yapı malzemeleri sektör raporu

T.C. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı
Düzce Yatırım Destek Ofisi
YAPI MALZEMELERİ
SEKTÖR RAPORU
Sektörel Raporlar Serisi VI
Uzm. Ercan EKTİ
13
İçindekiler
TABLO, ŞEKİL VE GRAFİK LİSTESİ .............................................................................................................. 3
YÖNETİCİ ÖZETİ ....................................................................................................................................... 4
GİRİŞ ........................................................................................................................................................ 5
SEKTÖR TANIMI ....................................................................................................................................... 6
İLİŞKİLİ SEKTÖRLER .................................................................................................................................. 7
DÜNYADAKİ DURUM ............................................................................................................................... 8
TÜRKİYE’DEKİ DURUM ........................................................................................................................... 16
Pazar ..................................................................................................................................... 16
Türkiye’de Kullanılan Yapı Malzemeleri ............................................................................ 17
Ahşap ............................................................................................................................................. 17
Alçı ................................................................................................................................................. 18
Alüminyum .................................................................................................................................... 18
Asansör .......................................................................................................................................... 19
Aydınlatma .................................................................................................................................... 19
Bims (Pomza-Süngertaşı) ............................................................................................................... 19
Boru ............................................................................................................................................... 19
Boya ............................................................................................................................................... 20
Cam ................................................................................................................................................ 20
Çatı Kaplama Malzemeleri ............................................................................................................. 20
Çimento ......................................................................................................................................... 20
Demir-Çelik .................................................................................................................................... 22
Doğal Taşlar ................................................................................................................................... 23
Gazbeton ....................................................................................................................................... 23
Hazır Beton .................................................................................................................................... 24
Isıtma, Soğutma, Havalandırma .................................................................................................... 25
Kireç ............................................................................................................................................... 25
Mobilya .......................................................................................................................................... 25
Mutfak ve Banyo ........................................................................................................................... 26
Plastik ............................................................................................................................................ 26
Prefabrikasyon ............................................................................................................................... 27
Seramik .......................................................................................................................................... 27
Tuğla ve Kiremit ............................................................................................................................. 27
Yalıtım ............................................................................................................................................ 28
2
Yapı Kimyasalları ............................................................................................................................ 28
DIŞ TİCARET ........................................................................................................................................... 29
DÜZCE’DE YAPI MALZEMELERİ SEKTÖRÜ .............................................................................................. 39
Düzce Yapı Malzemelerinde Bazı Önemli Firmalar ............................................................ 44
İlgili Yasal Düzenlemeler ........................................................................................................................ 46
CE Belgesi ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği .................................................................... 46
Kyoto Protokolü ................................................................................................................... 47
Enerji Verimliliği Kanunu .................................................................................................... 48
Deprem Yasası ..................................................................................................................... 48
Kentsel Dönüşüm ................................................................................................................. 48
Riskli alan: ...................................................................................................................................... 49
Riskli yapı: ...................................................................................................................................... 49
Sürdürülebilirlik ve Sertifikasyon Uygulamaları ................................................................. 50
ULUSLARARASI HEDEFLER ..................................................................................................................... 51
Ulusal Strateji ve Hedefler ..................................................................................................................... 55
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ................................................................................................................. 58
KAYNAKÇA ............................................................................................................................................. 60
TABLO, ŞEKİL VE GRAFİK LİSTESİ
3
Tablo 1: Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $)
Tablo 2: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $)
Tablo 3: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İhracatı (Milyon ABD $)
Tablo 4: İnşaat Malzemesi Sanayi İç Pazar Büyüklüğü
Tablo 5: Türkiye Alçı Üretimi ve Tüketimi
Tablo 6: Türkiye’nin Ürettiği Yapı Malzemelerine Göre Yakın Coğrafyadaki Sıralaması
Tablo 7: Türkiye’nin İnşaat Malzemeleri İhracatı (1.000 ABD Doları)
Tablo 8: Türkiye’nin İnşaat Malzemeleri İthalatı (1.000 ABD Doları)
Tablo 9: Düzce ilinin sektörel bazda ihracat verileri
Tablo 10: Düzce ilinde kayıtlı yapı malzemeleri işletmeleri
Tablo 11: Düzce ilinin çeşitli ürün gruplarında toplam kapasite rakamları
Şekil 1: Türkiye Çelik Haritası
Grafik 1: Dünya İnşaat Sektörü Büyüme Beklentisi
Grafik 2: Küresel İnşaat Hacminin Sektörlere Göre Dağılımı 2010
Grafik 3: İnşaat Malzemesi İç Pazarı
Grafik 4: Türkiye Çimento Üretimi, 2012
Grafik 5: Türkiye Çimento Tüketimi, 2012
Grafik 6: 2009-2010-2011 Avrupa ülkeleri ve Türkiye Beton üretim miktarları
Grafik 7: Türkiye İnşaat Malzemeleri İthalat ve İhracat
YÖNETİCİ ÖZETİ
4
Yapı Malzemeleri Sektör Raporu, yapı malzemeleri sektöründe yaşanan gelişmeleri
yakından takip etmek ve plan, program ve strateji geliştirme çalışmalarına altlık oluşturmak
amacıyla hazırlanmış olup Türkiye ve Düzce yapı malzemeleri sanayiini mercek altına
almaktadır.
Raporun oluşturulması sürecinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Sanayi Genel
Müdürlüğü, Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği, TÜSİAD gibi kurum/kuruluşlarca
hazırlanan raporlardan ve Ekonomi Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye İstatistik
Kurumu, Düzce Ticaret ve Sanayi Odası gibi çeşitli kurumlardan sağlanan verilerden istifade
edilmiştir.
2011 yılının tamamında 19,7 milyar USD, 2012 yalının ilk dokuz ayında ise 15,5 Milyar USD
tutarında inşaat malzemesi ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye inşaat malzemeleri sektörü,
2023 yılında Türkiye’nin hedeflediği toplam 500 milyar USD ihracat hedefi kapsamında
kendisine 100 milyar USD’lik bir hedef belirlemiştir. Ayrıca kentsel dönüşüm projeleri ile de iç
pazardaki satış hacminin artacağı öngörülmektedir.
GİRİŞ
5
Gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkede olduğu gibi, gerek inşaat sektörü ve gerekse
yapı malzemeleri sektörü yarattığı katma değer ve istihdam açısından Türkiye ekonomisinin
lokomotif sektörlerinden birisi olmuştur ve olmayı sürdürecektir. Mevcut risklerini
azaltabilmesi için yüksek oranlı ve istikrarlı büyüme hedefi her zamankinden fazla olan
Türkiye ekonomisi için, inşaat sektörü ile yapı malzemeleri sektörünün önemi daha da
artacaktır.
Türkiye yapı malzemeleri sektörü pek çok inşaat alt sektöründe toplamda yüksek bir
kurulu kapasiteye sahiptir. Son yıllardaki global krizin kapasite kullanım oranları üzerindeki
olumsuz etkisi olmasına rağmen, Türkiye globalde üretim rakamları göz önünde
bulundurulduğunda, pek çok inşaat malzemeleri alt sektöründe yakın coğrafyasında önemli
bir konuma sahiptir.
Türkiye’de inşaat malzemeleri sektörü 2023 yılı için Türkiye’nin hedeflediği toplam 500
milyar dolar ihracat hedefi kapsamında kendisine 100 milyar dolarlık ihracat hedefi
belirlemiştir. Çin ve Rusya gibi büyümekte olan ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’de de konut
talebi, yenilenebilir enerji alanında altyapıyı da kapsayan çalışmalar, kentsel dönüşüm ve
Türkiye’den geçen enerji nakil hatları gibi gelişim alanları nedeniyle Türkiye’deki konut, konut
dışı ve altyapı inşaatlarında büyüme beklenmektedir.
Gayrimenkul yatırım ortaklıklarındaki artış, harcanabilir gelir seviyesinin yükselmesi,
deprem ve enerji verimliliği konusunda alınacak önlemler ise rapor tarafından yenileme
pazarının önünü açacak etkenler olarak sıralanmıştır. Ayrıca yeni ‘Afete karşı Kentsel
Dönüşüm’ projesi de yenileme pazarını önümüzdeki 10-20 yılda geliştirecektir.
Bu çalışmada, yapı malzemeleri sektörünün tanımı yapılarak, ülkemizde bu sektörün
mevcut durumu, üretim kapasitesi, ithalat ve ihracat projeksiyonları ve genel bir
değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca Düzce ili bazında da yapı malzemeleri sektörü hakkında
bilgiler verilmiştir.
SEKTÖR TANIMI
6
Yapı malzemelerini kısaca, bina yapımı ve diğer inşaat mühendisliği işleri dâhil olmak
üzere, tüm yapı işlerinde, sürekli olarak kullanılmak üzere üretilen, demir-çelik, çimento,
cam, seramik, boya, metal strüktür, ahşap vb. ürünler olarak tanımlamak mümkündür.
Dolayısıyla, yapı malzemeleri sektörü de, söz konusu ürünlerin imalatı ve piyasaya sürülmesi
ile ilgili faaliyet alanlarını kapsamaktadır. Sektöre yönelik düzenlemeler değerlendirilirken,
inşaat sektörü kapsamına giren diğer faaliyet alanları ile yapı malzemeleri sanayi arasındaki
ayrımın netleştirilmesi gerekmektedir. Nitekim inşaat sektörü; yalnızca yapı işlerinde
kullanılan malzemelerin üretimini değil; yapıların tasarlanmasından inşa edilmesine, binaların
bakım ve yıkım (geri kazanım dâhil) işlemlerinden yol yapım çalışmaları gibi inşaat
mühendisliği işlerine kadar birçok faaliyet alanını kapsamaktadır.
İLİŞKİLİ SEKTÖRLER
Yapı malzemeleri sektörü;

Çimento

Demir-Çelik (inşaat demiri),

Alçı,

Boya (dekoratif boya),

Düz cam,

Doğaltaş-Mermer,

İklimlendirme, klima, soğutma,

Seramik kaplama malzemeleri

Alüminyum-demir-çelik-seramik sağlık gereçleri,

Elektrik malzemeleri,

Aydınlatma cihazları,

Ağaç ürünleri,

Kilit,

Donanım eşyaları,

Asansör,

Duvar kâğıdı,

Mineral yün,

Radyatör,
7

Plastik, yalıtımlı kablo,

Boru ve boru bağlantı sektörleri ile ilişkilidir.
DÜNYADAKİ DURUM
2008 global krizi sonrası daha kesin bir şekilde gözükmüştür ki, gelişmekte olan ülkeler
gerek değerli yer altı kaynakları gerek son 10 yılda hızla artan ihracata dayalı büyüme
modellerinin meyvelerini topladıkları gibi yakın gelecekte iç pazarlarında yatırımlara hız
vererek büyümeyi ihracat kadar iç pazar dinamizmi ile de sürdüreceklerdir.
İnşaat sektör büyüme beklentileri, yeni inşaat, yenileme pazarı ve bu sırada kullanılan
inşaat malzemelerini ve hizmetleri kapsamakta, Türkiye 2009-14 arası dönemde %8,5
büyüme beklentisi ile en hızlı büyüyecek pazarlar arasında yer almaktadır.
Grafik 1: Dünya İnşaat Sektörü Büyüme Beklentisi
Kaynak: ‘’Global Construction 2020”, Global Construction Perspectives and Oxford
Economics, 2009, www.globalconstruction2020.com
2010 yılında küresel inşaat hacminin sektörlere göre dağılımına bakıldığında %40 ile ilk
sırayı konut inşaatları alıyor. Bunu altyapı inşaatları ve konut dışı inşaatlar takip ediyor.
Grafik 2: Küresel İnşaat Hacminin Sektörlere Göre Dağılımı 2010
8
2010 yılında inşaat malzemelerinin dünyadaki toplam ithalatı, 2009 yılına göre %14
oranında artarak 648 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.
İnşaat malzemeleri içerisinde
dünyada en büyük pazara sahip ürün grubu demir-çelik grubudur. Aydınlatma cihazları,
elektrik malzemeleri ve ısıtma soğutma cihazları ürün grupları ise pazar büyüklüğü açısından
dikkat çeken diğer önemli ürün gruplarıdır. Sektörde ABD, Almanya, Çin, Fransa ve Kanada en
fazla ithalat yapan ülkelerdir.
Tablo 1: Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $)
GTİP
Ürünler
2008
2009
2010
2520
Alçı
1.467
1.108
1.070
2523
Çimento
14.382
10.799
11.43
7
3208
3209
3210
3214
Boyalar
Vernikler
ve
2.818
2.140
2.379
2010
Yılında
İthalat
Yapan
Ülkeler ve Payları
(%)
ABD (5.9)
Hollanda (5.2)
Japonya (4.7)
Endonezya (4.5)
Belçika (4.4)
Irak (6.0)
ABD (5.2)
Nijerya (4.1)
Fransa (3.5)
Bangladeş (2.6)
Çin (5.9)
Almanya (5.5)
Rusya Fed. (5.2)
Kanada (4.8)
Fransa (4.7)
9
3917
3918
3922
3925
Plastik İnşaat
Malzemeleri
35.381
4411
4412
4418
Ağaçtan İnşaat
Malzemeleri
35.262
4814
Duvar Kağıtları
6802
6803
İşlenmiş Taşlar
(Mermer, Granit)
6806
Mineral Yünler
6807
6809
6810
6811
29.296
32.50
2
26.573
30.66
6
1.448
1.283
1.523
11.534
9.187
9.924
3.700
2.914
3.295
Asfalt,
Alçı,
Çimento
ve
Betondan Eşya
11.099
8.435
9.114
6904
6905
Tuğlalar,
Karolar,
Kiremitler
1.862
1.350
1.362
6907
6908
Seramik
Kaplamalar
15.433
12.436
14.31
6910
Seramik Sağlık
Gereçleri
5.016
3.969
4.505
12.422
9.947
12.71
7003
Düz
1
cam,
ABD (10)
Almanya (7.7)
Fransa (6.7)
Kanada (3.8)
İngiltere (3.7)
ABD (13.0)
Japonya (9.7)
Almanya (6.3)
İngiltere (5.6)
Fransa (4.6)
Rusya Fed. (24.4)
Fransa (11.2)
Çin (8.7)
İngiltere (4.7)
Belçika (3.1)
ABD (22.5)
Güney Kore (8.3)
Japonya (7.3)
Almanya (5.1)
Fransa (4.4)
Almanya (8.6)
Fransa (6.0)
İtalya (6.0)
ABD (5.8)
Belçika (4.3)
ABD (13.1)
Kanada (6.9)
Fransa (6.6)
Hollanda (5.1)
Almanya (3.5)
Polonya (8.7)
Belçika (6.8)
Fransa (4.5)
Almanya (4.0)
İngiltere (3.9)
Fransa (8.8)
ABD (8.6)
Almanya (4.8)
Nijerya (4.3)
Suudi Arabistan
(3.2)
ABD (18,7)
Almanya (5,9)
Fransa (5,9)
İngiltere (5.8)
İspanya (4.9)
Tayvan (14.5)
10
7004
7005
7008
7016
7019
yalıtım camı, cam
tuğla
Cam Yünü
7
11.440
8.289
10.10
5
7214
7215
7216
7217
Demir-Çelik
70.046
Çubuk, Profil ve
Teller.
Çivi.
Somun.
Sıhhi
Gereçler. Tuvalet
Eşyası Aksamı
Demir-Çelik
108.59
Boru ve Bağlantı 5
Parçaları
33.637
Demir-Çelikten
Diğer
İnşaat
Aksamı
43.891
36.585
7317
7318
Demir-Çelik
Vida Cıvata vb.
36.281
7322
Demir-Çelik
Radyatörler
3.971
3.150
3.279
7324
Demir-Çelik
Sağlık Gereçleri
2.818
2.140
2.379
7604
7610
Alüminyumda
n
İnşaat
Malzemeleri ve
İnşaat Aksamı
22.579
16.687
18.38
7615
Alüminyum
3.517
7303
7304
7305
7306
7307
7308
40.22
6
77.097
76.35
7
34.87
7
26.035
33.20
8
2
3.320
4.145
Güney Kore (13.9)
Çin (7.1)
ABD (4.2)
Almanya (3.5)
Almanya (10.4)
Çin (9.1)
ABD (9.1)
Fransa (5.9)
İtalya (3.8)
Almanya (7.3)
Fransa (4.2)
ABD (4.2)
Güney Kore (3.2)
Cezayir (3.1)
ABD (12.3)
Almanya (5.1)
Kanada (4.4)
Cezayir (4.2)
Çin (3.2)
ABD (7.2)
Almanya (6.5)
Güney Kore (5.8)
Fransa (5.8)
Japonya (4.5)
ABD (12.8)
Almanya (9.0)
Çin (8.1)
Meksika (5.3)
Fransa (4.4)
Almanya (11.0)
İngiltere (10.3)
Kanada (8.8)
ABD (7.5)
Fransa (6.7)
ABD (14.4)
Almanya (6.6)
İngiltere (5.9)
Fransa (4.8)
Rusya Fed. (4.4)
Almanya (13.5)
Fransa (8.2)
ABD (7.7)
İngiltere (4.7)
Japonya (3.4)
ABD (21.0)
11
Sağlık Gereçleri
8301
8302
Kilitler
ve
Donanım Eşyası
37.002
8402
Isıtma
ve
8403
Soğutma Cihazları
8404
8415
841911
841919
851610
851621
842810
Asansörler ve
Lifler
55.362
4.957
4.013
4.065
848180
41.176
35.877
39.20
8536
Musluklar
Vanalar
Elektrik
Malzemeleri
ve
34.52
2
46.363
50.94
5
4
84.716
66.217
43.465
9405
Aydınlatma
Cihazları
28.593
Prefabrik
Yapılar
7.842
31.250
Çin (14.2)
ABD (9.6)
Hong Kong (7.7)
Almanya (7.4)
Meksika (5.1)
41.41
ABD (11.5)
Almanya (8.9)
Çin (8)
Meksika (6.5)
Hong Kong (4.4)
28.52
ABD (21.8)
Almanya (7.9)
Fransa (5.5)
İngiltere (4.9)
Kanada (4.2)
Kanada (7.5)
Almanya (6.5)
1
23.550
5
5.577
İngiltere (4.7)
Rusya Fed. (4.5)
Çin (4.2)
Nijerya (4.1)
Hollanda (3.7)
ABD (14.7)
Çin (7.2)
Almanya (6.0)
Kanada (4.2)
Fransa (4.2)
85.13
1
854442
Yalıtımlı
854449 Kablolar
9406
28.735
Rusya Fed. (8.5)
Almanya (7.9)
Japonya (7.1)
Fransa (4.1)
ABD (17.7)
Almanya (9.6)
Fransa (4.9)
İngiltere (4.6)
Kanada (4.4)
ABD (10.7)
Almanya (6.8)
Japonya (4.9)
Fransa (4.7)
İngiltere (4.1)
6.023
12
Kazakistan (5.9)
Fransa (5.4)
Norveç (4.4)
Toplam
758.07
6
567.96
0
647.5
91
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
Dünyada en çok inşaat malzemeleri ithal eden ülkeler A.B.D, Almanya, Çin, Fransa,
Kanada, İngiltere, Japonya, Meksika, İtalya ve Rusya Federasyonu olurken Türkiye bu
kategoride 30. sırada yer almaktadır.
Tablo 2: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İthalatı (Milyon ABD $)
Ülke
2008
2009
2010
ABD
86.768
59.894
70.880
Almanya
53.028
38.843
45.742
Çin
29.858
26.918
33.187
Fransa
35.001
26.883
29.640
Kanada
23.509
18.089
22.412
İngiltere
28.429
19.896
22.181
Japonya
17.823
14.920
17.644
Meksika
18.311
13.439
17.526
İtalya
20.416
13.867
16.036
Rusya Federasyonu
17.071
10.297
15.235
Güney Kore
16.237
12.629
14.738
Hollanda
17.416
13.235
13.897
Belçika
18.781
13.137
13.704
Hon Kong
13.127
10.324
13.470
İspanya
18.781
12.453
12.258
Polonya
14.325
9.542
11.163
Avusturya
12.765
10.011
10.360
İsviçre
10.898
8.848
9.928
BAE
20.672
11.085
9.830
Singapur
11.289
8.821
9.628
Avustralya
9.484
8.154
9.403
13
Suudi Arabistan
4.442
3.367
9.004
Çek Cumhuriyeti
10.968
7.555
8.582
İsveç
9.538
6.613
8.065
Cezayir
6.932
8.300
8.065
Tayland
7.000
5.674
7.770
Brezilya
5.649
4.923
6.844
Tayvan
5.950
4.652
6.568
Endonezya
5.692
5.215
6.478
Türkiye
7.128
5.132
6.395
Norveç
8.197
6.119
6.136
Malezya
6.218
4.924
5.837
Romanya
8.260
5.072
5.489
Danimarka
8.322
5.502
5.400
Hindistan
6.800
5.958
5.367
Macaristan
6.957
4.564
5.018
Slovakya
5.674
4.173
4.913
Irak
2.733
2.892
4.814
Nijerya
2.837
3.327
4.795
Vietnam
3.480
3.151
4.207
Kaynak: Trademap
Dünya inşaat malzemeleri ihracatında ise Türkiye ön sıralarda yer almaktadır. Ülkemiz Çin,
Almanya, İtalya, A.B.D, Japonya ve Fransa’nın ardından 7. Sırada yer almaktadır.
Tablo 3: Ülkeler İtibariyle Dünya İnşaat Malzemeleri İhracatı (Milyon ABD $)
Ülke
2008
2009
2010
Çin
61.605
91.358
109.542
Almanya
62.553
77.854
86.586
İtalya
37.634
47.608
51.857
ABD
34.194
39.441
43.532
Japonya
22.906
26.394
30.953
14
Fransa
19.989
25.223
27.378
Türkiye
11.149
15.899
23.358
İspanya
15.018
19.481
23.030
Belçika
14.194
18.146
20.578
Polonya
9.824
14.220
16.915
İngiltere
13.851
16.782
16.654
Avusturya
11.448
14.296
15.900
Meksika
13.477
14.084
15.835
Hollanda
10.534
13.788
15.381
Çek Cumhuriyeti
9.443
12.745
14.910
Kanada
14.825
15.340
14.500
Güney Kore
9.552
11.510
14.287
Hon Kong
9.331
11.850
12.086
Tayvan
8.795
10.047
10.725
İsveç
7.519
9.654
10.193
Tayland
7.298
9.125
9.977
Malezya
7.192
7.763
8.803
Danimarka
5.830
6.932
8.533
İsviçre
6.063
7.553
8.143
Singapur
6.212
7.354
7.599
Ukrayna
4.833
6.234
7.208
Hindistan
3.971
5.337
6.894
Rusya Federasyonu
5.137
6.560
6.880
Macaristan
3.645
5.626
6.318
Finlandiya
4.725
5.879
6.119
Brezilya
5.128
5.345
5.574
Portekiz
3.480
4.851
5.204
Slovakya
2.778
4.287
5.013
Endonezya
4.136
4.349
4.643
Romanya
2.283
3.274
3.918
Lüksemburg
2.214
2.772
3.613
15
Norveç
1.832
2.678
3.265
Yunanistan
1.920
2.497
3.004
Slovenya
1.870
2.437
2.706
Belarus
1.486
2.023
2.614
BAE
2.141
2.296
2.525
Kaynak: Trademap
TÜRKİYE’DEKİ DURUM
Pazar
İnşaat malzemesi sanayi pazarı yeni pazarı ve yenileme pazarından oluşmaktadır. Yeni
pazarında yeni inşaatlarda kullanılan genel inşaat malzemeleri ile tesisat malzemeleri yer
almaktadır. Yenileme pazarı ise mevcut yapılarda tamir, tadilat, yenileme, değiştirme,
iyileştirme amacı ile kullanılan yine genel inşaat malzemeleri ile tesisat malzemelerinden
oluşmaktadır.
Yeni pazarının büyüklüğü hesaplanırken Türkiye İstatistik Kurumu’nun inşaat sektöründeki
girdi-çıktı verilerinde belirlenen yüzde 65 malzeme (genel inşaat + tesisat malzemeleri) oranı
verisi kullanılmaktadır. Yenileme pazarı için ise toplam pazarın yüzde 12’si oranı
kullanılmaktadır.
Bu varsayımlar çerçevesinde hesaplanan inşaat malzemesi sanayi pazar büyüklüğü aşağıda
yıllar itibariyle sunulmaktadır. İnşaat malzemesi sanayinde 2012 yılında 46.2 milyar doları
yeni, 6.3 milyar doları da yenileme olmak üzere toplam 52.5 milyar dolarlık pazar
büyüklüğüne ulaşıldığı öngörülmektedir.
Tablo 4: İnşaat Malzemesi Sanayi İç Pazar Büyüklüğü
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
Grafik 3: İnşaat Malzemesi İç Pazarı
16
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
Türkiye’de Kullanılan Yapı Malzemeleri
Ahşap
Dünyanın ağaç ve kağıt üretiminin %90’ını yapan 43 ülkenin üye olduğu “Uluslararası
Orman ve Kağıt Dernekleri Konseyi”nden alınan bilgilere göre; dünya orman ürünleri sanayi
470 milyar dolardan daha fazla hacme sahip olup, bu sektörde 14 milyonun üzerinde kişi
istihdam edilmektedir. Birçok ülkenin toplam yüzölçümünden daha fazla orman varlığına
sahip olan Türkiye’nin ormanlık alanı ise %26’dır. Bu derece büyük bir kaynak iyi
değerlendirilir ve sanayiye tam anlamıyla kazandırılırsa, ülke ekonomisi için büyük bir avantaj
olacaktır. Yaklaşık 300.000 kişiye istihdam imkânı sağlayan “Türkiye Ağaç Mamulleri ve
Orman Ürünleri Sektörü”nün büyüklüğü 19 milyar USD değerindedir.
Dünya ağaç ve orman ürünleri ihracatı, 2010 yılında 107 milyar USD olarak gerçekleşmiş
olup, yaklaşık %10’u Çin Halk Cumhuriyeti tarafından yapılmaktadır. Türkiye 225 ülke
arasından dünya sıralamasında 37. en büyük ihracatçı olarak yerini almıştır. Dünya ahşap
inşaat malzemeleri ihracatı, ağaç ve orman ürünleri ihracatının % 30’unu oluşturmaktadır.
32,8 milyar USD olan dünya ahşap inşaat malzemeleri ihracatının 373 milyon doları Türkiye
tarafından yapılmaktadır. Dünya ağaç ve orman ürünleri ithalatı, 2010 yılında 111 milyar
dolardır. Amerika %11, Çin % 10 ile dünyanın en büyük ithalatçıları konumundadır. Türkiye
230 ülke arasından dünyanın en fazla ithalat yapan 24. ülkesidir.
Türkiye ağaç ve orman ürünleri ihracatı, son 5 yıldır sürekli artış göstermiştir. 2010 yılında
Türkiye 573 milyon USD değerinde ağaç ve orman ürünleri ihracatı yapmıştır. Ahşap inşaat
malzemeleri ihracatı ise 373 milyon dolardır. 2010 yılında Türkiye’nin ağaç ve orman ürünleri
17
ihracatından en büyük payı alan ülkeler sırasıyla İran, Irak ve Türkmenistan olurken, alt
sektör grubu bazında bakıldığında en fazla ihracatın ağaç ve ahşap eşya sektöründen yapıldığı
görülmektedir.
Türkiye ağaç ve orman ürünleri ithalatı son 5 yıldır inişli çıkışlı bir seyir izlemiş ve 2010
yılında 1,1 milyar USD değerinde gerçekleşmiştir. Ahşap inşaat malzemeleri ithalatı ise 463
milyon USD olarak kaydedilmiştir. 2010 yılında Türkiye’nin en fazla ağaç ve orman ürünleri
ithalatı yaptığı ülkeler sırasıyla Ukrayna, Rusya Federasyonu ve Almanya olurken, alt sektör
grubu bazında bakıldığında ithalatın %95’inin ağaç ve ahşap eşya sektöründen yapıldığı
dikkat çekmektedir.
Alçı
Ülkemizde yıllar itibarıyla artış gösteren yapı alçısı üretimi 2008 ve 2009 yıllarında %8-10
seviyesinde düşüş göstermiştir. 2010 yılında 700 milyon tonu ihracat için olmak üzere
tahmini 2.700 milyon tonluk üretim yapılmıştır. 2011 yılından itibaren artış trendine girmiştir.
2013 yılında 4.200 milyon tonluk üretim seviyesine ulaşılacağı tahmin edilmektedir.
Tablo 5: Türkiye Alçı Üretimi ve Tüketimi
2008
2009
2010
2011
2012
Üretim
2.500
2.420
2.700
2.900
3.150
2.000
1.900
2.000
2.200
2.400
(milyon ton)
Tüketim
(milyon ton)
Kaynak: Türkiye Alçı Üreticileri Derneği
Sektörde yaklaşık 2500 personel istihdam edilmektedir. Ayrıca alçıtaşı ocakları da önemli
sayıda istihdam sağlamaktadır. Sektörün sağladığı en büyük istihdam ise uygulama
alanındadır. Sektörün dekorasyon, sıva ve alçı levha uygulamalarında ülke genelinde 100.000
kişiden fazla istihdam oluşturduğu bilinmektedir.
Alüminyum
2010 yılında alüminyum ve alüminyumdan en çok eşya ithal eden ülkelerin başında 15,9
milyar ton ile Almanya gelmektedir. Almanya’yı ABD ve Çin takip etmektedir. 2010 yılında
dünya çapında 145,3 milyar ton alüminyum ve alüminyumdan eşya ithalatı yapılmıştır.
Türkiye’nin ithalatı dünya ithalatının %1,5’ini oluşturmaktır.
18
Asansör
Asansör sektöründe faaliyet gösteren yetkili firma sayısı yaklaşık 430 civarındadır.
Herhangi bir yetki almadan çalışan merdiven altı firma sayısı ise yaklaşık 2 bin civarındadır.
Bu sektörde istihdam edilen Makine Mühendisi sayısı yaklaşık 750, Elektrik-Elektronik
Mühendisi sayısı yaklaşık 650’dir. Türkiye’de yılda yaklaşık 7000 – 15.000 arası asansör, 400
yürüyen merdiven üretilmektedir. Türk asansör sektörünün gelişiminin, Türkiye’nin
kentleşme sürecine bağlı olarak gelişim gösteren inşaat sektörü ile birlikte düşünülmesi
gerekmektedir. Önümüzdeki dönemde, Türkiye’deki kentleşme sürecinin hızla devam
edeceği dikkate alındığında, inşaat sektörüyle birlikte Türk asansör sektöründe de yüksek
oranlarda bir büyüme beklenmektedir.
Aydınlatma
Türkiye’deki aydınlatma pazarının büyüklüğü yaklaşık olarak 350 milyon dolardır. Bu
pazarın 130 milyon doları lambalara ve 220 milyon doları ise aydınlatma aksesuarlarına aittir.
Dünya aydınlatma pazarının büyüklüğü yaklaşık olarak 45 milyar dolardır. Bu pazarın yaklaşık
35 milyar doları lambalara ve 15 milyar doları ise aydınlatmada kullanılan aksesuarlara aittir.
Üretimde yaklaşık 50 kadar büyük ölçekli şirket, 300 kadar orta büyüklükte şirket
bulunmaktadır. Bu şirketlerin çoğu İstanbul’da, bir bölümü de Ankara ve İzmir’de faaliyet
göstermektedir.
Bims (Pomza-Süngertaşı)
Ülkemiz pomza rezervleri açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Araştırılmış alanlarda
yaklaşık 3 milyar metreküp pomza rezervi olduğu tahmin edilmektedir. Pomza rezervlerinin
İç anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmış olmalarına karşılık, Akdeniz ve Ege
bölgelerinde de pomza rezervlerine rastlanmakta ve üretim faaliyetleri görülmektedir.
Dünyada pomza rezervleri bakımından önemli bir yeri olan Türkiye, yaklaşık 10 farklı renk ve
doku kalitesine sahip pomza çeşitleri ile oldukça yüksek bir pazar şansına sahiptir. Ülkemizde
en çok talep gören pomza, Nevşehir Bölgesinin beyaz renkli pomzasıdır.
Boru
Sektörün kapasitesi 2010 yılı itibariyle 9 milyon ton civarındadır. 2010 yılında Türkiye 3,5
milyon tona yakın çelik boru üreterek Avrupa’da ilk sıraya gelmiştir. Çelik boru sektöründe
yaklaşık 8000 kişiye istihdam sağlanmaktadır. Çelik boru sektöründe üretim % 14,8 artmıştır.
Türkiye Çelik boru sektörü küresel kriz nedeniyle 2009 yılını 2,9 milyon ton üretimle
kapatmıştır. 2008 ve 2009 yıllarında kaybettiği % 14 oranındaki ivmeyi 2010 yılında tekrar
19
kazanmış ve üretim miktarı 3,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
Boya
Sektörde yerli hammadde kullanım oranı ürün ve teknoloji bazında değişmektedir. Bu
oranların ürün cinsine bağlı olarak %30 ile %70 arasında değişim gösterdiği tahmin
edilmektedir. Ancak genel bir ortalama için ağırlık bazında ithal/yerli hammadde oranı 65/35
olarak hesaplanmaktadır. Hammadde satın almalarında sırası ile titan, solvent, monomer,
reçine, katkı maddeleri ve pigment mal gruplarına ait alımlar ön plana çıkmaktadır. Sektörde
ağırlıklı olarak Euro Bölgesi, Uzak Doğu, Hindistan, Çin kaynaklı hammadde ithalatı
yapılmaktadır.
Cam
Cam sektörü, ürünleriyle inşaat, otomotiv, enerji, beyaz eşya, gıda, içki, meşrubat, ilaç,
kozmetik, turizm (lokanta, ikram dahil), mobilya, boru, elektrik ve elektronik gibi birçok
sektöre ve ev kesimine girdi veren temel sanayi alanlarından biri olup, ülke ekonomileri
açısından büyük önem taşımaktadır.
Türkiye cam sektörü 4,3 milyon ton/yıl üretim kapasitesi ile (Türkiye ve yurtdışı) dünyada
önemli bir konuma sahiptir. Yaklaşık 2 milyar Dolar düzeyindeki üretim değeri ve 20 bin
civarında çalışan sayısı ile üretim girdilerinin tamamına yakınını yurtiçinde sağlayan, sermaye
ve enerji yoğun, aynı zamanda da yüksek kapasite ile çalışma zorunluluğu olan bir sektördür.
Çatı Kaplama Malzemeleri
Türkiye’de yaklaşık 2 milyar dolar büyüklüğe sahip çatı kaplama malzemeleri sektörünün
yıllık üretim kapasitesi yaklaşık 250 milyon metrekare dolaylarındadır. Düz ve eğimli çatılarda
kullanılan ‘Bitümlü Malzemeler’ 40.770.000 metrekarelik pazar payı ile çatı kaplama
sektöründe ilk sırayı alıyor.
Çimento
Türk Çimento Sektörü, 2010 yılında iç satışlarda yaklaşık %16’lık büyüme sağlamıştır. Bu
dönemde üretilen çimentonun yaklaşık %25’i ihracata gitmiştir. 2010 yılında kapasite
kullanım oranın %90 olması iç piyasadaki yüksek büyüme kadar, başarılı bir ihracat
politikasıyla gerçekleşmiştir. Batı Avrupa’da küresel kriz nedeniyle %30-35 daralan çimento
talebini dengelemek isteyen ihracatçılar, başta Libya olmak üzere Kuzey ve Batı Afrika
ülkelerine ihracata hız vermişler ve 2010 yılında 16,2 milyon ton çimento ihraç etmişlerdir.
Grafik 4: Türkiye Çimento Üretimi, 2012
20
Kaynak: TÇMB Verileri
Türkiye çimento üretimi 2010 yılındaki 62,7 milyon tona karşılık % 1,06 artarak 2011 yılında
63,4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılı çimento üretimi 60,3 milyon ton; tüketimi
ise 62,3 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türk çimento sanayisi 60 milyon tonun üzerindeki
üretimi ile Avrupa’nın en büyük dünyanın ise Çin, Hindistan, Avrupa Birliği üyesi ülkeler, ABD
ve Brezilya’dan sonraki en büyük altıncı üreticisi konumundadır. İhracatta ise dünya
pazarında %12’lik pay ile birçok önemli üretici ülkeyi geride bırakarak ilk sırayı almaktadır.
Türk çimento sektörü üretim kalitesi, sektörün sağlıklı gelişiminin sürdürülmesi için
kurulan Ar-Ge merkezleri, gerçekleştirilen eğitimler, çevreye, insana ve iş sağlığına olan
duyarlılığı ve yapılan yatırımları ile dünya çimento sektöründe çok önemli bir konuma
gelmiştir. Sektörün en önemli politikası, çimento tüketimini azaltmadan çevre ile ilgili
sorunları gözeterek ve teknolojinin sunduğu tüm imkanları kullanarak sürdürülebilir kalkınma
ilkelerinin hayata geçirilmesidir.
Grafik 5: Türkiye Çimento Tüketimi, 2012
21
Kaynak: TÇMB Verileri
Demir-Çelik
2011 yılında Türkiye’nin ham çelik üretim kapasitesi, 2010 yılına göre %11 oranında
artışla, 42,7 milyon tondan, 47,2 milyon ton seviyesine ulaşmıştır. Kapasitenin %77
oranındaki 36,3 milyon tonu elektrik ocaklı (EO) tesislere, %23 oranındaki 10,9 milyon tonu
ise entegre tesislere (BOF) yöneliktir. 2010 yılında Türkiye’nin ham çelik üretimi %15,2
oranında artışla, 29,1 milyon tona yükselmiştir. Söz konusu üretimi ile Türkiye, dünyanın en
büyük 10’uncu, Avrupa’nın ise, 2’inci büyük üreticisi konumunu korumuştur. Yassı ürünler
başta olmak üzere, özellikle 2010 yılının ikinci yarısında devreye giren yeni kapasiteler,
Türkiye’nin toplam ham çelik üretimindeki artışa önemli bir katkı sağlamıştır. 2011 yılında
34,1 milyon ton ham çelik üreten sektör 2012 yılında ise 35,8 milyon ton ham çelik üretimi
gerçekleştirmiştir.
Türkiye’nin, 2015 yılına kadar, yassı-uzun ürün arz-talep dengesizliğinden kaynaklanan
sorunları önemli ölçüde geride bırakması ve demir-çelik sektörünün ödemeler dengesi açığını
kapatma yönünde önemli katkı sağlaması beklenmektedir. 2012 yılı itibariyle, sektör yassı
ürünlerdeki tüketimi karşılayacak kapasitededir ancak yüksek ithalat oranları dikkat
çekmektedir. GTİP kodları incelendiğinde % 97 oranında üretimi yurtiçinde mümkün olan
yassı ürünlerin, maliyetinden dolayı ithalat yoluyla karşılanmasının tercih edildiği
22
görülmektedir.
Uzun vadede ise vasıflı, paslanmaz, alaşımlı ve yapısal çelik gibi katma değeri yüksek
ürünlerin, üretim ve tüketim paylarını arttırması öngörülmektedir. Ayrıca, Türkiye’nin
deprem bölgesinde olması nedeniyle yapısal çeliğe yönelik tüketim alışkanlıklarının
yerleşmesi sonucunda ciddi üretim kapasitelerine ulaşması beklenmektedir.
Şekil 1: Türkiye Çelik Haritası
Kaynak: DÇÜD
Doğal Taşlar
Dünyanın en zengin mermer yataklarının bulunduğu Alp kuşağında yer alan Türkiye, 5,1
milyar metreküp – 13,9 milyar ton muhtemel mermer rezervine sahiptir. Bu değer 15 milyar
metreküp olduğu tahmin edilen dünya rezerv toplamının %33’üne karşılık gelmektedir.
Türkiye’nin doğaltaş ihracatı, 2009 yılındaki ekonomik kriz nedeniyle yaşanan küçük düşüş
dışında, son yıllarda sürekli artış göstermiştir. Türkiye, 2006 yılında 1 milyar USD değerinde
doğal taş ihraç ederken, 2010 yılına gelindiğinde söz konusu sektörden ihracatını 1,6 milyar
USD’ye kadar yükseltmeyi başarmıştır. Türkiye doğaltaş sektörünün ithalatına bakıldığında
2009 dönemi hariç diğer yıllardaki artış yönündeki ivme devam etmiştir. 2006 yılında 139
milyon USD iken, 2010 yılında 177 milyon USD değerinde gerçekleşmiştir.
Gazbeton
Türkiye’de gazbeton ilk olarak 1950’li yıllarda Almanya’dan ithal edilerek kullanılmıştır. İlk
23
gazbeton fabrikası ise, 1965 yılında İstanbul’da üretime başlamıştır. Gazbeton sanayi,
ekonomiye yılda yaklaşık 120 milyon dolarlık katma değer sağlamaktadır. Türkiye,
günümüzde dünyanın en büyük gazbeton üreticileri arasındadır. Gazbeton üretiminde
Avrupa’da 2. sırada yer almaktadır. Bugün Türkiye’de beş kuruluşa ait toplam 10 adet
gazbeton üretim tesisi bulunmaktadır. Üretim tesislerinde yaklaşık 1250 kişi istihdam
edilmektedir. Türkiye’de gazbeton kuruluşlarının üretim kapasitesi 3,3 milyon m³’tür.
Hazır Beton
Avrupa Hazır Beton Birliği’nin (ERMCO) verilerine göre, dünyada hazır beton üretimi
yaklaşık 475 m3’tür. 2010 yılında Türkiye, dünya hazır beton üretiminde 3.sırada yer alırken;
Avrupa hazır beton üretiminde ilk sırada yer almaktadır. Türkiye, kişi başına düşen hazır
beton tüketiminde ise dünyada 4.sırada yer almaktadır.
Grafik 6: 2009-2010-2011 Avrupa ülkeleri ve Türkiye Beton üretim miktarları
Kaynak: THBB
Hazır beton üretimin son yıllarda büyük oranda artmasının nedenleri:

Son yıllarda inşaat sektöründe yaşanan büyüme,

Konut talebinin artması (TOKİ’nin yurt genelindeki konut inşaatları etkili olmuştur) ve
hazır betonun fazla miktarda kullanıldığı büyük projelerin olması,

Türkiye’de en çok betonarme yapıların tercih edilmesi,
24

Hazır beton üretiminde kullanılan malzemelerin yerli olması,

Hazır beton tesislerinin yaygınlaşması,

Kentsel dönüşüm projesinden dolayı hazır betona olan ihtiyacın artmasıdır.
Isıtma, Soğutma, Havalandırma
Türkiye’de 1950’lerde hayat bulan klima ve soğutma sektörü halen hızla gelişmektedir.
Türkiye iklimlendirme sektörü Avrupa ve dünyada önemli bir konuma sahiptir. Türkiye dünya
iklimlendirme sektöründe %2,5, Avrupa’da %13’lük pazar payına sahiptir. Türkiye pazarındaki
ısıtma-soğutma-havalandırma ürün grupları incelendiğinde; soğutucu gruplar, yatırımlardan
ve inşaat sektöründen birebir etkilenen bu ürünlerde adet bazında 2009’daki %30’u aşan
düşüşün ardından 2010 yılında yükselme eğilimine girmiş ve büyüme % 4 oranında kalmıştır.
Kireç
Türk kireç sektörü, yaklaşık 400 milyon TL büyüklüğünde bir ciroya sahiptir. Kendi ihtiyacı
için üreten kuruluşları çıkardığımızda ise 250 milyon TL’lik bir büyüklük söz konusudur.
Sektörü, pazar için üretim yapanlar ve kendi için üretim yapanlar olarak ayırmak doğrudur.
Soda sanayi, Demir- Çelik sanayi ve Şeker sanayi genellikle üretim süreçlerinde ara ürün
olarak kullanmak üzere kendi ihtiyacına yakın miktarda kireci kendileri için üretmektedir. Bu
toplam ülke üretiminin yaklaşık %40’ını oluşturur. Türkiye’de toplam 120 - 140 tesiste üretim
yapılmaktadır. Üretimin %20 - 25’i ise mevzuata uygun olmayan teknolojilerle yapılmaktadır.
Bu durum kireç sektöründe modern ve üretken yatırımları yapmaktan alıkoyan ciddi bir
haksız rekabet sorunu yaratmaktadır.
İthalatın neredeyse hiç olmaması, ihracatın da toplam üretimin %2,5 gibi çok düşük bir
oranda olması nedeniyle rekabet gücü açısından kireç sektöründe çok anlamlı bir
değerlendirme olanağı bulunmamaktadır. Olumsuzluklara rağmen sektör gelişmesini
sürdürmüştür. Mevcut kapasiteye yeni yatırım ve tevsi edilen tesisler aracılığıyla yaklaşık %
20 civarında bir ilave yapılmıştır. Gelişmeler sektörün kendini geleceğe hazırladığını
göstermektedir. Yeni yatırımların ileri teknoloji kullanılarak gerçekleştirilmesi gelecek için de
oldukça umut vericidir.
Mobilya
Üretim miktarı ölçümlerinde net resmi bir rakam olmamakla birlikte Türkiye mobilya
sektörü üretiminin 6 milyar doları aştığı düşünülmektedir. Mobilya sektöründe faaliyet
25
gösteren resmi kayıtlı işletme sayısı 29.346 olup, istihdam edilen kişi sayısı ise 92.567’dir.
Türkiye’nin mobilya ihracatı, 2009 yılındaki ekonomik kriz nedeniyle yaşanan küçük düşüş
dışında, son yıllarda sürekli artış göstermiştir. Türkiye, 2006 yılında 799 milyon USD
değerinde mobilya ihraç ederken, 2010 yılına gelindiğinde söz konusu sektörden ihracatını
1,4 milyar dolara kadar yükseltmeyi başarmıştır. 2010 yılında Türkiye’nin mobilya
sektöründen en fazla ihracat yaptığı ülke Irak olmuştur. Sektörde Türkiye’nin toplam
ihracatının %14,8’i Irak’a yapılmış olup, bu ülkeye 209 milyon USD değerinde ihracat
gerçekleştirilmiştir. Sektör ihracatında ikinci sırayı Almanya almış ve 135 milyon USD ile söz
konusu ülke Türkiye’nin mobilya ihracatından %9,6 oranında pay almıştır. Bu ülkeleri sırasıyla
İran (%6,5), Azerbaycan (%5,9) ve Libya (%5,3) takip etmiştir.
Türkiye mobilya sektörü ihracatı ithalatından yüksek olan nadir sektörlerden biridir. Bu
özelliği itibariyle bakıldığında; katma değeri yüksek olan mobilya sektörünün ithalatı 2006
yılında 540 milyon USD iken, 2010 yılında 738 milyon USD değerinde gerçekleşmiştir.
2010 yılında Türkiye’nin en fazla mobilya ithal ettiği ülke 276 milyon USD ile Çin olmuştur.
Türkiye’nin toplam ithalatının %37,4’ü Çin’den yapılmış olup, onu %10,2 ile Almanya, %9,3 ile
İtalya, %5,3 ile Polonya ve %4,9 ile Fransa takip etmiştir.
Mutfak ve Banyo
Dünya ahşap mutfak mobilyaları ihracatında Almanya %36 paya sahiptir. İtalya, Çin,
Malezya, Danimarka, Kanada, Amerika ihracatta ilk sıralarda yer alan ülkeler arasındadır.
Ahşap mutfak mobilyaları ithalatında ilk sırada %17 pay ile Amerika yer almaktadır. Fransa
(%13,91); İsviçre (%7,06); İngiltere (%4,92); Hollanda (%4,66); Belçika (%4,49); Avusturya
(%4,05); Kanada (%3,13); Norveç (%2,64); Almanya (%2,60) ithalat yapılan diğer ülkeler
olarak yer almaktadır.
Ahşap mutfak eşyaları ihracat ve ithalatımıza bakıldığında; 2010 yılında ihracatımız 22
milyon dolar, ithalatımız 21 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Yaşanan küresel ekonomik
krize rağmen, 2009 yılında sofra mutfak eşyası ihracatı bir önceki yıla oranla %12 artarak 22,4
milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Plastik
2010 yılında plastik hammadde arzı 5,5 milyon ton olarak gerçekleşmiş ve 2009 yılına
kıyasla % 18 artmıştır. Plastik sektöründe hammaddede dışa bağımlılık önemini
korumaktadır. Buna rağmen 2010 yılında toplam hammadde arzı içinde yerli üretimin payı %
26
15, ithalatın payı ise % 85 olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılında plastik hammaddelerde üretim
2009 yılına kıyasla aynı düzeyde kalmış, ithalat % 21, ihracat % 15 ve yurtiçi tüketim % 18
artmıştır. Plastik hammadde dış ticaret açığı 4,2 milyon tona çıkarak % 22 artış göstermiştir.
2010 yılında yerli üretilen plastik hammaddelerin % 54’ü ihraç edilirken, yurtiçi satışların %
42’si ithalatla karşılanmıştır. Plastik hammaddelerde ihracatın ithalatı karşılama oranı % 9
düzeyindedir.
Prefabrikasyon
Sanayileşme, bir üretim faaliyetinin gelişmişlik düzeyini belirten en önemli göstergelerden
birisidir. İnşaat sektöründe sanayileşmiş üretimin yapıldığı alan prefabrikasyondur.
Prefabrikasyon binayı oluşturan taşıyıcı veya taşıyıcı olmayan elemanların fabrika ortamında
üretilmesi ve bir koordinasyon planı dahilinde şantiyeye nakledilerek birleştirilmesidir.
Prefabrik sektöründe üretim % 38,7 artmıştır. Türkiye prefabrik sektörü küresel kriz
nedeniyle 2009 yılını 939.752 m3 üretimle kapattı. 2009 yılında kaybettiği %37 oranındaki
ivmeyi 2010 yılında tekrar kazandı ve üretim miktarı 1. 303.607 m3 olarak gerçekleşti. 2009
yılında %33 olan kapasite kullanım oranı 2010’da %40,9 olarak gerçekleşti.
Seramik
Günümüzde, seramik kaplamalar sektöründe 24 firma, sıhhi seramik malzeme sektöründe
ise 40 üretici firma faaliyet göstermektedir. Seramik sektöründe yer alan firmalar
modernizasyon yatırımları ile teknolojilerini sürekli olarak yenilemişler ve bu süreç içinde
Türkiye seramik kaplama sektörü dünya standardını yakalayarak dünya ölçeğinde kaliteli
ürün üretir duruma gelmiştir. Türk seramik ürünleri ihracatının büyük bir kısmını inşaatlarda
yer ve duvar kaplaması olarak kullanılan seramik kaplamalar oluşturmaktadır. Seramik inşaat
malzemeleri 2009 yılı ihracatı bir önceki yıla göre yaklaşık % 25 oranında azalarak 390 milyon
dolar olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılına gelindiğinde ise % 19,7 oranında artışla 467 milyon
dolar ihracat rakamı kaydetmiştir. Türk seramik sağlık gereçleri sektöründe 40 üretici firma
faaliyet göstermektedir. Sektörün 2010 yılı ihracatı 157 milyon dolar olmuştur.
Tuğla ve Kiremit
2010 yılında dünya tuğla ihracatı geçen yıla göre %5 azalarak 775 milyon dolar; kiremit
ihracatı ise %1 azalarak 703 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de ise tuğla ihracatı
geçen yıla göre %7 artışla 2 milyon dolar; kiremit ihracatı %7’lik düşüşle 4,8 milyon dolar
27
seviyesinde gerçekleşmiştir. 2010 ithalat değerlerine bakıldığında dünya tuğla ithalatında
artış; kiremit ithalatında ise düşüş görülmüştür. Türkiye’de 2010 yılında, hem tuğla hem de
kiremit ithalatında bir önceki yıla göre düşüş görülmüştür. 2011 yılı ilk üç çeyreğinde ise
Türkiye’de tuğla ve kiremit ihracatında düşüş, ithalatında ise artış gözlenmektedir. Türkiye’de
2010 yılı toplam tuğla üretimi bir önceki yıla göre %5 artış göstererek 3.780 milyon adet
olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılında kiremit üretiminin ise bir önceki sene ile paralel olarak
110 milyon adet civarında gerçekleşmiştir.
Yalıtım
Dünya’nın toplam enerji tüketiminin %40’ı binalarda tüketilmektedir ve bu tüketim
sonucu dünya atmosferine salınan toplam CO2’nin %24’ü binalardaki enerji tüketiminden
kaynaklanmaktadır. Yatırım maliyeti geri dönüşümü konusunda oldukça avantajlı olmasına
rağmen mevcut konutlardaki enerji tasarrufu potansiyeli hala çok yüksektir. Bunun önemli
nedenlerinden biri de binalardaki enerji verimliliği yatırımları için gerekli finansal kaynak
yaratma zorluğudur. Bunlar arasında, vergi ve teşvik politikalarının yetersizliği ve mevcut
finans sisteminin bu tür projelerin desteklenmesi için cazip olmaması sayılabilir.
Yapı Kimyasalları
Yapı kimyasalları arasında en çok öne çıkanlardan beton ve harç katkı maddeleri, betonun
değişik koşullar altında taşınması, işlenmesi ve korunmasındaki güçlükleri aşabilmek ve
yapıdaki mukavemet ve durabilite olanaklarını artırmak amaçlarıyla kullanılmaktadır. Yapı
Kimyasalları pazarının alt sektörleri olarak sırasıyla Beton ve Çimento katkıları, Seramik
Yapıştırıcıları ve derz dolguları, Su yalıtım ürünleri, Zemin kaplamaları ve mastik-yapıştırıcı
ürün grupları ön plana çıkmaktadır. Yakın geçmişi analiz etmek gerekirse 2007-2009 yılları
arasında global ekonomik krizlerin genel ekonomi ve özellikle inşaat sektörü üzerindeki
olumsuz etkisine rağmen yapı kimyasalları sektörü kendi içerisinde büyümesini sürdürmüş,
inşaat sektörünün 2010 yılında yeniden büyümeye başlamasıyla da inşaat sektöründen daha
da fazla büyüme oranlarını yakalamıştır.
Tablo 6: Türkiye’nin Ürettiği Yapı Malzemelerine Göre Yakın Coğrafyadaki Sıralaması
28
Kaynak: Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu 2011
* Yakın coğrafya içerisinde, Doğu Avrupa Ülkeleri, Rusya, Kuzey Afrika ve Komşu ülkeler
yer almaktadır.
Türkiye inşaat malzemeleri sektörü pek çok inşaat alt sektöründe toplamda yüksek bir
kurulu kapasiteye sahiptir. Son yıllardaki global krizin kapasite kullanım oranları üzerindeki
olumsuz etkisi olmasına rağmen, Türkiye globalde üretim rakamları göz önünde
bulundurulduğunda, pek çok inşaat malzemeleri alt sektöründe yakın coğrafyasında önemli
bir konuma sahiptir.
DIŞ TİCARET
2000 ve 2001 yıllarında Türkiye’de yaşanan ekonomik krizler sonucu iç piyasada talebin
azalması ile inşaat malzemesi sektörü ihracata çok daha fazla ağırlık vermeye başlamıştır. Kriz
sonrası ekonominin toparlanmaya başlaması inşaat malzemesi sektörünü de olumlu yönde
etkilemiş, 2002 yılından itibaren sektör ihracatı yükselme eğilimine girmiştir. 2002 yılında 4,1
milyar dolar olan inşaat malzemeleri ihracatı, yılda ortalama % 34 oranında artarak 2008
yılında 23,5 milyar dolara ulaşmıştır. 2009 yılında ise ekonomik krizin de etkisiyle inşaat
malzemeleri ihracatımız bir önceki yıla oranla yaklaşık % 33 oranında azalarak 15,7 milyar $’a
gerilemiştir. 2010 yılında tekrar toparlanan inşaat malzemeleri sektörü 16,4 milyar $ ihracat
gerçekleştirmiştir. 2011 yılında inşaat malzemeleri ihracatı yaklaşık %20 artışla 19,7 milyar $
olarak gerçekleşmiştir.
29
Sektör ihracatında demir-çelik ürünleri yaklaşık 10 milyar dolarlık değeriyle en büyük
grubu oluşturmaktadır. Bu grup içinde en çok ihraç edilen ürünler demir-çelik çubuk, profil ve
teller (6,2 milyar dolar) ile demir-çelik borulardır (1,8 milyar dolar). İkinci sırada ise 1,5
milyar dolar ile yalıtımlı kablolar gelmektedir. Plastik inşaat malzemeleri grubu ise 1,2 milyar
dolarlık ihracatı ile üçüncü büyük gruptur.
İnşaat malzemeleri 2011 yılında 200 ülkeye ihraç edilmiş olup başlıca pazarlar Irak,
Almanya, BAE, İngiltere ve ABD’dir.
Tablo 7: Türkiye’nin İnşaat Malzemeleri İhracatı (1.000 ABD Doları)
GTİP
2520
2523
Ürünler
2009
2010
2011
Alçı
67.406
68.707
72.117
Çimento
1.200.82
1.131.0
914.441
364.318
2
3208
3209
3210
3214
3917
3918
3922
3925
4411
4412
4418
4814
Boyalar
Vernikler
81
ve
249.552
312.902
Plastik İnşaat
Malzemeleri
924.312
971.145
1.154.0
04
Ağaçtan İnşaat
Malzemeleri
Duvar Kağıtları
327.014
372.988
423.369
9.210
11.170
10.632
2011 yılında
ihracat yapılan
ülkeler ve payları
(%)
Rusya
Fed.
(25)
Ukrayna
(17)
Nijerya (10)
Türkmenistan (7)
Gürcistan (7)
Irak (25)
Suriye (24)
Rusya Fed. (6)
İsrail (5)
Brezilya (4)
Irak (16)
İran
(12)
Azerbaycan (9)
Gürcistan
(7)
Romanya (5)
Irak (18)
Rusya
Fed.
(10) Azerbaycan
(6) Türkmenistan
(5) Gürcistan (5)
İran (34)
Irak (16)
Azerbaycan
(8) Türkmenistan
(7) Gürcistan (5)
İran (56)
Irak (11)
Azerbaycan
(6) İspanya (2)
30
K.K.T.C. (2)
6802
6803
6806
6807
6809
6810
6811
İşlenmiş Taşlar
(Mermer, Granit)
Mineral Yünler
Asfalt,
Alçı,
Çimento
ve
Betondan Eşya
742.355
814.584
864.825
(7)
16.341
19.556
109.953
118.719
6904
6905
Tuğlalar,
Karolar, Kiremitler
6.847
6.791
6907
6908
Seramik
Kaplamalar
390.801
467.770
6910
Seramik Sağlık
Gereçleri
139.037
156.860
Düz
Cam,
Yalıtım Camı, Cam
Tuğla
93.087
118.325
7003
7004
7005
7008
7016
A.B.D. (27)
Irak (9)
S. Arabistan
Fransa (5)
İngiltere (5)
Azerbaycan
(15)
19.190
Türkmenistan
(14)
Irak (14)
Mısır (7)
İsrail (7)
Irak (20)
Azerbaycan
135.686 (11)
Türkmenistan
(6)
Cezayir (4)
Suriye (3)
İngiltere (27)
Irak (18)
6.767
Azerbaycan
(14)
K.K.T.C (11)
İran (6)
Almanya (13)
İsrail (11)
521.109
İngiltere (9)
Irak (7)
Azerbaycan
(6)
Almanya (14)
İtalya (11)
178.557
Fransa (11)
İngiltere (10)
Irak (6)
Irak (11)
Azerbaycan
124.141 (7)
İsrail (7)
Türkmenistan
(5) Rusya Fed.
(6)
31
7019
7214
7215
7216
7217
7303
7304
7305
7306
7307
7308
Cam Yünü
76.707
92.731
100.384
Demir-Çelik
Çubuk, Profil ve
Teller,
Çivi,
4.935.54
4.533.0
6.239.1
Somun,
Sıhhi 1
26
25
Gereçler, Tuvalet
Eşyası Aksamı
Demir-Çelik
Boru ve Bağlantı
1.521.82
1.587.3
1.776.1
Parçaları
3
43
33
Demir-Çelikten
Diğer
İnşaat
Aksamı
990.033
923.165
1.102.1
7317
7318
Demir-Çelik
Vida, Cıvata vb.
158.991
215.851
292.790
7322
Demir-Çelik
Radyatörler
381.746
399.154
447.596
7324
Demir-Çelik
Sağlık Gereçleri
62.223
73.553
82.720
7604
7610
Alüminyumdan
İnşaat
Malzemeleri
ve
İnşaat Aksamı
651.311
739.653
835.048
77
Almanya (16)
İtalya (12)
Fransa (8)
Rusya Fed. (4)
Mısır (4)
B.A.E. (13)
Irak (12)
Singapur (6)
İsrail (5)
Mısır (4)
A.B.D. (12)
Irak (12)
İngiltere (8)
Çek
Cumhuriyeti (7)
Romanya (6)
Irak (19)
Türkmenistan
(13) Azerbaycan
(9)
Tunus (4)
Kanada (3)
Almanya (34)
Fransa (4)
İran (4)
Slovakya (4)
Türkmenistan
(3)
İngiltere (27)
Romanya (9)
Ukrayna (8)
Almanya (7)
Polonya (5)
Rusya
Fed.
(11) Irak (10)
İran (7)
Mısır (6)
Azerbaycan
(6)
Almanya (25)
Irak (11)
Azerbaycan
(6) Türkmenistan
(5) Bulgaristan
(3)
32
7615
Alüminyum
Sağlık Gereçleri
53.718
54.371
8301
8302
Kilitler
ve
Donanım Eşyası
336.509
415.435
8402
8403
8404
8415
841911
841919
851610
851621
Isıtma
ve
Soğutma Cihazları
558.320
603.858
842810
Asansörler
Liftler
ve
19.113
21.805
848180
Musluklar
Vanalar
ve
186.262
219.453
8536
Elektrik
Malzemeleri
330.153
380.290
854442
854449
Yalıtımlı
Kablolar
859.124
İtalya (14)
Irak (11)
60.283
Mısır (10)
Azerbaycan
(7) Hollanda (5)
Rusya
Fed.
(11)
496.718
İran (11)
Almanya (8)
Romanya (7)
Ukrayna (6)
Almanya (17)
Rusya
Fed.
(12)
791.349
İngiltere (8)
İtalya (6)
İspanya (6)
İran (15)
Rusya
Fed.
35.145 (12)
Irak (12)
Kazakistan (8)
Gürcistan (7)
Almanya (16)
Irak (9)
273.164
İran (7)
Rusya Fed. (7)
Mısır (5)
İtalya (14)
Rusya
Fed.
506.713 (13) Almanya (8)
Ukrayna (7)
Irak (6)
1.175.2
21
İngiltere (22)
Irak (14)
İsrail (8)
Türkmenistan
1.450.3
00
(6)
Almanya (5)
9405
Aydınlatma
Cihazları
193.896
207.918
Türkmenistan
(11)
238.004
Azerbaycan
(10)
33
Irak (10)
Almanya (6)
Rusya Fed.
(5)
9406
Prefabrik
Yapılar
Toplam
Irak (25)
Rusya
Fed.
196.560
163.812
214.104 (11) Azerbaycan
(10)
Türkmenistan
(11)
Afganistan (6)
Irak (12)
Almanya (5)
15.788.7
16.377.
19.730.
B.A.E (5)
67
236
910
İngiltere (5)
A.B.D. (4)
Kaynak: TÜİK
2009 yılında 5,4 milyar dolar olan inşaat malzemeleri ithalatı 2010 yılında yaklaşık % 26
oranında artarak 6,8 milyar dolara ulaşmıştır. 2011 yılında ise % 29 artarak 8,8 milyar $
olarak gerçekleşmiştir.
Sektörün 2011 yılı ithalatında demir-çelik ürünler 2,2 milyar dolarlık değeriyle en büyük
grubu oluşturmaktadır. Isıtma ve soğutma cihazları 1,1 milyar dolar ile ikinci, elektrik
malzemeleri 1,1 milyar dolar ile üçüncü büyük gruptur.
2011 yılında 176 ülkeden inşaat malzemeleri ithal edilmiş olup ithalat yapılan başlıca
ülkeler Çin, Almanya, İtalya, Fransa ve İspanya’dır.
Tablo 8: Türkiye’nin İnşaat Malzemeleri İthalatı (1.000 ABD Doları)
GTİP
2520
2523
Ürünler
Alçı
Çimento
2009
4.644
6.041
2010
5.657
9.629
2011
2011 Yılı İthalat
yapılan Ülkeler ve
Payları (%)
8.889
Yunanistan
K.K.T.C.
Almanya
İngiltere
Polonya (1)
(62)
(21)
(9)
(2)
7.848
Fransa
İngiltere
Çin
Mısır(7)
(40)
(18)
(12)
34
3208
3209
3210
3214
3917
3918
3922
3925
4411
4412
4418
4814
6802
6803
6806
6807
6809
6810
6811
Boyalar
Vernikler
ve
Plastik İnşaat
Malzemeleri
Ağaç
İnşaat
Malzemeleri
Duvar
Kağıtları
İşlenmiş
Taşlar (Mermer,
Granit)
Mineral
Yünler
Asfalt,
Alçı,
Çimento
ve
Betondan Eşya
383.146
243.982
253.631
19.515
139.553
32.125
36.078
436.101
268.978
463.047
30.959
169.066
46.632
43.865
499.702
Libya (6)
Almanya
İtalya
Fransa
Belçika
İngiltere (6)
(27)
(18)
(11)
(8)
373.469
Almanya
Fransa
Çin
İtalya
İspanya (6)
(19)
(13)
(15)
(7)
623.487
Almanya
Rusya
Fed.
Romanya
Brezilya
İtalya (4)
(22)
(18)
(16)
(7)
42.862
Güney Kore (33)
Almanya
(25)
İtalya
(10)
Belçika
(7)
Çin (7)
209.648
Çin
Hindistan
İspanya
İtalya
Vietnam (1)
(38)
(38)
(14)
(5)
54.716
Almanya
Çin
İngiltere
Macaristan
Polonya (6)
(24)
(13)
(8)
(7)
53.877
Çin
İtalya
Yunanistan
İspanya
Fransa (5)
(29)
(17)
(8)
(9)
Almanya
Yunanistan
Çin
İtalya
Vietnam (2)
(76)
(13)
(5)
(3)
6904
6905
Tuğlalar,
Karolar,
Kiremitler
1.246
902
1.283
6907
6908
Seramik
Kaplamalar
42.481
68.236
73.107
Çin
(49)
35
6910
Seramik Sağlık
Gereçleri
7003
7004
7005
7008
7016
Düz
Cam,
yalıtım camı, cam
tuğla
7019
7214
7215
7216
7217
7303
7304
7305
7306
7307
7308
Cam Yünü
Demir-Çelik
çubuk, Profil ve
Teller,
Çivi,
Somun,
Sıhhi,
Gereçler Tuvalet
Eşyası Aksamı
Demir-Çelik
Boru ve Bağlantı
Parçaları
DemirÇelikten
Diğer
İnşaat Aksamı
7317
7318
Demir-Çelik
Vida Cıvata vb.
7322
Demir-Çelik
6.364
98.072
96.641
259.686
483.559
119.006
8.868
134.656
117.230
398.359
607.974
122.001
İspanya
İtalya
Almanya
Vietnam (2)
(20)
(16)
(5)
8.833
Almanya
Çin
İtalya
Libya (4)
(30)
(19)
(15)
135.117
Belçika
Çin
A.B.D.
Romanya
Almanya (8)
(23)
(13)
(11)
(10)
147.390
Çin
Almanya
Fransa
Çek
Cumh.
İngiltere (5)
(50)
(9)
(8)
(6)
İspanya
İtalya
Romanya
Çin
Rusya Fed. (5)
(40)
(11)
(11)
(6)
793.372
Çin
İtalya
Almanya
Rusya
Fed.
Fransa (5)
(23)
(15)
(10)
(5)
207.140
Almanya
Yunanistan
İtalya
Çin
Portekiz (5)
(17)
(10)
(10)
(7)
Çin
Almanya
Fransa
İtalya
Japonya (5)
(37)
(16)
(11)
(7)
Almanya
(46)
598.556
940.977
484.966
604.732
15.331
15.083
22.476
36
Radyatörler
7324
7604
7610
7615
8301
8302
8402
8403
8404
8415
841911
841919
851610
851621
842810
848180
Demir-Çelik
Sağlık Gereçleri
Alüminyumda
n
İnşaat
Malzemeleri ve
İnşaat Aksamı
Alüminyum
Sağlık Gereçleri
Kilitler
ve
Donanım Eşyası
Isıtma
Soğutma
Cihazları
9.958
55.890
13.533
335.976
13.802
Asansörler ve
Liftler
Musluklar ve
Vanalar
45.319
351.503
(19)
(8)
(6)
(27)
(22)
(21)
(8)
76.280
Almanya
Çin
A.B.D
Yunanistan
İtalya (6)
(30)
(14)
(12)
(7)
28.518
Çin
Fransa
İtalya
Mısır
Danimarka (2)
(40)
(25)
(17)
(6)
475.847
573.019
Almanya
Çin
İtalya
Çek
Cumh.
Fransa (8)
(19)
(15)
(12)
(9)
832.923
Çin
İtalya
1.065.164 Almanya
Güney
Kore
Tayland (9)
(23)
(14)
(13)
(9)
64.485
25.176
ve
863.755
15.425
İtalya
A.B.D
Belçika
İngiltere (5)
İtalya
Almanya
Çin
İspanya
İsviçre (5)
64.276
442.718
90.583
614.791
Çin
İspanya
Avusturya
Almanya
İtalya (8)
(41)
(16)
(11)
(8)
Çin (23)
İtalya (18)
Almanya (15)
Fransa (7)
İspanya (4)
37
Elektrik
Malzemeleri
672.957
857.610
1.064.502
Yalıtımlı
Kablolar
202.328
262.050
329.561
9405
Aydınlatma
Cihazları
199.143
304.581
402.732
9406
Prefabrik
Yapılar
23.025
37.858
45.173
8536
854442
854449
Toplam
5.355.467
6.813.53
7
8.772.263
Almanya (24)
Çin (12)
Fransa (12)
İtalya (12)
ABD (5)
Çin (31)
Almanya (11)
İtalya (6)
Fransa (5)
Çin (68)
Almanya (7)
İtalya (7)
İspanya (2)
Fransa (2)
Hollanda (36)
İspanya (15)
Almanya (9)
Kanada (9)
Fransa (6)
Çin (19)
Almanya (15)
İtalya (11)
Fransa (7)
İspanya (4)
Kaynak: TÜİK
Grafik 7: Türkiye İnşaat Malzemeleri İthalat ve İhracat
Kaynak: International Trade Center
2011 yılının tamamında 19,7 milyar USD, 2012 yalının ilk dokuz ayında ise 15,5 Milyar USD
tutarında inşaat malzemesi ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye inşaat malzemeleri sektörü,
38
2023 yılında Türkiye’nin hedeflediği toplam 500 milyar USD ihracat hedefi kapsamında
kendisine 100 milyar USD’lik bir hedef belirlemiştir.
Batı Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarına ihracatımızın toplam ihracatımız içindeki payı
azalırken, komşu ülkeler, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya yapılan ihracatın payı ise yükselmiştir.
Bu değişimdeki bir etken, global kriz süresince özellikle Batı Avrupa ve Doğu Avrupa
ülkelerinin ekonomilerinde yaşanan küçülme sebebiyle inşaat sektörünün yeni ve yenileme
anlamında olumsuz etkilenmesiyken, diğer etken de Türkiye’nin özellikle son dönemlerde
yakın coğrafyasındaki ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesine yönelik izlediği dış ticaret
politikalarıdır. Bir başka önemli neden de Türk müteahhitlerin gerçekleştirdikleri projelerin
buralarda yoğunlaşmasıdır.
DÜZCE’DE YAPI MALZEMELERİ SEKTÖRÜ
01.01.2001-30.09.2013 tarihleri arasında Düzce iline yapı malzemeleri-inşaat imalat
yatırımı için toplam 457 milyon TL sabit yatırım karşılığında 24 adet teşvik belgesi (tamamı
yerli sermaye) düzenlenmiştir. Bu yatırımlar karşılığında sağlanması öngörülen toplam
istihdam 1753 kişidir (Ekonomi Bakanlığı, 01.01.2001-30.09.2013 Tarihleri Arası Yatırım
Teşvik Verisi).
Tablo 9: Düzce ilinin sektörel bazda ihracat verileri
1
(1000 ABD Doları)
31.12.2011
Ocak-
1
Ocak-
31.12.2012
DÜZCE
85.100
101.669
Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri
18.496
22.312
Çelik
4.743
12.355
387
458
Değerli Maden ve Mücevherat
6
1
Demir ve Demir Dışı Metaller
2.622
7.414
Deri ve Deri Mamulleri
62
125
Diğer Sanayi Ürünleri
21
3
Elektrik - Elektronik
1.415
1.893
Çimento Cam Seramik ve Toprak
Ürünleri
39
Fındık ve Mamulleri
676
534
Gemi ve Yat
6
0
Halı
23
17
Hazır Giyim ve Konfeksiyon
1.641
1.804
33
0
İklimlendirme Sanayii
13.975
11.569
Kimyevi Maddeler ve Mamulleri
8.705
6.776
Maden ve Metaller
165
80
Makine ve Aksamları
7.377
7.292
Savunma ve Havacılık Sanayii
4.173
8.718
Su ürünleri ve Hayvancılık Mamulleri
0
17
Süs Bitkileri ve Mamulleri
15
120
Taşıt Araçları ve Yan Sanayi
4.807
3.510
Tekstil ve Hammaddeleri
15.701
16.670
Yaş Meyve ve Sebze
51
0
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve
Mamulleri
Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi
Düzce ili 2011 yılında 4.743.000 dolarlık çelik ihraç ederken, 2012 yılında % 160’lık bir
artışla 12.355.000 dolarlık çelik ihracatı seviyesine ulaşmıştır.
Çimento, cam, seramik ve toprak ürünler ihracatı 2011 yılında 387.000 dolar iken, 2012
yılında % 18 artış göstererek 458.000 dolar olmuştur.
Demir ve demir dışı metaller ihracatında Düzce ili 2011 yılında 2.622.000 dolar seviyesinde
iken, 2012 yılında yaklaşık % 183’lük artış ile 7.414.000 dolar yurtdışı satış gerçekleştirmiştir.
İklimlendirme sektörü ihracatı 2011 yılında 13.975.000 dolar iken 2012 yılında yaklaşık %
17’lik düşüş göstererek 11.569.000 dolar olarak gerçekleşmiştir.
Yine yapı malzemeleri sektörü ile ilgili olabilecek maden ve metaller sektöründe Düzce
2011 yılında 165.000 dolar, 2012 yılında % 51,5 düşüşle 80.000 dolar seviyesinde ihracat
gerçekleştirmiştir.
Genel olarak yapı malzemeleri sektörünün ihracat yapısı incelendiğinde, sektörün en
önemli ihracat pazarını Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin oluşturduğu görülmektedir. Bu
40
ülkeler Suudi Arabistan, Irak, Birleşik Arap Emirlikleri, İran, Lübnan, Yemen, İsrail, Mısır, Libya
olarak sıralanabilir.
Tablo 10: Düzce ilinde kayıtlı yapı malzemeleri işletmeleri
Firma Unvanı
Delta Toprak Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
Öztaş Mermer Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Yiğitler Beton Kum Çakıl Hafriyat-Nakliye Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Koç İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Aykut Petrol Orman Ürünleri Turizm İnşaat Nakliyat Yakacak Maddeleri
Madencilik,Beton Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Pekintaş Pekin İnşaat Endüstri ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi
Aluform Pekintaş Alüminyum Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi
Aykut Hazır Beton-İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Aykut Madencilik Nakliyat-Hafriyat-İnşaat-Hazır Beton-Kum-Çakıl Sanayi ve Ticaret
Limited Şirketi
Koç-Ay Mimarlık Proje İnşaat Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketi
As Yapı İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi Yığılca Şubesi
Yiğitler Çelik Yapı Tarım Ürünleri Gıda Turizm Orman Ürünleri İnşaat Taahhüt
Nakliyat İthalat İhracat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi
Röder Yapı Sistemleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi Gümüşova Şubesi
DCS Cam Seramik İmalat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
41
Sandiviç Plas Panel pvc Ürünleri ısı ve Ses İzalasyonu Çatı ve Cephe Üretimi A.Ş.
Dekoral Alüminyum Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi
Borcam Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi
Mercanlar Çelik Yapı İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi
Eminoğlu S.B.V Mermer İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Düzce Yığılca
Şubesi
Aykut Petrol Orman Ürünleri Turizm İnşaat Nakliyat Yakacak Maddeleri Madencilik,
Beton Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Düzce 2.Şubesi
Marmara Strafor Yalıtım Dekorasyon Ambalaj Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited
Şirketi
Anadolum Mermer ve Maden İnşaat Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
Düzce Şubesi
Nuh Beton Anonim Şirketi Düzce Şubesi
Koç İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi Düzce Fındıklı Aksu Şubesi
Kartal Yol Yapı İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketi Yığılca Şubesi
Fibrosim Yapı Elemanları Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Düzce Şubesi
Topçu Kardeşler Demir Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
Superlit Boru Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi
Erciyas Çelik Boru Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi
42
IR Emniyet ve Güvenlik Sistemleri Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi
Bosmak Makine İnşaat Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
Öz İlke Yapı Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Düzce Kaynaşlı Şubesi
İntek Kalıp İskele Sanayi ve Ticaret A.Ş. Düzce Gümüşova Şubesi
Fibrobeton Yapı Elemanları Sanayi İnşaat ve Ticaret A.Ş. Düzce Şubesi
Hanifi Pala - Özpa PVC Alüminyum
Tubest Baca Sistemleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
Sarı İnşaat Malzemeleri Sanayi ve Tic. Ltd. Şti
Endmaksan Mühendislik Makine İnşaat Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
Tekno Maccaferri Çevre Teknolojileri Mühendislik Sanayi ve Tic. A.Ş. Düzce Şubesi
Düztaş Madencilik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Yığılca Şubesi
Kartal Yol Yapı İnşaat Taahhüt Ticaret Limited Şirketi Düzce Şubesi
Arnika Peyzaj Temizlik İnşaat Turizm ve Dış Ticaret Sanayi A.Ş. Düzce Şubesi
Kaynak: Düzce TSO
Yukarıdaki tabloda isimleri geçen 42 firmada toplam 2591 kişi istihdam edilmektedir.
43
Düzce Yapı Malzemelerinde Bazı Önemli Firmalar
Delta Toprak: 1969 yılında Düzceli işadamlarınca kurulan Delta Toprak Sanayi ve Ticaret
A.Ş. 1974 yılında tuğla imalatına başlamıştır. 10 yıla yakın süre bölgesel fabrika olarak tuğla
imalatını sürdürmüştür. 1985 yılında Yurtbay Şirketler Grubuna geçmesi ile İzolasyon Tuğlası
imalatına başlamış ve bu yıldan itibaren İstanbul ve Ankara Bölgelerine satışa başlamıştır.
Günümüzde Kalite anlayışını en önde tutan firma olarak yerini korumuş olan Delta A.Ş.
Yurtbay Şirketler Grubu içinde bulunan Yurtbay A.Ş. ile birlikte Tuğla Piyasasında seçkin bir
yere sahiptir.
Delta A.Ş. İzolasyon Tuğlası imalatında ihtisaslaşarak piyasanın seçkin firmalarına hizmet
vermektedir. Şirket 230 kişi istihdam etmektedir ve 130.000 ton yıllık üretim kapasitesine
sahiptir.
Pekintaş: Düzce’de kurulu olan Aluform Pekintaş A.Ş. 100.000 m² açık, 35.000 m² kapalı
alanda, ileri teknoloji ile donatılmış makine parkı ve üretim prosesleri ile sektörde öncü
konumdadır. Yeni üretime başlayan ve ülkemizin en modern, en yeni ve en hızlı hattı,
sandwich panel konusunda yapılan en büyük yatırım olma özelliğini taşımaktadır. Flexible
ürün gamı, değişik taleplere hızla adapte olabilme potansiyeli, üretim hızı ve kalitesi
açısından öngörülenin üzerindeki performansı ile Aluform, 21. yüzyıla tam donanımla
girmektedir. Şirketin 2015 yılı için Türkiye’de, Avrupa ve Asya kıtasında izolasyonlu sandwich
panel sektöründe lider ve öncü olma hedefi vardır.
IR Emniyet ve Güvenlik Sistemleri: 1954 yılında kurulan İTO Kilit ahşap kapı kilitleri,
silindirler & master sistemler, PVC kapı kilitleri, alüminyum kapı kilitleri, trajlı kilitler, çelik
kapı kilitleri, pirinç asma kilitler, kapı hidrolikleri ve panik çıkış kilitleri üretmektedir.
İTO Kilit şu an Ingersoll Rand firmasının Güvenlik Teknolojileri bölümünün bir parçasıdır.
Ingersoll Rand firması 2006 yılında Düzce fabrikasını ‘Mükemmelliğin Merkezi’ unvanıyla
onurlandırmıştır.
ITO Kilit ürünleri Ortadoğu’da, Balkanlarda ve Avrupa’da birçok ülkeye ihraç edilmekte ve
Türkiye’de de dağıtım kanalları aracılığı ile satılmaktadır.
Fibrobeton: 1987 yılında Türkiye’yi GRC (fiber takviyeli beton) ile tanıştıran Fibrobeton,
yeni bir sektör yaratmakla kalmadı; bugün ürünün kendini de aşan jenerik bir marka haline
gelmiştir. Fibrobeton 4 kıtada 20’den fazla ülkeye yayılan proje ağına sahip bir firmadır. 1989
yılında Doğuş Yapı ile birlikte Libya’da ilk yurtdışı projesine imza atan firma, Uluslararası Fiber
44
Takviyeli Beton Birliği’nin (The International Glassfibre Reinforced Concrete Association –
GRCA) 2011’de İstanbul'da gerçekleştirilen ve 150 delegenin katıldığı 16. Dünya Kongresi’nde
verilen 3 ödülün 3’ünü de alma başarısını göstermiştir.
Bugüne kadar farklı coğrafyalarda, AVM’lerden turizm yapılarına, kamu binalarından özel
konutlara kadar, farklı ölçekte 2 bin 500 civarında proje tamamlayan firma, 2011 yılında,
“Türkiye’yi ‘dünyanın GRC üssü’ haline getirme” vizyonunun en önemli adımlarından biri
olan Düzce’de D-100 Karayolu üzerindeki fabrikasının açılışını yapmıştır. Dünyanın tek çatı
altındaki en büyük entegre GRC tesisi olan Fibrobeton – Düzce, tamamlandığında 50 bin
metrekarelik bir kapalı alana sahip olacak ve üretim kapasitesi de yılda 600 bin metrekareye
ulaşacak. Tesisin yönetim binası olarak da nitelendirilebilecek ilk bölümü, 1000'er
metrekarelik üç kattan oluşuyor. Bir kanadı yönetim bölümü olarak planlanan üst kat, aynı
zamanda teknik ofis tarafından da kullanılıyor. Ofisler, 70 kişinin rahatça çalışabileceği, her
türlü modern donatıyı sunacak şekilde kurgulanmış. Testlerin yapıldığı modern laboratuvar
da yine bu binada bulunmaktadır.
Superlit Boru: 185.000 m2 arazi üzerine kurulu, 30.000 m2 kapalı alana sahip Superlit
Düzce fabrikasında; içme suyu, sulama, enerji, kanalizasyon, arıtma, soğutma ve deniz deşarjı
sistemleri için;

ISO

TS

BS

DIN

ASTM

AWWA
gibi ulusal ve uluslararası standartlara uygun, 300 mm – 4000 mm çap aralığında, 1250 2500 - 5000 – 10000 - 20000 (ve özel tasarımla üzeri) rijitlikte, 0-40 bar basınca mukavim,
“Sürekli Sarma” teknolojisinin yanısıra “Savurma Döküm” teknolojisi ile boru üretimi yapan
Cam Elyaf Takviyeli Polyester Boru (CTP) üretim hatları mevcuttur. Superlit her iki üretim
teknolojisini kullanan Türkiye deki tek CTP boru üreticisidir.
Malatya’da da fabrikası bulunan Superlit 1961’den beri yurtiçi piyasada İller Bankası,
Devlet Su İşleri, Belediyeler, Su İdareleri, Köy Hizmetleri, Yerel İdareler ve Özel
Müteahhitlere, 1977’den beri başta Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Avrupa devletleri olmak üzere
yurtdışı piyasaya hizmet vermektedir. Firma CTP boru ve ek parçaları üretimi ve temininde
45
Türkiye ve dünya pazarında sektörün en iyi tanınan firmaları arasında yer almaktadır.
Erciyas Çelik Boru: Spiral Kaynaklı (SAW) Çelik Boru üretiminde uzmanlaşmış olan
Erciyas'ın Düzce de bulunan fabrikası bugün 5 üretim hattı ve yıllık 450.000 ton kapasitesi ile
dünyanın önde gelen birçok projesi için üretim yapmıştır. Cezayir'de Tamanrasset - In Salah
İçmesuyu Hattı, Greo Doğalgaz Hattı, GK-1 Doğalgaz Hattı, Portekiz'de REN Doğalgaz Hattı,
Almanya'da Vattenfall Doğalgaz Projesi ve Türkiye'de Botaş'ın çeşitli projeleri ile Büyük
İstanbul İçme Suyu Projesinin Melen ve Yeşilçay fazları bunlardan sadece bir kaçıdır.
Her gün teknolojisini ve kapasitesini yenilediği fabrikasında Erciyas bu gün; Ø254
milimetreden Ø4064 milimetreye kadar çapta ve 4 milimetreden 35 milimetreye kadar et
kalınlığında olmak üzere, St 37 kaliteden API 5L X100 kaliteye kadar petrol, doğal gaz, su ve
kazık boruları üretmektedir. 2011 ilk çeyreğinde devreye soktuğu 5. üretim hattı ile
kapasitesini 450.000 tona çıkarmış olan Erciyas Avrupa'nın tek çatı altında toplanmış en
büyük Spiral Kaynaklı Çelik Boru üreticisi olduğu gibi, Düzce halkına ve tedarikçilerine de
yeni iş imkânları yaratarak içinde bulunduğu çevreyi kendi gibi geliştirmeye devam
etmektedir.
Tablo 11: Düzce ilinin çeşitli ürün gruplarında toplam kapasite rakamları
Hazır Beton
2.7 milyon ton
Taş Tozu
1.9 milyon ton
Agrega
3 milyon ton
Mermer Blok
35 bin ton
Alüminyum (kg)
50 bin ton
Panel (kg)
70 bin ton
Mıcır (kg)
230 bin ton
Muhtelif Çelik (kg)
430 bin ton
Demir (kg)
10 bin ton
Kaynak: Düzce TSO verilerinden derlenmiş yaklaşık değerlerdir.
Yapı Malzemelerinin Avrupa Birliği içinde serbest dolaşımının sağlanmasına yönelik temel
mevzuat (89/106/EEC) Construction Products Directive (CPD) - Yapı Malzemeleri Direktifidir.
İlgili Yasal Düzenlemeler
CE Belgesi ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği
Yapı Malzemelerinin Avrupa Birliği içinde serbest dolaşımının sağlanmasına yönelik temel
46
mevzuat (89/106/EEC) Construction Products Directive (CPD) - Yapı Malzemeleri Direktifidir.
Direktife getirilen düzenlemeler yoluyla, yapı malzemelerinin iç pazarda dolaşımının önünde
engel oluşturan farklı ulusal düzenlemelerin ortadan kaldırılması hedeflenmiştir. Bu
düzenlemelere çok genel şekliyle bakıldığında, yapı malzemeleri ve yapı güvenliği alanında
önemli ilerlemeler kaydedildiği söylenebilir.
Avrupa Birliği’nde Yapı Malzemeleri Direktifini ilgilendiren tüm kararlar Avrupa Yapı Daimi
Komitesi-Standing Committee on Construction-SCC tarafından alınır. 4703 sayılı Kanun ve
ilgili Yönetmeliklerle hukuki çerçevesi belirlenen AB teknik mevzuatı uyum ve uygulama
görevi çerçevesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından hazırlanan Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği (YMY), 08.09.2002 tarih ve 24870 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinin
kapsamını Teknik şartnamelere tabi ürünler
belirlemektedir. Bir ürünün teknik şartnameye tabi olması, o ürün ile ilgili bir uyumlaştırılmış
standart (harmonize norm) ya da Avrupa Teknik Onayının bulunması anlamına gelmektedir.
Başka bir ifadeyle, hakkında uyumlaştırılmış standart bulunan ya da Avrupa Teknik Onayı
bulunan yapı malzemeleri Yönetmelik kapsamında olup, CE işareti taşıması gerekmektedir.
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği çerçevesinde sadece teknik şartnameye tabi ürünlerde CE
işareti kullanılabilmektedir. Teknik şartnameye tabi olan ve CE işareti taşıması gereken
ürünlerin listesi Bakanlık tarafından “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (89/106/EEC)
Kapsamında Uygulanacak Teknik Şartnamelerin Yayımlanması Hakkında Tebliğ” ekinde
yayımlanmaktadır.
Kyoto Protokolü
Tüm bunlara ek olarak, sanayileşme ile başlayan aşırı fosil yakıt tüketimi sonucu ortaya
çıkan sera gazı salımları yerküreyi ısıtarak ciddi iklimsel olaylara yol açmakta, çevre ve
sürdürülebilirlik konusunu en önemli gündem maddelerinden biri haline getirmektedir.
Yirminci yüzyılın büyük küresel tehdidi olan iklim değişikliğine karşı mücadele amacıyla
uygulanan Kyoto Protokolü kapsamında enerji tüketimi sonucu ortaya çıkan sera gazı salım
oranlarının, 1990 seviyesinin % 5,2 altına düşürülmesi hedeflenmektedir. Buna bağlı olarak,
bazı ülkeler ilk yükümlülük dönemi olan 2008-12 yılları arası sera gazı salım değerlerinde
azaltım hedefleri belirlemiştir.
Türkiye %1,3’luk payı ile, Dünya sera gazı emisyon oranları sıralamasında 13. Sırada yer
almaktadır. Şubat 2009 yılında Kyoto Protokolü’nü imzalamış olmamıza rağmen 2013 yılına
47
kadar sera gazı salımlarında azaltmaya gidilmeyecek, ancak gerekli altyapı çalışmaları
tamamlanacaktır.
İnşaat malzemeleri sektörleri enerji yoğun sektörler olmaları sebebiyle, Kyoto Protokolü
sonrası dönemde en fazla risk altına giren sektörlerin de başında gelmektedir.
AB’ye
yapılacak ihracatlarda sınırda karbon eşitleme vergilerinin gelmesiyle, üreticiler için ek
maliyetlerin ortaya çıkması söz konusu olabilecektir. Bununla birlikte, Kyoto Protokolü’ne
taraf olunmasından dolayı, bazı global üreticiler Türkiye yerine çevre ülkeleri üretim üssü
olarak kullanabileceklerinin sinyallerini vermektedir.
Enerji Verimliliği Kanunu
Türkiye’de de Aralık 2008’de 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında 27075 sayılı
Resmi Gazete’de “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği” yayınlanmış ve bununla birlikte
binalarda enerjinin ve kaynaklarının verimli kullanılması, enerji israfının önlenmesi ve
çevrenin korunması hedeflenmiştir. Mevcut ve yeni binalara verilmek üzere düzenlenen
“Enerji Kimlik Belgesi” ile binaların asgari olarak enerji ihtiyacının hesaplanması, bu
hesaplama sonucunda binaların enerji tüketimine göre sınıflandırılması çalışmalarının
yürütülmesi kararı alınmıştır. “Enerji Kimlik Belgesi” düzenlenmesi konusunda mevcut binalar
ve inşaatı devam edip henüz yapı izni almamış binalar için kanun gereği Temmuz 2017’ye
kadar sure tanınmıştır (27539 Sayılı Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik).
Deprem Yasası
Yenileme pazarının büyümesini depreme karşı riskli bulunan binalarda güçlendirme
yapılması suretiyle destekleyecek bir diğer faktör, 2007 yılında yürürlüğe giren “Deprem
Bölgelerine Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik” ve bu kapsamda 2008 yılında
yayınlanan “Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği”dir. Bu yönetmeliğe göre, ülke
topraklarının % 66’sı 1. ve 2. derece deprem bölgesinde bulunmakta, ülke nüfusunun da %
71’i bu bölgede yaşamaktadır. Bir üst seviyede, 3. ve 4. derece deprem bölgelerinin kapsadığı
coğrafya, ülke topraklarının %92 ’sini oluşturmaktadır. Deprem riski yüksek bir ülke olan
Türkiye’nin yakın tarihinde ciddi can ve mal kaybına yol açan afetlerin sayısı çoktur.
Kentsel Dönüşüm
Türkiye’de kentsel dönüşüm 1999 yılı Marmara depremi sonrasında gündeme gelmiş ve
yerel yönetimlerin yöresel uygulamaları ile sınırlı kalmıştır. Kentsel dönüşüm Türkiye’de uzun
48
yıllar yaşanan çarpık yapılaşmanın ve kentleşmenin giderilerek ekonomik ve sosyal
gelişmenin hızlandırılmasını ve hane halkları ve bireyler için yaşanabilir kentler yaratılmasını
sağlayacak önemli bir araçtır. Bununla birlikte kentsel dönüşüm Türkiye’de gayrimenkul ve
inşaat sektörünün gelişimi için de yeni ve önemli bir unsur olacaktır. Bu açıdan uygulanabilir
bir kentsel dönüşüm stratejisine sahip olunması büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda
çıkarılan “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” kentsel dönüşüm
sürecinde önemli bir eşiği oluşturmaktadır.
Bu Kanun’un amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların
bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli
yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları
belirlemektir. Bu kanunda;
Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol
açma riski taşıyan, Bakanlık veya İdare tarafından Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın
görüşü de alınarak belirlenen ve Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nca kararlaştırılan
alanı,
Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya
da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen
yapıyı tarif etmektedir.
Kentsel dönüşüm faaliyetleri fiilen 2012 yılı Ekim ayından itibaren başlamıştır. Bununla
birlikte uygulamada başta finansman olanakları olmak üzere, riskli alan ve yapıların tespiti
için kurumsal yapıların oluşturulması, dönüşüm için oy çokluğu sağlanması, kazanılmış
hakların korunması ve hakların transferi ile tahliye ve yıkım süreçleri gibi konularda
karşılaşılan sorunlar dönüşüm hızını sınırlamaktadır.
İnşaat Malzemesi Sektörüne Etkileri;
Kentsel dönüşüm yaratacağı inşaat potansiyeli itibari ile inşaat malzemesi sanayi için ilave
bir malzeme talebi olanağı yaratacaktır. Kentsel dönüşüm kapsamında yıkılarak veya yerinde
iyileştirilerek yaklaşık 7 milyon adet konutun dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Olanakların
elverdiği ölçüde gerçekleştirilecek bu kentsel dönüşüm konut miktarı inşaat malzemesi
sanayine yönelik orta-uzun vadeli süreçte ilave talep yaratacaktır.
Kentsel dönüşümün en önemli getirilerinden biri de tüm inşaat faaliyetlerinin kayıt içi
gerçekleştirilecek olmasıdır. Kentsel dönüşüm bir bakıma geçmiş dönemdeki kaçak
yapılaşmanın tasfiyesi anlamına gelmektedir. Kayıt içi kentsel dönüşüm faaliyetleri, inşaat
49
malzemesi sanayinde kayıt içi çalışanlar lehine önemli bir avantaj sağlayacak ve kayıt dışının
yarattığı haksız rekabeti en aza indirecektir.
Kentsel dönüşüm nitelikli ve asgari standartlara uygun inşaat malzemesi kullanımını da
sağlayacak ve özendirecektir. Böylece katma değeri yüksek, nitelikli inşaat malzemelerinin
üretimi ve kullanımı artacak, bu alandaki teknoloji ve inovasyon çalışmaları da teşvik edilmiş
olacaktır.
Sürdürülebilirlik ve Sertifikasyon Uygulamaları
Küresel ölçekte önem kazanan sürdürülebilirlik ilkesi tüm sektörleri olduğu gibi inşaat ve
inşaat malzemesi sanayini de etkilemektedir. Burada sürdürülebilirlik ilkesine bağlı olarak
çıkarılan kamu düzenlemeleri yanı sıra giderek piyasaların yönlendirdiği gönüllü uygulamalar
da etkili olmaktadır. İnşaat sektöründe yeşil binalar ve inşaat malzemeleri sanayinde de buna
bağlı çevre dostu malzemeler (yeşil sanayi ürünü) önem kazanmaktadır.
Yeşil binalar, planlama, inşaat ve kullanım döngüsü boyunca çevreye duyarlı bir şekilde
kaynaklarını verimli kullanan yapılar tanımlamaktadır. Yeşil binalar, alışılagelmiş bina
tasarımlarının sınırlarını verimlilik, fonksiyonellik, dayanıklılık ve kullanışlı olma alanlarında
genişletmektedir. Yeşil binaların tasarlanmasındaki amaç, yapısal çevrenin insan sağlığı ve
doğa üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak olup ana başlıkları ile enerji, su ve doğal
kaynakları verimli bir şekilde kullanmak, kullanıcı sağlığını korumak ve üretkenliği geliştirmek,
atık, israf, kirlilik ve çevresel tahribatı ayak izini azaltmaktır.
Yeşil binalar hem üreticiler hem de tüketiciler tarafından giderek daha çok üretilir ve talep
edilip kullanılır hale gelmektedir.
Bu çerçevede yeşil binaları diğer binalardan ayırmak üzere uluslararası nitelikte gönüllü
sertifika uygulamaları geliştirilmektedir. En yaygın olarak kullanılan LEED ve BREEAM
sertifikaları binaların yeşil bina vasıflarını sertifikalandırmaktadır.
Sertifikasyon değerlendirme sistemleri binalarda yaşayanlar için iç tasarım, mahalle
gelişimi, sürdürülebilir araziler, su kullanımında etkinlik, enerji ve atmosfer, hava kalitesi,
inovasyon ve tasarım gibi pek çok kriterin yanı sıra kullanılan inşaat malzemelerinin niteliğini
ve üretim süreçlerinin kalitesini de göz önünde bulundurmaktadır.
İnşaat malzemesi sektörüne etkileri;
Yeşil binalarda kullanılan inşaat malzemelerinin sürdürülebilir özellikte olması veya çevre
sertifikalarına sahip olması gerekmektedir.
50
Bu malzemelerin öncelikle çalışan sağlığı ve güvenliği, insan hakları vb. gibi sosyal
sürdürebilirliğe uygun üretilmesi ve yeşil binalarda bu nitelikteki ürünlerin kullanılması
koşulu aranmaktadır.
İnşaat malzemeleri ürün yaşam döngüleri boyunca kullanıcı sağlığını tehlikeye atmayacak
nitelikte olanlardan seçilmektedir. İnşaat malzemeleri enerji, su ve atık ayak izini en alt
seviyede tutacak ürünlerde tercih edilmektedir. Yapılarda bu nitelikte inşaat malzemeleri
kullanılmaktadır.
Yeşil binalar ve gönüllü sertifika uygulamaları inşaat malzemesi sanayini sürdürülebilirlik
niteliğini arttırmaya itmekte ve bu alandaki teknoloji ve inovasyon çalışmalarını
özendirmektedir.
ULUSLARARASI HEDEFLER
AB inşaat sektörü için yapılan uzgörü çalışmasında, sektörün inovasyon yapabilme
döngüsünün diğer sektörlerle karşılaştırıldığında daha uzun süreli olduğu, aynı zamanda
inşaat sektörünün inovasyon performansının yeteri kadar gelişmediği vurgulanmaktadır. AB
ülkeleri içinde sektöre dahil olan işletme sayısı 2,7 milyondur. 2004 yılı sonu itibariyle
sektörün yarattığı katma değer 4.335 milyar Euro büyüklüğüne ulaşmış, 13 milyondan fazla
kişiye istihdam yaratmıştır. AB 27 ülkeleri içinde katma değer açısından İngiltere ilk sıraya
sahipken, İspanya ikinci sırada yer almaktadır.
Sektörel bazda çevre ve sürdürülebilirlikle ilgili hedeflerin tanımlanması, sektörde faaliyet
gösteren firmalara daha net bir ışık tutacak ve daha odaklı çalışmalar yapılmasını
sağlayacaktır. Nitekim, Avrupa İnşaat Teknolojileri Platformu, Avrupalı inşaat ve inşaat
malzemeleri üreticilerinin, artan uluslararası rekabette daha güçlü bir konuma gelmeleri için
sosyal, teknolojik ve sürdürülebilir kalkınmayı öncelikli alan olarak belirlemiş ve 2030 vizyonu
kapsamında hedeflerini tanımlamıştır:
Tablo 9: Avrupa İnşaat Teknoloji Platformu 2030 Hedefleri
2030 Vizyon Hedefleri
Temel Performans Göstergeleri
İnşaat malzemelerinin
•
İnşaat
malzemeleri
üretiminde
doğal
hammadde
51
üretimi ve bertarafında ihtiyacının %30 oranında düşürülmesi
çevresel
etkilerin
azaltılması
• İnşaat ve yıkımdan kaynaklanan atıkların %100 oranında
geri kullanımının sağlanması
• İnşaat malzemeleri üretiminde CO2 salımının %30
azaltılması
İnşaat malzemelerinin
üretim
• İnovatif ve etkin üretim süreçlerinin tasarlanması ile
süreçlerinde üretim sürelerinin ve maliyetlerin %50 azaltılması
verimliliğinin artırılması
• En çok tercih edilen ürünlerde üretim kalitesinin %100’e
çıkarılması ve pazarın ihtiyaçlarına özel ürünlerin yapılmasını
sağlayacak yüksek esneklik seviyesi ve küçültülmüş üretim parti
büyüklükleri
• İnşaat malzemeleri üreticilerinin inşaat süreçlerine entegre
edilmesi
•
Yeni
fonksiyonlara
sahip
ürünlerin
üretilmesinin
sürdürülmesini sağlayacak yeni üretim süreçleri geliştirilmesi
• Bireysel tasarıma da izin veren endüstriyel üretim
İyileştirilmiş
ve
• Mevcut inşaat malzemelerindeki yalıtım ve depolama (ısı,
kullanıma özel geliştirilmiş elektro-manyetik ve akustik) özelliklerinin %20 artırılması
malzemeler ile binalarda
ve
altyapıda
• Sıfır enerjili yeni binalarda kullanılmak üzere etkin maliyetli
kaynak ürünlerin tasarlanması
kullanımının verimliliğinin
• Nakliye masraflarının %30 azaltılması
artırılması
• Yeni binaların yaşam döngüsü içerisinde sera gazı
salımlarının %50 düşürülmesi
İnşaat malzemelerinin
yaşam
• Binaların toplam yaşam döngüsü maliyetlerinin %30
döngüsü azaltılması
maliyetlerinin azaltılması
• İnşaat malzemelerinin işlevselliklerine zarar gelmeden
yerinde denetim ve bakımlarının yapılabilir olması
Sağlık, hijyen, güvenlik
• Bina içerisinde değişen kullanım ihtiyaçlarına göre %100
ve estetik açıdan yaşam uyum sağlayan ürünler geliştirilmesi
standartlarının
konforunun artırılması
/
• Kullanımı kolay bir ortam sağlayarak insanların yaşam
kalitesini geliştiren ürünler sunulması
52
İnşaat yapımında ve
inşaat
• Fabrika çalışanları arasında hastalık kaynaklı raporlu gün
malzemeleri sayısının %50 azaltılması
üretiminde
çalışma
• İnşaat sektöründe çalışanların uğradıkları iş kazalarının
koşullarının iyileştirilmesi %50 azaltılması
(çalışan
güvenliği,
• İnşaat malzemeleri üretim süreçlerinin endüstriyel
malzemelerin
uygulama prefabrikasyona uygun hale getirilmesi
ve bakım kolaylığı ile)
Müşteri
ihtiyaçlarına
• İleri teknoloji inşaat malzemelerinin geliştirilmiş, kabul
cevap veren yeni, bilgiye edilmiş ve kullanılıyor olması
dayalı,
çok
inşaat
malzemeleri
inşaat
geliştirilmesi
fonksiyonlu
• Yeni ve yenilikçi inşaat malzemelerinin, binalarda sensör,
ve izleme
gibi
fonksiyonları
sağlayan
bilgi
teknolojileri
yöntemleri uygulamaları ile uyumlu olması
• Dayanıklılık, mukavemet, vb. tüm müşteri ihtiyaçlarına
cevap veren özel tasarımlı ürünlerin geliştirilmesi
Kaynak: Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu 2011, TOBB
AB’de 2009 yılında kapsamı genişletilen 2009/125/EC sayılı Eko-tasarım Direktifi kapsamı
içerisine pencereler, yalıtım malzemeleri gibi enerji tüketimini etkileyen ürünler de girmiştir.
Söz konusu direktifle beraber inşaat malzemeleri üreticilerine ve AB’deki ihtiyaçlarına belirli
yükümlülükler getirilmiş ve ürün ile birlikte bir enerji etiketinin sunulması gerekli hale
gelmiştir. Bu durum özellikle de AB’ye bu sektörde ürün ihraç eden Türkiye için dikkate
alınması gereken bir konu olup, enerji verimliliği yüksek ürünlere katkıda bulunan
nanoteknolojinin de sektöre yapacağı katkı değerlendirilmelidir.
Diğer yandan, ABD’de 2009’da açıklanan Amerikan Düzenleme ve Yeniden Yatırım
Yasası(ARRA) inşaat sektörünün toplanmasına yardımcı olmuştur. Bu yasa çerçevesinde
ayrılan yaklaşık 787 milyar dolardan inşaat sektörünün faydalanacağı pay 135 ila 140 milyar
dolar dolayındadır. İnşaat sektörüne ayrılan bütçedeki en büyük paydaşlar ise 49 milyar dolar
ile ulaştırma, 35 milyar dolar ile binalar, 30 milyar dolar ile enerji ve 21 milyar dolar ile su ve
çevre alanlarıdır. Son yıllarda bir gerileme olsa da ABD inşaat sektöründe büyüyen eğilim
‘’yeşil bina’’ diğer bir deyişle doğaya dost, ekolojik binaların yapımıdır. Yeşil binalar
çerçevesinde amaç, malzeme seçimi, geri dönüşüm ve yeniden kullanım, sürdürülebilir
tasarım ve enerji verimliliği gibi yöntemlerle binaların çevre üzerindeki etkisini en alt düzeye
53
indirmektir.
Japonya’da enerji verimliliğin artırılması 1980’lerdeden beri büyük önem taşımaktadır; bu
hedefe ulaşabilmek için çeşitli mekanizmalar kullanılmıştır. Söz konusu mekanizmaları
harekete geçirmek için enerji yoğunluğunu her yıl %1 düşürecek şekilde orta ve uzun vadeli
hedefler planlanmış ve kurumların enerji yoğunluğunu düşürmeleri amacıyla çeşitli teşvikler
sağlanmıştır.
Çin’e bakıldığında kentleşme oranının 2020’de %55’e 2030’da %58 ulaşması
beklenmektedir. Dolayısıyla Çin’de konut inşaatında olduğu kadar altyapı ve ticari inşaatlarda
da uzun süreli bir büyüme öngörülmektedir. Çin hükümeti 2008 yılında, 586 milyar dolarlık
altyapı teşvik yatırımı planı açıklamıştır. Bunların yanı sıra, 2001 - 2007 döneminde şehirlerin
yüzölçümleri %70 artsa da kentleşme oranı %30’larda kaldığı için Çin hükümeti kentleşme ve
şehirlerdeki gelişim projelerine de destek olmaya karar vermiştir.
Kullanılabilir ahşap malzemenin azlığı ve ortalama oranı 30 sene gibi kısa bina yaşı ve
benzeri faktörlerin de etkisiyle Çin, daha önce belirtildiği üzere dünyadaki en büyük çimento
üreticisi ve tüketicisi ülkedir. Ülkedeki CO2 salınımının %10’una sebep olan çimento
sektöründe enerji verimliliğin artırılması ve bu sebeple yenilikçi inşaat malzemelerinin
geliştirilmesi ülkenin öncelikleri arasındadır. 2004’te Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı
eski ve daha az enerji verimliliği ile çalışan çimento fabrikalarının ilerdeki yıllarda
kapatılmasına ve durdurulmasına karar vermiştir. Bununla birlikte 2015’e kadar kuru-hat
teknolojileri kullanan fabrika oranının % 90’a çıkarılması hedeflenmektedir.
Çin açısından önem taşıyan bir başka inşaat malzemesi de çakıllı kum/agregadır. 8,2 milyar
tonla 2009’da dünyadaki çakıllı kum üretiminin %30 ‘unu gerçekleştiren Çin’de sektör halen
dağınıktır. Güvenlik ve çevresel etkenler açısından olumsuz etkileri olan bu parçalı yapıyı
azaltmak için yerel hükümetler sektördeki operatörlerin sayılarını azaltmaya ve yerel
düzeyde daha sorumlu şirketleri bularak konsolidasyon sağlamaya çalışmaktadır. Çin’in 12.
Beş Yıllık Planı çerçevesinde 2011-2015 yılları arasında enerji kullanım oranında %16 azaltım
hedeflediği bilinmektedir. Enerji verimliliklerini sağlamak amacıyla 2007 ve 2008’de enerji
verimliliği ile ilgili çeşitli yasalar Çin, GB/T50378-2006 adlı kendi ‘yeşil bina’ standardını
oluşturmuştur.
Dünyanın en büyük altıncı ekonomisi olan Rusya’da inşaat sektörü GSYH’nin %7’sini,
inşaat malzemeleri ise %2’sini oluşturmaktadır ve bu sektörler 2002-2008 yılları arasında
sırasıyla %11 ve %6 büyümüşlerdir. Genel olarak inşaat sektörünün büyümesini sağlayan
54
birkaç etken sıralanabilir:
. Harcanabilir gelirin artmasıyla birlikte orta sınıftan gelen konut talebi
. Perakende sektöründe ilerleme ve endüstrinin canlanmasıyla ortaya çıkan ticari ve
endüstriyel gayrimenkul talebi
. Ulaşım, demiryolları, otoyollar ve havaalanları gibi bugüne kadar kısıtlı derecede
gelişebilen altyapı iyileştirme isteği
. İnşaat malzemeleri üretim tesislerinin modernizasyonu
. Kilit oyuncuların faaliyetlerinin genişlemesi ve konsolidasyonu
Küresel ekonomik krizden etkilenen Rusya’da 2009’da inşaat sektörü de uzun zamandan
sonra ilk defa %18,4 oranında küçülmüş, ancak 2010’da devlet tarafından desteklenen ve
direkt finanse edilen projelerle sektörde yeniden bir iyileşme başlamıştır. Sochi’deki 2014 Kış
Olimpiyatları, Vladivostok’taki 2012 APEC Zirvesi ve Kazan’daki 2013 Universiade gibi
projelere önemli ve büyük fonlar ayrılmıştır.
Büyük çoğunluğu özel şirketlerin elinde olan Rus inşaat malzemeleri sektöründeki
malzemelerin azlığı, bu mallardaki artan fiyatların da sebebi olarak görülmektedir. İthalatın
ihracatı aştığı sektörde inşaat malzemelerinin %6-10’u ithal olsa da bu oran yenilikçi
malzemelerde %20’ye kadar çıkmaktadır.
2010’da yayımlanan bir yönergeyle Rusya Federasyonu 2020’ye kadar inşaat malzemeleri
sanayiine yönelik kalkınma yollarını ve önceliklerini açıklamıştır. Bu kalkınma planında inşaat
sektöründe yaşanan problemleri aşmakta iki temel kriter belirlenmiştir:

Piyasada uygun fiyatlı temel inşaat malzemesi kıtlığının olmaması

Yerli fabrikaların teknik ve teknolojik düzeyi ile üretilen ürünlerin kalite düzeyinin
yükseltilmesi
Uygun fiyatlı temel inşaat malzemesi açığının olmaması hedefine ulaşmada Rusya
Federasyonu 2020 için belirli tüketim hacimleri hedeflemiş ve üretim için de ek kapasitelerin
devreye sokulması planlanmıştır. Fabrika ve ürünlerin teknik ve teknolojik düzeyinin
yükseltilmesi için ise başta enerji verimliliği üzerinde yoğunlaşmanın yanı sıra yerel makine
endüstrisini oluşturmak ve rekabeti artırmak amacıyla malzeme hacmini ve maliyeti aşağıya
çekmek gibi stratejiler ortaya konmuştur.
Ulusal Strateji ve Hedefler
Türkiye’de inşaat malzemeleri sektörü 2023 yılı için Türkiye’nin hedeflediği toplam 500
55
milyar dolar ihracat hedefi kapsamında kendisine 100 milyar dolarlık ihracat hedefi
belirlemiştir. Çin ve Rusya gibi büyümekte olan ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’de de konut
talebi, yenilenebilir enerji alanında altyapıyı da kapsayan çalışmalar, kentsel dönüşüm ve
Türkiye’den geçen enerji nakil hatları gibi gelişim alanları nedeniyle Türkiye’deki konut, konut
dışı ve altyapı inşaatlarında büyüme beklenmektedir.
Gayrimenkul yatırım ortaklıklarındaki artış, harcanabilir gelir seviyesinin yükselmesi,
deprem ve enerji verimliliği konusunda alınacak önlemler ise rapor tarafından yenileme
pazarının önünü açacak etkenler olarak sıralanmıştır. Ayrıca yeni ‘Afete karşı Kentsel
Dönüşüm’ projesi de yenileme pazarını önümüzdeki 10-20 yılda geliştirecektir.
2011 TOBB Sektör Görünüm Raporu’nda üzerinde durulan önemli bir nokta ise Türkiye’de
inşaat sektörünün gelecek dönemde ‘üretim odaklı’ olmaktan çıkıp ‘teknoloji odaklı’ olmaya
geçmesinin gerekliliğidir. İnşaat malzemeleri sektörünün üretim süreçlerinde genel olarak
yoğun enerji tüketimi bulunmaktadır ve tüketim yoğunluğunun azaltılması hem
sürdürülebilirlik hem de maliyet azaltımı açısından kritiktir. Bu durumda, enerji konusunda
dışa bağımlı olan Türkiye’de enerji tüketiminin azaltılması daha da büyük önem taşımaktadır.
Diğer taraftan inşaat malzemelerinin kendileri de enerjinin %40’ının tüketildiği binalardaki
enerji verimliliği adımlarında önemli rol üstlenecektir.
2011-2014 Sanayi Stratejisi Belgesi’nde demir-çelik sektörünün incelendiği bölümde
belirtilen sorunlar arasında çalışanların, ‘sektörün geçirdiği yapısal dönüşüm ve teknolojik
gelişim sürecinde’ uyumsuzluk yaşaması ve insan kaynaklarının geliştirilmesi konusunda
sektördeki firmaların kolektif yatırım yapmaması vardır. Nitelikli işgücü inşaat malzemeleri
sektörünün gelişmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Bu aynı zamanda sektörün teknoloji
odaklı bir sektöre dönüşümünde de oldukça önemlidir. Yetişmiş AR-GE personeli açısından
inşaat malzemeleri sektörünün cazip hale getirilmesi, AR-GE personelinin yetiştirilmesi ve
istihdamı,
sektörün
teknolojik
kapasitesinin
ve
yeteneklerinin artırılmasına
katkı
sağlayacaktır.
Tablo 10: Türkiye Sanayi Stratejisi Çerçevesi
56
Kaynak: Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi, 2011-2014
Tablo 11: Sektörde firmaları bekleyen zorluklar ve olası çözüm yaklaşımları
Sektörde
Firmaları
Bekleyen
Olası Çözüm Yaklaşımları
Zorluklar
• Sağlıklı sektör verisine erişim
• Derneklerde şirketlerden bağımsız yönetim
ekipleri kurulması ve veri toplama mekanizmalarıyla veri paylaşımının sağlanması
• Sektör envanterlerinin oluşturulması ile sektör
büyüklüklerinin, verimlilik seviyelerinin net bir
şekilde ortaya çıkarılması ve gelişim fırsatlarının
tespit edilmesi
• Çevre, iklim değişikliği, enerji
• Ortak Ar-Ge bütçeleri yaratılması
57
verimliliği, sağlık/güvenlik konularına
• Farklı sektörlerden oluşan çalışma gruplarının
bağlı ortaya çıkacak ek maliyetler ve oluşturulması
yatırım gereksinimleri
•
Sektör
içi
ve
sektörler
arası
en
iyi
uygulamaların paylaşılması
• İşgücü kalitesinin artırılması ve
sektöre kaliteli istihdam çekilmesi
•
Üniversite-sektör
işbirlikleri
ile
sertifika
programları oluşturulması
• Çalışma koşullarının ve ücretlendirmenin
iyileştirilerek uygulamacı kaynaklı sorunların önüne
geçilmesi
• Hammadde, enerji maliyetlerinin
düşürülmesi
• Vergi avantajı, teşvik ve destek elde edilmesine
yönelik yapılacak taleplerde sektörün gücünün
artırılması
• Ortak satın alma organizasyonları kurulması
• Altyapısal iyileştirmeler
• Demir yolu ağlarının ve liman altyapılarının
iyileştirilmesine
yönelik
yapılacak
taleplerde
sektörün gücünün artırılması
• Ar-Ge ve İnovasyon
• Ortak Ar-Ge bütçeleri yaratılması
• Ortak Ar-Ge çalışmaları yürütülmesi veya
çalışmaların desteklenmesi
Kaynak: Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu 2011, TOBB
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
58
İnşaat sektörü ve inşaat malzemesi sanayi çalışmanın birinci bölümünde ortaya konulan
temel göstergeleri itibariyle ekonominin ve büyümenin itici gücü olmaya devam edecektir.
İnşaat sektörü ve inşaat malzemesi sanayinin her dönem belirleyici dinamikleri olmaktadır.
Yeni dönemde kentsel dönüşüm ve teknoloji ile inovasyon faaliyetleri önemli belirleyici
dinamikler olacaktır.
Kentsel dönüşümde yapı standartlarına uyumun yanısıra kullanılan inşaat malzemesi
standartlarına uyum için çok etkin bir denetim sistemi oluşturulmalıdır.
Kentsel dönüşümde teknolojik özellikleri yüksek binalar ve yeşil binalar ayrıca teşvik
edilmeli, planlar içinde azami oranda yer verilmelidir.
Başta kayıt dışı üretim olmak üzere haksız rekabet yaratan unsurların önlenmesi için
inşaat malzemelerinin üretim, satış ve uygulama aşamalarında etkin bir denetim sistemi
uygulanmalıdır.
Kurumsal müşterilerin, uygulayıcıların ve bireysel tüketicilerin ürünler, standartlar ve
uygulamalar konusundaki bilinç ve bilgi seviyeleri yükseltilmelidir.
Kullanılacak inşaat malzemelerinde asgari standartlar yükseltilmeli ve yenilikçi ürünlerin
kullanımı kullanıcı yönünde teşvik edilerek kaliteli, nitelikli ve yenilikçi ürünlerin kullanımı
genişletilmelidir.
Türk sanayinin genelinde görülen ve inşaat malzemeleri sanayine de büyük ölçüde
yansıyan “üretim odaklı anlayıştan” “yenilikçi ve teknoloji odaklı anlayışa” geçiş teknoloji ve
inovasyon faaliyetleri için en önemli itici olacaktır.
Yurtiçi pazarın büyük ölçüde fiyat odaklı olması ve yenilikçi ürünler segmentinin halen
sınırlı kalmasına rağmen şirketler teknoloji ve inovasyon faaliyetlerine yoğunlaşmalı ve bu
alandaki bütçelerini ve organizasyonlarını genişletmelidirler.
“Ürün geliştirme yaklaşımı” ağırlıklı olarak benimsenmeye devam etmelidir. Şirketler
teknoloji ve inovasyon faaliyetlerinde ürün-geliştirmeye ağırlık vermelidir. Araştırmageliştirme çalışmaları ile temel bilimsel araştırmaları ise kamu ve üniversiteler üstlenmeli ve
buluşları sektörlere aktarmalıdır.
Şirketlerin kurumsal olarak endüstriyel tasarıma da ağırlık vermeli, malzemelerin görsel ve
fonksiyonel tasarımları geliştirilmelidir.
Üniversitelerde ihtisaslaşma artırılmalıdır. Üniversitelerin özel sektör ile iş birliği için ilgili
yasalarda iyileştirmeler yapılmalıdır.
59
Kamu yenilikçi ürünlerin kullanıcılarını teşvik ederek yenilikçi ürünlere talebi artırmalı,
böylece şirketlerin teknoloji ve inovasyon harcamalarının geri dönüşümünü hızlandırmalıdır.
Atık maddelerin toplanması, ayrıştırılması, taşınması, depolanması, temizlenmesi, geri
çevrimi, hammadde/girdi olarak kullanılabilir hale getirilmesi gibi konularda planlı ve kurallı
hareket edilmeli, geri dönüşümlerin hangi standartlar / sınıflar için kullanılacağı da
belirlenmelidir.
İnşaat malzemesi sanayinde geri çevrim asgari girdi kullanım oranları tesis edilmeli (cam,
çimento, hazır beton, demir-çelik vb), kentsel dönüşüm atıklarını kullanan şirketler teşvik
edilmeli (KDV istisnası), geri çevrim firmalarının kapasitesi arttırılmalı ve teşvik edilmelidir
(KDV istisnaları).
Kentsel dönüşümden çıkan atıkların aynen kullanımı da (cam, demir-çelik, tesisatlar vb)
önlenmelidir.
KAYNAKÇA
www.globalconstruction2020.com
60
International Trade Center, Trademap
Türkiye İstatistik Kurumu Veri Tabanı
Ekonomi Bakanlığı, 01.01.2001-30.09.2013 Tarihleri Arası Yatırım Teşvik Verisi
Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği Veri Tabanı
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, Demir Çelik Haritası
Türkiye Hazır Beton Birliği
Türkiye Alçı Üreticileri Derneği
İMSAD, İnşaat Malzemesi Sektöründe Kentsel Dönüşüm Çerçevesinde Yenilikçilik ve ArGe, 2013
TOBB, Türkiye İnşaat Malzemeleri Sektör Görünüm Raporu 2011
TÜSİAD, İMSAD, İnşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik: Yeşil Binalar ve Nanoteknoloji
Stratejileri, 2012
Türkiye ihracatçılar Meclisi Veri Tabanı
Düzce Ticaret ve Sanayi Odası
Sanayi Genel Müdürlüğü Demir-Çelik Sektör Raporu, 2013
Sanayi Genel Müdürlüğü Çimento Sektör Raporu, 2013
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi 2011-2014
61
www.deltatoprak.com.tr
www.erciyas.com.tr
http://www.superlit.com/tr/
www.itokilit.com.tr
www.aluform.com.tr
www.fibrobeton.com.tr
62