Sektörel Analiz ve Rekabet Edebilirlik : İndir

SEKTÖREL ANALİZ VE REKABET
EDEBİLİRLİK
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için Tartışma Dokümanı
0
Nasıl bir dünya ekonomisi bizi bekliyor?
Para ve Finans Piyasaları
 2015’den itibaren finansman maliyetlerinin artması bekleniyor.
 Bu da küresel ölçekte faizlerin artacağı bir döneme girilmesi demek.
 Bu durumdan en fazla cari (tasarruf) açığı yüksek ülkeler etkilenecek. (Bu sanayi politikası
tasarımında kilit faktörlerden biri)
Üretim ve Reel Sektör
 Avrupa Birliği ve ABD yeniden imalat sanayini hatırladı.
 Ülkelerin imalat sanayine ve yüksek katma değerli üretimi daha fazla vurgu yapmaları
küresel değer zincirine önemli etkiler yapabilir.
 Ayrıca imzalanan serbest ticaret anlaşmaları dış ticaret ve rekabetçiliğimizi olumsuz
etkileyebilir.
 Sanayi politikası mevcut değer zincirindeki yerimizi sağlamlaştırmayı da hedeflemeli
Nasıl bir dünya ekonomisi bizi bekliyor?
Uluslararası Konjonktür
 En büyük dış ticaret pazarımız AB’de toparlanmanın artması beklenirken,
MENA bölgesinden gelen sinyaller olumlu değil.
 Yeni eğilimlerden biri hizmet ticareti (Services trade)
– Yazılım faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı
– Sağlık turizmi
Türkiye ekonomisi bu gelişmelerden nasıl etkileniyor?
İlk 10’a girmek…
Harvard CID’nin 2020 büyüme öngörüleri
Ülke
ABD
Japonya
Çin
Almanya
Fransa
Birleşik Krallık
İtalya
Brezilya
İspanya
Hindistan
Kanada
Rusya
Avustralya
Meksika
Kore
Hollanda
Türkiye
Endonezya
İsviçre
Belçika
Büyüme tahmini
2.84
2.57
4.66
2.17
2.58
2.76
2.31
3.5
2.63
5.51
2.56
2.49
2.49
4.56
3.42
1.97
3.88
4.22
2.13
2.12
GDP (milyar USD, 2009)
14418
5035
4991
3298
2620
2208
2111
1620
1454
1365
1338
1223
927
895
834
796
615
540
509
473
Sıra(2009)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
GDP (milyar USD, 2020)
19619
6656
8238
4177
3467
2979
2714
2365
1935
2463
1766
1602
1215
1462
1207
987
934
850
642
596
Sıra(2020)
1
3
2
4
5
6
7
9
10
8
11
12
14
13
15
16
17
18
19
20
Kaynak: Atlas of Economic Complexity
3
Kişi başına 25 bin ABD $?
Harvard CID’nin 2020 kişi başına milli gelir öngörüleri
Sıra (büyüme) Ülke
1
2
3
4
7
10
11
12
16
20
21
22
26
28
29
30
36
41
43
2009-2020 GDPpc growth
Çin
Hindistan
Tayland
Belarus
Ukrayna
Meksika
Filipinler
Vietnam
Romanya
Malezya
Endonezya
Macaristan
Çek Cum.
Kore
Slovakya
Polonya
Kolombiya
G. Afrika
Türkiye
4.32%
4.26%
4.05%
3.99%
3.73%
3.50%
3.50%
3.48%
3.39%
3.32%
3.32%
3.31%
3.11%
3.09%
3.08%
3.07%
3.02%
2.90%
2.83%
1999-2009 GDPpc growth 2009 GDPpc sırası 2020 GDPpc sırası 2020 tahmini
9.60%
5.60%
3.10%
7.90%
5.20%
0.80%
2.60%
6%
4.90%
2.80%
3.80%
2.90%
3.10%
3.90%
4.40%
4.10%
2.40%
2.20%
2.30%
81
99
78
64
87
49
95
105
52
55
89
37
29
30
32
40
63
61
47
70
97
69
61
84
44
93
99
50
53
86
36
29
30
31
38
64
60
47
5962
1886
6023
7806
3694
11894
2560
1622
10823
10071
3363
18420
25415
23866
22579
15727
7107
7920
11168
Kaynak: Atlas of Economic Complexity
4
Türkiye büyüme konusundaki göreli performansı
Türkiye ve üst-orta gelirli ülkeler grubunun yıllık bileşik reel büyüme hızları (%)
8
7,39
Türkiye
7
6,90
Üst-Orta Gelir
6
5
5,50
4,96
4,35
4
3,21
3
3,07
3,06
2
1
0
1982-1992
1992-2002
2002-2007
2007-2012
Kaynak: Dünya Bankası
5
Büyümenin temel lokomotifi inşaat sektörü
Sektörlere göre ücret artışı (2009=100)
İnşaat sektörü büyümesi (2009=100)
140
Brazil
Indonesia
Mexico
Russia
South Africa
Tunisia
200
Turkey
Toplam
Tarım
Sanayi
İnsaat
Hizmet
180
135
130
160
125
120
140
115
110
120
105
100
100
95
Sep-13
May-13
Jan-13
Sep-12
May-12
Jan-12
Sep-11
May-11
Jan-11
Sep-10
May-10
Jan-10
Sep-09
May-09
80
Jan-09
9.2013
6.2013
3.2013
12.2012
9.2012
6.2012
3.2012
12.2011
9.2011
6.2011
3.2011
12.2010
9.2010
6.2010
3.2010
12.2009
9.2009
90
Kaynak: TÜİK, Eurostat
6
Oysa, sürdürülebilir büyüme sanayileşme ile başarılır
Üretimde en büyük 15 ülke, 1980-2010
Kaynak: McKinsey Global Institute
7
Bununla beraber Türkiye’de sanayi doğuya doğru kayıyor
İSO en büyük 500 sanayi firmasının illere dağılımının değişimi (1997-2012)
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Başka nasıl büyüdük? Cari açık vererek!
Reel büyüme ve cari dengenin milli gelire oranı (2000-2013, %)
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
Cari Denge/GSYİH
-8
Reel Büyüme
-10
2000
Kaynak: TÜİK, TCMB
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Cari açık aynı zamanda tasarruf açığı problemi demek.
Yurtiçi kaynak kullanım oranı
1.00
0.95
0.90
0.85
0.80
0.75
0.77
0.70
0.65
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
Kaynak: TCMB
1993
0.60
Yurtiçi kaynak kullanım oranı: Uluslararası karşılaştırma
Yurtiçi kaynak kullanım oranı
Üstelik bu cari açık yapısal bir nitelik de taşımakta!
Yüksek ara malı ve yatırım malı ithalat gereksinimi
Kaynak: Sanayi Bakanlığı
12
Değişen üretim yapısı, artan kırılganlık: Lokomotif sektörler aynı
zamanda daha fazla ithalata bağımlı
Üç sektör grubunun ithalat bağımlılığı oranları
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
Kişi başına düşen gelirde artış olmaması orta gelir tuzağını doğuruyor
Türkiye’nin kişi başına düşen milli geliri ve gelirin artış hızı (2002-2013)
12000
Kişi başına düşen gelir (USD)
40
Artış (sağ eksen)
30
10000
20
8000
10
6000
0
4000
-10
2000
-20
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
-30
2002
0
Kaynak: TCMB
14
2023 hedeflerimiz ihracatta önemli bir artış hızı gerektiriyor.
2023 İhracat vizyonunda öngörülen sektörel ihracat büyüme oranları (CAGR, 2009-2023)
%25
%21,8
%20,3
%20
%15
%14,1 %14,0 %13,9
%13,1 %13,0 %13,0
%12,3 %12,2 %11,9
%10,3
%10
%9,9
%8,6
%8,2
%7,8
%7,2
%5
%0
Kaynak: TİM
15
Peki açıklanan 2023 vizyonu nasıl bir yapısal dönüşüm getirmekte?
2023 İhracat vizyonuna göre sektörlerin ihracattan aldıkları payın değişimi (% fark)
14
12
11,79
Makine
Yeni sektörler
Otomotiv
10
Değerli maden ve mücevharat
Madencilik
8
Ağaç ve orman ürünleri
Deri
6
4
2
Gemicilik
Demir dışı metal
Su ve hayvancılık ürünleri
2,75
Halı
1,49 1,27
Elektrik elektronik
0,26 0,23
Demir çelik
0
-2
Çimento ve toprak ürünleri
-1,00
Kimyevi maddeler
-1,54
Bitkisel ürünler
Tekstil
-4
Hazır giyim ve konfeksiyon
-6
Kaynak: TİM
16
İhracatta vasatlık problemini aşacak bir sanayi politikası anlayışı
gerekli.
İhracatın çeşitliliği ve ortalama niteliği (2011)
Kaynak: BACI veri tabanı, Hausmann vd (2007)
17
Hangi alt-sektörlerde rekabetçiyiz
Türkiye’nin 2011 RCA değeri en yüksek 10 sektörü
Kaynak: BACI veri tabanı
18
Hangi sektörün kaç alt-sektöründe rekabetçiyiz
RCA değeri 1’den büyük olan alt-sektörlerin sektörlere dağılımı (2011)
Kaynak: BACI veri tabanı
19
Peki bu vasatlık problemi nasıl aşılır? Potansiyel yıldız
sektörlere yatırım yaparak. Peki ama nasıl?
Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu (1980)
Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu (2010)
İl bazında üretim yapısı farklılıkları
İstanbul (2010)
Gaziantep (2010)
Diyarbakır (2010)
Kocaeli’de gelişebilecek/yatırıma uygun sektörler
Kocaeli’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler
LQ>2
LQ<=2
Rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
Motorlu kara taşıtlarının imalatı
Ana demir çelik ürünleri ile ferro alaşımların imalatı
1. Grup
2. Grup
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Kocaeli’de gelişebilecek sektörler
Kocaeli’de gelişmeye elverişli birinci ve ikinci grup sektörleri
1. GRUP
Sektör
SABUN VE DETERJAN İLE TEMİZLİK VE PARLATICI MADDELER İMALATI
BOYA, VERNİK VE BENZERİ KAPLAYICI MADDELER İLE MATBAA MÜREKKEBİ VE MACUN
İMALATI
METALLERİN MAKİNEDE İŞLENMESİ VE ŞEKİL VERİLMESİ
İÇ VE DIŞ LASTİK İMALATI; LASTİĞE SIRT GEÇİRİLMESİ VE YENİDEN İŞLENMESİ
Gelişme ihtimali (%)
79.16
61.12
55.22
52.27
2. GRUP
Sektör
Gelişme ihtimali (%)
KAĞITTAN YAPILAN EV EŞYASI, SIHHİ MALZEMELER VE TUVALET MALZEMELERİ İMALATI
39.33
CAM ELYAFI İMALATI
38.92
TELLERİN SOĞUK ÇEKİLMESİ
37.73
TUTKAL İMALATI
36.01
ELEKTRİK MOTORLARININ, JENERATÖRLERİN VE TRANSFORMATÖRLERİN İMALATI
35.85
SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA DONANIMLARININ İMALATI, EVDE KULLANILANLAR HARİÇ
35.25
Gaziantep’te plastik sektörü daha çok gelişebilir
Gaziantep’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler
LQ>2
LQ<=2
Tekstil ve elyafın hazırlanması, bükülmesi
Halı ve kilim imalatı
Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, şişe vb. paketleme
Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı
Dokusuz kumaşların ve dokusuz kumaştan
yapılan ürünlerin imalatı (giysi hariç)
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Rize’nin çay sektörüne odaklanması ve rekabetçiliğini
arttırması en uygun strateji
Rize’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler
LQ>2
LQ<=2
Kahve ve çayın işlenmesi
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
NE YAPMALI?
YENİ SANAYİ STRATEJİ BELGESİ HANGİ KRİTERLERİ
ESAS ALMALI?
26
Farklı becerileri değerlendiren yeni bir politika tasarımı
Demografik
Farklılıklar
Kültürel
Farklılıklar
Coğrafi
Farklılıklar
İş Ekosistemi
Farklılıkları
Kurumsal
Farklılıklar
Sosyal
Sermaye
Farklılıkları
Beceri
Farklılıkları
EKONOMİK YAPI FARKLILIKLARI
27
Farklı becerileri değerlendirecek bir bölgesel kalkınma
modeli
Tarım odaklı iller
Farklılıklar
Farklılıkları
temel alan
güdümlü ve
seçici
politikalar
Hizmet sektörü
odaklı iller
1. İşgücü ve sermayenin
bölgesel avantajlara
göre değerlendirilmesi
1. Teknoloji düzeyinde artış
Sanayi odaklı
iller
1. Verimlilik artışı
1. Tarımsal üretimde artış
1. İşgücü ve istihdam artışı
Teknoloji odaklı
iller
1) Bakanlıklar arası koordinasyonun güçlendirilmesi 2)Kalkınma bankacılığı anlayışı
28
Bütünleyici ve gerçekçi bir sanayi politikası anlayışı
 Geleneksel sektörleri desteklemek
– İnşaat, tekstil, giyim ve otomotiv (katma değeri düşük)
– Bu sektörlerde katma değeri nasıl artırabiliriz?
 Küresel eğilimleri gözeterek yeni geleneksel sektörler çıkarmak
– Makine, ilaç, elektronik (Sanayi Strateji Belgesi)
– Bu sektörleri/alt-sektörleri nerede ve nasıl geliştirebiliriz?
 Her ilden/bölgeden ayrı bir şampiyon çıkabilir
– İllerin becerileri ve dolayısıyla potansiyelleri farklı
29
Ne yapmalı? Yakınsama için ikinci nesil reformlar şart
Türkiye ve Güney Kore’nin kişi başına reel milli gelirinin OECD ortalamasına oranı (1960-2012, %)
70
G. Kore
İkinci nesil
reformlar:
Türkiye
maliyesi
reformu& mali
50yerelleşme
• Vergi reformu ve
40
kayıtdışılık
• İşlevsel bir hukuk
30
sistemi
• Eğitim ve mesleki
20
yeterlilik
• İşgücü piyasasında
10
düzenlemeler…
0
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
60• Kamu
Kaynak: Dünya Bankası
30
ÖZET
 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek
31
ÖZET
 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek
 Sektörler birbirleriyle bağlantılıyken iller birbirinden farklıdır
–2014 sonrasında hangi sektörü hangi bölgede geliştireceğin
daha da önem kazanıyor
32
ÖZET
 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek
 Sektörler birbirleriyle bağlantılıyken iller birbirinden farklıdır
–2014 sonrasında hangi sektörü hangi bölgede geliştireceğin
daha da önem kazanıyor
33
ÖZET
 2023 vizyonundaki yapısal dönüşümü tekrar ele almak gerek
 Sektörler birbirleriyle bağlantılıyken iller birbirinden farklıdır
–2014 sonrasında hangi sektörü hangi bölgede geliştireceğin
daha da önem kazanıyor
 Elbette, bu politika tasarımı doğru teknoloji, ar-ge ve teşvik
politikalarıyla desteklenmeli
–Bu açıdan: TÜBİTAK (Teknoloji) ve KOSGEB’e (Ar-Ge) yeni
SSB’de daha fazla rol verilmeli
34
15 DAKİKA ARA
35
2001’de ihracat sepetimiz
Kaynak:
Atlas of economic complexity
36
2011’de ihracat sepetimiz
Kaynak:
Atlas of economic complexity
37
2001’de ithalat sepetimiz
Kaynak:
Atlas of economic complexity
38
2010’da ithalat sepetimiz
Kaynak:
Atlas of economic complexity
39
2001’de nerelere ihracat yapıyorduk
Kaynak:
Atlas of economic complexity
40
2011’de nerelere ihracat yapıyoruz
Kaynak:
Atlas of economic complexity
41
Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 1981
Kaynak:
Atlas of economic complexity
42
Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 1991
Kaynak:
Atlas of economic complexity
43
Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 2001
Kaynak:
Atlas of economic complexity
44
Türkiye’nin ürün uzayındaki konumu: 2011
Kaynak:
Atlas of economic complexity
45
Üç geleneksel sektöründe Türkiye’nin rekabetçilik durumu
Textiles
Value
Number of exporting countries for the ranking in the sector
General Profile
Position in 2012 for Current Index
Change 2008 - 2012 for Change Index
Indicators included in chart
Kaynak:
ITC
Transport equipment
Rank
129
Value
Rank
148
Value
Rank
125
Value of exports (in thousand US$)
Export growth in value, p.a. (%)
Share in national exports (%)
Share in national imports (%)
Relative trade balance (%)
Relative unit value (world average = 1)
11,054,130
4%
7%
2%
26%
1.2
Net exports (in thousand US$)
Per capita exports US$/inhabitant)
Share in world market (%)
4,613,515
149.4
4.04%
6
15
7
-2,788,335
217.5
1.01%
116
44
22
11,612,395
193.1
3.55%
4
23
6
Product diversification (N° of equivalent products)
Product concentration (Spread)
29
35
35
12
24
23
21
57
57
Market diversification (N° of equivalent markets)
Market concentration (Spread)
25
4
4
17
9
9
11
9
9
39
16,095,250
-6%
10%
7%
-7%
1
Clothing
92
-4.78%
14,289,410
1%
9%
1%
68%
0.4
45
Relative change of world market share p.a (%)
1.03%
-1.29%
Competitiveness effect, p.a. (%)
Initial geographic specialisation, p.a. (%)
Initial product specialisation, p.a. (%)
Adaptation effect, p.a. (%)
Matching with dynamics of world demand
3.25%
-2.12%
1.71%
-1.81%
30
83
26
89
79
0.45%
-3.66%
-1.44%
-0.14%
76
126
102
56
53
2.00%
-2.01%
0.48%
-1.77%
40
94
44
68
62
Absolute change of world market share (% points p.a)
Average Index: Current Index
Average Index: Change Index
0.04%
5
4
70
-0.06%
142
28
70
-0.05%
115
3
60
46
SEKTÖRLER ARASI
BAĞLANTILAR
İLAÇ SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
47
Kaynak: Atlas of economic complexity
Paketli ilaçlar sadece ilaç değildir
48
Büyümek için sofistikasyonu arttırmak
İlaç alt-sektörlerinin PRODY değerleri ve Türkiye’nin 2011 yılı EXPY değeri
35000
PRODY
EXPY
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2936
2937
2938
2939
2941
3001
3002
3003
3004
3005
3006
Kaynak: BACI veri tabanı, Hausmann vd (2007)
49
İlaç sektörü <-> Kimya sektörü
Eğer ilaç sektöründe rekabetçi olsaydık rekabetçi olma ihtimalimizin en çok artacağı ilk 10 alt-sektör
Türkiye’nin
ortalama
PRODY
değeri
(EXPY)
14135
50
İlaç sektörünü geliştirmek için Bilim-Teknoloji politikası
 İlaç, yüksek teknolojili ve katma değeri yüksek bir sektör
 İlaç, araştırma-geliştirme yoğun bir sektör
– Orijinal ilaç üreten firmaların toplam maliyetlerinin %30’u Ar-Ge harcaması
– Jaffe vd(2013): kimya ve fizik yayınlarında göreli avantajı olan ülkeler, tıp ve
eczacılıkta göreli avantajı olan ülkelerden daha hızlı büyüyor
– Fizik -> Elektrik elektronik; Kimya-> Kimyevi maddeler
 DYY’ye verilecek en cömert teşvik bile doğru beşeri sermaye alt yapısı
olmadan senin ilaç sektörünü ancak ambalajcı yapar
51
STRATEJİK SEKTÖRLERİ
UNUTMAMAK GEREK
TARIM SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
52
Tarımda verimlilik düşüyor
Türkiye’nin tarım sektöründe çalışan başına reel katma değeri (1980-2012, İspanya=100)
60
50,92
50
40
30
20
10
0
Kaynak: Dünya Bankası
19,59
Tarımı kaybetme pahasına kentleşme
Türkiye’nin kentleşme hızı ve ekilebilir alanın toplam alan içindeki payı (1961-2012)
80
70
55
72,3
Kent nüfusu (% toplam)
53,6
Tarımsal alan (% toplam, sağ eksen)
66,8
54
53
60
52
51
50
50
40
49,7
30
49
48
47
20
46
10
45
44
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
Kaynak: Dünya Bankası
Özellikle 2007 sonrasına dikkat
Türkiye’nin kentleşme hızı ve ekilebilir alanın toplam alan içindeki payı (1961-2012)
80
70
55
72,3
Kent nüfusu (% toplam)
53,6
Tarımsal alan (% toplam, sağ eksen)
66,8
54
53
60
52
51
50
50
40
49,7
30
49
48
47
20
46
10
45
44
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
Kaynak: Dünya Bankası
Bu trendin taşıdığı riskler
Türkiye’nin kentleşme hızı ve ekilebilir alanın toplam alan içindeki payı (1961-2012)
80
KENTLEŞME-TARIMSIZLAŞMADAN KAYNAKLI
Kent nüfusu (% toplam) PROBLEMLER
70
Tarımsal alan (% toplam, sağ eksen)
Ekonomik
60
50
Çevre
72,3
53,6
54
53
66,8
52
51
•
40
30
•
20
•
10
Sosyal
55
Tarımsal üretimde
azalma (üstelik bu
azalma verimlilik
artışına yol
açmıyor)
Yetersiz kamu
hizmetleri ve
altyapı
Tarıma bağlı
sektörler
•
•
Merkez-çevre
ayrımı
En önemlisi ise
gıda güvenliği
•
•
Çarpık
kentleşme
CO2
emisyonunda
artış
50
49,7
48
47
46
45
44
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
49
Kaynak: Dünya Bankası
ŞAMPİYONLARA ODAKLANMAK MI,
YENİ ŞAMPİYONLAR YETİŞTİRMEK Mİ
İL/İLÇE BAZINDA POTANSİYEL SEKTÖRLERİ BELİRLEMEK
57
Ekonomik büyüme için doğru sektörleri desteklemek
 Şampiyonları desteklersek
– İnşaat, tekstil, giyim ve otomotiv (katma değeri düşük)
 Yeni şampiyonlar istiyoruz
– Makine, ilaç, elektronik (Sanayi Strateji Belgesi)
 Her ilden/bölgeden ayrı bir şampiyon çıkabilir
– İllerin becerileri ve dolayısıyla potansiyelleri farklı
58
Rize’nin çay sektörüne odaklanması ve rekabetçiliğini
arttırması en uygun strateji
Rize’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler
LQ>2
LQ<=2
Kahve ve çayın işlenmesi
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Gaziantep’te plastik sektörü daha çok gelişebilir
Gaziantep’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler
LQ>2
LQ<=2
Tekstil ve elyafın hazırlanması, bükülmesi
Halı ve kilim imalatı
Plastik torba, çanta, poşet, çuval, kutu, şişe vb. paketleme
Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı
Dokusuz kumaşların ve dokusuz kumaştan
yapılan ürünlerin imalatı (giysi hariç)
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Kocaeli’de gelişebilecek/yatırıma uygun sektörler
Kocaeli’de gelişkin ve gelişmesi muhtemel sektörler
LQ>2
LQ<=2
Rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
Motorlu kara taşıtlarının imalatı
Ana demir çelik ürünleri ile ferro alaşımların imalatı
1. Grup
2. Grup
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Kocaeli’de gelişebilecek sektörler
Kocaeli’de gelişmeye elverişli birinci ve ikinci grup sektörleri
1. GRUP
Sektör
SABUN VE DETERJAN İLE TEMİZLİK VE PARLATICI MADDELER İMALATI
BOYA, VERNİK VE BENZERİ KAPLAYICI MADDELER İLE MATBAA MÜREKKEBİ VE MACUN
İMALATI
METALLERİN MAKİNEDE İŞLENMESİ VE ŞEKİL VERİLMESİ
İÇ VE DIŞ LASTİK İMALATI; LASTİĞE SIRT GEÇİRİLMESİ VE YENİDEN İŞLENMESİ
Gelişme ihtimali (%)
79.16
61.12
55.22
52.27
2. GRUP
Sektör
Gelişme ihtimali (%)
KAĞITTAN YAPILAN EV EŞYASI, SIHHİ MALZEMELER VE TUVALET MALZEMELERİ İMALATI
39.33
CAM ELYAFI İMALATI
38.92
TELLERİN SOĞUK ÇEKİLMESİ
37.73
TUTKAL İMALATI
36.01
ELEKTRİK MOTORLARININ, JENERATÖRLERİN VE TRANSFORMATÖRLERİN İMALATI
35.85
SOĞUTMA VE HAVALANDIRMA DONANIMLARININ İMALATI, EVDE KULLANILANLAR HARİÇ
35.25
BİR SEKTÖRDE ALT-SEKTÖR
ÖNCELİKLENDİRMESİ
MAKİNE SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
63
Sektörel önceliklendirmeyi hangi ülkeler kullandı
 Hangi sektör/alt-sektör?
 Singapur: Yabancı yatırımcının taleplerini karşılamak üzere seçilmiş sektörlere yönelik
beceri, teknoloji, altyapı yatırımları (Lall, 2000)
 Kore ve Tayvan: Seçilmiş bebek endüstrileri koruma, kredi dağılımını düzenleme,
seçici teşvik, DYY kısıtlama, beceri ve altyapı yatırımı (Wade, 1990)
 Seçici Sanayi Politikaları ve Rekabet Gücü Politikaları
– Genel politikalar çabuk sönümleniyor
– Piyasa aksaklıkları yaklaşımı sadece arz yanlı eksikliklere odaklanıyor (Ul Haque, 2007)
– Belirli bir sektörü hedefleyen, firmaların da tasarım sürecinde yer aldığı güdümlü politikalar
64
Filtreler
 HS 96 sınıflamasında 477 alt-sektör (6 basamak kırınımda)
 Teknoloji Filtresi
– Gerekçe: Türkiye’nin ihracatının ortalama niteliğini arttırmak
 Rekabet Filtresi
– Sektörün en çok ihracat yapan 5 ülkenin payı çıkarıldığında kalan pazar büyüklüğü 2 milyar
USD’nin altında ise ele
– Gerekçe: Rekabete açık olan pazar büyükse ihracatımızı arttırma ihtimalimiz daha yüksektir
 Mesafe Filtresi
– Sektörün Türkiye’nin 3000 km uzağında yer alan pazar (Türkiye’nin ihracatı hariç) büyüklüğü
964 milyon USD’nin altındaysa ele
– Gerekçe: Kısa vadede ihracatı arttırmak için yakın Pazarın büyüküğü önemlidir
Makine sektörü için 6-basamak detayda 3 aşamalı filtreleme
 Seçilmiş 108 alt-sektörün Türkiye makine ihracatındaki payı %60.2
 Bu pay, Macaristan, Kore, G. Afrika ve Meksika’da %80’nin üzerinde
 Japonya’da %76.2, Almanya’da %69.5
Kaynak: BACI veri tabanı, Özyeğin Üniversitesi
108 hedef alt-sektörün ITC matrisi üzerindeki konumları
Odak 108 makine alt-sektörünün dünyada ve Türkiye’de ihracat artış hızları (%)
7 alt sektör Dünya toplam
makine ticaretinin %11.8’i
Dış ticaret açığı
Dış ticaret fazlası
Kaynak: BACI veri tabanı, Özyeğin Üniversitesi
REKABET GÜCÜ (PAZAR PAYI)
ANALİZİ
MAKİNE SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
68
Makine Sektörü Krizde Hızlı Toparlananlardan
Türkiye’nin dünya toplam ve makine ihracatından aldığı pay (2002-2011, %)
1,2
1,05
1
0,89
0,8
0,64
0,6
0,63
0,4
0,2
0
2002
2003
2004
2005
Toplam Pazar Payı (%)
Kaynak: BACI veri tabanı, Özyeğin Üniversitesi
2006
2007
2008
2009
Makine Sektörü Pazar Payı (%)
2010
2011
2002-2009 Döneminde Makine Pazarı Payı Değişiminin Bileşenlerine
Ayrımı
Türkiye’nin seçilmiş ülkelerin 2002-2009 makine Pazar payı değişimlerinin bileşenlerine ayrımı
Ülke
Pazar payı değişimi
Rekabet gücü
Ürün adaptasyonu
Coğrafi adaptasyon
Çin
4.17
4.49
0.20
-0.18
Almanya
2.16
2.62
1.04
0.02
S. Arabistan
0.82
-0.12
-0.08
0.06
Rusya
0.60
-0.04
0.02
-0.05
Polonya
0.52
0.38
-0.01
-0.02
Hindistan
0.50
0.40
0.01
-0.02
Tayland
0.49
0.45
0.09
0.03
Şili
0.49
0.24
0.18
0.00
Çek Cum.
0.38
0.28
-0.02
-0.02
Türkiye
0.35
0.24
-0.04
0.04
Kaynak: BACI veri tabanı, Iapadre ve Memedovic (2009)
2009-2010 Döneminde Makine Pazarı Payı Değişiminin Bileşenlerine
Ayrımı
Türkiye’nin seçilmiş ülkelerin 2009-2010 makine Pazar payı değişimlerinin bileşenlerine ayrımı
Ülke
Pazar payı değişimi
Rekabet gücü
Ürün adaptasyonu
Coğrafi adaptasyon
Çin
1.28
1.04
0.37
0.00
Almanya
-0.80
-0.55
-0.07
-0.01
S. Arabistan
0.28
-0.11
-0.01
-0.05
Rusya
0.27
-0.04
0.00
0.00
Polonya
-0.08
0.04
-0.01
0.00
Hindistan
-0.74
-0.72
0.05
0.00
Tayland
-0.03
-0.05
0.01
-0.01
Şili
0.02
-0.02
0.00
0.00
Çek Cum.
-0.09
0.03
-0.01
-0.01
Türkiye
-0.13
-0.01
-0.02
0.00
Kaynak: BACI veri tabanı, Iapadre ve Memedovic (2009)
Bir bütün olarak makine sektöründe rekabet gücü sorunumuz var
Makine sektörünün dünya ve Türkiye toplam ihracatından aldoğı pay (1998-2011, %)
10
8,95
8,85
9
8
7
7,57
7,53
6
5,46
5
4
3
2
2,70
1
0
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
Kaynak: BACI veri tabanı
72
Yıllar
1998-2011 döneminde 479 sektörün 12’sinde sürekli rekabetçi olan
Türkiye, 249’unda hiç bir yıl rekabetçi değil
Sektörler
RCA > 1
RCA <= 1
Kaynak: BACI veri tabanı
73
Yıllar
İtalya’da durum biraz farklı
Sektörler
RCA > 1
RCA <= 1
Kaynak: BACI veri tabanı
74
Türkiye makine sektöründeki rekabetçiliğine göre üçüncü ligde
RCA değeri 1’den büyük olan makine alt-sektörlerinin sayısı (makine sektörü çeşitliliği)
400
Grup 1:
X > 300
350
300
Grup 2:
200<X<300
250
200
Grup 2:
X<200
X artıyor
150
100
50
0
1998
1999
İtalya
2000
2001
Almanya
2002
Japonya
2003
2004
Avusturya
2005
2006
Çek Cum.
2007
ABD
2008
2009
Çin
2010
2011
Türkiye
Kaynak: BACI veri tabanı
75
REKABET GÜCÜ (PAZAR PAYI)
ANALİZİ
OTOMOTİV SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
76
Otomotiv sektörü ihracatının Türkiye’nin toplam ihracatındaki payı, %
Yan sanayi
Ana sanayi
9,5
9,4
9,8
9,3
8,7
7,3
3.0 0.7
3,2
2,4
2.9
2,4
3.0
4,5
5,5
3.4
3,3
4.4
3,7
3.3
4,8
4.6
8,0
7,7
4.2
7,5
5.5
4,9
Türkiye’nin otomotiv sektöründeki dış ticaret pazar payı, %
Yan sanayi
Ana sanayi
0.4 0.1
1998
0,4
0.5
0,2
1999
0,8
0.7
0,2
2000
0,4
2001
0.9
0,8
1.0
1,2
1,1
1,3
1,4
1.2
1,3
1,5
1.5
1,7
1,7
1.4
1,4
1,6
1.51,5
0,5
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Küresel krize kadar otomotiv ana sanayi ürünleri pazarında hızla
yükselen Türkiye, krizden sonra performans kaybı yaşadı
Sıralamada yükselmiş
Sıralaması değişmemiş
Sıralamada gerilemiş
Almanya
Japonya
ABD
G. Kore
Kanada
Meksika
İspanya
İngiltere
Fransa
Belçika
Çek Cum.
İtalya
Tayland
Slovakya
1998
1
2
5
10
3
9
6
8
4
7
16
11
25
19
1999
1
2
5
10
3
8
6
9
4
7
16
11
21
17
2000
1
2
5
10
3
4
7
9
6
8
15
11
21
18
2001
1
2
6
9
3
5
8
10
4
7
14
11
18
19
2002
1
2
5
10
3
6
7
9
4
8
14
11
19
17
2003
1
2
5
10
3
7
6
8
4
9
16
11
20
13
2004
1
2
5
7
3
10
6
8
4
9
18
11
20
15
2005
1
2
5
7
3
10
6
8
4
9
14
11
15
19
2006
1
2
4
6
3
9
7
8
5
10
14
11
17
16
2007
1
2
3
7
4
9
6
8
5
10
15
11
19
14
2008
1
2
3
8
6
9
4
7
5
10
14
11
12
15
2009
1
2
3
6
7
8
4
9
5
10
12
11
13
16
2010
1
2
3
6
4
5
7
8
9
10
13
12
11
15
2011
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Türkiye
32
26
27
25
21
17
13
13
13
12
13
15
14
15
Polonya
Arjantin
İsveç
Avusturya
Portekiz
Hollanda
20
15
13
18
14
12
20
22
13
15
14
12
20
22
12
16
14
13
21
24
12
15
16
13
23
25
12
15
16
13
22
26
12
15
18
14
17
26
12
14
21
16
18
25
12
17
22
20
18
24
12
15
23
20
17
22
13
16
28
21
16
22
17
21
29
23
14
18
19
25
28
23
16
17
20
24
28
26
16
17
18
24
25
27
Kaynak: BACI veri tabanı
Türkiye’nin yoğunlaştığı sektörler dünya otomotiv ticaretinin
%20’sini oluşturuyor
Türkiye’de ve Dünya’da otomotiv ana sanayi ihracatının sektörlere dağılımı (Dünya’nın 2011 yılı dağılımına göre büyükten küçüğe
sıralı)
Türkiye
Dünya
Türkiye/Dünya
2001
2006
2011
2001
2006
2011
2001
2006
2011
Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi= < 1500cm3)
0.01
13.10
15.29
0.35
2.83
2.91
0.02
4.63
5.26
Dizel/yarı dizel motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5ton)
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1000cm3 < silindir= < 1500
cm3)
26.07
24.75
32.79
5.40
6.11
6.62
4.83
4.05
4.95
29.47
11.95
17.89
8.07
8.71
10.04
3.65
1.37
1.78
İnsan taşıyan diğer motorlu taşıtlar
0.00
0.00
0.82
0.27
0.26
0.51
0.01
0.02
1.59
Kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5 ton)
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1500cm3 < silindir= < 3000
cm3)
2.16
4.64
3.01
5.44
4.02
3.33
0.40
1.16
0.91
12.06
25.28
20.34
41.47
33.44
33.14
0.29
0.76
0.61
Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (1500cm3 < silindir hacmi= <
2500cm3)
29.38
19.97
9.64
13.57
16.24
19.20
2.16
1.23
0.50
Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi > 2500cm3)
0.53
0.09
0.11
2.40
4.80
5.15
0.22
0.02
0.02
Özel kar taşıtları, golf sahası arabaları vb. özel taşıtlar
0.00
0.00
0.00
0.22
0.31
0.25
0.00
0.01
0.01
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (3000cm3 < silindir hacmi)
0.03
0.11
0.10
21.04
21.63
17.14
0.00
0.01
0.01
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (silindir hacmi < = 1000 cm3)
0.27
0.10
0.00
1.78
1.65
1.71
0.15
0.06
0.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
100.00
-
-
-
TOPLAM
Kaynak: BACI veri tabanı
Otomotiv sektörlerinin nitelik açısından orta teknolojili ürünler
olduğu görülmektedir
Otomotiv ana sanayisi sektörlerinin niteliği (endeksleştirilmiş PRODY), 2011
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (3000cm3 < silindir hacmi)
Özel kar taşıtları, golf sahası arabaları vb. özel taşıtlar
Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (1500cm3 < silindir hacmi= < 2500cm3)
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1500cm3 < silindir= < 3000 cm3)
Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi > 2500cm3)
Motorlu taşıt; dizel/yarı dizel (silindir hacmi= < 1500cm3)
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (1000cm3 < silindir= < 1500 cm3)
Motorlu taşıt; kıvılcım ateşlemeli (silindir hacmi < = 1000 cm3)
Kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5 ton)
Dizel/yarı dizel motorlu taşıtlar (taşıma kapasitesi < 5ton)
İnsan taşıyan diğer motorlu taşıtlar
PRODY
54.26
53.49
47.07
40.32
39.79
38.17
38.12
36.31
33.44
28.78
28.47
Niteliği en yüksek 5 otomotiv yan sanayisi sektörü, 2011
PRODY
Demir/çelikten perçin çivileri; diş açılmamış
54.52
Demir/çelikten helezoni yaylar
50.93
Kavramalar, kaplinler (birleştirme, irtibat cihazları)
47.64
Kara taşıtları için motorlar-dizel, yarı dizel
46.86
Dişliler, dişli sistemleri, bilyeli vidalar, dişli kutuları
46.71
Kaynak: BACI veri tabanı
PRODY, bir sektördeki zenginliği ya da
sektörün göreli teknolojik içeriğini ölçen
bir değişkendir. Örnek olarak yine uçak
ve tekstil sektörlerini verirsek, uçak
sektörünün PRODY değerinin, tekstil
sektörününkinden daha yüksek olması
gerekir. Uçak sadece zengin ülkelerin,
tekstil ise çeşitli gelir kategorilerinden
ülkelerin rekabetçi olarak üretim
yapabildiği sektörlerdir. Bu nedenle
uçak, tekstile göre daha teknoloji yoğun
ya da zengin bir sektördür.
PRODY değerlerinin endekslenirken,
değeri en yüksek olan “En > 30 cm.
ağırlık < 250 gr/m2, düz dokunmuş
mensucat; cam liflerinden” sektörüne
100, en düşük olan “Süpürge ve
fırçalarda kullanılan bitkisel malzeme”
sektörüne 0 değeri atanmıştır.
Türkiye’nin coğrafi adaptasyonu diğer ülkelere göre iyi bir katkı
sağlasa da rekabet gücünden kaynaklanan pazar payı artışının
sınırlı
olduğu
görülüyor
2008-2011
döneminde
pazar payını en çok arttıran 10 ülke ile Türkiye’nin pazar payı değişiminin bileşenlerine ayrımı (%)
Almanya
Kore
Meksika
Kanada
Çek Cum.
Arjantin
Hindistan
Romanya
Slovakya
ABD
Türkiye
Pazar payı değişimi
1.935
1.339
1.270
0.739
0.694
0.511
0.415
0.334
0.277
0.205
-0.194
Rekabet gücü etkisi
1.594
0.944
0.625
1.122
0.862
-0.002
0.310
0.366
0.175
0.166
0.071
Ürün adaptasyonu etkisi
0.027
0.032
-0.019
-0.085
0.050
-0.006
-0.005
0.006
0.035
-0.023
0.005
Coğrafi adaptasyon etkisi
0.113
0.000
0.007
0.011
-0.124
-0.125
-0.028
-0.039
-0.055
0.269
0.025
Diğer
0.201
0.363
0.656
-0.309
-0.095
0.644
0.138
0.001
0.122
-0.208
-0.295
Coğrafi Adaptasyon Etkisi: Toplam ihracatta, ithalatı artan ülkelerin payını arttırırken, ithalatı azalan ülkelerin payını azaltma
kabiliyetinden kaynaklanan pazar payı değişimi
Ürün Adaptasyonu: Pazarı büyüyen ürünlerin ihracattaki payını arttırırken, pazarı küçülen ürünlerin payını azaltma kabiliyetinden
kaynaklanan pazar payı değişimi
Rekabet gücü Etkisi: Fiyat ve kalite gibi etmenlerden kaynaklanan pazar payı değişimi
Kaynak: BACI veri tabanı
EKONOMİYE YÖN VEREBİLECEK
SEKTÖRLER
LEASING SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
82
Rakamlarla leasing sektörü
Türkiye ve seçilmiş ülkelerde leasing sektörü hacmi ve penetrasyon oranları (2012)
Büyüme (2011-2012)
Yıllık hacim (milyar ABD $) Penetrasyon*
Penetrasyon**
Dünya
%8.05
ABD
%15.00
294.34
%22.00
%1.86
Çin
%41.67
88.66
%3.80
%1.24
Japonya
%6.23
69.95
%7.20
%1.19
Almanya
Birleşik
Krallık
%1.12
66.34
%5.80
%1.92
%9.56
61.66
%23.80
%2.47
Türkiye
%9.60
5.08
%5.90
%0.63
* Bina ve ekipman yatırımı içindeki payı
** GSYH içindeki payı
Kaynak: London Financial Group, White Clark Group
Türkiye’de leasing sektörünün evrimi
Leasing sektörü iş hacmi (milyon ABD $) ve kontrat sayısı (2000-2013)
9.000
60.000
8.000
50.000
7.000
volume (left)
contracts
6.000
40.000
5.000
30.000
4.000
3.000
20.000
2.000
10.000
1.000
0
0
2000
Kaynak: FİDER
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
84
Sektörün yarısı inşaat ve emlak sektörüne bağlı
Aktifleşen sözleşme değerinin mal gruplarına dağılımı (2001-2007-2013,%)
Mal grubu
İş ve inşaat makinleri
Gayrimenkul
Tekstil makineleri
Metal işleme makineleri
Sağlık sektörü ve estetik ekipmanları
Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar
Havayolu ulaşım araçları
Matbaacılık ve kağıt işleme makineleri
Belge işlem ve büro sistemleri
Turizm ekipmanları
Karayolu taşıtları
Elektronik ve optik cihazlar
Diğer
Kaynak: FİDER
2001
9.77
9.12
11.6
2.56
3.89
0.18
0.19
3.14
17.4
2.08
10.6
4.03
25.44
2007
23.67
11.16
7.94
4.74
4.84
1.63
1.14
2.85
5.67
2.38
10.53
3.66
19.79
2013
26.18
18.97
8.68
5.15
2.91
2.15
1.96
1.86
1.81
1.65
1.38
1.37
25.95
85
Yine aynı hikaye: İmalattan inşaata
Sektörlerin GSYH ve toplam kira alacağından aldıkları payların fark değişimi (2013-2003, %)
Kaynak: FİDER, TCMB
86
İSTİHDAMI NASIL
ARTTIRABİLİRİZ
GİRİŞİMCİLİK SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ
87
Yılda en az 700 bin yeni iş yaratmak gerek
Türkiye-2010
16
Erkek
Kadın
İşsizlik oranı (%)
52
İstihdam oranı (%)
51
14
12
50
15-19 yaş
6.8 milyon kişi
10
55-59 yaş
3.2 milyon kişi 48
49
47
İşsizlik oranını sabit tutmak için
Yılda 700-800 bin yeni
46 iş
8
6
45
44
4
İstihdam artıyor ama işsizlik neredeyse sabit
43
2
42
1.2014
10.2013
7.2013
4.2013
1.2013
10.2012
7.2012
4.2012
1.2012
10.2011
7.2011
4.2011
1.2011
10.2010
7.2010
4.2010
1.2010
10.2009
7.2009
4.2009
1.2009
10.2008
7.2008
4.2008
1.2008
10.2007
7.2007
4.2007
1.2007
10.2006
7.2006
4.2006
1.2006
10.2005
7.2005
4.2005
41
1.2005
0
Nüfus (milyon kişi)
Kaynak: census.gov, TÜİK
88
Kamu istihdamı işsizliği engelleme aracı mıdır
Kamu istihdamı (milyon kişi)
Kamunun yarattığı yeni istihdam (kümülatif, bin kişi)
3,4
450
3,32
3,3
401,8
400
350
3,22
3,2
300
297,7
3,10
3,1
250
3,01
3,0
200
2,96
2,93
181,4
2,92
150
2,9
100
2,8
50
2,7
95,8
41,1
0
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2008-2009
2008-2010
2008-2011
2008-2012
2008-2013
Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı
89
İşgücü piyasasına bir de böyle bakalım
Nüfus
76 milyon
•
•
•
İş gücü
26 milyon
İşsizlik
%10
%10 işsizlik 26 milyonun %10’u
76 milyonun üçte ikisi çalışmıyor
O yüzden OECD ülkeleri arasında çalışma saati en yüksek ülke Türkiye (üstelik bu işgücü
verimliliğini de düşürmekte)
Ev hanımı
15 milyon
•
•
•
Çalışma
çağında
53 milyon
Kadının işgücüne
katılımı
%30
Ümitsizler
2,5 milyon
Kadının işgücüne katılım oranı OECD ülkeleri arasında en düşük
Ekonominin iş yaratma kapasitesi çalışma çağına giren nüfusun gerisinde
Devlet, memurluğu işsizliği azaltmak için kullanıyor
Kaynak: TÜİK
90
İstihdamı kim yaratacak
Devlet… dünyada küçülüyor
STK’lar… çok küçük
Özel sektör
Eski/büyük şirketler
Yeni/küçük şirketler (KOBİ’ler + Yeni girişimciler)
1980-2005 döneminde ABD’de büyük şirketler tarafından sağlanan
net yeni istihdam: 0
91
Türkiye’de 1 milyon girişimci eksik
Küresel Girişimcilik Raporu (GEM) sonuçları (%)
Olgunlaşmış Girişimci
Yeni İş Sahipleri
Toplam Girişimcilik
Aktivitesi
Brezilya
5.8
11.8
17.5
Çin
4.6
10
14.4
Rusya
2.1
1.9
3.9
Ortalama (24)
6.7
5.2
11.7
Türkiye
3.7
5.1
8.6
•
Olgunlaşmış girişimci oranımız çok düşük
•
Yeni girişimci oranımız ortalama seviyede
•
Toplam girişimci oranımızın %8 değil %12 olması gerek
Kaynak: GEM
92
Girişimcilik konusunda Türkiye-İsrail kıyası
TÜRKİYE
İSRAİL
 NASDAQ’da kote şirket: 0
 NASDAQ’da kote şirket: 70
 Gittigidiyor
 NDS
– $200M (Ebay)
 2013’te finansman: 60
şirket $80M
– 5,000M (Cisco)
 2013’te finansman: 600
şirket $2,300M
93
Türkiye’de girişimcilik neden geride
 Yetenek ve bilgi havuzu
 Eğitim sistemi
 Vergi oranları ve muafiyetler
 Hukuk sistemi
 Fiziksel altyapı
 Finansman kaynakları
 Bankalar, piyasalar
 Kültürel yapı ve sosyal algı
94
Or’da bir köy var uzakta
MIT
STANFORD
 25,800 şirket
 39,900 şirket
– 3.3M çalışan
– 5.4M çalışan
– $2T ciro
– $2.7T ciro
– …11. ekonomi
– …10. ekonomi
 Hewlett-Packard, Rockwell Int.,
Raytheon, McDonnel Douglas,
Digitial, Texas Instr., Campbell,
Gillette, Intel, Nat’l. Semicond.
 Google, Nike, Cisco, HewlettPackard, Charles Schwab, Yahoo!,
Gap, VMware, IDEO, Netflix, Tesla
95