indirin - Uludağ Ekonomi Zirvesi

Transkript

KAPAK_ULUDAG_EKONOMI_ZIRVESI_2014:CAPIH500KAPAK
4/25/14
11:38 AM
Page 1
Uluda
MAYIS 2014 SAYI: 3
Ekonomi
Zirvesi
AL BABACAN
MEHMET MEK
HANZADE DOAN BOYNER
GELECEK
SENARYOLARI
MARC FABER
HÜSNÜ
ÖZYEN
HAMD ULUK
AYA
MUHARREM
YILMAZ
dünyasnn kalbinin att
Uluda Ekonomi Zirvesi 2014’te
neler konuuldu?
FATH
TERM
003_CAP_ULUDAG_ZIRVE:30_31_32_33_AB
4/24/14
6:54 PM
Page 2
editör
Yay/nc/
Do0an Burda Dergi Yay/nc/l/k ve Pazarlama A.2
1cra Kurulu Ba3kan/ Mehmet Y. YHlmaz
Yay/n Direktörü (Sorumlu) M. Rauf AteL
Yay/n Yönetmeni Sedef Seçkin Büyük
Yaz/ 13leri Müdürü Ebru FHrat
Haber Müdürü Keyma Öncel BayHksel
Görsel Yönetmen A. BertuI PatHr
Editörler AslH Sözbilir, Nilüfer Gözütok,
Elçin Cirik, Yasemin ErdoIan, Özlem AydHn AyvacH
Haber Merkezi
Hande Yavuz, Ayçe Aksakal
Sayfa Yap/mc/s/ DoIan PektaL
Grafik Yaman Tetik
Foto0raflar Gökhan Çelebi, Hüseyin Öngen
Marka Müdürü Gökçe Aykaç
Ankara Temsilcisi Erdal JpekeLen
Tel: 0 312 207 00 95
[email protected]
Yönetim
Genel Yay/n Koordinatörü YeLim Denizel
Tüzel Ki3i Temsilcisi Murat Köksal
Sat/3 Direktörü Orhan TaLkHn
Finans Direktörü Didem Kurucu
Üretim Direktörü Servet KavasoIlu
Reklam
Grup Ba3kan/ Viki Habif
Grup Ba3kan Yard/mc/s/ Nil Ertan Aydemir
Sat/3 Koordinatörü Filiz Kavak, Seda UIur Kesici
Sevil HoLman, Yonca Gönen
Özel Ekler Sat/3 Müdürü Selçuk Ergenç
Teknik Müdür Nusret KHrHmlHoIlu
Tel: 0 212 336 53 60-(3 hat) Faks: 0 212 336 53 90
Kurumsal 1leti3im Direktörü Neslihan SadHkoIlu
Rezervasyon
Tel: 0 212 336 53 00-57-59 Faks: 0 212 336 53 92-93
Ankara Reklam Tel: 0 312 207 00 72 - 73
Hedef Sayfalar
Tel: 0 212 336 53 70 Faks: 0 212 336 53 91
Maya Akar Center, Kat: 7 Büyükdere Cad. No: 100-102
34394 Esentepe/JSTANBUL
Yönetim Yeri
KuLtepe Mah. Mecidiyeköy Yolu Cad. No 12 Trump Towers Kule 2 KiLli Jst.
Tel: 0 212 410 32 28 Faks: 0 212 410 32 27
Bask/ APA Uniprint BasHm Sanayi ve Ticaret A.K
Ömerli Köyü Mevkii 34555 HadHmköy-JSTANBUL Tel:0 212 798 2840
Da0/t/m Yaysat A.K. Tel: 0 212 622 22 22
Yay/n Türü Yerel, süreli, aylHk
Copyright © 2008 by G+J International Magazines GmbH, Hamburg
This magazine is published under license from G+J International
Magazines GmbH. All rights to the licensed title/trademark and
concept are owned by G+J International Magazines GmbH.
Reproduction whether in whole or in part without permission of
G+J International Magazines GmbH is prohibited. The title
CAPITAL and the logo thereof are registered trademarks of or in
trust of G+J International Magazines GmbH.
Copyright © 2008 G+J International Magazines GmbH, Hamburg
Bu dergi G+J International Magazines GmbH tarafHndan
yayHmlanmaktadHr. Her türlü isim, marka ve konsept haklarH G+J
International Magazines GmbH’ye aittir. Herhangi bir metin ya da
bölüm G+J International Magazines GmbH’nHn izni olmaksHzHn
alHnmaz. Capital Dergisi’nin isim ve logosuna ait tüm ticari marka
haklarH G+J International Magazines GmbH’a aittir.
© Capital Dergisi Do0an Burda Dergi Yay/nc/l/k ve Pazarlama A.2
tarafHndan T.C. yasalarHna uygun olarak yayHmlanmaktadHr. Capital
Dergisi’nin isim ve yayHn hakkH Do0an Burda Dergi Yay/nc/l/k ve Pazarlama
A.2’ye aittir. Dergide yayHmlanan yazH, fotoIraf, harita, illüstrasyon ve
konularHn her hakkH saklHdHr. Jzinsiz, kaynak gösterilerek dahi alHntH yapHlamaz.
DB Okur Hizmetleri hattH Tel: 0212 478 03 00
[email protected]
DB Abone Hizmetleri hattH
Tel: 0212 478 03 00 Faks: 0212 410 35 12-13
[email protected]
Pazar hariç her gün saat 09.00-18.00 arasHnda hizmet verilmektedir.
ÖNERİLERİNİZLE DAHA
İYİSİNİ YAPACAĞIZ
A
dına ne derseniz deyin… Zirve, forum,
konferans ya da panel… İş dünyasında
“buluşmaların” önemine Capital ve Ekonomist
dergileri olarak çok inanırız. Oluşturduğumuz eko
sistemin tam ortasında dergilerimiz, yani
yarattığımız içerik var. Etrafında ise çok sayıda
etkinlik, araştırmalar ve ödüller yer alıyor.
Açıkçası son 15 yıldır dünyada var olan çok
sayıda önemli araştırma, ödül ve etkinliği
Türkiye’ye taşıdık. Oralarda olmayan bazı projeleri
hayata geçirdik. Ancak, uzunca süredir iş
insanlarını birkaç gün bir arada tutabilecek bir
buluşma peşindeydik. Uludağ Ekonomi Zirvesi
aslında bu ihtiyaçla doğdu, bugünlere geldi…
Henüz çok başında olduğumuzun farkındayız…
Ancak, Davos’un 1970’lerin ortasında, 50
arkadaşın Management Forum diye yola
çıktıklarına ve aradan geçen zamana
baktığımızda, bu gibi projelerin uzun zaman
gerektirdiğini de biliyoruz. Sürekli iyileştirme ve
gelişmeye inanırız. Bu yıl 3’üncüsünü yaptığımız
Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde konuşmacı, izleyici ve
sponsorlardan aldığımız geri dönüşler de bu
yöndeydi. İyi yoldayız ve daha iyisi için çalışıyoruz.
Uzaktan yazan arkadaşların ileri sürdüğü gibi
“Dağa çıkınca toplantının Zirve’ye dönüşeceğine”
inanlardan değiliz… O nedenle 2014 Zirvesi sona
ermeden 2015 yılı için çalışmaya başlamıştık. Siz
bu dergiyi okuduğunuzda, yaklaşık 20
yerli/yabancı konuşmacı kesinleşmiş olacak.
Ama her işimizde olduğu gibi öneriler ve
eleştirilerden besleniriz. Lütfen her türlü konuda
bize yazın, yol gösterin… Daha iyisini birlikte
yapalım.
Son olarak Çelik Motor başta olmak üzere
bütün sponsorlara teşekkür ediyoruz. Çok sayıda
konuşmacımız vardı. Dünyanın dört bir yanından
geldiler. Onların emeği büyük… Çok teşekkür
ediyoruz.
Başbakan Yardımcımız Sayın Ali Babacan,
Maliye Bakanımız Sayın Mehmet Şimşek ile Bursa
Valimiz Minur Karaloğlu’na da teşekkürlerimizi
sunuyoruz.
13-14 Mart 2015’teki Uludağ Ekonomi
Zirvesi’nde görüşmek üzere…
M.RAUF ATEŞ
Yayın Direktörü
Capital, CEOLIFE, Ekonomist, Start Up
0212 4103220
Capital
3
BABACAN’IN
EKONOMİ
AJANDASI
004_009_CAP_ULUDAG_ZIRVE:30_31_32_33_AB
Vizyon
4
Capital
4/24/14
6:58 PM
Page 2
N
4/24/14
6:58 PM
Page 3
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye’nin yeni dönem stratejisini Uludağ
Ekonomi Zirvesi katılımcılarıyla paylaştı. Ekonomide atılan önemli adımlara
değindi. Aynı zamanda yeni dönemde hangi konuların ajandasında ilk sıralarda yer
alacağını da belirtti. Riskler tarafında cari açık ve özel sektör borcuna vurgu yapan
Babacan, katma değerli üretimin, eğitimin ve insanın önemine de dikkat çekti.
“YÖN VEREN ÜLKE OLACAĞIZ”
“Uludağ Ekonomi Zirvesi artık
geleneksel bir etkinlik olma unvanını
almış durumda. Her yıl bir önceki
yıla göre daha başarılı sonuçları olan
bir etkinlik. Bu yıl zirvenin
uluslararası niteliğinin daha da
güçlendiğini görüyorum. Bunun da
önemli olduğunu düşünüyorum.
Türkiye zaten pek çok açıdan hem
bölgemizin hem de dünyanın yoğun
ilgiyle takip ettiği bir ülke. Bu
zirvenin gerçek anlamda uluslararası
bir zirve olması önümüzdeki
dönemde Türkiye açısından da
önemli olacaktır. Türkiye bir G-20
üyesi. Kuruluşundan bu yana G-20
mekanizmalarının içindeyiz. Ancak
önümüzdeki yıldan itibaren 2 yıl
Türkiye G-20’nin dönem başkanlığını
almış durumda. 1 Aralık 2014
itibarıyla resmen dönem başkanı
sıfatını kazanıyoruz Şu anda zaten
troyka mekanizmalarına girmiş
durumdayız. Bir sonraki dönem
başkanı sıfatıyla Avusturalya
Sidney’deki toplantıda G-20 içinde
artık başkanın yanında yerimizi aldık.
Yönetimle alakalı birçok konuda
dönem başkanıyla yakın çalışmaya
başladık. İşte bu nedenle Türkiye’nin
küresel ekonomik gelişmeler
konusunda artık sadece izleyip ona
göre kendine yön veren bir ülke
olmaktan çıkıp, küresel ekonomik
gelişmelere yön veren ve küresel
ekonomik gündemi oluşturma
konusunda yetki sahibi bir ülke olması
son derece önemli. Biz dünyadaki
gelişmeleri zaten çok yakından
izliyorduk ama artık resmi rolümüz
gereği de çok daha yakından izlemeye
devam edeceğiz.
GELİŞMİŞLER YARA ALDI
Geçen yılki zirve dönemiyle bu
yılki zirve arasında olumlu anlamda
daha farklı bir dünya var. Küresel
krizin artık en kötü en derin dönemi
geçmişte kaldı. Geçen yıl bundan emin
değildik. Ama şu andaki pek çok
gösterge bunu bize gösteriyor. Bu kriz
finans sektörü kaynaklı olduğu için
uzun sürdü ve etkileri derin oldu.
Dünya iktisat tarihine baktığımızda
finans sektöründen kaynaklı krizlerin
uzun sürdüğünü, derin ve geniş
etkilerinin olduğunu görüyoruz. Bu
kriz de farklı olmadı. 2007-2008’den
bu yana dünyayı etkileyen kriz, pek
çok ülkede derin yaralar açtı.
Gelişmiş ekonomilere baktığınızda
kriz sonrası dönemde artık çok yüksek
bir borç stoku söz konusu. Amerika’da,
Japonya’da, Avrupa’da durum aynı. Bu
borçların makul seviyelere inmesi çok
uzun süre alacak. Pek çok ülke çok
ciddi şekilde bütçe önlemleri aldı ve
almaya devam edecekler. Vergi artışları
ve bütçe kesintileri önümüzdeki
dönemin kaçınılmaz etkileri olacak.
Yine bu krizin çok önemli etkilerinden
bir tanesi işsizlik oranlarının özellikle
gelişmiş ekonomilerde çok yükselmesi
oldu. Özellikle uzun süreli işsizlik
büyük problem. 6-12 ayı geçen bir
süre bir insan işsiz kaldıktan sonra
tekrar iş gücüne katılması çok zor
oluyor. Bu kronik uzun vadeli işsizlik
gelişmekte olan ülkelerin en önemli
sosyal sorunlarından bir tanesi olarak
karşılarında.
DÜNYADAKİ DURUM
Örneğin ABD’de iş gücüne katılım
oranı düşüyor. Yani artık iş aramaktan
vazgeçip kenara çekilen ciddi bir
potansiyel oluşmuş durumda. İşsizlik
UZUN VADELİ
TEDBİRLER
YERLİ KAYNAKLARI
KULLANMALIYIZ Gelelim
uzun
vadeli tedbirlere. Burada
ağırlıklı olarak yapısal konular
var. Enerjide dışa bağımlıyız.
Doğalgaz ve petrol ithal eden
bir ülke olmamız cari
açığımızın yüksek
seyretmesinin en önemli
sebebi. Dışarıya bağımlılığı
azaltmak için ne yapmamız
gerekiyor?
YERLİ KAYNAKLAR KULLANILMALI
Öncelikle yerli kaynakları
kullanmalıyız. Yenilenebilir
kaynakları ve tabii ki nükleer
enerji projelerimizi hızlı bir
şekilde büyütmemiz gerekiyor.
Sanayicimizin enerjiyle ilgili
yaptığı yatırımları teşvik etmeye
başladık. Bu önemli ve yeni bir
uygulama.
TASARRUF ORANI ARTMALI Genel
anlamda tasarruf oranlarımızın
artırılması da çok önemli bir
konu. Bireysel emeklilik,
sigortacılık gibi sektörler
tasarruf oranlarımızın artmasını
sağlıyor. Bir başka önemli konu
ise sanayide AR-GE’ye,
yenilikçiliğe, markalaşmaya
dayanan daha yüksek katma
değerli üretim. Bu Türkiye’nin
ekonomik ve yapısal dönüşümü
için son derece kritik bir alan.
Burada üniversitelerin,
teknokentlerin, TÜBİTAK’ın
yoğun bir şekilde AR-GE
destek çalışmalarını yapıyor
olması önemli.
Capital
5
4/24/14
6:58 PM
Page 4
Vizyon
düşüyorIgibiIgörünüyorIamaIbuIyüksek
birIistihdamIoluşmasıylaIdeğil,
insanlarınIişIgücüIpiyasasından
çıkmasıylaImeydanaIgeliyor.IŞuIan
itibarıylaIbaktığımızdaIuluslararasıIiş
örgütününIraporları;IkrizIöncesi
istihdamIseviyesiniIyakalayabilmekIiçin
dünyadaI30ImilyondanIfazlaIistihdam
oluşmasıIgerekiyorIdiyor.IAvrupa’ya
baktığımızdaIEuroIbölgesindeIyıllardır
sürenIeksiIbüyümeIrakamlarından
sonraIbuIyılIyüzdeI1Ibüyüme
gerçekleşecekIgibiIgörünüyor.IBuIbizim
içinIönemliIçünküIAvrupaIbizimItemel
ihraçIpazarımız.I
İhracatımızınIenIönemli
parametrelerindenIbirItanesi,Iihracat
yaptığımızIülkelerinIiçIpiyasası.
DolayısıylaIAvrupa’dakiIküçükIdeIolsa
birItoparlanma,IihracatımızınIdahaIiyi
gitmesineIsebepIolacak.IBizIaralık,Iocak
şubatIaylarındaIbunlarıIgörmeye
başladık.IAvrupa’yaIolanIihracatımız
birIöncekiIyılınIaynıIaylarınaIgöreIciddi
artışIgöstermeyeIbaşladı.IJaponya’ya
baktığımızdaIoradaIyepyeniIbir
ekonomikIprogramIuygulanıyor.IKısa
vadedeIsonuçlarıIfenaIdeğilIamaIortauzunIvadedeInasılIsonuçIvereceğine
dairIkimseninIbirIfikriIyok.IZatenIçok
gevşekIolanIparaIpolitikasının,Ipiyasaya
sunulanIlikiditeninI2IyıldaI2Ikatına
çıkarılacağıIbirIprogram.IBu,
Japonya’yaIkısaIvadedeIbirIhareketlilik
getirdiIamaIyüzdeI240’aIvaranIkamu
borcununInasılIyönetileceğiIveInereye
doğruIgideceğiIhalaIbelirsiz.I
ABD NORMALLEŞTİ
ABD’yeIdöndüğümüzde,Itoparlanma
birazIdahaIgüçlüIveIartıkIAmerikan
MerkezIBankası’nınIdaIparaIpolitikaları
artıkInormaleIdönmeyeIbaşladı.IBununla
ilgiliIdahaIsomutIbirItakvimIoluşması
işlerinInormalleştiğininIdeIönemliIbir
göstergesi.IBu,IkuşkusuzIgelişmekte
olanIülkelerIüzerindeIbazıIolumsuz
etkilerIoluşturuyorIamaIişinIözüne
baktığımızdaIdüzelmeninItoparlanmanın
veInormalleşmeninIsonucunda
AmerikanIMerkezIBankasıIbuIkararları
alıyor.IISonI7-8IaylıkIpiyasa
6
Capital
hareketliliğineIbakıp,I“BuIçokIkötü
oldu.IAmerikanIMerkezIBankası’nınIIbu
hareketiIbütünIgelişmekteIolanIülkeleri
etkiliyor”IgibiIçokIkısaIvadeliIbirIbakışa
kapılmamakIlazım.IGelişmekteIolan
ülkelerIözellikleIönümüzdekiI10Iyıllık
dönemdeIartıkIgeçmişI10Iyıllık
performansınıIgösteremeyecek.IBuIda
küreselIekonomininIbirIbaşkaIgerçeği.
GelişmekteIolanIülkelerinIbüyüme
oranlarıIdahaIdüşükIseyredecek.
GelişmişIülkelerleIkıyasladığımızdaIyine
çokIdahaIfazlaIbüyümeIoranları
görmeyeIdevamIedeceğiz.IGeçenIyıl
mayıstanIbuIyanaIuluslararasıIbasın
yoğunIbirIşekildeIgelişmekteIolan
ülkelerinIekonomileriIileIilgiliIolumsuz
yayınIyapıyor.ITabiIbuIçokIyeniIbir
haber,IbuInedenleIilgiIçekiyor.IAma
gürültüIçıkarıldığıIkadarIabartılacakIbir
durumIyok.IGelişmekteIolanIülkeler
önümüzdekiI10IyılIküreselIekonomik
büyümeninIlokomotifiIolmayaIdevam
edecek.I
LOKOMOTİF ÜLKELER
DünyaIekonomisiInereden
büyüyecekIdiyeIbaktığımızdaIbüyüme
yineIgelişmekteIolanIülkelerden
gelecek.IBazılarıIbuIsonIyaşadıklarımızı
90’larınIAsyaIkrizineIbenzetiyor,IoysaIo
günküIşartlarIfarklıIbuIgünküIşartlar
çokIfarklı.IAysaIkrizineIgöreIşuIanda
gelişmekteIolanIülkelerinIöncelikleIçok
dahaIdüşükIborçlarıIvar.IOIdönemde
borçIstoklarıIyüksekti.IYineIkurIçok
dahaIesnekIbirIrejimIiçindeIyönetiliyor
gelişmekteIolanIülkelerde.IAsya
krizininIyaşandığıIdönemlerdeIdaha
katıIkurIrejimlerIvardı.IBankacılık,
1990’laraIgöreIçokIdahaIgüçlüIveIyine
gelişmekteIolanIülkelerinIrezervleri
1990’laraIgöreIçokIdahaIgüçlü.
DolayısıylaIAysaIkrizineIbenzerIbir
tabloyuIbizIbeklemiyoruzIama
kuşkusuzIbuIyeniIdönemiIde
gelişmekteIolanIülkelerinIyönetmesi
gerekiyor.IGeçenIyılImayıstanIitibaren
yaşadığımızIdönemIpekIçokIgelişmekte
olanIülkeninIpiyasalarıIüzerinde
olumsuzIetkilerIoluşturdu.IÖzellikle
cariIaçığıIolanIülkelerinIdahaIçok
etkilendiğiniIgörüyoruz.IAmerikan
dolarıIileIilgiliIlikiditeninIyavaşIyavaş
azalacağıIveyaImaliyetininIyükseleceği
birIdönemeIgirerkenIdışarıdanIkaynak
ihtiyacıIolanIülkelerinIpiyasa
göstergelerindekiIhareketlilik
diğerlerineIgöreIçokIdahaIyoğunIoldu.I
AYRIŞMANIN NEDENLERİ
TürkiyeIdeIcariIaçığıIolanIveIözel
sektörünIdışIborcunaIbaktığımızda
rakamlarınIhızlıIyükseldiğiIbirIülke
olarakIbuIdönemdeIdahaIfazla
etkilendi.ITabiIsadeceITürkiyeIdeğil,
aynıIşekildeIHindistan,IBrezilya,
EndonezyaIveIdahaIbirçokIülkeIbenzer
piyasaIhareketliliğiniIyaşadı.IBizim
piyasaIhareketliliğimizIsadeceIdış
kaynaklıIolmadı.IBizeIözelIsiyasi
gelişmelerIdeIyaşandı.IBizimInegatif
ayrışmamızIcariIaçığımızdan
kaynaklandıIamaIbirIölçüdeIgeçenIyıl
yaşadığımızIGeziIolayları,IbuIsonIve
halaIiçindeIhalaIbulunduğumuzI17
AralıkIolayıIdaITürkiye’ninIolumsuzIbir
şekildeIayrışmasınınIsebepleriIoldu.
ŞöyleIbirITürkiye’yeIgenelIolarak
4/24/14
6:58 PM
Page 5
SİYASİ İSTİKRAR
VE GÜVEN
ÖNEMLİ
bakarsak;IaslındaIsonI10Iyıl
Türkiye’ninIpekIçokIalandaIönemli
adımlarIattığıIyıllarIoldu.ICiddi
anlamdaIkamuImaliyetIveIkontrol
sistemiIkurduk.IBütçeIdisiplinindeIve
maliIdisiplindeIçokIiyiIbirInoktaya
geldik.ISosyalIgüvenlikIreformunu
yapanIenderIülkelerIiçindeIyerIaldık.
HalenIpekIçokIgelişmekteIolanIülke
bunuIyapabilmeninIderdinde.IBizim
2008IreformumuzIsosyalIgüvenlik
dengelerimiziIsürdürülebilirInoktalara
getirmişIdurumda.ITürkiye’deIartık
nüfusIartışIhızınınIyavaşladığıIhatta
tedbirIalınmazsaInüfusIartışımızın
durabileceğiIbirItabloyaIgidiyor
olabiliriz.IİşteIböyleIbirIülkedeImutlaka
sosyalIgüvenlikIsistemininIkurulması
veIparametrelerIbazındaIyönetilmesi
lazım.IBizIbunuIönemliIbirIölçüde
gerçekleştirmişIdurumdayız.I
BANKACILIKTA DAHA
TUTUCUYUZ
YineITürkiyeIsağlıkIreformunu
yapmışIbirIülke.ISağlıktaIbirIyandan
kontrollüIbirImaliyetIyapısıIbirIyandan
daIçokIyüksekIbirImemnuniyetItüm
dünyadaItakipIedilenIveItakdirIgören
birIgerçek.ITürkiye’ninIsağlıkIreformu
bugünIBMIveIDünyaISağlıkIÖrgütü
dahil,IdünyadaIbirçokIyerdeIövgüyle
bahsedilenIbirIreform.IKontrollü
maliyetIamaIyüksekIhizmetIseviyesi.
BankacılıkIreformundaIdaITürkiyeIçok
önemliIadımlarIatmışIdurumda.
AslındaIsonIsaydığımIbuIdörtIkonuIşu
andaIgelişmişIolanIülkelerinIreform
yapmakIiçinIbüyükIbirIçabaIharcarığı
alanlar.IÖrneğinIsosyalIgüvenlikIve
sağlıkIAmerika’daIObama’nınIçokIarzu
ettiğiIamaIbirIyandanIfarklıIlobilerinIve
farklıIkesimlerinIkarşıIkoyduğuIbir
reform.IAslındaIbizimIzamanında
Türkiye’deIgerçekleştirdiğimizIreformla
çokIbenzerIbirIreform.IFakatIçok
zorlanıyorlarIveIyapamıyorlar.IYine
bizimIbütçeIdisiplinimizIpekIçok
gelişmişIülkeninIarzuIettiğiIbirIreform.
BugünIhalaIneIABD’deIneIAvrupa’da
bankacılıklaIilgiliIparametreler
Türkiye’yleIaynıInoktayıIyakalayamadı.
BizIşuIandaIBaselI2’yeIuyumIsağlamış
EKONOMİ SIKINTIYA GİRER Siyasi
istikrar ve güven ekonomimiz
açısından olmazsa olmaz iki konu.
Siyasi istikrarın olmadığı ülkelerde,
isterse gelişmiş ülke olsun,
ekonominin nasıl sıkıntıya girdiğini
son 5-6 yıllık dönemde canlı
örnekleriyle gördük. Koalisyon,
azınlık hükümetlerinin olduğu,
hükümetlerle meclisler arasında
kopukluklar olduğu ülkelerde
doğruları yapmak çok zor oluyor.
Herkes kısa vadeli bakıyor. Günü
kurtarma adımları atılıyor. İşte uzun
vadeye bakabilmek güçlü siyasi
iradeyle mümkün.
HUKUKUN UYGULANMASI ÖNEMLİ Onun
içindir ki siyasi istikrarımıza çok
dikkat etmeliyiz ve ülkedeki istikrar
ortamını korumak için hep beraber
çaba içine girmeliyiz. Bakın şu son
zamanlarda yaşadıklarımız aslında
görünüş itibarıyla hükümeti, iktidar
partisini hedefleyen bir çaba, fakat
sonuçları itibarıyla baktığımızda
aslında hedefin siyasi istikrarımız
olduğunu görüyoruz. Devlet
mekanizmalarının sıhhatli çalışması
ve en önemlisi hukukun gerçekten
uygulanıyor olması bizim olmazsa
olmazlarımız.
YÜKSEK STANDARTLARA ULAŞMALIYIZ
İşte bu sebepledir ki AB süreci bizim
için çok önemli bir süreç.
Demokrasimizin yüksek standartlara
ulaşması gerekiyor. Birinci sınıf bir
demokrasi olmamız, temel hak ve
özgürlüklerde en ileri aşamaya
ulaşmamız AB üyelik süreciyle
yakından ilgili. Türkiye, AB üyelik
hedefini benimsemiş ve bu hedefe
giden bir ülke. Üye olalım ya da
olmayalım onun orada duruyor
olması bizim için son derece önemli.
İç siyasette farklı rüzgarlar esebilir.
Dış politikada zor şartlar gelebilir
ama belli bir hedef olduktan sonra,
standartları o hedefe yükseltme azmi
olduktan sonra bu, Türkiye’nin
istikrarına yardımcı olacaktır.
Capital
7
4/24/14
6:58 PM
Page 6
Vizyon
“KATMA DEĞER
EĞİTİMLE ARTAR”
İNSAN KATMA DEĞERİ Cari açıkla
çok alakasız gibi görünen ama
aslında birebir etkileyen bir
konu da eğitim. Katma değer
yaratalım diyoruz, ancak bir
ülkede en önemli katma değer
unsuru insan katma değeri.
Ekonomik büyüklüğün çok farklı
hesaplama metotları var.
Bunlardan bir tanesi de o
ülkede oluşturulan katma
değerleri toplamak. Ferd ferd
insanlar ne kadar katma değer
üretiyorsa, aslında o ülke o
kadar büyük bir ekonomidir.
Ama eğitimle bu değer daha
da artar.
EĞİTİM SÜRESİ 6,5 YIL Türkiye’nin
çalışma yaşındaki nüfusunun
ortalama eğitim süresi 6,5 yıl.
Bu, bu kesimin 6’ncı sınıfı
bitirmiş, 7’nci sınıfı bitirmemiş
olduğunu gösteriyor. Dünyada
bizimle kıyaslayabileceğimiz
ülkelere baktığımızda 6,5 yıllık
eğitim alıp da 10 bin 500 dolar
milli gelire ulaşmış başka ülke
yok. Zaten şu anki
performansımız istisnai bir
performans. Eğer eğitimde
gerçekten çok güçlü adımlar
atmaya devam edemezsek bu
milli geliri hak edememişiz
demektir. Daha da ileri ancak
eğitimde ciddi adımlar atarak
gidebiliriz.
8
Capital
birIülkeyiz.IHattaIBaselI2’denIçokIdaha
sertIisteklerimizIvarIbankalarımızdan,
sermayeIyeterlilikIrasyomuzIBaselI2’ye
göreIdahaIdüşükIbirIsonuçIveriyor.
YaniIdahaItutucuIbirIbakışımızIvar.I
BaselI3’ünIsermayeIyeterlilik
oranlarınıIbugünIbütünIbankalarımız
tutturmuşIdurumda.IBaselI3’eIdahi
hazırız.I
DEVAMLILIK ÖNEMLİ
TabiIbunlarınIdevamıIönemli.
BunlarınIdevamıIiçinIdeIbankacılık
sektörümüzünIkontrollüIbüyümesi
gerekiyor.IAdımlarımızıIböyleceIileri
doğruIatalımIveIsağlamIadımlarIolsun.
BüyükIhızIkaydedelimIderkenIyarın
dahaIriskliIbirItabloIoluşturmayalım.
BütünIbuIkrizdeITürkiye’yiIayrıştıran
buIkonularIçokIönemliydi.I
KrizIdönemindeI2009’danIbuIyana
kamuIborcumuzunImilliIgelireIoranı
yüzdeI45’tenIyüzdeI35’eIindi.IAynı
dönemIdiğerIülkelerdeIçokIbüyük
artışlarIoldu.IBizIbuIkrizIIdöneminde
düşüşIsağlayanIçokIenderIülkeler
arasındayız.IYineIbütçeIaçığımız
2009’daIyüzdeI5,5Iidi,IgeçenIyılıIyüzde
1,1IileIkapattık.ISonI4IyılınIgeometrik
ortalamaIbüyümeIhızıIyüzeI6IveIyine
sonI4IyıldaI6ImilyonIkişiIistihdam
edildi.IYineIaynıIsonI4IyıldaIAvrupa’da
5ImilyonIistihdamIdüşüşüIyaşandı.
2012-2013IdönemiIbizimIekonomi
konusundaIyapısalIreformlarımızı
hızlandırdığımızIbirIzamanIdilimiIoldu.
2011IyılındakiIseçimlerdenIsonraI2Iyılı
hızlıIkullanabilmekIveIatılabilecek
adımlarıIatabilmekIbizimIiçin
önemliydi.I
REFAH SEVİYESİNDE DURUM
YineIbuIsüreIiçindeIyepyeniIbir
yatırımIteşvikIsistemiIkurduk.
BankacılıkIdışıIfinansIsektörüIiçin
yepyeniIbirIdüzenlemeIyaptık.IBireysel
emeklilikteIyepyeniIbirIsisteme
başladık.IDevletIkatkısıIiçerenIbir
bireyselIemeklilikIsistemiIoluşturduk.
MelekIyatırımcıIsistemimiziIkurduk.
Hazine’ninIbuIfonaIiştirakIedebilmesine
olanakIsağlayanIyapıyıIoluşturduk.
KrediIsicilIsisteminiIkurdukIveIdoğal
afetIsigortalarını
yenilediğimizIyepyeniIbir
kanunIçıkardık.
Türkiye’deIdoğalIafetlere
karşıIsigortalananIkonut
sayısıI6ImilyonuIgeçti.I1,5
yıldaIyaklaşıkI1,5Imilyon
konutIilaveIsigorta
yaptırdı.ITürkiyeIdünyada
enIyüksekIdeprem
sigortasıIoranlarından
birineIsahip.IBunların
hepsiniI2012-2013
yıllarınaIsığdırdık.I
2012IyılındaITürkiye
AvrupaIülkelerininIyüzde
54‘üneIulaşmışIbirIkişi
başıImilliIgelireIulaşmışIdurumda.
BirkaçIABIüyesiIülkeIbizdenIdaha
düşük:I2002’deIyüzdeI36’daydık.IBu
tabiIaynıIzamandaITürkiye’deIgelir
dağılımınınIdaIdüzeldiğiniIgösteriyor.
YoksullukIgöstergelerininIdüştüğü
anlamınaIgeliyor.IOECDItablolarına
baktığımızdaITürkiyeIgelirIdağılımı
düzelenIenderIOECDIülkelerindenIbir
tanesi.IGeçenIyıl,IdünyaInüfusuI7
milyarıIaştı.IBuInüfusunItamI1Imilyarı
günlükI1IdolarınIaltındaIyaşıyor.IBizim
1IdolarınIaltındaIyaşayanInüfusumuz
kalmadı.I2IdolarınIaltındaIyaşayan
nüfusumuzuIdaIsıfırladık.IDünya
Bankası’nınIbaktığıIenIyüksekIbarem
olanI4,3IdolaraIIbaktığımızdaIda,
4/24/14
6:58 PM
Page 7
“CARİ AÇIK ÖNEMLİ BİR KIRILGANLIK ALANI”
YURTDIŞI KREDİLERİ ARTTI Cari açık, ekonomimizin
önemli bir kırılganlık alanı. Cari açığı finanse
edebilmek için ağırlıklı olarak yurtdışından kullanılan
krediler de zaman içinde hızlı bir şekilde artmış
durumda. Buna da kuşkusuz dikkat etmemiz
gerekiyor. Bulunduğu seviye olarak çok
kaygılanmaya gerek yok ama bu seviyeye çok hızlı
çıktı. Biz şimdiye kadar kamu borcuyla ilgili borç
sürdürülebilirlik analizi yapıyorduk. Türkiye’nin en
önemli kronik sorunuydu. Bütün ekonomik
parametreler kamu borcunun sürdürülebilirliğini
hedefleyen enstrümanlardı. Oysa şimdi artık özel
sektörün dış borcunun sürdürülebilirliğine bakan bir
makro ekonomik çerçevemiz var. Son açıkladığımız
orta vadeli programda ilk hedef olarak cari açığın
düşürülmesini yazdık.
nüfusumuzunIsadeceIyüzdeI2,27’sinin
buI4,3IdolarlıkIgelireIsahipIolduğunu
görüyoruz.I2002’deIbuIoranIyüzde
30’du.IBuradaIbununIsatınIalma
gücüneIgöreIendekslenmişIbirIdolar
anlayışıIolduğunuIvurgulamak
istiyorumIyaniIkurIetkisiIyoktur.
HalkınIrefahIseviyesiniIveIsatınIalma
gücünüIgösterenIrakamlardırIbunlar.I
ÖZEL SEKTÖRÜN
BORCUNA DİKKAT!
KamuIborçIstokuIsürdürülebilirliği
nasılIkiIönemliIbirIriskIalanıysaIşimdi
özelIsektörünIborçIstokuIdaIönemliIbir
riskIalanıIolarakIkarşımızaIçıktı.
BununlaIilgiliItedbirleriIalmamızIlazım.
BirIdeIcariIaçıkIgerçeğiIvar.ICariIaçığı
nasılIdüşüreceğiz?ITabiIbu,IönemliIbir
sorunIveIcevabınıIdaIkolayIkolay
herkesinIveremediğiIbirIalan.IBurada
kısaIveIuzunIvadedeIyapabilecekleriniz
var.IKısaIvadedeImaliIdisiplinIönemli.
YaniIbütçeIdisiplini.IEskidenIbizIbütçe
açığımızıIkamuIborcumuzuIrahat
döndürelimIdiyeIdüşükItutmaya
çalışıyorduk?IAmaIartıkIkamuIborcu
yüzdeI35’eIulaştı.IHaleIheleInetIkamu
borcuIyüzdeI15’eIdüşmüşIdurumda.IBu
yüzdeI15’inItamamıIdaITL.IAmaIözel
sektörIaçısındanIbaktığımızdaIbütçe
disiplinineIdevamIetmeliyiz.IDisiplinli
HEDEF SETİ GENİŞLEDİ Burada AB ilk defa yeni
parametre setleri açıkladı. Eskiden Maastricht kriteri
dediğimiz 4 kriter vardı. Bunlar; bütçe açığı, borç
stoku, enflasyon ve faiz. Şimdi bunlara çok daha
fazlası eklendi. AB bunları kendi bünyesindeki
düzensizlikleri giderebilmek için üyelerine hedef
olarak belirledi. Geniş bir hedef seti var artık. Bunun
adı Aşırı Dengesizlikleri Düzeltme Süreci. Cari açıkta
AB, kendi üyeleri için yüzde 4’lük bir sınır belirledi.
Cari fazla için de yüzde 6’lık kriter var. AB içinde
dengesizlikler büyük, bazı ülkelerin çok fazla cari
fazlası var. Bizim kendi hesaplarımıza göre yüzde 45’lik bir cari açık Türkiye’nin yönetebileceği ve özel
sektörün dış borcunu artırmayacak bir cari açıktır.
Bunun üzeri risklidir diyorduk, AB de hesabını
yapmış ve yüzde 4’ü sınır olarak koymuş.
birIbütçeIdemekIkamununIülkenin
tasarrufIoranlarınaIdestekIveriyor
olmasıIdemek.IİkinciIönemliIkonuIpara
politikaları.IBirIdeImakroIihtiyati
tedbirlerIönemli.IBizIsonIzamanlarda
bunuIdahaIetkinIkullanıyoruz.
BankacılıkIsistemininIüzerindenIalınan
tedbirlerIalıyoruz.IBuIsayedeIkredi
hacmininIbüyümesiniIkontrollüIbir
şekildeIgötürmekIveIsistemdeIkredi
dağılımını,IhangiIsektöreInasılIkredi
verileceğini,ItüketiciIkredileri,Iihracat
kredileriIarasındaInasılIbirIdenge
kurulmasıIgerektiğiniIdizaynIetmek
içinIyaptık.IBuImakroIihtiyatiItedbirler
alanıIönemliIveIiyiIsonuçIaldığımızIbir
alan.I2011IyılınınIortalarındaIbaşladık
buIaracıIkullanmaya.I2012’deIgüzel
ektileriniIgördük.ISonIaylardaki
tedbirlereIbaktığımızdaIbirazIdaha
hedefliItedbirlerIalmışIdurumdayız.
TaşıtIkredileriyleIveIkrediIkartlarıyla
ilgiliIdüzenlemelerIbunlaraIörnek.I
YARGI BAĞIMSIZ VE
TARAFSIZ ÇALIŞMALI
YargımızınIbağımsızIamaItarafsız
çalışmasıIdaIsonIdereceIönemli.IYargı
sisteminiIbazıIinsanlarIyaIdaIherhangi
birIgrupIkendiIamacıIiçinIkullanmaya
başlardaIbunaIdurIdemekIlazım.ITabii
kiIbağımsızlıkIönemlidirIamaIbu
bağımsızlığıIyargıItarafsızca
kullanılmalıdır.IAdilIbirIşekilde
kullanılmalıdır.ITümIbunlar
ekonomimizIiçinIolmazsaIolmaz
konular.IBizIhepIkurallıIpiyasa
ekonomisiIyanındayız.IRekabetin
olduğuIamaIrekabetinIhukuğunda
çalıştığıIbirIekonomiIsistemi...IBu
olmazsaIoralardaIdaItekellerIoluşur.
DahaIucuzaIdahaIkaliteliImalıIhalkımız
ancakIiyiIişleyenIrekabetIsistemiyle
alabilir.IŞeffaflık,IhesapIverilebilirlik,
bunlarIçokIönemliIilkeler.I
İşteIbunlarIbizimIönümüzdeki
dönemdeIçokIdikkatIetmemizIve
geliştirmemizIgerekenInoktalar.
ŞeffaflıkIveIhesapIverilebilirlikIdeyince
kuşkusuzIyolsuzluklaImücadeleyeIde
çokIönemIvermeliyiz.IBuIarada
mutlakaIyolsuzluklarlaIilgiliIiddiaların
daIsonunaIkadarItakipIedilmesi
gerekiyor.IYanlışlıkIiçindeIolanlarIeğer
varsaIerIyaIdaIgeçIbunlarınIhesabını
vermesi,IhiçbirIyolsuzluğaImüsaade
edilmemesiIgerekli.IDevletIve
hükümetinItemelIgöreviIbu.IAncak
bunlarIüzerindenIbirIkomplo,Ibir
kumpasIvarsaIbuItümIsiyasiIistikrarı
devletinIgüvenliğiniIetkilemeye
başlıyorsaIbuIdaIayrıIbirIyanlış.IOna
daIdurIdemekIgerekiyor...I
Capital
9
4/24/14
6:59 PM
Page 2
Açılış
“ZİRVE HEDEFLERİMİZDE BİZE YOL GÖSTERİYOR”
MÜNİR KARALOĞLU
T.C. BURSA VALİSİ
ÜRETİM MERKEZİ 2012-20139zirve
çıktılarının,9Bursa’nın9ekonomik
verimliliğine9önemli9etkileri9olduğunu
belirtmek9isterim.9Bursa’mız
yüzyıllardır9en9önemli9ekonomik
yıldızlarından9biri.9Otomotivden
tarımsal9üretime9varan9çok9geniş9bir
yelpazede9üretim9yapıyoruz.
Çok9yönlü9bir9üretim9ve9ticaret
merkeziyiz.9Neredeyse9her
üretim9alanında9ilk949içerisinde
yer9alıyoruz.9Ülkemizin92023
hedefleri9doğrultusunda
hâlihazırda9başarılan9bütün
göstergeleri9daha9fazla9geliştirme
mecburiyetimiz9var.9İnanıyorum
ki,9bu9süreç9şehrimizi9dünyanın
da9en9önemli9ekonomik
merkezlerinden9biri9yapacaktır.
Büyürken9ne9çevre9ne9de9insan
sağlığından9vazgeçmek
istiyoruz.9Bu9büyümenin9bir
şişme9olmaması9için9çaba9sarf
ediyoruz.9Bursa’nın9geleceğe
yönelik9sorularına9cevap9üretmek
sorunlarını9çözmek,9potansiyellerini
geliştirmek9için9zirve9çıktılarına9büyük
önem9veriyoruz.9
BÜYÜK HEDEFLER Takip9eden
dönemde,9mevcut9ekonomik
çeşitliliğimizi9inovatif9bir9yaklaşımla
yeniden9yorumlayarak9yerli9otomobili
Bursa’da9üretme9iddiamızı9devam
ettirmek9ve9üretimi9gerçekleştirmek,
tekstil9sektöründe9markalaşma
trendini9geliştirmek9sektörün9katma
değerini9artırmak,9tüketici9eğilimlerini
göz9önünde9bulundurarak9teknolojik
ve9ekonomik9kıymeti9yüksek
ürünler9üretmek,9sağlık
turizmi9başta9olmak9üzere
hizmet9sektörlerini
çeşitlendirmek9için9bütün
paydaşlarımızla9ortak9akıl
oluşturmak9ve9şehrin
ekonomik9tablolarını9109yıl
içinde9daha9ileriye9taşıyarak
hedefimize9ulaşmak9istiyoruz.
Uludağ9Ekonomi9Zirvesi’nin
hedeflerimizde9bize9yol
göstereceğine9inanıyorum.9Bu
hedeflere9bizimle9birlikte
inanacak9ve9elini9taşın9altına
koyacak9yatırımcılarımızı9da
bekliyoruz.9
“ORTAK BİR VİZYONU PAYLAŞIYORUZ”
BORA KOÇAK
ÇELİK MOTOR FİLO KİRALAMA GENEL MÜDÜRÜ
GLOBAL MARKA Türkiye’nin
Davos’u olma isteğiyle yola çıkan ve
markalaşma yolunda çok hızlı mesafe
alan Uludağ Ekonomi Zirvesi’nin
gerek katılımcısı gerekse de sponsoru
olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.
Çelik Motor Filo Kiralama olarak
Uludağ Ekonomi Zirvesi ile ortak bir
vizyonu paylaşıyoruz. Çelik Motor
Filo Kiralama, global bir marka olma
vizyonuna sahip ilk ve tek yerli yerli
operasyonel kiralama şirketidir. 2005
yılında kurulmasına ve genç bir
organizasyon olmasına rağmen son 2
yılda tam 3 kat büyüyerek 17 bin
araca ulaşan bir filo ile Türkiye’nin en
büyük operasyonel kiralama şirketi
olmuştur.
10
Capital
2 BİN MÜŞTERİ 2015 yılından
başlayarak faaliyetlerini başta Rusya
olmak üzere Türkiye dışındaki
ülkelere taşıma hedefinin yanı sıra, bu
yılın ocak ayı itibariyle günlük oto
kiralama sektörüne de Garenta
markasıyla girmiş bulunuyoruz.
Ülkemize araç kiralama alanında yeni
ve ulusal markalar kazandırmanın
mutluluğunu yaşıyoruz. 30 farklı
marka ve 100 ayrı modelden oluşan
17 bin araçlık parkurumuz ile
Türkiye’nin ilk 500 şirketi olmak
üzere 2 bin müşterimizin mobilite
ihtiyaçlarına çözüm üretiyoruz ve
sermayelerini asıl faaliyet alanlarında
daha verimli kullanmalarını
sağlıyoruz.
4/24/14
7:01 PM
Page 2
“YAPISAL DÖNÜŞÜMLER
YAŞAMAK ZORUNDAYIZ”
Görüş
Uludağ Ekonomi Zirvesi’ne ev sahipliği yapan isimlerden biri de Doğan Holding
Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hanzade Doğan Boyner’di. Kısa bir açılış konuşması
yapan Boyner, Türkiye’yi önümüzdeki süreçte daha zor bir dönemin beklediğine
dikkat çekti. Boyner, “Çünkü, bir sonraki 10 yıla giderken artık tanımı çok belli
olmayan, yapısal dönüşümler yaşamak zorundayız” diye konuştu.
“Türkiye, geçtiğimiz 10 yılı çok
başarılı bir ekonomik büyümeyle
geçirdi. Gerçekten 1990’larda hayal
bile edemeyeceğimiz bir istikrar
ortamı yaşadık. Bankacılık sisteminin
yapılandığı, cari açığın kontrol altına
alındığı bir dönemdi. Türkiye’nin
borçlarını döndürebilecek mi
dediğimiz günlerden, tahvillerimize
istediğimizden fazla ilginin olduğu bir
dönemi yaşadık. Ali Babacan’ın
liderliğinde mali disiplin sağlandı.
GSMH’miz 10 bin doları yakaladı.
Bütün bu atılan adımlar, teknik
tanımları az çok belli adımlardı.
Arkasında siyasi bir irade olduğunda
bunları başarabildik. Şimdi bundan
sonraki 10 yılda, kişi başına gelirimizi
10 bin dolardan 20 bin dolara
çıkarmak için atmamız gereken
adımlar, geçtiğimiz 10 yılda attığımız
adımlardan çok farklı olacak. Çünkü,
bir sonraki 10 yıla giderken artık
tanımı çok belli olmayan, yapısal
dönüşümler yaşamak zorundayız.
Artık elle tutulan varlıklardan elle
tutamadığımız yaratıcılığın önemli
olduğu, tasarımın öne çıktığı bir
döneme giriyoruz ve bu dönemde
yapılması elzem olan iş, liberal
ekonominin vazgeçilmez değerlerini
toplumda oluşturmak.
GÜVEN DUYMALIYIZ
Sermaye sahipleri ve diğer tüm
birimler içinde bulundukları sistemin,
12
Capital
şeffaflığına, hukuka bağlılığına, siyasal
sağduyusuna güvenmeli. Bu güvenle
uzun süreli riskler alabilmeli. İnsan
sermayesini temsil eden gençler,
bulundukları toplumun özgür
yapısına, farklılığına güvenmeli ve
kendisine değer verildiğine inanmalı.
Girişimci yıllarını verip değer
yarattığında, bunun karşılığını
alacağına, fikri mülkiyetinin
korunacağına güvenmeli. Yabancı
sermaye, hukukun bağımsızlığından
ve işleyişinden en ufak bir şüphe
duymadan Türkiye’yi bir küresel
değer ve teknoloji zincirine eşlik
etmeli. Bu süreç geçtiğimiz 10 yıldan
daha zor olacak. Çünkü bireyin,
sermayenin, kurumların sadece
makroekonomik stabiliteye değil,
sistemin değerlerine de güven
duymaya ihtiyacı var. Toplumsal
sorumluluğu değiştirmenin sahibi
sadece siyaset olamaz. Bu sorumluluk
hepimizde ve iş dünyasında.
SORUMLULUK ALMALI
İş dünyası doğası gereği kısa vadeli
düşünür, bugün kârım ne oldu, dolar
kuru ne oldu diye bakar. Ama eğer
orta gelir tuzağından çıkacaksak iş
dünyası da sorumluluk almak
zorunda. İş dünyası olarak bizler
hukukun üstünlüğü, sistemin
şeffaflığı, hesap verilebilirlikle ilgili
mücadele etmezsek, sistem
aksadığında görmezden gelirsek,
ülkemizin son 10 yılda yakaladığı
ivme aynı hızla devam edemez. Biz
kalkınmamızı ve büyümemizi kendi
alın terimizle yapmalıyız. Bunu
yapabilmek için de toplumda, bu
söylediğimiz liberal ekonominin, bu
evrensel değerlerinin tam olarak
oturmuş olması gerekiyor. Biz burada
hep konuşuyoruz, hukukun
üstünlüğü, erkler ayrılığı, bu liberal
ekonominin temelleri diyoruz. Ama
bunların tam olarak nasıl inşa
edileceğini aslında bilmiyoruz. Burada
ciddi bir entelektüel emek, siyasi irade
ve toplumsal sahiplenme gerekiyor ve
aslında bu değerler toplumda çok
küçük yaşta verilen ahlaki değerlere
bağlı. Birtakım ahlak değerlerimizi de
gözden geçirmemiz gerekiyor.
4/25/14
12:20 PM
Page 2
TÜRKİYE’NİN
VİZYONUNDA
NELER VAR?
Senaryolar
Türkiye’nin vizyonunda kayda değer bir büyümeye imza atmak ve bölgesinde
öncü bir oyuncu olmak var. Bu vizyona ulaşmak için ise her kesimin farklı bir
bir planı mevcut. Piyasalar, şirketler ve iş dünyasını temsil eden kuruluşların
her biri bu yolda farklı aksiyonlar almaya hazırlanıyor. Hafele Türkiye
sponsorluğunda ve Servet Topaloğlu moderatörlüğünde gerçekleştirilen
“Türkiye Senaryoları: Vizyonerlerin Ajandası” oturumunda ekonominin önemli
aktörleri bu vizyonlarını ve çözüm önerilerini dinleyicilerle paylaştı.
14
Capital
CHRISTIAN WULFF
ALMANYA ESKİ
CUMHURBAŞKANI
TÜRKİYE CAZİBESİNİ
KORUYOR
Almanya’da 4 milyon Türk yaşıyor.
Bunun dışında 5 milyon da Almanya’dan
Türkiye’ye geri döndü. Benim Türkiye
için çok olumlu bir vizyonum var. Bu
vizyonu gerçekleştirmek için çok şey
yapılmalı. Türkiye, 2023’te Avrupa Birliği
üyelik görüşmelerini bitirmiş ve Avrupa
standardında bir ülke olacak. 28 üye
ülkenin halkları Türkiye’nin AB’ye
katılmasını istiyor. O zaman Türkiye,
kendi kararını verecektir ve öyle
umuyorum ki Avrupa’ya girmeye karar
verecektir. Bu vesileyle üye ülkelerle
zaten iyi olan ilişkileri daha da
iyileştirecektir. Kırım, Ukrayna, Rusya,
Suriye gibi komşularımızla ilişkilerimizi
düşündüğümüzde bu daha da önemli.
Türkiye, Batı’yla Doğu’nun odak
noktasında ve Türk Hava Yolları,
çalışmalarıyla bunu çok güzel ortaya
koyuyor. Türkiye’de nüfusun çoğunluğu
Müslüman olmasına karşılık güçlü bir
demokrasi var. Türkiye’de bankalara
güven mevcut. Türk parasına bir güven,
hukuk devletine güven var. Cazipsiniz.
İnsanlar Türkiye’ye geri geliyor. Kimse
Türkiye’den göç etmek istemiyor. Hatta
Türkiye’ye göç etmek istiyorlar.
Türkiye’deki ekonomik büyümeden pay
almak istiyorlar. Türkiye, hukuk devleti
ve ekonomik bir güç olarak herkese
4/25/14
12:20 PM
Page 3
örnek bir ülke. Genç nüfusunuz çok
önemli. Kadınların ve kırsallardaki
insanların katkıları çok önemli.
KIRSAL NÜFUSUN
KATKASI ÖNEMLİ
Bir ülkenin büyüyebilmesi için sadece
şehirli nüfusun değil, kırsal nüfusun da
bu büyümeye katkıda bulunması gerekir.
Bunun için de öncelikle eğitim
konusunun ele alınması gerekir.
Sürdürülebilir bir büyüme olması
gerekir. Çoğulcu bir düzen olması ve
rekabet edilebilir bir düzen olması şarttır.
Türkiye’de karşılıklı değil birlikte hareket
etmek önemli. Diplomaside de işbirliğine
giderek devam etmek faydalı olacaktır.
Rakipler uyumuyor. Lütfen Türkiye
dostlarını hayal kırıklığına uğratmayın.
Biz sizlere güveniyoruz. Sizinle olmak
istiyoruz. O nedenle Türkiye’de söylenen
her söz, gerçekleşen her ifade dönüp
dolaşıp Türkiye dostlarını vuracaktır.
Twitter kapatmak gibi artık bu yüzyıla ait
olmaması gereken uygulamaların
olmaması gerekir. Türkiye’nin dostlarıyla
iyi bir diyalog içinde olması da son
derece önemli.
MUHARREM YILMAZ
TÜSİAD BAŞKANI
“FIRSAT
DÖNEMİNİ İYİ
DEĞERLENDİRMELİYİZ”
ihtiyacımız olduğu bulgusuydu. Çünkü
2050 yılında dünya nüfusu 9 milyar
olacak ve bunun 100 milyonu Türkiye’de
yaşayacak. Bu nüfus içinde 15-64 yaş
grubunun, yani üretken nüfusun payı
bugünkü yüzde 65 seviyelerinden 2020
yılına doğru yüzde 69’a, yani zirve
değerine çıkacak. Daha sonra, 2050’ye
kadar bunun tekrar düşmeye başlayacağı
ve yüzde 65 seviyelerine geleceğini
öngörüyoruz. Buna çok önemli bir fırsat
penceresi olarak bakmamız lazım.
Toplumların başına, toplumsal hayatta
sadece belli dönemlerde çok nadiren
gelen bir fırsattan söz ediyoruz. Bu fırsat
dönemini iyi değerlendirmemiz gerekir
diye düşünüyorum. Bu dönemde hem
bakmak zorunda olduğumuz yaşlı
nüfusumuz azalacak, hem de “bağımlı
nüfus” dediğimiz bakmak zorunda
kaldığımız çocuk ve genç nüfusumuz
azalacak. Dolayısıyla kaynaklarımızı daha
çok mevcut nüfusumuzun, insan
kaynağımızın, beşeri sermayemizin
niteliğini artırmaya yöneltebiliriz.
“ŞEHİR TEMELLİ
POLİTİKALAR GELİŞECEK”
21’inci yüzyılın en önemli
özelliklerinden biri bu nüfusun giderek
artan oranda kentlerde yaşayacak
olmasıdır. 2050’lerde Dünya Bankası
verilerine göre de yüzde 80’li
seviyelerdeki nüfus kentlerde yaşıyor
olacak. Nüfusu 20 binin üzerindeki
bütün yerleşimleri kent olarak
saydığımızda biz, Türkiye olarak yüzde
Türkiye’de uzun vadeli analiz yapma
alışkanlığı pek olmamasına rağmen biz,
TÜSİAD olarak bu alışkanlığa sahip bir
kurumuz. Daha 1990’larda yapılmış bir
2023 vizyon raporumuz var. Daha sonra
TÜSİAD’ın 40’ncı yılı nedeniyle 2011’de
“2050 Vizyon Raporu” adıyla bir çalışma
yaptık. Bu çalışma, ekonomik, çevresel ve
toplumsal tüm boyutlarıyla insanoğlunun
ihtiyaçlarını karşılamak için bir planlama
yapılmasını öngörüyordu. Bu çalışmanın
en çarpıcı bulgusu, her şey bugünün
koşullarıyla devam ederse, bugünkü
dünyadan 2,5 tane daha dünyaya
Capital
15
4/25/14
12:20 PM
Page 4
Senaryolar
MUHARREM YILMAZ
TÜSİAD BAŞKANI
75 seviyesine ulaşmış durumdayız.
Bunun normunun da değişeceğini
sanıyorum ancak Türkiye’nin hızlı
şehirleşmesinin devam edeceğini de
öngörmemiz lazım. Ekonomiyi geliştirme
çabaları sadece şehirleşme boyutu
düşünülmeden ele alınamayacak. Kentsel
gelişmeler önemli ölçüde ekonomik
dönüşümü yönlendirecek diye
düşünüyoruz. Önümüzdeki yıllar şehir
temelli iktisat ve sosyal politikaların
hayata geçirileceği, şehir temelli
politikaların gelişeceği bir dönem
olacaktır. Türkiye’nin cazibe merkezi
niteliğindeki şehirleri önümüzdeki
yılların büyüme sürecinde önemli ve
öncü bir rol üstlenecekler. Buna hazırlıklı
olmalıyız. Sürdürülebilirliğin belki de en
önemli boyutu olan çevresel
sürdürülebilirliğe de bu noktada
değinmek istiyorum. İklim değişikliğiyle
ilgili enerji verimliliğinden, çevresel
bütün diğer konulara suya ve doğanın
tüm kaynaklarına bir başka açıdan
yaklaşmak zorundayız. Bu kaynaklar
verimli kullanılmaya muhtaç.
İnsanlarımızı iyi eğitebilecek bir
demografik fırsat penceremiz var.
Kentlerin bu gelişmede önemli bir rolü
olacak. Biz de bu kentleşmenin öncü
ülkelerinden biriyiz. Demek ki bu
noktada eğer dünyanın kaynaklarını da
doğru kullanmayı becerebilirsek,
sürdürülebilirliğin en temel ilkesini yerine
getirmiş olacağız.
“TÜRKİYE GERİDE KALDI”
Türkiye, bu konuda gerekli mesafeyi
uzun yıllardır kaydedemedi. Önemli bir
istikrar döneminde Milli Eğitim’de beş
ayrı bakan değiştirdik. Her biri ayrı
politika uygulamaya gayret ediyor. Bu
alanın büyük bir zaaf olarak ele alınması
gerektiğini düşünüyorum. Buradaki
kayıplarımızın hızlı bir şekilde ele
alınması gerektiğini, Türkiye’nin bu
avantajını kullanabileceği beşeri
sermayesini kullanabilmesi için gerekli
hazırlıkları yapması gerektiğine
inanıyorum.
Ülkemizin ekonomik büyümesine
paralel olarak emisyonlar artacak, enerji
talebi artacak, bu enerji artışına bağlı
olarak ortaya çıkacak emisyon artışları
önemli bir sorun olarak karşımıza
çıkacak. Buna yönelik teşvik
politikalarının çok önemli olduğuna
inanıyoruz. Türkiye’nin sosyal dengesini
koruyabilmesi için yüzde 5-6 civarındaki
bir büyümeyi sürdürebilmesi lazım.
Bunun için de enerji gerekiyor. Bu
bakımdan Türkiye’nin sürdürülebilirlik
bilinciyle beşeri sermayeyi odağa alan
“ENERJİ
KAYBEDİYORUZ”
Türkiye olarak uzun vadeli
değerlendirmelerde bulunabilmek
için kısa ve orta vadedeki
sorunlarımızı da güvenli olarak
aşmamız gerekiyor. Kısa ve orta
vadeli sorunları çözmek, 2023 ve
2050 gibi uzun vadeli vizyon
hedeflerimiz için çok büyük
hayatiyet arz ediyor. Üzüntüyle
belirtmem gerekiyor ki kısa ve orta
vadeli gündem yoğunluğuyla uzun
vade için harcamamız gereken
enerjiyi kaybediyoruz.
İTİBAR ARTTI Türkiye, çok büyük
fedakarlıklarla 1990’lı yıllardan
günümüze kadar çok önemli
iktisadi ve sosyal reformlar
gerçekleştirdi. Gerçekten çok
büyük fedakarlıklarla çok önemli
değişimler sağlandı. Bu iktisadi ve
sosyal reformlar, Türkiye’nin
itibarını her geçen gün artırdı.
Burada AB üyelik perspektifinin bu
zorlu dönüşümü gerçekleştirmek
için önemli bir katalizör işlevi
gördüğünü belirtme gereği
görüyorum. Teşekkür ederim.
HİLMİ UYTUN HAFELE TÜRKİYE İCRA KURULU BAŞKANI
“TÜRKİYE YABANCILARIN İLGİ ODAĞI”
Türkiye’den hep
genç nüfusuyla,
dinamizmiyle,
yüzü geleceği
dönük bir ülke
olarak
bahsediyoruz.
Bu dinamizm,
küresel markalar
açısından da ülkemizi bir ilgi odağı haline getiriyor.
Hafele gibi, mobilya ve kapı donanımında dünya
şirketi olan bir Alman firmasının Türkiye’de yatırım
yapma kararı elbette bu dinamizmden etkilenmiş
durumda. Bu kararın ne kadar isabetli olduğunu,
16
Capital
olağanüstü büyüme hızımız da kanıtlıyor. Türkiye ile
birlikte Hafele de büyüyor. Halihazırda 21 mağaza ve
82 kalite noktasıyla ülkenin her yerindeyiz. 90 yıllık
şirketimizin bilgisi ve bilgeliğiyle gücünü geçmişten
ve inovasyon geleneğinden alan bir firma olarak
sektöre yenilikçi bir iş yaklaşımı kazandırdık. “Biz
mutluluk katan mekanlar yaratıyoruz” diyoruz. Bizim
gelecek vizyonumuz, özetle, projelere değer,
mekanlara mutluluk katmak üzerine. AR-GE
çalışmalarımızda sadece bugünün değil, geleceğin
yaşam biçimlerini de analiz ediyor, en yeni
teknolojileri mutluluk veren mekanlar yaratmak için
kullanıyoruz. O yüzden dünyada, yatırımcıların
projelerinde tercih ettikleri markayız.
amaLtümLkaynaklarınLverimliLkullanımını
hedefleyenLveLbununLiçinLgerekliLolan
inovasyonuLdestekleyenLbirLsüreci
hızlandırmasıLlazım.L
ABDÜLKADİR KONUKOĞLU
SANKOLHOLDİNGL
ONURSALLBAŞKANIL
“KENDİ KENDİMİZE
YETMELİYİZ”
2023’üLhepLhayalLediyoruzLve
umarımLbuLhayalimizeLulaşacağız.LBurada
kritikLnoktaLşudur:LCariLaçığın
düşürülebilmesiLiçinLkendiLkendimize
yetmemizLlazım.LBununLbirinciLşartıLyerli
malıLkullanımınınLartırılmasıdır.
ÇocukluğumuzdaLtutum,Lyatırım,Lyerli
mallarıLhaftalarıLvardı.LBugünseLTürk
halkındaLşöyleLbirLönyargıLvar:LBirLmalın
yabancısıLkalitelidir,LyerlisiLkötüdür.LBu
anlayışınLdeğişmesiLgerekli.LTürkiye,
ayaklarıLüzerindeLyeniLyeniLyürümeye
başlayanLbirLçocukLgibi.LMakineLsanayisi
deLbuLdurumda.LEğerLsizLTürkiye’de
katmaLdeğeriLyüksekLmallarıLTürkLinsanı
olarakLkullanmazsanız,LTürkiye’deLyeni
gelişecekLolanLoLsanayiLdallarınıLda
öldürürsünüz.LEsasenLTürkiye’deLen
4/25/14
12:20 PM
Page 5
büyükLsorunumuzLkendi
ürünümüzüLkullanmaktan
ziyadeLyabancıLürünüLithal
etmekLoldu.LBununLnedenleri
var.LDolarınLüzerineLçokLbaskı
yaptık.LDahaLsonraLdolarLyay
gibiLfırladı.LBenLherLzaman
şunuLhayalLettim.LDolarLve
enflasyonLyüzdeL1Loranında
artsa,LTürkiyeListikraraLdaha
rahatLgider.LBizLbelediyelerde,
devletLkuruluşlarında.Lhala
yabancıLmallarıLtercih
ediyoruz.LBunun
nedenlerindenLbiriLde
yabancılarınLmallarınıLsatmak
içinLçokLdeğişikLtaktikler
kullanmalarıdır.LBizLTürklerLneLyazıkLki
buLtaktikleriLkullanamıyoruz.L
“SANAYİ TEŞVİK EDİLMELİ”
DünyanınLherLtarafındaLbüyük
teşviklerLvar.LNeLvarLkiLbunlarınLhemen
hepsiLgizliLteşvikler.LBizLteşvikleriLher
konudaLaçıkLaçıkLveriyoruz.LAvrupa
BirliğiLkendiLülkelerineLverdiğiLteşvikleri
TürkiyeLvermeyeLbaşlayıncaLbunaLkarşı
çıkıyor.LBenceLTürkiye’ninLkatmaLdeğeri
yüksekLsanayisiniLdahaLfazlaLteşvikLetmesi
lazım.LHerhangiLbirLkonunun,Lherhangi
birLyatırımınLillaLşuLyaLdaLbuLşehirde
yapılmasıLdiyeLbirLşeyLsözLkonusu
olmamalı.LBirLdiğerLhusus,
şehirlerdeLmoralLverecekLbirer
ağabeyLlazım.LMoralLçokLönemli.
BizLGaziantep’teLbelediye
başkanları,Lvali,LmilletvekilleriLhep
birlikteLhareketLediyoruz.LBirlikte
hareketLettiğimizLiçinLGaziantepLher
yılLçokLilerliyor.LBenLherLkrizdeLen
iyiLyatırımLkrizLzamanındaLolur
dedim.LBizLzatenLkriziLatlattık,Lartık
durgunlukLzamanıLdiyoruz.LMorali
bozmamakLlazım,LyolumuzaLdevam
etmemizLgerekli.LTürkiye’deLbirLara
birazLbirLkargaşaLbaşladı.LBu
kargaşaLseçimdenLsonraLgeçecektir.
BazıLkuruluşlarLsankiLolumsuzLbir
şeyLvarmışLgibiLherkesinLümidini
kırıyor.LBunaLhiçLgerekLyok.
Türkiye’deLsiyasetçilerLherLzaman
kavgaLedebilirLamaLsanayicilerin,
milletinLişineLgücüneLbakmasıLlazım.Lİki
kişiLbirLarayaLgeldiğindeLsiyaset
konuşmayaLbaşlıyorlar.LYahu,Lişinize,
gücünüzeLbakın.LBenLyurtLdışındaLbu
kadarLfazlaLsiyasetinLkonuşulduğunaLpek
inanmıyorum.L
TEMEL KOTİL
TÜRKLHAVALYOLLARIL
GENELLMÜDÜRL
“2023 HEDEFİMİZ
24 MİLYAR DOLAR”
THYLçokLiyiLbüyüdü.LRakamlarla
neredenLnereyeLgeldiğimiziLsöyleyeyim:
ŞirketiL2003’teLyenidenLyapılandırmıştık.
OLzamanL10LmilyonLyolcumuzLvardı.LBu
yılL60LmilyonLyolcumuzLvar.L6Lkat
büyüdük.L1,5LmilyarLdolarLolanLciromuz
bugünL11,4LmilyarLdolar.L2023Lhedefimiz
deL24LmilyarLdolar.LDolayısıylaLiyi
gidiyoruz.LYolcuLsayısıLbakımındaLAvrupa
Grubu’ndaLLuftansa’danLsonraLikinciyiz.
ElbetteLbütünLbunlarınLbirLsebebiLvar.
HiçbirLşeyLkendiLkendineLolmuyor.LYolcu
veLseferLsayısıL5-6LkatLartıncaLbizeLçok
gençLarkadaşlarLkatıldı.LÖzellikle
yurtdışındaLeğitimLgörmüşLçok
arkadaşımızLvar.LBuLgençLarkadaşlar
böyleLbirLbüyümeyiLbizeLsormadan
yönetiyor.L
İşinLözüLbizimLişimizi,Lçalışanımızı
Capital
17
4/25/14
12:20 PM
Page 6
Senaryolar
sevmemizdenLileriLgeliyor.LBununLdışında
THY’ninLbuLkadarLileriLgitmesindeLTürk
ekonomisininLiyiLgitmesininLveLTürkLdış
politikasınınLbüyükLkatkısıLoldu.LBizim
deLelbetteLbunaLbirLkatkımızLoluyor.LBir
örnekLvermekLgerekirseLSomali,
dünyanınLenLfakirLülkelerindenLbiriydi.
YavaşLyavaşLoLenLfakirLsınırındanLçıkıyor.
NeLilgisiLvar?LHükümetimizLburayaLilgi
gösterdi.LBizeLfırsatLverdi.LBizLdeLgidip
cumhurbaşkanlarıyla,Lbaşbakanlarıyla
görüştük.LUçuşLemniyetiLveLdiğer
sorunlarıLçözdük.LOrayaLuçmaya
başladık.LFakirLbirLülkeyeLsefer
düzenleyipLparaLkazanıyorsunuz.LGarip
gelebilirLamaLunutulanLbirLşeyLvar:
YurtdışındaLmilyonlarcaLzenginLSomalili
var.LSavaşLsırasındaLyurtdışınaLkaçmışlar.
BizLuçtuğumuzLiçinLülkelerine
gidebiliyorlar.LGittikleriLiçinLbizeLpara
ödüyorlarLveLbizLparaLkazanıyoruz.
Somali’yeLşuLandaLbilgiLveLparayla
gittikleriLiçinLMogadişu’daLbeşLyıldızlıLotel
yapılıyor.LBuLdaLbizimLorayaLkatkımız
oluyor.L
“AVRUPA’NIN İÇİNDEYİZ”
TürkiyeLcoğrafiLolarakLaltın
konumdadır.LBenLAvrupaLHavacılık
Birliği’ninLgenelLbaşkanıyım.LOnuLda
temsilLediyorum.LAvrupaLhavayoluyuz
amaLAvrupa’nınLenLdoğusundayız.
Avrupa’nınL500LmilyonLnüfusuLvar.
AvrupaLekonomisi,LAmerikanLve
UzakdoğuLekonomileriyle
kıyaslandığındaLdünyanınLenLbüyüğü.
TürkiyeLveLUkrayna’yıLdaLkatarsak
AvrupaLBirliğiL600LmilyonLkişiye
denkLgeliyor.LYaniLÇin’inLyarısı
ancakLparasıLdahaLçok.LOLgrubun
içindeLolmakLbizeLbüyükLbir
sinerjiLyaratıyor.LBizLAvrupa’da
100’eLyakınLşehreLuçuyoruz.
CoğrafiLkonumdanLdevamLedersek
Afrika’nınLdaLenLkuzeyindeyiz.
AfrikaLdeyipLgeçmeyin.LGelecek
orada.LDünyanınLenLbolLsu
yataklarıLorada.LSahraLÇöl’ünün
altıLsuLdolu.LBunuLLibya
kullanıyor.LTripoliLşehrini
bununlaLbesliyor.LAfrika’yaLenLçok
uçanLhavayoluyuz.LAfrika’nın
18
Capital
nüfusuL1LMilyar.LÇinLnüfusunaLyakın.
UranyumLyataklarıLvar.LAfrika
kaynaklarınıLkendiLkullanmayaLkarar
vermişLdurumda.LNükleerLreaktör
yapmayaLbaşlıyorlar.LNijer,LenLfakir
AfrikaLülkelerindenLbirLtanesi.LBol
uranyumLyataklarıLvar.LBunuLFransa’ya
ihraçLediyor.LGazetecilerininLdediğine
göreLartıkLkendileriLkullanacakmış.
DediğiniLyaparsaLdünyanınLenLzengin
ülkelerindenLbiriLolur.LBuLseferLelektrik
satar.LDolayısıylaLbizLbuLAfrika’yıLçokLiyi
değerlendiriyoruzLveLbizeLcoğrafiLolarak
çokLbüyükLbirLavantajLsağlıyor.L
HÜSEYİN AYDIN
BANKALARLBİRLİĞİLBAŞKANIL
“RAHAT KAYNAK
BULUYORUZ”
Türkiye’deLtasarruflarınLkıtLolduğunu
hepimizLsöylüyoruz.LBankacılıkLkesimi
kaynağıLtoplayanLveLoLkaynağı
kullandıran,LbununLiçinLaracılıkLyapan
birLbirim.LTürkLbankacılıkLsektörüLuzun
yıllarLsaltLTürkiye’dekiLkaynaklarlaLidare
edenLbirLyapıdaydı.LTopladığıLkaynağıLda
saltLdevleteLveriyordu.LAslındaLuzunLbir
süreLTürkLbankacılıkLsektörü,Lkredi
yapmaLyeteneğiniLdeLyitirmişti.
Türkiye’dekiLtasarruflarLTürkiye’nin
büyümesini,LsektörünLihtiyacını
karşılamayaLyeterliLolmuyordu.LDoğal
olarakLsektörLbirLşekildeLdışarıdan
borçlanıyor.LEğerLaldığınızLparalarıLakıllı
birLşekildeLkullanıyorsanız,LonuLiyiLbir
yatırımaLdönüştürüyorsanızLsorunLyok
amaLaldıklarınızıLyanlışLkullanıyorsanız
bu,LsıkıntıLyaratıyor.L
TürkLbankacılıkLsektöründeLsiyasiLve
ekonomikListikrarınLkazanıldığı
dönemdenLitibarenLbilançoLiçindekiLkredi
payıLyüzdeL25’tenL60’laraLgeldi.LTürk
bankacılıkLsektörüLfonlamasıLsonLderece
uzunLvadeliLprojeLfinansmanlarıLyapmaya
başlayabildi.LBuLbirLkültürdür.LBugünLbir
sürüLgürültüLveLpatırtıyaLrağmenLçok
rahatLkaynakLbulabiliyoruz.L
“BÜYÜK KARLAR YOK”
AB’yeLveLdışarıyaLbaktığımızda
kredilerinLmilliLgelirLiçindekiLpayıLbayağı
ileride.LDemekLkiLTürkLbankalarının
önündeLbakirLalanlarLvar.LTürk
bankalarınınLbuLbakirLalanlarıLkullanması
gerekir.LSadeceLkaynağıLbulmak
yetmiyor.LMevduatınızLdaLolsa,Ldışarıdan
paraLdaLbulsanız,LeğerLsermayeLyeterlilik
rasyonuzLuygunLdeğilse,Lözkaynaklarınızı
büyütemiyorsanız,LbuLalanları
değerlendiremezsiniz.L
OLhaldeLTürkLbankacılıkLsektörünün
sermayeLyeterlilikLrasyosunuLbüyütmeye
yönelikLeylemleriLveLişlemleri
değerlendirirkenLadilLveLobjektifLolmak
gerekir.LBankacılık,LyüksekLsermayeyle
yapılanLbirLiş.LKüçükLparaylaLyapılmıyor.
KonanLsermayeyleLişinLsonundaLo
sermayeninLeldeLettiğiLgetirilerLneLyazıkLki
kamuoyundaLobjektifLdeğerlendirilmiyor.
SermayeLgetirisiLüzerindenLhareket
ettiğimizLzamanLTürkLbankacılık
sektörüLsöylendiğiLkadarLbüyük
kârLeldeLetmiyor.LNeLvarLkiLbiz
ticaretLyapıyoruzLveLbütünLticaret
yapanLkuruluşlarLgibiLTürk
bankacılıkLsektörüLdeLpara
kazanmakLzorundadır.L
“2008’DE YARDIM
ALMADIK”
TürkLbankacılıkLsektörüLpara
kazanır,LözLkaynaklarınıLbüyütürse
oLzamanLborçlanmaLihtiyacıLda
azalabilir.LBunlarınLhepsi
birbirleriyleLbağlantılı.LBizeLborç
verenlerLdeLakıllıLadamlar.LHala
borçLalabiliyorsak,LoLkredibiliteyeLsahibiz
demektir.LTürkLbankacılıkLsektörünün
insanLkalitesiLsonLdereceLiyi.LTeknolojiyi
iyiLkullanıyoruz.L2008’dekiLküresel
krizde,LdevlettenLhiçbirLyardımLalmadan
ayaktaLdurabildik.LBundanLsonraLda
ayaktaLdurabilmeLgücümüzLvarLamaLTürk
bankacılıkLsektörününLsermayesi
sınırlıdır,Lküçüktür,LbüyütülmesiLgerekir.
BurayaLyeniLoyuncularınLgelmesini
engelleyecek,LbuLpiyasayaLgiriş
konusundaLiştahıLkaçıracak
düzenlemelerdenLkaçınmakLgerekir.LTürk
bankacılıkLsektörüLgeçmişL10Lyılda
Türkiye’yeLciddiLsermayeLgetirdi.LTürk
bankacılıkLsektörüneLbundanLsonraLda
talepLdevamLedecektir.LTürkiyeLde
büyümeyeLdevamLedecektir.LSonL10Lyıla
baktığımızdaLTürkiyeLortalamaLyüzdeL5
civarındaLbüyüdü.LTürkLbankacılık
sektörüLiseLyüzdeL21LcivarındaLbüyüdü.
KamununLborçlanmaLihtiyacının
azalmasınıLbuLnoktadaLıskalamamamız
gerekiyor.LKamununLborçlanmaLihtiyacı
azaldıktanLsonraLbizLbankacılığaLbaşladık.
OLzamanLkamununLdahaLazLborçlanması
lazım.LBizLelbetteLkamuyuLdaLfinanse
ederizLamaLülkeninLözelLsektörLeliyle
kalkınmasıLlazım.LDolayısıylaLkamunun
dahaLazLborçlanmasınıLteminLetmekLde
bizimLgörevimiz.L
4/25/14
12:20 PM
Page 7
mutlakaLbaşarıyaLulaşmakLzorunda.
TÜSİADLolarakLçözümLsürecininLiktisadi
ayağınaLhepLsahipLçıktıkLveLçıkmaya
devamLedeceğiz.LÇözümLsürecininLbir
iktidardan,LbaşkaLbirLiktidara
değişmeyecekLsağlamlıktaLçıkışLnoktaları
bulunuyor.LKimlikLsorunu,Lyerel
yönetim,LreformLveLelbetteLşiddetsizlik
ortamınınLmuhafazaLedilmesiLçözüm
sürecininLayrılmazLparçaları.LÇözüm
sürecininLbaşarılıLolması,LTürkiye’nin
büyümesineLortalamaLyüzdeL1Lkatkı
sağlayacaktır.LBölgeselLkalkınmışlık
farklılıklarınınLnedenlerindenLbiriLortadan
kalkacak,LtoparlanmaLyaşanacaktır.
BununLsadeceLbölgeselLtemelde
TARKAN KADOOĞLU
KADOOĞLULHOLDİNGLCEOL
“ÇÖZÜM SÜRECİ
BÜYÜMEYE KATKI
SAĞLAR”
Türkiye’ninLönündekiLsorunluLdört
konuyuLdileLgetirmekListiyorum.
BunlardanLbirisiLdemokrasiLaçığı,Ldiğeri
cariLaçık,LüçüncüsüLçözümLsüreci,
dördüncüsüLbölgelerarasıLeşitsizlik.
BugünLtümLiktisadiLsorunlarınLtemelinde
demokrasiLaçığıLbulunuyor.LNeLvarLki
benLöncelikleLbölgelerarasıLeşitsizlikLve
bunaLbağlıLolarakLçözümLsürecinden
bahsetmekListiyorum.LÇünküLbuLproje
kalmayacağını,LtümLTürkiye’yi
kapsayacakLbirLkalkınmanınLdaLöncüsü
olacağıLkanaatindeyim.LBatıLbölgelerinin,
özellikleLdeLİstanbul’unLyutmuşLolduğu
kaynaklar,LbirazLdahaLadilLbirLbiçimde
tümLülkeyeLdağılmışLolacaktır.L
“KALKINMIŞLIK
FARKI ÇOK FAZLA”
BugüneLkadarLCumhuriyet
hükümetleriLneLyazıkLkiLbölgesel
kalkınmışlıktaLbaşarılıLolamadı.
CumhuriyetLkurulduğundaLdahaLazLolan
bölgeselLkalkınmışlıkLfarkınınLbugün
dahaLfazlaLolduğunuLgörüyoruz.L21’inci
yüzyıldaLbüyükLşehirlerinLkalkınmasının
önemliLbirLunsurLolduğunuLyadsıyor
değilim.LBaştaLGüneydoğuLolmakLüzere
TEMEL KOTİL
TÜRK HAVA YOLLARI GENEL MÜDÜR
“ENERJİ
KAYBEDİYORUZ”
Diğer tarafta da Asya var.
Kocaman bir kıta. O kıtanın da
en batısındayız. Asya’da da
küresel bir büyüme olduğunu
biliyoruz. Az önce belirtildiği gibi
güç dengesi Asya’ya kayıyor.
İşte bu üç kıtanın kesişim noktası
Türkiye. Şehir olarak da İstanbul.
Çin, Pekin’den başlayıp
İstanbul’dan geçecek ve Avrupa
içlerine gidecek hızlı tren
yapmak istiyormuş. Bir başka
proje, Birleşmiş Milletler’in
Güneydoğu Asya Demiryolu
Projesi. Malezya Kuala
Lumpur’dan başlıyor, bütün
Güneydoğu Asya ülkelerini,
Hindistan’ı, Pakistan’ı,
Afganistan’ı dolaşıyor ve
İstanbul’a bağlanıyor.
İstanbul’dan da Avrupa’ya
gidiyor. Türkiye 2010 yılında bu
projeye imza attı. Bir diğer proje
de Japonya Başbakanının
Marmaray tüp geçit açılışında
başbakanımıza söylediği
projedir. Pekin – İstanbul hızlı
tren projesini beraber çalışmayı
teklif etti. Tabi ki bunlar milyar
dolarlık projeler. Ben bu yüzyılı
çok seviyorum. Burada
konuşulduğu gibi bu yüzyıl,
zenginlik ve refahın artacağı bir
yüzyıl olacak. Bu da insanların
daha fazla harcama yapması
demek. Bizim açımızdan da
THY’nin daha fazla yolcu
taşıması demek. Bu açıdan
merkezde olan ülkeler, bizim gibi
ülkeler bundan avantajlı çıkacak.
Capital
19
4/25/14
12:20 PM
Page 8
Senaryolar
Türkiye’deLdahaLbaşka
cazibeLalanlarının
oluşturulabileceğine
inanıyorum.LBölgelerarası
dengesizlikleriLçözmüşLbir
Türkiye’ninLmegaLşehirlerle
büyümesiniLkatlayabilmesi
mümkündür.LDengeli
kalkınmaLstratejisi,Lbeşeri
sermayeLiçinLolmazsa
olmazLolanLeğitim
konusundakiLfırsat
eşitsizliğiniLenLaltLseviyeye
indirecektir.LKalkınma
sürecindeLatılLkalan
gençlerimizinListihdamLedebilmeleriLiçin
deLbölgeselLkalkınmışlıkLfarklılıklarının
ortadanLkaldırılmasınınLgerektiğini
hepimizLbiliyoruz.LBuLnoktadaLgelecek
ajandamızdaLönemliLbirLyerLtutan
kalkınmışlıkLveLenerjiLilişkisineLde
değinmedenLgeçemeyeceğim.
BelirtmeliyimLkiLerLyaLdaLgeç,Lkarbona
bağlıLüretimdenLuzaklaşacağız.LBunuLne
kadarLçabukLyaparsak,LenerjiLalanındaLo
kadarLçabukLkapasiteLyaratmışLolacağız.
KayaLgazıLinovasyonuylaLkarbonLenerji
piyasasındaLönemliLhareketlenmelerLoldu.
FakatLbelirtmeliyimLkiLbütünLbunlar
geçiciLçözümler.LGüneş,LrüzgarLve
jeotermalLalanlarındaLkapasitemizi
geliştirmekLdurumundayız.L
İBRAHİM TURHAN
BORSALİSTANBULLYKB.L
“ORTA GELİR
TUZAĞINA DİKKAT”
TürkiyeLaslındaLçokLtehlikeliLbir
noktada.LÇünküLkişiLbaşınaLgelirimizL10
binLdolarıLgeçti.L10LyılLiçindeLTürkiye’nin
kişiLbaşınaLmilliLgeliri,LABD’ninLkişi
başınaLmilliLgelirininLyüzdeL20’sineLgeldi.
1975-2002LdönemindeLÇin’inLkişiLbaşına
milliLgelirininLoranıLyüzdeL3’tenLyüzde
12’yeLçıktı.LKoreLdeLABD’yleLolanLfarkıLbir
ölçüdeLkapattı.LBuL27LyıllıkLdönemdeLbiz
neredeyseLABDLileLmilliLgelir
kıyaslamasındaLyerimizdeLsaydık.LBiz
20
Capital
İBRAHİM TURHAN
BORSA İSTANBUL YKB.
“TEK KANATLA
UÇAN KUŞ OLMAZ”
TÜKETİM HAREKET GETİRİR
yarışaLbirazLgeçLbaşladık.LPekiyiLneden
çokLtehlikeliLbirLnoktadayızLdiyorum?LBu
noktaLhızLkesmek,LrehaveteLkapılmakLiçin
çokLelverişliLbirLnokta.LBunaL“ortaLgelir
tuzağı”Ldeniyor.LÇünküLyanlışLyapmaktan
vazgeçmekLsiziLnormalleştirirLama
normaldenLiyiyeLgitmekLiçinLdahaLfazla
çabaLgerekir.L2023LvizyonuylaLilgili
sistematikLbirLçerçeveLçizmekListiyorum.
Türkiye,LmevcutLişLgücüneLyıldaL1
milyonLkişiLekliyor.LGeçmişLyıllardan
farklıLolarakLbuL1LmilyonLkişiLeğitimli
insanlardanLoluşuyor.LEğitimliLinsanın
işsizliğiyleLeğitimliLinsanınLişsizliği
arasındaLtoplumsalLgerilimLanlamında
farkLvardır.LDolayısıylaLbizimLherLyılLiş
gücüneLeklenenLbuL1LmilyonLeğitimli
gencimizeLişLbulmamızLlazım.L
“YENİ İŞ ALANLARI LAZIM”
BuLdaLyetmez.LKırlardanLşehirlere,
şehirlerinLçevresindenLdeLşehirlerin
merkezineLdoğruLmüthişLbir
hareketlenmeLvar.LTürkiye,Lsosyal
hareketliliğiLçokLolanLbirLülke.LBuLiş
gücünüLdeLkapsayacakLyeniLişLalanları
açmamızLlazım.LKadınlarımızınLişLgücüne
katılımLoranıLhalaLçokLdüşükLamaLartıyor.
BuLçokLolumluLbirLgelişme.LDahaLhızlı
artmasıLlazım.LÖzetleLişLgücüneLyeni
katılacakLbuLemekLarzınıListihdam
edebilmekLiçinLTürkiye’ninLbüyüme
hızınıLyıllıkLyüzdeL4,5’inLaltına
düşürmemesiLlazım.LPekiLbuLmümkün
mü?LMümkün.L80LyıllıkLbüyüme
ortalamamızaLbaktığımızdaLzatenLbu
seviyelerdeLolduğunuLgörüyoruz.L
Ekonomiyi harekete geçirecek
olan unsurlardan biri de
tüketimdir. O yüzden ben
tüketimle de açıkçası çok fazla
itişip kakışmayı doğru
bulmuyorum. Biz Çin modeliyle
ya da Güney Kore’nin
1950’lerdeki, 60’lardaki,
modeliyle tasarruflarımızı
artıramayız. Piyasa ekonomisi
içinde bunu yapmamız lazım.
Yapmamız gereken şey kaliteli
tasarrufun, kaliteli yatırım
kaynağının, kaliteli sermayenin
miktarını artırmaktır. Bu da
ancak sermaye piyasalarıyla
olur.
BANKACILIĞA HAYRANIZ
Bankacılığa çok büyük
hayranlığımız var. 2002’den
itibaren banka varlıklarının milli
gelir içindeki payını nispi olarak
iki kat artırdılar. Hem de milli
gelirin iki katına çıktığı bir
ortamda bunu yaptılar. Müthiş bir
başarı bu. Şüphesiz bankacılık
büyümeye devam edecektir ama
bundan sonra bankacılıktan
organik büyüme beklememiz
lazım. Sağlıklı büyüme
beklememiz lazım. Pekiyi bizim
şirketlerimizin ihtiyaç duyduğu
inorganik birleşeni ne
sağlayacak? Onu da sermaye
piyasaları sağlamak zorunda.
Tek kanatla uçan kuş olmaz.
Bankacılığın yanına sermaye
piyasasını koymak zorundayız.
4/24/14
7:05 PM
Page 2
“REFORMLARLA
ENGELLERİ
AŞARIZ”
Maliye Politikaları
22
Capital
4/24/14
7:05 PM
Page 3
Uludağ Ekonomi Zirvesi’ne konuşmacı olarak katılan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek,
yaptığı sunumda Türkiye ekonomisinin geldiği noktayı ortaya koydu. 2014 bütçesinin
dayandığı gerçekleri Şimşek, tartışılan, tehdit olarak görülen göstergelerle ilgili
görüşlerini paylaştı. Önümüzdeki döneme ilişkin en büyük sorunun, istihdam
yaratabilme kapasitesi olduğuna değinen Bakan Şimşek, “Uluslararası Çalışma
Örgütü’nün verilerine göre son yıllarda Türkiye, bu konuda muazzam bir başarı
gösterdi. Önümüzdeki dönemde reformlarla engelleri aşarız” diye konuştu.
Bir Uludağ Zirvesi’nde daha sizlerle bir
arada bulunmaktan büyük mutluluk
duyuyorum. Bu zirveye katılmak için
dün Batman’dan Ankara’ya, oradan da
karayoluyla Bursa’ya geldim. Bu, bizlerin
Uludağ Ekonomi Zirvesi’ne ne kadar
önem verdiğimizi de göstermektedir
sanırım. Ben her zamanki gibi sunum
yapacağım. Türkiye’nin ekonomik, siyasi
yapısı, yapısal sorunları ve genel
görünümüyle ilgili olacak.
Bu son dönemlerde yaşanan siyasi
tartışmalar, yolsuzluk iddiaları gibi
gelişmeler, Türkiye ekonomisini nasıl
etkiliyor? İşin özü, tüketici güven
endekslerine bakarsanız durum iyi değil.
Oralarda bayağı bir bozulma var. Fakat
sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı,
reel kesim güven endeksidir gibi hangi
göstergeye bakarsanız bakın, ekonomide
ciddi bir olumsuzluk olmadığını
görürsünüz. Ama iç talep yavaşlıyor diye
düşünüyoruz. Niye? Çünkü para
politikasında ciddi bir sıkılaştırmaya
gittik. Geçen ekimde tedbirler aldık.
Zaten amacımız, iç talebi yavaşlatmaktı.
Burada bulunan işadamlarımızın
bundan olumsuz etkilendiğinin
farkındayım ama bazı hız limitlerimiz
var. O hız limitlerine yeni küresel
konjonktürde uymak zorundayız.
Tedbirlerimizin amacı makul,
sürdürülebilir bir büyüme ve o
çerçevede götürme. Bu son siyasi olaylar
yaşanmadan önce de zaten 2014’te
ekonomide yeniden dengelenme
sürecini başlatmak istiyorduk. 2012’de
bunu yaptık. 2013’te de kısmen devam
etti ama 2014’te küresel para
musluklarının bir miktar daha
kısılacağını dikkate alarak zaten böyle
bir çaba içine girmiştik.
ZOR BİR DÖNEM
Takdir edersiniz ki Türkiye, küresel
krizde herkes gibi bir resesyondan geçti.
Ne var ki küresel krizden sonra bizim
temeller sağlam olduğu için çok güçlü
bir çıkış yaptık. O güçlü çıkışın ardından
daha mütevazı bir şekilde yolumuza
devam ediyoruz. Gelişmekte olan
Avrupa ülkeleriyle kıyasladığımızda,
Türkiye’nin icraatı çok iyi. Türkiye’nin
milli geliri kriz öncesinde 100 ise şu
anda 120 civarında. Avrupa’daki
gelişmekte olan ülkeler içinse 100 olan
108 civarına ulaştı. AB ve ABD ile arayı
güçlü bir şekilde kapattığımızı hepiniz
biliyorsunuz. Bu yavaşlama Türkiye’ye
mi özgü? Kesinlikle değil. Hemen hemen
bütün gelişmekte olan ülkeler, son 10
yılın ortalamasının altında büyüyor.
Önümüzdeki 10 yıl, gelişmekte olan
ülkeler için geçmiş 10 yıl gibi iyi
olmayacak. Neden? Geçmiş 10 yılda
olduğu gibi emtia fiyatları artmayacak.
Bu, gelişmekte olan bütün ülkeler için
kötü, Türkiye için iyi bir haber. Geçmiş
10 yıl kadar Batılı tüketici, kredi alıp
tüketmeyecek. Gelişmekte olan ülkeler
için kötü bir şey. Geçmiş 10 yılda
olduğu gibi küresel likidite, sermaye,
gelişmekte olan ülkelere para akışı güçlü
olmayacak. 1990’lar kadar kötü olmasa
da bundan sonraki 10 yıl zor olacak. Ne
var ki burada bazı ülkeler fark
yaratabilir. Reformları yaparsanız, siz
olumlu yönde ayrışırsınız. Hele bir de
temelleriniz sağlam ve demografik
yapınız elverişliyse hele önceliklerinizi
iyi belirlediyseniz göreceli olarak
başkalarına göre iyi bir faaliyet
gösterebilirsiniz. Bizim ümidimiz o
yöndedir.
RİSK YARATAN FAKTÖRLER
Şimdi 2014 yılına baktığımız zaman
büyümeyi aşağı çeken faktörler var.
Seçimler ve tartışmalar var. Seçimler
tartışma ve gürültülü ortamı demektir.
Bu da etkiliyor bir miktar ama bana
kalırsa en fazla etkileyen para
politikasındaki sıkılaştırma. Bu da tabii
ki iç talebi bir miktar etkileyecek. Ama
şanslıyız, şansımız döndü. Dış talep
güçleniyor. Son 5-6 yıldır AB
ülkelerindeki iç talep resesyondaydı,
şimdi resesyondan çıkılıyor. Son 5-6
yıldır bizi aşağı çeken AB, bizi ilk defa
yukarı çekecek. Arap Baharı büyük
ümitlerle başladı ama hayal kırıklığıyla
bitti. En azından bir istikrar olacaktır.
Son 10 yılda sırtımızı hiçbir zaman zayıf
TL’ye dayamadık ama kısa vadeli de olsa
bir miktar rekabet olsa bence fena değil.
TL’nin bir miktar değer kaybetmesi,
Türkiye’ye bir miktar rekabet gücü
kazandırıyor. İşin özü budur.
Önümüzdeki dönemde en büyük sorun,
istihdam yaratabilme kapasitesi olacak.
Bu, biz siyasiler için çok önemli bir
sorun olarak karşımıza çıkıyor.
Uluslararası Çalışma Örgütü verilerine
göre son yıllarda Türkiye bu konuda
muazzam bir başarı gösterdi.
ENFLASYON YÜKSELİR Mİ?
Enflasyon zaten bildiğiniz gibi. Bu yıl
bir miktar liradaki trendden ötürü
yukarıya çıkar gibi.
Orta vadede aşağıya doğru
enflasyonist eğilimler güçlenecek.
Neden? Çünkü birincisi, para
Capital
23
4/24/14
7:05 PM
Page 4
politikasında ciddi sıkılaştırma var ve iç
talep zayıflıyor. İkincisi, potansiyelin
altında büyüyoruz ve büyüyeceğiz. Bu
da çıktı açığı demektir. Atıl kapasite var.
Emtia fiyatları eskisi gibi hızlı
artmayacak dedik. O da olmayacaksa
ben, enflasyonu kalıcı olarak artıracak
bir faktör göremiyorum. Geçici olarak
TL’deki değer kaybı etkiliyor. Ama iç
talep de etkili olacağı için genel etki zayıf
olacak. Zaten Merkez Bankası
tahminlerini ortaya koydu. Lira reel
efektif döviz kuru, özellikle gelişmekte
olan ülkelere oranla son 10 yılın en zayıf
noktasındadır.
Türkiye’de orta ve uzun vadeli bir
perspektifle yatırım yapma
dönemindedir. Ben rahatım. Çıktı açığı
büyükse, bu enflasyonu aşağı çeker.
Kredi hacminde çok ciddi gelişmeler
oldu. Şimdi yavaşlıyor. Özetle ekonomi
soğuyor demesek de bir miktar
sıcaklığını korumuyor. Bu da bizim
politikaların öngördüğü bir sonuçtur.
Makro tedbirler aldık. Yeni bir döneme
giriyoruz. En önemlisi, sürdürülebilir
yüksek büyümeyi tutturmamız. Biz fazla
hız yapacak noktada değiliz. Yapılan
reformlarla hızımızı koruyacağımızı
düşünüyoruz. Hanehalkı gelir dağılımını
yükselteceğimizi, tasarrufların da gelir
dağılımını artırarak yatırımlara da
yönlendireceğimizi söyleyebilirim.
İPİN UCUNU
BIRAKMAYACAĞIZ
Maliye politikasında oldukça iyiyiz
ve birçok ülkeye göre de iyi
olduğumuzu söyleyebilirim.
Maliye politikasında manevra
alanımız var. 2014’te de ipin ucunu
bırakmayacağız. Şu anda Türkiye’nin en
önemli çıpası bu. Bunu tutturmamız
lazım, bunun için elimizden geleni
yapacağız. Bütçe açıklarında küresel kriz
dönemleri hariç son 10 yılda Türkiye
çok önemli bir performans ortaya
koydu. Bunu devam ettiriyoruz. Geçen
sene bütçe açığı, OECD ülkelerinin 5’te
1’iyken bu yıl 4’te 1’ine geldi. O ülkeler
de kendilerini düzene koyuyor.
Açıklarını azaltıyorlar. Ekonomileri
resesyondan çıkıyor.
Ama yine de Türkiye’ye bakacak
olursanız, gelişmekte olan ülkelerin milli
gelire oran olarak ortalama bütçe
açıklarının yarısı kadar bütçe açığı
vereceğiz. Biz kendimizi sadece gelişmiş
ülkelerle karşılaştırmıyoruz, gelişmekte
olan ülkelerle karşılaştırdığımızda dahi
durum böyle. Türkiye’de bütçe açığı
denince bizim merkezi bütçeyi alıyorlar.
O yanlış bir şey. Başka ülkelerle
ÜMİT LEBLEBİCİ TÜRKİYE EKONOMİ BANKASI GENEL MÜDÜRÜ
“TÜRKİYE’NİN ÖNÜNDE BÜYÜK FIRSATLAR VAR”
İLGİ ALANIMIZ Uludağ ekonomi
Zirvesi’ne katılan değerli
katılımcıların bu yıl da büyük
bir sinerji yarattıklarına hep
birlikte şahit oluyoruz. Banka
olarak burada bulunmaktan
çok büyük keyif alıyoruz.
Çünkü Türkiye’de ekonomi,
finans, para, girişimcilik
konuşulduğunda, bütün bunlar
bizim ilgi alanlarımızdır. Biz bu
yıl 2 bin 200 girişimciye eğitim
verdik. 1 yıl boyunca 550
projeyi dinledik. Her bir
arkadaşımız neredeyse günde 2 proje dinledi. Bir yıl
içinde 105 bin insana finansal okuryazarlık eğitimi
verdik. Biz bankacılığı biraz daha farklı yapmak ve
eğitim açığını bu alanda kapatmak istiyoruz.
24
Capital
Bizler daha
fazla rasyonel düşünen insanlar
olmak zorundayız. Türkiye’nin
önünde çok büyük fırsatlar
olduğunu görüyoruz. Son 10 yıl
içinde Türkiye, ekonomisini baştan
aşağı değiştirdi. Bankacılığını çok
daha sağlam, ekonomisini çok daha
dayanıklı hale getirdi. Aslında
küresel anlamda zor da bir döneme
giriyoruz. FED’in faiz artırdığı,
ekonominin nispeten yavaşladığı bir
dönem. Türkiye’nin bu konuda çok
dayanıklı olduğunu görüyorum.
Bizler bu türbülanslardan çok daha ağırlarını gördük.
O nedenle geçmişe değil geleceğe bakmalıyız.
Bırakın 16. büyük ekonomi olmayı, 2023 hedeflerine
ulaşacak bir Türkiye görüyorum.
GELECEĞE BAKMALIYIZ
4/24/14
7:05 PM
Page 5
“ÖZEL SEKTÖR
ÜZERİNE DÜŞENİ
YAPMIYOR”
Katma değer
zincirinde maalesef aşağılardayız.
Yukarılara çıkmalıyız. Bunun için de
AR-GE’yi artırmalıyız. AR-GE’nin
yüzde 98’i araştırma, yüzde 2’si
geliştirme. Bunu değiştirmeliyiz.
Geçenlerde Meclis’te kabul edilen
kanunlardan biri de bu konudaydı. İş
dünyasına diyoruz ki “Sizin bir
patentiniz varsa ve bunu
ticarileştirebiliyorsanız, bunun yüzde
50’sini vergiden düşebilirsiniz. AR-GE
yapın, yüzde 225 vergi indirimi ve bir
de bunun üzerine AR–GE sonucunda
faydalı bir şey yaptıysanız, bunu da
ticarileştirirseniz alın size yüzde 50
daha indirim.”
ÇOK MESAFE VAR Endüstriyel
tasarımlarda Türkiye, artık dünya
sahnesine çıkmış durumda.
Avrupa’da üçüncüyüz. Markalaşmada
Avrupa’da birinciyiz. Patent sayısında
dünyada hiç iyi bir yerde değiliz ama
çok hızlı çıkıyoruz. Bunlar önemli
konular. Özetle katma değer
zincirinde yukarılara çıkmak için doğru
şeyleri yapıyoruz ama daha gidecek
çok mesafe var. Biz bu konuda çok
büyük destek veriyoruz. Özel sektörün
bu konudaki farkındalığının artması
lazım.
DEVLET İYİ DURUMDA Özel sektör bu
konuda üzerine düşeni yapmıyor.
Ama gelecek burada. Siz sıradan
emtia üretirseniz kâr marjları düşüktür,
rekabet yoğundur, para
kazanamazsınız, çok zorlanırsınız.
Gelin bunu değiştirelim, biz de size
destek verelim. Devletin yaptığı ARGE’de sonuç alıyoruz. Savunma
sanayinde AR-GE’ye ağırlık verdik.
Savunma sanayinde Türkiye’nin
geçen yılki ihracatı 1,4 milyar dolar.
Abartmıyorum, birkaç yıl içinde 3-5
milyar dolara, hatta daha fazlasına
ulaşırsa hiç şaşırmam. Şunu
unutmayın: Türkiye 10 yıl önce askeri
teçhizat ve ekipmanının yüzde 75’ini
ithal ediyordu. Şimdi biz bunu yüzde
40’a düşürdük. Onunla da kalmadık,
şu anda ihracatçı noktasına geldik.
Devlet şu anda AR-GE çalışmalarına
odaklandığı için fena değil.
KATMA DEĞER ZİNCİRİ
karşılaştıracaksanız,MgenelMbütçeMaçığına
bakmakMlazım.MBuMsenekiMhedefimiz
genelMbütçeMaçığındaMyüzdeM1,11’dir.M
BuMseneMbütçeMaçığıMperformansını
olumsuzMetkileyecekMfaktörMvarMmı?MVar.
İçMtalepMyavaşlıyor.MİşimizMzor.MYani
geçtiğimizMsenelerMgibiMhedefeMoranlaMçok
güçlüMbirMperformansMbeklemeyin.MDaha
zorMbirMdönem.MBizMbirtakımMvergi
tedbirleriMaldık.MHedef,MgelirleriMartırmak
değildi.MAmaç,McariMaçığıMkontrolMaltına
almaktı.MM
KRİSTAL KÜREMİZ YOKTU
BizimMelimizdeMkristalMbirMküreMyok.
2014’üMtasarlarkenMTürkiye’deMsiyaset
gürültülüMolacak,MbirtakımMsiyasi
güdülenmelerleMbirtakımMoperasyonlar
olacakMdiyeMöngörmedik.MBunun
ekonomiyeMyansımalarınıMöngöremezdik.
FakatMbizMşöyleMdüşündük:MAmerikalılar,
paraMpolitikalarınıMkendiMçıkarları
doğrultusundaMşekillendirecek.
Amerika’daMdaMşuMandaMbirMmomentum
var.MDolayısıylaMbuMadamlarMpara
basmayaMsonMverecek,MhattaMpiyasaların
öngördüğündenMdahaMhızlıMbirMşekilde
faizleriMartırabilirler.MÇünküMonlar
gelişmekteMolanMülkeleriMfilan
dinlemezler.M2008’deMG-20’deMTürkiye’yi
temsilMediyorduk.MAdamlarınMherM2-3
cümledeMbirMkullandıklarıMkelimeler
şunlardı:M“Koordinasyon,Mişbirliği.
HepimizMaynıMgemideyiz.MBeraber
çalışmalıyız.MKüreselMekonomideMyanlış
yapmamalıyız”Mfalan.MŞuMandaMhiçMonları
konuşmuyorlar.MHaklılar.MÇünküMkendi
çıkarlarıMdoğrultusundaMbakıyorlar.MBiz
zatenM2013’teM2014’üMtasarlarkenMbunu
düşündük.MBöyleMbakılacağınıMöngördük.
ŞunuMdüşündük:MHerMneMkadarMnominal
GSYİHMyüzdeM10MartacaksaMdaMgelinMbiz
vergiMgelirlerini,MbütçeMgelirleriniMdaha
mütevazıMbirMseviyedeMtutalım.MNeMolur,
neMolmaz!MGerçektenMbizMbütçeyi,Mbu
mütevazıMtahminlerle,Mvarsayımlarla
yaptık.MOMnedenleMinşallahMbuMyılMbütçeyi
tuttururuz.M
BütçeMiyiMoluncaMborçlarMdaMazalıyor.
Türkiye’ninMbrütMkamuMborçMstokunun
milliMgelireMoranıMdüşmeyeMdevamMediyor.
Bu,MçokMönemli.M
GÜÇLÜ MALİYE POLİTİKASI
Türkiye’ninMkrediMnotuMaçısından,
riskMprimiMaçısındanMçokMönemli.MBugün
enflasyonMyüzdeM8’lerde,MfaiziMyüzde
11’lerdeMtutmakMmuazzamMbirMbaşarıdır.
BuMkonudaMsadeceMgeçmişeMbakmanız
yeter.MBütünMbunlar,MmaliyeMpolitikasının
güçlüMolmasınaMdayanıyor.MEğerMhedefler
tutarsaMbuMyılMbrütMkamuMborcununMmilli
gelireMoranıMyüzdeM33Molacak.MAynıMoran
OECD’deMyüzdeM112Molacak,Mgelişmekte
olanMülkelerleMyakınız,MbaşMbaşayız,Mdiğer
bütünMbölgelereMgöreMiyiyiz.MElbetteMbu
bütçeMdisiplinininMbirçokMfaydasıMoldu.
TürkiyeMfaizleriMhızlıMbirMşekildeMaşağı
çekti.MDiyoruzMkiM“BizMmilletin
kaynaklarınıMmilleteMhizmetMolarak
sunuyoruz.”MBununMdaMenMgüzel
göstergelerindenMbiriMfaizlerdeki
Capital
25
4/24/14
7:05 PM
Page 6
“TÜRKİYE’NİN YÜZDE 39’U ÖĞRENCİ”
Beşeri sermaye çok
önemli. Batman’da nüfusun yüzde 60’ı
24 yaş altı. İnanılmaz bir şey. Ama bu
nüfusun nitelikli mi? Hayır.
Danimarka’nın kişi başına milli geliri 41
bin dolar. Kuzey Denizi’nde petrolleri
var ama yakında tükenecek. Bu rakamı
beşeri sermayeyle yakalamışlar. Bizim
petrolümüz ve doğalgazımız yok.
Komşularımız kadar şanslı değiliz.
Olmamıza da gerek yok. Bu bağlamda
beşeri sermaye çok önemli. Bizim de
önceliğimiz beşeri sermayedir.
Türkiye’nin nüfusunun yüzde 39’u
öğrencidir desem inanır mısınız? Bütçe
gelirlerinin yüzde 18’ini, vergi
gelirlerinin yüzde 23’ünü eğitime
harcıyoruz. Gelişmekte olan ülkelerde
şu anda bunun eşini, benzerini
göremezsiniz. Şu anda Türkiye,
dünyada, kendi ligimizde, istisnai bir
şey yapmaya çalışıyor.
BEŞERİ SERMAYE
düşüştür.M
ÇokMdeğil,MbundanM10-12MyılMönce
Türkiye,MvergiMgelirlerininMyüzdeM86’sını
devletinMiçMveMdışMborçMfaizine
harcıyormuş.MÇokMşükürMbunuMbugün
yüzdeM15’eMkadarMindirdik.MBuMkadar
hizmetMancakMbuMsayedeMoluyor.MOnun
içinMbuMçokMönemliMbirMkonu.MBizimMmali
disipliniMdevamMettirmemizMsiyasetenMde
ekonomikMolarakMdaMdoğruMbirMşey.M
TASARRUFLAR DÜŞÜK
Türkiye’ninMyumuşakMkarnıMcari
açığımızdır.MTasarrufMdüzeylerimiz
düşük.MCariMaçıkMsonMyıllarda
sürdürülemezMdüzeylereMvardı.MŞimdiMbiz
bunuMdahaMyönetilebilirMseviyelere
çekiyoruz.MGeçtiğimizMyılMkiMcariMaçıkta,
altınMfiyatlarınınMetkisiMçokMbüyük.
YaklaşıkM12MmilyarMdolarlıkMnetMaltın
ithalatıMyapmışız.M
SonMbirkaçMyılaMbaktığınızdaMcariMaçık
çokMyüksek.MBundaMyapısalMfaktörler
kadarMgeçiciMfaktörlerMdeMetkilidir.
ÖrneğinMiçMtalepMçokMgüçlüydü.MŞimdiMiç
talebiMkalıcıMbirMşekildeMyönetilebilirMbir
26
Capital
OKULLAŞMA ORANI Okullaşma
ORAN ARTIYOR Biz bunu 12 yıla
çıkarttık. Hatta okul öncesiyle
birlikte 13, 14 yıla çıkarttık. Açık ve
net söylüyorum, Türkiye’nin önü
çok açık. 20-30 yıl sonra bugün
yaptıklarımızın sonuçlarını
göreceksiniz. Türkiye o zaman
muhteşem bir noktaya gelecek.
Kaygılanmanıza gerek yok. Uzun
vadeli düşünün. Türkiye iyi bir
noktadadır, daha da iyi olacak.
Kadınlarımızın eğitimi ve istihdamı
konusunda da çok önemli
çalışmalar yaptık, yapıyoruz.
Eğitimde kalite anlamında zayıfız,
ama OECD ile arayı kapatıyoruz.
OECD ile aramızdaki fark 75
puandı. Yavaş yavaş 40’lı puanlara
doğru iniyor. Bizim OECD’nin en
iyileri arasında olmaya ihtiyacımız
var. Bunun için de daha yapmamız
gereken çok şey var.
düzeydeMtutuyoruz.MABMyaMdaMEuroMkrizi
bizimMcariMaçığıMyükseltti.MEnMbüyük
ticaretMortağımızMolanMAvrupaMkrizde
olduğuMiçinMorayaMyeteriMkadarMihracat
yapamadık.MEnerjiMfiyatlarıMsonMyıllarda
inanılmazMbirMdüzeydeMarttı.MÇinMsağ
olsun!MBu,MböyleMgitmeyecek.MABMkrizden
çıkıyor.MİçMtalepMdahaMyumuşak.MArap
Baharı’nınMetkisiMdeMmalum.MBütünMbu
faktörlerMTürkiye’ninMcariMaçığınıMolması
gerekeninMçokMüstüneMtaşımıştı.MŞimdiMbu
faktörler,MTürkiye’ninMcariMaçığınıMsizin
hiçMdeMbeklemediğinizMseviyelere
indirebilir.M
2014’ÜN GÖRÜNÜMÜ
CariMaçığınM2014MgörünümüneMözetle
bakarsak…MABMresesyondanMçıkıyor.Mİç
talepMyumuşuyorMyaMdaMzayıflıyor.MTL
değerMkaybetti.MOrtadoğuMbirazMdaha
istikrarlıMbirMhaleMgeldi.MAltınMithalatıMbu
şekildeMdevamMetmez,Mdüşecek.MHattaMbu
seneMnetMihracatçıMbileMolabiliriz.MTurizm
çokMiyiMgidiyor.
BütünMbuMfaktörlereMbaktığımız
zamanMcariMaçığınMçokMdahaMiyi
yönetilebilirMbirMnoktayaMgeleceğini
söyleyebiliriz.MHattaMzamanMiçindeMsorun
olmaktanMçıkabilir.MBizeMsoruyorlar:
“Türkiye’ninMbuMyılM200–201Mmilyar
dolarlıkMkaynağaMihtiyacıMvar.MÇünkü,
özelMsektörünMçokMciddiMdövizMaçığıMvar”.
BununMüzerineMbuMdurumuMaçıklamak
istedik.MKamuyaMbaktığınızMzaman
devletinMnetMbazdaMdışMdünyayaMherhangi
birMborcuMyok.MHattaMTürkiye,Mdünyadan
alacaklıMkonumda.MMÇünkü,MTürkiye’nin
rezervleriyleMborçlarını
karşılaştırdığımızda,MrezervlerininMdaha
fazlaMolduğunuMgörüyoruz.
BankacılıkMkesimiMnötrMbirMkonuma
sahip.MNeMdövizMaçığıMvarMneMdövizMfazlası
var.MReelMsektöreMbaktığımızdaMiseM174
milyarMdolarlıkMpozisyonMaçığıMvar.
BununMyaklaşıkM18MmilyarMdolarlıkMkısmı
1MyıllıkMvadeli.MBuMborç,MstokMfilanMdeğil.
NeMkadarMvarlığımızMvar,MneMkadar
yükümlülüğümüzMvar?MBunun
karşılaştırılmasındanMbahsediyorum.M
HanehalkınınMmaşallahM190Mmilyar
dolarlıkMaltınMveMdövizMfazlasıMvar.MBiz
oranında muazzam bir artış var.
Yakında her 2 kişiden 1’ini
üniversiteli yapacağız. Ama her 2
kişiden 1’ini devlete almayacağız.
Onu da öyleyeyim. Herkesin
eğitimle beşeri sermayesi artacak.
Bizim şu anda 25 yaş üzerindeki
nüfusumuzun okulda geçirdiği
süre 6,5 yıl. Yani Türkiye ortaokul
terk bir beşeri sermayeye sahip.
OECD ülkelerinde bu rakam 11,5
yıl. Neredeyse bizim 2 katımız. Biz
bu ülkelerle nasıl yarışacağız? İşte
o nedenle eğitim çok önemli. Ama
Türkiye’de ilginç, mucizevi bir şey
var. Biz normalde 6,5 yıllık eğitim
seviyesiyle bu milli gelir düzeyine
ulaşamazdık. Bizim şu anki milli
gelirimiz, ortalama 9,5 yıl örgün
eğitime sahip ülkelerin milli geliriyle
eş değerdir.
hanehalkınınMdövizleMborçlanmasını
engelledik.MBaşkalarınınMhatalarını
gördük,MbuMhatayıMtekrarlamayalım
dedik.MİyiMkiMyapmışız.MYoksaMbugün
bayağıMsorunMyaşayacaktık.M
REEL SEKTÖR İYİ
GeriyeMreelMsektörMkalıyor.MKayıtsızMmı
kalacağız?MKesinlikleMhayır.MTürkiye’nin
ekonomikMbaşarısındaMreelMsektörün
yatırımları,MkatkılarıMvar.MBuMkonudaMçok
hassasız.MNeMyapıyoruz?MTürkiye’dekiM9
binM500MfirmanınMbilançolarıMdüzenli
olarakMMerkezMBankası’naMveriliyor.MBiz
deMMerkezMBankası’nınMverileriniManaliz
ettik.M9MbinM500MfirmanınMsatışları,
gayrisafiMyurtiçiMhasılanınMyüzdeM71’ine
denkMgeliyor.MYaniMreelMsektörüMtemsil
ettiğineMdairMbirMtereddütümüzMyok.MReel
sektörMfirmalarınınMyüzdeM63’ününMhiç
dövizMborcuMyok.MBu,MçokMönemli.MMYüzde
25’ininMdövizMborcuMvarMamaMaynı
zamandaMihracatıMdaMvar.MBuMdoğalMbir
sigortaMdemektir.MBizMbunaM“natural
hedge”Mdiyoruz.MKarşılıyorlarMbirbirlerini.
DövizMgeliriMolmayıpMdaMborcuMolanların
oranıMyüzdeM12’dirMkiMdüşükMbirMoran.M
KOBİ’lerinMdurumuMnasıl?MBireylerle
KOBİ’lerinMdurumuMiçMiçeMgeçmiş
durumda.MOnlarıMayrıştıramazsınız.MBana
4/24/14
7:05 PM
Page 7
kalırsaMKOBİ’lerinMdövizMborcuMfilanMyok.
OlsaMolsaMdövizMfazlalarıMvar.MBüyük
şirketlerinMbirMmiktarMvarMamaMbüyük
şirketlerinMdeMçokMciddiMdövizMgelirleri
var.MBirMyılaMkadarMolanMvadeyiMgözMönüne
aldığınızdaMnetMaçıkMpozisyonM18Mmilyar
dolarsaM200MmilyarMdolarlıkMihracat
gelirleriniMgözMönüneMaldığımızdaMben
şahsenMrahatMolurum.MBuMaradaMihracat
deyinceMsadeceMmalMihracatınıMdeğil,
hizmetMihracatınıMdaManlamalıyız.MBuMpara
nereyeMgittiMdiyeMsorabilirsiniz.MBuMpara,
yatırımlaraMgitti.M1992MyılınıMnetMreel
sektörMyatırımlarıMaçısındanM100Molarak
alın.M2002’deM95’eMdüşmüş.MYaniM10Myıl
boyuncaMreelMsektör,MreelMbazdaMyatırım
yapmamış.MAmaM2002’yiM100Malın,
2012’yeMgelinM254’eMçıkmış.MEğerMbu
yatırımlarMdoğruMyapıldıysaMhiç
kaygılanmayaMgerekMyok.MReelMsektörün
bilançosuMdaMsağlam.MReelMsektörün
durumuMdaMiyi.
NE YAPMALIYIZ?
GelelimMülkeMolarak,MhükümetMolarak
yapısalMsorunlarımıza,Mönceliklerimize…
Birincisi,MkatmaMdeğerMzincirindeMyukarı
çıkarmalıyız.Mİkincisi,Msermaye
piyasalarınıMderinleştirmeliyiz.
Üçüncüsü,MkayıtMdışıMekonomiyleMgüçlü
birMşekildeMmücadeleMetmeliyiz.
Sonuncusu,MaltyapıyıMiyileştirmeliyiz.
SermayeMpiyasasındaMbirçokMreform
yaptık.MGlobalMfinansalMmerkezler
indeksindeMbirkaçMyılMönceM72.
sıradaydık.MGeçenMyılMbirMaralarM44.Msıraya
kadarMçıkmıştık.MŞimdiM47.Msıraya
geriledik.MDemekMkiMdünyaMdahaMçok
reformMyapıyor.M2018’deMhedefM25.Msıra.
BuradaMdaMilerliyoruz.MSermayeMPiyasası
KanunuMdeğiştirdik.MBorsaMİstanbul’u
yenidenMyapılandırdık.MBirçokMşeyMyaptık.
EnMönemliMkonulardanMbiriMbireysel
emekliliğeMverdiğimizMdestektir.
İnanılmazMbaşarılıMoldu.MBütçeyeMbüyük
yükMgetiriyor.MAmaMbunaMbirMmüddet
dahaMdevamMedeceğiz.MDoğruMtasarruflar,
doğruMyerlereMgiderseMilaveMkârlar
kazanacaksın.MMuhteşemMbirMşey.
HesabınızMyoksaMmutlakaMaçtırın.
GirişimcilereMverdiğimizMdestekleriMde
hepinizMbiliyorsunuz.
“ENERJİ MÜTHİŞ
BİR AYAK BAĞI”
İYİYE DOĞRU GİDİŞ Enerjide dışa
bağımlıyız. Bu, bizim için müthiş
bir ayak bağı maalesef. Enerji
ithalatımız, 9 milyar dolarlardan 60
milyar dolarlara çıkmış. Bağımlılık
oranlarımız da çok yüksek.
Gördüğünüz gibi bütün enerjide
yüzde 72 dışa bağımlıyız. Şimdi
bunu çözmemiz için her şeyi
devreye sokmalıyız. Bu memleketin
suyunu, rüzgarını, güneşini, hatta
jeotermal enerjisini, bütün bunların
tamamını elektriğe, enerjiye
dönüştürmeliyiz. Enerjide verimliliği
sağlamalıyız. Burada da iyi bir
noktada olmasak da iyiye doğru
gidiyoruz.
KURULU GÜÇ Türkiye’de kurulu
enerjiye bakacak olursanız, 64 bin
megavat olduğunu görürsünüz.
Bunun sadece yüzde 40’ı yerli ve
yenilenebilir enerjidir. İnşa halindeki
santrallere bakacak olursanız
yaklaşık yüzde 75’i yenilenebilir.
Ağırlıklı olarak hidroelektrik
santraller. Bu müthiş bir şey. Ama
yapacak çok şey var. Elbette
nükleer enerji de bunun bir
parçasıdır. 2018’e kalmaz güneş
enerjisinin kilovat/saat maliyeti
yaklaşık 6–7 sente iner. Bugünden
hazırlık yapmalıyız.
NÜKLEER KAÇINILMAZ Enerji
verimliliğini artırmalıyız. Nükleer
enerji kaçınılmazdır. Çünkü
yenilenebilir enerjiye sırtımızı
dayayamayız. Bakın bu yıl kuraklık
var. Fazla kar yağmadı. Barajların
hali ortada. Bu yıl hidroelektrik
santrallerden elde ettiğimiz enerji,
geçen yılın üçte biri düzeyinde.
Fransa bugün elektrik enerjisi
üretiminin yüzde 80’ini nükleer
enerjiden elde ediyor. Avrupa
yüzde 35’ini elde ediyor. Biz
kenarda duramayız. İyisini yapalım
ama mutlaka yapalım.
Capital
27
4/25/14
12:15 PM
Page 2
Strateji
GLOBALLEŞME
YOLCULUĞU
Aslında “Türkiye’de global şirket var mı” sorusu, uzun süredir tartışılıyor.
Herkesin kendisine göre bir yanıtı var. “Globalleşen Türk şirketleri: Yeni
arayışlar ve büyüme stratejileri” adlı toplantı ise bu soru çerçevesinde
şekillendi. Citibank Genel Müdürü Serra Akçaoğlu’nun moderatörlüğünü
yaptığı, Nurol GYO’nun oturum sponsoru olduğu toplantıda da
konuşmacıların görüşleri farklılaştı. Ancak hepsinin ortak noktası,
globalleşmenin uzun ve zor bir yol olduğuydu. Globalleşen Türk şirketine
örnek olarak da THY’nin ismi öne çıktı.
28
Capital
ERDAL KARAMERCAN
ECZACIBAŞI TOPLULUĞU
CEO’SU
“GLOBALLEŞMENİN
EN KESTİRME YOLU
SATIN ALMAKTIR”
Globalleşme çok iddialı bir terim.
Herkes globalleşmeden kendi ölçeğinde
bir şeyler anlıyor. Globalleşmenin farklı
tanımları var. Belirli bir ciro oranının
dışında, gelirin yüzde 50’sinin orijinal
ülke dışından gelmesi, en azından 3
kıtada olmak ve olduğu yerlerde de
bilinir marka olmak gibi kriterleri var.
Bizim globalleşmeye yaklaşımımız
temelde 3 stratejiyle oluyor. Birincisi,
orijin ülkede ürettiğimiz hizmet veya
ürünlerin yurtdışında pazarlanması, biz
buna açılım olarak bakıyoruz.
Globalleşmenin bir sınırı var, buradan
üretim yapıp dışarılarda pazarlayarak
zorlayabiliriz. Bizim de Vitra markamız
4/25/14
12:15 PM
Page 3
75 ülkede satıyor, Almanya’da pazar
lideriyiz. Yapı ürünleri grubunda
ciromuzun yüzde 65’ini yurtdışından
sağlıyoruz, Vitra, bulunduğu ülkelerin
bazılarında 1 numara, bazılarında 2,
bazılarında 5 numara ama bilinen bir
marka. Bu globalleşmeye yeterli mi?
Buna global marka diyebilir miyiz?
Herkes farklı cevap verebilir ama ben
yeterli değil diyorum. Çünkü çok istisnai
durumlar haricinde, Türkiye’den çıkan
bir markanın, global bir marka
olabilmesi için çok uzun bir yol
yürümesi lazım. Bu kadar süremiz yoksa
ne yapacağız? Türkiye içinde
büyüdünüz, lider oldunuz, büyüme
hedefleriniz devam ettiğine göre ek bir
şeyler yapmalıyız.
SATIN ALMA STRATEJİSİ
İkinci stratejimiz buradan çıkıyor.
Yurtdışında marka veya kuruluş satın
almak. O pazarın içinde yerleşik, küresel
olmuş marka veya kuruluşları
portföyünüze dahil etmek... Bu daha
kestirme bir yol. Çünkü hem pazarın
içine giriyorsunuz, hem yanınıza güçlü
bir marka alıyorsunuz o markalarla
birlikte dünyaya açılmanız daha sağlam
oluyor. Bizim yapı ürünleri grubunda
tercih ettiğimiz yol, bu ikinci yol.
Bundan 6-7 yıl önce başladık. İlk önce
Alman Engers’i satın aldık. Burada iyi
sonuçlar aldığımızı, yönetiminde sıkıntı
yaşamadığımızı gördük. Daha sonra 260
yıllık dünyanın en eski ve
bilinen seramik markası
Villeroy&Boch’u satın aldık.
Villeroy&Boch markası, Vitra
markasıyla birleştiği zaman
girdiğimiz pazarlarda çok
güzel bir segmentasyon
yaratabildik. Banyo
üretiminde son derece iddialı
bir kurumuz diyorduk,
banyonun içerisinde
gördüğünüz her şeyi
(seramik, armatürler, duş
kabinleri, küvetler gibi)
üretip pazarlayabiliyoruz.
Fakat banyo mobilyasında
bir zaafımız vardı. Bunu da
ERDAL KARAMERCAN
ECZACIBAŞI TOPLULUĞU CEO’SU
“ÜLKE
MARKAMIZ DA
YÜKSELMELİ”
SINIRLI KATKI Her bir global
markanın arkasında orijin ülkenin
imajı vardır. Bugün bir Alman malı
dediğimiz zaman tüm dünya
tüketicilerinin gözünde bir imaj
uyandırırsınız. Bu imaj markanıza
bir katma değer olarak yansır.
Dolayısıyla bu konumdan
baktığımızda içimizden çıkan bir
markaya Türkiye’nin katkısının
kısıtlı olduğunu görüyoruz.
OLUMLU ETKİ Burada markanın ve
kuruluşun sahibinin daha fazla
gayret etmesi lazım. Yani bir
Alman Mercedes’inin üzerindeki
katma değeri, herhangi bir ülkede,
bir üçüncü dünya ülkesinde
ürettiğiniz bir arabanın üzerinden
elde etmeniz mümkün değil.
Ülkeyi ve markayı yan yana telakki
etmekte yarar vardır. Ülke
markamızı ne kadar
yükseltebilirsek, buradan
çıkabilecek markaların da
globalleşmesine o kadar olumlu
etkide bulunmuş oluruz.
Capital
29
4/25/14
12:15 PM
Page 4
Strateji
Avrupa’nınSenSgelişmişSbanyo
mobilyacısıSBurgbad’ıSsatınSalarak
çözdük.SBanyoSportföyünü,Steknolojimizi
tamamlamışSolduk.SAtılımlarımızıSoradan
daSdevamSettirdik.S
ÜÇÜNCÜ YOL
BugünSyapıSürünleriSgrubumuzdaS16
fabrikamızSvar.SBunlarınS10’uSyurtdışında,
6’sıSyurtiçinde.S2’siSFransa’da,S6’sı
Almanya’da,S2’siSRusya’da,SbuSlojistikle
bölgedeShakimShaleSgeldik.SGideceğimiz
dahaSçokSyolSvar.SBelkiSalacağımız
markalardaSvar.SFakatSgloballeşme
diyorsakSyerelSbirSmarkanınSarkasında
sürekliSdurarakSonuSglobalSbirSmarka
halineSgetirmekSçokSçokSuzunSbirSsüreçtir.
BununSdahaSkestirmeSyoluSsatınSalmaktır.S
ÜçüncüSbirSyolSdahaSvar.
TeknolojiniziSveStesisleriniziSihraçSetmek.
YaniStesisSkurarakSoradaSlokalSvarlığınızı
geliştirmek.SBununSiçinSEczacıbaşı
MonrolSdiyeSbirSortaklığımızSvar.
NükleerStıptaSöncüSbirSkuruluştur.
RadyofarmasötikSüretimSişineSgirdik.
DünyanınS10SülkesindeSliderSkonuma
geldik.STürkiye’ninSdışındaSRomanya,
Polonya,SBulgaristan,SMısır,SLibya,
BirleşikSArapSEmirlikleriSbunlardan
bazıları.SAmerika’daSCapintecSdiyeSkendi
sektöründeSnükleerStıptaSuzmanSolanSbir
kuruluşuSsatınSaldık,SdünyaSçapındaSbir
markayaSdaSoradaSsahipSolduk.
BöylelikleSnükleerStıpSbölümündeSde
globalSsularaSyelkenSaçmışSolduk.S
ETHEM SANCAK
TÜRKSMEDYASGRUBUS
YÖNETİMSKURULUSBAŞKANI
“YÜZLERCE GLOBAL
MARKA ÇIKARIRIZ”
90’lıSyıllardaSişSdünyasınaSgirdim.
İlaçSdağıtım,SbirazSilkeldi.SŞansSbuldum,
dalganınSüstüneSoturdum.SOSgün
sektörünSihtiyacıSvardı,Sihtiyaçları
düzgünStespitSettik,SiyiSdeSbirStakım
kurduk.SKısaSbirSsüredeSTürkiye’deSlider
olduk.SAynıSişiSyapmayaSdevamSetmek
istiyorduk.SFazlaSdağılıpSherSkonuyuSben
30
Capital
bilirimShavasında
olmakSistemedik.
BizimSinsanımızın
temelSbirSzaafıSvar.
SorulduğundaS“Abi
benSherSişiSyaparım”
der.SAynıSşekilde
girişimcilerimizSde
öyle.SHerSişiSyaparım
diyorlar.SGlobal
marka
yaratamamamızın
altındaSbu
psikolojininSde
etkisininSolduğunu
düşünüyorum.
MeselaSdünyanınSenSbüyükSmarkası
Coca-Cola.SYakınSzamanaSkadarSsadece
gazlıSsuSyapıyordu.SİsteseydiSbankaSda
kurardı,SotomotiveSdeSgirerdi.SBirSTürk
şirketiSolsaydı,SherhaldeSbütünSbunları
yapardı.SAslındaSherSşeyiSyaparımSdiyen
hiçbirSşeyiSyapmıyordur.SDolayısıyla
psikolojikSzaafımızSvar.STürkiye’deStekel
olamayacağımıSanlayınca,Sbaşka
ülkelerdeSdeSbuSişiSyapalımSdedik.SFakat
2001SyılındaSülkemizinSimajıSçok
kötüydü.SÇevreSülkelerdenShiçbiriSbize
randevuSvermedi.SOSzamanSbuSişi
dünyadaSenSiyiSbilenSortaklaSyapalım
istedik.SAmerikalılarla,SJaponlarla,
AlmanlarlaSgörüştük.SBirSİtalyan-İngiliz
şirketiyleSortakSolduk.SOnlardanSbirçok
şeySöğrendik.SBizSdeSonlaraSDoğuSve
AsyaSpazarınıSöğrettik.S
BULUNDUĞUNUZ
İKLİM ÖNEMLİ
İyiSbirSevlilikSyaptık.SBirSsüreSsonra
kendimiziSglobalSolmasaSbileSyarıSglobal
birSmarkaSolarakSbulduk.SMısır’da,
Cezayir’de,SRusya’da,SbirçokSyerdeS20
bineSyakınSinsanSçalıştıran,S5-6Smilyar
dolarScirosuSolanSbirSorganizasyona
dönüştük.SBirSsüreSönceSbenSoSişten
bıktım.SÇünküSdoyumSnoktasına
gelmiştik.SOrtağıSolduğumuzSİngiliz
şirketiniSsatınSalamazdım,SdolayısıylaSben
onaSsattımSveSoSiştenSçekildim.SŞimdiSde
yeniSişlerSyapmayaSbaşladım.S“Bizim
şirketlerimizSglobalSolabilirSmi”Ssorusu
benceSenSönemliSsoru.SBununSsırrını,Siş
dünyamızınSkurucusuSVehbiSBeySveriyor:
“ÜlkemSyoksaSbenSdeSyokum.”SÜlkenizSiyi
birSiklimSyaratamıyorsaSglobalSbirSşirket
olamazsınız.SEğerSkişiSbaşıShasılanızS10Sbin
dolarınSaltındaysaSbirSglobalSşirketSçıkmaz
buSülkeden.SBuSçöldeSbuğdaySyetiştirmeye
benzer.SDolayısıylaSmarkaSüretebilmek,
bağlıSbulunduğunuzStoplumun
seferberliğineSbağlıdır.SGlobalSmarkaSolma
olayınıSburadaSaramamızSgerekir.S
İSTİKRAR VE DEMOKRASİ
THY,SÜlker,SKoç,SEczacıbaşı,SFiba,
DenizbankSgibiSkuruluşlarımızSglobal
markaSolmanınSeşiğineSgeldi.SBenceSbunu
sonS11-12SyıldakiSistikraraSveSdemokrasiye
borçlular.SBuSolmasaydıSçokSzordu.SBunu
söylüyorumSçünküSbuSgelecekS20SyılSiçinde
belirleyiciSolacak.SBizSkendiSülkemizde
istikrarıSkorurSveSdemokrasiSçıtasını
yükseltirsekSkiSgelecekSdeSartıkSbizimSiçin
akmayaSbaşladı.SUygarlığınSmerkezi
Asya’yaSPasifik’eSkayıyorSdiyorlar,Sçünkü
üretimSorada.SOradaS5SmilyarSinsanSvar.
BatılıShemcinsleriSgibiSinsanSolmanın
farkınaSvarmayaSbaşladılar.STeknolojik
devrimleSberaberSdahaSçokSrefah,SdahaSçok
özgürlük,SdahaSçokSekmekSistiyorlar.SBuS5
milyarSayağaSkalktığıSzamanSonlarSdaSkendi
ihtiyaçlarıSiçinS20-30SbinSdolarStüketmeye
başlayacak.SOSzamanSdaSglobalShasılanın
anaSağırlığıSAsya’danSçıkacakSveSbunun
kapısıSdaSburadanSgeçiyor.SOradakiSinsan
neredeyseS80SsaatSçalışıyor.SŞimdiSbunlar
üretmeyeSbaşlayacaklar.SYineStabiiSBatı’ya
gidenSteknolojiyleSbirleşerekSbüyükSileri
atılımıSinsanlıkSyaratacak,Sdünya
ekonomisiSöyleSdoğacakSveSbununStam
göbeğindeSbizSTürklerSvarız.SŞöyleSbir
özelliğimizSdeSvar:SAsya’nınSenSbatısı,
Avrupa’nınSdoğusuyuz.SBizdenSgeçecek
buSiş.SBizSbunuSiyiSorganizeSedebilirsek,
istikrarlıSbirSülkeSoluşturabilirsek,Sherkes
enSiyiSbildiğiSişiSyaparsaSeminSolun
önümüzdekiS20SyıldaSyüzlerceSglobal
markaSçıkaracağız.SİnsanlığınSgeleceğine
kararSverenS3SbüyükSülkedenSbiri
olacağız.SS
HAKAN ATEŞ
DENİZBANKSGENELSMÜDÜRÜ
“ARTIK TÜRK
BANKACILIĞI DIŞARI
BAKMALI”
KüreselShikayedeSbizimSyerimiz
nedir?SEvet,SbankacılıktaS34.Syılımdayım.
İlkSyabancıSsermayeyleStanışmamız
2004’teShalkaSaçtığımızSyüzdeS25
hisseyleSoldu.S30SbineSyakınShissedar
girdi.SOSzamanSbaktığımızdaSfarklı
yönelişler,SfarklıSdisiplinlerSolduğunu
dahaSiyiSanladık.SBununSbizeSşöyleSbir
yararıSoldu:SDahaSbilinirSolduk.SYerli
hissedarımızSZorlu,S2006’nınSEkim
ayındaStarihinSenSyüksekSçarpanıyla,
4’ünSüzerindeSbirSçarpanla,S3SmilyarS250
binSdolaraShisseleriniSDexia’yaSdevretti.S6
yılSoldukçaSbaşarılıSbirSçalışmamız
oldu.SBankacılıktaSTürkiye’yeSözelSbir
durumSvar.SYabancılarınS“kendin
yap”SdediğiSmetotSburadaSpek
geçmiyor.STürkiyeSmaalesefSbirçok
yabancıSşirketinSVietnam’ıSolmuştur.SS
DEXIA İLE İŞBİRLİĞİ
TakdirSettiler,SgerekSismimize
gerekSstratejilerimizeSgerekse
yönetimimizeSsaygıSduydular.SBu
çerçevedeSbizeStekrarSgörevSverdiler
veS6SyıllıkSbirSçalışmamızSoldu.SKriz
çokSbüyüktüSveSenSçokSçarpılanlardan
biriSdeSDexiaSoldu.SAvrupa
Komisyonu’nunSdaSşartSkoşmasıyla
hisselerininSdevriSzorunluSoldu.
4/25/14
12:15 PM
Page 5
KrizinSçokSderinSolduğuSbirSdönemdeS4
milyarSdolarınSüzerinde,SdefterSdeğeri
olarakS1,4’ünSüzerindeSdeğerleSsatış
yapıldı.SBuradaSneSoluyor?SDexiaSgeldi,
gitti.SNeSverdi?SHaniShepStartışılırSya
yabancıSsermayeSgerekliSmiSdiye,SDexiaS3
milyarS250SbinSdolarıSdövizSolarakSsoktu,
ülkeyeSsermayeSgirişiSoldu.SBununla
yetinmediSikinciSkuşakSsermayeSenjekte
etti.SYetinmedi,S3SmilyarSEuroScivarında
uzunSvadeliSfonlarlaSbizimSgerçekSbir
projeSbankasıSolmamızıSkolaylaştırdı.
Enerji,Sturizm,SaltyapıSgibi…S6Syıllık
dönemSiçindeShiçStemettüSalmadı.SAma
sattığındaSdaS4,1SmilyarSdolarlaSsermaye
yeterlilikSrasyosunuS400SbazSpuan
arttırdı.S900SbazSpuanaSgeldiSveSDexia’nın
önemliSbölümününSözelleştirilmesine
önayakSoldu.SYoksaSbuSprojeyiSrealize
etmeleriSsonSdereceSgüçSolacaktı.S
YABANCI SERMAYE ZORUNLU
PekiSRusyaSgelinceSneSoldu?S1Syıllık
süredeShemS4,1SmilyarSdolarıSödediShem
birStaraftanSbizeS900SmilyonSdolar
tutarındaSikinciSkuşakSsermayeSverdi.SBiz
bunaSkarşıSneSyaptık?S2012’deSkredilerde
yüzdeS46,SmevduattaSyüzdeS42,Syine
toplamdaSyüzdeS42SileSbütünSbankalar
arasındaSenShızlıSbüyüyenSbankaSolduk.
YaniSgeriSödedik.SDolayısıylaSyabancı
sermaye,SözellikleSbizimSgibiStasarrufu
kıtSolan,SbunaSkarşınSgeçişSsürecini
tamamlayıpSgelişmişSekonomiSgelmek
durumundaSolanSherSülkeSiçin
zorunludur.SÇünküSbilgiSbirikimiSbir
yanaSsizeSlikiditeSgetirecektirSveSdünya
piyasalarınaSyaklaşmanızıSsağlayacaktır.
SadeceSgelenSsonS5SbankanınSherSbiri
300SmilyonSdolarSgetirdi.S1,5Smilyar
dolarSoradanSgeldi.SToplamdaS20Smilyar
dolarınSüzerindeSbirSgirişSvar.SYabancı
bankalarSlokalSkrizlerdeSbileSyoluna
devamSedebiliyor.SBizimSgibiScariSaçığı
olanSveSyatırımSihtiyacıSolanSülkelerSiçin
çokSönemliSdoğrudanSyatırımSveSsermaye
veSfonlamaSgetiriyorlar.SDoğrudan
yatırımdaSyabancıSbankalarıStakipSeden
şirketlerSdeSvar.SSberbank’ınSardından
Yandex,SInterRAOSgibiSbirçokSRusSşirket,
Türkiye’dekiSfaaliyetleriniSbaşlattıSveya
geliştirdi.SDolayısıylaSbunlarSfinansın
arkasındanSgeliyor.S
ÇOK FIRSAT VAR
TürkSbankacılığınıSdışarıya
açılımınaSbaktığımızdaSaslındaSçokSiyi
birSfırsatSvar.SCitibank,SHSBCSgibiSbazı
globalSdevlerSbazıSpazarlardanSçıkıyor.
BizimStoplamSkonsolideSbilançomuzda
yabancıSaktiflerinSdeğeriSsadeceSyüzde
4,4’tür.SÇünküSburadaSgüzelSmarjlar
var.SPenetrasyonSdüşük,Sbankalar
kazançlı.SBöyleSmiSgidecek?SGeçtiğimiz
yılınSsonundaS200SmilyaraSyakın
özvarlığıSolanSTürkSbankacılığıSyüzde
13Skazandı.SBuSkadaraSkimSçalışıyor?
ŞimdiSyüzdeS12’yeSdüşecek.
DolayısıylaSartıkSTürkSbankacılığıSda
dışarıyaSbakmakSzorunda.S2SbinSkm
mesafedeSLondra,SParis,STelSAviv,
MoskovaSgibiSbirçokSmerkezSvar.STürk
bankacılığıSdaSburalarda
kendiSyeriniSlaikiyle
alabilir.STürkSbankacılık
sektöründeSinsanSkalitesi
çokSyüksektir,Sürün
çeşidiSboldur,Sbireyseli
çoğuSkezSonlardanSdaha
iyiSbiliyoruz.SBugün
SberbankSAvrupa’ya
MicrosoftSteknolojisini
bizSsattık.SFinansSolarak
Türkiye’deSmodellerSvar.
DüşükSpenetrasyonuSolan
ülkelerdeSTürk
bankacılığıSpazarSve
imkanSbulabilir.S
Capital
31
4/25/14
12:16 PM
Page 6
Strateji
SÜREYYA CİLİV
TURKCELLSGENELSMÜDÜRÜ
“GLOBALLEŞME
MÜŞTERİNİN PEŞİNDEN
KOŞMAK DEMEK”
TürkiyeSpazarı,SdünyaSpazarının
yüzdeSkaçı?SYaptığımShesabaSgöre
Türkiye’deS77SmilyonSinsanSvar,Sdünyada
7SmilyarSinsanSvar.SYaniSyüzdeS1,1.
MicrosoftSyıllarındanSbiliyorum,Skişi
başınaSgeliriSdikkateSalırsanızSesasında
bindeS1-5Sarasında.SHemSgelirlerinizi
büyütmekSistiyorsunuzShemSdünyadaki
pazarınSsadeceSbindeS5’ineSodaklanmanız
lazım.SOlmaz,StabiiSkiSpazarınSyüzde
100’üneSodaklanmalısınız,Soradaki
müşterininSpeşindenSkoşmalısınız.SBence
globalleşme,SmüşterininSpeşinden
koşmakSdemek.SKendiSpazarınızda
müşteriyiSnasılSkazanıyorsanız,So
pazarlardaSdaSaynıSşekilde
kazanabilirsiniz.SSizSmüşteriye
önündekiSalternatiflerdenSenSyüksek
faydayıSveSenSüstünShizmeti
sunuyorsanız,SzatenSmüşteriSrasyonel
olarakShareketSediyorSveS“BenimSiçin
enSuygunSbudur”Sdiyor.SBununSiçin
deSmuazzamSinovasyon,Smuazzam
bilgi,Skalite,Sverimlilik,SbütünSbunların
hepsiSgereklidir.STurkcell’eSgelince…
FARK YARATMAK
Turkcell’inSTürkiye’deS35Smilyon,
yurtdışındaS37SmilyonSmüşterisiSvar.SBizim
müşterilerimizinSyüzdeS50’sindenSfazlası
yurtdışında.S9SülkedeSfaaliyetSgösteriyoruz.
BuS9SşirketinS5’i,SkendiSpazarındaSbirinci.
OSülkede,SoSsektördeSbirinci.SÇoğundaSda
açıkSfarklaSbirinci.STurkcell,S1993’te
kuruldu.SOStarihteScepStelefonuSsayısı
sıfırdı.SŞimdiSneredeyseS70SmilyonaSulaştı.
MuazzamSpatlayanSbirSpazarSvar.
Turkcell’inSkurucuları,S1994’te
Türkiye’dekiSpazardaSmüşteriSkazanmaya
başladıklarınıSgörünceShızlaSAzerbaycan’a
gidiyor.SSonraSKazakistan’a,SMoldova’ya,
Gürcistan’aSgidiyorlar.SUkrayna,SBelarus,
KuzeySKıbrıs,SAlmanyaSbunlarıStakip
32
Capital
ediyor.SOSpazarlardaSilkSolmanınSfarkını
kullanıyorlar.SGloballeşmede,SeğerSsiz
kendiSevinizdeSbaşarılıSolamıyorsanız
dışarıdaSbaşarılıSolmanızSbirazSzor.SBaşka
birSlisan,SbaşkaSbirSkültür,SsizinSiçin
genellikleSdezavantajSoluyor.SAmaSona
rağmenSelinizdekiSteknolojiyle,Sknow
how’la,Sürünlerinizle,SservislerinizleSo
müşterilereSfarkSyaratabiliyorsanızSbaşarılı
olabiliyorsunuz.SİşSdünyasıSdevamlı
değişiyor.SİşadamınınSherSgünSyeniSürünSve
servislerSpeşindeSolmasıSlazım.SRakipler
kopyalıyorlarSveSkopyalamaSkabiliyeti
yüksek,SbuSnedenleSsizinSdevamlı
gidilmemişSyerlere,SyeniSürünSveSservislerle
gitmenizSlazım.SBuSnedenleSgloballeşme
ülkemizinSişadamlarıSiçinSçokSkritik.S
İLK OLMANIN AVANTAJI
TurkcellSgidilmemişSyerlereSilkSgitti.
KendiStecrübemizdenSbiliyoruzSkiSlütfen
fazlaSdaSiyimserSolmamalıyız.SBirSpazara
Avrupa’daSbirinciSoluyoruzSdiye.SSonra
baktımSkiSbizimS5SyılSönceSyaptığımız,
yeniSgirdiğimizSişlerSfarkSyaratmış.SOSişler
bizeSçokSdahaShızlıSbüyümeSgetirmiş.
BirçokStelekomSşirketiSsesteSküçülürken
sonS7SyıldaSsesteSbüyümeSyok,SbizSyeni
işlereSgirdiğimizSiçinSoSişlerdekiSbüyüme
biziSAvrupa’daSbirinciSyapmış.SBuSglobal
pazarlaraSdaStaşınabilecekStecrübedir.SBir
stratejidir.SŞimdidenS5-10SyılSsonrasının
dünyasınıSiyiSokumalıyız.S5SyılSsonraki
pazarlaraSuygunSürünSveSservisleri
şimdidenShazırlanmalıyızSkiSoSzaman
globalSpazarlardaSbaşarılıSolabiliriz.S
HÜSNÜ ÖZYEĞİN
FİBASHOLDİNGS
YÖNETİMSKURULUSBAŞKANI
“TAAHHÜT EN
ULUSLARARASI
SEKTÖRÜMÜZDÜR”
birinciSgirenSoradaSmuazzamSbirSavantaj
yakalıyor.SBazıSpazarlaraSbiziSdavet
ediyorlar.SÇokSbüyükSbirSpazar,S“6.
operatörSolarakSgelirSmisiniz”Sdiyorlar.
TeşekkürSediyoruz.SÇünküSoradaS5
operatörSvar,S6.SoperatörSolarakSsıfırdan
başlayıp,SfarkSyaratmakSneredeyse
imkansız!SYaniSgidilmemişSyerlere
gitmeliyiz.S
Turkcell’deSartıkSişimiziSGSM’dekiSses
yaSdaSSMSSyollamaSişindenSbambaşka
yerlereStaşıdık.SAvrupa’dakiStelekom
gruplarıSarasında,Sİspanyollar,Sİngilizler,
Fransızlar,SRuslarSdahil,S2012SveS2013
yıllarındaSenShızlıSbüyüyenStelekomSgrubu
olduk.SBenSbileSşaşırdımSnasılSoluyorSda
GloballeşmeSyerineSuluslararası
olmaktanSbahsetmekSistiyorum.SHem
THYShemSTurkcellSglobalSşirketler,
konuşmacılaraSkatılıyorum.SPegasusSda
globalSolmaSyolunda.SAslında
havayolununSglobalSolmasıSdahaSkolay.
THY’ninSglobalSolduğunuSdahaSçok
vatandaşımızınSbilmesininSsebebi,
TurkcellSTV’deSKobeSBryant’ı,SMessi’yi
çıkarmıyor!SBenceSbununSdaSpsikolojik
etkisiSvar.STurkcellSgittiğiSülkelerde
reklamSyapıyor.SBuSşirketlerimizSglobal
şirketler.STürkiye’deSyurtdışınaSaçılma
becerisiniSgösterenSbirSsektörSde
müteahhitliktir.SSezaiSTürkeşSveSFevzi
Akkaya,S1971’deSLibya’yaSgidipSTripoli
Limanı’nınSikinciSfazınıSbaşarılıSbirSşekilde
bitirdi.SBöylelikleSTürkSmüteahhitliğinin
önünüSaçtılar.SLibyaSgibiSbirSülkede
kontratlaraSşirketlerinSisimleriniSSTFA,
ÇarmıklıSdiyeSyazmazlar.STürkSSTFASve
TürkSÇarmıklıSdiyeSyazarlar.SSTFASbunun
yolunuSaçmıştır.S1982SyılınaSgeldiğimizde
Libya’daS120STürkSmüteahhidiSoldu.
DolayısıylaStaahhütSsektörüSbizimSen
uluslararasıSsektörümüzdür.S
HacimSitibariyleStaahhüt,S40Smilyar
dolarlıkSbirSsektör.SÇinlilerleShacimSolarak
rekabetSettiğimizSbirinciSyaSdaSikinci
olduğumuzSsektör.SBununSiçindeSönemli
markalarSdaSvar.SBanaSgöreSEnkaSburada
birSmarka.SÇünküS25-30SülkedeSiş
yapmış.SAvrupa’daSişSyapanSvar,
Romanya’daSotoyolSyapanSvar,Ssadece
LibyaSyaSdaSArapSülkeleriSgibiSdeğil,
gelişmişSgirilmesiSzorSülkelerdeSişSyapan
birSmüteahhittir.SS
EN BÜYÜK AVANTAJ
TürkSinsanınSenSbüyükSsermayesi,
dışarıyaSaçılırkenSinsanSkaynağıdır.SSadece
yöneticilerSbazındaSdeğil,SişçilerSbazında,
altSveSortaSkademeSyöneticilerSbazında
da...SRusya’dakiSbaşarımızı,Stamamen
bunaSbağlıyorum.SRusya’daSbizimS17Syıl
önceSgidenSelemanımızShalaSorada.SBizim
çalışanlarımızS“OradaSdevamSet”
dediğimizSsüreceSdevamSediyor.SBu
bizimSoradaSrekabetçiSolabilmemiz
içinSçokSbüyükSbirSavantaj.SBilhassa
servisSsektörüSiçin.SBirçokSbaşka
müteahhidimizSdeSvar.SBirSde
müteahhitlerimizSherSyereSgitmeye
razı.SAlman,SİsviçreliSgidipSçöldeSiş
yapmakSistemiyor.SMüteahhitlerimiz
Afganistan’daSsavaştaSotoyollarSyaptı.
Irak’taSsavaşSsırasındaSişlerini
yaptılar.STabiiSmüteahhitlerimiz
kazandıklarıSparalarlaSgayrimenkul
geliştirmeyeSbaşladı.SBunlarınSenSiyi
örnekleriSEnkaSveSRönesans’tır.Sİnanılmaz
işlerSyaptılar.SBugünSRusya’nınShangi
şehrineSgitsenizSbizimSmüteahhitlerin
işleriniSgörürsünüz.S
ARAYAN BULUYOR
BirSdeSglobalSşirketlerimizSvar,Sonlar
globalSşirketleriSsatınSalıyor.
Eczacıbaşı’ndaSVitra,SÜlker’deSGodiva
örneğindeSolduğuSgibi...STabiiSbuSen
kolayı,SglobalSbirSmarkayıSgidipSsatın
almak.STabiiSiçerideSçokSgüçlüSolmalıyız.
TürkSşirketlerininSglobalSolmasıSiçin
sadeceSşirketSolarakSdeğil,SborsamızınSda
güçlüSolmasıSlazım.S200SmilyarSdolarlık
birSborsaylaSçokSazSglobalSşirketSçıkarırız.
ÇünküS10SbinSdolarSmilliSgeliriSolanSbir
ülkeninSborsasınınSdaS800SmilyarSdolar
olmasıSgerekiyor.SŞirketlerinSdeSiçeride
4/25/14
12:16 PM
Page 7
finansalSolarakSgüçlüSolmasıSlazım.
Finansbank’ıSkurduğumdanSitibaren
aklımSdışardaydı.S1987SEkim’inde
kurdum,S1989SAralıkSayındaSbeni
Avrupa’nınSenSbüyükSbankalarındanSbiri
aradı.S“DışarıSaçılmakSistiyorsunuzSsize
Londra’daSbirSbankaSbulduk”Sdediler.
BankanınSisminiSsöylediler,Sbilançosunu
istedim.SBilançosuS1SmilyarSdolar,
sermayesiS200SmilyonSdolar.SBenim
sermayemSiseS50SmilyonSdolar.SOSbanka
olmadıSamaSCenevre’deSbaşkaSbirSbankayı
aldık.SYaniSinsanSararsaSbuluyorSbirSşeyler.S
DEPLASMANDA
BAŞARILI OLMAK
İsviçre’dekiSilkSTürkSbankasıSolduk.
1990’da,SyaniS24SyılSönceSTürkSbayrağını
astık.SŞimdiSyurtdışındakiSbankacılığımız
öyleSbirSnoktayaSgeldiSkiSbugünS17Sbin
çalışanımSvar.SİnşaatSişlerimizdeki
çalışanlarıSsaymıyorum.S17SbinSçalışanın
neredeyseShepsiSüniversiteSmezunu.
BununS10SbiniSyabancıdır.SBilmiyorumSne
kadarSuluslararasıyızSbiz?SBununS7Sbini
Rus,S5SbiniSbankada,S2SbiniSGAP,
Marks&Spencer,SleasingSveSotoSkiralama
şirketlerinde.STürkiye’deSbenSve
yöneticilerimSbirSişiSöğrenmişsekSonu
dışarıdakiScoğrafyalaraStaşıyoruz.
Türkiye’deSaramızdaSbirSoyunSoynuyoruz
amaSdeplasmandaSbüyüklereSkarşıSbaşarılı
olabiliyorSmuyuz?SŞununlaSdaSiftihar
ediyorum,SbizSoradaSbireyselSbankacılığa
girdik,S3SmilyonSmüşteriye,S1.000SATM’ye
ulaştık.STürkiye’deSözel-kamuStüm
bankalarınıStopladığınızdaSbuSkadar
faaliyetleriSdışarıdaSyoktur.SMüthişSbir
ekibimizSvar.SS
HÜSNÜ ÖZYEĞİN
FİBA HOLDİNG
YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“GEÇ KALIYORUZ
ZAMAN ÖNEMLİ”
ÇOK MAĞAZA AÇMALI Perakende
ve giyim sektörleri de uluslararası
olmak için çok önemli bir
potansiyel taşıyor. Mali durumu
iyi olan şirketlerin daha cesur,
daha hızlı bir şekilde yurtdışına
açılmaları lazım. Burada zaman
kaybediyoruz. LC Waikiki gibi bir
markamız var. Bu yıl LC
Waikiki’nin yurtdışında 25-30
değil 150-200 mağaza açması
lazım. Bazı perakende
şirketlerimiz gidiyor
Azerbaycan’da bir tane mağaza
açıyor, bir tane Londra’da, bir
tane Romanya’da. Böyle olmaz.
ÜLKE BİLGİSİ ÇOK ÖNEMLİ Çin’e
gidecek, Rusya’ya gidecek ve
her yıl oralarda 150 mağaza
açacak. Bunu şirketlerimiz kendi
elemanlarıyla da yapmayacak.
Çin’de Inditex yılda 50-60
mağaza açıyor. Gidecek Çin’deki
adamı alacak. Her şey insan
kaynağıyla başlıyor. Ülke
bilgisiyle başlıyor.
INDITEX GİBİ OLMALI Perakende de
Inditex gibi olmak lazım. Şimdi
şirketlerimiz Çin’e 5 yıl sonra
giderse bırakın Çin’in ilk 4
şehrini, ondan sonraki küçük
dediğimiz 7,5 milyonluk şehrine
gittiklerinde alışveriş merkezinin
bodrumunda yer bulacaklar. Her
köşe kapılıyor. Hem de çok hızlı
kapılıyor. Bence bu pazarlar 5 yıl
içinde doyuma ulaşacak. Rusya
doyuma ulaştı bile. Hem çok
alışveriş merkezi oluşmaya
başladı hem çok marka
oluşmaya başladı. Onun için
zaman her şeyden önemli.
Capital
33
4/24/14
7:09 PM
Page 2
İMPARATORDAN
LİDERLİK TÜYOLARI
Liderlik
34
Capital
4/24/14
7:09 PM
Page 3
Fatih Terim, hiç kuşkusuz spor dünyasının en önemli figürlerinden biri…
Galatasaray formasıyla 327 maç oynayan futbolcu Terim, teknik direktörlükteki
başarılarıyla da Türk insanına çok güzel duygular yaşattı. 2000 yılında Galatasaray
futbol takımı UEFA Kupası’nı kazanan ilk ve tek Türk takımı olurken, Terim de
“İmparator” lakabını aldı. Terim, 5 şampiyonlukla lig tarihinin en fazla şampiyonluk
kazanan teknik direktörü unvanının da sahibi. Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde
“liderlik” ana temalı bir sunumla katılımcıların karşısına çıkan Fatih Terim’in
konuşmasından bazı satır başlarını sizler için derledik…
Etkili$ lider$ birleştirir,$ değiştirir,
değişim$ yaratır,$ iz$ bırakır!
Lider4ağır4olur,4oturaklı4olur.4O
durur4etrafı4koşturur.4Liderin4kararları
oturmuşluk4içerir4anlayışının4çok
ötesindeyim.
Lider$ statik$ değil,$ dinamik$ ve
enerjik$ olur!
Bu4durum4bütün4ekibimi,4çalışma
arkadaşlarımı4ve4sporcularımı
etkiliyor.
Uzak$ ve$ elitist$ yaklaşma,
hayatlarına$ dokun
Hayat,4bir4yere4kadar4rasyonel
olmayı4mümkün4kılıyor.4Ancak4bir
ekipseniz4aslolan4duygulara4hitap
etmektir,4duyguları4harekete
geçirmektir.
Ben4ekibimle4hep4yakın,4ilgili4ve
kollayıcı4olmayı4tercih4ettim.4Kapalı
kapılar4arkasında4gerekli4uyarıları
yapmama4rağmen4kimseyi4aslanların
önüne4atmadım,4atmam!
Sert4ve4otoriter4görüntüme4rağmen
hiçbir4zaman4emir4komuta4zinciriyle4iş
yapmadım.4Çalışma4arkadaşlarıma
ve4ekibime4yapacakları4işleri4emir4ve
komuta4düzeni4içinde4vermedim,
vermem!
De v r i m $ y a p
Pansuman4tedbirlerle4iş
kurtarılmaz.4Hiçbir4zaman
pansuman4yapmadım,4hep4devrim
yapan4oldum.4
Risk$ al
Bizleri4ayağını4yorganına4göre
uzat4diye4yetiştirdiler.4O4nedenle
risk4almak4genlerimizde4yok.4Oysaki
risk4almadan4başarı4olmaz.4Hata
yapmaktan4korkmadan4risk4almayı4ve
kendinize4güvenmeyi4bilmelisiniz.
Bir4şeyler4eksik4ve4yanlış
olduğunda4kimseyi4cezalandırmak
fikriyle4olaylara4yaklaşmadım.
Geçmişte4ödül4ve4ceza4lider4için
önemli4bir4enstrüman4olabilir.4Ama
ben4anlamaya4çalışmayı,4daha4iyisini
istemeyi,4yapabilmeyi4öğretiyor4ve
talep4ediyorum.
Yapılan4işe4gereken4anlamın
yüklenmesini4sağlayabilirseniz.4Bu
anlam4duygusunu4lider4olarak
ekibinize4ve4çalışma4arkadaşlarınıza
geçirebilirseniz,4ödül4ve4cezaya4gerek
kalmayabilir.4Ancak4Türkiye’de
işinizden4olabilirsiniz!
A it $ o l m a k
En4önemli4konu4bu…4Bir4yere4ait
hissetmediğiniz4yerde4başarılı4olmak
çok4zor.
Önce4içinde4hissetmelisiniz.4Aile
gibi…4Ekibinize4ait4olduğunu
hissettirmelisiniz.4Başarı4ardından
gelecektir.
3H
Hayatınızda4hazır4olursanız,4Hızır
yardımınıza4yetişir4ve4huzura
erersiniz.
Hazır4olmak4için4elinizden4geleni
yapın.4Hızır4nasılsa4yardımınıza4gelir.
Hazır4olmadan4Hızır’ın4gelmesini
beklemeyin.
Farklı$ şeyler$ yap$ ya$ da$ yapılanı
f a r k lı$ k ıl!
Farklı4olmaya4değil,4yaptıklarımla
fark4yaratmaya4çalışıyorum.4
Sizlere4kendi4hayatımdan4güven4ve
liderlikle4ilgili4bir4şeyler4ifade4etmeye
çalıştım.
Bugün4toplumumuza4baktığımda
iki4önemli4duygumuzda4ciddi4bir
yıpranmışlık4gördüğümü
söyleyebilirim.4Biri4güven4duygusu,
biri4takdir4duygusu…
Hayatımda4bu4iki4duygunun4güçlü
olmasına4çok4özen4gösterdim.4Size4de
önerim4benzer4yönde4olacaktır.
Hayatınızda4bunları4yaşarken
bazen4yanlış4anlaşabileceğinizi4de
kabul4etmelisiniz.4Herkesi4aynı
anda,4aynı4miktarda4memnun
etmek4mümkün4değil.4Mutlaka
eleştirileceksiniz.4Sizi4olduğunuzdan
farklı4ve4yanlış4sunacaklar.
Böyle4durumlar4içinde,4“Beni
bilen4biliyor,4bilmeyen4kendi4gibi
biliyor”4deyip4yolunuza4devam
edeceksiniz.
Paranın4hayatınızda4amaç4değil
araç4olduğu,4güçlü4ekonomi
nedeniyle4önünüzü4görebildiğiniz
güzel4günler4dileğiyle4saygılarımı
sunuyorum.
Capital
35
GELECEK
4/25/14
12:24 PM
Page 2
Panel
AVRUPA’DA MI?
Türkiye, 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ilerlerken kuşkusuz en önemli rolü
Avrupa oynayacak. “Business Is Great: Avrupa’nın Geleceği” oturumuna katılan
konuşmacılar da aynı fikirde. Hepsi ilerlemek isteyen Türkiye’nin Avrupa’ya
ihtiyacı olduğu ve birlikte çalışmaları gerektiği noktasında birleşiyor. Akfen
Holding Yönetim Kurulu Üyesi Pelin Akın’ın moderatör olduğu, oturum
sponsorluğunu Birleşik Krallık Büyükelçiliği’nin yaptığı toplantıda konuşmacılar,
Avrupa’nın geleceği ne ilişkin görüşlerini de paylaştı.
36
Capital
REMZİ GÜR
GÜRMEN GROUP YÖNETİM
KURULU BAŞKANI
“TÜRKİYE BANA
GÖRE DÜNYANIN
MERKEZİ”
Bizden 200 yıl evvel sanayileşme
işini bitirmiş bir Avrupa ile Türkiye’yi
mukayese etmek yanlış olur. Bugün
Avrupa ülkelerine gittiğinizde
“Üretiminiz nedir” diye sorduğunuz
zaman çok fazla makineden sanayiden
bahsetmez. “Biz servis endüstrisiyiz”
derler. Avrupa öldü mü? Hayır, Avrupa
ölmedi. Avrupa’nın bugün 6-7 ülkesinin
ihracatı 6-7 trilyon dolar seviyesinde.
Bizimki 150 milyar dolar. Hükümetin
500 milyar dolarlık ihracat hedefi var.
Şu anki sanayimizle ve üretimimizle bu
rakama gelmek mümkün değil.
İnovasyonla, yenilikle, katma değeri
yüksek ürünlerle piyasaya girmez, daha
iyi üretim yapmazsak, daha büyük
rakamlara ulaşmamız mümkün değil.
Avrupa, 10 yıl aynı yerde dursa bile
ancak o seviyeye çok çalışmakla
gelebiliriz. Bu demek değil ki biz
başarısısız. Son 10 yıla bakarsak 30
milyar dolardan 150-160 milyar dolar
gibi bir ihracat rakamına ulaşmış bir
ülkeyiz. Bu da Türkiye’nin iyi yolda
4/25/14
12:24 PM
Page 3
olduğunu gösteriyor. Yeter mi? Hayır,
daha çok çalışmamız ve üretmemiz
lazım.
YÖNÜMÜZ AVRUPA
Türkiye coğrafi konum olarak bana
göre ve birçok arkadaşa göre de öyledir
ki dünyanınn merkezindedir. Nasrettin
Hoca’ya dünyanın merkezi neresi diye
sormuşlar. Bastonumun olduğu yer
demiş. Nasıl olur dediklerinde istersen
ölç bak demiş. Evet,
ben diyorum ki
Türkiye, dünyanın
merkezindedir.
Çünkü düşünürseniz
2,5 saat gibi bir uçuş
zamanıyla dünyanın
en büyük ekonomik
merkezlerine
ulaşmanız mümkün.
Moskova’dan
Dubai’ye veya
İngiltere’den Tahran’a
veyahut da daha
uzağa ulaşmanız
mümkün. Demek ki
Türkiye ekonominin merkezinde. Şu
anda iş verimimiz belki dünay standartı
üzerinde değil ama biz daha çok
çalışarak, üretimimizi daha verimli hale
getirerek ve belki de devlet katkısıyla
emekleyen sektörleri biraz daha
destekleyerek Türkiye’deki üretimleri
dünyaya sunabilme şansımızı uzun
zaman yakalamamız
gerektiğini düşünüyorum.
Evet Uzakdoğu’da, Çin’de
Hindistan’da belki de
Vietnam da daha ucuz
işçilik var. Tabii her
ülkenin kendine has bir
siyasi yapısı, planı var.
Bizimki Avrupa standartları.
Kıblemiz Kabe ama
yönümüz ticari olarak
Avrupa olduğunu
düşünüyorum. Ben
Avrupa’dan vazgeçeceğimize
inanmıyorum. İnşallah
Avrupa Birliği’ne girmiş
oluruz.
HAKAN BİNBAŞGİL
AKBANK
GENEL MÜDÜRÜ
“AVRUPA’DA
ÖNEMLİ ADIMLAR
ATILIYOR”
Avrupa büyük bir sıkıntı yaşadı.
Büyümeler negatife döndü. Şimdi tekrar
büyümeye geçmesi, istihdamını
artırması lazım. Bunun için finans ve
bankacılık sektörünü düzeltmesi
gerekiyor. Bunun adına önemli
adımların atıldığını söylemek gerekiyor.
Avrupa Merkez Bankası, bu yıl sonunda
Avrupa’nın en büyük 130 bankasını
denetleyecek. Bunlar toplamda
bankacılık sektörünün yüzde 85’ini
kapsıyor. Bu denetim mekanizması çok
önemli.
130 BANKA DENETLENDİ
Avrupa Merkez Bankası, bankaların
teker teker bir testten geçmesini istiyor.
Yani bankaların şu sıralarda Avrupa’da
bir röntgenini çekiyorlar. Aşağı yukarı
130’a yakın bankayı denetlediler.
Önemli adımların atıldığını
düşünüyorum, eski kırılganlık ortadan
kalktı, önemli sermaye enjeksiyonları
oldu. 230 milyar Euro civarında
sermaye enjekte edildi. Bunun
Capital
37
4/25/14
12:24 PM
Page 4
Panel
Avrupa’ya bir bedeli oldu tabii. Bazı
bankalar ufaldı, kredilerini azalttılar.
Bunun sonucunda Avrupa’nın belki
büyüme hızı düştü, belki özellikle
KOBİ’lerde finansmana erişim
konusunda birtakım sıkıntılar olmuş
olabilir. Bütün bunlar yapılmalıydı ve
doğru adımlardı.
İKİ SIKINTILI KONU
Ben iki konuyu sıkıntılı görüyorum.
Bunlardan biri enerji. Çünkü, dünyada
rekabetçi olabilmek için enerji maliyeti
mümkün olduğu kadar asgari olmalı.
Bugün ABD ile Avrupa’nın enerji
maliyeti arasında dağlar kadar fark var.
Böyle bir durumda Avrupa nasıl daha
rekabetçi olacak? Bence en önemli
konulardan biri bu. Diğer sıkıntılı konu
ise demografik yapı. Bir hesaba göre 65
yaşın üzerindeki nüfus, 2030 yılında
yüzde 22’lere geriliyor. Yine 2030’da 65
yaş üstü nüfusun çalışan nüfusa oranına
yüzde 35’lere yaklaşıyor. Türkiye ve
Avrupa’nın birbirine ihtiyacı olduğunu
düşünüyorum. Avrupa’nın Türkiye’ye
katacağı çok şey var. Sadece ekonomik
değil standartlara yükselme konusunda
da Türkiye’ye katkı yapabilir. Türkiye
ise genç, yoğun nüfusu ve dinamizmi ile
Avrupa’ya katkıda bulunabilir.
HAMDİ AKIN
AKFEN HOLDİNG
YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“BİRKAÇ DEFA
ŞAMPİYON
OLMALIYIZ”
Amerika’da kriz çıktı, ancak en
çabuk toparlanan ülke oldu. Avrupa’da
ortaya çıkmayan bir krizin Avrupa’yı
RICHARD MOORE BİRLEŞİK KRALLIK BÜYÜKELÇİSİ
“BİRLEŞİK KRALLIK’TA İŞ YAPMAK ÇOK KOLAY”
HIZLI BÜYÜYEN BİR EKONOMİYİZ 2008’deki
küresel ekonomik krizden bu yana Batı
Avrupa ülkelerinin iyileşme kapasitelerine
yönelik pek çok spekülasyon yapıldı.
Bugün size Britanya ekonomisini ve
neden 2014’ün başarı hikayelerinden
birisi olmaya aday olduğumuzu anlatmak
için buradayım. IMF, bu yıl G7 ülkeleri
arasında en hızla büyüyen
ekonomilerden birisi olacağımızı
düşünüyor. Birleşik Krallık, çok uzun
süredir yoğun şekilde doğrudan yatırımcı
çekiyor. Japon otomobil imalatçılarından
Türk çelik imalatçısı HDM Çelik Boru’ya
Beko’ya kadar herkes için Avrupa
Birliği’ne açılan bir kapıyız. Son olarak
Japonya’nın ileri teknoloji şirketlerinden
olan Hitachi Trend lokomotif üretimini
İngiltere’ye taşıyacağını duyurdu. Geçen yıl Birleşik
Krallık’taki yabancı yatırımların 500’den fazlasında
büyüme yaşandı. Bu da uluslararası iş dünyası için
harika bir durum olmakla kalmayıp gelen şirketlerin
başarıyla büyüdüklerinin bir kanıtıdır.
38
Capital
1 GÜNDE ŞİRKET KURABİLİRSİNİZ
Birleşik Krallık’ta iş yapmak çok
kolaydır. Bürokratik işlemleri ve kılı
kırk yaran yönetmelikleri hiç
sevmiyoruz. 24 saat gibi çok kısa
sürede bir şirket açabilirsiniz. Dünya
Bankası, bizim Avrupa’da kolay
ticaret için en iyi yer olduğumuzu
düşünüyor. G20’deki en rekabetçi
vergi rejimlerinden birine sahibiz.
Kurulma vergisi oranımız, şu anda
yüzde 21 seviyesinde. Önümüzdeki
yıl yüzde 20’ye düşecek ki bu da G7
ülkelerindeki en düşük seviye olacak.
Türk yatırımcılarımızın birinci sınıf
sanayilerimizi cazip bulacağını
umuyorum. Birleşik Krallık artık bir
şey üretmiyor şeklindeki şehir
efsanesini ortadan kaldırmaya buradaki
büyükelçiliğimin öncelikli hedefi olarak görüyorum.
Dünya’daki ilk 10 imalatçıdan biriyiz ve yaşam
bilimleri, bilişim teknolojileri ve yaratıcı sanayiler
alanında Avrupa’daki en büyük sanayiye sahibiz.
4/25/14
12:24 PM
Page 5
HAMDİ AKIN
AKFEN HOLDİNG YÖNETİM
KURULU BAŞKANI
dahaKfazlaKyaraladığınıKveKbu
düzelmeninKdahaKfazlaKzamanKaldığını
görüyoruz.KBu,KtamamenKyönetim
farklılığıdırKveKdemokrasininKneKkadar
fazlaKveyaKazKolduğuylaKilgiliKbir
farklılıktır.KAvrupaKkendiKiçerisinde
bunuKdüzeltmekKistiyor.KOnunKiçin
Avrupa’nınKtoparlanmasınınKbirazKdaha
zamanKalmasıKçokKdoğal.KAvrupa’nın
kalıcılığıKvar.KZatenKekonomideKkalıcı
olmakKçokKönemli.KYaniKTürkiyeKliginde
birKdefaKşampiyonKolmakKyetmez,
AvrupaKligindeKbirKdefaKşampiyonKolmak
yetmez,KbirkaçKdefaKşampiyon
olmalısınızKkalıcıKolmakKiçin.
AVRUPA’YI
KÜÇÜMSEMEMELİYİZ
BizimKbilançolarımızKdaKbirKdefaKiyi
olabilir,KbirkaçKyılKdaKiyiKolabilir.KÖzel
sektörKveKdevletKborçlanmasındaKiyiKbir
noktadayız.KDolayısıylaKbunlarınKhepsi
birerKavantaj.KBuKavantajlarıKmutlaka
kullanmalıyızKamaKbuKavantajKbirgün
bozulmayacakKanlamınaKdaKgelmemeli.
BizimKgibiKülkelerdeKinişKveKçıkışların
olmasıKçokKmümkündür,KçokKçabuk
olabilir.KOnunKiçinKbunlarıKkalıcı
başarılarmışKgibiKdüşünmemeliyiz.KBu
nedenleKdeKçokKdikkatliKizlememizKve
Avrupa’yıKküçümsemememizKlazım.KBen
sizeKşöyleKsöyleyeyim,K2012Kyılında
ortağımızK1KmilyarKdolarlıkKbizdenKalım
yaptı.K2012’deKAvrupa’daKkrizKvardı.
AmaKTürkiye’yeK1KmilyarKdolarKgibiKbir
parayıKsoktu.KDolayısıylaKrakamları
iyiKtakipKetmeliKveKonlarınKalım
güçleri,Kbilançolarıyla
kendimizinkiniKkarşılaştırırkenKçok
dikkatli,KçokKölçülüKolmalıyız.
AVPUPA’YI TÜRKİYE’YE
GETİRMELİYİZ
ÇokKçalışacağızKveKbuKolmayacak
demekKdeğildir.K30-40KyılKönce
GüneyKKore’yeKbaktığımızda,Ko
GüneyKKoreKneredeKşimdikiKnerede.
HattaK40KyılKöncesininKSingapur’u
ileKşimdikiKnerede!KOnunKiçinKbizim
deKolmamamızKiçtenKbileKdeğil.
TabiiKkiKTürkiye’deKolacakKama
Türkiye’ninKbirazKdahaKzamana
ihtiyacıKvar.KÇünkü,KhalaKekonomik
veKhukukiKaltyapımızıKoluşturmuş
değiliz.KBunlarKzamanKalıyor.KOnunKiçin
Avrupa’nınKtoparlanmasıKçokKkısaKbir
zamanKalacaktır.K
JACK STRAW
BİRLEŞİKKKRALLIKK
MİLLETVEKİLİ
“EURO BÖLGESİ
VARLIĞINI DEVAM
ETTİRECEK”
BenimKpartimKveKliberalKdemokratlar
olarakKbiz,KAB’deKkalmaKtaraftarıyız.
Evet,KburadaKmantıklıKmakulKbir
anlaşmayaKvarılabilir,KenKazındanKben
öyleKtahminKediyorum.KAslındaKikiKülke
deKAvrupa’nınKkenarındaKveKikiKülkede
Avrupa’nınKgeriKkalanınınKistikrarlıKbir
pozisyondaKsürdürülebilmesiKiçinKkilit
önemKtaşıyor.KAvrupaKsiyasetindeKşunu
gördüm.
ABKveKAvrupaKinanılmazKderecede
değişiyor.K20KyılKönceKAB’deKsadeceK15
BatıKAvrupaKülkesiKvardı.KBunların
geçmişleriKortaktı,KhepsininKkendiKpara
birimiKvardı,KkendiKekonomilerini
kendileriKyönetiyordu.KŞimdiK28Kdevlet
sözKkonusu.KYeniKüyelerKkatıldı.KAday
ülkelerleKmüzakerelereKdevamKediyorKve
birKparadoksKsözKkonusu.KEuro
“TEMİZ ENERJİYE
ÖNEM VERMELİYİZ”
YATIRIMLARDA PATLAMA Enerji
konusunda Türkiye’de enteresan
gelişmeler oluyor. Bir hayli yatırım
yapıldı, üstelik garantiler çok
yüksek olmamasına rağmen. Fakat
bunun böyle devam edeceğini
düşünmüyorum. Örneğin,
Avrupa’daki enerji yatırımında
teşvik edici unsurlar çok daha
fazla. İspanya rüzgar enerjilerinde
ve HES’lerin gelişimi için çok daha
fazla destek veriyor. Türkiye’de
mesela bu destek daha azdı ama
yatırım çok daha fazla oldu. Keza
Almanya’da güneş enerjisi
alanında yatırımın çok olduğunun
görüyoruz.
GÜNEŞE YATIRIM Almanya’da hemen
hemen her evin çatısından güneş
enerjisi sistemi var. Çalışma
katsayısı çok daha az olmasına
rağmen Almanya, güneşe çok
büyük bir yatırım yaptı. Bunun
nedeni de burada üretilen enerjinin
Alman hükümeti tarafından yüksek
paralarla alınması. Öyle olunca
tabii yatırım çok fizibl hale geliyor.
Yani Avrupa, hızla dönüştürülebilir
enerjiye geçmeye çalışıyor. Hızla
kömür ve termik santrallerini artık
oyunun dışına itmeye çalışıyor ve
yenilenebilir enerjiye çok ciddi
yatırımlar yapıyor.
CARİ AÇIK ETKİSİ Türkiye’de de
aslında bizim işimizi kolaylaştıran
şey cari açık. Cari açıktan dolayı
gaza dayalı enerji üretimimizi yavaş
yavaş azaltıyoruz. Ama buna
rağmen yine de gazla üreten enerji
santrallerine ihtiyacımız var. Hiçbir
zaman sıfırlayamayız. Bugün
yüzde 45-50 civarında enerjimizi
gazdan alırken belki bunu yüzde
30 seviyelerine getirmek mantıklı
olabilir. Ama temiz enerji
yatırımlarını çoğaltmamız ve ciddi
önem vermemiz gerekiyor.
Capital
39
4/25/14
12:24 PM
Page 6
Panel
Bölgesi’ndeKsıkıntıKyaşanmayaKbaşlandı.
BazıKzayıfKhalkalarKgörülebiliyor.KBen
AvrupaKdışındanKAvrupa’yaKbaktığımda
şunuKgörüyorum:KArtıkKAvrupa’da
siyasetKekonomininKveKyönetişimKçok
önüneKgeçti.KSiyasiKbirKgelişmeKolarak
kurulmuştu,KBrükselKüzerinden
yönetiminKgeliştirilmesiKamaçlanıyordu.K
AB NEREYE GİDİYOR?
AB,KnereyeKgidiyorKdiyeKsoracak
olursanız,KABKöncelikleKyaşayacakKbunu
söyleyebilirim.K
FinansalKkrizleriKtakibenKAB’ninKve
EuroKBölgesi’ninKçökeceğiyleKilgiliKolarak
çokKfazlaKspekülasyonKyapıldı.KBuna
inanmıyorum.KSadeceKfinansalKyatırımlar
anlamındaKdeğil,KsiyasiKyatırımlardaKda
EuroKBölgesiKsonKdereceKmuazzam.
AlmanyaKveKdiğerKülkeler,KbunaKizin
vermeyecektir.KEuroKBölgesi’ninKbu
kadarKbüyükKstreslereKmaruzKkalmasına
rağmenKayaktaKdurmasıKbizeKvarlığını
devamKettireceğiniKgösteriyor.K
DENGE FAKTÖRÜ
2008’dekiKçöküşten
öğrenilecekKçokKşeyKvar.
EkonomikKkrizeKkarşı
dayanabilmeleriKiçin
bankalardaKçokKdeğişiklikler
yapıldı.KPekiKgelecekteKneler
olacak?KTürkiyeKgibi
yükselmekteKolanKülkelerin
Avrupa’nınKgeleceğiniKnasıl
şekillendireceğiniKsordunuz.
Evet,KPolonyaKmeselaK2004’te
üyeKoldu.KŞuKanKABKveKdış
politikalarKaçısındanKçok
önemliKbirKrolKoynuyor.KÇok
önemliKbirKekonomiyeKde
sahip.KBununKdaKzaten
görüyorsunuz.KDiğerKülkeleri
dengeliyorlar.KUkraynaKkonusunda,
RusyaKkonusundaKneKyapılacağı
tartışılırkenKPolonyaKdengeliyor.
Türkiye,KhalihazırdaKzatenKABKileKilgili
olarakKönemliKbirKrolKoynuyor.
Türkiye’ninKelbetteKüyelikKsüreciKde
hızlanır.KTürkiye’yiKAB’deKaydınlıkKbir
gelecekKbekliyor.KGümrükKBirliği
nedeniyleKzatenKparlakKbirKgeleceğe
sahip.K
40
Capital
SAMIR BRIKHO
AMECKCEO’SU
“AVRUPA’DA TÜRKİYE
İÇİN İNANILMAZ
FIRSATLAR VAR”
Avrupa’daKgördüğümüzKtabloKşu:
TüketimKaçısındanKbirKdurgunlukKvar.
ÇokKbüyükKbirKbüyümeKbeklemiyoruz.
PekiKamaKneKöngörüyoruz?KBazı
ülkelerde,KbazıKkaymalardan
bahsedebiliriz.KAlmanya’daKnükleerden
yenilenebilirKenerjiyeKgeçişKyapıldı.
Almanya’nınKyüzdeK25KkuruluKenerjisi
yenilenebilirKenerjiKoldu.KBunlar
Rusya’danKalınabilecekKgazla
karşılanabilirdi.KUkrayna’daKşuKanda
tabiiKkiKbazıKsıkıntılarKvarKveKşuKandaki
AvrupaKgazKfiyatları,KnormaldeKolması
gerekendenK3KkatKdahaKyüksekKAmerika
ileKkarşılaştırıldığında.KDolayısıyla
Almanya’nınKburadaKrekabetKgücünü
koruması,KABDKileKrekabeteKgirebilmesi
lazım.KBuKsonKdereceKzorKolacak,Kçünkü
Almanya’dakiKpekKçokKCEOKarkadaşımla
görüştüm.KYenilenebilirKenerjiyeKgeçiş
içinKsonKdereceKbaşarılıKpekKçokKyaptırım
yapılmış.KAmaKrekabetKgücüKaçısından
çokKciddiKkötüleşmelerKoluşmuş.K
SIKINTI YARATTI
İspanya’yaKbaktığımızKzaman
yenilenebilirKenerjiyeKbağlıKpekKçok
devletKsübvansiyonuKvar.KİspanyaKbu
anlamdaKçokKciddiKtaahhütlerde
bulunuyor.KYenilenebilirKenerji,Kartık
beklenenKgetirileriKsağlamadığıKiçin
sıkıntıKyarattı.KBuKanlamdaKbirKişKmodeli,
birKfinansalKmodelKvar.KEğerKburadaki
gelir,KbankadakiKkredilerini
ödeyemiyorsaKoyununKdışından
kalacaksınız.KDolayısıylaKileriyeKgiden
TürkiyeKaçısındanKdoğruKdengeyi
bulmakKsonKdereceKönemli.KKopyalayıp
kullanabilecekKtekKbirKçözümKmevcut
değil.KAmaKAvrupa’daKTürkiyeKiçin
inanılmazKfırsatlarKolacağını
söyleyebilirim.KABD’ye,KAsya’yaKve
Avrupa’yaKbakabilirsiniz.KDoğru
denklemKveKdengeKileKbuKanlamdaKciddi
fırsatlarKyakalayabilirsinizKdiye
düşünüyorum.
BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRİZ
İngiltere’deK2KmilyarKsterlinlikKaltyapı
yatırımlarıKsözKkonusu.KBuKdaKTürk
şirketleriKiçinKçokKbüyükKbirKfırsat.KTürk
şirketlerKİngiltere’dekiKbuKpartininKbir
parçasıKolabilir.KBirKdeKbuKsabah
Türkiye’dekiKişKhacmindenKbahsettik.
İngiltere’dekiKşirketler,KTürkKşirketleriKile
işbirliğiKyapabilir.KÜçüncüKbirKfırsatKdaha
var.KAMECKolarakKbizKdeKbunu
yapıyoruz.KBizKkendimiziKUKKveya
TürkiyeKolarakKsınırlandırmıyoruz.
TürkiyeKşirketleriKileKtakımKolarak
çalışıyoruzKveKüçüncüKülkelerdeKde
hizmetKveriyoruz.KÇokKsayıdaKörnekKvar.
MeselaKAzerbaycanKdaKTürkKşirketleriyle
ortaklıklarımızKvar.KKAzerbaycan’da1416-19KbinKtonlukKçokKkarmaşıkKpetrol
platformlarınıKTürkKşirketleriyle
üretiyoruz.K22KmilyonKçalışmaKsaati
kaydettikKveKbirKdefaKherhangiKbirKkayıp
bileKyaşanmadı.KTürkKşirketleriKyüksek
becerilereKsahip.KBirlikteKçalışmalı,
ortaklıklarKkurmalıyız.KOrtadoğu’da,
KuzeyKAfrika’da,KAsya’da,KAmerika’da
çokKsayıdaKfırsatKvar.KEğerKkendimize
inanırsakKİngiltereKveKTürkiye’dekiK500
milyarKdolarlıkKpazarKyetmezseKbaşka
fırsatlarKdaKvar.
YENİ DÖNEM
4/25/14
11:55 AM
Page 2
BÜYÜME
Büyük Gruplar
STRATEJİLERİ
Türkiye, 2014’e hem küresel hem de iç konjonktürdeki dalgalanmalar nedeniyle hızlı
ve gergin bir giriş yaptı. Bu durum, Türkiye’nin büyük gruplarının stratejilerine çok
yansımamış gibi görünüyor. Mevcut durumda yatırımlarına ara vermeyeceklerinin
sinyallerini veren şirketler, yine de farklı senaryolar için de hazırlıklı. Uludağ
Ekonomi Zirvesi’nde Moderatörlüğünü Avea Genel Müdürü Erkan Akdemir’in
yaptığı ve Samsung’un sponsorluğunda gerçekleşen “Büyüme Stratejileri ve Büyük
Gruplar için Yeni Stratejiler” başlıklı oturuma katılan panelistler de bu yönde
mesajlar veriyor. 2014 yılına ilişkin hedeflerini ise şöyle paylaşıyorlar....
42
Capital
ZAFER KURTUL
SABANCI HOLDİNG CEO
SABANCI’NIN
2014 PLANI
2013’ü ilk 6 ay ve ikinci 6 ay
şeklinde iki dönem halinde böldük. Biz
Sabancı Topluluğu olarak ülkemize
güveniyoruz. Yatırımlarımızı
sürdürüyoruz. Mevcut projelerimizden
bir sapma yapmadık. Ümit ediyorum ki
seçim dönemiyle gelen bu mevcut
durumu atlatıp normal döneme mutlaka
geleceğiz. Sabancı Holding, yüzde 60’ı
Sabancı Ailesi’ne ait, yüzde 40’ı da halka
açık bir şirket. Sabancı Holding’e ait
şirketlerimizi topladığımız zaman da
piyasa değeri olarak İstanbul Borsası’nın
yaklaşık yüzde 10-11 gibi bir değerine
ulaşıyoruz. Geçenlerde yurtdışında bir
yatırımcı toplantımız vardı. Bu
toplantılarda gördük ki bu kurumsal
yatırımcılar bizim için önemli, bunlar
bizim şirketlerimizin hissedarları.
Burada ülkemizin son 10 yılda politik
ve ekonomik istikrar anlamında çok iyi
bir gelişim gösterdiği dile getirildi.
Bunda da bütçe dengeleri ve yönetim
açısından hükümetimizin çok önemli
katkıları oldu. Altını çizmek istediğim
bir nokta var: Son 10 yıllık gelişmelere
baktığımızda, hükümetin aldığı
önlemeler dışında, yaşadığımız ortalama
yüze 5-5,5’lik büyümede özel sektör
yatırımcılarının da büyük katkıları oldu.
Bu büyümede asıl pay sahibi olanlar
özel sektör şirketleridir. Yatırım yapan,
ihracat yapan, özelleştirmeler sonucu
özel şirketleri satın alan, onların
verimliliklerini artıran hep özel sektör
şirketleridir. Bu yatırımcı toplantılarında
da zaman zaman siyaset, zaman zaman
ekonomi, zaman zaman yatırımlar
konuşuluyor. Biz tabii istiyoruz ki hep
yatırım konuşalım. Ama ne yazık ki hep
politika konuları ön plana çıkıyor. Ne
var ki şunu da söylüyorlar. Bizi
mukayese ederken gelişmekte olan
ülkelerin şirketleriyle mukayese
4/25/14
11:55 AM
Page 3
ediyorlar. Bize dedikleri şu: Bu kadar
dinamik, bu kadar iyi yönetilen, özel
sektör şirketlerinin bu kadar şeffaf
olduğu bize rakip olabilecek çok az
piyasa var. Biz politik istikrarımızı
sağladığımız zaman ülkemiz olarak,
gelişimimiz olarak önümüz çok açık.
2013’Ü İYİ KAPATTIK
Sabancı olarak 2013’te rakamsal
olarak iyi bir gelişim gösterdik. Ciromuz
yüzde 15 arttı. Konsolide holding
kârlılığımız 1,7 milyar lira oldu. Öz
kaynaklarımız 17 milyar liraya yükseldi.
2013’te çok iyi işlemler de yaptık.
Örneğin enerjide yatırımlarımızı
sürdürdük. Enerjide bu yılın sonunda
toplam üretimde 4 bin megavata
ulaşıyoruz. Bunun da yüzde 40’ı
yenilenebilir enerji. Bu, ülkemizin cari
açığına katkısı olabilecek bir yapıdır.
Bunun yanında yenilenebilir enerjide şu
anda faaliyette olan 12 hidroelektrik
santrali, üç tane de rüzgar santrali var.
Sabancı Holding geçen yıl enerji
perakende dağıtım alanında iki büyük
alım yaptı. Enerjisa, Ayedaş ve Toroslar’ı
aldık. Bunlar için yaklaşık 3 milyar
dolar ödeme yaptık. Burada bir başka
önemli konu, yabancı ortağımızı da bu
konuya ikna ettik. Almanya’nın ve
dünyanın en büyük enerji şirketlerinden
E.ON’la 2013’te
ortaklığımızı gerçekleştirdik
ve bu satın almaları da
yaptık. Enerjisa, 2017
yılına kadar enerji alanına
10 milyar Euro yatırım
yapacak. Bugün itibarıyla
7,5 Milyar Eurosu’nu
bitirdik. 2,5 Milyar Euroluk
yatırımı kalan sürede
yapacağız. Yaklaşık 5 bin
megavat kapasiteye
ulaşıyoruz. Üç dağıtım
bölgesi. Kadıköy, İstanbul,
Anadolu Yakası, Toroslar
ve Başkent Ankara Bölgesi.
Bugün 9 Milyon müşterisi
var ve elektrik perakende
de pazar payı yaklaşık
yüzde 20.
TÜM SEKTÖRLERDE İDDİALI
Carrefoursa’da Sabancı, yönetim
kontrolünü aldı. Hisse oranı yüzde
50’nin üzerine çıktı. Böylece şirket
içinde yeniden yapılandırma projemize
başladık. Yönetim değişikliği olana
kadar mevcut dükkanlardaki cirolarda
bir azalma vardı. Mevcut mağazalarda
son çeyrekte ciro artışı yüzde 7 oldu.
Perakendede büyüme ve metrekare
başına satışın yükselmesi çok önemli.
Burada da iyi bir gelişim sağlıyoruz.
Çimentoda da mevsimin etkileriyle
çok iyi bir büyüme ve gelişim var.
Sigorta bir başka sektörümüz. Hem
bireysel emeklilik, hem de genel sigorta
anlamında da hem büyüme, hem de
kârlılık olarak çok iyi gelişmeler var.
Sanayi sektörümüz için de önemli
yatırımlar planlıyoruz. Brisa,
Briedgestone ile ortak. Briedgestone,
lastik sektöründe dünyanın en büyük
Japon şirketlerinden biri. Bugüne kadar
biz Brisa’da 900 milyon dolar yatırım
yaptık. Şimdi ikinci fabrikayı yine
Türkiye’de yapıyoruz. Şimdi Japon ortak
Briedgestone, bu bölgede bir kapasite
yatırımı yapmak istedi. “Bunu hangi
ülkede yapalım?” diye bayağı çalışmalar
yapıldı. Biz Briedgestone’u, bu yatırımın
Türkiye’de yapılması konusunda ikna
Capital
43
4/25/14
11:55 AM
Page 4
Büyük Gruplar
ettik. 300 milyon dolarlık yatırımla
kapasitemizi yüzde 30 artırıyoruz. Brisa
cirosunun yüzde 25’i kadar ihracat
yapıyor. İç piyasada pazar payı yüzde
30 civarında. 2014 hedeflerimiz bu
büyümemizi sürdürmek, yeni yatırım
alanlarını aramak üzerine kurulu. Belki
bir strateji değişikliği olarak bundan
sonra Sabancı Holding olarak, daha
fazla ihracata dönük, daha fazla ileri
teknoloji alanlarında yatırım yapmak
istiyoruz.
S AN İ Ş E N E R
TAVSCEO
“TAV’IN SOSYAL
SERMAYESİ ÇOK
GÜÇLÜ”
BizS2000SyılındaSişletmeyeSbaşlayan
birSşirketiz.SYaklaşıkS14SyılSönceSyoktuk.
NasılSbaşladık?SAçıkçasıSdeğişikSbir
şirketSyapısınaSsahibiz.SFiziksel
sermayemizShemenShemenSsıfır.SBizim
hiçbirSbinamızSyok.S2SmilyonSmetrekare
binaSişletiyoruzSamaSbinalarSbizeSait
değil.SHepsiSoSülkelerinSdevletlerineSait.
BizSoralarıSsadeceSişletiyoruz.SBizim
şirkettekiSarabalarımızSbileSkiralık.
HiçbirSşeyimizSyokSamaSşirketimizin
değeriS2,8SmilyarSdolar.SNeden?SÇünkü
bizimSbilgiSsermayemizSveSsosyal
sermayemizSçokSyüksek.SBiz,Sbir
havalimanınınSnasılSişletileceğiniSçokSiyi
bildiğimizdenSdolayıSaldığımız
kontratlarSdeğerli.SSosyalSsermayemiz
çokSgüçlü.SBölgemiziSveSyakınScoğrafyayı
çokSiyiStanıyoruz.SİlişkilerimizSiyi.SBizSişe
200SmilyonSdolarSciroylaSbaşladık,Sşu
andaSTAVSİnşaatlaSbirlikteS2Smilyar
dolarSciromuzSvar.SŞirketleriSüstSüste
toplarsakS4SmilyarSdolarlıkSbirSciro
yapıyoruz.S400SkişiyleSbaşlamıştık,Sşu
andaS52SbinSkişiyeSulaşmışSdurumdayız.
BizimSsektöreSdünyaSgenelinde
baktığınızdaSşunuSgörürsünüz:SDünyada
havacılıkSsektöründeS20-21SbinSticari
uçakSvar.SYarısıSyerde,SyarısıSgökte.
44
Capital
DünyadaSbirSyıldaS66SmilyonSuçuş
gerçekleşiyor.S5SmilyarS300SMilyon
civarındaSdaSyolcuStaşınıyor.
BaktığınızdaSgerçektenShacmiSçokSgeniş
birSiş.S
“HAVALİMANINI BİLEREK
ALMADIK”
BizimSişimiziStetikleyenSunsurSyolcu
sayısıdır.SYolcuSsayısınınSartmasıyla
birlikteSotomatikSolarakSbizimSciromuz
daSartıyor.SGiderlerimizSgenellikleSsabit.
İşSmodeli,SsizinSşirketinizdekiSiş
süreçleriniStarifSedenSbirSbütün.SAncakSiş
modeliSsiziSdışSetkenlere,Syurtdışından
gelebilecekSherhangiSbirSşokaSkarşı
korumuyor.SOSzamanSstratejiSdevreye
giriyor.SBizSoSyüzdenSstratejimiziSçok
esnekStuttuk.SMeselaS2013’teS3’üncü
havalimanıSihalesiniSalmadık.SAlamadık
demiyorum,Salmadık.SAçıkSartırmaSvardı,
bizSoSaçıkSartırmadanSçekildik.SÇünkü
bizimShayalSettiğimizSfiyatlarınSçok
üstündeSgitti.SBunaSrağmenSbizim
stratejimizSsonSdereceSesnekti.SHemen
devreyeSgiripSLaGuardiaSHavalimanı’na
müracaatSettik.SLaGuardiaSHavalimanı
bugünSNewSYork’unSikinci
havalimanıdır.SBurayaSyeterlilikSalmak
çokSönemliSbirShadisedir.SYeterlilikSalmak
içinSdoktoraSteziSgibiSbirSşey
hazırlıyorsunuz.SBanaSbazıSbasınSmensubu
arkadaşlarS“İhaleSneSzaman”SdiyeSsoruyor.
20SMayısSgibiSbirStarihSvarSamaSihale
buradakiSgibiSdeğil,SdevamSediyor.SŞu
andaSbizSABD’yeSdevamlıSgidipSgeliyoruz.S
“ESNEK BİR YAPIMIZ VAR”
BizSönemliSbirSbilgiSsermayesine
sahibiz.SBuSnedenleSstratejimizSçokSesnek.
BirSişiSkaybetsekSbileSanındaSonunSyerini
doldurabilecekSbaşkaSbirSişSbulabiliyoruz.
BizS2005’teShalkaSaçılmayaSkararSverip
2007’deShalkaSaçıldık.S7SyıldaSbirSİstanbul
yarattık.SİstanbulSbizimSEBITDA’mızın
yüzdeS50’siniStemsilSediyor.S2021’eSbirS7
yılSdahaSvar.SDemekSkiSbizSbirSİstanbul
dahaSyaratabiliriz.SBizimSşuSandaS23Stane
ortağımızSvar.SBizSpaylaşmayıSbiliyoruz.Sİş
hayatıSaslındaSbirSoyun,SbirStürSspordur.
SporunSbirSkazananıSvarSamaSişShayatının
birdenSfazlaSkazananıSolabiliyor.
Mevlana’nınSbirSsözüSvar:S“BirSmumSdiğer
birSmumuStutuşturmaklaSışığındanSbirSşey
kaybetmez.”SBizSbunaSçokSinanıyoruz.
ZatenSTAVSdaSbirSortaklıktır.STepe
Akfen’inSViyanaSAirport’laSbirlikte
kurduğuSbirSortaklık.SOrtaklıkları
yönetmekSzordurSamaSortalıklarınSpek
çokSdaSavantajıSvardır.SBizSortaklıklara
şöyleSbakıyoruz:S1S+S1S=S2SiseSortaklığa
gerekSyokturSamaS1S+S1S=S3SyaSdaS4Sise
ortaklıkSyapılmalıdır.SBirbirinizeSdeğer
katıyorsanızSortaklıkSyapılmalıdır.S
“KALICI PARA
GETİRMEK ÖNEMLİ”
2008SöncesindeSherSşeySdaha
kolaydı.SAncakSşuSandaSzorlanma
başladı.SHeleSpolitikSistikrardaSzorlama
meydanaSgelirse,SparitelerdeSsürekli
değişiklikSolursaSortakSbulmakSdaSzor
haleSgelebilir.SŞuSandaSyabancıSsermaye
sıcakSparaSolarakSgiripSçıkıyor.SKalıcı
parayıSgetirmekSçokSönemli.SBizSgeçmiş
dönemdeSşunuSdaSyaptık.SBaktıkSki
finansalSenstitülerdenSgelecekSparalar
artıkSparkSetmişSvaziyette,SoSzaman
bizimSendüstriSiçindenSbirSortak
bulmamızSlazımSdiyeSdüşündük.Sİhaleye
çıktığımızdaSAéroportsSdeSParisSgeldi.
OnaSyüzdeS38ShissemiziS1SmilyarSdolara
yakınSbirSmeblağaSsattık.SBuSsayede
yakınScoğrafyalarınSdışınaSçıktık.SMesela
LaGuardiaSHavalimanıSeğerSyanımızda
AéroportsSdeSParisSolmasaydıSgelmezdi.SS
4/25/14
11:55 AM
Page 5
O LI V E R B A T E
ALLIANZSSESDOĞUSVESBATI
AVRUPASSİGORTASYÖNETİM
KURULUSÜYESİS
“YENİ LİDERLİK
PARADİGMASI
GEREKLİ”
stratejimizinSbirSparçası.S20SyıllıkSbir
küreselSbüyümedenSsonraSsonS10Syıl
içindeSpekSçokSekonomikSkrizSyaşandı.
BuSkrizlerinSyönetimiSoldukçaSbaşarılı
oldu.S2001’deSAlianzSneredeyseSiflas
etmekSüzereydi.S2008-2011Sdöneminde
ABSBölgesiSneredeyseSçökmekSüzereydi.
2013’ünSfinansalSpiyasalardaSçokSiyi
geçmişSolmasınaSrağmen,Ssiyasal
AlianzSolarakS110SMilyonSEuroSveS6
milyonSkatılımcısıSolanSsonSderece
yüksekSpazarSpayınaSsahipSbirSşirketiz.
İkinciSenSbüyükSvarlıkSgörüntüleme
şirketineSsahibiz.STürkiye’deki
geçmişimizSCumhuriyet’inSkuruluşuna
dayanıyor.SDolayısıylaSyeniSgelen
şirketlerdenSdeğiliz.SUluslararasıSbir
gruptanSgeliyorum.SBirazcıkSperspektifi
açmakSistiyorum.SŞirketimizin
Türkiye’yleSilgiliSstratejilerini
paylaşmadanSönceSşuSanki
konjonktürünSresminiSçizmekSlazım.
Türkiye’deSyaptıklarımızSbizimSglobal
YOONIE JOUNG SAMSUNG ELECTRONICS TÜRKİYE BAŞKANI
“DİJİTALLEŞEN KAZANACAK”
ŞİRKETLER YARIŞ İÇİNDE Büyük
şirketler dijitalleşme yarışı
içinde. Bu noktaya ilk ulaşan
şirketler, mevcut pazarlarının
sınırlarını aşarak yeni pazarlara
girmeyi başaracaklar diye
düşünüyorum. 2013 yılında
dünya genelinde 2 bini aşkın
üst düzey yöneticiyle yürütülen
bir anketin sonuçlarına göre
CEO’ların yüzde 60’ı,
önümüzdeki 5 yıl içinde
şirketlerinde en büyük
dönüşümü yaratacak faktörün
teknolojik ilerlemeler olduğuna
inanıyor. Yüzde 86’sı mobilite çözülümlerine yatırım
yapmak niyetinde ve bunu öncelik olarak görüyor.
YILLAR ÖNCE DÖNÜŞTÜK Biz de bu trendi yıllar önce
görmüş ve işimizi dünyanın her yerindeki işletmelere
yardım edecek şekilde uyarlamış ve dönüştürmüştük.
Gelirimizin yüzde 60’ından daha
fazlasını AR-GE’ye aktarıyoruz.
Samsung, geniş bir akıllı işletme
cihazları grubu sunuyor. Mobil
cihazlar mobil güvenlik çözümleri,
yazıcılar gibi hayatı kolaylaştıran
işler, sistem havalandırmaları,
network altyapıları iş ortamında
hayatı kolaylaştıracak diğer
yenilikler...
SÜREKLİ İNOVASYON Tüm bunlarla
yeni iş deneyimleri sunuyor ve
şirketlerin hedeflerine ulaşmalarına
yardım ediyoruz. Çünkü sürekli
inovasyon yapıyoruz. Geniş bir
ürün portföyüne sahibiz. Bu portföy, zengin bir ortaklar
ekosisteminden destek alıyor. Söylememize bile gerek
yok ama işletmeler arası ticaret pazarına da tüketici
elektroniği pazarında sergilediğimiz tutkuyla hizmet
vermeye devam edeceğiz.
Capital
45
4/25/14
11:55 AM
Page 6
Büyük Gruplar
istikrarsızlıklarınSarttığıSbirSyılSolduğunu
görüyoruz.SEnSolgunSdemokrasilerde
bileSdurumSböyle.SSuriye’dekiSdurumu
biliyorsunuz.SABD’dekiSişsizlikSoranları
malum.SSiyasalSistikrarsızlıklarlaSuğraşan
pekSçokSülkeSvar.SGlobalSbirSşirket
olarakS17’denSfazlaSşirketleSaktifSolarak
çalışıyoruz.SEkonomikSveSsiyasi
ilişkilerinSönemiSçokSönemli.SMevcut
dönemdeSekonomikSriskinSdahaSyüksek
olduğunuSgörüyoruz.SEkonomik
kurallarınSişleyeceğiniSbiliyoruzSama
siyasetçilerinSbizeSkararSverme
aşamasındaSdahaSçokSetkiSettiklerini
söyleyebiliriz.SParalelSolarakSpekSçok
sisteminSişlemediğiniSgörüyoruz.SÇok
yüksekSverimliliktenSbahsederken,
demokratikSülkelerdeSdeSbirtakım
sıkıntılarınSolduğunuSgözlemliyoruz.SBu
sadeceSTürkiyeSiçinSgeçerliSdeğil.SAB
içindeSdeSsıkıntılarSvar.SBuSneSanlama
geliyor?SMuazzamSrisklerimizSvar.SÇok
yüksekSbelirsizliklerimizSvar.
ÖnümüzdekiSyılS125SyaşındaSolacağız.
DolayısıylaSbuSanlamdaSyeniSbirSliderlik
paradigmasınaSihtiyacımızSvar.
“YATIRIMA DEVAM
EDECEĞİZ”
BizimSgibiSekonomilerdeSişSyapan
şirketlerSbirazcıkSgeriyeSçekildi.SYatırım
yapmaktanSimtinaSediyorlarSamaSbizSbu
şekildeSolmayacağız.SYatırımSyapmaya
devamSedeceğizSveSbuSyatırımlardaSüç
anaSnoktayaSdayanacağız.SBunlardanSbir
tanesiSsermayeSpiyasalarındanSgelenSçok
ciddiSbaskı.SUzunSvadeliSdüşünmek
gerekiyor.SEkonomikSveSsosyalStemel
değerlereSinanmakSlazım.SBuSülkenin
geleceğineSinanıyoruz.SKısaSdönemli
volatilitelerSveSbelirsizliklerSbu
inancımızıSetkilemeyecek.SŞokları
hazmedebilmemizSiçinSfinansal
gücümüzünSolmasıSgerektiğine
inanıyoruz.SFinansalSolarakSgeri
çekilmekSniyetindeSdeğiliz.STürkiye,
halihazırdaSburadakiStümSkarmaşalara
rağmenSbizimSiçinSönemliSbirSülkeSolma
özelliğiniSsürdürüyor.SYineSdeSenSkötü
senaryoyaSgöreShazırlandıkSve
yatırımlarımızaSdevamSettikSveSdevam
edeceğiz.SİlkSparadigmamızSbudur.
46
Capital
İkinciSparadigmamızSiseSAlianzSolarak
yerelStoplumunSgerçekSbirSortağıSolarak
devamSettik.SSonuçtaStoplumlaSilgili
bağlantılarSsonSdereceSönemli.SSiyaset
olarakSherhangiSbirStarafıStutmuyoruz.
EleştirideSbulunmuyoruz,SdestekSolmaya
çalışıyoruz.SDeğerSkatmayaSçalışıyoruz.
DeğerSkatmakSdemek,SdahaSiyiSürünler
sunmakSdemektir.SRakiplerimizeSkıyasla
dahaSucuzSfiyatlarlaSdahaSiyiSteknolojiler
sunmakSdemektirSkiSbuSşekildeSdahaSiyi
performansSgösterebilelim.STürkiye’de
TürkSliderlikSekibimizSvar.SAlmanSdeğil.
BuSekipleSgururSduyuyoruz.S
“LİDERLİKTEN GERİ
ÇEKİLMEYECEĞİZ”
ÜçüncüSolarakSböyleSbirSortamda
gerçekSbirSsanayiSlideriSolarak
davranmakSdurumundayız.S1970’lerde
veS80’lerdeSherSyerdeSesnek
davranabiliyorduk.SSBu,SartıkSgeçerli
değil.SEğerSgerçekSbirSortaklıkSsunmak
istiyorsak,SyerelShalklaSelSeleSyürümemiz
gerekiyor.SBuSşekildeSgerekli
kaynaklarınSsağlanmasıSkonusunda
destekSsağlanabilir.SBizSYapıSKredi’yi
aldıktanSsonraSbuSpiyasadaSliderSolduk.
GeriSçekilmeyeceğiz.SVarlıkSyönetimi
aktivitelerineSTürkiye’deShenüz
başlamadık.SDeğerlendirmelerde
bulunuyoruz.SBiz,SgezegendekiSen
büyükSaltyapıSyatırımcılarındanSbiriyiz.
BirSaySönceSAnkara’daydım.SHükümetle
görüşmelerSyaptım.SBirSsaatSsonra
elektrikSkesintisiSyaşadık.SDoğru
yatırımlarlaSbundanSkurtulmak
mümkün.STürkiye’yleSilgiliSstrateji,
bizimSküreselSstratejimizinSbir
parçasıdır.SUzunSvadeliSolarak
Türkiye’yeSinanıyoruz.SŞuSandaSgeçici
volatiliteler,SgeçiciSbelirsizlikler
olduğunuSdüşünüyoruz.SRisklerden
korkmuyoruz.SYerelStoplumlaSortak
olmakSistiyoruzSsadece.S
AHMET DÖRDÜNCÜ
AKKÖKSŞİRKETLERSGRUBUS
İCRASKURULUSBAŞKANI
“İŞLER İKİNCİ
YARIDA DURAKLADI”
2013SyılıSbenimSAkkökSGrubu’ndaki
ilkSsenemdi.S2013SyılındaShazırlık
yapmakSveS2014SyılınaSyönelikSbüyük
birtakımSatılımlarSyapmakSgibi
hedeflerimizSvardı.SNeSvarSkiSsizinSbu
planlarınız,Sprojeleriniz,Sistekleriniz
dışındaSbirtakımSçevreselSfaktörler
oluncaSherSistediğinizSolamayabiliyor.
AslındaSbizSdeS2013’üSikiSayrıSperiyodda
yaşadık.SBirinciSyarı,SişlerimizinSçokSiyi
gittiği,SmemnunSolduğumuzSbirSilk
yarıydı.SİkinciSyarıSişlerSbirazSdurakladı.
AkkökSGrubu’naSbaktığımızdaSbizS3
sektördeSfaaliyetSgösteriyoruz.
BunlardanSbirincisiSenerji.SEnerji
sektöründeSTürkiye’ninSenSgeleneksel,
enSeskiSşirketlerindenSbiriyiz.SEnerji
hikayesiSAkkök’ünS1930’luSyıllara
dayanıyor.SYineSAkkökSGrubu’nun
iştigalSettiğiSkimyaSsanayiSvar.SBunun
dışındaSgayrimenkulSişleriSvar.SBütünSbu
sektörlereSdestekSverenSsigorta
şirketlerimizSveSbilgiSişlem
şirketlerimizdenSmüteşekkilSbirSgrubuz.
AnaSfaaliyetSalanımızSolanSenerjiSalanına
bakacakSolursak,SenerjiSişiyleSuğraşanlar
bilirler,SgerçektenS2013SyılındaSbir
fenomenSyaşadık.STürkiye’ninSbüyüme
hızıSyüzdeS5SolmasınaSrağmenSelektrik
tüketimSoranıSyüzdeS1-1,5’lerdeSkaldı.
EskidenSTürkiye’ninSelektrikSkullanım
oranıSTürkiye’ninSbüyümeShızınınSbir
buçukSkatSüzerindeSolurdu.SÖzellikle
sanayiSelektriğiStüketimiSTürkiye’deSsabit
kaldı.S4SbinSmegavatınSüzerindeSyeni
elektrikSkapasitesiSTürkiye’deSdevreye
girdi.SBununSdışındaSdoğalgazaSzam
gelmesineSrağmenSelektrikSfiyatlarıSsabit
kaldı.SEnerjiSyatırımlarıSbildiğinizSgibi
dışSyatırımlarlaSveSdışarıdanSalınan
girdilerleSgerçekleşiyor.S2013’ünSikinci
yarısındakiSdövizdekiSdalgalanmalar,Sbu
yatırımlarıSdaSolumsuzSetkiledi.S
“CARİ AÇIK FIRSAT SUNUYOR”
BununSyanındaSkimyaSve
gayrimenkulSyatırımlarındaSişlerimiz
iyiydi.SGayrimenkuldeSyeniStrendler
peşindeSkoştuk.SNeydiSbunlar?SAVM’de
İstanbulSbelliSbirSdoygunluğaSulaştı.
CaddeSdükkancılığıSüzerinde
yoğunlaştık.SKimyaSsanayindeSAksa
AkrilikSelyafSkonusundaSdünyanınSen
büyükSkapasitesineSsahipSşirket.S1
milyarSdolarlıkSbirScirosuSvarSveSbunun
yaklaşıkS300SmilyonSdolarlıkSkısmını
ihraçSediyor.SAk-kimSiseSyaklaşıkS150
MilyonSdolarlıkSgençSbirSşirket.SGeleceğe
dönükSolarakSpotansiyeliSolduğuna
inandığımSbirSşirket.STürkiye’ninScari
açığıSbüyükSbirStehlikeSgibiSgörünseSde
aslındaSşirketlerSiçinSönemliSbirSfırsatSda
sunuyor.SÇünküSTürkiyeSkatmaSdeğeri
yüksekSmallarSüretimineSyoğunlaşmak
durumundaSkalıyorSkiSbuSdaSşirketler
4/25/14
11:55 AM
Page 7
açısındaSiyiSbirSşey.SBazıSmallarSithal
edeceğimizeSTürkiye’deSüretebilirSmiyiz
diyeSdüşünüyoruz.SBu,Skimya
sektöründeSçokSmümkün.SAyrıcaScari
açığınSbirinciSnedeniSenerjidekiSaçıkSise
ikinciSsebebiSkimyaSsektöründen
kaynaklanıyor.S25-30SmilyarSdolarlıkSbir
ithalatımızSvar.SBununSyüzdeS5’ini
kendimizSyapsak,Sönümüzde
gideceğimizSçokSbüyükSbirSyol
olduğunuSsöyleyebilirim.SBizSdeSbu
altyapıSvar.SAyrıcaSAkkökSGrubu,
müthişSbirSfikriSmülkiyetSaltyapısıSolan
birSkurum.SÖzellikleSAksa’dan
bahsediyorum.SAksa,SyüzdeS100STürk
mühendisleriStarafındanSüretilenSyeniSbir
karbonSelyafıSyarattı.SBunuSbaşkasından
teknolojiSveSyardımSalmadanSyapıyor.
BunuSdünyadaSyapabilenSüçSülkeSvar:
Japonya,SABDSveSTürkiye.STümSdünyada
bunuSüretebilenS7-8SşirketSmevcut.
BunlarınSdaSçoğunluğuSJaponlar.S
T U RG A Y D U R AK
KOÇSHOLDİNGSCEO
“2 MİLYAR DOLAR
YATIRIM
YAPACAĞIZ”
BizimSKoçSHoldingSolarakSşöyleSbir
felsefemizSvar:SFaaliyetteSbulunduğun
alanlardaSbirinciSol.SOlamazsan
birinciliğiSkovalayanSikinciSyaSdaSen
kötüSüçüncüSol.SAynıSzamandaSyeni
gireceğinSalanlardaStoplam
büyüklüğün,SbuSyeniSalanSsayesindeSbir
nebzeSyukarıSçıksın.SBirSdeSyeniSkuşak
yöneticiSarkadaşlarınSkullandıkları
jargonlaSIRRS(içSverimlilikSoranı)Sdolar
bazındaSyüzdeS12’denSazSolursaSbirSşey
yapma.STLSbazındaSyüzdeS16-17’denSaz
olursaSbankalarSzatenSkrediSvermez.S
ÜlkeSgenelindekiSbüyümeyeSbakarsak
BaşbakanSYardımcısıSAliSBabacanSherSyıl
ortayaSkoyduğuSbüyümeShedefleriSvar.
OrtaSVadeliSPlanlarlaSortayaSkonulanSbu
büyümeShedeflerindeSbuSyılSyüzdeS4’lük
birShedefSöngörülüyor.SBizSdeSyüzde
4,5’likSbirSbüyümeSolacağını
düşünüyoruz.SABSbölgesininSdeSeksiSveya
sıfırSbüyümedenSyüzdeS1SyaSdaS1,5’lik
birSartıSbüyümeyeSgeçeceğini
öngörüyoruz.SBuSişinSöncülüğünüSde
ekonomidekiSakilSadamlarıSsayesinde
Almanya’nınSyapacağınaSinanıyoruz.SBu
daSKoçSGrubuSiçinSçokSönemli.SÇünkü
bizimSenSönemliSihracatSortağımız
Avrupa.SPekSdikkatSedilmezSama
BaşbakanSherSyılSenSçokSihracatSyapan
şirketeSmükafatSverir.SBuSşirketSde
genellikleSTüpraşSçıkar.STürkiye’de
benzinSazSkullanılıyor.SDolayısıylaSherSyıl
birSmiktarSbenzinSartarSveSmutlakaSihraç
edilir.SBuSnedenleSTüpraş’ınSyıldaS4
milyarSdolardanSfazlaSihracatıSolur.
SıralamaSdeğişseSdeSTüpraş’ınSardından
Otosan,STofaşSveSArçelikSgelir.S
“KOÇ’TA EN KÜRESEL
ŞİRKET ARÇELİK”
Arçelik’eShaksızlıkSyapmamakSlazım.
Arçelik’inSTürkiye’deS6Sfabrikası,
yurtdışındaSdaS5SfabrikasıSvar.
GelirlerininSyüzdeS60’ındanSfazlası
yurtdışındakiSfabrikalardanSgeliyor.
ÜretimininSiseSyüzdeS75’iSTürkiye’deki
fabrikalardanSsağlanıyor.SHesaplarSbu
yüzdenSkarıştığıSiçinSArçelik,SSanayi
OdasıShesaplarındaSolmasıSgerekenden
birazSgerideSkalıyor.SÇünkü
yurtdışındakiSüretimSihracattan
sayılmıyor.SBuSnedenleSArçelik’inSgerçek
gücününSdörtteSüçüShesaplara
yansımıyor.S
BizimSiçinSArçelikSenSküresel
şirketimizdir.S2002’deSRomanya’da,
2012’deSGüneySAfrika’daSbirSşirket
satınSaldı.S2002’deSRomanya’daki
fabrikadaS3SbininSüzerindeSçalışanSve
400SbinSadetSbuzdolabıSüretiliyordu.
ŞimdiSoSfabrikadaSçalışanSsayısıS2Sbinin
birazSüzerinde,SüretimSkapasitesiSise
2,5SmilyonSbuzdolabıScivarınaSulaştı.S
Arçelik’inSEskişehir’dekiSfabrikası,
Avrupa’nınSenSyüksekSkapasiteli
fabrikasıdır.SİkinciSenSyüksekSkapasiteli
fabrikaSdaSRomanya’dakidir.SGüney
Afrika’dakiSfabrikayaSdaS35Smilyon
GüneySAfrikaSdolarıSkadarSbirSyatırım
yapılarakSkapasiteSartırımınaSgittik.
Capital
47
4/25/14
11:55 AM
Page 8
Büyük Gruplar
DolayısıylaSbizimSküreselStemelde
işimiziSbüyütecekSyatırımlardaSbirinci
sıradaSdaimaSArçelikSgelir.S
DİĞER SEKTÖRLERDE DURUM
BununSdışındaSseyahatSveSdutySfree
işindeSfaaliyetSgösterenSSetur’un
büyümeSpotansiyelininSolduğunu
düşünüyoruz.SGıdaSişindeSfaaliyet
gösterenSfirmalarınSbüyümeSşansları
olduğunaSinanıyoruz.SOtomotivdeSFord
veSFiat’laSortağız.SÜretimimizinSyarısı
Avrupa’ya,SdörtteSbiriSABD’yeSgidiyor.
geliştirilmesi.SProjeS4Sprototipten
oluşuyor.SDördüSdeSbaşarılıSolursa
SavunmaSSanayiSMüsteşarlığıSileSseri
üretimSsözleşmesiSimzalanacak.SŞu
andaSoSaşamayaSgelmişSdurumdayız.
Otokar’ınSbuSprojeyiSalmasıShalinde
halkaSaçıkSbirSşirketSolarakSçokSbüyük
birSaşamaSkaydetmişSolacağız.S
BizimSçokSuzunSvadeliSyatırım
kararlarıylaSdevamSetmekSdurumunda
olanSişSdallarınaSsahibiz.SBuSnedenle
risklerimiziSazaltmakSiçinSfinansal
KalanıSTürkiye’deSsatılıyor.SZaten
Türkiye’dekiSüretiminSveSsatışınSyarısını
bizimSfabrikalarımızSyapıyor.SOtokar
iseSgelecekSiçinSçokSönemliSbirSşirket.
SavunmaSsanayindeSözgünStasarımla
kendiSaraçlarınıSgeliştirmiş,SoSaraçları
Türkiye’deSönceSemniyetSve
jandarmaya,SsonraSKaraSKuvvetleri’nde
kullandırarakSgüvenilirliğiniSispatSetmiş
birSyapı.SOSispatlarSsayesindeSgeçmişte
Cezayir’e,SgünümüzdeSdeSKörfez
ülkelerineSveSGürcistan’aSsatışlar
yapıldı.SOtokar’ınSşuSandakiSenSbüyük
projesiSmilliStankSolanS“Altay”ın
enstrümanlarSveSyönetimSsistemlerinde
dikkatliSdavranarakSilerliyoruz.SNeSvar
kiSyapacağımızSyatırımlarıSkonjonktüre
bağlıSolarakSdeğiştirmiyoruz.SÇünküSbu
yatırımlarSuzunSvadeliSyatırımlar
oluyor.SKimiSdurumdaS8-12SyılShatta
fabrikaSyapıyorsanızS30SyılSoSyatırımla
yaşamanızSgerekiyor.SBuSnedenle
herhangiSbirSdeğişiklikteSyatırımları
durdurmakSgibiSbirSlüksümüzSyok.
OnunSiçinSdeSsonSikiSyılS6,5SMilyar
dolarlıkSyatırımSyaptık.SBuSyılSdaS2
milyarSdolarınSüzerindeSyatırımla
devamSediyoruz.S
48
Capital
TURGAY DURAK
KOÇ HOLDİNG CEO
“AR-GE ÖNEMLİ”
EKİPLER YETİŞMELİ Türkiye için ARGE çok önemli. Marka yaratmak,
katma değerli ürün üretmek ve
dış ticaretteki açığı kapatmak
istiyorsak, araştırma ve
geliştirmeye ve ürünlerde
değişiklik yapacak ekipleri
yetiştirmeye önem vermemiz
lazım. Burada hükümetimizin ARGE’yi teşvik etmek için aldığı
kararları müteşebbislerimizin
sürekli akıllarında tutmaları
gerekli. Sonuç olarak 2023’e
kadar 50 kişiden fazla mühendis
çalıştıran bir AR-GE merkeziniz
varsa, pratik olarak o
mühendislerin gelir vergilerini,
sosyal sigorta sorumluluklarını
devlet karşılıyor.
TEŞVİKLERE DİKKAT Şirketiniz ARGE sonucu kâr ediyorsa, ARGE’nin maliyetini kurumlar vergisi
matrahından düşüyorsunuz. Bir
de AR-GE merkezi için
amortismana tabi tezgahlar, test
makineleri almışsanız onları da bir
anlamda iki defa vergiden
düşmüş oluyorsunuz.
TÜBİTAK’tan da teşvik
alabiliyorsanız. Dolayısyla devlet
AR-GE faaliyetlerinde bulunan ve
özgün tasarım yapan firmalara
kurumlar vergisi yoluyla çok
önemli katkıda bulunuyor.
3 BİN AR-GE ÇALIŞANI Bir mühendis
olarak övünerek söylüyorum ki
Koç Grubu’nda 14-15 farklı ARGE merkezinde çalışan mühendis
sayımız 3 bin civarındadır. Ne var
ki Türkiye’deki AR-GE merkezleri
içinde bizim payımızın yüzde 8’i
geçmemesi gerekirken, yüzde
22’si bizim elimizde. Demek ki
yan sanayimize de, şirketlerimize
de bunu yaymamız lazım.
4/24/14
7:26 PM
Page 2
“GİRİŞİMCİLİKTE BAŞ
Söyleşi
50
Capital
4/24/14
7:26 PM
Page 3
AŞLANGIÇ ÖNEMLİ”
Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde başarı hikayesini anlatan Chobani Yogurts Kurucusu
ve CEO’su Hamdi Ulukaya, 2008’de 20 milyon dolar cirodan 2012 yılında 1 milyar
dolara nasıl ulaştığının detaylarını paylaştı. Ulukaya, zirvenin ikinci gününde
Citibank sponsorluğunda düzenlenen “Girişimcilik Hikayesi, Gelecek Planları ve
Girişimciye öneriler” başlıklı konuşmasında, girişimcilikte basit düşünmenin
önemine de vurgu yaptı. Kendi başarı hikayesinden yola çıkarak girişimcilere
tavsiyelerde bulundu. İşte yoğurdun Steve Jobs’u olarak adlandırılan Ulukaya’nın
girişimcilikte kısa sürede yakaladığı başarısının kendi ağzından sırları...
HAYALE GİRİŞ
“Ben Amerika’ya gittiğimde 23
yaşındaydım. İngilizce öğrenmek
istiyordum. Cebimde 3 bin dolar
vardı. İlk ay 2 bin dolarını harcadım.
Tabi bunun üzerine Manhattan’da
gittiğim okuldan vazgeçip Brooklyn’de
bir okula başladım. Brooklyn’de 10-12
öğrenci yatakhane gibi bir yerde
kalıyorduk. Arkadaşlar arasında 5
yıldır New York’ta olanlar vardı.
Yavuz diye bir arkadaşa sordum:
‘İngilizceyi öğrenmek ne kadar zaman
alır? Siz herhalde şu anda bülbül gibi
İngilizce konuşuyorsunuzdur.’ O da
cevap verdi: ‘Ağabey, ben İngilizceyi
öğrenemedim. Türkçe’yi de unuttum.
Artık memlekete dönüp bir radyoda
DJ’lik yapacağım.’
Şunu ben de samimiyetle
söyleyebilirim: Ben İngilizceyi iyi
bilmiyorum. Bunun bir önemi de yok
zaten. Yıllar önce bir kez Gaziantep’e
gitmiştim. Oradaki esnafla sohbet
ediyorduk. Adam diyordu ki, ‘Çin’e
bunu sattık, Rusya’dan bunu getirttik.’
Yahu bir adama bakıyorum, bir de
ofise bakıyorum, olacak iş değil.
Sordum: ‘Arkadaş siz bunları nasıl
yapıyorsunuz? Nasıl iletişim
kuruyorsunuz? Çince’yi, Rusça’yı,
Japonca’yı nereden öğrendiniz?’
Adamlar dediler ki ‘Ne alakası var? Biz
bu dilleri bilmiyoruz, bir şekilde
hallediyoruz.’
Benim hikayemde de Anadolu’yu
bulursunuz. Anadolu’yu bulduğunuz
gibi bu yapılanların o kadar da büyük,
yapılamayacak işler olmadığını
görürsünüz. Benim vermek istediğim
en önemli mesaj, girişimcilik, iş
adamlığı, sanayicilik ya da siz nasıl
adlandırıyorsanız o, toplumdan
ayrıştırılmamalı. İster Cizre’de, ister
Afyon’da, isterse benim doğup
büyüdüğüm Erzincan’ın İliç ilçesinde
olsun... Her genç, isterse girişimci
olabileceğini düşünebilmeli. Bunun
adı “hayale giriş”tir.
ZOR BİR İŞ DEĞİL
Biz çocukken, büyüdüğümüzde
futbolcu olacağımızdan emindik.
Kasabalarda herkes, ‘Ben bu topu iyi
oynarsam, büyük takımlardan birine
gidebilirim’ diyordu. Dikkat edin,
çocuklar, İstanbul ya da Ankara’daki
iş adamları kadar zengin olabilir
miyim diye hayal kurmuyor.
Bir işe başlamak aslında fiziksel
değil kafayla ilgili bir süreçtir. Aynı
zamanda insanla da değil toplumla
alakalıdır. Toplumla ilgili olduğu için
burada en büyük sorumluluk iş
adamlarına düşüyor. İş adamları
BAARI ÖYKÜLER
ABD’DE OLUYOR
TÜRKİYE’DEN GİRİŞİMCİ
GÖRMEMİŞLER Benimki
gibi
başarı öyküleri sadece ABD’de
oluyor. Düşünün, Erzincan’ın
İliç İlçesi’ne yabancı biri gelsin.
O kasabada desin ki “Ben
burada bir yoğurt fabrikası
kuracağım.” ABD’de daha
önce Türkiye’den gelen bir
girişimci görmemişler. Türklerin
çoğu New York’a bile gitmemiş.
BİZDE YAPAMAZSIN DENİYOR
Benim gibi dışarıdan gelen
İngilizcesi kırık bir adam beş
kişiyle bu işi başarıyor. Bu
sadece ABD’de olur. Bizim
Türkiye olarak bu kafa yapısını
örnek almamız lazım. Chobani
gibi hikayelerin Türkiye’de de
yaratılması lazım. Sadece bizim
değil, dışarıdakilerin de
Türkiye’nin yatırım açısından iyi
bir iklime sahip olduğunu
düşünmesi gerekli. ABD’de
herkes “yapabilirsin” diye işe
başlıyor. Ne yazık ki bizde
“yapamazsın” denerek
başlanıyor.
Capital
51
4/24/14
7:26 PM
Page 4
Söyleşi
girişimciliğinOzorObirOşeyOolmadığını
toplumaOanlatmalı.OBenimOdışarıdan
gözlemlediğimOTürkiye’deOsanayici,
işadamı,OgirişimciOgibiObirOtabakaOvar.
Amerika’daOböyleObirOşeyOyok.OZaten
bununOböyleOdeOolmamasıOgerekiyor.
SonuçtaOgirişimcilikOyaOdaOişOadamlığı
büyütüldüğüOkadarOzorObirOişOdeğil.
EğerObüyütmezsekOoOzamanOinsanların
hayalleri,OrüyalarıOgerçekOolur.OGerçek
olmasaObileOoOhayali,OoOrüyayıOyapan
kişininObirOseçmeOşansıOolur.OÇok
bayağıObirOlafOvardır:O“YaObize
vermezler,ObizOkimizOki?”OBöyle
düşünmemekOveOüstüneOgitmek
gerekli.O
HİKAYE NASIL BAŞLADI?
ChobaniOYogurts’unOhikayesi
Erzincan’ınO2ObinOnüfusluObirOilçesi
olanOİliç’teObaşladı.Oİliç’teOAlevisi,
Sünnisi,OTürkü,OKürdüObirOaradaOyaşar.
BizOgöçebeOhayatıOyaşardık.OYaylalara
giderdik.OBenimOçocukluğumOöyle
geçti.OSonraOSivas’taOyatılıOöğretmen
lisesineOgittim.OYazlarıOkasabayaOgeri
dönerdim.OSonraOüniversiteninOikinci
sınıfındaOdilOöğrenmekOiçinOABD’ye
gittim.OHikayeOböyleObaşladı…OABD’de
birOsüreOsonraONewOYork’unOkuzeyine
yerleştim.OOradaOyaklaşıkObirObuçuk
yılObirOçiftlikteOçalıştım.OBurada
İngilizceyiOdeOilerletmekOiçinOuğraştım.
BirOgünOrahmetliOHacıObabamOgeldi.
BanaOdediOki:O‘SenOnedenOburada
peynirOyapmıyorsun?’OKendiOkendime
‘BabamOdoğruOsöylüyorOamaOburası
Amerika.OBuradaOolurOmu’Odiye
düşündüm.OBirOdeneyelimOdedikOveOişe
böyleObaşladık.OBirOgünOküçükOpeynir
mandıramdaOmektuplarıOaçıyordum.
MektuplarOjunkOmailOolarakOaylık
olarakObirikirdi.OSonraOaçardık.OBirOde
baktımOkiObirOilan…O‘SatılıkOyoğurt
fabrikası’Oyazıyor.OİlanınOarkasındaOda
fabrikayaOaitOresimlerOvar.Oİlanla
ilgilenmeyipOçöpeOattım.OYarımOsaat
sonraOilanıOçöptenOçıkardım.O‘Bir
bakayımOşuna’OdedimOveOilandaki
telefonuOaradım.OKarşımaObirOemlakçı
çıktı.OİlandakiOfabrikanınO700Obin
dolaraOsatılıkOolduğunuOsöyledi.OResme
52
Capital
veOmakinelereObaştımOveOiçimdenO‘Bu
adamOherhaldeObirOsıfırıOunuttu’Odiye
düşündüm.O
PARAYI NERDEN BULACAKSIN?
YineOdeOşaşkınlığımıObelliOetmedim.
ErtesiOgünOfabrikayaOgittim.
Erzincan’ınOİliçOilçesiOoOfabrikanın
yanındaOşehirOkalır.OKüçücükObirOyer.
BirOırmağınOkenarında.O70-80OyıllıkObir
fabrika.OFabrikayıOkapatmaya
çalışıyorlar.OİçindekiOişçileri,
makineleri,Ovanaları,OarıtmaOtesislerini
herOşeyiObirlikteOsatıyorlar.OFabrikanın
mezarlığıOanımsatanObirOgörüntüsüOvar.
AncakOönceleriOkasabanınOekmek
sonra,O‘ŞunuObirOaraştırOlütfen’OdiyeOısrar
ettim.OBanaOparamınOdaOolmadığını
hatırlattı.O‘700ObinOdolarıOnereden
bulacaksın’OdiyeOsordu.OBenOde
‘Haklısın’Odedim.OO
5 KİŞİ BAŞLADIK
BununOüzerineOKeyBankOisimli
küçükObirObankayaObaşvurdum.OO
bankadanOikiOkişiObanaOABD’deObulunan
SmallOBusinessOAdministrationO(Küçük
İşletmeOİdaresi)OdenilenObirOkurumdan
bahsetti.OBuOkurum,OsizinOprojenizi
beğenirOveOinanırsa,OsermayeninOyüzde
50’siniOkarşılıyor.OKeyBankOdaObu
durumdaOyüzdeO40’ını
kapısıymış.OEtraftakiOçiftliklerden
sütlerOorayaOgelirmiş.OKasabada
yaşayanlarOyıllarcaOoradaOçalışmış.O
FabrikadanOçıktıktanOsonraObizim
avukatıOaradım.O‘BenObirOyerObuldum.
BurayaOalayımOdiyorum’Odedim.OBana,
‘SenOdeliOmisin?OKraftOgibiObirOfirma
burayıOkapatıyorsa,OKraftOgibiObirOfirma
yoğurtOişindenOçekiliyorsa,OsenOalıpOne
yapacaksın?OBununOizahıOvarOmı’Odiye
sordu.OBenOkendisiyleObirkaçOdefa
görüşüpOhepOaynıOcevabıOaldıktan
karşılayabileceğiniOsöyledi.OBanaOda
‘İnşallahOsenOdeOyüzdeO10’unuObir
şekildeObulupOgetirirsin’Odediler.OO
BenOdeObuOkurumaObaşvurdumOve
15OAğustosO2005’teOfabrikayıOaldım.
AnahtarOelimde.OFabrikaOkapanmadan
önceOdeOfabrikaOmüdürüneOburada
çalışanO55OkişiOiçindenObanaOtavsiye
edebileceğiOkişilerOolupOolmayacağını
sordum.OBanaOdediOki:O‘SanaO5Okişi
tavsiyeOedeceğim.OBuradaOtelefonlara
bakanOMariaOvar,OonuOmutlakaOal.
ÜretimOmüdürüORich,OherOşeyiObilir
onuOdaOal.OArıtmaOtesisOmüdürüOFrank
deOönemliObirOinsanOçünküOburada
şehirOarıtmasıOyok.OBirOdeOMikeOvar.
FabrikanınOiçindeOneredeOneOvarOçok
iyiObilir.OEmekliOolduOamaOonuOdaOal.’
15OAğustosO2005’teObuOdörtOkişiOve
bizimOMalatyalıOyoğurtçumuzOMustafa
Bey’leObirlikteOfabrikanınOönünde
çekilmişObirOfotoğrafımızOvar.OBeraber
fabrikayaOgirdik.O
İLK İŞ BOYA YAPTIK
FabrikayaOgelmedenOönce
fabrikanınOelektrikOfaturalarınınOaylık
olarakO100ObinOdolarOolduğunu
gördüm.OÇokOşaşırdım.OİlkOişObuOkadar
elektrikOmasrafınınOnedeniniOsordum.
BuOnedenleOilkOyönetimOkurulu
toplantısıOkonumuzO‘BizObuOelektrik
masrafınıOnasılOazaltırız’Ooldu.
HerkesinOelektriğiOgereksiz
durumlardaOkapatmasınıOistedim.
TabiiOKraftOdönemindeOgerekli,
gereksizOtümOfanlar,Osoğutucular
çalışıyordu.OİkinciOolarakObenimOiçin
görünüşOçokOönemlidir.OFabrikanın
dışındakiOboyalarOdökülmüştü.O‘Beyaz
boyaOalalımOveOdökülenOyerleriOgüzelce
boyayalım’Odedim.OMikeOşöyleObir
yüzümeObaktı,O‘FabrikanınOduvarları
20OyıldırOboyanmadı.OSeninOaklında
başkaObirOfikirOyokOmu’Odedi.O
BenOdeO‘VallahiOşuOandaObaşkaObir
şeyOyok.OBoşOduracağımızaObununla
uğraşalım’Odedim.OBugünObizim
4/24/14
7:26 PM
Page 5
ofislereOgittiğinizdeOduvarlardaOşu
ifadeninOyazılıOolduğunuOgörürsünüz.
‘Let’sOstartOpaintingOtheOwallO!’OYani
‘HaydiOduvarlarıOboyamaya
başlayalım!’O
NEDEN YOĞURT YEMİYORLAR?
BizOboyaOyapmayaObaşlayınca
aklımızaOdünyaOkadarOfikirOgelmeye
başladı.OAmaOoOzamanlarOYunanistan’ın
enObüyükOfirmalarındanObirOtanesi,
ABD’yeOyoğurtOgetiriyordu.OKlasik
YunanOyoğurduyduOamaOpekOyaygın
değildi.OBunlarO‘özelOmarketlerde’
satılıyordu.OİlgimiOçekti.OBizOABD’de
doğruOdüzgünOyoğurtObulamıyorduk.
OysaObizOyoğurtlaObüyümüştük.
AmerikalılarınOnedenOdüzgünOyoğurt
yemediğiniOmerakOediyordum.
Gazetelerden,OinternettenOöğrendimOki
AmerikalılarOyoğurduOrenkliOveOşekerli
olmadığıOzamanOyemiyor.ONeOvarOki
YunanlılarObuOyoğurduOgetirip
satabiliyor.OBunlarıOyiyenlerOde
AmerikalılarOsonuçta.OBenOde
marketlereOgittim.ORaflarınOönünde
bekledim,Obaktım.OBuOyoğurtları
kimlerinOaldığınıOinceledim.OAlanlara
daO‘BuOyoğurduOnedenOalıyorsun’Odiye
sordum.ODahaOsonraOanladımOki
insanlarınOyoğurtOyememelerinin
nedeniOFransızlarınObizimOgibiOyoğurt
yapmamasıymış.OFransızlarOgüzel
yoğurduOkendilerineOayırıpOşekerli,
ucuzOyoğurduOAmerikalılara
satıyorlarmış.OAmerikalılarOdaOyemek
KUZEY NEW YORK
CHOBAN LE
DET
BÖLGE KALKINDI Bütün Kuzey
New York’un çehresi Chobani
ile değişmeye başladı. Çiftçiler
aileleriyle birlikte buraya geri
dönüyor. Bu sayede bölge de
kalkındı. Hatta çehresi değişti.
Aynı şekilde Idoha’ya 450
milyon dolara yeni bir fabrika
yaptık. O fabrikanın o eyalete
katkısı yıllık 2,5 milyar dolar.
Bizden sonra oraya 8 tane
daha fabrika açıldı.
YÜZDE 20 PAZAR PAYI Marka
olarak Danone’u ve diğer
markaları geride bıraktık. Şu
anda yüzde 20’lik pazar payına
sahibiz. 5 yıl boyunca da ürün
yetiştiremedik ama ben
fabrikadan çıkmadım. Hala da
kendimi fabrika işçisi olarak
görüyorum.
Benim işimle ilgili en fazla
öğündüğüm noktalardan biri,
fabrikayı ilk aldığımızda girişine
“Chobani buradan elde ettiği
kârın yüzde 10’unu geri
verecektir” yazmıştık. Ortada
henüz bir şey yokken bu sözü
vermiştik. Bu çok önemliydi.
“MARKA YARATMAK NSAN BÜYÜTMEYE BENZER”
“CHOBANI OLAYI” YAYILDI Bir marka yaratmak insan
büyütmeye benzer. Bu nedenle Chobani’nin her
süreciyle birebir ben ilgilendim. Bugün Harvard
Üniversitesi’nde MBA öğrencilerine Chobani
anlatılıyor. Harvard’dan üç profesör bizim şirkete
geldi. Departmanları aylarca incelediler. “Case
study” yaptılar. Geçen sonbaharda ben de
Harvard’da sunum yaptım. Bizim hikayemiz
“Chobani Olayı” (Chobani Case) olarak yayılmaya
başladı. Bugün İspanya’dan Türkiye’ye kadar
bizim “case study” okutuluyor.
NASIL BAŞARDIM? Bizi ziyarete gelen bir profesör şöyle
söylemişti: “Bu şirket benim 20 yıldır var olmasını umut ettiğim
ama 20 yıl sonra bulabildiğim bir şirkettir.” Peki ben bunları
nasıl ve nereden başardım? Benim kitap okumuşluğum, başka
girişimcilerle görüşmüşlüğüm de yoktu. Bunlar nereden geldi
biliyor musunuz? Çevreden, Anadolu’dan, insanımızdan...
Aradaki dumanları dağıtıp duvarları kaldırdığınızda,
doğduğunuz şehre döndüğünüzde, anne ve babanızla
bayramda, seyranda, yaylada kurduğunuz ilişkide, dostlarınızla
olan temasınızda ne görüyorsanız, o özü ABD’nin işletme
okullarındaki ders kitaplarına rahatlıkla koyabilirsiniz.
Capital
53
4/24/14
7:26 PM
Page 6
Söyleşi
“KARMAŞA İÇİNDE ÖZÜ KAYBEDİYORUZ”
İNSAN TANIMAK ÖNEMLİ İş dünyasında
güven, çalışana saygı, insan tanıma çok
önemli. Sen istediğin kadar insan
kaynakları departmanı kur. İnsanı
tanımak, hisler çok önemli. Şu anda
çalışanlarım arasındaki tüm yöneticilerle
mutlaka öncesinde bir yemek
yemişliğim vardır. 10 dakikada anlarım
bu adamla çalışıp çalışamayacağımı...
Siz de anlarsınız, herkes anlar. Biz bu
teknoloji, kitap ve teori karmaşası içinde
özü kaybediyoruz.
istemiyormuş.ONeOvarOkiOTürkiye’ye
veyaOYunanistan’aOgidenOherOAmerikalı
yediğiOyoğurttanObüyükOkeyifOalarak
dönüyordu.O
ÖZEL ÇABA GEREKTİRMİYOR
Yunanistan’danOyoğurduOgetiren
şirket,ObuOyoğurduOçokOözelObirOürün
olarakOsunuyordu.OAyrıca,OgelirOdüzeyi
yüksekOinsanlaraOyönelikOçalışıyordu.
BenseObuOyoğurduOyapmakOiçinOözel
birOçabaOgerekmediğini
düşünüyordum.OBirkaçOdefa
Yunanistan’aOgidipOüreticilerle
görüştüm.OYoğurduOnasılOyaptıklarını,
nasılOürettikleriniOanlamayaOçalıştım.
SistemiOöğrendim.ODöndüktenOsonra
daOyoğurduOlüksObirOürünmüşOgibi
satmamayaOkararOverdim.OSadece
markaOolarakOüstOseviyeObirOmarka
yaratmayaOkararOverdim.OAncakObenim
markaOçalışmasıylaOilgiliOhiçbir
tecrübemOdeOyoktu.OO
ABD’deObirOperakendeciyle
çalışmakOoldukçaOzorObirOsüreçtir.OSizi
raflarınaOalmalarıOçokOzordur.OGenelde
büyüklerleOçalışırlar.OOnunOiçinObizim
gibiObaşlangıçOseviyesindeOolanlarOönce
küçükOsüpermarketlereOgider.OOndan
sonraObirObüyüğüne,OsonraOonunOda
birOüstüneOmalOsatarsın.OO
İLK SATIŞTAN ÖNCE İKİ YIL
BenObuOperakendeOyerlerineOgidip
bizimObeyazOboyalıOfabrikanın
resimleriniOgösterdim.O‘İşteOburası
54
Capital
İNSAN İŞİ OLACAK Bundan
sonraki yüzyılda girişimcilik
insan işi olacaktır. Biz işin
teknoloji boyutuna o kadar
daldık ki insan boyutunu ihmal
ettik. Bizim Türk insanı olarak
da önem vermemiz gereken
konu budur. Erzincan’da,
Kütahya’da, Denizli’de
insanların çok büyük
potansiyelleri var. Bu
potansiyeli kullanmaları lazım.
bizimOfabrikamız’Odedim.OHalbuki
içindeOsadeceObirOtaneOdolum
makinesi,OonunOdaOsadeceOdörtOtane
dolumOyeriOvar.OMakineO1965’lerden
kalma.OBenOveOyanımdakiO5-6Okişi,Oiki
yılOboyuncaOoOfabrikanınOdışına
çıkmadık.ONeredenOkullanılmışObir
makineOgetirtirizOdiyeOsürekli
araştırdık.OSürekliOyoğurtOürettikOve
Girişimci
olmak isteyenlerin “Ben bunu
yapamam” düşüncesini
akıllarından çıkarıp atmaları lazım.
Bu olursa arzu ettiğimiz girişimciler
Türkiye’nin her tarafından çıkar.
Hem Türkiye içinde, hem de
yurtdışında iş yaparlar.
Erzincan’dan çıkıp New York’a
gitmesine gerek kalmaz. Kendi öz
vatanlarında iş yaparlar. Garip
olmazlar öz vatanlarında.
VATANINDA GARİP OLMAK
beğenmeyipOyenisiniOyaptık.OHatta
herkesObana,O‘SenObuOişiOçokOabarttın’
demeyeObaşladı.OMükemmelOolana
kadarOürettiğimizOmalınOsatışına
müsaadeOetmedim.OMarkalaşmadaOda
öyle…OHerhaldeOdünyadaOüretilen
bütünOyoğurtlarınOkaplarınınObir
örneğiObenimOofisimdeOvardır.OBiz
ürünümüzüOilkOürettiğimizdeOher
şeyimiOyoğurtOkabınaOve
onunOiçineOharcadım.
EylülO2007’deO300Okolilik
malOürettik.OİlkOmüşterimiz
deOLongOIsland’daObir
YahudiOpeyniri
dükkanıydı.OİkiOhafta
boyuncaOyenidenOsipariş
alacakOmıyızOdiye
bekledim.OBuOseferO500
koliOyeniOsiparişOgeldi.
ÜçüncüOkezOsipariş
verdiğindeOadamıOaradım.
YoğurtlarıOalanlarınOaynı
insanlarOmıOyoksaOfarklı
insanlarOmıOolduklarını
sordum.OBana,O‘Alanlar
sadeceOalmaklaOkalmıyor,Odiğerlerine
deOsöyleyipOaldırıyorlar’Odedi.O
SATMAKLA DEĞİL
YAPMAKLA İLGİLİ
BununOüzerineONewOYork’taObir
süpermarketOzincirineOgittim.OBu
zincirinO200OmarketiOvardı.OABD’deObir
ürünüOrafaOkoymanızOiçinO30OilaO50
binOdolarOarasındaOrafOmaliyetine
katlanmanızOgerekli.OBizdeOdeObeş
ürünOvar.OYaniObununOrafOmaliyeti
yaklaşıkO200ObinOdolar.OBizimObu
kadarOparamızOyoktu.OBuOsüpermarket
zincirininOyetkilisine,O‘BizObuOparayı
sizeOyoğurtlaOverelim.OYoğurdun
satışındanObizeOvereceğinizOparadan
bunuOkesin’Odedim.OOAdamO‘YaOyoğurt
satmazsa’OdiyeOsorunca,O‘OOzaman
fabrikayıOsizeOvereceğiz’Odedik.O
ÜçOhaftaOsonraOadamObeniOaradıOve
‘BuOyoğurdunOiçineOneOkoyuyorsun,
sürekliOtalepOgeliyor’Odedi.OİşteOoOan
anladımOkiObuOolayOsatmaklaOilgili
değil,OyapmaklaOilgili...OArtık
yoğurdunOsatışındaObenimOhiçbir
sorunumOyok.OBunuOyeterince
üretebilirOmiyimOoradaOdüşünmem
gerekli.OOOsıradaObundanOsonrakiOen
azO5OyılımınOfabrikadaOgeçeceğiniOde
anladım.OGerçektenOdeO5OyılOboyunca
fabrikadanOçıkmadım.OOOyüzdenOben
aslındaObirOfabrikaOişçisiyim.
5 YILDA MİLYAR DOLAR
BenOişiminOsatmaklaOdeğil
4/24/14
7:27 PM
Page 7
“ETEKLERDEKİ
SON TAŞLAR
DÖKÜLÜYOR”
TÜRKİYE’DE HUZUR VAR Ben
15 –
20 yıldır Türkiye’den uzaktayım.
Bu ülke dünyanın en güzel
ülkelerinden biri. Bu güzel
ülkede barış olması lazım,
huzur olması lazım. Çok şükür
şu anda huzur var. Sadece
biraz gerilim var, ama olsun.
Dışarıdan bakan biri olarak
söylüyorum: Eteklerdeki son
taşlar dökülüyor. Sonuçta ya
çok kötü bir yere ya da çok iyi
bir yere gideceğiz. İkincisinin
olması tercihimizdir.
GİRİŞİMCİLERİN SORUMLULUĞU
BÜYÜK Bu ikinci yolu
aydınlatacak olanlar, bu yolun
meşale taşıyıcıları da
işverenler, girişimciler olacaktır.
Bu topraklarda herkes kendi
inancıyla, örfüyle, kültürüyle ve
kimliğiyle ama bir bütün olarak
ve evrensel düşünerek
yaşamalı. Bizler bunun öncüsü
olabiliriz, olmalıyız. Bu
salondaki insanlar bu işin
öncülüğünü yapabilir.
yapmaklaOilgili
olduğunu
anladıktanOsonra
geçenO5Oyılda
inanılmazObirOhızla
büyüdük.O2008
başındaOciromuzO20
milyonOdolardı.
2009’daO75Omilyon
dolar,O2010’daO250
milyonOdolar,
2011’deO625OMilyon
dolar,O2012’deOiseO1
milyarOdolara
ulaştık.OGeçenlerde
birOaraştırma
yayınlandı.OABD’de
GoogleOveOFacebookOdaOdahilOstartupOolarakO1OmilyarOdolaraOenOhızlı
gelenOşirketObiziz.O
BizimObaşlangıcımızOyaklaşıkO1,5
milyonOdolarlıkOKOBİOkredisidir.
2013OyılındaO1,2OmilyarOdolara
ulaştık.OBuObüyüklüğeOtekObir
yatırımcıOdahiOalmadanOulaştık.OYani
bizOkendiOiçimizdeObüyüdük.OSatışlar
arttıkçaOsatışlardanOgelenleri
fabrikayaOkoydum.OSıfırdanObir
milyarOdolaraOgeleneOkadarOben
dışarıdanOherhangiObirOkaynak
almadım.OBizObağımsızOolarakObu
haleOgelenOtekOşirketiz.OGoogleOve
FacebookOgibiObüyükOşirketlerin
dışarıdanOyatırımcılarıOvar.OBizOböyle
birOşeyOyapmadık.OBelirliObirOölçeğe
ulaştığımızObuOdönemdeObuOtür
imkanlaraObakıyoruz.OBirOdeObizObir
şeylerOyaptık,OürettikOveOsattık.
İnternetteOfilanOdeğiliz.OInternette
büyümekOçokOkolay.O
BeşOkişi,ObeşinciOyılınOsonundaO3
binOkişiOolduk.ODepartmanlar
oluşturduk.OBizOişeOilk
başladığımızdaOkimseObizimle
çalışmakOiçinOistekliOdeğildi.OSonuçta
Unilever’deOyaOdaObaşkaObirOşirkette
çalışanObiri,OkariyeriniOtehlikeyeOatıp
bizeOgelmezdi.OBuOnedenleObizOşirket
içindeOdepartmanlarımızıOhepOyeni
mezun,OüniversitedenOyeniOçıkmış
çocuklarlaObirlikteOoluşturduk.O
Capital
55
4/25/14
12:11 PM
Page 2
NEREDEN
YENİ GİRİŞİMLER
2023 Hesapları
GELECEK?
Türkiye’de girişimci sayısında son yıllarda önemli bir artış var. Bunda üniversitelerin,
şirketlerin ve derneklerin yaptıkları işbirliğinin önemi büyük. Avea sponsorluğunda
ve Accenture Türkiye Genel Müdürü Tolga Ulutaş moderatörlüğünde gerçekleştirilen
“Girişim 2023: Yeni Girişimler Nereden Gelecek?” konulu oturumdan da benzer
sonuçlar çıktı. Yine de panelistlerin çoğu, Türkiye’deki işbirliği ikliminin artırılması
gerektiğini düşünüyor. Tutkulu olmanın başarılı bir girişimin olmazsa olmazı
olduğunu belirtiyorlar. En önemlisi kayda değer bir girişime imza atmak için ihtiyaç
duyulan bir alana çözüm bulmanın gerekliliğine vurgu yapıyorlar.
56
Capital
NOLAN BUSHNELL
ATARI KURUCUSU
“TÜRKİYE SİLİKON
VADİSİ’NİN 80’DEKİ
HALİ GİBİ”
Teknolojiyi başarıya ulaştırmanın en
önemli yollarından biri işbirliğidir.
Silikon Vadisi’nde şu anda yaşanan da
bundan ibaret. Binayı kiraladığınız
kişilerden tutun ürünlerinizi
sattıklarınıza kadar herkes sizin
başarınız için çalışıyor. Pek çok kişi,
sizin başarınızın bir parçası olmak için
uğraşıyor. Türkiye’yi şu anda Silikon
Vadisi’nin 1980’lerdeki haline
benzetiyorum. Ancak Silikon
Vadisi’nde başarısızlık önemli bir
sorun teşkil etmiyordu. Hatta halen
insanlar başarısızlığı uğramış
insanlarla çalışmak istiyor. Türkiye’de
ise insanlar başarısızlığa uğrayınca
her şey bitmiş oluyor. Başarısızlık bir
öğrenme deneyimi olmaktan çıkıyor,
olumsuz anlamda etiketleniyorsunuz.
Geleceği yeniden inşa etmek riskli bir
iş. Yapmaya çalışmanız gereken şey
aslında basit. Hatalardan ders alıp
ileriye doğru adım atmak ve bunu
yaparken de risk almak. Halihazırda
alınmış riskleri almaya gerek yok.
Genelde bu sistem işe yarar.
FARKLI YETENEKLER
NASIL BULUNUR?
Ben “Finding The Next Steve Jobs”
(Bir Sonraki Steve Jobs’u Bulmak) isimli
kitabımda farklı yetenekleri bulma
yollarını anlatmaya çalışıyorum.
Bugünün dünyasında nasıl yaratıcı bir iş
gücü bulabilirsiniz? Artık Google’a
başvurduğunuzda üniversite diplomanız
var mı diye bakmıyorlar. Akıllı mısınız,
zeki misiniz, ona bakıyorlar. 14 yaşında
birini bile işe alabiliyorlar. Üniversite
mezunundan daha büyük bir
programlama yetisine sahipse bu genç,
onu bile işe alabilirler. Kimlik
bilgileriniz çok fazla önem arz etmiyor.
4/25/14
12:11 PM
Page 3
Önemli olan tutkunuz. Tutkuluysanız,
kendinize yetecek kaynakları
bulabilirsiniz. Günümüzde değerli
insanlar da bu tutkuya sahip
girişimcilerdir. Türkiye’de çok genç bir
nüfus var. 14-16 yaşlarında çok tutkulu
gençler bulabilirsiniz. Her şeyin başında
tutku geliyor. Tutku, heves ve ilgiyle her
şey başarılabiliyor. Kurumlara
baktığımızda yaratıcılıktan ilham
aldıklarını görüyoruz. Bazen
kirletilmemiş bir zihne ulaşmak
gerekiyor. Bu çok önemli.
“STEVE JOBS İŞ BULAMAZDI”
Mesela geçmişin şartlarında Steve
Jobs ve Bill Gates bir işe başvursalardı
muhtemelen işe alınmayacaklardı.
Silikon Vadisi’nin en önemli iki
kişisinden bahsediyoruz. Farklı
yollardan gitselerdi, durumları farklı
olurdu ama onlar tutkuluydu.
Kendilerini eğitmeyi, yetiştirmeyi
başardılar. Ben size tutkulu olun ve
hedeflerinize odaklanın diyorum. Aynı
zamanda tutkulu insanlarla işbirliği
yapın. Onlar kendilerini eğiteceklerdir.
Gerek duydukları araçlar zaten mevcut.
Bir de şunu anlamakta fayda var:
Bugünün okullarında çok ciddi sorunlar
var. Mevcut işler 20 yıl sonra tamamen
farklı olacak. Mevcut pozisyonlar 20 yıl
sonra tamamen değişecek. O zaman
gençler neyin eğitimini alıyor?
Girişimciliğin zamanı yok. Lise
öğrencileri bir şirket nasıl kurulur, bir
girişim nasıl yapılır? İyi bir evde bunun
NOLAN BUSHNELL
ATARI KURUCUSU
“TUTKU PARADAN
DAHA ÖNEMLİ”
AZ MALİYETLE BAŞLANMALI
Girişimcilikte para toplama
konusuna çok vurgu yapılıyor.
Aslında girişimciler sistemlerini
çok az bir parayla da kurabilir.
Son birkaç yılda başlayan işlerin
çoğu, sıfır nakitle başladı. My
Craft oyunu örnektir. Bir bodrum
katında keşfedilmiş. 500 dolarla
başlanmış. Bugünkü değeri
milyar dolar. Elbette sermaye
gerektiren işler var ama bazen
çok fazla sermaye kayba, israfa
neden olabilir. Girişimciler işe
başladıklarında bu parayla neler
yapabileceklerini bilemeden
kayıp yaşayabilirler. Dolayısıyla
en başta çok az bir maliyetle
başlamaya çalışmak en
akıllıcası.
AKILLI PARA GEREKLİ Çok fazla
sermayeyle işe başlayan pek
çok şirket devam edemiyor.
Parayı yönetemiyorlar, kayıpları
yüksek oluyor. İhtiyaç duyulan
paradan fazlası tehlikelidir ama
akıllı para gerekir. Silikon
Vadisi’nde buna para ekosu
denir. Sadece paralarını değil
bilgilerini de aktaran yatırımcılar
başarılı olur. Hükümetlerin
sadece kazananları seçip onları
desteklemeleri yanlış. Başarılı
olmuş kişilerin kazananları
seçmelerine olanak tanısınlar.
Bu, eşleştirme fonlarıyla olabilir.
Türkiye’de ilk beş yılda kurulan
şirketlerin yüzde 50’sinin
hayatına devam edemiyor.
Silikon Vadisi’nin geçmişi de
bundan farklı değil. Dolayısıyla
aynı yere geliyoruz: Tutku,
paradan çok daha önemli.
Capital
57
4/25/14
12:11 PM
Page 4
2023 Hesapları
pazarlamasıRnasılRyapılır?RBirRürünü
piyasayaRnasılRsunabilirsiniz?RBunlarıRda
gençlerRöğrenmeli.ROtomotivRsektöründe
neRkadarRaçıkRpozisyonRvar?ROtomatik
olarakRkullanılanRaraçlarRüretildiğinde
herRşeyRdeğişecek.RBugünRotoyollara
yapılanRbütünRyatırımlarRaslındaRboşuna.
ÇünküRotomatikRolarakRgidenRaraçlar
kapasiteyiRotomatikRolarakRyüzdeR20
artıracak.RBiz,RönümüzdekiR10RyılRiçinde
buRtürRicatlarRbekliyoruz.R
OVIDIU BUJOREAN
CRDFRGLOBALRGİRİŞİMCİLİKRVER
İNOVASYONRMÜDÜRÜR
BAŞARILI
GİRİŞİMİN
FORMÜLÜ
BenimRaçımdanRgirişimciliğiRbaşarıya
taşıyacakRdörtRfaktörRvar.RHerRülkeRkendi
yolundaRilerliyor.RSonuçtaRbaşlangıç
noktasıRherRülkeRiçinRfarklı.RBaşarıRiçin
gerekliRdörtRbileşenseRşunlar:RHevesli,
girişimciRolmakRisteyenRinsanlarRmevcut
mu?RGirişimcilikRfaaliyetlerini
destekleyecekRprogramlarRvarRmı?Rİlk
aşamadakiRyatırımcıRsermayesini
destekleyecekRolanaklarRvarRmı?RTeknik
kapasiteRyeterliRmi?RBuRdörtRtemel
faktöreRbaktığımızdaRABDRveRİsrail’de
dördüRdeRvar.RBunlarıRuygulamayaRçok
öncedenRbaşlamışlar.RTürkiyeRve
Malezya’yaRbaktığımızRzamanRbu
bileşenlerinRilkRüçüneRsahipRolduklarını
görüyoruz.RGirişimciRekosisteminde
nelerRyapılmasıRgerektiğineRdairRteknik
bilgilerRmevcut.RÜrdün’deRmeselaRçok
güçlüRbirRsermayeRyok.RÇokRiyi
girişimcilerRvarRamaRyatırımRyapmakRiçin
Dubai’yeRtaşınıyorlar.RMısır’daRgirişimci
isteği,RhevesiRvar,RteknikRyetenekRmevcut
amaRkapasiteRaçısındanRneRyazıkRki
yeterliRdeğiller.RGirişimcilikRsisteminiRde
kuramamışlar.R
TÜRKİYE NE YAPMALI?
PekiRTürkiye,RbunlarınRdördüne
sahipRolmakRiçinRneRyapmalı?
Türkiye’denRşirketlerRyurtdışınaRsermaye
götürmeyeRbaşladı.RYurtdışınaRbuRşekilde
açılanRbirkaçRşirketRmevcut.RAncak
Türkiye’ninRbirR“destekRplatformuna”
ihtiyacıRvar.RÖzellikleRumutRvadeden
girişimcilerinRküreselRseviyeyeRulaşmaları
içinRdesteklenmeleriRgerekli.RBizRbazı
girişimcilerinRBerlin’deRdüzenlediğimiz
birRetkinliğeRkatılmalarınıRsağladık.
Hırvatistan’danRdaRburayaRbirRekipRgeldi.
ÖzellikleRsağlıkRalanındaRölçüm
ekipmanıRüzerindeRçalışanRbirRşirketti.
BuRilgiRçekiciRbirRfaaliyetRmesela.RBizRbu
platformdaRinsanlarınRbirbirleriyle
iletişimeRgeçmeleriniRsağladık.RBuRşekilde
network’leriniRkuvvetlendirdiler.RBuRçok
önemli.RBöyleRdestekRverildiğiRtaktirde
girişimcilerRfarklıRinsanlara,Rfarklı
ortaklaraRulaşabilir.ROrtakRgirişimlerden
bazılarıRçokRbaşarılıRolabilir.
BirRdeRgirişimcilerinRtakdir
edilmeleriRgerekiyor.R
BAZI İNOVASYONLAR
BATIDA YOK
Lübnan’danRdaRçokRilgi
çekiciRbirRinovasyonRörneği
gördük.ROnlarıRgeçtiğimizRyıl
tüketiciRelektronikRfuarına
davetRettik.RYüzme
gözlüklerineRtakılanRbir
cihazlarıRvar.RNabzınızı
ölçüyorRbuRcihaz.RNeRkadarRiyi
yüzdüğünüzüRgörselleştiriyor.
Bu,RçokRilginçRveRyenilikçiRbir
58
Capital
ürün.RBuRtürRbirRinovasyonRBatı’daRyok.R
GirişimcilikRiklimininRgelişmesiRiçin
meslektaşlarRarasındaRmentorluk
sistemininRsağlanmasıRönemli.RBiz,Rumut
vadedenRgirişimcilerinRbirbirleriyle
temasaRgeçmeleriniRsağlıyoruz.
Türkiye’deRdeRbu,RçokRbaşarılıRbir
yöntemRolabilir.RBizRhemRküreselRhemRde
yerelRbirRmentorRbuluyoruz.RBuRsayede
girişimcilerRuzmanlıklarınıRgeliştiriyorRve
birRsonrakiRaşamayaRrahatlıkla
geçebiliyorlar.R
DR. MUHAMED HUSSAIN
GREENRTECHNOLOGIESRCEORR
“TÜRKİYE UMUT
VADEDİYOR”
BazenRgirişimcilikRyeniRbir
inovasyondanRkaynaklanmayabiliyor.
MeselaRTayvan’daRyakınRzamandaRbir
örnekleRkarşılaştım.RAynıRteknolojinin
ambalajınıRdeğiştirerekRpiyasaya
sürüyorlarRveRbüyükRilgiRgörebiliyor.RBu
türRörneklerRoldukçaRfazlaRaslında.R
TürkiyeRiçinRdurumRçokRumutRverici.
Türkiye’ninRgelişimRveRyetenekRaçısından
daRsonRdereceRumutRvericiRbirRülke
olduğunuRsöyleyebilirim.R6RyılRkadarRönce
BilkentRÜniversitesi’ndeRbulunmuştum.
ÇokRdeğerliRöğretimRgörevlileriyle
çalıştım.RBuRbeyinRgücüRdeRçokRönemli.
SonuçtaRinsanRsermayesiRyeni
inovasyonlarıRtetikleyecekRtemelRgüçtür.
BenRuzunRyıllarRboyuncaRIBM’deRçalıştım.
ÖzellikteRyükselmekteRolanRpazarlaraRdair
söyleyebileceğimRpekRçokRşeyRvar.
GelişmekteRolanlaraRkıyaslaRbüyüme
ağırlıklıRolarakRyükselmekteRolan
ülkelerdenRgeliyor.RNelerRyaşanıyor
burada?RÖzelliklleRenerjiRçokRkilitRbir
konu.RTürkiyeRenerjiRithalineRbağımlı.
YenilenebilirRalternatifRkaynaklara
bakmakRgerekiyor.RİllaRgüneşRenerjisi,
jeotermalRenerjiRolmalıRdemiyorum.
KarmaRçözümlerRolmalı.RMeselaRgüneş
enerjisiRveRrüzgarRenerjisiRbirRaraya
getirilebilir.RSonR10RyılRiçindeRenerji
kaynaklarıRçokRdeğişti.RABD’deRartık
kömüreRdayalıRenerjiRtesisleri
inşaRedilmiyor.RFabrikaların
enerjiRihtiyaçlarıRdaRçok
değişti.RArtıkRbio-kömürden
deRbahsediliyor.RKirlilikRve
emisyonRkonularıR10Ryıl
öncesineRgöreRçokRdahaRfazla
önemRtaşıyor.RTürkiyeRbu
nedenleRartıkRfarklıRenerji
kaynaklarınaRodaklanmalı.R
“DAHA BÜYÜK
PLAN GEREKLİ”
Türkiye’ninRgelecekteRdaha
büyükRplanlarRyapmasıRgerekli.RKatma
değerliRürünlerRüretecekRfabrikaların
maliyetleriRiseRmilyonRdolarlarıRbuluyor.
BuRnedenleRmeselaRçipRteknolojisi
tasarımındaRyerRalmakRdahaRkârlıRolabilir.
GelecekteReğilimRbuRyöndeRolacak.R10
nanometreninRaltındaRüretimRyapacağız.
DeğerRveRfikriRmülkiyetRüretmekRiçinRbu
vadedenRçokRgüzelRbirRfırsat.R
Türkiye’dekiRgirişimcilerRbuRaçığı
kapatabilir.RBuRinovasyonların,Ricatların
pekRçoğuRfarklıRalanlardaRda
uygulanabilir.R
MeselaRTürkiye’deRherkesinRelinde
4/25/14
12:11 PM
Page 5
birRcepRtelefonuRvar.RGelecekteRbu
konudaRdaRdeğişiklikRyaşayacağız.RArtık
networkRsistemleriRdevreyeRgirdi.RCep
telefonlarındaRdaRbüyükRinovasyonlar
gerçekleştireceğiz.RBilgiRteknolojileriRve
mobilRaltyapılarıRartıkRdahaRfazlaRbirlikte
değerlendiriliyor.RYeniRyeniRfırsatlar
karşımızaRçıkıyor.RYeniRplatformlar
oluşuyor.RNetworklerRyenileniyor.
GirişimcilerRbuRalanlardaRçokRyaratıcı
olabilir.R
YazılımRkısmındaRdaRbulut
teknolojisiRönemli.RSağlıktan
telekomünikasyonaRkadarRherRalanda
bulutRteknolojisindenRbahsediliyor
artık.RMüşterilerinizRbulut
teknolojisiniRkontrolRedebilirlerse,
pazaraRgirişleriniRdeRkontrol
edebilecekler.R
BULUTUN YARATTIĞI
FIRSATLAR
BulutRteknolojisindeRpekRçok
kişiRkendiRfırsatınıRkendisi
yaratıyor.RBuluttaRdepoloma,Rbulut
alanınınRbirRsegmentiRolarak
kalacak.RSağlıkRyönetimi,Rmali
yönetim,RiletişimRgibiRfarklıRkonular
içinRdeRbirerRbulutRteknolojisiRolacak.R
BulutunRbazıRkontrolRmekanizmaları
var.RMüşterilerRbuRkontrol
mekanizmalarınaRsahipRolursa,
doğrudanRpazaraRerişimleriniRkendi
ellerindeRtutabiliyorlar.RNeRvarRki
güvenlikleRilgiliRbazıRsıkıntılarRdaRvar.
BunlarınRçözülmesiRgerekiyor.
Sanallaştırma,Rgörsellik,RhizmetRkalitesi
bunlardanRbazıları.RBunlarRçokRdetay
amaRbulutRteknolojisindeRbunların
çözülmeleriRgerekecek.RBelkiRdahaRsonra
birRüstRaşamayaRgeçilebilirRamaRbulut
gelecekteRçokRgüzelRfırsatlarRyaratacaktır.
ERKAN AKDEMİR AVEA CEO
“GİRİŞİMCİLİĞE BÜYÜK ÖNEM VERİYORUZ”
ÖNEMLİ GÜNDEM MADDESİ Girişimcilik dünyada ve
Türkiye’de önemli bir gündem maddesi. Girişimciler
aslında oluşturdukları yeni fırsatlarla büyük oranda
istihdama katkıda bulunuyor ve ekonomik büyümeyi
itekleyen gücü oluşturuyorlar. 2012 Küresel Girişimcilik
Raporu’na göre Türkiye’de girişimcilik faaliyetine
başlayanların nüfusa oranı 2006 yılında yüzde 6 iken
2012 yılında yüzde 12’ye çıktı.
CESARET VERİCİ RAKAMLAR TÜİK verilerine göre yeni
doğan işveren girişimlerinin istihdam yaratma oranı da
yüzde 10. Bu rakamlar geleceğe yönelik gerçekten
cesaret verici rakamlar. Özellikle son yıllarda teknoloji
alanındaki girişimcilerin niteliklerine ve sayısına
bakarsak bundan sonra yeni girişimlerin teknoloji
alanından olacağını söyleyebiliriz.
CESUR FİKİRLERİ DESTEKLİYORUZ Biz AVEA olarak
girişimciliğe çok önem veriyoruz. Cesur ve yeni fikirleri
her zaman destekliyoruz. Üniversitelerle ve iş
ortaklarımızla bu anlamda işbirliklerimiz var.
Bunlardan en yenisi kuluçka merkezi. Şu anda
Türkiye’de 10 milyon TL üzerinde üretim yapan beş
tane şirketi ekonomiye kazandırdık.
Capital
59
4/25/14
12:11 PM
Page 6
2023 Hesapları
SağlıkRalanındaRdaRşuRandaRbirRdönüşüm
yaşanıyor.RTürkiye,RsağlıkRdönüşümü
alanındaRAvrupa’daRöncüRkonumda.RŞu
anRpekRçokRgelişmekteRolanRekonomide
benzerRbirRdurumRvar.RSağlıkRartıkRdaha
fazlaRkişiselleştirilmişRdurumda.
ElektronikRkayıtlarRneredeyseRzorunlu
haleRgeliyor.RTedaviRveRilaçlarRtamamen
müşteriRodaklıRveRkişiyeRözel.RBuRdaRveri
toplanmasınıRveRverilerinRişlenmesini
gerektiriyor.RBunuRdaRbulutRortamında
sağlayabiliriz.RÇokRbüyükRanalitik
simülasyonlarla,Rmodellemelerle
gerçekleştirebiliriz.R
ÜMİT LEBLEBİCİ
TEBRGENELRMÜDÜRÜR
DÜNYA NEREYE
DOĞRU GİDİYOR?
BenRilkRönceRüçRboyutluRprintRout
teknolojisindenRbahsetmekRistiyorum.
BuRteknolojininRpekRçokRişleviRvar.
ÖnümüzdekiRdönemdeRdünyadaRöyle
printRout’larRçıkacakRkiRçölünRaltınıRdelip
suyuRçıkaracakRveRkumlarıRseviye,Rseviye
yığarakRevRinşaRedecek.RDünyaRböyleRbir
yöneRdoğruRgidiyor.RBuRdünyayı
yaratacakRinsanRsermayesineRihtiyaçRvar.
BuRbağlamdaRTürkiye’ninRdurumu
nedir?RBenRbuRkonudaRtarihselRarka
plandanRörnekRvererekRTürkiye’nin
60
Capital
aslındaRbuRkonudaRçokRdeneyimli
olduğunuRiddiaRediyorum.RTürkler,
tarihteRilkRdüzenliRorduyuRkuran
ulustur.RNeRalakaRdiyeceksiniz?RBu
düzenliRordulardaRmutlakaRçokRiyi
doktorlarRolmasıRlazımRkiRyaralanan
askerlerRtedaviRedilebilsin.RBuRordularRda
çokRiyiRmühendislerRolmalıRkiRorduların
geçeceğiRgüzergahlardaRyollar,Rköprüler
inşaRedilsin.RBuRulusRMimarRSinanları
böyleRçıkardı.RBuRordularınRçokRiyi
çalışanRbirRlojistikRsistemineRihtiyaçları
var.RİaşeRtemini,RgerekliRmalzemenin
getirilipRgötürülmesiRçokRönemli.
THY’ninRbugünküRbaşarısınıRbenRtesadüf
olarakRdeğerlendirmiyorum.REn
nihayetindeRdeRbuRordularınRsavaşlarının
finansmanıRiçinRçokRiyiRbir
vergilendirmeRaltyapısı,RvergiRsistemi
olmasıRlazım.RBizRbunlarıRbaşardık.R
“TÜRKİYE AVRUPA’DAN
DAHA GİRİŞİMCİ”
KültürelRanlamdaReksikliğimizRnedir?
ÇokRaceleciyiz.RBizRAvrupa’danRdaha
girişimciyizRamaRgirişimlerinRömrü
Avrupa’danRçokRkısa.RBirkaçRistatistik
vereceğim:RTürkiye’deRbirRyıldaR200Rbin
şirketRbaşvurusuRyapılıyorRamaRnet
rakamRolarakRaçılanRşirketRsayısıR130
bin.RNeRvarRkiRbuR130RbinRşirketinRyüzde
20’siRbirRyılRiçindeRbaşarısızlıktanRötürü
kapanıyor.RBuR130RBinRşirketiRaçmak
içinRülkeninRihtiyaçRduyduğuRsermaye
20RmilyarRTL.RBeşRyılRiçindeyseRaçılan
şirketlerinRyüzdeR50’siRkayboluyor.
BuradaRbirRşeylerRyanlışRgidiyor.
ChobaniRYoğurtRgibiRgirişimlerRsadece
ABD’deRoluyor.RİşteRbuRnoktaRçok
önemli.RBizimRChobaniRYoğurt’unRsahibi
HamdiRUlukaya’ylaRgeçmişimizRaynı
olmasaRdaRbenzer.RBizRdeRKadıköy’ün
arkaRsokaklarındaRABD’yeRgidipRzengin
olmaRhayalleriRkuranlardandık.RBizim
ABD’deRyaptığımızRişRtaksiRşoförlüğüydü.
TaksiRşoförlüğüRdeyipRgeçmeyin.RO
girişimciRruhu,RoRfırsatRkokusunu
ABD’deRhissediyorsunuz.RBizRveRbenim
gibiRbazıRbankacılarRgeriRdönenlerdeniz.
NeRvarRkiRoRgirişimciRsoluğunuRalarak
dönenlerdeniz.RBankacılığaRyeniRbir
solukRgetirmeninRgerekliRolduğunu
ÜMİT LEBLEBİCİ
TEB GENEL MÜDÜRÜ
“ŞİRKETLERİN
BATMAMASINI
SAĞLIYORUZ”
TEKNOKENTLER ÖNEMLİ
Türkiye’de girişimcilere destek
olan KOSGEB gibi kuruluşlar
var. Onların desteklerini garanti
fonlarıyla birleştirip şirketlerin
batmamalarını sağlıyoruz. Artık
küreselleşen bir dünyada
yaşıyoruz. Teknokentler çok
büyük önem kazanıyor. Biz en
büyük teknokentlere sahip
üniversitelerle işbirliği içindeyiz.
Hacettepe, ODTÜ, İTÜ, İzmir
Teknoloji Üniversitesi, Özyeğin
Üniversitesi, Kayseri Erciyes,
Bilkent gibi...
GİRİŞİM BANKA PROJESİ ODTÜ’de
Silikon Vadisi’nde ilk defa bir
girişim bankası evi kurma
projemiz var. Bankalar artık para
alıp para satan kuruluşlar
olmaktan çıkmalı. Müşterilerini
yönlendiren, onları eğiten ve
geliştiren kuruluşlar olmalı. Bu
projeleri hayata geçirdikten
sonra bu ülkenin insanlarının
girişimleri çok daha büyüyecek,
bu ülke ekonomisinin birkaç katı
sermaye üretebilecekler ve ‘bu
işler sadece ABD’de yapılır’
sözü tersine çevrilerek ‘bu işler
sadece Türkiye’de yapılır’
diyecekler. Çünkü ben
inanıyorumki Türkiye’de,
İstanbul’da başaran, dünyanın
her yerinde başarır.
anladıkRbiz.RBuRdediğimR10RyılRönceydi.
KOBİ’lereRsadeceRkrediRvermeninRonları
birRyerdenRbirRyereRulaştırmadaRyeterli
olmadığınıRbiliyorduk.R
“KOBİ’LERLE BİRLİKTE
BÜYÜDÜK”
BizRKOBİ’lereRdedikRkiR‘YanlışRyerlere
yatırımRyaparsanızRkapanacaksınız,
başaramayacaksınız,RgelinRsize
danışmanlıkRhizmetiRverelim.’RBiz
KOBİ’lerleRbirlikteRbüyüdük.RYabancılar
şimdiRgelipRbizeRsoruyorlar:R‘Siz
Türkiye’ninRenRiyiRKOBİRbankasısınız?
NelerRyaptınız?RNasılRbaşardınız?’RBiz
KOBİ’lerimiziRihracatçılaraRçevirdik.
OnlarıRdünyayaRaçtık.RŞimdiRbununRbir
altRboyutunaRgeçeceğiz.Rİnsanları
girişimciliğeRyönlendireceğiz.RBunuRnasıl
yapacağız?RBirRgirişimRbankacılığıRevi
kurmayıRplanlıyoruz.RÖrneğinRbir
girişimciRbize,R‘ÜçRboyutluRbirRprint
out’laRyapılacakRbirRİngilizRanahtarınıR30
yılRboyuncaRsadeceRdemirdenRyapmayı
düşünüyorum”RdeseRbuRdurumdaRo
girişimcininRbaşarılıRolmaRşansıRçok
düşüktür.RBizRonlaraRalternatifRüretim
yollarınıRgösteriyoruz.RDeğişik
mevzuatlarıRöğretiyoruz,Rdeğişik
durumlaraRnasılRuyumRsağlanabileceğini
anlatıyoruz.R
ABDULLAH KAYA
TTNETRGENELRMÜDÜRÜR
“GENÇLERİN
HAYALLERİNDEN
FAYDALANMAK
GEREK”
İnovasyonRveRgirişimcilik
sürdürülebilirRekonomikRkalkınmanın
temeli.RGeçtiğimizRyılRe-ticaret,Rdijital
reklamcılık,RdijitalRödemeRsitemleriRgibi
konulardaRyeniRservisleri
müşterilerimizleRbuluşturduk.RDaha
fazlasınıRyapmakRistiyoruzRamaRdaha
fazlasınıRtekRbaşımızaRyaRdaRyerleşik
büyükRşirketlerleRbirlikteRyapmamız
4/25/14
12:11 PM
Page 7
mümkünRdeğil.RBuradaRgençlerin,
girişimcilerinRhayallerinden
yararlanmamızRlazım.RBizeReskidenRne
denirdi?R‘İcatRçıkarma’.RBizRdeRdiyoruzRki
‘BuyurunRgelin,RbirlikteRicatRçıkartalım.’
YaklaşımımızRbu.RAçıkçasıRbunuRsosyal
sorumlulukRprojesiRolarakRgörmüyoruz.
Kazan-kazanRilişkisiRolmazsaRbunlar
sürdürülemez.RŞirketimizinRyenilik
ihtiyacını,RşirketRdışıRinovasyonRyoluyla
sağlamakRistiyoruz.RAmacımızRbu.RTabi
organizasyonumuzdaRbulunanRyenilikçi
fikirlerdenRfazlasıRdışarıdaRvar.RBir
şekildeRbuRdışarıdakiRfikirleriRalıp
kullanabilmenizRlazım.RBizRtümRdijital
girişimciliğiRdestekleyenRprogramlarımızı
tekRçatıRaltındaRbirleştirdik.RAçıkçası
parçaRparçaRgayretlerRsomutRsonuçlar
vermiyor.R
“700 PROJE BAŞVURDU”
TTNETRTeknolojiRVadisiRadıRaltında
birRprogramRdüzenledik.RBuRprojeye
geçtiğimizRyılR700RprojeRbaşvurusuRoldu.
DeğerlendirmelerimiziRyapıpR13Rtanesini
kuluçkaRmerkezlerimizeRkabulRettik.
Ankara,RİstanbulRveRİzmir’deRkuluçka
merkezlerimizRvar.RYakınRzamandaRbir
deRMITRekosistemindeRbirRkuluçka
merkeziyleRişbirliğineRgittik.RKOSGEB’le
birlikteReğitimRverdik.RFinansman
sağladık,RmentorlukRyaptık,Rgirişimcileri
yatırımcılarlaRbuluşturduk.RBunlardanR3
tanesiRbizimRilgimiziRçokRdahaRfazla
çekti.RBirlikteRçalışmayaRbaşladık.
GeçtiğimizRhaftaRTTNETRMüzikRServisi
içinRbirRuygulamayıRpiyasayaRsürdük.
“LookRin”RadlıRbirRuygulama.RYeniRbir
albümRçıktı.RAkıllıRtelefonunuzuRalbüme
okutuyorsunuz.RAlbümdeRşarkıların
listesiRçıkıyor.RHemenRçalıp,
dinliyorsunuz.RBuRprogramRkuluçkadan
çıktı.RNisanRayındaRTTNETRkitap
servisimizinRyenidenRlansmanını
yapacağız.RDahaRönceRçalıştığımız
entegratörüRkuluçkadanRbirRşirketle
değiştirdik.RBuRservisimiziRaynıRşirketle
TürkiyeRdışınaRtaşıyıpRbölgeselRbir
oyuncuRolmakRistiyoruz.R
YineRbeşRtaneRgenç,RçoğuRyeni
mezun,RbirRsosyalRnetworkingRplatformu
geliştirmişler.RBizRşimdiRbunlarıRalıp
ABD’yeRgötürüyoruz.RCambridge’de
çalışmalarınaRdevamRedecekler.RMIT
ekosistemindenRbeslenipRbuRplatformu
büyütecekler.RNeRyazıkRkiRbuRtür
platformlarınRkısaRvadeliRgetirisiRyok.RBiz
deRkolayRolmamasınaRrağmenRbu
platformdanRuzunRvadeliRhisseRalmaya
kararRverdik.R
“GİRİŞİMCİ ÜRKÜYOR”
LookRin’deRuygulamayıRsatın
almıştık.RTTNETRKitapRçalışmasında
aylıkRfonluyoruz,RürünRgelişipRpiyasaya
çıktıktanRsonraRveRgelirReldeRetmeye
başladığıRzamanRgelirdenRbirRkısmınıRbu
arkadaşlaraRveriyoruz.RKısacasıRgelir
paylaşımıRyapıyoruz.RNetworking
platformuRbiziRbirazRzorladıRama
umutluyuz.RArkadaşlarınRheyecanı,
sözlerindeRdurmalarıRbizi
heyecanlandırıyor.RBenRbüyük
şirketlerinRinovasyonRkonusundaRiddialı
olacaklarınıRdüşünmüyorum.RAna
işlerindeRbelkiRbirRnoktayaRgelebilirler
amaRkapsamlıRyenilikRiçinRşirketRdışı
fikirRhavuzundanRfaydalanmalarıRgerek.
BuRdaRkolayRdeğil.RBizRözellikleRhisse
paylaşımıRkonusundaRzorlanıyoruz.
GelirRpaylaşımıRbileRkolayRdeğil.RPekRçok
hukukiRayrıntıRvar.RGirişimciRürküyor.
Türkiye’deRçokRfazlaRgirişimcilik
yarışmasıRvar.RBu,RçokRolumluRbirRşey.
BuRyarışmalarınRorganizasyonuna
katkıdaRbulunabiliriz.R
Capital
61
4/25/14
12:11 PM
Page 8
2023 Hesapları
JEFF HOFMANN
PRICELINE.COMRKURUCUSUR
“TÜRK GİRİŞİMCİLER
ZEKİ”
HayatımınRsonRiki,RüçRyılını
edindiklerimiRgeriRvermekleRgeçirdim.
TamR26Raydır,RülkeRülkeRgezip
girişimcilereRkoçlukRyapmaya
çalışıyorum.RBuR26RayRiçindeRTürkiye,
üçüncüRkezRgeldiğimRtekRülke.RBununRbir
nedeniRolmalı.RÜniversitelerinizdeRgelip
konuşuyorum.RBuRgibiRorganizasyonlara
katılıyorum.RHalaRSkypeRüzerindenRbazı
girişimcilereRmentorlukRyapıyorum.RTürk
girişimcilerRsonRdereceRzekiRveRbecerikli.
SabırsızlıktanRbahsediliyorRamaRbu
girişimcilerRiçinRaslındaRolmasıRgereken
birRözellik.RSabırsızlıkRformülRiçinde
olmasıRgerekenRbirRmalzeme.RSadece
Türkiye’denRbirRe-postaRgönderildiğinde,
‘CevapRnerede?’RdiyeRbirRe-postaRdaha
alıyorum.R
İnsanlarRnedenRgirişimciRolmakRister?
BuradaRanaRodakRnoktasıRparadır.RNeRvar
kiRkârlılıkRdaRçokRönemli.R‘Ben
Türkiye’ninRgeleceğineRneRkatabilirim’
diyeRdüşünenRgirişimcilerRbuRülkeyeRçok
şeyRkatacaktır.REnRiyiRgirişimciler,
dünyayaRaçıldıklarıRzamanRsorunları
çözüyorlar.RZenginRolmanınRenRiyiRyolu,
nasılRzenginRolacağınızıRdüşünmeniz
değil,RzenginRolmakRiçinRbirRşeyler
yapmayaRçalışmanızdır.RProblemleri
çözebilmekRiçinRprobleminResas
nedeniniRbilmekRlazım.RİnsanlarınRdeğer
verdikleriRşeyleriRüretmekRlazım.REnRiyi
girişimcilerRdünyayaRaçılıyor,
problemleriRyakalıyor,Rfırsatları
yaratmayaRçalışıyor,RgerçekRsorunları
çözüyor,RherRgünRgördükleriRgünlük
sorunlarıRçözmeyeRyönelikRadımlar
atıyorlar.R
POTANSİYELİ OLAN
SEKTÖRLER
GirişimcilikRsadeceRinternetleRsınırlı
değil.RHerkesRinternetRşirketleriRkurmaya
çalışmıyor.RYaşadıklarıRyerde
problemleriRçözmeyeRyönelikRşirketler
62
Capital
kurmayaRçalışıyorlar.RMeselaRgıdanın
problemRolduğuRyerdeRziraiRçözümler
bulmakRönemlidir.RİnşaatınRve
mühendisliğinRolduğuRülkelerdeRdeRbu
türRçözümlerRöneRçıkıyor.RDolayısıyla
ülkelerinRihtiyacınıRyansıtacakRsektörler
önRplanaRçıkmalıRveRçıkacak.R
BazıRbelirliRalanlarRvarRkiRçokRbüyük
heyecanRuyandırıyor.RMeselaRsağlık
bakımı.RBütünRküreselRsağlıkRbakım
sektörü,RzekiRinsanlarınRgelipRsektörü
yenidenRinşaRetmesiniRbekliyor.REn
büyükRsıkıntılardanRbiriRyapılanRtestler.
ÇokRbüyükRproblemleriRçözerseniz,
dünyayıRdeğiştirebilirsiniz.RMesela
NASDAQ’taRTürkRgirişimcisiRyok.Rİlk
kişiRolmayaRçalışın.REğitimRbirRbaşka
JEFF HOFMANN
PRICELINE.COM KURUCUSU
“ORTAK ÇALIŞAN
KAZANACAK”
SORUN ÇÖZÜN Şunu girişimcilere
söyleyebilirim: Türkiye’nin pek
çok sorunu var. Bunlardan
birini çözmeye çalışın.
Tutkunuz varsa mutlaka
kazanacaksınız. Ortaklıklarla
ilgili de şunu söyleyebilirim:
Hükümetlerin, derneklerin,
üniversitelerin, şirketlerin ayrı
ayrı yerlerde olduğu toplumlar
kazanamaz. Hepsinin ortaklaşa
çalışması lazım. Hepsinin ortak
bir hedefe doğru ilerlemesi
gerekli.
BOŞLUKLARI DOLDURUN
önemliRsektör.REğitimRsistemiRbütün
dünyadaRdağılmışRdurumda.RGenç
girişimcilerRdeRbunuRsöylüyor:
‘GeleceğimiRkontrolRetmekRistiyorum,
Türkiye’ninRgeleceğindeRkatkımRolsun
istiyorumRamaRkimseRbanaRbununRnasıl
yapılacağınıRanlatmıyor.’RDolayısıyla
eğitimleRilgiliRsorunlardanRbiriniRçözüp
çığırRaçabilirsiniz.RSonRolarakRmobil
devrim.RHalaRdevamRediyor.
UygulamalarRgelişiyor.RİnsanlarRbütün
uygulamalarıRbirleştirmeyeRçalışacak.
ArabaRkullandığınızdaRarkadaşınızRsizi
navigasyondanRbulupRakıllı
telefonunuzdanRsizeRmesajlaRkupon
gönderip,R‘GitRşuRsandviçleriyleRünlü
yerdeRyemekRye’Rdiyecek.RBöyleRgünlere
geleceğiz.R
Mentorluk da çok önemli.
Girişimci değilsiniz ama
tecrübeleri olan bir
işadamısınız. Dolayısıyla bu
size gençlere, girişimcilere
mentorluk yapma
sorumluluğunu yüklüyor.
Dolayısıyla koçluk, eğitim
sisteminin size vermediği
boşlukları doldurmak için
kullanılabilecek en iyi yöntem.
Dolayısıyla bu bir
kombinasyon. Eğitimi
alacaksınız ve boşlukları da
mentorlukla dolduracaksınız.
Ben eğitimci olsaydım
KOBİ’lere danışır, piyasanın
ihtiyaçlarına göre yeni bir
müfredat hazırlardım.
Piyasanın neye ihtiyacı
olduğunu en iyi piyasanın
içindekiler bilir.
4/25/14
12:04 PM
Page 2
RİSK Mİ
FIRSAT MI?
TÜRKİYE’YE YATIRIM
Yatırım
64
Capital
?
4/25/14
12:04 PM
Page 3
Türkiye’nin yatırımcıların gözündeki yerinin ve yatırım ortamının irdelendiği
“Türkiye’ye Yatırım: Riskler ve Fırsatlar 2014” oturumunda özellikle yabancı
yatırımcılar yükselen potansiyele dikkat çekti. Türkiye’nin daha fazla doğrudan
yatırım çekebilmesi için yatırım ortamındaki belirsizliklerin ortadan kaldırılması ve
yapısal düzenlemelerin sürdürülebilir olmasının altı çizildi. Franke Türkiye’nin
oturum sponsoru, Cüneyd Zapsu Danışmanlık’ın Başkanı Cüneyd Zapsu’nun
moderatörlüğünü yaptığı oturumdan çıkan sonuçlar şöyle…
VINCENZO MORELLI
TPGMCAPITALMORTAKM
VEMKIDEMLİMDANIŞMAN
“TÜRKİYE’YE
İNANCIMIZ
SÜRÜYOR”
Türkiye’deMbirMalkolMşirketiMolan
Mey’iMalmamız,MilkMbaşlardaMçılgınMbir
adımMolarakMalgılandı.MÖzellikleMde
MüslümanMbirMülkede…MAmaMbunu
yapmamızınMbirkaçMnedeniMvar.
ÖncelikleMTürkiye’yeMbaktığımızdaMbu
şirketinMkârlılığınıMartırmaMfırsatı
gördük.MBu,MbizimMiçinMçokMgüçlüMbir
motivasyonMkaynağıydı.MBuMşirket,M17
yılMboyuncaMdevletMtekelindeydiMve
kalitesiMaçısındanMdeğerlendirdiğimizde
büyümeyeMfırsatMolarakMgördük.MTat,
ambalajlamaMveMbütünMunsurlarda
başarılıMolduğuMbelliydi.MPazarlama
konusundaMbazıMsıkıntılarMvardı.MÇok
güçlüMbirMmarkaMvardıMveMpotansiyeliMde
çokMyüksekti.MGelişimeMaçıkMalanlarMçok
fazlaydı.MÖzelMsermayeMyatırımcılarıMiçin
bunlarMçokMönemliMfırsatlardı.
Türkiye’dekiMmakroMortamıMda
beğendik.MGüçlüMnüfusMverilerineMve
gençMbirMnüfusaMsahip.MEkonomik
büyümeMoranıMartıyor.MHerMneMkadar
hükümetMürüneMkarşıMkatıMbirMtavır
takınsaMdaMbunlarMzatenMdünya
genelindeMkarşılaştığımızMkonular.
BenzerMbirMdurumlaMkuzeyMülkelerinde
deMkarşılaşıyoruz,MalkollüMiçkilere
sınırlandırmalarMgetiriliyor.MBizeMgöre
başarılıMbirMyatırımMoldu.MBildiğinizMgibi
satışınıMgerçekleştirdikMveMalkollüMiçkiler
konumundaMliderMkonumunda.M
NEDEN BAŞKA
YATIRIM YAPMADIK?
ÇünküMTürkiye’yeMyatırımMyapmaya
başladığımızdaMbelliMbirMtecrübe
kazandıkMveMMEYMyatırımını
sonlandırdığımızdaMdövizleMilgiliMbazı
endişelerimizMortayaMçıktı.MBir
hassasiyetMsözMkonusuydu.MBazen
yükseliyordu,MbuMdaMzorMbirMsüreçti.
EnflasyonMoranındakiMartışlarMdaMbizi
endişelendirdi.MÇokMbüyükMbirMfırsat
çıksaydıMtabiiMkiMyatırımMyapardıkMama
elbetteMdövizMoranlarındakiMbu
dalgalanmayıMdikkateMalmamız
gerekiyordu.MBuMaşamadaMTürkiye’deki
satışMyapmayıMhedefleyenlerMde
şirketlerinMdeğeriMkonusundaMgerçekçi
yaklaşımlarMbenimsememişti.MBu
nedenleMgenelMolarakMkontrollü
Capital
65
4/25/14
12:04 PM
Page 4
Yatırım
yatırımlarMyaptığımızMiçinMbizMiyiMbir
fırsatMolduğundaMbirMgirişimciyle
çalışıyoruzMveMmakulMfiyatlar
konuşulmasıMgerekiyor.MOMyüzden
başkaMbirMyatırımMyapmadık.MFakat
TürkiyeMileMçokMilgiliMolduğumuzu
söylemeliyim.MBirMtaraftanMbakıldığında
kimseMsiyasiMistikrarsızlıktan
hoşlanmaz.MSiyasalMiktidar,MTürkiye’nin
çekiciMolmasınınMenMtemel
nedenlerindenMbiriydi.MAncakMşuManMçok
değişkenMbirMdönemMsözMkonusu.MSon
dönemdekiMdövizMfiyatlarındakiMartışMda
pazarıMolumsuzMetkiledi.MUzunMvadeli
olarakMdüşünüldüğündeMbuMülkeye
inancımızMmevcut.MÇünküMülkede,
nüfusMavantajlarıMmevcutMveMyatırım
olanaklarıMgüzel.MSerbestMpazar
avantajlarınaMsahipMveMişMgücüyleMeğitim
düzeyiMgiderekMartıyor.MÇokMcanlı
girişimcilerMvar.MAltyapıdaMinanılmaz
gelişmelerMoluyor.MBuMnedenleMTürkiye,
hiçbirMşekildeMgeriyeMdönemeyecektir,
ekonomikMolarakMgerilemeMdeğil
ilerlemeMolacaktır.MDolayısıylaMuzun
vadedeMTürkiye’yeMolanMinancımız
devamMediyor.MİyiMyatırımlarMbulmamız
gerekiyorMsadece.M
KİŞİSEL OLARAK
YATIRIM YAPIYORUM
TPG’ninMfarklıMsektörlere
yatırımlardaMbulunuyor.MNormalde
büyüyenMpiyasalardaMTürkiye’dekiMgibi
yatırmalar,MgeneldeMtüketiciMpiyasalarına
yapılıyor.MÇünküMtüketiciMsınıfı,
dolayısıylaMperakendeMpiyasası
büyümeyeMbaşlıyor.MFinansalMolarak
baktığımızdaMbankalar,MsonMdereceMcazip
amaMbazıMdüzenleyiciMkurumların
getirdiğiMsınırlamalarMyatırımcıları
engelleyebiliyor.MTürkiye’deMspesifik
sektörlerMnelerdir,MbunlaraMbakıyoruz.
BizMözelMsermayeMfonuMolduğumuzMiçin
geneldeM5-7MyıllıkMbakışMaçısıylaMbakıp
yatırımımızıMbuMşekilde
değerlendiriyoruz.MUzunMvadeliMprojeler,
yeşilMalanlar,MnükleerMenerjiMgibi…
KişiselMolarakMdaMaralıktanMbuMyanaMbazı
bankaMhisseleriMaldımMveMparamı
borsadanMhükümetMtahvillerineMyatırdım.
KişiselMolarakMyatırımdaMbulunuyorum.
66
Capital
A N A S T A S I A ZO T E E V A
ROSATOMMDENİZMAŞIRIM
ÜLKELERMBAŞKANMYARDIMCISI
“TÜRKİYE’DE İYİ
BİR YATIRIM
ORTAMI VAR”
Türkiye,MçokMhızlıMgelişiyorMve
üretkenlikMvar.MAkkuyu’daMyeniMbirMiş
modeliMyarattık.MBOOMmodelini
benimsedik.MBuMdaMsahiplenMveMişlet
anlamınaMgeliyor.MBuMşekildeMkendimiz
inşaMediyoruz,MelektrikMsatıyoruzMveMpara
kazanıyoruz.MBu,MsonMdereceMiyiMbirMiş
modeli.MNükleerMenerjideMyeniMbirMalan,
çığırMaçtı.MBunuMbirlikteMyaptık,Mçünkü
ülkenizinMbunuMyapmaMolanağıMvardı.
DünyaMdaMbunuMgerçekleştirebilecekMilk
ülkeydi.MŞuMandaMprojeninMilkMfazının
sonunaMgeldik.MBuMfazMboyuncaMüretim
ruhsatlarıMalınıyor.MBuMfazMönümüzdeki
yılınMsonunMdaMtamamlanmışMolacak.
RuhsatlarMalındıktanMsonraMinşaata
başlanacak.M4MblokluMolacak.MHerMbirMblok
1.200MMWMüretiyorMolacak.MEkonomik
olarakMbaktığımızdaMbuMsonMdereceMönemli
birMoran.MİnşaataMilkM3MbloklaMbaşlanacak.
2015’inMsonundaMbelkiM2016Mbaşında
başlayacak.M2020’deMilkMblok,M2022’de
3’üncüMblokMtamamlanacak.M4’üncü
bloğunMiseM2023MyılındaMtamamlanması
öngörülüyor.MBütünMbuMbloklarınMinşaatı
tamamlandıktanMsonraMkullanımMaşaması
başlayacakMveMelektriğiMbirlikteMsatacağız.M
TÜRKİYE TASARRUF EDECEK
NükleerMenerji,MdünyadakiMenMucuzMve
enMtemizMenerjiMtürü.MÇokMfazlaMenerji
gereksinimiMolanMgelişenMbirMekonomiMiçin
kullanılmasıMveMtercihMedilmesiMgerekenMbir
enerjiMtürü.MSonMdereceMözelMbir
kümelenmeMgerektiriyor.MUzunMyıllar
ortaklaşaMçalışacağımızıMumutMediyorum.
TürkMyeniMortaklarımızMdaMolacak.MŞunu
söyleyebilirimMkiMsantralMçalıştıktanMsonra
Türkiye,M7MmilyarMdolardanMdahaMfazla
tasarrufMetmişMolacak.MHalihazırdaMalınan
gazınMsatınMalınmasınaMgerekMkalmayacak.
SonMdereceMmuazzamMbirMrakam.MBu
nedenleMülkenizMiçinMsonMdereceMcazip.
AkkuyuMNükleerMEnerjiMSantrali’nin
kurulmasınınMkonuşulmasıMaşamasındaki
görüşmeMsüresiniMhatırlıyorumMdaMbütün
şirketlerMgerçektenMçokMbüyükMilgi
gösterdi.MTürkiye’deMbuMtarzMiyiMyatırım
ortamıMolmasıMgerçektenMbüyükMavantaj.
HerMbirMprojeM20MmilyarMdolarlık
kapasiteyeMsahip.MRusyaM3,5Mmilyar
dolardanMdahaMfazlaMyatırımMyapıyor
olacak.M
DÜRÜST DAVRANACAĞIZ
KamuoyunuMiknaMetmekMiçinMyapmayı
düşündüğümüzMpekMçokMşeyMvar.MÖrnek
olarakMRusya’yıMverebilirim.MNükleerMgüç
santrallerininMyakınındaMyaşayanMkişilerin
rızalarıMveManlayışlarıMsonMdereceMyüksek.
HerMyılMkamuoyununMkabulMoranıylaMilgili
ölçümlerMyapılıyor.MİnsanlarlaMkonuşupMbu
konuyuManlatmayaMçalışıyoruz.MAçıkMveMnet
birMşekildeMburadakiMişlerinMnasıl
yürüdüğünüManlatmayaMçalışıyoruz.MBilgi
merkezlerimizMvar.MNükleer
santrallerimizinM3MboyutluMmodelleriMvar.
İnsanlarMgelipMsisteminMnasılMişlediğini
görebiliyor.MÇocuklarlaMilgiliMde
çalışmalarımızMvar.MOyunMkasabası
oluşturduk,MburadaMnükleerMfizik
öğrenebiliyorlar.MNedenMbuMenerjiMbuMülke
içinMgerekli,MnedenMbuMkadarMgüvenli,
bunuMdahaMgüvenliMyapmakMiçinMbirlikte
nelerMyaparızMgibiMbaşlıklarMeleMalınıyor.
HerkesinMgörmediğiMamaMkorktuğuMbirMşey
nükleerMenerji.MBuMkonudaMnetMveMdürüst
olmamızMlazım.MİnsanlardanMgelipMsorular
sormasınıMistememizMlazım.MBuMşekilde
dürüstMdavranacağız.M
MEHMET BÜYÜKEKŞİ
TİMM
BAŞKANI
“SANAYİYE POZİTİF
AYRIMCILIK
UYGULAMALIYIZ”
Türkiye’ninMyatırımMçekme
kabiliyetindeMönemliMbirMartışMoldu.
2000MöncesineMbaktığımızdaM1,1Mmilyar
dolarlıkMortalamaMyatırımınM20Mmilyar
dolarlaraMkadarMçıktığınıMgörüyoruz.MŞu
sıralarM11-12MmilyarMdolarlarMseviyesine
indiMamaMburadaMyineMçokMönemliMbir
potansiyelMolduğunuMgörüyoruz.
ÖzellikleMihracatMaçısındanMgündeme
getirmekMistiyorum.MSonM10Myıla
baktığımızdaMözellikleMkomşularımızla
ticaretteMçokMönemliMgelişmeler
kaydettik.M8MkomşumuzlaMyaptığımız
ihracat,MsonM10MyıldaM3,8Mmilyar
dolardanM24,8MmilyarMdolaraMçıktı.MYine
sonM10MyıldaMtoplamMihracatımızM3Mkat
artarkenMkomşularımızlaMihracatımız
5,5MkatMarttı.MBuMrakamların,MgerekMAB
ilişkileriniMdahaMileriMgötürdüğümüzde
gerekseMkomşularımızlaMtekrar
ticaretimiziMdahaMileriMgötürme
konusundaMyeniMişMbirliklerineMadım
attığımızdaMhızlıMbirMşekildeMgelişeceğini
düşünüyoruz.M2023MyılındaM500Mmilyar
dolarMihracatMhedefimiz
var.MBuMhedefe
ulaşabilmekMiçinMde
mutlakaMyeniMyatırımlara
ihtiyacımızMvar.MŞuMandaki
152MmilyarMdolarlık
ihracatMrakamını
neredeyseM3MkatındanMfazla
armasıMgerekiyor.MBuMdaMşu
ankiMyatırımlarlaMolması
mümkünMdeğil.MÖzellikle
Türkiye’dekiMbüyükMbir
tasarrufMaçığındanMdolayı
mutlakaMyabancıMsermaye
yatırımlarınaMihtiyacımız
var.MAmaMbuMkonuda
dünyaMçokMbüyükMrekabet
4/25/14
12:04 PM
Page 5
var.MBugünMdünyanınMenMbüyük
yatırımlarınıMçekenMAmerikaMbileMyeni
programlarMortayaMkoyuyor.MABD
BaşkanıMObama,MDoğrudanMYatırımcı
ÇekebilmeMEndeksi’ndeMbirinci
olmalarınaMhepMvurguMyapıyor.M
YENİ BAKIŞ AÇISI
Türkiye’deMileriMteknolojiMveMkatma
değeriMyükseltmeyeMyönelikMsanayi
yatırımlarınaMihtiyacımızMvar.MTürkiye,
sonMdönemlerdeMdahaMçokMhizmete
ağırlıkMverdi.MHalbukiMyeniMbakışMaçısına
ihtiyacımızMvar.MBuMyeniMdönemde
mutlakaMsanayiyeMpozitifMbirMayrımcılık
yapmamızMgerekiyor.MBizimMenMyumuşak
karnımızMcariMaçık.MCariMaçığınMpanzehiri
deMyüksekMkatmaMdeğerliMihracat.MBunu
daMgerekMyabancıMşirketlerleMyapacağımız
ortaklıklarlaMgerekseMonlarınMyapacağı
doğrudanMyatırımlarlaMancak
becerebiliriz.MTürkiye’ninMgençMnüfusu
veMcoğrafyasıMvar.MBunlarıMçokMiyi
anlatabilirsekMTürkiye’yeMçokMiyi
yatırımlarınMgelebileceğineMinanıyoruz.
TabiiMkiMsiyasiMistikrarMveMgüvenMortamı
sonMdereceMönemli.MYatırımcıMgittiği
yerdeMgerekMgüvenMortamıMgerekse
finansalMolarakMstabilMortamıMtercih
ediyor.M18,8MmilyonlukMAvrupa’daMen
fazlaMgençMnüfusaMsahipMülkeyiz.MYine
baktığımızdaMTürkiye,Mİstanbul’uMbir
finansMmerkeziMyapmakMistiyor.Mİstanbul
şuMandaMTHY’ninMkatkısıylaMönemliMbir
“hub”MyadaMüsMoldu.MŞuMandaMAvrupa’da
MEHMET BÜYÜKEKŞİ
TİM BAŞKANI
“YENİ SEKTÖRLERE
İHTİYACIMIZ VAR”
HİZMET Mİ SANAYİ Mİ? Paranızı
hangi sektöreler yatırmak
istersiniz dediniz. Dikkat
ederseniz hep hizmetle ilgili
sektörler söylendi.
Hükümetimizin mutlaka bir
değişiklik yapması
gerekiyor. Bakın Avrupa’da
kriz oldu, Yunanistan,
İspanya, Portekiz, İngiltere
gibi en çok hizmet
sektörüyle uğraşan ülkelerin
ekonomisi etkilendi.
Hepsinde büyük krizler oldu.
Ama Almanya, yan
sanayisiyle üretimiyle önde
olan bir ülke. Almanya’da
hiçbir sıkıntı olmadı, olduysa
da az oldu. Bizim yeni bakış
açısına, özellikle yeni
sektörlere ihtiyacımız var.
HEDEFE NASIL ULAŞILACAK?
Şu an da ihracatta birim
başı KG fiyatımız yaklaşık
1,5 dolarlarda. Güney
Kore’nin ise 3,5 dolar,
Almanya’nın 4 dolar.
İhracatımızı sadece miktar
olarak arttırsak bile bu
hedefe ulaşmamız zor. Ama
katma değeri de artırırsak
bu kolay olacak. Onun için
eğitim başta olmak üzere
AR-GE ve inovasyona,
tasarıma ve markaya yatırım
yapmalıyız. Her yıl Türkiye
İnovasyon Haftası diye
önemli bir etkinlik yapıyoruz.
Bu yıl yeni bir çalışma
başlattık. İnovatif şirketlerin
karnesini oluşturup onları
Türkiye’yi temsil etmeleri için
Avrupa’ya yarışmaya
göndereceğiz.
Capital
67
4/25/14
12:04 PM
Page 6
Yatırım
3.Mdurumda.MTHY,MyılMsonunda
Afrika’yaMenMfazlaMuçuşuMolanMhavayolu
şirketiMolacak.M152MmilyarMdolar
ihracatımızınM47MmilyarMdolarını
hizmetlerMoluşturuyor.M500Mmilyar
dolarlıkMdaMdışMticaretMhacmiMoluşmuş
durumda.MBuMavantajlarıMiyi
anlatabilirsekMTürkiye,MçokMbüyük
potansiyelleriMbarındırıyor.M2023
hedeflerineMulaşabilmekMiçinMde
Türkiye’ninMAR-GE,Minovasyon,Mmarka
veMtasarımaMdönükMyapacağıMteşviklerle
dahaMfazlaMyabancıMsermaye
çekebileceğimiziMdüşünüyorum.
İ LK E R A Y C I
BAŞBAKANLIKMTÜRKİYEM
YATIRIMMDESTEKMVEM
TANITIMMAJANSIMBAŞKANI
“ASYA SERMAYESİ
YÜKSELİŞTE”
Türkiye’ninMözellikleMsiyasiMve
ekonomikMistikrarınıMkoruması
gerekiyor.MHukukunMüstünlüğünün,
hukukMgüvenliğiMkalitesiMçokMönemli.
Türkiye’ninMşeffaflıkMveMişMyapma
kolaylığıMendekslerinde,
yükselmesiniMsürdürmesi
gerekiyor.MBununMyoluMda
yatırımMortamını
iyileştirmektenMgeçiyor.
YatırımMortamınıMiyileştirme
veMreformMyapmaMsüreci
devamMettikçe,MTürkiye’nin
özelMsektörüMyatırımMyapmayı
sürdürdükçe,MTürkiye’ye
yatırımMgelmeyeMdevam
edecek.MAmaMşimdiMmesele,
potansiyelinMperformansa
dönüştürülmesidir.
Türkiye’ninMyüksekMbir
potansiyeliMolduğu
konusundaMhepimiz
mutabıkız.M
2011’deM16,5Mmilyar
dolarlıkMyatırımMgeldi.
2012’deMiseM13,2MmilyarMdolar,Mson
revizelerleMbirlikteMmuhtemelenM13,7
milyarMdolarıMbulacak.MAralıkM2013’te
birMöncekiMyılaMgöreMyüzdeM89Mfazla
yatırımMaldık.MOcakM2014’teMiseM1,2
milyarMdolarMdahaMyatırımMaldık.MÖnceki
yılaMgöreMyüzdeM51Myukarıda.MYani
yatırımcı,M15-20MyıllıkMperspektifle
bakıyor.MBuMperspektifleMbaktıklarında,
Türkiye’yiMyatırımMyapmayaMdeğer
görüyorlar.MAmaMbizMbunaMgüvenerek
yatırımMortamımızdaMçokMiyiymiş
psikolojisineMkapılamayız.MOMnedenle
yatırımMortamıMiyileştirmeMsüreci
süreklilikMarzMedenMbirMdurumdur.M
YATIRIMIN YÖNÜ
JaponyaMönemliMbirMyatırımcıMolarak
Türkiye’deMdevreyeMgiriyor.MAmerikan
ÖZGEN ÖZKAN FRANKE GÜNEYDOĞU AVRUPA BÖLGE DİREKTÖRÜ
“RİSKLERDEN ÇOK FIRSATLAR VAR”
TÜRKİYE’NİN POTANSİYELİ Tarihi
konumu,
her alandaki zihin ve iş gücü, yüksek
vizyonu, yatırımcılara açık ortamı, son
yıllarda hızla gelişen altyapısı, değişik
kapsamlı teşvik olanakları, 75 milyonun
üzerindeki ve çoğunluğu genç nüfusuyla
büyüklük ve potansiyeli yüksek iç pazarı,
AB ile uzun yıllar önce sağladığı Gümrük
Birliği ile Türkiye’ye yatırım, Franke Grubu
olarak risklerden çok fırsatların var
olduğuna inandığımız bir konu. Ülkemizin
özetlemeye çalıştığımız bu özelliklerine ek olarak
yükselen refah düzeyi ve cazip perakendecilik
fırsatlarıyla tüm yatırımcıların öncelikli listesinde yer
alacağına eminim.
68
Capital
Bununla birlikte ülkemizin
vizyonuyla birlikte paralel ilerleyen gelişme
sürecinde, stratejik olarak hedeflediğimiz
sonuçlara ulaşmak, sunduğumuz kaliteli
ürünlerle ülkemize daha fazla yabancı
yatırımcı çekmek, yatırımcılarla masaya
oturduğumuzda kendi gücümüzün de farkında
olmak, hem markalarımızı hem de iş hacmimizi
büyütecek katma değeri yüksek ortaklıklara
imza atmak için hepimizin daha fazla çalışmak
zorunda olduğu da bir gerçek. Gelişmekte
olan ülkelerin yabancı yatırımcıları çekmek konusunda
birbirlerine farklı açılardan dişli rakipler haline
gelmesinin de bu konudaki diğer bir önemli unsur
olduğunu düşünüyorum.
ÇOK ÇALIŞMALIYIZ
sermayesiMbirMsüreMdurakladı.Mİngiltere
merkezliMsermayeMdeMbirMmiktar
durakladıMamaMAvrupaMmerkezli
sermayeMgelmeyeMdevamMediyor.MAsya
sermayesiMpayınıMTürkiye’de
yükseltiyor.MEskidenMyatırımlarınM3’te
2’siMAvrupaMmerkezliydi.MGeçenMyıl
gelenMyatırımlardaMAsya’nınMpayıM3’teM1’e
yükseldi.MSadeceMMalezya,MsonM3Myılda
1,5MmilyarMdolarlıkMyatırımMyaptı.M200
yeniMJaponMşirketiMdahaMTürkiye’yeMgiriş
hazırlığında.MFizibilite,Mpazar
araştırmalarıMyapıyorlar.MOrtak
araştırıyorlar,MprojeMaraştırıyorlar.MÇinli
yatırımcılarMpozisyonMalmayaMçalışıyor.
Avrupa’dakiMantiMdampingMyasalarının,
onlarıMTürkiye’deMbirMmiktarMyatırım
yaparakMürünleriniMAvrupa’yaMsatmak
konusundaMmotiveMediyor.MBuMmanada
birMüstMolarak,MÇinliMyatırımcılara
önemliMbirMmerkeziz.MKoreli,MSingapurlu
yatırımcılarMdaMyenidenMpozisyon
almayaMbaşladı.M
E D U A RD O E G U R E N
BURGANMBANKMGRUPMCEO’SU
“KÖRFEZ’İN İLGİSİ
ÇOK YÜKSEK”
4/25/14
12:04 PM
Page 7
KörfezMülkelerininMTürkiye’yeMilgisi
yüksekMdeğil,MçokMyüksek.MOrtadoğuMve
KuzeyMAfrikaMbölgesindeMtamamlayıcı
birMekonomikMprofildenMdolayıMTürkiye,
dahaMdaMçekici.MBuradaMüretimMüsleriMve
yenilikMüstleriMvar,MsanayiMortamıMçok
ilgiMçekici.MOrtadoğuMveMKuzeyMAfrika
bölgesindeMşuManMmuhtemelenMTürkiye
içinMikinciMenMönemliMekonomiMbloğu.
ÖnceMABMgeliyor.M10MyılMiçerisindeMbiz
yatırımMmiktarınıM10’aMkatladık.M2,5
milyarMdolardanM24MmilyaraMyükseldi.
İhracataMbaktığımızdaysaMsadece
doğrudanMyabancıMyatırımlardan
bahsetmiyorum,MihracattaMdaMgelişme
oldu.MTürkiyeM10MyılMönceMihracatın
sadeceMyüzdeM10’unuMbuMbölgeye
yaparkenMartıkMOrtadoğuMveMKuzey
AfrikaMbölgesineMyüzdeM25’iniMyapıyor.
SadeceMdoğrudanMyabancıMsermaye
yatırımlarındanMbahsediyorumMama
MENAMbölgesindenMçokMkatmanlı
finansmanMsağlanıyor.MÖrneğinMburada
bankaMsatınMaldığımızdaMçokMbüyük
meblağlarMyatırıyoruz.MFinansman
miktarınıMdaM4MkatMartırdık.MDoğrudan
yabancıMyatırımMçokMönemliMamaMdiğer
konularıMdaMgözMardıMetmemeliyiz.M
İLGİ NASIL ARTIRILIR?
Türkiye’yeMduyulanMilgiyi,MikiMyolla
artırabilirsiniz.MÖncelikleMTürkiye,
mevcutMilgiyiMmuhafazaMetmeli.
BunuMkorursanızMbuMilgi,Mhem
yüksekMkalacakMhemMartmaya
devamMedecek.MİkincisiMise
yatırımcılar,Mdeğişikliklerle
karşılaşmayıMsevmiyor.MDediğim
gibiMbuMsinerjiMveMenerjiMkorunduğu
süreceMilgiMdevamMedecektir.
OrtadoğuMveMKuzeyMAfrikaMbölgesi,
TürkiyeMiçinMönemliMbirMblokMve
önemiMgiderekMartacak.MŞuMan
yaklaşıkMyıldaMyüzdeM10’luk
doğrudanMyabancıMyatırımMMENA
bölgesindenMgeliyor.MAmaMbu
yüzdeM20-25’eMçıkabilecekMbir
durumda.MEğerMSayınMBabacan’ın
dedikleriMyapılırsaMçokMbaşarılı
olacaktırMveMyüzdeM25’e
çıkılacaktır.MBizMTürkiye’deMbaşarılı
olacağımızıMdüşünüyoruzMveMgenel
İLKER AYCI
BAŞBAKANLIK TÜRKİYE YATIRIM
DESTEK VE TANITIM AJANSI BAŞKANI
“SIÇRAMA
YAPMAMIZ LAZIM”
KATMA DEĞERİ BIRAKIYORUZ
Muhteşem bir otomotiv
sektörümüz var, inanılmaz
üretim yapıyoruz.
Kalitemizle, ihracatımızla ve
lojistiğimizle dünyanın en
ileri ülkelerden biriyiz. Ama
bazı sorunlar var. Değer
zincirinde önemli bir kayıp
var. Otomotivde yerelleşme
oranı yüzde 60’da kalıyor.
Çünkü Türkiye’de, aracın her
tarafını yapıyoruz ama motor
ve aktarma organları
olmadığı için asıl katma
değeri bırakıyoruz.
YAZILIMDA UMUT VAR Yazılım
alanında otomotiv de bir
umut var. Gelecekte araçlar
daha fazla yazılım, daha
fazla elektronik içerecek. Bu
alanda sıçrama lazım.
Türkiye, bugün Avrupa’da
ticari araç üretim üssü. İşte
bu avantajlarımızı kullanarak
yeni jenerasyon araçların
üretilmesi için her türlü teşvik
politikamızı iyi ayarlayıp
otomotivi bir alan daha
sıçratmalıyız.
Capital
69
4/25/14
12:04 PM
Page 8
Yatırım
olarakMbuMkoşullarınMkorunmasıMlazım.
YatırımcıMaçısındanMbaktığınızda,
yatırımcılarMnereyeMyatırımMyapacak?
MENAMbölgesi,MyaniMOrtadoğuMve
AfrikaMbölgesi.MBunlarMdevletlerMdeğil
girişimciler.MSadeceMbaşarılıMolacakları
sektörlereMyatırımMyaparlar.MTurizm,
inşaat,Maltyapı,MperakendeMgibi…M
TürkiyeMaçısındanMbaktığımız
zaman,MenerjiMüretim,Mdağıtım,Mbunlar
sonMdereceManahtarMalanlar.MKörfez
ülkelerindenMyatırımlarıMbekliyoruz.
SonMolarakMAvrupaMparasıMbizim
yolumuzlaMgeliyor.MGeçenMyılMbir
İspanyolMşirketiMKuveyt’eMgeldiMve
fonlamaMistedi.MTürkiye’deMyapacakları
inşaatMveMenerjiMyatırımındaMkullanmak
üzereMbizdenMkrediMistedi.MBuMalanlarda
yatırımlarınMarttığınıMgörüyorum.MBütün
bunlarınMkarşısındaMdurabilecekMrisk
nedir?MPolitikMistikrar,MsiyasiMistikrar
yanlışMyöndeMilerliyor.M
Türkiye’yiMseçtik.MMersin,MbuMsürece
yeniMbaşlıyordu.MTemeliMçokMgüzel
atılmıştıMveMkonteynerMaçısından
baktığımızdaM600MbinlikMbirMkapasite
sözMkonusuydu.MTürkiye’deMherMşeyMiyi
giderseMenMazındanM1,5Mmilyonluk
hacimlereMulaşabileceğimizeMinanıyoruz.
YaniMTürkiye’de,MMersin’deMbir
potansiyelMvardı,MbizMbunu
değerlendirmekMistedik.MLiman
işletmeleriMuzunMsüreliMyatırımlarMkiMbiz
deMuzunMsüreMiçinMgeldikMburaya.MBazı
risklerMvar,MamaMbuMriskleriMgözeMalmak
gerekiyordu.MİyiMortaklıkMdaMçok
önemli.MTürkMortağımızMAkfen’e
teşekkürMetmekMistiyorum.MOrtaklık
ilişkileriMdeMbaşarınınMtemel
anahtarlarındanMbiri.M
DAVID ANTONIUS YANG
PSAMINT.MAVRUPA,MAKDENİZMVEM
AMERİKAMBÖLGELERMCEO’SU
“RİSKLERİ GÖZE
ALMAK
GEREKİYORDU”
NeredeyseM8MyıldırMTürkiye’deyiz.
NiyeMTürkiye’yiMseçtik?MBununMçokMbasit
birMcevabıMvar.MTürkiye,MçokMgüzelMbir
özelleştirmeMsürecindenMgeçiyordu.MBu,
bizimMhedefMveMihtiyaçlarımıza
uygundu.MŞirketlerMsadece
makroekonomikMfaktörlerdenMdolayı
yatırımMyapmaz.MDemografikMözellikler
çokMönemli.MBirMlimanMişletmecisiMolarak
GSYİH’yeMbaktık.MBizimMiçinMçok
önemliydi.MBugünMmeselaMTürkiye’nin
sanayileşmesindenMbahsedildi,Mhizmet
sektörüneMolanModakMyavaşMyavaş
sanayiyeMkayacakMdenildi.MBunların
hepsiMbizimMiçinMönemliMfaktörler.
TürkiyeMiçinMsöylediğimiz,MgençMnüfus,
siyasiMistikrar,MtümMbuMsayılanMetkenler
bizeMolumluMgeldiMveMbuMyüzden
70
Capital
MASTER PLANI KRİTİK
YatırımMfırsatlarıMvarMmı,Mevet.
PotansiyelMolarakMkapasiteMgörülüyor.
ÖzellikleMMarmaraMBölgesi’nde.MAmaMşu
anlamaMgelmiyor,MtabiiMkiMyatırım
fırsatlarınaMbakmayaMdevamMedeceğiz,
MersinMsonMdereceMbüyüyenMbirMşehir.
160MmilyonMdolarlıkMbirMprojeMbuMveMbu
şekildeMlimanMyatırımıylaMbirleştirilecek.
Türkiye’dekiMyabancıMyatırımcılara
baktığımızda,MburadaMriskMazaltımından
bahsetmiştim.MLimanMsektöründe
TürkiyeMiçinM3MönerimMolabilir.MBirincisi
ulusalMlimanMmasterMplanı.MDiğer
endüstrilerMiçinMdeMgerekli.MÇünkü
büyüyenMbirMekonomiMvar.MBüyüyen
ekonomiMiçerisindeMaltyapınızıMher
zamanMiçinMdinamikMbirMşekilde
yeniliklereMuyarlayabilecekMşekilde
yapmalısınız.MTürkiye’deMulusalMmaster
planıMyok.MYatırımcılarMaçısındanMbu,
birMbelirsizlikMyaratıyor.MÇokMuzun
vadeliMbirMyatırım,MlimanMyatırımı.
RuhsatlarlaMalakalıMfarklıMsüreçlerMvar.
UzunMvadedeMbelirsizlikMdemek.Mİkinci
olarakMlimanlaraMkarasalMbağlantılarda
eksiklikMvar.MBuMyapı,MneMyazıkMki
Türkiye’ninMhızınaMyetişemiyor.
HükümetMbuMkonudaMaltyapının
iyileştirilmesiMaçısındanMçalışmalar
yapıyor.MBu,MkargolarınMtaşınmasıyla
ilgiliMolarakManahtarMnoktalardanMbiri.
LimanlarınMbağlantılarıMolmazsaMişlevleri
kalmıyor.M
BÜYÜK YATIRIMA
İHTİYAÇ VAR
MersineMbakıldığındaMDoğu
Akdeniz’deMmerkezMolabilir.MBu
şekildeMbunuMyapabilmekMiçin
hükümetinMdesteğineMihtiyaçMvar.
SonMdereceMbüyükMyatırımlara
ihtiyaçMbulunuyor.MGemi
boyutları,MsonMdereceMmuazzam.
HukukiMçerçevelerMzorlayıcı.MVar
olanMsüreçlerMciddenMzor.
HukukunMüstünlüğünden
bahsettik.MBuManlamda
uygulamalarlaMyasalarMarasında
bazıMbağlantıMkopuklukları
olduğunuMgörüyoruz,Mlimanlar
açısından,MözellikleMözelleştirme
açısındanMrekabetinMartırılması
konusunda.MHükümetMdeMbunun
farkındaMzaten.MPekMçokMgörüşmede
bulunduk.MBizMrealistiz.MYükselenMbir
piyasayaMyatırımMyaptığımızMzaman
risklerMolacaktır.MÇokMhızlıMbüyüdüğü
içinMyasalarlaMuygulamalarMarasında
kopukluklarMolabilir.MÖnemliMolan
nokta,MbuMkonudaMnelerMyapılabilir.
TürkMhükümetiMgirişimciMveMpratik
yaklaşıyor.MPratikMçözümlerMsunmaya
çalışıyorMyatırımcılara.MBuradaMbirbiriyle
ihtilafaMdüşenMhukukiMuygulamalarda
elindenMgelenMdesteğiMsağlıyor.
Türkiye’deMsağladığımızMbaşlarının
temelMnoktalardanMbirMtanesiMhükümet
ileMsahipMolduğumuzMbuMişbirliği.M
DİJİTAL
ŞİRKET
072_073_074_075_076_078_CAP_ULUDAG_ZIRVE:30_31_32_33_AB
Vizyon 2023
4/24/14
7:41 PM
Page 2
Son dönemin en önemli trendlerinden biri de dijitalleşme. Şirketler de bu trend
doğrultusunda iş ve süreçlerini hızla dijital ortama taşıyor. “Dijital Şirket:
Yarının Şirketleri Nasıl Yönetilecek?” temalı oturumda da şirketlerin nasıl
dijitalleştiği konuşuldu. Atos Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Orhan
Akbulut’un moderatörlüğünü yaptığı, Turkcell’in oturum sponsoru olduğu
toplantıda ortaya çıkan en önemli sonuç, şirketlerin hızla dijitalleşmesi
gerektiği gerçeğiydi. Diğer detaylar ise şöyle…
72
Capital
CARLOS PIERA SERRA
DELIVERINGMHAPPINESSM
İSPANYAMCEO’SU
ÇALIŞAN
MUTLULUĞUYLA
DİJİTALLEŞME
ARASINDA NASIL
BİR BAĞ VAR?
EğerMamacınızıMbelirlediysenizMve
bunaMuygunMhareketMediyorsanız,Mo
zamanMherMşeyMyolundaMilerliyor.MBu
soruyaMverilecekMcevap,Mzaten
şirketlerinMkendisinde.Mİnsanlarla
çalışırkenMveMişMhayatıMentegrasyonuna
geçtiğinizdeMonlaraMesneklik,Mzaman
tanıdığınızda,MbuMkişilerMzatenMşirkete
çözümleriMkendisiMgetirecektir.MÖrneğin
Kodak’takiMgibiMürünMçözümleriMolabilir.
GazetelerMgibiMtümMürünü
değiştirebilirlerMyaMdaMteknolojik
eklemelerMyapabilirler.MÖrneğin
DeliveringMHappiness’taMolduğuMgibiMbiz
sürekliMyeniMteknolojilerMgeliştiriyoruz,
bunlarıMişimizeMekliyoruz.MBuMsayede
çalışanlarMdaMbizeMçokMdahaMfazla
yardımcıMoluyor.MYanımdaMörnekMolarak
birMkitapMgetirdim.MAdıMkültürMkitabıMve
bizimMkültürümüzüMyansıtıyor.MBu
kitapMherMyılMyayınlanıyor.MHerMbir
çalışanınMkültürMtanımınaMyerMveriliyor.
BundaMdijitalMiçerikMyok,MmanuelMolarak
yapıldı.MBöyleMbirMkitapçıkMüretmenin
50MbinMEuro’lukMbirMmaliyetiMvar.MBiz
teknolojilerMkullanarakMgünlükMolarak
değişenMplatformlarMgeliştiriyoruz.MBunu
4/24/14
7:41 PM
ücretsizMolarakMyaratabileceğimizMve
yönetebileceğimizMplatformlardan
bahsediyoruz.M
MUTLULUK VE DEVRİM
DijitalMdevrim,Mçalışanların
mutluluğuylaMdoğrudanMalakalı.MAma
çalışanlarınMmutluluğunuMsağlamakMiçin
illakiMdijitalMbileşenlerMolmakMzorunda
değil,MbuMtamamenMkişiselMbirMtercihtir.
BenimMgüzelMbirMçiftliğimMolabilirMve
çalışanlarımıMçokMmutluMedebilirim.
ElimdekiMmevcutMkaynaklarlaMhiçbir
dijitalMkaynakMkullanmadan
çalışanlarımıMmutluMedebilirim.MBuMsizin
neMistediğinizeMneMişMyaptığınıza
bağlıdır.MBirMtaraftaMaçıkMzihniyeteMsahip
yaşlıMinsanlar,MdiğerMtaraftaMyeni
ihtiyaçlaraMsahipMgençler…MBelkiMdeMo
kadarMaçıkMzihniyeteMsahip
olmayabilirler.MİşteMbunlarıMbirMaraya
getirmekMgerekiyor.MDijital,Mmutluluk
içinMgerekliMamaMdahaMdaMönemlisi
aradığınızMcevaplarMşirketinMiçinde.MHer
şirketMnasılMdijitalleşmeli,Mplatformlarda
stratejileriniMnasılMbelirlemeli,MbunaMtek
birMcevapMveremeyiz.MEğerMdijitalMbir
bileşenMyoksaMbuMbaşarısızlıkla
sonuçlanacağınınMgarantisidir.M
F A R U K E C ZA C I B A Ş I
ECZACIBAŞIMHOLDİNGMYÖNETİM
KURULUMBAŞKANMYARDIMCISI
YARATICILIĞA
SERVİS VERMEYE
Page 3
zatenMbirMşeyiMbilerekMgeliyorlar.MEğer
yurtdışıMfonları,MbizimMTürkiye’deki
KOBİ’lereMveMgelişmelereMilgiMduymaya
başladıysaMoMzamanMönemliMbirtakım
hareketlenmelerMvarMdemektir.M
SOSYAL MEDYA VE YASAKLAR
HerhangiMbirMyerdeMbirMsorunMvarsa
dünyaMüzerindeMbinlerceMbeyinMçözüm
aramakMiçinMbirdenMbireMmobilize
oluyor.MBirininMkendineMgöreMgördüğü
birMsorunMvar.MOMsorunaModaklanıp
kendineMgöreMçözümMüretiyor.MÖzellikle
gençlerdeMbunuMgördük.MSorunMbüyük
yaMdaMküçükMolabilir.MAmaMoMgenç
sorunaModaklanırsaMekranMbaşındaMona
çözümMaramayaMbaşlıyor.MBenceMtemel
birMkültürMfarklılığıMvar.MGençlerinMveya
çalışanlarımızınMbuMçözümleri
üretmesineMdeğerMveriyorMmuyuzMve
onuMyönlendirmeyeMhazırMmıyız?MBence
işinModakMnoktasıMburasıdır.MBu
kurumsalMdaMolabilir,MaileMiçindeMde
olabilir,MülkeMçapındaMdaMolabilir.MBuna
kendimiziMhazırMhissediyorMve
gelişmesineMizinMveriyorsak,Mbu
geleceğinMverimliliğiniMdahaMfazlaMartırır.M
PROFİL FARKLILAŞIYOR
KuruluşlarMcephesindeMiseMözellikle
birMprofilMfarklılığıMbaşlıyor.M1980’lerin
başındanMberiMeskiMmasaüstü
bilgisayarlarlaMönemliMbirMkültür
değişimiMyaşandığınaMinanıyorum.
BuradakiMdeğişimeMuyumMsağlayanlar,
ilericilerdi.MTutucuMolanlar,M“Kendi
halimdenMmemnunum,MbuMşekilde
HAZIR MIYIZ?
SonM3-4MyılMiçerisindeMyeniMyeni
yapılaşmalarınMçokMyoğunlaştığını
görüyorum.MYeniMgelişenMteknolojilere
yönelikMinternetMşirketleriMveyaMinternet
üzerindenMişMyapanMşirketlerin
geliştiğini,MçokMönemliM5-6Mfonun
Türkiye’deMyaratıldığını,MbuMfonların
gerekMstartMup’larıMbeslediğini
gerekseMstartMup’tanMsonra
gelişmelerininMdesteklendiğini
izliyoruz.MBunlarınMgelmeleri
boşunaMdeğildir.MBunlarMgeliyorsa
Capital
73
4/24/14
7:41 PM
Page 4
Vizyon 2023
AGAH UĞUR
BORUSAN HOLDİNG CEO’SU
DİJİTALLEŞME
NE DEMEK?
E-TİCARETTEN ÖTE BİR KONU
Dijitalleşmenin ne olduğunu
hepimiz biliyoruz, ama birkaç
örnek vereyim. E-ticaretten çok
öte bir şey olduğunu
anlatabilmek için söylüyorum.
Avusturalya’da ineklerin üzerine
konan sensörlerle yılda ortalama
inek başına 200 Mbit bilgi
topluyorlar. Buna göre
yönetiyorlar. MIT’nin yaptığı bir
proje var. 16 milyon telefon
konuşmasını data analizle
ölçtükten sonra yüzde 93
doğrulukla kişilerin daha sonraki
hareketlerinin ne olacağını,
nerede olacaklarını tahmin
ediyorlar. Londra’daki
Thameswater adlı altyapı
şirketi, yerin altındaki su
borularına yerleştirdiği
sensörlerle su kaçağını 1,5 yılda
yüzde 50 azalttı.
YENİ BİR BİRİM KURDUK Buna da
smart dust (akıllı toz) diyorlar. 6
Sigma iyileştirmek için çok etkin
bir metodoloji ama yetmiyor.
Mutlaka onun yanına pazardan
başlayıp geri giden, müşteryi iyi
segmente ettiğin, satın alma
kararlarındaki süreçleri iyi bildiğin
ve boşluklarını doldurmaya
çalıştığın bir yönde gitmezsen
dijital dönüşümü yapman
mümkün değil. İyi strateji
geliştirmeniz, önünüzü görecek
bir pazarı çok net bilmeniz lazım.
Biz 3 yıldır 6 Sigma’nın yanına
birde üretim hattı gibi
yönettiğimiz bir inovasyon, yeni
ürün birimi kurduk. Yurtdışından
da danışmanlık aldık. Çok etkin
bir sistem kurduk. 10 yıl sonraki
Borusan’ın nerelere geleceğini
düşünemiyorum.
74
Capital
yaşayıpMgidiyoruzMdevamMedelim”Mdedi.
BirMmikroMprogresif-konservatif
mücadelesiniMkültürMdeğişimiMiçerisinde
yaşadık.MBuMdeğişimMdevamMediyor.
BugünMkendiniziMbuMdeğişime
açıyorsanız,MyeniMbirMliderlikMkavramının
önemiMortayaMçıkıyor.MBuMdaMyaratıcılığa
servisMvermeyeMhazırMolupMolamadığınız
noktasındanMgeçiyor.MEnMönemli
farklılıklardanMbiriMbudur.M
A G AH U Ğ U R
BORUSANMHOLDİNGMCEO’SU
“E-DÖNÜŞÜMÜ
KULLANARAK FARK
YARATILABİLİR”
DijitalMdönüşümünMöncelikle
mevcutMişlerimizdeMikiMboyutuMsöz
konusu.MVerimlilikMüzerineMkurulmuş
birMsistemizMbulunuyor.M35MkmMötede,
Gemlik’tekiMboruMfabrikamızda,Mgeçen
yılMbitirdiğimizMtesisimizde,
üretimindekiMverimliliktenMboru
hattındakiMborununMvasfını
koruyabilmesineMkadarMçoğuMşeyiMdijital.
280MmilyonMdolaraMyakınMidari
alımlarımızMbulunuyor.MOtobüs
servislerindenMtutunMdaMkırtasiyeye
kadar...MBunlarınMnerdeyseMtamamını
elektronikMolarakMaçık
azaltmaylaMalıyoruz.MHiçbir
şirketimizinMsatınMalmacısı
gidipMdeMkendi
arkadaşındanMpazarlıkMedip
birMşeyMalamıyor.MYaniMbu
verimlilikMherMtaraftaMvar.
BuMilkMboyutu.MİkinciMayağı
iseMmüşteriMyüzüdür.
Audi’ninMLondra’daki
megastore’unaMgittiyseniz
devMbirMalandaM2Maraba
görürsünüz.MOlağanüstü
etkileyiciMpanellerde,
elektronikMolarakMarabanızı
seçiyorsunuz.MAraba
boyundakiMpanellerdeMsiz
yaratıyorsunuz.MMüşteriye
hemMucuzMhemMheyecanMvericiMbir
deneyimMyaşatmakMhemMdeMkolaylığı
açısındanMmüşteriyeMdokunanMşeyler
yaparakMdijitalMdönüşümüMkullanmamak
mümkünMdeğil.MBuradaMgeriMkalmamak,
daimaMbirMadımMöndeMolmakMlazım.M
YENİ BOYUTLARA GİRMEK
BirdeMyeniMişMalanlarıMveMfırsatlarda,
çoğuMzamanMmaliyetMyüksekliğiMnedeniyle
giremediğinizMsegmentlereMbambaşka
boyutlardaMgirebiliyorsunuz.MBizim
lojistikMişimizdenMörnekMvereyim.MLojistik
işinde,MKOBİ’lerinMsatınMalmaMkabiliyeti
çokMsınırlı.MBunaMkarşınMTürkiye’deki
kamyoncuMadediMAlmanya,MİngiltereMve
Fransa’nınMtoplamıMkadardır.MBurada
optimizeMedilmesiMgerekenMbirMpazarMvar.
BizMenMbüyükMlojistikMşirketlerinden
biriyiz.MYarattığımızMalgoritmaylaM5Mbine
yakınMkamyoncuMüyemizMoldu.MEnMuygun
kamyoncudanMfiyatMazaltmaMyönünde
teklifMalıpMaradakiMparayıMdaMbiz
kazanmayaMçalışıyoruz.MSistemiMoptimize
edipMdahaMverimliMhaleMgetirmekten
doğanMbirMsonuçtur.MBununMmevcut
lojistikMişimizinMiçerisindeMbüyütülmesi
mümkünMdeğildir.MDolayısıylaMayrıMbir
şirketMkurduk.MİlleMdeMyeniMbirMişeMde
girmenizeMgerekMyok.MMevcutMişinizde
müşteriyeMservisMyapamadığınızMsegmenti
bulupMdeğerMyaratacakMşekildeMedönüşümüMkullanarakMbüyükMfarklar
yaratılabiliyor.
BÜYÜMEMİZ DİJİTALLEŞMEYİ
TEYİD EDİYOR
1999’daMholdingM108Mkişiydi,Mo
zamankiMciromuzMdaM400MmilyonMdolar
civarındaydı.M2001’deMciromuzM500
milyonMdolarMseviyesindeydi.MOMzaman
sistemiMdeğiştirdik.MBugünM4,5Mmilyar
dolarMciromuzMvarMveMholdingM50Mkişi.
BinayıMbüyütmüyoruzMöyleMbir
kuralımızMvar.MHoldinginMasli
sorumluluğuMstratejiMgeliştirmek,
portföyMyönetmek,MsatınMalmalar,Miş
geliştirmek.MParayıMbizMkazanmıyoruz
şirketlerimizMkazanıyor.MŞirketMile
ilişkiyiMkontrolMmodundan
destekMmodunaMgeçirdik.MÜç
alanMbelirledik:MPara,Minsan
veMitibar.MBuMüçünün
yönetiminde,MortakMbir
yönetimMvar.MNeMşirketlere
rağmenMholdingMkarar
alabilirMneMdeMholdinge
rağmenMşirketlerMkarar
alabilir.MOnunMdışındakiMher
türlüMinisiyatifMşirketlerin
sorumluluğunda.MBizimMasli
sorumluluğumuzMenMiyi
ekipleri,MoMşirketlerinMbaşına
oturtabilmektir.MO
dinamizmiMoMaltMkimliği,Malt
kültürüMyaratmalıyız.
DolayısıylaMbuMkararın
ardındanM11MmisliMbüyüdük.
BuMbüyümeMsüreciniMmerkeziyetçilikten
uzakMolmaMkararımızaMbağlıyorum.
DoğruluğunuMdaMdijitalleşmeMteyit
ediyor.
ME HMET T. N ANE
CARREFOURSAMCEO’SUM
“DİJİTALLEŞİRKEN
YENİ NESLİ
ANLAMALIYIZ”
TüketiciyiMmerkezeMkoyuyoruz.MBiz
üreticiMperakendeciMdeğiliz.MBaşkasının
malınıMalıpMbaşkasınaMaitMbirMlokasyonda
tüketiciyleMbuluşturuyoruz.MBaşarılı
4/24/14
7:41 PM
olabilmemizMiçinMtüketiciyiMmemnun
etmekMzorundayız.MMüşteriMmerkezli
bilimselMperakendecilikMdiyeMbirMkavram
var.MMüşteriyiMmerkezeMkoyupMbütün
prosesleriniziMmüşteriyeMdeğer
yaratacakMşekildeMyenidenMtasarlamak
anlamınaMgeliyor.MMüşteriMdiyorMki
“SanaMbirçokMyerdeMdokunmak
istiyorum.MMağazandanMalışveriş
yapmakMistiyorum,Msıkıştığımda
internetMsitendenMalışverişMyapmak
istiyorum,MyoldaykenMacilMbirMşey
olduğundaMmobilMbirMortamdaMsana
ulaşmakMistiyorum.”M
BuMmüşteriMoMkadarMdeğişkenMki…
YeniMnesilMmüşteriMdiyeMbirMolguMvar.
OnlarıMtanımakMiçinMçocuklarımdan
kopyaMdaMçekiyorum.M48Myaşındayım,Mo
müşteriMgrubunuManlayamıyorum.MBir
örnekMvereyim.MSuriyeMolaylarıMyeni
başladığında,M16MyaşındakiMkızımMAleviSünniMolayınıMsordu,MdondumMkaldım.
“KızımMsenMgazeteMokumazsın,Maçık
oturumMseyretmezsin,MbuMsoruyu
soracakMbilgiMbirikimineMnereden
ulaştın”MdiyeMsordum.M“BabaMinternet
denenMbirMşeyMvar”Mdedi.MBenimMbilgiyi
aldığımMkaynaklaraMkızımMbakmıyor,
amaMondaMdaMbilgiMvar.MDemekMki
dijitalleşmeliyiz,MamaMbunuMyaparken
dijitalleşenMneslinMihtiyacını
anlamalıyız.M
Page 5
TAMER ÖZMEN
MICROSOFT TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ
“KOBİ’LERİ
TEKNOLOJİYLE
TANIŞTIRMAMIZ LAZIM”
700 ŞİRKETLİK BİR DÜNYA KOBİ’lerde
durum biraz daha vahim. Yüzde
90’ında bilişim teknolojilerini bilen bir
kişi yok. Tamamıyla etraflarından
duydukları bilgilerle yatırım yapıyorlar.
Bunu bir şekilde çözebildiğimizde
gerçek anlamda ülke olarak
teknolojide sıçrama yapabileceğimize
inanıyorum. 4 yıl önce Türkiye’ye
geldiğimde KOBİ’ler, Microsoft’un
portföyünde çok büyük değildi. Benim
bir hipotezim vardı. Onun için İstanbul
dışında 14 şehir seçtik. Her şehirde 5
sektör, her sektörde de ilk 10 şirketi
seçtik. Karşımıza 700 şirketlik bir
dünya çıktı. Bunları kârlılık ve ciro
olarak analiz ettik. Cirosu yüksek
kârlılığı düşük olan şirketlerle
görüşmeye gittim. Çok ilginç
hikâyelerle karşılaştık.
KÂRLILIK VE TEKNOLOJİ Gaziantep’te
100 milyon dolarlık değer yaratan
şirket, yüzde 3,5 kârlılıkla çalışıyordu.
Cironuz yüksek ama kârlılığınız niye
bu kadar düşük dediğimizde, ilk
söyledikleri “Bunun Microsoft ile ne
alakası var” oldu. Bu şirketlerde
gördük ki başlangıçtaki hipotez doğru:
Teknolojiye hızlı adapte olmuş
şirketlerin kârlılıkları da fazlaydı. Hiç
teknoloji konuşmadan bunlara
yardımcı olmaya başladık. Ciddi bir
ciro ve kârlılık artışı yakalamaya
başladılar. Teknolojiyi bu şirketlere
kazandırarak farklı bir yere getirdik.
Bu, 700 şirket ama Türkiye’de 2,5
milyon KOBİ var. En önemlisi, nasıl bu
kadar çok şirkete girebiliriz? Teknoloji
kavramını KOBİ’lere aktarabilirsek
onlar da bunu korkmadan alabilirler.
Bizim şirket olarak en önemli
sorunumuz bu, çözdüğümüzde
Türkiye farklı bir yere gelecek.
Capital
75
4/24/14
7:41 PM
Page 6
Vizyon 2023
NEDEN DİJİTAL?
İkiMörnekleMkarşılaştırarak
söyleyeyim.MTeknosa’daM2012Msonu
ciromuzM2,5MmilyarMTL,MCarrefoursa’da
2,5MmilyarMTL.MBuMciroyu,MTeknosaM15
milyonMürün,MCarrefoursaM600Mmilyon
ürünMsatarakMyapıyor.MBuMürünlerin
yarıyaMyakınıMbirMdepoyaMgiriyor,Moradan
250MayrıMnoktayaMgidiyor.MEğer
dijitalleşmezsenizMbunuMyönetmeniz
mümkünMdeğil.MDiyelimMkiMbuMişiMiyi
yönettiniz,MçokMiyiMaltyapıMkurdunuz
amaMmüşteriyiMdeManlamanızMgerekiyor.
NasılMbirMmüşteriMvar?MNasılMbirMtüketim
istiyor?MMüşterininMileriMtaleplerini
ölçmelisiniz.M
DünyaMoMkadarMhızlıMdeğişiyorMki
yetişmekMzor.MTeknosa’daMbunuMçözmek
içinM2012MyılındaMortaokul-Mlise
çağındakiMöğrencileri,Müniversite
öğrencileriniMşirketimizeMdavetMettik.
BirerModaMtahsisMettik,MbirerMtaneMde
dijitalleşmeyiMyönetebilecekMkapasitede
arkadaşlarıMgörevlendirdik.MBu
gençlerinMneMistediğiniManlamaya
çalıştık.M“SizMalışverişMyapmakMiçinMMnasıl
birMteknolojiMmarketiMistiyorsunuz”Mdiye
sorduk.MÇünküMgelecekMonların,Mparayı
bulduklarıMandaMelektronikte
harcayacaklar.MOnlarınMistediğini
algılayamazsakMgelenekselMdünyada
onlaraMhizmetMedemeyiz.MDijitalMçağı,
müşteriMgözündenMteknolojiMyoluyla
okumamızMgerekiyor.
E F E Ç AK ARE L
MUBIMKURUCUSUMVEMCEO’SU
“HER ŞEYİMİZ
BULUTTA”
ÜniversitenMsonraMkurumsal
şirketlerdeMçalışıpMmaster’ımıMyaptıktan
sonraMşirketimiMkurdum.MGeçmişimMhep
bilgisayarMüzerine.MİlkMbilgisayarların
şirketlereMgirdiğiM1960’lara
baktığınızda,MbilgisayarlarMgüçlü
olmadığıMiçinMçokMbüyükMmainframe
(anaMbilgisayar)Mbilgisayarlara
ihtiyacınızMvardı.M1980’lerde
76
Capital
bilgisayarlar,MbirazMdaha
güçlendiğindeMbu
uygulamalarMbilgisayarlar
üzerineMtaşındı.MBT
departmanları,MbütünMbu
sistemler,Mciddi
yatırımlardı.MBugünlerde
teknolojiMçokMhızlı
ilerliyor,MbirMşirketi
yönetmekMiçinMbirçok
teknolojiyeMihtiyaç
duyuyorsunuz.ME-mail,
videoMkonferans,Mveri
depolama,Mverimlilik,
aynıMandaMbirçokMyerden
çalışabilmekMgibiMbirçok
teknolojikMuygulamaya
ihtiyacınızMvar.MBunları
kendiMbünyenizde
yapmakMçokMciddiMyatırımlar.M
KUYU MU KAZMAK
İSTİYORSUNUZ?
BununMiçindeMbirMbulutMteknolojisi
sözMkonusu.MBu,MinanılmazMbirMşey.
BugünMMubi,MTürkiyeMdahilMtoplamM12
ülkedeMfaaliyetMgösteriyor.MToplamM50
kişiyiz.MMubi’yiM7MmilyonaMyakınMkişi
kullanıyor.MDistribütörler,
prodüktörler,MstüdyolarMolmakMüzere
300’denMfazlaMişMortağımızMvar.MBirMtane
bileMsunucumuzMyok.MHerMşeyimiz
bulutta.MİnanılmazMefektif.MBaktığımda
söyleyebileceğimMenMönemliMşey,M30
kişilikMbirMşirketteMolsanızM3MbinMkişilik
birMşirketteMolsanızMe-mailMsunucunuz
olduğunaMinanamıyorum.MBuMşuna
benziyor,MdevletMsuyuMevinizeMkadar
boruylaMgetiriyor,MsizMyokM“BenMkuyu
kazacağım”Mdiyorsunuz.M
B U LU T G Ü V E N L İ M İ ?
İlkMaklaMgelenMsorunMgüvenlik,Mzaten
başkaMbirMşeyMdeMyok.MBugünMgenel
müdürMolarakMBTMdepartmanınızın
başındakiMarkadaşınızıMçağırıpM“Neden
e-mailimiziMbulutaMtaşımıyoruz”Mdiye
sorarsanızMsizeMilkMsöyleyeceğiMşey
güvenlikMolacak.MÇünküMişini
kaybetmekMistemiyor.MOysaMinanılmaz
güvenliMbirMortam.MSizinMEtiler’deki
binanızdakiMenMsonMbirMyılMönce
güvenlikMgüncellemesiMyaptığınız
sunucuModanızMmıMdahaMgüvenli,Myoksa
Microsoft’unM4MyıldaM600Mmilyon
yatırımMyaptığıMİrlanda’dakiMbulut
sistemiMmi?MBenceMbuMgüvenlik
sorgulamasıMtamamenMbirMparanoya.
BenimMStanford’danMyakın
arkadaşlarımdanMbiri,MAmazon’unMüst
düzeyMyöneticisi.MAmazon’unMbulut
yapısınıMkullananMşirketleri,
hükümetleriMbirMbilseniz...Mİnanılmaz
birMşey.M
T A M E R Ö ZM E N
MICROSOFTMTÜRKİYEM
GENELMMÜDÜRÜ
“BULUTTA DEĞİLSENİZ
BİR ŞEYLER
KAÇIRIYORSUNUZ”
SonM15MyıldanMberiMçokMciddiMbir
teknolojikMdevrimMyaşıyoruz.MArtık
teknolojiMolmazsaMolmazMşekilde
hayatımızda.MTeknolojiMolmazsa
şirketlerMyaşayamayacakMduruma
geliyor.MTürkiye’deMteknolojininMçok
ciddiMbirMşekildeMhayatımızaMgirmesi
gerekiyor.MÖnümüzdekiM10-15Myıla
baktığımızda,M4MçokMönemliMmegatrend
görüyoruz.MBirincisiMbulut.MBulut,Martık
4/24/14
7:41 PM
Page 7
SELEN KOCABAŞ TURKCELL KURUMSAL PAZARLAMA VE SATIŞ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
NEDEN DİJİTAL ŞİRKET?
TEKNOLOJİNİN PAYI Turkcell
Ailesi olarak bu oturuma destek olmak
istedik. Geleceği konuşuyoruz. Gelecek dediğimizde, yeni dünya
diyoruz. Burada teknolojiyle, inovasyonla fark yaratmak
önceliğimiz. Türkiye’nin büyümesi demek, Türkiye’nin şirketlerinin,
kurumlarının büyümesi demek. Türkiye’nin ihracatından
bahsettik. İhracatta yüzde 60’ın üstündeki bir değeri KOBİ’ler
oluşturuyor. YASED’in geçen yıl yaptığı bir araştırmaya göre
KOBİ’lerin yatırımları içerisinde teknolojiye ve teknolojik
çözümlere ayırdığı pay yüzde 15.
KATMA DEĞERLİ ÇÖZÜMLER Türkiye açılacak, büyüyecek diyoruz.
KOBİ’lerimiz katma değerli çözümlerle büyüyecek diyoruz. Bu
nedenle yüzde 15 oranını çok ilerilere taşımamız lazım. En yakın
ülke yüzde 30’la Polonya. Teknolojiyi kullanmak, süreçlerimizin
içerisine teknolojiyi katmak, dijital şirket olmak, bir taraftan akıllı
şirket, rekabetçi şirket, fark yaratan ve mobil şirket olmak diyoruz.
Bu nedenle panelin açılışını sevgiyle, arzuyla yaptık.
öyleMbirMyerdeMkiMbuluttaMtamamıyla
değilsenizMgerçektenMbirMşeyler
kaçırıyorsunuz.MMBizMşirketleriMbulutta
doğanMveMbuluttaMdoğmayanMşirketler
diyeMikiyeMayırıyoruz.MBulutta
doğmayanMşirketlerin,M10MyılMsonraMne
olacaklarıMbirazcıkMsoruMişareti.M
BULUTA GEÇİŞ
BuluttaMdoğanMşirketlerMdünyayaMçok
farklıMbirMşekildeMyaklaşıyorlar.MBen
güvenlikMkonusunaMdaMçokMkatılıyorum.
78
Capital
BuluttaMolduğunuzdaMdahaMfazla
güvenliğeMsahipMoluyorsunuz.MBir
şirketinMyeniMuygulamaları,Mşirketine
koymasıM2-3MyılMsürüyor.MAma
buluttaykenMyeniMsürümle
uğraşmıyorsunuz.MEnMyenisi,MenMgüzeli
neMiseMonuMkullanıyorsunuz.MBu
anlamdaMbulutMçokMönemli.MTürkiye’de
deMçokMgüzelMdeğişimlerMgörüyoruz.
Carrefoursa’daM7MbinMkişiyiMbuluta
taşıdılar.MBütünMe-mailleri,MherMşey
bulutta.MHiçMtahmin
etmeyeceğinizMkamu
kurumlarıMşuMandaMbuluta
taşınıyor.MÖrneğinMTarım
BakanlığıMbüyükMbirMgirişim
yaptı.MYavaşMyavaşMbir
gelişmeMvar,MamaMburada
bulutMçokMönemli.M
MOBİLİTE GERÇEĞİ
İkinciMkonuMolanMmobilite
bizimMiçinMçokMönemli.MCep
telefonlarınınMgetirdiğiMbir
farklılık,MbirMdevrimdir.
DünyadaM1Mmilyar,
Türkiye’deMdeM19MmilyonMcep
telefonuMvar.MŞuMandaMsatılan
laptoplardan,
bilgisayarlardanMdahaMfazla
telefonMsatılıyor.MBunlarMartıkMtelefon
değilMakıllıMküçükMbilgisayarlar…
SorulmasıMgerekenMikinciMsoru,Mşirketler
buMmobiliteyiMneMkadarMkullanıyor?MBir
aplikasyonunMvarMmı?
AplikasyonlarınızlaMmüşterilerinize
nasılMulaşıyorsunuz?MÜçüncüMkonu,
büyükMveri.MMilyarlarcaMinsan,Mdeğişik
yerlerdenMdevamlıMveriMüretiyor.MBüyük
veriyiMnasılMkullandığınızMdaMçok
önemli.MSonMkonuMiseMsosyalMmedya,
sosyalMağlar.M
NASIL KULLANIYORSUNUZ?
BunlarıMkullanarakMmüşterilerinize
nasılMulaşıyorsunuz?MBizMmüşterilerle
çalışırkenMilkMönceMçokMbasitMbirMtest
yapıyoruz.MBuM4MmegaMtrendde
neredesiniz?MŞirketiniziMtamamen
bulutaMtaşıdınızMmı?MŞirketiniz
gerçektenMmobiliteyiMkullanıyorMmu?
ŞirketinizMbüyükMveriyiMnasıl
kullanıyor?MSosyalMmedyaMveMsosyal
mecralarıMnasılMkullanıyorsunuz?MEğer
şirketiniz,MbunlarınMhepsineMkendini
adapteMetmediyseMgerçektenMoturup
düşünmenizMgerekiyor.M5MyılMbelkiM10
yılMsonraMhiçMfarkındaMolmadığınızMbir
tehditleMkarşılaşabilir,Mşirketinizin
geleceğiniMkaybedebilirsiniz.M
4/24/14
7:50 PM
Page 3
“DÜNYA ÇİN’E
YÖNELMELİ”
Global Ekonomi
Dr. Kıyamet lakaplı yatırımcı Marc Faber, Uludağ Ekonomi Zirvesi’nin kapanış
konuşmasında dünya piyasalarındaki gelişmeleri geniş bir perspektifte yorumladı.
Yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerin ABD ekonomisinden ve FED
kararlarından ayrıştığına vurgu yapan Faber, Çin’in yükselişinin altını çizdi. Türkiye
gibi ülkelerin yatırımcı açısından ABD’ye göre daha avantajlı olduğuna da dikkat
çeken Faber, “Ben olsaydım ABD yerine Türkiye’ye yatırım yapardım” diye konuştu.
“BÜYÜK RESME
BAKMAK GEREK”
“Bütün yükselen ekonomilerin son 2030 yıl içinde çok hızlı
büyümeleri oldu. Bu nedenle
sadece Türkiye’ye tek başına
bakmak mantıklı değil. Tüm
dünyaya yani büyük resme
bakmak ve Türkiye’nin yerini
görmek, gerçek büyümeyi
anlamak için gerekli. Günümüzde
finansal sektör son derece tehlikeli
bir hal aldı. Bu durum, gelecekteki
ekonomik faaliyetleri de etkileyecek.
Kafkaslardaki ekonomik iyileşme ve
ekonomiye yapılan finansal ve mali
desteklerle iş döngülerinin iyileştirildiğini
gördük. Günümüzde hükümetlerin
istenmeyen müdahaleleri genellikle
ekonomilerin üzerinde istenmeyen etkilere
neden oluyor. Özellikle para politikaları,
aktif piyasalardaki kredi büyümesi,
kurumsal kâr, gelir ve sermaye
kalitelerinin formasyonlarıyla ilgili
düzenlemeleri farklı etkiledi. Dow Jones’a
baktığımızda 1960’lardan sonra yükselen
bir piyasa vardı. 1966’tan sonra yana
doğru büyüme yaşandı. Ağustos 1982’den
sonra piyasa hareketlenmeye başladı. 2000
Capital
79
4/24/14
7:50 PM
Page 4
Global Ekonomi
yılında ilk zirve oldu. Sonra NASDAQ
balonu patladı ve ikinci zirveye 2007’de
ulaştık. Şunu anlamak da önemli…
Dünyanın geri kalanına göre ABD,
1960’lardan bu yana askeri, siyasi ve
ekonomik anlamda daha kötüye gidiyor.
FİNANSAL
BÜYÜME MUAZZAMDI
Finansal açıdan baktığımız zaman
toplam piyasa kapitalizasyonu 1971’de
734 milyar dolardı. IBM 41 milyon
dolarla en büyük sermayeye sahipti.
Dünyada ekonomik anlamda bir
büyümeden bahsediyoruz, finansal
sektördeki büyüme ise muazzzam. Hong
Kong’a 1973 yılında taşındım.
Piyasa bu dönemde zirve yaptı.
Endekse göre 1700 aralığına
çıktı. Şimdi 150 civarında.
Dolayısıyla yüzde 90 oranında
bir düşüş var. Nasıl oluyor da
borsa yüzde 90 oranında
düşmesine rağmen ekonomiye
büyük ve ciddi bir zarar
vermiyor. Aslında cevap çok
basit. Sistemde çok az kaldıraç
etkisi vardı. Her şey nakit
üzerinden gerçekleşiyordu.
Şirketlerin bir kısmı iflas etti
ama çok hızlı bir biçimde
toparlandılar ve Hong Kong
Borsası’na geri döndüler.
NAKİT PARA KURTARDI
Hong Kong’ta gayrimenkul
piyasası 1997’de yüzde 70 oranında
düştü. Hiçbir büyük şirket iflas etmedi
çünkü her şey nakit parayla işliyordu.
Hong Kong’taki şirketlerin yüzde 70’i
aile şirketi. Kamuya açık şirketlerle
karşılaştırdığımızda aile şirketleri farklı
bakış açılarına sahip. Borsaya kote
şirketler aldıkları yöneticilere opsiyonlar
veriyor, bu şekilde hisse fiyatını
artırıyorlar ve opsiyonlar üzerindeki kârı
alıyorlar. Daha sonra da şirketten
ayrılıyorlar. Şirket iflas etmiş mi,
etmemiş mi? Çok da önemli değil. Ne
olursa olsun, büyük bonus onların
oluyor. Aile şirketlerinde ise işler farklı
yürüyor.
1970’lerde ABD’de sadece bir yatırım
80
Capital
bankası kamu bankasıydı. Bütün
diğerleri özel ortaklıklardı. Kendi
paraları olan ortaklar, herkesin
pasiflerinden yükümlüydü. Yatırım
bankaları bu nedenle çok muhafazakar
bir şekilde yönetiliyordu. Bunlar 1972
yılında ABD’de en popüler olan
hisselerdi. Uzun vadede artış oldu ama
farklı oyuncular devreye girdi.
NIKKEI’DE GERİ
SIÇRAMA OLDU
Son dönemde yine bir geri sıçrama
yaşandı. Bu, ABD hisseleri için çok zorlu
bir dönemdi. Hem Japon hisselerinde,
hem de Japon parası olan Yen’de artış
gözleniyordu. Bu dönemde Nikkei’de bir
yığılma görüldü. 1970’lerdeki bu dönem
artan enflasyonla tanımlanabilirdi.
Özellikle de hazine bonosu satışlarında
büyük artış yaşandı. 1981’de tepe
değerine ulaştı. Yüzde 16,17’lik bir
artıştan bahsediyoruz. 1982 sonrasında
faiz oranlarında hafif bir düşüş görüldü.
Bu, kısmen enflasyon, kısmen para
politikası kaynaklıydı. Ekonomik krizle
mücadele için para basarak ekonomik
sorunları önlemenin önüne geçtiler.
2001 yılında balon ortaya çıktı. 2005
yılında faizlerde yapay bir düşüş yaşandı.
Bundan sonra sıfıra yaklaştı faizler ve 5
yılı aşkın bir süredir sıfır civarında.
Ekonomik düzelme Haziran 2009’dan
sonra gerçekleşti ve ABD’de hisse senedi
piyasasında bir artış söz konusu oldu.
Sıfır faiz oranı politikası devreye
sokuldu. Daha önceki durumlarda faiz
oranları yapay düşüş gösterdiğinde
burada sermayenin yanlış olarak
dağıtımı gerçekleşti. 1970’lerde faiz
oranları negatif düzeydeydi. Reel faiz
oranlarını nasıl hesaplıyorsunuz?
Nominal faiz oranlarını alıp bundan
enflasyon oranını çıkarıp reel faiz
oranlarını ayarlıyorsunuz. Maalesef
bunlar, hükümet tarafından yayınlanan
istatistiki rakamlar. Gerçek durumu
yansıtmıyor. Gerçek istatistiklere
baktığınızda ise durum çok daha kötü.
YATIRIM NEREYE KAYMALI?
TÜRKİYE’YE YATIRIM YAPARDIM Nereye
yatırım yapmamız lazım? Geçmişi
temel alarak şunu söyleyebiliriz. 2007’ye kadar yükselen ekonomiler
ABD’ye göre daha fazla getiriye sahipti. Önümüzdeki 10 yılda nasıl
para kazanacağım değil, nasıl para kaybetmeyeceğim diye düşünmek
gerek. Bu dönemde ABD’ye mi, Türkiye’ye mi yatırım yapmalı diye
soracak olursanız ben Türkiye’ye yatırım yapardım.
YÜKSELEN EKONOMİLER HIZLI BÜYÜDÜ Yükselen ekonomiler çok hızlı bir
büyüme gösterdi. İhracat oranlarında ve sanayi üretiminde çok büyük
bir artış var. İhracatta yüzde 70’lik yani sanayi üretiminden iki kat daha
fazla bir artış var. Yükselen ekonomilerde 20 yıl öncesine kadar hane
halkının durumunun çok iyi olduğunu söyleyebilirim. Borsadaki artıştan
daha fazla ekonomideki büyüme göze çarpıyor.
4/24/14
70’LERDE KÜÇÜK
TİCARET HACMİ
1970’lerde ekonomiyle
kıyaslandığında borsada çok düşük bir
ticaret hacmi vardı. 2000’lerde
yükseldiğini görüyoruz. 1970’li yıllarda
New York’ta taksi şoförü olmak, broker
olmaktan daha iyiydi. Finansal piyasalar
açısından son derece zor zamanlardı.
Şu anda yatırım fonu, koruma fonu
endüstrisi tek başına muazzam bir
büyüklüğe sahip. Bu, borçlarda da bir
artışı beraberinde getirdi. Yaklaşık yüzde
30’luk bir artış görüyoruz. 1970’lerde
hane halkı borçları gayri safi yurt içi
hasılanın yüzde 45’i, şirketlerin borçları
ise gayri safi yurt içi hasılanın yüzde
47’sine denk geliyordu. Sayın Bernanke,
depresyon konusunda uzman olduğunu
söylüyor ama bu depresyona neyin
neden olduğu konusunda en ufak bir
fikri yok.
Kredilerde 1920’li yıllarda çok büyük
bir büyüme var. Taksitli krediler hesaba
katılmamış çünkü onlar gayrimenkul
kredilerinde de bir patlamaya neden
7:50 PM
Page 5
olmuş. 1929’dan sonra ekonominin
yüzde 30 oranında sabit gittiğini
görüyoruz. Borçların gayri safi yurt içi
hasılanın yüzde 37’sine denk geldiği
görülüyor. 1929’da ABD’de sosyal
güvenlik, sağlık sigortası yoktu.
Avrupa’da da yoktu. 2007’deki kriz aşırı
kaldıraç etkisinden ve kredilerden
kaynaklandı.
2007’DEN DAHA KÖTÜ
Şu anki durum 2007’den daha kötü
ve inanıyorum ki bunun gelecekteki
büyüme oranlarına da etkisi olacak. ABD
ve diğer merkez bankaları, umutsuz bir
şekilde kredi büyümesi oluşturmaya
çalışıyor. Krediler asıl sorun ama bu
sorunu ortadan kaldırmak için yeni
kredi vermeye çalışıyorlar. Kredi
büyümelerinin Batı dünyasında çok
büyük ekonomik büyüme etkisi
olmayacaktır. ABD ekonomisinde NeoKeynesyen dönem sonrasında sabit bir
talep eksikliği var. İnsanlar maaş alıyor.
Maaşlarının yüzde 90’ını harcayıp yüzde
10’unu tasarruf ediyorlar. Bu yüzde
10’luk tasarruf, ekonomik büyüme için
yeterli değil. Bu yüzden Neo-Keynesci
anlayışa göre devletin piyasaya müdahale
etmesi, vergileri tüketimi artıracak
şekilde düzenleme yapması şarttır.
ABD’de ekonomisi kabaca tüketim ve
sermaye yatırımlarından oluşur. AR-GE
yatırımları, eğitim, altyapı ve fabrikaların
inşaatı, sermaye ürünlerinin iktisabıyla
elde edilir. Tanım olarak tüketim
harcamaları ne kadar yüksek olursa,
sermaye oluşum oranı da o kadar düşük
olacaktır. Toplumlar sermaye
harcamaları nedeniyle zengin oluyor,
tüketim sebebiyle değil. ABD’de net
sermaye yatırımları 1950’lerden beri
büyük bir düşüş içinde. Aşırı harcama
yapan bir ekonomi var karşımızda. Cari
açığın büyüdüğünü de görüyoruz. 2007
yılına kadar tüketimde bulunup ticari
açık veriyorlar. 800 milyar dolarlık bir
açık var.
PARA SAVAŞLARI
Çin ekonomisi küresel ekonomi ve
yükselen ekonomiler açısından ABD
ekonomisinden çok daha önemli. Çin,
petrolün çoğunu Ortadoğu’dan alıyor.
GÖKHAN ÖĞÜT VODAFONE TÜRKİYE İCRA KOMİTESİ BAŞKANI
“DİJİTAL DÖNÜŞÜM TÜRKİYE İÇİN FIRSAT”
BATIDAN DOĞUYA KAYIŞ VAR Vodafone
olarak biz Türkiye’nin geleceğine
inanıyor ve Türkiye’ye güveniyoruz.
Dünyadaki ekonomik eksenin
batıdan doğuya kayıyor. Bu
kaymada dünyadaki dijital
dönüşümün, dijital bağlantılı
ekonomilerin öne çıktığını görüyoruz.
Özellikle Asya’daki dijital
dönüşümden geçmiş ülkelerin daha
önde, daha lider oldukları bir gerçek.
Biz de Vodafone Türkiye olarak
Türkiye’nin önünde dijital dönüşümün
bir fırsat olduğunu düşünüyoruz.
MOBİL DATA YÜZDE 105 ARTTI Burada benim dikkat
çekmek istediğim iki unsur var: Bir tanesi yatırımlar,
diğeri de inovasyon ve girişimcilik. Yatırımları da
geniş bant yatırımları olarak tanımlamamız gerekiyor.
2013 yılında Türkiye’deki mobil
datada yüzde 105’lik bir artış oldu.
12 ayda Türkiye’de kullanılan mobil
data 2 katına çıktı. Bu, dünya
ortalamasının üzerindedir. 4G de
birkaç yıl içinde Türkiye’ye
geldiğinde bu artışın çok daha fazla
olacağını biliyoruz.
YATIRIMLAR YAPILMALI Bu artışı
karşılayabilmek için hem mobil, hem
de sabit geniş bant yatırımlarının bir
an önce yapılması gerekiyor. Biz de
Vodafone Türkiye olarak bu
yatırımları yapmakta kararlıyız. Bu yatırımlar sonucu
geliştirilecek olan servisler, inovatif fikirler, çok AR
değil daha çok GE. Girişimcilik inovatif fikirlerin iş
fikrine dönüşmüş halidir. Girişimciliğin ve girişimcinin
desteklenmesi gerekiyor.
Capital
81
4/24/14
7:50 PM
Page 6
Global Ekonomi
Ortadoğu’daLsiyasiLsıkıntılarLolursa,
Çin’deLdeLdolaylıLolarakLsıkıntılar
yaşanabilir.LBuradaLAsya’nınLöncülüğünü
görüyoruz.LÇin’inLhassasiyetiLönemli.
PetrolLVietnamLkıyılarındanLÇin’e
geliyor.LABD’ninLaskeriLüsleriLvarLOrta
Asya’da.LÇinlilerinLherLzamanLemtialara,
demir,LbakırLveLpetroleLerişimleriLson
dereceLönemli.LBununLiçinLbirLşeyler
yapmalarıLlazım.LÇinliler,LJaponyaLve
GüneyLKore’yeLkarşıLbirLhavaLsavunma
kimlikLbölgesiLbelirledi.LİlerideLbuLtür
ekonomikLgüçLkaymalarıLBatı’dan
Doğu’yaLolduğundaLuluslararası
gerilimlerLartacak.LSıcakLsavaşLolurLmu?
BunuLkimseLbilemezLamaLekonomik
savaş,LparaLsavaşlarıLolacağıLkesin.L
TÜRKİYE’NİN AVANTAJI VAR
BuLgerilimlerLaktiflerLüzerinde
olumsuzLetkideLbulunabilir.LBunlar
Batı’nınLproblemleridir.LÖzellikleLaşırı
borç,LfonlanmamışLolanLpasifler
Türkiye’deLyok.LTürkiyeLenLazından
demografikLaçıdanLavantajlıLdurumda.
Batı,LnüfusLaçısındanLdaLavantajlıLdeğil.
YükselenLekonomilerinLdurumuna
baktığımızdaLkrediLbüyümeleriLve
fakirlikLvar.LBorçLbüyümesiLolduğunu
görüyoruz.LÇinLüzerineLbağımlılık
olduğunuLgörüyoruz.LBüyüme
oranlarınınLdüştüğünüLgörüyoruz.LSu
eksikliği,LsuLkıtlığıLvar.LBuradaLbüyüme
oranlarıLbirLmiktarLdüşecekLamaLbu,
82
Capital
borsalarınLdüşeceğiLanlamınaLgelmez.
ParaLbasarsanız,LborsaLyükselirLama
ekonomiLdüşer.L1980’lerdeLLatin
Amerika’daLveLMeksika’daLolanLda
buyduLzaten.LFEDLfaizLoranlarınıL5Lyıl
boyuncaLyaklaşıkLsıfırdaLtutarak
sermayeninLbölünmesineLnedenLoldu.
Piyasa,LaktifleriLdoğruLfiyatlayamazLhale
geldi.LDiğerLmerkezLbankaları
müdahaledeLbulunduLveLpiyasaLfiyatları
sonLdereceLyapayLhaleLgeldi.L
FAİZ POLİTİKASININ
ETKİLERİ
SıfırLfaizLpolitikasınınLetkileriLson
dereceLilginç.LÇünküLABD’lilerle
konuşursanızLsizeLşunuLsöyleyeceklerdir:
ABD’deLherhangiLbirLborsaLbalonuLyok
çünküLdeğerlemelerLdüşük.LBenLdeLşöyle
söyleyebilirim:L1999’dakiLdeğerlemeler
çokLyüksekLdeğildi.LEkonomi
yükseldikçeLvergiLöncesiLkârın
yükseldiğiniLgörüyoruz.LKrediLbüyümesi
pekLçokLülkedeLkarşılaşılanLbirLsorun.
CariLfazlalıktaLbirLdüşüşLyaşanıyor.
BuradaLbirLnoktayaLdeğinmekListiyorum:
HazineLbonolarınınLgetirisiLyüzdeL6’dan
birLaraLyüzdeL15’eLçıkmıştı.LBenL1982
yılındaLbirLmakaleLyazdım.LBuLmakalede
hazineLbonolarınınLnedenLcazip
olduğunuLaçıkladım.LHerkesLbunu
olumsuzLzannediyordu.LGetiriler
yükselecektir.LFED,LüçüncüLbirLparasal
genişlemeLmodeliLaçıkladı.LFaiz
oranlarınıLdüşürmeyeLkararLverdi.LUzun
dönemliLfaizLoranlarıL1,3’tü.LOranLolarak
zirveLdeğerineLyüzdeL3LolarakLulaştı.LŞu
anLyineLbirLdüşüşLolduğunuLgörebiliriz.
FEDLparaLbastı.LFaizLoranlarıLbuna
rağmenLyükseldi.LBuLneLanlamaLgeliyor?
FEDLbonoLpiyasasındaLkontrolüLkaybetti.
YakındaLhisseLpiyasasındaLdaLkontrolü
kaybedecekler.L
BONO HIZLI YÜKSELECEK
BuLseferLbonoLpiyasasıLhızlaLyükselişe
geçecek.LBuradaL10LyıllıkLgetiriler,Lyüzde
2,2’yeLkadarLgerileyebilir.LBenceL10Lyıllık
tahvillerLyüzdeL3’tenLyüzdeL4’eLçıkabilir.
BuLmümkündür.LBuLdurumda
yatırımcılarLaçısındanLparaLkaybıLsöz
konusuLolabilir.L
1984’teL35LyaşınLaltındakilerL11Lbin
ÇİN’İN
YÜKSELİŞİ
ABD’DE ÖNEMLİ BİR BÜYÜME YOK
1978’de Çin ekonomisi açılmaya
başladı. Başta bunun fazla bir
ekonomik etkisi yoktu ama
1992’den sonra patladı. 2000’den
sonra ABD’nin ticari açığı ne
kadar artarsa, Çin’in de ekonomik
fazlası o kadar arttı. Artık ABD’de
hatırı sayılır bir büyüme yok.
ABD’ye ihracat yapılmaya
başlandı. FED’in vermeye çalıştığı
itici güç, diğer ülkelere yaradı.
1994-2000 arasında NASDAQ’ta
basılan para hacmi 10 katına çıktı.
ÇİN HIZLI BÜYÜYOR 1990’dan sonra
Çin ekonomisi hızlı büyümeye
başladı. ABD’nin ticaret açığı
arttı. Çin, elindeki malları ABD’ye
sundu. Bütün bunlar
hammaddeye olan talebi artırdı.
Çin’den gelen talep, fiyatları
yükseltti. FED, o dönemde daha
fazla ekonomik ve finansal
volatilite yarattı. 2007-2008
döneminde petrol fiyatları 78
dolardan 140 dolara kadar
yükseldi. Bu da talebi zayıflattı.
Daha sonra 140’tan 32 dolara
düştü.
dolarlıkLbirLgelireLsahipken,L65Lyaşın
üzerindekilerL120LbinLdolarlıkLbirLgelire
sahipti.LBunlarLortalamaLnetLdeğerler.
2009’aLbaktığımızdaL35Lyaşın
altındakilerinLgeliriL3LbinL600Ldolar
civarında.LDahaLyaşlılaraLbaktığımızdaLise
onlarınLrefahlarınıLyükselttiklerini
görüyoruz.LYaşlılarL1929LBüyükLBuhran
dönemindeLdoğduklarıLiçinLonlar
ekonomiLveLharcamalarLkonusundaLdaha
muhafazakar.LBorçLalmıyorlar.LDahaLazla
yetinmesiniLbiliyorlar.L35-45LyaşLarasıLise
ukala.LHerLşeyiLbildiklerini
zannediyorlar.LDolayısıylaLhisseLalırken
kumarLoynuyorlarLveLtonlarcaLpara
kaybediyorlar.L

indirin - Uludağ Ekonomi Zirvesi

Transkript

Benzer belgeler

haftalık voltaj

46 Pamuk Piyasası: Fiyatlar_ ABD İhracat Satışları

GÜNLÜK BÜLTEN

Uludağ Geçişi - Hüseyin Sarı

Camiamızdan bir vaka nedeniyle Dunning

Türkiye Ekonomi Notu

Slayt 1 - 7. Uluslararası İnşaatta Kalite Zirvesi 2015

Ah şu Türklerin - The Best New Product Awards