türk müziği koro eğitimi - Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Transkript
türk müziği koro eğitimi - Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Ortaöğretim Genel Müdürlüğü ANADOLU GÜZEL SANATLAR LİSESİ TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI (9, 10, 11. ve 12. SINIFLAR) 2006 TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI PROGRAM GELİŞTİRME ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU GENEL KOORDİNATÖR Medine KARAPINAR Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Programları Şube Müdürü Abdurrahman ALBOSTAN Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Müzik Öğretmeni Mevlüt KAŞIKÇI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Program Geliştirme Uzmanı AKADEMİK DANIŞMAN Prof. Dr. Ayşe Meral TÖREYİN - Gazi Üniversitesi – Öğretim Üyesi KOMİSYON ÜYELERİ Nursel EFE - Müzik Öğretmeni Handan DARENDELİOĞLU - Müzik Öğretmeni ÖNSÖZ Dünyada bilginin önemi hızla artarken, “bilgi” kavramı ve “bilim” anlayışı da hızla değişmektedir. Bilgi toplumu oluşum sürecini başlatan bu gelişmelerin bilgi toplumunun ekonomik büyüme sürecini hızlandırıcı, sosyal alt yapı hizmetlerinin sunumunu iyileştirici ve kültürel etkileşimi artırıcı etkileri olduğu da açıktır. Günümüzde ekonomik ve sosyal kalkınmanın en önemli bileşeni olan eğitim, tüm dünyada hızlı ve sürekli bir değişim içindedir. Gelişmiş tüm ülkeler, özellikle son yıllarda yoğun bir şekilde eğitimde reform çalışmaları başlatmışlardır. Bütün bunların sonucunda; ülkemizde de eğitime olan talep farklılık göstermekte, eğitim sistemimizde çeşitli değişim ve gelişmeler yaşanmaktadır. İç dinamikler ve AB eğitim sistemi normlarına uyum sürecinin dayanağını oluşturduğu “Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması” kapsamında yürütülen bir dizi çalışma hayata geçirilmiş bulunmaktadır. Bu çalışmalardan en önemlilerinden biri ise; haftalık ders çizelgeleri ve buna dayalı olarak öğretim programlarının yeniden düzenlenmesidir. Bu kapsamda yürütülen “Program Geliştirme” çalışmalarında; eğitim sistemi bir bütün olarak ele alınmış ve “nasıl bir insan modeli?” sorusu cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Anayasa, kanunlar, kalkınma planları, şûra kararları, akademik tezler, araştırmalar vb. kaynaklar gözden geçirilerek ülkemizin mevcut eğitim özelliklerinin belirlenmesi, başarı ve başarısızlıkların değerlendirilmesi ve ortaya çıkan sonuçların yeni öğretim programlarına yansıtılarak ilköğretim ve orta öğretim programlarının bütünsel bir yaklaşımla hazırlanması sağlanmıştır. Öğretim programları ülkemizin tarihsel, kültürel, sosyal, ahlaki birikimini dünyada yaşanan tüm değişimleri ve gelişmeleri yansıtacak şekilde hazırlanmıştır. Programlar, etkinliklerle zenginleştirilerek, öğrenci merkezli hale getirilmiştir. Yine programların hazırlanmasında; sonuca dayalı bir anlayış yerine, süreci de değerlendiren bir anlayış esas alınmıştır. Yeni program geliştirme yaklaşımı ile öğrencilerin araştırma yapmasına, kültürel faaliyetlere katılmasına, sosyal aktiviteler içinde olmasına, öğrenmeye dayalı etkinlikler içinde bulunmasına fırsat tanınmaktadır. Yoğun bir çalışma sonucunda ortaya konulan bu programın hazırlanması, basımı, dağıtımı ve yayımlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ederim. Söz konusu programın Türk Eğitim Sistemimize hayırlı temennisiyle, yönetici, öğretmen ve öğrencilerimize başarılar dilerim. olması Kerem ALTUN Ortaöğretim Genel Müdürü 1. GİRİŞ Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde uygulanan müzik eğitimi Mesleki Sanat Eğitimi kapsamındadır. Mesleki Sanat Eğitimi, sanat alanının bütününü, bir kolunu ya da dalını, o bütün, kol ya da ilgili bir işi meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme olasılığı bulunan ya da öyle görünen, sanata belli düzeyde yetenekli kişilere yönelik olup, kolun, dalın işin ya da mesleğin gerektirdiği sanatsal davranışları ve birikimi kazandırmayı amaçlar. Sanatçılık (sanatsal yaratıcılık-yorumculuk) eğitimi, sanat bilimcilik eğitimi, sanat öğretmenliği (eğitimciliği) eğitimi, sanat teknoloğu eğitimi, mesleki sanat eğitiminin başlıca alt türlerini oluşturur. Mesleki Sanat Eğitimi görecek kişide, öncelikle, seçilen kol, dal, iş ya da mesleğin gerektirdiği boyutlarda ve asgari yeterlilikte olmak üzere belirli bir yetenek düzeyi ve kapasite aranır. Kişinin (adayın) söz konusu yetenek düzeyi ve kapasitesi belli bir tercih ve ön kayıt sonrası yapılan yetenek sınavında gerçekleştirilen “sınama-eleme-sıralama-seçme” ve bunları izleyen “ yerleştirme işlemleri ile belirlenir. Mesleki Sanat Eğitimi, örgün eğitim kurumlarında ya da bu kurumlardaki benzer ortamlarda gerçekleştirilir. Bazı özel durumlarında, bazı dallarda çok erken yaşlarda başlamakla birlikte, genellikle ilköğretimin son yıllarındaki yönlendirmelere de bağlı olarak ortaöğretimde belirginleşir ve yükseköğretimde kesin biçimini alır. Alan bilgisi, genel bilgi ve meslek bilgisini birlikte kapsayacak biçimde programlanır. Programlarda, ortaöğretimden yükseköğretime doğru gidildikçe alan ve meslek bilgisine daha çok ağırlık verilir. Hangi düzeyde olursa olsun mesleki sanat eğitimi, bu iş için yetiştirilmiş ehil ve yetkili kişilerce yürütülür. Mesleki Sanat Eğitiminde sanatı bizzat yaşamanın ötesinde, onu bilgili, bilinçli, düzenli-planlı-yöntemli, kurallı ve profesyonel anlamda yeterli olarak yaratan yorumlayan, kuramlayan, araştıran, uygulayan ve öğreten sanatçı, bilimci, eğitimci, teknolog yetiştirmeye dönük bir strateji uygulanır. Bu uygulamalarda, bireyin ilgisi-isteği yatkınlığı-yeteneği doğrultusunda ölçüsünde gelişip doyum sağlaması değil onun ötesinde, kolun dalın, işin ya da mesleğin gerektirdiği biçim, kapsam ve düzeyde hazırlanması, biçimlenmesi, uzmanlaşması, gelişmesi ve yetkinleşmesi esastır (Uçan 1994, s.74). Orta Öğretim kademesi içerisinde yer alan Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinin amaçları, öğrencilerin; • Güzel sanatlar alanında ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitim-öğretim görmelerini, • Özel yetenek gerektiren yüksek öğretim programlarına hazırlanmalarını, • Yabancı dil öğrenmelerini, • Alanlarında araştırmacılığa yönelmelerini, yetenekleri doğrultusunda yorum ve uygulamalar yapabilen, yaratıcı ve üretken kişiler olarak yetişmelerini, • Millî ve milletler arası sanat eserlerini tanımalarını ve yorumlamalarını sağlamaktır. Güzel Sanatların bir dalı olan müziğin, insanlığın ilk dönemlerinden beri, her yerde ve zamanda varlığını sürdürmesi, bizlere müziğin insana özgü vazgeçilmez bir ihtiyacı karşıladığını düşündürmektedir. Müziğin bu özelliği, insanın sanat yapma ihtiyacı olan bir varlık olduğunun göstergesidir. Müzik eğitimi genel eğitim içerisinde davranış değiştirme ve geliştirme bakımından önemli ve özgün bir yere sahip bulunmaktadır. Genel kültürlenme süreci içerisinde müzik eğitimi insan ve toplumların gelişimi ve dönüşümü ile birlikte sürekli gelişerek değişmiştir. 2. TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ VE GELİŞİMİ Kendi tarihi gelişimi içerisinde, saray, tekke ve medreselerden destek görmüş, kısmen de olsa zümre müziği diyebileceğimiz Klasik Türk Müziği’ni, “tarihi süreç içersinde tek sesli olarak gelişen, yenilenen; kendine öz makam, usul ve tekniğe sahip, sesli ve sözlü Türk Sanat türü”dür diye tanımlayabiliriz. Halk müziği ise, dünyanın her tarafında o ülkenin aydınları tarafından yaratılan müzik türlerinden farklı olmuştur. Halk müziği ile aydınlar tarafından yaratılan müzik türleri arasında en önemli fark, halk müziğinin anonim olmasıdır. Halk müziği ülkenin bir ürünüdür. Milletlerin öz varlığının yüzyıllar boyunca dile gelmesinden doğmuştur. Toplumlar uygarlaştıkça, sözcükler çoğalmış ve gelişmiş, bugün bile kullandığımız, jest, hareket ve mimiklerle de birleşerek, dili, daha ileri bir anlatım gücüne ulaştırmıştır. Sözcüklerle sesler arasında daha etkin bir işbirliği kurarak etkiyi yoğunlaştırmak isteyen insan, bununla da yetinmeyerek, müziğe başvurmuş ve doğuştan beraberinde getirdiği doğal sesini de eğitmek ve geliştirmek yollarını aramış, yüz yıllar boyunca süren çabaların ve aşamaların sonunda da, ses tekniği ve eğitim metotlarını geliştirerek günümüze ulaştırmıştır. Osmanlı döneminin ilk ve etkin kurumu sayılan Musika-i Hümayün’un kuruluşunda ilk ve temel amaç saray ve ordu bandolarına eleman yetiştirmekti. Bunun yanında Türk gençleriyle opera denemeleri, daha sonra da koro ve orkestra çalışmaları yapıldı. Osmanlı Başkentinde sanatsal etkinliklerin giderek canlanması, batılılaşma düşüncesine ayak uydurma çabasındaki aydınları etkilerken müzik dersinin ders programlarına girmesine neden oldu. Atatürk'ün yeni kültür politikaları kapsamında hızla kurumsallaşmaya gidilmesi düşüncesi çerçevesinde 1924'te kurulan Musiki Muallim Mektebinde ve sonradan İstanbul Belediyesi'ne bağlanan konservatuarda (Darülelhanının devamı) müzik eğitimi daha çok çalgısal ağırlıklı idi. İnsan sesine belli teknikleri kazandıran koro eğitimine, ilk defa Türk müzik yaşamının kalkınması konusunda görüşlerinden yararlanılmak üzere yurda davet edilen Paul Hindemith'in önerilerini kapsayan raporunda bir yüksek müzik okulu kurulmasına ve Musiki Muallimin ise seminer niteliğiyle bu okula bağlanması düşüncesinden hareketle kurulan konservatuar (1936) ve Zuckmayer'in başkanlığında eğitime başlayan G. E. E. Müzik Bölümü (1938) ders programlarında yer verildi. Köy enstitülerine müzik öğretmeni yetiştirme amacıyla açılan Hasanoğlan Köy Enstitüsü Güzel Sanatlar Kolu'nda özellikle birlikte şarkı söylemeye önem verildi (Çevik,1997). 1944’te Ankara Radyosu’nda bir mandolin orkestrası ve dört sesli karma koro kuruldu ve yayınlara başladı. Konservatuar tatbikat sahnesinin Ankara Devlet Operası’na dönüştürülmesiyle profesyonel anlamda bir koronun da kurulması sağlandı. Bu kuruluşu İstanbul Devlet Opera ve Balesi (1969-1970) ile İzmir Devlet Opera ve Balesi (1982), Mersin Devlet Opera ve Balesi (1992) izledi. 1971 de İstanbul Devlet Konservatuarı ve korosu ile TRT Ankara Radyosu Çoksesli Korosu kuruldu. Kültür Bakanlığı bünyesinde Ankara’da Devlet Çoksesli Korosu kuruldu (1989). İzmir Devlet Konservatuarı’nın (1958) eğitim amaçlı korolarıyla, 1975’te İstanbul, 1984’te İzmir ve 1988’de Gaziantep’te açılan Türk Musikisi Devlet Konservatuarları ve çeşitli il merkezlerinde belediyelere bağlı olarak açılan konservatuarların koroları, daha sonra ise İstanbul (1978), İzmir (1986) ve Ankara (1987) Devlet Türk Musikisi Koroları kuruldu. Bunları, Kültür Bakanlığı’na bağlı olarak kurulan Ankara (1987), Urfa ve Sivas (1990) Devlet Türk Halk Müziği koroları izledi. Toplumun sanat yaşamına katkıda bulunmak amacıyla kurulmuş tüm korolar toplumumuzun kültürel gelişimi ve çağdaşlaşması doğrultusunda hizmet etmektedirler (Çevik 1997 s:236). Türk Müziği Koro Eğitimi dersi aracılığıyla Anadolu Güzel Sanatlar liselerinde ülkemizin, halkımızın müziği olan Türk müziği ve makamlarına ilişkin bilgiler ışığında, makamsal eserleri genel özelliklerine dikkat ederek seslendirme ve bu seslendirme işini koro bilinci içinde gerçekleştirme amaçlanmaktadır. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi aracılığıyla, Anadolu Güzel Sanatlar lisesi öğrencilerine, halkımızın müziği olan Türk müziği ve makamlarına ilişkin bilgileri vererek makamsal eserleri, özelliklerine uygun bir biçimde ve koro bilinci içinde seslendirme becerileri kazandırmak amaçlanmaktadır. 3. PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN İLKE VE AÇIKLAMALAR 1. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programında, belirlenmiş kazanımların öngördüğü bir içerik sınırlaması söz konusudur. Öğretmen, kazanımları gerçekleştirirken çevre özelliklerini, öğrenci grubunun ilgilerini, ihtiyaçlarını, beklentilerini, hazır-bulunuşluk düzeylerini ve dolayısıyla da ön bilgilerini dikkate almalıdır. 2. Öğretim programında, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim, araştırma ve sorgulama, problem çözme, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik ve Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma becerisi gibi ortak becerilerin yanı sıra, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma, ses sağlığını koruma, Türk müziği makamlarını tanıma ile Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerileri de yer almaktadır. 3. Öğretmen dersi planlarken hazırladığı öğretimsel işlerin tümünde yukarıda belirtilen becerilerin bir veya uygun olan birkaç tanesinin kullanılabileceği ortamlar oluşturmalıdır. Öğretmen sınıf içi ve sınıf dışı etkinlikler ile geliştireceği becerileri pekiştirmek için ödev veya projeler verebilir. 4. Programda yer alan değerleri, öğretmenler yeri geldiğinde etkinlikler içinde vurgulayan bölümler oluşturarak pekiştirmelidir. 5. Bu program, koroda ses eğitimi, Türk Müziği makamları ve Türk Müziği makamlarında eser seslendirmeyi kapsamaktadır. 6. Öğrenciler, ses gelişim (mutasyon ) döneminin özelliklerine uygun ses kullanımı ve korunması hakkında bilgilendirilerek sesini özenle kullanmaya yönlendirilir. 7. Ses eğitimine yeni başlayan koro üyelerinin ses türlerinin doğru saptanması çok önemlidir. Bunun içinde ses türü ayrımında acele edilmemeli, seslerin gelişimi bir süre gözlenmelidir. Koro yapıtlarının seçiminde, koronun teknik yeterliliği göz önünde tutulmalıdır 8. Koro eğitimcileri, öğrencilerin ses registre geçişlerine ilişkin davranışları, anatomik yapısına uygun ses perdesinde, doğal ve doğru olarak kazanmasına özen gösterecektir. Böylece öğrenciler ses geçişlerini kolaylıkla ve fark etmeden gerçekleştirecekler ve ses bütünlüğü de bozulmamış olacaktır. 9. Öğretmen koro dersinde belirlenen kazanımların, öğrenciler tarafından günlük hayatta da kullanılabilmesine yönelik uyarı ve önerilerini sürekli kılarak, bu kazanımların edinilmesinde gereken devamlılığı ve iç disiplini sağlayacaktır. 10. Program ile öğrencilere koro kültürü, disiplini ve bilinci kazandırılır. 11. Öğretmen öğrencilerinin, her aşaması özenle planlanan ve değerlendirilen konser, tiyatro, opera, müzikal oyunlar vb. etkinlikleri izlemelerine önem vermelidir. Bu bağlamda, öğrenciler için çalışma kâğıtları hazırlanmalı sonuç raporları istenmelidir. Bu etkinlikler aracılığı ile öğrencilerin sanat zevki ve estetik duygularını geliştirmeleri amaçlanır. 12. Türk müziği makamlarında dinletilen ve seslendirilen eserlerin öğrencilerin ses sınırları ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmeli ve eserlerin orijinal tonları koronun ses aralıklarına uygun tonlara transpoze edilmelidir. 13. Öğretmen, öğrencileri millî, ahlaki, insani, manevi, kültürel değerler bakımından besleyici; demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirmede yol gösterici olmalıdır. 14. Millî ve dinî bayramlar, mahallî kurtuluş ve kutlama günleri, önemli olaylar, belirli gün ve haftalardan yararlanılarak, öğrencilerin millî duyarlılığı geliştirilmelidir. Öğretmen, Atatürk’ün “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.”, “Türk ulusunun tarihsel bir niteliği de güzel sanatları sevmek ve onlarda yükselmektir.”, “Sanat ve sanatçıdan yoksun bir toplumun canlılığı olmaz.” ve “Güzel sanatlarda başarı, bütün inkılapların başarılı olduğunun en kesin delili olacaktır.” gibi sözlerinden hareketle sanata verdiği önem, yeri geldikçe vurgulanmalıdır. 15. Öğrencilerin, öğretim sürecinde sahne ve performans becerilerini geliştirmelerine olanak sağlayan etkinliklere yönlendirilmeleri sağlanmalıdır. 16. Öğretmen, kazanımların yapısına uygun olan değerlendirme araç ve yöntemlerini seçmelidir. Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz bir parçasıdır. Öğretmen sadece öğrenme ürününü değil, öğrenme sürecini de değerlendirmelidir. Değerlendirmede geleneksel yöntemlerle, alternatif değerlendirme yöntemleri birlikte kullanılmalıdır. Bu değerlendirme yöntemleri ve araçları; dinleme, gözlem, performans ödevleri, görüşmeler, öz değerlendirme formları, vb.dir. 17. Ölçme ve değerlendirme sürecinde kullanılmak amacıyla geliştirilen, örnek formlar, yeri geldikçe öğretmen ve öğrenciler tarafından uygulanır. Örnek formlar aynen kullanılabileceği gibi öğretmen tarafından etkinliğe özgü yeni formlar da geliştirilebilir. 18. Öğrenci düzeyi ve çevre etkenleri dikkate alınarak öğrenme-öğretme etkinliklerinde farklı ünitelerin birbirleriyle bağlantılı olan kazanımları birlikte ele alınabilir. 19. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde öğrenci düzeyine, eğitim ortamına ve çevre etkenlerine göre öğrencilerin aktif olduğu öğrenme-öğretme yöntem ve teknikleri kullanılır. 20. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde, kazanımların edinilmesine yardımcı olabilecek uygun görsel, işitsel ve yayımlanmış materyallerden yararlanılır. Eğitim ortamında özellikle, piyano ve CD/DVD gibi kayıt özelliği bulunan araçların bulunması gerekir. 21. Etkinlikler planlanırken, bir sonraki haftanın etkinlikleri dikkate alınarak planlama yapılması öğretmenin ve öğrencilerin hazırlığı açısından önemlidir. 4. PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI Bilgideki değişim ve gelişim, öğrenci profilinin de eğitim sürecinde değişime uğramasına etki etmektedir. Günümüz öğrenci profili, bilimsel ve akılcı düşünme becerisine sahip, araştırmacı ve sorgulayıcı, bilgiyi ezberleyen değil bilgiye ulaşabilen, bu bilgiyi kullanıp paylaşabilen, iletişim kurma becerilerine sahip, teknolojiyi etkin bir şekilde kullanabilen, kendini gerçekleştirmiş ve bunun yanı sıra insanlığın ortak değerlerini de sahiplenmiş, yaratıcı, üretken, takım çalışmasına yatkın, öğrenmeyi öğrenmiş ve yaşam boyu öğrenmeyi benimsemiş bireyler olarak tanımlanabilir. Öğrenci profilindeki değişim eğitim, öğretim sürecinde okula da yeni anlamlar yüklemektedir. “Öğrenci Merkezli Eğitim”, “Öğrenci Merkezli Okul” kavramları bu değişim ve gelişimin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Öğrenci merkezli eğitimin temel hedefi öğrenciyi merkeze alarak, birey olarak kendisinin ve sistemin ihtiyaç duyduğu değişim sürecini başlatmaktır. Günümüzde bireylerden, doğru kararlar alıp uygulamaya geçmesi, yaratıcı düşünmesi, problem çözme yeterliğine sahip olması, öğrenmeyi öğrenmesi, ekip çalışmasına yatkın olması ve kendi kendini yönetebilmesi beklenmektedir. Öğrenci merkezli eğitim, öğrenmeyi öğrenmenin esas olduğu, her öğrencinin farklı zaman, tür ve hızda öğrenebileceğini benimseyen, düşünme becerilerini geliştirmenin yaratıcı düşünceyi geliştirdiğini kabul eden bir yaklaşımdır. Öğrenci merkezli eğitimin öğrenci ve öğrenme süreci açısından on iki ilkesi ortaya konulmuştur (http://denizli.meb.gov.tr/mlokurs/_private/ome/02omeum.htm). 1. Öğrenmeyi öğrenmek esastır. Öğrenme sürecinin doğası olarak öğrenme, bireyin kendi algıları, düşünceleri ve duygularından süzerek edindiği bilgi ve deneyimlerden anlamı keşfetmesi ve yapılandırması sürecidir. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde öğrenmeyi öğrenmek esastır. 2. Her öğrenci öğrenebilir. Her öğrenci, elde ettiği verilerden bir anlam yaratmak, bunu gözden geçirmek ve diğerleri için anlaşılır hâle getirmek üzere çaba gösterir. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde her öğrenci öğrenebilir olarak kabul edilir. 3. Her öğrenci öğrenirken eski ve yeni bilgiler arasında özgün bağlantılar kurar. Bilginin yapısı gereği her öğrenci daha derin bir anlama etkinliğini yapılandırmak için eski ve yeni bilgileri arasında özgün bağlantılar kurar. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde her öğrencinin yeni bilgi ile eski bilgileri arasında bağlantılar kurmasına önem verilir. 4. Düşünmeyi öğrenmek sorgulayıcı ve yaratıcı düşünceyi geliştirir. Öğrenci, nasıl düşüneceğini plânlayıp, gözlemleyip, değerlendirerek, sorgulayıcı ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde her öğrencinin düşünmeyi öğrenmesine öncelik verilir. 5. Başarabilme duygusu içsel güdülenmeyi sağlar. Öğrencinin kontrol düzeyi, sorumluluk duygusu, hedefleri, ilgi alanları, yeterlilikleri ve beklentileri başarma güdüsünü besleyen etmenlerdir ve güdüleme öğrenmeyi etkiler. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde her öğrencinin motivasyonuna önem verilir. 6. Öğrenme olumsuz deneyimlerle engellendiğinde zorlaşır. Her öğrenci doğal bir öğrenme eğilimine sahiptir. Bu eğilim olumsuz deneyimlerle engellendiğinde öğrenme zorlaşmaya başlar. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde her öğrencinin başarabilme deneyimini yaşaması için onların bireysel farklılıklarını dikkate alan fırsatlar yaratır. 7. Merak, yaratıcılık ve kompleks düşünmeyi harekete geçiren ödevler öğrenciyi daha zorlarını başarabilmeye güdüler. Merak, yaratıcılık ve kompleks düşünmeyi harekete geçiren, güdü artırıcı ve öğrenmeyi öğrenmeye yönelik ödevler öğrenciyi giderek zorlaşan ödevler yapmaya güdüler. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde ödevler her öğrencinin başarabilme deneyimini yaşaması için yaratılacak fırsatlardan biri olarak görülür. 8.Her öğrenci farklı zamanda farklı türde ve farklı hızda ilerleyerek gelişir. Öğrenmenin gelişimsel doğasına bağlı olarak her öğrenci farklı zamanlarda, farklı gelişim adımları boyunca ilerleyerek gelişir. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde öğretim etkinliklerinin ve ortamlarının plânlanmasında farklı öğrenme türleri ve hızları dikkate alınır. 9. Farklı özelliklerdeki öğrencilerin birbirleri ile etkileşimi öğrenmeyi kolaylaştırır. Farklı özgeçmiş, ilgi ve değerlere sahip bireylerin birbirleri ile etkileşimi, öğrenmeyi kolaylaştırır. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde işbirliğine dayalı öğrenme gibi grup çalışmalarını ön plâna çıkaran öğretim stratejilerine ağırlık verilir. 10. Öğrenciler arasındaki olumlu ilişkiler öğrenmeyi artırır. Öğrencilerin birbirine destek olması, ilgi ve saygı göstermesi gibi olumlu ilişkiler öğrenmeyi artırır. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde grup çalışmaları ve sosyal etkinlikler öğrenciler arasında olumlu ilişkilerin geliştirilebilmesi için yaratılacak fırsatlar olarak görülür. 11. Her öğrenci öğrenmeye karşı farklı yetenek ve eğilime sahiptir. Her öğrenci kalıtsal olarak taşıdığı genler ve çevresel etmenlerin bir araya gelmesi ile şekillenir ve bu nedenle öğrenciler öğrenmeye karşı farklı yetenek, tercih ve eğilimlere sahiptir. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde bu farklılıklar dikkate alınarak öğretim etkinlikleri çeşitlendirilir ve teknoloji ile desteklenir. 12. Her öğrenci yeni bilgileri kendi kalıplarına göre kavrayıp benzersiz bir anlama yaratır. Her öğrenci yeni fikirleri inanç, anlama, yorumlama ve tutum süzgeçlerinden geçirerek işler ve benzersiz bir anlama yaratır. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde ölçme ve değerlendirme çalışmalarında her öğrencinin gelişiminde gösterdiği ilerleme dikkate alınır. Öğrenci merkezli eğitim yaklaşımını temel alan etkili bir öğrenmenin gerçekleşmesi sonucu öğrencilerde; merak uyandırma ve plânlama, araştırma ve keşfetme, çözümleme ve derinleştirme, paylaşma ve yaşantıya uygulama basamaklarını özümseyerek yaşamlarının her aşamasında bilgiyi kullanma becerilerinin gelişmesi beklenmektedir. Öğrenci merkezli eğitim öğrenciyi merkeze alır ve bu nedenle öğretmen çok önemlidir. Çünkü öğretmen, öğrencideki değişimi ve gelişimi destekleyen en önemli kişidir. Öğrenci merkezli eğitimde öğretmen; • • • • • • Açık fikirlidir. Çağdaştır. Yenilikleri takip eder. Öğrencileri için eğitim ortamını en iyi şekilde hazırlar. Eğitim teknolojilerini etkin olarak kullanır. Öğrencilerinin bireysel farklılıklarını dikkate alır ve onların ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılar (http://uretim.meb.gov.tr/EgitekHaber/s84/yazarlar/Oguz.htm). Öğretmenler bütün öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştırmak için gerekli koşulları oluşturmalıdır. Nitekim öğretmenin oluşturduğu sınıf ortamının öğrencinin öğrenmeye karşı tutumunda ve güdülenmesinde etkisi büyüktür. Aynı şekilde öğrenci merkezli eğitimde yönetici, öğretmen, öğrenci, aile, okul çalışanları ve çevre süreç içerisinde önemli bir yer alır. Eğitim ile ilgili sorunların çözümlenmesi için okul yöneticilerinin, öğretmenlerin, öğrencilerin, ailenin eğitim içerisinde etkin bir biçimde görev alması beklenmektedir. Ailenin, çocuğun eğitimine katılımı; okula giderek, okulda yapılan etkinliklere aktif olarak katılarak, çocuğa zihinsel olarak uyarıcı ortamlar hazırlayarak ve bilişsel gelişimi için anlamlı materyaller sağlayarak gerçekleştirilir. Geliştirilen Türk Müziği Koro dersi öğretim programında konular, öğrencilerde ses eğitiminin önemi, Türk Müziği makamları ve bu makamlara ait eserlerin seslendirilmesine ilişkin koro bilinci oluşturacak nitelikte ele alınmış, program öğrenme alanları, kazanımlar ve öğretim etkinliklerine dayalı olarak düzenlenmiştir. Programda bilgi, beceri, değer ve tutum açısından denge gözetilmiş, öğrenme-öğretme sürecinde öğrencinin yaşantıları dikkate alınmıştır. Program sadece sınıf içi değil sınıf dışı etkinlikleri de kapsamaktadır. Program yaklaşımı; öğrenme-öğretme süreçleri, ölçme-değerlendirme metotları ile öğretmen ve öğrencinin rolüne bakış açısından ve ortaya koyduğu aktif sınıf kültürüyle yeni bir yaklaşımı kapsamaktadır. Türk Müziği Koro dersi öğretim programında kazanımlar; birçok zihinsel beceriyi vurgulamakta, öğrenme süreçlerinde ise aktif öğrenme yöntemlerinin ve öğretimsel işlerin kullanımını gerektirmektedir. Programda bu yöntemlerin kullanıldığı örnek etkinliklere yer verilmiştir. Öğretmenler programda önerilen etkinliklerin yanı sıra kazanımlarda öngörülen bilgi, beceri, değer ve tutumları kazandırmada farklı etkinlikler de planlayıp uygulayabilirler. 5. PROGRAMIN YAPISI Türk Müziği Koro dersi öğretim programı, genel amaçlar, temel beceriler, değerler ve tutumlar, öğrenme alanları, kazanımlar, etkinlik örnekleri ve açıklamalardan oluşmaktadır. 5.1. Genel Amaçlar Bu program öğrencilerin; • Koroda sesini doğru kullanmaya ilişkin temel davranışları kazanmalarını, • Sağlıklı ses üreterek doğru, güzel konuşmalarını ve şarkı söylemelerini, • Ses bozukluğuna sebep olan etkenleri tanıyarak ses sağlığını koruma becerisi geliştirmelerini, • Düzeylerine uygun eserleri müzikal duyarlılıkla seslendirmelerini, • Koro çalışmaları aracılığı ile birlikte düşünme, birlikte hareket etme ve paylaşma duyguları kazanmalarını, • Koro kültürü ve disiplini kazanmalarını, • Türk müziği makamlarını ve genel özelliklerini tanımalarını, • Türk müziği eserlerini makama ve genel ve karakteristik özelliklerine uygun seslendirmelerini, • Öğrendiği Türk müziği eserlerinin makamları arasındaki farkları analiz etmelerini, • Koro ile Türk müziği eserlerinden bir dağarcık oluşturmalarını, • Müziksel duyarlılık, düşünme, yorumlama ve yaratıcılık becerisi geliştirmelerini, • Müzik eğitimi yoluyla Türk toplumunun sosyo-kültürel gelişimine katkıda bulunmalarını, • Çalışmalarında zamanı verimli kullanma alışkanlığı kazanmalarını, • Bireysel ve grup çalışmalarında sorumluluk bilinci geliştirmelerini, • Bilinçli bir müzik dinleyicisi olmalarını, • Müzik aracılığıyla insanlar arasındaki kültürel etkileşim ve iletişim becerilerini geliştirmelerini, • Atatürk’ün müziğe ilişkin görüşlerini değerlendirmelerini, • Ülkemizi ulusal ve uluslar arası müzik etkinliklerinde temsil etmelerini, • Müzik yoluyla millî birlik ve beraberlik bilinci geliştirmelerini amaçlamaktadır. 5.2. Temel Beceriler Günümüz eğitim ve öğretim anlayışında bilgiyi olduğu gibi almak yerine, bilgiyi bulma, kullanma ve bilgiyi yapılandırma ön plana çıkmıştır. Beceri, öğrencilerde, öğrenme sürecinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Bu program ortak becerileri kazandırmanın yanında, alana özgü olarak geliştirilen becerileri kazandırmayı da amaçlamaktadır. Bu beceriler aşağıda gösterilmiştir. Bu becerilere, üniteler göz önünde bulundurularak, doğrudan verilecek beceri olarak programda yer verilmektedir. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programında yer verilen ortak becerilerin yanında Türk Müziği Koro Eğitimi alanına ait becerilerin kazandırılması da esas amaçlardan biridir. Koro Eğitimi alanında belirlenen beceriler; öğrencilerin yaşamlarında ve mesleklerinde kullanabilecekleri nitelikte belirlenmiştir. Bu beceriler, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma, ses sağlığını koruma, Türk müziği makamlarını tanıma ve Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme (yorumlama) becerisidir. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi konularının hemen hepsinde farklı düzeylerde kullanılabilen bu beceriler, kazanımların içeriğinin gerektirdiği şekilde, kazanımlara entegre edilerek verilmiştir. Bu şekli ile öğretim sürecinde kazanımın gerektirdiği beceriler kazanımla birlikte verilmelidir. Programla ulaşılması beklenen ortak beceriler şunlardır: • Eleştirel Düşünme • Yaratıcı Düşünme • İletişim • Araştırma-Sorgulama • Problem Çözme Becerisi • Bilgi Teknolojilerini Kullanma • Girişimcilik • Türkçe’yi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma (http://programlar.meb.gov.tr/program_giris/yaklasim_2.htm). Programla ulaşılması beklenen alana özgü beceriler ise şunlardır: Koroda Doğru Ses Üretme Becerisi İnsan sesinin oluşumunda tüm nefesli çalgılar gibi üç temel mekanizma aktif rol oynar. Bunlar; • • • Solunum (üfleyici) mekanizması (soluk borusu, akciğerler, diyafram, kaburgalar ve karın kasları), Titreştirici ( Vibratör ) mekanizma (larenks-gırtlak), Yankı (soluk borusu, göğüs, gırtlak bölgesi, yutak, ağız, alt çene, damak, burun ve sinüsler) mekanizmasıdır. Bu üç mekanizmanın uyumlu ve eşzamanlı çalışması, gelişmiş bir sinir sistemi ile sağlanmaktadır. Bu bağlamda, insanda ses oluşumu üç sistemin birlikte ve eşgüdüm içinde çalışmasıyla mümkündür. İnsanda ses sistemini oluşturan tüm bu organ ve bölgelerin birbirleriyle uyumlu eşzamanlı çalışmasını sağlamak, bu dersin öğrenme sürecinde kazanılması, geliştirilmesi yaşama aktarılması tasarlanan en önemli becerilerdendir. Bu beceri; ses oluşumundaki sisteme ait organ ve bölgeleri yapısal özelliklerine ve mekanizmasına uygun kullanma şarkı söylerken ve konuşurken kullanma alt becerilerini içerir. ve ve üç ile Koro içinde bireye, doğru solunum alışkanlığı ile birlikte, bedensel ve zihinsel hazırlanma için gerekli rahatlama, gevşeme bilinci kazandırılması, doğru, temiz ses üretme, bu sesi uygun rezonans bölgelerine göndererek, büyütme, zenginleştirme ve sesini koro ile kaynaştırma, bütünleştirme, konuşma dilinde açık seçiklik ve anlaşılırlık niteliklerini geliştirerek, şarkı söylemede de dili, sesli-sessiz fonemleri eklemleyerek, doğru bir söyleyişle ve anlamına uygun tonlama ve vurgulamalarla kullanma becerilerini kazandırmayı içermektedir. Koroda Ses Eğitimine İlişkin Temel Davranışları Kazanma Becerisi Koroda ses eğitimi, bireyin tek başına veya topluluk içinde, doğru temiz seslerle ve müzikal duyarlılıkla etkili bir şekilde şarkı söyleyerek müziksel çevresi ile sağlıklı ilişkiler kurmasını, hem yorumlayıcı hem dinleyici olarak müziğe bilinçli bir şekilde katılmasını ve ona müzik alanında kültürel bir kimlik kazandırmayı amaçlamaktadır. Bireye, koroda ses eğitiminin temel ilkeleri doğrultusunda kazandırılması amaçlanan temel davranışlar; solunum, fonasyon, rezonans ve artikülasyondur. Tüm bu davranışlara ilişkin, Türk Müziği Koro eğitimi dersi öğrenim sürecinde öğrencilere; şarkı söylemede, doğru solunuma dayalı, doğru fonasyonla ses oluşturmaya ilişkin uygun alıştırmalar yaptırılarak, sesini, yormadan güzel, etkili, denetimli ve kontrollü bir biçimde üretme becerisi kazandırılır. Böylece birey, sesiyle güzel ve etkili şarkı söyleme zevki yaşar. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi ile öğrencilere kazandırılması, geliştirilmesi ve yaşamlarının her anına aktarılması tasarlanan bu beceri; konuşurken ve şarkı söylerken sesini doğru, güzel ve etkili kullanma, koroda şarkı söylerken sesini doğru, güzel ve etkili kullanma ve şarkıyı zevk alarak söyleme alt becerilerini içerir. Ses Sağlığını Koruma Becerisi Ses eğitiminde bilinçli bir şekilde ses oluşturulması ve kullanılması, insanda ses sistem ve mekanizmasının tanınarak algılanması ile mümkündür. İletişim ve etkileşim aracı olarak yaşamın her alanında insanın sesini sürekli kullanma zorunluluğu vardır. Ses eğitiminin genel amacı bireyin ses sağlığını koruyarak sesini kullanmayı öğretmektir. Bu bağlamda Türk Müziği Koro eğitimi öğretim sürecinde öğrencilere, seslerine olumsuz etki yapan ortam ve durumlardan korunma ve bunu yaşamlarının her anında uygulama becerisi kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu beceri ile öğrencilerde, ses bozukluğuna sebep olan etkenleri tanıyabilme ve bu etkenlerden kaçınma bilinci geliştirilir. Bu beceri, sesini kullanırken sağlığını koruma (doğru ses üretip kullanarak) ve sesine doğrudan doğruya zarar vermesi olası durum ve ortamlardan korunma becerisi olarak iki alt beceriyi içerir. Türk Müziği Makamlarını Tanıma Becerisi Türk müziği makamları, dokuzuncu sınıfta; Kürdi makamı, Nihavent makamı, onuncu sınıfta; Rast makamı, Hicaz makamı ve Hüseyni makamı, on birinci sınıfta; Karcığar makamı, Nikriz makamı, Segah makamı, on ikinci sınıfta; Hüzzam ve Saba makamları sınıf düzeylerine göre belirlenmiştir. Öğrenci Türk müziği makam dizilerini öğrenme sürecinde doğru, güzel ve birlikte şarkı söyleme kuralları göz önünde bulundurularak makamın genel özelliklerine dikkat edilerek seslendirme ve bu makamların ve dizilerin birbirlerinden ayrıldığı noktaları fark etme yeteneğine ulaşır. Bu beceri, öğrencilerin bu makamlara ilişkin, dizi seslerini ve makamın genel özelliklerini tanıma ve seslendirme, makamlar ve diziler arasındaki farklılıkları tespit etme becerisi olarak üç alt beceriyi içerir. Türk Müziği Eserlerini Güzel ve Etkili Seslendirme Becerisi Ses eğitimi, her tür şarkıyı güzel ve etkili söyleyebilmek için gereken davranışları kazandırmayı amaçlar. Her müzik türü ve dönemi bir diğerinden farklı müziksel özelliklere ve üsluba sahiptir. Güzel şarkı söylemek; şarkıyı tür, dönem, üslup ve karakter özelliklerine uygun seslendirebilmektir. Bu durum ise kazanılan müzik tarihi bilincinin gelişmesi ve sesi doğru kullanmakla mümkündür. Örneğin; tür olarak, okul şarkılarının, marşların ve opera aryalarının seslendirilme biçimleri ve teknikleri ne kadar farklı ise klasik döneme ait bir opera aryası ile romantik döneme ait bir aryanın seslendirilmesi de önemli ölçüde farklıdır. Eserin yorumu bu farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim sürecinde AGSL öğrencilerine, aldıkları müzik eğitimi tür ve düzeyine, yaşlarına ve kazandıkları ses eğitimi teknik düzeylerine uygun olarak seçilen Türk Müziği eserlerini, dönem, üslup, eserin ve makamın karakterine ve özelliğine uygun olarak seslendirme becerisi kazandırılmak amaçlanmaktadır. Bu beceri, Türk Müziği eserleri ve piyano eşlikli halk türkülerini yorumlama alt becerilerini içerir. 5.3. Değerler ve Tutumlar Değer, toplumun varlığını, işleyişini, devamını sağlamak ve sürdürmek için doğru ve gerekli olduğu kabul edilen ortak düşünce, ahlaki ilke ve inançlardır. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programının diğer önemli unsurunu da tutumlar ve değerler oluşturmaktadır. Program eğitim, öğretim sürecinde aşağıdaki değerleri de kazandırmayı önemsemektedir: 9 9 9 9 9 9 9 Dayanışma Hoşgörü Sevgi Saygı Duyarlılık Vatanseverlik Barış 9 9 9 9 9 9 Estetik Sorumluluk Azim Disiplin Özgüven Motivasyon 5.4. Öğrenme Alanları Öğrenme alanı; birbiri ile ilişkili beceri, tema, kavram ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği, öğrenmeyi organize eden yapıdır. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programı “öğrenme alanı” adı altında organize edilmiş yapılardan oluşmaktadır. Öğrenme alanları, programda öngörülen bilgi, beceri, kavram, değerler ve tutumların sistematik bir şekilde ilişkilendirildiği konu alanlarından oluşmaktadır. Bu anlamda öğrenme alanlarına ilişkin program tablosu, kazanımları, örnek etkinlikleri ve gerekli açıklamaların yapılacağı sütunları içeren üç ana bölümden oluşturulmuştur. Programda içeriği belirleyen genel çerçeve, koro eğitiminin içerik ve amaçlarına uygun bir şekilde organize edilmiştir. Öğrenme alanlarında sınıf düzeyine göre belirlenen kazanımlar ardışık ve bir bütün oluşturacak şekilde düzenlenmiştir. Türk Müziği Koro dersi üç öğrenme alanı çerçevesinde yapılandırılmıştır. • Koroda Ses Eğitimi • Türk Müziği Makamları • Türk Müziği Makamlarında Eser Seslendirme Öğrenme alanlarının içerikleri aşağıda yer almaktadır. KORODA SES EĞİTİMİ Sesini kullanırken vücudun doğru duruş, solunum, fonasyon, rezonans, diksiyon, artikülasyon ve entonasyona yönelik uygulamalar yapılır. Bu uygulamaları gerçekleştirmenin amacı, ses eğitiminin temel davranışları olan doğru duruş, doğru solunum, doğru fonasyon, doğru rezonans ve doğru artikülasyonun eşgüdüm (koordinasyon) içinde oluşturulmasıdır. Eğitilmiş sesin en belirgin özelliği, konuşma ve şarkı söyleme sırasında sesin registre geçişlerinin fark edilmeden gerçekleştirilmesidir. Bu amaçla, Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde öğrencilerin seslerinde olabilecek geçiş sorununu gidermeye yönelik kendi ses yapılarına uygun, doğru ses perdesinde gerçekleştirmelerine ilişkin alıştırmaların yapılması gerekmektedir. Bu üniteyle öğrencilerin, sesini kullanırken (konuşmada ve şarkı söylemede) anatomik yapı özelliklerine göre doğru ve uygun registre geçişleri (ses bölgeleri) oluşturmaları beklenmektedir. TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI Bu öğrenme alanında, makamlar sınıflara ve anlaşılabilirlik düzeyine göre belirlenmiş ve sıralanmıştır. Bu sıralamaya göre; dokuzuncu sınıftan başlamak üzere on ikinci sınıfa kadar öğretilmesi düşünülen makamlar; Kürdi makamı, Nihavent makamı, Rast makamı, Hicaz makamı, Hüseyni makamı, Karcığar makamı, Nikriz makamı, Segah makamı, Hüzzam makamı ve Saba makamıdır. Bu makamlara ait dizi sesleri ve genel özellikleri tanıtılarak seslendirme yapılır. Makamlara ait diziler ve bu makamlara ait makamsal farklılıklar ortaya konur. TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME Bu öğrenme alanında, belirlenen Türk Müziği makamlarına ait eserin seslendirmesi amaçlanmıştır. Bu eserler seslendirilirken ses üretmede ve koroda şarkı söylemeye yönelik temel becerilerin kazanılması, eserlerin genel özelliklerine dikkat ederek seslendirme yapma ve eserle ilgili literatür bilgilerini edinme becerileri kazandırılmak istenmiştir. 6. ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ Hayat boyu öğrenen, edindiği bilgi ve beceriyi hayata geçiren fertlerin yetiştirilmesinde öğretim yöntem ve teknikleri de büyük önem taşımaktadır. Çağın gerektirdiği donanımlara uygun hedefler belirlenmiş olsa bile bu hedefleri tamamen geleneksel yöntemlerle gerçekleştirmek mümkün değildir. Öğrenme süreçlerinde öğrencilerin düşünmelerini, araştırmalarını, sorun çözmelerini ve edindikleri bilgi ve beceriyi yeniden yapılandırıp hayata geçirmelerini destekleyen yöntem ve teknikler işe koşulmalıdır. Öğrenci merkezli öğrenme ortamlarında öğretmenin rolünün sınıflardaki geleneksel rolünden farkı; kendi kararlarını uygulamak yerine öğrencilere yol göstermek, önerilerde bulunmak, gerekli durumlarda açıklama yapmak, fikir vermek, rehber olmak ve onların gelişimlerini gözlemektir. Örneğin, öğretmen hangi öğretimsel işin yapılacağı ya da hangi kaynağa bakılacağı konusunda fikri olmayan öğrenciye çeşitli işler ya da kaynaklar önerebilir. Öğrencinin gelişmesinde sorunlarla karşılaşıldığında önlem almak da öğretmenin sorumluluğundadır. Burada söz konusu olan öğretmenin öğrenciye kendi kararlarını kabul ettirmesi, onun öğrenmesi ile ilgili kararları onun yerine almamasıdır. Öğretmen bilgi aktarıcı, karar verici olmak yerine öğrencilerin öğrenme sürecine etkin katılımını sağlayarak, öğrenmeyi kolaylaştırmalıdır. Bilgi ile öğrenci arasında arabuluculuk rolünü üstlenmelidir. Tablo: Öğretmen ve Öğrenci Merkezli Eğitimin Karşılaştırılması Öğretmen Merkezli Öğrenci Merkezli Öğretici Etkileşimli Sınıfta etkinlik Bilgi verici, daima uzman Katılımcı, bazen öğrenci Öğretmenin rolü Dinleyici, daima öğrenci Katılımcı, bazen uzman Öğrencinin rolü Bilgiler İlişkiler Ders ağırlığı Hatırlama ve ezber bilginin Sorgulama ve buluş, bilgilerin Bilgi kazanımı birikmesi yeni bilgilere dönüşümü Miktar Kalite Başarı göstergesi Normlara göre Ölçütlere göre Ölçme Tekrar ve uygulama İletişim, katılım, bilgiye erişim Teknoloji kullanımı (Kaynak: Dwyer, 1994), http://www.cndp.fr/collecie/pdf/clasbran.pdf Öğrenci merkezli eğitim için yöntem ve tekniklerin belirlenmesi ve bunun sınıfta uygulanması, planlamanın en önemli bölümlerindendir. Öğrenci özellikleri doğru belirlendiğinde ve planlama aşamasına katılımı sağlandığında hedeflere ulaşmak daha kolay olacaktır. Öğrenci merkezli eğitim için benimsenen ilkeler, değerler ve hedefler yöntem teknik ve stratejilerin belirlenmesinde temel oluşturmaktadır. Bu teknik, bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi, ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütün olarak tanımlanabilir. Yöntem ve tekniklerin belirlenmesinde etkili olan bazı faktörler vardır. Bunlar: Ulaşılacak hedefler, öğretmenin yöntem konusundaki becerisi, içeriğin yapısı, süre, maliyet, kullanım kolaylığı, öğrenci sayısı, derslik ve büyüklüğü, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyi vb. olarak sıralanabilir (Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli, 2004). Çağdaş yöntemlerde öğrenci; öğrenme sürecine aktif olarak katılmaktadır. Burada öğretmenin rolü; öğrencinin öğrenmesinin kolaylaştırmak için ona rehberlik etmek, öğrencinin öğrenim sürecine katılımını sağlamak için gerekli önlemleri almak ve öğrenciyi sürekli güdülemektir. Öğretmenin ana görevi, öğrenme kaynağı ile öğrencinin doğrudan etkileşimini sağlamak ve gereksinim duyduğunda ona rehberlik etmektir. Bunun nedeni, öğretmenin öğrenciye ne sunduğundan çok öğrencinin ne yaptığı görüşünün benimsenmesidir. Programda verilen etkinlikler birer öneri niteliğindedir. Öğretmen, bu etkinlikleri aynen kullanabilir veya ekleme ve çıkarmalar yapabilir. Bunun dışında başka etkinlikler de geliştirebilir. Etkinlikler, öğrenci merkezli ve öğrenme sürecinde öğrencinin etkin bir rol üstlenmesini sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Örneğin, öğrencinin sınıfta arkadaşlarıyla tartışarak, görüşlerini açıklayarak, sorgulayarak, başka arkadaşlarına aktararak öğrenme sürecine etkin olarak katılmasını amaçlamalıdır. Öğrencilerin birbirleriyle ve öğretmenlerle karşılıklı iletişime ve etkileşime girmelerini, birbirlerine açık uçlu ve anlamlı sorular sormalarını, araştırma yapmalarını sağlayıcı etkinliklere yer verilmelidir. 7. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitim sürecinde programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Ölçme ve değerlendirme ile eğitim ve öğretim sürecinin sürekli izlenmesi her aşamada ortaya çıkan sorunları tespit ve düzenleme imkânı verir. Ölçme: Nesnelerde, olgularda ya da bireylerde bulunduğu düşünülen özelliklerin gözlemlenip gözlem sonuçlarının sayılarla veya başka sembollerle gösterilmesidir (Turgut, 1987; Yıldırım, 1999). Ölçme, öğrencilerin neleri bildikleri, neleri yapabildikleri hakkında bilgi toplamak olarak da tanımlanabilir. Değerlendirme: Gözlem sonuçlarının bir ölçütle veya ölçütler takımıyla kıyaslanıp bir karara varılması işidir (Baykul, 1999; Yıldırım, 1999). En genel anlamı ile ölçme, bir nesneye ilişkin gözlemlerin sayı ve sembollerle ifade edilmesi, değerlendirme ise ölçme sonuçlarını bir ölçüte vurarak, ölçülen nitelik hakkında bir değer yargısına varma sürecidir. Ölçme ve değerlendirme, öğretme ve öğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan, eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını içeren çok adımlı, sistematik bir süreçtir. Ölçme ve değerlendirmenin amaçları genel olarak şu şekilde sıralanabilir: • • • • • Öğrenci başarısını gözlemlemek Okulun başarısını gözlemlemek Anne-babalara bilgi verebilmek Öğrenciler için sınıf geçme ve mezuniyet konularında karar verebilmek Öğretim sürecinin verimliliği hakkında yorumlar yapabilmek Programda, değerlendirme ile sadece öğrenme ürününü değil, öğrencilerin öğrenme süreçleri de izlenir ve bu süreç değerlendirilerek gerektiğinde kullanılan sınıf etkinlikleri değiştirilir. Ölçme ve değerlendirme öğrencinin gerçek yaşamla kendi bilgileri arasında ilişki kurmasını ve karşılaştığı problemlere farklı çözüm yolları üretebilmesini gerektirir. Öğretmenlerin, öğrencilerin başarısını değerlendirmede birkaç yöntemi birlikte kullanması gerekir. Bu durum her öğrenciye ne bildiğini gösterme konusunda bir şans tanır. Öğretmenin de birkaç aracı birlikte kullanarak öğrencinin ne bildiğini ve ne yapacağını bilmesi bu konuda kendine daha fazla güven duymasını sağlayabilir. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programında değerlendirme ile sadece öğrenme ürününü değil, öğrencilerin öğrenme süreçleri de izlenir ve bu süreç değerlendirilerek gerektiğinde kullanılan sınıf etkinlikleri değiştirilir. Hazırlanmış olan programda değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini belirlemeye yarayan bir araçtır. Bu amaçla öğretmenler programda yer alan gözlem, görüşme, performans ödevleri, öz değerlendirme formları, projeler, posterler vb. araç ve yöntemleri kullanarak öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdığını ve üst zihinsel becerilirinin ne kadar geliştiğini öğrenim süreci içinde değerlendirirler. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi için yapılacak değerlendirme etkinliklerinde, öğrencilerin programın tüm boyutlarında sağladığı gelişme ve başarı ölçülmeye ve kaydedilmeye çalışılır. Öğretmenler, öğrencilerin programla ilgili bilgi, beceri, değer ve tutumlara yönelik eksiklerini belirlerken, bireysel gelişimlerini izlerken, karşılaştıkları zorlukları tanımlarken, öğrencileri öğrenmeye ve becerilerini geliştirmeye özendirirken değerlendirme yaparlar. Böylece, değerlendirme öğrencilerin eğitiminde geliştirici bir rol oynar. Öğrencilerin öğrenmesi ve gelişimiyle ilgili elde edilen bilgiler, öğretmenler tarafından kullanılabileceği gibi öğrencinin kendini değerlendirmesine ve kişisel hedefler belirlemesine de yardım eder. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programı, yaratıcı ve eleştirel düşünme, problem çözme, karar verme, araştırma, girişimcilik gibi ortak becerilerin yanında, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma, ses sağlığını koruma, Türk müziği makamlarını tanıma ve bu makamlara ait eserleri güzel ve etkili seslendirme becerisi gibi Türk Müziği Koro Eğitimi becerileri geliştirmesi bakımından öğrencinin eğitimine önemli katkılar sağlayacaktır. Bu amaçla, geliştirilen Türk Müziği Koro Eğitimi dersi öğretim programında, eğitim–öğretim sürecini destekleyici nitelikte çeşitli ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerine yer verilmiştir. Öğretmenler programda verilen ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerini ya da bunlardan esinlenerek ünitelerdeki kazanımlara uygun ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemleri geliştirerek kullanabilirler. Örneğin, derslerin işlenişi sürecinde öğrencilerin yapılan etkinliklere katılma düzeylerini belirlemede gözlem formlarından, grup etkinliklerine katılmalarını belirlemede grup değerlendirme formlarından ya da üniteler sonunda öğrencilerin hangi becerilere sahip olduklarını kendilerinin belirleyebilmeleri için öz değerlendirme formlarından yararlanabilir. Öğretmenlerin etkinliklere yönelik olarak kullanacağı değerlendirme araç ve yöntemleri öğrencilerin gelişimlerini değerlendirmelerinde ve alacakları kararlarda önemli ipuçları verecektir. 8. TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI ÖĞRENME ALANLARI, ÜNİTELER VE SÜRELERİ ÖĞRENME ALANLARI, ÜNİTELER VE SÜRELERİ 9. SINIF Öğrenme Alanları Üniteler Ses Sistemi ve Sesin KORODA SES EĞİTİMİ Oluşumu Ses Eğitimi Kürdi Makamı TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI Nihavent Makamı Kürdi Makamında Eserler TÜRK MÜZİĞİ Seslendirme MAKAMLARINDA Nihavent Makamında ESER SESLENDİRME Eserler Seslendirme Toplam Kazanım Sayıları Süre/Ders Saati Oranı (%) 14 6 17 9 4 5 4 4 4 11 11 11 11 9 25 12 9 25 55 36 100 Kazanım Sayıları 10 5 5 5 Süre/Ders Saati 3 6 6 6 Oranı (%) 4 8 8 8 12 17 24 12 17 24 12 17 24 61 72 100 10. SINIF Öğrenme Alanları Üniteler KORODA SES EĞİTİMİ Ses Eğitimi Rast Makamı TÜRK MÜZİĞİ Hüseyni Makamı MAKAMLARI Hicaz Makamı Rast Makamında Eserler Seslendirme TÜRK MÜZİĞİ Hüseyni Makamında MAKAMLARINDA Eserler Seslendirme ESER SESLENDİRME Hicaz Makamında Eserler Seslendirme Toplam 11. SINIF Öğrenme Alanları Üniteler KORODA SES EĞİTİMİ Ses Eğitimi Karcığar Makamı TÜRK MÜZİĞİ Nikriz Makamı MAKAMLARI Segah Makamı Karcığar Makamında Eserler Seslendirme TÜRK MÜZİĞİ Nikriz Makamında MAKAMLARINDA Eserler Seslendirme ESER SESLENDİRME Segah Makamında Eserler Seslendirme Toplam Kazanım Sayıları 12 5 5 5 Süre/Ders Saati 3 6 6 6 Oranı (%) 4 8 8 8 13 17 24 13 17 24 13 17 24 66 72 100 Kazanım Sayıları 13 5 5 Süre/Ders Saati 8 10 10 Oranı (%) 10 14 14 13 22 31 13 22 31 49 72 100 12. SINIF Öğrenme Alanları Üniteler KORODA SES EĞİTİMİ Ses Eğitimi Hüzzam Makamı TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI Saba Makamı Hüzzam Makamında TÜRK MÜZİĞİ Eserler Seslendirme MAKAMLARINDA Saba Makamında Eserler ESER SESLENDİRME Seslendirme Toplam TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRENME ALANLARI VE ÜNİTELER 9. SINIF ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE I: SES SİSTEMİ VE SESİN OLUŞUMU ÖGELERİ ÜNİTE II: SES EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE I: KÜRDİ MAKAMI ÜNİTE II: NİHAVENT MAKAMI ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE I: KÜRDİ MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME ÜNİTE II: NİHAVENT MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME 10. SINIF ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE: SES EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE I: RAST MAKAMI ÜNİTE II: HİCAZ MAKAMI ÜNİTE III: HÜSEYNİ MAKAMI ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE I: RAST MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME ÜNİTE II: HİCAZ MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME ÜNİTE III: HÜSEYNİ MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME 11. SINIF ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE: SES EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE I: KARCIĞAR MAKAMI ÜNİTE II: NİKRİZ MAKAMI ÜNİTE III: SEGAH MAKAMI ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE I: KARCIĞAR MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME ÜNİTE II: NİKRİZ MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME ÜNİTE III: SEGAH MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME 12. SINIF ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE: SES EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE I: HÜZZAM MAKAMI ÜNİTE II: SABA MAKAMI ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE I: HÜZZAM MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME ÜNİTE II: SABA MAKAMINDA ESERLER SESLENDİRME 9. ORTAÖĞRETİM ANADOLU GÜZEL SANATLAR LİSELERİ TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ DERSİ KİTAP FORMA SAYILARI SINIFI A4 B5 9 5–7 7–9 10 5–7 7–9 11 5–7 7–9 12 5–7 7–9 10. PROGRAMDA KULLANILAN SEMBOLLER + Sınıf-okul içi etkinlik Bu sembol, ilgili etkinliklerin (grup çalışması, çalışma kâğıdı doldurma, görsel materyal okuma, sanal alan gezisi, slayt/film izleme, dinleti, çalgı çalma, eser okuma, eser çözümleme vb.) sınıf içinde yapılacağını gösterir. v Okul dışı etkinlik Bu sembol, ilgili etkinliklerin (araştırma, grup çalışması, proje çalışmaları, konser/sergi vb. etkinlikleri) tamamının veya bazı aşamalarının ev, kütüphane ve konuyla ilgili kurum ve kuruluşlarda yapılabileceğini gösterir. [!] Uyarı Bu sembol, ilgili ünitede doğrudan verilecek beceri ve değer ifadelerini, işlenecek konuların sınırlarını, kullanılması önerilen araç-gereç ve dikkat edilmesi gereken noktaları gösterir. Yİnceleme gezisi Bu sembol, ilgili etkinliklerin okul dışında inceleme ve araştırma gezileriyle yapılabileceğini gösterir. Ders içi ilişkilendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme Bu sembol, ilgili kazanım(lar)la/üniteyle ilişkilendirilebilecek diğer dersleri gösterir. Bu sembol, ilgili üniteyle iş birliği yapılabilecek diğer derslerin adını gösterir. Bu sembol, eğitim öğretim sürecinde yapılabilecek ölçme ve Ölçme ve değerlendirme değerlendirme etkinliklerini göstermektedir. Belirtilen ölçme ve değerlendirme etkinlikleri öneri niteliğindedir. TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ SES SİSTEMİ VE SESİN OLUŞUMU Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 1. Sesi oluşturan ögeleri tanır. 2. İnsan ses sistemini meydana getiren ögeleri tanır. 3. Sesin oluşumunda rol oynayan organların ses üretmede ve şarkı söylemedeki görevlerini fark eder 4. Solunum organlarının ses üretmede ve şarkı söylemedeki görevlerini açıklar. 5. Doğal solunumu ve konuşma solunumunu fark eder. 6. Rezonans bölgelerini tanır. 7. Registre bölgelerini tanır. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 9. SINIF + Sesi oluşturan ögeler, solunum, titreşim ve rezonatör sistemlerini oluşturan organların insan vücudundaki yerleri ve işlevlerini konu alan kaynaklar görsel materyallerle (vcd, cd, dvd) sunulup konu üzerinde karşılıklı tartışılır (1- 3. kazanımlar). +Doğru güzel ve etkili bir ses üretmedeki solunumun önemini kavratmak için, solunum sisteminin fizyolojisi tanıtılır ve bu örnekler görsel materyallerle ( vcd, cd, dvd) desteklenerek solunum türlerini içeren uygulamalı çalışmalar yapılır (4 ve 5. kazanımlar). + Solunumunu denetleyerek, tek ses üzerinde çeşitli hecelerle (na-ne ni-no-nu vb), solunumunu denetleyerek doğru ses üretme alıştırmaları yaptırılır (5. kazanım). + Rezonans bölgeleri ile işlevleri, görsel kaynaklardan tanıtılarak bu bölgelerin daha iyi hissedilmesine ve doğru kullanımına ilişkin alıştırmalar yapılır (6. kazanım). + Erkeklerde ve kadınlarda registre bölgeleri tanıtılır ve bütün registre lardaki vokal nitelikleri örneklenerek sunulur, ses geçiş bölgelerinde sesin kontrolünü ve sürekliliğini sağlamak için, orta tonlarda hafif ve küçük egzersizlerle alıştırmalar yapılır (7. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme AÇIKLAMALAR [!] Öğrenciler şarkı söyleme, şan, konuşma eğitimi, toplu ses eğitimi hakkında bilgilendirilir. C 1. kazanımla ilgili olarak Fizik dersi öğretmeniyle işbirliği yapılır. C 2-5. kazanımlarla ilgili olarak Biyoloji ders öğretmeniyle işbirliğine gidilir. [!]Bütün derslere başlarken mutasyon dönemi ses özellikleri dikkate alınarak doğru duruş, doğru solunuma dayalı doğru fonasyon, doğru rezonans ve doğru artikülasyonla ses alıştırmaları yapmaya özen gösterilir.(1- 11. kazanımlar). [!] Ses üzerine uzmanlaşmış tıp doktorlarıyla ses sistemi, mutasyon döneminde ses özellikleri ve ses sağlığı konularında görüşme yapılarak öğrenciler bilgilendirilir (1- 4, 7- 10. kazanımlar). [!] Öğrencilerin bireysel yapı özellikleri ile ses gelişim-değişim (mutasyon) özellikleri dikkatle izlenir, buna uygun doğru ses alıştırmaları seçilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ SES SİSTEMİ VE SESİN OLUŞUMU ÜNİTE 9. SINIF KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR 8. İnsan sesinin fizyolojik gelişimini ve değişimini açıklar. 9. Mutasyon döneminde sesinde oluşan değişiklikleri fark eder. 10. Mutasyon döneminde sesinde yaşadığı olumsuz durumlara uygun olarak, doğru ses (doğru solunum destekli yumuşak, fonasyonla, küçük, hafif ve temiz) üretir. 11. Ses sağlığına ve sesini korumaya özen gösterir. 12. Şarkı söylemede dil ve konuşmanın yeri ve önemini belirler. 13. Ses türlerini tanır. 14. İnsan sesinin müzik eğitimindeki yerini fark eder. v /+ Sesin fizyolojik gelişimine ve değişimine yönelik kaynaklardan araştırma yapmaları ve edindikleri bilgileri arkadaşlarıyla paylaşmaları sağlanır, sesin kullanımı sırasında yapılan yanlış davranışlar tartışılır (8. kazanım). v /+ Mutasyon döneminde, ses bozukluğuna sebep olan etkenler ve ses sağlığının korunmasına yönelik kaynaklardan araştırma yapmaları ve sunmaları sağlanır (9 -11. kazanımlar). + Mutasyon dönemi ses özelliklerine uygun olarak, majör ve minör üçlülerden oluşan yanaşık seslerle,–m, (kapalı ağızla) ve -yu, -mi, v.b hecelerle alıştırma yapılır (10. kazamım). v /+ Artikülasyon bölgeleri ve mekanizması (artikülatör adı verilen dudaklar, dişler, dil ve damak), hakkında genel bilgiler ile Türkçe’de bulunan sesli ve sessiz fonemlerin üretildiği artikülasyon bölgelerine ilişkin bilgiler ilgili kaynaklardan araştırılarak, dil ve konuşmanın şarkı söylemedeki önemi ve etkisi tartışılır (12. kazanım). + Soprano, alto, tenor, bas seslerini örnekleyen ses kayıtları dinlenir ve bu seslerin genel karakteristik özellikleri üzerine tartışma yapılır (13. kazanım). + Müzik eğitiminde insan sesinin yeri ve önemi kaynak metinlerle ilişkilendirilerek tartışılır (14. kazanım). [!] Ses sağlığının, ses eğitiminde, şarkı söylemede, koro bilinci ve disiplinindeki önemi ile ilişkisi açıklanır. [!] Konularla ilgili CD/VCD/DVD gibi görsel materyaller imkânlar doğrultusunda kullanılır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma ve ses sağlığını koruma becerisi kazanması beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, sözlü sunum, görüşme ve öğrenci gözlem formundan yararlanılabilir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ SES EĞİTİMİ ÜNİTE KAZANIMLAR 9. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR v /+ Koro türleri (sayısal oluşumlarına, müzik Bu üniteyi tamamlayan türlerine, kuruluş amaçlarına ve yaş gruplarına göre) öğrenciler; ve özelliklerini araştırmaları ve sunmaları sağlanır. Karma, kadın, erkek ve çocuk koroları, görsel ve 1. Koro türlerini tanır. işitsel kayıtlardan (vcd, dvd veya cd) izletilerek 2. Koroda şarkı konuya ilişkin tartışma yapılır (1. kazanım). söylemeye yönelik Y /+ Yaptıkları müzik türüne göre ayrılmış belirlenen temel koroların konserlerine gidilip ve farklılıklar davranışları (duruş, gözlemlenerek öğrencilerden sınıfa izlenimlerini solunum, ses üretme, aktarmaları istenir (1. kazanım). rezonans ve + Toplu söylemede uyulması gerekli kurallar artikülasyon) uygular. anlatılarak vücudun, ses egzersizlerine ve şarkı 3. Koroda uyumlu ve söylemeye başlamadan önce, alması gereken doğru bağdaşık (homojen) ses duruş pozisyonu ve doğru solunuma dayalı küçük ses üretmeye ilişkin temel egzersizleri ve kolay bir şarkı üzerinde, sınıfça davranışları (birbirini birlikte söyleme çalışması yapılır (2. kazanım). dinleyerek ve ses + Şarkı söyleme sırasında yanındakini dinleyerek gürlüğünün koro ile doğru solunuma dayalı sesinin yüksekliğini ve uyumunu koruyarak) doğruluğunun koruyarak tüm koro ile uyum içinde fark eder. ses üretme ve şarkı söyleme çalışmaları yapılır. Bu 4. Koroda doğru ses çalışmalar esnasında birlikte şarkı söylemenin zevkli üretmeye yönelik bir hale getirilmesi için karşılıklı dikkat ve özen olarak ses sistemindeki gösterilir (3-6 ve 7. kazanımlar). eşgüdümlü çalışmayı + Koroda şarkı söylemeye yönelik olarak belirlenen fark eder. temel davranışlar (duruş, solunum, ses üretme, 5. Doğru entonasyonla rezonans ve artikülasyon) küçük ses alıştırmaları ve şarkı söylemeye ilişkin küçük parçalar üzerinde eşgüdüm içinde uygulanır gereklilikleri fark eder. (4. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme [!] Duo-Düette (ikili), Trio-Terzette (üçlü) gibi koroda söylemede sayısal oluşumların tanımları ve aldıkları isimler müzikal terimler dağarcığına yerleştirilir. [!] 2. ve 3. kazanımla ilgili olarak, ses egzersizleri yaparken ve şarkı söylerken toplu halde seslerin doğru rezonans bölgelerinde üretilmesine ve sözlerin doğru artiküle edilmesine özen gösterilmelidir. 4. kazanımla ilgili olarak solunum, fonasyon, rezonans ve artikülasyon bölge ve organlarının eşgüdüm (koordinasyon) içinde çalışmasını sağlamak için insan ses sistemi hakkında önceki ünitede edinilen kazanımlar hatırlatılarak, dikkat çekilir. [!] Seslendirilecek her şarkı için; sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla üretmeye özen gösterme, entonasyonuna dikkat etme, nüansları aynı anda özenle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma, şefe dikkat etme gibi temel davranışlar öğretmen tarafından gözlemlenmeli ve kontrol edilmelidir (2-5. kazanımlar). C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ SES EĞİTİMİ ÜNİTE 9. SINIF KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR 6. Koroda ses eğitimin temel amaçlarını ve önemini açıklar. 7. Koro dersine devama ve koro disiplinine özen gösterir. 8. Koroda şarkı söylemenin zevkini fark eder. 9. Koro ile şef uyumunun önemi ve gerekliliğini fark eder. + Koroda bir eser seslendirilirken şef-koro uyumunun öneminin gerekliliğinin anlaşılması için seçkin koro ve şefler vcd, dvd gibi kaynaklardan izletilir. Koro şefliğinin anlamına ilişkin gerekli açıklama yapılır ve eser seslendirme sırasında şefin eline ve mimiklerine dikkat çekilir. Koroda şarkı söylemeye yönelik temel davranışların kazanılması için koro dersine devamın ve buna bağlı olarak gelişen koro disiplini ve önemi tartışılır (6- 9. kazanımlar). [!] Küçük müzik ve konuşma cümleleri, ses eğitiminde temel davranışlar olan doğru duruş, doğru solunum, doğru fonasyon, doğru rezonans ve doğru artikülasyonu eşgüdüm (koordinasyon) içinde gerçekleştirerek seslendirilir. [!] VCD, DVD, CD gibi işitsel ve görsel materyallerden seçkin koro kayıtları dinletilir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma ve becerisi kazanması beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. + Şef- koro uyumunun anlaşılması için sınıfta bir oyun havası içinde öğrencilere şeflik görevi vererek şarkıyı yönetmeleri istenebilir (6-9. kazanımlar). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 1. Kürdi makamı dizisindeki sesleri tanır. KÜRDİ MAKAMI 2. Kürdi makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. 3. Kürdi makamının genel özelliklerini tanır. 4. Dinlediği makamın Kürdi makamı olduğunu tahmin eder. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR + Makama duyuşsal olarak aşinalık sağlanması için Kürdi makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). [!] Kürdi makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünitede Kürdîlihicazkâr, Acem Kürdi ve Muhayyer Kürdi makamlarına da yer verilebilir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Kürdi makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo ) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan dinlenip, izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. + Egzersizler yapılırken bu makamın genel özelliklerine dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba bölünerek (sopranotenor, alto-bas) bu makamın dizisi kanon şeklinde seslendirilir ve makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. kazanım). + Kürdi makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 9. SINIF v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI NİHAVENT MAKAMI ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Nihavent makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). 9. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Nihavent makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. 1. Nihavent makamı [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında dizisindeki sesleri tanır. koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. 2. Nihavent makamındaki sesleri doğru ve temiz [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın + Egzersizler yapılırken bu seslendirir. daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale makamın genel özelliklerine getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde 3. Makamın genel dikkat edilir. Sınıf iki ayrı özelliklerini tanır. gruba bölünerek (soprano-tenor, bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. alto-bas) bu makamın dizisi 4. Dinlediği makamın C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle kanon şeklinde seslendirilir ve Nihavent makamı ilişkilendirilir. makamın duyuşsal olarak olduğunu tahmin eder. pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. [!] Nihavent makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo ) seçkin 5. Nihavent makamının, kazanım). icralar olmasına özen gösterilmelidir. Kürdi makamı ve [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd dizisinden ayrıldığı vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak + Nihavent makamını diğer noktaları belirler. öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. makamlardan ayırmak için [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, değişik makamlara ait diziler azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk kazanımlar). müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ KÜRDİ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Eser üzerinde usul çalışması yapılır (1. kazanım). + Çalışılacak esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eser 1. Kürdi makamında seçilen seslendirilirken yanındakini de dinleyerek eserin usulünü tanır. doğru solunuma dayalı, sesinin 2. Koroda şarkı söylemeye yüksekliğini ve doğruluğunu koruyarak, yönelik belirlenen temel tüm koro ile uyum içinde olmaya özen davranışları eser üzerinde gösterilir (2. kazanımlar). uygular. + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. 3. Koroda uyumlu ve Gruplar birbirlerini koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin üretmeye ilişkin temel temel davranışların gerçekleştirilmesi davranışları eser üzerinde açısından dinler/izler. Birlikte başlayıp uygular. 4. Kürdi makamındaki eserin birlikte bitirme, aynı anda nefes alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu aynı genel özelliklerini tanır. anda hissetme gibi koroda olması gereken 5. Eseri Kürdi makamının ses temel davranışlar sergilenir (3. kazanım). aralıklarına dikkat ederek + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere doğru ve temiz seslendirir. dikkat edilerek, ait olduğu dönemin 6. Şarkı söylerken doğru özelliklerine, makamın seyir özelliklerine entonasyon sağlamaya dikkat ve karakterine uygun seslendirme yapılır eder. (4. kazanım). + Eser üzerinde, eserin seslerine ve 7. Eserin sözlerini doğru sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna artiküle eder. ve artikülâsyonuna dikkat ederek şarkıyı doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. kazanımlar). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 9. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Eser seslendirmeye başlanmadan önce vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Her eser seslendirme çalışması yapılmadan önce, ses eğiti ünitesinde kazandırılan beceriler doğrultusunda, ses egzersizleri yapılarak, öğretmen tarafından koronun sesleri şarkı söylemeye hazırlanmalıdır. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME KÜRDİ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 8. Eseri ritmik yapısına uygun + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde ritim kalıplarına uygun bona seslendirir. çalışması yapılır (8. kazanım). 9. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine uygun, bütünlük + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal içinde seslendirir. ifadeleri, ses soluk bağlantısına dayalı, 10. Eser seslendirilirken şefe dikkat eder. doğru fonasyonla ve bütünlük içinde gerçekleştirir (9. kazanım). 11. Eserle ilgili genel literatür bilgilerini sorgular. + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük içinde gerçekleştirir (10. kazanım) + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışların koroda bir bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve eserin özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-10. kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (11. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 9. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften orta kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Kürdi makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin (koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME NİHAVENT MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eser üzerinde usul yani vuruş Bu üniteyi tamamlayan çalışması yapılır (1. kazanım) öğrenciler; + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eser seslendirilirken 1. Nihavent makamında yanındakini dinleyerek doğru solunuma seçilen eserin usulünü tanır. dayalı sesinin yüksekliğini ve 2. Koroda şarkı söylemeye doğruluğunu koruyarak tüm koro ile uyum yönelik belirlenen temel içinde seslendirmeye özen gösterilir (2. kazanımlar). davranışları eser üzerinde + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. uygular. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda 3. Koroda uyumlu ve uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları gözlem üretmeye ilişkin temel yoluyla kazanmaları sağlanır. Birlikte davranışları eser üzerinde başlayıp birlikte bitirme, aynı anda nefes uygular. alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu 4. Nihavent makamındaki aynı anada hissetme gibi koroda olması eserin genel özelliklerini gereken temel davranışlar sergilenir (3. tanır. kazanım). 5. Eseri Nihavent makamının + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere ses aralıklarına dikkat ederek dikkat edilerek, makamın seyir özelliklerine ve karakterine uygun doğru ve temiz seslendirir. seslendirme yapılır (4. kazanım). 6. Şarkı söylerken doğru + Eser üzerinde, eserin seslerine ve entonasyon sağlamaya dikkat sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna eder. ve artikülasyonuna dikkat ederek şarkıyı doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. 7. Eserin sözlerini doğru kazanımlar). artiküle eder. + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde 8. Eseri ritmik yapısına uygun ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). seslendirir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 9. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften orta kuvvetliye doğru çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME NİHAVENT MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR 9. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine uygun, bütünlük içinde seslendirir. 10. Eser seslendirilirken şefe dikkat eder. 11. Nihavent ve Kürdi makamı arasındaki genel farklılıkları belirler. 12. Eserle ilgili genel literatür bilgilerini sorgular. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 9. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Nihavent makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin (koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma + Eser seslendirilirken yukarıda dersiyle ilişkilendirilir. belirtilen davranışlar doğrultusunda [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve bir bütünlük içinde, eserin özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir seçkin örneklere yer verilmelidir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, (1-9 kazanımlar). yeterli performans ve repertuar çalışması için + Eseri seslendirirken, şefi izler, öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar esere ait vuruş, anlatım ve yorum yapılmasına özen gösterilmelidir. ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, içinde gerçekleştirir (10. kazanım) dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık + Makamlar arasındaki ses ve seyir değerlerine ulaşması beklenir. farklılıklar dizek üzerinde yazılarak [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme belirlenir ve bu farklılıkları ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği belirlemeye yönelik örnek eserler eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini seslendirilir (11. kazanım). kazanmaları beklenir. v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, ( bestecisi, yöresi, kimden alındığı, grup değerlendirme formu ve performans kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur değerlendirme formundan yararlanılabilir. (12. kazanım). + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal ifadeleri, ses-soluk bağlantısına dayalı, doğru fonasyonla ve bütünlük içinde gerçekleştirir (9. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 10. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Sesini kullanmaya başlamadan önce vücudun alması gereken doğru duruş pozisyonu hatırlatılır (1. kazanım). SES EĞİTİMİ 1. Sesini kullanırken ve şarkı söylerken doğru duruş pozisyonu alır. + Solunum organları ve işleyişleri hatırlatılarak doğru solunuma ve doğru fonasyona dayalı ses egzersizleri yapılır (2. ve 4. kazanımlar.) 2. Ses üretmede ve şarkı söylemede gerekli olan + Solunumunu denetleyerek, tek ses solunum organlarını ve üzerinde çeşitli hecelerle, kapalı ağızla M kullanımını hatırlar. ve N konsonları üzerinde, daha sonra da na-ne ni-no-nu- v.b ses üretme ve rezonans 3. Konuşurken ve şarkı söylerken solunumu denetler. alıştırmaları yaptırılır (3- 5. kazanımlar). + Önemli rezonans bölgeleri belirtilerek, 4. Doğru solunum ve rezonans bölgelerinin kaliteli sesin fonasyon çalışmaları yapar. üretilmesindeki etkileri üzerine örnek 5. Sesini doğru rezonans çalışmalar yapılır (5. kazanım). bölgelerinde üretir. + Erkeklerde ve kadınlarda registre 6. Sesini doğru registre bölgeleri tanıtılır. Bütün registre lardaki bölgelerinde üretir. vokal nitelikleri örneklenerek sunulur. Ses geçiş bölgelerinde sesin kontrolünü ve sürekliliğini sağlamak için, birbirine bağlı tonlar üzerinde temiz, güzel ve yumuşak, doğru tınlamayı elde edici küçük egzersizler yapılır (6. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme AÇIKLAMALAR 9. sınıfta sesin oluşumu ve ses eğitimi ünitesinde kazandırılan becerilerde gerekli görülen bölümler tüm ünite ve sınıflarda hatırlatılmalıdır. Bu ünite kapsamında yapılacak tüm çalışmalar (öncesinde) sırasında, bir önceki dönemlere ait, insanda ses sistemi ve ses eğitimine ilişkin bilgiler öğrencilere hatırlatılarak, tekrar tekrar doğru solunum ve doğru fonasyon çalışmaları yaptırılır. [!] Egzersizlere ve eser seslendirmeye başlanmadan önce vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Kapalı ağızla seslerde M ve N ünsüzleriyle yapılan tınlama çalışmalarında fazla ses vermeden hafifçe tınlamaya özen gösterilir. Bu çalışma sesin rezonans boşluklarına sağlıklı bir şekilde gönderilmesini sağlayacaktır. [!] 1-10. kazanımların tüm koroda birlik, beraberlik, bütünlük ve homojenlik içinde gerçekleşmesi sağlanmalıdır. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE KAZANIMLAR 10. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Ses egzersizleri yaparken entonasyonuna dikkat ederek, kalın ve ince vokalleri “A,I,O,U,E,İ,Ö,Ü” doğru bir fonasyon ve yumuşak bir 8. Ses ezersizleri yaparken ince ve kalın vokalleri kullanır. ifadeyle, hafiften orta gürlüğe doğru yükselen, majör - minör küçük aralıklarında seslendirme çalışması 9. Şarkı söylemede dil ve yapılır (7. ve 8. kazanımlar). konuşmanın önemini açıklar. SES EĞİTİMİ 7. Sesini kullanırken entonasyonuna dikkat eder. 10. Kelimeleri ritimsel yapılarına uygun seslendirir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı + Dil çabukluğunu (artikülasyonu) geliştirici, kelimelerin ritimsel yapılarına uygun konuşma ve söylemeye yönelik, tekerlemeler ve sözlerle, güzel ve anlaşılır konuşma çalışmaları yapılır (9. ve 10. kazanımlar). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme AÇIKLAMALAR [!] Konuşma çalışmalarında atasözleri, şiirler ve düzyazılardan yararlanılabilir. [!] Öğretmen tarafından, ses üretme ve şarkı söylemeye ilişkin gerçekleştirilen tüm davranışların, koroda bir bütünlük içinde olmasına ve tüm bireylerin bu sorumluluk ve bilinç düzeyine erişmelerine özen gösterilmeli ve dikkat çekilmelidir. [!] Küçük müzik ve konuşma cümleleri, ses eğitiminde temel davranışlar olan doğru duruş, doğru solunum, doğru fonasyon, doğru rezonans ve doğru artikülasyon eşgüdüm (koordinasyon) içinde gerçekleştirerek seslendirilir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma becerisi geliştirmesi beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; RAST MAKAMI 1. Rast makamı dizisindeki sesleri tanır. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Rast makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). 2. Rast makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. + Egzersizler yapılırken bu 3. Makamın genel makamın genel özelliklerine özelliklerini tanır. dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba bölünerek (soprano4. Dinlediği makamın Rast tenor, alto-bas) bu makamın makamı olduğunu tahmin dizisi kanon şeklinde eder. seslendirilir ve makamın 5. Dinlediği makamın, diğer duyuşsal olarak pekiştirilmesi makam ve dizilerden sağlanır (2. ve 3. kazanım). ayrıldığı noktaları belirler. + Rast makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 10. SINIF v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi AÇIKLAMALAR [!] Rast makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Rast makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo ) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; HİCAZ MAKAMI 1. Hicaz makamı dizisindeki sesleri tanır. 2. Hicaz makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. 3. Makamın genel özelliklerini tanır. 4. Dinlediği makamın Hicaz makamı olduğunu tahmin eder. 5. Hicaz makamın diğer makam ve dizilerden ayrıldığı noktaları belirler. 10. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Hicaz makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). + Egzersizler yapılırken bu makamın genel özelliklerine dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba bölünerek (soprano-tenor, altobas) bu makamın dizisi kanon şeklinde seslendirilir ve makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. kazanım). + Hicaz makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). AÇIKLAMALAR [!] Hicaz makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Hicaz makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; HÜSEYNİ MAKAMI 1. Hüseyni makamı dizisindeki sesleri tanır. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Hüseyni makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). 2. Hüseyni makamındaki sesleri doğru ve temiz + Egzersizler yapılırken bu seslendirir. makamın genel özelliklerine 3. Hüseyni makamının dikkat edilir. Sınıf iki ayrı genel özelliklerini tanır. gruba bölünerek (soprano4. Dinlediği makamın tenor, alto-bas) bu makamın Hüseyni makamı dizisi kanon şeklinde olduğunu tahmin eder. seslendirilir ve makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi 5. Hüseyni makamın, sağlanır (2. ve 3. kazanım). diğer makam ve dizilerden ayrıldığı noktaları belirler. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 10. SINIF + Hüseyni makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi AÇIKLAMALAR [!] Hüseyni makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Hüseyni makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. Bu ünite kapsamında yapılacak tüm çalışmalar (öncesinde) sırasında, bir önceki dönemlere ait, insanda ses sistemi ve ses eğitimine ilişkin bilgiler öğrencilere hatırlatılarak, tekrar tekrar doğru solunum ve doğru fonasyon çalışmaları yaptırılır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken 1. Rast makamında seçilen eserin yanındakini de dinleyerek doğru solunuma dayalı, sesinin yüksekliğini ve usulünü tanır. doğruluğunu koruyarak tüm koro ile 2. Koroda şarkı söylemeye uyum içinde seslendirmeye özen gösterir yönelik belirlenen temel (2. kazanımlar). davranışları eser üzerinde + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. uygular. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda 3. Koroda uyumlu ve bağdaşık uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses (homojen) ses üretmeye ilişkin üretmeye ilişkin temel davranışları temel davranışları eser üzerinde gözlem yoluyla kazanmaları sağlanır. uygular. Birlikte başlayıp birlikte bitirme, aynı 4. Rast makamındaki eserin anda nefes alıp verme, eserin gerektirdiği genel özelliklerini tanır. duyguyu aynı anda hissetme gibi koroda olması gereken temel davranışları sergiler 5. Eseri Rast makamın ses aralıklarına dikkat ederek doğru (3. kazanım). + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere ve temiz seslendirir. dikkat edilerek, makamın seyir 6. Şarkı söylerken doğru özelliklerine ve karakterine uygun entonasyon sağlamaya dikkat seslendirme yapılır (4. kazanım). eder. + Eser üzerinde, eserin seslerine ve sözlerinin anlamına uygun, 7. Eserin sözlerini doğru entonasyonuna ve artikülasyonuna dikkat artikülasyonla oluşturur. ederek şarkıyı doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. kazanımlar). 8. Eseri ritmik yapısına uygun + Eser üzerinde konuşma korosu seslendirir. şeklinde ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). RAST MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 10. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME RAST MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE 10. SINIF KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR 9. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine uygun, bütünlük içinde seslendirir. + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal ifadeleri, ses-soluk bağlantısına dayalı, doğru fonasyonla ve bütünlük içinde gerçekleştirir (9. kazanım). + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük içinde gerçekleştirir (10. kazanım). [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Rast makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin ( koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. 10. Eser seslendirilirken şefe dikkat eder. 11. Rast ve diğer makamlar arasındaki genel farklılıkları belirler. 12. Eserle ilgili genel literatür bilgilerini sorgular. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı + Makamlar arasındaki ses ve seyir farklılıklar dizek üzerinde yazılarak belirlenir ve bu farklılıkları belirlemeye yönelik örnek eserler seslendirilir (11. kazanım). + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-10 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (12. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR HİCAZ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 1. Hicaz makamında seçilen eserin usulünü tanır. 2. Koroda şarkı söylemeye yönelik belirlenen temel davranışları eser üzerinde (duruş, solunum, ses üretme, rezonans ve artikülasyon) uygular. 3. Koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları eser üzerinde (birbirini dinleyerek ve ses yüksekliğinin koro ile uyumunu koruyarak) uygular. 4. Hicaz makamındaki eserin genel özelliklerini tanır. 5. Eseri Hicaz makamın ses aralıklarına dikkat ederek doğru ve temiz seslendirir. 6. Şarkı söylerken doğru entonasyon sağlamaya dikkat eder. 7. Eserin sözlerini doğru artikülasyonla oluşturur. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken yanındakini de dinleyerek doğru solunuma dayalı, sesinin yüksekliğini ve doğruluğunu koruyarak tüm koro ile uyum içinde seslendirmeye özen gösterir (2. kazanımlar). + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları gözlem yoluyla kazanmaları sağlanır. Birlikte başlayıp birlikte bitirme, aynı anda nefes alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu aynı anda hissetme gibi koroda olması gereken temel davranışları sergiler (3. kazanım). + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere dikkat edilerek, makamın seyir özelliklerine ve karakterine uygun seslendirme yapılır (4. kazanım). + Eser üzerinde, eserin seslerine ve sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna ve artikülasyonuna dikkat ederek şarkıyı doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. kazanımlar). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 10. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). 9. Eseri müzikal seslendirme + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal tekniklerine uygun, bütünlük ifadeleri, ses-soluk bağlantısına dayalı, içinde seslendirir. doğru fonasyonla ve bütünlük içinde 10. Eser seslendirilirken şefe gerçekleştirir (9. kazanım). + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere ait dikkat eder. vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefle 11.Rast, Hicaz makamları birlikte bir bütünlük içinde gerçekleştirir arasındaki makamsal (10. kazanım). farklılıkları belirler. 12. Eserin ait olduğu yöreyi, + Makamlar arasındaki ses ve seyir farklılıklar dizek üzerinde yazılarak derleyenini ve kimden belirlenir ve bu farklılıkları belirlemeye alındığını saptar. yönelik örnek eserler seslendirilir (11. kazanım). HİCAZ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME 8. Eseri ritmik yapısına uygun seslendirir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-10 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (12. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 10. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Hicaz makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin ( koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ HÜSEYNİ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş 1. Hüseyni makamında seçilen pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken eserin usulünü tanır. yanındakini de dinleyerek doğru solunuma 2.Koroda şarkı söylemeye dayalı, sesinin yüksekliğini ve doğruluğunu yönelik belirlenen temel koruyarak tüm koro ile uyum içinde davranışları eser üzerinde (duruş, seslendirmeye özen gösterir (2. kazanımlar). solunum, ses üretme, rezonans + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. ve artikülasyon) uygular. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda 3.Koroda uyumlu ve bağdaşık uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye (homojen) ses üretmeye ilişkin ilişkin temel davranışları gözlem yoluyla temel davranışları eser üzerinde kazanmaları sağlanır. Birlikte başlayıp (birbirini dinleyerek ve ses birlikte bitirme, aynı anda nefes alıp verme, yüksekliğinin koro ile uyumunu eserin gerektirdiği duyguyu aynı anda koruyarak) uygular. hissetme gibi koroda olması gereken temel 4. Hüseyni makamındaki eserin davranışları sergiler (3. kazanım). genel özelliklerini tanır. + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere 5. Eseri Hüseyni makamın ses dikkat edilerek, makamın seyir özelliklerine aralıklarına dikkat ederek doğru ve karakterine uygun seslendirme yapılır (4. ve temiz seslendirir. kazanım). 6. Şarkı söylerken doğru + Eser üzerinde, eserin seslerine ve entonasyon sağlamaya dikkat sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna ve eder. artikülasyonuna dikkat ederek şarkıyı doğru 7. Eserin sözlerini doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. artikülasyonla oluşturur. kazanımlar). 8. Eseri ritmik yapısına uygun + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde seslendirir. ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme 10. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin ( alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME HÜSEYNİ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal ifadeleri, ses-soluk bağlantısına dayalı, doğru fonasyonla ve bütünlük içinde gerçekleştirir (9. kazanım). + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere 10. Eser seslendirilirken ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefe dikkat eder. şefle birlikte bir bütünlük içinde 11.Rast, Hicaz ve Hüseyni gerçekleştirir (10. kazanım). makamları arasındaki + Makamlar arasındaki ses ve seyir makamsal farklılıkları farklılıklar dizek üzerinde yazılarak belirler. belirlenir ve bu farklılıkları belirlemeye 12. Eserin ait olduğu yönelik örnek eserler seslendirilir (11. yöreyi, derleyenini ve kazanım). kimden alındığını saptar. + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-10 kazanımlar). 9. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine uygun, bütünlük içinde seslendirir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (12. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 10. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Hüseyni makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin (koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilme-lidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ SES EĞİTİMİ ÜNİTE KAZANIMLAR 11. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Vücut rahatlığı için esneme ve gevşeme çalışmaları yapılır (1. kazanım). 1. Vücut rahatlığının ses üretme ve ses eğitimi üzerindeki etkisini fark eder. 2. Ses- soluk bağlantısının egzersizlerde ve şarkı söylemedeki önemini belirler. 3. Konuşma ve şarkı solunumunda ses- soluk bağlantısını sorgular. 4. Rezonans bölgelerini geliştirici alıştırmalar yapar. 5. Registre bölgelerini geliştirici alıştırmalar yapar. 6. Sesini kullanırken (konuşmada ve şarkı söylemede) anatomik yapı özelliklerine göre doğru ve uygun registre geçişleri (ses bölgeleri) oluşturur. 7. Legato ve staccato ses üretme ve kullanma çalışmaları yapar. + Şarkı söylemede gerekli olan doğru duruşunu koruyarak doğru solunum ve ses- soluk bağlantılı çalışmalar yapılır (2. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı + Konuşma ve şarkı solunumuna örnek alıştırmalar yapılarak, hatalı şarkı solunumunun nedenleri ve sonuçları belirlenir. Konuşma ve şarkı solunumuna örnek ses-soluk bağlantılı çalışmalar ve alıştırmalar yapılır (3. kazanım). + Sesin yerine oturması ve rezonansın sağlanması için kapalı ağızla orta seslerde ses egzersizleri yapılır. Kapalı ağızla M ve N konsonları ile yapılan tınlama çalışmalarında fazla ses vermeden hafif ve yumuşak ses üretme ve tınlamaya özen göstererek majör, minör ve ünitenin konusu olan makamların dizi sesleri üzerinde üçlü ve beşli aralıklarda egzersizler yapılır (4. kazanım). + Registre (ses geçiş) bölgelerinde sesin kontrolünü ve sürekliliğini sağlamak için doğru rezonans bölgesinde, orta tonlarda, hafif ve yumuşak egzersizler yapılır (5. ve 6. kazanımlar). + Ses- soluk bağlantısına dayandırılarak yapılan legato ve staccato söyleme çalışmaları, hafif ve yumuşak bir gürlükte, “yu, yo, ya, mi vb” küçük aralıklarda yapılır (7. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme AÇIKLAMALAR Bu ünite kapsamında yapılacak tüm çalışmalar (öncesinde) sırasında, bir önceki dönemlere ait, insanda ses sistemi ve ses eğitimine ilişkin bilgiler öğrencilere hatırlatılarak, tekrar tekrar doğru solunum ve doğru fonasyon çalışmaları yaptırılır. [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] 4- 6. kazanımlar için alıştırmalar; küçük, atlamalı, çıkıcı ve inici diziler, arpejler üzerinde uygulanmalı ve koro öne yerleştirilmiş, yuvarlak, dolgun ve parlak tınılı bir ses üretimini gerçekleştirmiş olmalıdır. [!] 4. kazanımdaki kapalı ağızla seslerde M ve N ünsüzleriyle yapılan tınlama çalışmalarında, fazla ses vermeden hafifçe tınlamaya özen gösterilir. Bu çalışma sesin rezonans boşluklarına sağlıklı bir şekilde gönderilmesini sağlar. [!] 5. kazanımla ilgili olarak kafa sesi, göğüs sesi falsetto ve orta (karışık) ses gibi kavramlar açıklanarak öğretmen tarafından örneklendirilir. [!] 6. kazanımdaki geçiş tonu sorununa; pes, orta ve tiz registre larda birbirleri ile kaynaştığı yerlerde rastlanabilir. Bu nedenle öğretmen, koroda homojen sesler üretmek adına tekrar tekrar çeşitli ünlülerle sağlıklı ses üretme çalışmaları denemelidir. [!] Diksiyon, artikülasyon ve entonasyon kavramları yeri geldikçe örneklerle açıklanır. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ SES EĞİTİMİ ÜNİTE 11. SINIF KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR 8. Ses egzersizleri ve eserler üzerinde müzikal ifadeleri kullanır. v /+ Eserde, hız ve nüans terimlerini anlatan bir sunum öğrenciler tarafından sınıfa sunulur. Egzersizler ve eser üzerinde uygulama çalışmaları yapılır (8. kazanım). [!] Koroda egzersizler yapılırken müzikal ifadelerin (legato, staccato, crescendo, deccrescendo vb) her zaman bir bütünlük ve homojenlik içinde olması, doğru ses üretme üretilen sesin kalitesini ve sürekliliğinin korunması, öğretmen tarafından hassasiyetle üzerinde durulması ve kontrol edilmesi gereken bir durumdur. 9. Şarkı söylemede dil ve konuşmanın yeri ve önemini açıklar. 10. Ses ezersizleri yaparken ince ve kalın vokalleri kullanır. 11. Kelimeleri ritimsel yapılarına uygun şekilde söyler. 12. Koroda şarkı söylemeye yönelik davranışları birlik ve bütünlük içinde yapmaya özen gösterir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı + Kalın ve ince vokalleri (A, I, O, U, E, İ, Ö, Ü), doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ve doğru rezonans bölgelerinde, hafif ve yumuşak bir gürlükte, küçük aralıklarda uygulayarak ses egzersiz çalışmaları yapılır (9. ve 10. kazanımlar). + Dil çabukluğunu geliştirici tekerlemelerle güzel ve anlaşılır konuşma çalışmaları yapılır (11. kazanım). + Şarkı söyleme sırasında yanındakini dinleyerek doğru solunuma dayalı sesinin yüksekliğini ve doğruluğunun koruyarak tüm koro ile uyum içinde ve akıcı biçimde söyleme, hızlı pasaj çalışmalarında sözleri doğru söyleme ve artikülasyona dikkat etme gibi çalıştırmalar bir bütün halinde yapılır. Bu çalışmalar esnasında birlikte şarkı söylemenin zevkli bir hale getirilmesi için karşılıklı dikkat ve özen gösterilmesi sağlanır (12. kazanım). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi [!] Seslendirilecek şarkı üzerinde; sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma, şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] VCD, DVD, CD gibi seçkin koro kayıtları dinletilebilir. [!] Koro müziğine örnek teşkil edebilecek profesyonel koroların konserleri takip edilebilir. [!] 11. kazanımla ilgili olarak tekerleme vb. kaynak kitaplardan faydalanılabilir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma ve becerisi kazanması beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; KARCIĞAR MAKAMI 1. Karcığar makamı dizisindeki sesleri tanır. 2. Karcığar makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. 3. Makamının genel özelliklerini tanır. 4. Dinlediği makamın Karcığar makamı olduğunu tahmin eder. 5. Dinlediği makamın, diğer makam ve dizilerden ayrıldığı noktaları belirler. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 11. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Karcığar makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). + Egzersizler yapılırken bu makamın genel özelliklerine dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba bölünerek (soprano-tenor, altobas) bu makamın dizisi kanon şeklinde seslendirilir ve makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. kazanımlar). + Karcığar makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi AÇIKLAMALAR [!] Karcığar makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Karcığar makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI NİKRİZ MAKAMI ÜNİTE KAZANIMLAR 11. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR [!] Nikriz makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen Bu üniteyi tamamlayan + Makama duyuşsal olarak gösterilmelidir. öğrenciler; alışma sağlanması için Nikriz [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında makamı dizisindeki seslerden koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme oluşan ses egzersizleri yapılır çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. 1. Nikriz makamı (1. kazanım). [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha dizisindeki sesleri tanır. iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı 2. Nikriz makamındaki sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen + Egzersizler yapılırken bu tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. sesleri doğru ve temiz makamın genel özelliklerine C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle seslendirir. dikkat edilir. Sınıf iki ayrı ilişkilendirilir. 3. Makamının genel gruba bölünerek (soprano-tenor, [!] Nikriz makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin özelliklerini tanır. alto-bas) bu makamın dizisi icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. seslendirilir ve kanon şeklinde 4. Dinlediği makamın kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak Nikriz makamı olduğunu makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. tahmin eder. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, kazanım). azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. 5. Nikriz makamının diğer [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk makam ve dizilerden müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. ayrıldığı noktaları belirler. + Nikriz makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ETKİNLİK ÜNİTE KAZANIMLAR ÖRNEKLERİ Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; SEGÂH MAKAMI 1. Segah makamı dizisindeki sesleri tanır. + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Segah makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). 2. Segah makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. + Egzersizler yapılırken bu makamın genel özelliklerine dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba 3. Makamın genel bölünerek (soprano-tenor, özelliklerini tanır. alto-bas) bu makamın 4. Dinlediği makamın dizisi kanon şeklinde Segah makamı olduğunu seslendirilir ve makamın tahmin eder. duyuşsal olarak 5. Segah makamının diğer pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. kazanım). makam ve dizilerden ayrıldığı noktaları + Segah makamını diğer belirler. makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 11. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Segah makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Segah makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken 1. Karcığar makamında yanındakini de dinleyerek doğru solunuma seçilen eserin usulünü tanır. dayalı, sesinin yüksekliğini ve 2.Koroda şarkı söylemeye doğruluğunu koruyarak tüm koro ile uyum yönelik belirlenen temel içinde seslendirmeye özen gösterir (2. davranışları eser üzerinde kazanımlar). uygular. + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. 3.Koroda uyumlu ve Grupların birbirlerini dinleyerek koroda bağdaşık (homojen) ses uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel üretmeye ilişkin temel davranışları gözlem davranışları eser üzerinde yoluyla kazanmaları sağlanır. Birlikte uygular. başlayıp birlikte bitirme, aynı anda nefes 4. Karcığar makamındaki alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu eserin genel özelliklerini aynı anda hissetme gibi koroda olması tanır. gereken temel davranışları sergiler (3. 5. Eseri Karcığar makamın kazanım). ses aralıklarına dikkat + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere ederek doğru ve temiz dikkat edilerek, makamın seyir seslendirir. özelliklerine ve karakterine uygun 6. Şarkı söylerken doğru seslendirme yapılır (4. kazanım). entonasyon sağlamaya dikkat + Eser üzerinde, eserin seslerine ve eder. sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna ve artikülasyonuna dikkat ederek şarkıyı 7. Eserin sözlerini doğru doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5artiküle eder. 7. kazanımlar). 8. Eseri ritmik yapısına uygun + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde seslendirir. ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). KARCIĞAR MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 11. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini ve eserleri çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli ögelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME KARCIĞAR MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR 9. Eser üzerinde çeşitli gürlük derecelerini ses soluk bağlamında kullanır. 10. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine uygun, bütünlük içinde seslendirir. 11. Eser seslendirilirken şefe dikkat eder. 12. Karcığar ve diğer makamlar arasındaki genel farklılıkları belirler. 13. Eserle ilgili genel literatür bilgilerini sorgular. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 11. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR + Eseri seslendirirken eser içinde sesini, çok hafiften (pp) çok kuvvetliye (ff) kadar çeşitli gürlük derecelerinde ses- soluk bağlantısı kurarak gerçekleştirir (9. kazanım). + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal ifadeleri, ses- soluk bağlantısına dayalı, doğru fonasyon ve bütünlük içinde gerçekleştirir (10. kazanım). + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük içinde gerçekleştirir (11. kazanım). + Makamlar arasındaki ses ve seyir farklılıklar dizek üzerinde yazılarak belirlenir. Bu farklılıkları belirlemeye yönelik örnek eserler seslendirilir (12. kazanım). + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-11 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (13. kazanım). [!] Koroda eserlerin seslendirilmesinde kullanılan söyleme biçimleri; legato, staccato, markado söyleme, müziğin söz ögesinin içerdiği duygu ve düşünceleri yansıtmalı ve temel üslup farklılıklarını ortaya koymalıdır. [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Karcığar makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin (koro ve solo) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken 1. Karcığar makamında yanındakini de dinleyerek doğru solunuma seçilen eserin usulünü tanır. dayalı, sesinin yüksekliğini ve doğruluğunu 2.Koroda şarkı söylemeye koruyarak tüm koro ile uyum içinde yönelik belirlenen temel seslendirmeye özen gösterir (2. kazanımlar). davranışları eser üzerinde + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. uygular. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda 3.Koroda uyumlu ve uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye bağdaşık (homojen) ses ilişkin temel davranışları gözlem yoluyla üretmeye ilişkin temel kazanmaları sağlanır. Birlikte başlayıp davranışları eser üzerinde birlikte bitirme, aynı anda nefes alıp verme, uygular. eserin gerektirdiği duyguyu aynı anda 4. Karcığar makamındaki hissetme gibi koroda olması gereken temel eserin genel özelliklerini davranışları sergiler (3. kazanım). tanır. + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere 5. Eseri Karcığar makamın dikkat edilerek, makamın seyir özelliklerine ses aralıklarına dikkat ve karakterine uygun seslendirme yapılır (4. ederek doğru ve temiz kazanım). seslendirir. + Eser üzerinde, eserin seslerine ve 6. Şarkı söylerken doğru sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna entonasyon sağlamaya dikkat ve artikülasyonuna dikkat ederek şarkıyı eder. doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. kazanımlar). 7. Eserin sözlerini doğru + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde artikülasyonla oluşturur. ritim kalıplarına uygun bona çalışması 8. Eseri ritmik yapısına uygun yapılır (8. kazanım). seslendirir. NİKRİZ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 11. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini ve eserleri çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME NİKRİZ MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eseri seslendirirken eser içinde sesini, çok hafiften (pp) çok kuvvetliye (ff) kadar çeşitli gürlük derecelerinde ses- soluk bağlantısı kurarak gerçekleştirir (9. kazanım). + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal 10. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine ifadeleri, ses- soluk bağlantısına dayalı, doğru fonasyon ve bütünlük uygun, bütünlük içinde içinde gerçekleştirir (10. kazanım). seslendirir. + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere 11. Eser seslendirilirken ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefe dikkat eder. şefle birlikte bir bütünlük içinde gerçekleştirir (11. kazanım). 12. Karcığar ve Nikriz + Makamlar arasındaki ses ve seyir makamları arasındaki farklılıklar dizek üzerinde yazılarak genel farklılıkları belirler. belirlenir. Bu farklılıkları belirlemeye 13. Eserle ilgili genel yönelik örnek eserler seslendirilir (12. literatür bilgilerini kazanım). sorgular. + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-11 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (13. kazanım). 9. Eser üzerinde çeşitli gürlük derecelerini ses soluk bağlamında kullanır. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 11. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Koroda eserlerin seslendirilmesinde kullanılan söyleme biçimleri; legato, staccato, markado söyleme, müziğin söz ögesinin içerdiği duygu ve düşünceleri yansıtmalı ve temel üslup farklılıklarını ortaya koymalıdır. [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Nikriz makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin ( koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ SEGAH MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken 1. Karcığar makamında seçilen yanındakini de dinleyerek doğru solunuma eserin usulünü tanır. dayalı, sesinin yüksekliğini ve 2.Koroda şarkı söylemeye doğruluğunu koruyarak tüm koro ile uyum yönelik belirlenen temel içinde seslendirmeye özen gösterir (2. davranışları eser üzerinde kazanımlar). uygular. + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. 3.Koroda uyumlu ve Grupların birbirlerini dinleyerek koroda bağdaşık (homojen) ses uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel üretmeye ilişkin temel davranışları gözlem davranışları eser üzerinde yoluyla kazanmaları sağlanır. Birlikte uygular. başlayıp birlikte bitirme, aynı anda nefes 4. Karcığar makamındaki alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu eserin genel özelliklerini aynı anda hissetme gibi koroda olması tanır. gereken temel davranışları sergiler (3. 5. Eseri Karcığar makamın kazanım). ses aralıklarına dikkat ederek + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere doğru ve temiz seslendirir. dikkat edilerek, makamın seyir 6. Şarkı söylerken doğru özelliklerine ve karakterine uygun entonasyon sağlamaya dikkat seslendirme yapılır (4. kazanım). eder. + Eser üzerinde, eserin seslerine ve sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna 7. Eserin sözlerini doğru ve artikülâsyonuna dikkat ederek şarkıyı artiküle eder. doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. 8. Eseri ritmik yapısına uygun kazanımlar). seslendirir. + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 11. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini ve eserleri çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME SEGAH MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR 9. Eser üzerinde çeşitli gürlük derecelerini ses soluk bağlamında kullanır. 10. Eseri müzikal seslendirme tekniklerine uygun, bütünlük içinde seslendirir. 11. Eser seslendirilirken şefe dikkat eder. 12. Karcığar, Nikriz ve Segah makamları arasındaki genel farklılıkları belirler. 13. Eserle ilgili genel literatür bilgilerini sorgular. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 11. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR + Eseri seslendirirken eser içinde sesini, çok hafiften (pp) çok kuvvetliye (ff) kadar çeşitli gürlük derecelerinde ses- soluk bağlantısı kurarak gerçekleştirir (9. kazanım). + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal ifadeleri, ses- soluk bağlantısına dayalı, doğru fonasyon ve bütünlük içinde gerçekleştirir (10. kazanım). + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük içinde gerçekleştirir (11. kazanım). + Makamlar arasındaki ses ve seyir farklılıklar dizek üzerinde yazılarak belirlenir. Bu farklılıkları belirlemeye yönelik örnek eserler seslendirilir (12. kazanım). + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-11 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (13. kazanım). [!] Koroda eserlerin seslendirilmesinde kullanılan söyleme biçimleri; legato, staccato, markado söyleme, müziğin söz ögesinin içerdiği duygu ve düşünceleri yansıtmalı ve temel üslup farklılıklarını ortaya koymalıdır. [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Karcığar makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin ( koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ ÜNİTE KAZANIMLAR SES EĞİTİMİ Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 1. Ses üretmede ve şarkı söylemede vücut rahatlığını sağlar. 2. Ses- soluk bağlantısını, ses egzersizlerinde ve şarkı söylemede kullanır. 3. Konuşma ve şarkı solunumunda ses- soluk bağlantısını kullanır. 4. Konuşurken ve şarkı söylerken solunumunu denetler. 5. Rezonans bölgelerini geliştirici alıştırmalar yapar. 6. Registre bölgelerini geliştirici alıştırmalar yapar. 7. Sesini kullanırken (konuşmada ve şarkı söylemede) anatomik yapı özelliklerine göre doğru ve uygun registre geçişleri (ses bölgeleri) oluşturur. 8. Legato ve staccato ses üretme ve kullanma çalışmaları yapar. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 12. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR + Vücut rahatlığı için esneme ve gevşeme çalışmaları yapılır (1. kazanım). + Şarkı söylemede gerekli olan doğru duruşunu koruyarak doğru solunum ve ses- soluk bağlantılı çalışmalar yapılır (2. kazanım). + Konuşma ve şarkı solunumuna örnek alıştırmalar yapılarak, hatalı şarkı solunumunun nedenleri ve sonuçları belirlenir. Konuşma ve şarkı solunumuna örnek ses-soluk bağlantılı çalışmalar ve alıştırmalar yapılır (3. kazanım). + Doğru solunum ve fonasyona dayalı ses egzersizleri yapılır (4. kazanım). + Sesin yerine oturması ve rezonansın sağlanması için kapalı ağızla orta seslerde ses egzersizleri yapılır. Kapalı ağızla M ve N konsonları ile yapılan tınlama çalışmalarında fazla ses vermeden hafif ve yumuşak ses üretme ve tınlamaya özen göstererek majör, minör ve ünitenin konusu olan makamların dizi sesleri üzerinde üçlü ve beşli aralıklarda egzersizler yapılır (5. kazanım). + Registre (ses geçiş) bölgelerinde sesin kontrolünü ve sürekliliğini sağlamak için, doğru rezonans bölgesinde, orta tonlarda, hafif ve yumuşak egzersizler yapılır (6-7. kazanım). + Ses- soluk bağlantısına dayandırılarak yapılan legato ve staccato söyleme çalışmaları, hafif ve yumuşak bir gürlükte, “yu,yo, ya, mi vb” küçük aralıklarda yapılır (8. kazanım). Bu ünite kapsamında yapılacak tüm çalışmalar (öncesinde) sırasında, insanda ses sistemi ve ses eğitimine ilişkin bilgiler öğrencilere hatırlatılarak, tekrar tekrar doğru solunum ve doğru fonasyon çalışmaları yaptırılır. [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] 5- 7. kazanımlar için alıştırmalar; küçük, atlamalı, çıkıcı ve inici diziler, arpejler üzerinde uygulanmalı ve koro öne yerleştirilmiş, yuvarlak, dolgun ve parlak tınılı bir ses üretimini gerçekleştirmiş olmalıdır. [!] 5. kazanımdaki kapalı ağızla seslerde M ve N ünsüzleriyle yapılan tınlama çalışmalarında, fazla ses vermeden hafifçe tınlamaya özen gösterilir. Bu çalışma sesin rezonans boşluklarına sağlıklı bir şekilde gönderilmesini sağlar. [!] 6. kazanımla ilgili olarak kafa sesi, göğüs sesi falsetto ve orta (karışık) ses gibi kavramlar açıklanarak öğretmen tarafından örneklendirilebilir. [!] 7. kazanımdaki geçiş tonu sorununa; pes, orta ve tiz registre larda birbirleri ile kaynaştığı yerlerde rastlanabilir. Bu nedenle öğretmen, koroda homojen sesler üretmek adına tekrar tekrar çeşitli ünlülerle sağlıklı ses üretme çalışmaları denemelidir. [!] Koroda egzersizler yapılırken müzikal ifadelerin (legato, staccato, crescendo, deccrescendo vb) her zaman bir bütünlük ve homojenlik içinde olması, doğru ses üretme üretilen sesin kalitesini ve sürekliliğinin korunması, öğretmen tarafından hassasiyetle üzerinde durulması ve kontrol edilmesi gereken bir durumdur. v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ 12. SINIF ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 9. Crescendo ve decrescendo alıştırmalar yapar. 10. Ses egzersizleri ve eserler üzerinde müzikal ifadeleri gerçekleştirir. 11. Konuşurken ve şarkı söylerken kelimeleri doğru artiküle eder. 12. Kelimeleri ritimsel yapılarına uygun şekilde söyler. 13. Koroda şarkı söylemeye yönelik davranışları birlik ve bütünlük içinde yapmaya özen gösterir. + Crescendo ve decrescendo ifadeleri, öğretmen tarafından örneklendirilerek, bu ifade biçimleri ses-soluk bağlantılısına dayandırılarak seslendirme çalışmaları yapılır (9. kazanım). SES EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: KORODA SES EĞİTİMİ + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v /+ Eserde, hız ve nüans terimlerini anlatan bir sunum öğrenciler tarafından sınıfa sunulur. Egzersizler ve eser üzerinde uygulama çalışmaları yapılır (10. kazanım). + Dil çabukluğunu geliştirici tekerlemelerle güzel ve anlaşılır konuşma çalışmaları yapılır (11. kazanım). + Şarkı söyleme sırasında yanındakini dinleyerek doğru solunuma dayalı sesinin yüksekliğini ve doğruluğunun koruyarak tüm koro ile uyum içinde ve akıcı biçimde söyleme, hızlı pasaj çalışmalarında sözleri doğru söyleme ve artikülasyona dikkat etme gibi çalıştırmalar bir bütün halinde yapılır. Bu çalışmalar esnasında birlikte şarkı söylemenin zevkli bir hale getirilmesi için karşılıklı dikkat ve özen gösterilmesi sağlanır (12. ve 13. kazanımlar). v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme AÇIKLAMALAR [!] Seslendirilecek şarkı üzerinde; sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma, şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Koro müziğine örnek teşkil edebilecek profesyonel koroların konserleri takip edilebilir. [!] 11. kazanımla ilgili olarak tekerleme vb. kaynak kitaplardan faydalanılabilir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin, koroda doğru ses üretme, koroda ses eğitimine ilişkin temel davranışları kazanma ve becerisi kazanması beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; HÜZZAM MAKAMI 1.Hüzzam makamı dizisindeki sesleri tanır. 2. Hüzzam makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. 3. Makamın genel özelliklerini tanır. 4. Dinlediği makamın Hüzzam makamı olduğunu tahmin eder. 12. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Hüzzam makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). + Egzersizler yapılırken bu makamın genel özelliklerine dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba bölünerek (soprano-tenor, alto-bas) bu makamın dizisi kanon şeklinde seslendirilir ve makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. kazanım). 5. Dinlediği makamın, diğer + Hüzzam makamını diğer makam ve dizilerden makamlardan ayırmak için değişik ayrıldığı noktaları belirler. makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). AÇIKLAMALAR [!]Hüzzam makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Hüzzam makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARI ÜNİTE KAZANIMLAR Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; SABA MAKAMI 1. Saba makamı dizisindeki sesleri tanır. 2. Saba makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. 3. Makamın genel özelliklerini tanır. 4. Dinlediği makamın Saba makamı olduğunu tahmin eder. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Makama duyuşsal olarak alışma sağlanması için Saba makamı dizisindeki seslerden oluşan ses egzersizleri yapılır (1. kazanım). + Egzersizler yapılırken bu makamın genel özelliklerine dikkat edilir. Sınıf iki ayrı gruba bölünerek (soprano-tenor, altobas) bu makamın dizisi kanon şeklinde seslendirilir ve makamın duyuşsal olarak pekiştirilmesi sağlanır (2. ve 3. kazanımlar). 5. Saba makamının diğer makam ve dizilerden ayrıldığı noktaları belirler. + Saba makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınır ve seslendirilir (4. ve 5. kazanımlar). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 12. SINIF v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi AÇIKLAMALAR [!] Saba makamında dinletilen eserlerin ses sınırı ve sözlerindeki anlamları bakımından sınıf düzeyine uygun olmasına özen gösterilmelidir. [!] Makama uygun seslendirme yapılırken ses üretme sırasında koronun doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. [!] Dizi seslerinin kanon şeklinde seslendirilmesi, bu makamın daha iyi anlaşılmasına ve dersin daha verimli bir hale getirilmesine katkı sağlayacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalı ve öğretmen tarafından benzer çalışmalara da yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Saba makamında dinletilen eserlerin (koro ve solo) seçkin icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Türk Müziği Koro konserleri imkânlar dâhilinde cd, vcd, dvd vb. kaynaklardan izlenmeli ve sınıfta bu izlenimler tartışılarak öğrencilerin konu hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR HÜZZAM MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 1. Hüzzam makamında seçilen eserin usulünü tanır. 2. Koroda şarkı söylemeye yönelik belirlenen temel davranışları eser üzerinde uygular. 3. Koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları eser üzerinde uygular. 4. Hüzzam makamındaki eserin genel özelliklerini tanır. 5. Eseri Hüzzam makamın ses aralıklarına dikkat ederek doğru ve temiz seslendirir. 6. Şarkı söylerken doğru entonasyon sağlamaya dikkat eder. 7. Eserin sözlerini doğru artikülasyonla oluşturur. 8. Eseri ritmik yapısına uygun seslendirir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 12. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken yanındakini de dinleyerek doğru solunuma dayalı, sesinin yüksekliğini ve doğruluğunu koruyarak tüm koro ile uyum içinde seslendirmeye özen gösterir (2. kazanımlar). + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları gözlem yoluyla kazanmaları sağlanır. Birlikte başlayıp birlikte bitirme, aynı anda nefes alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu aynı anda hissetme gibi koroda olması gereken temel davranışları sergiler (3. kazanım). + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere dikkat edilerek, makamın seyir özelliklerine ve karakterine uygun seslendirme yapılır (4. kazanım). + Eser üzerinde, eserin seslerine ve sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna ve artikülâsyonuna dikkat ederek şarkıyı doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. kazanımlar). + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini ve eserleri çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME HÜZZAM MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ 9. Eser üzerinde çeşitli gürlük derecelerini ses soluk bağlamında kullanır. + Eseri seslendirirken eser içinde sesini, çok hafiften (pp) çok kuvvetliye (ff) kadar çeşitli gürlük derecelerinde sessoluk bağlantısı kurarak gerçekleştirir (9. kazanım). 10. Eseri müzikal + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal seslendirme tekniklerine ifadeleri, ses- soluk bağlantısına dayalı, uygun, bütünlük içinde doğru fonasyon ve bütünlük içinde seslendirir. gerçekleştirir (10. kazanım). 11. Eser seslendirilir-ken + Eseri seslendirirken, şefi izler, esere şefe dikkat eder. ait vuruş, anlatım ve yorum ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük içinde 12. Hüzzam ve diğer makamlar arasındaki genel gerçekleştirir (11. kazanım). + Makamlar arasındaki ses ve seyir farklılıkları belirler. farklılıklar dizek üzerinde yazılarak 13. Eserle ilgili genel belirlenir. Bu farklılıkları belirlemeye literatür bilgilerini yönelik örnek eserler seslendirilir (12. sorgular. kazanım). + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-11 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (13. kazanım). + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 12. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Koroda eserlerin seslendirilmesinde kullanılan söyleme biçimleri; legato, staccato, markado söyleme, müziğin söz ögesinin içerdiği duygu ve düşünceleri yansıtmalı ve temel üslup farklılıklarını ortaya koymalıdır. [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Hüzzam makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin ( koro ve solo ) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR SABA MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME Bu üniteyi tamamlayan öğrenciler; 1. Saba makamında seçilen eserin usulünü tanır. 2. Koroda şarkı söylemeye yönelik belirlenen temel davranışları eser üzeride uygular. 3. Koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları eser üzerinde uygular. 4. Saba makamındaki eserin genel özelliklerini tanır. 5. Eseri Saba makamın ses aralıklarına dikkat ederek doğru ve temiz seslendirir. 6. Şarkı söylerken doğru entonasyon sağlamaya dikkat eder. 7. Eserin sözlerini doğru artikülasyonla oluşturur. 8. Eseri ritmik yapısına uygun seslendirir. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı 12. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ AÇIKLAMALAR + Eser üzerinde usul çalışması yapılır. (1. kazanım) + Esere başlamadan önce doğru duruş pozisyonu sağlanır. Eseri seslendirirken yanındakini de dinleyerek doğru solunuma dayalı, sesinin yüksekliğini ve doğruluğunu koruyarak tüm koro ile uyum içinde seslendirmeye özen gösterir (2. kazanımlar). + Eser üzerinde grup çalışmaları yapılır. Grupların birbirlerini dinleyerek koroda uyumlu ve bağdaşık (homojen) ses üretmeye ilişkin temel davranışları gözlem yoluyla kazanmaları sağlanır. Birlikte başlayıp birlikte bitirme, aynı anda nefes alıp verme, eserin gerektirdiği duyguyu aynı anda hissetme gibi koroda olması gereken temel davranışları sergiler (3. kazanım). + Eserin aldığı ses değiştirici işaretlere dikkat edilerek, makamın seyir özelliklerine ve karakterine uygun seslendirme yapılır (4. kazanım). + Eser üzerinde, eserin seslerine ve sözlerinin anlamına uygun, entonasyonuna ve artikülâsyonuna dikkat ederek şarkıyı doğru yorumlama çalışmaları yapılır (5- 7. kazanımlar). + Eser üzerinde konuşma korosu şeklinde ritim kalıplarına uygun bona çalışması yapılır (8. kazanım). [!] Her koro çalışması öncesi vücut ısıtma ve mimik kaslarını gevşetici egzersizler yapılmalıdır. [!] Eserler seçilirken, öğrencilerin ses aralıkları göz önünde bulundurulmalı ve bu eserler uygun ses alanlarına transpoze edilmelidir. [!] Eserleri seslendirirken, sesini her kullanışında doğru solunuma dayalı doğru fonasyonla ses üretmeye özen gösterme, nüansları aynı anda hassasiyetle gerçekleştirme, birlikte başlayıp birlikte bitirme çabası içinde olma ve şefe dikkat etme gibi temel davranışlar gözlemlenmelidir. [!] Öğretmen tarafından eser ile ilgili seslendirme biçimleri sıklıkla örneklendirilmelidir. [!] Öğrencilerin (alan çalgılarındaki seviyeleri göz önünde bulundurularak) makam dizi seslerini ve eserleri çalmaları önerilebilir. Bu sayede müzik eğitiminin önemli öğelerinden olan çalma ve söyleme boyutları birleşecek ve makamın öğrenciler tarafından daha iyi anlaşılması ve algılanması sağlanacaktır. [!] Eserin ritim ve entonasyon sorunları içeren bölümlerine ilişkin ses kalitesi ve ses bütünlüğünü iyileştirici çalışmalar, koronun sesini yormayacak ve dikkatini dağıtmayacak şekilde zamanlanmalıdır. [!] Solunum ve ses üretme aşamasındaki temel davranışların sürekli kontrol edilmesi gerekir. [!] Koroda doğru entonasyon ve tınının sağlanması için eser içinden küçük motifler üzerinde entonasyon ve tınıyı geliştirici egzersizler yapılabilir. [!] Eserin melodisi olmadan sözleri okutularak artikülasyon çalışması yapılabilir. v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ ÖĞRENME ALANI: TÜRK MÜZİĞİ MAKAMLARINDA ESER SESLENDİRME ÜNİTE KAZANIMLAR ETKİNLİK ÖRNEKLERİ + Eseri seslendirirken eser içinde sesini, çok hafiften (pp) çok kuvvetliye (ff) kadar çeşitli gürlük derecelerinde ses- soluk bağlantısı 10. Eseri müzikal seslendirme kurarak gerçekleştirir (9. kazanım). tekniklerine uygun, bütünlük + Öğrenciler eser üzerindeki müzikal içinde seslendirir. ifadeleri, ses- soluk bağlantısına 11. Eser seslendirilirken şefe dayalı, doğru fonasyon ve bütünlük dikkat eder. içinde gerçekleştirir (10. kazanım). + Eseri seslendirirken, şefi izler, 12. Hüzzam ve Saba esere ait vuruş, anlatım ve yorum makamları arasındaki genel ifadelerini şefle birlikte bir bütünlük farklılıkları belirler. içinde gerçekleştirir (11. kazanım). 13. Eserle ilgili genel + Makamlar arasındaki ses ve seyir literatür bilgilerini araştırır farklılıklar dizek üzerinde yazılarak belirlenir. Bu farklılıkları belirlemeye yönelik örnek eserler seslendirilir (12. kazanım). + Eserler seslendirilirken yukarıda belirtilen davranışlar doğrultusunda ve bütünlük içinde olmasına dikkat edilir ve özüne uygun söyleme biçimi gerçekleştirilir (1-11 kazanımlar). v /+ Eser ile ilgili literatür bilgileri (bestecisi, yöresi, kimden alındığı, kimin derlediği vb.) öğrenciler tarafından araştırılır ve sınıfta sunulur (13. kazanım). SABA MAKAMINDA BİR ESERİ SESLENDİRME 9. Eser üzerinde çeşitli gürlük derecelerini ses soluk bağlamında kullanır. + Sınıf-okul içi etkinlik [!]Uyarı v Okul dışı etkinlik Yİnceleme gezisi 12. SINIF AÇIKLAMALAR [!] Koroda eserlerin seslendirilmesinde kullanılan söyleme biçimleri; legato, staccato, markado söyleme, müziğin söz ögesinin içerdiği duygu ve düşünceleri yansıtmalı ve temel üslup farklılıklarını ortaya koymalıdır. [!] Korodaki bireylerin ses genişlikleri ve gürlükleri, anatomik özelliklerine göre farklılıklar göstereceğinden, koroda ses eğitimi ile ses genişliği ve gürlük dereceleri arttırılarak, koroda ortak bir ses alanı oluşturulmalıdır. Sesler bu alan içinde gezinirken, çok hafiften çok kuvvetliye kadar çeşitli gürlük derecelerinde başarıyla kullanabilmelidir. [!] Saba makamında dinletilen ve derste seslendirilecek olan eserlerin (koro ve solo) seçkin örnek ve icralar olmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu makam türkülerle de ilişkilendirilmeli ve seçkin örneklere yer verilmelidir. C Ünite, Müziksel İşitme, Okuma ve Yazma dersiyle ilişkilendirilir. [!] Konser ve dinleti gibi etkinlikler öncesinde, yeterli performans ve repertuar çalışması için öğrencilerle ders haricinde ek çalışmalar yapılmasına özen gösterilmelidir. [!] Bu ünite ile öğrencilerin motivasyon, dayanışma, sorumluluk, azim, disiplin ve duyarlılık değerlerine ulaşması beklenir. [!] Bu ünitede öğrencilerin, koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma, Türk müziği eserlerini güzel ve etkili seslendirme becerilerini kazanmaları beklenir. Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, öz değerlendirme, öğrenci gözlem, grup değerlendirme formu ve performans değerlendirme formundan yararlanılabilir. Ders içi ilişkilendirme Ölçme ve değerlendirme C Diğer derslerle ilişkilendirme ETKİNLİK ÖRNEĞİ ETKİNLİK ÖRNEĞİ Ders : Türk Müziği Koro Eğitimi Sınıf : 9. Sınıf Süre : 90 dakika (2 hafta) Öğrenme Alanı : Türk Müziğinde Makamlar Ünite : Kürdi Makamı Temel Beceriler : Koroda doğru ses üretme ve Türk müziği makamlarını tanıma beceri Kazanımlar : • Kürdi makamı dizisindeki sesleri tanır. • Kürdi makamındaki sesleri doğru ve temiz seslendirir. • Kürdi makamının genel özelliklerini tanır. • Dinlediği makamın Kürdi makamı olduğunu tahmin eder. Materyaller : Piyano, dizekli yazı tahtası, makama ait eser örnekler, cd ve cd çalar. Kaynaklar : ETKİNLİK SÜRECİ Hazırlık Bir hafta önce öğrencilerden Kürdi makamına örnek koro ve solo eser örneklerini araştırıp, elde ettikleri materyalleri sınıfa getirmeleri istenir. Söz konusu öğrenme alanı öğrencinin, Kürdi makamını tanıması ve duyuşsal olarak makama aşinalık sağlaması için, dizi seslerini ve genel özelliklerini tanıyabilme, bu sesleri doğru ve temiz seslendirebilme ve duyduğu makamın Kürdi makamı olduğunu ifade edebilme yetilerinin geliştirilmesini içermektedir. Bu bağlamda makama ait özellikler ve bilgiler ile konunun irdelenmesi gerekmektedir. Sınıf İçi Etkinlik Süreci Vücut yumuşaklığını ve ısınmasını sağlamak için bedensel egzersizler yapılır. Soluk ve diyaframın kullanılmasına yönelik solunum çalışması, sesin ısınması ve açılması için de çeşitli ses egzersizleri yapılır. Bu çalışmalar esnasında ses- soluk bağlantısında, doğru yerde ve tınıda ses üretmeye ilişkin davranışlar kontrol edilir, bu konuda gerekli düzeltmeler ve hatırlatmalar yapılarak sesin, yumuşak, doğru pozisyonda, tınılı ve doğru ses üretmeye hazır duruma getirilmesi sağlanır. Öğrencilere makamsal müzik hakkındaki görüşleri sorularak, öğrencilerin kendi aralarındaki karşılıklı düşünceleri alınır. Bu konudaki eksik ve detaylı bilgiler öğretmen tarafından sınıfa sunulur. Kürdi makamının dizi sesleri piyanodan çalınarak makama duyuşsal olarak bir ısınma sağlanır. Dizi sesleri daha sonra piyano eşliğinde öğrenciler tarafından seslendirilir. Tahtada makama ait genel özellikler, makamın aldığı ses değiştirici işaretler, makamın güçlü sesi gibi özellikler anlatılarak soru- cevap şeklinde bu bilgiler pekiştirilir. Makama ait dizi sesleri koro tarafından kanon şeklinde seslendirilerek makamın kulakta yer etmesi sağlanırken, bu seslendirme çalışmaları esnasında ses üretmede koronun, doğru solunum ve fonasyona dayalı bir seslendirme çalışması içinde olduğuna özen gösterilmelidir. Kürdi makamını diğer makamlardan ayırmak için değişik makamlara ait diziler çalınarak seslendirme çalışmaları yapılır. Bu makamı diğer makamlardan ayıran özellikler hakkındaki fikir ve düşünceler, öğrenciler tarafından tartışılarak, makamın pekiştirilmesi sağlanır. Kürdi makamına ait seçkin eserler sınıfça dinlenerek, bir sonraki haftada, koro tarafından seslendirilecek olan Kürdi makamına ait eserin notaları sınıfa dağıtılır. Ölçme ve Değerlendirme Bu etkinlikte öğrencilerin değerlendirilmesi öz değerlendirme ve performans değerlendirme formları kullanılarak yapılabilir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖRNEK FORMLARI Bu bölümde eğitim öğretim sürecinde öğrencileri değerlendirmek için öğretmenlere yardımcı olmak amacıyla örnek formlar ve ölçekler verilmiştir. Öğrencilerin bilişsel becerilerinin yanında duyuşsal ve psiko-motor becerilerinin değerlendirilmesi için bu formlar aynen kullanılabileceği gibi amaca uygun değişiklikler yapılarak da kullanılabilir. Bu formlara veya ölçeklere göre öğrencileri değerlendirirken, ölçütlere göre hangi alanda yeterli hangi alanlarda eksiklikleri olduğu belirlenebilir. Öğrencilerin eksiklikleri varsa bu eksiklikleri gidermeye yönelik gereken önlemler alınır. Öz değerlendirme, grup değerlendirme gibi formlarla öğrencileri değerlendirirken amaç, puan vermekten çok, onların eksikliklerini belirlemek ve bu eksiklikleri gidermeye yönelik önlemler almak olmalıdır. PERFORMANS DEĞERLENDİRME FORMU Açıklama: Öğrenciler eseri seslendirirken aşağıda belirlenen kriterleri gözlemeniz amacıyla hazırlanmıştır. Eser Adı :…………………. Adı-Soyadı : ……………… Öğrenci No : ……………… Sınıfı : ……………… Türk Müziği Koro Eğitimi Ölçütleri • Sesini soluk destekli ve kontrollü üreterek kullanma (10 Puan) • Türk Müziği makamlarını tanıma (dizi sesleri, makamlara ait genel özellikler) (10 Puan) • Eserin doğru seslendirilmesi (makamın genel özelliklerine uygun seslendirme, seslendirdiği makamın dizi seslerini bilme, ezgisel hata olup olmadığı, nota ve sus değerlerine uygun seslendirme) (20 Puan) • Entonasyon (15 Puan) • Artikülasyon • Müziksel duyarlılık (10 Puan) • Teknik ve müzikal bütünlük (20 Puan) • Koro dersine devam ve disiplin (5 Puan) (10 Puan) Toplam Puan Puan ÖZ DEĞERLENDİRME Adı ve Soyadı: …………… Sınıfı : …………… No : …………… Tarih: …………… Bu çalışmada neler yaptım? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Bu çalışmada neler öğrendim? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Bu çalışmada başarılı olduğum bölümler? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… Bu çalışmada en çok zorlandığım bölümler? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Çalışmamı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım? ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Bu çalışmayı tekrar yapsaydım şu şekilde yapardım: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… GRUP DEĞERLENDİRME FORMU Grubun Adı: Sınıfı: Yönerge: Aşağıdaki her bir ölçütün ne düzeyde yeterli olduğunu göz önüne alarak grubu değerlendiriniz. BECERİLER 1- Hiçbir 2- Nadiren zaman DERECELER 3-Bazen 4- Sıklıkla 5- Her zaman Grup üyeleri birbirleriyle yardımlaşırlar. Grup üyeleri birbirlerinin düşüncelerini dinlerler. Grup üyelerinin her biri çalışmalarda rol alırlar. Grup üyeleri birbirlerinin düşüncelerine ve çabalarına saygı gösterirler. Grubun her üyesi birbirleriyle etkileşim içerisinde tartışırlar. Grup üyeleri ulaştıkları sonucu birbirlerine iletirler. Grup üyeleri bireysel sorumluluklarını yerine getirirler. Grup üyeleri bilgilerini diğerleriyle tartışırlar. Grup üyeleri birbirlerine güvenir. Grup üyeleri birbirlerini cesaretlendirirler. Grup üyeleri söz hakkının adil bir biçimde paylaşılmasına özen gösterirler. Grupta birbiriyle çatışan görüşler olduğunda, gruptakiler bunları tartışmaya açarlar. Çalıştıkları konuda, grup üyeleri ortak bir görüş oluştururlar. Grup üyeleri birlikte çalışmaktan hoşlanırlar. TOPLAM Yorumlar: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… GRUP DEĞERLENDİRME FORMU Yönerge: Aşağıdaki form gruptaki her bir öğrencinin değerlendirilmesi için geliştirilmiştir. Puanlama Anahtarı: Toplam Puan Ödevlerini saklama Ödevleri tamamlama 1= Zayıf Zamanı verimli kullanma Görev almaya istekli oluş 2= Geçer Görüşlerini gerekçelendirme Farklı görüşlere saygı duyma Tartışmalara katılma 3= Orta Grup arkadaşlarını destekleme Sorumlulukları paylaşma 4= İyi Başkalarını dinleme Öğrencinin Adı ve Soyadı: Çalışmaya hazır oluş 5= Çok iyi Yorumlar: ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… GRUP ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU Grubun Adı: Gruptaki Öğrencilerin Adları: Açıklama: Aşağıdaki tabloda grubunuzu en iyi şekilde ifade eden seçeneğin altına (X) işareti koyunuz. DERECELER BECERİLER Her zaman Bazen Hiçbir zaman 1. Araştırma planı yaptık. 2. Görev dağılımı yaptık. 3. Araştırmada çeşitli kaynaklardan yararlandık 4. Etkinlikleri birlikte hazırladık. 5. Görüşlerimizi rahatlıkla söyledik. 6. Grupta uyum içinde çalıştık. 7. Birbirimizin görüşlerini ve önerilerini dinledik. 8. Grupta birbirimize güvenerek çalıştık. 9. Grupta birbirimizi takdir ettik. 10.Çalışmalarımız sırasında birbirimizi cesaretlendirdik. 11.Sorumluluklarımızı tam anlamıyla yerine getirdik. 12. Çalışmalarımızı etkin bir biçimde sunduk. TOPLAM Aşağıdakileri grubunuza göre cevaplayınız. 1. Çalışmalar sırasında karşılaştığımız en büyük problem ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 2. Problem nereden kaynaklanıyordu? ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 3. Grubumuzun en iyi olduğu alan ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 4. Grup olarak daha iyi olabilirdik. Fakat, ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ....................................................……………………………………………… ÖĞRENCİ GÖZLEM FORMU Açıklama: Bu form, etkinlik süresince öğrencilerin, yapılan çalışmalara katılma düzeylerini gözlemeniz amacıyla hazırlanmıştır. Ünite Adı: ……… Adı-Soyadı : ……………… Öğrenci No : ……………… Sınıfı : ……………… DERECELER BECERİLER Hiçbir Nadiren zaman 1 2 I. DERSE HAZIRLIK 1.Bilgi kaynaklarına nasıl ulaşacağını bilir. 2.Ulaştığı kaynaklardan etkin bir biçimde yararlanır. 3.Derse değişik yardımcı kaynaklarla gelir. 4.Derse hazırlıklı gelir. Toplam II. ETKİNLİKLERE KATILMA 1.Konu ile ilgili görüşlerini çekinmeksizin ifade eder. 2.Görüşü sorulduğunda söyler. 3.Yeni ve özgün sorular sorar. 4.Belirttiği görüşler ve verdiği örnekler özgündür. 5.Dersi iyi dinlediği izlenimi veren sorular sorar. Toplam III. İNCELEME – ARAŞTIRMA – GÖZLEM 1. Bilgi toplamak için çeşitli kaynaklara başvurur. 2.Kendisine verilen kaynaklarla yetinmeyip başka kaynaklar araştırır. 3.İnceleme ve araştırma ödevlerini özenerek yapar. 4.Gözlemlerini dikkatli bir şekilde yapar. 5.Gözlemleri sonucunda mantıksal çıkarımlarda bulunur. 6.Araştırma ve inceleme sonucunda genellemeler yapar. Toplam GENEL TOPLAM Bazen Sıklıkla 3 4 Her zaman 5 PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Projenin Adı: Öğrencinin; Adı ve soyadı: Sınıfı: No: DERECELER BECERİLER Kötü 1 Geçer Orta 2 3 İyi Çok İyi 4 5 I. PROJE HAZIRLAMA SÜRECİ Projenin amacını belirleme Projeye uygun çalışma planı yapma Grup içinde görev dağılımı yapma İhtiyaçları belirleme Farklı kaynaklardan bilgi toplama Projeyi plana göre gerçekleştirme TOPLAM II. PROJENİN İÇERİĞİ Türkçeyi doğru ve düzgün yazma Doğru bilgileri kullanma Toplanan bilgileri analiz etme Toplanan bilgileri düzenlenme Elde edilen bilgilerden çıkarımda bulunma Kritik düşünme becerisini gösterme Yaratıcılık yeteneğini kullanma TOPLAM III. SUNU YAPMA Türkçeyi doğru ve düzgün konuşma Sorulara cevap verebilme Konuyu dinleyicilerin ilgisini çekecek şekilde sunma Sunuyu hedefe yönelik materyalle destekleme Sunuda akıcı bir dil ve beden dilini kullanma Verilen sürede sunuyu yapma Sunum sırasındaki öz güvene sahip olma Severek sunu yapma TOPLAM GENEL TOPLAM Öğretmenin yorumu: …………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………... AKRAN DEĞERLENDİRME FORMU Etkinliğe katılımda gönüllüdür. Görevini zamanında yerine getirir. Farklı kaynaklardan bilgi toplayıp sunar. Grup arkadaşlarının görüşlerine saygılıdır. Arkadaşlarını uyarırken olumlu bir dil kullanır. Çalgıları kullanırken dikkatli ve titizdir. Gereçleri kullanırken israf etmez. Temiz, tertipli ve düzenli çalışır (Kullandığı aletleri yerine koyar, kirlettiklerini temizler vb. ). Sonuçları tartışırken anlaşılır konuşur, konuşulanları anlar. 2.Arkadaşım 1. Arkadaşım Hiçbir Zaman Ben 2. Arkadaşım 1. Arkadaşım Etkinliğin Sonunda Ben 2. Arkadaşım 1. Arkadaşım Etkinliğin Başında Ben 2. Arkadaşım Her Zaman Ben Grubumuzdaki Öğrenciler 1. arkadaşının adı soyadı: ……………… 2. arkadaşının adı soyadı: ……………… 1. Arkadaşım Değerlendiren öğrencinin; Grup numarası: ……………… Adı soyadı : ……………… Sınıfı : ……………… TÜRK MÜZİĞİ KORO EĞİTİMİ DERSİ TUTUM ÖLÇEĞİ Bu ölçek Türk Müziği Koro Eğitimi dersi ile ilgili tutumları ölçmek için hazırlanmıştır. Bir ifadeyi okuduktan sonra aklınıza ilk geleni işaretleyiniz. 1. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi müzikal gelişimim için gereklidir. 2. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinden keyif almıyorum. 3. Türk Müziği Koro Eğitimi dersi bana müzikal statü katar. 4. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde performansım her zaman iyidir. 5. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde etüt ve eserlere çalışmak her zaman hoşuma gider. 6. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde kendimi gevşek hissederim. 7. Türk müziği eserlerinden hoşlanırım. 8. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde öğrendiklerimin yeterli olduğunu düşünüyorum. 9. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde seçilen eserleri beğenirim. 10. Zor eserleri çalışırken kasılırım. 11. Türk Müziği Koro Eğitimi sınavları mutlaka komisyon önünde olmalıdır. 12. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinde teknik çalışmalara daha çok ağırlık verilmelidir. 13. Türk Müziği Koro Eğitimi derslerinin uygulanış yönteminden memnunum. 14. Türk Müziği Koro Eğitimi derslerini yetersiz buluyorum. 15. Türk Müziği Korosunda görev almak benim için çok zevklidir. 16. Türk Müziği Koro Eğitimi dersinin neden zorunlu olduğunu anlayamıyorum. 17. Her zaman kendi seçtiğim eserleri çalışmak isterim. Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Sınıf: ………….. Tamamen Katılıyorum Adı Soyadı: …………………………… KAYNAKÇA • Açıkgöz, K. Aktif Öğrenme, Eğitim Dünyası Yayınları, İzmir. 2003. • Akpınar, Mehmet. Keman Eğitimi için Makamsal Ezgiler Albümü, Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara, 2005. • Airasian, P.W. Classroom assessment (second edition). McGraw – Hill, Inc.: NY. 1994. • Baykul, Y. İlköğretimde Ölçme ve Değerlendirme, MEB Yayınları, 1999. • Çevik, Suna. Koro Eğitim ve Yönetim Teknikleri, Doruk Yayımcılık, Ankara. 1997. • Gümüştekin, Ahmet. Türk Müziğine Genel Bakış Konferanslar Serisi. • Haladyna, T.M. Writing Test İtems to Evaluate Higher Order Thinking. Allyn and Bacon: Boston. 1997. • MEB, Ortaöğretim Coğrafya Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11. ve 12. Sınıflar), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara. 2005. • MEB, Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli, Millî Eğitim Basımevi, 2004. • Özgüven, İ.E. Psikolojik Testler, PDREM Yayınları, Ankara. 1999. • Tavşancıl, E. Tutumların Ölçülmesi ve Spss ile Veri Analizi, Nobel Yayınları, 1. Baskı, Ankara. 2002. • Turgut, F. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Metotları, Saydam Matbaacılık (5. Basım), Ankara. 1987. • Yıldırım, C. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, ÖSYM Yayınları (4. Basım). Ankara. 1999. INTERNET ADRESLERİ • http://programlar.meb.gov.tr/program_giris/yaklasim_2.htm • http://talimterbiye.mebnet.net/program-gel-birimi/ana.html • http://uretim.meb.gov.tr/egitekhaber/s84/yazarlar/oguz.htm • http://www.cndp.fr/collecie/pdf/clasbran.pdf • http//www.ef.sakarya.edu.tr/sayfa/bildiri/sayı_3/40 • http://www.meb.gov.tr/mebasp/mebdata/mevzuat/