docUntitled - Ömer Dinçer
download 
Şikayet Transkript
Untitled - Ömer Dinçer
. ISBN: 975-19-3752-3 KAMU YÖNETÝMÝNDE BÜROKRASÝNÝN VE KIRTASÝYECÝLÝÐÝN AZALTILMASI 4 Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarý T.C. Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý Ankara, Temmuz 2004 Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarý T.C. Baþbakanlýk, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý Ankara, Temmuz 2005 Bu kitap, 2003 yýlýnda baþlatýlan "Kamu Yönetiminde Yeniden Yapýlanma" çalýþmalarý kapsamýnda yürütülen "Kamu Yönetiminde Bürokrasinin ve Kýrtasiyeciliðin Azaltýlmasý" çalýþmalarý çerçevesinde; Dr. M. Emin ZARARSIZ Baþbakanlýk Müsteþar Yardýmcýsý Ercan TOPACA Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkaný Dr. Hasan H. CAN Ýçiþleri Bakanlýðý Mahalli Ýdareler Genel Müdür Yardýmcýsý Dr. Birol EKÝCÝ Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý, Mülkiye Baþmüfettiþi tarafýndan hazýrlanmýþtýr. Kitabýn ekinde yer alan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik aþaðýda isimleri bulunan çalýþma grubu tarafýndan hazýrlanmýþtýr. Dr. Hasan H. CAN Ýçiþleri Bakanlýðý Mahalli Ýdareler Genel Müdürlüðü Dr. Birol EKÝCÝ Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý Dr. Mahmut DOÐAN Ýstanbul Büyükþehir Belediyesi Selami PEKMEZCÝ Ankara Büyükþehir Belediyesi A. Serap FIRAT Çankaya Belediyesi Metin HANOÐLU Ankara Ticaret Odasý Nevin DAÐ Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu Anket sorularýnýn hazýrlanmasý, anketörlerin eðitimi ve sonuçlarýn analizinde görev alanlar: Prof. Dr. Haydar SUR Marmara Üniversitesi Doç. Dr. Mustafa TAÞDEMÝR Marmara Üniversitesi Gülþah YALÇINKAYA Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý Suat YAVUZASLAN Mütercim Anketler, aþaðýda isimleri sayýlan Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý personeli tarafýndan yapýlmýþtýr. Talat BAYRAKTAR Baþbakanlýk Uzmaný Musa OKUR Baþbakanlýk Uzmaný Recai YILDIZ Araþtýrmacý Mehmet ÞAHÝN Þube Müdürü Gülay DURMAZ Þube Müdürü Ý. Cumhur TURAN Bilgisayar Ýþletmeni Baþbakanlýk Uzmaný Ýhsan Memiþ, Saðlýk Bakanlýðý Temel Saðlýk Hizmetleri Genel Müdürlüðü Çevre Saðlýðý Daire Baþkaný Þefik Kutlu, Emniyet Genel Müdürlüðü Asayiþ Daire Baþkanlýðý Þube Müdürü Ersel Demiral, Komiser Hakan Özkaldý, Ankara Ýl Saðlýk Müdürlüðü Gýda ve Çevre Kontrol Þube Müdürü Ziya Demir, Çankaya Belediyesi Ruhsat Þube Müdürü Semra Ertem ve Sincan Belediyesi Ruhsat Þube Müdürü Ýhsan Duman Yönetmeliðin hazýrlýk çalýþmalarýna katýlmýþtýr. Ayrýca, Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin hazýrlýk sürecinde, 14/04/2005 ve 09/06/2005 tarihlerinde Baþbakanlýk Müsteþarý Sayýn Ömer Dinçer baþkanlýðýnda, iki atölye çalýþmasý yapýlmýþtýr. Yönetmelik Taslaðý ile ilgili görüþ ve öneriler deðerlendirilerek Yönetmeliðe son þekli verilmiþtir. Bu toplantýlara aþaðýda isim ve unvanlarý belirtilen kamu kurum ve kuruluþ larýnýn, kamu kurumu niteliðindeki meslek kuruluþlarýnýn ve ilgili diðer kuruluþlarýn temsilcileri katýlmýþtýr. Prof. Dr. Ömer DÝNÇER Baþbakanlýk Müsteþarý Þahabettin HARPUT Ýçiþleri Bakanlýðý Müsteþarý Hasan Basri AKTAN Maliye Bakanlýðý Müsteþarý Prof. Dr Necati BÝRÝNCÝ Milli Eðitim Bakanlýðý Müsteþarý Prof. Dr Necdet ÜNÜVAR Saðlýk Bakanlýðý Müsteþarý Adem ÞAHÝN Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý Müsteþarý Dr. Ahmet TIKTIK Devlet Planlama Teþkilatý Müsteþarý Zekeriya ÞARBAK Ýçiþleri Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Mustafa ERTEN Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Mustafa GÜR Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Mustafa BÜYÜK Kültür ve Turizm Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK Çevre ve Orman Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Mahir KÜÇÜK Çevre ve Orman Bakanlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Cavit DAÐDAÞ Hazine Müsteþarlýðý Müsteþar Yardýmcýsý Arif YILMAZ Ankara Büyükþehir Belediyesi Gn. Sek. Yrd. Halim METE TOBB Yönetim Kurulu Bþk. V. Hüseyin ÜZÜLMEZ TOBB Yönetim Kurulu Bþk. V. Naci SULKALAR TESK Genel Sekreteri Eray AKDAÐ TÜSÝAD Parlamento Ýdari Sorumlusu M. Nuri GÖRENOÐLU MÜSÝAD Baþkan Yardýmcýsý Oðuz SATICI Türkiye Ýhracatçýlar Meclisi Baþkaný Þaban ERDÝKLER YASED Baþkaný ÖNSÖZ Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarýnýn en önemli amaçlarýndan biri de özel sektör faaliyetlerinin güçlendirilmesi ve küresel geliþmelere uygun cevaplar oluþturarak ülkemizin ve yatýrýmcýlarýmýzýn rekabet gücünün artýrýlmasýdýr. Küresel deðiþme ve geliþmelerin etkisiyle ortaya çýkan yeni yönetim anlayýþý ve uygulamalarý, toplumsal yaþamýn her alanýnda köklü deðiþiklikler yapmayý gerektirmektedir. Bu nedenle, ülkemizde yatýrým ortamýnýn iyileþtirilmesi, yerli ve yabancý yatýrýmlarýn artýrýlmasý hedefine yönelik olarak, yatýrýmcýnýn önündeki engellerin kaldýrýlmasý ve ruhsatlandýrma sürecindeki aþýrý bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý önem taþýmaktadýr. Hükümetimiz tarafýndan hazýrlanan Kamu Yönetiminin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun, Belediye Kanunu, Büyükþehir Belediyesi Kanunu, Ýl Özel Ýdaresi Kanunu ve diðer kanunlarla kamu hizmetlerinin sunumunda; yetki ve sorumluluklarýn hizmetten yararlananlara en yakýn ve en uygun birime verilmesi, beyana güveni esas alan vatandaþ odaklý kamu yönetiminin kurulmasý, hizmetlerin sunumuna iliþkin usul, standart ve süreçleri vatandaþlarýn önceden bilmesinin saðlanmasý; etkinlik, verimlilik, þeffaflýk, hesap verilebilirlik gibi ilkelerin hayata geçirilmesi amaçlanmaktadýr. e- Türkiye çalýþmalarý kapsamýnda kamu hizmetlerinin sunumunda, bilgi teknolojilerinden etkili ve yaygýn bir þekilde yararlanýlmasý, süreçlerin basitleþtirilmesi ve kýsaltýlmasý, gerekli olanlar dýþýnda bilgi ve belge istenmeme- si suretiyle vatandaþýn hayatýnýn kolaylaþtýrýlmasý da öncelikli hedeflerimiz arasýnda yer almaktadýr. Ekonomik ve sosyal alanda hýzlý bir kalkýnmayý yakaladýðýmýz bu günlerde, hazýrlanan Yönetmelik, iþyerlerinin açýlmasý sýrasýnda karþýlaþýlan bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý, yatýrýmcýnýn önündeki engellerin kaldýrýlmasý ve yatýrým sürecinin kolaylaþtýrýlmasý amacýna doðrudan katkýda bulunacaktýr. Bu vesileyle Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin ve bu kitabýn hazýrlanmasýnda emeði geçen herkese teþekkür ederim. Recep Tayyip ERDOÐAN BAÞBAKAN SUNUÞ Kamu hizmetlerinden doðrudan ve hýzlý bir þekilde yararlanmayý engelleyen bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý, yeni kamu yönetimi anlayýþýnýn ve yeniden yapýlanma çalýþmalarýnýn en temel amaçlarýndan birisini oluþturmaktadýr. Bürokrasiyle mücadelede baþarýlý olabilmek için sadece mevzuatýn geliþtirilmesi yeterli olmamaktadýr. Ayný zamanda yönetim zihniyetinin de deðiþmesi gerekmektedir. Nitekim 1989 yýlýnda hazýrlanan ve sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý hususunda en geç bir günlük süreyi öngören mevzuat uygulamada hayata geçirilememiþtir. Bu da göstermektedir ki, yeniden yapýlanma çalýþmalarýnda öncelikle yönetim zihniyetinin deðiþtirilmesi gerekmektedir. Devlet, vatandaþ, memur, kamu hizmeti, kamu yararý konularýnda yeni bir vizyona ihtiyaç vardýr. Ayrýca, merkeziyetçilik yerine yerinden yönetim, geçmiþ yönelimli bir yönetim yerine gelecek yönelimli bir yönetim, kapalý ve tek taraflý bir yaklaþým yerine açýk ve katýlýmcý bir yaklaþým, bürokratik odaklý hizmet sunumu yerine vatandaþ odaklý hizmet sunumu, güvensizliðe dayalý yönetim yerine beyana güveni esas alan bir yönetimin kurulmasý, kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarýnda öne çýkan hususlar olmaktadýr. Zihniyet dönüþümünün yaný sýra liderlik tarzlarý, kurum yapýlarý ile iþ ve iþlem süreçlerinin de gözden geçirilmesi gerekmektedir. Hayatýn kolaylaþtýrýlmasý için kýrtasiyeciliðin en aza indirilmesi, karar ve iþlem süreçlerinin kýsaltýlmasý, kaynaklarýn etkin kullanýlmasý ve maliyetlerin düþürülmesi yeniden yapýlanmanýn diðer yüzünü oluþturmaktadýr. Bu amaçlarýn gerçekleþtirilmesi için bir çok proje çalýþmasý baþlatýlmýþ bulunmaktadýr. Kamu yönetiminde yeniden yapýlanmanýn en önemli ayaðýný oluþturan Ýl Özel Ýdaresi Kanunu, Belediye Kanunu ve Büyükþehir Belediyesi Kanunuyla mahalli nitelik taþýyan ve daha önce merkezi idare tarafýndan sunulan kamu hizmetleri mahalli idarelere devredilmiþtir. Bu doðrultuda, kamu hizmetlerinin halka en yakýn ve en uygun birimler tarafýndan sunulmasý ilkesine uygun olarak, iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýna iliþkin iþ ve iþlemlerin tamamý mahalli idarelere devredilmiþtir. Hazýrlanan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelikle, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn verilmesi sýrasýnda karþýlaþýlan bürokrasi ve kýrtasiyecilik azaltýlmakta, iþlem ve karar süreçleri kesin sürelere baðlanmakta, yatýrýmcýnýn önündeki engeller önemli ölçüde kaldýrýlmaktadýr. Yönetmeliðin ve kitabýn hazýrlanmasýna emeði geçen herkese teþekkür ederim. Prof. Dr. Ömer DÝNÇER Baþbakanlýk Müsteþarý ÝÇÝNDEKÝLER 1- GÝRÝÞ 2- ÇALIÞMANIN GEREKÇESÝ ......................................................................19 ......................................................................................................15 2.1.Kamu Yönetiminde Yeniden Yapýlanma ..............................................22 2.2.Mahalli Ýdare Kanunlarý ile Polis Vazife ve Selahiyet Kanununda Yapýlan Deðiþiklik ..............................................................23 2.3.Yatýrým Ortamýnýn Ýyileþtirilmesi, Bürokrasi ve Kýrtasiyecilikle Mücadele ......................................................................25 2.4.Mevzuatýn Daðýnýklýðýnýn Giderilmesi ve Günün Ýhtiyaçlarýna Uygun Hale Getirilmesi ..........................................................................27 3. ÇALIÞMANIN YÖNTEMÝ ..........................................................................29 4. ÖNCEKÝ RUHSATLANDIRMA SÜRECÝNÝN ANALÝZÝ ......................33 4.1.Gayrisýhhî Müesseselerin Ruhsatlandýrýlmasýnda Önceki Durum ..36 4.2.Sýhhî Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasýnda Önceki Durum ................39 4.3.Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinin Ruhsatlandýrýlmasýnda Önceki Durum ................................................45 5. RUHSATLANDIRMA SÜRECÝNE ÝLÝÞKÝN OLARAK YAPILAN ANKET VE BULGULARI ........................................................47 6. ARAÞTIRMA SONUÇLARI ......................................................................83 7. ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATLARINA ÝLÝÞKÝN YÖNETMELÝÐÝN GETÝRDÝÐÝ YENÝLÝKLER ..........................................91 7.1.Kýrtasiyeciliðin Azaltýlmasýna Dönük Esaslar ....................................94 7.2.Ortak Hükümler ve Genel Þartlar ........................................................98 7.3.Köylerdeki Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý ......................................108 7.4.Sýhhî Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý ................................................109 7.5.Gayrisýhhî Müesseselerin Ruhsatlandýrýlmasý ..................................112 7.5.1. Gýda ile Ýlgili Ýþyerinin Ruhsatlandýrýlmasý ..........................116 7.5.2. Akaryakýt Ýstasyonlarýnýn Ruhsatlandýrýlmasý......................119 7.5.3. Organize Sanayi Bölgelerinde Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý ..................................................................121 7.6.Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý..122 7.6.1. Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinin Tanýmlanmasý ............................................................................125 7.6.2. Turizm Tesislerinin Ruhsatlandýrýlmasý ................................130 8. SONUÇ ....................................................................................................131 EK-1 ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATLARINA ÝLÝÞKÝN ANKET FORMU ............................................................................135 EK-2 ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATLARINA ÝLÝÞKÝN YÖNETMELÝK ................................................................................143 1. GÝRÝÞ Kamu yönetiminde yeniden yapýlanmanýn önemli bir unsurunu oluþturan Belediye Kanunu, Büyükþehir Belediyesi Kanunu ve Ýl Özel Ýdaresi Kanunu yasalaþmadan önce merkezi idare, iktisadi ve ticari konularda düzenleme, belgelendirme ve denetim yetkisinin neredeyse tamamýna yakýnýný elinde bulunduruyordu. Yeniden yapýlanma çalýþmalarý sýrasýnda, görev ve yetkilerin halka daha yakýn olan kamu kurum ve kuruluþlarýna devredilmesi genel bir prensip olarak kabul edildiðinden, iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý görevi, mahalli hizmet niteliði taþýmasýndan dolayý mahalli idarelere devredilmiþtir. Bu kitapla, yeni yürürlüðe giren mahalli idare kanunlarý ve Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelikte getirilen yeni düzenlemelerin bir an önce uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadýr. Kitap ayný zamanda iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn verilmesine iliþkin esas ve usullerin açýklandýðý basit bir kýlavuz niteliði de taþýmaktadýr. Kitapta ruhsatlandýrma sürecine iliþkin eski durum özetlenerek, yaþanan sýkýntýlar belirtilmekte ve yapýlan alan araþtýrmasýnda elde edilen bulgulardan da yararlanmak suretiyle hazýrlanan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin uygulanmasýna ait açýklayýcý bilgiler verilmektedir. Yeni kamu yönetimi anlayýþý çerçevesinde Devletin temel görevi, vatandaþa bürokratik engel çýkarmak deðil, ona yol göstermek olarak kabul edilmektedir. Vatandaþýn hayatýný kolaylaþtýrýcý uygulamalar vatandaþ ile Devletin birbirine olan güvenini de pekiþtirecektir. Bürokratik engellerin kaldýrýlmasý, kuralsýzlaþtýrma ve varolan düzenin bozulmasý anlamýna gelmemektedir. Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin hazýrlýk sürecinde çevresel deðerlerin, insan ve toplum saðlýðý ile birey haklarýnýn korunmasý ve insanlarýn hayatýnýn kolaylaþtýrýlmasý gibi temel ilkelere baðlý kalýnmýþtýr. 17 Bu alanlarda her türlü tedbirin alýnmasý, gereken her kurala uyulmasý ve en çaðdaþ normlarýn uygulanmasý temel öncelik olarak benimsenmiþtir. Yeni çýkarýlan yasalarla, hem bürokratik formaliteler azaltýlmýþ hem de Avrupa Birliðine uyum sürecinde çaðdaþ normlara uygun bir mahalli idare yapýsý gerçekleþtirilmiþtir. 18 2. ÇALIÞMANIN GEREKÇESÝ Çaðýmýzýn küresel rekabete açýk ortamýnda, yurttaþlarýna ve özellikle de yatýrýmcýsýna uygun çalýþma þartlarýný sunamayan ülkelerin iktisadi geleceklerinin çeþitli risklere karþý daha zayýf hale geldiði bilinmektedir. Yatýrýmcýsýna uygun þartlar sunamayan ekonomiler, artýk çok akýþkan olan parasal kaynaklarý ve nitelikli insan gücünü daha iyi þartlar sunan ülkelere kaptýrmakta, artan yabancý sermaye yatýrýmlarýndan faydalanamamakta ve sonuçta baþka ülkelerle rekabet güçlerini kaybetmektedir. Ülkemizdeki yatýrým ortamýnýn iyileþtirilmesi, ekonomik ve sosyal kalkýnmanýn saðlanmasý, vatandaþýn önündeki engellerin kaldýrýlmasý Devletimizin temel öncelikleri arasýnda yer almaktadýr. Bir çok ülkede çok basit bir baþvuru ya da bildirim yoluyla gerçekleþen iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýna iliþkin süreç, ülkemizde merkezi idarenin geniþ yetkilerinin bulunduðu, yetki karmaþasýnýn yaþandýðý ve aðýr bir bürokrasinin uygulandýðý bir alan olarak kalmýþtýr. Bu sebeple, ruhsatsýz veya ruhsata aykýrý iþyerlerinin oraný oldukça arttýðýndan ruhsatlandýrmada yetki karmaþasý ile çok baþlýlýða son verecek ve iþyeri açma sürecini basitleþtirecek düzenlemelerin yapýlmasý zorunlu hale gelmiþtir. Belediye Kanunu, Büyükþehir Belediyesi Kanunu ve Ýl Özel Ýdaresi Kanununda yapýlan deðiþikliklere paralel olarak Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik hazýrlanmak suretiyle iþlemlerde beyana güvenin esas alýnmasý, yatýrým ortamýnýn iyileþtirilmesi, bürokratik engellerin kaldýrýlarak vatandaþýn hayatýnýn kolaylaþtýrýlmasý ve yetki karmaþasýna son verilmesi amaçlanmaktadýr. 21 2.1. Kamu Yönetiminde Yeniden Yapýlanma Ülkemizde kamu yönetiminin yeniden yapýlanmasýný gerektiren ana unsurlardan birisi ekonomik alanda sürdürülen reformlarý destekleyecek bir kamu yönetiminin kurulmasý arayýþýdýr. 1980'li yýllara kadar daha çok gündelik sorunlarýn çözümüne yönelik olarak gerçekleþtirilen yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamlý bir çözüm üretememiþ ve belli alanlarda yapýlan iyileþtirmelerle sýnýrlý kalmýþtýr. Kamu yönetiminin ve bürokrasinin güçlü olduðu ülkemizde, bireyi ve özel sektörü dikkate almayan bir yaklaþýmýn, istenilen düzeyde ekonomik kalkýnmayý gerçekleþtiremeyeceði açýktýr. Bu sebeple, 58. ve 59. Cumhuriyet Hükümetleri, kamu yönetiminde yeniden yapýlanma konusuna hükümet programlarýnýn yaný sýra Acil Eylem Planýnda da yer vermiþ ve yeniden yapýlanmanýn gerçekleþtirilmesi için ihtiyaç duyulan politik bir kararlýlýðý da ortaya koymuþtur. Diðer taraftan, Avrupa Birliðine uyum çabasý, piyasa ve demokratik deðerler üzerine kurulu bir yönetim anlayýþýný gerekli kýlmaktadýr. Geliþmiþ bir piyasa düzeninin kurulmasý için öncelikle iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý sürecinde karþýlaþýlan engellerin ortadan kaldýrýlmasý ve yönetim yapýsýnýn çaðdaþ ülkelerdeki standartlara yükseltilmesi bir zorunluluk olarak ortaya çýkmaktadýr. 22 2.2. Mahalli Ýdare Kanunlarý ile Polis Vazife ve Selâhiyet Kanununda Yapýlan Deðiþiklik Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamýnda kabul edilen 5393 sayýlý Belediye Kanunu, 5216 sayýlý Büyükþehir Belediyesi Kanunu ve 5302 sayýlý Ýl Özel Ýdaresi Kanunu yasalaþmadan önce iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý hususunda hem merkezi idare hem de mahalli idareler yetkili ve görevliydi. Bazý iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda ise hem merkezi idarenin hem de mahalli idarelerin ortak karar vermeleri gerekmekteydi. Bu çerçevede; z Sýhhî iþyerlerinde valilikler, kaymakamlýklar ve belediyeler, z Birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerde Saðlýk Bakanlýðý, ikinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerde valilik, üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerde kaymakamlýklar; büyükþehir belediyelerinin bulunduðu yerlerde ise birinci, ikinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin ruhsatlandýrýlmasýnda büyükþehir belediyeleri, z Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde valilik ve kaymakamlýklar, yetkili bulunmaktaydý. Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý çerçevesinde çýkarýlan yeni mahalli idare kanunlarýyla, iþyerlerinin ruhsatlandýrma yetkisi mahalli 23 idarelere devredilmiþtir. Yürürlüðe giren yeni yasalarda iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýna iliþkin olarak getirilen düzenlemeler aþaðýdaki temel baþlýklar altýnda özetlenebilir: z Belediye ve mücavir alan sýnýrlarý içinde bulunan sýhhî iþyerleri, gayrisýhhî müesseseler ve umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerini ruhsatlandýrma ve denetleme yetkisi belediyelere devredilmiþtir. Bu alanlar dýþýnda ise il özel idareleri yetkili ve görevli kýlýnmýþtýr. z Büyükþehir belediyesi bulunan yerlerde, gýda ile ilgili olanlar dahil birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseleri ve akaryakýt istasyonlarýný ruhsatlandýrma yetkisi büyükþehir belediyelerine; sýhhî iþyerlerinin ikinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin ve umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrma yetkisi ise ilçe ve ilk kademe belediyelerine devredilmiþtir. z Büyükþehir belediyesi ve il belediyesi dýþýnda kalan alanlarda, belediye sýnýrlarý dahil olmak üzere birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseleri ruhsatlandýrma yetkisi il özel idarelerine býrakýlmýþtýr. Diðer taraftan Polis Vazife ve Selâhiyet Kanununda yapýlan deðiþiklikle umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasý hususundaki merkezi idarenin görev ve yetkileri de sona erdirilerek, belediye ve il özel idarelerine býrakýlmýþtýr. 24 2.3. Yatýrým Ortamýnýn Ýyileþtirilmesi, Bürokrasi ve Kýrtasiyecilikle Mücadele Ýþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýna iliþkin sürecin kolaylaþtýrýlmasý; özel sektör faaliyetlerinin güçlendirilmesi, yabancý sermaye yatýrýmlarýnýn çekilmesi, küreselleþmiþ piyasa ekonomisinde ülkemizin rekabet gücünün artýrýlmasý, ekonomik büyüme ve gelir artýþýnýn saðlanmasý açýsýndan kritik bir önem taþýmaktadýr. Bu nedenle, yatýrým ortamýnýn iyileþtirilmesi ve yatýrýmlarýn artýrýlmasý hedefine yönelik olarak ruhsatlandýrma sürecinde bulunan aþýrý bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý önem arz etmektedir. Vatandaþ odaklý yönetimin kurulabilmesi için ruhsatlandýrma iþlemlerinin açýk ve þeffaf kurallar halinde belirlenmesi, hazýrlanacak belge sayýsýnýn netleþtirilmesi ve ruhsatlandýrma sürecinin kesin sürelere baðlanmasý gerekmektedir. Ruhsatlandýrma sürecinin kesin sürelere baðlanmasý, iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýndaki zaman belirsizliðini ortadan kaldýracak, bürokrasi ve kýrtasiyeciliði azaltacaktýr. 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun ile 1989 yýlýnda sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý konusunda beyan esasý getirilmesine raðmen Kanun hükümleri fiiliyatta uygulanamamýþ, gereksiz ve fazla sayýda belge istenmesine devam edilmiþtir. Yine bu Kanuna göre, ruhsat baþvurusunun Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak yapýldýðýnýn tespiti halinde, baþkaca bir iþleme gerek kalmadan iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn düzenlenerek ilgiliye verilmesi öngörülmüþtür. Bu Ka- 25 nuna dayanýlarak çýkarýlan Yönetmelikte öngörülen müracaatý izleyen iþgünü içinde ruhsat verilir kuralý da uygulanamamýþ ve ruhsatlandýrma süreci iþyeri sahipleri açýsýndan çekilmez bir hal almýþtýr. Hazýrlanan yeni Yönetmelikte; iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý sürecinde istenecek belge ve form sayýsý netleþtirilmiþ, iþlemlerin yapýlmasý kesin sürelere baðlanmýþ, yatýrýmcýnýn önündeki belirsizlik ve engellerin kalkmasý amaçlanmýþ ve yatýrým ortamýnýn iyileþmesine katkýda bulunulmuþtur. 26 2.4. Mevzuatýn Daðýnýklýðýnýn Giderilmesi ve Günün Ýhtiyaçlarýna Uygun Hale Getirilmesi Ýþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý, Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun ve buna istinaden çýkarýlan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik; Umumi Hýfzýssýhha Kanunu ve buna istinaden yayýmlanan Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliði; Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu ve bu Kanuna dayanýlarak yayýmlanan Açýlmasý Ýzne Baðlý Yerlere Uygulanacak Ýþlemler Hakkýnda Yönetmelikle getirilen hükümlere göre yapýlmaktaydý. 5393 sayýlý Belediye Kanunu, 5216 sayýlý Büyükþehir Belediyesi Kanunu ve 5302 sayýlý Ýl Özel Ýdaresi Kanununun yürürlüðe girmesiyle birlikte mahalli idareler, iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý konusunda genel yetkili idareler durumuna gelmiþtir. Bu doðrultuda, Polis Vazife ve Selahiyet Kanununda yapýlan deðiþiklikten sonra, kolluk kuvvetlerinin ve mülki idare amirlerinin ruhsatlandýrmaya iliþkin yetkileri de sona ermiþtir. Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin yürürlüðe girmesi ile birlikte, bu alaný düzenleyen ve isimleri yukarýda zikredilen üç yönetmelik yürürlükten kaldýrýlacaktýr. Bu Yönetmeliklerde düzenlenen hususlar, kanunlarda getirilen hükümlere uygun olarak yeni Yönetmelikte daha ayrýntýlý bir þekilde yeniden düzenlenmektedir. 27 3. ÇALIÞMANIN YÖNTEMÝ Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin hazýrlanmasý amacýyla uzmanlardan müteþekkil bir çalýþma grubu oluþturulmuþtur. Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý, Ýçiþleri Bakanlýðý, Ankara Büyükþehir Belediyesi, Ýstanbul Büyükþehir Belediyesi, Çankaya Belediyesi, Sincan Belediyesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliði, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluþan komisyon haftada iki gün toplanarak; z Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn düzenlenmesine iliþkin mevcut mevzuatý incelemiþ, z Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn düzenlenmesi konusunda görevli ve yetkili belediye personelini dinlemiþ, z Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý alan kiþilerle yüz yüze görüþmelerde bulunmuþ, z Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn alýnmasý sýrasýnda karþýlaþýlan sorunlarýn tespitine yönelik anketler yapmýþtýr. Anket sorularý, Marmara Üniversitesinde görevli akademisyenlerin katýlýmýyla hazýrlanmýþtýr. Anket, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðýnda görevli uzmanlar, araþtýrmacýlar ve þube müdürleri tarafýndan yapýlmýþtýr. Anketörler, uygulama öncesinde araþtýrma ve anket uygulamalarý hakkýnda eðitime tabi tutulmuþ ve her bir anketöre beþer anketlik bir pilot çalýþmaya yaptýrýlmýþtýr. Anketler sonucu toplanan veriler, analiz yapmaya uygun bilgisayar prog- 31 ramýnda elektronik ortama aktarýlmýþ ve akademisyenler tarafýndan analiz edilmiþtir. Diðer taraftan hazýrlanan Yönetmelik Taslaðý, Bakanlar Kurulunun imzasýna açýlmadan önce Baþbakanlýðýn internet adresinde kamuoyunun bilgisine sunulmuþ ve ilgili kurumlardan yazýlý görüþ istenmiþtir. Ýnternet ortamýnda alýnan görüþ ve öneriler deðerlendirilmiþ ve uygun görülenler Yönetmeliðe iþlenmiþtir. Ayrýca, Baþbakanlýk Müsteþarý Prof. Dr. Sayýn Ömer Dinçer'in baþkanlýðýnda ilgili bakanlýklarýn müsteþarlarý ile kamu ve özel sektör yetkililerinin katýlýmýyla iki atölye çalýþmasý yapýlmýþ ve ilgili kesimlerin görüþ ve katkýlarýnýn alýnmasýna çalýþýlmýþtýr. 4. ÖNCEKÝ RUHSATLANDIRMA SÜRECÝNÝN ANALÝZÝ Mahalli idareler alanýnda yeniden yapýlanmayý gerçekleþtirmek üzere çýkarýlan kanunlardan önce iþyerleri; sýhhî iþyerleri, gayrisýhhî iþyerleri ve umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri olmak üzere baþlýca üç gruba ayrýlmaktaydý. Sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda belediye ve mücavir alan sýnýrlarý içinde belediyeler, bu alanlar dýþýnda valilik ve kaymakamlýklar; gayrisýhhî müesseselerde Saðlýk Bakanlýðý, valilikler, kaymakamlýklar ve büyükþehir belediyeleri; umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde ise valilik ve kaymakamlýklar yetkili olup belediyelerin de kýsmi yetkileri bulunmaktaydý. Bu gruplar için öngörülen ruhsatlandýrma süreci ile istenen belgelerin sayýsý ve cinsi iþyerlerinin niteliðine göre deðiþmekte idi. Ýþyerleri ruhsatlandýrýlýrken esas alýnan temel ayrýmýn baþýnda, sýhhî ve gayrisýhhî iþyeri ayrýmý gelmektedir. gayrisýhhî müesseselerin ruhsatlandýrýlmasý, sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýna göre daha uzun ve karmaþýk bir iþlemler dizisini gerektirmektedir. 35 4.1. Gayrisýhhî Müesseselerin Ruhsatlandýrýlmasýnda Önceki Durum Gayrisýhhî müesseseler; çevresinde bulunanlara fiziksel, ruhsal ve sosyal yönlerden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doðal kaynaklarýn kirlenmesine neden olabilecek müesseselerdir. Gayrisýhhî müesseseler, insanlarý etkileyen zararlarýnýn yaný sýra üretim faaliyetleri sonucunda ortaya çýkan tehlikeli ve zararlý atýklarla hava, su ve topraðýn kirlenmesine sebep olarak hayvan veya bitki gibi diðer canlýlara da zarar verebilmektedir. Bu müesseseler Umumi Hýfzýssýhha Kanununda meskenlerden ve insanlarýn ikametine mahsus yerlerden uzak tutulup tutulmamalarýna göre 3 sýnýfa ayrýlmaktadýr. Meskenlerden ve insanlarýn ikametinden mutlaka uzak yerlerde kurulmasý gerekenler birinci sýnýf, meskenlerden ve insanlarýn ikametine mahsus diðer yerlerden, yetkili inceleme kurulunca önerilip valiliklerce veya büyükþehir belediyelerince uygun görülecek bir uzaklýkta bulunmasý gerekenler ikinci sýnýf, meskenlerin ve insanlarýn ikametine mahsus yerlerin yakýnýnda kurulabilmekle beraber, sýhhî yönden denetim altýnda tutulmasý gereken müesseseler de üçüncü sýnýf gayrisýhhî müessese olarak sýnýflandýrýlmaktadýr. 1930 yýlýnda yürürlüðe giren 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanunu uyarýnca çevre ve toplum saðlýðýnýn korunmasý açýsýndan gayrisýhhî müesseselerin zararlý etkilerinin yok edilmesi veya en alt düzeye indirilmesi amacýyla, 1995 yýlýnda Saðlýk Bakanlýðýnca "Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliði" yürürlüðe konulmuþtur. Umumi Hýfzýssýhha Kanununda sadece birinci sýnýf 36 gayrisýhhî müesseseler için saðlýk koruma bandý öngörülmesine raðmen Kanunun uygulamasýný göstermek üzere çýkarýlan yönetmelikte ikinci sýnýf gayrisýhhî müesseseler için de saðlýk koruma bandý mecburiyeti getirilmiþtir. Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðinde bu müesseseler açýsýndan üçlü bir gruplandýrma yapýlýrken, bu müesseseleri gruplandýran ve 2003 yýlýnda yeniden çýkarýlan Çevresel Etki Deðerlendirmesi Yönetmeliðinde ikili bir gruplandýrma yapýlmýþtýr. Bu durum, iþyeri sahipleri açýsýndan belirsizliklere, mükerrer belge hazýrlanmasýna, Saðlýk Bakanlýðý ile Çevre ve Orman Bakanlýðýnýn ayrý ayrý ruhsatlandýrma sürecine dahil olmasý sebebiyle farklý uygulamalara ve iþlem sürecinin uzamasýna yol açmaktaydý. Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðine göre yer seçimi ve tesis kurma izninin ayrý ayrý verilmesi ruhsatlandýrma sürecini uzatmakta ve kýrtasiyeciliði artýrmaktaydý. Diðer taraftan Ýþ Kanunu gereði alýnmasý gereken "kurma izni" de bu hususta mükerrerlik yaratmaktaydý. Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðinin öngördüðü yer seçimi ve tesis kurma izinleri ikili bir aþamayý gerektirmesine raðmen, bu konuda Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýndan da "kurma izni" adý altýnda bir baþka iznin alýnmasýnýn zorunlu tutulmasý üçüncü bir aþamayý oluþturmaktaydý. Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðinin ikinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseseler için de yer seçimi iznini öngörmesi, küçük iþletmeler açýsýndan ruhsatlandýrma sürecini uzatmaktaydý. Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðinde iþlem süreçlerinin tam olarak tanýmlanmamasý ve süreye baðlanmamasý nedeniyle, ruhsat için yapýlan 37 baþvurular sürüncemede kalmakta, kamu görevlilerinin iyi niyetine baðlý bir iþlem süreci yaþanmakta ve zaman zaman keyfi uygulamalar sebebiyle ekonomik kapasitesi çok büyük iþyerlerinin faaliyete geçmesi aylarca gecikebilmekteydi. Ayrýca, deneme izni açýsýndan, Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðinde öngörülen bir yýllýk süre, toplum ve çevre saðlýðý yönünden gerekli tedbirlerin alýnmasý için yeterli olmamaktaydý. Deneme izninin açýlma ruhsatý yerine geçmemesi nedeniyle de firmalar üretimde ihtiyaç duyduklarý hammadde ve diðer malzemeleri ithal etmekte ciddi sorunlarla karþýlaþmaktaydý. Bu durum, firmalar ve ülke ekonomisi açýsýndan, kaynaklarýn etkili ve verimli kullanýlmasýna engel teþkil etmekte ve þikayetlere yol açmaktaydý. 38 4.2. Sýhhî Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasýnda Önceki Durum 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Kanun ve bu Kanunun uygulama Yönetmeliðine göre sýhhî müesseseler; z Belediye sýnýrlarý içinde belediyeler; büyükþehir belediyesi bulunan yerlerde ilçe ve ilk kademe belediyeleri tarafýndan, z Belediye sýnýrlarý dýþýnda kalan alanlarda valilik ve kaymakamlýklar tarafýndan, ruhsatlandýrýlýyordu. Önceki durumda, sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý için sýnýf ve özelliklerine göre aranacak nitelikler, 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun ve bu Kanuna dayanýlarak çýkarýlan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelikte düzenlenmiþtir. Sýhhî iþyeri açmak isteyenler, yapacaðý iþin niteliðine göre Yönetmelikte belirtilen ölçütlere ve niteliklere uygun olarak iþyerini veya iþletmesini düzenledikten sonra, baþvuru formunu doldurarak yetkili idareye baþvurmaktaydý. Yetkili idareler, baþvuru formunun teslimi sýrasýnda çok sayýda evrakýn bu forma eklenmesini istemekte ve evrakýn eksik olmasý durumunda baþvuru formunu kabul etmemekteydi. Bu 39 uygulama, Kanun ve Yönetmelikte öngörülmemesine raðmen, genelge ve talimatlarla yürürlüðe konulmuþ ve ruhsatlandýrma sürecinin iþyeri sahipleri açýsýndan çekilmez bir hal almasýna yol açmýþtýr. Esasen Kanunda "baþvuru formunun yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduðunun tespiti halinde, baþkaca bir iþleme gerek kalmaksýzýn ruhsat düzenlenir" hükmüne istinaden ayný anda ruhsatýn verilmesi hedeflenmiþtir. Yönetmelikte bu süre, müracaatý izleyen iþgünü içinde ruhsatýn verilmesi þeklinde düzenlenmiþ ve bu hüküm de uygulamada iþletilememiþtir. Ruhsatý imzalamaya yetkili kiþilerin astlarýna yetki devrinde bulunmamalarý ve baþvurularda beyan esasýnýn kabul edilmemesi, ruhsatýn süresinde verilmemesine neden olan en önemli husus olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Yönetmeliðe göre, ilgilinin beyaný esas alýnarak düzenlenen ruhsat, müktesep hak doðurmamaktadýr. Yapýlan ilk denetim sonucunda baþvuru formunda yer alan bilgilerin doðruluðunun tespiti halinde ruhsat kesinleþmektedir. Aksi takdirde, ilgiliye yedi günü geçmemek üzere ek bir süre verilmekte, bu sürede eksiklik ve aksaklýklarýn giderilmesi istenmekte ve bu süre içinde iþyeri yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun hale getirilirse ruhsat kesinleþmekteydi. Ýdare tarafýndan ilk denetim sýrasýnda iþyerinde tespit edilen eksiklik ve aksaklýklarýn giderilmesi için verilen yedi günlük süre, bazý eksiklik ve aksaklýklarýn giderilmesi açýsýndan yeterli olmamaktaydý. Sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý sürecinde sýkýntý çekilen alanlardan birisi de yangýna karþý gerekli önlemlerin alýnmasýný temin amacýyla istenen itfaiye raporudur. Özellikle büyükþehir belediyelerinin bulunduðu yerlerde 40 sýhhî iþyerlerinde herhangi bir ayrým yapýlmaksýzýn bütün iþyerlerinden itfaiye raporu istenmesi iþlem sürecini uzatmakta ve itfaiye müdürlüklerinde ruhsat harcýndan daha yüksek miktarda itfaiye raporu ücreti talep edilmesi iþyeri sahiplerinin þikayetlerine yol açmaktaydý. Ayrýca, bazý itfaiye müdürlüklerinin yerinde denetim yapmadan, sadece yangýn tüpü alýndýðýna dair fatura ibrazýný veya yangýn tüpünün getirilerek gösterilmesini zorunlu kýlarak, ücret karþýlýðý itfaiye raporu düzenlemesi, yangýna karþý alýnmasý gereken önlemlerin sadece formaliteye dönüþmesine neden oluyordu. Sýhhî iþyerlerinin mirasçýlara devri veya iþyerine ortak alýnmasý durumunda yeniden ruhsat düzenlenmesi zorunluluðu da bürokrasi ve kýrtasiyeciliði artýrmaktaydý. Özellikle herhangi bir uzmanlýðý veya ihtisasý gerektirmeyen sýhhî iþyeri sahiplerinin ölümünden sonra, mirasçýlar adýna yeniden ruhsat düzenlenmesi zorunluluðu, kazanýlmýþ haklarýn sona ermesine ve vatandaþlarýn maðduriyetine neden oluyordu. Ayrýca iþyerine yeni bir ortak alýnmasý veya bir ortaðýn iþyeri sahipliðinden ayrýlmasý durumunda, iþyerinin fiziki durumunda hiçbir deðiþiklik olmadýðý halde yeniden ruhsat alma zorunlululuðu da anlamsýz bir uygulama olarak kalýyordu. Hatta bazý idarelerin cadde ve sokak adlarýný deðiþtirmek suretiyle iþyerlerini yeniden ruhsat almaya zorlamasý da tümüyle gereksiz bürokratik iþlemlere ve insan gücü kaybýna neden olmaktaydý. Diðer taraftan, baþvuru formunun teslimi sýrasýnda, baþvurunun hangi görevli tarafýndan ve ne zaman alýndýðýna dair alýndý belgesi düzenlenmemesi de ruhsatlandýrma sürecini uzatmakta, zaman zaman baþvuru formlarýnýn kaybolmasýna veya evrakýn istenilen çabuklukta bulunamamasýna yol aç- 41 maktaydý. Ýþlemin bu þekilde yapýlmasý kanun ve yönetmelikte öngörülen sürelerin idare tarafýndan uygulanmamasý durumunda, bundan sorumlu memurlarýn tespitini zorlaþtýrmakta ve keyfi uygulamalara da sebep olmaktaydý. Ruhsatlandýrma sürecinin yeniden düzenlenmesini gerektiren bir baþka neden ise, baþvuru sýrasýnda istenilen evrak sayýsýnýn fazla olmasý, mevzuatta öngörülmeyen bazý belgelerin genelge ve talimatlarla istenilir hale gelmesidir. Bunun en temel nedeni, önceki Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelikte hangi evrakýn baþvuru formuna eklenmesi gerektiðinin net bir biçimde belirlenmemesidir. Baþvuru sahibinden istenilecek evrakýn baþvuru formunda tek tek gösterilmemesi nedeniyle, ruhsatlandýrmaya yetkili idarelerin istediði evrak sayýsýnýn yapýlan araþtýrmaya göre bazen 50'nin üzerine çýktýðý görülmüþtür. Baþvuru sýrasýnda istenilen evrak sayýsý 20-25 civarýnda olmasýna raðmen, bu listede yer alan vergi kaydý, ilgili oda kaydý, ticaret siciline tescil ve ilan, kurma izni ve iþletme belgesi ile SSK kaydý gibi belgelerin baþvuru formuna eklenebilmesi için de birçok evrakýn hazýrlanmasý gerekmektedir. Yapýlan araþtýrmada, iþyerlerinin türüne göre sayýsý deðiþmekle birlikte yetkili idarelerin internet sayfalarýnda "baþvuru sýrasýnda istenilecek belgeler" veya "baþvuru formuna eklenecek belgeler" olarak ilan ettikleri ve baþvuru formuna eklenmesini istedikleri baþlýca belgeler aþaðýdaki þekilde tespit edilmiþtir. 1- Baþvuru formu, 2- Vergi levhasý, 3- Kira kontratý (Kiracýlar için), 4- Tapu sureti, (Malikler için), 42 5- Çevre Temizlik Vergisinin ödendiðine dair makbuz ile Ýlan ve Reklam Vergisi kaydý, 6- Belediye gelir servisinden alýnmýþ, borcu olmadýðýna dair belge, 7- Esnaf sanatkarlar sicil tasdiknamesi, 8- Þirket ise ticaret odasýna kayýt belgesi, 9- Milli Eðitim Bakanlýðýndan ustalýk belgesi, 10- Ýþyeri açýlacak yer mesken ise tüm kat maliklerinin noter onaylý muvafakati, 11- Yapý kullanma izin belgesi, 12- Devir iþlemlerinde eski ruhsatýn aslý, 13- Devir ve ortaklýk iþlemlerinde noter onaylý devir senedi, 14- Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýndan alýnan kurma izni ve iþletme belgesi, 15- Dernek yazýsý, 16- Baðlý bulunduklarý odadan üyelik belgesi, 17- Pasaj ve iþhanlarýnda yönetici muvafakati, 18- Açýlacak iþyeri gecekondu ise imar affýndan yararlandýðýna dair yazý, 19- Oto galerilerden zorunlu mali sorumluluk sigortasý, 20- Tüp bayilerinden sorumluluk sigortasý, bayilik belgesi ve noter onaylý kat malikleri muvafakatinin aslý, 21- Spor tesisleri için gençlik ve spor il müdürlüðünden alýnan izin, 22- Su satýþ yerleri için il saðlýk müdürlüðünden alýnan çalýþma ruhsatý, 23- Ýtfaiye raporu, 24- Yangýn söndürme cihazý fatura fotokopisi, 25- Yangýn tüpü ( Her 200 m2 için 6 kg), 26- 2 adet fotoðraf, 27- 2 adet dosya, 43 28- Açýlacak olan iþyerinin adresini gösteren ilgili belediyeden alýnmýþ numarataj belgesi, 29- Þirketler için þirket ana sözleþmesi, 30- Sicil gazetesi, 31- Ýmza sirküleri, 32- Þirket yetkilisinin ikametgah ve nüfus cüzdaný sureti, 33- Ticaret odasýndan alýnan faaliyet belgesi, 34- Þirketler için vekaletname, 35- Ýþyeri açacak olan kiþinin nüfus cüzdan sureti, 36- Ýþyeri açacak olan kiþinin ikametgah belgesi, 37- Bað-Kur veya SSK belgesi, Bir iþyerinin açýlmasýnda yukarýda sayýlan 37 adet belgenin tümü istenmemektedir. Ýstenilen belge sayýsý iþyerlerinin durumuna veya bulunduðu belediyeye göre deðiþmektedir. Diðer yandan, listede tek belge olarak görünen kurma izni ve iþletme belgesi, vergi levhasý, sigorta kaydý, oda kaydý gibi bazý belgelerin her birinin temini için ayrýca ortalama olarak 7-8'e ulaþan evrakýn da hazýrlanmasýný gerektirmekteydi. Böylece bir iþyerinin açýlmasý için hazýrlanmasý gereken belge sayýsý, sýhhî iþyerlerinde 50-55, umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde ise 60-65'e kadar yükselebilmekteydi. 44 4.3. Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý Sýhhî iþyerleri kapsamýnda ruhsatlandýrýlan umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin açýlabilmesi için hem iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý hem de umuma açýk istirahat ve eðlence yeri ruhsatý alma zorunluluðu bulunmaktadýr. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý alma zorunluluðuna ilave olarak 2559 sayýlý Polis Vazife ve Selahiyet Kanununa istinaden çýkarýlan Açýlmasý Ýzne Baðlý Yerlere Uygulanacak Ýþlemler Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine göre ayrýca alýnmasý gereken umuma açýk istirahat ve eðlence yeri ruhsatý uygulamasý bu iþyerlerinde ruhsatlandýrma sürecini uzatmakta, bürokrasi ve kýrtasiyeciliði artýrmaktaydý. Ýmar planý yapma yetkisi mahalli idarelere verilmesine raðmen, içkili yer bölgesinin valilik ve kaymakamlýk bünyesinde kurulan içkili yer bölgesi tespit komisyonlarýna verilmesi de kentin planlanmasý açýsýndan bir takým aksaklýklarýn yaþanmasýna neden oluyordu. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasý sýrasýnda mahalli idareler tarafýndan istenen evraka ilave olarak benzer evrakýn kolluk kuvvetleri tarafýndan da istenmesi, kýrtasiyeciliðin artýrmasýna yol açmaktaydý Diðer yandan umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde çalýþacak kiþilerin buralarda çalýþabilmek için mahallin en büyük mülki amirliðinden izin belgesi alma zorunluluðu da iþlem sürecini uzatan ve zorlaþtýran bir baþka uygulama olarak görülmektedir. 45 5. RUHSATLANDIRMA SÜRECÝNE ÝLÝÞKÝN OLARAK YAPILAN ANKET VE BULGULARI Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn düzenlenmesine iliþkin kanun ve yönetmeliklerde, ruhsatlandýrma süreci açýk bir biçimde belirlenmesine raðmen, ruhsatlandýrma sürecinde uygulanan karmaþýk bürokrasi ve istenen çok sayýda belge, ruhsatlandýrma iþlemlerinin süresinde sonuçlandýrýlamamasýna ve vatandaþ memnuniyetinin azalmasýna neden olmaktaydý. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn alýnmasýnda yaþanan sorunlu alanlarýn tespit edilmesi ve bunlara çözüm bulunmasý amacýyla Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý tarafýndan bir araþtýrma düzenlenmiþtir. Araþtýrmada, basit rastlantýsal örnekleme yöntemi kullanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn amacýna uygun ve uygulandýðý iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý sahiplerini temsil edebilmesi için beþ yýl ve daha kýsa süredir iþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatýna sahip olanlara aðýrlýk verilmiþtir. Araþtýrmanýn bulgularý, toplam 22 sorudan oluþan anket formunun, Altýndað, Çankaya, Keçiören ve Sincan Belediyelerinden ruhsat almýþ veya ruhsat alma sürecini yeni tamamlamýþ kiþilerle yüz yüze görüþme (anket) tekniði kullanýlarak doldurulmasýyla elde edilmiþtir. Araþtýrmaya 357 kiþi katýlmýþtýr. Araþtýrmanýn %9,8'i belediye ruhsat müdürlüklerinde, %90,2'si iþyerlerinde gerçekleþtirilmiþtir. Araþtýrma grubunun %24,5'i bir yýldan az, %58,8'i bir-beþ yýl arasýnda, %12,1'i altý-on yýl arasýnda, %3,2'si ise 11 yýl ve daha uzun süredir iþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatýna sahiptir. Ayrýca, araþtýrma grubunun %40,3'ü sýhhî, %59,7'si gayrisýhhî müessese ruhsatýna sahiptir. 49 Grafik 1: Araþtýrma grubunun öðrenim durumu Araþtýrma grubunda aðýrlýklý olarak lise (%42) ve ortaokul (%32,8) mezunlarý yer almaktadýr. Ýlkokul mezunlarýnýn oraný %13,2 ve üniversite mezunlarýnýn oraný ise %12 dir. 50 Grafik 2: Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatýný beyana göre almaktan dolayý memnuniyet daðýlýmý Araþtýrma grubunun %88,2'si iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýný beyana göre almaktan memnun olduðunu ifade etmiþ olup bu yüksek bir memnuniyet oranýdýr. 51 Grafik 3: Müracaatý izleyen iþgünü içinde iþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatý alabilme durumu %45,1 %54,9 Aldým Almadým Araþtýrma grubunun %45,1'i müracaatý izleyen ilk iþgünü içinde ruhsat aldýðýný, %54,9'u ise alamadýðýný bildirmiþtir. 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanunun beþinci maddesine göre, ruhsat baþvuru formunun, Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduðunun tespiti halinde, baþkaca bir iþleme gerek kalmaksýzýn iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn düzenlenerek ilgiliye verileceði hüküm altýna alýnmaktadýr. Ayrýca, Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin "iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilmesi" baþlýklý 8'inci maddesine 52 göre eksiksiz olarak doldurulan baþvuru formu üzerine ilgiliye en geç müracaatýný izleyen iþgünü içinde iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn verilmesi gerekmektedir. Kanun ve Yönetmelik hükümlerine raðmen, anket yapýlan kiþilerin %54'ünün müracaatý izleyen iþgünü içinde ruhsat alamadýðýný beyan etmesi ruhsat alan vatandaþlarýn yarýsýndan fazlasýnýn Kanun ve Yönetmeliðin emrettiði sürede ruhsatlarýný alamadýðýný göstermektedir. Grafik 4: Ruhsat sonrasý denetim aralýðýný yeterli görme durumu Araþtýrma grubunun %90,2'si, belediye ruhsat müdürlüðü tarafýndan 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararna- 53 menin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre verilen 1 aylýk denetim süresini yeterli bulmaktadýr. Bu süreyi yetersiz bulanlarýn oraný %9,8'dir. Grafik 5: Denetimden sonra verilen 7 günlük ek süre konusunda görüþlerin daðýlýmý Araþtýrma grubunun %41,5'i, iþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatý düzenlendikten sonra yapýlan denetim sonucunda iþyerinin þartlara uygun olmadýðýnýn tespiti halinde belediye ruhsat müdürlüðü tarafýndan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmeliðin 9'uncu maddesine göre iþyerinin þartlara uygun hale getirilmesi için tanýnan 7 günlük ek süre uygulamasýný doðru bulmaktadýr. Bu uygulamayý doðru bulmakla birlikte 7 günlük ek süreyi yetersiz bulanlarýn oraný ise %58,5'tir. 54 Grafik 6: Ek sürenin ne kadar olmasý gerektiði konusundaki görüþlerin daðýlýmý(*) * Süreyi yeterli bulanlar dahil edilmemiþtir. Belediye Ruhsat Müdürlüðü tarafýndan ruhsat sahibinin iþyerini ruhsata ve þartlara uygun hale getirmesi için verilen 7 günlük ek süreyi yetersiz bulanlarýn %44,8'i, bu sürenin 15 gün, %28,3'ü 20 gün, %24,1'i de 30 gün olmasý gerektiðini ifade etmiþtir. Bu süre yeni çýkarýlan Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelikte 15 güne çýkarýlmaktadýr. 55 Grafik 7: Ruhsat alma sürecinde en çok zaman alan iþlem Araþtýrma grubuna "ruhsat iþlemleri sýrasýnda en çok zaman alan iþlem", "ruhsat iþlemleri sýrasýnda en çok sýkýntý yaþanan kurum" ve ilgili kurumda "yaþanan sýkýntýnýn nedeni" olmak üzere yöneltilen sorulara birbirine yakýn cevaplar verildiði görülmektedir. 56 Araþtýrma grubunun yaklaþýk üçte birlik kesimi, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý alma sürecinde gereðinden fazla zaman alan bir iþlemle karþýlaþmadýðýný bildirmiþtir. En çok zaman alan iþlem olarak %28,9 oranýyla ilk belediye ruhsat müdürlüðü iþlemleri yer almakta, bunu %19,6 oranýyla büyükþehir belediyesi itfaiye müdürlüðü iþlemleri ve %10,6 oranýyla emniyet müdürlüðü iþlemleri izlemektedir. 57 Grafik 8: Sýhhî müessese ruhsatý alýnmasýnda en çok zaman alan iþlemler 58 Sýhhî müessese ruhsatý alanlar açýsýndan en çok zaman alan iþlemler arasýnda itfaiye müdürlüðü iþlemleri %41,5 gibi yüksek bir oranla ilk sýrada yer almakta, onu %27 oranýyla belediye ruhsat müdürlüðü iþlemleri izlemektedir. Sýhhî müessese için ruhsat alma sürecinde emniyet müdürlüðü iþlemlerinin de zaman alma bakýmýndan dikkate deðer bir oranda olduðu görülmektedir. Grafik 9: Ruhsat iþlemleri sýrasýnda en çok sýkýntý yaþadýðý kurum Araþtýrma grubunun yaklaþýk üçte birlik kýsmý (%35) iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý iþlemleri sýrasýnda kurumlardan hiçbirinde sýkýntý yaþamadýðýný bildirmiþtir. 59 Hiçbir sýkýntý yaþamadým diyen %35'lik kesimin çýkarýlmasýyla yapýlan deðerlendirme sonucunda, ruhsat iþlemleri sýrasýnda en çok sýkýntý yaþanan kurumlarýn baþýnda %37,1 oranýyla belediye ruhsat müdürlüðü gelmekte, onu %22,4 oranýyla büyükþehir belediyesi itfaiye müdürlüðü ve %13,8 oranýyla emniyet müdürlüðü izlemektedir. Tarým il müdürlüðünün de ruhsat iþlemleri sýrasýnda sýkýntý yaþanan kurumlar arasýnda kayda deðer bir aðýrlýkta yer aldýðý görülmektedir. Grafik 10: Kurumlarda yaþanan sýkýntý türü 60 Araþtýrma katýlanlarýn sadece %29,1'i yaþadýklarý sýkýntý türünü belirtmiþtir. Sýkýntý yaþayanlarýn %52,9 ‘u "iþlemlerin gereðinden uzun sürmesi"ni, %14,4’ü "vergi, harç gibi maddi güçlükler"i yaþadýklarý sýkýntý türü olarak ifade etmiþtir. Grafik 11: Ruhsat iþlemlerinin zorluðu ve hýzýna iliþkin görüþler Araþtýrma grubunun %62,5'i ruhsat iþlemlerinin gereksiz ayrýntýlar nedeniyle yavaþ ve zor sonuçlandýðýný, %37,5'i ise kolay ve hýzlý sonuçlandýðýný ifade etmiþtir. 61 Grafik 12: Sýhhî müessese ruhsatý alanlarýn iþlemlerin zorluðu ve hýzýna iliþkin görüþleri Sýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %70,8'i, ruhsat alma iþleminin gereksiz ayrýntýlar yüzünden zor ve yavaþ sonuçlandýðýný, %29,2'si de kolay ve hýzlý sonuçlandýðýný bildirmiþlerdir. 62 Grafik 13: Gayrisýhhî müessese ruhsatý alanlarýn iþlemlerin zorluðu ve hýzýna iliþkin görüþleri %43,2 %56,8 Gereksiz ayrýntýlar yüzünden zor ve yavaþ sonuçlandý. Kolay ve hýzlý sonuçlandý Gayrisýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %56,8'i ruhsat alma iþleminin gereksiz ayrýntýlar yüzünden zor ve yavaþ sonuçlandýðýný, %43,2'si de kolay ve hýzlý sonuçlandýðýný bildirmiþlerdir. 63 Grafik 14: Belediyede ruhsat alma sürecinin zorluk durumu Araþtýrma grubuna, ruhsat iþlemlerinin zorluðu ve hýzýna iliþkin sorudan ayrý olarak "belediyede ruhsat iþlemlerinin zorluðuna" iliþkin de bir soru yöneltilmiþtir. Bu soruya %30,3 oranýnda "hiç zorlanmadým", %57,7 oranýnda "biraz zorlandým", ve %12 oranýnda "çok zorlandým" þeklinde cevaplar alýnmýþtýr. 64 Grafik 15: Sýhhî müessese ruhsatý alanlarýn belediyede zorlanma durumu %12,5 %22,9 %64,6 Çok zorlandým Biraz zorlandým Hiç zorlanmadým Sýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %12,5'i, ruhsat alýrken çok zorlandýðýný, %64,6'sý biraz zorlandýðýný ve %22,9'u ise hiç zorlanmadýðýný belirtmiþtir. 65 Grafik 16: Gayrisýhhî müessese ruhsatý alanlarýn belediyede zorlanma durumu Gayrisýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %35,2'si, belediyedeki iþlemleri sýrasýnda hiç zorlanmadýðýný, %53,1'i biraz zorlandýðýný ve %11,7'si ise çok zorlandýðýný ifade etmiþtir. 66 Grafik 17: Ruhsat baþvurusu sýrasýnda istenen belgelerin öðrenildiði kaynaklar Ruhsat iþlemleri için gerekli belgeler %88,2 oranýnda, belediye küþat müdürlüðüne baþvurarak öðrenilmiþtir. Ruhsat iþlemleri için gerekli olan belgelerin diðer esnaf ve yakýn çevreden öðrenilme oraný %6,4, muhasebeciden öðrenilme oraný %3,4'tür. 67 Grafik 18: Hazýrlanan belge sayýsý Araþtýrma grubunun yarýsý (%49,3) 5-9 adet; üçte biri de 15-19 arasýnda belge hazýrladýðýný ifade etmiþtir. 68 Grafik 19: Ruhsat iþlemlerinde hazýrlanan belge sayýsý a) Sýhhî müessese Sýhhî iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý alanlarýn %47,9'u 10-14 arasý, %31,3'ü ise 5-9 arasý belge hazýrladýðýný ifade etmiþtir. 69 b) Gayrisýhhî müessese Gayrisýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %61,5'i 5-9 adet; sýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %47,9'u 10-14 adet belge hazýrladýklarýný ifade etmiþlerdir. 70 Grafik 20: Ýstenen belgeleri hazýrlama süresi Araþtýrma grubunun %64,7'si, ruhsat iþlemleri sýrasýnda istenen belgeleri 1 hafta içinde hazýrladýðýný ifade etmiþtir. Ýstenen belgeleri 15 gün içerisinde hazýrlayanlarýn oraný %25,8'dir. 71 Grafik 21: Sýhhî müessese ruhsatlarýnda istenen belgeleri hazýrlama süresi Sýhhî iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý alanlarýn %63,2'si bir hafta ve %29,2'si ise 15 gün içinde belgeleri hazýrladýðýný ifade etmiþtir. 72 Grafik 22: Gayrisýhhî müessese ruhsatlarýnda istenen belgeleri hazýrlama süresi Gayrisýhhî müessese ruhsatý alanlarýn %65,7'si bir hafta, %23,5'i ise15 gün içinde belgeleri hazýrladýðýný ifade etmiþtir. 73 Grafik 23: Ruhsatýn düzenlenmesi sýrasýnda belediyenin esnaf ve sanatkarlar odasý kaydýnýn belgelenmesini istemesi hakkýndaki görüþler Araþtýrma grubunun %75,1'i, esnaf ve sanatkarlar odasý kaydýnýn belgelenmesinin doðru bir uygulama olduðu görüþündedir. Bu uygulamayý yanlýþ ve gereksiz bulanlarýn oraný %24,9 olup, uygulamayý yanlýþ ve gereksiz bulma nedenleri aþaðýdaki grafikte görülmektedir. 74 Grafik 24: Belediye tarafýndan esnaf ve sanatkarlar odasý kaydýnýn istenmesinin gereksizliðine iliþkin nedenler Esnaf ve sanatkarlar odasý kaydýnýn istenmesini yanlýþ bir uygulama olarak deðerlendirenler, bu deðerlendirmeyi %51,3 oranýnda esnaf ve sanatkarlar odasýna ödenen ücret ve harçlarýn yüksek olmasýna, %37,9 oranýnda da esnaf ve sanatkarlar odasýnýn esnafýn haklarýný korumamasýna dayandýrmaktadýrlar. 75 Grafik 25: Esnaf ve sanatkarlar odasýna kayýtlý müesseselerden ustalýk belgesi istenirken ticaret odasýna kayýtlý müesseselerden istenmemesi hakkýndaki görüþler Belediye ruhsat müdürlüðü mevcut uygulamada, bazý istisnalar dýþýnda ticaret odasýna kayýtlý kiþilerden ustalýk belgesi istememekte, esnaf ve sanatkarlar odasýna kayýtlý kiþilerden ustalýk belgesi istemektedir. Araþtýrma grubuna bu konudaki görüþleri sorulmuþ ve %48,2 oranýnda "her iki oda üyesinden de ustalýk belgesi istenmeli" þeklinde hakkaniyete iþaret eden bir cevapla karþýlaþýlmýþtýr. "Ýki oda üyesinden de ustalýk belgesi istenmemeli" görüþünde olanlarýn oraný da %44 olup, yine hakkaniyete ve uygulamanýn yanlýþlýðýna iþaret etmektedir. Mevcut uygulamanýn devamýndan yana olanlarýný oranýnýn %2,8'de kalmasý da, durumun adalet ve gereklilik kriterleri esasýnda deðerlendirildiðini göstermektedir. 76 Grafik 26: Tümü iþyerine dönüþmüþ binalarda kat maliklerinin hepsinin rýzasýnýn alýnmasý uygulamasýna iliþkin görüþler Araþtýrma grubunun %63'ü tümü iþyerine dönüþmüþ binalarda kat maliklerinin tamamýnýn rýzasýnýn alýnmasýnýn gereksiz bir uygulama olduðu görüþündedir. Grafikte yer almamakla birlikte, kat maliklerinin tümünün rýzasýnýn istenmemesi gerektiðini düþünenlerin bir kýsmý, çoðunluðun ya da bina yönetiminin rýzasýnýn yeterli olduðunu, bir kýsmý da düzenlemenin iþyerinin niteliði göz önünde bulundurularak yapýlmasý gerektiðini ifade etmektedir. 77 Grafik 27: Ýþyerlerinin tatil günleri açýlabilmesi için belediyeden izin (ruhsat) alma zorunluluðu hakkýndaki görüþler Araþtýrma grubunun hemen hemen yarýsý (%48,7), tatil günleri izne baðlý olmadan isteyen herkesin iþyerini açabilmesi gerektiði görüþündedir. Bununla birlikte, tatil günleri iþyerlerinin açýlabilmesinin izne baðlý olmasý gerektiði görüþünde olanlar da azýmsanmayacak oranda temsil edilmektedir. 78 Grafik 28: Ruhsat iþlemleri sýrasýnda görüþülen görevli sayýsý Araþtýrma grubunda, ruhsat iþlemleri sýrasýnda görüþtüðü görevli sayýsýnýn 3-4 kiþi olduðunu ifade edenler %26,1 oranýyla ilk sýrada yer almakta, onu %20,4 oranýyla 1-2 görevli ile görüþtüðünü ifade edenler izlemektedir. "Çok sayýda görevli ile görüþtüm" diyenler bir rakam vermediði için, bu sayýnýn 78 ve daha fazla görevli olduðu düþünülürse araþtýrma grubunun yaklaþýk %20'sinin 7 ve üzerinde görevli ile görüþtüðü ortaya çýkacaktýr. Ýdeal olan, iþlemlerin 1 veya 2 görevli ile sonuçlandýrýlmasýdýr. Araþtýrma grubunun verdikleri rakamlar dikkate alýnýrsa, ruhsat iþlemlerinin %80 oranýnda ideal durumdan uzak olduðu görülecektir. 79 Grafik 29: Ruhsat iþlemleri sýrasýnda karþýlaþýlan olay ve durumlarla ilgili genel deðerlendirmeler Araþtýrma grubunun ruhsat iþlemleri sýrasýnda karþýlaþtýklarý olaylar ve genel olarak iþlem süreci ile ilgili deðerlendirmeleri, "ruhsat hizmetlerinde bürokrasinin azaltýlmasý" konusunun önemini ortaya koymaktadýr. Grafik, iki noktaya dikkat çekmektedir. Birincisi, "iþlemlerin adil ve kurallara uygun bir þekilde gerçekleþtiðini" belirtenlerin %66,1 oranýnda olmasý, ruhsat iþlemlerinde sorunun kuralsýzlýk veya adaletsizlik sorunu olmadýðýný, aksine mevcut kural ve prosedürlerin soruna yol açtýðýný ima etmektedir. 80 Ýkinci önemli bulgu, "görevlilerin yeterince ilgili ve yönlendirici olmadýðýný" belirtenlerin oranýnýn %28 olmasýdýr. Bu da görevlilerin iþlem sürecini hýzlandýracak donanýma sahip olmadýklarýný göstermektedir. Hizmet sunum sürecinde görevlilerin ilgisizliðinden ve yönlendirici olmamasýndan þikayet edilmesi, bunun görevli kiþiler açýsýndan olduðu kadar ilgili kurum ve kurallar açýsýndan da bir sorun olduðunu göstermektedir. Kurallarýn ve sürecin karmaþýklaþmasýnýn, görevlilerin sürece olumlu müdahale etme ve iþlemleri kolaylaþtýrma inisiyatifini de ortadan kaldýrdýðý düþünülmektedir. 81 Grafik 30: Ruhsat iþlemlerinin daha kolay ve süratli olmasýna iliþkin görüþler Araþtýrma grubunun yalnýzca %9'u mevcut uygulamadan memnundur. "Belge ve iþlemler azaltýlmalý" diyenlerin %20,4, "bütün iþlemler tek kurumda sonuçlandýrýlmalý" diyenlerin ise %19,3 oranýnda olmasý, sorunlarýn bürokratik iþlemlerden kaynaklandýðýný göstermektedir. 82 6. ANKET SONUÇLARI Anket uygulamasýna, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý olan veya ruhsat baþvurusunda bulunan toplam 357 kiþi katýlmýþtýr. Anketlerin %9,8'i belediye ruhsat müdürlüklerinde, %90,2'si iþyerlerinde yapýlmýþtýr. Ankete katýlanlarýn %40,3'ü sýhhî, %59,7'si gayrisýhhî müessese ruhsatýna sahip kiþilerden oluþmaktadýr. Anketlerden elde edilen bulgulara göre; ruhsat sahiplerinin ruhsatlarýný beyana göre almaktan memnun olduklarý görülmektedir. Nitekim araþtýrmaya katýlanlarýn %88,2'si iþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatýný beyana göre almaktan memnun olduðunu ifade etmiþtir. Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelikte öngörüldüðü gibi, iþyeri açma ruhsatýný müracaatý izleyen iþgünü içinde alabilenlerin oraný %45,1'dir. Belediye ruhsat müdürlüðü tarafýndan tanýnan 1 aylýk ruhsat sonrasý denetim aralýðý %90 oranýnda yeterli bulunmaktadýr. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý aldýktan sonra, iþyerinin þartlara uygun olmamasý durumunda, þartlara uygun hale getirilmesi için tanýnan 7 günlük ek süre uygulamasý %41,5 oranýnda doðru bulunmaktadýr. Uygulamayý doðru bulmakla birlikte bir hafta ek süreyi yetersiz bulan %58,5'lik kesimin, %44'ü bu sürenin 15 gün, %28,3'ü 20 gün, %24,1'i de 30 gün olmasý gerektiði görüþündedir. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý iþlemlerinde en çok zaman alan iþlemlerin baþýnda %28,9 oranýyla belediye ruhsat þube müdürlüðü iþlemleri gelmekte, 85 bunu %19,6 oranýyla itfaiye müdürlüðü iþlemleri ve %10,6 oranýyla emniyet müdürlüðü iþlemleri izlemektedir. Ruhsat iþlemleri sýrasýnda en çok sýkýntý yaþanan kurumlar arasýnda, ilk sýrada %37,1 oranýyla belediye ruhsat müdürlüðü yer almakta, bunu %22,4 oranýyla büyükþehir belediyesi itfaiye müdürlüðü ve %13,8 oranýyla emniyet müdürlüðü izlemektedir. Tarým il müdürlüðünün, ruhsat iþlemleri sýrasýnda sýkýntý yaþanan kurumlar arasýnda kayda deðer bir oranda yer aldýðý görülmektedir. Söz konusu kurumlarda yaþadýklarý sýkýntýya iliþkin açýklama yapan ve katýlýmcýlarýn %29'unu oluþturan kesimin, %52,9'luk kýsmýnýn "iþlemlerin gereðinden fazla uzun sürmesi"nden þikayetçi olduklarý görülmektedir. Genel olarak ruhsat iþlemleri gereksiz ayrýntýlar nedeniyle yavaþ ve zor sonuçlanýyor diyenlerin oraný %62,5; kolay ve hýzlý sonuçlanýyor diyenlerin oraný ise %37,5'tir. Belediyede ruhsat iþlemleri sýrasýnda "hiç zorlanmadýðýný" ifade edenlerin oraný %30,3; "biraz zorlandýðýný" ifade edenlerin oraný %57,7; "çok zorlandýðýný" ifade edenlerin oraný %12'dir. Ruhsat iþlemleri için gerekli belgelerin öðrenildiði kaynak %88,2 oranýnda belediye küþat müdürlüðüdür. Gerekli belgeleri diðer esnaf ve yakýn çevreden öðrenenlerin oraný %6,4; muhasebeciden öðrenenlerin oraný %3,4'tür. Araþtýrmaya katýlanlarýn yaklaþýk yarýsý (%49,3) ruhsat iþlemleri sýrasýnda 59 adet; üçte biri de 15-19 adet belge hazýrladýðýný ifade etmiþtir. Ýþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatlarý için iþlem süreçlerinin gözden geçirmenin gerekli olduðunu gösteren bulgulardan birisini de bu sonuç oluþturmaktadýr. 86 Ruhsat iþlemleri sýrasýnda istenen belgeleri 1 hafta içinde hazýrlayanlarýn oraný %64,7; 15 gün içinde hazýrlayanlarýn oraný %25,8'tir. Esnaf ve sanatkarlar odasý kaydýnýn belgelenmesinin yerinde ve doðru bir uygulama olduðunu düþünenlerin oraný %75,1'dir. Bu uygulamayý yanlýþ ve gereksiz bulanlarýn oraný ise %24,9 olup, bunun %51,3'ü odaya ödenen ücret ve harçlarýn yüksek olmasý, %37,9'u ise esnaf ve sanatkarlar odasýnýn esnafýn haklarýný takip edip gözetmediðine dayandýrmaktadýr. Belediye ruhsat müdürlüðü mevcut uygulamada, bazý istisnalar dýþýnda ticaret odasýna kayýtlý kiþilerden ustalýk belgesi istememekte, esnaf ve sanatkarlar odasýna kayýtlý kiþilerden ustalýk belgesi istemektedir. Araþtýrmaya katýlanlara bu konudaki görüþleri sorulmuþ ve %48,2 oranýnda "her iki oda üyesinden de ustalýk belgesi istenmeli" þeklinde hakkaniyete iþaret eden bir cevapla karþýlaþýlmýþtýr. "Ýki oda üyesinden de ustalýk belgesi istenmemeli" görüþünde olanlarýn oraný da %44 olup, yine hakkaniyete ve uygulamanýn yanlýþlýðýna iþaret etmektedir. Mevcut uygulamanýn devamýndan yana olanlarýn oranýnýn %2,8'de kalmasý da, durumun fazla arzulanmadýðýný göstermektedir. Ruhsat iþlemleri sýrasýnda tümü iþyerine dönüþmüþ binalarda kat maliklerinin hepsinden muvafakat alýnmasýnýn gereksiz bir uygulama olduðu görüþünde olanlarýn oraný %63'tür. Bulgular arasýnda rakam olarak yer almamakla birlikte, kat maliklerinin tümünün rýzasýnýn istenmemesi gerektiðini düþünenlerin bir kýsmý, çoðunluðun ya da bina yönetiminin rýzasýnýn yeterli olduðunu, bir kýsmý da düzenlemenin iþyerinin niteliði göz önünde bulundurularak yapýlmasý gerektiðini ifade etmektedir. 87 Mevcut uygulamada, tatil günlerinde iþyerinin açýlabilmesi için belediyeden ayrý bir izin belgesi almak gerekmektedir. Araþtýrmaya katýlanlara bu uygulama sorulmuþ ve katýlýmcýlarýn %48,7'si "tatil günleri izne baðlý olmadan isteyen herkesin iþyerini açabilmesi gerektiðini", %36,7'si ise "tatil günleri iþyerlerinin açýlabilmesinin izne baðlý olmasý gerektiðini" belirtmiþtir. Ruhsat iþlemlerini, 3-4 görevli ile muhatap olarak tamamladýðýný ifade edenlerin oraný %26,1; 1-2 görevli ile tamamladýðýný ifade edenlerin oraný %20,4'tür. "Çok sayýda görevli ile görüþtüðünü" ifade edenler, bir rakam veremediði için bu sayýnýn 5-6 ve daha fazla görevli olduðu düþünülürse, araþtýrmaya katýlanlarýn yaklaþýk %20'sinin 6 ve üzerinde görevli ile görüþtüðü ortaya çýkmaktadýr. Ruhsat iþlemlerinde ideal olan, iþlemlerin 1 veya 2 görevli ile sonuçlandýrýlmasýdýr. Bu durumda, araþtýrmaya katýlanlarýn verdikleri rakamlar dikkate alýnýrsa, ruhsat iþlemlerinin %80 oranýnda ideal durumdan uzak olduðu görülecektir. Ruhsat iþlemleri sýrasýnda karþýlaþýlan olaylar ve genel olarak iþlem süreci ile ilgili deðerlendirmeler, "ruhsat hizmetlerinde bürokrasinin azaltýlmasý" konusunun önemini ortaya koymaktadýr. Bulgular, iki noktaya dikkat çekmektedir. Birincisi, "iþlemlerin adil ve kurallara uygun bir þekilde gerçekleþtiðini" belirtenlerin %66,1 oranýnda olmasý, ruhsat iþlemlerinde sorunun kuralsýzlýk veya adaletsizlik sorunu olmadýðýný, aksine mevcut kural ve prosedürlerin soruna yol açtýðýný ima etmektedir. Baþka bir anlatýmla ruhsat hizmetlerinin sunumunda yaþanan sorunlarýn önemli ölçüde uygulanan kurallardan kaynaklandýðý görülmektedir. 88 Ýkinci önemli bulgu, "görevlilerin yeterince ilgili ve yönlendirici olmadýðýný" belirtenlerin oranýnýn %28 olmasýdýr. Bu da görevlilerin iþlem sürecini hýzlandýracak donanýma sahip olmadýklarýný göstermektedir. Hizmet sunum sürecinde görevlilerin ilgisizliðinden ve yönlendirici olmamasýndan þikayet edilmesi, bunun görevli kiþiler açýsýndan olduðu kadar ilgili kurum ve kurallar açýsýndan da bir sorun olduðunu açýklar. Çünkü kurallar ve süreçler karmaþýklaþtýkça, görevlilerin sürece olumlu anlamda müdahale edebilme ve iþlemleri kolaylaþtýrabilme yetenekleri azalmaktadýr. 89 7. ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATLARINA ÝLÝÞKÝN YÖNETMELÝÐÝN GETÝRDÝÐÝ YENÝLÝKLER Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik, 5302 sayýlý Ýl Özel Ýdaresi Kanunu, 5393 sayýlý Belediye Kanunu ile 5216 sayýlý Büyükþehir Belediyesi Kanunu, 2559 sayýlý Polis Vazife ve Selahiyet Kanununda kabul edilen merkezi idare ve mahalli idareler arasýndaki görev ve yetki daðýlýmýna uygun olarak hazýrlanmýþtýr. Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý sýrasýnda esas alýnan beyana güven, vatandaþ odaklý kamu yönetiminin kurulmasý, hizmetlerin vatandaþa en yakýn ve en uygun birime gördürülmesi, insanlarýn hayatýnýn kolaylaþtýrýlmasý, iþlem süreçlerinin basitleþtirilmesi, açýklýk, katýlým ve hesap verebilirlik gibi ilkeler de Yönetmeliðin hazýrlýk sürecinde hayata geçirilmeye çalýþýlmýþtýr. Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çerçevesinde, Yönetmeliðe konulan hükümlerin ayný anda tüm yerel yönetimler tarafýndan hayata geçirilmesi, yukarýda belirtilen ilkeler çerçevesinde kurulacak kamu yönetimi zihniyetinin tüm yetkili idareler tarafýndan benimsenmesi ve ülke çapýnda uygulama birliðinin saðlanmasý amacýyla, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýna iliþkin bu kitap hazýrlanmýþtýr. Bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý, hesap verebilirliðin saðlanmasý ve ruhsatlandýrma sürecinin kýsaltýlmasýna iliþkin olarak Yönetmeliðe konulan hükümlerin ülke çapýnda ayný anda yürürlüðe girmesi, iþyeri açmak isteyenlerin önündeki engellerin ortadan kalkmasýna ve ekonomik hayatýn canlanmasýna katkýda bulunacaktýr. 93 7.1. Kýrtasiyeciliðin Azaltýlmasýna Dönük Esaslar Hazýrlanan Yönetmelikle, iþyerlerinin açýlmasýnda ve çalýþtýrýlmasýnda, bürokratik iþ ve iþlemlerle gereksiz formalitelerin olabildiðince azaltýlmasý amaçlanmakla birlikte, toplumsal çevrenin ve genel saðlýðýn korunmasýna yönelik ilkelerin göz ardý edilmemesine de çalýþýlmýþtýr. Yeni düzenleme ile ruhsat verecek idare sayýsý azaltýlmýþ ve merkezi kurumlarýn yetkileri mahalli idarelere devredilmiþtir. Ruhsat vermede genel yetkili idareler olan il özel idareleri ve belediyeler Yönetmelikte tanýmlanmýþtýr. Dolayýsýyla Yönetmeliðin uygulanmasýnda yetkili idareler: z Belediye sýnýrlarý ve mücavir alan sýnýrlarý içinde belediyeyi, z Büyükþehir belediye sýnýrlarý ve mücavir alan sýnýrlarý içinde büyükþehir belediyesinin yetkili olduðu konularda büyükþehir belediyesini, bunlarýn dýþýnda kalan hususlarda büyükþehir ilçe veya ilk kademe belediyesini, z Belediye ve mücavir alan sýnýrlarý dýþýnda ve kanunlarla münhasýran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini, z Organize sanayi bölgesi sýnýrlarý içinde organize sanayi bölgesi tüzel kiþiliðini, ifade etmektedir. 94 Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý almak isteyen gerçek veya tüzel kiþiler, kanunlarda öngörülen istisnalar dýþýnda bu idarelere baþvuracaklardýr. Baþvurunun yapýldýðý yetkili idarelerin en üst amiri veya yetkili kýlacaðý kiþi ruhsatý verecektir. Mevzuatta iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilmesi için yetkili idare meclislerine herhangi bir görev verilmemiþken uygulamada belediye meclislerinin ruhsat verilmesi için karar almak suretiyle süreci uzattýklarý görülmüþtür. Bu nedenle, yetkili idare meclislerinin ruhsatlandýrma konusunda karar vermelerine gerek olmadýðý yönünde Yönetmeliðe hüküm konulmuþtur. Ruhsatta belirtilen faaliyet konusu ve adresin deðiþmemesi kaydýyla iþyerinin devredilmesi halinde, devralan kiþinin baþvurusu üzerine dosyadaki bilgi ve belgeler esas alýnmak suretiyle yeni iþletmeci adýna tekrar ruhsat düzenlenmesine de imkan saðlanmýþtýr. Keza, iþyerine yeni ortak alýnmasý veya ortaklardan birinin ayrýlmasý durumunda yeni ruhsat düzenlenmeyecektir. Ayný þekilde, mahalle, cadde, sokak ve benzeri yerlerin isim veya numaralarýnýn deðiþmesi nedeniyle, ayný iþyeri için yeni ruhsat düzenlenmesine gerek bulunmamaktadýr. Bu durumda sadece ruhsatta yer alan bilgilerin güncellenmesiyle yetinilecektir. Sürecin kolaylaþtýrýlmasýna dönük esaslardan birisi de, Yönetmelikte yer almayan bir iþyerinin açýlmak istenmesi halinde, ortaya çýkacak tereddüdün giderilmesi konusudur. Buna göre, bu Yönetmelik kapsamýna girmesine raðmen, adý ve nitelikleri belirtilmeyen sýhhî bir iþyerinin açýlmasý halinde, benzer iþyerleri için öngörülen esaslara göre iþlem yapýlacaktýr. Gayrisýhhî müesseseler için ise, Saðlýk Bakanlýðý, Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý, Çevre ve Orman Bakanlýðý ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliðinin 95 görüþü alýnarak Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan yeni sýnýf tayini yapýlacaktýr. Ayrýca, Yönetmeliðin uygulanmasýna dönük olarak Ýçiþleri Bakanlýðýnýn görüþ bildirmesi hükme baðlanarak, idarelerin karþýlaþtýklarý sorunlarýn çözümünde standart bir uygulamanýn saðlanmasý amaçlanmýþtýr. Sýhhî iþyeri için bu Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olarak iþyerini düzenledikten sonra Yönetmeliðe ekli Örnek 1'de yer alan baþvuru formuyla yetkili idareye müracaat edilmesi gerekmektedir. Eðer baþvuru, Yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun ise, baþkaca bir iþleme gerek kalmaksýzýn iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý düzenlenecek ve ayný gün içinde verilecektir. Ruhsat için yapýlan müracaat sýrasýnda baþvuruyu kabul eden görevlinin isim, unvan ve imzasýnýn da yer alacaðý Örnek 6'da yer alan "baþvuru ve beyan formu alýndý belgesi"nin düzenlenerek baþvuru sahibine verilmesi uygulamasý da yeni getirilen bir husustur. Bu düzenleme ile baþvuru evrakýný kabul eden görevliye iþlemleri hýzlý bir þekilde sonuçlandýrmasý için sorumluluk yüklenmekte ve gecikme durumunda muhatabýn tespitinin kolaylaþtýrýlmasý amaçlanmaktadýr. Diðer taraftan bu belge ile, iþyeri açmak isteyen kiþilerin baþvurularýný daha kolay takip etmelerine imkan saðlanmaktadýr. Yeni sistemde, ruhsatýn hemen düzenlenerek baþvuru sahibine verilmesi esas alýnmýþtýr. Bu nedenle, yetkili idarelerin en üst amirleri kendileri veya yetkili kýlacaklarý kiþiler vasýtasýyla bu sürati saðlayacaklardýr. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda ise 2559 sayýlý Kanundan kaynaklanan daha uzun bir süre öngörülmüþ olup, bu husus da Yönetmelikte hükme baðlanmýþtýr. 96 Burada dikkat edilmesi gereken husus, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý müracaatý sýrasýnda, bu Yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgeler dýþýnda baþka hiçbir belgenin istenmeyecek olmasýdýr. Yetkili idareler, baþvuru formundaki beyana göre ruhsat iþlemlerini sonuçlandýrmak zorundadýrlar. Burada vatandaþýn beyanýna güven esas olmakla birlikte, yanlýþ ve yanýltýcý beyana karþý gerekli yasal takibatýn yapýlmasýna da imkan tanýnmaktadýr. Yürürlükte bulunan çeþitli yasa hükümleri gereði, bazý belgelerin iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý baþvuru formuna eklenmesi gerekmektedir. Örneðin, 7.6.2005 tarih ve 5362 sayýlý Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluþlarý Kanununun 13 üncü maddesine göre; belediyeler, ruhsat verebilmek için iþyeri açmak veya meslekî faaliyette bulunmak isteyen esnaf ve sanatkârlardan sicil tasdiknamesi ile üye olduklarýna dair ilgili oda belgesini istemek zorundadýrlar. Keza, kamu kurum ve kuruluþlarý, belediyeler, kamu iktisadi teþebbüsleri, esnaf ve sanatkâr kredi ve kefalet kooperatifleri ve bankalar, oda üyeleri ile ilgili ruhsat, ihale ve kredi iþlemlerinde üye olduklarýna dair ilgili oda belgesini istemek zorundadýrlar. Uygulamada belediyelerin yaný sýra il özel idareleri de ruhsat vereceði için 5362 sayýlý Yasada öngörülmemekle beraber il özel idarelerinin de oda üyelik kaydýný istemesi uygun olacaktýr. 97 7.2. Ortak Hükümler ve Genel Þartlar Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliði, 1989 tarihli Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik ve Açýlmasý Ýzne Baðlý Yerlere Uygulanacak Ýþlemler Hakkýnda Yönetmelikler yürürlükten kaldýrýlarak, bunlarda düzenlenen hususlar tek yönetmelik olarak yeniden düzenlenmektedir. Bu noktadan hareketle, yeni Yönetmelikte bütün iþyerleri için ortak hükümler ve genel bazý þartlar tespit edilmiþtir. Böylece hem asgari özellikler tespit edilmiþ hem de teknik olarak Yönetmelikte gereksiz tekrarlardan kaçýnýlmýþtýr. Bu çerçevede, her iþyeri niteliði itibariyle bazý temel ortak esaslarý gözetecek ve genel þartlara dikkat edecektir. Bunlarý kýsaca aþaðýdaki gibi açýklayabiliriz: A) Ýþyerlerinde, iþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen tedbirlerin alýnmýþ olmasý gerekmektedir. Temel olarak, 22.5.2003 tarih ve 4857 sayýlý Ýþ Kanunu ve bu Kanuna istinaden yayýmlanan iþlerin yürütümü konusundaki yönetmelikler, iþ saðlýðý ve güvenliði konusundaki yönetmelikler ile temel tüzük hükümleri dikkate alýnmalýdýr. Meselâ, Aðýr ve Tehlikeli Ýþler Yönetmeliði, Ýþyeri Bina ve Eklentilerinde Alýnacak Saðlýk ve Güvenlik Önlemlerine Ýliþkin Yönetmelik, Çalýþanlarýn Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Eðitimlerinin Usul ve Esaslarý Hakkýnda Yönetmelik, Kimyasal Maddelerle Çalýþanlarýn Saðlýk ve Güvenlik Önlemleri Hakkýnda Yönetmelik gibi temel yönetmeliklerin hükümlerine özellikle bu tür alanlardaki iþyerlerinin riayet etmesi gerekmektedir. 98 B) 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamýna giren gayrimenkullerin, tapu kütüðünde mesken olarak gösterilen baðýmsýz bölümlerinde sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve benzeri eðlence ve toplantý yerleri; fýrýn, lokanta, pastane, süthane gibi gýda ve beslenme yerleri; imalathane, boyahane, basýmevi, dükkan, galeri ve çarþý gibi iþyerlerinin açýlmasý hususunda kat maliklerinin oy birliði ile kararýnýn alýnmýþ olmasý gerekmektedir. Tapuda iþ yeri olarak görünen yerlerde, umuma açýk istirahat ve eðlence yeri açýlmasý durumunda, yönetim planýnda aksine bir hüküm yoksa kat maliklerinin oy çokluðu ile aldýðý kararýn bulunmasý aranacaktýr. Dikkat edilirse, konut alanlarýnda ruhsat verilirken, bazý temel ilkelerin göz ardý edilmemesi gerekmektedir. Çünkü, toplumsal yaþamda, iþyerinin açýlýp ruhsata baðlanmasý ve bu kapsamda istihdamýn ve yatýrýmýn teþviki esas olmakla birlikte, saðlýklý bir konut hakkýnýn korunmasý da önem taþýmaktadýr. Bu temel esastan hareket eden kanun koyucu, özellikle gürültü ve diðer çevre kirliliðine neden olabilecek iþyerlerinin konut alanlarýnda açýlmasý için bazý temel hükümlerin göz önünde bulundurulmasýný hükme baðlamýþtýr. Yetkili idarelerin bunlara özellikle uymasý gerekmektedir. C) Özel yapý þeklini gerektiren sinema, tiyatro, düðün salonu, otel, hamam, sauna; ekmek fýrýný ile akaryakýt, sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý, sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz ve sýkýþtýrýlmýþ doðal gaz istasyonu için yapý kullanma izin belgesinin alýnmýþ olmasý gerekir. Nitekim, 26.9.2004 tarih ve 5237 sayýlý Türk Ceza Kanununun "Ýmar Kirliliðine Neden Olma" baþlýklý 184 üncü maddesinde de þu hükümler yer almaktadýr: 99 "(1) Yapý ruhsatiyesi alýnmadan veya ruhsata aykýrý olarak bina yapan veya yaptýran kiþi, bir yýldan beþ yýla kadar hapis cezasý ile cezalandýrýlýr. (2) Yapý ruhsatiyesi olmadan baþlatýlan inþaatlar dolayýsýyla kurulan þantiyelere elektrik, su veya telefon baðlantýsý yapýlmasýna müsaade eden kiþi, yukarýdaki fýkra hükmüne göre cezalandýrýlýr. (3) Yapý kullanma izni alýnmamýþ binalarda herhangi bir sýnai faaliyetin icrasýna müsaade eden kiþi iki yýldan beþ yýla kadar hapis cezasý ile cezalandýrýlýr. (4) Üçüncü fýkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sýnýrlarý içinde veya özel imar rejimine tâbi yerlerde uygulanýr. (5) Kiþinin, ruhsatsýz ya da ruhsata aykýrý olarak yaptýðý veya yaptýrdýðý binayý imar plânýna ve ruhsatýna uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fýkra hükümleri gereðince kamu davasý açýlmaz, açýlmýþ olan kamu davasý düþer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarýyla ortadan kalkar." Dolayýsýyla münhasýran içerisinde sýnai faaliyet yapýlacak iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda yapý kullanma izninin aranmasý yasal bir mecburiyettir. Ancak, 29.6.2005 tarih ve 5377 sayýlý Türk Ceza Kanununda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanunun 21 inci maddesi ile yeni bir deðiþiklik yapýlmýþtýr. Buna göre; Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fýkra hükümleri, 12 Ekim 2004 tarihinden önce yapýlmýþ yapýlarla ilgili olarak uygulanmayacaktýr. 100 D) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde genel asayiþ ve güvenlik yönünden yetkili kolluk kuvvetinin görüþünün alýnmasý öngörülmektedir. Burada, sorumluluk bölgesine göre emniyet veya jandarma teþkilatýndan görüþ alýnacaktýr. E) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin, patlayýcý, parlayýcý ve yanýcý gibi tehlikeli maddeler üretilen, satýlan, kullanýlan, depolanan yerler ile gaz dolum tesislerine mevzuatýn öngördüðü uzaklýkta bulunmasý gerekmektedir. Bilindiði gibi, umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri, nitelikleri itibariyle içerisinde birden fazla kiþinin istihdam edildiði ve birden fazla kiþiye hizmet sunulan yerlerdir. Bu sebeple, bu yerlerin tehlikeli mahallerden uzak bulunmasý muhtemel bir kazada can kaybýnýn önlenmesi bakýmýndan önem taþýmaktadýr. F) Karayolu kenarýndaki iþyeri için karayolu trafik güvenliðinin saðlanmýþ olmasý da iþyerlerinin ruhsata baðlanmasýnda dikkate alýnacak baþka bir þarttýr. Çünkü 13.10.1983 tarih ve 2918 sayýlý Karayollarý Trafik Kanunu'nun 17 nci ve 18 inci maddelerinde bununla ilgili bazý esaslar yer almaktadýr. Þöyle ki; 2918 sayýlý Kanunun, "Belediye sýnýrlarý dýþýnda karayolu kenarýndaki yapý ve tesisler" baþlýklý 17 nci maddesinde þu hüküm yer almaktadýr: "Karayollarýnda her iki taraftan sýnýr çizgisine elli metre mesafe içinde baðlantýyý saðlayacak geçiþ yollarý yönünden; akaryakýt, servis, dolum ve muayene istasyonlarý, umuma açýk park yeri ve garaj, terminal, fabrika, iþhaný, çarþý, pazar yeri, eðlence yerleri, turistik yapý ve tesisler, inþaat malzemesi ocak ve harmanlarý, maden ve petrol tesisleri, araç bakým, onarým ve satým iþyerleri ve benzeri trafik güvenliðini 101 etkileyecek yapý ve tesisler için, o karayolunun yapým ve bakýmý ile sorumlu kuruluþtan izin alýnmasý zorunludur. Verilen izinler, ilgili valiliðe bildirilir. Ýzinsiz yapýlan bu gibi tesislerin yapýmý ve iþletilmesi yetkililerce durdurulacaðý gibi, yönetmelikteki þartlar yerine getirilmeden iþletme izni verilmez ve baðlantý yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapým ve bakýmý ile ilgili kuruluþ tarafýndan ortadan kaldýrýlýr. Bu madde hükümlerine uymayanlar 72.000.000 lira para cezasý ile cezalandýrýlýrlar". Görüldüðü gibi, karayollarýna belli bir mesafedeki iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda, hem 2918 sayýlý Kanundaki bu hükme hem de bununla ilgili yönetmelik hükümlerine uyulmasý zorunludur. 2918 sayýlý Kanun, "Belediye sýnýrlarý içinde bulunan karayolu kenarýndaki yapý ve tesisler" kenar baþlýklý 18 inci maddesinde ise þu hükmü getirmektedir: "(Deðiþik: 18/1/1985 - KHK 245/6 md; aynen kabul: 28/3/1985 - 3176/6 md.) Belediye sýnýrlarý içindeki karayollarý kenarýnda yapýlacak veya açýlacak 17 nci maddede sayýlan yapý ve tesisler için; a) Belediyelerden izin alýnmasý, 102 b) (Deðiþik: 17/10/1996 - 4199/8 md.) Belediyelerce bu iznin verilmesinde, trafik güvenliði bakýmýndan bu tesisler hakkýndaki Yönetmelikte belirlenen þartlarýn yerine getirilmesini saðlamalarý ve ayrýca Karayollarý Genel Müdürlüðünün yapým ve bakýmýndan sorumlu olduðu karayolu kenarýnda yapýlacak ve açýlacak olanlarýn bu yollara baðlantýlarý için bu Genel Müdürlüðün ilgili bölge müdürlüðünden uygun görüþ almalarý, zorunludur. Ýzinsiz yapýlan bu gibi tesislerin yapýmý ve iþletilmesi yetkililerce durdurulacaðý gibi,yönetmelikteki þartlar yerine getirilmeden iþletme izni verilmez ve baðlantý yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapým ve bakýmý ile ilgili kuruluþlarca ortadan kaldýrýlýr. (Deðiþik: 21/5/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine aykýrý olarak izinsiz yapý yapanlar 72.000.000 lira para cezasý ile cezalandýrýlýrlar. Bu madde ve 17 nci maddede belirtilen tesislere ait þartlar, izin ve denetim esaslarý Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðýnca düzenlenen yönetmelikte gösterilir". 2918 sayýlý Kanun ve ilgili yönetmeliklerinde ortaya konulan esaslara uygun hareket edilmesini teminden ruhsatlandýrmaya yetkili idareler sorumludur. G) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri; patlayýcý, parlayýcý ve yanýcý maddelerin üretildiði, satýldýðý ve depolandýðý iþyerleri; 30 kiþiden fazla çalýþanýn bulunduðu her türlü iþyeri, ana giriþ kapýlarý dýþýnda cadde ve so- 103 kaða doðrudan baðlantýsý olmayan ve birden fazla iþyerinin bir arada bulunduðu iþ haný, çarþý vb. iþyerlerinde yangýna karþý gerekli önlemlerin alýndýðýný gösteren itfaiye raporunun alýnmasý, diðer iþyerlerinde ise yangýna karþý gerekli tedbirlerin alýnmýþ olmasý lazýmdýr. Burada dikkat edilecek husus, ruhsatlandýrýlacak her iþyeri için itfaiye raporu aranmayacaðýdýr. Yönetmelik bu düzenlemeyle hangi iþyerlerinden itfaiye raporu aranacaðýný hükme baðlamaktadýr. Bunun dýþýndaki iþyerleri itfaiye raporu ibraz etmeyecek, ancak yangýna karþý gerekli tedbirleri alacaktýr. Nitekim, iþyerlerinde bulunacak þartlar sýralanýrken yangýna karþý gereken tedbirlerin alýnmasý ilgili bölümlerde belirtilmiþtir. H) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinden meyhane, bar, kahvehane, kýraathane, elektronik oyun merkezi ile açýkta alkollü içki satýlan iþyerlerinin, okul, yurt, mabet bina ve tesislerine mevzuatýn öngördüðü uzaklýkta bulunmasý gerekmektedir. Meyhane, bar, kahvehane, kýraathane, elektronik oyun merkezleri ile açýkta alkollü içki satýlan yerlerin, okul, yurt, mabet bina ve tesislerine belli uzaklýkta bulunmasý ilgili Kanunlarda hükme baðlanmýþtýr. Söz konusu kanunlarýn hükümlerine uyulmasý, iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda öncelikle göz önünde bulundurulmasý gerekli esaslardandýr. 5.1.1961 tarih ve 222 sayýlý Ýlköðretim ve Eðitim Kanununun 61 inci maddesi bu konuda þu hükmü taþýmaktadýr: "Okul binalarýnýn saðlýk, eðitim-öðretim ve ulaþým bakýmýndan elveriþli bir mahalde olmasý göz önünde bulundurulur. Meyhane, kahvehane, kýraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açýk yerler ile 104 açýk alkollü içki satýlan yerlerin, okul binalarýndan kapýdan kapýya en az 100 metre uzaklýkta bulunmasý zorunludur. Turizmin yoðun olduðu yörelerdeki okullarýn tatil olduðu dönemlerde yukarýda belirtilen iþyerleri ile okullar arasýnda 100 metre þartý aranmaz" Yine 8.6.1965 tarih ve 525 sayýlý Özel Öðretim Kurumlarý Kanununun 9 uncu maddesinde ise, meyhane, kahvehane, kýraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açýk yerler ile açýk alkollü içki satýlan yerlerin, okul binalarýndan kapýdan kapýya en az 100 metre uzaklýkta bulunmasýnýn zorunlu olduðu, özel eðitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öðretim kurumlarý ile okullar dýþýndaki diðer özel öðretim kurumlarýnda bu zorunluluðun aranmayacaðý, ancak söz konusu özel öðretim kurumlarýyla yukarýda belirtilen türdeki iþyerlerinin ayný binada bulunamayacaðý hükme baðlanmaktadýr. Ayný madde hükmüne göre, turizmin yoðun olduðu yörelerdeki okullarýn tatil olduðu dönemlerde yukarýda belirtilen iþyerleri ile okullar arasýnda 100 metre þartý aranmayacaktýr. Yukarýda temel esaslarý belirtilen 222 ve 525 sayýlý Kanunlarýn bu hükümlerinin uygulanmasýna iliþkin yönetmelikler yayýmlanmýþtýr. Bu iþyerlerinin niteliði gereði, özellikle öðrencilerin bulunduðu mahallerden belirli bir uzaklýkta bulunmasý öðrencilerin saðlýklý yetiþmesi bakýmýndan önem taþýmaktadýr. I) Sanayi, týbbi ve radyoaktif atýk üreten iþyerinde bu atýklarýn toplanmasý, taþýnmasý, depolanmasý, iþlenmesi ve bertarafý konusunda gerekli tedbirlerin ve izinlerin alýnmýþ olmasý gerekmektedir. Bu tür atýklarýn bertarafý konu105 sunda özel yönetmelikler bulunmakta olup, bunlara göre gerekli donaným saðlanarak muhtemel zararlarýnýn önlenmesi amaçlanmaktadýr. J) Mevcut mevzuat gereði mahalli idareler, engelli ve özürlü bireylerin hayatýný kolaylaþtýrýcý tedbirleri almakla yükümlüdür. Ýþyerleri bakýmýndan da bu kiþilerin iþyerlerinden kolayca faydalanmasýný saðlayacak tedbirlerin alýnmasý gerekmektedir. Mahalli idareler iþyerlerini ruhsatlandýrýrken giriþ, çýkýþ ve hizmete ulaþýmda engelli ve özürlü vatandaþlarýn ihtiyaçlarýný göz önünde bulundurmalýdýr. K) Yabancý uyruklularýn iþyeri açmasý ve çalýþtýrmasý konusunda, yabancýlarla ilgili mevzuat hükümleri de uyulmasý gereken bir baþka husustur. Ülkemizde gerek yabancýlarýn çalýþmasý gerekse belli mesleklerin sadece Türk vatandaþlarýna hasredilmiþ olmasý dolayýsýyla yabancýlarýn çalýþmasý ancak alýnacak özel izinlerle mümkündür. 27.02.2003 tarih ve 4817 sayýlý Yabancýlarýn Çalýþma Ýzinleri Hakkýnda Kanunun ilgili maddeleri uyarýnca, yabancýlarýn Türkiye'de çalýþmalarý süreli, süresiz ve baðýmsýz çalýþma izni almalarýna baðlýdýr. Yabancýlarýn Türkiye'de çalýþmalarýyla ilgili düzenlemelerin öngörüldüðü mevzuatýn baþlýcalarýný hatýrlatacak olursak; a) 9.1.1985 tarih ve 3146 sayýlý Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnýn Teþkilat ve Görevleri Hakkýnda Kanun, 106 b) 27.1.1954 tarih ve 6234 sayýlý Türk Mühendis ve Mimar Odalarý Birliði Kanunu, c) 7.3.1954 tarih ve 6326 sayýlý Petrol Kanunu, d) 4.12.2003 tarih ve 5015 sayýlý Petrol Piyasasý Kanunu, e) 8.6.1965 tarih ve 625 sayýlý Özel Öðretim Kurumlarý Kanunu, f) 25.9.1965 tarih ve 2527 sayýlý Türk Soylu Yabancýlarýn Türkiye'de Meslek ve Sanatlarýný Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluþ veya Ýþyerlerinde Çalýþabilmelerine Ýliþkin Kanun, g) 12.3.1982 tarih ve 2634 sayýlý Turizmi Teþvik Kanunu, baþlýca düzenlemelerdir. 107 7.3. Köylerdeki Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý Ýþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda tereddüt oluþturan bir mesele de bir yerde belediye kurulmadan önce oluþan yapý stokunun iþyeri ruhsatý bakýmýndan konumudur. Ayný þekilde, köy alanlarýndaki yapýlarýn ruhsatlandýrýlmasý da benzer þekilde açýklýða kavuþturulmasý lazým gelen hususlardandýr. Bu konunun önemi özellikle Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesindeki düzenlemelerden sonra daha da artmýþtýr. Çünkü ruhsatlandýrma yapacak idarelerin yetkililerinin hapis cezasýyla karþý karþýya kalmasý ihtimali ortaya çýkmýþtýr. Bu kapsamda, özellikle içerisinde sanayi faaliyeti yürütülecek olan iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda yapý kullanma izin belgesi istenmesi, her yapýnýn iþyerine uygun olmamasý sonucunu doðurmaktadýr. Bu hususta iþlem yaparken yapý sahiplerinin de maðdur edilmemesi dikkate alýnmasý gereken bir konu olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Bunun için, 3.5.1985 tarih ve 3194 sayýlý Ýmar Kanununun 27 nci maddesi hükmüne bakmak gerekmektedir. Bu hükme göre, belediye ve mücavir alan sýnýrlarý dýþýnda köy nüfusuna kayýtlý ve köyde sürekli oturanlarýn köy yerleþik alanlarý ve civarýnda veya mezralarda yaptýracaðý konut, hayvancýlýk veya tarýmsal amaçlý yapýlar için inþaat ve iskan ruhsatý aranmasýna gerek bulunmamaktadýr. Ancak, yapýnýn fen ve saðlýk kurallarýna uygun olmasý ve muhtarlýktan izin alýnmýþ olmasý yeterli olacaktýr. Dolayýsýyla bu durumda olan yapýlar, söz konusu yerde belediye kurulmadan önce yapýlmýþ ise, gereken fen ve saðlýk kurallarýna uygunluk bakýmýndan kontrol ettirilerek iþyeri ruhsatý verilebilecektir. 108 7.4. Sýhhî Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý Ýþyerlerinin sýhhî, gayrisýhhî ve umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri olarak gruplandýrýlmasý bu alaný düzenleyen kanun hükümlerinden kaynaklanmaktadýr. 24.4.1930 tarih ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanunu gayrisýhhî müesseseler; 4.7.1934 tarih ve 2559 sayýlý Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu, umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri; 14.6.1989 tarih ve 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun da sýhhî iþyerleri hususunda düzenlemeler getirmektedir. Sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý Yönetmelikte ayrý bir kýsým olarak düzenlenmiþtir. Yönetmeliðin ekinde sýhhî iþyerlerinin neler olduðu sayýlarak taþýmasý gereken özellikler de açýklanmýþtýr. Sýhhî iþyeri genel olarak, gayrisýhhî müesseselerin dýþýnda kalan iþyerleridir. Sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý konusunda dikkat edilmesi gereken en önemli husus, buralarýn insan ve çevre saðlýðýna zararlý iþyerleri olmamasý nedeniyle ruhsatlandýrýlmasýnýn oldukça kolaylaþtýrýlmasý gereðidir. Her ne kadar OECD ve Avrupa Birliði ülkelerinin bazýlarýnda olduðu üzere, ruhsatlandýrmada esas alýnan internetten baþvuru yapýlmasýnýn veya yetkili yerel yönetime bilgi verilmesinin yeterli olmasý gibi uygulamalar mevzuatýmýzdan kaynaklanan nedenlerle uygulamaya konulamayacak olsa da, bu tür iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda kýrtasiyeciliðin ve bürokrasinin en aza indirgenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, iþyerini Yönetmelikte öngörülen husus- 109 lara uygun olarak düzenledikten sonra Yönetmeliðin ekinde bulunan "Sýhhî iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý baþvuru ve beyan formunu" dolduranlara ayrýca bir belge ve bilgi istenmeden ruhsatýn hemen verilmesi gerekmektedir. Baþvuru formunda yer alan 14, 15, 16, 17, 18 ve 19 numaralý beyanlara iliþkin olarak gereken belgelerin baþvuru formuna eklenmesi gerekmektedir. Beyana göre düzenlenecek bu ruhsat, kesin ruhsat niteliði taþýmamaktadýr. Çünkü yetkili idareler bir ay içinde, baþvuru formunda yer alan bilgileri esas alarak yapacaklarý denetimde beyana aykýrý bir hususu tespit etmeleri halinde iþyeri sahibine on beþ günlük süre verecektir. Bu süre içinde eksikliklerini gidermeyen iþyerlerinin ruhsatlarý iptal edilecektir. Sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý için Yönetmelikte öngörülen sürenin çok kýsa olmasý, yani ayný gün içinde ruhsatýn verilmesi gerektiðinden, yetkili idarelerin en üst amirlerinin bunu saðlayacak tedbirleri almasý gerekmektedir. Uygulamada, yetkililerin yerinde bulunmamasý nedeniyle, öngörülen süre içinde ruhsatýn verilemediði görülmektedir. Bu sebeple, yöneticiler bu hususu da dikkate alarak yetki devrinde bulunmak suretiyle iþyeri ruhsatlarýnýn baþvurunun yapýldýðý gün içinde verilmesi için gerekli tedbirleri alacaktýr. Çünkü sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý konusunda Kanun ve Yönetmelikte öngörülen süre idareleri ve yöneticileri baðlayýcýdýr. Diðer taraftan sýhhî iþyerleri arasýnda sayýlan berber ve kuaför salonlarý, kahvehaneler ve taksi duraklarý ile ilgili olarak getirilen özel þartlarda toplumsal açýdan önemli sayýlabilecek deðiþiklikler yapýlmýþtýr. Berber ve kuaför salonlarýnda kullanýlan metal ve plastik týraþ malzemelerinin temizlenmesi ve hijyenik ortamda saklanmasý için bu iþyerlerinde sterilizatör ve otoklav cihazlarýnýn bulundurulmasý zorunlu hale getirilmektedir. 110 Toplumda okuma alýþkanlýðýný geliþtirmek amacýyla, kahvehanelerde gazete ve kütüphane bulundurma þartý getirilmektedir. Birinci sýnýf kahvehanelerde, ikisi bölgesel veya yerel olmak üzere 5 farklý günlük gazete ile 100 farklý kitaptan oluþan kütüphane; ikinci sýnýflarda birisi bölgesel veya yerel olmak üzere 3 farklý gazete ile 50 farklý kitaptan oluþan kütüphane; üçüncü sýnýflarda ise birisi bölgesel veya yerel olmak üzere 2 farklý gazete ile 25 farklý kitaptan oluþan kütüphane bulundurulmasý öngörülmektedir. Ayrýca, taksi duraklarýnda çalýþan þoförler ile kahvehane ve kýraathanelerde çalýþanlar için iþyerlerince belirlenen özel kýyafetlerin giyilmesi gibi kurallar getirilmek suretiyle, bu iþyerlerinde belirli standartlarýn bulunmasý hedeflenmektedir. 111 7.5. Gayrisýhhî Müesseselerin Ruhsatlandýrýlmasý Gayrisýhhî müesseselerle ilgili olarak temel düzenlemeler 24.4.1930 tarih ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununun 268 ila 275 inci maddelerinde yer almaktadýr. Bu Kanuna dayanýlarak 1995 yýlýnda Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan çýkarýlan gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliðinde düzenlenen gayrisýhhî müesseselerin ruhsatlandýrýlmasý, yeni çýkarýlan mahalli idareler kanunlarýnda bu müesseselerin ruhsatlandýrma yetkisinin mahalli idarelere devredilmesi nedeniyle bu Yönetmelikte düzenlenmiþtir. Hazýrlanan bu Yönetmelikte, 1593 sayýlý Kanunda yer alan temel ayrým ve mantýk korunmakla beraber, yetkiler mahalli idarelere devredilmiþtir. Çünkü hem Belediye Kanununda hem de Ýl Özel Ýdaresi Kanununda, 1593 sayýlý Kanunun bu Kanunlara aykýrý hükümlerinin uygulanmayacaðý hükme baðlanmaktadýr. Gayrisýhhî müesseselerle ilgili olarak bu Yönetmelikte yer alan bazý hususlarý açýklamakta yarar görülmektedir. a) Gayrisýhhî müesseseleri inceleme kurullarýnýn oluþmasýnda ilgili idarelere inisiyatif tanýnarak, ilgili meslek odalarýnýn ve uygun görülecek diðer sivil kuruluþlarýn da katýlýmýna imkan tanýnmýþtýr. Kurullarýn oluþturulmasý sýrasýnda yeterli teknik ve uzman elemana sahip olmayan belediyeler için, kurullarýn oluþturulmasý amacýyla valilik veya kaymakamlýktan eleman görevlendirilmesi imkaný getirilmektedir. 112 Saðlýk koruma bandý koyma mecburiyeti sadece birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseler için öngörülmüþtür. Ýkinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin etrafýnda da müessesenin faaliyeti gerektirdiði takdirde, inceleme kurulunun kararýna istinaden yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði kiþi tarafýndan saðlýk koruma bandý oluþturulmasýna karar verilebilecektir. Böylece yatýrýmlarýn hýzlandýrýlmasý ve iþyeri açmak isteyenlerin iþlerinin kolaylaþtýrýlmasý amaçlanmaktadýr. Çevresel etki deðerlendirmesi (ÇED) raporu düzenlenmesi gereken tesisler için düzenlenen ÇED olumlu belgesi ve raporunun gayrisýhhî müesseseler bakýmýndan yer seçimi ve tesis kurma izni yerine geçmesi öngörülerek bürokratik iþlemler de azaltýlmaya çalýþýlmýþtýr. Yer seçimi ve tesis kurma izni tesisin imara uygun olarak yapýlmasý þartýyla verildiði tarihten itibaren 5 yýl için geçerlidir. Bu süre sonunda açýlma izni alýnmadýðý takdirde, ilgilinin baþvurusu üzerine yer seçimi ve tesis kurma izni 2 yýl daha uzatýlabilecektir. Gayrisýhhî müesseseler açýsýndan imara uygunluk önemli bir þart olarak ele alýnmaktadýr. Her ne kadar iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda genel yetki il özel idareleri ve belediyelere ait ise de, bazý kanun hükümlerine göre ilave bazý izinlerin de alýnmasý gerekmektedir. 22.5.2003 tarih ve 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 95 inci maddesine göre; iþyerlerinin açýlmasýna ve çalýþmasýna izin vermeye yetkili idareler izin vermeden önce, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnca iþ mevzuatýna göre verilmesi gerekli kurma izni ve iþletme belgesinin varlýðýný araþtýracaktýr. Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnca kurma izni ve iþletme belgesi verilmemiþ iþyerlerine, belediyeler veya il özel idareleri tarafýndan iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilemeyecektir. 113 Yine 4857 sayýlý Kanunun 78 inci maddesinde de bu hususla ilgili olarak þu hüküm bulunmaktadýr: "Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþünü alarak Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý iþyerlerinde iþ saðlýðý ve güvenliði önlemlerinin alýnmasý, makineler, tesisat, araç ve gereçler ile kullanýlan maddeler sebebiyle ortaya çýkabilecek iþ kazalarý ve meslek hastalýklarýnýn önlenmesi, yaþ, cinsiyet ve özel durumlarý sebebiyle korunmasý gereken kiþilerin çalýþma þartlarýnýn düzenlenmesi amacýyla tüzük ve yönetmelikler çýkarýr. Ayrýca bu Kanuna tabi iþyerlerinde, iþçi sayýsý, geniþlik, yapýlan iþ, iþin özellikleri, aðýrlýk ve tehlikesi bakýmýndan hangi iþyerleri için kurulmaya baþlamadan önce planlarýn Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnýn yetkili teþkilatýna gösterilerek kurma izni alýnacaðý bu iþyerleri kurulduktan sonra yine ayný makama baþvurularak iþletme belgesi alýnmasý gerekeceði, Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþü alýnarak Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý tarafýndan hazýrlanacak bir yönetmelikle belirlenir". Bu hükme istinaden hazýrlanan Kurma Ýzni ve Ýþletme Belgesi Alýnmasý Hakkýnda Yönetmelik 17.12.2004 tarih ve 25673 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanarak yürürlüðe girmiþtir. Yönetmeliðin kapsamýnýn açýklandýðý 2 inci maddesine göre; a) 28/2/2004 tarihli ve 25387 sayýlý Resmî Gazete'de yayýmlanan Sanayi, Ticaret, Tarým ve Orman Ýþlerinden Sayýlan Ýþlere Ýliþkin Yönetmelikte belirtilen sanayiden sayýlan iþlerde 10 ve daha fazla kiþinin çalýþtýðý iþyerleri, 114 b) Çalýþan sayýsýna bakýlmaksýzýn 26/12/2003 tarihli ve 25328 sayýlý Resmî Gazete'de yayýmlanan Kimyasal Maddelerle Çalýþmalarda Saðlýk ve Güvenlik Önlemleri Hakkýnda Yönetmeliðin 4 üncü maddesinde tanýmlanan tehlikeli kimyasal maddelerin üretildiði, kullanýldýðý ve depolandýðý iþyerleri, c) Ýnþaat ve maden iþyerleri ile taþ ocaklarýnýn sabit tesisleri, bu Yönetmeliðin kapsamýnda bulunmakta olup, bunlar için iþyeri kurma izni ve iþletme belgesi istenmesi gerekmektedir. Ýþyerinin kurulup açýlmasýna izin vermeye yetkili idareler her ay bu hususta izin verdikleri, iþveren ve iþyerinin isim ve adresini ve yapýlan iþin çeþidini gösterir listeleri bir sonraki ayýn onbeþine kadar o yerin baðlý bulunduðu bölge müdürlüðüne bildirmeleri de yine 95 inci maddenin zorunlu kýldýðý bir husustur. Diðer taraftan, saðlýk koruma bandýnýn uygulanmasý ile ilgili olarak yeni esaslar belirlenmektedir. Sanayi bölgesi, organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgeleri ile bu bölgeler dýþýnda kurulacak birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerin etrafýnda saðlýk koruma bandý konulmasý mecburidir. Saðlýk koruma bandý mülkiyet sýnýrlarý dýþýnda belirlenemeyecek olup bu alan içinde mesken veya insan ikametine mahsus yapýlaþmaya izin verilmeyecektir. Sanayi bölgesi, organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgesi içindeki tesisler ile ikinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin etrafýnda da müessesenin faaliyeti gerektirdiði takdirde, inceleme kurulunun kararýna istinaden, yetki- 115 li idarenin en üst amiri veya görevlendireceði kiþi tarafýndan saðlýk koruma bandý oluþturulmasýna karar verilebilecektir. Saðlýk koruma bandý, inceleme kurullarý tarafýndan tesislerin çevre ve toplum saðlýðýna yapacaðý zararlý etkiler ve kirletici unsurlar dikkate alýnarak belirlenecek olup, sanayi bölgesi sýnýrý esas alýnarak tespit edilecektir. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesislerde bu rapordaki mesafeler saðlýk koruma bandý mesafesi olarak kabul edilecektir. Her ne kadar, 4737 sayýlý Endüstri Bölgeleri Kanununda imar plânlarý hazýrlanýrken mülkiyet sýnýrlarý içinde Saðlýk Bakanlýðý ile Bakanlýk arasýnda yapýlacak protokol çerçevesinde belirlenen saðlýk koruma bandý býrakýlacaðý ifade edilmekte ise de son yasal düzenlemeler dahilinde saðlýk koruma bandýný mahalli idarelerin tespit etmesi uygun olacaktýr. Çünkü, saðlýk koruma bandýnýn tayini daha önce 1593 sayýlý Umumi Hýfzýsýhha Kanunundan kaynaklanan bir yetki ile Saðlýk Bakanlýðýna verilmiþti. Ancak, hem Belediye Kanununda hem de Ýl Özel Ýdaresi Kanununda Umumi Hýfzýsýhha Kanununun bu Kanunlara aykýrý hükümlerinin uygulanmayacaðý yönünde hüküm bulunmaktadýr. Bu sebeple gayrisýhhî müesseseleri ruhsatlandýrma yetkisi mahalli idarelere devredildiðinden, saðlýk koruma bandý konulup konulmayacaðý da bu idarelerce tespit edilecektir. 7.5.1. Gýda ile Ýlgili Ýþyeri Ruhsatlarý 27.5.2004 tarih ve 5179 sayýlý Gýdalarýn Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun uyarýnca Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý tarafýndan kullanýlacak yetkilerle mahalli idarelerin vereceði iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarý konusunda bir 116 görev çakýþmasýnýn yaþanmamasý bakýmýndan bazý temel hususlarýn açýklanmasý gerekmektedir. 5179 sayýlý Kanun, gýda güvenliðinin saðlanmasý amacýyla, her türlü gýda maddesinin ve gýda ile temasta bu bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik þekilde üretimini, iþlenmesini, muhafazasýný, depolanmasýný, pazarlanmasýný, bu maddeleri üreten ve satan iþyerlerinin asgari teknik ve hijyenik þartlarý ile denetimine iliþkin usul ve esaslarý düzenlenmektedir. Bu Kanunun 4 üncü maddesine göre, gýda maddeleri ve gýda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten iþyerleri Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýndan, her ürün için üretim izni ve sicil numarasý almak zorundadýr. Bu iþyerlerinin taþýmasý gereken asgari teknik ve hijyenik þartlar, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnca çýkarýlan ve 27.08.2004 tarihli ve 25566 sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanan "Gýda ve Gýda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten iþ Yerlerinin Çalýþma Ýzni ve Gýda Sicili ve Üretim Ýzni Ýþlemleri ile Sorumlu Yönetici Ýstihdamý Hakkýnda Yönetmelik" ile düzenlenmiþtir. Öte yandan, 5216 sayýlý Büyükþehir Belediyesi Kanununa göre gýda ile ilgili olanlar dahil gayrisýhhî müesseselerin ruhsatlarý büyükþehirlerde büyükþehir belediyeleri tarafýndan verilecektir. 5393 sayýlý Belediye Kanununa göre büyükþehir belediyesi ve il merkez belediyeleri dýþýndaki yerlerde, birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerin ruhsatlarý il özel idareleri tarafýndan verilecektir. Ýl merkez belediyeleri ve büyükþehir belediyesi sýnýrlarý içinde ise bu belediyeler tarafýndan birinci sýnýf gayrisýhhî müessese ruhsatlarý verilecektir. Büyükþehir belediye teþkilatý bulunan yerlerde ilçe ve ilk kademe belediyeleri ile il merkez belediyeleri dýþýndaki belediyeler ise sadece ikinci ve 117 üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin ruhsatýný verebilecektir. Ayrýca il özel idareleri, belediye sýnýrlarý ve mücavir alan sýnýrlarý dýþýnda her sýnýftan gayrisýhhî müessesenin ruhsatlandýrýlmasýnda yetkili bulunmaktadýr. Belirtilen mevzuat hükümlerinin birlikte deðerlendirilmesinden de anlaþýlacaðý gibi gýdalarla ilgili olarak, üretim izni, gýda sicili, ihraç edilecek gýda ürünleri için gýda güvenliði sertifikasý ve ithal edilecek ürünler için kontrol belgesi 5179 sayýlý Kanun ve ilgili Yönetmelik hükümlerine göre Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnca verilecektir. Diðer gayrisýhhî müesseselerde olduðu gibi, gýda üreten iþyerleri için de sýnýfýna göre gayrisýhhî müesseselere iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý 5216, 5393 ve 5302 sayýlý Kanunlar çerçevesinde ilgili belediye veya il özel idaresi tarafýndan verilecektir. Dolayýsýyla, gýda maddeleriyle ilgili gayrisýhhî müesseseler için, yerel yönetimlerden alýnacak gayrisýhhî müessese ruhsatý ile Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýndan 5179 sayýlý Kanuna göre alýnacak izinler ve belgeler farklý nitelik taþýmaktadýr. Yönetmelikte, gayrisýhhî müesseselerde iþletmenin faaliyet alanýnýn deðiþmesi durumunda yeniden ruhsat alýnmasý gerektiði, sahibinin deðiþmesi durumunda, dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler esas alýnmak suretiyle yeni malik adýna ruhsat düzenleneceði, yeniden sýnýflandýrma veya tesiste yapýlan deðiþiklik neticesinde bir alt sýnýfa geçen tesislerin yeniden ruhsat almasýna gerek olmadýðý hüküm altýna alýnmaktadýr. Ancak, gayrisýhhî müesseselerin yeniden sýnýflandýrýlmasýnda yapýlan deðiþiklik neticesinde üst sýnýfa geçmiþ olan tesislerin bir yýl içinde yeni sýnýfa göre ruhsat almalarý gerekmektedir. 118 Ayný þekilde 24.3.2005 tarih ve 5324 sayýlý Kozmetik Kanunu uyarýnca da kozmetik ürünlerin topluma güvenli, etkili ve kaliteli þekilde ulaþmasýný temin etmek üzere ürünlerin piyasaya arz edilmesinden önce bildirimde bulunulmasý, piyasa gözetim ve denetiminin yapýlmasý ile bu ürünlerin üretim yerlerinin denetimi konularýndaki esaslarda yetkili idare Saðlýk Bakanlýðýdýr. Ancak, bu yerler, mahalli idarelerden iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý da alacaklardýr. 7.5.2. Akaryakýt Ýstasyonlarýnýn Ruhsatlandýrýlmasý 5393 sayýlý Belediye Kanununa göre; belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlarý içinde her türlü akaryakýt ile sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý (LPG) ve sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz (NPG) istasyonlarýna, nazým imar ve uygulama imar plânýna uygun olmak kaydýyla, belediye tarafýndan izin verilebilir. Akaryakýt istasyonlarýna izin verilmesi için, nazým imar plânýnda akaryakýt istasyonu olarak gösterilmesi þarttýr. Bu istasyonlara çalýþma ruhsatý büyükþehirlerde büyükþehir belediyesi tarafýndan verilecektir. Büyükþehir belediyesi dýþýnda ise istasyonun sýnýfýna göre yetkili idareler ruhsatlandýrmayý yapacaktýr. Bu konuda ayrýca, 5015 sayýlý Petrol Piyasasý Kanununun üçüncü maddesinin (b) bendinde yer alan "Akaryakýt daðýtýmý, taþýmasý ve bayilik faaliyetlerinin yapýlmasý için lisans alýnmasý zorunludur" hükmü gereðince, bayilik faaliyeti yürüten gerçek veya tüzel kiþiler bayilik faaliyetine iliþkin olarak Enerji Piyasasý Düzenleme Kurumundan lisans almak zorundadýr. Söz konusu Kanunun 2 nci maddesinin 6 ncý bendi "Daðýtýcý veya bunlarla tek elden satýþ sözleþmesi yapmýþ bayilerce ilgili mevzuata uygun (teknik, kalite ve güvenlik) olarak kurulup, bir veya farklý alt baþlýktan birer akaryakýt 119 daðýtýcýsýnýn tescilli markasý altýnda faaliyette bulunan ve esas itibariyle araçlarýn akaryakýt, madeni yað, otogar LPG, temizlik ve ihtiyari olarak bakým ile kullanýcýlarýn tüplü LPG hariç diðer asgari ihtiyaçlarýný karþýlayacak imkanlarý sunan yerleri" akaryakýt istasyonu olarak, 22 nci bendi ise "Þehir içi veya þehirlerarasý trafiðe açýk yollarda ayný istikamette iki akaryakýt istasyonu arasýndaki, Kurul tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikte belirlenecek asgari mesafeyi" kilometre tahdidi olarak tanýmlamaktadýr. Ayrýca Kanunun 8 inci maddesinin son bendinde yer alan "Akaryakýt ve LPG istasyonlarý arasýndaki mesafeler, ayný yönde olmak üzere, þehirler arasý yollarda 10 kilometreden, þehir içi yollarda 1 kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafýndan çýkarýlacak ve 1.1.2005 tarihinde yürürlüðe girecek yönetmelikle düzenlenir" hükmü gereðince hazýrlanan ve 17.6.2004 tarihli Resmi Gazete'de yayýmlanan Petrol Piyasasý Lisans Yönetmeliði'nin 45 inci maddesinde "Ýki akaryakýt ve/veya LPG istasyonu arasýndaki mesafe, ayný yönde olmak üzere; þehirlerarasý yollarda on, þehir içi yollarda bir kilometreden az olamaz" þeklinde düzenlenmiþtir. Ayný Yönetmeliðin 59 uncu maddesinde ise, kilometre tahdidi uygulamasýnýn 1.1.2005 tarihinde yürürlüðe gireceði belirtilmiþ olup iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda bu hususa dikkat etmek gerekmektedir. Bu tür iþyerleri 17.12.2004 tarih ve 25673 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan Ýþyeri Kurma Ýzni ve Ýþletme Belgesi Alýnmasý Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine göre, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýndan önce kurma izni ve müteakiben iþletme belgesi de alacaktýr. Dolayýsýyla, burada bir sorun yaþanmamasý bakýmýndan inþaat ruhsatý aþamasýnda özellikle Petrol Piyasasý Kanununun hükümlerinin iþyeri sahiplerine hatýrlatýlmasýnda fayda vardýr. 120 7.5.3 Organize Sanayi Bölgelerinde Bulunan Ýþyerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 4 üncü maddesinin 6 ncý fýkrasýnda 5393 sayýlý Belediye Kanunu ile yapýlan deðiþiklikten sonra, organize sanayi bölgeleri içinde yürürlükte bulunan mevzi imar planýna göre verilen arazi kullanýmý, yapý ve tesislerin projelendirilmesi, inþasý ve kullanýmýyla ilgili ruhsat ve izinlere ilave olarak, buralarda açýlacak iþyerlerine ait iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýný verme yetkisi de organize sanayi bölgelerine devredilmiþtir. Yapýlan deðiþiklikten sonra, il özel idareleri ve belediyelerin, organize sanayi bölgelerinde iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn verilmesi konusundaki yetkileri sona ermiþtir. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn verilmesinden doðan harçlar da organize sanayi bölgeleri tarafýndan tahsil edilerek, il özel idareleri ve belediyeye yatýrýlacaktýr. Belediye ve il özel idarelerinin, organize sanayi bölgeleri yönetimleri ile iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý ve harçlarýn tahsili konusunda iþbirliði içinde hareket etmeleri gerekmektedir. Organize sanayi bölgeleri içinde bulunan iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda, organize sanayi bölgeleri, Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik hükümlerine göre iþlem yapacaklardýr. Diðer yandan Yönetmelikte, organize sanayi bölgelerinin etrafýnda konulacak saðlýk koruma bandý ile bu yerlerin içinde bulunan tesislerin etrafýnda, inceleme kurulunun kararýna istinaden saðlýk koruma bandý konulup konulmayacaðý hususunda, il özel idareleri ve belediyeler yetkilendirilmiþ bulunmaktadýr. 121 7.6. Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinin Ruhsatlandýrýlmasý Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasý Yönetmelikte ayrý bir kýsým olarak düzenlenmiþtir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinden içkili olanlarýn tespit edilen bölgede açýlmasý mümkün olup, bu husus Yönetmelikte içkili yer bölgesinin tespiti olarak ayrýca düzenlenmiþtir. Ýçkili yerler, tespit edilen bu bölgelerde açýlabilecektir. Bu bölgelerin tespitinde, mülki idare amirinin genel güvenlik ve asayiþ durumu hakkýndaki görüþü doðrultusunda, belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediye meclisi, bu sýnýrlar dýþýnda ise il genel meclisleri yetkilidir. Belli bölgelerde içkili yer bölgesi tespit edilemeyeceði hususu ilgili kanunlardan kaynaklanmaktadýr. Buna göre; a) Hükümet binalarý, hapishane ve ýslah evleri; her türlü mabet, dini kurum ve kuruluþlar; sanat müesseseleri, maden ocaklarý, inþaat yerleri; patlayýcý, parlayýcý ve yanýcý gibi tehlikeli maddeler üretilen, satýlan ve depolanan yerler ile gaz dolum tesisleri yakýnýnda, b) Konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollarý ve karayollarýnýn her iki tarafýnda sýnýr çizgisine 200 metreden yakýn mesafe içinde, c) Otogar ve otobüs terminallerinde, 122 d) Resmi ve özel okul binalarý, ilk ve orta öðretim öðrencilerinin barýndýðý öðrenci yurtlarý ile anaokullarýna 100 metreden yakýn mesafe içinde, içkili yer bölgesi tespit edilemeyecektir. 222 sayýlý Ýlköðretim ve Eðitim Kanunu ile 625 sayýlý Özel Öðretim Kurumlarý Kanunu kapsamýna girmeyen eðitim-öðretim kurum ve tesisleri ile öðrenci yurtlarý için mahalli þartlar dikkate alýnarak, belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediye meclisi, bu sýnýrlar dýþýnda il genel meclisi tarafýndan belirli bir mesafe tayin ve tespit edilebilecektir. Keza, hükümet binalarý, hapishane ve ýslah evleri; her türlü mabet, dini kurum ve kuruluþlar; sanat müesseseleri, maden ocaklarý, inþaat yerleri; patlayýcý, parlayýcý ve yanýcý gibi tehlikeli maddeler üretilen, satýlan ve depolanan yerler ile gaz dolum tesisleri yakýnýnda da yetkili idarelerin meclisleri belli bir mesafe tayin edebilecektir. Önemli ve göz ardý edilmemesi gerekli bir husus da, il özel idaresi ve belediyelerin, umuma açýk istirahat ve eðlence yeri ruhsatýný vermeden önce kolluk kuvvetinin görüþünü almasý gerektiðidir. Bu prosedürler dikkate alýnarak, umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda baþvurularýn bir ay içinde sonuca baðlanmasý hüküm altýna alýnmýþtýr. Meyhane, kahvehane, kýraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açýk yerler ile açýk alkollü içki satýlan yerlerin, resmi ve özel okul binalarýndan ve ilk ve orta öðretim öðrencilerinin barýndýðý öðrenci yurtlarý ile anaokullarýndan, kapýdan kapýya en az 100 metre uzaklýkta bulunmasý zo- 123 runludur. Özel eðitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öðretim kurumlarý ile okullar dýþýndaki diðer özel öðretim kurumlarý için bu zorunluluk bulunmamaktadýr. Ancak söz konusu özel öðretim kurumlarýyla yukarýda belirtilen türdeki iþyerleri ayný binada bulunamayacaktýr. Turizmin yoðun olduðu yörelerde okullarýn tatil olduðu dönemlerde, yukarýda belirtilen iþyerleri ile okullar arasýnda, 100 metre þartý aranmayacaktýr. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri bazý durumlarda 30 günü geçmemek üzere, mahallin en büyük mülki idare amiri tarafýndan geçici süreyle faaliyetten men edilebilecektir. Faaliyetten men'e iliþkin karar, uygulanmak üzere yetkili idareye bildirilecek ve yetkili idare de en geç 3 iþgünü içinde faaliyetten men'e iliþkin kararý iþyerini mühürlemek suretiyle uygulayarak, buna iliþkin tutanaðýn bir suretini ilgili mülki makama gönderecektir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri için belirtilmesi gereken önemli bir husus da, 2559 sayýlý Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun 8 inci maddesinde belirtilen fiiller sebebiyle bir yýl içinde üç defa faaliyetten men edilen iþyerlerinin, bu fiiller tekrar iþlendiði takdirde iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn, mahallin en büyük mülki idare amirinin bildirimi üzerine yetkili idareler tarafýndan beþ iþgünü içinde iptal edilmesinin zorunlu olmasýdýr. Yukarýda belirtilen geçici süreyle faaliyetten men veya sürekli kapatma kararlarýnýn yetkili idarelerce uygulanmasý yasal bir zorunluluktur. Aksi halde, ilgililer hakkýnda genel hükümlere göre yasal iþlem yapýlmasý ve cezai müeyyidelerin tatbiki gerekecektir. 124 7.6.1. Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinin Tanýmlanmasý Bir iþyerinin umuma açýk istirahat ve eðlence yeri olarak vasýflandýrýlmasý için Yönetmelikte genel bir tanýmlama yapýlmýþtýr. Yönetmeliðe göre umuma açýk istirahat ve eðlence yeri; kiþilerin tek tek veya toplu olarak eðlenmesi, dinlenmesi veya konaklamasý için açýlan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerlerini; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerleri; sinema, kahvehane ve kýraathane; kumar ve kazanç kastý olmamak þartýyla adý ne olursa olsun bilgi ve maharet artýrýcý veya zeka geliþtirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin video ve televizyon oyunlarýnýn içerisinde bulunduðu elektronik oyun yerlerini, internet kafeleri; lunaparklarý, sirkleri ifade eder. Ancak, bu yerler için yapýlan genel tanýmlama yeterli olmayabilir. Bu yerlerin ruhsatlandýrýlmasýnda bazý tanýmlardan ve nitelemelerden faydalanmak da gerekecektir. Bu çerçevede, umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin neler olduðuna karar verirken, dolayýsýyla ruhsatlandýrýrken ve isimlendirirken aþaðýda verilen tanýmlamalardan yararlanýlmasý da uygun olacaktýr. Bar: Müþterilerin tezgah önünde ayakta durarak veya yüksekçe bir tabure üzerinde oturarak içki içip, dans edebildikleri eðlence yerini, Bekar odasý: Yalnýz kimselerin, dýþarýdan gelmiþ iþçilerin tek baþlarýna ya da birkaç kiþi ile birlikte kalabilmeleri için düzenlenmiþ olan yerleri, Birahane/Meyhane: Þiþe veya kadehle içki satýþýnýn yanýnda soðuk ve sýcak yemek servisi de yapýlan kapalý ve/veya açýk iþyerini, 125 Birleþik tesis: Hamam, sauna, masaj ve güzellik salonu ile benzeri tesislerden iki veya daha fazlasýnýn bir arada bulunduðu yerleri, Çalgýlý kahve: Kahvehane benzeri yerlerden olup, içinde çalgý çalýnarak eðlence yapýlan yeri, Çay bahçesi: Açýk veya kapalý bir mekanda oturarak çay, kahve, nargile ve benzeri alkolsüz içkilerin içildiði yeri, Dans salonu/Disko/Diskotek: Dans etmek amacý ile açýlan, müzikli, içkili veya içkisiz eðlence yerini, Düðün salonu: Düðün ve eðlence amacý ile faaliyet gösteren, kapalý veya açýk olarak düzenlenmiþ yeri, Fuar/Panayýr: Belirli yer ve zamanlarda geçici olarak kurulan, tanýtým veya satýþ için çeþitli mal veya hizmetlerin sergilendiði, içinde lunapark gibi oyun ve eðlence amaçlý tesislerin bulunduðu, sirk, tiyatro, müzik gibi faaliyetlerin ve gösterilerin yapýldýðý yeri, Gazino: Sahne sanatçýlarýnýn çalýþabildiði, kapalý veya açýk mekanda faaliyet gösteren, yemekli, müzikli, içkili veya içkisiz eðlence yerini, Hamam: Yýkanmak için hizmete açýlmýþ umuma açýk yeri, Han: Yol üzerlerinde, þehir veya kasabalarda yolcularýn konaklamalarý için yapýlmýþ otel benzeri yerleri, 126 Ýçkili lokanta: Yemekle birlikte kadehle içki servisi yapýlan açýk veya kapalý yeri, Ýçkili yer: Kadehle ve açýk olarak içki satýlan, içilen ve içki servisi yapýlan yeri, Ýnternet Kafe: Ýçerisinde bulunan internet baðlantýlý bilgisayarlar sayesinde, oyun oynamaya ve uluslararasý yayýnlarý takip etmeye müsait, alkolsüz içeceklerle birlikte hafif yiyeceklerin de verildiði umuma açýk yeri, Ýstirahat ve eðlence yeri: Halkýn tek tek veya toplu halde, geçici bir süre hoþça vakit geçirmesi, eðlenmesi, dinlenmesi ve/veya konaklamasý için açýlan içkili veya içkisiz umuma açýk yerleri, Kafeþantan/Cafe: Sahne sanatçýlarýnýn çalýþabildiði, asýl olarak müþterilerine çay, kahve, gazoz, meyve suyu gibi meþrubat verilmekle beraber þarap, bira gibi alkollü içkilerin de satýþýnýn yapýlabildiði, dolayýsýyla içkili ve içkisiz müzikli eðlence yerini, Kahvehane/Kýraathane: Kahve, çay, nargile ve benzeri alkolsüz içkilerin içildiði, kumar kastý olmaksýzýn tavla, okey, domino ve benzerleri ile her türlü kaðýt oyunlarýnýn oynandýðý, müþterilerin yararlanmasýna yarayan kitap ve benzeri basýlý yayýnlarýn da bulundurulmasý gereken yeri, Kamp/Dinlenme evi: Dernek, vakýf, sendika, kamu kurumu niteliðindeki meslek kuruluþlarý ve benzerlerine ait dinlenme, konaklama ve eðlence amacýyla açýlan ve sadece kendi personeli, kayýtlý üyeleri ve bunlarýn yakýnlarýnýn faydalanabileceði yerleri, 127 Kamping: Karayollarý güzergahý ve yakýn çevrelerinde, kent giriþlerinde, deniz, göl, dað gibi doðal güzelliði olan yerlerde kurulan ve genellikle turistlerin kendi imkanlarý ile geceleme, yeme-içme, dinlenme, eðlence ve spor ihtiyaçlarýný karþýladýklarý tesisleri, Kokteyl salonu: Toplantý ve kokteyl için tahsis edilen, içki ile birlikte ayakta yenilebilecek hafif yiyeceklerin de verildiði yeri, Lokal: Dernek, vakýf, sendika, kamu kurumu niteliðindeki meslek kuruluþlarý ve benzerlerinin kendi personeli veya kayýtlý üyelerine hizmet vermek üzere açýlan içkili veya içkisiz istirahat ve eðlence yerini, Lunapark: Açýk havada ve geniþ bir alanda geçici veya sürekli olarak kurulan, içinde dönme dolap, atlý karýnca, niþan tahtasý gibi oyun ve eðlence birimlerinin bulunduðu yeri, Masaj salonu: Vücut yüzeyinde el, elektrik, su aracýlýðýyla iyileþtirme ve bakým yöntemlerinin uygulandýðý yeri, Motel: Yerleþim merkezleri dýþýnda, karayollarý güzergahý, mola noktalarý veya yakýn çevrelerinde inþa edilen, müþterilerin konaklama, yeme-içme ve araçlarýnýn park ihtiyacýný karþýlayan tesisleri, Müzikhol/Taverna: Oturarak veya ayakta, kadehle içki ve yiyecek verilen, canlý veya cansýz müzik yayýný yapýlan kapalý veya açýk yeri, 128 Otel/Hotel: Asýl fonksiyonlarý müþterilerinin geceleme ihtiyaçlarýný saðlamak olan, bu hizmetin yanýnda yeme-içme, eðlence ihtiyaçlarý için yardýmcý ve tamamlayýcý birimleri de bünyelerinde bulundurabilen tesisleri, Oyun yeri: Kumar ve kazanç kastý bulunmamak þartý ile bilgi ve maharet artýrýcý, beden veya zeka geliþtirici nitelikteki oyunlarýn oynandýðý veya oynatýldýðý, bu amaçla imal edilmiþ otomatik veya yarý otomatik, mekanik veya elektronik oyun alet ve makineleri ile televizyon veya video oyunlarý ve bunlarýn benzerlerinin bulundurulup çalýþtýrýldýðý yeri, Pansiyon: Konaklama tesisi olarak planlanýp inþa edilmiþ olan, yönetimi basit, müþteriye yeme-içme hizmeti veren veya müþterilerin kendi yemeklerini bizzat hazýrlayabilme imkaný olan konaklama tesislerini, Pavyon: Genellikle geceleri faaliyet gösteren, gazino özelliði taþýmakla birlikte kadýnlarýn konsomasyon yapabildiði müzikli-içkili eðlence yerini, Plaj/Havuz: Deniz, göl veya nehir kýyýsýnda veya yüzme havuzu þeklinde, dinlenme veya eðlence amaçlý olarak içinde soyunma,giyinme ve duþ alma imkaný bulunan yerleri, Sauna: Vücudu uyarýcý nitelikteki sýcak ve kuru hava buhar banyosu yapýlan yeri, Sinema: Açýk veya kapalý bir mekanda, beyaz perde veya zemin üzerinde film gösterilen yeri, 129 Tiyatro: Tiyatro, opera ve bale gibi sahne gösterilerinin seyirciye canlý olarak oynandýðý yeri, ifade eder. 7.6.2. Turizm Tesislerinin Ruhsatlandýrýlmasý 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanunun ikinci maddesine göre, bu Kanunun kapsamý dýþýnda kalan, dolayýsýyla mahalli idarelerin ruhsatlandýrma yetkisi bulunmayan turizm tesisleri, 2634 sayýlý Turizmi Teþvik Kanunu hükümleri doðrultusunda, Turizm Bakanlýðý tarafýndan belgelendirilmekteydi. 5302 sayýlý Ýl Özel Ýdare Kanunu ve 5393 sayýlý Belediye Kanununun yürürlüðe girmesiyle birlikte, 3572 sayýlý Kanunun bu Kanunlara aykýrý hükümlerinin uygulanmayacaðý yönündeki düzenlemeden sonra turizm tesislerinin de mahalli idarelerden iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý almasý zorunluluk haline gelmiþtir. Turizm iþletme belgeli tesisler, iþletme belgesinin düzenlenmesine esas hususlarla ilgili olarak, sadece Kültür ve Turizm Bakanlýðý tarafýndan denetlenecektir. 130 8. SONUÇ Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamýnda hazýrlanan mahalli idare kanunlarý ve Polis Vazife ve Selahiyet Kanunuyla iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýna iliþkin olarak getirilen yeni hükümlere uyumun saðlanmasý amacýyla hazýrlanan bu Yönetmelikle, Gayrisýhhî Müesseseler Yönetmeliði, 1989 tarihli Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Ýliþkin Yönetmelik ve Açýlmasý Ýzne Baðlý Yerlere Uygulanacak Ýþlemler Hakkýnda Yönetmelik ile düzenlenen alanlarýn tek bir yönetmelikte birleþtirilmesi saðlanmaktadýr. Yönetmelikle, halkýn yoðun olarak talep ettiði yerel hizmet niteliði taþýyan iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý iþlemi basitleþtirilmekte, ruhsatlandýrma süreleri net ve daha kýsa sürelere baðlanmakta, yetkili idarelerin kullanacaðý takdir yetkileri sýnýrlandýrýlmaktadýr. Yatýrým ortamýnýn iyileþtirilmesine doðrudan katkýda bulunacak olan Yönetmelik, giriþimcilerimizin önünün açýlmasý, geliþmiþ ülkelerde giriþimcilere tanýnan kolaylýklarýn saðlanmasý, yatýrýmcýlarýn karþýlaþtýðý bürokratik engellerin ortadan kaldýrýlmasý bakýmýndan iyileþtirmeler öngörmektedir. Yönetmelikle getirilen bir takým sýnýrlamalar ve konulan þartlar, iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasýyla ilgili kanunlardaki hükümlerden kaynaklanmaktadýr. Yönetmelikle, bu kanunlarla getirilen sýnýr ve þartlarýn haricinde yeni þart getirilmemiþ, mümkün olduðu kadar ruhsatlandýrma sürecinin kolaylaþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr. Getirilen iyileþtirmelerin görülüp hissedilebilmesi için, Yönetmelik hükümlerinin hayata geçirilmesi þarttýr. Bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý yönünde yaþanacak zihniyet dönüþümü ile birlikte bu baþarý da elde edilecektir. Bu baþarýnýn elde edilmesi mahalli idarelerde, yetkili en üst amirden, en alt düzeydeki memurlara kadar her görevlinin görev bilinciyle yapacaðý çalýþmayla mümkün olabilecektir. 133 EK-1 ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATLARINA ÝLÝÞKÝN ANKET FORMU Ýyi günler. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý ile ilgili iþlemlerde karþýlaþtýðýnýz sorunlarý öðrenmek ve görüþlerinizi almak amacýyla size bazý sorular sormak istiyorum. Bu araþtýrma, görüþ ve istekleriniz doðrultusunda iyileþtirmeler yapmak amacýyla Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðýnca planlanmýþtýr. Vereceðiniz cevaplarýn gizli tutulacaðýndan emin olunuz. Düþüncelerinizi rahatlýkla ifade edebilirsiniz. Sorularýn tamamýný cevaplamanýz bizim için önemlidir. Katýldýðýnýz için teþekkür ederiz. Anketin yapýldýðý tarih: ......../........./............. Anketin yapýldýðý yer: ........................................................................ (1) Belediye Ruhsat Müdürlüðü (2) Ýþyeri 1- Ýþyerinin (ruhsat) türü: ........................................................................ 2- Öðrenim durumunuz; (mezuniyete göre) (1) Ýlkokul (2) Ortaokul (3) Lise (4) Üniversite-Yüksekokul 3- Ne kadar süredir iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýna sahipsiniz? (1) Yýl:........ (2) Ay:................. (3) Gün……… 4- Ýþyeri ruhsatýnýzý beyanýnýza göre almaktan memnun musunuz? (1) Memnunum (2) Memnun deðilim (3) Fikrim Yok 5- Eksiksiz olarak doldurduðunuz baþvuru formu üzerine müracaatýnýzý izleyen iþgünü içinde ruhsatýnýzý aldýnýz mý? (1) Evet (2) Hayýr 137 6- Ruhsatýnýzý beyanýnýza göre aldýktan sonra iþyeriniz 1 ay içinde inceleniyor. Size göre bu süre (1 ay) yeterli midir? (1) Yeterlidir. 7- (2) Yetersizdir. Yeterli süre ……….. aydýr. Ýþyeri açma, ruhsat alma sürecinde en fazla zamanýnýzý alan iþlem hangisidir? ................................................................................................................................................ 8- Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý almanýzdan sonra iþyerinizin þartlara uygun olup olmadýðý kontrol ediliyor, uygun deðilse 1 hafta ek süre veriliyor. Size göre bu uygulama, (1) Yerinde, doðru bir uygulama. (2) Kesinlikle yanlýþ bir uygulama, kaldýrýlmalý. (3) Doðru bir uygulama ama eksikliklerin giderilmesi için verilen süre yetersiz. Süre …… gün olmalýdýr. 9- Ruhsat baþvurusunda belediyenin istediði evraklarý nereden öðrendiniz? (1) Belediye KÜÞAT Müdürlüðünden, (2) Ýnternetten, (3) Diðer esnaflardan, yakýn çevremden, (4) Kayýtlý olduðum esnaf odasýndan, (5) Diðer .......... 138 10- Ruhsat alýrken aþaðýdaki evraklarýn gerekli olup olmadýðý hakkýndaki görüþlerinizi belirtiniz. Gerekli Gereksiz Fikrim yok Vergi levhasý fotokopisi Kira kontratý veya tapu fotokopisi Esnaf ve Sanatkarlar Odasý kaydý/ Ticaret Odasý kaydý Ustalýk Belgesi Belediye vergilerinin ödendiðine dair belge Yapý kullanma izni belgesinin fotokopisi Bað-Kur kaydý veya emekli kartýnýn fotokopisi Kat maliklerinin izni 11- Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn düzenlenmesi sýrasýnda Belediye, esnaf oda kaydýnýn belgelenmesini istiyor. Size göre bu uygulama; (1) Doðru ve gerekli bir uygulamadýr. (2) Yanlýþ ve gereksiz bir uygulamadýr. Çünkü, ……………………… 12- Esnaf odalarýna baðlý bazý iþyerlerinde iþyeri sahibinin ya da yanýnda çalýþan elemanýn ustalýk belgesine sahip olmasý istenirken Ticaret odasýna kayýtlý iþyerleri için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadýr. Bu uygulamayý nasýl deðerlendiriyorsunuz? (1) Her iki oda üyesinden de ustalýk belgesi istenmemeli. (2) Her iki oda üyesinden de ustalýk belgesi istenmeli. (3) Bu iþin takibini belediye deðil ilgili oda yapmalý. (4) Bugünkü uygulama devam etmeli. 139 13- Ruhsat düzenlenmesi sýrasýnda tümü iþyerine dönüþmüþ binalarda kat maliklerinin hepsinin rýzasý (muvaffakatý) istenmeli midir? (1) Ýstenmelidir (2) Ýstenmemelidir (3) Fikrim yok 14- Ýþyerlerinin tatil günlerinde açýlabilmesi için ruhsat alýnmasý hakkýnda ne düþünüyorsunuz? (1) Ýsteyen herkes hiçbir izne tabi olmaksýzýn tatil günleri iþyerini açabilmelidir. (2) Belediyeden izin alanlar tatil günleri iþyerini açabilmelidir. (3) Esnaf odasýnýn kararýna göre hareket edilmeli, haksýz rekabet önlenmelidir. (4) Zorunlu olanlar dýþýnda hiçbir iþyeri tatil günleri açýk olmamalýdýr. 15- Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý iþlemleriniz: (1) Çok kolay ve çabuk sonuçlandý. (2) Çok zor, gereksiz ayrýntýlar var ve çok zaman alýcý. 16- Ýþyeri açma iþlemleriniz sýrasýnda en çok sýkýntý yaþadýðýnýz kurumu ve yaþadýðýnýz sýkýntýyý belirtiniz? (1) Vergi dairesi (Açýklama………………………………) (2) Esnaf ve sanatkarlar odasý/Ticaret odasý (Açýkla- ma………………………) (3) Belediye (Açýklama……………………………………) (4) Emniyet Müdürlüðü (Açýklama…………………………) (5) Hiçbiri (6) Hepsi (7) Diðer (Belirtiniz........................................) 140 17- Belediyeden iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýzý alýrken; (1) Çok zorlandým (2) Biraz zorlandým (3) Hiç zorlanmadým 18- Belediye KÜÞAT Müdürlüðünden istenen evraklarý ne kadar zamanda hazýrladýnýz? (1) Bir hafta içinde (2) 15 gün içinde (3) 1 ay içinde (4) Bir aydan daha uzun sürede. 19- Ýþyeri açma ve çalýþtýrma ruhsatlarý konusunda aþaðýdaki ifadelerden hangisine katýlýrsýnýz? (1) Ýþlemler adil ve kurallara uygun bir þekilde gerçekleþiyor. (2) Adam kayýrma ve kurallara uymama gibi uygunsuz durumlarla karþýlaþtým. (3) Görevliler yeterince ilgili ve yönlendirici deðil. (4) Diðer……………………………………. 20- Ýþyeri ruhsatýnýzý alýrken kaç adet evrak hazýrladýnýz? ……………… adet 21- Ýþyeri ruhsatýnýzý alýrken kaç görevliyle görüþmek zorunda kaldýnýz? …………………. 22- Ruhsatlandýrma iþlemlerinin daha kolay ve süratli olmasý için sizce neler yapýlmalýdýr. ................................................................................................................................................ 141 EK-2 ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATLARINA ÝLÝÞKÝN YÖNETMELÝK BÝRÝNCÝ KISIM Genel Hükümler BÝRÝNCÝ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar Amaç Madde 1- Bu Yönetmeliðin amacý, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn verilmesinde uygulanacak esas ve usulleri düzenlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Yönetmelik, sýhhî ve gayrisýhhî iþyerleri ile umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasý ve denetlenmesine dair iþ ve iþlemleri kapsar. Dayanak Madde 3- Bu Yönetmelik, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanunu, 4/7/1934 tarihli 2559 sayýlý Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu, 14/6/1989 tarihli ve 3572 sayýlý Ýþyeri Açma ve Çalýþma Ruhsatlarýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun, 12/4/2000 tarihli ve 4562 sayýlý Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayýlý Büyükþehir Belediyesi Kanunu, 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayýlý Ýl Özel Ýdaresi Kanunu ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayýlý Belediye Kanununa dayanýlarak hazýrlanmýþtýr. 145 Tanýmlar Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden; a) Yetkili idare: Belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar dýþý ile kanunlarda münhasýran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini; büyükþehir belediyesi sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde büyükþehir belediyesinin yetkili olduðu konularda büyükþehir belediyesini, bunlarýn dýþýnda kalan hususlarda büyükþehir ilçe veya ilk kademe belediyesini; belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediyeyi ve organize sanayi bölgesi sýnýrlarý içinde organize sanayi bölgesi tüzel kiþiliðini, b) Gayrisýhhî müessese: Faaliyeti sýrasýnda çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doðal kaynaklarýn kirlenmesine sebep olabilecek müesseseleri, c) Birinci sýnýf gayrisýhhî müessese: Meskenlerden ve insanlarýn ikametine mahsus diðer yerlerden mutlaka uzakta bulundurulmasý gereken iþyerlerini, d) Ýkinci sýnýf gayrisýhhî müessese: Müessesenin faaliyeti gerektirdiði takdirde meskenlerden ve insanlarýn ikametine mahsus diðer yerlerden, inceleme kurulunca teklif edilip yetkili idare tarafýndan uygun görülecek bir mesafede faaliyette bulunmasý gereken iþyerlerini, e) Üçüncü sýnýf gayrisýhhî müessese: Meskenlerin ve insanlarýn ikametine mahsus diðer yerlerin yakýnýnda kurulabilmekle birlikte sýhhî yönden denetim altýnda bulundurulmasý gereken iþyerlerini, 146 f) Sýhhî müessese: Gayrisýhhî müesseseler dýþýnda kalan her türlü iþyerini, g) Umuma açýk istirahat ve eðlence yeri: Kiþilerin tek tek veya toplu olarak eðlenmesi, dinlenmesi veya konaklamasý için açýlan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; sinema, kahvehane ve kýraathaneler; kumar ve kazanç kastý olmamak þartýyla adý ne olursa olsun bilgi ve maharet artýrýcý veya zeka geliþtirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarýnýn içerisinde bulunduðu elektronik oyun yerleri; internet kafeler, lunaparklar, sirkler ve benzeri yerleri, h) Ýçkili yer bölgesi: Belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediye meclisi, bu sýnýrlar dýþýnda il genel meclisi tarafýndan valilik veya kaymakamlýðýn görüþü alýnarak tespit edilen ve içerisinde þarap ve bira dahil her türlü alkollü içeceðin verilebileceði iþyerlerinin açýlabileceði bölgeyi, ý) Doðal kaynaklar: Hava, su, toprak ve doðada bulunan cansýz varlýklarý, j) Çevre saðlýðý: Ýnsan saðlýðýnýn çevredeki fizikî, kimyevî, biyolojik, sosyal ve psiko-sosyal faktörlerle tespit edilen yaþam kalitesini, k) Ýnceleme kurulu: Birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseler için yer seçimi ve tesis kurma, deneme ve açýlma izni amacýyla inceleme yapan; ikinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseseler için açýlma iznine esas beyanname bilgilerini denetleyip inceleyen kurulu, 147 l) Yer seçimi ve tesis kurma izni: Birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerde tesisin yapýlmasýndan önce söz konusu yerde kurulup kurulamayacaðý konusunda ve kurulacak yer, proje ve belgelerin uygun görülmesi durumunda müessesenin kurulmasý için yetkili idarece verilen izni, m) Deneme izni: Gayrisýhhî müesseselerde onaylý projelerine göre yapýlan müessesenin, planlanan þekilde çalýþýp çalýþmadýðýnýn ve doðal kaynaklarýn kirlenmesini önlemek için alýnan tedbirlerin yeterli olup olmadýðýnýn tespiti için yetkili idarenin izni ve denetimi altýnda belirli bir süre deneme mahiyetindeki faaliyetlere verilen geçici izni, n) Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý: Yetkili idareler tarafýndan bu Yönetmelik kapsamýndaki iþyerlerinin açýlýp faaliyet göstermesi için verilen izni, o) Mahallin en büyük mülkî idare amiri: Ýllerde valiyi, büyükþehir belediyesi hudutlarý içinde kalanlar dahil ilçelerde kaymakamý, p) Kolluk: Polis ve jandarma teþkilatýný, r) Konaklama yeri: Otel, motel, pansiyon ve kampingler gibi, asýl fonksiyonlarý müþterilerin geceleme ihtiyaçlarýný saðlamak olan yerleri, s) Organize sanayi bölgesi: 12/04/2000 tarihli ve 4562 sayýlý Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan özel hukuk tüzel kiþisini, ifade eder. 148 ÝKÝNCÝ BÖLÜM Ortak Hükümler Ýþyerlerinde aranacak genel þartlar Madde 5- Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilen iþyerleri aþaðýda belirtilen þartlarý taþýmak zorundadýr: a) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili olarak mevzuatta öngörülen tedbirlerin alýnmýþ olmasý, b) 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamýna giren gayrimenkullarýn, tapu kütüðünde mesken olarak gösterilen baðýmsýz bölümlerinde sinema, tiyatro, kahvehane, gazino, pavyon, bar, kulüp, dans salonu ve benzeri eðlence ve toplantý yerleri; fýrýn, lokanta, pastane, süthane gibi gýda ve beslenme yerleri; imalathane, boyahane, basýmevi, dükkan, galeri ve çarþý gibi iþyerlerinin açýlmasý hususunda kat maliklerinin oy birliði ile karar almasý, Tapuda iþ yeri olarak görünen yerlerde, umuma açýk istirahat ve eðlence yeri açýlmasý durumunda yönetim planýnda aksine bir hüküm yoksa, kat maliklerinin oy çokluðu ile aldýðý kararýn bulunmasý, c) Özel yapý þeklini gerektiren sinema, tiyatro, düðün salonu, otel, hamam, sauna; ekmek fýrýný ile akaryakýt, sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý, sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz ve sýkýþtýrýlmýþ doðal gaz istasyonu için yapý kullanma izin belgesinin alýnmýþ olmasý, 149 d) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde genel asayiþ ve güvenlik yönünden yetkili kolluk kuvvetinin görüþünün alýnmýþ olmasý, e) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin, patlayýcý, parlayýcý, yanýcý ve benzeri tehlikeli maddeler üretilen, satýlan, kullanýlan, depolanan yerler ile gaz dolum tesislerine mevzuatýn öngördüðü uzaklýkta bulunmasý, f) Karayolu kenarýndaki iþyerleri için karayolu trafik güvenliðinin saðlanmýþ olmasý, g) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri; patlayýcý, parlayýcý ve yanýcý maddelerin üretildiði, satýldýðý ve depolandýðý iþyerleri; otuz kiþiden fazla çalýþanýn bulunduðu her türlü iþyerleri, ana giriþ kapýlarý dýþýnda cadde ve sokaða doðrudan baðlantýsý olmayan ve birden fazla iþyerinin bir arada bulunduðu iþ haný, çarþý ve benzeri iþyerlerinde yangýna karþý gerekli önlemlerinin alýndýðýný gösteren itfaiye raporunun alýnmasý, diðer iþyerlerinde ise yangýna karþý gerekli tedbirlerin alýnmýþ olmasý, h) Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinden meyhane, bar, kahvehane, kýraathane, elektronik oyun merkezi ile açýkta alkollü içki satýlan iþyerlerinin okul, yurt, mabet bina ve tesislerine mevzuatýn öngördüðü uzaklýkta bulunmasý, ý) Sýnaî, týbbî ve radyoaktif atýk üreten iþyerlerinde bu atýklarýn toplanmasý, taþýnmasý, depolanmasý, iþlenmesi ve bertarafý konusunda gerekli tedbirlerin ve izinlerin alýnmýþ olmasý, 150 j) Engellilerin iþyerine giriþ ve çýkýþlarý için gereken kolaylaþtýrýcý tedbirlerin alýnmýþ olmasý, k) Yabancý uyruklularýn iþyeri açmasý ve çalýþtýrmasý konusunda, yabancýlarla ilgili mevzuat hükümlerine uyulmasý. Yetkili idareler, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn verilmesinden sonra yapacaklarý denetimlerde bu hususlarýn yerine getirilip getirilmediðini kontrol eder. Turizm iþletme belgeli tesisler, iþletme belgesinin düzenlenmesine esas hususlarla ilgili olarak sadece Kültür ve Turizm Bakanlýðý tarafýndan denetlenir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri için bu hususlar iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilmeden önce yerinde kontrol edilir. Ýþyeri açýlmasý Madde 6- Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý alýnmadan iþyeri açýlamaz ve çalýþtýrýlamaz. Ýþyeri ruhsatlarý yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceði yetkili tarafýndan bu Yönetmelikte öngörülen sürede imzalanýr; ruhsat için ayrýca, meclis veya encümen tarafýndan bir karar alýnmaz. Ruhsat, Örnek 5'te yer alan bilgileri içerecek þekilde düzenlenir. Ýþyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kiþiler, iþyerlerini bu Yönetmeliðe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2'de yer alan durumlarýna uygun formu doldurarak yetkili idareye baþvurur. 151 Bu Yönetmeliðe göre yapýlacak her türlü ruhsat baþvurusunda, müracaat sahibine baþvuruyu kabul eden görevlinin adý, soyadý ve unvaný ile baþvurunun yapýldýðý tarih ve saati gösteren Örnek 6'da yer alan alýndý belgesi verilir. Ayrýca, baþvuru ve beyan formu ile ekli evrakýn verilmesi sýrasýnda baþvuruyu kabul eden görevli tarafýndan yapýlacak ön incelemede tespit edilen noksanlýklar, müracaat sahibine verilen alýndý belgesinde gösterilir. Bu Yönetmelikte belirtilen ruhsatlandýrmaya iliþkin süreler eksik belgelerin yetkili idareye verilmesi ile baþlar. 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayýlý Resmi Gazete’de yayýmlanan Çevresel Etki Deðerlendirmesi Yönetmeliði ekindeki listede yer alan iþletmelerle, birinci sýnýf gayrisýhhî müessese grubunda yer alan iþletmelerin ayný olmasý durumunda, yetkili idareler ruhsat verirken Çevresel Etki Deðerlendirme (ÇED) dosyasýnda yer alan belgelere göre iþlem yapar. Bildirim Madde 7- Yetkili idareler tarafýndan verilen iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn örnekleri aylýk olarak sigorta il müdürlüðüne ve ilgili ise ticaret siciline gönderilir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri için düzenlenen iþyeri açma ve çalýþma ruhsatlarýnýn bir örneði en geç yedi gün içinde yetkili idare tarafýndan kolluða gönderilir. Ýþletmecinin deðiþmesi ve iþyerinin nakli Madde 8- Ruhsatta belirtilen faaliyet konusu ve adresin deðiþmemesi kaydýyla iþyerinin devredilmesi halinde, devralan kiþinin baþvurusu üzerine dos- 152 yadaki bilgi ve belgeler esas alýnmak suretiyle yeni iþletmeci adýna tekrar ruhsat düzenlenir. Ýþyerine yeni ortak alýnmasý veya ortaklardan birinin ayrýlmasý durumunda yeni ruhsat düzenlenmez. Ýþyerinin baþka bir adrese nakledilmesi halinde yeniden ruhsatlandýrýlmasý esastýr. Mahalle, cadde, sokak ve benzeri yerlerin isim veya numaralarýnýn deðiþmesi nedeniyle ayný iþyeri için yeni ruhsat düzenlenmez. Ruhsatta yer alan bilgiler güncellenir. Ýþyeri sahibinin ölümü halinde, yeni ruhsat düzenlenmeksizin kanunî mirasçýlarý adýna eski ruhsatýn intibaký yapýlýr. Ruhsatýn yenilenmesi veya intibaký gereken hallerde yetkili idareye en geç üç ay içinde müracaat edilmesi zorunludur. Bu süre mirasçýlar için altý ay olarak uygulanýr. Süresi içinde müracaat yapýlmadýðýnýn yetkili idarelerce tespiti durumunda tespit tarihinden itibaren onbeþ günlük süre verilir. Bu süre sonunda ruhsat yenilenmediði veya intibak yaptýrýlmadýðý hallerde ruhsat iptal edilir. Yönetmelikte yer almayan iþyerleri Madde 9- Bu Yönetmelik kapsamýna girmesine raðmen adý ve nitelikleri belirtilmeyen sýhhî bir iþyerinin açýlmasý halinde, benzeri iþyerleri için öngörülen esaslara göre iþlem yapýlýr. 153 Gayrisýhhî müesseseler için Saðlýk Bakanlýðý, Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý, Çevre ve Orman Bakanlýðý ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliðinin görüþü alýnarak Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan yeni sýnýf tayini yapýlýr. Birden fazla faaliyet konusu bulunan iþyerleri Madde 10- Adresi ve iþleticisi ayný olan ve birden fazla faaliyet konusu bulunan iþyerlerine, ana faaliyet dalý esas alýnarak tek ruhsat düzenlenir. Talî faaliyet konularý ruhsatta ayrýca belirtilir. Ayný adreste bulunsa bile ana faaliyet konusu veya iþletmecisi farklý olan iþyerlerine ayrý ayrý ruhsat düzenlenir. Ýþyerlerinin depo olarak kullandýklarý yerler, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnda gösterilir. Ruhsatýn iþyerinde bulundurulmasý Madde 11- Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý, iþyerinde herkesin görebileceði þekilde asýlýr. 154 ÝKÝNCÝ KISIM Sýhhî Ýþyerleri BÝRÝNCÝ BÖLÜM Ruhsatlarýn Düzenlenmesi ve Kesinleþmesi Ruhsatýn düzenlenmesi Madde 12- Sýhhî iþyeri açmak isteyen gerçek ve tüzel kiþiler, iþyerlerini bu Yönetmeliðe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1'de yer alan baþvuru ve beyan formuyla yetkili idareye müracaat eder. Baþvurunun yönetmelikte öngörülen kriterlere uygun olduðunun tespiti halinde baþkaca bir iþleme gerek kalmaksýzýn iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý düzenlenerek ilgiliye ayný gün içinde verilir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin ruhsatlandýrýlmasýnda bu Yönetmeliðin dördüncü kýsmýnda belirtilen süreler geçerlidir. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý müracaatý sýrasýnda bu Yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgeler dýþýnda baþka herhangi bir belge istenemez ve baþvuru formundaki beyana göre ruhsat iþlemleri sonuçlandýrýlýr. Ýlgilinin beyanýna göre tanzim edilen ruhsat müktesep hak doðurmaz. 155 Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn kesinleþmesi Madde 13- Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilen iþyerleri, yetkili idareler tarafýndan ruhsatýn verildiði tarihten itibaren en geç bir ay içinde kontrol edilir. Ýþyerinin bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde ruhsat kesinleþir. Kontrol görevini yerine getirmeyen yetkili idare görevlileri hakkýnda kanunî iþlem yapýlýr. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn verilmesinden sonra yapýlacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurlarýn ve noksanlýklarýn tespiti halinde, iþyerine bu noksanlýk ve hatalarýný gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeþ günlük süre verilir. Verilen süre içinde tespit edilen noksanlýk ve aykýrýlýklar giderilmediði takdirde, ruhsat iptal edilerek iþyeri kapatýlýr. Ayrýca ilgililerin yalan, yanlýþ ve yanýltýcý beyaný varsa haklarýnda kanunî iþlem yapýlýr. 156 ÝKÝNCÝ BÖLÜM Aranacak Þartlar Aranacak þartlar Madde 14- Sýhhî iþyerlerinin ruhsatlandýrýlmasý sýrasýnda bu Yönetmelikte belirtilen genel þartlarýn yaný sýra sýnýflarýna ve özelliklerine göre Ek 1'de belirtilen þartlar aranýr. 157 ÜÇÜNCÜ KISIM Gayrisýhhî Müesseseler BÝRÝNCÝ BÖLÜM Kurullar Ýnceleme kurullarý Madde 15- Ýl özel idarelerinde birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseleri inceleme kurulu, beþ kiþiden az olmamak üzere valinin veya görevlendireceði yetkilinin baþkanlýðýnda çevre, saðlýk, hukuk, imar ve tarým birimleri görevlileri, sanayi ve ticaret il müdürlüðü temsilcisi, ilgili meslek odalarýnýn temsilcileri ile tesisin özelliðine göre gerektiðinde vali tarafýndan belirlenecek diðer kuruluþ temsilcilerinden oluþur. Ýkinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseseler inceleme kurulu, vali tarafýndan belirlenecek görevlinin baþkanlýðýnda birinci fýkrada belirtilenlerin katýlýmýyla biri baþkan olmak üzere en az üç kiþiden oluþturulur. Büyükþehir belediyelerinde birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseleri inceleme kurulu, beþ kiþiden az olmamak üzere büyükþehir belediye baþkaný veya görevlendireceði yetkilinin baþkanlýðýnda çevre, saðlýk, hukuk, imar ve küþat birimleri görevlileri, sanayi ve ticaret il müdürlüðü temsilcisi, ilgili meslek 159 odalarýnýn temsilcileri ile tesisin özelliðine göre belediye baþkaný tarafýndan belirlenecek diðer kuruluþ temsilcilerinden oluþur. Ýl belediyelerinde birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseleri inceleme kurulu, üçüncü fýkrada belirtilen esasa göre oluþturulur. Ýkinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müessese ruhsatý veren belediyelerde söz konusu kurullar, üçüncü fýkrada belirtilen esaslara göre ilgili birim amirleri veya temsilcilerinin katýlýmýyla en fazla beþ kiþiden oluþur. Kurullarýn oluþturulmasý sýrasýnda yeterli teknik ve uzman elemana sahip olmayan belediyeler, kurullarýn oluþturulmasý için valilik veya kaymakamlýktan eleman görevlendirilmesini talep edebilir. Organize sanayi bölgelerinde inceleme kurulu oluþturulmaz. Tesisin özelliðine göre ilave olarak býrakýlacak saðlýk koruma bandý, organize sanayi bölgesi yönetim kurulu kararýyla tespit edilir. 160 ÝKÝNCÝ BÖLÜM Baþvuru ve Açýlma Ruhsatý Saðlýk koruma bandý Madde 16- Sanayi bölgesi, organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgeleri ile bu bölgeler dýþýnda kurulacak birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerin etrafýnda, saðlýk koruma bandý konulmasý mecburîdir. Saðlýk koruma bandý mülkiyet sýnýrlarý dýþýnda belirlenemez ve bu alan içinde mesken veya insan ikametine mahsus yapýlaþmaya izin verilmez. Sanayi bölgesi, organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgesi içindeki tesisler ile ikinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin etrafýnda da müessesenin faaliyeti gerektirdiði takdirde, inceleme kurulunun kararýna istinaden yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði kiþi tarafýndan saðlýk koruma bandý oluþturulmasýna karar verilebilir. Saðlýk koruma bandý, inceleme kurullarý tarafýndan tesislerin çevre ve toplum saðlýðýna yapacaðý zararlý etkiler ve kirletici unsurlar dikkate alýnarak belirlenir. Saðlýk koruma bandý, sanayi bölgesi sýnýrý esas alýnarak tespit edilir. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesislerde bu rapordaki mesafeler esas alýnýr. Baþvuru Madde 17- Gayrisýhhî müessese açmak isteyen gerçek veya tüzel kiþiler Örnek 2'de yer alan baþvuru formunu doldurarak yetkili idareye baþvurur. 161 Yer seçimi ve tesis kurma izni Madde 18- Birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseleri inceleme kurulu, ilgilinin baþvurusundan itibaren en geç yedi gün içinde tesisin kurulacaðý yeri mahallinde inceleyerek, Örnek-3'teki yer seçimi raporu formunu düzenler ve görüþünü bildirir. Yer seçimi inceleme kurulunun raporu, ilgili birimin teklifi üzerine yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði yetkili tarafýndan üç gün içinde deðerlendirilerek yer seçimi ve tesis kurma izni kararý verilir. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesisler için düzenlenen ÇED olumlu belgesi ve raporu, yer seçimi ve tesis kurma raporu yerine geçer. Yer seçimi ve tesis kurma izni, tesisin imara uygun olmasý þartýyla verildiði tarihten itibaren beþ yýl süreyle geçerlidir. Bu süre sonunda açýlma izni alýnmadýðý takdirde, ilgilinin baþvurusu üzerine yer seçimi ve tesis kurma izni iki yýl daha uzatýlýr. Organize sanayi bölgesi, endüstri bölgesi, sanayi bölgesi ve sanayi sitesi sýnýrý dýþýnda kalan her türlü akaryakýt ile sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý, sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz ve sýkýþtýrýlmýþ doðal gaz istasyonlarýnýn açýlmasý için yapýlan baþvurular, inceleme kurulu tarafýndan yedi gün içinde incelenerek sonucu yetkili idareye sunulur. Ýnceleme kurulunun raporu, yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði yetkili tarafýndan üç gün içerisinde deðerlendirilerek karara baðlanýr. Yer seçimi ve tesis kurma izni muafiyeti Madde 19- Ýkinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseseler için yer seçimi ve tesis kurma izni aranmaz. 162 Deneme izni Madde 20- Projesine uygun olarak inþa edilmiþ birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselere yetkili idarenin gerekli görmesi veya iþyeri sahibinin müracaatý halinde, inceleme kurulunun önerisi üzerine yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði yetkili tarafýndan süresi bir yýlý geçmemek üzere deneme izni verilebilir. Tesisin özelliðine göre inceleme kurulunun kararýyla bu süre iki yýla kadar uzatýlabilir. Deneme izni, bu süreçte açýlma ve çalýþma ruhsatý yerine geçer. Açýlma ruhsatý Madde 21- Yer seçimi ve tesis kurma izni verilmiþ veya deneme izni sonunda çalýþmasýnda sakýnca bulunmadýðý anlaþýlan birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerin çalýþabilmesi için müracaatý takip eden yedi gün içinde yetkili idarenin inceleme kurulu tarafýndan yerinde inceleme yapýlýr. Deþarj ve emisyon izin belgesi veya analizi, mevzuat hükümlerine uygun olan yerler için diðer tüm bilgi ve belgeler de dikkate alýnmak suretiyle, Örnek 4'teki açýlma izni raporu düzenlenir ve yetkili idareye sunulur. Yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði yetkili tarafýndan üç gün içerisinde iþyeri açma ruhsatý düzenlenir. Birinci sýnýf gayrisýhhî müessese baþvuru ve beyan formunda yer alan bilgiler esas alýnarak bir ay içinde yapýlan denetimlerde, beyan edilen hususlara aykýrý bir durumun tespiti halinde ilgililer hakkýnda gerekli kanunî iþlem yapýlýr. Aykýrýlýk ve noksanlýklar toplum ve çevre saðlýðý açýsýndan bir zarar doðurmuyorsa, tedbirlerin alýnmasý ve noksanlýklarýn giderilmesi için bir yýlý geçmemek üzere süre verilir. Verilen süre içinde aykýrýlýk ve noksanlýklarýný 163 gidermeyen iþletmelerin faaliyeti söz konusu aykýrýlýk ve noksanlýklar giderilinceye kadar durdurulur. Ýkinci ve üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerin açýlmasý için yetkili idareye yapýlacak baþvuru üzerine, inceleme kurulu en geç yedi gün içinde yerinde inceleme yaparak raporunu düzenler. Yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði kiþi inceleme kurulunun raporunu deðerlendirerek en geç üç gün içinde iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý verilip verilmeyeceðine karar verir. Ýþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn verilmesine karar verildiði takdirde ayný gün içinde ruhsat düzenlenir. Ýnceleme kurulunun raporu üzerine iþyeri açma ve çalýþma ruhsatýnýn verilmemesine karar verilmesi durumunda, nedeni baþvuru sahibine yazýlý olarak ayný gün içinde bildirilir. Ruhsatýn verilmesinden sonra yetkili idare tarafýndan yapýlacak denetim sonucunda toplum ve çevre saðlýðý açýsýndan zararlý olan iþletmelerin faaliyeti, noksanlýklar ve aykýrýlýklar giderilinceye kadar derhal durdurulur. Yer seçimi ve tesis kurma izni ile ruhsat için gerekli belgeler Madde 22- Birinci sýnýf gayrisýhhî müesseseler için aþaðýdaki belgeler istenir: a) Yer seçimi ve tesis kurma için gerekli bilgi ve belgeler; 1) Baþvuru formu, 2) Sanayi bölgeleri, organize sanayi bölgeleri ve endüstri bölgeleri içindekiler hariç iþletmenin kurulacaðý yeri gösteren plan örneði, 164 3) Ýlgili inceleme kurulu tarafýndan hazýrlanacak yer seçimi ve tesis kurma raporu, 4) Çevre kirlenmesini önlemek amacýyla alýnacak tedbirlere ait kirleticilerin nitelik ve niceliðine göre hazýrlanmýþ proje ve açýklama raporlarý veya yatýrým sürecinin hýzlandýrýlmasý amacý ile yetkili makamca uygun görülen durumlarda, bir yýl içerisinde üretim sürecinin gerektirdiði atýk limitlerini saðlayacak projenin ve raporlarýn hazýrlatýlmasýna iliþkin müteþebbisçe verilen taahhütname, 5) Þehir þebeke suyu bulunmayan yerlerde içme ve kullanma suyunun hangi kaynaktan saðlandýðý ile suyun bakteriyolojik ve kimyasal analiz raporu. b) Ruhsat için gerekli belgeler; 1) Baþvuru formu, 2) Saðlýk koruma bandýnýn iþaretlendiði vaziyet planý örneði, 3) Yangýn ve patlamalar için gerekli önlemlerin alýndýðýna dair itfaiye raporu, 4) Sorumlu müdür sözleþmesi, 5) Emisyon izni veya analiz raporu, 6) Deþarj izni veya analiz raporu, 7) Kurul tarafýndan hazýrlanacak açýlma raporu. (a) ve (b) bentlerinde istenilen belgelerden, ÇED kapsamýnda hazýrlanarak ilgili idareye verilenler ruhsatlandýrma sürecinde yeniden istenmez. 165 Tesise diðer kuruluþlarca izin verilmesi durumu Madde 23- Gayrisýhhî müesseselere, diðer kamu kurum ve kuruluþlarý tarafýndan özel mevzuatýna göre verilen izinler, tescil ve benzeri iþlemler, bu Yönetmelik hükümlerine göre izin ve ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldýrmaz. 166 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Denetim ve Diðer Hükümler Denetim Madde 24- Gayrisýhhî müesseseler, çevre ve toplum saðlýðý açýsýndan yetkili idareler tarafýndan denetlenir. Yetkili idarenin en üst amiri veya görevlendireceði kiþi gerekli tedbirleri almak veya aldýrmakla sorumludur. Sorumlu müdür tayini Madde 25- Birinci sýnýf gayrisýhhî müesseselerde, iþletmenin faaliyet alanýnda mesleki yeterliliðe sahip bir sorumlu müdür çalýþtýrýlmasý zorunludur. Gayrisýhhî müesseselerin sanayi bölgelerinde kurulmasý Madde 26- Bir gayrisýhhî müessesenin, öncelikle kendi türündeki iþyerlerine mahsus sanayi bölgesinde kurulmasý esastýr. Sanayi bölgesi içindeki gayrisýhhî müesseselerden, diðer tesislere zarar verebilecek olanlar için sanayi bölgesi içinde saðlýk koruma bandý oluþturulmasý istenebilir. Tesislerde yapýlacak deðiþiklik ve ilave Madde 27- Gayrisýhhî müesseselerde yetkili idarenin izni olmadan kirlilik yükünü artýracak herhangi bir deðiþiklik ve ilâve yapýlamaz. 167 Ruhsat deðiþikliði gerektiren haller Madde 28- Gayrisýhhî müesseselerde iþletmenin faaliyet alanýnýn deðiþmesi durumunda yeniden ruhsat alýnmasý zorunludur. Gayrisýhhî müesseselerin sahibinin deðiþmesi durumunda, dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler esas alýnmak suretiyle yeni malik adýna ruhsat düzenlenir. Gayrisýhhî müesseselerin yeniden sýnýflandýrýlmasý veya tesiste yapýlan bir deðiþiklik neticesinde bir alt sýnýfa geçen tesislerin yeniden ruhsat almasý gerekmez. Ancak gayrisýhhî müesseselerin yeniden sýnýflandýrýlmasýnda yapýlan deðiþiklik neticesinde üst sýnýfa geçmiþ olan tesislerin bir yýl içinde yeni sýnýfa göre açýlma ruhsatý almasý zorunludur. 168 DÖRDÜNCÜ KISIM Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerleri BÝRÝNCÝ BÖLÜM Ýçkili Yer Bölgesi Ýçkili yer bölgesinin tespiti Madde 29- Ýçkili yer bölgesi, mülkî idare amirinin genel güvenlik ve asayiþ durumu hakkýndaki görüþü doðrultusunda belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediye meclisi, bu sýnýrlar dýþýnda il genel meclisi tarafýndan tespit edilir. Ýçkili yer bölgesi haricinde içkili yer açýlamaz. Ýçkili yer bölgesi olarak tespit edilemeyecek yerler Madde 30- Ýçkili yer bölgesi; a) Hükümet binalarý, hapishane ve ýslah evleri; her türlü mabet, dini kurum ve kuruluþlar; sanat müesseseleri, maden ocaklarý, inþaat yerleri; patlayýcý, parlayýcý, yanýcý ve benzeri tehlikeli maddeler üretilen, satýlan ve depolanan yerler ile gaz dolum tesisleri yakýnýnda, 169 b) Konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollarý ve karayollarýnýn her iki tarafýnda sýnýr çizgisine ikiyüz metreden yakýn mesafe içinde, c) Otogar ve otobüs terminallerinde, d) Resmî ve özel okul binalarý, ilk ve orta öðretim öðrencilerinin barýndýðý öðrenci yurtlarý ile anaokullarýna yüz metreden yakýn mesafe içinde, tespit edilemez. 222 sayýlý Ýlköðretim ve Eðitim Kanunu ile 625 sayýlý Özel Öðretim Kurumlarý Kanunu kapsamýna girmeyen eðitim-öðretim kurum ve tesisleri ile öðrenci yurtlarý ve (a) bendinde belirtilen yerler için mahallî þartlar dikkate alýnarak belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediye meclisi, bu sýnýrlar dýþýnda il genel meclisi tarafýndan belirli bir mesafe, tayin ve tespit edilir. Karar ve krokinin hazýrlanmasý Madde 31- Tespit edilen içkili yer bölgesi, belediye sýnýrlarý ve mücavir alanlar içinde belediye meclisi, bu sýnýrlar dýþýnda il genel meclisi tarafýndan karar þeklinde tutanaða geçirilir ve karara adres bilgilerinin bulunduðu tasdiklenmiþ ölçekli kroki eklenir. 170 ÝKÝNCÝ BÖLÜM Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerinin Açýlmasý Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin açýlmasý Madde 32- Umuma açýk istirahat ve eðlence yeri açmak ve iþletmek isteyen gerçek ve tüzel kiþiler Örnek-1'de yer alan baþvuru ve beyan formu ile yetkili idareye baþvurur. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerinin açýlmasý ve faaliyette bulunmasýna belediye sýnýrlarý ve mücavir alan sýnýrlarý içinde belediye, bu alanlar dýþýnda il özel idaresi tarafýndan izin verilir. Ýl özel idaresi ve belediyeler, umuma açýk istirahat ve eðlence yeri ruhsatýný vermeden önce kolluk kuvvetinin görüþünü alýr. Yetkili kolluk kuvveti, açýlacak yerin genel güvenlik ve asayiþin korunmasý açýsýndan kolaylýkla kontrol edilebilecek bir yerde ve konumda olup olmadýðýný dikkate alarak, iþyeri hakkýndaki görüþünü mülki idare amiri vasýtasýyla yedi gün içinde bildirir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yeri açýlmasý hususundaki baþvurular yetkili idareler tarafýndan bir ay içinde sonuçlandýrýlýr. Meyhane, kahvehane, kýraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açýk yerler ile açýk alkollü içki satýlan yerlerin, resmî ve özel okul bina- 171 larýndan ve ilk ve orta öðretim öðrencilerinin barýndýðý öðrenci yurtlarý ile anaokullarýndan, kapýdan kapýya en az yüz metre uzaklýkta bulunmasý zorunludur. Özel eðitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öðretim kurumlarý ile okullar dýþýndaki diðer özel öðretim kurumlarý için bu zorunluluk aranmaz. Ancak söz konusu özel öðretim kurumlarýyla yukarýda belirtilen türdeki iþyerleri ayný binada bulunamaz. Turizmin yoðun olduðu yörelerdeki okullarýn tatil olduðu dönemlerde yukarýda belirtilen iþyerleri ile okullar arasýnda yüz metre þartý aranmaz. Sabit veya seyyar olarak kullanýlan kara, deniz, hava ve her çeþit taþýma araçlarýnýn umuma açýk istirahat ve eðlence yeri olarak kullanýlmasýnýn istenmesi halinde, deniz araçlarý için baðlý olduðu veya bulunduðu liman baþkanlýðýnýn, diðerleri için ilgili kurum ve kuruluþlarýn uygun görüþü alýnýr. Ýzin almadan açýlan umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri, yetkili idarelerin ilgili birimleri tarafýndan sebebi bir tutanakla belirlenmek ve mühürlenmek suretiyle re’sen kapatýlýr. Kollukça, izin almadan açýldýðý tespit edilen umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri düzenlenecek bir tutanakla kapatýlmak üzere yetkili idareye bildirilir. Yetkili idare yapýlan bildirim üzerine izin almadan açýlan yeri kapatarak en geç üç gün içinde kolluða bilgi verir. Açýlýþ ve kapanýþ saatleri Madde 33- Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinin açýlýþ ve kapanýþ saatleri belediye sýnýrlarý içinde belediye encümeni, bu yerler dýþýnda il encümeni tarafýndan tespit edilir. 172 Ýskele, istasyon, hava meydaný, terminal, garaj, benzin istasyonu ve benzeri yerler ile kara, deniz ve hava ulaþým merkezleri ile fuar, panayýr, sergi ve pazar kurulmasý gibi zorunluluk arz eden yer ve zamanlarda, sabahçý kahvesi ve benzeri diðer tesislere, baðlý olduðu kolluk kuvvetinin görüþü alýnmak suretiyle yetkili idare tarafýndan geçici veya sürekli izin verilebilir. Mesafe ölçümü Madde 34- Meyhane, kahvehane, kýraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açýk yerler ile açýk alkollü içki satýlan yerlerin açýlmasýna izin verilirken mesafe ölçümünde, bina ve tesislerin varsa bahçe kapýlarý, yoksa bina kapýlarý; kapýlarýn birden fazla olmasý durumunda en yakýný esas alýnýr. Yüz metre uzaklýðýn ölçümünde, mevcut cadde ve sokaklar üzerinden yaya yolu kullanýlarak, yaya kurallarýna göre gidilebilecek en kýsa mesafe dikkate alýnýr. Bu tür yerlerin açýlmasýna izin verilirken, o yerin en az yüz metre civarýnda okul bulunup bulunmadýðýnýn yaný sýra bu iþyerlerinin özel eðitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öðretim kurumlarý ve okullar dýþýndaki diðer özel öðretim kurumlarý ile ayný binada olup olmadýðý ve içkili yer bölgesinde bulunup bulunmadýðý yetkili idarelerce tespit edilir. Mes’ul müdür Madde 35- Umuma açýk istirahat ve eðlence yerinin sahibinin tüzel kiþi olmasý durumunda, iþyerini idare etmek üzere bir mes'ul müdür görevlendirilir. Gerçek kiþiler de iþyerine mes'ul müdür görevlendirebilir. Görevlendirilen mes'ul müdür yetkili idareye bildirilir. 173 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Umuma Açýk Ýstirahat ve Eðlence Yerlerinde Çalýþtýrýlacak Kiþiler Çalýþtýrýlacak kiþilerde aranacak þartlar Madde 36- Kanunî istisnalar saklý kalmak üzere; eðlence, oyun, içki ve benzeri amaçlý umuma açýk yerlerde onsekiz yaþýndan küçükler çalýþtýrýlamaz. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde çalýþtýrýlacak kiþilerin yetkili idareye bildirilmesi þarttýr. Bildirim yapýlýrken aþaðýdaki belgeler eklenir: a) Nüfus cüzdaný örneði, b) Adlî sicil belgesi, c) Bulaþýcý hastalýðý olmadýðýna dair resmî saðlýk kurumundan alýnacak saðlýk raporu. Çalýþmanýn devamý halinde saðlýk raporu her altý ayda bir yenilenir. Umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde, genel kadýn olarak tescil edilenler çalýþtýrýlamaz. Sahneye münhasýr olarak sanatýný icra edecek sanatçýlar için yukarýdaki belgeler istenmez. 174 Müþteri ile beraber yiyip içerek müþterinin eðlenmesini saðlayan konsomatrisler sadece pavyon ruhsatlý yerlerde çalýþabilir. Yabancýlarýn umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerinde çalýþmalarý yabancýlarla ilgili mevzuat hükümlerine tabidir. 175 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeþitli Hükümler Kolluk denetimi Madde 37- Kolluk, umuma açýk istirahat ve eðlence yerlerini genel güvenlik ve asayiþ yönünden denetler. Denetimler sýrasýnda tespit edilen mevzuata aykýrý hususlar, yetkili idarelere gereði yapýlmak üzere bildirilir. Canlý müzik yayýný Madde 38- Lokantalara, içkili yerlere ve meskûn mahal dýþýnda bulunan çay bahçelerine, halkýn huzur ve sükûnu ile kamu istirahatý açýsýndan sakýnca bulunmamasý kaydýyla yapýlacak ölçüm ve kontrolü müteakip, yetkili idarelerin en üst amiri veya görevlendireceði kiþinin kararýyla canlý müzik izni verilir. Canlý müzik izni ruhsata iþlenmez. Ancak görevliler sorduðu zaman gösterilebilecek þekilde iþyerinde bulundurulur. Canlý müzik izni verilen yerlerde, belirlenen saatler dýþýnda ve ilgili mevzuatta belirtilen ses seviyelerinin üstünde halkýn huzur ve sükûnunu bozacak þekilde yayýn yapýlmasý durumunda izin iptal edilir. Bu hususlar, canlý müzik izni verilirken iþletme sorumlusuna teblið edilir. Ýþletme sorumlularý, canlý olarak veya elektronik cihazlarla yapýlan müzik yayýnýnýn tespit edilen saatleri aþmamasýný ve gerekli ikaz levhalarýnýn asýlmasýný saðlar. 176 Geçici süreyle faaliyetten men ve idarî para cezasý Madde 39- 2559 sayýlý Kanunun 8 inci maddesinde sayýlan hususlarýn tespiti halinde belirtilen iþyerleri otuz günü geçmemek üzere, mahallin en büyük mülki idare amiri tarafýndan geçici süreyle faaliyetten men edilir. Faaliyetten men'e iliþkin onay uygulanmak üzere yetkili idareye bildirilir. Yetkili idare en geç üç iþgünü içinde faaliyetten men'e iliþkin kararý iþyerini mühürlemek suretiyle uygulayarak buna iliþkin tutanaðýn bir suretini ilgili mülkî makama gönderir. 2559 sayýlý Kanunun deðiþik 6 ncý maddesinde belirtilen hususlarýn tespiti halinde, yetkili idare tarafýndan mezkûr maddede belirtilen usule göre idarî para cezasý uygulanýr. Faaliyetten men kararýnýn uygulanmasý Madde 40- Geçici süreyle faaliyetten men kararý aþaðýdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir: a) Kapatma kararý iþyeri sahibine veya kanunî temsilcisine teblið edilir ve kapatma iþlemine hazýrlanmasý için azami yirmi dört saat süre tanýnýr. b) Kapatma iþleminde iþyeri sahibi ve/veya kanunî temsilcisi hazýr bulundurulur. c) Kapatýlan yerden, kapanma süresince bozulabilecek mallar ile kiþinin özel ve zarurî eþyalarýnýn çýkarýlmasýna izin verilir. 177 d) Kapatma iþleminde yangýn, su baskýný, hýrsýzlýk gibi durumlarý önleyici tedbirler alýnýr. e) Ýþyerinin pencere ve kapýlarý kapatýlmak suretiyle dýþarýyla temasý kesilir. f) Ýþyerinin dýþa açýlan bütün kapýlarý mühürlenir. g) Kapatma tutanaðýnda kapatma nedeni, tarihi ve saati belirtilir ve hazýr bulunanlar tarafýndan imzalanýr. h) Ýþyeri sahibi veya kanunî temsilcisinin imzadan kaçýnmasý halinde, bu durum tutanakta belirtilir. Kapatýlan yerin tekrar açýlmasýnda da açýlýþ tarihi ve saati yazýlarak açma ve teslim tutanaðý hazýr bulunanlar tarafýndan imzalanýr. Süresinden önce açýlma Madde 41- Geçici süreyle faaliyetten men iþlemine karþý açýlan davanýn idare aleyhine sonuçlanmasý halinde umuma açýk istirahat ve eðlence yeri bir tutanakla açýlarak iþyeri sahibi veya kanunî temsilcisine teslim edilir. Ýþyeri kapatýlarak soruþturma evraký ile birlikte adlî makama intikal ettirilen iþletmeci veya mes’ul müdür hakkýnda Cumhuriyet savcýlýðýnca takipsizlik veya mahkemece beraat kararý verilmiþ olmasý veya kesin sahip deðiþikliði hallerinde mahallin en büyük mülki idare amiri tarafýndan süresinden önce açýlmasýna karar verilebilir. 178 Ýþletme izninin iptali Madde 42- 2559 sayýlý Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun 8 inci maddesinde belirtilen fiiller sebebiyle bir yýl içinde üç defa faaliyetten men edilen iþyerlerinde, bu fiiller tekrar iþlendiði takdirde, iþyeri açma ve çalýþma ruhsatý mahallin en büyük mülkî idare amirinin bildirimi üzerine yetkili idareler tarafýndan beþ iþgünü içinde iptal edilir. 2634 sayýlý Turizmi Teþvik Kanununa göre verilen belgelerin, Kültür ve Turizm Bakanlýðý tarafýndan iptali halinde iptal iþlemine iliþkin karar en geç yedi gün içinde yetkili idareye bildirilir. Kimlik bildirme Madde 43- Otel, motel, kamp ve benzeri her türlü konaklama yeri iþleticisi, bu yerlerde yatacak olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý veya yabancý uyruklu kiþilerin kimlik ve geliþ-gidiþ kayýtlarýný ücretli veya ücretsiz, gündüz veya gece kalmalarýna bakýlmaksýzýn örneðine ve usulüne uygun þekilde, günü gününe tutmak ve kolluk denetimine hazýr bulundurmak zorundadýr. Bu Yönetmelik kapsamýna giren iþletmelerin iþletmecisi veya mesul müdürü, iþ yerinde sürekli veya geçici olarak çalýþtýrýlan kiþinin ayrýlýþýný, 1774 sayýlý Kimlik Bildirme Kanununun uygulanmasýna iliþkin yönetmelikteki örneðine uygun kimlik bildirme belgesi doldurmak suretiyle yirmi dört saat içerisinde baðlý bulunduðu kolluða bildirir. Kolluða bildirilerek çalýþtýrýlanlar için, iþletici veya mes'ul müdür tarafýndan bir kimlik belgesi verilir ve bu belge her istendiðinde kolluða gösterilir. 179 Korunmasý gerekenler ve yasaklar Madde 44- Kendisini idare edemeyecek derecede sarhoþ olanlara içki verilmesi, 2634 sayýlý Turizmi Teþvik Kanununun 19 uncu maddesi hükümleri saklý kalmak üzere, onsekiz yaþýndan küçüklerin yanlarýnda ebeveynleri, veli veya vasileri olsa bile bar, pavyon, gazino, meyhane gibi içkili yerler ile kýraathane ve oyun oynatýlan benzeri yerlere alýnmasý ve onsekiz yaþýndan küçüklere her çeþit alkollü içki verilmesi ile nargilelik tütün mamulleri sunulmasý yasaktýr. Kumar kastý olmaksýzýn okey ve benzerleri ile her türlü kaðýt oyunlarý ancak kahvehane ruhsatlý yerlerde oynanabilir. Ýnternet kafelerde bulunan bilgisayarlarda bilgi ve beceri artýrýcý veya zeka geliþtirici nitelikteki oyunlarýn oynatýlmasý serbesttir. Bu iþyerlerinde, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüðüne, Anayasal düzene, genel güvenliðe ve genel ahlaka zararý dokunacak internet sayfalarýna eriþimin saðlanmasý yasaktýr. Bu sayfalara girilmemesi için bilgisayarlarýn bu tür yayýnlarý yapan sayfalarýn kapatýlmasýný saðlayacak filtre yazýlýmlarýnýn kullanýmý zorunludur. 180 BEÞÝNCÝ KISIM Geçici ve Son Hükümler Uygulamaya iliþkin esaslar Madde 45- Bu Yönetmelikte yer alan hükümlerin uygulanmasýna iliþkin olarak yetkili idareler tarafýndan istenecek görüþler Ýçiþleri Bakanlýðýnca verilir. Yürürlükten kaldýrýlan yönetmelik Madde 46- 19/10/1999 tarihli ve 99/13681 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararýyla yürürlüðe konulan Açýlmasý Ýzne Baðlý Yerlere Uygulanacak Ýþlemler Hakkýnda Yönetmelik yürürlükten kaldýrýlmýþtýr. Geçici Madde 1- Bu Yönetmelik yürürlüðe girmeden önce mevzuatýna uygun olarak ruhsatlandýrýlmýþ bulunan iþyerleri yeniden ruhsatlandýrýlmaz. Bu Yönetmelik yürürlüðe girmeden önce yapýlmýþ bulunan iþyeri açma ve çalýþma ruhsat baþvurularý bu Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandýrýlýr. Yürürlük Madde 47- Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer. Yürütme Madde 48- Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 181 Örnek 1 SIHHÎ ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATI BAÞVURU/BEYAN FORMU …..……………. ÝL ÖZEL ÝDARESÝNE ………………… BELEDÝYE BAÞKANLIÐINA 1- Adý-Soyadý : .............................................................................................. 2- Ýþyerinin unvaný : .............................................................................................. 3- Faaliyet konusu : .............................................................................................. 4- Ýþyerinin adresi : .............................................................................................. Tel No : .................................... e-posta : .................................... 5- Pafta ve parsel no: ……………………………………………………………… 6- Mülkiyet durumu : Kira (Kira sözleþmesi) Malik (Tapu sureti) 7- Ýþyerinin kullaným alaný..................................................: ……………….… m2 8- Kayýtlý olduðu vergi dairesi adý ve vergi no: .................................................... 9- T.C. Kimlik numarasý:.......................................................................................... 10-Ustalýk belge no : ................(Ticaret siciline kayýtlý olanlardan istenmez) 11-Ýþyerinin bulunduðu yer: Yerleþim yeri Endüstri bölgesi Sanayi sitesi Sanayi bölgesi Diðer 12-Çalýþacak personel sayýsý:.................................................................................. 13-Ýstenen ruhsatýn türü : Sýhhî müessese Umuma açýk istirahat ve eðlence yeri 14-Esnaf ve sanatkar ise sicil tasdiknamesi ile oda kayýt belgesi Var Yok 15- Kat Mülkiyeti Kanununa tabi ise alýnmasý gereken izin Var Yok 183 16- Özel yapý þeklini gerektiren iþyeri ise gerekli izin Var Yok 17- Karayolu trafik güvenliði gerektiren iþyeri ise gerekli izin Var Yok 18- Ýtfaiye raporu gerektiren iþyeri ise itfaiye raporu Var Yok 19- Umuma açýk istirahat ve eðlence yeri ise mesafe krokisi Var Yok 20- Özürlü ve engellilerin giriþ ve çýkýþýný kolaylaþtýracak tedbirler Var Yok Açmak istediðim iþyeriyle ilgili olarak yukarýdaki bilgilerin doðruluðunu beyan eder, iþyerime açma ve çalýþma ruhsatý verilmesini arz ederim. Adý ve Soyadý Ýmza Kaþe Tarih Gerçeðe aykýrý beyanda bulunulmasý halinde beyan sahipleri hakkýnda ilgili mevzuat hükümleri ve Türk Ceza Kanununa göre iþlem yapýlýr. …………………………….........………….. ……………..…………….......……………. …………………................................ 14, 15, 16, 17,18 ve 19 sýra no’lu belgelerin, bu beyana tabi iþyerleri için forma eklenmesi zorunludur. 184 Örnek 2 GAYRÝSIHHÎ MÜESSESE AÇMA RUHSATI BAÞVURU/BEYAN FORMU …..……………. ÝL ÖZEL ÝDARESÝNE ………………… BELEDÝYE BAÞKANLIÐINA 1- Tesisin adý veya unvaný : .................................................................................. 2- Tesisin sahibi : .................................................................................. 3- Faaliyet konusu : .................................................................................. 4- Tesisin adresi : .................................................................................. Tel No : ........................ e-posta : .................................... 5- Pafta ve parsel no : .................................................................................. 6- Mülkiyet durumu : Kira (Kira sözleþmesi) Malik (Tapu sureti) 7- Ýþyerinin Kullaným Alaný: Açýk alan…….…. m2 Kapalý alan………… m2 8- Kayýtlý Olduðu Vergi Dairesi Adý ve Vergi No: ................................................ 9- T.C. Kimlik Numarasý : .................................................................................. 10-Ustalýk Belge No : .................................................................................. (Ticaret siciline kayýtlý olanlardan istenmez) 11-Sýnýfý : Birinci sýnýf 12-Tesisin bulunduðu yer : Endüstri bölgesi Ýkinci sýnýf Üçüncü sýnýf Organize sanayi bölgesi Sanayi bölgesi Sanayi sitesi Yerleþim yeri Diðer 13-ÇED Yönetmeliði kapsamýnda olan tesisler için ÇED olumlu belgesi veya ÇED gerekli deðildir belgesi var mý? Evet Hayýr 185 14-Karayolu trafik güvenliði gerektiren iþyerleri için izin* Var Yok 15-Ýtfaiye raporu gereken iþyerleri için rapor* Var Yok 16-Emisyon iznine tabi ise belgesi veya analiz raporu* Var Yok 17-Deþarj iznine tabi ise belgesi veya analiz raporu* Var Yok 18-Tehlikeli atýklarla ilgili lisansa tabi ise belgesi* Var Yok 19-Umumi Hýfzýssýhha Kanununa göre iþyeri tabibi, diðer saðlýk personeli ve saðlýk ünitesi gerekliyse* Var Yok 20-Sosyal tesislerin durumu (Tuvalet, Lavabo, Banyo/Duþ, Pisuar, Mutfak, diðer) * Var Yok Açmak istediðim iþyeriyle ilgili olarak yukarýdaki bilgilerin doðruluðunu beyan eder, iþyerime açma ve çalýþma ruhsatý verilmesini arz ederim. Adý ve Soyadý Ýmza Kaþe Tarih Gerçeðe aykýrý beyanda bulunulmasý halinde beyan sahipleri hakkýnda ilgili mevzuat hükümleri ve Türk Ceza Kanununa göre iþlem yapýlýr. …………………………….........………….. ……………..…………….......……………. …………………................................ * Ýkinci sýnýf gayrisýhhî müesseseler ve tabi ise üçüncü sýnýf gayrisýhhî müesseselerden istenir. 186 Örnek 3 BÝRÝNCÝ SINIF GAYRÝSIHHÎ MÜESSESELERE AÝT YER SEÇÝMÝ VE TESÝS KURMA RAPORU FORMU 1- Tesisin adý veya unvaný : .................................................................................. 2- Tesisin sahibi : .................................................................................. 3- Faaliyet konusu : .................................................................................. 4- Tesisin adresi : .................................................................................. Tel No : ........................ e-posta : .................................... 5- Pafta ve parsel no ....................................................................................: 6- Mülkiyet durumu : Kira (Kira sözleþmesi) Malik (Tapu sureti) 7- Ýþyerinin Kullaným Alaný: Açýk alan…….…. m2 Kapalý alan…….… m2 8- Tesisin bulunduðu yer : Endüstri bölgesi Organize sanayi bölgesi Sanayi bölgesi Sanayi sitesi Yerleþim yeri Diðer 9- Karayolu trafik güvenliði açýsýndan izin gerektiriyor mu? Var Yok 10-Ýçme ve kullanma su kaynaðý bulunup bulunmadýðý, varsa mesafesi................................................................................................................ 11-Termal ve mineral su kaynaðý bulunup bulunmadýðý, varsa mesafesi................................................................................................................ 12-Yüzeysel su kaynaðý bulunup bulunmadýðý, varsa mesafesi................................................................................................................ 13- Yer altý su seviyesi durumu .............................................................................. 14- En yakýn meskûn mahalle mesafesi................................................................ 187 15- Hakim rüzgar durumu 16- Civarýndaki yerleþim yerlerine göre arazinin seviyesi .................................. 17- Tesisin kurulacaðý yerin ve çevresinin halen ne amaçla kullanýldýðý............................................................................................................ 18- Saðlýk koruma bandý mesafesi ........................................................................ Ýnceleme kurulunun görüþü Tesisin kurulmasý uygundur/uygun deðildir. (Uygun deðilse gerekçesi) BAÞKAN 188 ÜYE ÜYE ÜYE ÜYE Örnek 4 BÝRÝNCÝ SINIF GAYRÝSIHHÎ MÜESSESELERE AÝT AÇILMA ÝZNÝ RAPORU FORMU 1- Tesisin adý veya unvaný : .................................................................................. 2- Tesisin sahibi : .................................................................................. 3- Faaliyet konusu : .................................................................................. 4- Tesisin adresi : .................................................................................. Tel No : ........................ e-posta : .................................... 5- Pafta ve parsel no ....................................................................................: 6- Mülkiyet durumu : Kira (Kira sözleþmesi) Malik (Tapu sureti) 7- Ýþyerinin Kullaným Alaný: Açýk alan…….…. m2 Kapalý alan…….… m2 8- Tesisin bulunduðu yer : Endüstri bölgesi Organize sanayi bölgesi Sanayi bölgesi Sanayi sitesi Yerleþim yeri Diðer 9- ÇED Yönetmeliði kapsamýnda olan tesisler için ÇED olumlu belgesi veya ÇED gerekli deðildir belgesi var mý Evet Hayýr 10-Karayolu trafik güvenliði açýsýndan uygun mu Evet Hayýr 11-Ýtfaiye raporu gereken iþyerleri için rapor Var Yok 12-Emisyon iznine tabi ise belgesi veya analiz raporu Var Yok 189 13-Deþarj iznine tabi ise belgesi veya analiz raporu Var Yok 14-Tehlikeli atýklarla ilgili lisansa tabi ise belgesi Var Yok 15-Umumi Hýfzýssýhha Kanununa göre iþyeri tabibi, diðer saðlýk personeli ve saðlýk ünitesi gerekliyse Var Yok 16-Sosyal tesislerin durumu uygun mu? (Tuvalet, Lavabo, Banyo/Duþ, Pisuar, Mutfak, diðer) Evet Hayýr 17-Saðlýk koruma bandý mesafesi uygun mu? Evet Hayýr 18-Tesisin çalýþmasýndan kaynaklanacak fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkilere karþý çalýþanlarýn korunmasýna yönelik önlemler alýnmýþ mý? Evet Hayýr Ýnceleme kurulunun görüþü 1- Deneme izni verilmesi uygundur. 2- Açýlma ruhsatý verilmesi uygundur. 3- Açýlma ruhsatý verilmesi uygun deðildir. (Gerekçe yazýlacak) BAÞKAN ÜYE ÜYE ÜYE ÜYE …………………………….........………….. ……………..…………….......……………. …………………................................ 9, 10, 11, 12, 13 ve 14 sýra no’lu belgelerin bu beyana tabi iþyerleri için forma eklenmesi zorunludur. 190 Örnek 5 T.C. ……………………………ÝL ÖZEL ÝDARESÝ ……………………………BÜYÜKÞEHÝR BELEDÝYE BAÞKANLIÐI ……………………………………BELEDÝYE BAÞKANLIÐI ÝÞYERÝ AÇMA VE ÇALIÞMA RUHSATI Adý Soyadý : Ýþyerinin Unvaný : Faaliyet Konusu : Ýþyerinin Adresi : Ýþyerinin Sýnýfý : Veriliþ Tarihi : Adý Soyadý Unvaný Mühür ve Ýmza 191 Örnek 6 BAÞVURU VE BEYAN FORMU ALINDI BELGESÝ Müracaat sahibinin Adý Soyadý : Ýþyerinin Unvaný : Müracaatýn alýndýðý tarih ve saat : Kayýt no : Varsa eksik belge : 123- Müracaatý kabul eden memurun Adý Soyadý : Unvaný : Ýmza : 192 EK-1 SIHHÎ MÜESSESELER ÝÇÝN SINIFLARINA VE ÖZELLÝKLERÝNE GÖRE ARANACAK NÝTELÝKLER A- ÝÞYERLERÝNDE ARANACAK ASGARÎ ORTAK ÞARTLAR 1- Ýþyeri amaca uygun bir þekilde tasarlanmýþ, temiz ve aydýnlýk olacaktýr. 2- Ýþyerinin havalandýrma tertibatý bulunacak; ýsýtma ve havalandýrma soba, kalorifer veya klima sistemlerinden uygun olaný ile yapýlacaktýr. 3- Tek ruhsatla açýlan ve birden fazla faaliyet alaný bulunan iþyerlerinde her faaliyet dalý için ilgili bölümlerde öngörülen þartlar ayrýca aranacaktýr. 4- On kiþiden fazla çalýþaný bulunan müstakil iþyerlerinde dinlenme yeri, kýyafet deðiþtirme kabini, bay ve bayan için ayrý tuvalet bulunacaktýr. Ancak birden fazla iþyerinin bulunduðu iþ haný, iþ merkezi, pasaj, gar, terminal gibi yerlerde ortak kullanýma ayrýlmýþ yeter sayýda lavabo ve tuvalet varsa, buralarda açýlan iþyerleri için ayrýca tuvalet ve lavabo þartý aranmaz. 5- Ýþyerinde üretilen çöp ve benzeri atýklarýn toplanmasý ve muhafazasý için gerekli tedbirler alýnacak ve atýk suyun uygun bir þekilde tahliye edilmesini saðlayacak baðlantý bulunacaktýr. 193 6- Yiyecek ve içecek satýlan, depolanan ve servisi yapýlan iþyerlerinde, yiyeceklerin hazýrlandýðý bölümlerin tabanlarý, duvarlarý ve yiyeceðin temas ettiði yüzeyler seramik, mermer, paslanmaz çelik gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir; tavanlar buðulanmayý, küflenmeyi, pislik birikmesini önleyecek; kapýlar, kolay temizlenebilir ve gerektiðinde dezenfekte edilebilir nitelikte olacaktýr. Yiyecek hazýrlama ve piþirme bölümünde oluþan buhar, koku, duman ve benzeri kirleticileri tahliye edecek baca sistemi kurulacaktýr. Bardak ve tabaklar cam veya porselen; kaþýk, çatal ve býçak paslanmaz çelikten olacaktýr. 7- Ýtfaiye raporu almasý gerekmeyen iþyerlerinde çalýþanlarýn ve müþterilerin güvenliðini saðlamak amacýyla yangýna karþý önlemler alýnacaktýr. 8- Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleriyle, kiþilerin yoðun olarak giriþçýkýþ yaptýðý diðer iþyerlerinde giriþ ve çýkýþlar ayrý kapýdan olacak ve yangýna karþý ayrýca tahliye çýkýþý bulunacak, yangýn çýkýþlarý ýþýklý tabela ile gösterilecektir. 9- Umuma açýk istirahat, eðlence ve konaklama yerleriyle lokantalarda ve pastanelerde þehir þebekesine baðlý su bulunacak, sigara içilen ve içilmeyen bölümler duvar veya camla ayrýlacaktýr. 10- Umuma açýk istirahat ve eðlence yerleri, konaklama yerleri, düðün salonlarý, lokantalar ve benzeri iþyerlerinde bulunan tuvaletlerin zeminleri ve duvarlarý mermer, seramik ve mozaik gibi kolay temizlenebilir, yýkana- 194 bilir ve dezenfekte edilebilir malzemelerle kaplý olacaktýr. Tuvalet ile mutfak yan yana olmayacaktýr. B- ET VE BALIK ÜRÜNLERÝNÝN SATILDIÐI YERLER Et ve balýk ürünlerinin satýldýðý yerlerde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: 1- Þehir þebekesine baðlý soðuk ve sýcak su tesisatý, þebeke suyu olmayan yerlerde içilebilir nitelikte depo tertibatlý yeterli su bulunacaktýr. 2- Etlerin parçalandýðý, iþlendiði ve temas ettiði her türlü yüzey, malzeme ve makine kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir olacaktýr. 3- Et ve balýklarýn satýþa hazýrlandýðý kýsýmlar þeffaf ve müþteriler tarafýndan görülebilir þekilde düzenlenecektir. 4- Et ve balýklarýn muhafazasý amacýyla iþyerinin kapasitesine uygun soðutma tertibatlý dolap ve tezgah ile soðuk hava deposu bulunacaktýr. 5- Sakatat ürünlerinin satýldýðý iþyerlerinde sakatat hazýrlama bölmesi ve bol akan suyu olan bir havuz bulunacaktýr. 6- Satýþa arz sýrasýnda camekanlý teþhir dolaplarý kullanýlacaktýr. 195 C- BAKKAL, MARKET, ÞARKÜTERÝ, KURUYEMÝÞÇÝ, BÜFE, MANAV, KANTÝN VE EKMEK BAYÝLERÝ Bakkal, market, þarküteri, kuruyemiþçi, büfe, manav, kantin ve ekmek bayilerinde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: 1- Birden fazla faaliyet konusunun bir arada bulunduðu 500 m 2 den büyük iþyerlerinde danýþma birimi bulunacaktýr. 2- Tüm tezgah ve raflar zeminden en az 15 cm. yükseklikte olacaktýr. 3- Soðuk meze, et ve süt ürünleri, sakatat ve balýk gibi farklý gýda maddeleri için ayrý ayrý veya bölümlere ayrýlmýþ soðutma tertibatlý dolap veya tezgah bulunacaktýr. 4- Gýda maddeleri ile diðer maddeler farklý raf ve tezgahlarda satýþa sunulacaktýr. 5- Ekmekler ve unlu mamuller kapalý dolaplarda ve vitrinli tezgahlarda satýþa sunulacaktýr. 6- Kuruyemiþ ve kuru kahve satýlan iþyerlerinde kavurma ve ýsýtma iþlemi yapýlacak ise bunun için gereken donaným kurulacaktýr. 7- Hipermarket, grosmarket ve megamarketlerde giriþ ve çýkýþ olmak üzere iki kapý ile satýþ alanýnýn en az yarýsý kadar olmak üzere otopark ve yeteri kadar depo alaný bulunacaktýr. 196 8- Manavlarda, sebze ve meyveler için kolayca yýkanabilecek þekilde yapýlmýþ masa ve raflar olacak, iki metre yüksekliðe kadar duvarlar su geçirmez malzeme ile kaplanacaktýr. 9- Mutfak uygun olduðu takdirde, kantinlerde tost ve ekmek arasý yiyecek maddeleri satýlabilir. D- LOKANTA, AYAKTA YEMEK YENÝLEN YERLER, KAFETERYA, YEMEÐÝ PAKETTE SATAN YERLER VE BENZERÝ ÝÞYERLERÝ Lokanta, ayakta yemek yenilen yerler, kafeterya, yemeði pakette satan yerler ve benzeri iþyerlerinde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki hükümler aranýr: a) Birinci sýnýf lokantalar 1- Ustalýk belgesine sahip en az iki aþçý bulunacaktýr. 2- Mutfak; hazýrlama, piþirme ve bulaþýk yýkama yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. Bulaþýk yýkamak için sýcak ve soðuk su tesisatý bulunacaktýr. 3- Giriþte yeterli büyüklükte bir antre bulunacaktýr. 4- Giriþ ve salon dahil bütün duvarlarý yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 5- Isýtma, soðutma ve havalandýrma kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 6- Giriþ ve salonun zemini ahþap parke, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir madde ile kaplanacaktýr. 7- Ýçki ve yemek servisi için yeterli sayýda tekerlekli servis masasý bulunacaktýr. 197 8- Masalar üzerinde iyi cins örtü ve peçete bulunacaktýr. 9- Tabaklar tek tip ve iyi cins porselen veya camdan; çatal, kaþýk, býçak ise iyi cins paslanmaz çelikten olacaktýr. Masalar üzerinde kristal, seramik veya porselen tablalar olacaktýr. 10- Bay ve bayanlara ait sýcak suyu akan aynalý, lavabolu, sývý sabunlu, kurutma makineli veya peçeteli ayrý tuvaletler bulunacaktýr. Ayrýca, çocuk temizliði yapýlmak üzere çocuk odasý ve çocuk tuvaleti bulunacaktýr. 11- Mutfaðýn dýþarýya açýlan pencere ve kapýlarýnda sineklik telleri bulunacaktýr. 12- Garsonlar ve çalýþanlar lokantanýn belirlediði özel kýyafeti giyecektir. 13- Lokantanýn müþteri kapasitesine uygun otoparký olacaktýr. 14- Mutfak, müþterilerin doðrudan doðruya görebileceði þekilde dizayn edilecektir. 15- Müþteri kapasitesine yeterli bankolu vestiyer olacaktýr. b) Ýkinci sýnýf lokantalar 1- Ustalýk belgesi bulunan en az bir aþçý bulunacaktýr. 2- Mutfak; hazýrlama, piþirme ve bulaþýk yýkama yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. Bulaþýk yýkamak için sýcak ve soðuk su tesisatý bulunacaktýr. 3- Mutfak, giriþ ve salonun zemini seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert malzeme ile kaplý olacaktýr. 4- Isýtma, soðutma ve havalandýrma için yeterli tesisat bulunacaktýr. 5- Masalar üzerinde örtü ve peçete bulunacaktýr. 198 6- Mutfak salondan ayrý bir yerde olacak ve mutfaðýn dýþarýya açýlan kapý ve pencerelerinde sineklik telleri bulunacaktýr. 7- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu, sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. c) Üçüncü sýnýf lokantalar 1- Ustalýk belgesi bulunan en az bir aþçý bulunacaktýr. 2- Mutfak; hazýrlama, piþirme ve bulaþýk yýkama yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. 3- Zemin, seramik, mermer veya mozaik gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert malzeme ile kaplý olacaktýr. 4- Havalandýrma, en azýndan aspiratörle saðlanacaktýr. 5- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu, sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. d) Ayakta yemek yenilen yerler, kafeterya, yemeði pakette satan yerler 1- Yemek piþirme ve kaplarý temizleme yeri olmak üzere en az iki bölümden oluþacaktýr. 2- Havalandýrma en azýndan aspiratörle saðlanacaktýr. e) Gezici piliç ve köfte satýþ yerleri Gezici satýcýlýk iþkolu altýnda faaliyette bulunan sýhhî müesseselerin, sattýklarý ürünleri muhafaza etmek için merkez depolarý ve satýþ yapmak için özel ýzgara kasalý araçlarý bulunacaktýr. 199 Gezici satýþ aracý için aranacak þartlar þunlardýr: 1- Et veya tavuðun piþirilmesini saðlamak üzere özel ýzgara kasasý bulunacaktýr. 2- Kasa paslanmaz çelikten imal edilmiþ olacaktýr. 3- Araçta, yeterli büyüklükte buzdolabý ve jeneratör bulunacaktýr. 4- Standartlara uygun 200 litreden fazla hacimli çift tanklý gaz tesisatý bulunacaktýr. 5- Sýcak ve soðuk su tertibatý bulunacaktýr. 6- Aracýn yemek hazýrlama ve satýþ yeri hijyenik olacaktýr. E- KAHVEHANE, KIR KAHVESÝ, OYUN SALONU, ÝNTERNET SALONU, ÇAY BAHÇESÝ, ÇAY OCAÐI VE BENZERÝ ÝÞYERLERÝ Kahvehane, kýr kahvesi, oyun salonu, internet salonu, çay bahçesi ve çay ocaðý ve benzeri iþyerlerinde ortak hükümlere ilave olarak, sýnýflarýna ve türlerine göre aþaðýdaki þartlar aranýr: a) Birinci sýnýf kahvehaneler, çay bahçesi, kýr kahvesi, 1- Sandalye ve masalar iyi cins malzemeden yapýlmýþ olacaktýr. 2- Ýkisi bölgesel veya yerel olmak üzere en az beþ farklý günlük gazete bulunacaktýr. 3- En az 100 farklý kitabýn yer aldýðý kütüphane kurulacaktýr. 4- Masalar arasýnda, müþteri ve servis yapanlarýn rahat geçilebileceði kadar boþluk býrakýlacaktýr. 5- Giriþte yeterli büyüklükte bir antre ve bankolu vestiyer bulunacaktýr. Giriþ ve salon dahil bütün duvarlarý yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 200 6- Isýtma, soðutma ve havalandýrma kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 7- Giriþ ve salonun zemini ahþap parke, seramik ve mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert malzeme ile kaplanacaktýr. 8- Bay ve bayanlara ait sýcak suyu akan aynalý, lavabolu, sývý sabunlu, kurutma makineli veya peçeteli yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 9- Ocaðýn bulunduðu yer duvar veya cam ile salondan ayrý olacak, dýþarýya açýlan pencere ve kapýlarýnda sineklik telleri bulunacaktýr. 10- Garsonlar ve çalýþanlar, iþyeri tarafýndan belirlenen özel kýyafeti giyecektir. b) Ýkinci sýnýf kahvehaneler 1- Sandalye ve masalar iyi cins malzemeden yapýlmýþ olacaktýr. 2- Biri bölgesel veya yerel olmak üzere en az üç farklý günlük gazete bulunacaktýr. 3- En az 50 farklý kitabýn yer aldýðý kütüphane kurulacaktýr. 4- Masalar arasýndan müþteri ve servis yapanlarýn rahat geçilebileceði kadar boþluk býrakýlacaktýr. 5- Giriþte yeterli büyüklükte bir antre bulunacaktýr. Giriþ ve salon dahil bütün duvarlarý yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 6- Isýtma, soðutma ve havalandýrma için yeterli tesisat bulunacaktýr. 7- Giriþ ve salonun zemini seramik ve mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert malzeme ile kaplý olacaktýr. 8- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu ve sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 201 9- Ocaðýn bulunduðu yer duvar veya cam ile salondan ayrý olacak, dýþarýya açýlan pencere ve kapýlarýnda sineklik telleri bulunacaktýr. 10- Garsonlar ve çalýþanlar, iþyeri tarafýndan belirlenen özel kýyafeti giyecektir. c) Üçüncü sýnýf kahvehaneler 1- Ýyi cins malzemeden yapýlmýþ sandalye ve masa bulunacaktýr. 2- Biri bölgesel veya yerel olmak üzere en az iki adet günlük gazete bulunacaktýr. 3- En az 25 farklý kitabýn yer aldýðý kütüphane kurulacaktýr. 4- Masalar arasýnda müþteri ve servis yapanlarýn rahat geçilebileceði kadar boþluk býrakýlacaktýr. 5- Ýþyerinin zemini en az mozaik ve benzeri sert madde ile kaplý olacaktýr. 6- Aynalý ve sývý sabunlu en az bir tuvalet bulunacaktýr. 7- Ocaðýn bulunduðu yer cam ile salondan ayrý olacaktýr. d) Oyun yeri Bilgi ve maharet artýrýcý, beden veya zeka geliþtirici nitelikteki oyunlarýn oynandýðý iþyerlerinde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: 1- Giriþte yeterli büyüklükte bir antre ve vestiyer bulunacaktýr. Giriþ ve salon dahil bütün duvarlar yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 2- Isýtma, soðutma ve havalandýrma kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 202 3- Giriþ ve salonun zemini kolay temizlenebilir, dezenfekte edilebilir nitelikte olan mozaik, mermer, parke ve benzeri sert madde ile kaplý olacaktýr. 4- Bay ve bayanlara ait sýcak suyu akan aynalý, lavabolu, sývý sabunlu, kurutma makineli veya peçeteli yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 5- Gürültü çýkaran oyunlar veya oyun aletleri ayrý bir bölümde bulundurulacaktýr. 6- Otomatik veya yarý otomatik, mekanik veya elektronik oyun aletleri arasýnda yeterli mesafe býrakýlacaktýr. 7- Çocuklar ve ebeveynlerin oturabilmeleri için yeterli sayýda koltuk bulundurulacaktýr. 8- Gürültünün yayýlmasýný engellemek üzere ses izolasyonu yapýlacaktýr. e) Çay ocaðý Çay ocaklarýnda, iþyerlerinde aranacak ortak asgarî niteliklerden (2), (3), (6) ve (7) numaralý þartlar aranýr. Bu iþyerlerine masa ve sandalye konulamaz. Mekaný uygunsa tabure konulabilir. Çay ocaklarýnda mutfaðýn uygun olarak düzenlenmesi þartýyla tost ve sandviç verilebilir. f) Ýnternet kafe 1- Sandalye ve masalar iyi cins malzemeden yapýlmýþ üzeri kumaþ veya deri ile kaplý bulunacaktýr. 203 2- Masalar arasýnda müþteri ve servis yapanlarýn rahat geçilebileceði kadar boþluk býrakýlacaktýr. 3- Giriþte yeterli büyüklükte bir antre bulunacaktýr. Giriþ ve salon dahil bütün duvarlarý yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 4- Isýtma, soðutma ve havalandýrma için yeterli tesisat bulunacaktýr. 5- Giriþ ve salonun zemini mozaik, mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert madde ile kaplý olacaktýr. 6- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu ve sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 7- Ýþyerinde yiyecek ve içecek verilmesi halinde üçüncü sýnýf lokantalarýn tabi olduðu þartlar aranýr. 8- Ýþyerinde mekanik oyun alet ve makineleri bulunamaz. 9- Ýþyerlerinde filtre programý kullanýlmasý zorunludur. F- PASTANELER Pastanelerde ortak hükümlere ilave olarak, sýnýflarýna göre aþaðýdaki þartlar aranýr: a) Birinci sýnýf pastaneler 1- Ustalýk belgesi bulunan en az iki personel bulunacaktýr. 2- Mutfak; hazýrlama, piþirme ve bulaþýk yýkama yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. Bulaþýk yýkamak için sýcak ve soðuk su tesisatý bulunacaktýr. 204 3- Giriþ ve salon dahil bütün duvarlarý yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 4- Isýtma, soðutma ve havalandýrma kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 5- Giriþ ve salonun zemini ahþap parke, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte olan sert madde ile kaplanacaktýr. 6- Masalar üzerinde iyi cins örtü ve peçete bulunacaktýr. 7- Kullanýlan masalar üzerinde kristal, seramik veya porselen tablalar olacaktýr. 8- Bay ve bayanlara ait sýcak suyu akan aynalý, lavabolu, sývý sabunlu, kurutma makineli veya peçeteli ayrý tuvaletler bulunacak, çocuk temizliði yapýlmak üzere çocuk odasý ve çocuk tuvaleti bulunacaktýr. 9- Mutfaðýn dýþarýya açýlan pencere ve kapýlarýnda sineklik telleri bulunacaktýr. 10- Garsonlar ve çalýþanlar iþyerinin belirlediði özel kýyafeti giyecektir. 11- Müþteri kapasitesine yeterli bankolu vestiyer bulunacaktýr. b) Ýkinci sýnýf pastaneler 1- Ustalýk belgesine sahip en az bir personel bulunacaktýr. 2- Mutfak; hazýrlama, piþirme ve bulaþýk yýkama yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. Bulaþýk yýkamak için sýcak ve soðuk su tesisatý bulunacaktýr. 3- Zemin, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert madde ile kaplý olacaktýr 4- Isýtma, soðutma ve havalandýrma için yeterli tesisat bulunacaktýr. 5- Masalar üzerinde örtü ve peçete bulunacaktýr. 205 6- Mutfak salondan ayrý bir yerde olacak ve mutfaðýn dýþarýya açýlan kapý ve pencerelerinde sineklik telleri bulunacaktýr. 7- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu, sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. c) Üçüncü sýnýf pastaneler 1- Ustalýk belgesi bulunan en az bir personel bulunacaktýr. 2- Mutfak; hazýrlama, piþirme ve bulaþýk yýkama yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. 3- Zemin seramik, mermer veya mozaik gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert madde ile kaplý olacaktýr. 4- Havalandýrma en azýndan aspiratörle saðlanacaktýr. 5- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu, sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. G- GAZÝNO, DANS SALONU, DÝSKOTEK, PAVYON, TAVERNA, AÇIK HAVA GAZÝNOSU, BAR, KOKTEYL SALONU VE BENZERÝ EÐLENCE YERLERÝ Gazino, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, açýk hava gazinosu, bar, kokteyl salonu ve benzeri eðlence yerlerinde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: a) Birinci sýnýf gazino, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, açýk hava gazinosu, bar, kokteyl salonu 206 1- Mutfak bulunan gazino, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, açýk hava gazinosu, bar, kokteyl salonunda birinci sýnýf lokanta mutfaklarýnda aranan þartlar aranýr. 2- Giriþ ve salon dahil bütün duvarlar yaðlý boya veya benzeri maddeler ile boyanmýþ veya kaplanmýþ olacaktýr. 3- Isýtma, soðutma ve havalandýrma kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 4- Giriþ ve salonun zemini ahþap parke, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert madde ile kaplanacaktýr. 5- Masalar üzerinde iyi cins örtü ve peçete bulunacaktýr. 6- Kullanýlan masalar üzerinde kristal, seramik veya porselen tablalar olacaktýr. 7- Bay ve bayanlara ait sýcak suyu akan aynalý, lavabolu, sývý sabunlu, kurutma makineli veya peçeteli ayrý tuvaletler bulunacaktýr. 8- Mutfaðýn dýþarýya açýlan pencere ve kapýlarýnda sineklik telleri bulunacaktýr. 9- Garsonlar ve çalýþanlar iþyerinin belirlediði özel kýyafeti giyecektir. 10- Müþteri kapasitesine yeterli bankolu vestiyer bulunacaktýr. 11- Giriþte boy aynasý bulunacaktýr 12- Sanatçýlarýn hazýrlýk yapmalarý için sahne ile irtibatlý sýcak su ve lavabolu soyunma odalarý bulunacaktýr. 13- Uygun bir yerde amerikan bar bulunacaktýr. 14- Orkestra yeri ve dans pisti bulunacaktýr. 15- Gazinonun salondan ayrý bir yerinde hizmetliler için bir soyunma yeri bulunacaktýr. 207 b) Ýkinci sýnýf gazino, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, açýk hava gazinosu, bar, kokteyl salonu 1- Mutfak bulunan gazino, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, açýk hava gazinosu, bar, kokteyl salonunda ikinci sýnýf lokanta mutfaklarýnda aranan þartlar aranýr. 2- Zemin, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert madde ile kaplý olacaktýr. 3- Masalar üzerinde örtü ve peçete bulunacaktýr. 4- Bay ve bayanlara ait aynalý, lavabolu, sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 5- Giriþte salonun büyüklüðüyle orantýlý bir antre bulunacaktýr. 6- Giriþte vestiyer bulunacaktýr. 7- Havalandýrma klima ile yapýlacaktýr. 8- Sanatçýlarýn soyunmalarý, makyaj ve benzeri hazýrlýklarý için uygun bir yer bulunacaktýr. 9- Orkestra yeri ve dans pisti bulunacaktýr. 10- Gazinonun salondan ayrý bir yerinde hizmetliler için bir soyunma yeri bulunacaktýr. H- TÝYATRO, SÝNEMA, DÜÐÜN SALONLARI, SÝRK, LUNAPARKLAR VE GÖSTERÝ MERKEZLERÝ Tiyatro, sinema, düðün salonlarý, sirk, lunapark ve gösteri merkezlerinde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: 208 a) Birinci sýnýf tiyatro, sinema ve gösteri merkezi 1- Ýlk koltuk sýrasýnýn perdeye uzaklýðý en az yedi metre, her bir koltuk geniþliði en az 50 cm, koltuklarýn arka arkaya olan mesafesi en az 90 cm, sahneye paralel olan yollar en az bir metre ve sahneye dik olan yollar en az 150 cm olacaktýr. 2- Salon ve balkon için ayrý ayrý her 400 koltuk için iki bay ve iki bayan olmak üzere en az dört tuvalet bulunacak, tuvalet sayýsý kadar lavabo bulunacaktýr. 3- Bekleme salonunun ve balkonun tuvaletler ile doðrudan doðruya irtibatý yok ise, bu bölümde en az bir bayan ve bay tuvaleti bulunacaktýr. 4- Salon, birinci, hususî ve balkon olarak üç bölüme ayrýlacak ve bu bölümlerin her birinin en az 90 cm geniþliðinde dýþarýya doðru açýlan en az iki giriþ ve çýkýþ kapýsý bulunacaktýr. 5- Çýkýþ ve acil çýkýþ kapýlarý kýrmýzý uyarma ýþýk tertibatý ile belirlenecektir. 6- Þehir cereyaný kesildiðinde aydýnlatma saðlamak üzere ve derhal devreye girebilecek yeter güçte jeneratör bulunacaktýr. 7- Isýtma ve havalandýrma merkezi sistem kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 8- Giriþ holü; 8.1- Zemini mozaik, üst tarafý dahil en az yaðlý boya olacaktýr. 8.2- Giriþ ve çýkýþ kapýlarý ayrý olacak ve sinemanýn kapasitesine göre artýrýlacaktýr. 9- Bekleme salonunda yeteri kadar oturulacak yer bulunacaktýr. 10- Salonda bir büfe bulunacaktýr. 11- Salon ve balkon; 209 11.1-Duvarlar ses geçirmez ve akustiði saðlayacak, giriþ ve çýkýþlar ise ses ve ýþýk geçirmeyecek þekilde olacaktýr. 11.2-Koltuklar ortopedik, deri veya kumaþtan iyi cins malzeme ile kaplý olacak ve ayrýca kol dayama yerleri bulunacaktýr. 11.3-Loca mevcut ise bu kýsýmlar salon ve balkon niteliklerine uygun olacak ve ayrýca askýlýðý bulunacaktýr. b) Ýkinci sýnýf tiyatro, sinema ve gösteri merkezi 1- Sahne, sinemaskop filmler gösterilmesine uygun þekilde ve büyüklükte yapýlmýþ olacaktýr. 2- Makine dairesi; 2.1- Projesine uygun tamamen kagir olacak, makinistin herhangi bir tehlike anýnda burayý terk etmesi için ikinci bir kapýsý bulunacaktýr. 2.2- Herhangi bir yangýn halinde alevlerin tehlikesini azaltmak için makine dairesinin kapý ve pencerelerinin dýþ tarafýndan 50 cm geniþliðinde saðlý sollu saçtan bir markiz bulunacaktýr. 2.3- Makine dairesindeki baca ve pencereler bu bölümün havalandýrmasýna yeter nitelikte olacaktýr. 3- Giriþ ve salonun zemini ahþap parke, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir sert madde ile kaplanacaktýr. 4- Bay ve bayanlara ait sýcak suyu akan aynalý, lavabolu, sývý sabunlu, kurutma makineli veya peçeteli yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 210 c) Açýk hava sinemasý 1- Etrafýnýn duvarla ya da baþka malzeme ile çevrilmesi halinde, buralarda göz estetiðini bozmayacak malzeme kullanýlacaktýr. 2- Sahne, kapalý sinemalardaki esaslara uygun olacaktýr. 3- Sahne, bahçenin her tarafýndan gözükecek þekilde düzenlenecektir. 4- Bay ve bayanlara ait ayrý ayrý, aynalý, lavabolu, sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 5- Büfe ve çay ocaðý bulunacaktýr. 6- Yedek jeneratör bulunacaktýr. d) Düðün salonu 1- Giriþ ve çýkýþ kapýlarý ayrý ayrý olmak üzere en az ikiþer adet olacaktýr. 2- Yangýn çýkýþ kapýsý dýþa açýlýr ve çift kanatlý olacaktýr. 3- Salondan ayrý uygun bir yerde bay ve bayanlara ait ayrý ayrý, aynalý, lavabolu, sývý sabunlu yeteri kadar tuvalet bulunacaktýr. 4- Giriþte bankolu vestiyer ve boy aynasý olacaktýr. 5- Isýtma kalorifer veya klima sistemiyle olacaktýr. 6- Havalandýrma klima ile yapýlacaktýr. 7- Salonda orkestra yeri ile oyun pisti olacaktýr. 8- Çalýþanlar, sanatçýlar ve gelin ile damat için soyunup giyinmeye elveriþli ayrý ayrý odalar bulunacaktýr. 9- Servis odasý bulunacaktýr. 10- Salonun dýþýnda iþçilerin soyunma dolaplarý bulunacaktýr. 11- Zeminler kolay temizlenebilir özellikte olacaktýr. 12- Mutfak, salondan ayrý bir yerde olacak ve mutfaðýn dýþarýya açýlan kapý ve pencerelerinde sineklik telleri bulunacaktýr. 211 e) Sirkler ve lunaparklar 1- Sirk ve lunaparkta bulunan oyun ve eðlence makinelerinin kontrol ve bakýmýndan sorumlu olmak üzere, teknik bilgi ve yeterliðe sahip en az bir mühendis ve bir teknisyen bulunacaktýr. 2- Hareket eden makine ve oyun araçlarýnda emniyet kemeri bulundurulacaktýr. 3- Can ve mal emniyeti için gerekli tedbirler alýnacaktýr. 4- Elektrik kesilmesinde otomatik devreye girecek yeterli kapasiteye sahip jeneratör bulunacaktýr. 5- Bay ve bayanlar için ayrý, sývý sabunlu, yeter sayýda tuvalet ve aynalý lavabo bulunacaktýr. 6- Zemin toz kaldýrmayacak uygun malzeme ile kaplanacaktýr. 7- Bilgi ve zeka geliþtirici, yetenek ve maharete dayanan oyunlar dýþýnda kumar ve benzeri þans oyunlarý oynatýlmayacaktýr. 8- Sirklerde oturma yerleri uygun nitelikte olacaktýr. 9- Sirk ve lunaparklarda bulunan iþyeri niteliðindeki yerler benzer iþyerlerinde aranan þartlarý taþýyacaktýr. I- OTEL VE PANSÝYONLAR Otel ve pansiyonlarda ortak hükümlere ilave olarak, sýnýflarýna göre aþaðýdaki þartlar aranýr: a) Birinci sýnýf otel 1- Isýtma, soðutma ve havalandýrma, odalar dahil kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 2- Bütün odalarda sürekli sýcak su bulunacaktýr. 212 3- Zemin ahþap parke, seramik veya mermer gibi kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir madde ile kaplanacaktýr. 4- Giriþ ve salonlarda duvarlar alçý sýva, mermer veya lambri olacaktýr. 5- Iþýklandýrma abajur, kristal, avize, aplik veya gizli ýþýk tertibatý ile yapýlacaktýr. 6- Bankolu bir müracaat yeri, telefon santrali ve vestiyer bulunacaktýr. 7- Vestiyer duvarlarý lambri veya benzeri malzeme ile kaplý olacaktýr. 8- Otel santraline baðlý olmayan kabinli bir telefon bulunacaktýr. 9- Bekleme salonlarýndaki koltuk, sehpa ve benzeri eþya iyi cins malzemeden yapýlmýþ olacaktýr. 10- Bekleme salonunda ve odalarda uydu yayýný yapan televizyon sistemi bulunacaktýr. 11- Dinlenme salonlarý; 11.1-Biri zemin katýnda olmak üzere en az iki salonu bulunacaktýr. 11.2-Iþýklandýrma kristal avize, aplik veya gizli ýþýk tertibatý ile saðlanacaktýr. 11.3-Mobilya iyi cins malzemeden olacaktýr. 11.4-Pencerelerde iyi cins kumaþ ve tül perdeler olacaktýr. 11.5-Salonlardan birinde orkestra yeri televizyon ve bar bulunacaktýr. 11.6-Masa ve sehpalarda cam, porselen veya seramik tablalar olacaktýr. 12- Otel, zemin hariç üç kattan fazla ise asansör bulunacaktýr. 13- Katlarda servis odalarý bulunacaktýr. 14- Katlarda her 20 odaya en az 1 adet olmak üzere, bay ve bayanlara ait aynalý, fayanslý, lavabolu, sývý sabunlu ayrý alaturka tuvaletler bulunacaktýr. 15- Odalar; 213 15.1-Banyolu ve tuvaletli olacaktýr. 15.2-Odalarýn % 20'si daire þeklinde olacaktýr. 15.3-Iþýklandýrma gözü yormayacak þekilde olacak, abajurlu okuma lambasý, santral ile baðlantýlý telefon bulunacaktýr. 15.4-Tercihen gömme gardýrop, þifoniyer, bavul masasý, tuvalet, boy aynasý, koltuk ve sehpalar bulunacaktýr. 15.5-Yatak ortopedik, yatak takýmlarý iyi cins keten veya benzeri, yorganlar yarým kuþ tüyü, yastýklar biri kuþ tüyü olmak üzere iki adet olacak ve iyi cins battaniyeler bulunacaktýr 15.6-Süit odalar; yatak, oturma odasý, banyo olmak üzere en az üç kýsým olacaktýr. 15.7-Oturma odasýnda yeteri kadar koltuk ve sehpalardan baþka, bir çalýþma masasý, masa lambasý, bir radyo ve televizyon bulunacaktýr. 16- Banyolar; 16.1-Küvet gömme olacaktýr. 16.2-Alafranga tuvaletli, aynalý, fayanslý, lavabolu, havalandýrma tesisatlý olacaktýr. 16.3-Duþlu odalarda havalandýrma, merkezi sistem ile veya klima ile saðlanacaktýr. 17- Tuvaletlerin zemin ve duvarlarý kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte olan birinci kalite mermer, seramik ve benzeri malzemeden olacaktýr. 18- Birinci sýnýf lokanta niteliðinde lokantasý ve mutfaðý bulunacaktýr. 19- Birinci sýnýf niteliðinde bay ve bayan berber salonu, manikürcü, saðlýk ve fen koþullarýna uygun çamaþýrhanesi ve ütü yeri bulunacaktýr. 214 20- Malzemelerin girmesi için ayrý bir servis kapýsý, otoparký olacaktýr. 21- En az 150 cm. geniþliðinde yangýn merdiveni bulunacaktýr. b) Ýkinci sýnýf otel 1- Isýtma odalar dahil kalorifer veya klima ile yapýlacaktýr. 2- Bütün odalarda sürekli sýcak su bulunacaktýr. 3- Zemin ahþap parke, seramik veya mermer gibi malzeme ile kaplanacaktýr. 4- Giriþ ve salonlarda duvarlar alçý sýva veya lambri olacaktýr. 5- Bankolu bir müracaat yeri, telefon santralý ve vestiyer bulunacaktýr. 6- Vestiyer duvarlarý lambri veya benzeri malzeme ile kaplý olacaktýr. 7- Dinlenme salonu, 7.1- En az bir dinlenme salonu bulunacaktýr. 7.2- Mobilya iyi cins malzemeden olacaktýr. 7.3- Pencerelerde iyi cins kumaþ ve tül perdeler olacaktýr. 7.4- Salonda orkestra yeri ve uydu yayýný alan televizyon bulunacaktýr. 7.5- Masa ve sehpalarda cam, porselen veya seramik tablalar olacaktýr. 7.6- Dinlenme salonlarýndaki koltuk, sehpa ve benzeri eþya iyi cins malzemeden yapýlmýþ olacaktýr. 7.7- Klimalý soðutma sistemi olacaktýr. 8- Odalar; 8.1- En az yarýsý banyolu ve tuvaletli olacaktýr. 8.2- En az % 10'u daire olacaktýr. 8.3- Iþýklandýrma gözü yormayacak þekilde olacak, santrale baðlý telefon olacaktýr. 215 8.4- Gardýrop, þifoniyer, ayna, koltuk ve sehpalar bulunacaktýr. 8.5- Yatak ortopedik, yatak takýmlar iyi cins olacaktýr. 8.6- Oturma odasýnda yeteri kadar koltuk ve sehpalardan baþka, bir çalýþma masasý, masa lambasý, bir radyo ve televizyon olacaktýr. 8.7- Dairelerde, yatak odasý, banyo ve tuvalet olacaktýr. 9- Katlarda yeteri kadar banyo ve tuvalet bulunacaktýr. 10- Tuvalet ve banyolar kolay temizlenebilir, yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir malzeme ile kaplý olacaktýr. 11- Yemek verilmesi halinde, ikinci sýnýf lokanta niteliðinde lokantasý ve mutfaðý bulunacaktýr. 12- Odalarda yatak sayýsý her beþ metrekareye bir olmak üzere en fazla iki adet olacaktýr. 13- Tuvaleti olmayan odalarda aynalý lavabo bulunacaktýr. 14- En az 150 cm. geniþliðinde yangýn merdiveni bulunacaktýr. c) Üçüncü sýnýf otel ve pansiyon 1- Isýtma odalar dahil kalorifer veya soba ile yapýlacaktýr. 2- Zemin en az mozaik gibi malzeme ile kaplanacaktýr. 3- Giriþ ve salonlarda duvarlar alçý sýva, plastik veya yaðlý boya ile kaplý olacaktýr. 4- Müracaat yeri ve vestiyer bulunacaktýr. 5- Dinlenme salonunda yeterli sayýda masa, sandalye ve televizyon bulunacaktýr. 6- Dinlenme salonlarýndaki koltuk, sehpa ve benzeri eþya iyi cins malzemeden yapýlmýþ olacaktýr. 7- Odalarda; 7.1- En az % 20'si banyolu ve tuvaletli olacaktýr. 216 7.2- Gardýrop, ayna, sandalye ve sehpa bulunacaktýr. 7.3- Yatak ortopedik, yatak takýmlarý iyi cins olacaktýr. 8- Katlarda her 10 yataða bir banyo ve tuvalet bulunacaktýr. 9- Tuvalet ve banyolar kolay yýkanabilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte olacaktýr. 10- Yemek verilmesi halinde üçüncü sýnýf lokanta niteliðinde lokantasý ve mutfaðý bulunacaktýr. 11- Odalarda yatak sayýsý her beþ metrekareye bir olmak üzere en fazla üç adet olacaktýr. J- HAMAM, SAUNA VE BENZERÝ YERLER Hamam ve saunalar için ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: a) Hamamlar 1- Hamam soyunma, yýkanma ve dinlenme yeri olmak üzere üç bölümden oluþacaktýr. 2- Çalýþanlarýn saç, sakal ve týrnaklarý kesilmiþ ve temizlenmiþ olacak, hastalýklarýnýn bulunmadýðýna iliþkin saðlýk raporu bulunacaktýr. Bu raporlar altý ayda bir yenilenecektir. 3- Müþteriler için kullanýlan havlu ve benzeri takýmlar ayrý olacak ve her kullanýmdan sonra yýkanacak ve dezenfekte edilecektir. 4- Kese, lif, sünger gibi müþteri temizliðinde kullanýlacak malzemeler sýhhî þartlarý haiz olacak ve her kullanýmdan sonra usulünce temizlenecektir. 217 b) Saunalar 1- En az beþ adet soyunma kabini bulunacaktýr. Yýkanma yerlerinden baþka en az iki adet soðuk ve sýcak duþ yeri bulunacaktýr. 2- Sauna odasý en az 9 m3 olacaktýr. Sauna odasýnýn etrafý fýrýnlanmýþ gürgen aðacý ile kaplý olacak ve kademeli oturma yerleri bulunacaktýr. 3- Saðlýk ve hijyen yönünden saunaya girmesinde sakýnca bulunan kiþilere yönelik uyarýcý levhalar konulacaktýr. 4- Ýç sýcaklýðý gösteren termometreler bulundurulacaktýr. Hamam ve saunalar yetkili idareler tarafýndan özelliklerine ve sunduðu hizmet durumuna göre birinci sýnýf, ikinci sýnýf ve üçüncü sýnýf olarak sýnýflandýrýlabilir. K- BERBER ve KUAFÖRLER Berber ve kuaförlerde ortak hükümlere ilave olarak, sýnýflarýna göre aþaðýdaki þartlar aranýr: a) Birinci sýnýf berber ve kuaför salonu 1- Çalýþanlar ustalýk ve kalfalýk belgesine veya çýraklýk sözleþmesine sahip olacaktýr. 2- Çalýþma masalarý tek tip, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir mermer veya camdan olacaktýr. 3- Ýþyeri, bekleme salonu ile çalýþma bölümlerinden oluþacak, vestiyer ve yeteri kadar misafir koltuðu bulunacaktýr. 218 4- Salonun zemini seramik, mermer veya ahþap parke gibi kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir madde ile kaplý olacaktýr. 5- Isýtma, soðutma ve havalandýrma klima veya kaloriferle olacaktýr. 6- Zemin ve duvarlarý seramik, mermer ve benzeri maddelerle kaplý en az bir adet lavabolu tuvalet bulunacaktýr. 7- Çalýþanlar iþyerince belirlenen elbiseyi giyecektir. 8- Kullanýlan týraþ malzemelerinden metal ve plastik olanlarýnýn temizleneceði sterilizatör ve otoklav bulunacaktýr. 9- Her bir müþteri için ayrý ayrý, yýkanmýþ havlu ve örtü kullanýlacaktýr. 10- Þehir þebekesine baðlý sýcak ve soðuk su bulunacaktýr. 11- Müþterilerin randevuyla kabul edilebileceði sistem kurulacaktýr. 12- Pencereler dýþarýdan içerinin görünmesini engelleyecek þekilde dizayn edilecektir. b) Ýkinci sýnýf kuaför ve berber salonu 1- Çalýþanlar ustalýk ve kalfalýk belgesine veya çýraklýk sözleþmesine sahip olacaktýr. 2- Çalýþma masalarý tek tip, kolay temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir mermer veya camdan olacaktýr. 3- Çalýþma masalarýnýn bulunduðu duvar kýsmý 1,5 metre yüksekliðe kadar fayans veya mermer kaplý olacaktýr. 4- Salonun zemini seramik, mermer veya mozaik gibi temizlenebilir, yýkanabilir madde ile kaplý olacaktýr. 5- Havalandýrma aspiratörle yapýlacaktýr. Isýtma yeterli seviyede olacaktýr. 6- Çalýþanlar iþyerince belirlenen elbiseyi giyecektir. 7- Her bir müþteri için ayrý ayrý yýkanmýþ havlu ve örtü kullanýlacaktýr. 219 8- Þehir þebekesine baðlý sýcak ve soðuk su bulunacaktýr. 9- Pencereler dýþarýdan içerinin görünmesini engelleyecek þekilde dizayn edilecektir. c) Üçüncü sýnýf kuaför ve berber salonu 1- Çalýþanlar ustalýk ve kalfalýk belgesine veya çýraklýk sözleþmesine sahip olacaktýr. 2- Çalýþanlar iþyerince belirlenen elbiseyi giyecektir. 3- Þehir þebekesine baðlý akar sýcak ve soðuk su tesisatý bulunacak veya musluklu yeterli deposu bulunacaktýr. 4- Pencereler dýþarýdan içerinin görünmesini engelleyecek þekilde dizayn edilecektir. 5- Zemini su geçirmez madde ile kaplý olacak ve ýzgaralý sifon bulunacaktýr. 6- Duvarlar su geçmez madde veya yaðlý boya olacaktýr. 7- Çalýþma masalarý mermer veya su geçirmez bir madde ile kaplý olacaktýr 8- Isýtma yeterli seviyede olacaktýr. 9- Askýlýk bulunacaktýr. L- TAKSÝ DURAÐI VE YAZIHANESÝ, KAPALI VE AÇIK OTOPARKLAR VE OTO GALERÝLERÝ Taksi duraðý ve yazýhanesi, kapalý ve açýk otoparklar ve oto galerilerinde ortak hükümlere ilave olarak aþaðýdaki þartlar aranýr: 220 a) Taksi duraðý 1- En az sekiz araba park edebilecek alana sahip olacaktýr. 2- Ýþletme yazýhanesinde bir ecza dolabý bulunacaktýr. 3- Park alanýn tabaný beton, asfalt gibi etrafýn kirlenmesine neden olmayacak bir madde ile kaplanacak ve birikinti sular toplama rögarlarýna verilecektir. 4- Yollar üzerinde bulunan duraklar trafiðe mani olmayacak þekilde tespit edilecektir. 5- Telefon ve telsiz sistemi bulunacaktýr. 6- Taksi duraklarýnda þoförlerin isimleri ve fotoðraflarý görünür þekilde asýlacaktýr. 7- Taksilerde þoförle ilgili kimlik bilgileri müþterinin görebileceði þekilde asýlacaktýr. 8- Çalýþanlar, iþyerinin belirlediði kýyafeti giyecektir. b) Kapalý otoparklar 1- Kullanýþ amacýna uygun yapý kullanma izni belgesi olacaktýr. 2- Araç giriþ ve çýkýþlarý trafiði aksatmayacak þekilde düzenlenecektir. 3- Otoparkta park eden araçlarýn her türlü hasara karþý zorunlu sigortalarý yaptýrýlmýþ olacaktýr. 4- Yýkama yaðlama dýþýnda baþka bir faaliyet gösterilmeyecektir. 5- Su ve diðer atýklar kanallara veya fosseptik çukurlarýna akýtýlacaktýr. 6- Araçlarýn park edeceði alanlar eni en az dört metre olacak þekilde iþaretlerle ayrýlacaktýr. 7- Park için giren araç sahiplerine aracýn plakasý, cinsi ve park saatini gösteren belge verilecektir. 8- Park yerinin zemini beton veya mozaik olacaktýr. 221 9- Park yerinin havalandýrýlmasý ve aydýnlatýlmasý için gerekli tesisat kurulacaktýr. 10- Sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý ve sýkýþtýrýlmýþ doðalgaz kullanan araçlarýn kapalý otoparka kabul edilmesi yasaktýr. c) Açýk otoparklar 1- Açýk otopark olarak kullanýlan yerin mülkiyet sahibinden tapu tescil belgesine göre muvafakat alýnacaktýr. 2- Açýk otoparkta yapýlacak kontrol kulübesi prefabrike veya kolay taþýnabilir bir malzemeden yapýlacak olup, en az 9 m3 hacme sahip olacaktýr. 3- Ýþyeri kapý numarasý alýnmýþ olacaktýr. 4- Araç giriþ ve çýkýþlarý trafiði aksatmayacak þekilde düzenlenecek, trafik açýsýndan uygun olacaktýr. 5- Açýk otoparkýn park alanlarýnýn zemini beton veya asfalt olacaktýr. 6- Otoparkta park eden araçlarýn her türlü hasara karþý zorunlu sigortalarý yaptýrýlmýþ olacaktýr. 7- Kat irtifaký veya kat mülkiyetini haiz ya da inþaata baþlama izni alýnan yerlerde açýk otopark açýlamaz. 8- Plan deðiþikliði veya mülkiyet deðiþikliði nedeniyle oluþacak durumlarda yeni malikin veya maliklerin muvafakati olmadan iþletmeye devam edilemez. d) Oto galerileri 1- Oto galerilerinin kapalý kýsmýnda sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý ve sýkýþtýrýlmýþ doðalgaz kullanan araç bulundurulamaz. 2- Oto galerileri malî sorumluluk sigortasý yaptýrmak zorundadýr. 222 EK-2 GAYRÝSIHHÎ MÜESSESELER LÝSTESÝ A) BÝRÝNCÝ SINIF GAYRÝSIHHÎ MÜESSESELER 1- ENERJÝ SANAYÝÝ 1.1- Toplam ýsýl gücü 20 megavat (MW) ve üzeri kapasitede olan yakma tesisleri ile termik enerji santralleri, 1.2- Nükleer enerji santralleri. 2- METALURJÝ VE MAKÝNE SANAYÝÝ: 2.1- Sýcak haddeleme tesisleri, her türlü demir çelik fabrikalarý, metal boru üretim tesisleri, metal kaplama tesisleri, 2.2- 50 ton/yýl ve üzerinde kapasiteye sahip her türlü demir ve demir dýþý dökümhaneler ile soðuk haddeleme tesisleri, 2.3- 500 HP ve üzeri motor gücü kullanan her nevi elektromekanik, elektromanyetik madeni eþya imal, iþleme, montaj, tamir, emayeleme, plastik ve benzeri maddelerle kaplama yerleri, 2.4- Gemi söküm yerleri ile 20 metre ve daha uzun boylarda gemi iskeleti ve gemi bölümleri imal ve tamir yerleri, 2.5- Kara, hava, demiryolu araçlarý, içten yanmalý motor ile iþ makineleri üretim fabrikalarý. 223 3- MADEN SANAYÝÝ 3.1- Çimento fabrikalarý veya klinker üretim tesisleri ile 5 ton/saat ve üzeri kapasitede olan çimento öðütleme, paketleme ve karýþtýrma tesisleri, 3.2- Seramik ve porselen fabrikalarý, 3.3- Alçý, kireç ve benzeri fabrikalarý, 3.4- 5.000 m3/yýl ve üzeri kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlý, taþlarýn çýkarýlmasý, iþlenmesi ve yýllýk 100.000 m3 ve üzeri kapasiteli mermer kesme iþleme ve sayalama tesisleri, 3.5- Kazý ve döküm alaný olarak toplam 25 hektar ve üzerinde açýk iþletme maden ocaklarý, kazý ve döküm alaný olarak toplam 150 hektar ve üzeri çalýþma alanýna sahip kömür çýkarma, yýkama ve eleme tesisleri, 25 hektar ve üzeri alandan hammadde çýkartýlan taþ ocaklarý, 100.000 m3/yýl ve üzeri kapasitedeki taþ ocaklarýndan çýkarýlan hammaddenin her türlü iþlemden geçiren tesisler, 3.6- Kapasitesi 75 ton/gün ve üzerinde olan ateþe dayanýklý tuðla, seramik borular, yapý tuðlasý, kiremit ve benzeri kaba seramik ürünlerinin üretildiði ve piþirildiði tesisler, 3.7- Asbest ve asbest katkýlý ürünleri üretme, iþleme ve biçimlendirme tesisleri, 3.8- Çeþitli metotlarla cevher hazýrlama veya zenginleþtirme tesisleri, 3.9- Kapasitesi 75 ton/gün ve üzerinde olan prefabrik konut malzemeleri, gaz beton ve metal yapý elemanlarý üretim tesisleri. 224 4- KÝMYA SANAYÝÝ 4.1- Temel organik kimyasallarýn üretildiði kimya tesisleri 4.1.1- Alkoller, aldehitler, ketonlar, karboksilli asitler, esterler, asetatlar, eterler, peroksitler, yapay reçineler gibi oksijen içeren hidrokarbonlar, 4.1.2- Sülfürlü, fosforlu, halojenli hidrokarbonlar üretim tesisleri, 4.1.3- Temel plastik hammaddeleri ile kimyasal elyaf (polimeriler, sentetik lif veya selüloz tabanlý lifler) üretim tesisleri, 4.1.4- Sentetik kauçuklar üretim tesisleri, 4.1.5- Sentetik, selülozik veya su bazlý boyalar ve pigmentler üretim tesisleri, 4.1.6- Madeni ve nebati, yüzey koruyucu ve kimyasallarý (vernik, cila gibi) üretim tesisleri, 4.1.7- Diðer organik kimyasallarýn ve karýþýmlarýnýn üretim yerleri 4.2- Temel inorganik kimyasallarýn üretildiði tesisler 4.2.1- Amonyum klorür, potasyum klorat, potasyum karbonat, sodyum karbonat, perborat ve gümüþ nitrat gibi kimyasallarýn üretildiði tesisler, 4.2.2- Amonyak, hidrojen, oksijen, azot, flor gibi gazlar ve bunlarýn bileþiklerin üretim ve dolum tesisleri ile sülfür bileþikleri, karbon oksitler gibi oksitleyici bileþiklerin üretildiði tesisler, 4.2.3- Kromik asit, hidroklorik asit, fosforik asit, nitrik asit, sülfürik asit, oleum ve sülfürlü asit üretim ve depolanma tesisleri, 225 4.2.4- Amonyum hidroksit, potasyum hidroksit, sodyum hidroksit gibi bazik madde üretim tesisleri, 4.2.5- Diðer inorganik kimyasallarýn ve karýþýmlarýnýn üretim yerleri, 4.3- Fosfor, azot veya potasyum tabanlý basit veya bileþik haldeki gübre üretim tesisleri, 4.4- Temel bitkisel saðlýk ürünleri, týbbî müstahzarat ürünleri ile biositlerin fabrikasyon olarak üretildiði tesisler, 4.5- Kimyasal veya biyolojik yöntemlerle ilaç hammaddelerinin üretildiði tesisler, 4.6- Patlayýcý madde üretim tesisleri ve depolarý, 4.7- 1 ton/gün ve üzeri kapasiteli sabun üretim tesisleri ile sulfonlama yapýlan deterjan fabrikalarý, 4.8- Cam ve cam eþya üretim fabrikalarý, 4.9- Pleksiglas, poliester imalathaneleri, 4.10-Zirai mücadele ve halk saðlýðý mücadele ilaçlarý üretim tesisleri, 4.11-Deri yakma eksraktlarý (zýrnýk) üretim tesisleri, 4.12-Pil, batarya ve akü imal tesisleri, 4.13-Her türlü film ve film banyosunda kullanýlan kimyasal maddelerin üretildiði tesisler, 4.14-50 HP ve üzeri motor gücü kullanan kauçuk ve lastik üretim ve kaplama ve lastik eþya üretim tesisleri, lastik fabrikalarý ve kablo fabrikalarý, 4.15-Ýlaç ve ilaç hammaddelerini bir arada üretildiði tesisler, 4.16-Parlayýcý madde üretim tesisleri, 4.17-100 HP ve üzeri motor gücü kapasitedeki plastik, plaksiglas, polyester gibi maddelerden eþya, oyuncak, reklam levhalarý, izolasyon malzemeleri vb. yapan yerler, 226 4.18-Selüloz ve selüloit fabrikalarý, 4.19-Asfalt ve zift üretme, iþleme tesisleri, 4.20-Karpit, asetilen, sentetik benzin üretim ve dolum tesisleri, 4.21-Plastik hammaddesi üretim tesisleri, 4.22-Çocuk bezi ve kadýn baðý üretim tesisleri. 5- PETROKÝMYA SANAYÝÝ 5.1- Madeni yað üretim tesisleri, petrol rafinerileri ve petrokimya tesisleri, 5.2- Havagazý ve kok fabrikalarý ile doðal gaz ve kömür gazlaþtýrma ve sývýlaþtýrma tesisleri, 5.3- Petrol, doðal gaz ve kimyasallarýn 10 kilometreden uzun ve 600 mm ve üzeri çaplý borularla taþýma tesisleri, 5.4- Sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý, sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz ve sýkýþtýrýlmýþ doðal gaz dolum tesisleri ile 30 ton ve üzeri kapasitede olan sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý, sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz ve sýkýþtýrýlmýþ doðal gaz ikmal istasyonlarý ve tüp depolama tesisleri, 5.5- Toplam depolama kapasitesi 500 m3 ve üzeri olan doðalgaz, petrokimya ve kimyasal ürün depolama tesisleri, 5.6- Akaryakýt dolum ve içerisinde sýnýf 1 ve sýnýf 2 sývýlarýnýn depolandýðý 150 m3 ve üzeri kapasitede, sýnýf 2 ve sýnýf 3-A sývýlarýnýn depolandýðý 300 m3 ve üzeri kapasitedeki akaryakýt depolama tesisleri. 227 6- GIDA MADDELERÝ, ÝÇKÝLER, YEMLER VE TARIMSAL ÜRÜNLER SANAYÝÝ 6.1- Þeker fabrikalarý, 6.2- Bitkisel ham yað veya rafine yað elde edilen fabrikalar, 6.3- 10 ton/gün ve üzeri kapasiteli süt ve süt ürünleri üretim tesisleri, 6.4- Kýrmýzý et kombina ve 1 inci ve 2 nci sýnýf mezbahalar ile kanatlý et kombina ve kesimhaneler, 6.5- Su ürünleri, salyangoz, kurbaða vb. iþleme yerleri, 6.6- 500 ton/gün ve üzeri yem ve un fabrikalarý, 6.7- Maya üretim tesisleri, 6.8- Fermantasyon ile alkollü içki üreten fabrikalar, malt tesisleri, 6.9- Kökeni hayvansal olan maddelerden balýk unu, balýk yaðý, yem, yemlik, preparat vb. üretim tesisleri, 6.10-Endüstriyel niþasta üretim tesisleri, 6.11-Genetik olarak modifiye edilmiþ organizmalar ile iþlem yapýlan yerler. 7- ATIK MADDELERÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ VE ORTADAN KALDIRILMASI ÝLE ÝLGÝLÝ SANAYÝ 7.1- Atýk yað ve benzeri geri kazaným tesisleri, 7.2- Rendering tesisleri, 7.3- Tehlikeli ve týbbî atýk yakma tesisler, 7.4- Katý atýk depolama tesisleri, 228 7.5- Evsel ve endüstriyel katý atýklardan ham ve mamul madde üretim tesisleri, 7.6- Nükleer yakýtlarýn yeniden iþlenmesi veya çeþitli metotlarla bertaraf edilmesi ile ilgili tesisler. 8- TEKSTÝL SANAYÝÝ 8.1- Boyama, apreleme, kasarlama ve benzeri iþlem yapan dokuma fabrikalarý ile 500 HP üzeri motor gücü kullanan konfeksiyon fabrikalarý, 8.2- Sentetik elyaf iplik ve halý fabrikalarý, 8.3- 100 HP üzeri motor gücü kullanan suni deri kürk ve muþamba imal yerleri, 8.4- 500 HP üzeri motor gücü kullanan iþlenmiþ deriden eþya imal yerleri. 9- DÝÐERLERÝ 9.1- Ham deri iþleme tesisleri, 9.2- Aðacýn kimyasal prosese tabi tutulduðu (kontrplak, aðaç kaplama vb) ve suni tahta üretim tesisleri, 9.3- Her çeþit karton ve mukavva üretim fabrikalarý, 9.4- Bir üretim periyodunda 60.000 adet ve üzeri tavuk, 85.000 adet ve üzeri piliç veya eþ deðeri diðer kanatlýlar, 30 kg ve üzeri 3.000 baþ ve üzeri domuz besi çiftlikleri ve 900 baþ ve üzeri diþi domuz üretim çiftlikleri, 229 B) ÝKÝNCÝ SINIF GAYRÝSIHHÎ MÜESSESELER 1- ENERJÝ SANAYÝÝ 1.1- Toplam ýsýl gücü 20 MW altýnda kapasitede olan yakma tesisleri ile termik enerji santralleri, 1.2- Torba yakýt üretim tesisleri, 1.3- Odun kömürü imal yerleri, 1.4- Rüzgar enerji santralleri, 1.5- Jeotermal enerji santralleri ile bu enerjiden 5 MW ve üzerinde kullanan tesisler. 2- METALURJÝ VE MAKÝNE SANAYÝÝ 2.1- Kurþun kalay ve benzeri maddelerden tüp, kliþe ve harf gibi malzemelerin imal edildiði tesisler, 2.2- 50 Ton/yýl dan düþük kapasiteye sahip her türlü demir ve demir dýþý dökümhaneler ile soðuk haddeleme tesisleri, 2.3- 50-500 HP arasý motor gücü kullanan her nevi elektro mekanik, elektromanyetik madeni eþya imal, iþleme, montaj, tamir, emayeleme, plastik ve diðer maddelerle çeþitli metotlarla kaplama yerleri, 2.4- 20 HP den fazla motor gücü kullanan matbaalar ile baský tesisleri, 2.5- 50-500 HP arasý motor gücü kullanan her nevi fýrça, tarak imal yerleri, 2.6- Balata imal yerleri, 230 2.7- Zýmpara fabrikalarý, 2.8- 20 metreden daha kýsa boylarda gemi iskeleti ve gemi bölümleri imal ve tamir yerleri. 3- MADEN SANAYÝÝ 3.1- Kireç ocaklarý, 3.2- Ham tuz üretme iþleme yerleri ve her türlü tuz fabrikalarý, 3.3- Alçý, kireç, tebeþir, kuvars taþý ve benzeri deðirmenleri, 3.4- 5.000 m3/yýl altýnda kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlý taþlarýn çýkarýlmasý, iþlenmesi ve yýllýk 100.000 m3 altýnda kapasiteli mermer kesme iþleme ve sayalama tesisleri, 3.5- Kazý ve döküm alaný olarak toplam 25 hektarýn altýnda açýk iþletme maden ocaklarý, kazý ve döküm alaný olarak toplam 150 hektarýn altýnda çalýþma alanýna sahip kömür çýkarma tesisleri, 25 hektar ve üzeri alandan hammadde çýkartýlan taþ ocaklarý, 100.000 m3/yýl altýnda kapasitedeki taþ ocaklarýndan çýkarýlan hammaddenin her türlü iþlemden geçiren tesisler, 3.6- Kapasitesi 75 ton/günün altýnda olan ateþe dayanýklý tuðla, seramik borular, yapý tuðlasý, kiremit vb. kaba seramik ürünlerinin üretildiði ve piþirildiði tesisler, 3.7- Deðirmen taþý ve bileði atölyeleri, 3.8- Volkanik taþ iþleyerek elde edilen hafif malzeme üretim tesisleri ile kapasitesi 75 ton/günden küçük olan prefabrike konut malzemeleri, gaz beton ve metal yapý elemanlarý üretim tesisleri, 3.9- Çimento, çakýl kum, cüruf ve benzeri maddelerden motor gücü kullanarak yapý yalýtým döþeme vs. malzemelerin imal tesisleri, 231 3.10-Mozaik imal yerleri, 3.11-Maden cevheri depolama yerleri, 3.12-Kum ocaklarý, kum yýkama ve eleme tesisleri, 3.13-Hazýr beton tesisleri, 3.14- 5 ton/saatten düþük kapasitedeki çimento öðütme ve paketleme tesisleri, 3.15-Kükürt eleme, öðütme ve paketleme tesisi. 4- KÝMYA SANAYÝÝ 4.1- Tutkal, zamk ve yapýþtýrýcý madde üretim tesisleri, 4.2- Her çeþit kozmetik ürünleri üretim tesisleri, 4.3- Mürekkep üretme tesisleri, 4.4- 100 HP'den düþük motor gücü kapasitedeki plastik, pleksiglas, polyester gibi maddelerden eþya, oyuncak, reklam levhalarý, izolasyon malzemeleri ve benzerlerini yapan yerler, 4.5- Sunî inci, boncuk ve benzerleri üretim yerleri, 4.6- Malamýn eþya üretim yerleri, 4.7- Tuz ruhu, çamaþýr suyu ve benzeri malzemeyi mamul maddelerden sulandýrarak ve ambalajlayarak satýþa sunan yerler, 4.8- Çamaþýr sodasý ve çivit imal yerleri, 4.9- 50 HP'den az motor gücü bulunan lastik kaplama ve lastik eþya üretim tesisleri, kablo fabrikalarý, 4.10-Amonyum hidroksit, potasyum hidroksit, sodyum hidroksit gibi bazik madde depolama tesisleri, 4.11-Madeni ve nebati boya, cila, vernik atölyeleri ile dolum ve paketleme yerleri, 232 4.12 Zirai mücadele ve halk saðlýðý mücadele ilaçlarý depolarý ile paketleme ve toptan satýþ yerleri, 4.13-Sulfonlama yapýlmayan deterjan fabrikalarý ile 1 ton/günden düþük kapasiteli sabun üretim tesisleri, 4.14-Farmasotik teknolojilerin gerektirdiði fiziksel yöntemlerle mamul ilaç üreten týbbi müstahzarat laboratuarlarý, 4.15-50 HP'den düþük motor gücü bulunan kauçuk ve lastik üretim tesisleri, lastik imalat ve kaplama tesisleri ile kablo fabrikalarý, 5- PETROKÝMYA SANAYÝÝ 5.1- 30 ton altýnda sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý, sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz ve sýkýþtýrýlmýþ doðal gaz ikmal istasyonlarý ve tüp depolama tesisleri, 5.2- Toplam depolama kapasitesi 500 m3'ten az doðalgaz, petrokimya ve kimyasal ürün depolama tesisleri, 5.3- Akaryakýt satýþ istasyonlarý ve içerisinde sýnýf 1 ve sýnýf 2 sývýlarýnýn depolandýðý 150 m3'ten az kapasitede, sýnýf 2 ve sýnýf 3-A sývýlarýnýn depolandýðý 8 m3-300 m3 arasýndaki kapasitedeki akaryakýt depolama tesisleri, 5.4- Petrol, doðal gaz ve kimyasallarýn 10 kilometreden uzun ve 600 mm'den küçük çaplý borularla taþýma tesisleri, 5.5- 250 kg-500 kg arasýnda kapasitedeki perakende sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý tüp satýþ yerleri. 233 6- GIDA MADDELERÝ, ÝÇKÝLER, YEMLER VE TARIMSAL ÜRÜNLER SANAYÝÝ 6.1- 1 ton/gün -10 ton/gün arasýnda kapasiteli süt ve süt ürünleri üretim tesisleri, 6.2- 500 ton/gün'den az olan yem ve un fabrikalarý, 6.3- Kültür mantarý üretim tesisleri, 6.4- Makarna, irmik, gofret, bisküvi fabrikalarý, 6.5- Çiðit fabrikalarý, 6.6- Çay fabrikalarý ve 500 kg/gün ve üzerindeki kapasitedeki çay paketleme tesisleri, 6.7- Mekanik olarak ve sýzdýrma yolu ile yað imal yerleri hariç atölye mahiyetindeki yað imal yerleri ile 25 ton/yýl kapasiteden büyük bitkisel ve hayvansal yað depolama ve dolum yerleri, 6.8- Glikoz, niþasta (endüstriyel niþasta hariç), dekstrin (kola) ve emsali maddeler üretim tesisleri, 6.9- Meþrubat üretim tesisleri, 6.10-Fruko, eskimo ve dondurmayý fabrikasyon halinde üreten tesisler, 6.11-Günlük olarak 1.000 kg/gün ve üzeri þeker veya þeker þerbetinden þekerli maddeler üreten tesisler, 6.12-Meyve, sebze iþleme yerleri ile konserve ve çeltik fabrikalarý, 6.13-Meyan kökü, þerbetçiotu vb. bitkilerin iþlendiði tesisler, 6.14-Çiklet fabrikalarý, 6.15-Günlük üretimi 500 kg/gün ve üzeri ekmek, sade pide ve ekmek çeþitleri üreten yerler, 6.16-Dýþarýya servis yaparak günde 500 adet/kiþi ve üzerinde yemek üretimi yapan tesisler, 234 6.17-Hayvansal yaðlarýn eritildiði tesisler, 6.18-Buz üretim tesisleri, 6.19-Fabrikasyon olarak çerez üretim tesisleri, 6.20-Ýçme amaçlý doðal bitkilerin iþlendiði ve paketlendiði tesisler, 6.21-500 kg / günden büyük kapasitedeki bal dolum ve paketleme tesisleri, 6.22-Meyve, sebze, bakliyat ve hububatý olgunlaþtýrma kurutma, mumlama ve ambalajlama tesisleri, 6.23-Hazýr gýdalarýn ambalajlandýðý tesisler, 6.24-Gýda katký maddesi üreten tesisler, 6.25-Mayonez, ketçap ve salata sosu üretim tesisleri, 6.26-Her türlü meyve suyu üretme ve paketleme tesisleri, 6.27-500 kg/gün ve üzerinde fermente gýda (turþu, þalgam, sirke vb.) ürünleri üreten tesisler, 6.28-Yumurtanýn konserve edildiði tesisler, 6.29-Fermantasyon ile alkolü içki üreten atölye mahiyetindeki tesisler, 6.30-Dondurulmuþ gýda üretim tesisleri, 6.31-Çocuk mamalarý ve ek besin üretim tesisleri, 6.32-Ýçecek tozu üretim tesisleri, 6.33-Toz þekerden küp þeker ve pudra þekeri üretim tesisleri, 6.34-Tahin, helva, pekmez ve çikolata üretim tesisleri, 6.35-Fýndýk, fýstýk, badem, ceviz kýrma ve kavurma tesisleri, 6.36-Sakatat iþleme tesisleri, 6.37-75 kg / saat ve büyük kapasitede kavurma kapasitesine sahip kahve ve kuruyemiþ hazýrlama tesisleri, 6.38-10 HP ve üzeri motor gücü kullanan balýk temizleme (kýlçýk ayýklama) tesisleri ve soðuk hava depolarý, 235 6.39-500 kg/gün ve üzerindeki kapasitedeki haþhaþ öðütme ve ezme tesisleri, 6.40-Gýda ýþýnlama yerleri, 6.41-3 üncü sýnýf kýrmýzý et mezbahalarý. 7- ATIK MADDELERÝN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ VE ORTADAN KALDIRILMASI ÝLE ÝLGÝLÝ SANAYÝ 7.1- Kumaþ atýklarý ve eski kumaþlardan yün imal tesisleri, 7.2- Kullanýlmayan et ve hayvan cesetleri yakma tesisleri, 7.3- Katý atýk ara transfer istasyonlarý, 7.4- Kompostlama tesisleri, 7.5- Nüfusu 50.000 ve üzeri olan yerleþim yerlerine ait atýk su arýtma tesisleri, 8- TEKSTÝL SANAYÝÝ 8.1- 50-500 HP arasýnda motor gücü kullanan dokuma ve konfeksiyon tesisleri, 8.2- Çýrçýr fabrikalarý, 8.3- Isýtýcý minder üretim tesisleri, 8.4- Yün, kýl, tiftik, kuþ tüyü vb. yýkama ve iþleme tesisleri, 8.5- 50-500 HP arasýnda motor gücü kullanan iþlenmiþ deriden eþya imal tesisleri, 8.6- 100 HP'den düþük motor gücü kullanan suni deri kürk ve muþamba imal tesisleri. 236 9- DÝÐERLERÝ 9.1- Yangýn söndürme tüplerine dolum yapýlan yerler, 9.2- Mum ve balmumu üretim tesisleri, 9.3- Camdan süs eþyasý, ayna vb. madde üreten tesisler, 9.4- Halý ve kilim dokuma ve boyama atölyeleri, 9.5- Linteks, hidrofil pamuk üretim tesisleri, 9.6- 50 HP'den fazla motor gücü kullanan aðaç eþya iþleme ve tamir yerleri, 9.7- Tomruk ve kereste depolarý, 9.8- Her nevi hurda depolarý, 9.9- Steril katgüt üretim tesisleri, 9.10-Herhangi bir iþlem yapýlmayan ham deri depolarý, 9.11-Baðýrsak temizleme iþleme yerleri ile iþlenmiþ baðýrsaktan eþya üretim tesisleri, 9.12-Bitkisel yemler ve hazýr preparatlardan karma yem üretim tesisleri, 9.13-Nakliyat, ticaret, komisyon, ithalat ve ihracat iþleri ile ilgili depolar, 9.14-Bir üretim periyodunda 20.000-60.000 adet arasý tavuk, 30.00085.000 adet arasý piliç veya eþ deðeri diðer kanatlý kapasitedeki tavuk veya piliç yetiþtirme tesisleri, 30 kg ve üzeri, 1.000-3.000 baþ arasý domuz besi çiftlikleri ve 300-900 baþ arasý diþi domuz üretim çiftlikleri, 500 adet ve üzeri büyükbaþ ve 1.000 adet ve üzeri kapasitedeki küçükbaþ kapasiteli büyükbaþ ve küçükbaþ besi tesisleri, 9.15-Bitkisel liflerden sicim, halat, hasýr vb. üretim tesisleri, 237 9.16-Oto bakým ve servis istasyonlarý, 9.17-Düðme, fermuar, þemsiye vb. üretim tesisleri, 9.18-Kibrit fabrikalarý, 9.19-Gaz maskesi üretim tesisleri, 9.20-Kurþunkalem fabrikalarý, 9.21-Tütün iþleme ve sigara fabrikalarý, 9.22-Nüfusu 50.000 ve üzerinde olan yerleþim birimlerine ait atýk su arýtma tesisleri ile istihdam kapasitesi 20.000 ve üzerinde olan ihtisas ve karma organize sanayi bölgelerine ait atýk su arýtma tesisleri. C) ÜÇÜNCÜ SINIF GAYRÝSIHHÎ MÜESSESELER 1- ENERJÝ SANAYÝÝ Akü tamir yerleri, 2- METALURJÝ VE MAKÝNE SANAYÝÝ 2.1- 50 HP'den az motor gücü kullanan veya motor kullanmaksýzýn iptidai usullerle çalýþan her nevi elektromekanik, elektromanyetik yöntemle madeni eþya imal, iþleme, montaj ve tamir atölyeleri, 2.2- Harf dökümü yapmayan ve 20 HP'den az motor gücü kullanan matbaalar ve baský yerleri. 238 3- MADEN SANAYÝÝ 3.1- Ýnþaat malzemeleri depo ve satýþ yerleri, 3.2- Sýrlý, sýrsýz, çanak, çömlek, küp ve benzeri toprak mamulleri üretim yerleri, 3.3- Çini atölyeleri, 3.4- Çakýl, kum, cüruf, çimento ve benzeri maddelerden motor gücü kullanmaksýzýn yapý, yalýtým, döþeme vb. malzeme imal yerleri, 4- KÝMYA SANAYÝÝ 4.14.24.34.4- Saf su ve asitli su üretim yerleri, Fotoðraf filmi renklendirme ve boyama yerleri, Kolonya ve benzeri tuvalet malzemeleri üretim yerleri, Zirai mücadele ilaçlarý, insektisit, rodentisit, mollusisit ve benzeri maddelerin perakende satýþ yerleri, 4.5- Kuru temizleme yerleri, 4.6- Halk saðlýðýný koruma amaçlý haþere ile mücadele için kurulan ticari iþyerleri. 5- PETROKÝMYA SANAYÝÝ 5.1- 8 m3 den az kapasitede sýnýf 2 ve sýnýf 3-A sývýlarýnýn depolandýðý motorin satýþ istasyonlarý, 5.2- Film halindeki plastikten naylon torba ve benzeri eþya yapan yerler, 5.3- 250 kg'dan düþük kapasitedeki perakende sývýlaþtýrýlmýþ petrol gazý tüp satýþ yerleri. 239 6- GIDA MADDELERÝ, ÝÇKÝLER, YEMLER VE TARIMSAL ÜRÜNLER SANAYÝÝ 6.1- Un ve bulgur deðirmenleri, 6.2- Tarhana vb. imal yerleri , 6.3- Boza üretim yerleri, 6.4- 1 ton / günden düþük kapasiteli süt ve süt ürünleri üretim tesisleri, 6.5- Tuz öðütme yerleri, 6.6- Günlük olarak 1.000 kg'dan az þeker veya þeker þerbetinden þekerli maddeler vs. üreten yerler, 6.7- Tahýl, baharat, bakliyat ve gýda vb. ambalajlama yerleri, 6.8- 75 kg / saatten düþük kapasitede kavurma kapasitesine sahip kahve ve kuruyemiþ hazýrlama yerleri, 6.9- Karbonat ve kabartma tozu üretim ve ambalajlama yerleri, 6.10-Hamur, yufka, bazlama, simit, poðaça, kadayýf, mantý, pasta, börek ve benzeri unlu mamullerin üretim yerleri, 6.11-Kapasitesi 1 ton/günden az olan dondurma imal yerleri, 6.12-Dondurma külahý üretim yerleri 6.13-10 HP'den az motor gücü kullanan balýk temizleme (kýlçýk ayýklama) tesisleri ve soðuk hava depolarý, 6.14-Süt depolama ve soðutma yerleri, 6.15-Hazýr preparatlardan karýþtýrýlarak içecek yapýlan yerler, 6.16-Gýda katký maddesi paketleme yerleri, 6.17-Dýþarýya servis yaparak günde 500 adet/kiþi den az yemek üretimi yapan yerler, 240 6.18-Sanayi bölgeleri ile mesken amacýyla kullanýlmayan müstakil binalarda kurulan, süper, hiper, gross, mega marketlerin bünyesinde, kendi müþterilerine satýþ yapmak ve iþyerinin bütünlüðünden duvar, bölme, bölüm vb. þekilde ayrýlmýþ bir þekilde üretim yapýlan, elektrik enerjisi kullanýlarak ekmek ve ekmek çeþitleri üreten iþyerleri, 6.19-Günlük üretimi 500 kg/gün ve 500/günden az olan ekmek, sade pide ve ekmek çeþitleri üreten yerler, 6.20-Mekanik olarak ve sýzdýrma yolu ile yað imal yerleri ile 25 ton/yýl kapasiteden az bitkisel ve hayvansal yað depolama ve dolum yerleri 6.21-Mýsýr çerezi üretim tesisleri, 6.22-500 kg/gün ve altýnda kapasitedeki bal dolum ve paketleme tesisleri, 6.23-Yumurta paketleme yerleri, 6.24-500 kg/gün altýnda kapasitedeki haþhaþ öðütme ve ezme tesisi, 6.25-500 kg/gün altýnda kapasitedeki fermente gýda (turþu, þalgam, sirke vb.) ürünleri üreten tesisler, 6.26-500 kg/gün altýnda kapasitedeki çay paketleme tesisi, 6.27-Et parçalama ve mamul madde üretim tesisi. 7- TEKSTÝL SANAYÝÝ 7.1- Þapka ve keçe imal yerleri, 7.2- 50 HP'den az motor gücü kullanan dokuma ve konfeksiyon atölyeler ile iþlenmiþ deriden eþya imal eden yerler, 7.3- Bez ve benzeri dokumaya baský yapýlan yerler, 241 7.4- Ýþlenmiþ veya kurutulmuþ deri depolarý, 7.5- Mamul süngerden eþya imal yeri. 8- DÝÐERLERÝ 8.1- Kaðýttan çeþitli kýrtasiye malzemesinin yapýldýðý yerler, 8.2- 25 tondan az odun ve kömür bulunduran veya 5 HP gücünden az muharrik kuvvet kullanan odun ve kömür depolarý, 8.3- Halý, elbise ve çamaþýr yýkama ve temizleme yerleri, 8.4- 50 HP gücünden az motor gücü kullanan veya motor kullanmaksýzýn iptidai usullerle çalýþýlan her nevi aðaç eþya imal, iþleme ve tamir yerleri 8.5- Tiftik, hububat, pamuk, yapaðý vb. depolar, 8.6- Kuru kemik, boynuz, fildiþi gibi hayvani malzemenin mekanik usul ve vasýtalarla iþlendiði yerler, 8.7- Peruk ve suni çiçek yapým yeri, 8.8 - Termal su kullanan hamamlar, 8.9- Otomobil yýkama tesisleri, 8.10-Oto lastik tamir atölyeleri, 8.11-Mobilya ve oto döþeme atölyeleri, 8.12-50 HP'den az motor gücü kullanan ve iþlenmiþ deriden eþya imal eden yerler, 8.13-Bir üretim periyodunda 500-20.000 adet arasý tavuk, 500-30.000 adet arasý piliç veya eþ deðeri diðer kanatlý kapasitedeki tavuk veya piliç yetiþtirme tesisleri, 30 kg ve üzeri, 10-1.000 adet arasý domuz besi çiftlikleri ve 5-300 baþ arasý diþi domuz üretim çiftlikleri, 20 - 500 adet arasý büyükbaþ ve 100-1.000 adet arasý kapasitedeki küçükbaþ ve büyükbaþ besi tesisleri. 242 KAMU YÖNETÝMÝNDE YENÝDEN YAPILANMA SERÝSÝNDEN ÇIKAN ÖNCEKÝ KÝTAPLAR: 1. Deðiþimim Yönetimi Ýçin Yönetimde Deðiþim, T.C. Baþbakanlýk, Ankara, Ekim 2003 2. Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarýsý, T.C. Baþbakanlýk, Ankara, Ekim 2003 3. Mahalli Ýdareler Kanun Tasarýlarý, T. C. Baþbakanlýk, Ankara, Ocak 2004 4. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Hakkýnda Kanun Tasarýsý, T. C. Baþbakanlýk, Ankara, Mart 2004 5. Sayýþtay Kanunu Taslaðý, T. C. Baþbakanlýk, Ankara, Temmuz 2004 6. 5231 Sayýlý Dernekler Kanunu ve Vakýflar Kanunu Tasarýsý Taslaðý, T. C. Baþbakanlýk, Ankara, Ekim 2004 7. Gelir Ýdaresi Baþkanlýðýnýn Teþkilat ve Görevleri Hakkýnda Kanun Tasarýsý Taslaðý, T. C. Baþbakanlýk, Ankara, Ekim 2004 8. Türkiye'de Yönetimler Arasý Mali Ýliþkiler: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, T. C. Baþbakanlýk, Ankara, Ocak 2005 9. Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, T.C. Baþbakanlýk, Ankara, Nisan 2005 10. Ýl Özel Ýdaresi ve Belediye Gelirleri Kanunu Tasarýsý Taslaðý, T.C. Baþbakanlýk, Ankara, Haziran 2005 243 KAMU YÖNETÝMÝNDE BÜROKRASÝNÝN VE KIRTASÝYECÝLÝÐÝN AZALTILMASI SERÝSÝNDEN ÇIKAN KÝTAPLAR: 1. Poliklinik Hizmetlerinde Etkinlik, T.C. Baþbakanlýk, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý, Ankara, Aralýk 2004 2. Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Etkinlik, T.C. Baþbakanlýk, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý, Ankara, Aralýk 2004 3. Emekli Sandýðý ve BAÐ-KUR Genel Müdürlükleri ile Sosyal Sigortalar Kurumu Baþkanlýðýnca Saðlýk Karnesi Verilmesinde Bürokrasinin ve Kýrtasiyeciliðin Azaltýlmasý, T. C. Baþbakanlýk, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý, Ankara, Þubat 2005 244 245 246 247 248
