Periferik Arter Hastalığı - Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği
Transkript
Periferik Arter Hastalığı - Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği
Periferik Arter Hastalıklarına Yaklaşım Dr. Murat İKİZLER Eskişehir, 201 3 Periferik arter hastalıkları uygarlık tarihinin ilk medeniyetlerinde bile dikkat çeken bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. M.Ö. IV. y.y.; Acropololis Günümüzde periferik arter hastalığı genellikle bacak arterlerinin aterosklerotik tıkayıcı hastalığını ifade etmek için kullanılan bir terimdir. 35 yaş üzerindeki hastalarda bacak arterlerindeki kronik oklüzif hastalığın başta gelen nedeni aterosklerozis obliteranstır. Management of Peripheral Arterial Disease (PAD) TransAtlantic Inter-Society Consensus (TASC) TASC II Eur J Vasc Endovasc Surg 33, S1eS75 (2007) Türk Kalp Damar Cerrahisi Derneği Prevelans Asemptomatik Periferik Arter Hastalıkları: - 50-60 Yaş : % 2,5; >70 yaş: %15. - Asemptomatik; ABI<0,9 Kladikasyo İntermitant: - 40 Yaş üzeri: %3 - 60 Yaş üzeri: %6 - 80 yaş üzeri %24 -PAH bulunan hastaların: % 40-50’de koroner arter hastalığı % 15 Karotis arter hastalığı mevcuttur. Kladikasyon (Kladikasyo intermittant) Claudication: Latinceden gelen bir terimdir. Yürümekle alt ekstremitelerde gelişen kramp tarzında ağrıyı tarifler. Zamanla mesafe kısalır, %50-90 hasta şikayetçi değildir. Arterlerin aterosklerozu nedeniyle bacak kaslarına yetersiz kan akımı sonucu bu ağrı oluşur. En önemli özelliği, ağrı başladıktan sonra eğer yürüme sonlandırılırsa, ağrı 2-5 dakika içinde geçer. Kladikasyo İntermittant Egzersiz esnasında baldır kaslarında oksijen gereksinimi artar. Tıkayıcı damar hastalığında kaslar anaerobik ortamda çalışır. Laktik asit ve diğer metabolitler birikir. İstirahat esnasında laktik asit ve metabolitler hızla yıkanır, ağrı geçer. Am J Cardiol 2001; 87 (suppl): 3D-13D BALDIR AĞRISI Periferik Arter Hastalığı Genellikle Asemptomatiktir ! Tanısı Yeni Konan (n=457) Tanısı Daha Önce Konmuş Olan (n=366) Ağrı Yakınması Olmayan %48,3 %25,8 Atipik Bacak Şikayetleri %46,3 %61,7 %5,5 %12,6 Klasik Klaudikasyo Hirsch AT, Criqui MH, Treat-Jacobson D, et al. JAMA. 2001;286;1317-1324. Aterosklerotik PAH doğal seyri (TASC II) 50 yaş ve üzeri PAH İlk klinik Tanı Asemptomatik PAH %20-50 Diğer Bacak Ağrısı %30-40 Tipik Kladikasyo %10-35 Kritik Bacak iskemisi %1-3 1 yıllık Takipte Amp. olmadan %45 Amp. Mortalite %30 %25 5 yıllık Takipte Ekstremite Sağlığı Stabil Kladikasyo %70-80 Kladikasyo Ağırlaşması %10-20 Kardiyovasküler Olay (K-V) Kritik Bacak İskemisi %5-10 Amputasyon Non-Fatal K-V olay %20 Mortalite %10-15 K-V Nedenli %75 K-V dışı %25 Risk Faktörleri: Sigara Hiperlipidemi Hipertansiyon Diyabet/Bozuk glukoz toleransı Genetik Obesite Hiperhomosisteinemi ENDOTEL FONKSİYON BOZUKLUĞU Etyoloji: • • • • • Aterosklerozis Obliterans Tromboanjitis Obliterans (Burger) Arteritler Konnektif Doku hastalıkları Anevrizmalar. Patoloji: Aterosklerotik Plak Stabil Plak Unstabil Plak Periferik Arter Hastalığının Sınıflaması Kritik iskemi: İstirahat ağrısı, - Genelde geceleri başlar - Ayağı yukarı kaldırmakla gelir - Daha sonra kalıcı olur - Genelde uçlarda iskemik yara ve gangren - Kesin olarak nabız alınmaz Deride gangren, İskemik yara Tanı: Laboratuvar: – Lipid profili – DM, HgbA1c – Koagulasyon profili Noninvaziv tanı: – Doppler Ayak bileği/Kol basınç indeksi <0.9 – Segmental basınç ölçümleri – Renkli Doppler USG İnvaziv tanı: – Anjiografi – MR anjiografi Fizik Muayene Görünüm: – Atrofik ekstremiteler, – Kıllarda dökülme, – Tırnaklarda kabalaşma, – İskemik yara ve gangren Palpasyon: – Nabızların palpasyonu Oskültasyon: – Üfürüm Nabız Muayenesi: Periferik nabız noktaları: - Aksiller arter - Brakial arter - Radial arter - Ulnar arter - Femoral arter - Popliteal arter - Posterior tibial arter - Dorsalis pedis arteri Nabız varlığı, Şiddeti Tril varlığı Arterde genişleme Ayak Bileği / Kol İndeksi (ABI) • • • • 0,9-1,2 0,7-0,89 0,4-0,69 0,4> : : : : Normal Hafif damar hastalığı Orta damar hastalığı Şiddetli damar hastalığı Tanı ve Görüntüleme İlk Translumber Aortagrafi Reynaldo dos Santos 1929 Doppler Ultrasonografi Klasik Periferik Anjiografi Digital Subtraction Angiography (DSA) MR Anjiografi Çok Kesitli (Multi-slice) BT Anjiografi Periferik Arter Hastalığı Şüphesinde Tanıyı Koymak Kolaydır ! 50 yaş üzeri hastalarda rutin sorgulama: Yürürken bacağınıza ağrı yada kramp gelir mi? Bu ağrı dinlenince hemen geçer mi? Bu ağrı tek mi yoksa iki bacakta da var mı? Bacakta, baldırda, kalçada ağrı var mı? Ayağınızda iyileşmeyen yara var mı? “A man is only as old as his arteries ” Sir William Osler First Director of Medicine, John Hopkins Hospital Year: 1909 Teşekkürler…