Düşük Maligne Gliom-kisa bigiler

www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa
Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Copyright© 2013 Competence Network Paediatric Oncology and haematology
yazar: Dipl. Biol. Maria Yiallouros; Dr. med. Gesche Tallen, üzerinde oluşturulan 2007/04/20, editör:
Julia Dobke, serbest bırakma: Dr. med. Astrid Gnekow; Prof. Dr. med. Ursula Creutzig (deutsch),
Dr. med. Ebru Saribeyoglu (türkisch), türk tercüman: Sait Kont, son değiştirilme tarihi: 2013/09/03
Kinderkrebsinfo, Deutsche Kinderkrebsstiftung tarafından finanse edilmektedir
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 2
Içindekiler
1. Hastalık Tablosu .............................................................................................................. 3
2. Rastlanma sıklığı ............................................................................................................. 3
3. Düşük habislikte gliom türleri ............................................................................................ 3
4. Sebepleri ......................................................................................................................... 4
5. Hastalık belirtileri ............................................................................................................. 4
6. Tanı ................................................................................................................................. 4
7. Terapi planı ..................................................................................................................... 5
8. Tedavi ............................................................................................................................. 5
9. Tedavi iyileştirme araştırmaları .......................................................................................... 6
10. Hastalık seyri ................................................................................................................. 6
11. Tedavi başarısı ............................................................................................................... 6
Kaynakça ............................................................................................................................. 7
Sözlük ................................................................................................................................. 9
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 3
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler
(Niedrigmalignes Gliom)
1. Hastalık Tablosu
Düşük habislikte (habislik derecesi düşük, az kötü huylu) gliomlar, merkezi sinir sistemi (MSS)
dahilinde rastlanan tümör türlerinden bazılarıdır. Bunlar solid yani kistik olmayan tümörlerdir
ve beyin veya omurilik içindeki hücrelerin kontrolden çıkmaları sonucunda oluşurlar. Doğrudan
doğruya merkezi sinir sisteminden kaynaklandıkları için, primer yani birincil MSS tümörü diye de
adlandırılırlar. Bu nedenle diğer organlarda oluşan ve kötü huylu çoğalma (metastaz) yapan habis
tümörlerden farklıdırlar.
Düşük habislikte gliom türleri prensip olarak merkezi sinir sisteminin her bölümünden ortaya
çıkabilirler. Bu tümörlere en sık beyincik ve büyük beyin organının merkezi kesimlerinde rastlanır.
Düşük habislikte gliom türleri genellikle çok yavaş gelişirler. Kafatası kemik yapısı sebebiyle
büyüyen dokulara ancak sınırlı bir yer verebildiği için ve hayati öneme sahip beyin kesimlerinin
tutulması söz konusu olduğu için, düşük habislikte gliomlar hayati tehlike oluşturabilirler.
2. Rastlanma sıklığı
Düşük habislikte gliomlar gençlerde ve çocuklarda görülen MSS tümörlerinin yaklaşık % 30 ile 40’ını
oluştururlar. Düşük habislikte gliomlar her yaş grubunda görülebilirler. Tanı sırasında hastaların
ortalama yaşı beş ile yedi arasındadır.
Almanya’da her sene yaşları 15 yaşın altında bulunan takriben 120 ile 150 kadar çocuk ve genç
düşük habislikte gliom tanısı almaktadır. Diğer bir deyişle her sene 1.000.000 çocuğun 10-12’sine
düşük habislikte gliom tanısı konulmaktadır. Bu hastalığa erkek çocuklarda kız çocuklara oranla
biraz daha fazla rastlanmaktadır (cinsiyet oranı 1,2 : 1)
3. Düşük habislikte gliom türleri
Düşük habislikte gliomlar, mikroskopik görüntüleri itibariyle birbirlerinden farklı çok sayıda
tümör tiplerini kapsamaktadır. Bunlar Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sınıflamasına göre (WHOKlasifikasyonu) düşük habislikte gliomlar WHO derecesi I veya II olarak sınıflandırılırlar. II.ci
dereceden daha yüksek derecelere geçen (yüksek habislik) tümörlere yetişkinlerde daha iyi
tanımlanmışlardır ve çocuklarda muhtemelen daha nadirdirler. Ancak bu konu henüz kesinlik
kazanamamıştır, çünkü çocuklarda büyük boyuttaki tümörlerden tanıyı kesinleştirecek kadar
güvenli doku örneği alınması zor olmaktadır.
Düşük habislikte gliomların nasıl büyüyeceklerini öngörmek mümkün değildir, ancak büyüme
genellikle yavaş ve sadece oluşma noktasında sınırlı olarak gerçekleşmektedir. Hatta bazen
büyümenin uzun süre durduğu da gözlenmektedir. Öte yandan tümörün çabuk ve saldırgan
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 4
büyüdüğü de olmaktadır Tümör hücrelerinin beyin omurilik sıvısı (likör) üzerinden yayılma riski
(metastaz oluşturma) genelde azdır, ama görme kanalı bölgesinde düşük habislikte gliomu bulunan
küçük çocuklarda bu risk daha yüksektir.
4. Sebepleri
Düşük habislikte gliomlar, sinir destek dokusunun, yani glia hücrelerinin habis huylu değişikliğe
uğramaları sonucunda oluşurlar. Bunun nedeni henüz hala tam olarak anlaşılamamıştır.
Bazı doğuştan gelen hastalığı olan çocuk ve gençlerde (örneğin nörofibromatozis tip 1 (NF), veya
tuberöz skleroz hastalıklarında) düşük habislikte gliom türlerinden birine yakalanma riski belirgin
derecede daha yüksektir. Örneğin tip 1 nörofibromatozis hastalarının yaklaşık % 20 kadarında
düşük habislikte gliomlar oluşmaktadır. Bu durumda hastalık çoğu zaman görme kanalı bölgesinde
belirmektedir. Ayrıca akut lösemi veya habis bir göz tümörü olan retinoblastom sebebiyle henüz
çocuk yaşta iken kafatasına radyoterapi (ışınlanma) uygulanmış olması halinde de, sonradan bir
beyin tümörü oluşma riski artmaktadır.
5. Hastalık belirtileri
Düşük habislikte gliomlu çocuk ve gençlerde hastalık belirtileri, tümörün yavaş büyümesi nedeni
ile genellikle sinsi bir şekilde oluşurlar. Bu belirtiler, tümörün kendi çevresindeki dokulara baskı
oluşturmasından ve ilerlemiş evrede bütün kafatasına (veya omurilik kanalına) baskı yapmasından
kaynaklanırlar. Bu süreç esnasında tümör kendi çevresindeki normal ve sağlıklı beyin dokusunda
bir şişkinlik meydana gelmesine de (ödem) neden olur.
Hastanın yaşına ve tümörün konumuna bağlı olarak kafatası çevresinin büyümesi (makrosefali)
durumu oluşabilir. Bunun yanı sıra büyüme gecikmesi, baş veya bel ağrısı, sabahları (aç karnına)
kusma ve baş dönmesi görülebilir. Bunların yanısıra yürüme, görme, konsantrasyon, bilinç ve uyku
bozuklukları ve iştahsızlık görülebilir. Düşük habislikte gliom hastalarında ayrıca kramp nöbetleri
veya felç de görülebilir.
6. Tanı
Doktor veya çocuk doktoru hastanın hikayesinde (anamnez, öykü) ve bedensel muayene
kapsamında merkezi sinir sistemine ait kötü (habis) huylu tümör olabileceğine dair veriler elde
ederse, hastayı özellikle çocuk ve gençlerde kanser ve kan hastalıkları uzmanı bir kliniğe (Pediatrik
Onkoloji ve Hematoloji Kliniğine) sevk edecektir.
Çünkü böyle bir tümör şüphesi durumunda hastanın habis huylu MSStümörünün olup olmadığına,
eğer varsa tümörün ne aşamada olduğuna ve ne tip olduğuna kara verilmesi için konusunda uzman
çeşitli doktorların birlikte çalışması ve geniş kapsamlı muayeneler ile karar verilebilir. Ancak bu
araştırmalar yapıldıktan sonra uygun bir tedavi ve prognoz (sağkalım) mümkün olabilir.
Hastada düşük habislikte gliom tümörü olduğunu gösteren bir tanıdan sonra, hastanın anamnez
(öykü) ve fiziksel muayenesi yeniden yapılır. Bundan sonra örneğin bilgisayar tomografisi (BT) ve
manyetik rezonans tomografisi (MRT) gibi çeşitli görüntüleme metodları uygulanır. Bu metodlar
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 5
yardımıyla merkezi sinir sisteminde tümörün bulunup bulunmadığı tespit edilebilir. Tümörün
konumu, büyüklüğü ve çevre dokusuna uzaklığı da saptanabilir. Görme kanalında bir tümör şüphesi
durumunda çocuklar tecrübeli bir göz doktoruna sevk edilir ve ayrıntılı bir muayeneden geçirilir.
Hastalık ve tedavi tipine bağlı olarak ek muayeneler bunları takip edebilir.
Tanıyı yani teşhisi kesin olarak sağlama alabilmek için mutlaka cerrahi yolla tümörden bir doku
örneği alınmalıdır (biyopsi). Ama görme kanalı bölgesinde ve arabeyin kesiminde tümöre rastlanan
pek az sayıda çocukta mikroskopik (histolojik) doku incelemesinden feragat edilebilir, çünkü
bu gliom türlerinde görüntüleme metodlarıyla güvenilir karekteristik bulgulara varılması mümkün
olabilmektedir.
7. Terapi planı
Tanı konduktan sonra tedavi planlanır. Mümkün olduğunca kişisel ve hastaya uyarlanmış (risk
adaptasyonlu) bir tedavinin gerçekleştirilebilmesi amacıyla, tedavi ekibi planın hazırlanmasında
hastadaki prognozu (sağkalım, tedavi yanıtı) etkileyen belirli faktörleri (risk ve prognoz faktörlerini)
dikkate alır.
Düşük habislikte gliomlu hastalarda önemli prognoz faktörleri, tümörün cinsi, konumu, yayılması ve
diğer yerlere sıçramasıdır. Buna dair bilgiler belirtilen tanı yöntemleri yardımıyla elde edilir. Diğer
yandan hastanın yaşı ve genel sağlık durumu da önemli bir rol oynamaktadır. Tüm bu faktörler
tedavi planı yapılırken göz önüne alınırlar. Bunun amacı, her hastada kendine göre mümkün olduğu
ölçüde en iyi tedavi sonucuna ulaşmaktır.
8. Tedavi
Düşük habislikte gliom hastası çocuk ve gençlerde tedavi seçenekleri genellikle şunlardır: Tümörün
ameliyatla (cerrahi yöntemle) alınması (nöroşirürji , beyin cerrahisi) ve/veya kemoterapi (ilaçla
tedavi) ve/veya radyoterapi (ışın tedavisi). Bunlar arasında cerrahi en büyük öneme sahiptir.
Cerrahinin gerekliliği özellikle hastalık belirtilerinin şiddetine ve tümörün konumuna bağlıdır.
Tümörün operasyonla yani ameliyat yoluyla çıkarılması hastalığın sonraki seyrine büyük ölçüde
etki etmektedir.
Öte yandan merkezi sinir sisteminde tümörün konumu sebebiyle nörolojik bakımdan ciddi olumsuz
sonuçlara yol açmadan tümörün tamamen alınması her zaman mümkün olmamaktadır. Bu nedenle
tümörün ufak bir parçasının kalabileceği daha başından dikkate alınmalıdır. Bazı hallerde sadece
doku örneğinin alınabileceği de unutulmamalıdır. Görme kanalı ve arabeyin üzerinde tümörü olan
küçük çocuklarda cerrahi girişim ve doku örneği alınması (biyopsi) bile yapılamamaktadır.
Tümörü ameliyatla tamamen alınamayan çocuklarda kemoterapi ve/veya radyoterapi seçenekleri
ile tedavi gündeme gelir. Öte yandan uzmanlar tanı sırasında cerrahi olmayan bir tedaviye ancak
belirli ciddi semptom yani hastalık belirtileri mevcut ise başlanabileceği konusunda bir fikir birliği
içindedir.
Başta sadece gözlemleme kararı verilmiş bir tümörde (örneğin tümör başta ameliyatla kısmen
alınmışsa ve sonrasında ağır belirtiler görülmemişse) hastalık belirtileri şiddetlenirse ve/veya belirli
aralıklarla yapılan kontrol görüntüleme muayeneleri sırasında arta kalan tümör parçasında büyüme
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 6
olduğu görülürse, cerrahi olmayan bir tedavi seçeneği tercih edilir. Cerrahi olarak tümörü sadece
kısmen çıkarılabilmiş çocukların çoğunda ilk beş ile on senedeki sağkalım şansı yüksektir.
9. Tedavi iyileştirme araştırmaları
Dünyanın büyük tedavi merkezlerinde düşük habislikte gliom hastası çocuk ve gençlere standart
tedavi protokollu tedaviler uygulanmaktadır. Bunlar bütün hastalar için (nörofibromatozlu veya
nörofibromatozsuz (nörofibromatozis)) cerrahi olmayan tedavilerde yaşa bağlı önerileri içeren
ortak bir tedavi konsepti (şeması) oluşturmayı amaçlamaktadır. Çalışmaların ortak amacı, yeniden
tümör büyümesi olmaksızın hastaların uzun süre hayatta kalabilme oranlarını arttırmaktır. Bu
hedefin yanısıra amaç , tümörün hastanın sağlığına olumsuz etkilerini (örneğin görme kanalı
tümörünün hastanın görme kabiliyetine etkisini) mümkün mertebe azaltmaktır. Burada sözü edilen
tedaviler, genellikle terapi iyileştirme araştırmarı (tedavi protokolleri, tedavi şemaları) kapsamında
gerçekleşmektedir.
Bugünlerde düşük habislikte gliomlu çocuk ve gençlerin tedavisi için Almanya’da ve birçok
Avrupa ülkesinde uluslararası bir tedavi iyileştirme çalışması uygulanmaktadır: Studie SIOPLGG 2004 araştırması. Bu araştırmaya Almanya, Danimarka, Fransa, İngiltere, İtalya, Norveç,
Avusturya, İspanya, İsveç, İsviçre ve ayrıca Avusturalya katılmaktadır. Araştırmanın Almanya
merkezi Augsburg Çocuk Kliniğinde bulunmaktadır (Araştırma yöneticisi: Dr. med. Astrid K.
Gnekow).
10. Hastalık seyri
Çocuk ve gençlerde düşük habislikte gliomun seyri tümörün konumuna, tümörün cerrahi olarak
çıkarılabilme boyutuna, hastanın yaşına ve nörofibromatozis tip 1 mevcut olup olmamasına
bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ancak genel olarak tedavi seyri çok olumlu değildir.
Çeşitli uluslar arası tedavi iyileştirme araştırmalarının sonuçlarına göre, tedavi şemalarına uygun
tedaviler ile birçok hastanın durumu stabilize edilebilmiş yani kontrol altına alınabilmiştir. Başka
bir deyişle birçok durumda hastalığın ilerlemesini durdurmak mümkün olmaktadır. Protokole uygun
kemoterapi uygulaması da etkinliği arttırmaktadır. Böylece radyoterapinin (ışınlamanın) başlama
zamanı belirlenebilmekte ve bu suretle ışınlamanın istenmeyen yan etkilerini geciktirmek mümkün
olabilmektedir.
11. Tedavi başarısı
Düşük habislikte gliomlu çocuk ve gençlerde tedavi son yirmi sene içinde uygulanan ortak tedavi
stratejileri yardımıyla önemli boyutta olumlu bir gelişme göstermiştir. Bu olumlu gelişmeye modern
tanı ve cerrahi yöntemleri de katkıda bulunmaktadır.
Düşük habislikte gliomlu hastaların çoğu için yüksek oranda hayatta kalabilme şansı mevcuttur
(10 yıl hayatta kalabilme oranı ortalama olarak yaklaşık % 80 dolayındadır). Tedavi olanakları ve
hastalığa ilişkin (seyir prognoz) önemli ölçüde tümörün bulunduğu yere ve ameliyat edilebilirlik
derecesine bağlıdır. Bunun da ötesinde nörolojik, oftalmolojik, intelektüel, hormonel ve psikososyal
sorunlar (yan etkiler) yaşam kalitesini etkilemektedirler.
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 7
Kaynakça
[1]
Calaminus
G
„Lebensqualität
bei
Kindern
und
Jugendlichen
mit
Hirntumoren“,
WIR Informationsschrift der Aktion für krebskranke Kinder e.V. (Bonn)
2004,2:6,
http://www.kinderkrebsstiftung.de/fileadmin/KKS/files/zeitschriftWIR/2004_2/
lebensqaulitaet.pdf uri
[2] Gnekow AK „Gliome niedrigen Malignitätsgrades im Kindes- und Jugendalter“, Interdisziplinäre
Leitlinie der Deutschen Krebsgesellschaft und der Gesellschaft für Pädiatrische Onkologie
und Hämatologie 2008, http://www.awmf.org/uploads/tx_szleitlinien/025-024.pdf uri
[3] Gnekow AK. „Gliome mit niedriger Malignität“, In: Gadner H, Gaedicke G, Niemeyer C, Ritter
J (Hrsg.) Paediatrische Hämatologie und Onkologie Springer Verlag, Heidelberg, 2005;
IV:791 - 796
[4]
Gnekow
AK
„Therapie
von
Gliomen
niedriger
Malignität
im
Kindesund
Jugendalter“,
WIR
Informationsschrift
der
Aktion
für
krebskranke
Kinder e.V. (Bonn) 2003,2:8, http://www.kinderkrebsstiftung.de/fileadmin/KKS/files/
zeitschriftWIR/2003_2/behandlungsnetzwerk10-02.pdf uri
[5] Gutjahr P „Tumoren des Zentralnervensystems, in: Gutjahr P (Hrsg.): Krebs bei Kindern und
Jugendlichen“, Deutscher Ärzte-Verlag Köln 5. Aufl. 2004, 373, 3769104285 isbn
[6] Howe GR, Burch JD, Chiarelli AM, Risch HA, Choi BC „An exploratory case-control study of
brain tumors in children“, Cancer Res 1989;49(15):4349-52, 2743324 pubmed
[7] Kaatsch P, Rickert C, Kuhl J, Schuz J, Michaelis J „Population-based epidemiologic data on brain
tumors in German children“, Cancer 2001,92:3155-3164, 11753995 pubmed
[8]
Kaatsch P, Spix C. „Registry - Annual Report 2008 (Jahresbericht 2008
des Deutschen Kinderkrebsregisters)“, Technischer Bericht, Universität Mainz
2008, http://www.kinderkrebsregister.de/extern/veroeffentlichungen/jahresberichte/jb2008/
index.html uri
[9] Korinthenberg R, Warmuth-Metz M, Rutkowski S, Weckesser M „Leitsymptome und Diagnostik
der Hirntumoren im Kindes- und Jugendalter“, Interdisziplinäre Leitlinie der Deutschen
Krebsgesellschaft (Gemeinsame Leitlinie der Gesellschaft für Neuropädiatrie und der
Gesellschaft für Pädiatrische Onkologie und Hämatologie 2010, http://www.awmf.org/
uploads/tx_szleitlinien/025-022l_S1_Hirntumoren.pdf uri
[10] Kühl J, Korinthenberg R „ZNS-Tumoren. In: Gadner H, Gaedicke G, Niemeyer CH, Ritter
J (Hrsg.): Pädiatrische Hämatologie und Onkologie“, Springer-Verlag 2006: 777-822,
3540037020 isbn
[11] Listernick R, Louis DN, Packer RJ, Gutmann DH „Optic pathway gliomas in children with
neurofibromatosis 1: consensus statement from the NF1 Optic Pathway Glioma Task
Force“, Ann Neurol 1997;41:143-9, 9029062 pubmed
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 8
[12] Louis DN,Ohgaki H,Wiestler OD,Cavenee WK,Burger PC,Jouvet A,Scheithauer BW,Kleihues
P „The 2007 WHO classification of tumours of the central nervous system.“, Acta
neuropathologica 2007;114(2):97-109, 17618441 pubmed
[13] Schüz J, Kaatsch P „Epidemiology of pediatric tumors of the central nervous system“, Expert
Rev Neurotherapeutics 2002;2:469-479
[14] Stiller CA, Nectoux J „International incidence of childhood brain and spinal tumours“, Int J
Epidemiol 1994;23:458-64, 7960369 pubmed
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 9
Sözlük
ameliyat
Ameliyat; tedavi amacıyla bir hastaya uygulanan cerrahi
müdahaledir. Bazı ender hallerde diyagnostik yani teşhis amaçlı
olarak da uygulanabilir. Cerrahi (şirürjik) müdahale özel aletler
yardımıyla ve genellikle narkoz altında gerçekleştirilir.
anamnez
Hastalık geçmişi, öyküsü; hastalık belirtilerinin gelişmesi;
hastalığın mevcut durumu ve geçmişiyle ilgili bilgilerin
tümü. Doktorun hastasıyla yapacağı anamnez konuşmasında,
şikayetlerinin başlaması, seyri ve risk faktörleri (örneğin irsi
hastalık durumu söz konusu olup olmadığı) sorulur, araştırılır ve
açıklanır.
arabeyin
Arabeyin (diensefalon) beynin hayati öneme sahip bir parçasıdır
ve birçok önemli fonksiyonları idare eder. Beyin kökü ile büyük
beyin arasında yer alır ve fonksiyonlarına göre çeşitli bölümlerden
oluşur. Örneğin talamus hangi hislerin bilince ulaşacağına karar
verir ve bunları işlem merkezlerine aktarır. Hipotalamus ise
hormon ve sinir sistemi arasında bir aracı vazifesi görür ve örneğin
ısı dengesi, su dengesi, karbonhidrat değişimi, yağ ve protein
değişimi, tansiyon gibi metabolizma işlemlerini yönlendirir. Buna
karşın hipofiz guddesi ise kendisine bağlı birçok diğer guddelerin
aktivitesini regüle eder. Ara beynin diğer parçaları ise örneğin kas
hareketleri ve organizmanın gece gündüz ritmini idare eder.
bedensel muayene
Bedensel fiziksel muayene, diyagnostik yani teşhise yönelik
muayenelerin önemli bir unsurudur. Vücudun bazı organlarını
ellemek veya dinlemek ve ayrıca bazı refleksleri kontrol etmek
şeklinde gerçekleşir. Amaç olası hastalık belirtilerinin, hastalığın
ve seyrinin tespitidir.
beyin
Merkezi sinir sisteminin (MSS) kafatasında bulunan kısmı. Beyin
kafatası çukurunda korunmuş vaziyette bulunur, beyin zarıyla
kaplıdır ve esas olarak sinir dokusundan meydana gelir.
beyincik
Beynin bir parçasıdır, büyük beyin ile arka kafatası çukurundaki
beyin kökü arasında yer alır. Beyincik örneğin vücudun tüm
hareketlerini koordine eder. Ayrıca dengeyi sağlamada en önemli
rolü üstlenir.
beyin omurilik sıvısı
Beyin ventrikelindeki hücrelerden oluşan sıvı. Yaralanmalardan
korumak ve besin maddeleriyle beslemek amacıyla beyni ve
omuriliği içine alır.
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 10
bilgisayar tomografisi
Röntgenle diyagnostik teşhis yöntemidir; görüntüleme metodudur.
Vücudun bir kısmının veya bir organın çeşitli açılardan çekilen
röntgen filmlerinin bilgisayar destekli değerlendirilmesini sağlar.
Bu yöntemle vücudun değişik kesimlerinden tomogram denilen
uzunlamasına veya çapraz kesit görüntüler elde edilir.
biyopsi
Mikroskopik inceleme amacıyla doku numunesi alınmasına
biyopsi denir. Biyopsi işlemi örneğin içi boş bir iğne ile ponksiyon
şeklinde, pense, sonda veya benzeri doku koparıcı özel bazı
tıbbi enstrümanların kullanılmasıyla veya skalpel (küçük bisturi) ile
ameliyat yoluyla gerçekleştirilir.
büyük beyin
Beynin en büyük en gelişmiş kısmına büyük beyin denir. Hemisfer
adlandırılan iki parçadan yani lobdan oluşur. Bunlar kalın sinir
bağlarıyla biribiriyle irtibatlıdır. Beyin lobları değişik görevler
üstlenirler. Beynin en dış tabakası olan büyük beyin kabuğunda
öğrenme, konuşma ve düşünme merkezleri ve bunların yanısıra
bilinç ve hafıza merkezleri bulunmaktadır. Örneğin gözlerden ve
kulaklardan gelen bilgiler beynin bu tabakasındaki merkezlerde
işlenir.
glia hücreleri
Sinir dokusunun bir parçasını oluşturur. Glia hücreleri, özellikle
sinir sisteminin destekleyici, koruyucu ve besleyici dokusunu
oluşturur.
gliom
Merkezi sinir sisteminin, glia hücrelerinden kaynaklanan ve
özellikle beyine yerleşen, örneğin astrositom, oligodendrogliom,
glioblastom, ependimom gibi gerçek tümörlerinin hepsini
kapsayan bir tabirdir.
histolojik
Vücudun dokularıyla ilgili; bir histolojık muayenede (hassas
dokusal incelemede) doku örnekleri özel bir hazırlıktan sonra
(doku kesitleri alınır ve özel bir yöntemle boyanır) mikroskop
altında incelenir.
hücre
Organizmaların en küçük yapı taşı ve fonksiyon birimidir;
metabolizma özelliğine sahiptir; uyarılara cevap verebilme, irade
dışı kas hareketi yapabilme ve çoğalabilme özelliğine sahiptir.
Her hücrenin bir hücre çekirdeği ve zitoplazma denilen bir hücre
vücudu vardır; dışarıya karşı diyafram gibi bir hücre zarıyla
sınırlıdır.
kemoterapi
Organizmadaki tümör hücrelerinin frenlenmesi amacıyla
kemoterapötik veya sitostatik denilen türden ilaçların kullanılması.
kramp nöbetleri
Bazı sinir hücrelerinin bir hastalık şeklinde kontrolsüz olarak
beyinde boşalmaları ve komşu hücrelere sıçramaları. Tek bir
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 11
yere odaklı (fokal) veya bütün vücudu kapsayan kramp nöbetleri
arasında bir fark gözetilmektedir. Fokal kramp nöbetleri beynin
yalnız belirli bir kesimini etkilerler. Semptomları beyinde oluştukları
yerlere göre değişik bir görünüm arz eder, örneğin vücudun tek bir
yanının, tek bir kolun veya bacağın krampa tutulması kasılması
şeklinde. Buna karşın genel sinir boşalmaları beynin birçok
bölgesini birden kapsar ve örneğin vücudun birçok organının
krampa tutularak titremesine, kasılmasına veya bilincin aniden
kaybedilmesine sebep olabilir.
lösemi
Vücudun kan oluşturma sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır ve
çocuk ve gençlerde en sık rastlanan kanser türüdür (takriben %
33). Kötü huylu hücrelerinin oluştukları yerlere göre lenfoblastik
veya miyeloid lösemi diye bir ayrım yapılır. Lösemiler çocuk ve
gençlerde çoğunlukla akut seyrederler (akut lösemi).
makrosefal
Büyük kafatası; kafatası kemikleri henüz tam kaynamamış yani
açık fontanel bulunan çocuklarda oluşabilen su kafası durumudur
(hidrosefal). Bu durum su kafalılık hali olmaksızın büyük bir tümör
sebebiyle de meydana gelebilir.
manyetik
tomografisi
rezonans
Bir görüntüleme metodudur; organizmanın iç kesimlerinin
ışınlama yapmaksızın görüntülenmesini sağlar. Manyetik alanlar
yardımıyla vücudun kesitler halinde görüntüleri oluşturulur.
Bu kesit resimleri yardımıyla birçok organların ve organ
değişikliklerinin değerlendirilmesi mümkün olur.
metastaz
Kardeş tümör oluşması veya tümörlerin vücutta çoğalması.
Tümörlü hücrelerin bulundukları yerden vücudun diğer bir
bölgesine aktarılması sebebiyle oluşan urlar. Özellikle kötü huylu
tümörlerde rastlanır (kanser).
metastaz oluşturma
Hasta hücrelerin kan yollarıyla ve/veya lenfatik sistem yoluyla
önceleri sağlıklı vücut bölgelerine ulaşıp yerleşmesine metastaz
oluşturma denir.
MSS
Beyni ve omuriliği kapsar; perifer sinir sisteminden ayrıdır.
Vücudun merkezi entegrasyon, koordinasyon ve regülasyon
organıdır; dış hislerin işlenmesine ve organizmanın kendi ürettiği
uyarıların işlenmesine hizmet eder.
MSS tümörü
Merkezi sinir sistemi tümörü. MSS tümörü solid yani dayanıklı
bir primer tümördür, beyinde veya omurilik dokusunda oluşur.
Sekunder yani ikincil MSS tümörleri ise, diğer organlarda veya
dokularda oluşan tümörlerden gelen metastazlardır.
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
nörofibromatozis
Sayfa 12
İrsi bir hastalıktır. Sinir çatallarında, beyin zarlarında
ve sinir sisteminin glia denilen bağ dokusunda tümör
oluşturan bir hastalıktır. Nörofibromatozis hastalığı, fakomatozis
hastalıklarından biridir. Kliniksel ve moleküler genetik açıdan, iki
değişik genetik arıza sebebiyle oluşan iki türü bulunmaktadır: 1.
Perifer nörofibromatozis (NF1, Recklinghausen hastalığı diye de
bilinir): Belirtileri cilt üzerinde sütlü kahve lekelerine benzeyen
lekelenmeler ve çeşitli tümörleri oluşturma yatkınlığıdır (örneğin
nörofibromlar, görme siniri gliomu, irishamartom, astrositom ve
feokromositom). 2. Merkezi nörofibromatozis (NF2): Karekteristik
belirtisi genellikle akustikus denilen işitme sinirinde iki taraflı
nörinom oluşmasıdır. Bu hastalık sağırlığa, yüz felcine ve zihinsel
arızalara yol açabilir.
nörolojik
Sinir sistemi ve sinir dokusu fonksiyonu ile ilgili.
nöroşirürji
Ameliyat yani cerrahi anlamına gelen şirürjinin bir çalışma alanıdır.
Sinir sistemi hastalıklarının diyagnostik ve operatif (cerrahi
yoluyla) tedavilerini kapsar.
ödem
Vücudun çeşitli bölgelerinde kandan sıvıların toplanmasına ödem
denir. Genellikle ağrısızdır ve kızarıklık görülmez.
oftalmolojik
Gözle veya göz sağlığı ile (oftalmoloji) ilgili.
omurilik
Merkezi sinir sisteminin bir parçasıdır. Görevi özellikle beyinle
diğer vücut organları arasında iletişimi sağlamaktır. Omurilik üç
katlı omurilik zarıyla ve kemikten oluşan omurga kanalıyla korunur.
prognoz
Öngörü; hastalığın olası gelişmesine yönelik tahmin veya beklenti;
tedavi başarı öngörüsü.
prognoz faktörleri
Hastalığın muhtemel gelişmesini kestirebilmeye yardımcı öngörü
faktörleri.
radyoterapi
Kötü huylu hastalıkların tedavisi amacıyla iyonize edici ışınların
kontrollü kullanılmaları.
radyoterapi
Kötü huylu hastalıkların tedavisi amacıyla iyonize edici ışınların
kontrollü kullanılmaları.
semptom
hastalık belirtisi
solid
solid, dayanıklı
terapi iyileştirme araştırmarı
Hastaların en iyi düzeyde tedavisini hedefleyen ve aynı zamanda
tedavi imkanlarının iyileştirilmesine ve geliştirilmesine yarayan
kontrollü klinik araştırmaları. Terapi iyileştirme araştırmaları bir
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de
Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)
Sayfa 13
yandan hastayı iyileştirme şansını arttırmayı hedefler, öte yandan
tedaviye bağlı yan ve geç etkilerin azaltılmasını sağlamaya çalışır.
tümör
Tümör, iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) türleri bulunan
urlardır.
WHO-Klasifikasyonu
Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen ve çeşitli (kötü huylu)
hastalıkların sınıflandırılmasına (klasifikasyonuna), teşhisine ve
farklarını tesbit etmeye yarayan uluslararası standartlar.
Copyright 2013 www.kinderkrebsinfo.de