tıklayınız

ADIM ADIM KUR’A
DĐLĐ’
DE
ÖR
EK SAYFALAR
ARAPÇA CÜMLE KURULUŞU
U OLUŞTURA
U
SURLAR
Arapça’da bir kelime ya isim, ya fiil ya da harftir. Đsim, fiil ve harflerin bir
mana oluşturacak şekilde bir araya gelmesiyle cümle oluşur. Bir cümlenin kurulması
için gereken bu üç unsuru sırasıyla işleyelim:
ĐSĐM
Canlı cansız şeylere, varlıklara ad olan ve zamanla ilgisi olmayan kelimelere
isim denir. Đsimler ya ma`rife (belirli) ya da nekre (belirsiz) olur.
MA’RĐFE: Bir ismin başında
‫ ﹶﺍ ﹾﻝ‬takısı bulunursa o isim belirlidir. ‫ ﹶﺍ ﹾﻝ‬takısı alarak belirlenmiş
kelimeye ma`rife denir. ‫ﻢ‬
 ‫ ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬dediğimizde herhangi değil, belli bir kalemi anlatmış oluruz:
‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ ﹺﻢ‬
‫ﻢ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬
Bu ‫ﻝ‬
‫ ﹶﺍ ﹾ‬takısına da Harf-i tarif denir. Başına
tenvin gelmez.
‫ﹶﺍ ﹾﻝ‬
‫ﻢ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬
takısı alan bir kelimenin sonuna
‫ ﹶﺍ ﹾ‬takısı yoksa bu isim belirsiz herhangi bir varlığı
EKRE: Eğer ismin başında harf-i tarif denen ‫ﻝ‬
anlatır. Bu belirsiz isme nekre denir.
‫ﻢ‬ ‫ ﹶﻗﹶﻠ‬denilince belirsiz genel herhangi bir kalem anlaşılır ve
son harfi de aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi tenvinli olur:
‫ﹶﻗﹶﻠ ﹴﻢ‬
‫ﹶﻗﻠﹶﻤﹰﺎ‬
Belirsizliği, herhangiliği
‫ﻢ‬ ‫ﹶﻗﹶﻠ‬
anlatan tenvinle bu kelime “Bir kalem” diye tercüme
edilebilir.
Cümle kuruluşunda genellikle marife isim kullanılır. Bir isim ya marifedir ya
da nekredir. Diğer bir ifadeyle bir ismin başında hem harf-i tarif olan (‫ﻝ‬
‫ )ﹶﺍ ﹾ‬takısı hem
de sonunda tenvin gelmez. Ancak bazı özel isimler ve zamirlere bitişik isimler bazen
tenvin almadığı gibi harf-i tarif de (‫ﻝ‬
‫ )ﹶﺍ ﹾ‬almazlar1. Çünkü özel isim ve zamirler zaten
belirli varlıklara aittir. Örnek:
‫ﺮ‬ ‫ﺑ ﹾﻜ‬
‫ﻀﹶﺎ ﹸﻥ‬‫ﺭﻣ‬
1
‫ﺩ ﹲﻝ‬ ‫ﻋﹶﺎ‬
‫ﻮ ﹸﻝ‬‫ﻧﺒ‬‫ﺎ‬‫ﺳﺘ‬ ‫ﹺﺇ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﺧ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻣﹺﻴ‬‫ﹺﺇﺯ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﺳ‬ ‫ﻮ‬‫ﻳ‬
‫ﻣ ﱠﻜ ﹸﺔ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬
‫ﻴﹶﺎ‬‫ﺮﻛ‬ ‫ﺗ‬
Özel isimlerle ilgili geniş bilgi ileride gelecektir. Ancak şu kadarını şimdilik söyleyebiliriz: Dışarıdan
‫ﻒ‬
 ‫ﺳ‬ ‫ﻮ‬‫ )ﻳ‬Yusuf, (‫ﻡ‬ ‫ﺩ‬ ‫ )ﺁ‬Adem, (‫ﻢ‬ ‫ﺮﺍﹶﻫﹺﻴ‬‫ )ﹺﺇﺑ‬Đbrahim gibi. Sonunda
kapalı (‫ )ﺓ‬olan özel isimler de tenvin almazlar: (‫ﺸ ﹸﺔ‬
 ‫ﺋ‬‫ )ﻋﹶﺎ‬Aişe, (‫ﻤ ﹸﺔ‬ ‫ﻃ‬ ‫ )ﻓﹶﺎ‬Fatıma gibi. Özel isim olmayanlar
alırlar: (‫ﺬ ﹲﺓ‬
‫ﻓ ﹶ‬‫ﺎ‬‫ )ﻧ‬pencere gibi.
Arapçaya giren isimler tenvin almazlar: (
‫ ﹶﺍ ﹾﻝ‬takısının hemzesi, başında bulunduğu kelimeye, ya lâm harfi
okunmadan şeddeli ya da lâm’a cezim verilmek suretiyle birleşir: (‫ﺲ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺸ‬
 ‫ )ﹶﺍﻟ‬ve (‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ )ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬gibi. Bilindiği
Đsimlerin başında gelen
gibi tecvit ilminde buna idgâm-ı şemsiye ve izhâr-ı kameriye adı verilir. Bu konuyu bilmemiz harfi
tariften sonraki harfin şeddeli mi şeddesiz mi okunacağını tesbit etmemiz için zorunludur.
KAMERĐ HARFLER
Bir kelimenin başında aşağıdaki cümlenin bütününde yer alan 14 harften biri bulunursa
‫ ﹶﺍ ﹾ‬takısının lâmı cezimli (‫ ) ﹾﻝ‬okunur:
kendisiyle birleşen ‫ﻝ‬
‫ﻪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻴ‬‫ﻋﻘ‬ ‫ﻒ‬
 ‫ﺧ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻚ‬
 ‫ﺠ‬
 ‫ﺣ‬ ‫ﺑ ﹺﻎ‬‫ﹶﺃ‬
Örnekleri:
ekre
‫ﹶﺃ‬
‫ﺏ‬
‫ﻍ‬
‫ﺡ‬
‫ﺝ‬
‫ﻙ‬
‫ﻭ‬
‫ﺃﹶﺫﹶﺍ ﹲﻥ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫َﺑ‬
‫ﻲ‬ ‫ﹶﻏﹺﻨ‬
‫ﺞ‬ ‫ﺣ‬
‫ﺭ‬ ‫ﺎ‬‫ﺟ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺗ‬‫ﻛﹶﺎ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻭ ﹶﻃ‬
Ma’rife
‫ﹶﺍﹾﻟﹶﺄﺫﹶﺍ ﹸﻥ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﻲ‬ ‫ﻐﹺﻨ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺞ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺭ‬ ‫ﺎ‬‫ﹶﺍﹾﻟﺠ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺗ‬‫ﹶﺍﹾﻟﻜﹶﺎ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻮ ﹶﻃ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
ekre
Ma’rife
‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺧ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﹶﻓ‬
‫ﻴ ﹲﺔ‬‫ﺮﹺﺑ‬ ‫ﻋ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﻗ‬
‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻳ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺮ ﹲﺓ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﻫ‬
‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
‫ﻴ ﹸﺔ‬‫ﺮﹺﺑ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬
‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻴ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹺﻬ‬
‫ﺥ‬
‫ﻑ‬
‫ﻉ‬
‫ﻕ‬
‫ﻱ‬
‫ﻡ‬
‫ﻩ‬
ezan
ev
zengin
hac
komşu
katip
vatan
ekmek
kısrak
Arapça
ay
gün
ölüm
hicret
ŞEMSĐ HARFLER
Arapça’nın geriye kalan diğer harfleri de şemsî harflerdir. ‫ﻝ‬
‫ ﹶﺍ ﹾ‬takısından sonra gelen kelime
bu geriye kalan harflerden biriyle başlarsa
‫ﹶﺍ ﹾﻝ‬
takısının lâmı
(‫)ﻝ‬
okunmaz, yanındaki harf
şeddelenir. Fakat okunmasa bile ‫ ﺍﹶﻝ‬takısı gene de yazılır. Örnekleri:
2
ekre
Ma’rife
‫ﺕ‬
‫ﺗﻠﹾﻤﹺﻴ ﹲﺬ‬
‫ﺘﻠﹾﻤﹺﻴ ﹸﺬ‬‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺩ‬
‫ﺯ‬
‫ﺱ‬
‫ﺹ‬
‫ﺽ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺩﻳ‬
‫ﺎ ﹲﻥ‬‫ﺯﻣ‬
‫ﺭﹲﺓ‬ ‫ﺳﻮ‬
‫ﺻﺪﹺﻳ ﹶﻘ ﹲﺔ‬

‫ﻼﹶﻟ ﹲﺔ‬
‫ﺿﹶ‬

‫ﻦ‬ ‫ﻳ‬‫ﺍﹶﻟﺪ‬
‫ﺎ ﹸﻥ‬‫ﺰﻣ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺭ ﹸﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺍﹶﻟﺴ‬
‫ﺪﹺﻳ ﹶﻘ ﹸﺔ‬‫ﺍﹶﻟﺼ‬
‫ﻼﹶﻟ ﹸﺔ‬
‫ﻀﹶ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
ekre
Ma’rife
öğrenci2
‫ﺙ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﹶﺛ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﺍﹶﻟﱠﺜ‬
din
‫ﺫ‬
‫ﺭ‬
‫ﺵ‬
‫ﻁ‬
‫ﻅ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺫﹾﺋ‬
‫ﺟ ﹲﻞ‬ ‫ﺭ‬
‫ﺮ ﹲﺓ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﺷ‬
‫ﺮﹲﺓ‬ ‫ﺋ‬‫ﹶﻃﺎ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﹶﻇﺎ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺍﹶﻟ ﱢﺬﹾﺋ‬
‫ﺟ ﹸﻞ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﺠ‬
‫ﺸ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﺋ‬‫ﺍﹶﻟﻄﱠﺎ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺍﹶﻟﻈﱠﺎ‬
zaman
sûre
kız arkadaş
dalâlet, sapıklık
elbise
kurt
adam
ağaç
uçak
zahir, açık
Şeddenin altında verilen harekenin esreyi, üstünde verilen harekenin fethayı işaret ettiğini hatırlayınız.
‫ﻥ‬
‫ﺵ‬
‫ﺭ‬ ‫ﻧﺎ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺷ‬
‫ﺭ‬ ‫ﺎ‬‫ﺍﹶﻟﻨ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺸ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻝ‬
ateş
‫ﻴ ﹲﻞ‬‫ﹶﻟ‬
‫ﻴ ﹸﻞ‬‫ﺍﹶﻟﱠﻠ‬
gece
güneş
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki kelimeleri marife (belirli) yapınız ve ileride kurulacak cümleler için manalarını
üçer kere yazmak suretiyle ezberleyiniz.
‫ﺮ‬ ‫ﻓ ﹾﻜ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﹶﻟ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻋ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻤﹺﻴ‬‫ﻳ‬
‫ﻕ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﹶﺃ‬
‫ﻇ ﱞﻞ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺑﹶﻠ‬
fikir
et
amca
sağ
kağıt
baba
gölge
ülke, memleket
‫ﺮ‬ ‫ﺷ ﹾﻜ‬
‫ﻤ ﹲﺔ‬ ‫ﹸﻇ ﹾﻠ‬
‫ﺮ ﹲﺓ‬ ‫ﻫ‬
‫ﺭ‬ ‫ﺴﹶﺎ‬‫ﻳ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻭﹶﻟ‬
‫ﺼﺎ ﹲﻥ‬
 ‫ﺣ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﻮ‬ ‫ﻣﻜﹾﺘ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺋ‬‫ﺗﹶﺎ‬
şükür
karanlık, zulmet
kedi
sol
erkek çocuk
at
mektup
tövbe eden
‫ﻤ ﹲﻞ‬ ‫ﺟ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
‫ﺒ ﹲﻞ‬‫ﺟ‬
‫ﺭ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬‫ﺍ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﹺﺑ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻮﹺﻳ‬‫ﺗﺠ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻓﹶﻘﹺﻴ‬
deve
ev
dağ
zarar
oğlan
kız
tecvit
fakir
2. Aşağıdaki isimleri nekre (belirsiz) yapınız.
‫ﺍﹶﻟ ﱢﻄ ﹾﻔ ﹸﻞ‬
‫ﺘﻠﹾﻤﹺﻴ ﹸﺬ‬‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﺍﹶﻟﱠﻠ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺼ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻚ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺴ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺍﹶﻟﺘﱠﺎ ﹺﺟ‬
‫ﺎ ﹸﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
(küçük) erkek çocuk
erkek öğrenci
ders
et
yaz
balık
tüccar
‫ﺍﹶﻟ ﱢﻄ ﹾﻔﹶﻠ ﹸﺔ‬
‫ﺘﻠﹾﻤﹺﻴ ﹶﺬ ﹸﺓ‬‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺟ ﹸﻞ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺞ‬ ‫ﻀﺠﹺﻴ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﻌﹶﻠ‬ ‫ﺍﹶﻟﱠﺜ‬
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﺴﻤ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺢ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
(küçük) kız çocuk
kız öğrenci
adam
gürültü
tilki
gök
kargı-mızrak
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﺸﺘ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺮﹶﺃ ﹲﺓ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺍ‬=‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﹶﺍﹾﻟﻤ‬
‫ﺟ ﹸﺔ‬ ‫ﺟﹶﺎ‬‫ﺍﹶﻟﺪ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﹶﺍﹾﻟﺒ‬
kış
kadın
ekmek
kısrak(dişi at)
su
tavuk
kapı
at (erkek at)
3. Aşağıdaki kelimelerin nekre ve marife olanlarını iki ayrı grupta toplayarak defterinize
yazınız.
‫ﺮ‬ ‫ﺗ‬‫ﻓﹶﺎ‬‫ﺍﹶﻟﺪ‬
‫ﺳ ﹸﺔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺩ‬
defterler
okul
ders
‫ﺮ‬ ‫ﺘ‬‫ﺪ ﹾﻓ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺑﹶﺎ‬
‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺧ‬
defter
kapı
ekmek
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺰ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻓ ﹶﺬ ﹲﺓ‬‫ﺎ‬‫ﻧ‬
‫ﺮﹶﻓ ﹸﺔ‬ ‫ﻐ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
çiçek
pencere
oda
‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺑ‬
‫ﺟ ﹸﻞ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬‫ﻻ‬ ‫ﹶﺍ‬
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﹶﺍﹾﻟﻤ‬
‫ﻡ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟﹸﺄ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﻨ‬‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻚ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺡ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺻﺒ‬

‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
ay
Ev
adam
oğul
su
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﻤ ﹸﺔ‬ ‫ﻠ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﻋ‬
‫ﺟ ﹲﺔ‬ ‫ﺎ‬‫ﺩﺟ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺸ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
anne
yıldız
mülk
sabah
kadın
müslüman erkek
müslüman kadın
bilgin
tavuk
güneş
FĐĐL
Zamana bağlı olarak bir işin, bir halin veya bir hareketin oluşunu belirten kelimelere
fiil denir. Arapça’da iki temel fiil çekimi vardır. Diğer kalıplar bu ikisinden türetilir. Bunlar
fiil-i mâzî (geçmiş zaman) ve fiil-i muzâri (geniş zaman, şimdiki zamanın karşılığı)dır.
FĐĐL-Đ MÂZĐ
Türkçe’mizdeki –di’li geçmiş zamana denir. Geçmişte daha önce yapılmış bir işi bildirir.
(Türkçe’deki …di-dı, dü-du, ti-tı, tü-tu eklerini sağlar).
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻀ‬
 ‫ﺣ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺴ‬
 ‫ﹶﻛ‬
‫ﻊ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﻫ‬ ‫ﹶﺫ‬
yazdı
yedi
geldi
kırdı
duydu, işitti
gitti
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
‫ﺧ ﹶﻞ‬ ‫ﺩ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺸ‬
 ‫ﻧ‬
bildi
içti
buldu
bindi
girdi
yaydı
‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

‫ﺮ‬ ‫ﺷ ﹶﻜ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺩ‬
‫ﻊ‬ ‫ﹶﻗ ﹶﻄ‬
yardım etti
açtı
vurdu
teşekkür etti, şükretti
ders yaptı, eğitim gördü
kesti
Yukarıda fiile örnek olarak gösterilen kelimeler geçmişte yapılmış bir işi bildirmekte ve
erkek için kullanılmaktadır. Kadın için kullanıldıklarında yukarıdaki fiillerin sonuna cezimli ‫ﺕ‬
 harfi
eklenir. Erkekte kullanılanlara Arapça’da müzekker (eril), kadında kullanılanlara müennes (dişi)
denir. Örnekler:
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
den →
den →
den →
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﹶﺃ ﹶﻛﹶﻠ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
(o kadın) yazdı
(o kadın) yedi
(o kadın) buldu
Arapça’da kendinden bahsedilene yani üçüncü şahsa; erkek için gâib, kadın için gâibe denir.
Cemi
(Çoğul)
FĐĐL-Đ MAZĐ ÇEKĐM TABLOSU
Müsennâ
Müfred
(Đkil)Tesniye
(Tekil)
‫ﺍ‬‫ﺒﻮ‬‫ﹶﻛﺘ‬
‫ﺒﹶﺎ‬‫ﹶﻛﺘ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
(Onlar) yazdılar
(O ikisi) yazdı
(O) yazdı
Müennes
‫ﻦ‬ ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺘﺒ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Gâibe
Müzekker
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﺒﺘ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Muhâtab (2. şahıs)
Müzekker
(Sizler) yazdınız
(Siz ikiniz) yazdınız
‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Müennes
Müzek.+Müe.
‫ﻨﹶﺎ‬‫ﺘﺒ‬‫ﹶﻛ‬
(Bizler) yazdık
Gâib (3. şahıs)
(Sen) yazdın
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﺒﺘ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Muhâtaba
‫ﻨﹶﺎ‬‫ﺘﺒ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Mütekellim (1.şahıs)
(Đkimiz) yazdık
(Ben) yazdım
FÂĐL (Özne)
Fâil (özne), bir işi yapana denir. Harekesi ötre ya da ötre tenvin olur. Fiile kim ya da ne
sorusunu sorduğumuzda aldığımız cevap fâildir. Fiil ile fâil arasında müzekkerlik (erkeklik),
müenneslik (dişilik), tekillik çoğulluk bakımından uyum olması şarttır.
Fâil
Fiil
Çocuk gitti (Kim gitti?)
.‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺐ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻫ‬ ‫ﹶﺫ‬
Kız okudu (Kim okudu?)
Öğrenci oturdu (Kim oturdu?)
Bir adam çıktı (Kim çıktı ?)
.‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﺕ ﺍﹾﻟﹺﺒ‬
 ‫ﺮﹶﺃ‬ ‫ﹶﻗ‬
.‫ﻴ ﹸﺬ‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ﺲ ﺍﻟ‬
 ‫ﺟﹶﻠ‬
.‫ﺟ ﹲﻞ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺝ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺧ‬
ot: Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi harf-i tarifli kelime cümle ortasında geldiği takdirde
geçiş önceki kelimenin harekesiyle olur. Ancak (‫ﺕ‬
 ‫ﺮﹶﺃ‬ ‫ )ﹶﻗ‬fiilinde olduğu gibi müennes (‫ﺕ‬
 ) si almış
kelimeden sonra elif-lamlı yani harfi tarifli kelime gelirse, geçiş esre ile olur. Harfi tarifsiz yani
tenvinli kelime varsa müennes te’si (‫ﺕ‬
 ) cezimli halini muhafaza eder: (‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﹺﺑ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮﹶﺃ‬ ‫( )ﹶﻗ‬Bir kız
okudu) gibi.
MEF’ÛLU
BĐH (Tümleç)
Mef’ûlun bih; kendisine iş yapılanı bildiren isimdir. Harekesi üstün (-)َ ya da üstün tenvin
olur (‫) ﹰﺍ‬. Fiile neyi, kimi sorusunu sorduğumuzda aldığımız cevap mef’ûldür. Fiil ile fâil arasında
olması gereken müzekker-müennes uyumu şartı mef’ûlün bihle diğerleri arasında yoktur. Yâni
mef’ûlün bih’in fiil ya da fâil ile müzekkerlik müenneslik, tekillik çoğulluk vs. açısından uyumlu
olma şartı aranmaz. Örnekler:
Öğrenci dersi yazdı (Neyi yazdı?)
Baba suyu içti (Neyi içti?)
Öğrenci bir kitap okudu (Ne okudu?)
Halit öğrenciye vurdu (Kime vurdu?)
Meful
Fâil
Fiil
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺍﻟ‬
.‫ﺍﻟﹾﻤﹶﺎ َﺀ‬
.‫ﺘﺎﹶﺑﹰﺎ‬‫ﻛ‬
.‫ﻴ ﹶﺬ‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ﺍﻟ‬
‫ﺘﻠﹾﻤﹺﻴ ﹸﺬ‬‫ﺍﻟ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺍﹾﻟﹶﺎ‬
‫ﻴ ﹸﺬ‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ﺍﻟ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻟ‬‫ﺧﹶﺎ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬
‫ﺮﹶﺃ‬ ‫ﹶﻗ‬
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi müstakil olarak fâilin açıkça yazılışı (öğrenci, baba, Halit
gibi) gâib fiil kullanıldığında gerçekleşir. Muhâtab ve mütekellim fiillerde fiil ve fâil birarada
olur. Yine de fiile aynı sorular (neyi, kimi, kime) sorulduğunda alınan cevap mef’ûldür ve
harekesi üstündür:
Dersi yazdım (Neyi yazdım?)
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺍﻟ‬
Suyu içtiniz (Neyi içtiniz?)
.‫ﺍﻟﹾﻤﹶﺎ َﺀ‬
Halid’e sordun (Kime sordun?)
Bir kitap okudunuz (Neyi okudunuz)(belirtisiz nesne)
.‫ﺪﹰﺍ‬‫ﺧﹶﺎﻟ‬
.‫ﺘﺎﹶﺑﹰﺎ‬‫ﻛ‬
.‫ﻴ ﹶﺬ‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ﺍﻟ‬
Öğrenciye vurdun (Kime vurdun?)
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺳﹶﺄﹾﻟ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮﹾﺃ‬ ‫ﹶﻗ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

Vasıl Hemzesi
Belirtme takısı olan harf-i tarif yani ‫ﻝ‬
‫ ﹶﺍ ﹾ‬takısının hemzesi söz başlarında okunur:
.‫ﺐ‬
 ‫ﻫ‬ ‫ﹶﺫ‬
Bu cümlede fâil başta geldiğinden
‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
(el-veledü zehebe) Çocuk gitti.
‫ ﹶﺍ ﹾﻝ‬takısı olduğu gibi okunmuştur. Aynı ‫ ﹶﺍ ﹾﻝ‬takısı söz arasında
gelirse elifi, yazıldığı halde okunmaz. Geçişte yazıldığı halde okunmayan bu hemzeye hemze-i
vasıl (vasıl hemzesi) denir:
.‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺐ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻫ‬ ‫ﹶﺫ‬
(zehebel veledu) Çocuk gitti.
Kelime başındaki vasıl hemzesinin elifinin üzerine (‫ )ﺃ ﺀ‬işareti konmaz. Yani (‫ﹸﺃ‬
(‫ﺍ ﹸﺍ‬ ‫ )ﹶﺍ‬şeklinde yazılır: (‫ﺬ‬
‫ﻴ ﹸ‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ ﹶﺍﻟ‬- ‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ )ﹶﺍﹾﻟ‬gibi.
‫ )ﹶﺃ ﹺﺇ‬şeklinde değil
Vasıl hemzesiyle ilgili kaideleri şöyle özetleyebiliriz:
1) a- Vasıl hemzesiyle başlayan kelimeden önce, yani
‫ ﹶﺍ ﹾﻝ‬takısından önce (üstün, esre, ötre şeklinde)
hareke varsa geçişte ‫ﻝ‬
‫ ﹶﺍ ﹾ‬takısının hemzesi (‫ )ﹶﺃ‬harekelenmez. Harekeden sonra gelen elif lâm’lı (harf-i
tarifli) kelime, kamerî harflerden biriyle başlıyorsa doğrudan evvelki kelimenin harekesiyle lâm’a
(‫ﻝ‬
‫ ) ﹾ‬cezim verilir. Örnek:
.‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺐ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻫ‬ ‫ﹶﺫ‬
.‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

(zehebel veledu)
Çocuk gitti.
(darabtü'lvelede)
Çocuğu dövdüm.
.‫ﻢ‬ ‫ﺕ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬
 ‫ﺧ ﹾﺬ‬ ‫( ﹶﺃ‬ehaztü’l-kaleme) Kalemi aldım.
.‫ﺎ َﺀ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﻤ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ Suyu içtin.
.‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫ﺧ ﹶﻞ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺩ‬ Eve girdi.
.‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﺮ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻀ‬
 ‫ﺣ‬ Amca geldi.
b- Harekeden sonra gelen elif lâm’lı (harf-i tarifli) kelime, şemsî harflerden biriyle başlıyorsa
doğrudan önceki kelimenin harekesiyle şemsi harf şeddelenir. Harf-i tarif yazılı olduğu halde
okunmaz. Örnek:
.‫ﺮ‬ ‫ﺘ‬‫ﺪ ﹾﻓ‬ ‫ﺕ ﺍﻟ‬
 ‫ﺧ ﹾﺬ‬ ‫ﹶﺃ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﺰ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺰ‬ ‫ﺖ ﺍﻟ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬
.‫ﻛﱠﺎ ﹶﻥ‬‫ﺧ ﹶﻞ ﺍﻟﺪ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﺮ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﻀ‬
 ‫ﺣ‬
(Ehaztü’d-deftera)
Defteri aldım.
(Şeribte’z-zemzeme)
Zemzemi içtin.
(Dehale’d-dükkâne)
Dükkana girdi.
(Hadara’t-taâmü)
Yemek geldi.
2) Vasıl hemzesiyle başlayan kelimelere kendilerinden önce sonu sâkin (cezimli) bir kelime
birleştirilirken esre ile geçiş yapılır.
Đlk harf-i kamerî olan bir kelimede geçiş:
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺖ ﺍﻟ‬
 ‫ﻨ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﹺﺒ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
(Ketebeti’l-bintu’d-derse)
Kız dersi yazdı.
Đlk harfi şemsî olan bir kelimede geçiş:
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺖ ﺍﻟ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Ancak
(Ketebeti’d-derse)
(Kız) dersi yazdı.
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬ zamirinde geçiş ötre ile yapılır ve bu kaideden hariçtir:
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻢ ﺍﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫( ﹶﻛ‬Ketebtümü’d-derse)
Dersi yazdınız (müz.).
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻢ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ (Semi’tümü’l-habera)
Haberi işittiniz (müz.).
3) Harf-i tariften önce tenvinli (nekre) bir kelime yer alırsa geçiş, tenvinin nûnuna esre vermek
suretiyle gerçekleşir:
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺪ ﺍﻟ‬ ‫ﻟ‬‫ﺐ ﺧﹶﺎ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺩ ﹲﻝ ﺍﹾﻟﻜ‬ ‫ﺮﹶﺃ ﻋﹶﺎ‬ ‫ﹶﻗ‬
(Ketebe Hâlidünidderse)
Halit dersi yazdı.
(Karae Âdilünilkitabe)
Âdil kitabı okudu.
CÜMLE
Tam bir fikir anlatan kelime topluluğuna cümle denir. Arapça’da cümle ikiye ayrılır:
a) Đsim cümlesi
b) Fiil cümlesi
Đsimle başlayan cümlelere isim cümlesi, fiille başlayan cümlelere ise fiil cümlesi denir.
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﺐ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﹶﺍﹾﻟﹺﺒ‬
(Çocuk ata bindi).
(Kız ata bindi).
Đsimle başladığı için isim cümlesidir.
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﺪ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺐ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﻨ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﹺﺒ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
(Çocuk ata bindi).
(Kız ata bindi).
Fiille başladığı için fiil cümlesidir.
Arapça’da genellikle cümleler fiil cümlesi olarak kurulur. Bir cümle önce fiille başlar, sonra fâil
(özne) sonra da varsa mef’ûl (tümleç) dediğimiz geriye kalanla devam eder.
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﺍﹾﻟ‬
Meful
‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺐ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
Fâil
Fiil
Cümlede vurgulamak istediğimiz şey fâilin bizzat kendisi olduğu takdirde fâil başa getirilebilir
ancak cümle artık fiil cümlesi değil isim cümlesi olur. Đsim cümlesinin elemanlarına ise mübtedâ
(özne) ve haber (geriye kalan) denir. Mübtedâ esâsen isim cümlesinin fâili yerindedir. Sadece isim
cümlesi olduğu için elemanlarının ismi değişmiştir3:
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﺐ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
Meful
Mübtedâ
Fâil
Haber
Fiil
Görüldüğü gibi gibi yukarıda verilen fiil cümlesi örnekleri, fiil-i mâzînin müfred
gâib ve müfred gâibesinden seçilmiştir.
ALIŞTIRMALAR (Müfred gâib ve müfred gâibelerle ilgili cümle alıştırmaları)
1. Aşağıdaki kelimeleri üçer kere defterinize yazınız.
‫ﺪﹺﻳ ﹶﻘ ﹸﺔ‬‫ﹶﺍﹾﻟﺤ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺰ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﺠ‬
‫ﺸ‬
 ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﹶﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟ‬
bahçe
çiçek
ağaç
ödev, görev
‫ﺝ‬
 ‫ﺟﹶﺎ‬‫ﺍﹶﻟﺰ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﹶﺍﹾﻟﹺﺒ‬
‫ﺴ ﹶﻞ‬
 ‫ﹶﻏ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺩ‬
cam
kız
yıkadı
ders yaptı
‫ﻢ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﺟﹶﻠ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﹶﻗ ﹶﻄ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﻭﹶﻗ‬
resim yaptı
oturdu
kopardı
ayağa kalktı, durdu
2. Aşağıdaki cümleleri ikişer kere defterinize yazınız.
.‫ﺪﹺﻳ ﹶﻘ ﹶﺔ‬‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ ﺍﹾﻟﺤ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺴﹶﻠ‬
 ‫ﹶﻏ‬
.‫ﺮ ﹶﺓ‬ ‫ﻫ‬ ‫ﺰ‬ ‫ﺪ ﺍﻟ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﻒ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﹶﻗ ﹶﻄ‬
3
Kadın bahçeyi yıkadı.
Çocuk çiçeği kopardı.
Mübtedâ haberle ilgili geniş açıklama daha sonra verilecektir.
.‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬‫ﻻ‬ ‫ﺱ ﺍ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﺮ ﹰﺓ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﺷ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬
Oğlan ders yaptı.
Bir ağaç çizdi.
.‫ﺐ‬
 ‫ﻤ ﹸﺔ ﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﺖ ﻓﹶﺎ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
.‫ﺝ‬
 ‫ﺟﹶﺎ‬‫ﺪ ﺍﻟﺰ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺮ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺴ‬
 ‫ﹶﻛ‬
Fatıma ödevi yazdı.
Çocuk camı kırdı.
.‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﹺﺒ‬
 ‫ﺴ‬
 ‫ﺟﹶﻠ‬
.‫ﺟ ﹸﻞ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻒ ﺍﻟ‬
 ‫ﻭﹶﻗ‬
Kız oturdu.
Adam durdu.
3. Aşağıdaki cümleleri Türkçe’ye çeviriniz.
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺪ ﺍﻟ‬ ‫ﻟ‬‫ﺐ ﺧﹶﺎ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬-2
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﻤﹶﺎ ﹲﻝ ﺍﹾﻟﺤ‬‫ﺮ ﺟ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬-4
.‫ﺏ‬
 ‫ﺪ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﻣ‬ ‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬-6
.‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺟ ﹸﻞ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺐ ﺍﻟ‬
 ‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ -8
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ ﹸﺔ ﺍﻟ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﺖ ﻓﹶﺎ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬-1
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﺸ ﹸﺔ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﺋ‬‫ﺕ ﻋﹶﺎ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬-3
.‫ﺏ‬
 ‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬-5
.‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ -7
4. Aşağıdaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.
1. Halid dersi bildi.
2. At suyu içti.
3. Halid kalemi buldu.
4. Fatıma dersi bildi.
5. Kısrak suyu içti.
6. Aişe eti yedi.
7. Fatıma bir kalem buldu.
5. Aşağıdaki cümlelerdeki boşluklara öğrendiğiniz fiilleri kullanınız.
.‫ﺏ‬
 ‫ﺮﹾﺃ ﹸﺓ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬ ‫ ﺍ ﹾﳌ‬.....-2
.‫ﺏ‬
 ‫ﺪ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬ ‫ﻟ‬‫ ﺧﹶﺎ‬.....-4
.‫ﺤﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬
 ‫ﻤ ﹸﺔ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻃ‬ ‫ ﻓﹶﺎ‬.....-6
.‫ﻢ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﺸ ﹸﺔ ﺍﻟﱠﻠ‬
 ‫ﺋ‬‫ ﻋﹶﺎ‬.....-8
.‫ﺏ‬
 ‫ﺪ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ﻣ‬ .....-10
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺟ ﹸﻞ ﺍﻟ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍﻟ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ ﺍﻟ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺍﹾﻟ‬
.‫ﺼﹶﺎ ﹸﻥ ﺍﻟﹾﻤﹶﺎ َﺀ‬‫ﺍﹾﻟﺤ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﻤﹶﺎ ﹲﻝ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬‫ﺟ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼﹶﺎ ﹸﻥ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬‫ﺍﹾﻟﺤ‬
.....-1
.....-3
.....-5
.....-7
.....-9
6. Aşağıdaki fiillerin manasını söyleyip kendi siygalarına ait cümleler kurunuz.
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ – ‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ - ‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ - ‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬- ‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬- ‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ - ‫ﺐ‬
 ‫ﻫ‬ ‫ ﹶﺫ‬- ‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬- ‫ﺖ‬
 ‫ ﹶﺃ ﹶﻛﹶﻠ‬- ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ - ‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
MAZĐ FĐĐLĐ
MÜFRED MUHÂTAB VE MÜTEKELLĐM ÖR
EKLERĐ
Müfred Müzekker Muhatap Örnekleri:
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 den →
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ den →
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬ den →
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

‫ﺖ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬
(Sen) dövdün
(Sen) bildin
(Sen) içtin
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬den →
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ den →
‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬dan →
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
yazdın
buldun
açtın
Görüldüğü gibi, mesela üçüncü şahıs ‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬fiilinin sonunu cezim yapıp üstün okunuşlu
bir ‫ﺕ‬
 harfi eklediğimizde karşımızdakine yani muhâtaba seslenmiş oluruz. Bu sona eklenen ‫ﺕ‬

harfine muhatap zamiri denir.
Müfred Müennes Muhâtaba Örnekleri:
Kadına seslendiğimizde muhâtab zamiri olan
‫ﺕ‬

harfini esre
‫ﺕ‬

olarak okuruz.
Türkçe’de muhâtaba ikinci şahıs deriz.
‫ﺕ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
(Sen kadın) buldun
(Sen kadın) bildin
(Sen kadın) içtin
(Sen kadın) yedin
(Sen kadın) yardım ettin
(Sen kadın) açtın
Müfred Mütekellim Örnekleri:
Esre ya da üstün ‫ ﺕ‬leri ötre olarak okursak o zaman kendimizden yani birinci şahıs olan
mütekellimden (konuşandan) bahsetmiş oluruz:
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﻀ‬
 ‫ﺣ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻫ‬ ‫ﹶﺫ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
yazdım
içtim
açtım
geldim
gittim
buldum
Arapça’da bu tekil (müfred) fiile “mütekellim vahde” denir. Türkçe’de ise birinci şahıs
denir. Böylece müfred bölümleri şu şekilde özetleyebiliriz:
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﺖ ﹶﻛ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﺐ ﹶﻛ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Ben yazdım
Sen yazdın
O yazdı
ALIŞTIRMALAR (Müfred muhâtab-müfred muhâtaba ve müfred mütekellimle ilgili cümle alıştırmaları)
1. Aşağıdaki kelimeleri üçer kere defterinize yazınız
araba
haber
giydi
‫ﺭ ﹸﺓ‬ ‫ﻴﱠﺎ‬‫ﺍﹶﻟﺴ‬
‫ﺳﹶﺎﹶﻟ ﹸﺔ‬‫ﺍﹶﻟﺮ‬
‫ﺭﹲﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺻ‬
‫ﻮ ﹸﺓ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬
‫ﻱ‬
 ‫ﺍﹶﻟﺸﱠﺎ‬
‫ﻘﹶﺎ ﹸﻝ‬‫ﺮﺗ‬ ‫ﺒ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻴ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺬﹶﺍ ُﺀ‬‫ﹶﺍﹾﻟﺤ‬
‫ﺆﹶﺍ ﹸﻝ‬‫ﺍﹶﻟﺴ‬
‫ﺳ ﹸﺔ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
mektup
resim
kahve
çay
portakal
bugün
ayakkabı
soru
öğretmen (bayan)
‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺣ ﹲﺔ‬ ‫ﻔﱠﺎ‬‫ﺗ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﻼﹺﺑ‬
‫ﻤ ﹶ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﻡ‬ ‫ﺍﹶﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬
‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
‫ﺒ ﹸﺔ‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﹶﺍﹾﻟﺤ‬
‫ﺮ ﹸﺓ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ ﹸﻜ‬
‫ﺤ ﹸﺔ‬
 ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﺍﹶﻟﻨ‬
‫ﺽ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟﹶﺄ‬
‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
elma
elbiseler
yemek
mutfak
çanta
top
nasihat
yeryüzü
evet
‫ﺲ‬
 ‫ﹶﻟﹺﺒ‬
‫ﻖ‬ ‫ﺧﹶﻠ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬
‫ﻊ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬
‫ﻤ ﹶﻞ‬ ‫ﺣ‬
‫ﻤ ﹶﻞ‬ ‫ﻋ‬
‫ﺐ‬
 ‫ﻌ‬ ‫ﹶﻟ‬
‫ﺲ‬
 ‫ﺟﹶﻠ‬
‫ﹶﻻ‬
yarattı, halketti
resim çizdi
işitti, duydu
taşıdı
yaptı, işledi
oynadı
oturdu
hayır
‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﹶﺍﹾﻟ‬
öğretmen (bay)
‫ ﹶﺃ‬- ‫ﻫ ﹾﻞ‬
….mi, mı (Soru edatları)
2. Aşağıdaki cümleleri ikişer kere defterinize yazınız.
.‫ﺬﹶﺍ َﺀ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﺴ‬
 ‫ ﹶﻟﹺﺒ‬Ayakkabıyı giydim.
.‫ﺤ ﹶﺔ‬ ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﺖ ﺍﻟﻨ‬
 ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ Nasihatı işittin.
.‫ﺆﹶﺍ ﹶﻝ‬‫ﺖ ﺍﻟﺴ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ Soruyu bildin (müe.). .‫ﺭ ﹶﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺖ ﺍﻟﺼ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬ Resmi çizdin mi? (müz.)
.‫ﻘﹶﺎ ﹶﻝ‬‫ﺮﺗ‬ ‫ﺒ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬Portakalı yedin. .‫ﺭ ﹶﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺖ ﺍﻟﺼ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬ ، ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬ Evet, resmi çizdim.
.‫ﺒ ﹶﺔ‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬Çantayı açtım.
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺕ ﺍﹾﻟﻜ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ Kitabı buldun (müe.).
.‫ﺒ ﹶﺔ‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﺢ ﺍﹾﻟﺤ‬ ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬Çantayı açtı.
‫ﺮ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬ Haberi işittin mi?
.‫ﺼ ﹰﺔ‬
 ‫ﻗ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ ﻗﹶﺮﹾﺃ‬Bir kıssa okudum. .‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬ Evet haberi işittim.
.‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻴ‬‫ﻡ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺖ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﻋ‬ Bugün yemeği yaptın.
.‫ﺮﹰﺍ‬‫ﺩ ﹾﻓﺘ‬ ‫ﺖ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﺣ‬ Bir defter taşıdın.
.‫ﺤ ﹶﺔ‬
 ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﺖ ﺍﻟﻨ‬
 ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ Nasihatı işittim. ‫؟‬‫ﺖ ﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟﺐ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬ Ödevi yaptın mı?
.‫ﺮ ﹶﺓ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ ﹸﻜ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻌ‬ ‫ ﹶﻟ‬Top oynadım.
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺕ ﺍﹾﻟﻜ‬
 ‫ﺮﹾﺃ‬ ‫ ﹶﻗ‬، ‫ ﹶﻻ‬Hayır, kitabı okudum.
.‫ﻮ ﹶﺓ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ Mutfağa girdim ve kahveyi yaptım.
3. Aşağıdaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.
1. Arabayı yıkadım.
3. Bahçeye girdin ve oturdun.
5. Zeynep bir elma yedi.
2. Aişe elbiseleri yıkadı.
4. Muhammed bir mektup okudu.
4. Aşağıdaki muhatap ve mütekellim fiillerden oluşan cümleleri manalandırınız.
.‫ﺼﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﺤ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ -2
.‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 -4
.‫ﺖ ﺍﻟﹾﻤﹶﺎ َﺀ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ -6
.‫ﻢ‬ ‫ﺕ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ -8
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ -1
.‫ﺪ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 -3
.‫ﺏ‬
 ‫ﺖ ﺍﹾﻟﺒﹶﺎ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬-5
..‫ﻢ‬ ‫ﺕ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ -7
5. Aşağıdaki fiillerin Türkçe karşılıklarını söyleyiniz.
-‫ﺖ‬
 ‫ ﹶﺃ ﹶﻛﹶﻠ‬- ‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬- ‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ – ‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬- ‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬- ‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 -‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ - ‫ﺖ‬
 ‫ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬- ‫ﺖ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ - ‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

-‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬- ‫ﺮ‬ ‫ﺸ‬
 ‫ﻧ‬ - ‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬ - ‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬- ‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ – ‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ - ‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬- ‫ﺕ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ - ‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ - ‫ﺖ‬
 ‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ - ‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
MAZĐ FĐĐLERDE TES
ĐYE
(MÜSENNÂ YA DA ĐKĐL)
Bir işin iki kişi tarafından yapıldığını anlatmak için üçüncü şahıs tekil fiilin sonuna
harekesiz bir elif ( ‫ ) ﺍ‬ekleriz.
Tesniye Müzekker (erkek) Gâib Örnekleri:
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 den → ‫ﺑﹶﺎ‬‫ﺿﺮ‬
 ikisi dövdü ‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬dan →
‫ﺤﹶﺎ‬‫ ﹶﻓﺘ‬ikisi açtı
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ den →
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﻋﻠ‬ ikisi bildi
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ den → ‫ﺪﹶﺍ‬‫ﻭﺟ‬ ikisi buldu
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬ den →
‫ﺷﺮﹺﺑﹶﺎ‬ ikisi içti
‫ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬den →
‫ﻼ‬
‫ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶ‬ikisi yedi
‫ﺏ؟‬
 ‫ﺤﹶﺎ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬‫ﺮ ﹶﻓﺘ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ ﹶﺃ‬ Ahmed ve Ömer kapıyı açtılar mı?
‫؟‬‫ﺒﺮ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻌﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ ﹶﺃ‬ Ahmed ve Ömer haberi işittiler mi?
Tesniye Müennes (kadın) Gâibe Örnekleri:
‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺮﺑ‬ ‫ﺿ‬
 ikisi dövdü
‫ﺖ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﺘﹶﺎ ﹶﻓ‬‫ﺘﺤ‬‫ ﹶﻓ‬ikisi açtı
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 den
‫ﺖ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ den
‫ﺖ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ den
‫ﺏ؟‬
 ‫ﺘﹶﺎ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬‫ﺘﺤ‬‫ﹶﻓ‬
‫ﺮ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﺘﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬
‫ﺘﹶﺎ‬‫ﻠﻤ‬‫ﻋ‬ ikisi bildi
‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺷ ﹺﺮﺑ‬ ikisi içti
‫ﻤ ﹸﺔ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﻭ ﻓﹶﺎ‬ ‫ﺐ‬
 ‫ﻨ‬‫ﻳ‬‫ﺯ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﻤ ﹸﺔ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﻭ ﻓﹶﺎ‬ ‫ﺐ‬
 ‫ﻨ‬‫ﻳ‬‫ﺯ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﹶﺃ ﹶﻛﹶﻠ‬
‫ﺗﹶﺎ‬‫ﺟﺪ‬ ‫ﻭ‬
‫ﹶﺃ ﹶﻛﻠﹶﺘﹶﺎ‬
ikisi buldu
ikisi yedi
Zeynep ve Fâtıma kapıyı açtılar mı?
Zeynep ve Fâtıma haberi işittiler mi?
Tesniye Muhâtab - Muhâtaba Örnekleri:
Fiilin sonuna müzekker için de müennes için de aynı olmak üzere ‫ﻤﹶﺎ‬‫ ﺗ‬dediğimiz tesniye muhatap
zamiri eklenir.
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﺑﺘ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 ikiniz vurdunuz
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﻤﺘ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ ikiniz bildiniz
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﺑﺘ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ ikiniz içtiniz
‫ﺏ؟‬
 ‫ﻤﹶﺎ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬‫ﺤﺘ‬
 ‫ﺘ‬‫ﻫ ﹾﻞ ﹶﻓ‬
‫ﺮ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻤﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﻌﺘ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﺤﺘ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﺪﺗ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﻤﹶﺎ‬‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠﺘ‬
ikiniz açtınız
ikiniz buldunuz
ikiniz yediniz
Đkiniz kapıyı açtınız mı?
Đkiniz haberi işittiniz mi?
Tesniye Mütekellim Örnekleri:
Mütekellimlerin yani birinci şahısların tesniyesi ile cemisi aynıdır. Đki veya daha fazla kişi için hep
çoğul olarak ‫ ﻧﹶﺎ‬gelir:
‫ﻨﹶﺎ‬‫ﺘﺤ‬‫ ﹶﻓ‬ikimiz açtık veya biz açtık ‫ﻧﹶﺎ‬‫ﺟﺪ‬ ‫ﻭ‬ ikimiz bulduk veya biz bulduk gibi
.‫ﺏ‬
 ‫ﻨﹶﺎ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬‫ﺘﺤ‬‫ ﹶﻓ‬Đkimiz kapıyı açtık.
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬
Haberi işittik.
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki soru kelimelerini yanlarındaki kısaltılmış halleriyle birlikte üçer kere defterinize
yazınız ve ezberleyiniz.
‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ ﻣﹶﺎ‬- ‫ﻣﺎﹶﺫﹶﺍ‬
(‫ﻢ‬ ‫ﻟ‬) ‫ﻤﺎﹶﺫﹶﺍ‬‫ﻟ‬
(‫ﻢ‬ ‫ﺑﹺﻤﺎﹶﺫﹶﺍ )ﹺﺑ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻳ‬‫ﹶﺃ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻳ‬‫ﻦ ﺃ‬ ‫ﻣ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻳ‬‫ﹺﺇﻟﹶﻰ ﹶﺃ‬
‫ﻢ‬ ‫ﹺﺑ ﹶﻜ‬
kim
ne
niçin
ne ile
nerede
nereden
nereye
kaça
(‫ﻡ‬ ‫ﻼ‬
‫ﻋ ﹶ‬ ) ‫ﻋﹶﻠﻰ ﻣﹶﺎﺫﹶﺍ‬
(‫ﻢ‬ ‫ﻋ‬ ) ‫ﻦ ﻣﺎﹶﺫﹶﺍ‬ ‫ﻋ‬
(‫ﺎ‬‫ﻣﻤ‬ ) ‫ﻦ ﻣﹶﺎ‬ ‫ﻣ‬
(‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻣ‬ ) ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ ﹶﺃ‬- ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﻴ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻰ‬‫ﻣﺘ‬
‫ﻢ‬ ‫ﹶﻛ‬
ne üzerine
ne hakkında, neden
hangi şeyden, neden
kimden
mi, mı
nasıl
ne zaman
kaç
ot: Soru kelimeleri cümlenin başına gelir ve kendinden sonra gelen kelimenin harekesine etki
etmezler.
2. Aşağıdaki cümleleri ikişer kere defterinize yazınız.
.‫ﺤ ﹶﺔ‬
 ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﻤﹶﺎ ﺍﻟﻨ‬‫ﻌﺘ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬
‫ﺭ ﹶﺓ ؟‬ ‫ﻮ‬‫ﺘﹶﺎ ﺍﻟﺼ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﺭ ﹶﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺘﹶﺎ ﺍﻟﺼ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﺭ‬ ، ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺪﹶﺍ ﺍﹾﻟﻜ‬‫ﻭﺟ‬
‫ﺮ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻌﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻌﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﺳﻤ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
‫ﺐ؟‬
 ‫ﻤﹶﺎ ﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟ‬‫ﻤ ﹾﻠﺘ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺮﺃﹾﻧﹶﺎ ﺍﹾﻟﻜ‬ ‫ ﹶﻗ‬، ‫ﹶﻻ‬
‫ﺮ؟‬ ‫ﺗ‬‫ﻓﹶﺎ‬‫ﻤﻠﹶﺘﹶﺎ ﺍﻟﺪ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﻒ‬
 ‫ﻴ‬‫ﹶﻛ‬
.‫ﺤ ﹶﺔ‬
 ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﻨﹶﺎ ﺍﻟﻨ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬
.‫ﺬﹶﺍ َﺀ‬‫ﻤﹶﺎ ﺍﹾﻟﺤ‬‫ﺴﺘ‬
 ‫ﹶﻟﹺﺒ‬
.‫ﺆﹶﺍ ﹶﻝ‬‫ﻤﹶﺎ ﺍﻟﺴ‬‫ﻤﺘ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
(Đkiniz) nasihatı işittiniz (müz-müe.)
(Đkisi) resmi çizdiler mi? (müe.)
Evet, (o ikisi) resmi çizdiler.
(Đkisi) kitabı buldular (müz.)
(Đkisi) haberi işittiler mi? (müz.)
Evet, (o ikisi) haberi işittiler.
(Đkiniz) ödevi yaptınız mı? (müz-müe.)
Hayır, kitap okuduk. (müz-müe.)
(Đkisi) defterleri nasıl taşıdılar ? (müe.)
(Đkimiz) nasihatı işittik. (müz-müe.)
(Đkiniz) ayakkabıyı giydiniz (müz-müe.).
(Đkiniz) soruyu bildiniz (müz-müe.).
‫ﻘﹶﺎ ﹶﻝ ؟‬‫ﺮﺗ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﻰ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠﺘ‬‫ﻣﺘ‬
‫ﺒ ﹶﺔ ؟‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟﺤ‬‫ﺘﺤ‬‫ﻦ ﹶﻓ‬ ‫ﻳ‬‫ﹶﺃ‬
‫ﺒ ﹶﺔ ؟‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﺤﹶﺎ ﺍﹾﻟﺤ‬‫ﻤﺎﹶﺫﹶﺍ ﹶﻓﺘ‬‫ﻟ‬
.‫ﺼ ﹰﺔ‬
 ‫ﻗ‬ ‫ﻤﹶﺎ‬‫ﻗﹶﺮﹾﺃﺗ‬
.‫ﻮ ﹶﺓ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻤﹶﺎ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬‫ﻤ ﹾﻠﺘ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﻤﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﺧ ﹾﻠﺘ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﺮ ﹶﺓ‬ ‫ﺒﹶﺎ ﺍﹾﻟ ﹸﻜ‬‫ﹶﻟﻌ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻴ‬‫ﻡ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻤﻠﹶﺘﹶﺎ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﻋ‬
(Đkiniz) portakalı ne zaman yediniz ? (müz-müe.)
(Đkimiz) çantayı nerde açtık ? (müz-müe.)
(Đkisi) çantayı niçin açtılar ? (müz.)
(Đkiniz) bir kıssa okudunuz. (müz-müe.)
(Đkiniz) mutfağa girdiniz ve kahve yaptınız.
(Đkisi) top oynadılar (müz.).
(Đkisi) bugün yemeği yaptılar (müe.).
3. Aşağıdaki cümlelere uygun fiilleri koyunuz.
.‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫ﺪ ﺍﹾﻟﹺﺒ‬ ‫ﻮﹶﻟ‬ ‫ ﺍﹾﻟ‬.....
.‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ ﺍﹾﻟ‬.....
. ‫ﻢ‬ ‫ﺤ‬
 ‫ ﺍﻟﱠﻠ‬.....
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻤﹶﺎ ﹲﻝ ﺍﻟ‬‫ ﺟ‬.....
-2
-4
-1
-3
MAZĐ FĐĐLLERDE CEMĐ (ÇOĞUL) HALĐ
Bir işi ikiden fazla kişi yaptığı zaman müzekker gâib için fiilin sonuna (‫)ُﻭﺍ‬
eklenip cemi müzekker gâib yapılmış olur. Örnekler:
‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 den →
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬ den →
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ den →
‫ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬den →
‫ﻮﺍ‬‫ﺮﺑ‬ ‫ﺿ‬

‫ﻮﺍ‬‫ﺷ ﹺﺮﺑ‬
‫ﻮﺍ‬‫ﻠﻤ‬‫ﻋ‬
‫ﺍ‬‫ﹶﺃﻛﹶﻠﻮ‬
Onlar dövdüler
Onlar içtiler
Onlar bildiler
Onlar yediler
‫ ﹶﻥ‬-ْ eklenir:
‫ﻦ → ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬ ‫( ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬O bayanlar) yediler
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ → ‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ bildiler
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬ → ‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ (O bayanlar) içtiler
‫ﺐ‬
 ‫ﺘ‬‫ﻦ → ﹶﻛ‬ ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬yazdılar
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ → ‫ﺪ ﹶﻥ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ (O bayanlar) buldular ‫ﺏ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 → ‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 vurdular
Muhâtab çoğulda; fiilin sonundaki cezimden sonra müzekkerlerde ‫ﻢ‬
 ‫ﺗ‬ müenneslerde ‫ﻦ‬ ‫ﺗ‬
Cemi müennes gâibe'de (yani o kadınlarda) fiilin son harfi cezimlenip
eklenir. Örnekler:
Müennes
‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
Müzekker
dövdünüz
bildiniz
yediniz
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬

‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺗ‬‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬
yardım ettiniz
buldunuz
girdiniz
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬
Mütekellimin çoğulu: Birinci şahsın (ben’in) çoğulunda kaide, fiilin sonuna cezimden sonra
tesniye için de cemi için de ‫ﺎ‬‫ ﻧ‬zamirinin eklenmesidir. Erkek ve dişi için aynıdır:
‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ den →
‫ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹶﻞ‬den →
‫ﺢ‬ ‫ﺘ‬‫ ﹶﻓ‬den →
‫ﺎ‬‫ﺪﻧ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺎ‬‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠﻨ‬
‫ﺎ‬‫ﺤﻨ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
(Biz-Đkimiz) bulduk
yedik
açtık
‫ﻢ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ den →
‫ﺎ‬‫ﻤﻨ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬ bildik
‫ﺏ‬
 ‫ﺷ ﹺﺮ‬ den →
‫ﻨﹶﺎ‬‫ﺷ ﹺﺮﺑ‬ içtik
‫ﺏ؟‬
 ‫ﻢ ﺍﻟﹾﺒﹶﺎ‬ ‫ﺘ‬‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﻫ ﹾﻞ ﹶﻓ‬ Kapıyı açtınız mı?
‫ﺮ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬ Haberi işittiniz mi?
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬ ، ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬ Evet haberi işittik.
Son iki konuyu özetlersek fiillerin tesniye ve cemi halinin tablosu şöyledir:
Cemi
Tesniye
‫ﻮﺍ‬‫ﺘﺒ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﻨﺎ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺎ‬‫ﺘﺒ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺎ‬‫ﺒﺘ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺎ‬‫ﺘﻤ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺎ‬‫ﺘﻤ‬‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
‫ﺎ‬‫ﺒﻨ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
Gâib
Gâibe
Muhatap
Muhâtaba
Mütekellim
Arapça cümle kuruluşunda fiile birleşik zamirle yani fiil+fail zamirle değil de çocuklar, kızlar,
adamlar vb. gibi müstakil olarak gelen fâil, fiilden sonraya kalırsa fiil daima tekil olur. Yani cümle
fiil cümlesi olur da fail müstakil olarak çoğul gelse bile başa gelen fiil tekil olur. Sadece fiilin
müzekker mi yoksa müennes mi olduğu belirtilir. Bir diğer ifadeyle; fâilin ortada geldiği gâib fiil
cümlesinde; fâil bizzat cümlede yer aldığında söz konusu fâil, ister tesniye ister cemi olsun baştaki
fiil daima tekil yani müfrettir:
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﳊﺼ‬
‫ﻥ ﺍ ِﹾ‬ ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﹺﺒﻨ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
(Đki kız ata bindi)4.
‫ﻥ‬ ‫ﺁ‬
‫ﺖ‬
 ‫ﻴ‬‫ﺒ‬‫()ﹶﺍﹾﻟ‬ev) → (‫ﻥ‬ ‫ﺘـﹶﺎ‬‫ﺒﻴ‬‫( )ﹶﺍﹾﻟ‬iki ev), (‫ﺮﹶﺃ ﹸﺓ‬ ‫ـ‬‫)ﹶﺍﹾﻟﻤ‬
(kadın) → (‫ﻥ‬
 ‫ﺮﺃﹶﺗﹶﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫( )ﹶﺍﹾﻟ‬iki kadın), (‫ﺟ ﹸﻞ‬ ‫ﺮ‬ ‫( )ﹶﺍﻟ‬adam) → (‫ﻥ‬ ‫ﻼ‬
‫ﺟ ﹶ‬ ‫ﺮ‬ ‫( )ﹶﺍﻟ‬iki adam), (‫ﺪ‬ ‫ﻭﻟﹶـ‬ ) (çocuk) → (‫ﻥ‬ ‫ﻭﻟﹶـﺪﹶﺍ‬ ) (iki çocuk), (
4
Bir ismi ikil yapmak için müfred (tekil) ismin sonuna ( -) takısı eklenir: (
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﳊﺼ‬
‫ﺕ ﺍ ِﹾ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺒﻨ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
(Kızlar ata bindi).
Đsim cümlesinde ise durum farklıdır:
Đsim cümlesinde fâil başa geldiğinde ortaya konulan fiil, fâilin durumuna göre ya
tesniye ya da cemi olarak çekimli halde gelir:
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﳊﺼ‬
‫ﺘﹶﺎ ﺍ ِﹾ‬‫ﻛﺒ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻥ‬ ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﹶﺍﹾﻟﹺﺒﻨ‬
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﳊﺼ‬
‫ﻦ ﺍ ِﹾ‬ ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺒﻨ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
(Đki kız ata bindi).
(Kızlar ata bindi).
Fâil, tesniye ya da cemi olarak bizzat gâib cümlede yer almadığında ise başa gelen fiil tabii ki
tesniye ya da çoğul olur:
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﳊﺼ‬
‫ﺘﹶﺎ ﺍ ِﹾ‬‫ﻛﺒ‬ ‫ﺭ‬
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﳊﺼ‬
‫ﻦ ﺍ ِﹾ‬ ‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺍ ﺍﻟ‬‫ﺒﻮ‬‫ﹶﻛﺘ‬
Đkisi ata bindi (müennes).
Ata bindiler (müennes).
Dersi yazdılar (müzekker).
Mâzî fiillerle ilgili genel cümle örnekleri:
.‫ﺲ‬
 ‫ﻼﹺﺑ‬
‫ﻤ ﹶ‬ ‫ﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﹶﻟﹺﺒﺴ‬
.‫ﺤ ﹶﺔ‬
 ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﻨﹶﺎ ﺍﻟﻨ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬
.‫ﺆﹶﺍ ﹶﻝ‬‫ﻢ ﺍﻟﺴ‬ ‫ﺘ‬‫ﻤ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
.‫ﻘﹶﺎ ﹶﻝ‬‫ﺮﺗ‬ ‫ﺒ‬‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
.‫ﺒ ﹶﺔ‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﻮﺍ ﺍﹾﻟﺤ‬‫ﺘﺤ‬‫ﹶﻓ‬
.‫ﺒ ﹶﺔ‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﺢ ﺍﹾﻟﺤ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
.‫ﺮ ﹶﺓ‬ ‫ﻢ ﺍﹾﻟ ﹸﻜ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﻌ‬ ‫ﻭ ﹶﻟ‬ ‫ﺼ ﹰﺔ‬
 ‫ﻗ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﻗﹶﺮﹾﺃ‬
.‫ﻮ ﹶﺓ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻤﻠﹾﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﺧﻠﹾﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻴ‬‫ﻡ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻦ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﺘ‬‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﻋ‬
.‫ﺭ ﹶﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺖ ﺍﻟﺼ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
.‫ﺭ ﹶﺓ‬ ‫ﻮ‬‫ﺖ ﺍﻟﺼ‬
 ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺭ‬ ، ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﻢ ﺍﹾﻟﻜ‬ ‫ﺗ‬‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺮ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
Elbiseleri giydik.
Nasihatı işittik.
Soruyu bildiniz (müz.).
Portakalı yediniz (müe.).
Çantayı açtılar (müz.).
Çantayı açtı.
Bir kıssa okudunuz ve top oynadınız.
Mutfağa girdik ve kahve yaptık.
Bugün yemeği yaptınız.
Resmi çizdin mi? (müz.)
Evet, resmi çizdim.
Kitabı buldunuz (müz.).
Haberi işittiler mi?
‫ﺖ‬
 ‫ﻨ‬‫( )ﹶﺍﹾﻟﹺﺒ‬kız) → (‫ﻥ‬ ‫ﺘـﹶﺎ‬‫( ) ﹶﺍﹾﻟﹺﺒﻨ‬iki kız). Burada tesniye ismin de aynı kurala tabi olduğunu belirtmek ve konu bütünlüğünü
bozmamak için verilmiştir. Đsimlerin tesniyesi bahsinde tekrar ayrıntısıyla işleneceğinden sadece örnek gözüyle
bakılmalı, ayrıntısı konusuna bırakılmalıdır.
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
‫ﺐ؟‬
 ‫ﻤﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺮﺃﹸﻭﺍ ﺍﹾﻟﻜ‬ ‫ ﹶﻗ‬، ‫ﹶﻻ‬
.‫ﺮ‬ ‫ﺗ‬‫ﻓﹶﺎ‬‫ﻦ ﺍﻟﺪ‬ ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﺣ‬
.‫ﺤ ﹶﺔ‬
 ‫ﺼﹺﻴ‬‫ﻢ ﺍﻟﻨ‬ ‫ﺘ‬‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬
.‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺐ‬
 ‫ﻨ‬‫ﻳ‬‫ﺯ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻤ ﹸﺔ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﻭ ﻓﹶﺎ‬ ‫ﺸ ﹸﺔ‬
 ‫ﻋﹶﺎﺋ‬
.‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﺐ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﻨ‬‫ﻳ‬‫ﺯ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻤ ﹸﺔ‬ ‫ﻃ‬ ‫ﻭ ﻓﹶﺎ‬ ‫ﺸ ﹸﺔ‬
 ‫ﺋ‬‫ﺖ ﻋﹶﺎ‬
 ‫ﺧﹶﻠ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﺧﻠﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩ ﹲﻝ‬ ‫ﻭ ﻋﹶﺎ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻟ‬‫ﺧﹶﺎ‬
.‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﺮ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩ ﹲﻝ‬ ‫ﻭ ﻋﹶﺎ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻟ‬‫ﺧ ﹶﻞ ﺧﹶﺎ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﻦ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﺴﹶﺎ ُﺀ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬‫ﹶﺍﻟﻨ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﺴﹶﺎ ُﺀ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬‫ﺖ ﺍﻟﻨ‬
 ‫ﹶﺃ ﹶﻛﹶﻠ‬
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺟﹶﺎ ﹸﻝ‬‫ﹶﺍﻟﺮ‬
.‫ﺮ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﺟﹶﺎ ﹸﻝ ﺍﹾﻟ‬‫ﻊ ﺍﻟﺮ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬
Evet, haberi işittiler.
Ödevi yaptılar mı?
Hayır, kitap okudular.
Defterleri taşıdılar.
Nasihatı işittiniz.
Aişe, Fatıma ve Zeynep mutfağa girdiler.
Aişe, Fatıma ve Zeynep mutfağa girdi.
Halit, Adil ve Ömer mutfağa girdiler.
Halit, Adil ve Ömer mutfağa girdi.
Kadınlar yemeği yediler.
Kadınlar yemeği yedi.
Erkekler haberi işittiler.
Erkekler haberi işitti.
OLUMSUZ MAZĐ FĐĐL
Öğrendiğimiz mâzî fiilin başına
olumsuzlaştırır. Örnek:
‫ﻣﹶﺎ‬
olumsuz takısı (harfu nefy) eklenirse mâzî fiilini
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ ﹶﻛ‬yazdım
‫ﺖ‬
 ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﺎ ﹶﻛ‬‫ﻣ‬
‫ﻮﺍ‬‫ﻠﻤ‬‫ﻋ‬ bildiler
‫ﻮﺍ‬‫ﻠﻤ‬‫ﻋ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ içtiniz
‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ ‫ﻣﹶﺎ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ ‫ﻣﺎ‬ yardım etmedin
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ ‫ﺎ‬‫ ﻣ‬ikiniz yardım etmediniz
.‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻢ ﺍﹾﻟﺒ‬ ‫ﺘ‬‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ ﻣﹶﺎ ﹶﻓ‬Kapıyı açmadınız.
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 ‫ ﻣﹶﺎ‬Ata vurmadın.
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﺖ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 Ata vurdun.
.‫ﻢ‬ ‫ﺎ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬‫ﺪﻧ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ Kalemi bulduk.
.‫ﻢ‬ ‫ﺎ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬‫ﺪﻧ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺎ‬‫ ﻣ‬Kalemi bulmadık.
yazmadım
bilmediler
içmediniz
yardım etmediniz
.‫ﺳﹶﺎﹶﻟ ﹶﺔ‬‫ﺐ ﺍﻟﺮ‬
 ‫ﺘ‬‫ﺪ ﻣﹶﺎ ﹶﻛ‬ ‫ﻟ‬‫ﺧﹶﺎ‬
.‫ﺤﹺﻴ ﹶﻔ ﹶﺔ‬‫ﺮﹶﺃ ﺍﻟﺼ‬ ‫ﺩ ﹲﻝ ﻣﹶﺎ ﹶﻗ‬ ‫ﻋﹶﺎ‬
.‫ﻢ‬ ‫ﺧ ﹶﺬ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬ ‫ﻢ ﻣﹶﺎ ﹶﺃ‬ ‫ﺮﺍﹶﻫﹺﻴ‬‫ﹺﺇﺑ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺘﹶﺎ‬‫ﺖ ﺍﹾﻟﻜ‬
 ‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﺠ ﹸﺔ ﻣﹶﺎ ﹶﻓ‬
 ‫ﺪﹺﻳ‬‫ﺧ‬
.‫ﺒ ﹶﺔ‬‫ﻘﹺﻴ‬‫ﺪ ﹶﻥ ﺍﹾﻟﺤ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﻣﹶﺎ‬
.‫ﺁ ﹶﻥ‬‫ﻢ ﺍﹾﻟ ﹸﻘﺮ‬ ‫ﺘ‬‫ﻤ‬ ‫ﻣﹶﺎ ﹶﻓ ﹺﻬ‬
‫؟‬5‫ﺲ‬
‫ﻣ ﹺ‬ ‫ﺐ ﹶﺃ‬
 ‫ﺖ ﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
.‫ﺲ‬
‫ﻣ ﹺ‬ ‫ﺐ ﹶﺃ‬
 ‫ﺖ ﺍﻟﹾﻮﹶﺍ ﹺﺟ‬
 ‫ﻤ ﹾﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ ﻣﹶﺎ‬، ‫ﹶﻻ‬
Halit mektubu yazmadı.
Adil gazeteyi okumadı.
Đbrahim kalemi almadı.
Hatice kitabı açmadı.
Çantayı bulmadılar.
Kur’ân’ı anlamadınız.
Dün ödevi yaptın mı?
Hayır, dün ödevi yapmadım.
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki kelimeleri üçer kere yazınız.
‫ﺐ‬
 ‫ﻟ‬‫ ﺍﹶﻟﻄﱠﺎ‬erkek öğrenci (büyük)
‫ﺒ ﹸﺔ‬‫ﻟ‬‫ ﺍﹶﻟﻄﱠﺎ‬kız öğrenci (büyük)
‫ﺏ‬
 ‫ﻼ‬
‫ ﺍﹶﻟ ﱡﻄ ﱠ‬erkek öğrenciler
‫ﺕ‬
 ‫ﺒﹶﺎ‬‫ ﺍﹶﻟﻄﱠﺎﻟ‬kız öğrenciler
‫ﺘﻼﹶﻣﹺﻴ ﹸﺬ‬‫ ﺍﹶﻟ‬erkek öğrenciler (küçük)
‫ﺕ‬
 ‫ﺘﻠﹾﻤﻴﹺﺬﹶﺍ‬‫ ﺍﹶﻟ‬kız öğrenciler (küçük)
‫ﺒ ﹸﺔ‬‫ﺘ‬‫ﻤ ﹾﻜ‬ ‫ ﹶﺍﹾﻟ‬kütüphane
‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ ﹶﺍﹾﻟ‬zil
‫ﺩ‬ ‫ﻭ ﹶﻻ‬ ‫ ﹶﺍﹾﻟﹶﺄ‬çocuklar
‫ﻮ ﹸﺓ‬ ‫ﻬ‬ ‫ ﹶﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬kahve
‫ﻡ‬ ‫ ﺍﹶﻟ ﱠﻄﻌﹶﺎ‬yemek
‫ﻑ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﻋ‬ bildi, tanıdı
‫ﻱ‬
 ‫ ﺍﹶﻟﺸﱠﺎ‬çay
‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ ﹶﺍﹾﻟ‬mutfak
‫ﻭ ﹶﻥ‬‫ﻟﺪ‬‫ﺎ‬‫ ﺧ‬Hâlit’ler
‫ﻒ‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ ﺍﹶﻟ‬sınıf
‫ﺎ ُﺀ‬‫ﻨﺴ‬‫ ﺍﹶﻟ‬kadınlar
‫ﻓ ﹶﺬ ﹸﺓ‬‫ ﺍﹶﻟﻨﱠﺎ‬pencere
6
‫ﺠﹶﺎ ﹸﻥ‬‫ﻔﻨ‬ ‫ ﹶﺍﹾﻟ‬fincan
‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺒﻨ‬‫ ﹶﺍﹾﻟ‬kızlar
‫ﻢ‬ ‫ ﹸﺛ‬sonra
7
‫ﺎ ﹸﻝ‬‫ﺮﺟ‬ ‫ ﺍﹶﻟ‬adamlar
‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻃﻤ‬ ‫ ﻓﹶﺎ‬Fatıma’lar
‫ﺒﻜﱢﺮﹰﺍ‬‫ﻣ‬ erken
‫ﺮ‬ ‫ﺪﹺﻳ‬‫ ﹶﺍﹾﻟﻤ‬müdür
‫ﺻ ﹶﻞ‬
 ‫ﻭ‬ vardı, geldi ulaştı
‫ﻌ ﹶﻞ‬ ‫ ﹶﻓ‬yaptı
‫ﺑﹶﻠﻰ‬ evet, bilakis (Olumsuz sorunun cevabı olumlu olduğunda kullanılır).
2. Aşağıdaki cümleleri ikişer kere defterinize yazınız.
‫ﻒ‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﺕ‬
 ‫ﺘﻠﹾﻤﻴﹺﺬﹶﺍ‬‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﻱ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟﺸﱠﺎ‬ ‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ ‫ﻢ ﻣﹶﺎ‬ ‫ﻡ ﹸﺛ‬ ‫ﻦ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﺎ ُﺀ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬‫ﺴ‬‫ﺍﹶﻟﻨ‬
5
6
7
(Kız) Öğrenciler zili duydular ve sınıfa girdiler.
Kadınlar yemek yediler sonra çay içmediler.
(‫ﺲ‬
‫ﻣ ﹺ‬ ‫( )ﹶﺃ‬dün) kelimesi her zaman esre olan mebni (harekesi her zaman aynı olan) zaman zarfıdır.
Son harfinin harekesi duruma göre değişmeyen (mebnî) bir kelimedir. Yakında işlenecektir.
Nekre kelimelerin sonundaki üstün tenvin, tâ-i merbuta (kapalı ‫ ) ﺓ‬hariç elifin üzerine yazılır.
‫ﻮ ﹶﺓ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﺍ ﺍﹾﻟ ﹶﻘ‬‫ﺷﺮﹺﺑﻮ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻡ ﹸﺛ‬ ‫ﺮﺟﹶﺎ ﹸﻝ ﹶﺃ ﹶﻛﻠﹸﻮﺍ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
‫ﺘﺎﹶﺑﹰﺎ ؟‬‫ﺮﺃﹸﻭﺍ ﻛ‬ ‫ﻭﹶﻗ‬ ‫ﺒ ﹶﺔ‬‫ﺘ‬‫ﻤ ﹾﻜ‬ ‫ﺍ ﺍﹾﻟ‬‫ﻠﻮ‬‫ﺩﺧ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻭ ﻣﹶﺎ‬ ‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻣﹶﺎ‬
‫ﻒ؟‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻤﺎﹶﺫﹶﺍ ﻣﹶﺎ‬‫ﻟ‬
‫ﺱ؟‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﻢ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﻌ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﹶﺃ ﻣﹶﺎ‬
‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺠ‬
 ‫ﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﻤﻌ‬ ‫ﺳ‬ ، ‫ﺑﻠﹶﻰ‬
‫ﻒ؟‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ ﻣﹶﺎ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬ ، ‫ﻰ‬ ‫ﻠ‬‫ﺑ‬
. ‫ﺮ‬ ‫ﺪﹺﻳ‬‫ﺧ ﹶﻞ ﺍﹾﻟﻤ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻒ ؟‬
 ‫ﺼ‬
 ‫ﺧ ﹶﻞ ﺍﻟ‬ ‫ﺩ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺐ؟‬
 ‫ﻟ‬‫ﻌ ﹶﻞ ﺍﻟﻄﱠﺎ‬ ‫ﻣﺎﹶﺫﹶﺍ ﹶﻓ‬
‫ﻒ‬
 ‫ﻭﹶﻗ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺪﻳ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﻑ ﺍﹾﻟ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﻋ‬
Erkekler yemek yediler sonra kahve içtiler.
Kütüphaneye girdiler ve bir kitap okudular mı ?
Zili duymadılar ve sınıfa girmediler (müe).
Niçin sınıfa girmediler?
Zili duymadınız mı? (müz.)
Evet (bilakis), duyduk.
Sınıfa girmediler mi ?
Evet (bilakis) girdiler.
Sınıfa kim girdi? Müdür girdi.
Öğrenci ne yaptı?
Müdürü tanıdı ve ayağa kalktı.
3. Aşağıdaki cümle kuruluşlarını tercüme ediniz.
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻮﺍ ﺍﻟ‬‫ﺘﺒ‬‫ﺎ ﹸﻝ ﹶﻛ‬‫ﺮﺟ‬ ‫ﺍﹶﻟ‬
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬‫ﺮﺑ‬‫ﺏ ﺿ‬
 ‫ﻼ‬
‫ﺍﹶﻟ ﱡﻄ ﱠ‬
.‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻭ ﹶﻥ ﺃ ﹶﻛﻠﹸﻮﺍ ﺍﹾﻟ‬‫ﻟﺪ‬‫ﺎ‬‫ﺧ‬
.‫ﻢ ﹶﻗﻠﹶﻤﹰﺎ‬ ‫ﺗ‬‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
.‫ﺎ َﺀ‬‫ﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟﻤ‬‫ﺷ ﹺﺮﺑ‬ ‫ ﻣﹶﺎ‬، ‫ﹶﻻ‬
.‫ﻴ ﹶﺬ‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ﻧﹶﺎ ﺍﻟ‬‫ﺼﺮ‬
 ‫ﻧ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻧ‬
.‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ ﹶﺃ ﹶﻛﻠﹾﻨﹶﺎ ﺍﹾﻟ‬، ‫ﺑﹶﻠﻰ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺎ ﺍﻟ‬‫ﻤﻨ‬ ‫ﻠ‬‫ﻋ‬
.‫ﻢ‬ ‫ﺎ ﺍﹾﻟ ﹶﻘﹶﻠ‬‫ﺪﻧ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻢ ﺍﹾﻟﺒ‬ ‫ﺘ‬‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
.‫ﺦ‬ ‫ﺒ‬‫ﻤ ﹾﻄ‬ ‫ﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﺘﻤ‬‫ﺧ ﹾﻠ‬ ‫ﺩ‬
.‫ﻡ‬ ‫ﻢ ﺍﻟﻄﱠﻌﹶﺎ‬ ‫ﺘ‬‫ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
-2
-4
-6
-8
-10
-12
-14
-16
-18
-20
-22
-24
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺒ‬‫ﺘ‬‫ﺎ ُﺀ ﹶﻛ‬‫ﻨﺴ‬‫ﺍﹶﻟ‬
.‫ﺎ ﹶﻥ‬‫ﺤﺼ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺑ‬‫ﺮ‬ ‫ﺿ‬
 ‫ﺕ‬
 ‫ﺎ‬‫ﺒﻨ‬‫ﹶﺍﹾﻟ‬
.‫ﺰ‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺕ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻃﻤ‬ ‫ﻓﹶﺎ‬
.‫ﻦ ﹶﻗﻠﹶﻤﹰﺎ‬ ‫ﺗ‬‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺎ َﺀ ؟‬‫ﻦ ﺍﹾﻟﻤ‬ ‫ﺘ‬‫ﺑ‬‫ﺷ ﹺﺮ‬ ‫ﻫ ﹾﻞ‬
‫ﻴ ﹶﺬ ؟‬‫ﺘ ﹾﻠﻤ‬‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬ ‫ﹶﺃ‬
‫ﺰ ؟‬ ‫ﺒ‬‫ﺨ‬
 ‫ﻦ ﺍﹾﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﻫ ﹾﻞ ﻣﹶﺎ ﹶﺃ ﹶﻛ ﹾﻠ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺭ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺎ ﺍﻟ‬‫ﺒﻨ‬‫ﺘ‬‫ﹶﻛ‬
.‫ﺱ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺎ ﺍﹾﻟ ﹶﻔ‬‫ﺒﻨ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
.‫ﺏ‬
 ‫ﺎ‬‫ﻦ ﺍﹾﻟﺒ‬ ‫ﺘ‬‫ﺤ‬
 ‫ﺘ‬‫ﹶﻓ‬
.‫ﺠﹶﺎ ﹶﻥ‬‫ﻔﻨ‬ ‫ﺎ ﺍﹾﻟ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺮ‬ ‫ﺴ‬
 ‫ﹶﻛ‬
.‫ﺭ ﹶﺓ‬ ‫ﻴﺎ‬‫ﺴ‬
 ‫ﻦ ﺍﻟ‬ ‫ﺘ‬‫ﺒ‬‫ﻛ‬ ‫ﺭ‬
4. Aşağıdaki Türkçe cümleleri Arapça’ya çeviriniz.
1. Dersi bildik.
7. Kadınlar ekmeği yediler.
2. Kısrak suyu içti.
8. Adam kısrağa yardım etti.
3. Kapıyı açmadım.
9. Talebeler kapıyı açtılar.
-1
-3
-5
-7
-9
-11
-13
-15
-17
-19
-21
-23
4. Çocuk ders yazdı.
10. Suyu içmedik.
5. Kız bir kalem buldu.
11. Kızlar ekmek yemediler.
6. Kız kalemi buldu.
12. Talebe kapıyı açmadı.
MÂZÎ FĐĐL ÇEKĐM TABLOSU
(AYNEN EZBERLENECEKTĐR)
Sona eklenen
Fiil-i Mâzî
Manası
Gramer kaidesine göre deyimi
zamir
‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺍ‬
‫ﺍ‬‫ﻭ‬
‫ﺕ‬

‫ﺎ‬‫ﺗ‬
‫ﹶﻥ‬
‫ﺕ‬

‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬
‫ﺕ‬

‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺗ‬
‫ﺕ‬

‫ﺎ‬‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﻧ‬
‫ﺮﹶﺍ‬‫ﻧﺼ‬
‫ﻭﺍ‬‫ﺼﺮ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺮﺗ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺮ ﹶﻥ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺮﻧ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺮﻧ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
Yardım etti
Müfred müzekker gâib
Đkisi yardım etti
Tesniye müzekker gâib
Yardım ettiler
Cemi müzekker gâib
Yardım etti
Müfred müennes gâibe
Đkisi yardım etti
Tesniye müennes gâibe
Yardım ettiler
Cemi müennes gâibe
Yardım ettin
Müfred müzekker muhatap
Đkiniz yardım ettiniz
Tesniye müzekker muhatap
Yardım ettiniz
Cemi müzekker muhatap
Yardım ettin
Müfred müennes muhâtaba
Đkiniz yardım ettiniz
Tesniye müennes muhâtaba
Yardım ettiniz
Cemi müennes muhâtaba
Yardım ettim
Müfred mütekellim vahde
Đkimiz yardım ettik
Tesniye mütekellim
Yardım ettik
Cemi mütekellim
Ezberlenecek tablo hali:
‫ﻭﺍ‬‫ﺼﺮ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺮ ﹶﻥ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻢ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﻦ‬ ‫ﺗ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺮﹶﺍ‬‫ﻧﺼ‬
‫ﺎ‬‫ﺮﺗ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺗﻤ‬‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺮﻧ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬
‫ﺕ‬
 ‫ﺮ‬ ‫ﺼ‬
 ‫ﻧ‬