türkiye`de ve dünya`da ve isg

TÜRKİYE’DE VE
DÜNYA’DA VE İSG
İş Sağlığına Genel Bakış:
• İş sağlığı, genel olarak çalışma hayatı ve sağlık
arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilimdir.
İş Sağlığına Genel Bakış:
• İş sağlığı, iş hekimliği ve iş hijyeni konularını
kapsayan hem tıbbi hem teknik uygulamaları
kapsar.
İş Sağlığı Tarihçesi
• Eski Mısır’da Imhotep’in piramit işçilerinde bel incinmelerine (M.Ö.
2780),
• Platon zanaatkarlarda (M.Ö. 428-377),
• Aristo koşucularda ve gladyatörlerde (M.Ö. 384-322)
• Pliny tozlu çalışma mekanlarının öksürük ve nefes darlığıyla ilişkili
olduğuna (M.S. 23-79)
• Juvenal ayakta durarak çalışanlarda varis oluşumlarına ve
demircilerdeki göz hastalıklarına (M.S. 60-140)
• Galen madenci, kimyacı, terzi ve balıkçılarda(M.S.130-201)
İş Sağlığı Tarihçesi
• Georgius Agricola (1494-1555) ve Paracelsus (1493-1541)
madencilerdeki akciğer hastalıklarına işaret etmişler. Agricola radon
gazı ve akciğer kanseri ilişkisini, tozlu ortam ve pnömokonyoz ilişkisini
anlamlandırmış ve “madenci hastalığı” adı vermiş. Ayrıca korunmaya
yönelik tavsiyelerde bulunmuş. Paracelsus ise madenden
çıkardıklarımız karşısında madencilerin sağlıklarını ödüyoruz şeklinde iş
sağlığının önemini vurgulamış ve 3 ciltlik bir kitap kaleme almış.
İş Sağlığı Tarihçesi
Dr. Bernardino Ramazzini
(1633-1714)
Dr. Bernardino Ramazzini
• Kendisi “De Morbis Artificium Datriba” adlı kitabında; “bir hastanın
evine gittiğinizde ona neresinin ağrıdığını, ne zamandan beri hasta
olduğunu, barsaklarının düzenli çalışıp çalışmadığını, son günlerde ne
tür yiyecekler yediğini sorarsınız. Bu sorulara ben bir soru daha
eklemek isterim; hastaya ne iş yaptığını da sorunuz.” diyerek yapılan iş
ile hastalık arasındaki ilişkinin önemini kalıcı olarak tıbba kazandırmıştır.
Meslek Hastalıklarının Türleri
•
•
Meslek hastalığı çeşitli etkenlere bağlı olarak farklı türlerde olabilir. Öte yandan
hastalık vücutta farklı organlarla ilgili çeşitli belirtilerle seyredebilir. Bu yüzden
meslek hastalıklarının incelenmesinde iki yönden yaklaşım yapılabilir. Birincisi
hastalık tablosuna göre adlandırma, diğeri ise hastalığın nedenine göre
sınıflandırmadır. Hastalıkta görülen belirtiler veya hastalığın yerleştiği organ olarak
değerlendirildiğinde en sık görülen meslek hastalığı türü deri hastalıklarıdır. Ancak
özellikle gelişmekte olan ülkelerde rutin veri kaynaklarında bunu saptama olanağı
yoktur, çünkü deri hastalıkları önemli bir sorun olarak algılanmaz ve sağlık
kuruluşuna başvurulmaz.
Deriden sonra en sık tutulan sistem solunum sistemidir. İşyeri ortamında bulunan
tozlar, kimyasal maddeler solunum yollarında irritan etki yapabilir veya akciğerlerin
derinliklerine kadar ulaşıp orada birikebilir ve çeşitli reaksiyonlara yol açabilirler.
Meslek Hastalıklarının Türleri
•
•
•
•
•
•
Etkenlerine göre yapılan sınıflamada ise işin niteliğine göre bir gruplama yapılır.
İnceleme kolaylığı bakımından işyeri faktörleri kimyasal, fiziksel, biyolojik vb.
gruplar halinde değerlendirilir. Meslek hastalıklarına yaklaşım da buna paralel
olarak sınıflandırılabilir.
Fiziksel nedenli
Kimyasal nedenli
Tozlarla meydana gelen
Biyolojik faktörlere bağlı
Ergonomik faktörlere bağlı
Meslek Hastalıklarının Türleri
Buna paralel olarak Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü içinde 5 grupta
toplanmıştır:
A grubu: Kimyasal nedenlerle olan meslek hastalıkları
B grubu: Mesleki deri hastalıkları
C grubu: Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları
D grubu: Mesleki bulaşıcı hastalıklar
E grubu: Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları
•
• Görülmektedir ki iş kazaları ve meslek
hastalıkları arasında açık bir uçurum var.
• Meslek hastaları artıyormuşçasına değerler
gözlesek de bunun kayıtlardaki
dengesizliklerden ileri geldiğini söyleyebiliriz.
Yaşlara göre dağılım
Yaşlara göre dağılım
İş Kazaları
Meslek Hastalıkları
• Görüyoruz ki meslek hastalıkları ziyadesiyle 45
yaş sonrası yükselip plato çizmekte.
• İş kazaları ise 18-24 yaş aralığında en yüksek
sıklıkta.
Başlarken ve Bitirirken Dikkat
İş Kazalarının Meydana Geldiği İş Saatlerine Göre Dağılımı (Son 3 Yıl)
The distribution of the num ber of employment injuries by the w orking-hours at w hich the
injury occurred (latest 3 years)
16.000
14.000
İŞ KAZASI SAYISI
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
2005
1.SAAT - 1st Hour
4.SAAT -4 th Hours
7.SAAT - 7 th Hours
Bilinmeyen
2006
YILLAR
2.SAAT - 2 nd Hours
5.SAAT -5 th Hours
8.SAAT - 8 th Hours
2007
3.SAAT - 3 th Hours
6.SAAT - 6 th Hours
9.SAAT+ - 9 th hours and Over
• Meslek hastalıklarının iş göremezlik nedenleri arasında
daha sıklıkla geçmesi, çalışanların sağlık kontrolü
gereksinimlerinin düzenli yapılması gerektiğini
göstermekte. Zira meslek hastalıklarının birçoğunun da
45 yaş sonrası tanındığını düşünürsek insanlarımız
genelde iş göremez duruma geldiğinde meslek
hastalıklarından haberdar olmaktadır gibi bir sonuç
çıkarmaktayız.
• Ve ölümlerde meslek hatalıklarının azlığı bize bu
ilişkilerin ortaya konamamasını ve kayıttaki
yetersizlikleri tekrar vurgulamakta.
Bu ölümlerin ilk üç sebebi
•
serebrovasküler sebepler
•
pnömokonyoz
•
yüksekten düşme
Raporumuz
• Kayıt sisteminin düzeltilmesi şarttır. Aksi takdirde mesleki hastalıkların
ciddiyeti kavranamaz.
• Öncelikli sorunlar saptanmalı ve bunlara yönelik uzun vadeli programlar
tasarlanmalıdır.
• Tanı safhasında mesleki maruziyetler sorgulanmalı ve olası mesleki
bağlantılar ortaya konulmalı. Bu noktadaki sorumluluk tüm hekimlerindir.
• Çalışanların sigortalı olarak çalışması sağlanmalıdır.
• Sigortanın ülkemizde devreye girdiği dönem hastalık veya sakatlığın başladığı
dönemdir. Burada sigorta koruyucu rolünü unutmuş veya vazgeçmiş bir
vaziyettedir. Etkin korumalarda sigorta da payına düşeni yerine getirmelidir.
• Yurdumuz işletmelerinin %90’dan fazla bir bölümünü teşkil eden işyerleri 50
işçiden az işçinin çalıştığı işyerleri iken buradaki çalışanların işyeri hekimliği
hizmeti alması mevcut durumla namümkündür. Buna ilişkin bir düzenleme
yapılmalıdır.
• İşyeri hekiminin de işvereni (patronu) olduğu sürece maliyetli çözüm
önlemleri vb. uygulanabilirlikleri bir soru işareti olmakta. Uygun bir çözüm
yöntemi ile işyeri hekiminin maaşını direk işverenden almasının önüne
geçilmeli, hekimin inisiyatiflerini yitirmesi önlenmeli.
Sorular ???
SORU 1: Aşağıdakilerden hangileri AB’de İSAGÜ’ nün temel
dayanaklarıdır?
ISO-ISSA
AET Anlaşması-Tek Avrupa Senedi
ISO-AET Anlaşması
ICOH-IALI
A)
B)
C)
D)
Cevap: B
SORU 2: 4857 sayılı İş Kanununun ardından Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, AB adaylık
sürecinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yasal
düzenlemeler; çağdaş ve uluslararası normlar ve AB
Direktiflerine uygun olarak yenilenmiş ve yeni hazırlanan
Yönetmeliklerle iş sağlığı ve güvenliği konusunda önleme
ve
geliştirmeye
yönelik
aşağıdakilerden
yeni
yaklaşımlardan hangisi getirilmiştir?
A)
B)
C)
D)
İş yerlerinde genel bir önleme politikasının geliştirilmesi
İşin her aşamasında risk değerlendirmesi yaklaşımı ile tehlikelerin
tespiti ve buna göre alınacak tedbirlerin belirlenmesi
Hepsi
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili durumun sürekli iyileştirilmesi
Cevap: C
SORU 3: İş sağlığı ve güvenliği konusunda
yapılacak olan çalışmalar, AB’nin hangi çerçeve
direktifindeki temel prensipler göz önüne
alınarak özetlenmiştir?
A)
80/480 sayılı Çerçeve Direktifi
89/391 sayılı Çerçeve Direktifi
B)
C)
90/290 sayılı Çerçeve Direktifi
D)
98/490 sayılı Çerçeve Direktifi
Cevap: B
SORU 4: Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğinin
sağlanması görevi kimin yetkisindedir?
A)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
B)
İşçi Sendikası
C)
Harb-iş Sendikası
D)
Sağlık Bakanlığı
Cevap: A
SORU 5: Ülkemizdeki işyerlerinde ortam
ölçümleri ile biyolojik analizleri bir arada
yapan ve sonuçları iş sağlığı ve güvenliği (İSG)
yönünden değerlendiren tek resmi kuruluş
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
İSAG
İSGSAG
B)
C)
İSGÜM
D)
SAGEM
Cevap: C
SORU 6: Türkiye’de hangi sektördeki iş kazaları
diğer sektörlere oranla daha sık yaşanmaktadır?
A)
Tarım
İnşaat
B)
C)
Metal
D)
Hayvancılık
Cevap: C
SORU 7: Karadeniz ve Akdeniz’deki tarım işleri için
(pamuk, tütün, fındık gibi) birçok mevsimlik işçi çok
zor koşullarda geçici olarak göç etmekte ve bu
bölgelerde yaşamak ve çalışmak durumunda
kalmaktadır. Bu durum öncelikli olarak
aşağıdakilerden hangisinin olmamasının bir
sonucudur?
A)
Tarıma yeterince ilgi gösterilmemesi
Tarım işçilerinin sosyal güvenceye sahip olmamaları
B)
C)
Kırsal alanda bir İSG sisteminin olmayışı
D)
Sağlık ocaklarının tarım işçileri için yetersiz kalması
Cevap: C
SORU 8: Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde meydana
gelen iş kazalarının en önemli sebepleri arasında
sayılmaktadır?
A) Bilgisizce yük taşıma
B) Kişisel koruyucu kullanmama
C) Tehlikeli hızla çalışma
D) Sağlıksız işyeri koşulları
Cevap: D
SORU 9: Aşağıdaki ülkelerden hangisinde iş kazası
oranı diğerlerine göre daha azdır?
A) Kanada
B) Almanya
C) ABD
D) Güney Kore
Cevap: A
SORU 10: İş sağlığı ve güvenliğini sağlama
konusunda ülkemizde yapılan denetimlerde en
önemli eksiklik aşağıdakilerden hangisinde
belirgin olarak ortaya çıkmaktadır?
A) Dikkatsizlik
B) Eğitimsizlik
C) Güvenlik Sisteminin olmayışı
D) Hiçbiri
Cevap: B
SORU 11: Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde iş
sağlığı ve güvenliğini sağlama konusunda
denetim yapmakla görevlendirilmiş kurumlardan
değildir?
A)
SSK
B)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
C)
D)
İş Teftiş Kurulu
Cevap: C
SORU 12: Türkiye de 1971 tarihinde kaç sayılı İş
Kanunu çıkartılmıştır?
A)
4857
B)
506
C)
1475
D)
1473
Cevap: C
SORU 13: Almanya'da hangi tarihte İş güvenliğine
ilişkin yasa, tüm işletmelerde işyeri hekiminin
atanmasını zorunlu kılmıştır?
A)
12 Aralık 1972
B)
12 Aralık 1973
10 Aralık 1973
C)
D)
10 Aralık 1975
Cevap: B
SORU 14: Alman hukukunda, Feshe
karşı Koruma Yasası’nın tarihi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1951
B) 1954
C) 1955
D) 1957
Cevap: A
SORU 15: Türkiye’de işçileri korumak
amacıyla yapılan ilk yasal düzenleme
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dilaver Paşa Nizamnamesi
B) Maadin Nizamnamesi
C) Tatil-i Eşgal Kanunu
D) 2007 sayılı Kanun
Cevap: A
SORU 16: Türkiye’deki işletmelerin
yüzde kaçından fazlası küçük ve
orta ölçekli işletmelerdir?
A) 60 B)70 C)80 D)90
Cevap: D
SORU 17: Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle
ilgili çalışmaları çok sayıda kuruluşun yürütmesi,
uygulamada karşılaşılan sorunlardan hangisine bir
örnektir?
A)
Örgütlenme ve koordinasyon yetersizliklerinden kaynaklanan
sorunlar
B)
İşyerlerinin yapısından kaynaklanan sorunlar
C)
Yasal düzenlemelerden kaynaklanan sorunlar
D)
İstatistiksel verilerden ve araştırma sonuçlarından kaynaklanan
sorunlar
Cevap: A
SORU 18: İşçilerin katılımının sağlanmasına
ilişkin olarak aşağıda belirtilenlerden hangisi
Türkiye ‘deki İş Güvenliği Mevzuatının
özellikleri arasında yer almamaktadır?
A)
İşyerindeki sağlık ve güvenlik tehlikelerini bilme hakkı
B)
Katılma hakkı
C)
Reddetme hakkı
D)
Yukarıda belirtilenlerin hepsi yer almaktadır.
Cevap: D
SORU 19: Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği
haftası hangi tarihler arasında
kutlanmaktadır?
A) 1-7 Nisan
B) 1-7 Haziran
C) 4-10 Mayıs
D) 4-10 Kasım
Cevap: C
SORU 20:Dünyada işçi sağlığı ve iş güvenliğine
ilişkin ilk yasal düzenleme, hangi ülkede kabul
edilmiştir?
A) Almanya
B) İngiltere
C) İtalya
D) ABD
Cevap: B
SORU 21: Dünyada iş güvenliği ihtiyacı ilk kez ne zaman
ortaya çıkmıştır?
A)
15. yüzyılın başlarında
B)
16. yüzyılın sonlarında
18. yüzyılın başlarında
C)
D)
19. yüzyılın sonlarında
Cevap: C
SORU 22: Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliğinde
karşılaşılan sorunlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) Ülkemizde, üretimin küçük ve orta ölçekli
işletmelere dayanması, işçi sağlığı ve iş güvenliği
tedbirlerinin etkin bir şekilde uygulanmasını
güçleştirmektedir.
B) Ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili
yeterli yasal düzenleme vardır.
C) Ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili
kurum ve kuruluşlar çok sayıda ve dağınıktır.
D) Ülkemiz iş kazalarıyla ilgili son derece güvenilir
verilere sahiptir.
Cevap: D
SORU 23: Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle
ilgili uygulamalarda karşılaşılan en önemli yasal
sorun nedir?
A) Yasal düzenlemelerin yetersizliği
B) Yasal düzenlemelerin dağınık oluşu
C) Yaptırımların ağır olmayışı
D) Yasaların işletmeleri gözetir yönde olması
Cevap: B
SORU 24: Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliğinin
tarihsel gelişimi incelenirken, hangi dönem başlangıç
olarak alınmalıdır?
A)
18. yüzyılın ilk yarısı
B)
18. yüzyılın ikinci yarısı
19. yüzyılın ilk yarısı
C)
D)
19. yüzyılın ikinci yarısı
Cevap: B
SORU 25: Türkiye’de, işçi sağlığı ve iş
güvenliğiyle ilgili ilk mevzuat hangi
alanda çıkarılmıştır?
A) İmalat sanayi
B) Madencilik
C) Deniz taşımacılığı
D) İnşaat
Cevap: B
SORU 26: Türkiye’de iş güvenliğine ilişkin
hükümler ilk kez hangi Anayasada yer almıştır?
A) 1876
B) 1921
C) 1924
D) 1961
Cevap: D
SORU 27: 1998 yılında Cenevre’de gerçekleştirilen
16. Uluslar arası Çalışma İstatistikçileri
Konferansında (ICLS) alınan ilke kararına göre
aşağıdaki işgünü kaybına neden olan mesleki
yaralanma olaylarından hangileri dikkate
alınacaktır?
A)Toplam Olay Sayısı
B)Ölümlü Olaylar Sayısı
C)Ölümlü Olmayan Olaylar Sayısı
D)Hepsi
Cevap: D
SORU 28: 16. Uluslar arası İstatistikçiler
Konferansında alınan kararlar doğrultusunda iş
kazası oranlarının hesaplanması ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)
Kaza sıklık oranı
B)
Kaza ağırlık oranı
C)
Kaza olabilirlik oranı
D)
Hepsi
Cevap: D
SORU 29: Avrupa Birliği mevzuatında Risk
Değerlendirme konusuna yer veren temel
AB direktifi aşağıdakilerden hangisidir ?
A)
89 / 392 EEC sayılı Makina Emniyeti Direktifi,
89 / 655 EEC sayılı İş Ekipmanlarının kullanımında
B)
Sağlık Güvenlik Direktifi,
C)
89 / 391 EEC İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi
D)
98/24/EC (91/322/EEC) Kimyasal Maddeler Direktifi
Cevap: C
SORU 30: Aşağıdakilerden hangisi Büyük
Endüstriyel kazalar için yayınlanmıştır?
Seveso direktifi,
A)
B)
ILO 174/181 ve AB Seveso direktifi,
C)
AB Makina direktifi,
D)
Kopengah direktifi,
Cevap: B
SORU 31: İSG Kültürünün yerleştirilmesi,
işyerinde çalışanların sağlık ve güvenliklerini
amacıyla, 1989’da Avrupa Konsey Direktifi
(89/391/EC), tüm işverenlere hangi şartı yerine
getirme zorunluluğu getirtilmiştir?
A)İşyeri hijyeninin sağlanması
B)Acil durum planları yapma
C)Şirket içi denetlemeler yapma
D)Risk değerlendirme
Cevap: D
SORU 32: Dünyada mesleki ve iş ile ilgili hastalıklar
arasında ilk sırayı hangi hastalık almaktadır?
Fiziksel etkenlerle oluşan hastalıklar
A)
B)
Mesleki solunum sistemi hastalıkları
C)
Mide Hastalıkları
Üriner Hastalıklar
D)
Cevap: A
SORU 33: Ülkemizde İş Kazaları, Meslek
Hastalıkları, Analık ve Hastalık Sigortası
uygulamaları hangi yılda başlamıştır?
A) 1978 B) 1951 C)1961 D)1930
Cevap: B
SORU 34: Ülkemizde Meslek Hastalıkları Klinikleri
hangi yılda açılmıştır?
A) 1976 B)1978 C)1953 D)1975
Cevap: D
SORU 35: Son yıllarda endüstrileşmiş ülkelerde iş
kazalarının hızlı azalışında, etkin İSG uygulamaları rol
oynamıştır. Bununla birlikte, istihdamda sanayinin
payının küçülmesi tehlikeli sektörlerdeki üretimin diğer
ülkelere kaydırılmasının da azalmada etkisi olduğu
tahmin edilmektedir. Öte yandan, gelişmiş ülkelerde
sanayi üretimiyle özdeşleşmiş klasik riskler azalırken,
hizmet sektörünün büyümesiyle doğru orantılı olarak
yeni riskler ortaya çıkmaktadır. Bu duruma göre
aşağıdakilerden hangisi hizmet sektörünün büyümesi ile
ortaya çıkan yeni meslek hastalıklarına örnek olarak
gösterilebilir?
Kas-İskelet Hastalıkları
A)
B)
Akciğer Hastalıkları
C)
Deri Hastalıkları
Enfeksiyon Hastalıkları
D)
Cevap: A
SORU 36: Dünyadaki çalışma koşullarının değişimine
bağlı olarak, İSG ile ilgili yeni gelişmeler, tehlikeler ve
hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Bu tehlikelerden biri de
çevre kirliliğidir. Söz konusu durumun ortaya çıkmasında
aşağıdaki sektörlerden hangisinde görülen gelişmelerin
bu duruma etkisi olduğu söylenemez?
A)
Kimya
B)
Elektronik
C)
Tarım
D)
Taşıma
Cevap: C
SORU 37: Üçlü Sorumluluk Programı ilk önce hangi ülkede
uygulanmıştır?
A)
ABD
Kanada
B)
C)
Japonya
D)
Almanya
Cevap: B
SORU 38: Türkiye'deki İSG durumu, İş Kazaları Ve
Meslek Hastalıkları ile ilgili istatistiksel veriler
incelendiğinde meslek hastalığı ve iş kazalarının
toplamından oluşan sağlık sorunları aşağıdaki
sektörlerden hangisinde diğerlerine göre daha fazla
görülmektedir?
A)
Madencilik
B)
Tarım, Ormancılık, balıkçılık, avcılık
C)
Elektrik gaz ve su
D)
Ulaşım, taşımacılık ve iletişim
Cevap: A