Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

YETİŞKİNLERDE
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
Hazırlayan :Dr.Mine CEYLAN DOĞAN
Danışman:Yrd.Doç.Dr.Ayşe Gülsen CEYHUN PEKER
SUNUM AKIŞI







Prevelans
Demir
Tanım
Etyoloji
Klinik ve Lab.bulguları
Gebelik
Tedavi
Prevelans
 Dünya nüfusunun 1/4 ‘den fazlası anemik.
 Bunun da yarısını demir eksikliği anemisi
oluşturmaktadır.
 Demir eksikliği anemisinin önlenmesi,tanısı ve
tedavisi özellikle düşük ve orta gelirli ülkeler
için önemli bir halk sağlığı problemidir.
Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub
24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir
Global anemi prevalansı ve etkilenen kişi sayısı
Popülasyon grubu
Anemi prevalansı
Etkilenen Popülasyon
Yüzde
%95 CI
Sayı (milyon)
%95 CI
Okul öncesi çocuklar
Okul çocukları
Gebe kadınlar
Gebe olmayan kadınlar
Erkekler
Yaşlılar
47.4
25.4
41.8
30.2
12.7
23.9
45.7-49.1
19.9-30.9
39.9-43.8
28.7-31.6
8.6-16.9
18.3-29.4
293
305
56
468
260
164
283-303
238-371
54-59
446-491
175-345
126-202
Toplam popülasyon
24.8
22.9-26.7
1620
1500-1740
worldwide prevalence of anaemia 1993–2005
Demir 1
 Esansiyel bir elementtir
 Erişkinde 4-5 gr kadar bulunur
 Oksijen taşınması, enerji yapımı, DNA, RNA ve
protein sentezinde yer alır
 Birçok enzimin yapısına katılır ve/veya
fonksiyonu için gereklidir
Demir 2
 Fe+3
 Fe+2
 Demir fazlalığında oluşan serbest demir,
prooksidan olarak serbest oksijen
radikallerinin ortaya çıkmasına yol açar.
 Bu nedenle demir hiçbir zaman serbest
bırakılmamaya çalışılır
Demir 3
 %60-70 Hemoglobinde
 %10
Miyoglobin, sitokromlar ve demir
içeren enzimlerde
 %20-30 Karaciğer ve makrofajlarda depolanır
Demir kaybı
• Vücuttan gastrointestinal sistemden dökülen
epitelial hücreleri ve kanamalar
Distribution of Iron in Adults
Andrews N. N Engl J Med 1999;341:1986-1995
The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE -2009
Besinlerdeki demir
•Hem demiri
Kırmızı et, karaciğer, yumurta, balık
•Non-hem demiri
Baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler,
kuru meyveler
Diyetteki oranı
Emilim oranı
•Hem demiri
%10
%20-30
•Non-hem demiri %90
%5
Diyet demirinin emilimini ve bioyararlanımını etkileyen faktörler
Heme demirinin emilimi
Heme demiri miktarı, özellikle ette
Besindeki kalsiyum miktarı (kalsiyum demir emilimini bozar)
Non-heme demirinin emilimi
Demir durumu
Uygun non-heme demiri miktarı
Pozitif ve negatif faktörlerin dengesi
Pozitif faktörler
Askorbik asit
Et veya balık (hem demiri non-hem demirinin emilimini arttırır)
Negatif faktörler
Fitat (kepek, yulaf ve çavdardamevcut)
Polifenoller ( çay, bazı sebzeler ve tahıllarda mevcut)
Diyet kalsiyumu
Soya proteini
Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated:
Şub 24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir.
DSÖ tanımlamasına göre anemi:
 >15 yaş erkeklerde Hb 13 mg/dl
 >15 yaş ve gebe olmayan
kadınlarda 12 mg/dl
 Gebe kadınlarda 11 mg/dl
 Demir eksikliğinde (DE) iki basamak vardır
a) Demir eksikliği: vücudun toplam demirinin
azalması olarak tanımlanır. Anemi henüz
yoktur.
b) Demir eksikliği anemisi (DEA): demir
eksikliğinin eritropoezi azaltması sonucu
anemi gelişmiştir.
Normal kan sayımı
kadın
erkek
Hb
12-16 mg/dl
13,5-17,5 mg/dl
Htc
%35-45
%39-49
Eritrosit
3,8-5,1 milyon /mm3
4,3-5,7 milyon/mm3
MCH
26-34 pg
MCHC
%32
MCV
80-100 fL
RDW
11,5-14,5
Retikülosit
%0,5-1,5
Trombosit
150-450.000
Rakel 8.edition p.187 table:15-12complete blood count components
Eritrosit morfolojisine göre
anemilerin sınıflandırması
ANEMİ
MCV
Eritrosit morfolojisi
MCV
>100
Makrositik
MCV
80-95
Normositik
MCV
< 80
Mikrositik
Yetişkinde anemi ayırıcı tanısı
Düşük Ortalama Eritrosit Hacmi (mikrositik anemi: MCV <80 fL)
Demir eksikliği anemisi
Talasemi
İnflamasyon anemisi / Kronik hastalık anemisi (sık değil)
Sideroblastik anemi (örn. konjenital, kurşun, alkol, ilaçlar; sık değil)
Bakır eksikliği, kurşun zehirlenmesi (nadir)
Normal Ortalama Eritrosit Hacmi (normositik anemi: MCV 80-100 fL)
Akut kan kaybı
Demir eksikliği anemisi erken dönem)
İnflamasyon anemisi / Kronik hastalık anemisi (örn. enfeksiyon, inflamasyon, malinite)
Kemik iliği süpresyonu (makrositik te olabilir);
Kemik iliği invazyonu (örn. lökoeritroblastik kan tablosu)
Kazanılmış saf kırmızı hücre aplazisi
Aplastik anemi
Kronik böbrek yetmezliği
Endokrin disfonksiyon;
Hipotiroidizm
Hipopitüitarizm
Artmış Ortalama Eirtrosit Hacmi (makrositik anemi: MCV > 100 fL)
Alkolizm
Folik asit eksikliği
B12 vitamini eksikliği
Myelodisplastik sendromlar
Akut myeloid lösemiler (örn. eritrolösemi)
Retikülositoz;
Hemolitik anemi
Kan kaybına cevap
Tedaviye cevap (örn. Demir, B12, FA)
İlaca bağlı anemi (örn. Hidroksiüre, AZT, kemoterapötik ajanlar)
Karaciğer hastalığı
Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.)
www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir.
Demir Eksikliği Anemisi nedenleri:
1.Yetersiz demir alınması:
 Diyet
 G.İ.S ‘den yetersiz emilim
2.Aşırı demir kaybı:
 Adet bozuklukları
 Gastrointestinal kayıplar
 Hemoglobinüri, Hemosiderinüri
 İatrojenik ( sık kan alma, hemodializ)
3.Gereksinim artışı:
 Gebelik ve laktasyon
Demir eksikliği anemisi nedenleri- GİS KAYNAKLI
Sindirim sistemi bozuklukları
Demir kaybının artması
Kanser/polip: kolon, mide, özefagus, ince barsak
Peptik ülser, özefajit
NSAİD kullanımı
İnflamatuar barsak hastalığı: Ülseratif kolit, Crohn Hastalığı
İntestinal parazitler
Vasküler lezyonlar: anjiodisplazi, gastrik antral vasküler ektazi
Meckel divertikülü
Demir emilimin azalması
Çölyak hastalığı
Bakteriyel aşırı çoğalma
Whipple hastalığı
Lenfanjiektazi
Gastrektomi (parsiyel veya total) ve gastrik atrofi
Barsak rezeksiyonu veya bypass
Ürolojik veya Jinekolojik bozukluklar
İntravasküler hemoliz
Protez kapak veya kardiyak miksoma, paroksismal noktürnal
hemoglobinüri, maraton koşucuları, birden çok kan bağışı
Yetersiz demir alımı
World J Gastroenterol 2009 October(A guide to diagnosis of iron
deficiency and iron deficiency anemia in digestive diseases
Anamnez







Diyet
Mensturasyon
GİS
Pika öyküsü
Aspirin ve NSAİ ilaçlar
Ailede DEA öyküsü.
Kan bağışlama öyküsü
Mensturasyonda kanama miktarını belirlemeye yarayan sorular
Kanamanın en fazla olduğu gün ped/tampon değiştirme sıklığınız nedir?
Bir menstural periyod boyunca kaç ped/tampon kullanıyorsunuz?
Geceleri de ped/tampon değiştirmeniz gerekiyor mu?
Pıhtı büyüklükleri ne kadar?
Daha önce bir sağlık görevlisi tarafından anemik olduğunuz söylendi mi?
Normal menstural kanaması olan kadın:
Ped/tampon değiştirme aralığı 3 saat
Siklus süresince kullanılan ped/tampon sayısı <21/siklus
Gece ped/tampon değiştirme ihtiyacı çok nadirdir
Pıhtı çapı 2.5 cm’ den küçüktür
Anemik değildir
Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir, Obstet
Gynecol 2004
Belirti ve bulgular- 1
 Solukluk(özellikle avuç içi ve mukoza )
• Hemoglobin veya hematokrit bakılamıyorsa,
avuç solukluğu değerlendirme ölçütü olarak
kullanılabilir
• Yalnızca avuç içi soluk, parmak uçları
pembeyse anemi
• Avuç içinin yanı sıra parmak uçları da soluksa
ağır anemi olarak değerlendirilir
T.C SAĞLIK BAKANLIĞI Birinci basamağa yönelik tanı ve tedavi rehberleri 2012
Belirti ve bulgular- 2
 Halsizlik ,iştahsızlık
 Çarpıntı,baş ağrısı ,baş dönmesi,kulak
çınlaması,nefes darlığı
 Saç dökülmesi
Belirti ve bulgular 3
 Tırnaklarda kolay kırılma
 Kaşık tırnak, glossit, dilde papilla atrofisi,
ağız köşelerinde ragatlar
 Üfürüm
DEA başlangıç testleri
 Hemogram
 Periferik yayma
• Anemiyi saptar
• Mikrositoz ve hipokromi
• DEA düşündürebilir
• MCV ve MCH düşüklüğü
• Tanı koydurucu değil
DEA’ni kuvvetle
düşündürür.
Türk Hematoloji Derneği (THD) Yetişkinlerde DEA klavuzu-2011
Serum ferritini- 1
 Tanıda seçkin test
Serum ferritin değeri ve
depo demir durumu (μg/L)
 Yetişkinlerde:
<15 DE tanısı
15-50 olası demir eksikliği
50-100 DE olasılığı var
>100 DE olasılığı yok
Serum ferritini- 2
 KHA ve habis hastalık varsa güvenilmez
 Artmış ferritin değeri DE’ni dışlamaz
 Artmış ferritin miktarlarını değerlendirirken
hastalarda CRP de bakılmalıdır.
Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011
Serum demiri-TDBK-TSAT
Serum demiri
TDBK
TSAT
Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011
Bu testleri ne zaman yapalım?
 Serum ferritini normal veya yüksek
 Klinik olarak DEA düşünülüyorsa
 KBY, Kronik enfeksiyon, habis hastalık
Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011
 Serum demiri genelde sabahları düşükken
akşamları daha yüksek değerlerdedir.
 Tercihen sabah aç karnına alınan örneklerde
çalışılmalıdır.
Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011
Demir eksikliği anemisinde laboratuvar testleri
Normal
Demir Eksikliği
Anemi yok
Demir Eksikliği
Hafif anemi
Ağır Demir Eksk.
Ağır anemi
Kemik iliği demiri
(retiküloendotelyal)
2+ , 3+
Yok
Yok
Yok
Serum demiri (Fe),
mcg/dl
60-150
60-150
<60
<40
Total demir bağlama
kapasitesi, g/dl
300-360
300-390
350-400
<410
Transferrin saturasyonu,
%
20-50
30
<15
<10
Hemoglobin, g/dl
Normal
Normal
9-12
6-7
Eritrosit morfolojisi
Normal
Normal
Normal veya
Hipokromi,
Hafif hipokoromi mikrositoz
Ferritin, ng/ml
40-200
<40
<20
<10
Eritrosit Protoporfirini,
ng/ml RBC
30-70
30-70
>100
100-200
Diğer doku değişiklikleri
Yok
Yok
Yok
Tırnak ve epitel
değişiklikleri
Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.
www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir
Ayırıcı Tanıda Dikkat Edilmesi
Gerekenler
1. Kronik hastalık anemisi:
 Ferritin düzeyine bakılması
 Retikülosit hemoglobini (CHr)
 Serum transferrin reseptörü (sTfR)
 sTfR/ferritin (ferritin indeksinin) hesaplanması.
Mutlaka CRP de bakılmalıdır. CRP yüksekse ve
bu oran >2 ise DEA + kronik hastalık anemisi;
bu oran < 1 ise DEA dışlanır
İnceleme
Sonuç
DEA
KHA
KHA+DEA
Serum Ferritin


 veya N
Serum Demiri



Demir Bağlama Kapasitesi


 veya N
Transferrin Saturasyonu

 veya N

Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011
2. Talasemi minör:
 Eritrosit morfolojisi
 Hemoglobin elektroforezi
 Hemoglobin H inklüzyon cisimciği aranması
3. Sideroblastik anemi:
 Kemik iliği aspirasyonu ve demir boyası
Tam Kan Sayımında Talasemi ve Demir Eksikliğine Bağlı Anemi Ayırıcı
Tanısı
Parametreler
Demir Eksikliği Anemisi Talasemi Minör
Eritrosit
<5.5 milyon
>5.5 milyon
RDW
Artmış
Normal
MCV
50-80
60-70
Trombosit
Artmış
Normal
Hb (gr/dl)
4-12
10-11
Üst ve alt gastrointestinal incelemeler-1
Erkek ve menopoz sonrası kadın hastalarda
aşikar bir gastrointestinal sistem (GİS) dışı
kanama yoksa bu incelemeler yapılmalı:
 Bütün hastalarda çölyak hastalığı araştırılmalı
 Özofagogastroduodenoskopi incelemesi
sonucunda sadece mide kanseri veya çölyak
hastalığı saptanması alt GİS incelemesini
gereksiz kılar.
Üst ve alt gastrointestinal incelemeler-2
 İnce barsak radyolojisi Crohn düşünülmedikçe
gerekli değildir.
 Helicobacter Pylori aranması ve tedavisi.
 Dışkıda kan aranması: Negatif bulunması GİS
kanamalarını dışlamaz.
o Fekal transferrin
o Dışkıda insan Hb (kolon karsinomu taramasında
önemli bir yeri vardır).
Demir eksikliği anemisi:
Dikkatli anamnez ve fizik muayene
ile olası kanama yeri
belirlenebiliyor mu?
Evet
Olası kanama kaynağına
özgü değerlendirme
Hayır
Erkek; her yaş
Kadın; menopozdan sonra
Evet
Endoskopik değerlendirme, hasta
>50 yaş ise kolonoskopi ile başla
(A)
Hayır
1 aylık oral demir denemesi
Tedaviye yeterli cevap?
(örn; hemoglobinde 1-2 g/dl artış)
Evet
Hayır
Tanıyı tekrar değerlendir;
IV Demir replasmanını düşün.
Eğer cevap yoksa Endoskopik
inceleme (A)
American Family Physician March 1,2007, Iron Deficiency Anemia
Demir replasmanına
devam et ve 2 – 3 ay
içinde tekrar değerlendir
Gebelerde Aneminin, Anne ve
Bebekte Neden Olabileceği Etkiler
 Maternal ve fetal mortalite ve morbiditede artma
Düşük doğum ağırlığı riskinde artış
Bağışıklık sisteminde zayıflama
 Çalışma kapasitesinde azalma
Gebelerde aneminin sınıflandırılması ve
tedavisi
• 1- KLİNİK ANEMİ YOK :
 Hemoglobin >11g/dl, solukluk yok.
• Gebelerde klinik anemi olmasa da günlük demir
gereksinimini dikkate alarak tüm gebelere ikinci trimestr’
den itibaren 6 ay ve doğum sonu 3 ay olmak üzere toplam
9 ay destek olarak günlük 50-60 mg elementer demir
verilir.
gebelerde demir destek programı uygulaması ana çocuk sağlığı ve aile planlaması
şube müdürlüğü-2005
2- ORTA ŞİDDETTE ANEMİ :
 Hemoglobin 7-11g/dl, avuç içi veya konjuktivada
solukluk.

Gebelere
tedavide;
günde
100-120
mg
elementer demir kullanılır ve 1 ay sonra
hemoglobin izlemin de en az 1g/dl’ lik artış yok
ise bir üst merkeze sevk edilmelidir.
3- CİDDİ ANEMİ :
 Hemoglobin
<7
g/dl,
avuç
içi
veya
konjuktivalarda ciddi solukluk ve bununla birlikte
dakikada 30 dan fazla solunum sayısı
 Çabuk yorulma
 İstirahatte nefes darlığının olması
• Tedavi için gebe bir üst makama acil sevk edilir.
İzleme Süresi ve Sıklığı
 Demir desteğinde gebelik döneminde en az 3, doğum
sonu en az 1 izlem
 Reçetelendirme de en az ayda 1 izlem
 Orta şiddetli anemide ayda 1 izle
 Ciddi anemide ilk izlem 2 hafta sonra, daha sonraki
izlemler ayda 1
Sevk ölçütleri
 Daha önce tanı konulmuş kan hastalığı varlığı
 Hb<7 g/dl
 Hb 14.6 g/dl’nin üzerinde
 İlk izlemde beklenen labaratuvar değerine
ulaşılamaması
gebelerde demir destek programı uygulaması ana çocuk sağlığı ve aile planlaması
şube müdürlüğü-2005
worldwide prevalence of anaemia 1993–2005
Anemisi olan hasta
MCV <95 fL
Ferritin düzeyini kontrol et
Ferritin 46-99 ng/ml
(46-99 mcg/L)
Ferritin ≤ 45 ng/ml
( 45 mcg/L)
Artmış TDBK, Azalmış FE
Azalmış Transferrin saturasyonu
Serum transferrin
reseptörü
Artmış transferrin reseptörü
Kemik iliği biyopsisi
Ferritin ≥ 100 ng/ml
(100 mcg/L)
Azalmış TDBK, Artmış FE
Artmış Transferrin saturasyonu
Azalmış transferrin reseptörü
Demir eksikliği anemisi değil
Düşük kemik
iliği demiri
Demir eksikliği anemisi
American Family Physician March 1,2007, Iron Deficiency Anemia
Normal kemik
iliği demiri
Aneminin diğer sebeplerini araştır
ORAL TEDAVİ:
 Fe+2 prepratları ilk seçenek olmalı,
 Yapılan çalışmalar sonucunda fe+2
preperatlarının fe+3 preperatlarına göre Hb
düzeylerindeki artışın istatistiksel olarak daha
fazla olduğu tespit edilmiş.
Demir eksikliği anemisi olan kadın hastalarda oral demir tedavisinin etkinliğinin değerlendirilmesi-2008 Doç. Dr. Mustafa YENİGÜN
Dr. Serap YAVUZ, Doç.Dr..Mustafa Yenigün uzmanlık tezi
Oral demir preperatları-1
 Ferroglisin sülfat:
Ferro sanol duodenal capsül 100 mg +2 değerlikli
fe içeriyor.
 Ferröz sülfat:
Tardyferon depo draje 80 mg fe+2 içeriyor.
 Ferröz fumarat:
Vi-fer cap: 175 mg Fe,
Vitamin B 12, Folik asit, Vitamin C,Tiamin,
riboflavin,Nikotinamid, Pridoksin, Capantothenate içerir.
Oral demir preperatları-2
 Ferröz glukonat:
Lösferron forte efervesan tablet 80 mg Fe+2
 Demir protein süksinilat:
Ferplex oral solusyon:Fe +3 40mg
 Ferro III hidroksi polimaltoz:
Ferrum forte tablet :100 mg fe+3 içeriyor.
TEDAVİ
 Yetişkinlerde günlük doz genellikle 180 mg
elementer demir şeklindedir. Tedavi edici dozlar
bulguların şiddetine,ferritin düzeyine,hastanın
yaşına ve gastrointestinal yan etkilere bağlı olarak
100-200 mg arasında değişebilir.
 Demire tahammülsüzlük çok sık
Oral demir preparatları bulantı, kusma,
hazımsızlık, kabızlık, ishal veya koyu renk dışkıya
neden olabilir.
YAN ETKİ- NE YAPALIM?
 Demir preparatını düşük dozla başlamak
 4- 5 gün içinde giderek dozu artırmak
 Bölünmüş dozlarda veya en düşük dozda veya
gıdalarla vermek
Biyoyararlanım
 Demir emilimi çeşitli ilaçlarla azalabilir. Bu
nedenle her iki ilaç arasında en az iki saat
boşluk bırakılmalıdır.
 İlaçlardaki demirin emilimi mide boşken
alındığında artar (yemekten 1,5-2 saat sonra).
Biyoyararlanım
• Asitli meyve suları veya C vitamini emilimi
artırırken, diğer multivitaminler, kalsiyum ve
antiasitler emilimi
Emilimi etkileyen ilaç ve besinler
 Antiasit
 Antibiyotik
Kinolonlar
Tetrasiklin
 Birlikte alınma
Tahıl (fitat ve polifenon)
Diyet ürünleri (fitat ve polifenon)
Çay (polifenon)
Kahve
Yumurta
Süt
Ne kadar süre kullanalım?
 DEA’de oral demir tedavisi ile Hb 4 hafta içinde
1-2 g/dl artar. Bu nedenle tedavinin
başlanmasından 4 hafta sonra bir kan sayımı
istenmelidir. Uygun demir dozları verilmiş ve
altta yatan neden düzeltilmiş ise anemi 2-4 ay
içinde düzelecektir.
 Hemoglobin normalleştikten sonra demir
depolarını doldurmak için 3 ay daha demir
tedavisine devam edilmelidir.
Demir Tedavisine Yanıt
Geçen Süre
Yanıt
12-24 saat
İntraselüler enzimlerin yerine
konması, irritabilitenin azalması,
iştah artışı
36-48 saat
Kemik iliği yanıtının başlaması,
eritroid hiperplazi
48-72 saat
Retikülositoz (5-7. günde en
yüksek)
4-30 gün
Hemoglobin düzeyinde artma
1-3 ay
Depoların dolması
Tedaviye direnç
 Hasta ilacı kullanmış mı?
 Devam eden kan kaybı?
 Yetersiz tedavi süresi
 Yüksek gastrik Ph
Antiasit, H2 blokör,gastrik asit pompa inhibitörleri
kullanımı
Tedaviye direnç
 Demir absorbsiyon/ütilizasyon inhibitörleri
Kurşun
Al intoksikasyonu(hemodiyaliz hastaları)
Kr inflamasyon
Kanser
 Yanlış tanı
Talasemi
Sideroblastik anemi
Tedaviye direnç
 Çöliak hastalığı
Yeni tanı DEA’ de % 10 – 15
Gluten kısıtlı diyet ile düzelme
Antiendomysial antikor
 Helicobacter pylori
Antibiotik tedavisi ile düzelme
IgG antikor, Nefes testi
 Atrofik gastrit
Gastrin , Antiparietal antikor
Treatment of the adult with iron deficiency anemia,www.uptodate.com’dan alınmıştır.
This topic last updated: Şub 27, 2014
Parenteral tedavi:
 Demir açığının fazla olduğu durumlar
GİS kanamaları
Menoroji
Kronik hemodiyaliz
 Malabsorpsiyon
Gastrik rezeksiyon
Atrofik gastrit
Çöliak hastalığı
 Oral tedavide yetersizlik
GİS yan etkileri
Tedaviye uyumsuzluk
Kontrendikasyon







Alerjik hastalık (astma, egzama vb)
Diğer ilaçlara duyarlılık
Karaciğer sirozu ve hepatiti olan hastalar
Enfeksiyon (akut ve kronik)
Aktif inflamatuvar hastalık (RA vb)
Akut böbrek yetmezliği
Gebeliğin ilk üç ayında
İv demir formları:
 Demir dekstran
Anafilaktik reaksiyon % 0.8 – 1.2
Geç dönem serum hastalığı benzeri belirtiler
Tekrarlayan tedavilerde % 2.5
 Günümüzde daha güvenilir formlar
Demir sukroz
Demir glukonat
 Verilecek toplam demir dozu (mg)= ağırlık (kg)
x (Normal- hasta hemoglobin farkı) x 2,4 + 500
 Genellikle gün aşırı 100 mg olarak yapılıyor.
 Mutlaka test dozuyla başlanması gerekir.
Uygulama genelde şu şekilde yapılır
 100 ml izotonik içine 1 amp konacak. 25 mg
test dozu 15 dakikada yapılıp 60 dakika
beklenecek. Reaksiyon olmaz ise kalanı en az
30 dakika’ da infüzyon yapılacak. Haftada üç
kez olacak şekilde total doz tamamlanacak.
Demir Tedavisine Yanıt
Geçen Süre
Yanıt
12-24 saat
İntraselüler enzimlerin yerine
konması, irritabilitenin azalması,
iştah artışı
36-48 saat
Kemik iliği yanıtının başlaması,
eritroid hiperplazi
48-72 saat
Retikülositoz (5-7. günde en
yüksek)
4-30 gün
Hemoglobin düzeyinde artma
1-3 ay
Depoların dolması
Sevk ölçütleri 1
 Başlangıç Hb<7 tüm hastalar.
 Başlangıçta avuç solukluğu, yalnızca avuç içini
değil parmak uçlarını da kapsayacak biçimde
belirginse, ağır anemi düşünülerek,
 Ağızdan demirin uygun dozda ve düzenli
kullanımına karşın, 3 hafta sonra avuç
solukluğunda düzelme olmaz ya da
hemoglobin düzeyindeki artış 1-2 g/dl’nin
altında kalır ise, tedaviye yanıtsızlık
düşünülerek,
Birinci basamağa yönelik tanı ve tedavi rehberi 2012
Sevk ölçütleri 2
 Belirgin splenomegali veya hemoliz bulguları veya
ailede hemolitik anemi öyküsü varsa,hemolitik
anemi düşünerek
 Dışkıda kan varsa, özellikle erişkinde
gastrointestinal sistem tümörü düşünülerek
 Anemi ile birlikte kalp yetmezliği bulguları varsa
ağır anemi düşünülerek,
 Anemi nedeni açıklanamayan hastalar,
 Malignite riski nedeniyle bütün yaşlı hastalar,
Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2012
TEŞEKKÜRLER..
• ANEMİYİ ÖNLEMENİN MUTLULUĞU