Yazının devamı için tıklayın - İstanbul Aydın Üniversitesi

GELECEĞİN ENERJİSİ
İstanbul Aydın Üniversitesi Enerji Politikaları ve Piyasaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
(EPPAM)’ın enerji, kaynaklarının kullanımı ile ilgili gelişmeler hakkında yaptığı araştırmaya
göre; Güneş Nilüferleri, NASA Martısı, Güneş Göleti gibi icatların enerji kullanımına yön
vereceği ortaya çıktı. Atık su, pil, güneş gibi enerji kaynaklarının değerlendirilmesiyle küresel
ısınmaya karşı koymaya çalışan dikkat çekici icatlardan bazıları şöyle:
AeroCam
Cep telefonu şebeke şirketi Orange ve yenilenebilir teknoloji şirketi Got Wind İngiltere’deki bir
festivalde telefonları şarj etmek için bir çadır kurdular. Bu şarj çadırının özelliği, elektriğin rüzgar
enerjisinden sağlanmasıydı. Çadır 1 saatte 100 telefonu şarj edebilecek kadar enerji üretebiliyor.
Güneş Balonları
Geotectura’dan Joseph Cory tarafından geliştirilen “Güneş Balonları” projesi, güneş enerjisini
gökyüzüne çıkararak uçuruyor. Uzay Mühendisi Dr. Pini Gurfil ile birlikte geliştirdikleri balonlar
fotovoltaik güneş enerjisi hücreleri ile kaplı kumaştan yapılan ve içi helyum dolu platformlardan
oluşuyor.
Cory ve Gurfil bir ya da iki balonun bir evin, bir araya bağlanmış pek çok balonun ise apartmanların
ve toplulukların elektrik ihtiyacını karşılayabileceğini tahmin ediyor.
Güneş Nilüferleri
ZM Architecture’dan Peter Richardson tarafından geliştirilen projede, Glasgow Nehri üzerinde
yüzen “Güneş Nilüferleri” aracılığıyla güneş enerjisinin en verimli şekilde toplanması ve toplanan bu
enerjiden kentin faydalanması öngörülüyor.
1
Proje, suyun üzerinde serbestçe hareket eden ama kökleri toprağa bağlı nilüfer çiçeklerinden
esinlenerek oluşturulmuş. Benzer şekilde nehir tabanına bağlanan bu dairesel güneş plakları da nehir
yüzeyinde hareket ettirilebiliyor ve parça güneş plakalarının gün boyunca güneşe en uygun açıyla
yönlenmesini sağlamak üzere sistemde motorlar yer alıyor.
“Güneş Nilüferleri” aracılığıyla gün boyunca toplanan bu enerjinin kolaylıkla elektrik enerjisine
dönüştürülebileceğini ve şehrin raylı sistemine aktarılarak kullanılabileceğini söyleyen Richardson,
böylelikle kentin karbon salımının da azaltılabileceğini belirtiyor.
Güneş-Enerjili Klavyeler
Eğer kablosuz klavye tercih ediyorsanız şarj edilebilir pillerin önemini de biliyorsunuzdur. Pilleri
şarj etmek kolay olsa da bir süre sonra sürekli pil değiştirmek zor gelmeye başlar. Logitech ürünü
klavye sizi bu dertten kurtarıyor.
Termo-Kimyasal Güneş Enerjisi
Araştırmacıları termo-kimyasal teknoloji kullanarak güneş enerjisinin toplanması ve kullanımı
konusunda umutlu. Bilim insanları 70’lerde bu teknoloji üzerinde çalışıyorlardı ama proje pahalı
olması sebebiyle durdurulmuştu ve gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı belirtilmişti. Ama
araştırmacılar güneş enerjisini elektrik enerjisini dönüştürecek termo-kimyasal teknolojide vites
büyütüyor.
Güneş Rüzgar Enerjisi: Geleceğin Enerji Kaynağı
Enerji ihtiyaçlarını karşılamak için dünya yeni yollar keşfederken, güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi
yeni enerji kaynakları olarak değerlendiriliyor. Bu iki kaynaktan hangisinden daha iyi enerji
üretilebileceği konusunda bilim insanları kararsızken üçüncü bir seçeneğin olduğu görüldü. Bilim
2
insanları güneş enerjisi ile rüzgar enerjisini birleştirerek daha büyük oranda enerji elde edilecek
güneş rüzgar enerjisini geliştirdiler.
Atık Isının Elektriğe Dönüştürülmesi
Hızlı sanayileşmeyle birlikte, dünyada ısı üreten çok sayıda ürün üretildi. Bugüne kadar bu ısıya atık
gözüyle bakılırken, bu ısıdan elektrik enerjisi üretilip üretilemeyeceği sorgulanıyor. Günümüzde,
fizikçilerin ısıdan enerji üretmede buldukları yollar, bu rüyanın gerçeğe dönüşmesini sağlıyor.
Petrol Sızıntılarını Robotlar mı Temizleyecek?
Petrol sızıntılarının temizlenme maliyeti yüksek. Doğa dostu robotlar bu işi üstlenir ve kirliliği
temizlerse denizdeki hayat ve insanlık için önemli bir adım olacak. Seaswarm adında geliştirilen
robotlarla deniz yüzeyindeki petrolün toplanması öngörülüyor. Herşey planlandığı gibi giderse, bir
yıl içinde bu robotlar ticari olarak piyasada olacak. Bu robotlar en iyi performansı kolektif
kullanıldığında gösteriyor. Kendi başlarına petrol sızıntılarını tespit ediyor ve robot grubuna bir
mesajla durumu bildiriyor; ardından kendi aralarında temizleme stratejisi taslağı geliştiriyorlar.
Elektronik Cihazlara Nano-ölçekli Kablolarla Daha Fazla Enerji
Uzun zamandan beri hayal edilen elektronik gelişme, günümüzde bir grup bilim insanı tarafından
gerçekleştiriliyor. ABD Enerji Bakanlığı’nın Brookhaven Ulusal Laboratuarı tarafından desteklenen
projede, nano-ölçekli süper iletken kablolarla enerji daha hızlı iletiliyor ve elektronik cihazlar güç
bakımından daha iyi hale geliyor.
3
Cep Telefonu Şarjları da Artık Yeşil
Günümüzde cep telefonu şarjları hayatımızın bir parçası haline geldi. Daha yaygın cep telefonu
kullanımı, kullanımda olan ve kullanım dışı cep telefonları kaynaklı eko-kirlenmenin düşürülmesini
daha mecburi kılıyor. Kurşun, civa, kadmiyum ve diğer materyaller gibi toksik ürünler, ekosisteme
gerçek birer tehdit oluşturuyor. Ahize ürünler zaman ihtiyacının farkına varmamızı sağlarken, sadece
çevre dostu ahizeler değil, çevre dostu şarj cihazlarına da önem verilmesi gerektiğini gösteriyor.
Mira EV, Tek Şarjla 1000 km Seyahat Edebiliyor
Mira EV, Sanyo lityum-iyon pil sistemi ile çalışan tek pille durmadan 1000 km gidilmesini
sağlayarak dünya rekoru kırdı. Bu rekor dünyanın en uzun yarış kurs pisti olan Japonya’daki
Shimotsuma’da gerçekleşti. Japan Electric Vehicle Club tarafından organize edilen bu uzun sürüş
maratonu, Japonya Ibraki’deki bir sürücü okulundan 17 oto yarışçısı tarafından gerçekleştirildi.
Güneş Enerjisinin Geleceği Üstünde Güneş Parlıyor
Profesör John Rogers ve Xiuling Li başkanlığındaki ekip, Enerji Bölümü ve Ulusal Bilim Vakfı
fonuyla, güneş enerjisinin ticari olarak daha geçerli alternatif enerji kaynağı olması konusunda,
yarıiletkenlerin maliyetini düşürmek için silikon dışında daha optimal yollar bulma konusundaki
araştırmalarında önemli aşamalar kaydetti.
4
Gelecekteki Hava Yolculuğu Daha Gürültüsüz ve Daha Az Egzoz İçerecek
Avrupa Birliği’nin 1-6 milyar Euro değerinde ve 16 milletten 86 katılımcı ortağın yer aldığı ‘Temiz
Gökyüzü’ adlı araştırma projesi, uygulamaya özel teknolojiler geliştirilmesi ve tüm havacılık
sisteminin değerlendirilmesi ve ilerletilmesi amaçlarını taşıyor. Avrupa Havacılık Araştırması
Danışma Kurulu ACARE (Advisory Council for Aeronautics Research in Europe) 2020 yılına kadar
gürültüyü ve karbon dioksit emisyonunu %50, nitrojen oksit çıktısını da %80 azaltmayı hedefliyor.
Havacılık yakında daha temiz ve daha çevre dostu olacak.
Nanogüneş: Daha Az Maliyetli Güneş Enerjisi
Piyasa dostu senaryoya göre, nanogüneş ile kilowatt saati 5-6 sente elektrik üretmek mümkün olacak
ki bu, kömür enerjisi kadar ucuz ve diğer güneş enerjisinin üçte biri maliyete sahip. Nanogüneşte
farklı güneş panelleri kullanılacak. Geleneksel silikondan yapılan güneş panellerinin güçlü rakibi
bakır, galyum, indiyum ve selenyumdan üretilen CIGS yarıiletken baskılı güneş panelleri ve bu
paneller laboratuar deneylerinde geleneksel güneş panelleri kadar iyi sonuç verdiği belirtiliyor.
Pahalı olmayan baskı süreci, robotlar ve diğer hi-fi ekipmanlarla otomatik tesislerde seri üretim için
ideal.
Besin ve Elektrik Üretmek için Güneş Serası
İtalya’da güneş enerjisi ve besin üreten güneş serası yapıldı. Proje; Solar ReFeel, CeRSAA ve güneş
paneli üreticisi Solyndra şirketi gibi yenilenebilir enerji şirketleri tarafından yapıldı.
5
Hidrojen Gazı Üretimi Yeni Süper Bakteri ile İki Katına Çıktı
Hidrojen gazı günümüzde öncelikle kimyasalların üretiminde kullanılıyor ama yakıt hücreleriyle
kombine bir araç yakıtı olarak düşünülüyor. İklim nötr bir hidrojen gazı üretmek için bakteri biyogaz
üretimine benzer bir yöntemle ormancılığa veya ev atığına ekleniyor. Buradaki bir problem, hidrojen
değişiminin az olması yani ham maddeler az hidrojen gazı üretiyor. Bugün ilk defa araştırmacılar
öncekinden iki kat fazla hidrojen gazı üreten bir bakteri buldular.
Mühendisler Elektrik için Alg Hücrelerini Kullanıyor
Fotosentez yardımıyla bitkiler ışık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürüyor. Bu kimyasal enerji
besin için kullandıkları şeker bağlarında saklanıyor. Fotosentez kloroplast içinde meydana gelir.
Kloroplastlar şeker üreten ve yapraklara yeşil renk alg ileten hücresel güç merkezleridirler.
Fotosentez sırasında su oksijen, proton ve elektronlara ayrılır. Güneş ışınları yapraklar üzerine düşüp
kloroplasta ulaşınca, elektronlar harekete geçer ve daha yüksek enerji düzeyini sağlar. Bu hareketli
elektronlar proteinler tarafından yakalanır. Elektronlar protein serilerinden geçer. Proteinler de
elektronun tüm enerjisi tükeninceye kadar şekeri sentezlemek için daha fazla elektron enerjisi
kullanır.
Ontario’daki Güneş Enerjisi ABD Nükleer Enerjisine Denk
6
Yapılan çalışmada, Güney Ontario’daki güneş enerjisinin, ABD’deki tüm nükleer reaktörlerin
ürettiği enerjiye dek olduğu iddia ediliyor.
NASA’nın Martısı: Kişisel Elektrik Hava Aracı
Havacılık mühendisi Mark Moore, Martı’yı icat eden kişi. Mart tek kişilik elektrikle çalışan uçak.
Evinizin garajından arabanızı çıkartır gibi kolayca bu araç kullanılabiliyor çünkü dikey olarak
havalanıp yere konabiliyor. Mark Moore, uçakla helikopterin en iyi özelliklerini alarak hibrid araç
olan Martı’yı tasarlamış.
Daha Fazla Güç Üreten, Hafif Piller Üzerinde Çalışılıyor
Araştırmacılar, daha fazla enerji üreten, daha hafif lityum-hava pilleri üzerinde çalışıyor. Burada
kullanılan elektrot materyalleri farklı, elektrot materyalleri pil içinde meydana gelen elektro kimyasal
tepkimelerden sorumlu.
Katı-Hal Fotovoltaikleri ile Güneş Işığının Elektriğe Dönüşümü
Geleneksel katı-hal güneş hücreleri, bant aralıklarında voltaj sınırı problemine sahip. Araştırmacılar
bu sorunu çözme yolu geliştirdiler. Katı hal fiziği dilinde, bant aralığı enerji açığı olarak da bilinir.
Bu da, mobil şarj duyu olabilmek için yörüngesinden dış kabuk elektronu çıkarmak için gerekli
enerji miktarıdır. Bu elektron katı materyalde serbestçe hareket edebilir. Kondüktör materyallerinde,
iki aralık sürekli üst üste gelir, böylece büyük bir bant aralığı göstermezler.
7
Karbon Dioksitten Araba Yakıtı?
Bir araç yolda ilerliyorsa, petrol yerine havadan karbon dioksit tüketiyordur. Hayal gibi gelebilir ama
pek çok üniversiteden bilim insanı ve mühendislerden oluşan araştırmacılar, 1,4 milyon £ bütçeli
projede bunu gerçeğe dönüştürmek için çalışıyorlar. Bu araba sera gazı etkisinin temel sebeplerden
birini yok edecek.
Minik Jeneratörler Ortamdaki Titreşimlerden Elektrik Üretecek
Geliştirilen küçük jeneratörler gelişigüzel, ortam titreşimlerinden kol saati, kalp pili ve kablosuz
sensör için yeterli elektriği üretecekler. Kablosuz Entegre Mikro sistemler için U-M Mühendislik
Araştırma Merkezi’nde üretilen enerji üreten cihazlar isteğe bağlı, periyodik olmayan titreşimlerden
elektrik enerjisi üretmede hayli etkin ürünler. Bu tür titreşim örneğin köprü üstündeki trafiğin,
fabrikalarda çalışan makinelerin ve uzuvlarını hareket ettiren insanların yan ürünüdür.
Yapay Yaprak için Yeni Tasarım Stratejisi
Bilim insanları hidrojenin geleceğin yakıtı olacağını ve dünyanın ‘hidrojen ekonomisi’ ile
yönetileceği konusunda oldukça iyimser. Hidrojen yakıtının tek yan ürünü su buharı. Hidrojen yakıtı
kullanarak sera gazının zararlı etkileri azaltılabilir. Halihazırda çok sayıda araştırma laboratuarı
hidrojen yakıtı üretmek için fotosentez fenomeninin bir eşini yapıyor. Güneş enerjisi kullanılarak
Bilim insanlarının büyük çoğunluğu suyu bileşenlerine ayırarak fosil yakıtlara olan bağımlılığımızı
azaltabileceğimize inanıyor. Toyota gibi bazı otomobil firmaları hidrojen yakıtlı araçların reklamını
yapıyor. Ancak bugüne kadar hidrojen yakıt olarak kullanımı maliyet etkin değildi.
8
Diz üstü Bilgisayarlar için Yeni Güneş Şarjı
Muzatch yenilenebilir enerji şarjı üretti. Arabada, iş seyahatinde ya da vahşi doğada diz üstü
bilgisayarınızı güneş enerjisi şarjını kullanarak şarj edebilirsiniz.
Vortex’in Güneş Enerjili ATM’leri
Üçüncü dünya ülkelerinde hükümetlerin gelişmemiş bölgelerdeki altyapıya harcadıkları para
düşünüldüğünde alternatif enerji bir lütuf. Hindistan Devlet Bankası, Vortex Mühendisliğin ürettiği
güneş enerjili ATM’leri yarı kentsel ve kırsal Hindistan’da kullanacak.
Elektrik Üretimi için Karbon Nanotüp Kullanımı
Bilim insanları karbon nanotüplerde yeni bir fenomen ortaya çıkardı. Karbon nanotüplerin belli
şartlar altında güçlü elektrik dalgaları boşaltabildiği görüldü. Ekip, bunu termogüç dalgaları olarak
adlandırıyor. Termogücü küçük elektrikli aletlerde veya büyük boyutlu aletlerde kullanmayı
umuyorlar. Bilimsel Araştırma Hava Kuvvetleri Ofisi ve ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından bu
proje destekleniyor.
Amerika’nın Ana Dalga Gücü Çiftliği Yelken Açtı
Dalga enerjisi ABD’de geliştirilen etkileyici yenilenebilir enerji kaynakları listesinde yer alıyor. New
Jersey merkezli Ocean Power Technologies, Reedsport-Oregon’da kıyısında ülkenin ilk ticari dalga
9
gücü çiftliği olma özelliğini taşıyor. Proje tamamlandığında dalga enerjisi Oregon’daki yüzlerce ev
için enerji üretecek. Dalga gücü çiftliği, dalgaların doğal alçalıp yükselme hareketiyle yüzen
şamandıradan dalga enerji üretilmesi esasına dayalı.
Nanoteknoloji, Pilleri ve Giysileri Aydınlatıyor
Mühendis Yi Cui, nanoteknolojiyi bir düzey ileriye taşıyarak enerji üreten kağıt piller ve kıyafetler
tasarlıyor. Cui tekstil ve normal kağıt parçalarını alıyor ve içinde nanopartiküller bulunan bir
mürekkebe batırıyor. Bu partiküllerin dokulara nüfuz etmesi, kağıttan yapılmış daha ucuz piller ve
daha hafif süper kondansatörler yapılması imkanını doğuruyor.
Germanyum Lazer, İlan Edilen En Yeni Hafif Teknoloji
Lazerdeki materyaller pahalı ve çalışması zor olabilir. Son buluşla bu durum değişebilir. İçinde
bulunan germanyumun kolayca tasarıma dahil edilmesiyle ürün speklerinde değişiklik bile
gözlenmemesi, bu teknolojinin güzel yönü.
Gelecek, Hafif ama Güçlü Devre Sisteminde
Herhangi bir elektronik aletin beyni, makineyi çalıştıran devre sistemidir. Devre sistemi olmadan
üretildiği plastiğin maliyeti kadar bile etmez. Elektronik aletler bir tür pile ihtiyaç duyar veya kağıt
ağırlığından fazla olmalıdır. Bilim insanları hafif-güçlü devre sisteminden enerji sağlayan bir pil
kullanan cihaz teknolojisi ürettiler.
10
Yeni Pil Teknolojisi Kendi Gücünü Sağlayan Cihazları Üretecek
Pil teknolojisindeki son gelişmelere göre cihazlar kendi güçlerini kendileri sağlayabilecekler. Cep
telefonlarından arabalara kadar her şeyde cihazı kullanımda cihazın kendisinden başka hiçbir şeye
ihtiyaç duyulmayacak.
Güneş Enerjisini Unutun, Gelecek İnsan Gücünde
Mühendisler, geliştirdikleri cihazda doğal vücut hareketimizi kullanarak, küçük bir çip ile doğal
enerjiyi toplayıp üretebiliyorlar ve böylece doğal enerjiyle cep telefonu, kalp pili ve diğer küçük
elektronik cihazlar şarj edilebilecek.
Yeni Güneş Göleti Damıtma Sistemi
Araştırmacılar, ekosistemin son durağı olan göllere özen gösteren bir güneş tekniği geliştiriyor. Bu
yeni güneş damıtma sistemi göl suyundaki tuzluluk oranını ortadan kaldırmaya yarıyor. Bu ise,
düşük maliyetli özel bir gölet ve yenilenebilir enerji yoluyla güç elde eden patentli zar damıtma
sistemi yardımıyla mümkün oluyor.
Tütün Bitkilerinden Biyoyakıt Elde Etme?
Biyoyakıt kelimesinin tanımlanması ilginçtir, çünkü kullandığımız fosil yakıtlar da bir tür biyoyakıt.
Ancak şu rahatlıkla söylenebilir, biyoyakıtların büyük bir çoğunluğu çevreye karbon dioksit salımı
kotasını artırmaz. Bu sebeple biyoyakıtlar "CO2 nötr" olarak adlandırılır. Araştırmalar, tütün
11
yapraklarındaki petrol miktarını artırma yolunun bulunmasını sağladı. Bu sayede tütün
yapraklarındaki petrol gelecekte biyoyakıt olarak kullanılabilecek.
Yüzen Jeodezik Güneş Molekülleri
Araştırmacılar hep bir ağızdan yeryüzüne düşen güneş ışınlarının 40 dakikasını toplayabilirsek bir yıl
içinde gezegenimizdeki tüm nüfus için enerjiyi sağlayabileceğimizi ileri sürüyorlar. Ancak bugüne
kadar yalnızca %1’ini toplamada başarılı olunabildi. Bilim insanları ve endüstri tasarımcıları güneş
enerjisini daha iyi toplayabilecek mekanikler ve sistemler geliştirmek için çalışıyorlar.
Enerji Toplayan ‘Piezo-Ağacı’ Kavramı
Araştırmacılar ağaç dallarının sallanmasını taklit eden enerji-toplayan ağaç geliştirdiler. laboratuarda
geliştirilen hareketli yapraklar enerji üretiyor ve geliştirilen bu yapıya “Piezo-Ağacı” adı verilmiş.
“Piezo-Ağacı”nın sentetik yaprakları basınçsal elektrik gövdesine bağlanıyor. Bütün bu sistem düşük
maliyetli ve kolaylıkla ölçeklenebilir olmasıyla da öne çıkıyor.
Devrim Niteliğindeki Küçük Güneş Hücreleri
Küçük, göz alıcı boyutlu güneş hücreleri, tatil sezonu için mükemmel bir alternatif enerji tercihi
olacak gibi görünüyor. Amerikan hükümeti destekli bu projede, kar tanesi boyutundaki kristalsilikon fotovoltaik hücrelerin boyutları yaklaşık 14-20 mikrometre kalınlığa ve 0,25 ila 1 milimetre
genişliğe sahip yani normal olanların sadece %10 kalınlığında. Ayrıca Standart güneş hücreleriyle
karşılaştırıldığında aynı miktarda elektrik üretmek için yaklaşık 100 kez daha az silikon kullanılıyor.
Verimlilik düzeyi ise %14,9.
12
Karbon Dioksitin Bakteriyle Likit Yakıta Dönüştürülmesi
Gittikçe daha fazla sayıda insan sera gazlarının olumsuz etkileri konusunda bilinçleniyor ve karbon
ayak izini azaltmak için daha çok insan ve araştırmacı çaba gösteriyor. Değiştirilen siyanobakteri ile
karbon dioksit tüketimi sağlanıyor ve izobutanol likit yakıtı elde ediliyor. Bu izobutanol, gaz yağına
önemli bir alternatif olabilir. Bütün süreç, fotosentez yoluyla güneş yardımıyla gerçekleşiyor.
Ultra-Hafif Ağırlıkta, Bükülebilir Piller
Bilim insanları nano teknolojiyi kullanarak gündelik kağıttan ultra-hafif ağırlıkta, bükülebilir piller
ve süper kapasitörler geliştirdi. Karbon nano tüpler ve gümüş nano kablodan mürekkep hazırladılar.
Gümüş nano kablolar oldukça iletken. Kağıt parçalarını karbon nano tüpler ve gümüş nano kablodan
mürekkeple kapladılar.
Su ve CO2’yi Yakıta Çevirme
Araştırmacılar doğal fotosentez sürecini kopyalamaya çalışıyorlar. Eğer başarılı olurlarsa, güç
santrallerinden atılan karbon dioksit değerlendirilecek. Bu yolla, endüstri kuruluşları karbon dioksit
tasfiyesi için yeni alt birimler kurmak zorunda kalmayacaklar. Araştırmacılar güneşteki enerjiyi su
ve karbon dioksiti ulaşımda yakıt olarak kullanılabilecek moleküler yapı taşlarına ayıran bir prototip
makine geliştirdiler. Eğer araştırmacılar bu aletin doğal fotosentez süreciyle üretilen enerjinin iki
katını üretmesini sağlayabilirlerse, bunun çevreye büyük katkısı olacak. Bu, CO2’nin yeniden
dönüşümünün yolunu açacak.
13
Karbonla Yeşil Isınma ve Soğutma
Karbon, çevrecilerin nefret ettiği çevresel zararın temel bileşeni olan bir madde. Bilim insanları ve
çevreciler çevredeki karbon emisyon miktarını azaltmak için büyük çaba gösteriyorlar. İcat edilen
tamamen farklı bir karbon kullanımında, karbon arabalarımızın ve evlerimizin ısıtma ve
soğutmasında kullanılıyor. Bu yol takip edilirse karbon temiz ve yeşil olarak kullanılabilecek. Isıtma
ve soğutma hem çok maliyetli hem de karbon sağımını artırdığı için bu teknolojinin geliştirilmesi
hem ekonomik hem de çevresel olarak katkılar sağlayacak.
İlk Güneş Enerjili Park Yeri
Endüstriyel tasarımcıların uzun zamandır hayali olan güneş enerjili park yeri gerçekleştirildi. Bu
park yerinde kendi enerji ihtiyacını ve aydınlatmasını sağlayan bir sistem mevcut. Bu yerde
gelecekteki elektrikli araçların şarj edilebilmesi sağlanacak. Bu park yeri Isla Vistans tarafından 881
Embarcadero del Mar adresinde gerçekleştirildi. Yarım dönüm araziye kurulu park yeri, ilk güneş
enerjili park yeri olma unvanını taşıyor.
Doğadan Ortamdaki Enerjinin Toplanması
Enerjinin bir formdan diğer forma dönüştürülmesi formülü, araştırmacılar tarafından yeni bir enerji
elde etme yolu için kullanıldı. Günlük hayattaki devinimlerden enerji toplanmasına dayalı bu
yöntemde, ısı formunda boşa giden hareketlerdeki enerji toplanıyor. Buna göre küçük elektronik
cihazlar için devasa rüzgar çiftliklerinde yürüyüş titreşimleri kullanılarak büyük miktarlarda elektrik
üretilecek.
14
Taşınabilir Güneş Şarjı
Seyahat, halı saha maçı veya ofiste cep telefonumuzu şarj edecek bir yer bulamadığımızda
yaşadığımız zorluğu düşününce taşınabilir güneş şarjı hayat kurtarıcı bir buluş olarak karşımıza
çıkıyor.
ABD Donanması Yeşil Filo Kuruyor
2008 yılında petrol fiyatlarındaki artışın Savunma Bakanlığı bütçesinde enerji maliyetinin bir önceki
yıla göre 7 milyar Dolar artarak 20 milyar Dolara çıkması nedeniyle Bakanlık, fosil yakıt kullanımını
azaltan temiz ve yeşil enerjiye yöneldi. Yosun, bakteri ve kanoladan jet yakıtı üretmeye çalışılıyor.
Pentagon, daha hafif ve daha güçlü titanyum kullanarak yeni askeri araç geliştirmeye çalıştıklarını
duyurdu. Titanyum etkinlik ve güvenlik bakımından çelikten daha iyi.
Güneş Çiçeği Kulesi
Çöl yüzeyinde dev gibi bir çiçek gibi duran Güneş Çiçeği Kulesi geleceğin güneş enerjisi kaynağı
olarak ifade ediliyor.
15
Hidrojene Lityum Ekleyerek Elektrik Üretimi Artırılabilir
Enerji ihtiyaçlarımızı karşılayacak temiz ve yeşil enerji arayışları süper iletkenlerin geliştirilmesini
sağladı. Süper iletken materyallerin elektrik rezistansları bulunmuyor. Bu da elektronların özgürce
hareket etmesini sağlıyor. Süper iletken materyaller ayrıca enerjinin ısı olarak kaybolmasına sebep
olmadan uzun zaman büyük miktarlarda elektriği taşıyabiliyor. Bilim insanları metalik hidrojenin
yüksek ısıda süper iletken olabileceğinin kanıtlanabileceği düşüncesinde.
Araba Kullanırken Elektrik Üretin
Yoğun trafiğin olduğu yollarda basınçlı elektrik materyalleri kullanılarak bu gerçekleştirilebilir.
Uygulanan mekanik strese cevaben elektrik gücü üretme olarak tanımlanan basınçlı elektrik ile bu
sağlanabiliyor ve bu durumda stres, yollardaki araçların hareketi olarak karşımıza çıkıyor.
2 Yeni & Yaratıcı Okyanus Dalgası Enerjisi Cihazı
Okyanus dalgası enerjisi yüzeydeki dalgalardan elde edilebilir. Esen rüzgar ve yüzey altındaki basınç
dalgalanmaları, dalgaları oluşturan temel nedenler. Ancak dalgaların yoğunluğu okyanusun bir
bölgesinden diğerine farklılık gösterir. Okyanusların bazı bölgeleri yeterli benzerlik ve güce sahip
dalgaları alabiliyor. Okyanus dalgalarının sahip olduğu inanılmaz enerji düşünüldüğünde dalga
enerjisinin kullanılması giderek daha çok bilim insanı ve şirket tarafından gündeme getiriliyor.
16
Altınla Nano kristal Elektrik İletkenliğinin Artırılması
2050 yılı itibariyle dünya enerji talebinin iki kattan fazla artması bekleniyor. O tarihte fosil yakıt
stoku artan talebi karşılamada yetersiz kalacak. Dolayısıyla karbon-nötr enerji teknolojilerinin
geliştirilmesi gerekiyor. Güneş ışığını elektrik üretimi ile birlikte yakıtların üretiminde moleküllerin
ayrılmasında da kullanmak gerekiyor. Nano kristaller bu vizyonun gerçekleştirilmesinde büyük
önem taşıyor. Yarı iletken nano kristallerdeki elektrik iletkeninin hem güneş elektriği hem de güneş
yakıtı teknolojilerinde önemli bir unsur olduğu da biliniyor.
Uzayda Güneş Gücüne Bir Adım Daha Yaklaşıyoruz
Mitsubishi Elektrik Şirketi ve IHI 21 milyar dolarlık büyük bir projeyi üstlenmiş durumda. Bu iki
şirket, uzayda 1 gigawatt güç üretecek güneş çiftliği kurmayı tasarlıyor. Bu da güneş panellerinin
sıralandığı 4 kilometre karelik bir alanı gerektiriyor. Bu uzay güneş çiftliği yeryüzünden 36000 km
yukarıda olacak.
İlk Ani Güneş PV Sistemi
Solomon Technologies ilk Ani Güneş Sistemi’nin Danbury’deki genel merkezinde kurduklarını
duyurdu. Altı aydan daha kısa bir sürede geliştirilen ürünün pilot üretimi devam ediyor.
Atık Sudan Elektrik Üretimi ve Tuzun Arındırılması
17
Dünyanın pek çok yerinde günlük tüketim ve endüstriyel kullanım için güvenli ve temiz içme suyu
bulunmuyor. Halihazırda suyu tuzdan arındırmada iki tür teknoloji kullanılıyor. İlki ters ozmoz,
ikincisiyse elektro-diyaliz yöntemi. Her iki süreç de çok fazla enerjiye ihtiyaç duyuyor. Çin ve
ABD’den bir grup bilim insanı deniz suyu veya hafif tuzlu sudaki %90 tuzu arındırmak için
çalışıyor. Aynı zamanda atık sudan elektrik üretmeye çalışıyorlar. Araştırmaya göre, suyu tuzdan
arındırmak için yakıt olarak bir tür organik madde kullanılmasıyla elektrik enerjisi girdisi veya
olmadan yüksek su basıncı olmadan arındırma gerçekleştirilebiliyor.
Hidrokinetik Güç Kayıkları
Akan sudaki enerjiyi toplayan sualtı veya yarı sualtı türbinleri kullanarak güç üretilmesine dayalı bir
teknoloji olan hidrokinetik enerji, dünyada giderek artıyor. Yenilenebilir enerji uzmanları, hükümet
yetkilileri ve yatırımcılar, nehirlerdeki kapasitenin farkında. Hidrokinetik güç üretimi basitçe suyun
doğal hızından enerji üretilmesi esasına dayanıyor, bu güç sistemleri asgari altyapı ve çevre etkisiyle
akan su kaynaklarına yerleştirilebilir.
Hidrojen Yakıtlı Katalizörlerdeki Yeni Gelişmeler
Hidrojen çevresel olarak temiz bir enerji yakıtı olması ve sera gazı etkisinden koruması sebebiyle
geleceğin yakıtı olmada büyük bir potansiyele sahip. Büyük kitlelerin kullandığı bir yakıt hale
gelmeden önce saklamak ve hareket ettirmek için gerekli altyapıya ihtiyaç var. Ayrıca ekonomik
ölçekte yakıt hücrelerine ihtiyaç var. Hidrojen yakıtının saklanması hususunda bazı mühendisler
çalışmalar yürütüyor. Sıkıştırılmış hidrojeni tank içine koymak istemiyorlar; büyük bir molekül
içinde saklamak istiyorlar. Hidrojeni molekül dışına çıkarmak için katalizöre ihtiyaç var ve artık
bilim insanları bu tür bir katalizörün detaylarının neler olacağı hususunda yeni bilgilere sahip.
Sanal-Mühendislik Güç Santralleri
Çok az veya hiç karbon salımı olmayan fotovoltaik ve rüzgar enerjisi tesisleri, hidroelektrik güç
istasyonları ve biyogaz rezervlerini biliyoruz. Ancak hala bunlar fosil yakıtların yerine geçmede
yeterli değil. En zor yanlarından biri de tasarlanması ve yapılışının karmaşık olması. Bilim insanları
sanal gerçeklikle bu zorluğun üstesinden gelmeye çalışıyorlar. Sanal gerçeklikte planlama ve
uygulama daha kolaylaşıyor.
Güneş Enerjili Samanlık
18
Samanlıklar genelde elektrik kaynağının olmadığı ama enerji ihtiyacının yüksek olduğu yerlerde
bulunur. Çoğu samanlıkta odun işleme makinesi ve küçük daha da küçük atölyeler bulunur ve
bunların jeneratörle çalıştırılması oldukça pahalı ve çevreyi kirletici olabilir. Dolayısıyla samanlığın
üstündeki panellerden güneş enerjisi üretimi sorunu çözmede oldukça yararlıdır.
Google ve Microsoft Küçük ama Güçlü Akıllı Elektrik Şebekesi Kuruyor
Google ve Microsoft gibi iki teknoloji devinin sadece bulutlarda denebilecek uygulamalar ve yeni
nesil arama motorları üzerine rekabet ettiğini düşünüyorsanız şaşıracaksınız. Bu iki dev, sadece
evinize elektrik getirmeyip kullanımı optimize etmeyi, dolayısıyla tasarruf etmenizi sağlayan iki
yönlü güç şebekeleri üzerinde çalışıyor.
İlk Hibrid Güneş Güç Santrali
Weizmann Institute İsrail’in önde gelen güneş enerjisi teknolojisi şirketi AORA ile dünyanın ilk
hibrid güneş termal güç santralini kurdu.
YeşilJet: Otomatik Yat
Çevre dostu ürünlerde bir diğer yenilik de denizcilikte gerçekleşti. Yeşil Jet yatı 57 metre
uzunluğunda ve hem rüzgar hem de hidrojenle çalışıyor.
Jete Alternatif olarak Biyoyakıt?
Bir otun tohumunun Jet yakıtının karbon salımını %84 oranında azaltabileceği yapılan çalışmalarda
ortaya çıkarıldı. Camelina sativa, bir yağlı tohum bitkisi ve bu hava araçlarında yakıt olarak yakın
gelecekte kullanılabilecek. Yapılan çalışmalarda petrol jet yakıtına umut veren bir alternatif olduğu
yapılan çalışmada görüldü.
Dünya Hız Rekoru %100 Elektrikli Uçakla Kırıldı
19
Dünyada karbon salımını azaltma yönünde çalışmalar yapılırken gittikçe daha fazla insanın
kullandığı ulaşım aracı olan ve karbon salımı yapan uçaklarda da bu sorunu gidermeye yönelik yeni
teknolojiler üretiliyor. Elektrikli uçak da geliştirilen yeni teknolojilerden biri.
Güneş Enerjisiyle Çalışan Wi-Fi Otobüs Durakları
Otobüs beklerken siler dünyayla bağlantı kurmak hayal gibi görünebilir ancak San Francisco’daki
otobüs durakları güneşten elektrik üretirken wi-fi bağlantısı da sunuyor. 2013 yılı itibariyle San
Francisco bu tarz güneşten enerji elde eden 1100 otobüs durağını şehrin dört bir yanına kurmayı
planlıyor. Ayrıca bu otobüs durakların yapımında geri dönüşümlü malzeme kullanılıyor. Otobüs
durağının üstünde güneş panelleri mevcut ve ihtiyaç fazlası enerji ise şebekelere gönderilecek.
Molten Tuz Güneş Bitkisi
Las Vegas’a yolunuz düşerse etrafında 1800 ayna bulunan upuzun bir kuleyle karşılaşırsınız. Her bir
ayna ise bilboarda yakın boyutlarda. Fütüristik bir film seti diye düşünmeyin. Bu, çölde temiz ve
yeşil enerji üretmek için kurulu bir enerji santrali. Projenin 2013 yılında tamamlanması öngörülüyor.
15000 heliostat aralığında doğrudan güneş ışığını güneş toplama kulesine yönlendirecek kapasiteye
sahip. Güneş kolektörünün 209 metre yüksekliğinde olması öngörülüyor. 9 metre genişliğindeki
aynaların güneş ışığını kuleye yönlendirme işlevini yerine getirecek.
Tayvan’da Yeni Güneş Stadyumu
Tayvan’da gökyüzünden bakınca ejderhayı andıran stadyum, Asya’nın tamamen güneşle çalışan ilk
stadyumu. Tayvan kültüründe ejderha şans demektir. Stadyumdaki ejderha şekli aslında 8844 güneş
panelinden oluşuyor. Bu güneş panelleri stadyumun enerji ihtiyacını karşılamaya yeterli. Çatı
14155m2 ve çatıdaki güneş panelleri her yıl 1,14 gigawatt saat elektrik üretebilecek. Bu miktarda
elektrik stadyum tarafından kullanılma ihtiyacı olmadığı zaman stadyum çevresinin %80’ine enerji
sağlamaya yeterli. Stadyum 3300 ışık kaynağı ve 2 dev TV ekranına sahip.
Hidrojenle Çalışan Sokak Temizleme Aracı
Bucher CityCat H2 adındaki sokak temizleme aracı, dünyanın yakıt hücreleriyle çalışan ilk belediye
hizmet aracı ve İsviçre’nin Basel şehrinde yapıldı. Sokak temizleme aracı ŞehirKedisi 18 aylık
deneme süresinde. Bu araç hidrojen kullanarak, geleneksel dizel motorların hava kirliliğinin
azaltılması konusunda yardımcı olacak.
20
Dev Uçurtmalarda Büyük Rüzgarların Toplanması
Hollandalı bilim insanları jeneratöre bağlı 10 m2 boyutundaki uçurtmayla enerji üretmeyi başardı. 10
kilowatt enerji üreten uçurtmanın, 10 evin enerji ihtiyacını karşılamaya yeterli olduğu belirtilirken
bilim insanlarının şu an 50kW versiyonu hayata geçirmeye çalıştıkları belirtiliyor. Laddermill adı
verilen uçurtmadan birkaç çeşidinin yapılması hedefleniyor ve 100 megawatt gücündeki bu
uçurtmalar 100000 evin enerji ihtiyacını karşılayabilecek. Güç üretmek için uçurtma yerdeki
jeneratöre bağlı bir dizi ip tarafından çekiliyor. Maksimum yüksekliğe ulaşınca süreci yenilemek için
makaralar tekrar çözülüyor.
Uzaydaki Güneş Işınlarının Toplanması
San Francisco ve Güney Kaliforniya’daki bir şirket, ABD yönetiminden uzaya yerleştirilecek güneş
panellerinden ulaşacak 200 megawatt değerinde güneş enerjisi hakkını satın almak için görüşmeleri
sürdürüyor. Bu tür bir teklif daha önce hiç yapılmamıştı. Pentagon, 2007 yılında benzer bir çalışmayı
yapmıştı. Pentagon’un çalışması uydu tabanlı güneş enerjisinin yapılabilir ama ekonomik olmadığını
ortaya koymuştu. Ama şirketin yapacağı güneş panelleri bu endişeyi ortadan kaldırıyor. Şirket bu
maliyetin diğer yenilenebilir enerji türlerindeki maliyetlerle karşılaştırabilir olduğu konusunda
güvence veriyor. Şirket, bunun nasıl olacağının cevabını vermiyor ama önümüzdeki yedi yıl içinde
ekonomik olarak gerçekleştirilebilir bir teknoloji geliştirdiklerini iddia ediyorlar.
Virüs Yapımı Nano makine Pili Tamamlandı
Angela Belcher ve biyomühendislerden oluşan ekibi virüsten pil yapma hayalini gerçeğe dönüştürdü.
Geçtiğimiz 5 yıl yaptıkları çalışma sonucunda Virüs, M13 adındaki bakterileri yok eden küçük
virüsler ve bunlar insanlara zarar vermiyor.
Ipod ve Cep Telefonları için Yeni Nano jeneratör
21
Amerikan Kimya Topluluğu’nun 237. Ulusal Toplantısı’nda, kollarımızı sallayarak veya gererek,
kalbimizin atışı veya yürüyüşe çıkarak iPodlarımızı ve cep telefonlarımızı şarj edebileceğimiz
açıklandı. Cihazlarımızı fişe takmak zorunda değiliz. Vücudumuzun farklı kısımlarının hareketi veya
vücudumuzdaki kan dolaşımı, cep telefonumuzu şarj etmek için yeterli olacak.
Nano tüp Teknolojisi CO2’yi Yakıta Dönüştürüyor
Atmosferde karbon dioksit fazlasının bulunması çevre biliminin merkezinde yer alır, çünkü bu
durum sera gazı etkisi, küresel ısınma, buz kütlelerinin erimesi gibi istenmeyen sonuçlara yol açıyor.
Bu yeni teknoloji de karbon dioksit sorununa çözüm üretmesi nedeniyle çevreye önemli bir katkıda
bulunacaktır.
Kendi Kendini Isıtan Ekolojik Ev
Temiz ve yeşil yaşamla ilgili aktif olarak çalışan Veljko Milkovic, yazdığı “Ekolojik Evler” adlı
kitabında kendi kendini ısıtan evleri detaylarıyla tartışıyor.
Güneş Enerjili Yollar
Besin dışı Kaynaklardan Hidrojen Yakıtı
Yarın, araçlarımız enerjisini enzimlerden alabilir. Bu enzimler araç kabuğu parçaları selülozu veya
çimenden elde edilebilir ve zehirli gazlara emmek yerine hidrojen gazı salacaklar. Hidrojen
yandığında ortaya su buharı çıkardığı biliniyor, hidrojen yakıtının temel faydası da yandığında
karbon dioksit üretilmemesidir. Açıkçası, hidrojen havayı daha az kirletir çünkü egzoz borusu gibi
kirliliği emer. Hidrojen ayrıca yakıt hücreli motor gibi çalışma potansiyeline sahiptir.
Kaliforniya için Güneş Enerjili “Güç Kuleleri”
Daha çok güneş ışığını elektriğe dönüştüren güneş panelleri hakkında konuşulur ancak güneş
teknolojisini konsantre etme diye bilinen başka bir teknoloji kullanarak da güneş ışığını
değerlendirebilir. Bu teknoloji, ışığı buhar haline getirmek için likide konsantre etmede kullanılan
yansıtıcı aynalara dayanır. Bu buhar daha sonra geleneksel türbinler yardımıyla enerjiyi elektriğe
22
dönüştürür. Bu teknoloji için en uygun yer çöller. Burada önemli nokta, suyu muhafaza eden havayı
soğutma süreci ki bu da çöl projelerde önemli kaygılardan biri. 2020’de Kaliforniya’da elektriğin
%33’ünün güneş teknolojisine dayalı yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesi öngörülüyor.
Alternatif Jet Yakıtları NASA Tarafından Test Edildi
Jetler, concord ve Boeing, hayatımızı ve seyahatlerimizi hem kolaylaştırıyor hem de hızlandırıyor.
Artan fiyatlarsa şirketleri alternatif yakıtlar aramaya itiyor. NASA ve 11 araştırma grubu petrol-dışı
iki jet yakıtını deniyor ki bu yakıtlar geleneksel yakıtların maliyeti düşünüldüğünde havayolu
şirketleri için önemli bir rahatlama sağlayacak. Bu alternatif yakıt kömür ve doğal gazdan FischerTropsch süreci kullanarak üretiliyor.
Yeryüzünde Yapay Güneş
Bilimin yıldız denilebilecek deney, yeryüzünde yapay bir güneş yapılması ve dünyanın artan enerji
kıtlığına cevap verecek. Bilim insanları önümüzdeki yüzlerce yıl, buna erişilemeyeceğini düşünüyor.
Albert Einstein’ın 1905 yılında E=mc² formülünü ortaya koymasından beri nükleer füzyon bilim
insanları tarafından geliştirilmeye çalışılıyor. Bu eşitlik atomların bir arada füzyonunun inanılma
miktarda enerji ortaya çıkarabileceği yönündeki umutları artırdı. Eğer Einstein’ın teorisi günlük
kullanıma koyulursa, bir gram içine yerleştirilen enerji miktarı bir yıl için 28500 adet 100 watt ampul
çalıştırılabilir.
Yavaş Su Akıntısından Yenilenebilir Enerji
Yavaş akan okyanus veya nehir dalgalardan yeni, güvenilir ve maliyeti karşılanabilir alternatif enerji
üretebiliriz. Balık gibi hareket eden bir cihaz geliştirildi ve bu cihaz su içindeki potansiyel olarak
zararlı titreşimleri temiz, yenilenebilir enerjiye dönüştürüyor. VIVACE (Vortex Induced Vibrations
for Aquatic Clean Energy) adı verilen cihaz, dünyanın dört bir yanındaki su akımlarından enerji
üreten ilk cihaz. Bu cihazı üreten deniz bilimciye göre okyanustaki enerjinin 0,1’ini toplayabilirsek,
15 milyar insanın enerji ihtiyacını karşılayabileceğiz.
Los Angeles’ta Dünyanın En Hırslı Güneş Enerjisi Planı
Los Angles, dünyanın en hırslı, en geniş güneş enerjisi projesini hayata geçiriyor. 1,3 Giga Watts
(GW) güneş enerjisini kurmayı ve şehrin adını yeşil ekonomi kitabına yazdırmayı planlıyorlar.
23
Belediye Başkanı Antonio Villaraigosa ve Şehir Meclisi Üyeleri tarafından açıklanan plan Güneş
Enerjili LA olarak da biliniyor.
Biyotekonomi: Enerji Yetiştirebilir miyiz?
Yakıt bitkileri üreten biyolojik süreçleri hızlandırmak yoluyla ‘enerji yetiştirme’, ekonomi ile bilimin
siyasal etkisi konusunda uzman bir isim olan Biotechonomy CEO’ su Juan Enriquez tarafından öne
sürülüyor. Enriquez tarımdaki verimin ve enerji üretiminin artırılmasının kömür ve petrol gibi
geleneksel yakıt kaynakları üretiminde biyolojinin rolünü anlamaya dayalı olduğunu belirtiyor.
Ayrıca, ‘kaba güç’ kullanarak enerji ortaya çıkarmaya son vermemiz gerektiğini ve sürdürülebilir
şekilde ham yakıt kaynaklarını işlemek için biyoloji bilimi ve teknolojisini kullanmaya başlamamız
gerektiğini belirtiyor.
Rüzgar Enerjili Dönen Gökdelen
Dubai’de yaşayanlar bir gün kendine özgü ve sürekli değişen bir siluete sahip olabilir. Rüzgar
Enerjili Dönen Gökdelen fikri, 59 adet bağımsız dönme düzeyiyle çevrili beton dolguya dayanıyor.
Gökdelen kendi elektriğini her bir kat arasına yerleştirilmiş büyük yatay rüzgar tribünlerinden elde
edecek. Bu fikir inanılmaz pahalı görünebilir ama Dubai’deki petrol fiyatındaki fırlama bunun gibi
pek çok büyük ve karmaşık mimari projesini fonlamıştı. Eğer petrol fiyatları artmaya devam ederse
Dubai gökyüzü birkaç yıl içinde bu dönen mucizelerle süslenecek.
Sıfır Karbonlu Şehir
Masdar Initiative, sürdürülebilir şehir geliştirmeyi amaçlayan çevreci bir şehir hayalinin adı. Bu
şehir karbon ve atık bulunmayan bir çevreye sahip olacak. 6 milyon metrekarelik proje, tarihi
duvarlarla çevrili şehir ilkesine dayalı ve bu ilkeyi modern alternatif enerji teknolojileriyle
birleştiriyor. Bu karışık kullanımlı, yüksek yoğunluğa sahip şehirde bir Üniversite, Buluş Merkezi,
Şirket Genel Merkezleri ve pek çok ekonomik bölge bulunacak. Abu Dabi Geleceğin Enerjisi Şirketi
tarafından proje yürütülüyor.
Winnipeg’de Hidrojenle Çalışan Otobüs
Winnipeg, hidrojenle çalışan otobüsle teknolojik buluşlarda kendini gösteriyor. Ne yazık ki bu aracın
yakın gelecekte pratikte kullanımı çok maliyetli. Otobüsün çalıştığında bıraktığı tek madde su.
24
Manitoba’nın hidrojen uzmanı Bob Parsons’a göre otobüsün değeri 1-2 milyon dolar civarında ve bu
otobüs erken dönem hibrid versiyonlarında önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
25