Kitabı incelemek için tıklayınız.

© Revak Kitabevi, 2012
Tüm hakları Revak Kitabevi’ne âittir.
Revak Kitabevi: 11
Ehlibeyt Serisi: 4
Gülzâr-ı Haseneyn
Fazlullah Rahîmî
Yayına Hazırlayan: Arzu Meral
ISBN: 978-605-63329-0-6
Sertifika No: 23108
1. Baskı: Eylül, 2012
Kapak Tasarımı: Togay Kazım Ataç
Sayfa Düzeni: Mustafa Yiğit
Baskı & Cilt: Step Ajans Matbaacılık Ltd. Şti.
Göztepe Mah. Bosna Cd. No:11 Mahmutbey-Bağcılar, İstanbul
Tel: 0212 446 88 46 E-mail: [email protected]
Matbaa Sertifika No: 12266
Besmele: “Bismillâhirrahmânirrahîm”
Seri Levhası: “Kul lâ es’elukum aleyhi ecren ille’l-meveddete
fi’l-kurbâ”
Şûrâ sûresi, 23. âyet.
Kapaktaki Eski Yazı: “Gülzâr-ı Haseneyn”
http://www.revakkitabevi.com
Adres: Aziz Mahmut Hüdayi Mahallesi
Tepsi Fırın Sokak. Şifa Apt. 12/3
Üsküdar, İstanbul
Tel: 0216 342 47 97 Fax: 0216 342 95 92
E-mail: [email protected]
GÜLZÂR-I HASENEYN
Fazlullah Rahîmî
Yayına Hazırlayan
Arzu Meral
Revak Kitabevi
İstanbul, 2012
Arzu Meral 1975 yılında İstanbul’da doğdu. 1992’de Kadıköy Anadolu Meslek Lisesi’nden mezun oldu. Lisansını 2002 yılında Marmara Üniversitesi,
İlâhiyat Fakültesi, Kelâm-Felsefe bölümünde tamamladı. 2005 yılında McGill
Üniversitesi, Institute of Islamic Studies bölümünde yüksek lisansını bitiren
Meral, 2010 yılında Leiden Üniversitesi’nde “Modern Batı düşüncesinin tercümeler kanalıyla Osmanlı’ya (İstanbul ve Kahire merkezlerinde) intikâli”
üzerine hazırlamış olduğu tezle doktorasını aldı. Hâlen tasavvuf tarihi ve
kültürü üzerine çalışmalarına devam etmektedir.
İçindekiler
Takdim.................................................................................................i
GÜLZÂR-I HASENEYN
(Sadeleştirilmiş Metin)
Kitabın Ortaya Çıkışı................................................................................................1
Gülzâr-ı Haseneyn Tarihi ........................................................................................3
I. Gülzâr-ı Haseneyn
A. Hazret-i İmâm Hasan aleyhi’s-selâm......................................................5
1. Tasvirleri ve menâkıpları.........................................................................................6
2. Hilâfet .....................................................................................................................9
3. Askerî harekât........................................................................................................10
4. Siyasî hilâfeti terk ve barış.....................................................................................12
5. Zehirleme girişimleri.............................................................................................19
6. Şehâdetleri..............................................................................................................25
a. Vasiyetleri.......................................................................................................28
b. Cenneti teşrîfleri............................................................................................29
7. Yüce yaradılış mazharı..........................................................................................32
8. Evlâtları.................................................................................................................33
B. Şehîdler Sultânı Hazret-i İmâm Hüseyin aleyhi’s-selâm..................35
1. Olayların başlangıcı...............................................................................................43
2. Düşmanlığın sebepleri...........................................................................................43
a. Manevî düşmanlık.........................................................................................43
b. Zâhirî düşmanlık...........................................................................................44
c. Zâhirî düşmanlığın sebepleri.........................................................................45
3. Medine’den Mekke’ye gidiş....................................................................................50
4. Hazret-i Müslim’in Kûfe’ye elçi olarak gidişi........................................................57
5. Cenâb-ı Selmân ile Ehlibeyt dostlarının şehâdeti..................................................60
6. Hazret-i Hânî’nin şehâdeti....................................................................................64
7. Hazret-i Müslim’in mücadelesi.............................................................................65
8. Cenâb-ı Muhammed Kesîr ve oğlunun şehâdeti....................................................66
9. Hazret-i Müslim bin Akîl’in şehâdeti....................................................................68
10. Hazret-i Müslim’in iki mâsum evlâdının başından geçenler..............................73
11. Hânedân dostlarından zindancı Meşkûr’un şehâdeti..........................................74
12. Hazret-i Müslim’in iki mâsum evlâdı Seyyid Muhammed ve Seyyid
İbrahim’in şehâdetleri..........................................................................................76
13. Hazret-i İmâm Hüseyin efendimizin Kûfe’ye gidip gitmemek husûsunda
Mekke’de dostlarıyla yaptığı görüşme..................................................................81
14. Mekke’den Kûfe’ye gidiş.......................................................................................84
15. Cenâb-ı Züheyr ile görüşme.................................................................................86
16. Hazret-i Hürr ile görüşme...................................................................................91
17. Kerbelâ’ya yolculuk..............................................................................................94
18. Hazret-i Kays Aʻrâbî’nin şehâdeti.......................................................................97
19. Büyük fedâkarlık hizmeti...................................................................................103
20. Savaş îlânı.........................................................................................................107
21. Onuncu gecede durum......................................................................................110
22. Yürek yakan olaylara giriş.................................................................................111
23. Hüccet tebliği....................................................................................................113
24. Savaşın başlaması..............................................................................................114
25. Hazret-i Hürr ile biraderi, ciğerpâresi ve kölesinin şehâdetleri........................115
26. Hüccet tebliğinin tekrarı...................................................................................120
27. Hazret-i Züheyr bin Hisân’ın şehâdeti.............................................................121
28. Hazret-i Abdullah Kelbî’nin şehâdeti................................................................125
29. Hazret-i Berber bin Hasîn Hemedânî’nin şehâdeti...........................................125
30. Hazret-i Vehb bin Kelbî’nin şehâdeti.................................................................126
31. Ömer bin Hâlid, oğlu Hâlid bin Ömer, Saʻd bin Hanzala, Ömer bin
Abdullah, Vakkâs bin Mâlik, Şureyh bin Ubeyd hazerâtının şehâdetleri............128
32. Müslim Azerbeycânî hazretleriyle oğlunun şehâdetleri....................................128
33. Hilâl bin Râfiʻ hazretlerinin şehâdeti.................................................................129
34. Abdurrahmân Bezenî, Yahyâ bin Müslim Mâzenî, Abdurrahmân bin Urve,
Mâlik bin Hâris, Ömer bin Mutâʻ hazerâtının şehâdetleri...............................129
35. Hâşim bin Utbe hazretlerinin savaş meydanında zuhûrları.............................130
36. Cenâb-ı Fadl bin Ali ile beraberindeki dokuz yârânın şehâdetleri.....................131
37. Hazret-i Hâşim’in şehâdeti................................................................................131
38. Habîb bin Muzâhir hazretlerinin şehâdeti.........................................................132
39. Hamza bin Harîr, Zeyd bin Muhâcir Caʻfî, Enes bin Maʻkıl hazerâtının
şehâdetleri...........................................................................................................133
40. Şârib hazretlerinin şehâdeti...............................................................................133
41. Müezzin Caʻfî, Mâlik bin Utbe ve Yûsuf bin Hâris hazerâtının şehâdetleri.....134
42. Fâris Gulâm hazretlerinin şehâdeti....................................................................134
43. Hanzala bin Saʻd, Zeyd bin Ziyâd Şaʻbî, Saʻîd bin Abdullah, Cibâve bin
Hâris, Ömer Cibâve hazerâtının şehâdetleri.....................................................135
44. Hazret-i İmâm’ın ashâbından on beş kişinin şehâdeti......................................135
45. Muhammed bin Mikdâd, Abdullah bin Dücâne, Saʻd Gulâm, Kays bin
Rebîʻa, Şîs bin Suveyd, Ömer bin Fart, Müslim bin Hammâd hazerâtının
şehâdetleri..........................................................................................................136
46. Hânedân hazerâtından Abdullah ibn Müslim hazretlerinin şehâdeti...............137
47. Hazret-i Akîl’in evlâtlarından Câfer ve Abdurrahmân hazerâtının
şehâdetleri..........................................................................................................138
48. Câfer-i Tayyâr hazretlerinin torunlarından Muhammed bin Abdullah,
kardeşi Avf bin Abdullah ve oğlu Avn bin Avf hazerâtının şehâdetleri.............138
49. Abdullah bin Hasan hazretlerinin göstermiş olduğu yiğitlikler.......................139
50. Muhammed bin Enes, Saʻd ibn Dücâne, Gulâm Firûzân hazerâtının
şehâdetleri..........................................................................................................140
51. Hazret-i Abdullah aleyhi’s-selâmın şehâdeti.....................................................141
52. Hazret-i Kâsım aleyhi’s-selâmın şehâdeti..........................................................142
53. Hazret-i İmâm Ali’nin evlâtlarından ve Cenâb-ı İmâm Hüseyin
efendimizin kardeşlerinden Ebû Bekir ve Osman hazerâtının şehâdetleri.........148
54. Hazret-i İmâm Ali’nin evlâtlarından Avn ve Abdullah hazerâtının
şehâdetleri..........................................................................................................149
55. Hazret-i Abbâs bin Ali’nin şehâdeti..................................................................150
56. Hazret-i Ali Ekber’in şehâdeti...........................................................................152
57. Hazret-i Ali Asgar’ın şehâdeti...........................................................................157
58. Şehîdler Sultânı Hazret-i İmâm Hüseyin efendimizin şehâdeti........................158
59. Hânedânın şehîdlerin başları ile Kûfe’ye gönderilmeleri..................................171
60. Bir sâliha kadının gördükleri ve neticesi...........................................................172
61. Hânedân hazerâtının İbn Ziyâd’la konuşmaları................................................176
62. Ehlibeyt hânedânının şehîdlerin başları ile Kûfe’den Şam’a gönderilmeleri
ve yolda görülen mucizeler................................................................................178
a. Mühtedî Yahyâ hazretlerinin şehâdeti.........................................................179
b. Mucizeler.....................................................................................................183
63. Hânedân-ı Ehlibeyt’in şehîdlerin başlarıyla Şam’a ulaşmaları ve Şam’da
başlarına gelenler...............................................................................................186
64. Şam’daki hakaretler............................................................................................187
65. Bir Yahudinin mübarek baş sebebiyle Müslüman olarak şehîd oluşu................188
66. Abdu’l-Vehhâb hazretlerinin başından geçenler................................................189
67. Hânedân mensuplarının Yezîd’in meclisine getirilmeleri.................................191
68. Şimr melûnunun katli.......................................................................................193
69. Hazret-i İmâm Zeyne’l-Âbidîn efendimizin minbere çıkarak Şam’da hutbe
okuması..............................................................................................................194
70. Ehlibeyt hânedânının Şam’dan Medine’ye gönderilmesi...................................198
71. Hânedân mensuplarının Medine’ye varışları....................................................199
72. Belgelere dayanan sağlam rivâyetler..................................................................201
73. Ne güzel müjdeci ve ne güzel müjdelenenler! ..................................................203
74. Melûn düşmanların cezası.................................................................................205
75. Bazı işâretler......................................................................................................214
76. Hanımları ve evlâtları........................................................................................215
Bağışlanmayı dileyen bir günahkâr....................................................................217
Tefsîr........................................................................................................................219
Hadîsler..................................................................................................................221
Dua..........................................................................................................................223
II. Gülzâr-ı Haseneyn’e ek: Hidâyet İmâmları...............................................225
A. Hazret-i İmâm Ali Zeyne’l-Âbidîn aleyhi’s-selâm.........................................227
B. Hazret-i İmâm Muhammed el-Bâkır aleyhi’s-selâm........................................237
C. Hazret-i İmâm Câfer es-Sâdık aleyhi’s-selâm.................................................241
D. Hazret-i İmâm Mûsâ el-Kâzım aleyhi’s-selâm...............................................247
E. Hazret-i İmâm Ali Rıza aleyhi’s-selâm............................................................253
F. Hazret-i İmâm Muhammed Takî aleyhi’s-selâm............................................267
G. Hazret-i İmâm Ali Nakî aleyhi’s-selâm...........................................................271
H. Hazret-i İmâm Hasenü’l-Askerî aleyhi’s-selâm.............................................275
İ. Hazret-i İmâm Muhammed el-Mehdî aleyhi’s-selâm.....................................279
GÜLZÂR-I HASENEYN (Orijinal Metin)........................................................287
TAKDİM
İlk kez 1913 yılında eski harflerle yayınlanmış olan Gülzâr-ı Haseneyn,
Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin efendilerimiz hakkında Türkçe olarak
kaleme alınmış nadir eserlerden biridir. Eseri, Seyyid Abdülkâdir Belhî hazretlerinin emri ile kaleme aldığını beyân eden Fazlullah Rahîmî Efendi (18481924) hakkında ne yazık ki elimizde fazla bilgi bulunmamaktadır. HamzavîMelâmî Kutbu, Seyyid Abdülkâdir Belhî hazretlerinin bendegânından olmasının yanı sıra, Mesnevihan icâzetine sahip olduğunu biliyoruz. Farsça hocalığı da yapan Rahîmî Efendi’nin, tarîkatte pek çok kimseye rehberlik ettiği de
bize ulaşan rivâyetler arasındadır. Hazret’in manevî neşesi gereği olsa gerek,
kabrinin nerede olduğu bütün araştırmalarımıza rağmen bulunamamıştır.
Rahîmî Efendi, elinizdeki eserin takdiminde, Gülzâr-ı Enbiya (2 cilt), Gülzâr-ı
Şâh-ı Risâlet (1 cilt), Gülzâr-ı Şâh-ı Velâyet (1 cilt), Gülzâr-ı Evliya (3 cilt) adlı
eserleri yazdığını ve imkân nispetinde bunları yayınlayacağını kaydetmiştir.
Ancak Gülzâr-ı Haseneyn ve Mesnevî’nin bazı bölümlerine yazdığı şerhlerden
oluşan Gülzâr-ı Hakikat dışında başka bir eseri günümüze ulaşmamıştır.
Gülzâr-ı Haseneyn’i yazmak için on dört adet muteber tarih kitabından istifade ettiğini belirten Rahîmî Efendi, ilk bölümde Hazret-i Hasan efendimizin
hayatını ve uğradığı zulümleri anlatarak, tahlil ve muhakeme etmiştir. İkinci
bölümde ise Hazret-i Hüseyin efendimizin hayatı anlatılarak Kerbelâ olaylarına geçilmiştir. İnsanlık ve İslâm tarihi için her anlamda bir dönüm noktası
sayılabilecek Kerbelâ vâkıası, zulmün bizzat şahidi olan İmâm Zeyne’l-Âbidîn
efendimizin, Hazret-i Zeyneb-i Kübra’nın ve sonrasında Hazret-i Mehdî’ye
kadar gelen imâmların rivâyetleri ışığında, mezhep taassubu ve hizipçilikten
uzak bir üslûpla okuyucuya sunulmuştur. Olayları yalnızca tarihçi gözüyle değil, aynı zamanda bir Ehlibeyt âşığı olarak kaleme alan Rahîmî Efendi,
Hüseynîlerin aşk meydanındaki destansı kahramanlıklarını ârifâne bir dille anlatarak, okuyucuyu âdeta o meydanın içine çekmiştir. Eserin sonuna,
Hazret-i İmâm Muhammed Mehdî efendimize kadar gelen diğer mâsum
imâmların hayatlarını içeren bir bölümün eklenmiş olması, kitabın önemini
daha da arttırmaktadır.
Elinizdeki çalışmada, sadeleştirilmiş metnin yanı sıra, Osmanlı Türkçesine âşina olanların zevki gözetilerek orijinal metin de korunmuştur. Ehlibeyt ve
Âl-i Beyt hazerâtının şefkat, şefâat ve safa nazarlarına mazhar olmak niyâzıyla...
i
GÜLZÂR-I HASENEYN
(Hazret-i Hasan ile Hazret-i Hüseyin’in Gül Bahçesi)
Hazret-i Peygamber’in torunları, Hazret-i Ali’nin göz nurları, Kevser
şarabının sâkîleri, beşerin en hayırlısının reyhanları, sevgililerin iki sevgilisi,
Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin Efendilerimize selâm olsun.
Elinizdeki kitap, Hazret-i İmâm Hasan ve Hazret-i İmâm Hüseyin efendilerimizin başından geçen acı olayları anlatan ve mübarek evlâtları (Hidâyet
İmâmları) hakkındaki rivâyetleri beyân eden tarihî ve ibret verici bir eserdir. Kitabın tamamı yirmi beş formadan fazla olacaktır. Din kardeşlerimize
ve muhterem okuyucularımıza kolaylık olması için haftada ikişer forma
kesintisiz olarak yayınlanacaktır.
Müellifi: Fazlullah Rahîmî
Dağıtım Yeri: Cemʻiyyet Kütübhânesi, 1913 (1331 Hicrî)
Kader Matbaası: Dersaâdet, Sultanhamam, 1913 (1329 Rûmî)
Gülzâr-ı Haseneyn
Kitabın Ortaya Çıkışı
Bismillâhirrahmânirrahîm
{De ki: Ben, buna karşılık yakınlarıma (Ehlibeytime)
meveddetinizden (muhabbetin daha şiddetli hâli)
başka bir karşılık istemiyorum.}1
21 Kasım 1882 (10 Muharrem 1300) tarihinde bir dost meclisinde
Hadîkatu’s-Süedâ2 okunuyordu. Acı olay hakkındaki dokunaklı cümleler telaffuz edildikçe hepimiz hüzünlenerek ağlaşıyor, matem ediyorduk. Fakat
aramızda Hadîka’nın ibarelerinden pek çoğunu anlamayan kimseler de bulunuyordu. Yürek yakan olaylar saatlerce okunduktan sonra cemaati bir hüzün kaplamıştı, sessiz bir şekilde oturuyorduk. O esnada seyyidlerden bir zât
kapıdan içeri girdi.3 Topluluğa hitaben: “Hadîka’nın ibarelerini ve onlardaki
mübalağanın üstün vasıflarını aranızda anlamayanlar olduğunu biliyorum.
İçinizde, herkesin anlayacağı şekilde Hadîka’yı sadeleştirecek ve muteber tarih kitaplarından da istifade ederek, açık, sade ve nesir tarzında bir mersiye
yazacak kim var?” buyurdu. Herkes bir diğerine bakarken, nihayet bu hayırlı
hizmeti bendenize işâret ettiler. Her ne kadar buna gücümün yetmeyeceğini
ve aczimi izhâr ettiysem de, cemaatin de uygun görmesi üzerine Hazret-i Seyyid bu önemli vazifeyi âcizlerine inâyet ve himmet buyurdular. Himmetlerini
huzurlarına yüz sürerek kabul ettim.
Fuzûlî merhum, Hadîka’sında Hazret-i Âdem’den başlayarak, peygamberlerin başlarına gelen belaları mersiye tarzında oldukça güzel bir şekilde
yazmıştır. Fakat Fuzûlî merhumun maksadı mersiye olduğundan, peygamberlerden bazılarının başına gelen belaları yazarken olayları edebî sanatla1
Şûrâ sûresi, 23. âyet.
Fuzûlî hazretlerinin eseri.
3 Bu zâtın Seyyid Abdülkâdir Belhî hazretleri olduğu rivâyet edilmektedir.
2
1
Gülzâr-ı Haseneyn
ra boğmuştur. Bizim gibi kimselerin anlayabileceği sadelikte yazmamıştır. Bendeniz öncelikle peygamberlerin, evliyanın ve özellikle Ehlibeyt’in
rûhaniyetinden yardım diledim. Sonra, muteber tarih ve siyer kitaplarını
birer birer gözden geçirdim. Hazret-i Âdem’den başlayarak tarih kitaplarında yazıldığı üzere peygamberlerin menâkıplarını sırasıyla yazdım. Ardından
Peygamberler Sultânı’nın âilesinin ve ashâbının hayatlarını, evliyanın kitaplarında bulduğum kadarıyla tarihî olarak yazdım. Allah’ın yardımıyla beş
ciltlik çalışma beş senede bitti. 1888 (1305) senesinde müsveddesi tamamlandıysa da, Efendimiz’den sonra ortaya çıkan olaylar hakkında îzahlar verilmesi
nedeniyle bir türlü yayınlanmasına cesaret edilememişti. Bugünlerde yayınlanması bazı ahbaplarımız tarafından tavsiye edilmekteyse de külliyâtın tamamının basılması bir hayli meblağ tutacağından, yalnızca Gülzâr-ı Haseneyn
ismindeki eserin, öncelikle Allah’ın inâyeti ve sonra dostların yardımları ile
basılması işine girişildi. Diğer eserlerin de Allah’ın yardımıyla, ömrümüz ve
malî durumumuz müsait oldukça yavaş yavaş basılacağını ümit ederiz. Bu
sene sadece yaklaşık dört yüz küsur sayfadan oluşan Gülzâr’ın yayınlanmasına gücümüz yetişebildi. Külliyat-ı Gülzâr’ın içinde yer alan eserler şunlardır:
Gülzâr-ı Enbiyâ (2 cilt); Gülzâr-ı Şâh-ı Risâlet; Gülzâr-ı Şâh-ı Velâyet; Gülzâr-ı Ha­
seneyn; Gülzâr-ı Evliyâ (3 cilt).
2
Gülzâr-ı Haseneyn
Gülzâr-ı Haseneyn Tarihi
Hazret-i Peygamber’in torunları, Hazret-i Ali’nin göz nurları, Kevser şarabının
sâkîleri, beşerin en hayırlısının reyhanları, sevgililerin sevgilisi,
Hazret-i Hasan ve Hazret-i Hüseyin Efendilerimize selâm olsun.
Elinizdeki kitap, Hazret-i İmâm Hasan ve Hazret-i İmâm Hüseyin efendilerimizin başından geçen yakıcı olayları anlatan ve mübarek evlâtları (Hidâyet
İmâmları) hakkındaki rivâyetleri beyân eden tarihî ve ibret verici bir eserdir.
Bu eser otuz sene önce bir emre uyarak, Ehlibeyt’in rûhaniyetinden yardım
isteyerek ve on dört adet muteber kitaptan istifade edilerek bendeniz tarafından gayet sade, akıcı, muhakemeli ve dokunaklı bir şekilde yazılmıştır.
Zannederim bu üslupta ve tertipte şimdiye kadar böyle tarihî bir mersiye kitabı yayınlanmamıştır. Bu hizmetten maddî kârım pek az olmakla beraber,
manevî kazancım oldukça fazladır. Eser ayrıca bir rahmet vesilesi ve dostlara
bir yâdigâr olması niyetiyle hazırlanmıştır. Bir matem meclisinde meveddetle
okunduğunda, bu kemter muhibbin hayır dua ve rahmetle yâd edilmesi temenni ve istirham olunur.
5 Kasım 1913 (5 Zi’l-hicce 1331)
el-Abd ed-Dâî el-Mevlevî
Fazlullah Rahîmî
3
Gülzâr-ı Haseneyn
Bismillâhirrahmânirrahîm
{De ki: Ben, buna karşılık yakınlarıma (Ehlibeytime)
meveddetinizden (muhabbetin daha şiddetli hâli)
başka bir karşılık istemiyorum.}4
I. Gülzâr-ı Haseneyn
A. Hazret-i İmâm Hasan aleyhi’s-selâm
Hazret-i İmâm Hasan aleyhi’s-selâm, On İki İmâm’ın ikincisidir. Dedesi peygamberler sultânı, babası velîler şâhı, annesi kadınların en hayırlısıdır. Künyesi Ebû Muhammed’dir. Cennet gençlerinin efendisi, Hazret-i
Peygamber’in vârisi, Kevser şarabının sâkîsi, Allah’ın Sevgilisi’nin göz nûru,
Cenâb-ı Zehrâ’nın ciğerpâresi Hazret-i İmâm Hasan efendimiz, hicrî tarihin
üçüncü senesinde Ramazan’ın on beşinci günü, Medine’de doğmuş ve bir hakikat güneşi olarak cihânı aydınlatmıştır.
Doğduğu müjdesi Cenâb-ı Peygamber’e haber verildiğinde, Efendimiz
mütebessim ve mutlu bir şekilde hemen Hazret-i Zehrâ’nın yanına gidip
anne ve babayı tebrik eder. Mukaddes bebek kâfurdan bir kundağa sarılarak
Peygamber’in kucağına takdim edilir. Hazret-i Rasûlullah, bebeği bağrına basıp, severek okşadıktan sonra babasına hitaben, “Yâ Ali, bu mesut bebeğe ne
isim koymak istersin?” buyurur. Cenâb-ı Haydar, “Yâ Rasûlallah, ismini Harb
veya Hamza koymak isterdim, lâkin hiçbir durumda sizin emrinizin önüne
geçemem.” der. Bu konuşma devam ederken Cebrail gelip, “Yâ Rasûlallah,
Hazret-i Allah sana ve Ehlibeyt’ine selâm söyledi. Mûsâ’ya kardeşi Hârûn ne
derece yakın ise Ali de sana o derece yakındır. Bebeğe Hârûn’un oğlu Hasan
ismini ver.” der ve ilâhî emir üzerine bebeğe Hasan ismi verilir.
4
Şûrâ sûresi, 23. âyet.
5
Gülzâr-ı Haseneyn
1. Tasvirleri ve menâkıpları
Hazret-i Hasan aleyhi’s-selâm efendimiz, dedesi Cenâb-ı Peygamber’e
herkesten fazla benzerdi. Görünüşleri gibi, ahlâk ve yaradılışları da aynı idi.
Baştan göbeğe kadar Hazret-i Peygamber efendimize, göbekten ayağa kadar
da Şâh-ı Velâyet efendimize benzerdi.
Cenâb-ı Hasan velâyet ve nübüvvet nûru bahçesinde büyümekte iken,
bir gün Cenâb-ı Nebî o nûru kucağına alarak ve muhabbetle okşayarak, “İlâhî,
ben Hasan’ı çok severim, sen de sev ve onu seveni de sev.” diye dua eder.
Âşıklardan her kim yolda Hazret-i Hasan’a rastlasa, nerede gül yüzünü görse,
gözleri sevinç yaşlarıyla dolardı. Bir gün Hazret-i Rasûlullah sallallâhu aleyhi
ve âlihi ve sellem efendimiz mescidde ashâbıyla otururken, Hazret-i Hasan koşarak gelip kucağına çıkar ve mübarek saçlarıyla oynamaya başlar. Cenâb-ı
Nebî yüzünü yüzüne sürerek, “İlâhî, ben bunu severim ve bunu seveni de
severim.” buyurur.
***
Bir gün Hazret-i Peygamber, Cenâb-ı Hasan’ı omuzuna alarak odasından çıkıp giderken, sahâbeden birisi, “Ne mübarek taşıyıcı.” der. Cenab-ı
Nebî de, “Ne güzel binek.” buyurur. Bir başka gün de, Hazret-i Rasûlullah
sallallâhu aleyhi ve âlihi ve sellem efendimiz mescidde namazda secde hâlinde
iken, Cenâb-ı Şehzâde koşarak gelip Hazret-i Peygamber’in sırtına çıkar ve bir
hayli zaman öyle durur. Şehzâde kendi isteğiyle ininceye kadar Hazret-i Nebî
secdede kalarak onu sırtından indirmez.
***
Bir gün Hazret-i Rasûlullah efendimiz mescidde Hazret-i Hasan’ı huzuruna çağırarak, oradakilere hitaben: “Bu benim oğlum seyyiddir, yücedir.
Cenâb-ı Allah bunun sebebiyle ihtilafa düşmüş Müslümanların arasını ıslâh
edecektir.” buyurur.
***
Bir gün Hazret-i Rasûlullah efendimiz odasında otururken, bir dizine
Hazret-i Hasan’ı, diğer dizine Cenâb-ı Hüseyin’i alır. Muhabbetle bir Hazret-i
Hasan’ın nur yüzüne, bir Hazret-i Hüseyin’in gül cemâline bakarak onları
6
Gülzâr-ı Haseneyn
okşar ve iltifat buyurur. O anda Cebrail nâzil olarak, ikisine işâretle, “Ey
Allah’ın Nebîsi, bunları çok sever misin?” der. Hazret-i Peygamber, “Evet
çok severim, evlâtlarımız ciğerlerimizdir.” buyurur. Cebrail, “Yâ Rasûlallah,
muhabbetleri eşit midir? Fark var mıdır?” diye sorar. Hazret-i Rasûlullah,
“Aralarında fark yoktur, her ikisi de aynı velâyet denizinin mücevherleridir.” buyurur. Cebrail, “Yâ Habîballah, bu şehzâdelerin birini zehirle, diğerini kılıçla şehîd edecekler.” der. Cenâb-ı Peygamber hüzünlenerek, “Bu
ciğerpârelerime hangi zâlimler ihanet edecekler ve ne suç veya ceza isnadıyla
bu mâsumlar katledilecekler?” diye sorunca, Cebrail: “Yâ Rasûlallah, suç ve
cinayetten uzak oldukları hâlde vefasız ümmetlerin bu mazlumlara zulmedecekler.” der. Hazret-i Peygamber bu bela haberinden son derece mahzun
olunca Cenâb-ı Hakk, Yûsuf sûresini indirerek, “Peygamberlerin kıssalarından en güzelini biz beyân ederiz.”5 der ve teselli buyurur. Efendimiz, Hazret-i
Hasan ve Hazret-i Hüseyin hakkında, “Hasan ve Hüseyin cennet gençlerinin
efendileridir.” ve “Onlar benim iki reyhanımdır.” buyurmuştur.
***
Abdullah ibn Abbas hazretleri rivâyet eder: Bir gün Hazret-i Rasûlul­
lah’ın huzurunda oturuyordum. Cenâb-ı Fâtimetü’z-Zehrâ üzgün bir şekilde
huzura gelerek, “Ey benim şefkatli babam, Hasan ve Hüseyin evden dışarı
çıkıp gittiler, gelmediler. Uzun zaman oldu, nereye gittiklerini ve nerede bulunduklarını henüz haber alamadık, pederleri burada olsaydı arardı. Şimdi
o mâsumlar kim bilir nerede ve ne hâldedirler.” diyerek gözlerinden yaşlar
akıttı. Hazret-i Rasûlullah, “Ey benim gözümün nûru, ağlama, mahzun olma,
zira Hazret-i Allah onları bizden daha iyi korur.” buyurdu. O anda dua edip,
“İlâhî, o iki şehzâdeyi eğer denizde iseler inâyet geminle selâmet sahiline çıkar, eğer çölde iseler hidâyetinle evlerine getir ve nerede olduklarını şu anda
bize bildir.” buyurdu. O anda Cebrail nâzil olarak, “Yâ Rasûlallah, o iki göz
nûru, âlemin en şereflileri ve âdemoğlullarının en üstünleridir, babaları onlardan hayırlıdır. Üzülme, o ciğerpâreler şimdi Benî Neccâr arsasında geziniyorlar. Cenâb-ı Hakk o mâsumların korunması için iki melek tayin etmiştir.”
dedi. Bu müjdeli haber üzerine Cenâb-ı Haseneyn’in dedeleri, hızla zikredilen
mekâna vardı ve onları orada buldu. O iki Ehlibeyt goncasını bağrına basarak bir hayli zaman sevdi. Yüzlerini yüzlerine sürerken mübarek gözlerinden
sevinç yaşı akmaktaydı. Orada onları okşayarak sevdikten sonra, Hazret-i
5
Yûsuf sûresi, 3. âyet.
7
Gülzâr-ı Haseneyn
Hasan’ı arkasına aldı ve Hazret-i Hüseyin’i de bir melek taşıdı. Dönerken
yolda Ebâ Eyyûb el-Ensârî hazretleri onlara rastladı. Meleği göremediğinden şehzâdelerin her ikisini de Hazret-i Rasûlullah arkasına almış zannetti ve
“Yâ Rasûlallah, size zahmet oluyor, lûtfedin, bunların birisini bana verin, ben
sırtıma alayım.” dedi. Hazret-i Peygamber, “Yâ Ebâ Eyyûb, bunlar dünyada
ve âhirette mükerrem ve muhteremlerdir, babaları ise bunlardan daha şerefli
ve daha âlimdir.” buyurdu. Efendimiz o hâlde sahâbe meclisine gelerek: “Ey
ashâbım, dede ve nine cihetinden âlemin en şereflisi kimdir, sorunuz, size
haber vereyim.” buyurdu.
Ashâb: - “Kimdir Yâ Rasûlallah?”
Efendimiz: - “İşte bu iki şehzâdelerdir ki, dedeleri Rasûl-i Kibriyâ ve nineleri
Haticetü’l-Kübrâ’dır. Anne ve baba cihetinden âlemin en üstünü
kimdir? Sorunuz, size haber vereyim.”
Ashâb: - “Kimdir Yâ Nebiyyallah?”
Efendimiz: - “İşte bunlardır ki, babaları Aliyye’l-Murtazâ, anneleri Fâtimetü’zZehrâ’dır. Peki, amca ve hala cihetinden en şerefli kimdir?”
Ashâb: - “Kimdir Yâ Rasûlallah?”
Efendimiz: - “İşte bu iki göz nûrudur ki, amcaları Câfer-i Tayyâr ve halaları
Ümmühânî’dir.” buyurdu.
***
Ey dostlar, ne güzel tasvir edici ve ne güzel tasvir edilenler, değil mi?
Allah’ım bizi tasvir eden ve edilenler ile haşret.
Onlar tertemiz ve pak Ehlibeyt’tir.
Allah’ın salât ve selâmı onlara olsun.
***
Hazret-i Hasan aleyhi’s-selâm gençlik zamanında Abdullah ibn Zübeyr
hazretleriyle bir güz mevsiminde sefere çıkar. Yolda acıkınca, yaprakları dökülmüş bir hurmalığa uğrarlar. Hurma ağaçlarının altında biraz konaklarlar.
İbn Zübeyr hurma ağaçlarına bakarak, “Keşke şu ağaçlarda hurma olsaydı,
açlığımızı giderirdik.” gibi bir temennide bulunur. Cenâb-ı İmâm Hasan’ın
dua etmesiyle hurma ağaçları derhal yeşillenerek üzerlerinde hurmalar görülür. O zaman bazıları bu mucizeyi sihir zannederler. Cenâb-ı İmâm ise, “Bu sihir değildir. Bu kerâmet, Hazret-i Rasûlullah’ın feyzinin eseridir.” buyurur.
8
Gülzâr-ı Haseneyn
Peygamber efendimizin torunu Hazret-i Hasan efendimize hürmet ve
meveddet göstermek ümmetin boynunun borcudur.
Hiçbir mü’min tasavvur olunamaz ki, kalbindeki hâlis muhabbetin büyük
bir kısmını İmâm Hasan efendimize tahsis etmemiş olsun.
2. Hilâfet
Hazret-i İmâm Ali aleyhi’s-selâm efendimiz, Kûfe’de şehîd olarak âhireti
teşrîf buyururken, imâmet emanetini ve hilâfet dayanağını, Hazret-i İmâm
Hasan efendimize teslim etmiştir. Hazret-i Hasan aleyhi’s-selâm efendimiz
imâmet ve hilâfet işlerini hâiz olduktan sonra, Kûfe’de bütün ashâbını mescide davet eder. Şehirde bulunan Müslümanlar davete icâbet ederek mescide
toplandığında, Cenâb-ı İmâm Hasan minbere çıkarak bir hutbe buyurur:
Ey insanlar! Bu gece sizin içinizden öyle bir zât-ı şerîf çıkıp gitti ki, sizden önce
gelenler, o zâtın benzerini göremedikleri gibi, sizden sonra gelenler de onun
bir benzerini göremeyeceklerdir. Zira Hazret-i Şâh-ı Velâyet, öyle cesur bir zât
idi ki, Hazret-i Rasûlullah onu düşmanlarla savaşa memur eder ve muharebe
ederken Cebrail sağından, Mikail solundan yardım ederlerdi. Kendisi de, fetih ve
zafer gerçekleşmedikçe savaştan geri dönmezdi. Şâh-ı Velâyet öyle mübarek bir
gecede göçtü ki, Hazret-i Mûsâ ibn İmrân o gecede âhirete irtihâl etmiş ve Îsâ
ibn Meryem o gecede göğe yükselmişti.
Cenâb-ı İmâm, Hazret-i Şâh-ı Velâyet aleyhi’s-selâm efendimizin göçtüğü geceye tesadüf eden garip hadiseleri hutbelerinde beyân ettikten sonra, oradakilere hitaben şu sözlerle hutbesine son vermiştir:
Ey şeriatin hükümlerine tâbi olanlar, Risâlet Sultânı’nın vârisi benim,
İmâmet’in irşad seccadesinde oturan benim, müjdeleyicinin oğlu benim, Hazret-i
Peygamber’in oğlu benim. Dedem sizi İslâm’a davet etti, babam size doğru yolda
rehberlik etti. Şimdi ben de sizi onların doğru yoluna götürüyorum. Bu muhak­
kaktır ki, bana uymak onlara uymaktır, bana muhalefet onlara muhalefettir. Zira
peygamberlerin ilimlerinin vârisi benim, velîler şâhının makamında bulunan be­
nim, kadınların en hayırlısının hazinesinin cevheri benim.
9
Gülzâr-ı Haseneyn
Abdullah ibn Abbas hazretleri ayağa kalkarak, “Ey Müslümanlar,
mâlumunuzdur ki, bu şehzâde, Hazret-i Peygamber’in ve Cenâb-ı Aliyye’lMurtazâ’nın gözünün nûrudur. Şimdi imâmet ve hilâfetine sizden ikrar ve
itâat ister ve beyatı kabulünüzü izhâr etmenizi ister, ne dersiniz?” deyince,
oradakiler hep bir ağızdan, “Her ne buyurdu ise işittik ve itâat ettik.” derler. Ardından tek tek huzura gelerek beyat ederler. Hazret-i İmâm’a ilk beyat
eden Kays bin Saʻd radıyallâhu anh hazretleri olmuştur.
Hicrî kırkıncı senede beyat işi tamamlandıktan sonra, Hazret-i İmâm’ın
emri üzerine İbn Mülcem melûnu6 huzura getirilir. Hazret-i Hasan, o soysuza hitaben: “Ey zalim, babam Hazret-i İmâm Ali’den ne kötülük gördün ki,
hiçbir ferdin işleyemediği büyük cinayeti sen işledin?” buyurur. İbn Mülcem:
“Ey Şehzâde, olan oldu, eğer müsaade buyurulursa bu büyük suça mukabil
bir hizmette bulunayım. Bu günlerde hilâfet iddiasında bulunan Şam valisi
Muâviye’nin katlini kabul ederim.” der. Cenâb-ı İmâm hemen kılıcı çekerek
bir hamlede o alçağın kellesini kesip canını cehenneme gönderdiği gibi, pis
cesedinin de yakılmasını emreder.
Cenâb-ı İmâm aleyhi’s-selâm, devletin ve halkın işleriyle uğraşmaya başladığında çevre kabileler de bölük bölük gelip beyat ederler. Kısa zamanda
otuz bin kadar mücâhid beyat dairesine girer. Beyat edenler gittikçe çoğalır,
hatta Hicaz, Irak, Horasan, Yemen ahâlisi de Hazret-i İmâm’a beyat ederler.
Şamlılar ve Mısırlılar ise önceden olduğu gibi Muâviye’ye tâbi kalırlar.
3. Askerî harekât
Şam valisi Muâviye bin Ebî Süfyân, Hazret-i İmâm Ali aleyhi’s-selâm efendimizin şehâdetini ve Kûfe halkının Hazret-i İmâm Hasan’a beyat ettiklerini
duyunca, Dahhâk bin Kays’ı yerine vekil bırakarak altmış bin kişilik askerle
derhal Şam’dan harekete geçer. Müslümanların halifesi Hazret-i İmâm Hasan aleyhi’s-selâm, Muâviye’nin hareketini haber alınca, Kûfe ileri gelenleri ile
müzâkere ettikten sonra, askerî hazırlıklara başlar. Kısa sürede toplanan kırk
bin kadar askerle Kûfe’den hareket ederler. Cenâb-ı İmâm, ordusuyla Deyr
Abdurrahmân isimli bir mevkide kalarak, Kays bin Saʻd hazretlerini on iki
bin kişilik bir bölükle öncü gönderir. Bir gün sonra kendisi de ordusuyla ha-
6
10
Melûn: Lânetlenmiş, herkesin lânet ve nefret ettiği kimse.