docMakaleyi Yazdır
download 
Şikayet Transkript
Makaleyi Yazdır
2. BASKI Prof. Dr. Ahmet AYPAY EĞİTİM POLİTİKASI ISBN 978-605-364-984-7 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. © 2015, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. I. Baskı: Ocak, 2015 Ankara 2. Baskı: Aralık 2015, Ankara Yayın-Proje: Neslihan Gürsoy Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA (0312 394 55 91) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 26687 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net Prof. Dr. Ahmet AYPAY 1991 yılında Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Yönetimi ve Planlaması programından mezun oldu. 1996 yılında The American University’de Eğitim Yönetimi alanında yüksek lisansını, 2001 yılında ise Vanderbilt University Peabody College’de Liderlik, Organizasyonlar ve Politika programında doktora eğitimini tamamladı. 1992-1993 yılları arasında Dicle Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak, 1997-2001 yılları arasında Vanderbilt Üniversitesi, Peabody College’de asistanlık ve Vanderbilt Kamu Politikaları Enstitüsü’nde (Vanderbilt Institute for Public Policy Studies) araştırma görevlisi olarak çalıştı. Doktora eğitimini tamamladıktan sonra, 2001-2004 yılları arasında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde yardımcı doçent olarak, 2004-2009 yılları arasında ise aynı üniversite doçent olarak görev yapmıştır. 2009 yılında profesör olan yazar, halen Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi’nde çalışmalarına devam etmektedir. Dr. Aypay’ın, alanıyla ilgili ulusal ve uluslararası çeşitli dergilerde yayımlanmış makaleleri, kitapları, çeviri kitapları, uluslararası kitap bölümleri, ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli bilimsel toplantı, proje ve kongrelerde sunulmuş bildirileri bulunmaktadır. Eğitim yönetimi, eğitim politikaları, yükseköğretim yönetimi, örgüt teorisi alanlarıyla ilgili ulusal ve uluslararası düzeydeki çeşitli akademik dergilerde editörlük ve hakemlik yapmakta, lisans ve lisansüstü düzeyde dersler vermekte, araştırma ve yayım faaliyetlerini sürdürmektedir. Dr. Aypay’ın Eğitim politikası, editörlüğünü yaptığı Türkiye’de yükseköğretim: Alanı, kapsamı ve politikaları, Öğretmenlik halleri: Türkiye’de öğretmen olmak üzerine nitel bir araştırma (M. Sever ile), Bolman ve Deal’in Organizasyonları yeniden yapılandırmak (A. Tanrıöğen ile birlikte çeviri), çeviri editörlüğünü yaptığı Mintzberg’in Örgütler ve yapıları, Evertson ve Emmer’in İlkokul öğretmenleri için sınıf yönetimi, Scott’un Eğitim araştırma ve politikalarının eleştirel değerlendirilmesi, Christensen, Johnson ve Turner’in Araştırma yöntemleri: desen ve analiz eserleri bulunmaktadır. Enstitü müdürlüğü, enstitü müdür yardımcılığı, dekan yardımcılığı, bölüm başkanlığı gibi idari görevlere ek olarak; üniversitede farklı kurul ve komisyon yapmıştır. European Training Foundation (ETF) editörler kurulu üyeliğinde (2009-2011) bulunmuştur. Farklı bilimsel kuruluşlara üyelikleri olan Dr. Aypay, halen Eğitim Yöneticileri ve Deneticileri Derneği (EYEDDER) Yönetim Kurulu Başkanlığını ve Avrupa Eğitim Araştırmaları Derneği (EERA) Konsey üyeliğini yürütmektedir. Bu kitap, her zaman destek olan değerli aileme, hocalarıma ve kendilerinden çok şey öğrendiğim öğrencilerime ithaf edilmiştir… ÖN SÖZ Eğitim yönetimi lisansüstü programlarının temel derslerinden birisi eğitim politikası dersleridir. Geçmişte eğitim ekonomisi ve planlaması ana bilim dalı bünyesinde bu dersler okutulmaktaydı. Bu dersler daha çok ekonomik bir temelde ve makro bir perspektif temel alınarak verilmekteydi. Bu yaklaşıma dayalı program ve dersler hala güncel ve önemlidir. Zaman içinde, bu programlarda ekonomik konuların yanında sosyal, felsefi ve hukuki temeller de önem kazandı. Ancak, eğitim yönetimi programlarının yaygınlaşmasıyla birlikte, sonradan açılan programlarda bu konuda uzmanlaşan öğretim elemanlarının sayısında göreli olarak eğitim yönetimi ve denetimi derslerini veren öğretim elemanları kadar artış yaşanmadı. Ekonomik ve planlama temelli yaklaşımların yanında, eğitim politikası dersleri de önem kazanmaya başladı. Eğitim yöneticileri ve öğretmenler açısından okul düzeyinde mikro eğitim politikalarının oluşturulması, izlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik bir kaynak eksikliği ortadadır. Bu kitap bu boşluğu doldurmak amacıyla bir ilk olma özelliği taşımaktadır. Herhangi bir alanda ilk kaynak olması, doğal olarak bazı avantaj ve dezavantajları birlikte getirmektedir. Bir yandan alanın biçimlendirilmesinde önemli bir katkı sağlama olasılığı bulunurken, diğer yandan önemli eksiklikleri de olabilmektedir. Kuşkusuz bu kitap için de bu durum söz konusudur. Eğitim politikaları alanında da her alanda olduğu gibi, tüm eserlerin bilgi ve deneyim birikimine önemli bir katkı yapacağı açıktır. Eğitim Politikası toplam on üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm eğitim felsefeleri ve eğitim politikaları arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. İkinci bölüm, kamu ve eğitim politikasının kapsamını açıklamaktadır. Üçüncü bölüm, eğitim politikası oluşturma sürecini incelemektedir. Dördüncü bölüm, eğitim politikası alanındaki teorileri özetlemektedir. Beşinci bölüm, politika araçlarını tanıtmaktadır. Altıncı bölüm, eğitim politikası ve uygulamacıların deneyimlerine odaklanmaktadır. Yedinci bölüm, eğitim politikasındaki temel kavram ve konulara bir giriş niteliğindedir. Sekizinci bölüm, eğitim politikalarının yasal temellerini ortaya koymaktadır. Dokuzuncu bölüm, Türkiye’de eğitim politikası metin ve belgelerini özetlemektedir. Onuncu bölüm, eğitim politikalarına eleştirel bir yaklaşım sunmaktadır. On birinci bölüm, Avrupa Birliği bağlamında eğitim politikaları incelenmektedir. On ikinci bölüm, eğitim politikalarını OECD, Dünya Bankası ve UNESCO gibi uluslararası kurumların yönlendirmeleri açısından tartışmaktadır. On üçüncü bölüm, eğitim politikalarının analizi, izlenmesi ve değerlendirilmesi konularını tanıtmaktadır. Kitabın hazırlanmasında Yrd. Doç. Dr. Derya Yılmaz, Özge Öztekin, Dr. Mikail Yalçın, Hakkı Kahveci, Emin Türkoğlu, Derya Eker, İrem Aydın Menderis ve Ayşe Dönmez, her aşamada katkı sundular. Bu meslektaşlarıma teşekkür ediyorum. Prof. Dr. Ahmet AYPAY [email protected] [email protected] İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 EĞİTİM FELSEFELERİ VE EĞİTİM POLİTİKALARI Giriş......................................................................................................................................... 2 Devlet, Aile ve Eğitim........................................................................................................... 2 Eğitim Felsefeleri ve Eğitim Politikaları............................................................................. 7 Eğitim Felsefesi Akımları ve Eğitim Politikaları............................................................. 10 İdealizm........................................................................................................................ 10 Realizm......................................................................................................................... 11 Fenomenoloji ve Varoluşçuluk.................................................................................. 11 Çatışmacı Teori........................................................................................................... 13 Postmodernizm ve Eleştirel Teori............................................................................ 15 Eğitimde Politika Değerleri................................................................................................ 15 Özet....................................................................................................................................... 15 Kaynaklar.............................................................................................................................. 16 Değerlendirme Soruları...................................................................................................... 17 BÖLÜM 2 POLİTİKA: TANIM, KAPSAM VE KAMU POLİTİKASI UYGULAMALARI Politika Nedir?..................................................................................................................... 20 Kamu Politikası Nedir?....................................................................................................... 22 Kamu Politikası Belirleyicileri........................................................................................... 23 Resmi Aktörler ve Onların Kamu Politikasındaki Rolleri............................................. 24 TBMM.................................................................................................................................. 25 Yürütme....................................................................................................................... 26 Mahkemeler................................................................................................................. 26 Kamu Politikası Belirlemede İnformal Aktörler ve Rolleri............................................ 26 Eğitim Politikası Alanında Kurumlar............................................................................... 27 Çıkar Grupları............................................................................................................. 27 Düşünce ve Araştırma Kuruluşları.................................................................................. 28 Medya........................................................................................................................... 28 viii Eğitim Politikası Kaynaklar.............................................................................................................................. 30 Değerlendirme Soruları...................................................................................................... 31 Doğru-Yanlış Soruları......................................................................................................... 33 BÖLÜM 3 POLİTİKA SÜRECİNDE GÜNDEM BELİRLEME, GÜÇ ve ÇIKAR GRUPLARI Gündem Belirleme.............................................................................................................. 36 Politik Gündem................................................................................................................... 38 Politik Gündem Türleri.............................................................................................. 39 Okul Yöneticileri ve Politika Süreçleri.............................................................................. 40 Politika Oluşturma ve Politika Belirleme Sürecini Etkileme......................................... 41 Politik Güç............................................................................................................................ 42 Gruplar ve Politik Güç........................................................................................................ 42 Güç Eksikliğinin Üstesinden Gelmek: Politika Değişikliğini Sağlama Yolları............ 43 Gündem Değiştirme................................................................................................... 43 İttifaklar ve Değişim Stratejileri................................................................................ 43 Sorunların Sosyal Olarak Yapılandırılması...................................................................... 44 Nedensel Teori..................................................................................................................... 45 Sorunların Göstergesi Olarak Sayıların Kullanılması.................................................... 46 Özet....................................................................................................................................... 47 Kaynaklar.............................................................................................................................. 47 Değerlendirme Soruları...................................................................................................... 48 Doğru-Yanlış Soruları......................................................................................................... 49 BÖLÜM 4 POLİTİKA ve POLİTİK TEORİ YAKLAŞIMLARI Giriş....................................................................................................................................... 52 Politika Türleri..................................................................................................................... 52 Dağıtımcı, Yeniden Dağıtımcı ve Düzenleyici Politikalar..................................... 53 Politik Teori Yaklaşımları................................................................................................... 55 Rasyonel Seçim Kuramı............................................................................................. 55 İçindekiler ix Politika Süreci Yaklaşımı............................................................................................ 55 Grup Teorisi................................................................................................................. 57 Elit Teorisi.................................................................................................................... 58 Kurumsalcılık.............................................................................................................. 59 Politik Sistemler Teorisi............................................................................................. 60 Politik Ağlar................................................................................................................. 60 Özet....................................................................................................................................... 61 Kaynaklar.............................................................................................................................. 62 Değerlendirme Soruları...................................................................................................... 64 BÖLÜM 5 EĞİTİMDE POLİTİKA ARAÇLARI Giriş....................................................................................................................................... 68 Politika Oluşturma ve Politika Araçları............................................................................ 68 Temel Kavramlar......................................................................................................... 68 Belirsizlik ve Amaç Çatışması................................................................................... 70 Politika Araçları................................................................................................................... 70 Politika Araçlarının Türleri....................................................................................... 71 Diğer Politika Araçları Kategorileri......................................................................... 72 Politika Tasarlamada Araçlar ve Seçenekler............................................................ 72 Mcdonnel ve Elmore’un Politika Araçları............................................................... 76 Emirler......................................................................................................................... 76 Teşvikler....................................................................................................................... 76 Kapasite Oluşturma.................................................................................................... 77 Sistem Değişimi.......................................................................................................... 78 İkna Politikası.............................................................................................................. 78 Özet....................................................................................................................................... 81 Kaynaklar.............................................................................................................................. 81 Değerlendirme Soruları...................................................................................................... 82 x Eğitim Politikası BÖLÜM 6 EĞİTİM POLİTİKASI VE UYGULAMACI DENEYİMLERİ Giriş....................................................................................................................................... 84 Eğitim Politikaları Uygulayan Öğretmen Deneyimleri.................................................. 86 Öğretmen Abdullah Bey............................................................................................ 86 Öğretmen Emel Hanım ............................................................................................ 88 Özel Okul Öğretmeni Emin Bey............................................................................... 92 Eğitim Politikalarını Uygulayan Okul Müdürlerinin Deneyimleri.............................. 93 Okul Müdürü Kemal Bey.......................................................................................... 93 Okul Müdürü Abdullah Bey..................................................................................... 95 Okul Müdürü Hakkı Bey .......................................................................................... 97 Eğitim Politikası Uygulayan Eğitim Müfettişi Deneyimleri.......................................... 99 Maarif Müfettişi Murat Bey....................................................................................... 99 Öğretmen, Müdür ve Müfettişlerin Eğitim Politikaları Konusundaki Ortak Özellikler................................................................................................................. 100 Özet..................................................................................................................................... 105 Kaynaklar............................................................................................................................ 106 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 107 BÖLÜM 7 EĞİTİMDE POLİTİKA BELİRLEMEDE GÖZETİLECEK TEMEL KAVRAMLAR ve KONULAR Bir İnsan Hakkı Olarak Eğitim........................................................................................ 110 Demokrasi ve Eğitim........................................................................................................ 112 Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği.............................................................................. 114 Toplumsal Adalet ve Eğitim............................................................................................. 116 Çokdilli Eğitim.................................................................................................................. 116 Engellilerin Eğitime Katılımı........................................................................................... 118 Okul Tercihi....................................................................................................................... 119 Özet..................................................................................................................................... 120 Kaynaklar............................................................................................................................ 121 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 124 İçindekiler xi BÖLÜM 8 EĞİTİM POLİTİKALARI VE YASAL TEMELLER Türk Eğitim Sistemi Oluşturulmasında Yasal Belirleyiciler......................................... 128 Geçmişten Günümüze Türkiye’de Eğitim Kanunları.................................................... 130 Türk Eğitim Sisteminde Temel Konular ve Yasal Dayanakları.................................... 134 Eğitim Hak ve Hürriyeti.......................................................................................... 134 Eğitimde Fırsat Eşitliği ............................................................................................ 134 Öğrenci Disiplini ..................................................................................................... 134 Özel Eğitim................................................................................................................ 135 Eğitim Politikalarında Yasa ve Mevzuatlar Doğrultusunda Neler Yapılmakta?.................................................................................. 136 Özet..................................................................................................................................... 137 Kaynaklar............................................................................................................................ 138 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 139 BÖLÜM 9 GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE EĞİTİM POLİTİKALARI Giriş..................................................................................................................................... 142 Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı..................................................................................... 142 Milli Eğitim Şuraları......................................................................................................... 143 Hükümet Programları...................................................................................................... 146 Devlet Planlama Teşkilatı ve Kalkınma Planları........................................................... 148 Köy Enstitüleri................................................................................................................... 151 Eğitime İlişkin Yabancı Uzman Raporları...................................................................... 153 John Dewey: Türkiye Maarifi Hakkında Rapor.................................................... 153 Alfred Kühne: Mesleki Terbiyenin İnkişafına (Mesleki Eğitimin Gelişimine) Dair Rapor........................................................... 155 Berly Parker: Türkiye’de İlk Tahsil Hakkında Rapor............................................ 155 John J. Rufi: Türkiye’de Ortaöğretim, Müşahedeler, Problemler ve Tavsiyeler.......................................................................................... 156 Zorunlu Eğitimin 12 Yıla Çıkarılması............................................................................ 157 Özet..................................................................................................................................... 159 Kaynaklar............................................................................................................................ 161 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 162 xii Eğitim Politikası BÖLÜM 10 EĞİTİM POLİTİKALARININ ELEŞTİREL DEĞERLENDİRİLMESİ Giriş..................................................................................................................................... 166 Politika Oluşturma Süreci ve Eğitim Politikaları.......................................................... 166 Politika Metni Nedir?........................................................................................................ 170 Politika Metinlerini Okumak........................................................................................... 174 Örnek.................................................................................................................................. 177 Kaynaklar............................................................................................................................ 178 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 179 Tartışma Soruları............................................................................................................... 181 Ek-1..................................................................................................................................... 182 Ek-2..................................................................................................................................... 183 BÖLÜM 11 ULUSLARARASI KURUMLAR VE EĞİTİM POLİTİKALARI: AVRUPA BİRLİĞİ Giriş..................................................................................................................................... 186 Avrupa Birliği Eğitim Politikaları.................................................................................... 187 AB Temel Politika Belgelerinde Eğitim.......................................................................... 190 Maastricht Antlaşması (1992)................................................................................. 190 Lizbon Antlaşması (2000)....................................................................................... 191 2010 Programı........................................................................................................... 192 Bologna Bildirgesi..................................................................................................... 192 Avrupa 2020 Stratejisi.............................................................................................. 193 Türkiye’nin AB Politikalarına Uyum Süreci................................................................... 195 Avrupa Birliği Eğitim Politikaları.................................................................................... 195 Avrupa Birliği Politikalarında Bilgi Toplumu ve Hayat Boyu Öğrenme.................... 197 Avrupa Birliği Eğitim Programları.................................................................................. 198 AB Eğitim Politikalarının Türk Eğitim Sistemine Yansımaları................................... 200 AB Eğitim Politikalarına Eleştiriler................................................................................ 203 Özet..................................................................................................................................... 203 Kaynaklar............................................................................................................................ 204 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 206 Avrupa Birliği Eğitim ve Öğretim Politikaları Kronolojisi.......................................... 208 Ek 11.1. AB Eğitim Politikalarını Belirleyen ve Yöneten Kurumlar............................................................................................................. 218 İçindekiler xiii BÖLÜM 12 ULUSLARARASI KURUMLAR: UNESCO, OECD ve DÜNYA BANKASI Giriş..................................................................................................................................... 222 Küreselleşme ve Eğitim..................................................................................................... 223 OECD ve Eğitim Politikaları............................................................................................ 223 OECD Ülkelerinde Bir Bakışta Eğitim........................................................................... 225 OECD Eğitim Politikaları ve Türkiye............................................................................. 231 Uluslararası Öğrenci Başarısını Ölçüm Programı (PISA)........................................... 232 Pısa Eğitim Araştırmaları ve Türkiye.............................................................................. 233 Dünya Bankası ve Eğitim Politikaları............................................................................. 235 Dünya Bankası Eğitim Politikaları ve Türkiye............................................................... 238 Unesco/Unicef ve Eğitim Politikaları............................................................................. 241 Unesco/Unicef, Oecd ve Dünya Bankası Politikalarına Eleştiriler............................. 244 Unesco Eğitim Politikalarına Eleştiriler................................................................ 244 OECD Eğitim Politikalarına Eleştiriler.................................................................. 245 Dünya Bankası Eğitim Politikalarına Eleştiriler................................................... 248 Özet..................................................................................................................................... 249 Kaynaklar............................................................................................................................ 251 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 253 Tartışma Soruları............................................................................................................... 255 BÖLÜM 13 EĞİTİM POLİTİKALARI ANALİZİ UYGULANMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ Giriş..................................................................................................................................... 258 Politika Analizi Kavramı.................................................................................................. 258 Politika Analizinin Kapsamı ve Yöntemleri................................................................... 262 Politika Analizi Yaklaşımları............................................................................................ 263 Sistem Analizi............................................................................................................ 263 Uygulama Öncesi ve Uygulama Sonrası Analiz................................................... 265 Kültürel Çevreler, İnsan Kaynakları, Politik ve Yapısal Kaynaklar.................... 265 Unesco Eğitim Politikası Analizi Çerçevesi.......................................................... 266 xiv Eğitim Politikası Lowi’nin Kontrol Teknikleri............................................................................................. 266 Dağıtımcı Politikalar................................................................................................ 266 Düzenleyici Politikalar............................................................................................. 267 Yeniden Dağıtımcı Politikalar................................................................................. 267 Lowi’nin Kategorilerinin Eğitim Yönetiminde Kullanılması.............................. 267 Maliyet ve Maliyet Etkililik Analizi................................................................................. 268 Maliyet Analizi................................................................................................................... 269 Levin ve Mcewan’ın Bileşenler Yöntemi................................................................ 269 Politika Uygulaması.......................................................................................................... 270 Yeni Politikaların Uygulanması.............................................................................. 270 Politikaların Değerlendirilmesi....................................................................................... 273 Özet..................................................................................................................................... 274 Kaynaklar............................................................................................................................ 274 Değerlendirme Soruları.................................................................................................... 275 1. BÖLÜM EĞİTİM FELSEFELERİ ve EĞİTİM POLİTİKALARI İçindekiler • Giriş • Devlet, Aile ve Eğitim • Eğitim Felsefeleri ve Eğitim Politikaları Amaçlarımız • Temel felsefi akımları kavrayabilmek • Felsefe ve eğitim politikaları kavramlarını açıklayabilmek • Kendi eğitim felsefenizi belirleyebilmek • Okul müdürü/öğretmen olarak felsefe-eğitim politikası ilişkisini kurabilmek • Okuldaki eğitim felsefesini belirleyebilmek Anahtar Kelimeler • Eğitim felsefeleri • Eğitim politikaları • Devlet • Aile • Birey 16 Eğitim Politikası KAYNAKLAR Althusser, L. (1994). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. (Y. Alp ve M. Özışık, Çev.) İstanbul: İletişim. Çetin, H. (2001). Devlet İdeoloji ve Eğitim. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 201-211. Gutmann, A. (2003). The authority and responsibility to educate. R. Curren içinde, A companion to the philosophy of education (s.397-411). Blackwell: Blackwell Publishing. Gutmann, A. (2005). Education. R. Curren (ed), A companion to applied ethics (s. 498-512). Blacwell: Blacwell Publishing. Günlü, R. (2002). Devlet ve Eğitim. Mülkiye, 26(233), 225-264. Dunn, W. N. (2004). Public policy analysis: an introduction (3rd ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall. Felsefe Akımları (2014). Felsefe.gen.tr adresinden 28.08.2014 tarihinde alınmıştır. Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Locke, J. (2003). Eğitim üzerine düşünceler. (H. Zengin, Çev.) İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Platon. (2013). Devlet. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. Reich, R. (2003). Common school and school choice. R. Rubbins içinde, A Companion to the philosophy of education (s. 430-442). Blackwell: Blackwell Publishing. Rousseau, J. J. (2009). Emile ya da eğitim üzerine. Ankara: Say Yayınları. Sağ, V. ve Aslan, M. (2001). Ulus, Uluslaşma ve Ulus-devlet. C.Ü. sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 173-183. Şirin, H. (2010). Eğitimin Politik Temelleri: Politika, Politik Sistem ve Eğitim. İçinde L. Küçükahmet, Eğitim bilimine giriş. Ankara: Nobel. Tok, N. (2005). Liberal Demokratik Toplumda Vatandaşlık ve Eğitim. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(3), 235-254. Uygun, S. (2003). Türkiye’de dünden bugüne özel okullara bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 107-120. Wirt, F., Mitchell, D. ve Marshall, C. (1988). Culture and Education Policy: Analyzing Values in State Policy Systems. Educational Evaluation and Policy Analysis, 10, 4, 271-284. Yayla, A. (2002). Liberalizm. Ankara: Liberte. 2. BÖLÜM POLİTİKA: TANIM, KAPSAM VE KAMU POLİTİKASI UYGULAMALARI İçindekiler • Politika Nedir? • Kamu Politikası Nedir? • Kamu Politikasının Belirleyicileri • Resmi Aktörler ve Onların Kamu Politikasına Rolleri • TBMM Yürütme Mahkemeler Kamu Politikası Belirlemede İnformal Aktörler ve Rolleri Çıkar Grupları Düşünce ve Araştırma Kuruluşları Medya Amaçlarımız • Politika kuramının gelişiminin nasıl bir tarihsel süreç izlediğini kavramak, • Kamu politikasını çalışma alanı olarak gören bilimleri öğrenmek, • Kamu politikası anlamını ve özelliklerini tanımlamak, • Kamu politikası oluşturmada formal aktörleri ve rollerini kavramak, • Kamu politikası belirlemede informal aktörleri ve rollerini anlamaktır. 30 Eğitim Politikası KAYNAKLAR Âdem, M. (1977). Türk eğitiminin ekonomik politikası. Ankara: 1977. Âdem, M. (1995). Demokratik, laik, çağdaş eğitim politikası. Ankara: Şafak Matbaacılık. Alexander, N. A. (2913). Policy analysis for educational leaders: A step-by-step approach. Boston: Pearson. Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları. Baskan, G. A. (2001). Türkiye’de Yükseköğretimin Gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1: 21-32. Birkland, T. A. (2001). An introduction to the policy process. London: M. E. Sharpe. Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Haddad, W. (1995). Education policy-planning process: an applied framework. Paris: UNESCO. Heck, R. (2004). Studying educational and social policy. New Jersey: Lawrence Earlbaum. Kılıç, R. (1997). Türkiye’de Yükseköğretimin Kapsamı ve Gelişimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3: 289-310. Lipsky, M. (2010). Street-level bureaucracy: Dilemmas of the individual in public services. New York: Russel Sage Foundation. Peters, B. G. (1993). American public policy: promise and performance. 3rd ed. Chatham, NJ: Chatham House. Scott, R. (2014). Reading educational research and policy. [Eğitim araştırma ve politikalarının eleştirel değerlendirilmesi.] (Çev. Ed. Ahmet Aypay). Ankara: Nobel. Şişman, M. (2010). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 3. BÖLÜM POLİTİKA SÜRECİNDE GÜNDEM BELİRLEME, GÜÇ ve ÇIKAR GRUPLARI İçindekiler • Gündem Belirleme • Politik Güç • Gruplar ve Politik Güç • Güç Eksikliğinin Üstesinden Gelmek: Politika Değişikliğini Sağlama Yolları Gündem Değiştirme İttifaklar ve Değişim Stratejileri • Sorunların Sosyal Olarak Yapılandırılması • Nedensel Teori • Sorunların Bir Göstergesi Olarak Sayıların Kullanılması Amaçlarımız • Kamu politikalarının belirlenmesinde gündem belirlemenin yerini kavramak, • Güç ve politik güç kavramlarını anlamak, • Politika değişikliklerini sağlama yollarını bilmek, • Nedensel teori türlerini öğrenmektir. Anahtar Kelimeler • Gündem Belirleme • Politik Güç • Nedensel Teori Politika Sürecinde Gündem Belirleme, Güç ve Çıkar Grupları 47 mek önemlidir. Milli gelir hesaplamalarında ortalama yerine medyan kullanırsak tam orta noktayı görebiliriz. Burada uç değerlerin çıkarılması gereklidir. Türkiye’nin PISA ve TIMSS gibi uluslararası sınavlardaki durumu hakkında ayrıntılı bilgi için ERG (2010)’nin PISA 2009 Sonuçlarına İlişkin Değerlendirme ve Ozan Acar (2008)’ın PISA Sonuçları Işığında Türkiye’nin Rekabet Gücünün Değerlendirilmesi adlı raporlarını inceleyebilirsiniz. ÖZET Bu bölümde gündem belirleme, politik gündem, güç ve çıkar grupları ele alınmıştır. Okul yöneticilerinin sık karşılaştıkları sorunlar tartışılmıştır. Ayrıca, ittifaklar ve çıkar gruplarının kamuoyunu nasıl etkilemeye çalıştıkları incelenmiştir. Güç eksikliğinin üstesinden gelmek için kullanılan stratejiler belirtilmiştir. Daha sonra, sorunların nasıl sosyal olarak yapılandırılabileceği tartışılmıştır. Sorun türlerinin hiyerarşik bir sınıflaması verilmiştir. Nedensel teori ve kamuoyunun ikna edilmesinde sayıların kullanılması konuları ele alınmıştır. KAYNAKLAR Acar, O. (2008). PISA Sonuçları Işığında Türkiye’nin Rekabet Gücünün Değerlendirilmesi. Barrington, M., Jr. (2003). Diktatörlüğün ve demokrasinin toplumsal kökenleri. İmge Kitapevi. Birkland, T. A. (2001). An introduction to the policy process. London: M. E. Sharpe. Dunn, W. A. (2004). Public policy analysis: An introduction. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. ERG, (2010). PISA 2009 Sonuçlarına İlişkin Değerlendirme Raporu. Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Kingdon, J. W. (1984). Agendas, alternatives and public policy. USA: Harper Collins. Lindblom, C. E. ve Woodhouse, E. J. (1993). The policy making process. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Parker, D. (2003). Batı’ da devrimler ve devrimci gelenek: 1560-1991. Dost Kitapevi. 4. BÖLÜM POLİTİKA ve POLİTİK TEORİ YAKLAŞIMLARI İçindekiler • Politika Türleri Dağıtımcı Politikalar Yeniden Dağıtımcı Politikalar Düzenleyici Politikalar • Teorik Yaklaşımlar Rasyonel Seçim Kuramı Politika Süreci Yaklaşımı Grup Teorisi Elit Teorisi Kurumsalcılık Politik Sistemler Teorisi Amaçlarımız • Politika türlerini kavramak, • Politika ve politika türleri arasındaki ilişkiyi öğrenmek, • Kamu politikasına yönelik teorik yaklaşımların temel özelliklerini tanımlamaktır. 62 Eğitim Politikası KAYNAKLAR Aktan, C. C. (2003), Kamusal regülasyon Kavramı ve Türleri. http://www.sobiadacademy.net/ sobem/e-ekonomi/regulasyon/kavram.htm (Erişim Tarihi:11/06/2010). Anderson, J. E. (2003). Public policymaking. Fifth Edition, Boston: Houghton Miffin Company. Arslan, D. A. (2003). Eşitsizliğin Teorik Temelleri: Elit Teorisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 115-13 Birkland, T. A. (2001). An introduction to policy process. New York: M. E. Sharpe. Chang, H.-J. (1997), “The Economics and Politics of Regulation”, Cambridge Journal of Economics, 21, 703-728. Cochran, C. E. ve Diğ. (1999). American public policy: An introduction. New York: St. Martin’s Press. Cochran, C. E. ve Malone, E. F. (1995). Public policy: Perspectives and choices. New York: McGraw-Hill. Connolly, S. ve Alistair, M. (1999). Economics of the public sector. England: Prentice Hall DeConing, C. ve Cloete, F (2000). Theories And Models For Analysing Public Policy”, in Cloete, F and Wissink, H (eds) Iımproving public policy. Pretoria: Van Schaik. Dunn, W. N. (1994). Public policy analysis. Second Edition, Englewood Cliffs, NJ, Prentice Hall. Dye, T. (1992). Understanding public policy. Englewood Cliffs, NJ: Pentice-Hall. Gardner, H. (1991). The unschooled mind: How children think and how schools should teach. New York: Basic Books. Grindle, M. S. ve Thomas, J. W. (1991). Public choices and policy change: the political economy of reform in developing countries. Baltimore, MD: John Hopkins University Press. Hay, H. and Richards, D. (2000). The Tangled Web of Westminster and Whitehall: The Discourse, Strategy and Practice of Networking within the British Core Executive. Public Administration, 28, 1: 1-28. Heck, R. H. (2004). Studying educational and social policy: Theoretical conepts and research methods. London: Routledge. Jay, D. (2012). What are subgovernments and issue networks? 29.1.2012 tarihinde erişim: http:// answers.yahoo.com/question/index?qid=20110209120757AA4HSvO Meyer, H. ve Cloete, F. (2000). Policy Agenda-setting, Cloete, F ve Wissink, H (editörler), Improving public policy. Pretoria: Van Schaik. Sabatier, P. (1999). Theories of the policy process. Boulder: CO: Westview Pres. Sutton, R. (1999). Policy Process: An overview. London: Overseas Development Institute. 10.07.2013 tarihinde Erişilmiştir: http://sustrust.org/documents/other_documents/ Policy%20Process.pdf Wirt, M. F. ve Kirst, M. W. (1974). Political and social foundations of education. Berkeley, California: McCutchan Publishing. Politika ve Politik Teori Yaklaşımları 63 Parsons, M. D. (1997). Power and politics: Federal government and policy-making in the 1990s. Albany: SUNY Press. Peters, G. B. (1999). American public policy: Promise and performance. Chapaqua, N.Y.:Chatham House/Seven Rivers. Üstüner, Y. (2003). Siyasa Oluşturma Sürecinde Ağ Yönetişimi Kuramı. Amme İdaresi Dergisi, 36, 3, 49-65. Wildawsky, A. (2007). Speaking truth to power. New Brunswick, NJ: Transaction. 5. BÖLÜM EĞİTİMDE POLİTİKA ARAÇLARI İçindekiler • Giriş • Politika Oluşturma ve Politika Araçları Temel kavramlar Belirsizlik ve Amaç Çatışması • Politika Araçları Politika Araçlarının Türleri Diğer Politika Araçları Kategorileri Politika Tasarlamada Araçlar ve Seçenekler McDonnel ve Elmore’un Politika Araçları Amaçlarımız • Eğitim liderleri yeni politika geliştirmede nasıl bir yol izleyeceklerini kavramak • Politika hedefleriyle araçlarını eşleştirebilmek • Politikanın gerçek maliyetini belirleyebilmek Anahtar Kelimeler • Politika araçları • Verimlilik • Belirsizlik • Politika mekanizmaları Eğitimde Politika Araçları 81 KAYNAKLAR Alexander, N. A. (2913). Policy analysis for educational leaders: A step-by-step approach. Boston: Pearson. Birkland, T. A. (2001). An introduction to the policy process. London: M. E. Sharpe. Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Haddad, W. (1995). Education policy-planning process: an applied framework. Paris: UNESCO. Heck, R. (2004). Studying educational and social policy. New Jersey: Lawrence Earlbaum. Majchrzak, A. (1984). Methods for policy research. Newbury Par: CA: Sage. Mingat, A. ve Tan, J.P. (2003). Tools for education policy analysis. Washington, D.C.: The World Bank. Scott, R. (2014). Reading educational research and policy. [Eğitim araştırma ve politikalarının eleştirel değerlendirilmesi.] (Çev. Ed. Ahmet Aypay). Ankara: Nobel. Tattoo, M. T. (2012). Learning and doing policy analysis in education: . Rotterdam: Sense Publications. UNESCO. (2013). Unesco handbook on educational policy analysis and programming. Bangkok: Unesco. 6. BÖLÜM EĞİTİM POLİTİKASI ve UYGULAMACI DENEYİMLERİ İçindekiler • Giriş • Eğitim Politikaları Uygulayan Öğretmen Deneyimleri Öğretmen Abdullah Bey Öğretmen Emel Hanım Özel Okul Öğretmeni Emin Bey • Eğitim Politikalarını Uygulayan Okul Müdürlerinin Deneyimleri Okul Müdürü Kemal Bey Okul Müdürü Abdullah Bey Okul Müdürü Hakkı Bey • Eğitim Politikası Uygulayan Eğitim Müfettişi Deneyimleri Maarif Müfettişi Murat Bey • Öğretmen, Müdür ve Müfettişlerin Eğitim Politikaları Konusundaki Ortak Özellikler Eğitim politikaları kamusal kadercilik oluşturmaktadır Eğitim politikaları yalnızca bir politika belgesi değildir Eğitim politikaları politiktir Eğitim politikalarının ani ve adaletli olmayan biçimde değişmektedir 106 Eğitim Politikası KAYNAKLAR Alexander, N. A. (2913). Policy analysis for educational leaders: A step-by-step approach. Boston: Pearson. Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları: 154. Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Henry, M., Lingard, B., Rızvi, F. ve Taylor, S. (1997). Educational policy and the politics of change. New York: Routledge. İşçi, S., Yalçın, M. ve Aypay, A. (2014). Eğitim Politikalarının Okullara Yansıması. 24. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’da Sunulan Bildiri, 4-6 Eylül 2014, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli. Lipsky, M., (1980). Street-level bureaucracy; Dilemmas of the individual in public services. New York: Russel Sage Foundation. Lipsky, M. (2010). Street-level bureaucracy: Dilemmas of the individual in public services. New York: Russel Sage Foundation. Scott, R. (2014). Reading educational research and policy. [Eğitim araştırma ve politikalarının eleştirel değerlendirilmesi.] (Çev. Ed. Ahmet Aypay). Ankara: Nobel. 7. BÖLÜM EĞİTİMDE POLİTİKA BELİRLEMEDE GÖZETİLECEK TEMEL KAVRAMLAR ve KONULAR İçindekiler • Bir İnsan Hakkı Olarak Eğitim • Demokrasi ve Eğitim • Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği • Toplumsal Adalet ve Eğitim • Çokdilli Eğitim • Engellilerin Eğitime Katılımı • Okul Seçimi Amaçlarımız • Ulusal ve uluslararası belgelerde geçen eğitim hak ve hürriyetinin önemini anlamak, • Demokrasi ile eğitim arasındaki ilişkiyi kavramak, • Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini önleyici politikalar geliştirmek, • Eğitimde sosyal adaletin sağlanmasına yönelik çözümler ortaya koymak, • Engellilerin eğitime katılmasını sağlamak amacıyla düzenlen uygulamaları anlamak, • Okul seçimi ve kayıt alanı uygulaması arasındaki farklılıkları kavramaktır. Eğitimde Politika Belirlemede Gözetilecek Temel Kavramlar ve Konular 121 KAYNAKLAR Alexander, N. A. (2913). Policy analysis for educational leaders: A step-by-step approach. Boston: Pearson. Apple, M. W. ve Beane, J. A. (2007). Demokratik okullar: Güçlü eğitimden dersler (Çev. M. Sarı). Ankara: Dipnot Yayınları. Atlama, S. ve Özsoy, C. (2009). Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Türkiye’nin karşılaştırmalı bir analizi. 7. Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 63-77, Yalova. Avrupa İnsan Hakları ve Ana Hürriyetlerini Korumaya Dair Sözleşmesi (AİHS, 1950). Adresinden erişilmiştir: http://www.echr.coe.int/Documents/Convention_ENG.pdf Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 196-208. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesi (1959). Adresinden erişilmiştir: http://www. cocukhaklari.gov.tr/tr/content/show/25/ Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (1989). Adresinden erişilmiştir: http:// www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/137-160.pdf Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde (1948). Adresinden erişilmiştir: http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan_Haklar%C4%B1_Evrensel_Bildirisi Cazabon, R. (1996). The challenges of teaching French in a minority situation. In NewCanadian Perspectives: The Canadian Experience in the Teaching of Official Languages. Proceedings of the Symposium, May 22-23, 1996. Adresinden erişilmiştir: http://www.pch.gc.ca/offlangoff/ perspectives/english/sympo/teachr_d.htm Cummins, J. (2013). Dilsel azınlık öğrencilerinin eğitim başarısının altında yatan temel psikodilsel ve sosyolojik esaslar (Çev. B. Yalçınkaya). İçinde Çokdilli eğitim yoluyla toplumsal adalet (s. 59-78). Ankara: Eğitim Sen Yayınları. Çiftçi, A. (2011). Bir bilim olarak eğitimin hukuki temelleri. İçinde M. Ç. Özdemir (Ed.), Eğitim bilimine giriş (s.99-134). Ankara: Pegem Akademi. Dewey, J. (1996). Demokrasi ve eğitim (Çev. T. Yılmaz). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966). Adresinden erişilmiştir:http://www.unmikonline.org/regulations/unmikgazette/06turkish/ TIntCovEcSocCulRights.pdf Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi (1789). Adresinden erişilmiştir: http://tr.wikipedia. org/wiki/%C4%B0nsan_ve_Yurtta%C5%9F_Haklar%C4%B1_Bildirisi Gibbons, S., Machin, S. ve Silva, O. (2006). Choice, competition and pupil achievement. London School of Economics. JEL Classification. 120, H70, R5. Goldring, E. ve Schuermann, P. (2009). The changing context of K-12 education administration: Consequences for Ed. D. Program Design and Delivery. Peabody Journal of Education, 84(9), 9-43. Gök, F. (2012). Eğitim hakkı bağlamında anadilinde eğitim. Eğitim Bilim Toplum, 10(37), 10-20. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW, 1979). Adresinden erişilmiştir: http://www.unicef.org/turkey/cedaw/gi18.html#preamble Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM, 1995). Eylem Platformu ve Pekin Deklarasyonu. No Name Ofset. Ankara: Dördüncü Dünya Kadın Konferansı Pekin. 122 Eğitim Politikası Karaman Kepenekci, Y. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ankara: Ekinoks. Karaman Kepenekci, Y. ve Baydık, B. (2009). Attitudes of the teacher candidates of mentally handicapped children about children’s right. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 42(1), 329-350. Karataş, İ. H. (2011). Eğitimin toplumsal temelleri. İçinde M. Ç. Özdemir (Ed.), Eğitim bilimine giriş (s.105-124). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Koray, M. (2008). Sosyal politika. Üçüncü baskı. Ankara: İmge. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Okulları Çerçeve Yönetmeliğince (2005). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2551_2.html Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği (2011). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/27807_0.html Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 sayılı kanun). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb. gov.tr/html/88.html Morin, E. (2003). Geleceğin eğitimi için gerekli yedi bilgi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. OECD. (2004). Herkes için eğitimin kalitesinin artırılması. İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Eğitim Bakanları Toplantısı Başkanlık Divanı Özet Raporu 18–19 Mart 2004, Dublin. Adresinden erişilmiştir: http:// www.oecd.org/edumin2004 Okçabol, R. ve Gök, F. (1994). Kriz karşısında eğitim politikaları. Petrol İş Yıllığı 1993-94, 751769. Sayılan, F. (2012). Toplumsal cinsiyet ve eğitim: Olanaklar ve sınırlar. Ankara: Dipnot Yayınları. Skutnabb-Kangas, T. (1984). Bilingualism or not: The education of minorities. Clevedon, England: Multilingual Matters. Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi. Tezcan, M. (1991). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Yargıçoğlu Matbaası. Tomul, E. (2009). İlköğretim okullarındaki sosyal adalet uygulamalarına ilişkin yönetici görüşleri. Eğitim ve Bilim, 34(152), 126-137. United Nations (1995). Beijing Declaration and Platform for Action, The Fourth World Conference on Women. United Nations (2008). Millenium Development Goals Report 2008, New York. Ünal, I. L. ve Özsoy, S. (1998). Modern Türkiye’nin Sisyphos miti: Eğitimde Fırsat Eşitliği. İçinde F. Gök (Ed.), 75 yılda eğitim (s.39-72). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. Wright, S. C., Taylor, D. M. ve MacArthur, J. (2000). Subtractive bilingualism and the survial of the Inuit language: Heritage-versus second-langage education. Journal of Educational Psychology, 92, 63-84. Yücel, C., Boyacı, A., Demirhan G. ve Karataş, E. (2013). Milli eğitim örgüt sisteminde ‘kayıt alanı’ (hinterland) uygulamasının yönetsel işlevselliğinin değerlendirilmesi ve ekonomik, sosyal ve kültürel sermaye açılarından doğurduğu problemlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(1), 135-151. 8. BÖLÜM EĞİTİM POLİTİKALARI ve YASAL TEMELLER İçindekiler • Türk Eğitim Sistemi Oluşturulmasında Yasal Belirleyiciler • Geçmişten Günümüze Türk Eğitim Yasaları • Türk Eğitim Sisteminde Yasal Konular Eğitim Hak ve Hürriyeti Eğitimde Fırsat Eşitliği Öğrenci Disiplini Özel Eğitim • Eğitim Politikamızda Yasa ve Mevzuatlar Doğrultusunda Neler Yapılmakta? Amaçlarımız • Türk eğitim sisteminin oluşturulmasında yasal belirleyicileri kavramak, • Geçmişten günümüze Türk eğitim yasaları arasındaki benzerlik ve farklılıkları analiz etmek, • Türk eğitim sisteminde yer alan temel yasal konuları kavramaktır. Anahtar Kelimeler • Türk eğitim yasaları • Eğitim hakkı • Eğitimde fırsat eşitliği • Öğrenci disiplini 138 Eğitim Politikası KAYNAKLAR Akyüz, A. (2002). Çocuklarda disiplin uygulaması. Dost Yaşam Vakfı, Sayı 14. Çiftçi, A. (2011). Bir bilim olarak eğitimin hukuki temelleri. İçinde M. Ç. Özdemir (Ed.), Eğitim bilimine giriş (s.99-134). Ankara: Pegem Akademi. İlköğretim ve Eğitim Kanunu (222 sayılı kanun). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb. gov.tr/html/24.html MEB’in Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (652 karar sayılı). Adresinden erişilmiştir: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110914-1.htm MEB’in Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (3797 sayılı). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/73.html Mesleki Eğitim Kanunu (3308 sayılı kanun). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov. tr/html/3.html Milli Eğitim Bakanlığı (2012). 12 yıl zorunlu eğitim: Sorular- cevaplar. Ankara. Adresinden erişilmiştir: http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2012/12Yil_Soru_Cevaplar.pdf Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Ödül ve Disiplin Yönetmeliği (1995). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/22188_0.html Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (2013). Adresinden erişilmiştir: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/09/20130907-4.htm Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 sayılı kanun). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb. gov.tr/html/88.html Özdemir, M. Ç. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov.tr/ html/26184_0.html Sarpkaya, P. (2007). Yönetici, öğretmen, öğrenci ve velilere göre resmi liselerdeki öğrenci disiplin sorunlarının nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 110-121. Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi. Şişman, M. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924). Adresinden erişilmiştir: http://mevzuat.meb.gov.tr/html/110. html Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). Adresinden erişilmiştir: http://www.anayasa.gen. tr/1982ay.htm 9. BÖLÜM GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE EĞİTİM POLİTİKALARI İçindekiler • Talim Terbiye Kurulu • Milli Eğitim Şuraları • Hükümet Programları • DPT ve Kalkınma Planları • Köy Enstitüleri • Eğitime İlişkin Yabancı Uzman Raporları • Zorunlu Eğitimin 12 Yıla Çıkarılması Amaçlarımız • Eğitim, siyaset ve demokrasi ilişkilerini çözümlemek, • Eğitimde hükümet program ve politikalarının yerini kavramak, • Türkiye’nin eğitim politikalarını çözümlemektir. Anahtar Kelimeler • Eğitim Politikaları • Hükümet Politikaları • Devlet Planlama Teşkilatı • Uzman Raporu Geçmişten Günümüze Türkiye’de Eğitim Politikaları 161 KAYNAKLAR Bal, H. (1991). 1924 raporunun Türk eğitimine etkileri ve John Dewey’in eğitim felsefesi. İstanbul: Aydınlar. Deniz, M. (2001). Milli Eğitim Şuralarının tarihçesi ve eğitim politikalarına etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. Dewey, J. (2010). Okul ve toplum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. DPT (1967). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). Ankara: Başbakanlık Matbaası. DPT (1985). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989). Ankara: Başbakanlık Matbaası. DPT (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). Ankara: Başbakanlık t Matbaası. DPT (1995). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). Ankara: Başbakanlık Matbaası. DPT (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). Ankara: Başbakanlık Matbaası. DPT (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Ankara: Başbakanlık Matbaası. DPT (2006). Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007-2013). Ankara: Başbakanlık Matbaası. Ekizceli, A. (2006). Yabancı uzmanların Türk eğitim sistemi hakkında verdikleri raporlar (19241960) üzerine bir analiz (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van. Gedikoğlu, Ş. (1971). Evreleri, getirdikleri ve yankılariyle köy enstitüleri. Ankara: İş Matbaa ve Ticaret. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı (2014-2018). Ankara: Kalkınma Bakanlığı. Karakütük, K. (2012). Eğitim planlaması. Ankara: Elhan Kitap. MEB. (1993). Hükümet programlarında eğitim. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. MEB. (1993). Kalkınma planlarında eğitim. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Özkucur, A. (1933). Öğretmen olacağım. İstanbul: Özyürek. Şişman, M. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Tonguç, İ. H. (1946). İlköğretim kavramı. İstanbul: Remzi. Tonguç, İ, H. (1947). Eğitim yolu ile canladırılacak köy. İstanbul: Remzi. Türkoğlu, P. (2009). Tonguç ve enstitüleri. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları. 10. BÖLÜM EĞİTİM POLİTİKALARININ ELEŞTİREL DEĞERLENDİRİLMESİ İçindekiler • Giriş • Politika Oluşturma Süreci ve Eğitim Politikaları • Politika Metni Nedir? • Politika Metinlerini Okumak Amaçlarımız • Politika oluşturma süreçlerini tanımak, • Politika metinlerini tanımak, • Politik metinlerin çeşitliliğini kavramak, • Politik metinleri işlevleri ve üretilmeleri açısından sınıflandırmak, • Eğitimsel politika metinlerini anlamak, • Eğitimsel politika metinlerini eleştirel okumak Anahtar Kelimeler • Politika • Politika metinleri • Eleştirel okuma • Politika oluşturma 178 Eğitim Politikası Hakkında Kanun”, 652 sayılı “Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile yürürlükten kaldırıldı. Söz konusu kararname ve yürürlükten kaldırılan kanunun “Milli Eğitim Bakanlığı”’nın görevlerini düzenleyen maddeleri, bakanlığın son politikalarıyla beraber ele incelendiğinde, bölümün başında söz edilen ve son yıllarda eğitim politikalarını etkilediği belirtilen küreselleşme, küresel eğitim, verimlilik, rekabet, performans, verimlilik, insan sermayesi kavramlarının eğitimsel politika metinlerinde de kendine yer bulmaya başladığı görülecektir. Yürürlükten kaldırılan eski metinde yer almayan ancak yeni metinde bakanlığın görevleri arasında sayılan görevler şunlardır: Madde 2 – (1) Millî Eğitim Bakanlığının görevleri şunlardır: …küresel düzeyde rekabet gücüne sahip ekonomik sistemin gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatarak geleceğe hazırlayan eğitim ve öğretim programlarını tasarlamak… …Eğitim sistemini yeniliklere açık, dinamik, ekonomik ve toplumsal gelişimin gerekleriyle uyumlu biçimde güncel teknik ve modeller ışığında tasarlamak ve geliştirmek. … Özel yetenek sahibi kişilerin bu niteliklerini koruyucu ve geliştirici özel eğitim ve öğretim programlarını tasarlamak, uygulamak ve uygulanmasını koordine etmek. KAYNAKLAR Bell, L., ve Stevenson, H. (2006). Educational policy: Process, themes and impact. Oxon: Routledge. Polat, S. (2009). Türkiye’de eğitim politikalarının fırsat eşitsizliği üzerindeki etkisi. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları. Scott, D. (2014). Eğitim araştırma ve politikalarının eleştirel değerlendirilmesi (Çev. Ed. A. Aypay). [Reading educational reseach and policy]. Ankara: Nobel. Şişman, M. (2012). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Taylor, S., Rizvi, F., Lingard, B., ve Henry, M. (1997). Educational policy and the politics of change. Oxon: Routledge. Türkiye’de eğitim politikaları. (2013, Ekim 22). 30 Haziran 2014 tarihinde http://www.tlck.org. tr/turkiyede-egitim-politikalari/ adresinden erişilmiştir. 11. BÖLÜM ULUSLARARASI KURUMLAR VE EĞİTİM POLİTİKALARI: AVRUPA BİRLİĞİ İçindekiler • Giriş • Avrupa Birliği Eğitim Politikaları • AB Temel Politika Belgelerinde Eğitim • Avrupa Eğitim Politikası Belirlemede Kurumlarının Rolü ve Eğitim İle İlgili Karar Veren ve Bunları Yöneten Komite ve Genel Müdürlükler • Türkiye’nin AB Politikalarına Uyum Süreci • AB Politikaları ve Türkiye • Avrupa Birliği Politikalarında Bilgi Toplumu ve Yaşam Boyu Öğrenme • Avrupa Birliği Eğitim Programları • AB Eğitim Politikalarının Türk Eğitim Sistemine Yansımaları • Eğitim Politikalarının Kronolojisi Amaçlarımız • Avrupa Birliği eğitim politikaları anlamak, • Avrupa Birliği eğitim politikaları ve Türk Eğitim Sistemi ilişkisini kavramak, • AB ve üye ülkelerde eğitim politikalarının nasıl yayıldığı ve koordine edildiğini kavramak, 204 Eğitim Politikası KAYNAKLAR Akpınar, B. (2006). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türk ilköğretim Öğrencilerinin Avrupa Birliği İmajı. Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 1, 8-26. Arslan Cansever, B. (2009). Avrupa Birliği eğitim politikaları ve Türkiye’nin bu politikalara uyum sürecinin değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 222-232. Atabay, S., Erhan, Ç., Senemoğlu, D. ve Duru, B. (2011). Avrupa Birliği politikaları. Ankara: İmaj Yayınevi. Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Kılavuzu (Nisan, 2003). ATAUM AB Ofisi. Avrupa Birliği Bakanlığı. (2014). Bir Bakışta Avrupa Birliği. 20.05.2014 tarihinde http://www. abgs.gov.tr/index.php?p=3 adresinden erişilmiştir. AB Eğitim Programları Sokrates (Mart, 2002), ATAUM, ÖDÖD. ABGS. (2010, Eylül). Avrupa 2020 Stratejisi: Akıllı, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Büyüme için Avrupa Stratejisi. 10.05.2014 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/files/SBYPB/Sosyal%20Politika%20ve%20%C4%B0stihdam/avrupa_2020_stratejisi.pdf sayfasından erişilmiştir. Beck, U. (2005). Power in the global age: a new global political economy. Londra: Polity. Moutsios, S. (2007). The European union and its education policy. In Kotthoff, H.G. ve Moutsios, S. (Eds.). Education Policies in Europe: economy, citizenship, diversity. Hamburg: Waxman. Kotthoff, H.G. ve Moutsios, S. (2007). (Edit.). Education Policies in Europe: economy, citizenship, diversity. Hamburg: Waxman. Çelen, H., Çelik A., Seferoğlu S.S., (2011). Türk Eğitim Sistemi ve PISA Sonuçları. Yayınlanmamış makale, Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya Çolakoğlu, N. (2006). Avrupa Birliği’ne Giriş Süreci ve Eğitim Konferansı. Türk Eğitim Derneği, Ankara. Dünya Bankası (2009). Türkiye Cumhuriyeti’ne Yönelik Dünya Bankası Ülke İşbirliği Stratejisi 2012-2015. http://www.worldbank.org/tr/country/turkey. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Dünya Bankası (2011). Learning for All: Investing in People’s Knowledge and Skills to Promote Development. World Bank Group Education Strategy 2020. http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTEDUCATION/0,,contentMDK:22474207~menuPK:282402 ~pagePK:210058~piPK:210062~theSitePK:282386,00.html. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Dünya Bankası (2014). Dünya Bankası Grubu- Türkiye İşbirliği: Ülke Programının Görünümü. http://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/eca/Turkey-Snapshot.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Endruweit, G. (1998). Turkey and the European Union: A Question of Cultural Difference? http:// www.sam.gov.tr. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Ertl, H. (2003). The European Union and education and training: an overview of policies and initiatives. In Phillips, D. ve Ertl, H. (Eds.), (2003). Implementing European Union education and training policy. Dordrecht: Netherlands. Eurostat (2013). The EU in the World 2013: A Statistical Portrait. Luxembourg: Publication Office of the European Union. Uluslararası Kurumlar ve Eğitim Politikaları: Avrupa Birliği 205 Fontaine, P. (2007). AB nedir? Türkiye: Avrupa Birliği Bilgi ve İletişim Destek Programı. İktisadi Kalkınma Vakfı (2012). Türkiye’nin Katıldığı Avrupa Birliği Programları: Hayat Boyu Öğrenme Programı. İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları. Karip, E. (2005). Küreselleşme ve Eğitim 2010 Lisbon Hedefleri. Eğitim Yönetimi, 234(243). Maya, İ. Ç. (2006). AB sürecinde Türkiye ile AB ülkeleri eğitim istatistiklerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 375-394. Nóvoa, A. ve deJong-Lambert, W: (2004). Educating Europe: an analysis of EU educational policies. In Phillips, D. ve Ertl, H. (Eds). Implementing European Union educaiton and training policy. Dordrecht: Netherlands. OECD (2012), Education Today 2013: The OECD Perspective, OECD Publishing. http://dx.doi. org/10.1787/edu_today-2013-en. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. OECD (2013). Eğitim Politikası Genel Görünümü: Türkiye. www.oecd.org/edu/policyoutlook. htm. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. Ohidy, A. (2008). Lifelong learning: Interpretations of an education policy in Europa. Germany: VS Research. Phillips, D. ve Ertl, H. (2003). Implementing European Union educaiton and training policy. Dordrecht: Netherlands. PISA (2012). PISA 2012 Ulusal Ön Raporu. http://yegitek.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_12/13053601_pisa2012_ulusal_n_raporu.pdf. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. Şadioğlu, N. Ç. (2013). Avrupa Birliği müzakere sürecinde Türk eğitim ve kültür sisteminin literatür açısından değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 37, 1-20. Tatlıdil, E. ve Xanthacou, Y. (2004). Türk İşgücünün Yapısı ve Avrupa Birliği İstihdam Politikaları. http://155.223.1.158/edergi/akademikb/c2s2/1.pdf. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. Taylor, S. ve Henry, M. (2000). Globalization and educational policymaking. Educational Theory, 50, 487-503. In Lingard, B. & Ozga, J. (Eds.)(2007). The RoutledgeFalmer reader in education policy and politics. New York: Taylor & Francis. Siederleben, W. ve Dahl, B. (2003). Chronology of Education and Training Policy Within the European Eunion. In Phillips, D. ve Ertl, H. (Eds.). Implementing European Union educaiton and training policy. Dordrecht: Netherlands. Şimşek, H. (2013). OECD Eğitim Göstergeleri Raporu: Ne Ekersen Onu Biçersin! http://www. hasansimsek.net. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. TÜİK (2014). Eğitim İstatistikleri. www.turkstat.gov.tr. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Türkiye 2013 Yılı İlerleme Raporu (2013). Türkiye 2013 Yılı İlerleme Raporu: Genişleme Stratejisi ve Başlıca Zorluklar 2013-2014. http://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/2013_ilerleme_raporu_tr.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Ulusal Ajans (UA). (2014). Erasmus+ Programı. 22.04.2014 tarihinde http://www.ua.gov.tr/ programlar/erasmus-program%C4%B1 adresinden erişilmiştir. Yaka, A. (1997). Türkiye’nin Avrupa ile bütünleşme sürecinde eğitim sisteminin yeniden yapılanması. Yaşadıkça Eğitim, 50, 5-12. Yılmaz, S. (2013). OECD verileri bağlamında Türkiye için eğitimde politika önerileri. http://tevsam.org/wp-content/uploads/2013/07/OECD.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2014 12. BÖLÜM ULUSLARARASI KURUMLAR: UNESCO, OECD ve DÜNYA BANKASI İçindekiler • Giriş • Küreselleşme ve Eğitim • OECD ve Eğitim Politikaları OECD Ülkelerinde Bir Bakışta Eğitim OECD Eğitim Politikaları ve Türkiye Uluslararası Öğrenci Başarısını Ölçüm Programı (PISA) PISA Eğitim Araştırmaları ve Türkiye • Dünya Bankası ve Eğitim Politikaları • UNESCO ve Eğitim Politikaları • UNESCO, OECD ve Dünya Bankası Politikalarına Eleştiriler Amaçlarımız • OECD Eğitim Politikalarının Önemini Kavramak • UNESCO’nun Eğitim Politikaları Raporlarını Anlamak • PISA Eğitim Araştırmalarından Ülkelerin Eğitim Çıktılarını Değerlendirmek, • Dünya Bankası Eğitim Politikalarını ve Türk Eğitim Sistemi Üzerindeki Yansımalarını Kavramaktır. • Uluslararası Kurumların Eğitim Politikalarına Eleştirileri İncelemektir. Uluslararası Kurumlar: UNESCO, OECD ve Dünya Bankası 251 KAYNAKLAR Beck, U. (2005). Power in the global age: a new global political economy. Londra: Polity. Moutsios, S. (2007). The European Union and Its Education Policy. In Kotthoff, H.G. ve Moutsios, S. (Eds.). Education Policies in Europe: economy, citizenship, diversity. Hamburg: Waxman. Kotthoff, H.G. ve Moutsios, S. (2007). (Edit.). Education Policies in Europe: economy, citizenship, diversity. Hamburg: Waxman. Çelen, H., Çelik A., Seferoğlu S.S., (2011). Türk Eğitim Sistemi ve PISA Sonuçları. Yayınlanmamış makale, Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011 / İnönü Üniversitesi, Malatya. Dünya Bankası (2009). Türkiye Cumhuriyeti’ne Yönelik Dünya Bankası Ülke İşbirliği Stratejisi 2012-2015. http://www.worldbank.org/tr/country/turkey. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Dünya Bankası (2011). Learning for All: Investing in People’s Knowledge and Skills to Promote Development. World Bank Group Education Strategy, 2020. http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTEDUCATION/0,,contentMDK:22474207~menuPK:282402 ~pagePK:210058~piPK:210062~theSitePK:282386,00.html. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Dünya Bankası (2014). Dünya Bankası Grubu- Türkiye İşbirliği: Ülke Programının Görünümü. http://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/eca/Turkey-Snapshot.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Heyneman, S. P. (1999a). Development Aid in Education: A Personal View. International Journal of Educational Development, 19, 183-190. Heyneman, S. P. (1999b). The Sad Story of UNESCO’s Education Statistics. International Journal of Educational Development, 19, 65-74. Heyneman, S. P. (2006). The Effectiveness of Development Assistance in Education: An Organizational Analysis. Journal of International Cooperation in Education, 9, 1, 7-25. Heyneman, S. P. (2011). The Future of UNESCO: Strategies for Attracting New Resources. International Journal of Educational Development, 31, 311-314. Meyer, H. D. ve Benavot, A. (2013). PISA, power and policy: The emergence of global educational governance. Oxford: Symposium Books. McNeely, C. ve. Cha, Y. K. (1994). Wordlwide Educational Convergence through International Organizations: Avenues for Research. Education Policy Analysis Archives, 2, 4. OECD (2012), Education Today 2013: The OECD Perspective, OECD Publishing. http://dx.doi. org/10.1787/edu_today-2013-en. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. OECD (2013). Eğitim Politikası Genel Görünümü: Türkiye. www.oecd.org/edu/policyoutlook. htm. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. PISA (2012). PISA 2012 Ulusal Ön Raporu. http://yegitek.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_12/13053601_pisa2012_ulusal_n_raporu.pdf. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. Spring, J. (2008). Research on Globalization and Education. Review of Educational Research, 78, 2, 330-363. 252 Eğitim Politikası Stromquist, N. (2002). Education in the globalized world: The connectivity of economic power, technology and knowledge: Lanham: MD: Rowman. Şimşek, H. (2013). OECD Eğitim Göstergeleri Raporu: Ne Ekersen Onu Biçersin! http://www. hasansimsek.net. Erişim Tarihi: 01. 07. 2014. Taylor, S. ve Henry, M. (2000). Globalization and Educational Policymaking. Educational Theory, 50, 487-503. Taylor, S. ve Henry, M. (2000). Globalization and educational policymaking. Educational Theory, 50, 487-503. In Lingard, B. ve Ozga, J. (Eds.)(2007). The RoutledgeFalmer reader in education policy and politics. New York: Taylor & Francis. TÜİK. (2014). Eğitim İstatistikleri. www.turkstat.gov.tr. Erişim Tarihi: 01.07.2014 Wordl Bank 82011). Learning for All: Education Strtegy 2020. 20.08.2014 tarihinde www.worldbank.gov.tr adresinden erişilmiştir. Yılmaz, S. (2013). OECD verileri bağlamında Türkiye için eğitimde politika önerileri. http://tevsam.org/wp-content/uploads/2013/07/OECD.pdf. Erişim Tarihi: 01.07.2014 13. BÖLÜM EĞİTİM POLİTİKALARI ANALİZİ, UYGULANMASI ve DEĞERLENDİRİLMESİ İçindekiler • Giriş • Politika Analizi Kavramı • Politika Analizinin Kapsamı ve Yöntemleri • Politika Analizi Yaklaşımları Sistem Analizi Uygulama Öncesi ve Uygulama Sonrası Analiz Politik, Yapısal, İnsan Kaynaklar ve Kültürel Çerçeveler Unesco Eğitim Politikası Analizi Çerçevesi • Lowi’nin Kontrol Teknikleri Dağıtımcı Politikalar Düzenleyici Politikalar Yeniden Dağıtımcı Politikalar Lowi’nin Kategorilerinin Eğitim Yönetiminde Kullanılması • Maliyet ve Maliyet Etkililik Analizi • Maliyet Analizi Levin ve McEwan’ın Bileşenler Yöntemi 274 Eğitim Politikası tekrarlanan bir değerlendirme türüdür (Fowler, 2013, s. 286-287). Politikayı değerlendirmek için nicel, nitel ve karma veri toplama yöntemleri kullanılabilmektedir. ÖZET Bu bölümde öncelikle politika analizi kavramı, problem tanımlayla birlikte ele alınmıştır. Politika analizi kavramının strateji ve planlarla ilişkisi açıklanmıştır. Politika döngüsünün nasıl işlediği üzerinde durulmuştur. Politika analizinin kapsamı ve yöntemleri tartışılmıştır. Daha sonra, politika analizi yaklaşımlarından sistem analizi, uygulama öncesi ve uygulama sonrası analiz; politik, yapısal, insan kaynaklar ve kültürel çerçeveler ve Unesco eğitim politikası analizi çerçevesi tanıtılmıştır. Bu yaklaşımları maliyet-etkililik analizi yöntemleri izlemektedir. Bölümde son olarak, politika uygulaması ve değerlendirilmesi konuları ele alınmıştır. KAYNAKLAR Alexander, N. A. (2013). Policy analysis for educational leaders: A step-by-step approach. Boston: Pearson. Bolman, L. ve Deal, T. E. (2013). Organizasyonları yeniden yapılandırmak: Yetenek, tercih ve liderlik [Reframing organizations]. (Çev. Ahmet Aypay ve Abdurrahman Tanrıöğen). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları: 154. Dunn, W. N. (2004). Public policy analysis. Englewood Cliffs: NJ: Prentice-Hall. Fowler, F. C. (2013). Policy studies for educational leaders: an introduction. 4th ed. Boston: Pearson. Haddad, W. (1995). Education policy-planning process: an applied framework. Paris: UNESCO. Heck, R. (2004). Studying educational and social policy. New Jersey: Lawrence Earlbaum. Majchrzak, A. (1984). Methods for policy research. Newbury Par: CA: Sage. Mingat, A. ve Tan, J.P. (2003). Tools for education policy analysis. Washington, D.C.: The World Bank. Scott, R. (2014). Eğitim araştırma ve politikalarının eleştirel değerlendirilmesi educational research and policy.] (Çev. Ed. Ahmet Aypay). Ankara: Nobel. [Reading Tattoo, M. T. (2012). Learning and doing policy analysis in education:. Rotterdam: Sense Publications. UNESCO. (2013). Unesco handbook on educational policy analysis and programming. Bangkok: Unesco.
