Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği`nde ç Kontrol

Birleşik Krallık ve Avrupa
Birliği’nde İç Kontrol
Janet Thomas
İngiltere Sayıştayı
(Önceden Hazine Bakanlığı)
Birleşik Krallık
KİMK eşleştirme projesi orta vadeli uzmanı
Açılış Töreni, 22 Nisan 2009
Sunumun İçeriği
İç kontrol nedir?
COSO, Intosai, AB boyutu, İngiltere boyutu
Felaket senaryoları
Birleşik Krallık “metodolojisi”
Yönetişim, denetim komitesinin rolü, risk yönetimi, kamu
kaynaklarının kullanımı konusunda yönlendirme, performans
yönetimi ve raporlama, iç ve dış denetimin rolü, iç kontrol
beyanı
Tüm bunların birbiriyle uyumu
COSO/ INTOSAI’in değerlendirmesi
Kilit kavramlar
İç kontrol nedir?
COSO (1992)
İç kontrol genel anlamda, bir idarenin aşağıdaki
kategorilerdeki hedeflerine ulaşmasında makul
güvence sağlamak amacıyla çalışmakta olan
yönetim kurulunun, yönetiminin ve personelinin
rol oynadığı bir süreç olarak tanımlanmaktadır :
İşlemlerin etkililiği ve etkinliği
Mali raporlamanın güvenilirliği
İlgili yasa ve düzenlemelere riayet
İç kontrol nedir?
INTOSAI (2004)
İç kontrol, bir idarenin yönetimi ve personelinin etkin rol
oynadığı; risklerin tespit edilmesini, idarenin misyonunu
gerçekleştirmesi açısından makul güvence sağlamayı ve
aşağıdaki hedeflere ulaşılmasını amaçlayan bütünsel bir
süreçtir:
Düzenli, ekonomik, etkin ve etkili faaliyetler yürütmek
Hesap verebilirlik faaliyetlerini yerine getirmek
İlgili yasa ve düzenlemelere riayet etmek
Kaynakları kayıplara, istismara ve zararlara karşı korumak
İç kontrol nedir?
COSO/ INTOSAI unsurları
Kontrol ortamı
Risk değerlendirmesi
Kontrol faaliyetleri
Bilgi ve iletişim
İzleme
İç kontrol nedir?
Avrupa Komisyonu
2000’den bu yana gerçekleştirilen reformlar –
“akil adamlar raporu”
Antlaşma mecburiyetleri “mevzuata ve
yönetmeliklere uymak”
Mali düzenlemenin tanımı Madde 28a
Katılım için müktesebat gereksinimleri
Fasıl 32 Mali kontrol
32. Faslın açılması ve KİMK stratejisi ve mevzuatının
geliştirilmesi şartıyla kapanmasına ilişkin kriterler
Kamu İç Mali Kontrolünün Üç Sütunu
Yönetimsel hesap verebilirlik
Bir Merkezi Uyumlaştırma Birimi (MUB)
tarafından geliştirilen ve izlenen mali yönetim
ve kontrol sistemleri
İşlevsel açıdan bağımsız bir iç denetim
tarafından desteklenmesi
İç kontrol nedir?
Birleşik Krallık boyutu
Eskiden açık olmaktan ziyade örtülü bir yapısı vardı, ancak iç
denetim geleneği oldukça eskiye dayanmaktadır
Turnbull (1999) ve Sharman (2001) tavsiyeleri ile
değişikliğe uğramıştır
Yıllık “iç kontrol beyanı”nın hazırlanması hayati önem
taşımaktadır
2001 yılında kaynak muhasebesi ve bütçeleme başlatılmıştır
Tüzel yönetişim, denetim komitesi el kitabı, devlet iç denetim
standartları ve yönlendirmesi, “kamu kaynaklarının yönetimi”,
risk idaresi yönlendirme yönetimi konularında Hazine
“MUB”nin rehberliğinden yararlanılmıştır
Felaket senaryoları (1)
Avrupa Komisyonu 1999
Avrupa Sayıştayı’nın Kasım 1997’de yayımlanan, 1996
bütçesi konusundaki raporu
Olumlu bir Güvence Beyanı’nın yakalanamaması
Avrupa Parlamentosu’nun 1998’de borç vermeyi
reddetmesi – Ocak 1999’da Bağımsız Uzmanlar
Komitesi’nin görevlendirilmesi
15 Mart 1999 Raporu
Felaket senaryoları (1) devamı
“…Her birey kendi yaptıklarından sorumludur... Sorumluluk
duygusuyla hareket eden insanlar bulmak gün geçtikçe
zorlaşmaktadır. Ancak, bu sorumluluk duygusu hayati önem
taşır. Bu duygu her şeyden önce Komisyon üyelerince bireysel
olarak, daha sonra da Komisyon tarafından bir organ olarak
çevreye yansıtılmalıdır. İşin özünün sorumluluk kavramından
soyutlanması gibi bir düşünce çok tehlikelidir. Bu kavram
demokrasinin en temel göstergesidir.”
Felaket senaryoları (2)
Enron-Arthur Andersen 2001
Dış denetçi ile gizlice anlaşarak, yatırımcıları borç ve karların
boyutu konusunda kandırdı
İflasa sürükledi
Temmuz 2002’de Sarbanes-Oxley yasasının çıkarılmasına neden
oldu (Kasım 2004’te yürürlüğe girmiştir)
Bu yasa pek çok yönetişim konusunu kapsar
Yıllık raporların ve bilançoların yöneticilerce onaylanması
Tüm bilanço dışı işlemlerin ifşa edilmesi
Rüşvete karşı yeni cezalandırmalar
Kuruluşların 5 üyeden oluşan bağımsız bir Muhasebe Gözlem
Kurulu oluşturması zorunluluğu (veya denetim komitesi)
Denetçilerden denetim konuları dışında tavsiye alınmasının
yasaklanması
Mali çözümleyicilerin çıkar çatışmalarının önlenmesi
Felaket senaryoları (3)
Société Générale 2007 – sahtekar
tacir 4.9 milyar Euro kaybetti
“Açıkça görülüyor ki, iç kontrolün bazı
mekanizmaları işlememiş; işleyenlerde de
gereken değişiklikler yapılmamış”
Christine Lagarde, Maliye Bakanı
Felaket senaryoları (4)
BK Hükümeti 2007 “bir dizi kaydın kaybedilmesi
şanssızlık olarak görülebilir; üç dizinin kaybolması ise
ihmalkarlık gibi duruyor” (Oscar Wilde’a gönderme)
İngiltere Gelir ve Gümrük idaresi çocuk yardımı veri
tabanı – 2 CD’de 7.25 milyon ailenin verileri kayboldu
9 hastane, Ulusal Sağlık Hizmetleri hasta kayıtlarını
kaybetti
Araç ve Sürücü Tescil Kuruluşu 8,000 sürücü kaydını
kaybetti
Birleşik Krallık “metodolojisi”
İyi yönetişim kilit kelime
Tanımlanmış hesap verebilirlik – Bakanın ve Üst
Yöneticinin rolü, her ikisi de Parlamento’ya karşı
mesul
Kurumsal Yönetişim Kuralları: Şube Kurulu’nun
sorumlulukları
Risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrolün
sağlanmasında etkili düzenlemelerin yapılmasını
sağlamak
Denetim Komitesinin rolü
İç Denetim fonksiyonu
Kurumsal Yönetişim Kuralları:
İlkeler
Bakanın ve Üst Yöneticinin hesap verebilirliği
Bakana danışmanlık yapan ve Bakanlığın performansını
üstlenen bir Kurulca yönetim
Kurulda, Bakanlığın işlerini yönetmede gereksinim
duyulan beceri ve deneyimleri dengede olmalıdır
Kurulda bağımsız ve yönetimde yer almayan kişiler
bulunmalıdır
Kurul risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrolün gereken
şekilde işlemesini sağlayacak etkili düzenlemeler
yapmalıdır
Bir Denetim Komitesi; ve
İç Denetim Hizmetinin görüşlerinden yararlanmalıdır
Kurumsal Yönetişim Kuralları:
Hesap verebilirlik
Bakanın ve Üst Yöneticinin rolü; ikisi de Parlamentoya karşı
sorumlu ve mesuldür
Bakan, Bakanlığın yönetiminin bağlı olduğu yetkilerin
kullanılması konusunda Parlamentoya karşı
sorumludur (örn. İşsizlik yardımı ödenmesi)
Bakan, Bakanlığın politikaları, kararları ve faaliyetleri
konusunda Parlamentoya karşı mesuldür
Üst Yönetici (Daimi Sekreter; İcra Başkanı) kamu
kaynaklarının kullanımı ve varlıkların korunması da
dahil olmak üzere, Bakanlığın yönetimi ve teşkilatı
konusunda Parlamentoya karşı şahsi olarak
sorumludur
Hesap verebilirlik
Felaket senaryosuna dönecek olursak…
18 Ekim 2007
Gelir ve Gümrük yetkilisi çocuk yardımı veri tabanının
bulunduğu CD’nin bir kopyasını İngiltere Sayıştayı’na
gönderdi – bu kopya asla yerine ulaşmadı
20 Kasım 2007
Başkan, Avam Kamarası’nda konuşma yaptı
Sorumlu kimdi?
Kim işini kaybetti?
Kurumsal Yönetişim Kuralları:
Kurul’un rolü
Liderlik etmek
Stratejik hedef ve amaçları ileriye taşımak
Bu amaçlara ulaşılmasında, mali ve insan kaynaklarının
ayrılması konusunda tavsiye vermek
Bölüm kaynaklarını yönetmek ve performans
hedeflerinin gerçekleştirilmesini izlemek
Bakanlık için standartlar ve değerler belirlemek
Sağduyulu ve etkili bir iç kontrol sisteminin şeffaf bir
şekilde yürütülmesini sağlamak
Riskleri değerlendirmek ve yönetmek
Değişim ve yenilenme sürecine önderlik etmek ve
yönetmek
Birleşik Krallık “metodolojisi”
Denetim komitesinin rolü: 5 ilke
Risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrollerin etkili bir
biçimde işlemesini sağlamak adına, güvencelerin
kapsamını, güvenilirliğini ve dürüstlüğünü gözden
geçirerek Kurul ve Üst Yönetici’ne destek olur
Kurumun önceliklerini iyi kavramıştır, bağımsız ve
objektiftir
Uygun ve yeterli becerileri bir araya getirir
İşin kapsamını tanımlamak için görev tanımı yapar
Kurul, İç Denetim Başkanı, dış denetim ve diğer
paydaşlarla etkili bir iletişim içerisindedir
İç Kontrol Beyanı
Her Üst Yönetici, yıllık bir İç Kontrol Beyanının altına
imzasını atmalıdır
Bu beyanın formatı Mali Raporlama Rehberinde
belirtilmelidir
Sorumluluk kapsamı
İç kontrol sisteminin amacı
Risklerle baş etme kapasitesi
Risk ve kontrol çerçevesi
Etkililik değerlendirmesi (önemli iç kontrol
meselelerinden bahsedilmelidir)
İç Kontrol Beyanı
Önemli iç kontrol meselelerine örnekler
Kamu Hizmet Anlaşması hedefine ulaşılamaması
Kurumun, Hazineden ek fon istemek zorunda kalması
Dış denetçinin olumsuz görüş bildirmesi – hesaplarda
somut etkilerin olması
İç Denetim Başkanı ve / veya Denetim Komitesinin bir
konunun önemli olduğunu kabul etmesi
Kamuoyunun ilgisi ve / veya Kurumun saygınlığına
zarar gelmesi
Risk Yönetimi
Tüm devlet kurumlarının temel risk yönetim
süreçlerine sahip olması gerekmektedir (“risk gelişimi
yöneticisi”; risk kaydı)
“Turuncu Kitap” ta kılavuz bilgiler yer almalıdır
Risk, belli bir tahammül seviyesine kadar
yönetilmelidir
Risk yönetiminin etkililiği hem içeriden hem dışarıdan
denetlenmelidir
Üst Yönetici, yıllık “İç Kontrol Beyanı”nda risk
yönetiminden bahsetmelidir
Kamu Kaynaklarının Yönetimi
Birleşik Krallık’ta kamu kurumlarınca kullanılan
kaynakların yönetilmesine ilişkin ilkeler
Yönlendirme belgesi
Yalnızca internetten erişilebilen detaylı ekler
Kamu Parasının Yönetimi:
İlkeler
Tüm kamu hizmetlerinden beklenen standartlar:
dürüstlük
tarafsızlık
kesinlik
eşitlik
bütünlük
güvenilirlik
açıklık
şeffaflık
Bunların aşağıdaki şekillerde gerçekleştirilmesi
Kanunlara harfi harfine uyarak
Kamu çıkarlarını dikkate alarak
Yüksek etik standartlara uyarak
“Paranın karşılığını” sağlayarak
hesap verebilirlik
objektiflik
Kamu Parasının Yönetimi
Sorumluluklar
Kamu kaynaklarının kullanımı
Üst yöneticiler
İç Yönetim
Finansman
Ücretler, resim ve harçlar
Başkalarıyla çalışmalar yürütmek
Performans Yönetimi:
hedef koyma
Kamu Hizmeti Anlaşmaları
3 yıl
Harcama değerlendirme sürecinde Bakanlık ve Hazine arasındak
görüşülmüştür
Yüksek seviyeli hedefler
Öncelikli hedefler
Anahtar sonuç odaklı performans hedefleri
Yıllık rapor ve hesapların Baharda yayımlanması
Son baharda performans raporunun yayımlanması
Tüm raporlara internetten erişilebilmesi
Birleşik Krallık “metodolojisi”
İç denetimin rolü:
Kurumun belirlenmiş olan hedeflerine
ulaşılmasında, risk yönetimi, kontrol ve
yönetişimin* etkililiğini ölçerek ve
değerlendirerek Üst Yöneticiye bağımsız ve
objektif görüşler bildirmek.
*
Hedeflere ulaşılması, risklerin , iç ve dış raporlamanın
güvenilirliğinin ve hesap verme süreçlerinin değerlendirilmesi,
ilgili yasalara ve düzenlemelere uyulmasını ve davranışsal ve etik
standartlara ulaşılmasını sağlamak için belirlenmiş politikalar,
usuller ve işlemler.
Birleşik Krallık “metodolojisi”
Dış denetimin rolü (İngiltere Sayıştayı)
Her devlet kurumunun İç Kontrol Beyanı’nın
değerlendirilmesi
Hazine gereksinimlerine uyulması
Mali bildirimlerde dış denetçinin çalışmalarıyla uyum
sağlanması
Kaynak hesaplarının gereken şekilde hazırlandığı,
yanlış bilgilendirme içermediği, ve işlemlerin gerekli
Parlamento yetkilerine uygun olarak gerçekleştirildiği
konularında Parlamentoya güvence vermek
Kamu kaynaklarının kullanıldığı ekonomik, etkin ve
etkili yolları değerlendirerek “paranın karşılığını
verme” raporları hazırlamak
Hepsinin birbiriyle uyumu
Üst Yönetici
Kurul
Hedefler
İş planı
KHA’lar ve
Performans
Önlemleri
Bütçe
Hesaplar
Risk kaydı
Risk izleme
İç
denetim
Yıllık rapor
Denetim
komitesi
İç Kontrol Beyanı
İng. Sayıştayı
Parlamento/ Muh. Komitesi
COSO/ INTOSAI’ya nasıl uyum
sağlarız?
Kontrol ortamı:
Parlamento, Kurul ve Denetim Komitesi’ne hesap verebilirlik
Risk değerlendirme:
Risk yönetimi sistemlerinin yayılması, iç ve dıştan denetlenmesi,
yıllık İç Kontrol Beyanı’nda rapor edilmesi
Kontrol faaliyetleri:
Kurum içerisinde dağılması, İç Kontrol Beyanında belirtilmesi
Bilgi ve İletişim:
Yıllık raporların düzenli bir şekilde Kurul ve Denetim Komitesi’ne
teslim edilmesi
İzleme:
İç denetim raporları, Kurul ve Denetim Komitesi’nin düzenli
izleme faaliyeti, izleme sonuçlarının Yıllık İç Kontrol Beyanı’nda
özetlenmesi
Komisyon’un yönlendirmelerine
nasıl uyarız?
Yönetimsel hesap verebilirlik
İç Kontrol Beyanı’nda açıkça belirtilmesi
Mali yönetim ve kontrol sistemlerinin, bir merkezi uyumlaştırma birimi
tarafından geliştirilmesi ve izlenmesi
Yönetişim ve risk yönetimi gibi konularda kılavuz bilgilerin
merkezi olarak üretilmesi
Ancak sistem geliştirme görevinin Devlet Dairelerine dağılmış
olarak gerçekleştirilmesi
İşlevsel açıdan bağımsız bir iç denetimin desteğinin alınması
Her Devlet Dairesinde iç denetim birimlerinin bulunması
Kilit Kavramlar
İç Kontrol Beyanı – iç kontrolün tüm yönleri
hakkında bilgi verir, internette yayımlanır
Hesap Verebilirlik– Bakanın ve Üst
Yöneticinin
Yetki Devri – harcama kontrolü ve
yönetiminin bölümlere dağıtılması, Hazinece
izlenmesi
Orantılılık – fındık kırmak için balyoz
gerekmez
Yönlendirme – her zaman talimata gerek
duymamak
BK rehberliğine
www.hm-treasury.gov.uk
adresinden ve daire
websayfalarından erişebilirsiniz
Teşekkürler!
İyi şanslar!