring paths.Some of them are involved in
Lycian Way.We whish you a nature friendly, joyous tours.
As a responsible tourist,who follws ecotourism principles,I promise;
•
Not to forget my duties towards nature
•
Not to touch org et close to the nests of animals
•
Not to collect plant species
•
To respect local people
•
Not to dispose my waste in nature,on the beach
•
To take only the photos of nature back to my home at the end of my visit.
6
Değirmenönü- Çatak Mevkisi
(Ali Deresi Köprüsü)
Bu yol Eski Antalya karayolunun hemen altındaki ‘‘Değirmenbaşı’’ mevkisinde başlar,
Ulupınar Vadisini izleyen Çıralı yolundaki Çatak mevkisindeki restoran’da sona erer.Yaklaşık
3 km’dir.Bu yolun 2 km’sinde doğuya ayrılan diğer patika Karadere Boğazından geçerek
Yanartaşlara uğrar ve Yanar Boğazına iner.(Bkz. Yanartaş Patikası)Patikanın başladığı üç
ayrı kaynaktan çıkan suların birleştiği noktada antik bir değirmen ve bitişiğinde restoran
bulunur.Burada çok sayıdaki su kaynağının nemli bir ortam yaratması nedeniyle vadi
tabanındaki kayaların tamamı yosunla kaplıdır.Özellikle sonbaharda asırlık çınarların yeşil
bir halıya benzeyen yosunlar üzerine bıraktıkları sarı ve turuncu yaprakları ve köpürerek
akan pınarın suları doyumsuz bir manzara oluşturur.Yol üstünde birçok noktada pınar
sularının terkibinde bulunan kireç çözülüp bitki dallarının etrafında birikerek traverten
oluşturur.
Değirmenönü- Çatak Locality
(Ali River Bridge)
This path starts at ‘‘Değirmenbaşı’’location just next to the Old Antalya highway.It ends at
the Restaurant at the Çatak Locality on the Çıralı way, which follows Ulupınar Valley.The path
runs for almost 3 kilometers.The path diverges at the second kilometer and this second path
towards the east passes through Kara Stream Strait and Yanartaş.It ends in Yanar Strait(See
Yanartaş Trail).There is an old mill,a restaurant and a spring fed from three different sources
where the path starts.As various water create a humid environment at this location,almost
all of the rocks at the bottom of the valley are covered with moss.You should take the path
especially in the fall,when
it is the most beautiful,as
you can view the yelloworange colorful leaves of
the hundred year old plane
trees creating a contrasting
scene on the green moss
covering the ground and
the white sparkling waters
of the stream, flowing
nearby.The springs here
contain lime,which then
dissolves,accumulates
around the plant branches
and creates travertine at
many locations along the
path.
7
Yanartaş Patikası
(Ulupınar Vadi Yolu Bağlantılı)
Değirmenönü’nden başlayan bu patika,
yaklaşık 2 km. kadar Ulupınar Vadi Yolu’nu
izledikten sonra ayrılır.Yol önce kuzey yönünde
650 m. kadar Ulupınar Vadisi’ni izler,daha sonra
doğuya döner ve vadi tabanından geçerek
Karadere Boğazına girer.Bir süre sonra Karadere
vadisinin güney yamacında,dere tabanından
yaklaşık 20 m. yükseklikteki bir güzergahı
izleyen patika daha sonra güneydoğu yönüne dönerek yamaca verev olarak tırmanır.
Kızılçam ve sandal ağaçlarının çok sık olarak yer aldığı bir yamaç üzerinde yükseldikçe
Karadere Vadisi ve Tahtalı Dağının etkileyici görüntüleri ortaya çıkar.Patika,2.Yanartaş’ta
son bulur.
Yanartaş Trail
(Connects to Ulupınar Valley Trail)
The trail starts at Değirmenönü
follows the Ulupınar Valley Path for
almost 2 kilometers then diverges as a
separate trail.The trail continues along
the Ulupınar Valley direction in the north
for 650 meters,thenturns towards the east
and enters the Karadere Strait through the
valley ground.The trail climbs for a short
period,where it reaches a height of 20 meters
on the southern slope of Karadere valley.
Later,it curves towards the southeast and
climbs diagonally to the slope.As you rise over
the slope,you have a breathtaking view of
Tahtali Mountain and Karadere Valley covered
with Turkish pine and sandalwood.The trail
ends at 2.Yanartaş.
8
Çatak Mevkisi (Ali Deresi Köprüsü)
Sarmaşık-Olimpos Patikası
Bu patika Çıralı yolunun 3.5 km’sindeki Çatak Mevkisinde başlar,Sarmaşık Köyü
üzerinden Olimpos Vadisine inerek Çıralı’ya ulaşır.Uzunluğu yaklaşık 7.5 km’dir.
Patika çok sık ve gür bir kızılçam ormanının içerisinden geçer.Bu yolda yabani ve aşılı
zeytinlere,hayıt,mersin,kızıl pelit(pirnal çalısı)boz pelit,melengiç(yörede çitlenbik
ve menekşede denir)çaltı,kesme(dikensiz pirnal çalısı),defne,yabani asma,yabani
keçiboynuzu,tespih,sütleğen,kör dikeni,kiriş gibi birçok bitkiye rastlanabilir.Antik
patikanın bu zengin orman içerisinden geçen bölümü fazla kullanılmadığı için yer yer çalı
türünden bitkilerle istila edilerek belirsizleşmiştir.Bu nedenle rehbersiz gidildiği takdirde
bu kesimde yolun kaybedilmesi riski vardır.
Çatak Locality (Ali River Bridge)
Sarmaşık - Olimpos Trail
The trail starts at the Çatak Locality,which is at the 3.5 kilometers on the Çıralı road.It
passes through Sarmaşık village and ends at Olimpos Valley at Çıralı.It is 7.5 kilometers in
length.The trail runs through a very dense Turkish pine forest and is home to a diversity of
plants.It is possible to see wild olives and olive orchards,chaste tree,myrtle,hol oak,boz-pirnal
oak,terenebith berries,bay laurel,wild European grapevine,honey locust,Chinaberry/bead
tree ,sea spurge.As this part of the ancient trail flowing through the forest has not been used
much,shrubs have invaded teh trail partially and made it almost invisible at some locations.
Hence,you should take a guide along this trail so as not to get lost.
9
Ulupınar Çayı Ağzı-Olimpos (Göksu)
Dere Ağzı-Olimpos Gezi Yolu
Bu patikada gezinize Çıralı kumsalının kuzey ucu olan Karaburundan başlayacağınız
gibi,Ulupınar Çayının ağzının güney yakasında bulunan restoranlardan da başlayabilirsiniz.
Bu restoranların arkasında Bizans dönemine ait bir kilise kalıntısı ve bir mağara bulunur.
Bütünüyle kumullar üzerinde giden,yaklaşık 500 m. uzunluğundaki bu patikada bir
kilise yıkıntısı,üç mağara ve Olimpos kentini denizden gelecek saldırılara karlı korumak
amacıyla yapılmış sur kalıntıları görülebilir.
Olimpos dere ağzından bir yol Olimpos Antik Kentine girer.Girişte en çok dikkat çeken
yapılar yan yana buluna iki lahit mezarıdır.Bunlardan batıdaki Olimpos’lu korsanlardan
Kaptan Eudemas’a ait olup,üzerindeki direksiz ve küreksiz gemi kabartması ve dört
satırlık bir şiirle dikkat çekicidir.Mezarları geçtikten sonra patikadan sağa ayrılan bir
kol sulu bir derenin sağ kıyısını izleyerek kentin ana yerleşim alanına girer.Yürüyüşe
devam edildiğinde Olimpos Antik Kentinin batı girişinde bulunan bilet gişesine varılır.
Dere yatağının oldukça geniş ve sığ olduğu bu kesimden karşıya geçildiğinde Nekropol
(mezarlık) alanına ulaşılır.Nekropol’den sonra patikada doğu yönünde yüründüğünde
Olimpos’un tiyatrosu görülebilir.
Ulupınar Çayı Ağzı-Olimpos (Göksu)
Stream Head-Olimpos Tarvel Trail
Start this path either Karaburun that is the North end of Çıralı Beach or in the South of the
Ulupınar Stream Head,where the restaurant are but also there are the remains of a church
dating back to Byzantium empire and a cave behind these restaurants.The path continues
along sand dunes and runs for 500 meters.You can view the remains of the church,three caves
and the remains of the city wall,built to protect the city of Olimpos against the attacks from the
sea side,along this path.A path through the Olimpos stream head goes into Olimpos Ancient
City.At the entry of the ancient city,there are two remarkable ancient graves(sarcophagus).A
path on the right follows the
right hand side of the stream and
enters the main settlement area
of the city.If you keep following
the path,you end up at the Ticket
Toll in the western entrance of
Olimpos Ancient City.After you
pass across the very wide but
shallow stream,you reach the
necropolis(the
cemetery).You
can see the Olimpos theatre on
the eastern side of the path after
passing the necropolis.
10
Çıralı KöprüsüAkropol
Çıralı
civarındaki
yürüyüş yolları arasında
Çıralı’ya en yakın ve en kısa
olan bu patika Çıralı ve
Olimpos sahillerinin en iyi
seyredilebildiği güzergahtır.
Toplam uzunluğu 900 m.
civarında olan patikadan
Ulupınar
ve
Olimpos
(Göksu) deresi vadilerinin
aşağı kesimleri de çok iyi
görülür.Patika,Ulupınar
Vadisi’nin üzerindeki köprünün girişinden sahile doğru 100-150 m. ilerideki kalker
yamacın eteğinden başlar.Yükseldikçe Ulupınar Vadisi ve Çıralı Sahili’nin çok etkileyici
bir görünümü ortaya çıkar.
Yol Akropol’un eteğindeki
kayalık yamaçtan kumsala
iner.
Çıralı
BridgeAkropol Trail
This trail is the closest to
Çıralı and also the shortest.
You can have the best view
of both Çıralı and Olimpos
beaches and also lower
sides of both Ulupınar and
Olimpos
(Göksu)Stream
valleys along this trail.The trail starts at the
bottom of a limestone valley 100-150 meters
away (towards to beach)from the bridge
entry on Ulupınar Valley.It is about 900 meters
long.As you rise along the trail,you have a
magnificent view of the Ulupınar Valley and
Çıralı beach.The trail ends on the beach after
passing through the rocks on the skirts of
Akropol.
11
Olimpos (Göksu) Deresi Ağzı - Yöremeci
Burnu (Çamlı Burun)
Bu patika Olimpos Deresi’nin denize karıştığı noktanın
güney yakasındaki yamaçtan başlar,Musa Dağının
kuzeydoğu çıkıntısını oluşturan Yöremeci Burnunda son
bulur.Sahilde denize çıkıntı yapan kayalık burnundan
başlayan patika başlangıçta 10 metre kadar dik çıkar.Daha
sonra güneydoğuya dönerek oldukça sarp ve sık bitki
örtülü bir yamaç üzerinde verevine yaklaşık 150 metreye
kadar tırmanır.Bu noktada ulaşılan Büyük kapı denilen
kayalık bel ideal bir seyir yeri oluşturur.Buradan kuzeye
bakıldığında Çıralı Ovası,Karaburun,Üçadalar ve Olimpos
Deresi’nin mansabı;güneye bakıldığındaysa Aşıklar Kayası
denilen,yaklaşık 300 m. uzunluğunda ve
30 m.yüksekliğinde çok sarp ve görkemli
bir kaya yüzeyi görülür.Yöremeci
Burnu’na
gelindiğinde
güneyde
Ceneviz Koyu ve Musa Dağı’nın 500 m.
yüksekliğindeki ‘ ‘Kızılyar’’ adı verilen
sarp yamacı çok etkileyici bir manzara
olarak karşınıza çıkar.
Olimpos (Göksu) Stream
Head - Yöremeci Promontory
(Çamlı Promontory) Trail.
This trail starts in the South,at a slope,where Olimpos Stream meets the sea.It ends at
Yöremeci Promontory (headland) the northeast ledge of Musa Mountain towards the sea.
The trailfirst climbs for 10 meters.Then it turns southeast and climbs further diagonally for
another 150 meters through a step slope cevered with dense vegetation.You reach the rock
cliff,called Büyükkapı, a scenic location where you can have spectacular views of Çıralı Plain
in the North,Karburun,Üçadalar and the head
of Olimpos Stream.If you look towards the
south, you have the view of a grandiose and
steep rock surface,called Aşıklar Rock,which
is about 300 meters in width and 30 meters in
height.You end in the Yöremeci Promontory
with a breathtaking view of the Ceneviz Bay
and the 500 meter high cliff of Musa Mountain
called ‘‘Kızlıyar’’in the south.
12
Olimpos (Göksu) Vadisi - Musa Dağı
Çıralı çevresindeki patikaların en uzun ve
zahmetli aynı zamanda en manzaralı olanıdır.
Bu nedenle yöreden bir kılavuzla gidilmesi
önerilmektedir.Genel olarak Çiğli Dere Vadisi’ni
izleyen,toplam uzunluğu 7km’ye yaklaşan,inişli
çıkışlı bir patikadır.Başlangıç noktası Olimpos Antik
Kenti’nin Olimpos Deresi’nin güney yakasında yer
alan Nekropol alanıdır.Burada bir süre Nekropol’un
altında ona paralel giden yol,Nekropol alanının
orta kesiminde sağa dönerek yamaca tırmanır.Bu
yol üzerinde defne,kızılçam,sandal(çilek),çaltı,sarı
yaylak gibi ağaç ve çalılar görülebilir.Özellikle yöre
halkının sarı yaylak adını verdiği maki çalısının
yaprakları geç sonbaharda,sarı,turuncu ve gülkurusu renklerine dönüşerek enfes bir
görüntü oluşturur.Sonbaharda sandal ağacının yer yer kırmızıya dönüşen gövdesi
etkileyici bir görüntü sunar. Sandal ağacının yöre halkının çilek dediği ve severek yediği
kırmızı meyveleri de bu mevsimde olgunlaşır.Patika,zirvenin biraz altında,Hayıtlı Göl
denilen,bir bataklıkta son bulur.Çok zaman alan bir güzergah olduğu için günübirlik
gidilmesi çok yorucu olabilir.İsterseniz uyku tulumu götürerek bir gece zirvede
kalabilir,ertesi gün sabah ışığında koyları fotoğrafladıktan sonra geri dönebilirsiniz.
Olimpos (Göksu) Valley-Musa Mountain Trail.
It is the longest and the most difficult trail around Çıralı.Yet,it has the most spectacular
views.It is suggested to take a local guide with you on this trailIt is a rough and hilly trail about
7 kilometer long which follws Çiğli Stream Valley.It starts in the Necropolis area,in Olimpos
ancient city towards the south of Olimpos Stream.The trail continues paralel to the Necropol
area till mid-way of the Necropol,then it turns right and starts climbing to slope.You can see
various trees and bushes along the trail,such as bay laurel,Turkish pine,sandalwood.The trail
is especially spectacular during fall;The leaves of the maki bush creates a magnifient view
in late fall as they turn into different tones of yellow,orange and red;and the trunks of the
trunks of the sandalwood trees turn partially red.Fall is also
the season when the red fruits of the sandalwood,called
‘‘strawberries’’,getr ipe anda re consumed by the olcal people.
The trail ends in the swamp called Hayıt Lake,slightly
under the summit.Doing a trip for the day can be very
exhausted since the trail takes too much time.If you wish,you
can spend a night on the summit with a sleeping bag and
take the photos of the bays using the morning light on the
following day.
13
Karaburun-Atbükü (Maden) Koyu
Çıralı’nın Karaburun Mevki’sinden asfalt yolu
takip ederek Yanartaş’a doğru ilerlediğinizde,
asfalt yol üzerinde Likya Yolu’nu gösteren bir
tabela görürsünüz.Patika tabelanın bulunduğu
yerden baslar ve kuzey doğuya doğru ilerler.
Yol yamaca doğru hafifçe tırmanır.Kırmızı ve
beyaz renklerle işaretlenmiş taşlar sizi buradan
Karaburun’un tepesine ulaştırır.Buradan tüm Çıralı
sahilini Olimposa doğru görmek mümkündür.
Kısa bir moladan sonra,tepeden kuzeye doğru,yer
yer denizi yukarıdan görerek Maden Koyu’na
ulaşırsınız.Patika kumsalda son bulur.İçinde bol
miktarda koyu renkli çakıl, kum ve kromit minerali
bulunan kumsal,koyu renkli görülür.
Karaburun-Atbükü (Maden) Cove
If you follow the asphalt-paved road to Yanartas
from Karaburun Locality,you can see a signboard
on the road,showing Lycia Road.The trail starts from
the signboard and goes to North.It slightly climbs
to the slope.Following the rocks painted white and
red,you can reach to the hill of the Karaburun.Here it
is possible to see Çıralı Beach straight to Olympos.By
walking to the North from the hill it can be reached to
Maden Cove.The path ends at the beach.The beach,
containing muddy pebbles,sands and chromite
seems muddy.
14
Hayıt Gözü Patikası
Bu yürüyüş patikası, Kumluca-Antalya asfaltından başlar,Ulupınar Çayı’nın doğduğu
yerdeki pınarlara uğradıktan sonra bir U dönüşü yaparak yeniden asfaltla birleşir. Ulupınar
Çayı’nın asfaltın üst bölümünde kalan kesimine Hayıt Çayı denilmesi nedeniyle bu çayı
besleyen pınarlara da ‘‘Hayıt Gözü’’adı verilir.Antik dönemlerden beri kullanılan bu
patika,Kumluca-Antalya yolu üzerinde Beycik yol ayrımına yaklaşık 1400 m. kala Gökbel
denilen mevkiiye varmadan hemen önce, Çam Tepe’nin güneyinden Batı’ya ayrılarak
başlamaktadır.Çoğunlukla ahlat,ardıç (andız), boz pirnal ,tespih, hayıt, melengiç,yabani
asma ve nar ağaçlarından oluşan bitki örtüsü,özellikle sonbaharda yeşilin bütün tonlarıyla
diğer renklerin harman olduğu bir görüntü sergiler.
Hayıt Gözü Patikasının dönüş yolunda, Güzle adı verilen antik tarlanın aşağısında,yolun
sağında kireç taşından yapılmış yaklaşık 2 m. çapında antik el değirmeni bulunur.
Hayıt Spring Trail
This trail starts along the asphalt road of Kumluca-Antalya,continues through the springs
where the Ulupınar/Hayıt Stream is born,then makes a U-turn and connects with the asphalt
road again.The part of the Ulupınar Stream over the asphalt road side is called Hayıt Stream.
Thus,the location where the springs come to the surface of the earth and become tributaries of
this stream are called ‘‘Hayıt Spring’’.The trail has been used since ancient times.It starts where
the road diverges. You follow the trail that goes west from the southern point of Çam Hill.
You come across of mix of trees and shrubs such as wild pear(Pyrus amygdaliformis),juniper,
boz-pirnal oak, chinaberry tree,chaste tree,wild Europeanvine, pomegranate and terebith
berries,which provide a spectacular view as the tones of green mix with shades of other colors.
On Return Path of Hayıt Spring Trail,there is an ancient mill of 2 m diameter and made of
lime on the right side of the path and the below of the ancient field named Güzle.
15
Üçoluk Yaylası Gezi Yolu
Ulupınar Köyü’ne ait Üçoluk
Yaylası’na eskiden yayan ya da
hayvanlarla
gidilirken,günümüzde
otomobillerin dahi gidebileceği bir yol
haline dönüştüğü için bu güzergaha
patika yerine ‘‘Gezi Yolu’’demek daha
doğru olur.
Denizden 1450 m.yükseklikteki
Üçoluk Yaylası’na Beycik Köyü üzerinden
gidilir. Antalya yolu üzerindeki Taşlıçukur
Sırtı mevkiinden ayrılan Beycik yolu
oldukça virajlı ,stabilize bir yoldur. Yol Beycik’ten sonra yukarı
yaklaşık 1 km. daha devam eder ve sonra batıya dönerek
orman yolu olarak yayla merkezine ulaşır.Özellikle Beycik’in
üst kesiminde peyzaj olağanüstü güzelliktedir.Sonbaharda
yaprakları sarıya dönen tespih ağaçları,çitlenbik ve pirnal
çalısı ile birlikte bir renk cümbüşü oluşturur.Yayla yolundan
Çıralı ve Kumluca ovaları da çok iyi görülebilir.Tahtalı
Zirvesi’ne en rahat çıkış yolu da Üçoluk Yaylası’ndan geçer.
Üçoluk Plateau Travel Trail
The road was commonly used by Ulupınar village for
seasonal mişgration to Üçoluk Plateau where people would
either walk or use animals as the means of transportation.
However,today ,the road is wide enough that even a car can
pass.So,it would be beter to define the road as a ‘‘travel path’’
rather than a trail.
The path to the 1450 meters high Üçoluk Plateau passes through Beycil village.The Beycik
road,which diverges from Taşlıçukur Sırtı locality on Antalya road,is a
gravel road full of turns.The path continues for another kilometer
after Beycik village,then turns west and continues as a forest
road.The scenes especially after passing Beycik are
breathtaking.The leaves of chinaberry trees turn
yellow in the fall and create a blazonry
with the boz-pirnal oak and chaste tree.
You can have a great view of Çıralı and
Kumluca plains from the path to the
Plateau.The best climbing route to Tahtalı
Summit also goes through Üçoluk Plateau.
16
Çıralı Çevresinde Tekne Gezileri
Çıralı’nın kuzeyinde ve güneyinde yer alan koylara günübirlik tekne gezileri yapmak da
mümkün.Bu geziler genelde Çıralı sakinlerine ait,her biri 35 kişilik,14 m. büyüklüğündeki
gezi tekneleriyle gerçekleştirilir.Yapılan tekne turu Çıralı sahilinden başlayarak sırasıyla
Karaburun, Küçük Boncuk, Büyük Boncuk, Atbükü, Beycikbükü ve Tekirova büküne
uğradıktan sonra Phaselis sahilinde son bulur.Bu rota üzerinde farklı kayaç yapılarına
sahip Musa Dağı ve Karaburun’un oluşturduğu siluet çok etkileyicidir.Tekne dönüş
yolunda bu koylara uğramadan,doğrudan Çıralı’ya gelir.
Güneye yapılan tekne turu Çıralı sahilinden başlayarak,Ceneviz ve Sazak Koylarına
uğradıktan sonra Adrasan kıyısında sona erer.Özellikle Ceneviz Koyu antik dönemin çok
önemli bir doğal limanıdır.Pırasalı Ada,Sulu Ada ve Beş Adalara da gidilebilir.
Boat Tours Around Çıralı
It is possible to take daily boat tours to the bays to both the North and South of Çıralı.You
take such a tour usually with the boats of Çıralıu locals,each of which is 14 meter long and
have a capacity of 35 people.
The tour to the North starts at Çıralı beach.It crosses through and stops Karaburun,Küçük
Boncuk, Büyük Boncuk, Atbükü, Beycikbükü and Tekirova coves,it ends at Phaselis beach.
The scenes of Musa Mountain and Karaburun are really magnificient.On its return,it does not
enter any of the coves and comes directly back to Çıralı.
The tour to the South starts at Çıralı beach.The boat stops at Ceneviz bay and Sazak bay.
The tour ends at Adrasan coast.Ceneviz bay has been historically a very important bay.It is
also possible to visit Pırasalı Island,Sulu Island and Beş Islands on this tour.
17
Lütfen Yapmayın! Please do Not !
Çıralı Kumsalı, dünyada nesli tükenmekte olan iribaş deniz kaplumbağasının (Caretta
caretta) yuvalama kumsalıdır. Yuvalama dönemi olan Mayıs ve Ekim ayları arasında,
lütfen aşağıdakileri yapmayın:
Çıralı Beach is a nesting site fort he endangered loggerhead sea turtles (Caretta caretta).
During the sea turtles nesting period, from May to October please do not the followings:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yavru deniz kaplumbağalarını elinize almayın.
Do not touch or handle marin turtle hatchlings.
Kumsalda ateş yakmayın.
Do not light fires on the beach.
Denizden itibaren 35 metrelik alan içinde şemsiye dikmeyin.
Do not stick umbrellas in the sand within the 35m zone from the shoreline.
Kumsaldan görünen ışıklarınızı perdeleyin.
Do not permit any uncovered lights to be visible from the beach.
Denizden itibaren 35 metrelik alan içinde kumsalı kazmayın.
Do not dig in within a 35m zone from the shoreline.
Kumsala ve denize çöp atmayın.
Do not litter the beach or dirty the water.
Kumsala gece eşya bırakmayın.
Do not leave your belongings on the beach at night .
Evcil hayvanlarınızı kumsalda başıboş bırakmayın.
Do not leave your pets unattended on the beach.
1 millik sahil şeriti içinde teknelerle 5mil/saat üzerinde hız yapmayın.
Do not exceed the 5mil/hour speed limit within a 1-mile zone from the shoreline.
Kumsala motorlu taşıtla girmeyin.
Do not bring motorised vehicles onto the beach.
Kumsalda gece ışıkla dolaşmayın.
Do not walk the beach with a light
g source at night.
g
18
S.S. ULUPINAR ÇEVRE KORUMA GELİŞTİRME VE
İŞLETME KOOPERATİFİ
S.S Ulupınar Çevre Koruma, Geliştirme ve İşletme Kooperatifi 2000 yılında Ulupınar
Köyü üreticileri,Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD),Güney Antalya Turizmi
Geliştirme ve Altyapı İşletme Birliği(GATAB)ve Kemer Kaymakamlığı tarafından
kurulmuştur.Şu an 53üyesi olan Kooperatifin amacı bir yandan ortaklarını ekolojik üretimde
bulunmaya teşvik edip, sürdürülebilir yeni iş alanları açarak köyün ekonomik,toplumsal
ve kültürel gelişimini sağlamak; diğer yandan da Çıralı’nın yapılaşmaya yenik düşmesini
engelleyerek tüm canlıların doğal bir ortamda uyum içerisinde yaşamasını sağlamaktır.
Ulupınar kooperatifi 2000 yılından beri bu amaca uygun olarak köyde ekolojik tarımı
ve ekoturizm anlayışını yaygınlaştıracak,sahile yumurtalarını bırakan iribaş deniz
kaplumbağalarını koruyacak projeler yürütmektedir.
THE
ULUPINAR
NATURE
CONSERVATION,
DEVELOPMENT AND MANAGEMENT COOPERATIVE
The Ulupınar
Nature Conservation, Development and Management Cooperative
was founded in 2000 with the initiative of local people,Turkish Society for Natura
Conservation,South Antalya Tourism Development and Kemer Governorship.Currently,the
Coorperative has 53member.The aim of the Cooperative isto ensure maintenance of a healthy
and sustainable nature where all the creatures live in harmony based on the principles of
preventing excess and illegal cans truction in the area and encouraging organic agriculture
among member farmers.Ulupınar Cooperative has carried out various projects to fulfill these
goals which has resulted in development of organic agriculture and ecoturism in Çıralı and
establishment of protection measures for Caretta caretta that are nesting on the beach.
19
Bu Gezi Rehberi T.C. Batı Akdeniz Kalkınma
Ajansı’nın desteklediği < ÇIRALI’DA EKO TATİL > Projesi
kapsamında hazırlanmıştır. İçerik ile ilgili tek sorumluluk
(S.S. Ulupınar Çevre Koruma ve İşletme Kooperatifi)’ne
aittir ve Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı ve Kalkınma
Bakanlığı’nın görüşlerini içermez.
T.C.
GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI
ANTALYA İL MÜDÜRLÜĞÜ
GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
ANTALYA İL MÜDÜRLÜĞÜ
BİTKİSEL ÜRETİM VE BİTKİ SAĞLIĞI ŞUBESİ
Tel: (0242) 345 28 20-21
[email protected]
[email protected]
www.antalya.tarim.gov.tr