Instead of Farewell / Denktaş No More

www.gpotcenter.org | Op-Ed series | #2
Op-Ed SERIES
Istanbul | January 17, 2012 | # 2
İÇİNDEKİLER / TABLE OF CONTENTS
Veda Yerine – Sylvia Tiryaki, 1
Instead of Farewell – Sylvia Tiryaki, 2
Denktaş Artık Yok – Mensur Akgün, 2
Denktaş No More – Mensur Akgün, 4
Kıbrıs konusu ile ilgili GPoT yayınları / GPoT publications on Cyprus, 6
Kıbrıs konusu ile ilgili dışardan yayınlar / External publications on Cyprus, 6
VEDA YERİNE
Sylvia Tiryaki
Küresel Siyasal Eğilimler Merkezi’nin (GPoT) Yardımcı Direktörü
İnsanlık tarihi sadece birkaç gerçek lidere
sahip. Vefat ettiklerinden uzun zaman
geçse de onları hatırlarız. Siyasi görüşleriyle katılsak da katılmasak da, bu
dünyadan ayrıldıklarında hepimiz durup
onları düşünürüz. Çünkü ruhlarıyla birlikte cesaretleri ve karizmaları da bu dünyadan ayrılmış olur.
Bir insan, sonradan lider olamaz, lakin
doğuştan liderdir. Cumhurbaşkanı Rauf
Denktaş da gerçek bir liderdi ve her
zaman öyle olacaktır. Biz ve çocuklarımız,
konuşmalarını ve kitaplarını okuyup
dünyaya bakış açışını ve siyasi icraatlarını
incelemeye devam edeceğiz. Onun enerjisi, zekası ve neşeli karakteri karşısında
her zaman büyüleneceğiz.
Sylvia Tiryaki & Mensur Akgün
Sayın Denktaş’ın vefatıyla Kıbrıs konusunun yürüyen kütüphanesi de aramızdan
ayrılmış oldu, çünkü Cumhurbaşkanı
Denktaş kadar Kıbrıs sorununun ince
ayrıntılarını bilen ve anlayan pek çok kişi
yoktur.
Sayın Denktaş sadece cumhurbaşkanı
olarak değil, aynı zamanda çok sevilen bir
baba, dede, eş ve kayınpeder olarak da
özlenecektir. Ailesine içten ve samimi
duygularımla baş sağlığı diliyorum.
Mükemmel bir avukat ve Kova burcu olan
Rauf Denktaş’ı her zaman özleyeceğim.
1
www.gpotcenter.org | Op-Ed series | #2
INSTEAD OF FAREWELL
Sylvia Tiryaki
Deputy Director of GPoT Center
There have been only handful of real
leaders in human history. We remember
them all a long time after their deaths.
Whether or not we agree with their
political views, we all take a note when
they leave this world. It is because
together with their souls leaves their
courage and charisma. The world will feel
the deficit of these values until the next
real leader is born.
One cannot become a leader. It is a
process of being, not becoming. President
Rauf Denktaş has been and always will be
one of these rare individuals. We and our
children will keep reading his speeches,
books and analyze and discuss his
worldviews and political actions. We will
stay mesmerized by his stamina, wit, and
joyful spirit.
With Mr. Denktaş a living encyclopedia of
the Cyprus issue has departed. There are
not many people who know and under-
Rauf Denktaş (fifth from right) in a group
picture with GPoT Center staff and other
participants of a meeting on Cyprus
(2007).
Rauf Denktaş (sağdan beşinci) GPoT
Merkezi ekibi ve Kıbrıs toplantısına
(2007) katılanlarla beraber grup
fotoğrafında.
stand the nuances of the Cyprus problem
as well as President Denktaş did.
As President Denktaş has passed so too
has a dear father, grandfather, husband
and father-in-law. My deepest sympathy
goes to his family.
I will always miss the great lawyer and
Aquarius Rauf Denktaş.
DENKTAŞ ARTIK YOK
Mensur Akgün
Küresel Siyasal Eğilimler Merkezi’nin (GPoT) Direktörü
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilk
Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş 13 Ocak
2012 Cuma günü kurduğu, savunduğu ve
ayakta tutmak için son nefesine kadar
mücadele verdiği ülkesinde hayata
gözlerini yumdu. Artık fikirleri konuşacak,
yazdıkları okunacak, hakkında çok daha
kapsamlı çalışmalar yapılacak.
Ama görünen o ki Kıbrıs sorunu o olmadığı halde çözülemeyecek. Oysa ben de
Sylvia Tiryaki & Mensur Akgün
dahil Türkiye'de ve dünyada pek çok insan
çözümün önündeki en büyük engelin
yıllarca Denktaş olduğuna inanmış, iktidarı bırakması halinde çözümün sağlanacağını düşünmüştük.
Bilindiği gibi Denktaş, 17 Nisan 2005'de
yapılan seçimlerde aday olmayarak
cumhurbaşkanlığından, dolayısıyla da
toplum liderliğinden ayrıldı. Yerine Kıbrıs
tarihinin en çözüm isteyen, Rum tarafına
2
www.gpotcenter.org | Op-Ed series | #2
en fazla güvenen lideri Mehmet Ali Talat
Cumhurbaşkanı seçildi. Talat ise muhatabı
ve siyaset yoldaşı Dimitris Hristofyas ile
onlarca tur görüşme gerçekleştirdi.
leri tarafından hazırlatılan taslaklara
destek vermişti. Rumlar ise 1974'den bu
yana hazırlanan hemen hemen tüm
önerileri reddetmişti.
Ancak Hristofyas’ı üstünde uzlaşmaya
vardıkları noktaları açıklamaya dahi ikna
edemedi. Ardından seçim oldu. Talat
kaybetti, Eroğlu kazandı. UBP liderinin
eski referansları yüzünden çözümü
desteklemeyeceği zannedildi. Fakat Eroğlu
tam tersi bir tutum takındı ve görüşme
masasına güçlü bir ekiple oturdu. Kudret
Özersay’ı baş müzakereci tayin etmesi bile
kendine başına sembolik önemdeydi.
Şimdi Rum tarafı Denktaş'ın yerine
Cumhurbaşkanı Eroğlu'nu o da olmazsa
Başbakan Erdoğan'ı ikame etmek istiyor.
Fakat belli ki Denktaş'ın çözümsüzlükle
özdeşleştirilmesinden ders çıkartan yeni
KKTC Cumhurbaşkanı'nın çözümsüzlükle
eşleşmeye hiç niyeti yok. Dünyaya hep
olumlu mesajlar veriyor, görüşmelerde
ilerleme kaydedildiğini söylüyor.
Yine de çözüm bugüne dek mümkün
olmadı. 22 Ocak'ta New York'ta yapılacak
görüşmelerden de bir sonuç çıkmasını
kimse beklemiyor. Taraflar BM Genel
Sekreteri ile görüşmeye laf olsun diye
gidiyor. Rum tarafı uzlaşmaya, bir arada
yaşamaya ne yazık ki hazır değil. Rumlar
Denktaş'ı reddettiği için eleştirdiğimiz
Annan Planı'nın benzeri bir planının
masaya konmasını istemiyor. Zaman
kazanmaya çalışıyor.
Bizler ise hala Denktaş'ın plana hayır
dediğini hatırlayıp, Rum tarafının yüzde
75 küsurunun 24 Nisan 2004 referandumunda hayır dediğini unutuyoruz.
Halbuki Annan Planı'nını beğenmeyen
Denktaş daha önceki BM Genel Sekreter-
Erdoğan ise Türkiye'nin Rum tarafını tek
başına muhatap kabul etmeme politikasına uygun hareket ederek Hristofyas ile
görüşmekten, onun kendisini sorunun
içine çekme çabalarından itina ile
kaçınıyor. AB üyelik umudu kalmamış
Türkiye'nin zaten gereğinden fazla Kıbrıs
üstüne eğilmesini, çözüm için 2004'de
olduğu gibi şartları zorlamasını beklemek
gerçekçi değil.
Görünen o ki Kıbrıs'ta BM parametrelerine dayanan, iki kesimli ve iki toplumlu
çözüm gerçekleşmeyecek. Yerine Denktaş'ın hayatı boyunca istediği şey olacak.
Kıbrıslı Türkler egemenliği tanınmış,
kendilerine ait bir devletin çatısı altında
yaşayacak. Bu da, Türkiye başta olmak
üzere tüm taraflar için zor olacak, ama
Rauf Denktaş (soldan ikinci), GPoT Merkezi tarafından Kıbrıs'ta 2009'da organize edilen ve
Michal Moran ile kendisinin hazırladığı "Cyprus: Unity and Difference" kitabının tanıtımında.
Yayın, Profesör Moran ile Cumhurbaşkanı Denktaş'ın arasında geçen mektup yazışmalarından
oluşmaktadır ve GPoT Merkezi'nin websitesinden indirilebilir:
http://gpotcenter.org/dosyalar/Cyprus-Unity-and-Difference.pdf
Sylvia Tiryaki & Mensur Akgün
3
www.gpotcenter.org | Op-Ed series | #2
galiba olacak. Denktaş ise oralarda bir
yerlerden bize bakıp yüzünden hiç eksik
olmayan gülümsemesiyle “Ben
dememiş miydim?” diyecek...
size
DENKTAŞ NO MORE
Mensur Akgün
Director of GPoT Center
Rauf Denktaş, the first president of the
Turkish Republic of Northern Cyprus
(TRNC), passed away on Friday, January
13th, 2012 in the country that he had
founded, defended and struggled to
sustain until his last breath. From now on
his ideas will speak in his place, his
writings will be read, and more
comprehensive studies about him will be
undertaken.
It appears that the Cyprus problem will
not be solved although he is absent. This is
despite the fact that many people in
Turkey and the world, including myself,
had believed for years that Denktaş was
the biggest obstacle to a solution, which
we thought would be achieved once he left
office.
As it is known, Denktaş left the presidency, and with it his role as the leader of the
Turkish Cypriot society, by not standing as
a candidate in the elections that were held
on April 17, 2005. Instead, Mehmet Ali
Talat, the leader who in the history of the
Cyprus most wanted a solution and
trusted the Greek Cypriots, was elected as
president. Talat conducted dozens of
meetings with his counterpart and
political companion, Dimitris Christofias.
However, Talat could not persuade
Christofias even to announce openly the
points on which they had settled.
Afterwards, the elections were held: Talat
lost, Eroğlu won. It was supposed that the
UBP leader would not back a solution due
to his previous stances. Yet, Eroğlu
Sylvia Tiryaki & Mensur Akgün
adopted a completely different attitude
and sat down at the negotiating table with
a strong team. Indeed, his appointment of
Kudret Özersay as the chief negotiator
was a symbolic importance in and of itself.
Even so, a solution has not been possible
up to the present, and no one is expecting
a solution to come out of the meetings that
will be held in New York on January 22.
The parties will just be going through the
motions in their meeting with the UN
Secretary General. The Greek Cypriot side
is unfortunately ready neither for a
settlement nor for the idea of living
together. The Greek Cypriots do not want
a roadmap similar to Annan Plan – for
whose rejection of which we criticize
Denktaş – to be put on the table. They are
trying to gain time.
We, on the other hand, while still
remembering that Denktaş has said “no”
to the Plan, forget that about 75% of
Greek Cypriots also said “no” in the April
24, 2004 referendum. Indeed, although he
did not like the Annan Plan, Denktaş had
given support to the drafts that had been
prepared by previous UN Secretary
Generals. The Greek Cypriots, meanwhile,
have rejected almost all the proposals that
were prepared since 1974.
Now the Greek Cypriot side is aiming to
replace Denktaş with President Eroğlu,
and if not with him then with Prime
Minister Erdoğan. However, it is clear that
the President of the TRNC, who learned
his lesson from Denktaş’s always being
4
www.gpotcenter.org | Op-Ed series | #2
identified with deadlock, does not have
any intention of settling for deadlock. He
is always giving positive messages to the
world, asserting that progress has been
achieved during the negotiations.
Erdoğan, on the other hand, is carefully
avoiding meeting Christofias and his
attempts to pull him into the conflict, in
line with Turkey’s policy of not accepting
to meet one on one with the Greek Cypriot
side. In any case, it is not realistic to
expect Turkey, which has lost its hope of
EU membership, to focus on the Cyprus
issue more than the necessary or to push
the circumstances for a solution as was
the case in 2004.
It appears that a solution based on the UN
parameters encompassing the two sides
and the two societies will not materialize.
Instead, what Denktaş advocated his
whole life will come to pass. The Turkish
Cypriots will live in their own sovereign
state. This will be tough for all sides to
accept, first and foremost Turkey, yet it is
the probable outcome. Then Denktaş,
watching us from somewhere with his
ever-smiling face, will say, “Didn’t I tell
you so?”
Sylvia Tiryaki & Mensur Akgün
Rauf Denktaş (second from left) speaking
at a panel organized by GPoT Center in
Cyprus (2009) on the occasion of the book
launch of his and Michael Moran’s
publication entitled “Cyprus: Unity and
Difference”. The book is a collection of
letters exchanged between President
Denktaş and Professor Moran and can be
downloaded from GPoT Center’s website:
http://gpotcenter.org/dosyalar/CyprusUnity-and-Difference.pdf
5
www.gpotcenter.org | Op-Ed series | #2
KIBRIS KONUSU İLE İLGİLİ GPoT YAYINLARI
GPoT PUBLICATIONS ON CYPRUS
Kitaplar / Books
Denktaş, R., & Moran. M. (2009). Cyprus: Unity and Difference. Istanbul: Istanbul Kültür
University. http://gpotcenter.org/dosyalar/Cyprus-Unity-and-Difference.pdf
Moran, M. (2009). Britain and the 1960 Cyprus Accords: A Study in Pragmatism. Istanbul:
Istanbul Kültür University. http://gpotcenter.org/dosyalar/Britain.pdf
Moran, M. (2010). Cyprus: A European Anomaly. Istanbul: Istanbul Kültür University.
http://gpotcenter.org/dosyalar/CyprusAEuropeanAnomaly_MichaelMoran_NOV2010.pdf
Peťková, L. (2011). The Heybeliada Talks: Two Years of Public Diplomacy on Cyprus.
S. Tiryaki, & M. Akgün (Eds). Istanbul: Istanbul Kültür University. http://gpotcenter.org/dos
yalar/TheHeybeliadaTalks_TiryakiAkgunPetkova_MAR2011.pdf
Policy Briefs & Policy Updates
Bryant, R., & Hatay, M. (May 2009). Suing for Sovereignty: Property, Territory, and the EU’s
Cyprus Problem. Istanbul: GPoT Center. http://gpotcenter.org/dosyalar/PolicyBrieff.pdf
Pericleous, C. (June 2011). The Turkish Internal Reform and Foreign Policy Shift: Implications
for the Cyprus Talks. Istanbul: GPoT Center. http://gpotcenter.org/dosyalar/PB24_2011_TRi
nternalReform_Pericleous.pdf
Peťková, L. (June 2011). Republic of Cyprus: Parliamentary Elections of 2011. Istanbul: GPoT
Center. http://gpotcenter.org/dosyalar/PolicyUpdate_RoCparliamentaryElections_Petkova_
JUN2011.pdf
KIBRIS KONUSU İLE İLGİLİ DIŞARDAN YAYINLAR
EXTERNAL PUBLICATIONS ON CYPRUS
Akgün, M., Gürel, A., Hatay, M., & Tiryaki, S. (2005). Quo Vadis Cyprus? Istanbul: TESEV
Publications. http://gpotcenter.org/dosyalar/QuoVadisCyprus_TESEV_2005.pdf
Brus, M., Akgün, M., Blockmans, S., Tiryaki, S., Hoogen, T. V. D., & Douma, W. (2008). A
Promise to Keep: Time to End the International Isolation of the Turkish Cypriots. Istanbul:
TESEV Publications. http://gpotcenter.org/dosyalar/ApromiseToKeep_TESEV_2008.pdf
Yakinthou, C., & Polili, Ö. (2010). Reconciliation Through a Common Purpose:
Third Party Human Rights in Cyprus. Istanbul: TESEV Publications. http://gpotcenter.org/do
syalar/ReconciliationThroughCommonPurposeThirdPartyHRinCyprus_YakinthouPolili_EN_
DEC2010.pdf
Sylvia Tiryaki & Mensur Akgün
6